Socialismul în România.pdf
-
Upload
petriladaniel38 -
Category
Documents
-
view
217 -
download
0
Transcript of Socialismul în România.pdf
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
1/502
.- U
I
- .
SOC JALISMU
IN
. A
ROMANIA1835-6 SEPTEMBRIE 1940 .
r
BIBLOTECA SOCIALIST
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
2/502
P
R
E , F A
T
A
I n v r e m u r i l e a c t u a l e d e a d a n c 8 t r a n s f o r m a r e , e c o n o m i c s
s i s o c i a l s , c u t e n d i n t e a c c e n t u a t s o c i a l i s t e , a m s o c o t i t c 5
p o a t e f i c e r c e t a t 8 , c u f o l o s , o i s t o r i e a m i s e a r i i n o a s t r e m u n -
c i t o r e s t i , c a r e , p o r n i n d d e l a p r i m u l f a l a n s t e r " i n f i i r r t a t i s S c 8 e n i -
P r a h o v a , a c u m m a i b i n e d e o s u t 8 d e a n i ( 1 8 3 5 ) , s ' a d e s v o l t a f
t r e p t a t - t r e p t a t , s u b i n f l u e n t a i d e o l o g i e i s o c i a l i s m u l u i
s t i i n t i f i c ,
p a n 8 ' n z i l e l e n o a s t r e , c a n d e s t e s o r t i t 8 s 8 - s ; c o n t o p e a s c 8 g a n -
d i r e a s i
a c t i u n e a , i n
g a n d i r e a s i
a c t i u n e a
i n t e r n a t i o n a r a
d e
r a d i c a l s p r e f a c e r e a s o c i e f a t i l o r o m e n e s t i .
F r a g m e n t e d e i s t o r i e a m i s c 8 r i i s o c i a l i s t e d i n R o m a n i a a u
- l o s t s c r i s e i n d i v e r s e p e r i o d i c e , b r o s u r i , e t c . , d e f o s t i s i a c t u a l i
m i l i t a n t i s o c i a l i s t i .
A m r e c u r s s i I a c o n t r i b u t i i l e l o r , ' c o n t r o l a n d , p e c a t n e - a
f o s t p o s i b i l , a d e v 8 f u l e x p u n e r i l o r l o r s i ,
i n b i b l i o g r a f i a p e c a r e
o t i p 5 r i m I a f i n a l u l c 8 r t i i ,
l e m e n t i o n 8 m n u m e l e c u r e c u n o s t i n t a
n o a s t r e , p e n t r u i n t e r e s u l c e a u p u s i n
l u c r 8 r i l e l o r
s i
p e n t r u
c 5 n e - a u
i n l e s n i t
s a r c i n a c e r c e f a r i i e v o l u t i e i
s o c i a l i s m u l u i i n
t a r a n o a s t r e .
A m i m p 8 r t i t e x p u n e r e a i s t o r i c 8 , c e p r e z e n t 8 m c i t i t o r i l o r , i n
p a t r u c a p i t o l e , c e c o r e s p u n d I a p a t r u p e r i o a d e d i s t i n c t e , s i a n u m e :
I . P r i m u l c a p i t o l r e c o n s t i t u e u n s c u r f d a r i n t e r e s a n t e p i s o d
( 1 8 3 5 - 1 8 4 9 ) ,
r e f l e x a l s o c i a l i s m u l u i
u t o p i c , c u o r g a n i z a r e a
d e f a l a n s t e r e " , d u p 8 m o d e l u l p r e c o n i z a t d e s o c i a l i s t u l f r a n c e z
C h a r l e s F o u r i e r .
A m f o l o s i t , i n a c e a s t 8
p r e - i s t o r i e ,
m a t e r i a l u l a d u n a t d e
p r i e t e n u l N . D e l e a n u , p a s i o n a t c e r c e t 8 t o r
a l t r e c u t u l u i
m i s -
c 8 r i i
m u n c i t o r e s t i
d i n
t a r a
n o a s t r e ,
d i n
l u c r 8 r i l e
c 5 r u i a a m
r e p r o d u s o s e r i e d e p a g i n i .
I I . C a p i t o l u l a l I I - l e a c u p r i n d e , r e z u m a t i v , - - p r i m a f a z g a
m i s c 8 r i i m u n c i t o r e s t i , 1 8 7 5 - 1 9 0 0 ,
c e s ' a d e s v o l t a t s u b i n -
f l u e n t a s o c i a l i s m u l u i s t i i n t i f i c ( m a r x i s t ) , p e r i o a d 8 m a i m u t t r o -
5
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
3/502
m a n t i c 5 s i c u l t u r a 1 5 , c u n o s c u t 5 I n i s t o r i a m i s c 5 r i i
n o a s t r e
s u b
n u m e l e d e p e r i o a d a g e n e r o s i l o r " . E a I n c e p e I a
I a s i ,
c a m p e
I a
1 8 7 5 ,
c 8 n d N i c o l a e Z u b c u C o d r e a n u , D r . R u s s e l ,
C .
D o -
b r o g e a n u - G h e r e a t r e c
d i n R u s i a i n M o l d o v a , c a r e f u g i a l - i p o -
l i t i c i , s i s e t e r m i n g I a
1 9 0 0 , o d a t 5 c u t r e c e r e a g e n e r o s i l o r "
i n P a r t i d u l L i b e r a l .
I I I .
C a p i t o l u l
a l i l l - l e a
p r i v e s t e s c u r t a
p e r i o a d 5
d e l a
1 9 0 0 - 1 9 0 5 ,
c 8 n d
m i s c a r e a m u n c i t o r e a s c 5 ,
p 5 r 5 s i t 5
d e
i n t e -
l e c t u a l i s i c h i a r d e o s e a m y d e m u n c i t o r i , a
v e g e t a l - I n
j u r u l
a n e m i c u l u i c l u b d i n j u r u l z i a r u l u i R o m 8 n i a M u n c i t o a r e " . S i i n f i n e :
I V . U l t i m u l c a p i t o l r e c o n s t i t u e i s t o r i a m i s c 5 r i i m u n c i t o r e s f i
d e l a 2 4 l a n u a r i e 1 9 0 5 l a 6 S e p t e m b r i e 1 9 4 0 , e p o c 8 t r a i t s I n
b u n g p a r t e d e n o i s i c a r e m a r c h e a z 8 o f r 5 r A n t a T e f 5 r 5 p r e c e -
d e n t i n
e v o l u t i a o r g a n i z a t i i l o r m u n c i t o r e s t i d i n i n t r e a g a l u m e .
L u c r a r e a
c e
p r e z e n t 8 m n u
e s t e
c o m p l e t 5 , d e s i g u r . E a ,
a r e l i p s u r i d e a m 8 n u n t , p e c a r i , s p e r 5 m ,
d a t a v o m a v e a
r 8 g a z u l n e c e s a r s i d a c 8 c a r t e a v a i n t e r e s a , s . 8
l e c o m p l i n i m ,
c u a d 8 o g i r i , l a o n o u n e d i t i e , c a r e s 8 - r e d e a i s t o r i a c o m p l e t 5
a m i s c 8 r i i
s o c i a l i s t e ,
d u p 5 c u m i n t e n t i o n 8 m s 5 d 8 m c i t i t o
r i l o r s i o g e n i e d e p o r t r e t e a l e m i l i t a n t i l o r s o c i a l i s t i ,
i n t e l e c -
t u a l i
s i m u n c i t o r i ,
a c 5 r o r v i a f 8 s e c o n f u n d 5 c u i n s 5 s i i s t o r i a
s o c i a l i s m u l u i i n R o m a n i a .
T i n e r e t u l m u n c i t o r s i s t u d i o s a r e n e v o i e s 8 c u n o a s c 5 i s t o r i a
m i s c 5 r i i s o c i a l i s t e d i n t i a r a n o a s t r 5 .
C o n s i d e r a t , l a i n c e p u t , c a s u b v e r s i v e s o c i a l i s m u l r e p r e z i n t 8
a s t 8 z i e v o l u t i a s o c i e t 5 t i l o r o m e n e s t i
s i
d e c i c h e m a r e a v r e m u -
r i l o r n o i .
G e n e r a t i i l e t i n e r e , i n s p e c i a l , a u d a t o r i a
s a
s e p 8 t r u n d 8
d e r o s f u l a c e s t o r v r e m u r i , p e n t r u c 5 i n t o a t e t i m p u r i l e s i l a t o a t e
p o p o a r e l e , t i n e r i m e a ,
i n t e l e c t u a 1 8 s i m u n c i t o a r e ,
a f o s t p u r -
1 - 5 t o a r e a i d e i l o r l u m i i d e m a i n e , d a t o r i t 5 c 8 I d u r i i v 8 r s t e i s i y e
n e r o z i t 5 t i i s u f l e t u l u i s 5 u .
L a a c e s t t i n e i e t n e - a m g 8 n d i t e a n d a m a d u n a t , i n a c e s t e
p a g i n i , f r 8 m 8 n t 8 r i l e u n e i m i s c 5 r i , c a r e a f o s t s i a c a m a s , i n a i n t e
p u r t 5 t o a r e a
i d e a l u l u i
u n e i l u m i n o i d e :
b u n g
s t a r e , l i b e r t a t e
s i p a c e p e n t r u f o t i .
6
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
4/502
I N T
R O D
U
C
E
R
E
C e e s t e s o c i a l i s m u l ?
I n a c e l a s t i m p s i m p t u c a o p r o b l e m s g e o m e t r i c a l s i c o m p l e x
c a v i a t a , e l p o a t e f i d e f i n i t
i n c a t e v a c u v i n t e , p e i n t e l e s u l
c e l o r m u l t i , d e l i s e c u v i n e s a - i d a m o e x p l i c a t i e m a i l a r g a , p e n t r u
l u m i n a r e a t u t u r o r .
S o c i a l i s m u l e s t e p o s e s i u n e a s i p r o d u c t i a i n c o m u n . S o c i a -
l i s m u l e s t e s o c i a l i z a r e a
m i l l o a c e l o r d e p r o d u c t i e . S o c i a l i s m u l
e s t e o r g a n i z a r e a s o c i a l 5 s i r a t i o n a l a a m u n c i i . S o c i a l i s m u l e s t e
c o o p e r a r e a t u t u r o r i n p r o f i t u l t u t u r o r .
I n s o c i e t a t e a s o c i a l i s t s d e m a i n e , o m u l v a f i s t a p a n u l f o r
( 1 8 9 1 - 1 8 9 3 ) s i L i t e r a t u r a
s i
s t i i n c 5 .
( 1 8 9 3 )
.
I R C E A C . A . R O S E T T I
8 3
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
84/502
D r . I . G H . R A D O V I C I
C E R C U L D E S T U D I I S O -
C I A L E D I N B U C U R E T I .
I n D e c e m b r i e 1 8 8 4 i s
f i i n t a
i n
C a p i t a l a , t a r i i u n C e r c d e s t u d i i
s o c i a l e " c u t i t l u l D r e p t u r i l e o m u -
l u i " . S e d i u l e r a i n s a l a F r a n z e l a r u ,
s i t u a t a i n c a l e a R a h o v e i , l a i n t e r -
s e c t i a c u S t r a d a
S f i n t i i A p o s t o l i .
S a l a s e r v e a a n t r e p r e n o r u l u i .
C .
B e r l e s c u , i n a n u m i t e z i l e ,
s i
p e n t r u s c o a l a d e d a n s .
M e m b r i i f o n d a t o r i a i C e r c u l u i
s u n t : C . M i l l e , C . C . B a c a l b a s a ,
A l . G . R a d o v i c i ,
C . A . F i l i t i s ,
G e o r g e S c o r t e s c u , E m i l A . F r u n -
z e s c u , P a u l S c o r t e a n u , F i l i p I .
G e s t i c o n e , M i r c e a C . D e m e t r i a d e ,
C r i s t . ' C o s t a c h e s c u , B a r b u G a n e s c u ,
D . P . I o n e s c u , G . D . P a l a d e , P e t r e
G r a d i s t e a n u s .
a .
( c e i m a i m u l t i ,
s o c i a l i s t i ; u n i i d i n
e i , d o a r s i m -
p a t i z a n t i : P . G r a d i s t e a n u , G . D .
P a l a d e ) .
