BABAMDAN SONRA/ANNEM KADAR

BABAMDAN SONRA/ANNEM KADARSol Harekette AblalkBirikim Dergisi, (say280-281-Austos-Eyll 2012)

Funda enol Cantek

Bizde, Batl kltrlerden farkl olarak, kardelik bandan abilik-ablalk konumlar gzetilerek sz edilir hep. Hem abi, hem de abladan olgunluk, hamilik, fedakarlk beklenmekle birlikte; abinin aabeylik hali de gz nne alnrsa, onun fazladan bir itibar, stnl, dokunulmazl vardr. Bu yazda, Trkiyede sol hareket iinde ablalk ad altnda sz edilebilecek bir kurum var m; ad abla olmasa bile, sarmalayan kucak, ayplayan gz, hizaya sokan ses, belleten akl olarak ilev gren bir pozisyondan sz edebilir miyiz, sorularn yant aradm.Trkiyedeki sol harekette ablalk konumunu sorgularken bavurduum anlar, otobiyografiler, tahliller ve tanklklar ile bir dnem sol harekette yer alm ve/veya hala aktif olan kadnlarla yaptm grmeler her iki harekette de abi ile abla konumlar arasndaki geigenlii olduu kadar, ayrmay da gnyzne kard. Ablalk ederken, aabeylemenin kanlmazl, cazibesi ve nihayetinde bir aabeyin arlna sahip olamayacak olmann aresizlii ve hatta fkesi ile karlatm. Her iki konumun sorgulanan, reddedilen iktidar ilikilerinin temelini oluturan geleneksel aileye gnderme yapmas da cabasSol harekette ablalk deyince, bir ayrmann da altn izmek gerek. zellikle Krt hareketine mensup kadnlar grmelerde kendilerini Trkiye solu veya Trk solu olarak adlandrdklar eitli sol fraksiyonlardan ayrtrarak kurdular anlatlarn. Ancak ben, bu iki hareketi ablalkla ilgili pratikler bakmndan bir arada deerlendireceimi, zaman zaman karlatrma yapacam batan sylemeliyim. Zira bu pratiklerin her iki harekette de benzer iledii birok durumla karlatm.Gerek grmelerde, gerekse yazl metinleri incelerken fark ettim ki, ablalk kolektif, komnal hayatta zaruret haline geliyor, bu tr bir hayat tarz da aratrmacy cezaevi deneyimine bakmaya yneltiyor. Hem Trkiye solu, hem de Krt hareketinin yolu sk sk cezaevlerine dtnden, ablalk konumunun peine den bu anlat boyunca cezaevine dair tanklklar belirleyici oluyor. Sevgi Soysaln Yldrm Blge Kadnlar Kouu deneyimini aktard kitab da dahil, yararlandm her trl anlatnn/annn, bugnden bakarak, genellikle anlatcnn kiisel zaaflarn, hatalarn da gizlemeden ve olabildiince eletirel bir yaklamla kurulduunu da eklemeliyim. (Abla: Baba M, Anne Mi?

