SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8...

23
వజయనగర హర ా జయం వజమనగయ సహభర ా జయదన 1336సమిసయమహమలు, ఫుకమహమలు సహ థ ఙయు. సహభర ా జయదనషగభ, సహళఴ, తళఴ, అయశడ అనే నలుగమహజ ఴఱహలు నహలఙభ. వదయణసహమ షమత తగబద ా నదీ థయలఅనెగది మహజధదగహ షగభ సో దయులు సహభర ా జయదన సహ థ ఙయు. వదయణసహమ ేయు యదగహ వదనగయ/ వజమనగయ అనే నఽతన నగమహదన దమిమఙయు. 1344ల మహజధదద అనెగది నచ వజమనగమహదకి భరమహయు. ఆధరహలు శహషనలు ఫగెల తభాఱహషన రదటి సమిసయమహమల వజమరలన వఴమిసో త ది . మడో షగభుడ రేభచన పటాగుట దన ఱహషన షగభ సో దయుల గుమిచ తెలుతది . మడో సమిసయుడ రేభచన ఙెననమహమట టణ ఱహషన, మడో దేఴమహమలు రేభచన ీయగ తభా పలకహలు, ఇభమడి నయళసృరేభచన దేఴులలి తభా ఱహషనలు (సహళఴ ఴఱహఴ) ాధన ఆధమహలు. నణేలు వజమనగయ కహలల ాధన ఫగహయు నణ గదణ. దీనేఴయ అనేరహయు. ాత, పణ, చనడ ఫగహయు నణల . రెడినణ. జటలు, కహష మహగి నణేలు. దీనయ ఈజ ి మ నణ, నణేలెై ఴదఽ దెైరహల ాతభలు , ఏనగుల, నది , గడఫేయుడ ి క, మహఞల ేయు ి , పయుదలు భమ క ఉడేవ. మడో దేఴమహమలు రేభచన నహఴలర ఴయలెై అతడి పయుదెైనగజఫేటకహయ భుదిాతబై ఉడేది . Downloaded from http://SmartPrep.in SmartPrep.in

Transcript of SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8...

Page 1: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

వజయనగర శూహమర జయం

వజమనగయ సహభర జయతున 1336ల సమసయమహమలు, ఫుకకమహమలు సహథ ంఙయు. ఈ సహభర జయతునషంగభ, సహళఴ, తళఴ, అయవడ అన నలుగు మహజ ఴంఱహలు తృహలంఙభ. వదయణసహత షహమంత తంగబద నద తయంలతు అనగ ంద మహజధతుగహ షంగభ స దయులు సహభర జయతున సహథ ంఙయు. వదయణసహత యు తదగహ వదనగయం/ వజమనగయం అన నఽతన నగమహతున తుమమంఙయు. 1344ల మహజధతుతు అనగ ంద నంచ వజమనగమహతుక భరమహయు. ఆధరహలు శహషనలు ఫగల తభఱహషనం తదట సమసయమహమల వజమరలన వఴమసత ంద. మ ండ షంగభుడ రభంచన తటగుంట దన ఱహషనం షంగభ స దయుల గుమంచ తలుుతంద. మ ండ సమసయుడ రభంచన ఙననమహమటటణ ఱహషనం, మ ండ దఴమహమలు రభంచన శరయంగం తభ పలకహలు, ఇభమడ నయళంసృడ రభంచన దఴులల తభ ఱహషనలు (సహళఴ ఴంఱహఴళ) ధన ఆధమహలు. నణలు వజమనగయ కహలంల ధన ఫంగహయు నణ ం గదణం. దనన ఴయహ అనరహయు. త,

పణం, చననంకడ ఫంగహయు నణల. తర రండనణ ం. జటలు, కహష మహగ నణలు. దనయం ఈజమన నణ ం, నణల ఴ ందఽ దరహల తభలు, ఏనగులు, నంద,

గండఫయుండ కష క కక, మహజుల యు , తయుదలు భమ కక ఉండవ. మ ండ దఴమహమలు రభంచన తృహఴలర ఴయహల అతడ తయుదనగజఫటకహయ భుదతబ ఉండద.