T i n e r i i i n t e l e c t u a l i r o m a n i i n t o r s i d i n P a r i s , c u i d e o l o g i a
r e v o l u t i e i f r a n c e z e s i a D e c l a r a t i e i d r e p t u r i l o r o m u l u i " d i n
1 7 8 9 , d a d e a u a c e l a s t i t l u c e r c u l u i r e v i s t e i
s i ,
m a i t a r z i u ,
z i a r u l u i l o r .
D u p a c a t i v a a n i , C e r c u l " s ' a m a r i t c u I .
C . A t a n a s i u ,
I a n c u S . R a d o v i c i , V a s i l e B u z o i a n u , P e t r e H e r e s c u ( m a i t a r z i u
p r o f e s o r - d o c t o r ) N . G h e o r g h i u ( d e a s e m e n i , m a i t a r z i u ; p r o f e -
s o r - d o c t o r ) i n g . G . L i v e z e a n u , s .
a .
A c t i v i t a t e a c u l t u r a l a c o n s i s t a , l a
i n c e p u t ,
i n t i n e r e a d e
c o n f e r i n t e c u c a r a c t e r s o c i a l , e c o n o m i c , m o r a l .
A u d i t o r u l e r a f o r m a t n u n u m a i d i n s o c i a l i s t i , d a r
s i d i n
m i l i t a n t i p o l i t i c i d i n a l t e p a r t i d e , o a m e n i d e l i t e r e , a r t i s t i , s t u -
d e n t i i , l i c e n i , e t c .
M i s c a r e a i n c e p a n d s p r i n d a i n C a p i t a l a , m e m b r i i C e r -
c u l u i d e s t u d i i " h o t a r i s c l a n s a r e a u n u i z i a r p o p u l a r , d e m o c r a t
s i s o c i a l i s t .
8 4
9 .
. .
. ' ' ' ' . . . . , g .
# . ,
e l i . , , , c , 4
9 '
P t 1 I P N c . .
.
;
: ,
,
.
,
.
e
.
0 . ,
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
85/502
S i c u m d i n I u n i e 1 8 8 4 a p a r e a o r e v i s t a l u n a r a ,
p o l i t i c a
s i s o c i a l 4 D r e p t u r i l e o m u l u i " s u b d i r e c t i a
l u i
C . A . F i l i t i s ,
a v o c a t p e n a l i s t ,
s e h o t a r a s t e t r a n s f o r m a r e a
r e v i s t e i ,
i n z i a r
z i l n i c .
Z I A R U L D R E P T U R I L E O M U L U I " . Z i s
s i
f a c u t .
D e l a
1
F e b u r a , r i e
1 8 8 5 , a p a r e i n C a p i t a l s , l a t i p o g r a f i a N .
M i u l e s c u , z i a r u l D r e p t u r i l e o m u l u i " , c o t i d i a n p o l i t i c - s o c i a l .
I n r e d a c t i e , m a i t o t i m e m b r i i C e r c u l u i s i , i n p l u s ,
s i m p a -
t i z a n t i d i n a f a r a . C o l a b o r e a z a , l a p a r t e a l i t e r a r a ,
i n c a d e l a
p r i m u l n u m a r s i B a r b u S t e l i n e s c u - D e l a v r a n c e a .
G r e u t a t i l e b 5 . n e s t i o b l i g a p e f u n d a t o r i s a - 1 t r a n s f o r m e ,
d e l a 5 N o e m b r i e a c e l a s a n , i n o r g a n
s o c i a l i s t
s ' a p i i m ' a n a l ,
p e n t r u i n c e t a c u r a n d a p a r i c i a , l a 1 1 D e c e m b r i e 1 8 8 6 ,
a r e a p a r e d u p a 2 a n i , 1 5 S e p t e m b r i e 1 8 8 8
c a z i a r d e -
m o c r a t s o c i a l , c o t i d i a n .
L a 6 D e c e m b r i e 1 8 8 8 i s i s c h i m b a s u b t i t l u l i n o r g a n c o -
t i d i a n a l d e m o c r a t i e i s o c i a l e " .
I n f i n e , l a 2 7 F e b r u a r i e 1 8 8 9 , D r e p t u r i l e o m u l u i " r e d e -
v i n e o r g a n s a p t a m a n a l a v a n d c a s u b t i t l u : o r g a n e i p t i i m S n a l a l
d e m o c r a t i e i s o c i a l e " . P r i m r e d a c t o r : C . M i l l e . I n r e d a c t i e , c u
m i c i v a r i a t i i :
I . N a d e j c l e , C . A . F i l i t i s , C . C . B a c a l b a s a , A l .
G . R a d o v i c i , P a u l S c o r t e a n u , E m i l i a n A . F r u n z e s c u , A l . B r a -
e s c u . C o l a b o r a t o r i , m a i a s i d u i s a u s p o r a d i c i :
C . D o b r o g e a n u -
G h e r e a , S o f i a N a d e j d e , p o e t u l M i r c e a C . D e m e t r e s c u
( f r a t e l e
a r t i s t e i d r a m a t i c e A r i s t i c a R o m a n e s c u ) , V i n t i l a C . A . R o s e t t i ,
A n t o n B a c a l b a s a , D . P . I o n e s c u ,
D i m i t r i e D . L u p u , D . A .
T e o d o r u , L a s c a r V e n i a m i n , G r . M a n i u - M u n t e a n u , G . I o n e s c u ,
G h . F r u n z a , S t e f a n V a l a h u , C r i s t . C o s t a c h e s c u , S t e f a n S t a n d . ,
s . a .
A t a t m i s c a r e a s o c i a l i s t s c a t s i g a z e t a D r e p t u r i l e o m u l u i "
n u a v e a u o a t i t u d i n e p o l i t i c a s e c t a r a . E l e p a s t r a u r a p o r t u r i d e
a f i n i t a t e c u g r u p a r i l e d e m o c r a t i c e d e s t a n g a , p r i m i n d c o l a b o -
r a r e a t u t u r o r c e l o r s i n c e r
a p a r a t o r i
a i
d r e p t u r i l o r p o p o r u l u i ,
c h i a r d i n a f a r a c a d r e l o r p u r s o c i a l i s t e .
L a m o a r t e a m a r e l u i d e m o c r a t C . A . R o s e t t i , c o n d u c a t o r u l
m i s c a r i i r e v o l u t i o n a r e d e l a 1 8 4 8 , d e c e s s u r v e n i t i n n o a p t e a d e 9
8 5
a l l
s i
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
86/502
V I N T I L A C . A . R O S E T T I
A p r i l i e 1 8 0 5 ,
s o c i a l i s t i i s i g a z e t a
D r e p t u r i l e o m u l u i " p a r t i c i p a
l a
d o l i u l i n t r e g i i d e m o c r a t i i , i n s o t i n d
c o r t e g i u l f u n e r a r c u s t e a g u l r o s u ,
c e r n i t . S t e g a r : C . C . B a c a l b a s a .
( P e n t r u p r i m a o a r s s t e a g u l r o s u
e r a d e s f a s u r a t l a o c e r e m o n i e p u -
b l i c s ) . D u p a c e r e r e a e x p r e s s a f a -
m i l i e i
R o s e t t i , f e c i o r i i m a r e -
l u i d i s p a r u t , M i r c e a ,
p r e d e c e d a t ,
s i V i n t i l a C . A . R o s e t t i , f u n d e i
r e d a c t o r i i z i a r u l u i
D r e p t u r i l e o m u l u i " a u f o s t a c e i
c e a u d u s l a
g r o a p a , p e u m e r i ,
c o s c i u g u l c u r a m i s i t e l e p a m a n t e s t i
a l e a c e l u i a c a r e l u a s e
o
p a r t e
a t a t d e a c t i v a
l a r e d e s t e p t a r e a p o p o r u l u i s i
c o n s t i t u i r e a
t a r i i
r o m a n e s t i .
S e r b a r e a C o m u n e i . U n i c a s e r b a r e s o c i a l i s t s , p e v r e -
m e a a c e e a ,
e r a
a n i v e r s a r e a C o m u n e i d i n
P a r i s , ( 1 8 M a r t i e
1 8 7 1 ) .
L a 1 8 M a r t i e 1 8 8 5 , c e r c u l d e s t u d i i D r e p t u r i l e o m u l u i "
s a r b a t o r e s t e a n i v e r s a r e a C o m u n e i , p r i n t r ' u n b a n c h e t d a t
l a r e -
s t a u r a n t u l h o t e l u l u i D a c i a " d i n s t r . C a r o l . A u l u a t c u v a n t u l ,
p r o s l i v i n d a c t u l r e v o l u t i o n a r a l c e t a t e n i l o r p a r i z i e n i : C . M i l l e ,
V i n t i l a C . A . R o s e t t i , C . C . B a c a l b a s a , A l . G . R a d o v i c i ,
F i l i p G e s t i c o n e , G a r d e s c u , C . C o s t a c h e s c u s i B a r b u D e l a v r a n c e a ,
a c e s t a d i n u r r a a d e c l a r a n d c a n u v o r b e s t e c a s o c i a l i s t .
A p a r t i c i p a t s i o d e l e g a t i e a l o j i i
m a s o n i c e M i r c e a C .
A . R o s e t t i " , i n f r u n t e c u p o e t u l M i r c e a C . D e m e t r i a d e .
I n 1 8 9 0 c e r c u l d e s t u d i i s o c i a l e D r e p t u r i l e o m u l u i " s e
d i z o l v a , i a r z i a r u l i s i i n c e t e a z a a p a r i t i a .
C e r c u l
S o c i a l i s t R o m a n
d e l a
P a r i s .
C o n c o m i t e n t c u
c e r c u l d e s t u d i i s o c i a l e D r e p t u r i l e o m u l u i " i n f i i n t a t i n B u c u -
r e s t i , i n D e c e m b r i e
1 8 4 8 )
i s f i i n t a
s i
l a
P a r i s u n c e r c a l
s t u d e n t i l o r r o m a n i
c a r i s e p r e g a t e a u c u l t u r a l i c e s t e
p e n t r u d i f e r i t e i n d e l e t n i c i r i i n t e l e c t u a l e i n o r a s u l
R e u n i u n i l e a v e a u l o c i n c a f e n e l e l e d i n C a r t i e r u l L a t i n . S e
8 6
i n s i s i
s o c i a l i s t s ,
s o c i a l i s t s ,
l u m i n a " .
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
87/502
s t i e c a I n c a d i n u l t i m i i a n i a i i m p e r i u l u i ,
c o n t i n u a t s u b r e p u -
b l i c i a ,
f i e c a r e g e n e r a t i e d e s t u d e n t i , I s i a v e a l a P a r i s c a f e
n e a u a " s a . U n e l e d i n e l e ,
P r o c o p e " , l a S o u r c e " , S o u f f l e t " ,
C l u n y " , V o l t a i r e " , S o l e i l d ' O r " , V a c h e t t e " ,
a u j u c a t u n
r o l i m p o r t a n t , a t a t i n m i s c a r i l e p o l i t i c e ,
c a t
s i i n
c r e a r e a d e
c e n a c l u r i s i c u r e n t e l i t e r a r e ,
c a r i a u
a g i t a t
C a p i t a l a F r a n t e i
t i m p d e m a i b i n e d e o j u m a t a t e d e v e a c .
S t u d e n t i i r o m a n i s o c i a l i s t i s e a d u n a u d e p r e d i l e c t i e l a c a -
f e n e l e l e : C l u n y " , V o l t a i r e " s a u l a M u l l e r " .
L a c a f e n e a u a P r o c o p " s e a d u n a u i n a d o u a j u m a t a t e a v e a -
c u l u i
a l X V I I I - l e a e n c i c l o p e d i s t i i V o l t a i r e ,
D i d e r o t , d ' A l e m
b e r t , e t c . , c a r e a u
c o n t r i b u i t c u s c r i e r i l e
f o r
f i l o s o f i c e l a s i
p a r e a r e g i m u l u i f e u d a l s i p r e g a t i r e a s p i r i t e l o r p e n t r u m a r e a r e -
v o l u t i e d e l a 1 7 8 9 .
L a c a f e n e a u a V o l t a i r e " , p e r o r a s e t a n a r u l a v o c a t G a m
b e t t a c o n t r a i m p e r i u l u i l u i N a p o l e o n a l I I I - l e a , p e n t r u a a j u n g e
a p o i , l a 4 S e p t e m b r i e 1 8 7 1 , s a p r o c l a m e r e p u b l i c a .
