Społecznie odpowiedzialny biznes -...
Transcript of Społecznie odpowiedzialny biznes -...
Społecznie Odpowiedzialny Biznes
Seminarium w ramach projektu
Śląska Kampania na rzecz
Społecznie Odpowiedzialnego Biznesu 2010 - 2011
Anna Adamus-Matuszyńska, Bogumiła Barańska
Bogusława Niewęgłowska, Martyna Wronka
Ponoszenie odpowiedzialności jest stanem faktycznym,
który się poniekąd automatycznie nakłada na tego,
kto spełnia czyn określonego rodzaju.
Roman Ingarden
Definicja - Słownik Języka Polskiego
Odpowiedzialność to:
• zajmowanie się osobą lub rzeczą,
• przyznanie się do winy,
• odpowiadanie za własne postępowanie,
• odpowiedzialność karna.
Współczesna odpowiedzialność firmy
• Współczesne przedsiębiorstwo musi wziąć na siebieodpowiedzialność za wszystkie decyzje i ichkonsekwencje.
• Ponadto musi wziąć na siebie odpowiedzialność zadostarczenie produktów oczekiwanych przez jegoklientów.
• Każda firma działając niezgodnie z prawem, jak równieżspołecznie uznawanymi normami, jest pociągana doodpowiedzialności za wszelkie ich naruszenia.
• Dzisiaj firma chcąc być akceptowaną, powinnapodejmować odpowiedzialne działanie, to znaczydecydować się na aktywne uczestniczenie w swoimotoczeniu społecznym.
Zasady Andrew Karnegie - U.S. Steel
Corporation (Ewangelia bogactwa)
• Zasada miłosierdzia - to doktryna
odpowiedzialności społecznej wymagająca, aby
szczęśliwsi członkowie społeczeństwa wspierali
mniej szczęśliwych,
• Zasada włodarstwa - odwołuje się do Pisma
Świętego i każe właścicieli przedsiębiorstw i ludzi
zamożnych traktować jako włodarzy czyli
opiekunów powierzonego majątku.
Społeczna odpowiedzialność według
specjalistów zarządzania
• Milton Friedman uważa, że odpowiedzialnośćfirmy to odpowiedzialność wobec prawai korzyści udziałowców. Jego zdaniemprzedsiębiorstwo nie powinno angażować sięw działania, które mogą ograniczyć realizowaniejego misji.
• Peter Drucker w swoim rozumieniu społecznejodpowiedzialności zaznacza, że firmy musząwziąć odpowiedzialność za swój wpływ napracowników, środowisko, klientów oraz nawszystko, z czym mają kontakt.
Społeczna odpowiedzialność po angielsku
• Responsibility – odpowiedzialnośćnałożona świadomie przez jednostkę lub organizację na siebie samą, niejako z dobrej woli, wynikająca z jej rozumności, z idei humanizmu.
• Accountability - prawna i etyczna odpowiedzialność osoby, firmy.
• CSR – Corporate Social Responsibility
Trochę historii
• Teoria – sustainable development (pierwsze
wzmianki to 1972 rok – konferencja w
Sztokholmie) – potem Agenda 21 ONZ 1992 –
związek przemysłu z ochroną środowiska
• Inicjatywa obywatelska – Ruch obrony praw
człowieka, Ruch obrony praw zwierząt itp.
• Samoregulacja biznesu – inicjatywy
przedsiębiorstw
Dokumenty o odpowiedzialności
• Wytyczne dla przedsiębiorstw wielonarodowych
OECD (1976) regulujące stosunki pracy, ochronę
środowiska, zwalczanie korupcji i ochronę
konsumenta;
• Globalne Zasady Sullivana kodeks stworzony w
1977 roku z inicjatywy pastora z Południowej
Afryki dotyczący praw człowieka, środowiska,
polityki równych szans itp.
Dokumenty o odpowiedzialności
• Zasady prowadzenia działalności
gospodarczej z Caux z 1994 roku – okrągły
stół poświęcony etyce i zachowaniom
świata biznesu.
• Zasady: kyosei – praca dla wspólnego dobra
oraz ochrona godności ludzkiej.
Definicja Komisji Europejskiej z 2001
• Społeczna odpowiedzialność
przedsiębiorstw to koncepcja według której
przedsiębiorstwa dobrowolnie uwzględniają
aspekty społeczne i ekologiczne w swoich
działaniach biznesowych oraz w kontaktach
ze swoimi interesariuszami
• Deklaracja zawarta w „Zielonej Księdze”
Społeczna odpowiedzialność
według Wojciecha Gasparskiego
• „Odpowiedzialność bierna” czyli accountability - tostandardy jakości regulowane w normie SA 8000oceniającej firmę ze względu na: pracę dzieci wprzedsiębiorstwach, zdrowie i bezpieczeństwopracowników, występowanie zjawiska mobbingu,wolności zrzeszania oraz prowadzenia negocjacji,dyskryminacji, czy ustalonych godzin pracy.
