SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI VE HEMŞİRELİK

BAKIMI

ANATOMİ FİZYOLOJİ

• ÜST SOLUNUM YOLLARI

*Burun,

*Farenks,

*Larenks

*Trakea

ANATOMİ FİZYOLOJİ

• ALT SOLUNUM YOLLARI

Bronşlar

Akciğerler

SOLUNUM FONKSİYONU-1

• VENTİLASYON: Havanın alveol keselerine kadar girip çıkması,

*İNSPİRASYON

*EKSPİRASYON

SOLUNUM FONKSİYONU-2

• DİFÜZYON

PO2: 40mmHg

PCO2 :46mmHg

PO2: 104mmHg

PCO2 :40mmHg

SOLUNUM FONKSİYONU-3

• PERFÜZYON:

Alveoler havadan pulmoner

kana difüzyonla geçen

oksijenin hücrelerin

kullanımı için doku

kapillerine taşınması

Oksijenin taşınması

O2 +hemoglobin =oksihemoglobin

SATÜRASYON

CO2‘in Taşınması

SOLUNUM FONKSİYONU-4

• Solunumun Düzenlenmesi

Solunum merkezi tarafından düzenlenmektedir.

*Merkezi Reseptörler

*Periferik Kemoreseptörler

*Pulmoner Mekanik Reseptörler

Solunum Sisteminin Değerlendirilmesi-1

1. ANAMNEZ ALMA: Yaş, mesleği, var olan hastalıkları, alışkanlıkları, Var olan şikayetleri

* DİSPNE

*ÖKSÜRÜK

*BALGAM ÇIKARMA

*HEMOPTİZİ

*GÖĞÜS AĞRISI

Solunum Sisteminin Değerlendirilmesi-2

2. FİZİK MUAYENE

*İNSPEKSİYON: Gözle muayene

*PALPASYON: Dokunarak yapılan muayene

*PERKÜSYON: Hasta göğsüne yerleştirilen parmaklara diğer el parmağı ile vurularak çıkan sesin değerlendirilmesi

*OSKÜLTASYON: Steteskopla yapılan muayene

Akciğer Sesleri Ne Zaman Dinlenir?

• Hasta servise yattığı zaman,

• Ciddi solunum sistemi

hastalıklarında en az dört saatte bir,

• Solunum tedavisinde önemli uygulamalar öncesi

ve sonrası,

• Entübasyon, svangaz kateteri veya pace-

maker uygulamalarından önce ve sonra

dinlenmelidir.

Anormal Solunum Sesleri

• Raller: Daralmış hava yollarından geçerken

çıkan ses. Kulak önündeki saç hışırtısı sesi,

Pnömoni, bronşit, bronşektazi, pulmoner ödem,

konjestif kalp yetmezliğinde görülür.

• Ronküs: Daha çok ekspirasyonda duyulan uzun

ve kesintisiz bir sestir.

Anormal Solunum Sesleri

• Wheezing: Ötme veya ıslık sesine benzer

Astım, bronşit, amfizemde görülür.

• Plevral Sürtünme(Frotman): Plevranın inflamasyonu sonucu plevra yapraklarının birbiri üzerinde sürtünmesiyle oluşur.

• Stridor: Larenks ve trakea daralmalarında hem inspirasyon hemde ekspirasyonda duyulan sestir

Solunum Tipleri • Apne: Solunumun durması

• Dispne: Güç ve sıkıntılı soluk alıp vermedir.

• Bradipne: Solunum sayısının 10’ un inmesi

• Taşipne: Solunum sayısının dakikada 24’ ün çıkması,

• Hiperpne: Solunum derinliğinin artmasıdır.

• Hipopne: Solunum derinliğinin azalmasıdır.

• Hiperventilasyon: Solunum hızı ve derinliğinin artmasıdır.

• Hipoventilasyon: Solunum hızı ve derinliğinin azalmasıdır.

Kussmaul Solunum

• Aralıklı dispne ve hiperventilasyonla seyreden

gürültülü solunumdur.

Cheyne Stokes Solunumu

• Düzenli olarak belirgin hipoventilasyon ya da

apne aralıkları ardındanda hiperpne görülür.

Biot Solunumu

• Taşipne, apne periyodik olarak birbirini izler.

Solunumla İlgili Diğer Kavramlar

• Hipoksi: Dokuların oksijensiz kalmasıdır.

• Hipoksemi: Kandaki PO2 düşmesidir.

• Siyanoz: Cildin morumsu renk almasıdır.

Solunum Sisteminin Değerlendirilmesi-3

3. TANI YÖNTEMLERİ • Solunum fonksiyon testi • Arteryel Kan Gazı

Değerlendirilmesi • Pulse Oksimetre • Kültür Alma • Balgam İncelemesi

• Akciğer Grafisi • Bilgisayarlı Tomografi • Manyetik Rezonans

Görüntüleme • Pulmoner Anjiografi • Bronkoskopi-Bronkografi • Torasentez

ÜST SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI

Rinit

Burun mukoz membranlarının inflamasyonu,

• Alerjik Rinit

• Viral Rinit

ALERJİK RİNİT

• Mevsimsel alerjik rinit (MAR)

• Yıl boyu süren alerjik rinit (PAR)

NEDENLERİ

BELİRTİLER

• Burun akıntısı, aksırık burun tıkanıklığı,

burun kaşıntısı eğer sinüslerde

etkilenmişse baş ağrısı

TEDAVİ

Alerjenlerden uzak Dur

Ev ortamını düzenle(yünlü battaniye, halıları kaldır, özel vakumlu süpürge kullan, temizliğe dikkat)

İlaçları(nazal spreyler, anti allerjikler) düzenli kullan

VİRAL RİNİT(soğuk algınlığı)

• Rinovirüs, parainfluenza virüs, influenza virüsü, adenovirüs viral rinite neden olan virüsler,

• Klinik Bulgular: Burun mukozasında şişme, sekresyonda artma, farenks mukozasında ödem, baş ağrısı, halsizlik, gözlerde sulanma, hafif ateş görülür.

• Tedavi: Hasta istirahate alınır. Bol sıvı verilir, Analjezikler, antihistaminikler, ekspektoranlar, boğaz ağrısı için gargaralar

SİNÜZİT

• Sinüslerin infeksiyonudur • Yüzde ağrı ya da etkilenen sinüs bölgelerine bastırmakla ağrı, yorgunluk, pürulan burun akıntısı, ateş, baş ağrısı, kulak ağrısı, diş ağrısı, koku almada azalma boğaz ağrısı TEDAVİ: Antibiyotik tedavisi 10-14 gün Mukozal ödemi azaltmak için dekonjestanlar, koyu sekresyon için de serum fizyolojik kullanılabilir

FARENJİT Farenksin infeksiyonudur.