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 2: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

శూహహతయ ఆధరహలు - దశయ, వదశ రచనలు తదట సమసయుతు కహలంల ఇఫన ఫటృట (తమహక) మహజయతున షందమశంఙడ. తదట దఴమహమల కహలంల తుకలడ కహంట (ఇటల), మ ండ దఴమహమల కహలంల అఫుద ల యజయక (మమర), శరకశణదఴమహమల కహలంల డతంగస, నఽతుజ లు ఴఙయు. షతషబతంగహ వజమనగయ మహజయతున షందమశంచన వదశర మరతకుడ తుకలడ కహంట. ఇతడ వజమనగయ చటటట కలత, ఴషంతతరహలు, షత షసగభనం గుమంచ మహఱహడ. అఫుద ల యజయక వజమనగయ ఐవయం, 300 ఒడమఴులు, గులరతూల తృహభుఖం, తృహలగహళ ,

తలరయుల గుమంచ వఴమంఙడ. డతంగస శరకశణదఴమహమలు యౄం, ఴకతతం, ఫలులు, ఫసమణులు, అధక, ూజయమ, ళతుక ఴతత లు, దరహదళల ఉననత సహథ నం గుమంచ వఴమంఙడ. ఫమజయ (తృ యుగల) వజమనగయమహజుల యభత షసనం, నమ వధనం గుమంచ మ కననడ. అథనలమన తుక టన (యషహ) వజమనగయ సహభర జంలతు ఆమథక అషభరనతలు, ఆమథక డ లతనం గుమంచ వఴమంఙడ. మసహట అన మమన చమతకహయుడ తజయూర షలరత న ఇఫఴ ం ఆదల షహ ఆసహథ నంల తుఴళంఙడ. ఇతడ ఴ షట మ ఆఫ ద మ జ ఆఫ భసమడన ఴర గంథతున యచంఙడ. వజమనగయ తుమహమతలు భుళ ం ఫందఖరన నంచ వడదలన ఴ ందఽ మహజులతు, వయు తభ ళనంల భుళ ంలన ఙయుకుననయతు మసహట మ కననడ. నఽతుజ కహయం మ ండ దఴమహమలు ఫమహమ, శరలంకల నంచ కం ఴషఽలు ఙఱహడతు;

శరకశణ దఴమహమల కళ తళమభతు సహళఴ తభమయుషకు వయనయళంసృడ ఆదశంఙడతు; లక మళరహయుగహ ళత లన తుమతంఙయతు; అటట ఴనంల ళతుక లకకలు చఽళ కయణలు, 200 భంద అభయ నమకులుననయతు తలుసత ంద. మహఫరట షఽభల అన తటష చమతకహయుడ వజమనగయ సహభర జ తనం గుమంచ ఎ పర గహటన ఎంర (వషమత వజమనగయ సహభర జం) అన యచన ఙఱహడ.

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 3: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

దశయ శూహహతయం

గంగహదవ - భధమహ వజమం, తయుభలరంఫ - ఴయదంతకహ మణమం, మ ండ దఴమహమలు -భహనటక షధతుధ, 2ఴ మహజనథ డండభుడ - సహళరహబుదమం, 3ఴ మహజనథ డండభుడ -మహభరబుదమం, శరకశణ దఴమహమలు - ఆభుకతభరలద,

నచనస భుడ - ఆంధఫషహ చమత, సహథ నత -మహమరహచకం, భహలంగదఴుడ - ఏకతతయ నటషథల, లకషమణ దండనమకుడ - శఴతతత వ చంతభణ, ఙభయష - బులంగలల, సమదష - ఇయువభమ వళకకమ, దఽఫగుంట నమహమణకవ - ంచతంతమ(తలుగు), అలసహతు దదన - భనచమతం, గంగహధయుడ - గంగహదష లర వలరషం.. యచనలు వజమనగయ సహభర జం గుమంచ వఴమషత ననభ.

రహజకయ చరతర

షంగమ ఴంవం

కమహణ టకలతు భంగళ తులమ తురహళ షంగభుతు కుభరయులు సమసయమహములు, ఫుకకమహమలు1336ల వజమనగయ సహభర జయతున సహథ ంఙయు. వయు కహకతమ మ ండ తయుద డ ఆసహథ నంల తుఙఱహయు. భసమద తన తగక దడఙళనుడ కంల మహజంల ఆవమం తృ ందయు. తగక కంలతు కడ ఆకతంచ, షంగభ స దయులన దలక తషకతుతృ భ ఇసహ ం భతంలక భరమహడ. దకషణ ఫయతదవంల జయుగుతనన భుళ ం ఴతమక తయుగుఫటన అణచడం కషం వమతు తగక తమగ ంతృహడ. భుషనఽమ తృహలకుల ఙతల ఒడతృ భన షంగభ స దయులు వదయణసహత షహమంత ఴ ందఽభతంలక భరమ వజమనగయ సహభర జయతున సహథ ంఙయు. వయౄతృహకషసహత యున షతంత మహజయతున సహథ ంఙయు.