Abla ya hiyerarisinin avantajn da kullanarak, mfik ve edit olabilme keyfiyeti tayan bir kategori kltrmzde. Ama abi kategorisinin aksine, efkat beklentisi yksek olur abladan. Hakim cinsiyet normlar ve geleneksel ahlak ile dini inanlar bunu dayatr. Ama sen ablasn uyarsyla balayan cmleler, abiye ve kk erkek kardee erken bir otorite ve iktidar vaad edilen ocukluktan itibaren, kadna fedakarlk ve hogry empoze eder. Bu dayatmann yaratt mahrumiyetler (ocukluunu yaayamama, gl ve olgun olma/yle grnme, namuslu olma v.b.) ablay zamanla otoriter bir kiilik haline de getirebilir, bir mr san sprge etmeye de sevkedebilir. Yani, kk anne olmaktan, baba/abi taklidi yapmaya uzanan tal tozlu bir yol ablalk. Ancak burada vurgulanmas gereken ve ok da sra d olmayan baka bir durum var. Ablalk etmek iin yaa byk olmak art deil her zaman. Nitekim, yatlar ve kendisinden bykler karsnda kimi zaman naturasnn, kimi zaman da fiziki grnmnn, hal ve tavrlarnn sevkiyle abla rol oynamaya hevesli veya buna mecbur kalm birok kadn kt karma bu anlat boyunca.zellikle sol hareket iinde rgt, illegalite, komnal yaam, kolektivite ve nihayetinde cezaevi deneyimi, ad ne olursa olsun ynlendirici, dzenleyici, kural koyucu, sarmalayc ve disipline edici bir speregoyu zorunlu klar. Kulak verdiim eitli anlatlarda temsilci, ynetici, sorumlu, nbeti v.b. olarak dillendirildi bu konum. Kadro duruunu, rgt kltrn, politik kimlii, kolektif gc muktedirler karsnda temsil etmekten tutun da, karavanann eit datmna nezaret etmeye kadar her tr varolusal mesele bu konumdaki kadnn denetimindedir. Vebali onun boynunadr. Gerektiinde erkek yneticilerin talimatlarn tar, teorik eitim verir, kuryelik yapar, gerektiinde cezaevinden darya yazlan mektuplar okur, sansr eder, sorgudan geleni bir daha sorgular. Ablaln tek biimi bu ceberrut ablalk deil elbet. Gerek ierde, gerekse darda dert dinleyen, sorun zen, yardm eden, nee ve moral kayna, dirayetli ve daha etten kemikten ablalarla da karlatm. Ancak bu esnek ablaln dahi snr, rgte/harekete halel gelmemesi idi. stisnalar olmakla ve ikencede zlenler belli koullarda, belli rgtlerde mazur grlmekle birlikte, kolektif yaamdan kanann, hele ki ihanet edenin, ajanlk yapann yalnzlamas kanlmazdr. Farkl dnemler ve farkl siyasetlerde de bu durum deimez. rgt iinde sz geen, saygnl olan, otorite kurabilen kadnlar (ki bunlara biz her yatan ablalar diyelim) cezaevi deneyimi olan; ar ikencelerde zlmeyen; rgtlerin erkek yneticilerine yakn olan; bilgi birikimi fazla olan ve aileden rgt yesi olanlardr genelde. Bu kadnlar dardayken rgtn ynetim kadrolarnda ve eitimlerinde alr, ierdeyken de temsilci olurlar. Cinsiyet rollerinin muhafazakar kalplar iinde kalmas ve sol rgtler ierisinde erkek egemenliinin gze batmadan srdrlmesinde, her kuaktan ablann etkin rol oynad sylenebilir. Eski KDli Gnl Diner, genliinde rgt krize sokabilecek gelimeleri nleme niyetinin yannda, medeni hallerin geleneksel kltre ters dmeden srmesi iin aba sarfettiklerinden sz eder:O dnemde devrimci dnrlk yaplrd, devrimci grc usul ile evlendirmeler yapld. Ailelerin boanmasna engel olduk, yrmeyen evliliklerin devam iin aba sarfettik. () Bir eit feodal gericiliin devrimci biimini yaadk (akt. Akal, 2011: 262).

Sol hareket iinde aktif olarak yer alm birok kadn, savunduklar deerlerin hakim cinsiyet rollerine uygun ve erkeklerce empoze edilen deerler olduunu, kadn hareketleri ve feminizmle tannca fark ederler. rgt iinde duygusal ve cinsel yaknlamalar, flrt, evlilik gibi giriimlerin erkek yneticiler bata olmak zere, etkili ablalar, kadn arkadalar tarafndan da, en hafifinden knand, kimi durumlarda daha da ileri gidilerek engellenmeye alld sylenir. TPli Latife Fergan: O zamanlar devrimci harekette byklerin yannda ve glgesinde olmann bedelinin eit eit eitsizliklere gz yummak anlamna geldiini fark eder yllar sonra (akt. Akkaya, 2012: 55).