Akut Farenjit: Adenovirüsler, influenza, parainfluenza, gibi virüsler ve A grubu beta hemolitik streptokoklar

• Belirtiler: Tonsillerde ve farenjiyal membranda kırmızılık , Ateş, boğaz ağrısı

• Tedavi: Bakteri kaynaklı ise penisilin tedavisi Boğaz ağrısı için analjezik

• Bakım: Hasta ateşli olduğu dönemde yatak istirahati, Ağrı için Sıcak salinle gargara sıvı ve yumuşak bir diyet

• Ağız bakımı yapılmalıdır

Kronik Farenjit

Tozlu ortamda çalışanlarda veya yaşayanlarda sesini aşırı kullananlarda, sigara içenlerde sık,

• Klinik Belirtiler: Sürekli boğaz kuruluğu hissi iritasyon belirtileri, İnatçı, kuru öksürük, yutma zorluğu Tedavi:. İritanlardan uzak durulur. Eğer alerji öyküsü varsa antihistaminik ve dekonjestanlar,Uygun antibiyotik tedavisi

• Bakım: çevresel ve iş yerindeki iritanlardan uzak durması, soğuğa maruz kalmaması ve sigara kullanmaması gerektiği açıklanmalı

Tonsilit ve Adenoidit • Tonsillerin ve adenoitlerin inflamasyonu

Klinik Belirtiler :Tonsilitte şiddetli boğaz ağrısı, yutma güçlüğü, ateş, tonsillerde kızarıklık, şişlik veya plaklar

Adenoiditte; ağızdan solunum, kulak akıntısı/ağrısı, kötü kokulu solunum, ses bozuklukları, gürültülü solunum akut otitis media, uyku apnesi,

Tedavi: antibiyotik, penisilin, analjezik/antipiretikler, gargara, bol sıvı ,yumuşak diyet, kronikleşirse cerrahi

Larenjit • Larenksin inflamasyonu,

• Etyoloji: Bakteriler veya yüksek sesle yoğun

konuşma, toz, kimyasal ajanlar, sigara

• Klinik Belirtiler: ses kısıklığı, konuşma zorluğu,

boğaz iritasyonu, öksürük

• Tedavi: Ses telleri dinlendirilir(daha az

konuşma ve konuşurken ses tellerini

zorlamama), uygun antibiyotik Oda

nemlendirilir, ılık içecekler verilir. Bol sıvı

alması için hasta cesaretlendirilir.

Uykuda Tıkanma (Uyku Apne Sendromu)

• Uyku boyunca aralıklı olarak solunumun

durması Obstrüktif Uyku Apnesi sendromu

uyku boyunca üst solunum yolunun tekrarlayıcı

tıkanmaları ile karakterizedir. Buna genellikle

kan oksijen düzeyindeki düşmeler eşlik

edebilir.

Uykuda Tıkanma (Uyku Apne Sendromu)

• Etyoloji :Üst solunum yolunu çevreleyen dokulardaki şişkinlikler, büyük bademcikler, büyük dil ve uykuda gevşeyen üst solunum yolu kasları,

• Klinik Belirtiler :Gün içinde aşırı uyku hali ve uykuda kişinin farkında olmadan saatte beş defadan daha fazla ve 10 saniyeden uzun süren solunum durması,gürültülü horlama, sabah baş ağrısı,aşırı ve hızlı kilo alma, sabah ağız kuruluğu,konsantrasyon güçlüğü, tedavi edilmezse kalp krizi, felç,aritmi, obezite, davranış bozuklukları görülür

Uykuda Tıkanma (Uyku Apne Sendromu)

• Tedavi

• Uyku Apnesi genellikle CPAP cihazı ile tedavi edilir. CPAP bir maske vasıtasıyla buruna hava vererek üst solunum yolunun uyku boyunca açık kalmasını sağlar.

ALT SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI

AKUT TRAKEABRONŞİT

Bronşların ve trakeanın akut inflamasyonu,

• Etyoloji Virüsler etkili, Fiziksel ve kimyasal iritanların inhale edilmesi

• Klinik Belirtiler:Ateş, öksürük, balgam(sarı/yeşil), gece terlemesi, genel yorgunluk, başağrısı, ilerleyen dönemde dispne ve gürültülü solunum

AKUT TRAKEABRONŞİT

Tedavi: Balgam kültürüne göre uygun antibiyotik,

Sekresyonlar için ekspektoranlar, ateş için antipiretikler,

Bakım:İstirahat, Derin solunum ve öksürük egzersizleri, ateş takibi, Sekresyonları yumuşatmak için buhar uygulaması,kontrendike değilse bol sıvı, Sigara içmemesi, iritan gazlar, kirli hava gibi etkenlerden uzak durması

BRONŞEKTAZİ

• Bronşların ve bronşiyollerin tekrar daralmamak üzere

genişlemesi

BELİRTİLER:kronik öksürük,bol miktarda, kötü kokulu

pürülan veya bazen kan bulaşmış balgam, ateş,

hemoptizi, dispne ilerleyen dönemlerde çomak parmak

TEDAVİ VE BAKIM: Uygun antibiyotik,O2 tedavisi,

derin solunum ve öksürük egzersizleri, Postüral

drenaj, hasta enfeksiyonlardan, kuru hava, sigara

dumanı ve tozlardan korunur. influenza ve pnömoklara

karşı aşı

ASTIM

• Belirli antijenlere karşı aşırı duyarlılık sonucu gelişen; öksürük, balgam çıkarma, nefes darlığı, wheezing ile karakterize bir hastalıktır.

• Ard arda astım krizlerinin gelmesine status asmatikus denir.

ASTIM

ETKEN;

• Hayvan Kökenli allerjenler:

• Ev Tozu Akar Duyarlılığı:

• Hamam Böceği Allerjenleri

• Ev İçi Küf Mantarları

• Ev Dışı Allerjenler: Ağaç, ot ve çiçek polenleri

• Mesleksel Etkenler

ASTIM

TEDAVİ VE BAKIM: Akut dönemde parenteral veya inhaler epinefrin, bronkodilatatörler ve kortikosteroidler hastada var olan semptomlar, solunum sesleri yaşam bulguları ve oksijen saturasyonunu değerlendirilmeli

• Anksiyeteli hastada kriz gelişmişse yalnız bırakılmamalı,sakin ve güven verici yaklaşılmalıdır. Hasta ve ailesine astım krizini hazırlayan faktörler, İnhaler ilaçları nasıl kullanması gerektiği anlatılmalıdır.