A c o l o v e n e a u s i G . C l e m e n o e a u , A r t h u r e R a n i , C a m i l l e P e l -
l e t a n , f r u n t a s i a i r i d i c a l i s m u l u i f r a n c e z , p r e c u m s i J u l e s G u e s d e ,
P a u l L a f a r g u e , M i l l e r a n d , V i v i a n i , A r i s t i d e
B r i a n d ,
J a u r e s ,
f r u n t a s i i s o c i a l i s m u l u i f r a n c e z .
S i t o t l a V o l t a i r e " , l a S o l e i l d ' O r " , l a C l u n y " v e n e a u
V e r l a i n e , J e a n M o r e a s , J e a n L o r a i n e , L a u r e n t T a i l h a d e , G u s
t a v e K a h n , a n i m a t o r i i
m i s c a r i i l i t e r a r e s i m b o l i s t e , d e n u m i t a
d e c a d e n t a " .
I n a t m o s f e r a c r e a t a d e a c e s t e p e r s o n a l i t a t i d e m a r c a a l e
F r a n c e i p o l i t i c e s i l i t e r a r e s l a u f o r m a t s p i r i t e l e s t u d e n t i l o r r o
m a n i s o c i a l i s t i , c a r i a u i l u s t r a t a p o i s t i i n t a , p o l i t i c a s i l i t e r i l e
r o m a n e :
p r o f . d r .
I .
C a n t a c u z i n o ,
p r o f . d r . E m i l R a c o v i c a ,
p r o f . d r . D . V o i n o v ,
p r o f . d r . A . S l a t i n e a n u , p r o f . D r a g o m i r
H u r m u z e s c u ,
d r . S . I r i m e s c u , d r . I . G . R a d o v i c i , C . G a r o f l i d ,
d r . M a t z a ( r a m a s - i n F r a n c a s i c a s a t o r i t c u f i i c a r o m a n c i e r u l u i
A l . D u m a s - f i l s ) , p r o f . P . A n t o n e s c u ( a r h i t e c t ) , V a s i l e S t e f a n ,
d r . M i i t z n e r ,
d r . G a l c a , I o n E u s t a t i u ,
d r . C r u c e a n u ,
I . P u r
c a r e a n u , d r . S t o i c e s c u - P l o e s t i ,
p r o f . P . A n g h e l , G e o r g e G e o r
g e s c u , r o m a n c i e r u l C . N o t t a r a , D i o n i s i e M a n y , I a n c u P r o c o p i u ,
C . D . A n g h e l , f r a t i i M i s u
s i
A l e x . S a u l e s c u , C . C r u p e n s k i ,
C h i l i m o g l u , M i t r a n y , f r a t i i C o n s t . s i G e o r g e D i a m a n d y s .
a .
U n c e r c s t u d e n t e s c s o c i a l i s t ,
s i m i l a r , d e p r o p o r t i i m a i
8 7
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
88/502
m i c i , a f u n c t i o n a t , c a m i n a c e l a t i m p , i l a B r u x e l l e s , u n d e
s e a f l a u : C . M i l l e , A l e x . B a d a r a u , V . G . M o r t u n , Z a m f i r F i -
l o t t i , G r . M a n i u ( c u p s e u d o n i m u l G r . M u n t e a n u ) . a .
0 p a r t e d i n t i n e r i i s t u d e n t i s o c i a l i s t i f a c s a a p a r a l a P a r i s ,
s u c c e s i v , d o u i r e v i s t e : D a c i a V i i t o a r e " i L ' E r e N o u v e l l e " .
D a c i a V i i t o a r e " . L a 1 F e v r u a r i e 1 8 8 3 , a p a r e l a P a r i s i
d e l a N r . 6 ,
l a B r u x e l l e s : D a c i a V i i t o a r e " , c u u n c a r a c t e r
s o c i a l i s t i . . . i r e d e n t i s t , p e c a t
s e p u t e a u c o n c i l i a a c e s t e
d o u a n o t i u n i a n t i t e t i c e .
R e v i s t a a v e a p e f r o n t i s p i c i u u r m a t o r u l
A v i s
Z i a r u l n o s t r u f i i n d o t r i b u n a p e n t r u t o t i
d e s m o t e n i t i i ,
c o l o a n e l e s a l e s u n t d e s c h i s e t u t u r o r c e l o r c e v o e s c a l u p t a p e n t r u
d e s r o b i r e a s e m e n i l o r l o r .
L i b e r t a t e a c e a m a i d e p l i n a e s t e l a s a t a f i e c a r u i a . R e d a c -
t i u n e a e s t e r a s p u n z a t o a r e n u m a i d e a r t i c o l e l e s e m n a t e d e e a ,
f i e c a r e r e d a c t o r d e s c r i e r e a s a " .
I n p r i m u l a r t i c o l : C i n e s u n t e m s i
c e v o i m "
r e d a c t i a
D a c i a V i i t o a r e " s p u n e : S u n t e m f i i i v e c h e i D a c i e . V o i m D a -
c i a V i i t o a r e " .
D a c i a f a r a s t a p a n i , f a r a r e n e g a t i p o l i t i c i , f a r a t r a d a t o r i " .
U n i t a t e n a t i o n a l & c u d r e p t u l d e m o c r a t i e i d e a s e g r u p a
c u c o l e c t i v i t a t i l e c a r e
a u
a c e l e a s i a s p i r a t i u n i " .
R e v i s t a u r m a r e a . , o R o m a n i e
d e l a D u n a r e , p a n 5 . l a T i s a , b a z a t a
p e d r e p t a t e i
c o n t r a d e s p o e r i i " .
S i m a i d e p a r t e : A t u n c i c a n d
c i -
n e v a a r e s e n t i m e n t e
a l t r u i s t e ,
a s a
d e d e s v o l t a t e c a p o a t e c u p r i n d e
n e a m u l o m e n e s c , c u m n ' a r p u t e a c u -
p r i n d e p a r t e a , d e v r e m e c e a c u p r i n s
t o f u l ? I u b i m i n g e n e r a l p e a s u p r i t i ,
d e c i i u b i m p e a s u p r i t i i d i n t a r i l e
r o m a n e " . ( N r . 3 , p a g , 3 3 ) .
R e v i s t a e r a r e d a c t a t a d e M i h a i
I H A I N . S A U L E S C U
8 8
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
89/502
M U N C I T O R I M E A M A N I F E S T A N D
www.dacoromanica.ro
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
90/502
N .
S 5 . u l e s c u , C . M i l l e ,
G r . M a n i u , ( G r . M u n t e a n u )
A l .
B a d 5 . r a u , V . G . M o r t u n , V i n t i 1 5 . C . A . R o s e t t i , s .
a .
L ' E r e N o u v e l l e " . C e v a m a i t 5 . r z i u : J u l i e 1 8 9 3 N o e m -
b r i e 1 8 9 4 , G e o r g e s D i a m a n d y s c o a t e
l a P a r i s ,
r e v i s t a L ' E r e
N o u v e l l e " , l a c a r e a u c o l a b o r a t , i n a f a r a d e s o c i a l i s t i i r o m 5 . n i :
C . D o b r o g e a n u - G h e r e a , C . D . A n g h e l , R a i c u I o n e s c u - R i o n ,
d r . S t a n c a , f o a r t e m u l t i d i n
t e o r e t i c i e n i i s o c i a l i s m u l u i f r a n c e z
s i i n t e r n a t i o n a l . N o t a m p e :
F r i e d r i c h
E n g e l s , P a u l L a f a r g u e ,
G a b r i e l D e v i l l e
s i
a l t i i ,
s e c r e t a r d e r e d a c t i e f i i n d A l e x a n d r e
Z e v a e s . T o t l a r e v i s t a
l u i G e o r g e s D i a m a n d y a d e b u t a t t e o -
r e t i c i a n u l s i n d i c a l i s m u l u i r e v o l u t i o n a r , G e o r g e s S o r e l .
A r t i c o l e l e d o c t r i n a r e a l e l u i G h e r e a t r a d u s e i n f r a n t u z e s t e
a u f o s t f o a r t e a p r e c i a t e . I n s p e c i a l , s t u d i u l i n t i t u l a t A n a r h i a
c u g e t i r i i " ( s u b s t a n t i a 1 5 . a n a l i z s a f i l o s o f i e i a n a r h i s t e - i n v i d u a l i s t e
a l u i M a x S t i r n e r ) .
( G h e r e a o p u n e t e z e l e s o c i a l i s m u l u i s t i i n t i f i c ,
t e z e l o r a n a r -
h i s t e c u p r i n s e i n l u c r a r e a f i l o s o f u l u i g e r m a n M a x S t i r n e r ( d r .
C a s p a r S c h m i t ,
S t i r n e r e u n p s e u d o n i m l i t e r a r ) U n i c u l s i
p r o p r i e t a t e a s a . " - , c a r e f 5 . c e a r a v a g i i i n s p i r i t e l e t i n e r i m i i p e a c e a
v r e m e ) .
M e n t i o n a m d e a s e m e n e a , e x p u n e r e a c l a r a , s i n t e t i c a , C o n -
c e p t i a m a t e r i a l i s t s a i s t o r i e i " , c a r e f o r m e a z a u n a d i n i d e i l e e s e n -
t i a l e a l e m a r x i s m u l u i .
R . R a i c u I o n e s c u a p u b l i c a t u n s t u d i u i n t e r e s a n t :
R e l i g i a ,
f a m i l i a , p r o p r i e t a t e a " , a p r e c i a t d e F r . E n g e l s c a r e s c r i s e s e ,
a n -
t e r i o r , o l u c r a r e d e m a i m a r i p r o p o r t i i ,
a s u p r a a c e l o r a s i p r o -
b l e m e : O r i g i n a f a m i l i e i , a p r o p r i e t 5 . t e i p r i v a t e s i
a s t a t u l u i " .
D r . S t a n c a a p u b l i c a t u n s t u d i u : M e d i u l s o c i a l c a f a c t o r
p a t o l o g i c " i n c a r e s e r e s i m t e i n f l u e n t a s c o a l e i p o z i t i v i s t e p e n a l e .
G e o r g e s D i a m a n d y , d i r e c t o r
s i r e d a c t o r a l r e v i s t e i , c o l a -
b o r a i n a c e l a s t i m p s i l a z i a r u l s o c i a l i s t f r a n c e z L a P e t i t e R e -
p u b l i q u e " .
R e v i s t a l ' E r e N o u v e l l e " a f o s t p r i n t r e p r i m e l e r e v i s t e d e
d o c t r i n a s o c i a l i s t 5 . i n F r a n c a .
N o t a m , i n t r e a c 5 . t , c a t o t u n r o m a n , a v o c a t u l M i h a i l C e r -
c h e z , a f o s t a c e l c a r e a f i n a n t a t m a i t a r z i u ,
i n 1 9 1 9 . 1 9 2 0 ,
p r i m a r e v i s t 5 . c o m u n i s t A L a r e v u e c o m m u n i s t e " , l a c a r e a u c o -
l a b o r a t , i n a f a r a d e c o m u n i s t i i f r a n c e z i , s i
f r u n t a s i i b o l s e v i c i :
8 9
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
91/502
N . L e n i n , L e o n T r o t s k i , B u k h a r i n , C l a r a Z e t k i n , K a r l R a d e k , C h r .
R a c o v s k i , s . a . ( L a r e v i s t a a c o l a b o r a t s i a u t o r u l a c e s t e i l u c r a r i ) .
C L U B U L S O C I A L I S T D I N C A P I T A L A .
M u n c a " . D u p a d e s f i i n t a r e a c e r c u l u i d e s t u d i i s o c i a l e D r e p A i r i l e
o m u l u i " s i i n c e t a r e a a p a r i t i e i
g a z e t e i , m i s c a r e a s o c i a l i s t s t r e c e
c a t v a t i m p p r i n t r ' o p e r i o a d a d e a c a l m i e , d a t o r i t a , i n p a r t e , s e c a r i i
f o n d u r i l o r b a n e s t i c u e d i t a r e a g a z e t e i z i l n i c e , p o a t e s i t e m e r i i
d e a m e n i n t a r i l e g u v e r n . a n t i l o r , c a n n u v e d e a u c u o c h i b u n i i n -
t i n d e r e a p r o p a g a n d e i l a s a t e .