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 4: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

మదట సరసరరహయలు (1336-56): ఇతతు కహలంలన ఫసృభతూ మహజ సహథ న జమగంద. తంగబద నద

తమహన వదనగయం/కరలుయం తుమమంఙడ. ంతృహఴత ఆలమం కటటంఙడ. ఇఫన ఫటటత అన తమ దవషథ డ 1347 ల ఇతతు మహజయతున షందమశంఙడ. ఫగహల, అటకల గూడ ఱహషనలు రభంఙడ. ఫదత ఱహషనంల ఇతతున ూయశభ షభుదదవయ అతు మ కననయు. మదట బుకకరహయలు (1356-77) (1353-79): ఇతన వజమనగయ టటణ తుమహమణం ూమత ఙసహడ. వజమనగయ ఫసృభతూల ఘయణలు ఇతతు కహలంలన తృహయంబభమరభ. ఇతతు కుభరయుడ కంన భదమ దండతత వజమం సహధంఙడ. ఈ వజమరతున ఴమణషఽత కంన ఫయ గంగహంఫ భధమహవజమం యచంచంద. నచన స భుడ ఇతతు ఆసహథ న కవ. స భుడ ఉతతయ సమఴంవం అన ళదధ తలుగు కహరహతున యచంఙడ. ఫుకకమహమలు చకలదనన గహ భరతున స భనక దనం ఙళ చకలదనన ఱహషనతున రభంఙడ. ఇతన ఙనకు ఴయతకఫందతున ంంఙడ. ర ండ సరసరరహయలు (1377 - 1404):

మహజయధమహజ, మహజయబవయ, మహజ రహష, మహజరహలమక లరంట తయుదలత తృహలంఙడ. తదట ఫుకకమహమలు వజమరలన తలుుత ఙననమహమ టటణ ఱహషనం రభంఙడ. కహటమ రభరమ డ ఙతల ఒడతృ భ తన కుభరమ త సమసమహంతకన ఇచ ళ ఙఱహడ. వయౄతృహకషుడ ళంసళం దండతత కం ఴషఽలు ఙళనటట తలుసత ంద. దకషణ ఫయతదవంల తఴ కయఴు షంబవంచంద (దమహ దవ కయఴు). మ ండ సమసయుడ గుయుఴు వఴణఙమ. 1404ల ఇతతు భయణం తమహత తదట రహయషత ముదధం జమగంద. మ ండ ఫుకకమహమలన తలగంచ వయౄతృహకషుడ మహజమరడ. భళల అతడతు తలగంచ మ ండఫుకకమహమలు 1406

ఴయకు తృహలంఙడ. మదట దఴరహయలు (1406 - 22):

ఇతడ రలభలత బ త కుదయుకుననడ. భుదల కంసహల కుభరమ త నహల

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 5: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

వశమంల ఫసభతూ షలరత న పమజ షహత ముదధం ఙళ, ఒడతృ మరడ. మహజభండ కహటమరభుడత షంధ ఙషకుతు షహమం ఙఱహడ. వజమనగయం చటృట ఫుయుజులు తుమమంఙడ. తంగబద నదక ఆనకటటలు కటటంచ నగమహతుక తూట సకయం కలంఙడ. ఙభన దండనమకుడ ఇతడ భంత. వకభరయక చమత గంథతున మహళన జకకన, దతున ళదదనకు కత ఇఙడ. ళదదనన ఙభన ఆదమంఙడ. 1422ల మహమల భయణం తమహత కుభరయుడ మహభచంద మహమలు మహజమరడ. అతడతు తలగంచ స దయుడ వజమ మహమలు తృహలన ఙఱహడ. వజమ మహమల కుభరయుడ మ ండ దఴమహమలు.