• „Odpowiedzialność czynna” czyli responsibility – toproaktywne działania firmy, to znaczy wychodzenienaprzeciw problemom społecznym, reagowanie na zmianyzachodzące w społecznym otoczeniu, dobrowolnympodejmowaniu zadań, które wspomagają proces.
Interesariusze
to każda dająca się określić grupa lub
jednostka, która może wpływać lub jest
pod wpływem działania przedsiębiorstwa
za pośrednictwem jego produktów, strategii
i procesów wytwórczych.
„Zielona Księga” zaleca partnerstwo
interesariuszy.
Konkurenci
Dystrybutorzy
Klienci
Doradcy
ORGANIZACJA Dostawcy
Inni
producenci
Potencjalni
dostawcy
Akcjonariusze
Inwestorzy
Banki
Urząd
Skarbowy
Pracownicy
Rodziny
pracowników
Społeczność
lokalna
Samorządy
Liderzy
opinii
publ.
Organizacje
społeczne
Media
masowe
Mapa interesariuszy(teoretyczna, przykładowa)
„Biała Księga” – 2002
Komisja Europejska
• Propozycja budowania strategii Społecznej
Odpowiedzialności Biznesu opartej na:
– Woluntarystycznym charakterze SOB,
– Przejrzystości działań,
– Działaniach przynoszących wartość dodaną dla
społeczeństwa,
– Współdziałaniu,
– Roli małych i średnich przedsiębiorstw,
– Przestrzeganiu regulacji międzynarodowych.
Poziomy społecznej odpowiedzialności
• Indywidualny – odpowiedzialna jednostka
• Przedsiębiorstwa – odpowiedzialna
organizacja
• Biznesu jako całości – odpowiedzialny
biznes, gospodarka
Standardy odpowiedzialnego biznesu
• Accountability (AA) 1000 – (1999 GB) – społeczny i etyczny audyt
• Global Compact (GC) – 1999 – Światowe Forum Ekonomiczne – zaangażowanie biznesu w pracę ONZ (MOP, Agenda 21)
• S.A. 8000 – niezależna weryfikacja w zakresie społecznej odpowiedzialności
• FTSE4GOOD – grupa indeksów giełdowych powstałych w celu zwiększenia świadomości i akceptacji inwestycji społecznie odpowiedzialnych
• Inwestor in People (IIP) – stopień dbania o kapitał ludzki
Programy samoregulacji biznesu
Nazwa regulacji Temat UwagiEthical Accounting
Statement (1988)
Zasady postępowania w
rachunkowości
Duński SBN Bank
The Ceres Principles
(1989)
Odpowiedzialność
ekologiczna i
zobowiązania społeczne
Sun Oil, General Motors,
Polaroid, Bethlehem
Steel
Principles for Global
Corporate Responsibility
(1995)
Główne cele społecznej
odpowiedzialności
Opr. przez: Interfaith
Centre on Corporate
Responsibility
Social Responsibility
Initiative
Zobowiązanie do
publikacji raz w roku
raportu etycznego
Opr. Przez: Foundation
for Ethics and Meaning
The MacBride Principles Zasady uczciwego
zatrudniania
Irlandia
Instrumenty stosowane w SOB
• Ekoznakowanie
• Kampanie społeczne – reklama społeczna
• Marketing zaangażowany społecznie – (np. „Podziel się posiłkiem”)
• Nadzór korporacyjny – dobre praktyki ładu korporacyjnego (GPW) oraz Respect Index
• Programy etyczne dla pracowników
• Inwestycje odpowiedzialne społecznie
• Zaangażowanie społeczne (rozwiązywanie kwestii społecznych)
• Zarządzanie środowiskowe (dbałość o środowisko naturalne)
Poziomy zaangażowania
społecznego firmy
Podstawowa działalność gospodarcza
Przedsięwzięcia komercyjne w
środowisku społecznym
Inwestycje na rzecz
społeczności lokalnej
Działalność
filantro-
pijna
System społecznej odpowiedzialności
przedsiębiorstwa musi być zbudowany
na czterech zasadniczych podstawach:
1. Projektowanie polityki społecznej odpowiedzialności
przedsiębiorstw (w tym etycznej i ekologicznej).
2. Wdrożenie polityki społecznej odpowiedzialności
przedsiębiorstw przez przydzielenie obowiązków,
alokację zasobów i przeszkolenie pracowników.
3. Monitorowanie działań i systematyczny audyt.
4. Usprawniania i korekta działań w celu podnoszenia
jakości systemu.