D i n F e b r u a r i e 1 8 9 0 , m i c a r e a
s o c i a l i s t s d i n B u c u r e t i s e
c o n s t i t u e i n t r ' u n C l u b " i f a c e s a a p a r a u n z i a r s 5 . p t a m a n a l
, M u n c a . " , c a r a c t e r i z a t p r i n t r ' o n o t a m a i p o p u l a r a , a c c e s i b i l a c i t i -
t o r i l o r c u f o r m a t i u n e p o l i t i c a s i
i n t e l e c t u a l a , m a i r e d d s a .
S i
p e n t r u c a z i a r u l u r m a r e a , p a r a l e l c u p r e g a t i r e a p o l i t i c s a m a s -
s e l o r p o p u l a r e i n v e d e r e a p a r t i c i p a r i i f o r l a
c o n d u c e r e a t r e b u -
r i l o r S t a t u l u i , 1 r i d i c a r e a n i v e l u l u i f o r c u l t u r a l , M u n c a " a p a r e
d e l a 1 8 9 4 i c u u n s u p l i m e n t l u n a r ,
l i t e r a r
i
D e s u p l i m e n t s e i n g r i j e a i n i m o s u l s t u d e n t m e d i c i n i s t C . P o -
p e s c u ( d r . C . P o p e s c u - A z u g a d e m a i t a r z i u ) .
C l u b u l s o c i a l i s t a l e g e i n C o m i t e t u l E x e c u t i v i n z i v a d e 2 4
F e b r u a r i e 1 8 9 0 p e I o n N a d e j d e , C . M i l l e , A l e x . I o n e s c u
( t i -
p o g r a f ) c a s i e r , P a n a i t M u o i u , ( t r e c u t m a i t a r z i u i n g r u p a r e a
a n a r h i s t a )
s e c r e t a r , I o n C a t i n a .
I n a c e e a 0 s e a r a s e a l e g s i
c o m i t e t e l e p e c u l o r i , ( i n a f a r a
d e c u l o a r e a d e R o s u , c a r e r e p r e z i n t a c e n t r u l C a p i t a l e i , b u r g h e z -
c a p i t a l i s t " ) , a l c a t u i t e a p r o a p e e x c l u s i v d i n m u n c i t o r i d o m i c i l i a t i
i n V e r d e , A l b a s t r u , N e g r u i G a l b e n .
S e d i u l c l u b u l u i c e n t r a l e r a i n s a l a O e s t e r r e i c h e r " , o c a -
f e n e a c a r e a v e a s i o s a l a d e i n t r u n i r e p e s t r .
A c a d e m i e i 2 4 .
A c i l u a s e f i i n t a c l u b u l " i n s e a r a d e
3 F e b r u a r i e 1 8 9 0 s i t o t
a c i s ' a s a r b a t o r i t C o m u n a d i n P a r i s l a 1 8 M a r t i e 1 8 9 0 i z i v a
d e 1 M a i d i n a c e l a n , u r m a t a d e o s e r b a r e l a g r a d i n a T r o c a -
d e r o d e l a F i l a r e t .
S e d i u l c l u b u l u i s ' a m u t a t u l t e r i o r p e s t r . D o a m n e i n r . 8 ,
a p o i l a h o t e l N e m t o a i c a " p e s t r . B i b e s c u - V o d a i i n u r m a i n
s a l a S o t i r " d i n s t r . P i a t a A m z e i 1 2 .
L a 2 5
F e b r u a r i e 1 8 9 0 , c a n d a p a r e M u n c a " , s ' a p t a ,
m a n a l , a r e p e f r o n t i s p i c i u c a r e d a c t o r i p e : I o n N a d e j d e , C o n s t ,
M i l l e , P a n a i t M u s o i u , I o n C a t i n a i A l e x . I o n e s c u .
9 0
i a r u l
t i i n t i f i c " .
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
92/502
P r i n t r e c o l a b o r a t o r i i z i a r u l u i : C . D o b r o g e a n u - G h e r e a , A n t o n
B a c a l b a s a , V . G h . . M o r t u n , A l e x . S . R a d o v i c i , I o n T e o d o r e s c u ,
p r o f . u n i v e r s i t a r C e z a r V r a j a ,
d r .
P .
Z o s i n , Z a m f i r F i l o t t i ,
C o n s t . Z . B u z d u g a n , S o f i a N a d e j d e , M i h a i P a s t i a ,
p i c t o r u l
S t e f a n P o p e s c u , G e o r g e s D i a m a n d y , R a i c u I o n e s c u - R i o n , p o e t u l
m u n c i t o r A r g h i r P a r u a , A l e x . B r a e s c u ( d i n S a t u - L u n g ) , E d u a r d
C o s t i n , E d u a r d D i o g h e n i d e , P a u l F u r t u n a ,
d r . S t a n c 5 . , S t .
H e n r i c S t r e i t m a n s i s o t i a s a R a c h e l V e r m o n t S t r e i t m a n , L e o n
G a r b e a , T a k e G e o r g e s c u , T . G r i g o r e s c u , C a r o l K r i v d a , N . I a -
c o v e s c u , M . L a m b r u , i n g i n e r A r n o l d M a l t e n s k i , E l i z a M a r c o -
v i c i , d r . G a b r i e l R o b i n , E u g e n V a i a n , I .
V a s i l i u , C . D u m i
t r e s c u - T a t a r u , d r . G h e l e r t e r ( p s e u d o n i m M . V a l e a n u ) e t c .
L a M u n c a " a u c o l a b o r a t , c e v a m a i t a r z i u , n o i i p r o z e l i t i :
d r . C . P a l l o n , J e a n B a r t ( p s e u d o n i m u l c o m a n d o r u l u i d e m a r i n a
E u g e n B o t e z ) ,
d r . D i m i t r i e I o n e s c u , f r a t i i S . s i H . S a n i e l e v i c i ,
C . G r a u r s .
a .
L a M u n c a l i t e r a t i s i s t i i n c i f i c a "
a d e b u t a t s i C . S t e r e
i n p u b l i c i s t i c a r o m a n a .
I n t o a m n a a n u l u i 1 8 9 0 , m i s c a r e a
s o c i a l i s t a
d i n B u c u r e s t i
i s p a r t e ,
p e n t r u p r i m a o a r s ,
I a
a l e g e r i l e c o m u n a l e , i a r i n
p r i m a v a r a a n u l u i 1 8 9 1 , l a a l e g e r i l e g e n e r a l e l e g i s l a t i v e , s u b g u -
v e r n u l c o n s e r v a t o r L a s c a r C a t a r g i u , c a n d i d a n d l a c o l e g i u l I I s i
I I I I o n N a d e j d e , V . G h . M o r t u n , C . M i l l e s i A l e x . I o n e s c u
( t i p o g r a f ) .
I
M a i , S ' a r b a t o a r e a M u n c i i .
L a 1 M a i 1 8 9 0 , m i s c a r e a s o -
c i a l i s t a d i n C a p i t a l s s a r b a t o r e s t e p e n t r u p r i m a o a r s z i v a
m u n c i i .
L a c o n g r e s u l m u n c i t o r e s c f r a n c e z ,
c e a v u s e s e l o c l a B o r -
d e a u x i n 1 8 8 8 , i n u r m a p r o p u n e r i i l u i J e a n D o r m o y
s e
h o t a r i s e o r g a n i z a r e a u n e i m a n i f e s t a t i u n i d e m a s s e , i n f a v o a r e a
z i l e i d e l u c r u d e 8 o r e .
M a n i f e s t a t i a a c e a s t a , s t r i c t f r a n c e z a , a s t
a v u t l o c l a 1 0 F e b r u a r i e 1 8 8 9 .
L a c o n g r e s u l s o c i a l i s t
i n t e r n a t f b n a l t i n u t i n I u l i e 1 8 8 9 l a
P a r i s ,
p e t i m p u l E x p o z i t i e i U n i v e r s a l e ,
R a y m o n d L a v i g n e
p r o p u n e l a r g i r e a c a d r u l u i l u p t e i p e n t r u z i v a d e 8 o r e , o r g a n i
z a n d u - s e o m a r e m a n i f e s t a t i e i n t e r n a t i o n a l s l a o d a t a f i x a " . S i
p e n t r u c a F e d e r a t i a A m e r i c a n a a M u n c i i " a l e s e s e z i v a d e 1
M a i 1 8 9 0 p e n t r u o s i m i l a r a m a n i f e s t a t i e " , s ' a d e s e m n a t z i v a
d e I
M a i c a
s a ' r b i t o a r e a m u n c i i .
P r o p u n e r e a f r a n c e z i l o r p u t e a c o n s t i t u i o p r i m e j d i e p e n t r u
9 1
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
93/502
m u n c i t o r i m e a g e r m a n a c a r e s e a f l a , a t u n c i , s u b i m p e r i u l l e g i l o r
d e e x c e p t i e c o n t r a s o c i a l i s t i l o r a l e C a n c e l a r u l u i d e f i e r " , B i s m a r k .
D e l e g a t i i g e r m a n i , A u g u s t B e b e l
s i
W i l h e l m L i e b k n e c h t
p r i m i r a i n s a p r o p u n e r e a , c u t o a t e r i s c u r i l e c e a t r a g e a o a s e m e -
n e a h o t a r i r e . N u i m p o r t s s p o r u l d e p r i m e j d i e ,
d e c l a r a e i .
M a n i f e s t a c i a s e i m p u n e . E a v a a v e a l o c . S o c i a l - d e m o c r a t i a g e r -
m a s a v a s t i s a i n d e p l i n e a s c a i n d a t o r i r i l e e i i n t e r n a t i o n a l e . "
C o n g r e s u l s o c i a l i s t i n t e r n a t i o n a l t i n u t l a B r u x e l l e s , i n a n u l
u r m a t o r 1 8 9 1 , d e c i d e s a s e d e a z i l e i d e 1 M a i u n c a r a c t e r
p e r m a n e n t i i n t r ' u n c a d r u d e r e v e n d i c a r i m u n c i t o r e t i g e n e r a l e .
Z i v a d e 1 M a i s i - a f a c u t a s t f e l d r u m i n l u m e , t r a n s f o r -
m a n d u - s e a n c u a n , m a r i n d u - s i i n t e l e s u l s i m e n i r e a , r a r g i n d u l i
i n s e m n a t a t e a , a j u n g a n d p a n s l a s e m n i f i c a t i a u n u i s i m b o l : s i m -
b o l u l d e s r o b i r i i t o t a l e a o m e n i r i i .
D u p a c e a f o s t z i v a d e a f i r m a r e a m a r e i r e v e n d i c a r i e c o -
n o m i s e
8 o r e d e l u c r u ;
d u p a c e a f o s t z i v a d e l u p t a p e n t r u c u c e r i r e a e g a l i t a t i i
p o l i t i c e s i l i b e r t a t i l o r p u b l i c e , c o n c r e t i z a t e i n v o t u l u n i v e r s a l s i
r e g i m d e m o c r a t i c ;
d u p a c e a f o s t z i v a d e
p r o t e s t a r e i m p o t r i v a t u t u r o r n e -
d r e p t a t i l o r s o c i a l e , c a r e a p a s a p e u m e r i i c e l o r m u l t i s i o b i j d u i t i ;
a z i , z i v a d e 1 M a i u n e t e i n t r ' u n s i n g u r g l a s r e v o l t a s i
n a d e j d e a l u m i i m u n c i t o a r e , c o n t r a n e d r e p t a t i l o r s o c i a l e s i p e n t r u
o l u m e m a i b u n k * . S i m a i f e r i c i t a .
N i c i n u s e p u t e a a l e g e o z i m a i n i m e r i t a c a r e s a i n t r u -
c h i p e z e n a z u i n t e l e o p t i m i s t e a l e c l a s e l o r m u n c i t o a r e s p r e o l u m e
m a i d r e a p t a .
M a i , l u n a p o m i l o r i n f l o a r e , c o i n c i d e c u s a r b 5 . t o r i r e a
p r i -
m a v e r i i ,
v e c h i u l n o s t r u A r m i n d e n , d e t r a d i t i e p a g a n s , m a i
v e c h i d e c a t s 5 s b a t o r i l e r e l i g i o a s e .
1 M a i e x p r i m a i s i m b o l i z e a z a a s t f e l , d e o p o t r i v a , r e i n o i r e a
f i r i i s i a s p i r a t i i l e l u m i i m u n c i t o a r e s p r e o v i a t a m a i b u n g , m a i
u m a t i .