ATELEKTAZİ

• Akciğer dokusunun belli bir kısmının kollabe olması, büzülmesidir.

ETYOLOJİ: Mukus birikimi tümör gibi havayolu obstrüksiyonuna neden olan etkenler ,sürfaktan eksikliği, toraks ve batın ameliyatları, hareketsizlik, etkisiz soluk alıp verme

ATELEKTAZİ

BELİRTİLER: Hipoksemi, dispne, halsizlik, geniş

bir alan etkilendiyse ve hızlı ise ani ve ileri

derecede dispne, siyanoz, TA’ da düşme,

taşikardi, şok, anksiyete ve ateş

TEDAVİ VE BAKIM: Etken ortadan kaldırılır.

Enf. Tedavi edilir. Pnömotoraks-hemotoraks

varsa torosentez uygulanır.

ATELEKTAZİ

Obstrüksiyonu kaldırmak için ; • Derin sol.- öksürük egzersizleri yaptırılır. • Sekresyonlar sakşınla temizlenir. • Pozisyone edilir. O2 uygulanır. • Hava yollarına devamlı (+) basınç uygulanır.

(CIBAP) • Hasta bol bol hareket ettirilir. Kronikse

cerrahi tedavi uygulanır.

ATELEKTAZİDE KORUNMA Devamlı yatan hasta ve postoperatif devrede

önemli 1-Hava yolları temizliği, sık pozisyon değişimi,

sekresyon aspirasyonu 2-Aralıklı (+) basınçlı ventilasyon 3- Sedatif ve narkotik verilmemesi 4- Abdominal distansiyon önlenir. 5- Hasta hareket etmesi için cesaretlendirilir. 6- Derin solunum ve öksürük egzersizleri

yaptırılır. 7- Buhar uygulaması yaptırılır. 8- Kontrendike değilse bol sıvı verilir.

PNÖMONİ

Akciğer parankimasının akut inflamatuar hastalığıdır

PNÖMONİ

• Toplum kökenli pnömoniler: İmmün yetersizliği bulunmayan kişilerin hastane dışında oluşan s.pnömokokların etken olduğu pnömonilerdir.

• Hastane Kökenli Pnömoni: Hastanın hastaneye yatışından 48 saat sonra gelişir Yoğun bakım ünitelerinde en sık görülür.

PNÖMONİ

• ETYOLOJİ: Bakteriler, virüsler, mantarlar, radyasyon, travma, zehirli gazlar etkendir.

• BELİRTİLER: titremeyle yükselen ateş, terleme, uçuklar, göğüs ağrısı, öksürük, kanlı pas renginde balgam, siyanoz, dispne, başağrısı, miyalji

• TEDAVİ: antibiyotik, analjezik,O2 tedavisi Kalorisi yüksek, sulu, bol proteinli ve vitaminli diyet, nebülizasyon, hidrasyon ve göğüs fizyoterapisi

PNÖMONİDE KORUNMA • Aşılama: Pnömokok ve H. influenza için aşılama • Beslenme: Sağlıklı beslenme ve anne sütü • Ana Sağlığı ve Gebe Bakımı • Ev İçi Hava Kirliliğinin önlenmesi Özellikle çocukların

bulunduğu ortamda sigara içilmemesi • Çocukların Büyüme ve gelişmelerinin İzlenmesi: • Temizlik: Hastanede tüm cihazların temizliği düzenli

yapılmalı. Hastalar aspire edilirken steril teknik kullanılmalıdır.

• Hastaların ve Temaslıların Kontrolü: Hastalık ile ilgili kayıtlar hastanın kişisel sağlık fişine işlenmelidir. Hastanın burun, ağız ve solunum yollarına ait atıkları yok edilmelidir.

Pnömonili Hasta ve Ailesinin Eğitimi

• Hasta ve aileye anlayacağı bir dille hastalık nedeni ve süreci anlatılmalı

• Bulaşmayı önlemek için öksürürken veya aksırırken ağzını kapaması,kağıt mendil kullanması önerilmeli,

• Derin solunum ve öksürük egzersizleri öğretilmeli, 6-8 hafta devam etmeli,.

• Günlük 2-3lt sıvı almalı,

Pnömonili Hasta ve Ailesinin Eğitimi

• İnfekte kişilerle temastan, soğuktan ve üşütmekten kaçınmalı,.

• Grip ve pnömokok aşılarını yaptırmaları sağlanmalı,

• Ateşte yükselme, titreme, gece terlemeleri, solunumda zorlanma dirençli öksürük, nezle veya grip belirtileri olursa hekime başvurmaları

• İlaçlarını nasıl kullanacağı ve yan etkileri açıklanmalı,

TÜBERKÜLOZ

• Mycobacterium tuberculosis basili etken,

• Genelde akciğerleri tutan,

• Geçmişi eski mısıra kadar uzanan,

• İnsanlık tarafından bilinen en eski hastalıklardan biridir.

DÜNYADA TÜBERKÜLOZ-2

• Tüberküloz tarih boyunca, dünyanın en öldürücü hastalıkları arasında yer almıştır.

• Tüberküloz; AIDS, sıtma ve tropikal hastalıkların toplamından daha fazla sayıda kişinin ölümüne neden olmuştur.

TÜBERKÜLOZDAN ÖLEN ÜNLÜLER

• Padişah Abdülmecit,

• Padişah Abdülhamit,

• Padişah 2.Mahmut,

• Cahit Sıtkı Tarancı,

• Peyami Safa,

• Maksim Gorki,

• Dostoyevsky

DÜNYADA TÜBERKÜLOZ-2

• Zengin-fakir ve genç- yaşlı demeden dünyanın tüm toplumlarını etkilemektedir.

• Her yıl yaklaşık 8 milyon insan tüberküloz hastalığına yakalanmakta ve yaklaşık 2 milyonu ölmektedir.

Dünyada saniyede bir kişi TBC basili ile karşılaşmaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü dünya çapında ilk kez acil durum ilan

etmiştir.

• Tüberkülozlu hasta sayısındaki artış nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü 1993 yılında Tüberküloz için acil durum ilan etmiştir.

BULAŞMA-1

• Basil hasta kişiden havaya yayılan damlacıkların sağlam kişinin akciğerlerine ulaşması ile yayılır.