ర ండ దఴరహయలు (1426 - 46):

ఇతడ షంగభ ఴంవంల గ రహడ. ఇతడతు తృఢ దఴమహమలు అతు కడ అంటయు. గజఫటకహయ తయుదంకతడ (ఏనగుల రటల ళదధసషత డ). కండవడన ఆకతంచ, ళంహచలం ఴయకు ఉనన మ డ మహజయతున సహభంతమహజంగహ ఙషకుననడ. కలవయ గజత దండమరతలన అమకటటడతుక భలఴడమ ళనతుతు ంతృహడ. లకకనన దండనమకుడ జయతౄహన నంచ కం ఴషఽలు ఙఱహడ. దకషణ షభుదధవయ తయుద ధమంఙడ. ఫసభతూ షలరత న అసమద షహ మహజధతుతు తదర కు భరమ మ ండ దఴమహమలన ఒడంఙడ. మహమలు త న ళనంల భుళ ంల న తుమ తంఙడ (మసహట ). బులంగలల గంథతున యచంచన ఙభయష ఇతడ ఆసహథ నంలతు ఴకత. ఇతడ భంత తృ లుగంట తన. మహజధతు(తృహన షతృహమ ఫజయర)ల జ నలకు జనలమం తుమమంచకఴడతుక అనభతంఙడ. తయకరహడ అతఴదధ క, తృహయథన సకమహలు కలంచడతుక కలఙఱహడ. మహమల ఆసహథ న కవ అయుణగమనథ డండభుడ. శరనథడ మ ండ దఴమహమల ఆసహథ నతుక ఴచ డండభుడతు ఒడంచ కవసహయఫభ తయుద తృ ంద గండండయం తడగంచకుననడ. అఫుద ల యజయక, తుకలడ కహంట ఇతడ కహలంల మహజయతున షందమశంఙయు. మ ండ దఴమహమలు తన ళంహషనం భుంద ఖమహన న ఉంఙరహడ. మ ండ దఴమహమల తమహత అతడ కుభరయుడ భలకహయుు నమహమలు 1446-1465 ఴయకు తృహలంఙడ. ఇతడ కహలంల కలవయ గజత రలభల షహమంత తమహంధన

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 6: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

జభంచనటట నగ ండ ఱహషనంతలుుతంద. తమహత మ ండ దఴమహమల తభుమడ కుభరయుడ మ ండ వయౄతృహకషమహమలు తృహలంచనటట షననభతం గంథం తలుుతంద. ఇతడ దశమతృహలనన షఴ ంచలక కుభరయుడ సతఙళ తృఢ దఴమహమలకు అధకహయం అగంఙడ. ఈ మళథతల సహళఴ నయళంసమహమలు తన ళనతు తళఴ నయళంసనమకుడతు ం తృఢ దఴమహమలున ఒడంచ సహళఴ ఴంవతృహలన తృహయంతంఙడ.

శూహళుఴ ఴంవం (1485 - 1505)

సహళఴ ఴంవషథ ల జనమషథలం కయయణ (కమహణ టక). ఈ ఴంవం రహయు కయయణుయఴమహధవయ తయుద ధమంఙయు. భంగమహజుకు తకషసహళఴ తయుద ఉంద. సహళఴ నయళంసృడ ఆసహథ న కవ మ ండ మహజనథడండభ బటటట - సహళరహబుదమం అన గంథతున మహఱహడ. నయళంసమహమలు మహజధతుతు కయయణ నంచ చందగమక భరమహడ. తలంగహణ దండతత ఫలకండ దగయ భుళ ం ళనలన ఒడంచ మహమ భహయషతయుద

తృ ందడ. వజమనగయ చమతల తదట దమహకభణదయుడగహ మ ందడ. 15 షంఴతమహలతృహటట వజమనగయ సహభర జంల తయుగుఫటన అణచ ఱహంతబదతలు నలకలరడ. సహభుగమడలన తృ తఴ ంఙడ. మహజనథ డండభుడ మహఘరహబుదమంఅన షంషకత గంథతున యచంఙడ. లలభమ నవయబద డ జ తతూ ఫయతం, వంగహయ ఱహకుంతలం గంథలన ఇతడ కహలంలన యచంఙడ. ద కవత

తభసృడ తళతృహక అననభరఙయులు ఇతడ కహలంలన జవంఙయు. సహళఴ నయళంసృడ దదకుభరయుడ తభమమహజున ళంహషనం ఎకకంచ, షమహధకహమహలు తళఴ నయషనమకుడ ఙలరభంఙడ. ఇదకహలంల ఖరశంఫమద ఫసభతూ షలరత న భసభమద షహన ఫంధంచ షమహధకహమహలు సషతగతం ఙషకుననడ. నయషనమకుడ మూషఫ ఆదల షహత భరనఴ దయం ముదధంల గ లచనటక మ ండసహమ ముదధంల

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 7: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

తభమమహజు భయణంఙడ. పలతంగహ అతడ స దయుడ ఇభమడ నయళంసమహమలున ళంహషనం ఎకకంఙడ.

