TANIMLARANTROPOMETRİ: İnsan vücudunun fizikselözelliklerini çeşitli ölçme esaslarıylaboyutlandırıp, fiziksel yapı özellikleri ortayakoyarak sınıflandırma yapan antropolojinin birdalıdır.KİNANTROPOMETRİ: İnsan bedenininyapısal bileşenleri ve fiziksel özelliklerinin,fiziksel aktivite düzeylerinin biyometrik veantropometrik esaslara göre ölçülüpdeğerlendirilmesidir.

SOMATOTİP: Vücut tipi

SOMATOMETRİ: Morfolojik ve Fizyolojikfarklara göre sınıflanması (değişik spordallarındaki vücut yapısı tipi).

Düzenli egzersiz ilekahverengi yağ hücresi miktarındaartış görülmüştür.Bu durum noradrenaline duyarlılığıarttırmaktadır. Şişmanlarda:Beyaz yağ hücreleri çapve miktarı fazladır

Duerenberg ve ark.(1991 yılında)aşağıdaki denklem ile BKI kullanarakerişkinlerde vücut yağ yüzdesininhesaplanabileceğini öne sürmüşlerdir:

Vücut yağ yüzdesi= 1.2 (BKI) +0.23 (yaş) - 10.8(cinsiyet*) - 5.4

• Denklemde cinsiyetin sayı değeri kadınlar için 0, erkekler için 1'dir.

SPORCULARINVÜCUT AĞIRLIĞIDEĞERLENDİRMESİNDEBKİ’NİN KULLANILMASIUYGUN DEĞİLDİR.

LABORATUVAR METODLARI

•TOMOGRAFİ•MANYETİK REZONANS(MR)•ULTRASON•SU ALTINDA AĞIRLIK ÖLÇÜMÜ

SAHA METODLARI

•BİYOELEKTRİKSEL EMPEDANS(BIA)•FOOT AND FOOT•HAND TO HAND

SKINFOLD(DERİ KIVRIM KALINLIĞI)

KALİPER ÇEŞİTLERİ• Holtain,• Harpenden,♦ Lange, vb.

VÜCUT KOMPOZİSYONUNU(ANTROPOMETRİK) DEĞERLENDİRME – 1

Deri kıvrım kalınlıkları (DKK),Çap ve Çevre,Ağırlık ve Uzunluk

ölçümlerinin CEŞİTLİ FORMULLERDEkullanılarak hesaplanan tahmini olarakvücut bileşimini saptamaya yönelik pratik,saha metotlarıdır.

VÜCUT KOMPOZİSYONUNU(ANTROPOMETRİK) DEĞERLENDİRME - 2Epidemiyolojik araştırmalardayaygın kullanımı vardır. Antropometrik ölçümlerlevücut densitesine dayalı vebazıları da gruba özel olmak üzereçok çeşitli formül geliştirme çalışmalarıbulunmaktadır.Formül geliştirme çalışmaları, günümüzdereferans olarak (gold standart) kabul edilebilensu altı tartımı veya DEXA’yagöre yapılmaktadır.

VÜCUT YAĞ YÜZDESİNİHESAPLAMAK İÇİN(DKK ölcümleri ve çevre ölçümleri kullanarak)Sporcularda “Jackson Pollock”Sedanterlerde “Durnin WomersIey”formüllerini kullanmak daha uygundur.

VÜCUT KOMPOZİSYONUNU(ANTROPOMETRİK) DEĞERLENDİRMEAntropometrik Ölcumlerin GüvenirliğiniEtkileyen Faktörler:* Ölçüm yapan kişinin ölçüm aletini kullanım tekniği* Ölçümün doğru bölgeden yapılması* Ölçüm aletinin niteliği (Harpenden, Lange, Holtain)* Elde edilen verilerin uygun formüller iledeğerlendirilmesi* Ölçüm zamanı (antrenman sonrası ölçülmemeli)

SPOR DİYETİSYENİ/BESLENMECİSİ

ÜLKEMİZDE YENİ BİR ALAN

Sporcuların çoğu günümüzde başarıya ulaştıracak ileri teknoloji ürünü alet ve malzeme ile tanışmakla birlikte çoğu performanslarını hızla ve önemli ölçüde artıracakBeslenme arayışı içindedirler.

MOTİVASYONANTREMANDOĞAL YETEMEK DOĞRU BESLENME BİLGİ ve UYGULAMALARI

performansın anahtarıdır.

SPORCULAR• Günlük antrenmana uygun diyet,•Kazanma şansını yakalamaya yardımcı diyet,•Sağlıklı yaşam icin gerekli yiyecek seçimi ile ilgili bilgilenmek,• Dayanıklılık / ultra dayanıklılıksporcuları yorulmadan bitirmek• Sıklet sporcuları, fazla kilosuolan sporcular başarılı kilovermek,• Hızlı toparlanma ve ergojenikyardım konularında bilgilenmekistemektedirler.

Sporcu beslenmesi egzersiz ve sporbilimlerinin ya da beslenmenin alt alanıolarak ele alınmaktadır. Spor beslenmecisiveya spor diyetisyeni akademisyen,araştırmacı ve uygulamacıgörevler üstlenmektedir.