Do instrumentów wewnątrz-
organizacyjnych SOB należą :
• Zarządzanie zasobami ludzkimi
• Public relations i marketing
• Polityka finansowa i inwestycyjna
• Organizacja i zarządzanie
• Edukacja
• Profilaktyka zdrowotna
Budowa strategii SOB powinna
uwzględniać:
• innowacyjność odpowiadającą na potrzeby społeczne; jej źródeł należy szukać w identyfikowaniu miejsca przedsiębiorstwa w otoczeniu;
• aktualne problemy ludzi, a nie kreowaniu sztucznych potrzeb;
• tworzeniu wartości społecznej i ekologicznej; ukierunkowanie zarządzania na wspomniane cele
• rozwój kapitału intelektualnego i społecznego przedsiębiorstwa identyfikowanych jako zasoby ludzkie;
• zasoby i główne czynniki wspierające jego rozwój i zdolność do uzyskania przewagi konkurencyjnej.
Konkluzja:
• Na podstawie wymienionych fundamentów przedsiębiorstwa stają się aktywnie współodpowiedzialne za dobrobyt społeczny i wywiązują się z nowego kontraktu moralnego zawartego między nimi a społeczeństwem, zapewniając sobie jednocześnie stabilność i rozwój.
• Społeczna odpowiedzialność to strategia działania firmy, to fundament na gruncie którego buduje się pozostałe działania, takie jak strategia zarządzania, czy strategia komunikowania.
SOB to proces
• Składający się z:
– Oceny potrzeb i oczekiwań interesariuszy.
– Analizy zgodności oczekiwań z wartościami i celami firmy.
– Wyboru grup interesariuszy, wobec których firma chce wykazać swoją odpowiedzialność (klienci, dostawcy, społeczność lokalna, itp.)
– Zbudowania planu działań mających na celu zaspokojenie oczekiwań wybranych grup.
– Wdrażanie w życie zaplanowanych kroków.
– Ocena prawidłowości przeprowadzonych działań.
Zasady budowania programu
społecznej odpowiedzialności
• realizmu w określaniu zadań, wartości i celów;
• zrozumienia, to znaczy świadomego
zaangażowania pracowników i zarządu;
• różnorodności, polegającej na uwzględnieniu
zróżnicowanych poglądów i wartości ważnych
w danym społeczeństwie;
• przygotowania, to znaczy odpowiedniego
przeszkolenia wszystkich zaangażowanych
podmiotów;
• ograniczania rozgłosu wokół tej działalności.
Podstawowe standardy SOB
• Zrozumienie oczekiwań kluczowych interesariuszy.
• Porównanie oczekiwań interesariuszy z wartościami firmy i określenie istniejących różnic.
• Rozwój polityki firmy dostosowując ją do interesu publicznego.
• Komunikowanie w celu wyeliminowania nieporozumień.
• Wdrożenie standardów SOB w plany strategiczne.
Podstawowe standardy SOB
• Audyt SOB rozumiany jako standard.
• Zaangażowanie pracowników w realizację standardów SOB.
• Uznanie SOB jako formy zdobywania przewagi konkurencyjnej.
• Informowanie interesariuszy o osiągnięciach firmy.
• Permanentne adaptowanie się do zmieniających się oczekiwań interesariuszy.
Sfery zadaniowe SOB
• Udział firm w kampaniach społecznych.
• Zaangażowanie firm w rozwiązywanie problemów dzieci i młodzieży.
• Dostarczanie rozrywki.
• Kampanie edukacyjne.
• Pomoc bezrobotnym, absolwentom szkół.
• Budowanie więzi ze społecznością lokalną.
• Wspieranie rozwoju kultury.
• Promocja zdrowia i zdrowego trybu życia.
• Działalność charytatywna, filantropijna.
• Wolontariat pracowniczy.
Analiza społecznych oczekiwań
• Stałe monitorowanie społecznych postaw,
wartości, oczekiwań, potrzeb oraz działań.
• Wdrożenie systemu informacji zwrotnej
(dwukierunkowej komunikacji).
• Przeprowadzenie corocznego społecznego audytu
pomiaru efektywności programów społecznych
realizowanych przez firmę (efektywność SOB,
a nie korzyści dla firmy).
SOB - plan strategiczny
1. Zdefiniuj otoczenie (gdzie jesteś, co chcesz osiągnąć, jakie są oczekiwania otoczenia wewnętrznego i zewnętrznego, jakie są możliwości) – badania, analiza SWOT;
2. Określ cele (w zależności od rodzaju przedsiębiorstwa i jego celów zarządczych), co chcecie osiągnąć poprzez działalność SOB (np. większe zaangażowanie pracowników, lojalność klientów, pomoc społeczną, itp.);
3. Określ grupę interesariuszy – kto będzie podmiotem waszych społecznie odpowiedzialnych działań, komu będziecie te działania komunikować, itp.);
4. Opracuj strategię komunikowania o Waszych przedsięwzięciach (jak będziesz informował o planach i ich realizacji).
SOB - plan strategiczny
5. Wybierz właściwe do strategii narzędzia realizacji twojego programu SOB, np. kampanie społeczne, wolontariat pracowniczy, współpraca z instytucjami kultury, sponsoring, edukowanie, itp..