DAMLACIK YOLU

BULAŞMA-2

Tüberkülozlu kişiler; • Öksürdüğünde, • Hapşırdığında, • Konuştuğunda

ağızdan çıkan damlacıklarla birlikte binlerce tüberküloz mikrobunu havaya dağıtırlar.

BULAŞMA-3

• Solunum yoluyla alınan tüberküloz mikrobu akciğerlere yerleşir ve oyuklar şeklinde yaralar açarak hastalık yapar.

• Vücut dirençli olduğunda bir süre gizli kalıp yıllar sonra zayıf bir anı yakalayıp tekrar çoğalarak hastalık yapabilir.

KİMLER RİSK ALTINDA?

• Hasta ile yakın ve uzun süreli teması olanlar,

• Aile bireyleri,

• Aynı ortamı paylaştığı arkadaşları,

Tüberküloza Kimler Yakalanabilir?

• Sağlık görevlileri, • Alkol bağımlıları, • Yaşlılar • Kalabalık yerlerde kalan ve çalışan kişiler.

• AIDS olan kişiler. • Bağışıklık sistemi zayıf olanlar, • Şeker hastaları. • Ağır böbrek, karaciğer hastalığı olanlar

• Genel yaşam standartlarının altında, kalabalık ortamlarda yaşayan kişiler

HASTALIK BELİRTİLERİ NELERDİR?

AKCİĞERE AİT BELİRTİLER

• 3 haftadan uzun süren ÖKSÜRÜK

• Öksürük ile birlikte BALGAM- KANLI BALGAM

• GÖĞÜS AĞRISI

• SIRT AĞRISI

• YAN AĞRISI

• SES KISIKLIĞI

GENEL BELİRTİLER – HALSİZLİK – ÇABUK YORULMA – İŞTAHSIZLIK – KİLO KAYBI – Çocuklarda KİLO ALMADA DURAKLAMA – ATEŞ genelde aralıklıdır. Sabahları yoktur.

Öğleden sonra başlar gece terleme ile düşer.

– İç çamaşırları değiştirecek kadar GECE TERLEMESİ

HASTALIK NASIL TEŞHİS EDİLİR?

• Hastanın şikayetleri

• Muayene bulguları

• Akciğer filmi

• Balgam incelemesi

• Cilt testi (PPD)

AKCİĞER FİLMİ

• Akciğer filminde tüberküloz mikrobunun yerleştiği alanlar görülür.

BALGAM İNCELEMESİ

• Kesin tanı balgamda tüberküloz mikrobunun gösterilmesi İle konulur.

TÜBERKÜLİN CİLT TESTİ (PPD)

• Vücudun

mikropla karşılaşıp

karşılaşmadığını

gösterir. • İki ya da üç gün

geçtikten sonra

deride şişme olup

olmadığı kontrol

edilir.

TEDAVİ-1

Tbc’ de kullanılan ilaçlar

• İzoniazid hidrazid(INH)

• Streptomisin (SM)

• Paraaminosalisilik asit (PAS)

• Ethambutol (EMB)

• Pirazinamid (PZA) ve

• Rifampisin (RİF) ‘dir.

TEDAVİ-2

Tedavi en az altı aylık süreyi kapsar.

• Başlangıç ve idame tedavisi

• Başlangıç tedavisinde 4 ilaç günlük olarak,

• İdame tedavisi daha az sayıda ilaç günlük veya haftada 2–3 gün şeklinde kullanılır

Tüberküloz tedavisinde en önemli faktör ilaçlardır

• İlaç tedavisinde en önemli nokta ilaçların belirtilen miktarda ve belirtilen sürede kullanılmasıdır.

• Önerildiği gibi bütün ilaçlar düzenli bir şekilde kullanılırsa % 95’ten fazla tedavi olma şansı vardır.

TEDAVİ-3

• Tedavi edilmeyen veya ilacını düzenli kullanmayan hastalar 5 yıl içinde ölür.

• Aynı zamanda ilaca dirençli tüberküloz basilini ailesine ve çevresine bulaştırabilir.

Direk Gözetim Tedavisi • Eğitimli ve denetimi

yapılan bir kişinin hastanın ilaçlarını yuttuğunu gözlemlemesidir.

• Her hastaya uygun bir yerde Dispanserde , Sağlık Ocağında , Çalıştığı iş yerinde, evinde ilaç içirilerek uygulanır.

Tüberkülozdan Korunma

Dört başlık altında toplana bilir.

• 1)Bulaştırıcı hastaların tedavisi

• 2) Koruyucu tedavi: Temaslılara verilir.

• 3) BCG Aşışı

• 4) Bulaşmanın Önlenmesi

Koruyucu Tedavi

• Tbc basili ile infekte olmuş ve infeksiyon hastalığı gelişme olasılığı yüksek olan kişilere, 6–12 ay arasında günlük INH 300mg/gün, INH kullanamayanlara RİF verilir

BCG AŞISI

BCG aşısı ülkemizde;

• Doğumdan sonraki 2. ayda tüm bebeklere,

• ilköğretim 1. sınıf öğrencilerine rutin olarak önerilmektedir.

BULAŞMANIN ÖNLENMESİ

• Hastaların özel maske kullanması,

• alkol, sigara kullanılmaması

• yeterli ve dengeli beslenme

• Temizlik

• Sütlerin kaynatılarak ya da pastörize sütlerin kullanılması

• yeterli uyuma, spor yapma, uzun süreli kapalı havasız yerlerde bulunmama

Tüberkülozlu hastalarda ortaya çıkan

en önemli sorunlar:

– Tedaviye uyumda yetersizlik- uyumsuzluk,

– İlaç yan etkileri

– İlaçlara direnç gelişmesi

– Tbc infeksiyonun yayılımıdır.

AKCİĞER ABSESİ İnfeksiyonlara bağlı olarak akciğer parankimde infekte

nekrotik lezyonlar ve kavite oluşumuna neden olan

sınırları düzgün bir iltihabı oluşumdur.