SPORCU BESLENMESİ;SPORCUMUN PERFORMANSINI ARTIRMAYAYÖNELİK BESLENME İLE İLGİLİ CALIŞMALARIİÇEREN, SPORCULARIN BİLGİLENDİRİLDİĞİUYGULAMALI BİR ALANDIR.

Spor hekimliği, egzersizi, biyomekaniği gibialanlarda yapılan çalışmalar sporunbüyüyen ve gelişen yapısı nedeniyle,Sporcu Beslenmesi,Psikolojisi,Sosyolojisi,Felsefesi,Pedagojisi...

gibi alanları da içine alan ve spor bilimleriadı verilen yeni bir bilim dalının oluşumunubaşlatmıştır.

Ülkemizde sporcu beslenmesi alanında çalışan diyetisyenler, DANIŞMAN EĞİTİCİ ARAŞTIRMACI UYGULAMACI

olarak görev yapmaktadır.

Sporcu beslenmesi alanınınegzersiz ve spor konularındalisansüstü master, doktorayapmış veya sertifikaprogramlarına katılmış,beslenme ve diyetetik eğitimigörmüş diyetisyen unvanlımeslek mensuplarınagereksinimi vardır. Spor ve egzersiz alanımdangelen kişiler lisansüstübeslenme eğitimi ile araştırıcı rolü yürütebilirler.

Spor Beslenmecisinin Uygulamadaki Rolü

* Performansı artıran, sağlıklı kalmayı sağlayan beslenme ile ilgili önerilerde bulunma,* Sporcuların beslenme durumlarını değerlendirme, * Antrenör, sporcu ve ailelerine eğitim ve danışmanlık hizmeti verme, * Sağlıklı kilo verme ve kazanma konusunda rehberlik,

•Kaybedilen vücut sıvılarınınuygun şekilde karşılanmasıiçin öneriler,

•Performansı artırmayayönelik, ekonomik vehoşlanılan menülerdüzenleme,

•Müsabaka öncesi, sırasıve sonrası sporcuyu izleme,Yemek saatlerinin belirlenmesi,

•Sporculara gereksinimlerini, yemekhazırlama ve pişirme ilkelerinianlatmak ...

Spor Beslenmecisinin Eğitimci/ Araştırmacı Rolü• Sporcu beslenmesi konusunda teknikadam, sporcu, antrenor ve ailelerin bilgilendirilmesi, • Eğitici kitap ve broşür hazırlanması,• Performansı etkileyen beslenmesorunlarının saptanması, onerilerdebulunmak icin araştırmalar planlaması ve syürütülmesi,• Diyetisyenlerin konu ile ilgili eğitim ve araştırma yapmalarına yardımcı olmak...

ABD, Kanada ve Avrupa ülkelerinde sporcu beslenmesi ile ilgili kuruluşlar oluşmuştur.

ABD ve Kanada Diyet Dernekleri özel kurslarlagönüllü diyetisyenlere eğitim vermekte, bu diyetisyenlerspor diyetisyeni olarak pek çok klüp, spor eğitim vearaştırma merkezlerinde uygulamalı çalışmalar,bilimsel yayınlarla sporcuları bilinçlendirmektedir.

EFAD’A üye ülkelerden sadece Belçika ,Yunanistan, İrlanda,Hollanda, Norveç, İngiltere de bazı profesyonel standartlar belirlenerekdiploma ve ihtisaslaşma sağlanmaktadır.

Spor beslenmecisi;

•Spor hekimleri•Egzersiz fizyologları, psikolog, fizyoterapistler•Sporcu ve sporcu aileleri•Egzersiz ve spor severlerden oluşan büyük bir grupla birlikte çalışmaktadır.

Spor Beslenmecisi ;

Olimpiyat sporcuları, Elit sporcular,Yıldız ve genç sporcular|Amatö r ve profesyonel sporcular, Sağlık için egzersiz / s p o r yapanlara hizmet vermektedir._

BESLENME DESTEK ÜRÜNLERİ IADSAInternational Alliance of Dietary/Food Suplemant Associations

IADSA1998 yılında, beslenme destekürünleri pazarlarının ve artandengeleyici mÜcadelelerinküreselleşmesine başlamakamacıyla Uluslararası BeslenmeDestek Ürünleri Birliği IADSAkurulmuştur.

Altı kıtada, 50’nin üzerindeBeslenme Destek Ürünleri (BDU)derneklerini bir araya getirenlADSA’nın amacı; beslenme destekürünleri marketlerinin tüm dünyadagelişmesini sağlayacak kanunyapıcı ve politik ortamıoluşturmaktır.

Bir organizasyon olarak; lADSA’nınetkili çalışması, bilgi ve fikirleri tümdünyadaki düzenleyiciler, tüketiciorganizasyonları, sağlık kuruluşları,ulusal dernekler ve şirketlerle biriletişim oluşturmak için kullanabilmebecerisine bağlıdır. Bu biIgi aktarımı veİletişim Brüksel’de bulunan (ADSAbaşkan ve sekreteri tarafındanyürütülmektedir.