6. Zaplanuj dokładny harmonogram działań, w tym działań komunikacyjnych.
7. Zaplanuj wydatki, niezbędne koszty.
8. Zaplanuj metodę monitorowania, a potem weryfikowania osiągnięcia celów.
O powodzeniu SOB zadecydują
następujące kryteria:
1. Określenie misji i celu projektu;
2. Zdefiniowanie podstawowych obszarów wynikowych w odniesieniu do czasu, wysiłku i zasobów ludzkich;
3. Zidentyfikowanie mierzalnych czynników, które określą cele operacyjne (MBO, MOR);
4. Określenie celów i scharakteryzowanie wyników, jakie mają być osiągnięte.
5. Przygotowanie taktyki realizacyjnej poszczególnych celów operacyjnych, w tym:
a. ustalenie kolejności działań jakie mają zostać podjęte
b. harmonogram realizacji działań /czynności
c. zabezpieczenie środków finansowych
d. ustalenie odpowiedzialności (indywidualna)
e. sposoby monitoringu działań
6. Ustalenie reguł postępowania i instrukcji;
7. Zdefiniowanie formalnej kontroli całego projektu.
Typowe oczekiwania społeczności
lokalnych wobec firm
1. Informacja o firmie, jej produkcie;
2. Odpowiadanie na krytykę i łagodzenie niechęci wobec firmy;
3. Informowanie pracowników i ich rodzin o przedsięwzięciach firmy;
4. Zdobywanie pozytywnej opinii przez firmę w obszarach:– polityki firmy;
– jej zachowań ekologicznych,
– szacunku dla rodziny i tradycyjnych wartości,
– wspierania edukacji dzieci i dorosłych,
– krzewienie sportu,
– zachęcanie pracowników do kandydowania na urzędy publiczne i społeczne.
– wspieranie lokalnej przedsiębiorczości
Studium przypadku:
„Lokal bez papierosa”
• Przyczyna: "Negatywne skutki dla zdrowia wywołane wymuszonym biernym paleniem są rzeczywiście bardzo poważne" - potwierdził Profesor Andrzej Rynkiewicz -Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Przytoczył on dane, wg. których za 50% zawałów w Polsce odpowiada palenie (czynne i bierne). Aktywnego poparcia kampanii udzielił także Juliusz Kamil Kuźnik -wokalista rockowego zespołu GandahaR, który zauważył, że koncert w zadymionym lokalu jest zabójcą gardła.
• Cel: zwrócenie uwagi na problematykę biernego palenia i brak informacji o miejscach wolnych od tytoniu.
Studium przypadku:
„Lokal bez papierosa” – Cel strategiczny
• W ramach współpracy lokali, które, dbając o zdrowie swych klientów, wprowadzą zakaz palenia lub wydzielą zamknięte strefy dla palaczy, akcja ma na celu stworzenie sieci Lokali Bez Papierosa. Inicjatywa ma sprzyjać wprowadzaniu odpowiedzialnej polityki antynikotynowej przez właścicieli lokali i promować antynikotynową politykę UE, która znalazła już odzwierciedlenie w wielu krajach Europy.
• Realizowany projekt ma służyć stopniowemu przekonaniu klientów i właścicieli lokali o słuszności i opłacalności wprowadzania miejsc wolnych od dymu papierosowego
Studium przypadku:
„Lokal bez papierosa” – Cele taktyczne
• Ogólnopolska platforma informacyjna o lokalach/ miejscach wolnych od dymu nikotynowego
• Ochrona praw zdrowia osób niepalących w miejscach publicznych
• Propagowanie wprowadzenia odpowiedzialnej polityki antynikotynowej przez właścicieli lokali
• Edukacja społeczna - promowanie asertywności wśród niepalących
• Stworzenie i rozpropagowanie sieci lokali bez papierosa
• Wypracowanie nowych sposobów przeciwdziałania paleniu wśród młodzieży
• Kontynuowanie antynikotynowej polityki UE
• Zwiększenie w społeczeństwie wrażliwości i poczucia odpowiedzialności za środowisko, w którym żyjemy
• Nawiązanie międzymiastowej współpracy lokali wolnych od dymu nikotynowego odnośnie dalszych projektów
Studium przypadku:
„Lokal bez papierosa” – Strategia
komunikacji o projekcie
• Informacyjna – adresowana do osób
właścicieli lokali gastronomicznych
• Rozgłosu – adresowana do osób
niepalących
• Współpracy z dziennikarzami (mediami)
Studium przypadku:
„Lokal bez papierosa” – stosowane
narzędzia
• Konferencja prasowa
• Stowarzyszenie MANKO ogłosiło konkurs na komiks dotyczący biernego palenia dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.