ETKEN.: anearob ve aerob mo. (Staphylococcus aureus, Streptococcus millieri, Streptococcus viridens, Klebsiella pneumoniae ve Pseudomonas aeruginosa)

BELİRTİLER: öksürük, ateş, göğüs ağrısı, halsizlik, kilo kaybı, pürülan balgam, İştahsızlık, kilo kaybı, zayıflama

TEDAVİ: antibiyotik, göğüs fizyoterapisi, ağız bakımı, Yüksek proteinli ve kalorili diyet Gerekirse cerrahi drenaj

AKCİĞER TÜMÖRLERİ

En sık karşılaşılan akciğer Ca squamous hücreli kanserler, adeno karsinoma, bronş karsinoması ve aplastik karsinomadır. ETYOLOJİ: Sigara, irritan maddelerin solunması,

beslenme, genetik, çevre ve meslek BELİRTİLER: Asemptomatiktir. Öksürük, balgam,

hemoptizi, plevreya yakın tm’ lerde ağrı, dispne, ilerleyen vakalarda kilo kaybı, halsizlik, iştahsızlık, anemi, tm bronşu tıkamışsa o bronşun altında kalan alanda atelektazi

• TEDAVİ: Erken dönemde ise cerrahi tedavi uygulanır. RT ve KT .

PLEVRA HASTALIKLARI Plörezi: Plörezi visseral ve parietal plevranın

inflamasyonu

• Etyoloji: pnömoni, tüberküloz, göğüs duvarı

yaralanmaları, pulmoner infarktüs ve tümörler

• Belirtiler:Ani ve şiddetli göğüs ağrısı, (Ağrı

batıcı tipte ve öksürmekle artar). Dispne,

yüksek ateş, sıvının bulunduğu tarafta solunum

hareketlerinde azalma,

• Tedavi: Tedavide temel amaç nedeni bulmak ve

ağrıyı gidermek,

PLEVRA HASTALIKLARI

Plevral Efüzyon :Plevra sıvısı miktarının artmasıdır.

• Etyoloji: Pnömoni, akciğer Ca, tbc, pulmoner emboli ve konjestif kalp yetmezliği

• Belirtiler: Solunum sesleri azalmıştır ve derinden gelir. Batıcı tipte ve öksürmekle artan ağrı

• Tedavi: Efüzyon torosentezle ve göğüs tüpü ile uzaklaştırılır. İnfeksiyon kaynaklı ise uygun antibiyotik tedavisi yapılmalıdır.

Ampiyem

Pulmoner kavitede cerahat toplanmasıdır.

Etyoloji:Göğüs travması, silahla yaralanma sonrası

gelişen enfeksiyon yada pnömoni, plörezi ve akciğer

absesi komplikasyonu

Klinik Belirtiler: Ateş, göğüs ağrısı, dispne, anoreksia ve

kırgınlık

Tedavi: Antibiyotikler Gerekirse torasentez, göğüs

tüpü takılarak drenaj sağlanır.

Bakım: Derin solunum ve öksürük egzersizleri, göğüs

tüpü takılmışsa drenaj yönünden izlenir.

PULMONER ÖDEM

• Akciğer dokusu veya alveoller alanda anormal sıvı toplanması,

• Etyoloji: çok sık olan kalp krizleri, mitral ve aort kapağı hastalıkları

PULMONER ÖDEM

Belirtiler : Dispne, taşikardi, terleme, merkezi siyanoz,

huzursuzluk ve endişe, pembe ve köpüklü balgam,

akciğerde raller, ronküsler, ekspiryumda wheezing,

tele grafide kalp büyüklüğü olan veya olmayan,

interstisyel veya alveoler ödem bulguları ve arteriyel

hipoksemi

Tedavi: fawler pozisyonu verilir,Oksijen tedavisi ile

Gerektiğinde PaO2 60mmHg’nın altında, PaCO2 50

mmHg’nın üstünde ise hasta mekanik ventilatöre

bağlanır. IV morfin başlangıçta 4-8 mg IV furosemid,

40-80 mg, inotropik ilaçlar uygulanır.

PULMONER ÖDEM

• Bakım: IV yol açılır. Foley kateter takılır. AÇTdikkatli yapılır, yaşam bulguları izlenir, kan gazı kontrolü yapılır.

• Entübasyon için malzemeler hazırlanır. Hastanın anksiyetesini azaltmak için çevresel uyaranlar azaltılır her uygulama öncesi hasta bilgilendirilir.

• Hasta entübe edilip mekanik ventilatöre bağlandıysa ventilatöre bağlı hasta bakımı uygulanır.

AKUT SOLUNUM YETMEZLİĞİ

• Akciğerlerin, difüzyon ve perfüzyon fonksiyonların birinde veya ikisinde ani azalma,

Etyoloji: Ventilasyon perfüzyon uygunsuzluğu, alveolar hipoventilasyon,. Genel anestezide aşırı sedasyon, kafa yaralanmaları, göğüs travması, multipl skleroz, spinal kord yaralanması, myestania gravis, plevral efüzyon, hemotoraks, pnömotoraks, pulmoner emboli

Klinik Belirtiler: Dispne, siyanoz, weezing, yardımcı solunum kaslarının solunuma katılması, aritmi, hipotansiyon, konjestif kalp yetmezliği, solunum asidozu ve kardiyak arrest

AKUT SOLUNUM YETMEZLİĞİ Tedavi: Solunum fonksiyonu yeterli hale getirilir.

Oksijen tedavisi, mekanik ventilasyon veya intermittant pozitif basınç uygulaması

Bakım: Yaşam bulguları, oksijen saturasyonu izle, solunum hızı, ritmi ve derinliği değerlendir, Ventilatördeki hasta bakımı ilkelerini uygula

Arter kan gazını değerlendir, Hastayı yatak istirahatine al, başı 30–45 derece yükselt, rahatladıktan sonra derin solunum ve öksürük egzersizleri yaptır, spirometre kullanımı için cesaretlendirilir. Sekresyonları için buhar uygula, Gerekirse aspire et

AKUT RESPİRATUAR DİSTRES SENDROMU (ARDS)

• Akc.de oluşan yaygın inflamatuar hasar sonucu, akciğer kapillerinin sıvı plazma proteinlerine geçirgenliğinde artış ile karakterizedir. Kapillerden sızan sıvı intertisyumda ve alveollerde toplanarak gaz değişimini bozar

Etyolojisi: Ağır sepsis, akciğer kontüzyonu, multpl travma, gastrik içeriğin aspirasyonu, suda boğulma, yoğun duman ve iritan gaz inhalasyonu, aşırı uyuşturucu kullanımı

Klinik Belirtiler: Dispne, taşipne, hırıltılı solunum, interkostal ve suprasternal çekilme, hiperventilasyon, terleme, huzursuzluk, anksiyete ve siyanoz

AKUT RESPİRATUAR DİSTRES SENDROMU (ARDS)

Tedavi:O2 tedavisi, Gerekirse mekanik ventilasyon, Diüretik, steroid, antibiyotik ve heparin tedavisi, ARDS’de normal sürfaktan fonksiyonu bozulduğu için kişilere sürfaktan verilebilir.