I n . z i v a d e 1 M a i , m u n c i t o r i i d e p r e t u t i n d e n i i d e t o a t e
c a t e g o r i i l e , m a n u a l i i i n t e l e c t u a l i ,
i n f r a t i t i p r i n a c e l e a i s u -
f e r i n t e s i a c e l e a s i n a z u i n t e , i s i i n t i n d m a n a p e d e a s u p r a h o t a -
r e l o r , p e n t r u a p r o c l a m a
s o l i d a r i t a t e a
l o r , i n l u p t a p e n t r u i n -
f a p t u i r e a i d e a l u l u i c o m u n d e d e s r o b i r e a i n t r e g i i o m e n i r i .
P e n t r u t o a t e a c e s t e m i l i o a n e d e o a m e n i c e s e s b a t c u v a -
9 2
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
94/502
l u r i l e m i z e r i e i , s o c i a l i s m u l a p a r e i n a c e a s t a z i c a s i n g u r u l
f a r
l u m i n o s , c a r e l e i n d i c a c a l e a s p r e l i m a n u l f e r i c i r i i .
C o n f o r m r e z o l u t i e i c o n g r e s u l u i s o c i a l i s t i n t e r n a t i o n a l
i n
c a d r e l e c a r u i a s e s i t u a m i s c a r e a d i n C a r a n o a s t r a , s ' a s a r b a t o r i t ,
c u i n c e p e r e d e l a 1 M a i 1 8 9 0 , i n f i e c a r e a n , z i v a m u n c i i , p e c a r e
a u c a n t a t - o d e a l t f e l s i p o e t i i n o s t r i s o c i a l i s t i , T r a i a n D e m e -
t r e s c u , I o n P a t i n - P i n c i o , C o n s t . M i l l e .
C O N S T I T U I R E A P A R T I D U L U I S O C I A L D E M O -
C R A T A L M U N C I T O R I L O R D I N R O M A N I A " . Z i a r u l
M u n c a " i n t r e p r i n s e s e o c a m p a n i e d e c l a r i f i c a r e a i d e i l o r s o c i a -
l i s t e , c u r a t i n d u - l e d e s g u r a a n a t h i s t a . P a n a i t M u s o i u ,
c o l a b o -
r a t o r l a M u n c a " s i m e m b r u i n e t e c u t i v a c l u b u l u i d i n B u e l l -
r e s t i ,
p a r a s e s t e r e d a c t i a d i n c a u z a i d e i l o r a n a r h i s t e c e n u t r e a
s i m u t a n d u - s e l a G a l a t i , e s t e e x c l u s d e c l u b u l
s o c i a l i s t l o c a l .
N e v o i a o r g a n i z a r i i p e t e m e l i i d a r e a m i s c a r i i , s p i r i t u l d e
i m i t a t i e a m i s c a r i l o r s o c i a l i s t e d i n a f a r a ( i n 1 8 9 2 a v u s e s e r a l o c
m a i m u l t e c o n g r e s e a l e p a r t i d e l o r s o c i a l i s t e d i n
F r a n c a , I t a l i a ,
G e r m a n i a , S p a n i a , A u s t r i a ) , d e t e r m i n e p e V . G . M o r t u n s a
e m i t s l a c l u b u l S o t i r " d i n s t r . P i a t a A m z e i , n o . 1 2 ,
i n s e d i n t a
d e l a 2 M a i 1 8 9 2 , i d e e a u n u i c o n g r e s a l m i s c a r i i m u n c i t o -
r e s t i s o c i a l i s t e d i n i n t r e a g a t a r e ,
i n v e d e r e a c o n s t i t u i r i i u n u i
, , p a r t i d p o l i t i c " , d i s t i n c t d e c e l e l a l t e p a r t i c l e b u r g h e z e " . C l u b u -
r i l e d i n
I a s i ,
G a l a t i , B r a i l a , P l o e s t i ,
C r a i o v a s e a s o c i a z a l a
i d e e , i a r z i a r u l D e m o c r a t i a S o c i a l s " , c e a p a r e a l a P l o e s t i s u b
d i r e c t i a l u i A l . G . R a d o v i c i ,
c u T o n y B a c a l b a s a c a p r i m
r e d a c t o r ,
d u c e o c a m p a n i e p e a c e a s t a t e m a .
C o n g r e s u l f u f i x a t p e n t r u z i l e l e d e P a s t e ,
c a r e c a d e a
i n A p r i l i e ,
1 8 9 3 .
I n c a d i n D e c e m b r i e 1 8 9 2 , M u n c a " p u b l i c s p r o e c t u l d e
p r o g r a m , r e d a c t a t i n b u n s p a r t e d e G h e r e a ,
u r m a n d p r i n -
c i p i i l e p r o g r a m u l u i s o c i a l - d e m o c r a t i e i g e r m a n e , v o t a t l a C o n -
g r e s u l d e l a E r f u r t ( 1 8 9 1 ) s i r e d a c t a t d e t e o r e t i c i a n u l m a r x i s t
K a r l K a u t s k y .
( A c e s t s o l i d d o c u m e n t d e d o c t r i n e s o c i a l i s t s
a b e c e d a r u l m a r x i s m u l u i ,
a f o s t p u b l i c a t i n c e l e m a i m u l t e
l i m b i . I n r o m i n e s t e e l a a p a r u t i n a n u l 1 9 1 1 c u o i n t r o d u c e r e
s i
o i n c h e e r e ,
S o c i a l i s m u l i n t a r i l e i n a p o i a t e , d e C . D o -
b r o g e a n u - G h e r e a , i n
t r a d u c e r e a l u i M . G h . B u j o r , d r . O t t o i
s i S . A l b u ) .
9 3
,
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
95/502
T n R e v i s t a S o c i a l s " G h e r e a p u b l i c a s e , a n t e r i o r , o s c h i t a
d e p r o g r a m , c o m p l e t a t d e e l
c u c o l a b o r a r e a m i l i t a n t i l o r I . N 5 . -
d e j d e , C . M i l l e , V . G . M o t - t u n , A l . R a d o v i c i , A l . I o n e s c u ,
A l . G e o r g e s c u s i A n t o n B a c a l b a s a . A s t f e l a p a r u p r i m u l
p r o -
g r a m a l
s o c i a l , d e m o c r a t i e i r o m a n e , p e c a r e - 1 r e p r o d u c e m , c u
t i t l u l d e d o c u m e n t . E l o g l i n d e s t e s i t u a t i a e c o n o m i c s , p o l i t i c a
s i s o c i a l s a t a r i i n o a s t r e , l a a c e a e p o t a , s i f i x e a z a l o z i n c i l e d e
l u p t a a l e m u n c i t o r i m i i .
P R O G R A M U L P A R T I D U L U I S O C I A L - D E M O C R A T
A L M U N C I T O R I L O R D I N R O M A N I A .
D e s v o l t a r e a e c o -
n o m i c o , s o c i a l a a
s o c i e t a t i l o r b u r g h e z o , c a p i t a l i s t e m o d e r n e a r e
o t e n d i n t a n e a p a r a t a s i n e i n l a t u r a t a d e a c o n c e n t r a , d e a m o n o ,
p o l i z a t o a t e m i j l o a c e l e d e p r o d u c t i e i n m a i n i l e u n e i c l a s e , a l e
c l a s e i c a p i t a l i s t e .
P r i n a c e a s t a c o n c e n t r a r e s i
m o n o p o l i z a r e , s o c i e t a t e a b u r ,
g h e z o , c a p i t a l i s t a d e s p a r t e p e p r o d u c a t o r i d e m i j l o a c e l e d e p r o -
d u c t i e , d e s p a r t e p e m e s e r i a s i d e u n e l t e , p e m i c i i
a g r i c u l t o r i ,
t a r a n i , p r e f a c a n d u - i i n p r o l e t a r i c a r i n ' a u n i c i u n d r e p t a s u p r a
p r o d u c t u l u i m u n c i i l o r ,
i a r
c a p i t a l i s t i i , p r i n f a p t u l m o n o p o l i ,
z a r i i m i j l o a c e l o r d e p r o d u c e r e , a j u n g e i , c a r i n u m u n c e s c , s t a p a n i
p e p r o d u c t u l m u n c i t o r i l o r .
M a n i i n m a n s c u a c e a s t a e x p r o p r i e r e a m i c i l o r p r o d u c a t o r i
m e r g e i n t r u n i r e a p r o d u c t i e i i n m i c i n o r g a n i z a t i i u r i a s e d e p r o -
d u c e r e , m e r g e p r e f a c e r e a u n e l t e i i n m a r i n a , m e r g e o c r e s t e r e
u r i a s a a r o d n i c i e i m u n c i i o m e n e s t i .
D a r m i j l o a c e l e d e p r o d u c e r e f i i n d m o n o p o l i z a t e d e c l a s a
c a p i t a l i s t s ,
m a r i l e f o l o a s e a l e a c e s t e i t r a n s f o r m a r i s u n t s i e l e
m o n o p o l i z a t e d e c a p i t a l i s t i
s i d e p r o p r i e t a r i i m a r i d e p a m a n t .
P e n t r u p r o l e t a r i , p e n t r u m i c i i p r o d u c a t o r i , p e n t r u c l a s e l e d e m i j l o c ,
c a r i m e r g s t i n g a n d u - s e , a c e a s t a d e s v o l t a r e i n s e m n e a z a c r e s t e r e a
n e s i g u r a n c e i v i e t i i , c r e s t e r e a s a r a c i e i , r o b i e i , i n j o s i r i i , d e s p o i e r i i ,
n e n o r o c i r i l o r d e t o t f e l u l .
N u m a i p r e f a c e r e a m i j l o a c e l o r d e p r o d u c t i e , c u m s u n t : p a ,
m a n t u l , f a b r i c i l e , a t e l i e r e l e , m i n e l e , e t c . , d i n p r o p r i e t a t e p r i v a t 5
a u n e i c l a s e , i n p r o p r i e t a t e s o c i a l 5 a s o c i e t a t i i i n t r e g i i p r e
f a c e r e a p r o d u c t i e i d e m 5 r f u r i i n p r o d u c t i e s o c i a l i s t 5 , c o n d u s a
p e n t r u s o c i e t a t e s i p r i n s o c i e t a t e , n u m a i a c e a s t a p r e f a c e r e p o a t e
f a c e c a p r o d u c t i u n e a i n m a r e s i r o d n i c i a d i n c e i n c e m a i m a r e
a m u n c i i s a f i e i n l o c d e i s v o r d e s a r a c i e , d e a p a s a r e , d e n e -
9 4
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
96/502
s i g u r a n t a , d e i n j o s i r e , u n i s v o r d e b u n s , s t a r e s i d e s v o l t a r e a r -
m o n i c a i n t o a t e p r i v i n t e l e .
S o c i e t a t e a a c t u a l a b u r g h e z o - c a p i t a l i s t s , i n d e s v o l t a r e a e i ,
p r e g a t e s t e e a i n s a s i t o a t e c o n d i t i u n i l e
n e c e s a r e p e n t r u a c e a s t a
p r e f a c e r e s o c i a l i s t s .
M a i i n t a i , c h i a r d e s v o l t a r e a u r i a s a a p r o d u c t i u n i i m o d e r n e
i n c e p e s a s e i m p a c e d i n c e i n c e m a i p u t i n c u b a z e l e c a p i t a -
l i s t e p e c a r i
s e f a c e a c e a s t a p r o d u c t i u n e , a d i c a p r o d u c e r e a
m a r f u r i l o r s i c u r e g u l a t o r u l a n a r h i c c a r e e l i b e r a c o n c u r e n t a .
A c e a s t a n e p o t r i v i r e s e
m a n i f e s t e a z a p r i n c r i z e d i n c e i n
c e m a i m a r i , p r i n c o l o s a l a n e s i g u r a n t a a v i e t i i d e a z i ,
a s t -
f e l i n c a t i n s a s i d e s v o l t a r e a
t o t m a i m a r e , a p r o d u c t i u n i i c a p i -
t a l i s t e c e r e u n a l t r e g u l a t o r i n l o c u l a n a r h i e i l i b e r e i c o n c u r e n t e ,
s i a c e s t a l t r e g u l a t o r n u v a f i d e c a t s o c i e t a t e a , c a r e v a r e g u l a
p r o d u c t i u n e a d u p e u n p l a n a n u m i t , c u m i j l o a c e l e d e p r o d u c t i e
c a r i v o r f i p r o p r i e t a t e a e i c o l e c t i v 5 , c e e a c e s i
i n s e m n e a z a o p r o -
d u c t i e s o c i a l i s t s .