• Dziennikarze poddani zostali natomiast sprawdzianowi wiedzy o lokalach w Warszawie, które dysponują co najmniej 1 salą dla niepalących. Zgłoszono zaledwie 10!
• Duże zainteresowanie mediów całym wydarzeniem pozwoliło nagłośnić kampanię w stolicy.
Studium przypadku:
„Lokal bez papierosa” –
• Statystyka:
– liczba wszystkich lokali w Polsce bez
papierosa: 1319
– z całkowitym zakazem palenia: 875
• Zob. więcej:
• www.lokalbezpapierosa.pl
Przygotujcie Państwo strategię SOB w
swojej firmie, w obszarach:
• Linia produktu
• Praktyki marketingowe (treść plakatu, skargi klientów)
• Działalność dobroczynna (społeczność lokalna, projekty społeczne)
• Działania środowiskowe (opakowania, zanieczyszczenia)
• Różnicowanie zatrudnienia (promocja udziału większego mniejszości , np. Romowie, lub udziału kobiet , np. ciężarnych, samotnych matek, po 50 roku życia, osób niepełnosprawnych)
• Bezpieczeństwo i zdrowie pracowników (środowisko pracy, dożywianie, profilaktyka zdrowotna)
Dopiszcie Państwo dalszą treść…
• Odpowiedzialność społeczna jest ………….
(dodatkowym programem, jest sposobem
życia organizacji)
• Firmy społecznie odpowiedzialne znajdują
się pośród ………………………………
firm.
Strategia komunikowania się z
otoczeniem w odniesieniu SOB
• Badanie nastrojów i postaw (cykliczne)
• Konsekwencja (regularne przekazywanie
informacji dobrych i złych)
• Osobisty aspekt komunikacji z otoczeniem
kierownictwa firmy
• Szczerość i uczciwość przekazu
• Innowacyjność ( różnorodność od klasycznych
form przekazu do nowoczesnych)
Kultura organizacyjna
przedsiębiorstwa
i jej wpływ na kształtowanie
postaw i wartości pracowników
Część III
Kultura organizacyjna
• Zbiór wierzeń, przekonań, szerzących się w firmie, dotyczących tego, jak prowadzić interesy, jak powinni zachowywać się pracownicy i jak powinni być traktowani.
– (L.W. Rue, P.G. Holland)
• Właściwy klimat organizacyjny i sposób zarządzania, system zachęt, kwalifikacji, stosunki międzyludzkie.
– (E. Pietkiewicz, S. Kałużny)
• Zespół wartości, tradycji, przekonań, postaw, które są istotą wszystkiego, co się robi i myśli w organizacji. Jest ona zasilana przez system obrzędów, rytuałów, wzorców komunikowania się, nieformalnych struktur.
– (L.J. Mullins )
Systemy symboli
• Są najbardziej widocznym i namacalnym, tworem danej kultury organizacji. Artefakty są tym, co się widzi, słyszy i czuje, gdy się styka z nową grupą o nieznanej kulturze. Ich celem jest umocnienie więzi pracowników z firmą.
• Artefakty językowe
• Artefakty fizyczne/materialne
• Artefakty behawioralne
• Artefakty osobowe
Zagadnienia związane
z wartościami i normami
• Częściowo widoczne i uświadamiane, implikują sposób zachowania się członków organizacji.
• Wskazują, co powinno być, w odróżnieniu od tego, co jest. Dzięki nim proponowane rozwiązania stają się przekonaniami.
• Wartości:– Określają wzorce, które przyjęto jako najlepsze dla całej
organizacji i do których osiągania należy dążyć
– Wartości te możemy podzielić na deklarowane i przestrzegane
– deklarowane (określone w kodeksie etycznym firmy) np. zasady długości czasu pracy
– przestrzegane (nigdzie nie zapisane ale przekazywane ustnie przez samych pracowników) np. praca po godzinach, czystość, szybkość.
• Normy to nieformalne zalecenia lub „reguły gry” mówiące co robić, jak to robić, w co wierzyć, jak się zachowywać.
Zagadnienia związane z poziomem
założeń podstawowych
1. Założenia dotyczące otoczenia:
• Jak jest traktowane otoczenie przedsiębiorstwa? Jako zagrażające, wyzywające, dominujące?
2. Pojmowanie prawdy:
• Według jakich kryteriów odróżnia się prawdę od fałszu? Tradycji? Autorytetów? Kierując się wiedzą? A może: Spróbujmy i zobaczmy czy się uda? A może kompromis?
3. Założenia dotyczące natury człowieka:
• Czy pracownicy stronią od pracy, czy może lubią podejmować odpowiedzialność? Czy są zdolni do rozwoju, czy nie?