Bakım

• Hastaya fawler-semifawler pozisyonu verilir,

• Sekresyonları varsa çıkartılmasına yardım edilir, gerekirse aspire edilir,

• Solunum sesleri saat başı değerlendirilir,

• Kan gazı ve aldığı çıkardığı izlemi yapılır,

• Ventilatördeki hasta bakımı uygulanır.

PULMONER HİPERTANSİYON

• Akciğer dolaşımında intravasküler basınç artışıdır ve deniz seviyesinde, istirahat halinde ortalama pulmoner arter basıncının 20 mmHg’dan yüksek olması şeklinde tanımlanır.

• Etyoloji • Çeşitli ilaçlar, kollejen vasküler hastalıklar, portal

hipertansiyon, kalp hastalıkları ve pulmoner arter dallarını direkt etkileyen akciğer parankim hastalıklarıdır.

• Klinik Belirtiler • Hastalarda efor dispnesi, anjina benzeri göğüs ağrısı,

egzersizle çabuk yorulma, senkop ve hafif baş dönmesi görülebilir.

PULMONER HİPERTANSİYON

Tedavi: nitroprusside, hidrazaline, isuprel gibi ilaçlar kullanılır. Sağ ventrikül yetmezliği varsa diüretik tedavisi

Bakım • Yeterli dolaşım sağlanıp sağlanmadığı deri rengi ve ısısı kontrol

edilerek değerlendirilir, • Solunum seslerinde azalma, artma ya da ronkus çıtırtı sesi olup

olmadığı değerlendirilip kaydedilir, • Hastaya semi-fawler pozisyonu verilir, • Order edilen O2 tedavisi uygulanır, • Aktivite intoleransı olduğu için hasta yatak istirahatine alınır.

Aktivite ve dinlenme periyotları düzenlenir, • Hastanın aldığı-çıkardığı izlemi çok dikkatli uygulanır.

KORPULMONALE

• Akciğer ve akciğer damarlarının hastalığı yada kronik ventilasyon bozukluğu sonucu sekonder olarak ortaya çıkan sağ ventrikül yetmezliği

BELİRTİ: hiperventilasyon, senkop, şok, angina, ağrı, öksürük, dispne, wheezing, siyonoz, halsizlik, kuvvetsizlik, ödem.

TEDAVİ VE BAKIM: Konjestif kalp yetmezliklerinde uygulanan tedavi ve bakım uygulanır, oksijen verilir.

AKCİĞER EMBOLİSİ

Akciğer damar yatağının pıhtı, hava, neoplazm, yağ gibi maddelerle geniş ölçüde tıkanması ve akc. Hasarının oluştuğu ciddi bir tablodur.

ETYOLOJİ: En sık kalp kapak hastalıkları, gebelik, oral kontraseptif kullanımı, yanıklar, kırıklar, uzun süre aynı pozisyonda yatma,

AKCİĞER EMBOLİSİ

BELİRTİLER: Dispne, göğüs ağrısı, taşikardi, hemoptizi, öksürük, serebral iskemi belirtileri:Halsizlik, anksiyete, senkop, konvülsiyonlar, Şok, Sağ kalp yetmezliği, ateş, lökositoz, Hemoptizi

TEDAVİ: antikoagülan uygulanır. Yeni trombüs gelişimi önlenir, şok düzeltilir. Dispne, Ağrı ve anksiyete giderilir. Analjezik-sedatifler Cerrahi olarak embolektomi yapılabilir.

SARKOİDOZ Nedeni bilinmeyen, sıklıkla hiler lenfadenomegali,

pulmoner infiltrasyon, göz ve deri lezyonları karakterize multisistemik bir hastalık

• Etyoloji • Nedeni kesin olarak bilinmemekte ancak

mycobakterium tüberkülozis, funguslar, spiroketler ve viral ajanların etkili olabileceği bildirilmekte

• Klinik Belirtiler: ateş, yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı ve nadirende titreme ve gece terlemeleri

• Tedavi: hastaların %80’ni kendiliğinden iyileşir ve tedavi gerektirmez. Tedavi gerektiren vakalarda kortikosteroid kullanılır. Kortikosteroidlerin kullanılamayanlarda metotreksat, klorokin, azthioprine kullanılabilir

KOAH

• Tam olarak geri dönüşlü olmayan, hava akımı

kısıtlaması ile karakterize bir hastalık

durumudur.

• Hava akımı kısıtlaması genellikle ilerleyicidir

ve akciğerlerin zararlı partikül ve gazlara

karşı anormal inflamatuvar yanıtıyla ilişkilidir

(GOLD).

Epidemiyoloji

• DSÖ verilerine göre dünyada 600 milyon KOAH’lı hasta bulunmaktadır.

• DSÖ KOAH’ın dünya genelinde ölüme neden olan hastalıklar arasında 4.-5. sırada yer aldığını ve HIV/AIDS ile aynı oranda görüldüğünü bildirmektedir.

• KOAH’ın 2005 yılında 3 milyondan fazla ölüme

neden olduğu ve bütün ölümler içinde %5’lik payı olduğu bildirilmektedir.

Risk Faktörleri

• Tütün kullanımı

• Yaş

• Cinsiyet

• α1 antitripsin eksikliği

• Çevresel ve mesleksel olarak maruz kalınan tozlar ve gazlar

• Biyomas yakıtların neden olduğu iç ortam hava kirliliği

Risk Faktörleri-2

• Düşük doğum ağırlığı ve çocuklukta geçirilen akciğer enfeksiyonları

• Tekrarlayan bronkopulmoner enfeksiyonlar

• Rutubetli evde yaşamak

• Balık, meyve ve A, C, E gibi antioksidan vitaminlerden fakir diyet

• Allerji ve havayolu aşırı duyarlılığı

Fizyopatoloji

• Risk faktörleri olan bireylerde zaman içerisinde KOAH gelişmektedir.

• Kronik bronşitte kronik inflamatuvar değişikliklere bağlı olarak havayollarında (bronşlarda) yapısal daralma,

• Amfizemde alveol duvarlarındaki enzimatik hasar sonucu parankim hasarı ve yapısal değişiklikler ortaya çıkar.