Politik, ideolojik ynlendirmeler, endoktrinasyon abas bir yana, kadnlarn gndelik hayatlarnda da rgt kimliine yakr grnmde, hal ve tavrlar ierisinde olmalar istenir. Klk-kyafetlerde frapanlamann, dekoltenin ho karlanmamas, arballk telkini, Vedat Trkalinin romanlarnda ska karmza kan kk burjuva duyarlklarna kaplmamak nemlidir. zel olann kamusal alana temas ettirilmemesi, mahremiyetin, saygnn, devrimci ahlak ad altnda korunmas da gerekir. zellikle klk-kyafet konusundaki denetim ve zdenetim, 68 Hareketinden kolejli bir devrimci olan Mfide Pekinin anlatsnda sarahatle ifade bulur:[rgtteki] Kadnlar gzleriyle bile olsa kolejli kzlarn grnnn yanl olduunu anlatrlard. Ksacas kendimizi belirsizletirmek, hatta irkinletirmek iin elimizden geleni yapardk o dnem (akt. Akkaya, 2012: 146).Bu rktc tektipleme Pekin iin eski fotoraflarda tezahr eder: fotoraflarda kendisini dier kzlardan ayrt etmekte zorlanmaktadr. Pekinin ikayeti olduu bu denetim mekanizmas ve basklama, sonraki kuaktan Fidann anlatsnda da ortaya kar. Ancak Fidan, nceki kua, tm dnyada yaanan 68 Hareketinin de itkisiyle, daha zgr sanmaktadr (Fidanla grme, Haziran 2012).Fidan, 68lilerin ak ve cinsellie bakyla, 75-80 aras sol hareketin bak arasnda nemli bir fark grr. Yetmili yllarn sol hareketinde: Kiisel olan her eyden ka, feda etmek ve adamak esas olduundan, ak-evlilik bunu engelleyeceinden onay grmezdi. Yine Fidan, giyim-kuam konusunda dardan mdahale ile karlamadn ama o ve arkadalarnn buna kendiliklerinden dikkat ettiklerini anlatr. Fidann deneyimi de Mfide Pekininki gibi, ayplayan gzleri olan abla ve aabeylerden kamann yolunun, edep ve lll iselletirmek olduunu gsterir.

Mfide Pekin ve Fidandan eyrek asr daha gen ve Krt hareketinden Ergl, Fulya, Binnur, Cevher, Nilay ve Semrann gndelik hayatn denetlenmesine ilikin anlatlar, youn olarak cezaevi deneyimine balanr (Grmeler, Haziran-Temmuz 2012). Belki de dardan ok, ierdeki ilikilerden bahsetmeleri, onlarn cezaevlerinde neredeyse tm genliklerini geirmi olmalarndandr. Srekli bir arada olunan bu kstlarla rl mekanda, kadnn erkek gibi, dayankl ve gl olduunu gstermeye zorunlu olmas temsilciler bata olmak zere, tm tutuklular birbirlerinin bekisi olmaya yneltir. Harekete sonradan katlanlardan deilse de, eskilerden bir kadro duruu beklenir. Bu duru, politik bilincin yannda, vcut hatlarn gizleyen uzun kollu, koyu renkli gmlekler, haki pantolonlar ile adadan/cmbzdan/makyaj malzemelerinden uzak durmay da iermektedir, oturuuna ekidzen vermeyi de Vadideki Zambak, Yz Yllk Yalnzlk gibi naif aklardan sz ettii dnlen romanlar, insan yeise ve karamsarla iterek teslimiyete yol aaca dnlen arklar dinlemek yasaktr. Cevher, yle Arm Ki Kendime adl arky dinledii iin zayflkla, bezginlikle sulanmtr rnein.Btn bu hazrlk, cezaevi srecinin bitiminde gerilla olmaya kararl Krt kadnlarn direnlerini arttrmaya, dnyevi zevklerden feragat etmeye, erkeklerden geri kalmadklarn ispatlamaya hizmet eder. Ama hem Krt hareketinden, hem de Trkiye solundan kadnlar cezaevinde hep teyakkuzda ve hep kontroll klan, idarenin ani basknlarna, iddete, tacize, hcre cezalarna kar gl ve dayankl olabilmek iin uygun giyinmi ve bedenen kuvvetli halde bulunma zorunluluudur. Yerlerde srklenirken, itilip kaklrken, hcrede souk zeminde gnler geirirken, temsilci marifetiyle yaplan egzersizler ve dekoltesiz kyafet ilevsel olmaktadr.Btn bu dngnn kurulup ilemesinde otoriter bir abla figr olarak temsilci kilit rol oynar. Kapaltnda kendi siyasetinden tutuklular karlar, koua yerletirir ve kurallar belletir. Bir sre kou temsilcilii yapm olan Ergl, yeni tutuklunun karlaaca durumu yle anlatr:O kapdan girdikten sonra, bir kadro nasl yayorsa, nasl davranyorsa, o giren kiinin hzla o savam kendi iinde verip bir kadro profili yaratmas gerekir. Geldikten iki ay sonra benimle eittir. Benim yapmak zorunda olduum her eyi yapmak zorundadr. Dolaysyla ben ona efkat gstermem.