Zagadnienia związane z poziomem
założeń podstawowych
4. Założenia dotyczące stosunków międzyludzkich:
• Jak uporządkowane są relacje? Według wieku,
stanowiska, pochodzenia, sukcesu? Czy emocje są
dopuszczalne? Czy życie prywatne stanowi tabu? Sukces:
zespołowy czy indywidualny? Jaki charakter stosunków:
kooperacja czy konfrontacja?
5. Założenia dotyczące natury ludzkiego działania:
• Chodzi o to, by być aktywnym, czy lepiej odczekać
i przystosować się? Czy trzeba się napracować? Czy
trzeba być stale w miejscu pracy?
Kultura organizacyjna w przedsiębiorstwie zorientowanym na odpowiedzialność
społeczną – założenia podstawowe
• Przedsiębiorstwo to część większego ekosystemu. Jest instytucją zarówno ekonomiczną, jak i społeczną, dlatego bierze współodpowiedzialność za tworzenie dobrobytu społecznego, podnoszenie jakości życia człowieka. Stanowi splot kontraktów, a jej działania mają wpływ na szereg osób zwanych interesariuszami organizacji, z którymi coraz istotniejsze związki określają z kolei jej charakter działania. Interesariusze też posiadają zasoby niezbędne do funkcjonowania organizacji.
Kultura organizacyjna w przedsiębiorstwie zorientowanym na odpowiedzialność
społeczną – normy i wartości
• W przedsiębiorstwie społecznie odpowiedzialnym normy i wartości winny być umiejscowione w tradycji kulturowej danego państwa, ale z poszanowaniem norm globalnych, zwyczajowych, uniwersalnych dla wszystkich.
• Czytelność i przejrzystość norm jest szczególnie istotna, dlatego też należy unikać ambiwalentnych sytuacji wyboru, w których członek, czy partner przedsiębiorstwa zmuszony jest wybierać między własnym, osobistym kodeksem etycznym, a stopniem wykonania powierzonych mu zadań i obowiązków.
Kultura organizacyjna w przedsiębiorstwie zorientowanym na odpowiedzialność
społeczną – normy i wartości
• Wartości przedsiębiorstwa społecznie odpowiedzialnego to:
– tworzenie wspólnej ekonomicznej i społecznej wartości,
– długoterminowa orientacja,
– zaangażowanie i uczestnictwo,
– prawość,
– poszanowanie praw człowieka i godności ludzkiej,
– partnerstwo.
Kultura organizacyjna w przedsiębiorstwie zorientowanym na odpowiedzialność
społeczną – artefakty
• Określają fizyczny, behawioralny i językowy wymiar wcześniejszych poziomów. Istotne jest, aby założenia podstawowe, normy, wartości i artefakty były zintegrowane, w celu osiągnięcia efektu synergii, utrwalającego kulturę prospołecznego zachowania przedsiębiorstwa.
• Stanowią indywidualny wymiar przedsiębiorstwa, ale tworzą odpowiednie np. wzorce komunikacji z interesariuszami, opowieści, które umacniają powyższe założenia.
Funkcje kultury organizacyjnej
• integracyjna - akcentuje wartości wspólnie podzielane przez wszystkich członków organizacji i zapewnia poprzez fakty zgodności tych wartości spójność grupy,
• percepcyjna - akceptuje sposób postrzegania środowiska i nadania znaczenia społecznemu i organizacyjnemu życiu,
• adaptacyjna - stabilizuje warunki działania organizacji poprzez wyjaśnienie sensu zjawisk i procesów oraz wzorców do działań przystosowanych.