Fizyopatoloji-2

Amfizem

Kronik Bronşit

KOAH’ta Sık Rastlanan Semptomlar

• Dispne • Öksürük • Balgam • Wheezing

• Kardiyovasküler semptomlar (Sağ kalp yetmezliği ve

korpulmonale nedeniyle periferik ödem)

• Sistemik semptomlar (yorgunluk, egzersiz kapasitesinde düşme, iştah kaybı, kilo kaybı, kas kaybı, anksiyete, depresyon, uyku problemleri, vs)

Tanı

• Semptomlar (dispne, öksürük, balgam)

• Risk faktörleri ile karşılaşma öyküsü

• Havayolu obstrüksiyonunun spirometre ile gösterilmesi

• FEV1 (Forced Expiratory Volume in One Second [Birinci Saniyedeki Zorlu Ekspirasyon Hacmi])

• FVC (Forced Vital Capacity [Zorlu Vital Kapasite])

• FEV1 / FVC

Tedavi

• Sigarayı bırakma

• Farmakolojik tedavi

• Cerrahi tedavi

• Rehabilitasyon

Tedavi ve Bakımın Amacı

• Hastalığın ilerlemesini önlemek

• Semptomları azaltmak

• Tekrarlayan akut atakları önlemek ve/veya tedavi etmek

• Solunum fonksiyonlarını korumak ve fonksiyonlardaki düşüşü

engellemek

• Egzersiz kapasitesini arttırmak

• Komplikasyonları azaltmak

• Sağlık durumlarını ve yaşam kalitesini koruyup yükseltmek

• Mortaliteyi azaltmaktır.

Farmakolojik Tedavi

• Bronkodilatörler

• Kortikosteroidler

• Mukolitikler

• Oksijen tedavisi

• Aşılar

REHABİLİTASYON

Pulmoner Rehabilitasyonun Yararları

• Sağ kalımı arttırır

• Dispneyi azaltır

• Öksürük, balgam ve wheezing gibi solunum semptomlarını azaltır

• Günlük yaşam aktivitelerini yapma düzeyini arttırır

• Yaşam kalitesini ve fonksiyonel egzersiz kapasitesini arttırır.

Pulmoner Rehabilitasyonun Yararları-2

• Anksiyete ve depresyon gibi psikolojik değişkenleri düzeltir

• Hastaneye yatış sıklığını ve süresini, alevlenme hızını, hekim ziyaretlerini ve bronkodilatör kullanımını azaltır

• Pulmoner hastalık ve yönetimi konusunda bilgi düzeyini artırır

• İşe dönmeyi artırır

• Maliyeti azaltır.

Rehabilitasyonun Kontrendike Olduğu Durumlar

• Unstabil angina, geçirilmiş MI, şiddetli pulmoner hipertansiyon, tıbbi tedaviye dirençli şiddetli konjestif kalp yetmezliği, yetersizliğe neden olan artrit, aritmi

Rehabilitasyon neleri içerir?

1. Sigarayı Bırakma 2. Eğitim/Bireysel Yönetim 3. Fizyoterapi • Solunum Egzersizleri: Büzük dudak solunumu,

diyafragmatik solunum • Balgamın Mobilizasyonu: Vibrasyon, perküsyon,

postüral drenaj, öksürme veya zorlu ekspirasyon teknikleri

• Günlük Yaşam Aktivitelerine Yönelik Girişimler/ Eğitim

• Enerji Koruma Teknikleri • Solunum Kontrolü • Gevşeme Teknikleri

Rehabilitasyon neleri içerir?-2

4. Egzersiz • Alt Ekstremite Egzersizleri

• Üst Ekstremite Egzersizleri

• Solunum Kasları Egzersizi (İnspirasyon kasları egzersizi)

5. Beslenme

6. Uyku

7. Psikolojik, sosyal ve davranışsal girişimler

Sigarayı Bırakma

– Sigarayı bırakma ile birlikte pulmoner fonksiyonlardaki düşmeler azalır, prognoz düzelir ve yaşam kalitesi artar.

– KOAH’ın olması sigarayı bırakma sürecini kolaylaştırmamaktadır.

– Sigara hastalar tarafından depresyon, anksiyete ve yalnızlıkla başa çıkma yolu olarak algılandığından, öncelikle psikolojik sorunları çözmek, daha sonra sigarayı bırakmaya yönelik aktivitelerde bulunmak daha yararlı olur.

Eğitimde Neler Anlatılır?

• Akciğerlerin anatomisi, fizyolojisi ve KOAH’ın fizyopatolojisi

• Sigarayı bırakma

• İlaçlar (etkileri, yan etkileri, inhaler teknikle ilaç uygulaması)

• Oksijen kullanımı

• Alevlenmeler ve yapılacaklar

Eğitimde Neler Anlatılır?-2

Ne zaman tıbbi tedavi aranacağı

Bronşiyal temizliği sağlamada kullanılan

teknikler

Solunum egzersizleri

Egzersiz ve egzersiz çeşitleri

• üst ekstremite

• alt ekstremite

Günlük yaşam aktiviteleri sırasında

kullanılan enerji koruma teknikleri

Eğitimde Neler Anlatılır?-3

• Kişisel değerlendirme ve semptom yönetimi • Enfeksiyon kontrolü, erken tanı ve aşılama • Çevresel kontrol • Diyet ve beslenme • Uyku • Cinsellik • Anksiyete ve Gevşeme Teknikleri • Tatil • Eğlence, boş zaman aktiviteleri

Solunum Egzersizleri

Büzük Dudak Solunumu

Diyafragmatik Solunum

Balgamın Mobilizasyonu

Günlük İşlerde Değişiklik Yapma

• Günlük işlerde değişiklik yapıldığında, günlük aktiviteler daha az enerji ile ve daha az yorularak yapılır.