Fulya, sradan insanlardan, adlilerden farkl olduklarn iddia ederek, Cevher de temsilcinin efkat gsteren deil, kontrol altnda tutan ve disipline eden olduunun altn izerek, cezaevinin ar yaam koullarn birka kat daha zorlatran ama dayanma gc de veren temsilcilik kurumunu merulatrrlar. Temsilci, te yandan da, onlar adna idareyle kar karya gelir, mcadele eder ve bazen en sert muameleyle o karlar. Onun ortak kurallar rgtn hayr iin uygulad, stelik idarenin souk yzn en sk onun grd dnldnden, isyan etmek genellikle akla gelmez. Bunun istisnas, Binnurun anlatsnda karmza kar. Binnurun cezaevi deneyiminin ilk dura, Pnar Selekin de bulunduu bir kouta kalaca mraniyedir. Binnurun dncesine gre, Selekin de etkisiyle, mraniyeli kadn siyasi tutuklular, kzkardelik ilikisini, zgrlklerini kstlamadan, yeni bir forma sokarak yaama abasndadrlar. Selek, mraniyedeki yaam yle zetler:Kadnlar [kendilerini kamusal klmaya] yabancyd. Bu nedenle kendini bakalarna amak iin verili bir kamusal dil ya da kurallar btnne ikinci bir ayak atmakta zorlanyorlard. Bu zorlanmay amamzn bir yolu altmz annelik-kzkardelik ilikilerini burada yeniden canlandrma olabilirdi. () Hepimiz bu ilikileri u ya da bu biimde sorgular durumdaydk. () Kouumuzda ve belki de tm koularda en ok telaffuz edilen zgrlk kelimesi bizi zgr ilikiler aramaya itiyordu (2004: 598).Binnur, bu iarla rgtlenen koua geldii gn, kendisini artan bir durumla karlar. Eski kou temsilcisi, sorunlar erkeklere danarak zd iin eletirilmektedir. Bir baba veya abi figr olarak, erkeklerin szn seslendiren kadn temsilcilerden duyulan rahatszlk yeni deildir. 68 kuandan Birgl Akkoca Ergev, emberlita Yurdunda kendilerince bir devrim yaparak, daha nceki bakan seimlerinde sadece sevilen ve otorite kurabilen bir ablaya oy veriyorlarken, imen Turan seerek yurdun ehresini deitirdiklerini anlatr (akt. Akaya, 2012: 31). Artk kltr-sanat faaliyetlerine daha fazla arlk verilmeye balanacaktr. Gen kadnlar biraz da neeli ve hayat dolu hale geleceklerdir.Hayat Kolaylatran Ablalk