Funkcje kultury organizacyjnej
w strategii SOB
Główne Szczegółowe
Ułatwia pracownikom
zrozumienie istoty
działalności
przedsiębiorstwa obecnie i
w przyszłości
1. ułatwia zrozumienie podstawowego celu
działania przedsiębiorstwa wykraczającego
poza minimalizację zysku
2. ułatwia zrozumienie realizowanych strategii
przedsiębiorstwa, w tym strategii społecznej
odpowiedzialności
Wspiera ciągłość realizacji
procesów zachodzących w
przedsiębiorstwie
1. umożliwia integracje pracowników woleć
realizacji celów wynikających z realizacji
zasad SOB
2. oferuje wzorzec dotyczący sposobu, w jaki
przedsiębiorstwo ma się rozwijać
Funkcje kultury organizacyjnej w
strategii SOB
Główne Szczegółowe
Redukuje niepewność
zachowań organizacyjnych
1. pokazuje wzorzec postępowania, który
redukuje stres i lęk wynikający z niepewności
2. dostarcza przewodnika rozwiązywania
sytuacji konfliktowych
3. zapewnia bezpieczeństwo, wynikające z
właściwej identyfikacji postaw społecznych
Tworzy zasady scalające
przedsiębiorstwo
1. oferuje wspólny język
2. wyznacza kryteria i zasady awansu
3. wspiera system motywacyjny
przedsiębiorstwa
Kultura organizacyjna a ZZL
• Kultura organizacyjna determinuje także sposób zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji, które w przedsiębiorstwach społecznie odpowiedzialnych powinno dążyć do zapobiegania przedstawionym niżej zachowaniom nieetycznym:
– Mobbing w miejscu pracy
– Molestowanie seksualne
– Szantaż, sabotaż, kradzieże w miejscu pracy
– Inwigilacja pracowników
– Łapówkarstwo
– Nepotyzm
– Dyskryminacja w miejscu pracy
Trzy filary społecznie
odpowiedzialnego ZZL
1. Przestrzeganie najwyższych standardów i warunków pracy, które zapewniają poszanowanie praw człowieka i praw pracowniczych. Odpowiadają ponadto na rodzące się wyzwanie etyczne i społeczne w stosunku do pracowników
2. Rozwój zasobów ludzkich, czyli zapewnienie organizacji pracowników posiadających takie cechy, jakich można potrzebować do osiągnięcia swoich celów. Działania te powinny uwzględniać szkolenia z zakresu SOB czy szkolenia etyczne
3. Polityka oparta na tworzeniu równowagi pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym, która pozwoli pracownikom na pełniejsze uczestnictwo w życiu społecznym i wyższą jakość życia
Budowanie partnerstwa na rzecz
społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw
z uwzględnieniem kodeksów etycznych
oraz zasady równości płci
Część IV
Budowanie reputacji firmy
• Reputacja firmy należy do najistotniejszych czynników warunkujących osiąganie dobrych wyników finansowych nie tylko w dużych korporacjach.
• Wiele polskich firm z sektora małych i średnich przedsiębiorstw wprowadziły, lub zamierzają wprowadzić kodeks etyczny. Przepisy w nim zawarte mają pomóc w stworzeniu solidnego i niezawodnego systemu działań pracowników, który będzie budzić zaufanie, zapadać w pamięć i zachęcać klientów do powrotu.
Aby kodeks etyczny przyniósł
pozytywne skutki powinien m. in.:
• być oryginalny, stworzony specjalnie dla danego przedsiębiorstwa;
• odzwierciedlać misję przedsiębiorstwa;• być tworzony wspólnie z pracodawcami,
przedstawicielami pracowników i kadrą zarządzającą;
• kontrolować przestrzeganie zawartych tam uregulowań;
• promować zachowania etyczne (poprzez różnego rodzaju premie, nagrody, dowody uznania itp.);
• przestrzeganie norm etycznych powiązać z możliwością awansu w firmie.
Kodeks etyczny
dla małego i średniego przedsiębiorstwa
• Wiele z tych przedsiębiorstw z pewnością dojrzało do wprowadzenia kodeksów etycznych, lecz napotyka na praktyczne problemy.
• Brak jest, bowiem sprawdzonych rozwiązań w zakresie wprowadzania programów etycznych, które uwzględniałyby specyfikę tej grupy podmiotów gospodarczych.
Kodeks etyczny
dla małego i średniego przedsiębiorstwa
• Nie można mówić o jakości firmy bez
konsekwentnego wdrożenia we wszystkich
kluczowych dziedzinach wysokich
standardów etycznych.
• Są one uzupełnieniem zmian jakościowych
w zakresie oferowanych wyrobów czy
stosowanych technologii, stanowiąc niejako
kręgosłup nowoczesnej firmy.
Wzór kodeksu etycznego
1. Wstęp2. Misja firmy3. Wartości4. Klienci i konsumenci5. Pracownicy6. Dostawcy i partnerzy7. Społeczeństwo8. Środowisko naturalne9. Właściciele10. Przestrzeganie standardów etycznych
1. Wstęp
• Niniejszy kodeks etyczny wyraża podstawowe
wartości oraz prezentuje normy uznane przez
społeczność firmy za wspólne.
• Firma szanuje ład społeczny oraz angażuje
się w działania na rzecz przyzwoitości w
działalności gospodarczej.
2. Misja firmy
• Misją firmy jest
……………………………………………………
………………………...
• (Uwaga: Szczególnie w przypadku Misji,
czyli określenia tego, co stanowi ostateczny
cel pożądany z ekonomicznego i etycznego
punktu widzenia, konieczne jest
uwzględnienie specyfiki konkretnej firmy).
3. Wartości
• Firma za swe kluczowe wartości uznaje:
– Rozwój
– Odpowiedzialność
– Przejrzystość
– Zaufanie
– Inne wartości wskazane przez interesariuszy
firmy.
4. Klienci i konsumenci
• Zadowolenie klientów i konsumentów jest przedmiotem stałej troski firmy i każdego jej pracownika.
• Wyroby i usługi są dostarczane/świadczone przez firmę zgodnie z obowiązującymi normami, z należytą starannością o jakość produktów oraz bezpieczeństwo ich użytkowania.