IADSA bünyesinde oluşturulançalışma gruplan, beslenmedestek ürünleri sektöründebilimsel bir taban oluşturmakve endüstrinin kalitestandartlarının geliştirilmesiiçin çabalamaktadır.

Besin suplemanlarının kategorizeedilmesi• Etkisi aşikar (emin ve etkili),• Etkisi mümkün {teorik bilgi mevcut,performansa etkisi araştırmalarlaaçıklanmalı),• Etkisi olduğunu söylemek için erken(yetersiz araştırmalar ile desteklenmişteoriler),• Etkisi olmadığı aşikar (teorik gerçek azsayıda araştırma ile destekli ve/veyaetkisi yok).

WADA(Dünya Anti-Doping Ajansı)Kasım 1999’da dopingsiz sporu yüceltenve teşvik eden bir vizyon ileoluşturulmuştur. Eğitim, danışmanlık,araştırma ve onculuk yoluyla ulusal veuluslar arası düzeyde dopinge karşısavaşı desteklemek ve koordine etmekiçin çalışmaktadır. 1 Oca k 2004'tenİtibaren laboratuvarları akredite etmeye,yasaklı madde listesi hazırlama veyayınlamaya başlamıştır.

Ürün kullanımından kaynaklanansorunları en aza indirmek için neleryapılmaktadır?WADA, Kanada Olimpik Komite işbirliğiİle Montreal’de düzenlenen sempozyumsonucu;• Sporcuların hangi ürünleri ne amacla,doğru veya yanlış kullanımlarınıbelirlemek için koordine bir araştırmaprogramının harekete geçirilmesi,

• Ürünlerle ilgili global bir veri taban oluşturulması (güvenilir, güncel bilgiulaşımını sağlamak için),• Endüstri tarafından desteklenecek ürüntest etme ve sertifikalandırmaprogramının değerlendirilmesi,• Kaliteyi artırmak, kirlenmeyi en azaindirmek, doğru etiketlemeyi sağlayanoto kontrol programlarının entegresiiçin endüstri onayı,

* Halk sağlığı, tüketici güvenliği veeğitimdeki sorumluluklar nedeniylegerekli düzenlemelerinkanunlaştırılması,

* Konu ile ilgili sempozyumorganizasyonları...

Günde 10.000 adım atınız

Önümüzdeki günlerde 12.000 adimdüşünülüyor!...!

Egzersiz birçok sakatlayıcı veya ölümcülhastalığı engelleyebilen veya tedavi edenbir ilaçtır.İlaç gibi alınmayıp yapılsa da egzersizreçetesi de İlaç reçetesine benzer.Günlük egzersiz hedefi; 30-60’ (günün%2-4’ u) egzersiz ve gunun 16 saativücudun farklı aktiviteler (ev işi, çalışma,alışveriş, bahçe işi, ziyaret) yapmasıdır

Egzersizin temeli aerobik olmalı (koşu, yuruyuş,bisiklet, yüzme ...), çeşitlilik ise reçetenin önemli bir kısmıdır. En az 2-3 farklı aktivite örneğin;koşu- yürüyüş-tenis veya yürüyüş- bisiklet yüzme önerilebilir. Haftada 2-3 kez ağırlık (direnç çalışmaları} ve germe çalışmaları (ısınma ve soğuma için) ile günlük artan yaşam aktiviteleri (merdiven kullanma, bahçe ve ev İşi – hayal gücünüzü çalıştırın) yapılmalıdır.

■ Orta derecede yorulacak şekilde egzersiz yapın.Terleyebilir, hızlı soluyabilirsiniz ancak; nefes nefese kalacak derecede çalışmayın.

Egzersiz kalp hızınızın anormal belirti vebulguları tetikleyen düzeyin 10 veya dahafazla {atım/dakika) altındaolmalıdır.

"Nabız 130” aktivite programlan, kalbinaktivite suresince yaklaşık -130 atim/dakikaatmasıdır. Bu düzeyde kalp ve dolaşım sistemien uygun; en ekonomik ve sağlık acısından en iyi düzeyde çalışmaktadır

EGZERSİZ

• Günlük olmalı,• Eğlenceli olmalı,• Ağrısız, aşırı yorucu olmamalı,•Kişinin tercihlerine uygun olmalı,• Yapılabilir, ulaşılabilir olmalı,• Eve, işe yakın olmalı,• Giysi, ekipman ve/veya klup üyelikleri ucuz olmalı• Başkalarına bağımlı olmamalı,• Yaşam boyu katılıma uygun olmalıdır.

Egzersiz İyi bir ilaçtır. Fakat düzenli biregzersiz programını sürdürmek zorolabilir. Engeller “egzersiz cok sıkıcı”olan “egzersiz yapacak tipte değilim” ekadar değişmektedir.

Yoğun calışma temposu olanlar zamanbulamadığını belirtmekte, zamanıolanlar ise egzersiz yapmayı kabuletmemektedir