ఇభమడ నయళంసృడ తళఴ నయషన తలగంచ నదండ తభమయుషన భంతగహ తుమతంచకుననడ. చఴమక 1505ల తళఴ వయనయళంసృడ నగ ండల ఫందగహ ఉనన ఇభమడ నయళంసమహమలన సత ఙభంచ, తళఴ ఴంవతృహలన తృహయంతంఙడ. (రహషతరహతుక తళఴ నయషనమకుడ ఇభమడ నయళంసృడతు నగ ండల ఫంధంచ,

అధకహమహలన సషతగతం ఙషకుతు మ ండ దమహకభణదయుడగహ మ ందడ)

తుళుఴ ఴంవం (1505 - 1575)

బ షఽర లతు తళ తృహంతం జనమషథలం. భూలుయుశడ తభమమహజు. ఇతడ కుభరయుడ ఈవయ నమకుడ సహళఴ నయళంసృడ ళనతుగహ అనక వజమరలు సహధంచ దఴకుమహధుడ అన తయుద తృ ందనటట ఴమహసుమహణం గంథంతలుుతంద. ఈ గంథతున నంద భలమ, ఘంట ళంగనలు యచంచ తళఴ నయషనమకుడక అంకతం ఙఱహయు.వయనయళంసృడ 1505-09 ఴయకు మహజతృహలన ఙఱహడ. దఴులల ఱహషనం రభంచంద ఇతడ. ఫసభతూ షలరత న భసభూద షహ ఴ ందఴుల ఏట జహద కటంఙలతు తదర షభరరవంల లుుతుఙడ. నంద భలమ, ఘంట ళంగన (తల తలుగు జంట కఴులు)లు ఫ ధ చందదమం గంథతున యచంఙయు. రరహఴ క షంకహతున యదద ఙళన తల వజమనగయ చకఴమత వయ నయళంసృడ. శకృశణ దఴరహయలు (1509 - 1529):

తళఴ నయషనమకుడ, నగలరంతక

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 8: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

కుభరయుడ శరకశణ దఴమహమలు. 1509, ఆగషట 8 (శర జమంత) మజున టట తలకం జయుుకుననడ. భహభంత తభమయుష (భనసమహ గంథం) షహమంత మహజమరడ. మహమల టట తలకహతుక లభపజర/ మర లభస అన తృ యుగష మహమఫమతు ఆలకరక ంతృహడ. 1510ల శరకశణదఴమహమలు ఆలకర చత షంధ ఙషకుతు, తజయూర షలరత న న ఒడంచ గరహన తృ యుగషరహమ యం ఙఱహడ. బట కల ల కట తుమహమణతుక కడ మహమలు అనభత ఇఙడ. కవలకండ, దరహన ముదధ ల ఫసభతూ ళనలన ఒడంచ కవలకండన ఆకతంఙడ.

ఆదల ఖరన చతుతృ మరడ. తదర ల అలఫమద షలరత న న ఫంధంచన కహయణంగహ ఫలర ం తృయులు శరకశణదఴమహమలన దండమరతకు ఆహతుంఙయు. భసభూద షహన వడంచ,

షలరత న గహ తుమతంఙడ. దంత మఴన మహజసహథ నఙయ అన తయుద మహమలు తృ ందడ. దకషణ ఫయత దవంల మూమమనత తన ళనతుక శకషణ ఇంచన తలమహజుగహ శరకశణదఴమహమలు మ ందయు. గహంగమహజున ఒడంచ ఉభమతత ర, శఴషభుదం తృహంతలన ఆకతంచ, శరయంగటనం మహజధతుగహ ఙళ, క ంగడ, ఴయగడలన తుమతంఙడ. వమదదయౄ ఆధతుక ఫంగళయు తుమహమతలు. శరకశణదఴమహమలు తన తతుధగహ సహళఴ గవంద మహజున తుమతంచనటట తఎసఎల సనభంతమహఴు తన యచనల మ కననయు. క.వ. 1513-1519 భధ మహమలు తయు దగజమ మరతలు తుయఴ ంఙడ. కళటమన ఒడ పగమడ షహమంత ఉదమగమ, కండవడ, కండల,