A p o i , s o c i e t a t e a
c a p i t a l i s t s , d e s v o l t a t o t m a i m u l t a n t a g o -
n i s m u l
s i
l u p t a d e c l a s e , m a i a l e s i n t r e c l a s a p r o d u c a t o r i l o r
m u n c i t o r i
s i a n e p r o d u c a t o r i l o r
c a p i t a l i s t i .
S i
a c e a s t a
l u p t a ,
n e i n l a t u r a t a p e c a t t i m p d u r e a z a s o c i e t a t e a d e a z i , p o a t e l u a
s f a r s i t n u m a i o d a t a c u c a d e r e a a c e s t e i s o c i e t a t i .
A f a r s d e a c e a s t a , c o n c e n t r a n d m i j l o a c e l e d e p r o d u c t i e t o t
i n m a i p u t i n e m a i n i . s o c i e t a t e a c a p i t a l i s t s f a c e m a i u s o a r a p r e -
f a c e r e a a c e s t o r m i j l o a c e d e p r o d u c e r e i n p r o p r i e t a t e a c o l e c t i v a
a s o c i e t a t i i i n t r e g i .
C o n c e n t r a n d m a s s e m a r i d e l u c r i t o r i , c a r i l u c r e a z 5 . ' c o l e c t i v
i n f a b r i c i , m o s i i i n t i n s e , e t c . , s o c i e t a t e a d e a z i d i s c i p l i n e a l i a e a
s i n g u r a a r m a t e l e m u n c i t o a r e p e n t r u p r o d u c e r e a s o c i a l i s t s .
S i
i n g e n e r a l i n t r e a g a
d e s v o l t a r e e c o n o m i c o - s o c i a l s , , d e s v o l t a r e a
c o m u n i c a t i i l o r i n u r e o a m e n i , d r u m u r i l e d e f i e r , t e l e g r a f u l , i n -
i n u l t i r e a p o p u l a t i e i , c o n c e n t r a r e a l o c u i t o r i l o r i n o r a s e , t o a t e a u
a c e e a s i t e n d i n t a s p r e c o l e c t i v i z a r e a s o c i e t a t i i .
S i t o t d e o d a t a s o c i e t a t e a m o d e r n s
b u r g h e z o - c a p i t a l i s t s
c r e a z a e a s i n g u r a a c e a c l a s a a c a r e i m e n i r e i s t o r i c a e r e a l i z a r e a
s o c i e t a t i i s o c i a l i s t e . A c e a s t a c l a s a e c l a s a p r o l e t a r a , p r o l e -
f a r i a t u l .
S o c i e t a t e a m o d e r n s c r e a z a a r m a t e m a r i p r o l e t a r e , l e c o n -
c e n t r e a z a i n a n u m i t e l o c u r i :
i n f a b r i c i , p e m o s i i i n t i n s e , i n
o r a s e m a r i , l e d i s c i p l i n e a z . , l e d e s v o l t a s o l i d a r i t a t e a , i n t e l i g e n t a ,
9 5
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
97/502
t a l e n t e l e a d m i n i s t r a t i v e , c e r i n t e l e u n e i v i e t i m a i b u n e . S i p r o l e -
t a r i a t u l e t o t d e o d a t a c l a s a
a l e c a r e i i n t e r e s e c e r d i n c e i n c e
m a i c u t a r i e d e s f i i n t a r e a p r o p r i e t a t i i p r i v a t e a s u p r a m i j l o a c e l o r
d e p r o d u c e r e s i
p r e f a c e r e a f o r i n p r o p r i e t a t e s o c i a l s . A s t f e l ,
a v a n d c a i n d e m n i n t e r e s u l m a t e r i a l , a v a n d p e n t r u e l
f o r t a
m a t e r i a l s n u m e r i c s , a v a n d p e n t r u e l t e n d i n t e l e i n t r e g e i d e s v o l -
t a r i e c o n o m i c o - s o c i a l e m o d e r n e ,
p r o l e t a r i a t u l e
a c e a
c l a s a a
c a r e i m e n i r e
i s t o r i c a
e s t e
d i s t r u g e r e a s o c i e t a t i i b u r g h e z e s i
i n t e m e i e r e a s o c i e t a t i i s o c i a l i s t e , d u p a c u m m e n i r e a i s t o r i c a a
b u r g h e z i e i a f o s t
d i s t r u g e r e a s o c i e t a t i i f e u d a l e s i i n t e m e i e r e a
s o c i e t a t i i b u r g h e z o - c a p i t a l i s t e .
S o c i a l i s m u l e r e p r e z e n t a n t u l t e o r e t i c
a t a c e s t e i
c l a s e ;
s o c i a l - d e m o c r a t i a e a v a n g a r d a c o n s t i e n t a s i o r g a n i z a t o a r e .
D a t o r i a d a r a s o c i a l - d e r n o c r a t i e i l u m i i i n t r e g i e s t e d e a
o r g a n i z a p r o l e t a r i a t u l , d e a o r g a n i z a p o p o r u l m u n c i t o r , d e a - 1
f a c e c o n s t i e n t d e m e n i r e a l u i i s t o r i c a s i d e l u p t a p e c a r e t r e b u i e
s ' o d u c e . S o c i a l - d e m o c r a t i a t r e b u i e s a l u p t e p e n t r u r i d i c a r e a
p u t e r i i m a t e r i a l e s i i n t e l e c t u a l e a p o p o r u l u i m u n c i t o r s i a p u t e r i i
l u i d e l u p t a s p r e v i c t o r i a f i n a l s .
*
* *
A c e s t i d e a l ,
a c e s t e
p r i n c i p i i
s i
a c e a s t a l u p t a a
s o c i a l -
d e m o c r a t i e i e u r o p e n e , t r e b u i e o a r e s a
c o n s t i t u i e
p r i n c i p i i l e ,
i d e a l u l s i l u p t a s o c i a l - d e m o c r a t i e i r o m a n e ?
L a a c e a s t a i n t r e b a r e s o c i a l - d e m o c r a t i a r o m a n s r a s p u n d e
a f i r m a t i v c u c e a
m a i m a r e h o t a r i r e , c u t o a t e
a f i r m a t i u n i l e
p r o t i v n i c i l o r n o s t r i c a s o c i a l i s m u l n ' a r e t e r e n i n t a m r o m a n e a s c a .
S o c i e t a t i l e c a p i t a l i s t e b u r g h e z e m o d e r n e a u t e n d i n t a d e a
p r e f a c e t o a t e s o c i e t a t i l e i n a p o i a t e c u c a r i y i n i n
l e g a t u r a i n
s o c i e t a t i b u r g h e z o - c a p i t a l i s t e , d u p i c h i p u l s i l s e m a n a r e a l o r . 0
s o c i e t a t e i n a p o i a t a , e c o n o m i c e s t e v o r b i n d , d a t a i n t r a t a i n r e l a -
t i u n i c u t a r i l e c a p i t a l i s t e , e n e v o i t a , p r i n c o n c u r e n t a , n e g r e s i t
s a s e b u r g h e z e a s c a , s a s e p r e f a c e t o t m a i m u l t s i m a i m u l t i n
s o c i e t a t e p r o d u c a t o a r e d e m a r f u r i , i n s o c i e t a t e c a p i t a l i s t s .
S i a c e s t p r o c e s d e b u r g h e z i r e s ' a i n c e p u t d e c a n d a m
i n t r a t i n r e l a t i u n i e c o n o m i c e m a i s t r a n s e c u E u r o p a o c c i d e r i
t a l i ;
i a r v a p o a r e l e s i d r u m u r i l e d e f i e r , c e n e l e a g a c u t a r i l e
c a p i t a l i s t e ,
f a c c a a c e s t p r o c e s d e b u r g h e z i r e s a m e a r g a c u
i u t e a l a a b u r u l u i .
9 6
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
98/502
C a n d c l a s e l e n o a s t r e d o m i n a n t e a u i n t r o d u s i n s t i t u t i i p o l i t i c e
b u r g h e z e ; c a n d e l e
i n t r o d u c b a n c i , m a s i n i , d r u m u r i d e f i e r ;
c a n d p r i n c i p a l e l e p r o d u c t e a l e t a r i i n o a s t r e , p r o d u c t e l e a g r i c o l e ,
a u a j u n s m 5 r f u r i , C a r a n o a s t r a d e v i n e d i n c e i n c e m a i c a p i t a - .
l i s t a
d e c i , d i n c e i n c e
s e c r e a z a i n e a u n t e r e n f a v o r a b i l
s o c i a l i s m u l u i .
S e i n t e l e g e , s u n t e m I n c a d e p a r t e d e a
f i a j u n s E u r o p a
o c c i d e n t a l s ; d i n f e r i c i r e , i n s 5 . , n u t a r i l e I n a p o i a t e d a u t o n u l , n u
e l e d u c d u p a d a n s e l e E u r o p a , c i t a r i l e c i v i l i z a t e , t 5 r i l e c a p i t a l i s t e .
M i l e d e c o m u n i c a t i e m o d e r n e , t e l e g r a f u l , s c h i m b u l i n t e r -
n a t i o n a l , r e l a t i u n i l e i n t e r n a t i o n a l e d e t o t f e l u l f a c d i n t a r i l e
e u r o p e n e i n c a t v a t i m p o s i n g u r a t a r s s i f i e c a r e t a r 5 . i n p a r t e
p o a t e , s a f i e s o c o t i t a c a o p r o v i n c i e a a c e s t e i m a r i t a r i , i a r o
t a x a m i c a , p r e c u m e s t e a n o a s t r a , p o a t e
f i ,
d e b u n s s e a m s ,
s o c o t i t a c a o m i c a p r o v i n c i e a a c e s t e i t a r i m a r i , o p r o v i n c i e
r a m a s a i n u r m a i n d e s v o l t a r e a e i e c o n o m i c s s i c u l t u r a l a .
A z i c e d a r c a C a r a n o a s t r a n u t r e b u i e s a
i s p a r t e l a
m i s c a r e a s o c i a l i s t a a E u r o p e i o c c i d e n t a l e e
t o t a s a d e a b s u r d
c a s i c u m s ' a r z i c e c a o p r o v i n c i e o a r e c a r e a F r a n t e i , G e r m a -
n i e i s a u A n g l i e i , n u t r e b u i e s a i s p a r t e l a m i s c a r e a s o c i a l i s t a
a a c e l e i t a r i , p e n t r u c a a r a m a s i n u r m a C u d e s v o l t a r e a e i e c o -
n o m i c s s i c u l t u r a l a .
D e a j t m i n t e r e a , i n s a s i d e s v o l t a r e a c o n t e m p o r a n a
a
t a r i i
n o a s t r e n e d a u n a r g u m e n t s t r a l u c i t s i d e c i s i v . D a c a n o i n ' a v e m
a c e l e a s i c o n d i t i u n i m a t e r i a l e s i i n t e l e c t u a l e c a i n E u r o . p a o c c i -
d e n t a l s , a p o i i n 1 8 4 8 - 1 8 6 0 c o n d i t i u n i l e m a t e r i a l e s i c u l t u r a l e
a u f o s t s i m a i p u t i n p r i e l n i c e p e n t r u i n f i i n t a r e a a c e l e i o r g a n i -
z a r i s i t o t u s i a f o s t r e v o l u t i o n a r m e n t e f a c u t e l a n o i . D a c a n o i
n ' a v e m o c l a s s r e v o l u t i o n a r y p u t e r n i c a , a p o i t i n e r i m e a d e l a 1 8 4 8
a a v u t o b u r g h e z i m e c u m u l t m a i p u t i n p u t e r n i c a c h i a r d e c a t
p r o l e t a r i a t u l n o s t r u d e a z i . D a c a n ' a v e m o i n d u s t r i e p u t e r n i c a
a c u m , a p o i l a 1 8 4 8 n ' a m a v u t n i c i a t a t a s i c u t o a t e a c e s t e a
f e u d a l i s m u l a c a z u t s i s ' a s t a t o r n i c i t o r g a n i z a t i a d e a s t a z i .