Solcu ablalara, zellikle de cezaevi ortamnda ablala fazla hakszlk etmeden, onun saaltc ynlerine de deinilmeli. 70lerde sol harekette aktif olarak yer alan Glseren Pusatlolunun yaamnda solcu ablalar ve kzkardeler nemli yer tutar. Lisedeyken ilk sol eitimini, yeni tant niversiteli ablalarndan almtr. Sokak gsterilerine ve dier eylemlere aktif olarak katldn fark eden babas onu eve kapatnca, ev hapsinden, babasn biraz serte uyaran kz arkadalar sayesinde kurtulmutur (akt. Akkaya, 2012: 322). Flrtn ve cinsel yaknlamann yasakland rgt yaplar ierisinde, bu trden ilikiler yaayan kadnlar, hemcinslerinin srdal sayesinde yasaklar alt edebilmilerdir. Glay zde, lkay Demir, Seyhan Erdodu ve elbet Behice Boran mfik, marur, direngen, bilgili ve karizmatik ablalar olarak sol hareketin kadnlar iin rol modeli olmulardr. 12 Marttan sonra Yldrm Blge Kadnlar Kouunda Boranla birlikte yatan Fatma Arda Sayman, onu yle anmsar:

ok yakn biriydi. Anneydi, kadnd; duyarl, esprili, mthi zeki ve ok da ince bir insand. Behice Hanm siyasi kimliini taknp da br kzlarla iliki kurduu vakit otoriter bir erkek kiiliine brnrd (akt. Akkaya, 2012: 64).

Boran rneinde dnecek olursak, siyasetin erkek ii olduuna dair yargy, farknda olmakszn iselletirmi olmak belki de kadnlar siyaset yaparken sertlemeye, otoriterlemeye ve dnszle sevketmektedir. Ama arta kalan zamanda kadn olmakta beis grmeyen solcu kadn figrlerine de rastlarz. Tabii bu kadnlk hali, sola yakr bir sadelik ve vakarla yaanr. Nilay, Krt hareketinde yetki sahibi olan ablalarn hal ve tavrlarnn nasl dntn anlatr: Ak ya da kapal gr yerindeyseniz, kalabalk iinde gzlemleme ansnz olsa kesinlikle seebilirsiniz kimin ynetici olduunu. Doal bir karizmalar olduu iin deil elbet: Onlarn durularna, baklarna, etraflar ile olan gndelik ilikilerine bile ayr bir hava verir bu hal. ok sradan, silik olan arkadalarmz bile bir sreliine yneticilik grevi alsalar (Krt hareketinde bu seimle olur ve genellikle ok kalc deildir, o nedenle kiinin iki halini de gzleme ve kyaslama ansnz olur), tavrlar keskinleir, eskiden seslerini karmadklar, hatta kendilerinin yapt disiplinsizliklerin, ideolojik sapmalarn (liberalizm, dogmatizm gibi) amansz dman oluverirler. Ama yneticilikten dnce eski hallerine de hzla dnerler. Bu bir eidi. Siyasi literatrmzde yetkecilik diye eletirilir. Yetki aracl ile var olurlar, yetkileri yoksa sradan, iddiasz hallerine geri dnerler. Ergl, Cevher ve Fulya da, 90larla birlikte solun feminist sorgusunu yapmaya baladklarnda, kendilerini farkl cezaevlerinden haberler gndererek eletiren, cinsiyet kimliklerini ne karmakla sulayan sekter tavrl kadn yoldalarnn, cezaevinden kar kmaz rgtle balarn gevettiklerini, geleneksel ahlaka ve cinsiyet rollerine teslim olduklarn anmsarlar.

Ablalk sadece rgt iinde deil, darda da srer. mide Aysu, DKDnin gecekondu mahallelerindeki rgtlenmelerinde, farknda olmadan, kadnlarn hayatna dokunduklarn, evde daha gl olmalarn ve darya kmalarn saladklarna inanr (akt., Akkaya, 2012: 205). Fidan, 70lerde gecekondu mahallerini rgtlemeye gittiklerinde, karsn dven erkekleri de usulnce uyardklarn anlatr. Krt hareketinden Ergl, illegaldeyken ve henz 17 yandayken, 40 yanda bir erkei, karsn dvd iin tokatlar. Ergl henz gen bir kzdr ama rgtn verdii yetkiyle, babas yandaki erkeklerin st konumuna terfi etmitir.Ama ablaln saaltc, glendirici ve mfik yan en ok cezaevinde ortaya kar. Mamak sakinlerinden Feride iekolu: Hayatmda en ok efkat grdm zaman, annemden sonra. () Mthi bir karlamayd. Sular sttlar, beni ykadlar, o ahane bir duyguydu der (akt. Akba, 2011: 129). Pamuk, Mamaktaki koua geldii ilk gnlerde ok gentir, hastadr, hem de ar bir sula yarglanmakta, srekli Emniyete gtrlp getirilmektedir:Beni sanki ocuklarym gibi seviyorlard, martlyodum, seviliyom, bana st getiriliyo, mutfakta i yaptrlmyo temizlikten muaf tutuluyorum (akt. Akba, 2011: 133).