• Firma dba o prawdziwość informacji o produktach oraz przestrzega zasad rzetelnego marketingu i reklamy.
• Reklamacje i zażalenia składane przez klientów/konsumentów niezadowolonych z produktów/usług oraz zachowań pracowników firmy rozpatrywane są z poczuciem pełnej odpowiedzialności.
5. Pracownicy
• Firma traktuje pracowników jak klientów wewnętrznych oczekując od nich zaangażowania i uczciwego wykonywania obowiązków oraz unikania konfliktu interesów.
• Firma dba o godne traktowanie pracowników nie dyskryminując nikogo z powodu różnic oraz chroniąc ich przed złymi praktykami.
• Firma zapewnia godziwe i terminowo wypłacane wynagrodzenie oraz należyte warunki pracy i wypoczynku.
• Firma prowadzi otwartą politykę informacyjną stwarzając możliwości zgłaszania uwag przez pracowników.
6. Dostawcy i partnerzy
• Firma postępuje zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji dążąc do zapewnienia długotrwałej pozytywnej współpracy opartej na wzajemnym zaufaniu.
• Firma przestrzega rzetelności w regulowaniu swych zobowiązań i oczekuje tego samego od swych kooperantów.
• Firma przywiązuje szczególną wagę do poszanowania praw z tytułu ochrony własności intelektualnej swych partnerów i oczekuje od nich podobnych zachowań.
7. Społeczeństwo
• Firma spełnia obowiązki dobrego obywatela społeczności, w której funkcjonuje uczestnicząc w życiu regionu (gminy, miasta) służąc wiedzą i doświadczeniem oraz wspierając – w miarę możliwości – inicjatywy społeczne.
• Firma uznaje działalność charytatywną jako szczególnie ważny przejaw społecznej odpowiedzialności i wspiera postawy filantropijne wśród pracowników.
8. Środowisko naturalne
• Firma dba o ochronę środowiska
naturalnego przyczyniając się do jego
rozwoju i unikając marnotrawienia
zasobów naturalnych.
• Firma uwzględnią w procesie
podejmowania strategicznych decyzji,
potencjalny wpływ nowych przedsięwzięć
na środowisko naturalne.
9. Właściciele
• Firma działa w kierunku zapewnienia
długofalowych perspektyw rozwojowych,
zapewniając właścicielom należyty wynik
finansowy.
• Kierownictwo dostarcza właścicielom
pełnej i uczciwej informacji o działalności
firmy
10. Przestrzeganie standardów
etycznych
• Naczelną zasadą jest pełna jawność
obowiązujących
w firmie standardów etycznych
• Obowiązujące standardy etyczne mają charakter
powszechny i dotyczą wszystkich członków jej
społeczności, bez względu na pozycję w firmie.
• Firma przeprowadza okresowe przeglądy
przestrzegania standardów etycznych, podejmując
w miarę potrzeby niezbędne działania naprawcze.
Maksymy postępowania w BMW
(Bayerische Motoren Werke A.G.)
1. Każdy pracownik kierując innymi ma w stosunku dopodwładnych spełniać rolę wzorca postępowania.
2. W pracy zawodowej należy kierować się interesemcałego przedsiębiorstwa.
3. Kierując się interesem całego przedsiębiorstwa nienależy zapominać o interesie większych całości, tj.społeczeństwa i środowiska.
4. Decyzje czy postanowienia należy wykonywaćinteligentnie, w każdym razie wykonywać.
5. Każdy współpracownik powinien umieć zdobyć się nakrytyczne stanowisko wobec pracy innych.
Maksymy postępowania w BMW
(Bayerische Motoren Werke A.G.)
6. Każdy współpracownik powinien też przyjąć krytyczną
ocenę własnej pracy.
7. Każdemu wolno popełniać błędy, byle nie było ich zbyt
wiele.
8. Błąd nie może być zatajony.
9. Należy przyjmować ryzyko, nad którym można
zapanować.
10. Tylko klient rozstrzyga, jak dobre są poczynania firmy
BMW.
Do opracowania niniejszej prezentacji
wykorzystano następujące publikacje:
• N. Graig Smith, Gilbert Lensen „Odpowiedzialność biznesu. Teoria i praktyka”
• Maciej Bernatt „CSR – przedsiębiorca i jego pracownicy”
• BS „Jak kodeks etyczny wpływa na działalność firmy
• Pakiet narzędziowy „Etyczna firma” przygotowany w Centrum Etyki Biznesu Instytutu Filozofii i Socjologii PAN i Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego
Przydatne linki:
• www. kampaniespoleczne.pl
• www.globalcompact.org
• www.raportyspoleczne.pl
• www.CSRinfo.org
Anna Adamus-Matuszyńska, [email protected]
Bogumiła Barańska, [email protected]
Bogusława Niewęgłowska, [email protected]
Martyna Wronka, [email protected]