R o m a n i a d e a z i s e a m a n a d e s i g u r n e m a s u r a t m a i m u l t c u
E u r o p a o c c i d e n t a l s d e c a t R o m a n i a d e l i 1 8 4 8 . S i d a t a l a 1 8 4 8 ,
c u t o a t a l i p s a u n o r c o n d i t i u n i m a t e r i a l e s i c u l t u r a l e p r i e l n i c e ,
t i n e r i m e a r e v o l u t i o n a r y a i n t r o d u s I n t o c m i r e a s o c i a l s n o u a ,
b a z a n d u - s e n u m a i p e f a p t u l c a a c e s t e c o n d i t i u n i e x i s t a u i n E u -
r o p a o c c i d e n t a l s ,
c u m n o i , s o c i a l i s t i i , n ' a m . p u t e a a z i , n u s a
i n t r o d u c e m o a l t a o r g a n i z a t i e , c i s a o r g a n i z a m o l u p t a p e n t r u
7
9 7
i ,
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
99/502
p r e g a t i r e a e i , a c u m c a n d R o m a n i a s e a m a n a m a i m u l t c u E u r o p a
o c c i d e n t a l s ?
E s t e , d a r , m a i m u l t d e c k e v i d e n t , c a i n s a s i d e s v o l t a r e a
t a r i i n o a s t r e d a u n a r g u m e n t d e c i s i v
s i
j u s t i f i c a t i v
p e n t r u
e x i s t e n t a s i d e s V o l t a r e a s o c i a l - d e m o c r a t i e i r o m 5 . n e .
D e a l t m i n t e r i , n o t n u n e g a n a
d e o s e b i r e a f o a r t e i m p o r t a n t a
i n u n e l e p r i v i n t e i n t r e c o n d i t i u n i l e e c o n o m i c o - s o c i a l e a l e t a r i i
n o a s t r e s i
a l e t a r i l o r
e m i n a m e n t e c a p i t a l i s t o - b u r g h e z e .
S o c i a l -
d e m o c r a t i a r o m a n s i s i
d i p e r f e c t s e a m a d e a c e a s t a d e o s e b i r e .
E a s t i e p e r f e c t c a p r o l e t a r i a t u l i n d u s t r i a l , c a r e a l c a t u e t e c a d r e l e
p r i n c i p a l e
a l e f o r t e l o r s o c i a l i s t e , e I n c a s l a b i n t a m n o a s t r a .
L a t a r a e x i s t a u n p r o l e t a r i a t a g r i c o l ,
d a r c e a m a i m a r e
p a r t e a t a r a n i m i i
e s e m i - p r o l e t a r a ; e a
a r e u n s i m u l a c r u d e
p r o p r i e t a t e , o b u c a t i c a d e p a m a n t , c a r e n u - i a j u n g e d e f e l p e n t r u
v i a t a , a s a c a t r e b u i e s a i s c u c h i r i e p a m a n t s a u
i n c h i r i e z e
b r a t e l e . I n t r e a c e s t p r o l e t a r i a t ,
c r e a t i u n e h i b r i d a a s i t u a t i e i
n o a s t r e e c o n o m i c e , s i i n t r e p r o p r i e t a r i i m a r i s i a r e n d a s i , s ' a u
p a s t r a t I n c a r e l a t i u n i i n p a r t e f e u d a l e : t o c m e l i
a g r i c o l e i n
n a t u r a , e t c . , e t c . . . P r o l e t a r i a t u l
s i
s e m i - p r o l e t a r i a t u l n o s t r u
a g r i c o l a l c a t u e s c i m e n s a m a j o r i t a t e a t a r a n i m i i s i o m a r e m a j o -
r i t a t e a l o c u i t o r i l o r a c e s t e i t a r i .
A c e s t p r o l e t a r i a t
a g r i c o l s e
d e o s e b e s t e d e p r o l e t a r i a t u l t a r i l o r c a p i t a l i s t e s i p r i n a c e e a c a e
s i m a i n e n o r o c i t , d e s p e r a t d e s a r a c , l i p s i t d e f a p t d e t o a t e
d r e p t u r i l e p o l i t i c e , l i p s i t d e f a p t d e c e l e m a i e l e m e r r t a r e g a r a n t i i
p e n t r u l i b e r t a t e s i c h i a r p e n t r u v i a t a .
D e a l t s p a r t e , s o c i a l - d e m o c r a t i a r o m a n s 1 0 d a p e r f e c t d e
b i n e s e a m a d e m a r e a d e o s e b i r e c e e x i s t a i n t r e b u r g h e z i a n o a s t r a
c a p i t a l i s t s s i c e a d i n o c c i d e n t u l E u r o p e i . B u r g h e z i m e a e u r o p e a n a
a e x p r o p r i a t p e m i c i i p r o d u c a t o r i d e i n s t r u m e n t e l e f o r d e m u n c a
s i a c o n c e n t r a t p r o d u c t i u n e a i n m a n a e i . D a r , f i c a n d a c e a s t a ,
e a c e l p u t i n a r i d i c a t i m e n s p r o d u c t i u n e a , a r i d i c a t i m e n s r o d -
n i c i a m u n c i i o r n e n q t i s i a s t f e l a p r e g a t i t p u t i n t a u n u i t r a i m a i
b u n p e b a z e s o c i a l e m a i d r e p t e . B u r g h e z i m e a n o a s t r a i n s a a
f a c u t t o t r a u l f a r a s a f i
f a c u t c e v a b u n i n s c h i m b . E a n ' a
c r e a t n i c i f a b r i c i , n i c i c u l t u r a s t i i n t i f i c a a p a m a n t u l u i s i t o a t e
b o g a t i i l e c o n c e n t r a t e i n m a i n i l e e i s u n t , p e d e o p a r t e , f r u c t u l
r u i n a r i i g o s p o d a r i i l o r
s i
s a n 5 . t a t i i
m i c i l o r p r o d u c a t o r i , p e d e
a l t s p a r t e , f r u c t u l r u i n a r i i p r o g r e s i v e a p r i n c i p a l u t u i i n s t r u m e n t
d e m u n c a , p 5 m a n t u l , a c a r u i r o d n i c i e e s t o a r s a i e x p e d i a t a ,
p a r t e , i n s t r a i n a t a t e . C o n c e n t r a r e a m i j l o a c e l o r d e p r o d u c e r e i n
9 8
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
100/502
m a i n i l e c a p i t a l i t i l o r n o t r i n ' a i m b u n a t a t i t , d e c i , a c e s t e m i j l o a c e
d e p r o d u c e r e , c i l e - a r u i n a t i l e r u i n e a 4 .
A c e a s t a d e o s e b i r e a c a p i t a l i s m u l u i n o s t r u n a t i o n a l , d e
c a r e e s t r a n s l e g a t a i d e o s e b i r e a p o z i t i u n i i c l a s e l o r m u n c i t o a r e ,
n e c r e a z a i n o u a s o c i a l - d e m o c r a t i l o r r o m a n i o s i t u a t i u n e i n -
t r u c 5 . t v a d e o s e b i t a , m a i g r e a d e c a t a f r a t i l o r n o t r i d i n o c c i d e n t u l
E u r o p e i .
A c e a s t a d e o s e b i r e i n s a a r a t a n u m a i c a
t a c t i c a
i l u p t a
p r a c t i c a a s o c i a l - d e m o c r a t i e i r o m a n e t r e b u i e s a
f i e
a d a p t a t e
c o n d i t i u n i l o r s p e c i a l e a l e t a r i i n o a s t r e . A s a , s p r e p i l d a , f a p t u l
c 5 1 a m r a m a s i n u r m a ,
e c o n o m i c q t e v o r b i n d ,
i c a n e l i p -
s e s t e i n m a r e p a r t e a c e a c l a s s c a r e c o n s t i t u e c a d r e l e p r i n c i p a l e
a l e s o c i a l i s m u l u i , a d i c a p r o l e t a r i a t u l i n d u s t r i e i m a x i , a c e s t f a p t
a r a t a n u m a i c a r e v o l u t i a s o c i a l s , d e s i g u r , n u v a p o r n i d e l a
n o i , c a t r a n s f o r m a r e a s o c i a l i s t a s e v a i m p u n e l a n o i
d u p a . ' c e
s e v a r e a l i z a i n t a i i n E u r o p a o c c i d e n t a l s . D e a i c i i n s a u r m e a z a
c a , m a i m u l t d e a l o r i u n d e , l u p t a s o c i a l i s t a d e l a n o i n u p o a t e
v i z a t r a n s f o r m a r e a
i m e d i a t a a o r d i n e i s o c i a l e a c t u a l e , p e n t r u c a
t r a n s f o r m a r e a a c e a s t a
a t a r n a c u d e s a v a r i r e d e t r a n s f o r m a r e a
d e j a e f e c t u a t a i n t a r i l e m a i i n a i n t a t e ;
u r m e a z a , p r i n u r m a r e , c a
l u p t a n o a s t r a p o a t e f i , i t r e b u i e s a
f i e , n u m a i p r e g a t i t o a r e .
A c e a s t a p r e g a t i r e i n s e m n e a z a : p r o p a g a n d a s o c i a l i s t a , o r g a n i z a r e
i I u m i n a r e a p o p o r u l u i m u n c i t o r , l u p t a p e n t r u i m b u n a t a t i r e a
m a t e r i a l a s i
m o r a l s a m u n c i t o r i l o r .
D e a i c i , d e a s e m e n e a , u r -
m e a z a a c e a
m o d e r a t i u n e a - t a c t i c e i s o c i a l i s t e
l a n o i , m e r s u l e i
p e
c a i l e s t r i c t l e g a l e .
T a c t i c a a c e a s t a
n i s e i m p u n e p r i n c o n -
d i t i u n i l e m a t e r i a l e a l e t a r i i n o a s t r e , t a x a r a m a s a i n u r m a c u
d e s v o l t a r e a e i e c o n o m i c o - c u l t u r a l a . A c e e m i d e o s e b i r e I n t r e s t a r e a
e c o n o m i c s a
t a r i i n o a s t r e
i
t a r i l e i n d u s t r i a l e n e i m p u n e d a -
t o r i a s a n e o c u p a m m a i , a l e s d e l u m i n a r e a s i o r g a n i z a r e a p r o -
l e t a r i a t u l u i
a g r i c o l , p e n t r u c a p r o l e t a r i a t u l i n d u s t r i a l
e l a n o i
I n c a p u t i n d e s v o l t a t .
I n s c h i m b , i n t i n d e r e a s o c i a l i s m u l u i i n o p a r t e a t i n e r i m i i
b u r g h e z e , m a i c u l t 5 . i m a i g e n e r o a s a , e m a i u o a r a l a n o i d e c a t
i n o c c i d e n t u l E u r o p e i . A s a , i n
o c c i d e n t u l E u r o p e i , d e s p a r t i r e a
a d a n c a a c l a s e l o r , t r a d i t i u n i l e s e c u l a r e i n c a r i e c r e s c u t a t i n e -
r i m e a b u r g h e z a , f a c a p r o a p e c u n e p u t i n t a d e s v o l t a r e a
s o c i a l i s -
m u l u i i n a c e a s t a c l a s a ; p e c a n d l a n o i , u n d e c l a s e l e n u s u n t
d e o s e b i t e a a d e h o t a r i t o r , u n d e c l a s a b u r g h e z a e
l i p s i t a I n c a
d e t r a d i t i u n i d e c l a s a i n r a d 5 . c i n a t e , a p a r t e d i n t i n e r i m e a b u r -
9 9
-
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
101/502
g h e z a m a i c u l t s s i m a i g e n e r o a s i i n t r a c u m a r e
u s u r i n t a i n
r a n d u r i l e l u p t a t o r i l o r s o c i a l i s t i .
D a r o r i c a r i a r f i d e o s e b i r i l e i n t r e s o c i a l - d e m o c r a t i a r o m a n s
s i c e a o c c i d e n t a l s , d e o s e b i r i p r o v o c a t e d e c o n d i t i u n i l e s p e c i a l e
t a r i i n o a s t r e , e s e n t i a l u l , f o n d u l e s t e a c e l a s i .
S o c i a l - d e m o c r a t i a r o m a n s ,
c a
s i
s o c i a l - d e m o c r a t i a l u m i i
i n t r e g i , l u p t a
p e n t r u e m a n c i p a r e a d e s a v a r s i t a e c o n o m i c s ,
p o -
l i t i c a s i
i n t e l e c t u a l a a p o p o r u l u i m u n c i t o r d e s u b a s u p r i r e a , i n -
j o s i r e a s i t o a t e n e d r e p t a t i l e s t r i g a t o a r e d e a z i .