Sevgi Soysaln Yldrm Blge Kadnlar Kouunda (1979) aktard benzer koruma/kollama hikayeleri, bunun sol iinde ve kadnlar arasnda bir gelenek olduunu dndrr. Yeni gelene tecrbeler aktarlr; hcrede kendisini nasl koruyaca; az suyla nasl banyo yapaca; amarn nasl ykayaca anlatlr. Eyalar dei toku edilir. Mahkemesi olan giydirilir, sslenir. Gsz grnen, sinirleri zayf, korku iindeki kadnlar daha ok efkat grrler. Mamaktan Sema, onlar ayakta tutabilmek iin bunu yapmalar gerektiine inanr (akt. Akba, 2012: 133). Sorguda yaananlar anlatmak terapi gibidir. mraniyede yatan Pnar Selek, koua girdii anda iddetle aryan vcudunu ve ruhunu rahatlatan kokuyu hemen aldn hatrlar (2004: 597).Cezaevinde zinde, yksek moralli ve salkl olabilmek, renme ve retmeyi srdrmek, neelenmek iin koyulan kurallar, kurulan dzen kimi zaman bireysellii yok eden, bezdirici bir pratie de dnr. zellikle yatl okul deneyimi olanlar daha kolay alsalar bile, kolektivitenin giderek bunaltc hale geldii rnekler de vardr. Trkiye solunun cezaevi deneyimi ile Krt hareketininki, hatta bir fraksiyonunkiyle dierininki ayn deildir. Farkl ehirlerdeki cezaevlerinde yatan ayn rgtten tutuklularn bile bu deneyime, kolektiviteye, gndelik hayata dair anmsadklar artc derecede farkl olabilmektedir. Bir kouta hangi fraksiyon veya hangi cezaevi kadrosu sayca kalabalksa o kadronun sz geer ve temsilciyi onlar seer. Binnur, televizyonun kumandasn bile tekelinde tutan bir temsilci hatrlamaktadr. rnein, Krt hareketinden Semra ve Binnur, komn hayatn ve kolektiviteyi Trkiye solundan farkl deneyimlediklerini anlatmaktadrlar ve bir sre sonra bunun kendilerini ne kadar skmaya baladn hatrlarlar. Semra, kou temsilcilii de yapm olmasnn etkisiyle, hergn yaplan toplu eitimlerin, tekmillerin, eletiri/zeletiri mekanizmalarnn bir mdahale aracna dntn ve kiilii silikletirdiini dnmektedir. Ak, cinsel arzular, duygularnn esiri olmak ho karlanmaz ve engellenmeye allr. Darya ve dier koulara/cezaevlerine yazlan ve oralardan gelen mektuplar okunur; hediyeler sahibine ulatrlmaz; grlere temsilci eliinde gidilir v.b.Nilay da uzun tutukluluk sreci yaam bir Krt kadn olarak abla efkatinin snrlarn izer:

Uzun bir gzalt srecinden sonra birinin size sarlmas, sizi ykamas, sanz filan taramas da gerekir ayrca, DHKPClilerin ounlukta olduu bir hapisanede gece alayarak uyanmak da ok k devrimci bir davran saylmaz. Sizi yalnz brakmayacak bir abla da fena olmaz hani. Fiziksel ve ruhsal olarak ypranm zamanlarnzda siyasi olmayan kategoriler (ablalk gibi) daha ilevseldir. Ancak kat ve insani yanlar trplemeye alan rgtlerde de bir eit sibop gibidir, rgt sorumlusu resmi olmak zorundadr, kk burjuva zaaflara prim vermemelidir, ancak ablalarn bunu yapmasna da gz yumulur, zira birinin bu ii yapmas gerekir.