• Çevreyi Düzenleme • İletişim • Hareket • Kişisel Temizlik ve Giyinme • Yeme-İçme • Yemek Hazırlama ve Pişirme • Boşaltım • Vücut Isısının Kontrolü • Uyku • Cinsellik • Ev İşleri • Sosyal Aktiviteler

Enerji Koruma Teknikleri

• Günlük aktiviteleri yaparken acele etmemek

• Belirli bir zamanda tek bir işi yapmak ve işleri

tamamlamak için için yeterince zaman ayırmak

• İşleri günlük ve haftalık olarak planlamak

• Zor işleri solunumun iyi olduğu zamanlarda yapmak

• Kolay ve zor işleri gün içinde düzenli bir şekilde

dağıtmak

• Nefes darlığını arttıran eğilme, uzanma ve ağırlık

kaldırma gibi işler yerine itme, çekme ve kaydırma gibi

teknikleri kullanmak

Enerji Koruma Teknikleri-2

• Eşyalara ulaşmak için eğilmeyi ya da uzanmayı önlemek amacıyla,

eşyaları bel ile omuz hizası arasında olan çekmecelere ve raflara

yerleştirmek

• Tabakları silerek kurutma yerine kendiliğinden kurumasını

beklemek

• Sırtta gerilmeye neden olduğundan ve solunum sıkıntısını

artırdığından yatak ve masa yüksekliğini iyi ayarlamak

• Merdiven çıkma ya da ev süpürme gibi çok fazla güç gerektiren

işler sırasında yavaşlamak, belli bir ritimde büzük dudak

solunumu yapmak ve işin güç gerektiren kısımlarında nefes

vermek

• Çok şiddetli nefes darlığı olduğunda destekleme pozisyonlarını

kullanmak

Solunum Kontrolü

• Günlük işler sırasında nefes tutmak yerine hareketlere uygun olarak soluk alıp vermek yani hareketler sırasında solunum kontrolünü uygulamak dispneyi azaltır.

• Sandalyeden Kalkarken

• Yürürken

• Merdiven Çıkarken

• Eğilirken

• Kolları Kaldırırken

• Kolları İndirirken

Gevşeme Teknikleri

Gevşeme sayesinde yorgunluk ve nefes darlığı şikayetleri azalır.

• Gün içinde düzenli olarak dinlenmek için ara vermek • Gözler kapalı olacak şekilde oturmak • Büzük dudak solunumu yaparak baş ve boynun gevşemesini

sağlamak Solunum kontrolü Hayal kurma Müzik dinleme Masaj gevşemeye yardımcı olabilir.

Destekleme Pozisyonları

Gevşemedeki en önemli şey rahat bir pozisyon almaktır. Destekleme pozisyonları omuzların ve göğüsün üst kısmının gevşemesi için destek sağlar, diyaframın ve karnın genişlemesine olanak sağlar. • Bu pozisyonları özellikle nefes darlığı olduğunda kullanmak

yararlı olur.

Destekleme pozisyonları sırasında büzük dudak solunumu ya da diyafram solunum yapmak ve bu sırada güzel şeyler düşünüp rahatlamak gerekir.

Destekleme Pozisyonları-2

• Öne Dayanarak Oturma

• Yüksekte Yatma

• Ayakta Öne Dayanma

• Ayakta Arkaya Dayanma

• Masadan Destek Alma

• Sabit Bir Eşya veya Sandalyeden Destek Alma

Destekleme Pozisyonları-3

Egzersiz

• Egzersiz yapıldığında solunum rahatlar ve günlük aktiviteleri yapma düzeyi artar.

• Aerobik Egzersizler

• Kuvvet Egzersizleri

Egzersiz-2

• Alt ekstremite egzersizleri: Treadmillde yürüme, bisiklet çevirme, merdiven çıkma, yürüme ve bunların kombinasyonu şeklinde olabilir.

• Üst ekstremite egzersizleri: Kol

ergometrisi ve kol kaldırma şeklinde yapılabilir.

Yürüme • Yürümeye düz zeminde başlamak, yürüme hızını ve

miktarını kademeli olarak arttırmak

• Yürüme öncesinde kısa etkili bronkodilatörleri kullanmak

• Yürüme sırasında büzük dudak solunumu ya da diyafram solunumu yapmak

• Dispne ya da yorgunluk oluştuğunda yürümeye ara vermek, destekleme pozisyonu almak ve büzük dudak solunumu yaparak dinlenmek.

• Her gün en az 30 dakika yürümeyi alışkanlık haline getirmek

Beslenme • Yemek sonrası solunum sıkıntısı şikayeti

artıyorsa sık aralarla ve azar azar beslenmek ya da sıvı besinler tüketmek

• Beden kitle indeksi düşük olan hastalarda beslenme desteği kullanmak

• Şişman hastaların kilo kaybetmesini ve günlük egzersiz miktarını artırmasını sağlamak

• Fazla miktarda karbonhidratla beslenmek CO2 üretimini arttırdığından ve solunumu kötü yönde etkilediğinden karbonhidrat yerine yağlarla beslenmek

• Potasyum, magnezyum, fosfat ve kalsiyum gibi elektrolit düzensizliklerini önlemek / düzeltmek

Uyku

• Hastalar uyku hapları ve uyarıcı almamaları konusunda uyarılır. Akşamları çay, kahve ve alkol almamak

• Yatmadan önce gevşeme ve solunum egzersizlerini yapmak

• Yatmadan önce bronkodilatör ilaçları kullanmak • Yatmadan önce balgamı çıkarmak • Öksürük ve ağız kuruluğunu gidermek için gece

kullanmak üzere yatağın yanına bir bardak su koymak • Nefes darlığı ataklarında kullanmak üzere,

bronkodilatör ilaçlarını yatağın yanında bulundurmak • Gece nefes darlığı oluştuğunda yatak içinde sırtı

destekleyerek dik bir şekilde oturmak

Psikolojik ve Davranışsal Girişimler-2

• Progresif gevşeme teknikleri,

• Stres azaltma

• Stres yönetimi

• Panik kontrolü

MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI

(PNÖMOKONYOZLAR)

SİLİKOZİS • Silikozis etkeni serbest silis mineralidir. Etyolojisi: En çok maden ocaklarında, karayolu,

demiryolu yapımında, baraj inşaatlarında, tünel yapımında çalışanlar silikaya maruz kalırmaktadırlar.

• Klinik Belirtiler: eforla dispne, Nonprodüktif öksürük

sAteş, zayıflama ve hemoptizi • Slikozisten Korunma: İşyerlerinde tozlanmanın ve toza

maruziyetin minimale indirilmesi gerekir. Islak çalışma yöntemi, uygun havalandırma

Asbestozis

• Asbest lifsel yapıda bir mineraldir.

• Etyolojisi: İnşaat, gemi,uçak, otomobil yapımında ve tekstilde çalışanlarda sık,

• Kilinik Belirtiler: öksürük ve dispne, parmaklarda çomaklaşma

KÖMÜR İŞÇİLERİ PNÖMOKONYOZUSU(KİP)

• Kömür işçilerinin toz hastalığıdır. Kömür tozuna bağlı olarak toz partikülleri ve makrofajlardan ibaret olan bir lezyon oluşur.

• Klinik Belirtiler

• Komplike KİP’ te öksürük, balgam çıkarma, dispne görülür.