C a S i s o c i a l - d e m o c r a t i a l u m i i i n t r e g i , s o c i a l - d e m o c r a t i a r o -
m a n s l u p t a c o n t r a a p a s a r i i s i n e d r e p t a t i i c e s e f a c e p o p o r u l u i
m u n c i t o r ; . e a l u p t a t o t d e o d a t a c o n t r a o r c a r e i a p a s a r i s i n e d r e p t a t i .
C a s i
s o c i a l - d e m o c r a t i a l u m i i
i n t r e g i ,
c e a r o m a n s v e d e
c a u z a r o b i e i d e g r a d a t o a r e a p o p o r u l u i m u n c i t o r , c a s i c a u z a .
t u t u r o r n e d r e p t a t i l o r s t r i g a t o a r e d e a z i , i n f a p t u l c a m a i t o a t e
i n s t r u m e n t e l e d e \ m u n c a s u n t p r o p r i e t a t e a p r i v a t a a u n e i c l a s e
p r i v i l e g i a t e d e c a p i t a l i s t i s i m a r i p r o p r i e t a r i d e p a m a n t .
C a s i
s o c i a l - d e m o c r a t i a l u m i i
i n t r e g i , c e a r o m a n s v e d e
l e a c u l d e f i n i t i v i n
p r e f a c e r e a t u t u r o r i n s t r u m e n t e l o r d e m u n c a
i n p r o p r i e t a t e a c o l e c t i v a a s o c i e t a t i i i n t r e g i
s i
i n i n l o c u i r e a
p r o d u c e r i i d e m a r f u r i p r i n p r o d u c e r e a d e
c a t r e
s o c i e t a t e s i
p e n t r u s o c i e t a t e c u m i j l o a c e l e d e p r o d u c e r e s o c i a l i z a t e .
C a s i
s o c i a l - d e m o c r a t i a l u m i i , i n t r e g i , s o c i a l - d e m o c r a t i a r o
m a n s s e l u p t a n u p e n t r u i n l o c u i r e a d o m i n a t i e i u n e i c l a s e p r i n
d o m i n a t i a a l t e i a , c i p e n t r u d e s f i i n t a r e a c l a s e l o r , p e n t r u d e s f i i n -
t a r e a o r i c a r e i n e e g a l i t a t i p o l i t i c e
s i e c o n o m i c o - s o c i a l e , n e e -
g a l i t a t i d e s e x , r a s a , r e l i g l e , n a t i u n e .
C a s i
s o c i a l - c l e m o c r a t a l u m i i i n t r e g i , c e a r o m a n s e c o n -
v i n s a c a p r e f a c e r e a s o c i a l s e m e n i t a s ' o
i n d e p l i n e a s c a p o p o r u l
m u n c i t o r o r g a n i z a t s i l u m i n a t d e s o c i a l d e m o c r a t i e s i d e c i ,
f a -
c a n d o l a r g a p r o p a g a n d a s o c i a l i s t s i n t o a t e c l a s e l e s o c i a l e ,
p r i n c i p a l a i n d a t o r i r e a s o c i a l - d e m o c r a t i e i e o r g a n i z a r e a p o l i t i c a
a p o p o r u l u i m u n c i t o r , a r a t a r e a p o z i t i u n i i l u i a c t u a l e s i a p o z i -
t i u n i i c e t r e b u e s ' o a i b a , c e e s t e _ e l s i c e t r e b u i e s a f i e , c a r e
e m e n i r e a l u i p o l i t i c a . C u a l t e c u v i n t e , p r i n c i p a l a d a t o r i e a
s o c i a l - d e m o c r a t i e i e p r e f a c e r e a p o p o r u l u i m u n c i t o r i n t r ' o a r m a t a
b u n s d e l u p t a , c o n s t i e n t a s i p a t r u n s a d e m e n i r e a e i .
C a s i s o c i a l - d e m o c r a t i a l u m i i i n t r e g i , c e a r o m a n s s t i e c a .
d e z r o b i r e a p o p o r u l u i m u n c i t o r n u p o a t e f i o c h e s t i e
n a t i o n a l a ,
c i o
c h e s t i e i n t e r n a t i o n a l s " ,
l a c a r e l u c r e a z a m u n c i t o r i i t u t u r o r
1 0 0
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
102/502
f a r i l o r c i v i l i z a t e . A d a n c p a t r u n s a d e s o l i d a r i t a t e a i n t e r n a t i o n a l s
_ a t u t u r o r p o p o a r e l o r m u n c i t o a r e , s o c i a l - d e m o c r a t i a
r o m a n s v a
i n d e p l i n i t o a t e i n d a t o r i r i l e c e u r m e a z a d i n a c e a s t a s o l i d a r i t a t e .
C a i s o c i a l - d e m o c r a t i a l u m i i i n t r e g i , c e a r o m a n s s o c o t e s t e
o b l i g a t o r i i p e n t r u e a h o t a r i r i l e
c o n g r e s e l o r
i n t e r n a t i o n a l e
d i n
P a r i s 1 8 8 9 , d i n B r u x e l l e s 1 8 9 1 s i a l e c o n g r e s e l o r v i i t o a r e .
C a i s o c i a l - d e m o c r a t i a l u m i i i n t r e g i , s o c i a l - d e m o c r a t i a r o -
m a n s a r e u n p r o g r a m d e a c t i u n e a p r o p i a t c u c o n d i c i u n i l e s p e -
d a l e a l e c a r i i n o a s t r e i c a r e i n f a t i s e a z a c e r e r i l e i m e d i a t e
a l e
P a r t i d u l u i S o c i a l - d e m o c r a t r o m a n . P r i n a d u c e r e a l a i n d e p l i n i r e
a a c e s t o r c e r e r i , n u s e r e a l i z e a z a i d e a l u l n o s t r u s o c i a l i s t . A c e s t
p r o g r a m d e m u n c a r e p r e z i n t a n u m a i a c e l e r e f o r m e c a r i s ' a r
p u t e a r e a l i z a c h i a r i n s o c i e t a t e a
a c t u a l a
s i
a
c a r o r
i n d e p l i -
n i r e a r f i u n p a s u r i a s p r e i d e a l u l n o s t r u , p r i n f a p t u l
c a s ' a r s t a b i l i o s t a r e m a i
p r i e l n i c a p e n t r u i n t e m e i e r e a u n e i
s o c i e t a t i s o c i a l i s t e , p r i n f a p t u l c a l s ' a r s p o r i b u n a s t a r e m a t e -
r i a l s i i n t e l e c t u a l a a p o p o r u l u i m u n c i t o r i , d e c i , p u t e r e a l u i
d e r u p t a i d e i m p o t r i v i r e .
I n s f a r i t , c l . i s o c i a l - d e m o c r a c i a l u m i i i n t r e g i , c e a r o m a n s ,
c a f o r m a d e g u v e r n a m a n t , n u p o a t e f i , i n p r i n c i p i u , d e c a t p e n -
t r u a c e a r e p u b l i c a n s .
P a r t i d u l S o c i a l - d e m o c r a t r o m a n v a l u p t a a c u m a p e n t r u
a d u c e r e a l a i n d e p l i n i r e a u r m a t o a r e l o r p u n c t e :
1 . V o t u n i v e r s a l e g a l i d i r e c t p e n t r u s u p u s i i R o m a n i e i ,
c e a u t r e c u t d e v a r s t a d e 2 0 d e a n i ,
f a r a
d e o s e b i r e d e
s e x ,
r e l i g i e s i d e r a s a .
F i x a r e a t u t u r o r a l e g e r i l o r i v o t a r i l o r I n z i l e l e l e g a l e d e r e p a o s .
R e p r e z e n t a r e a p r o p o r t i o n a l a .
2 . 0 i n t i n s a d e s c e n t r a l i z a r e i a u t o n o m i e c o m u n a l a .
3 . P r e f a c e r e a a r m a t e i
p e r m a n e n t e i n n a c i u n e a i n a r m a t a .
D e s f i i n t a r e a t r i b u n a l e l o r m i l i t a r e .
P a n s l a r e a l i z a r e a p r e f a c e r i i a r m a t e i , r e d u c e r e a s e r v i c i u l u i
m i l i t a r , e g a l p e n t r u t o c i , l a u n a n s i t r e c e r e a i n r e z e r v a d u p a
a c e s t a n .
4 . D e s p a r t i r e a b i s e r i c i i d e S t a t .
5 . E g a l i z a r e a c o n d i c i i l o r j u r i d i c e s i p o l i t i c e a l e f e m e i l o r c u
a l e b a r b a t i l o r .
6 . D e s f i i n t a r e a l e g i l o r c a r i p u n p e s e r v i t o r i i n t r o i n f e r i o -
r i t a t e p o l i t i c a s a u j u r i d i c a .
7 . L a i c i z a r e a t u t u r o r s c o l i l o r .
1 0
d i
-
7/23/2019 Socialismul n Romnia.pdf
103/502
O r g a n i z a r e a i n v i t a m a n t u l u i g r a t u i t , o b l i g a t o r i u
i i n t e g r a l
p e n t r u t o t i c o p i i i m u n c i t o r i l o r , f a r a d e o s e b i r e
d e n a t i o n a l i t a t e
i r e l i g i e .
D e s v o l t a r e a c o l i l o r p r o f e s i o n a l e 9 i a g r i c o l e .
C a n t i n e c o l a r e . C o p i i i s a r a c i v o r p r i m i l a
c o a l a
h a i n e ,
c 5 . r t i i h r a n a .
O b l i g a t i v i t a t e a i n s t r u c t i e i p a n g l a 1 4 a n i .
G a r a n t a r e a i n d e p e n d e n t e i c o r p u l u i d e i n v i t a m a n t . I n a m o -
v i b i l i t a t e a i n v a t a t o r i l o r , i n s t i t u t o r i l o r i p r o f e s o r i l o r .
8 . E l e c t i v i t a t e a
m a g i s t r a t u r i i . T a x e p r o p o r t i o n a l e c u i m -
p o r t a n t a b a n e a s c a a p r o c e s e l o r .
D e s p a g u b i r e a c e l o r
o s 5 . n d i t i
p e n e d r e p t , p r e c u m s i c e l o r
a r e s t a t i f a r a v i n a .
9 . L u a r e a d e m a s u r i r i g u r o a s e p e n t r u a f a c e c a l e g i l e s a
f i e
a p l i c a t e s i c a e g a l i t a t e a i n a i n t e a l e g i l o r s a a j u n g a o r e a -
l i t a t e .
1 0 . G a r a n t a r e a d r e p t u l u i n e m 5 . r g i n i t d e i n t r u n i r i , a s o c i a t i i ,
g r e v e i n o r a l i s a t e .
1 1 . I m p o z i t u l t r e p t a t p r o g r e s i v a s u p r a v e n i t u r i l o r , l u a n -
d u - s e i n s e a m s f e l u l v e n i t u l u i i m 5 . r i r e a l u i , i a s u p r a m o s t e -
n i r i l o r , l u a n d u - s e i n s e a m s f e l u l s i m a r i m e a , p e n t r u a f a c e f a t s
c h e l t u e l i l o r p u b l i c e .
D e s f i i n t a r e a d a r i l o r i n d i r e c t e .
V e n i t u l a b s o l u t
t r e b u i t o r p e n t r u t r a i u
s a
f i e
s t u t i t d e
o r i c e d a r e .
1 2 . I m p o z a r e a c a p i t a l u l u i n e p r o d u c t i v .
1 3 . P r o t e g u i r e a i n d u s t r i e i p r i n v a m i , i n t r u c a t a c e s t e a n u
v a t 5 . m a i n t e r e s e l e c o n s u m a t o r i l o r m u n c i t o r i .
1 4 . E l e c t i v i t a t e a t u t u r o r f u n c t i o n a r i l o r .
D e p a r t a r e a o n d e s t i t u i r e a f u n c t i o n a r i l o r n u p o a t e f i f 5 . c u t a
d e c k i n u r m a u n e i h o t 5 . r i r i j u d e c 5 . t o r e t i .
1 5 . D e s f i i n t a r e a S e n a t u l u i .
1 6 . I n t o a r c e r e a d o m e n i i l o r c o r o a n e i l a S t a t .
R e s t r a n g e r e a p r e r o g a t i v e l o r r e g a