Nilayn anlattklarna benzer olaylar, baka cezaevlerinde deneyimlemi olan Ergl, Fulya ve Cevher, Krt hareketine mensup kadnlarn 99dan sonra farkl bir kadro tipi yaratmaya giritiklerini anlatrlar. Okunan kitaplar eitlenmi, giyim-kuamdaki tektipleme ortadan kalkmaya balam ve cinsiyet kimlikleri grece zgrlemitir. Btn bu sorgulamalarn erkek yneticiler ve yoldalardan mekansal ve dnsel olarak uzaklamayla da balantl olduunu eklemek gerekir. Sol hareket iinde abilik pozisyonu, tarihi boyunca, gerek yneticilerin erkek olmalar, gerekse hakim cinsiyet normlarnn sorgulanmaksnz kabul edilmesi sebebiyle ablala galebe almtr. Abilik, sol iinde kabul edilebilir bir pozisyonken, ablalk geleneksel aile deerlerine ait bir pozisyon olarak eletirilir, alaya alnr. Solcu bir abla ancak bir abinin temsilcisi olarak sayg grr yllarca. Solcu kadnlar, bu aabeylerin cinsiyetsiz kardeleri olma gayretiyle, kadnlk hallerini, kzkardelik deneyimini, cinsel zgrl, eitlik taleplerini dillendirmekten kanmlardr. Hatta ou bunlarn varlndan haberdar olamayacak kadar adanm ve farkl seslere sar yaamlardr. Feminizm ve onun eitlik, zgrlk talepleri hakknda malumattar olanlar da yok deildir. Ama bu hayata geirilemez. Nemciye Alpay, bu durumu veciz bir ekilde ifade eder: Feminizmin sesini duyduk ama szn dinlemedik (akt. Akkaya, 2012). Abla-karde ilikisinin ve genelde de kadnn sol rgtler iindeki konumunun sorgulanmas, bu kadnlarn feminizm ve kadn hareketi ile tanp, bu hareketlerin iinde yer almaya balamalar ile olur. Mukaddes Erdodu elik, 90larda kadnlarn birbirlerine daha ak hale geldiklerini, o kuan etkisiyle mahremiyet tanmnn deitiini syler (akt. Akkaya, 2012: 256). Ama lkay Demirin ifadesine bakarak, ok daha nceden, kadnlarn zorunlu birarada yaama deneyimlerinin (dardaki komnal hayatn ve cezaevlerindeki yaamn) sol rgtten kadnlar, kadn meselesi zerine dnmeye ve farkl bir bilin gelitirmeye sevkettiini syleyebiliriz. Binnurun tanklk ettii mraniye deneyimi bu uyann geldii son noktadr. Kaynaklar:

68in Kadnlar, Haz. Aye Yazcolu, Doan Kitap, 2010, stanbul.

Sanki Eittik, 1960-70li Yllarda Devrimci Mcadelenin Feminist Sorgusu, Haz. Glfer Akkaya, Kumbara Sanat, 2012, stanbul.

Kzl Feministler, Haz. Emel Akal, letiim Yaynlar, 2011, stanbul.Mamak Kitab, Meral Akba, Ayizi Yaynlar, 2011, Ankara.

Yldrm Blge Kadnlar Kouu, Sevgi Soysal, Bilgi Yaynevi, 1979, Ankara.Selek, Pnar, Hapisanede Bir Kadn Kouu ve Kamusallk , Kamusal Alan iinde, Der. Meral zbek, Hil Yaynlar, 2004, stanbul. ( 7 grmeden alnt yaplrken, grlen kadnlarn gerek isimleri sakl tutulmu, takma isimlerle anlmlardr.