ళంహచలం తృహంతలన ఆకతంఙడ. తయుభల మహసతతమహమలన ఒడంచ, ఉదమగమల కండ భయుషమన తుమతంఙడ. ఫలకశణ వగహతున తచ సంల కషహణ లమం తుమమంఙడ. వయయుద గజతతు ఒడంచ, కండవడన ఆకతంచ తభమమహజు నకండ జున తుమతంఙడ. సమవయతృహతడ, అతతు ళనతు తజలఖరన లన ఒడంచ కండలతు ఆకతంఙడ. చతబ ఖరన తృహలనల ఉనన తలంగహణన కడ మహమలు ఆకతంచనటట తలుసత ంద. ళంహచలం ఴదద ఉనన తృ టృనయుల శరకశణదఴమహమలు చతబ ఖరన న ఒడంచ

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 9: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

వజమషతంఫతున నటడ. తమహత మసహన తృహలషత నన తయుద గజతతు ఒడంచ మహజధతు కటక న ఆకతంఙడ. గజత కుభరమ త అననూమహణ దవ/ చననదవ/ బదదవ/ తకక దవతు వరహసం ఙషకుననడ (గజత కుభరమ త యు బదదవ అతు ఫ ధ చందమ రహఖరనంల నదండ గభంత మ కననడ).

తయు దగజమ మరతల ఉండగహన కషహణ జలర లతు శరకహకుళం ఆంధ భహవశణ ఴు దరహలమంల షనం మహఴడం పలతంగహ ఆభుకత భరలద/ వశణ చతతమం అన గంథ యచనకు శరకహయం చటట డ. 1520-1521ల ఇసహమభల ఆదల షహత గ ఫూయు ముదధం ఙఱహడ. వజమ, రంకట, వయ మహఘఴల షహమంత ఙళ, ఙయ, తృహండ మహజయలన ఒడంఙడ. ళంహచల దరహలమరతుక భుఖ భండం, భంగళగమ దరహలమరతుక భండతృహలు, స తృహనలు తుమమంఙడ. కహవం జలర లతు కంబం ఙయుఴున అననూమహణ దవ తుమమంచంద. తల నగులరంఫ యుత నగులరుయం టటణం, తటకహతున తుమమంఙడ. నగ ండల గగన భసల న తుమమంఙడ. 1522ల మహమలు మహమచఽర తు ఆకతంచనటట ఒయుగంట మహభచందమ మహఱహయు. ఇసహమభల ఆదల షహ అషద ఖరన లరమ అన మహమఫమతు శరకశణదఴమహమల ఴదదకు ంతృహడ.

శరకశణదఴమహమలు తన కుభరమ త తయుభలరంఫన అయవట కహభమహజు/అళమమహభమహమలత వరహసం ఙఱహడ. రహషమహమలు శరకశణదఴమహమలరశణఴభత గుయుఴు. తృ యుగష ఇంజతూయ సహమంత కహలుఴలు, ఙయుఴులుతవంఙడ. 1513ల సహధంచన కళంగ వజమరతుక గుయుత గహ బుఴనవజమంఅన ఆసహథ న బఴనతున తుమమంఙడ. ఴలఫఙయుడ మహమల ఆసహథ నతునషందమశంఙడ. సంల సజయయ మహభరలమం, వఠలసహత దరహలమరలనూమతఙఱహడ. శరకశణదఴమహమలు ూమత ఇసహ తక దధతల దమభసల నతుమమంఙడ. ఇతడ ఆసహథ నంల అశటదగజయలు అన కఴులు ఉండరహయు. దవ ఫశలంద తలుగులష అతుమహమలు మ కననయు. ఫండయు లకషమ నమహమణ

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 10: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

కవ షంషకత ఫశల షంగత షఽమదమం గంథతునయచంఙడ. దతున మహమలకు అంకతతఙయు.

శరకశణదఴమహమలు జయంఫఴత మణమం, భదలష చమత, షతఴధ మతభు, షకల కథసహయషంగసం, జయ న చంతభణ ఴంట షంషకత ఫషహ గంథలు యచంఙడ. అలసహతు దదన - భనచమత, ధఽయుట - శరకహళసళత వయ భహతమయం (వతకం), నంద తభమన - తృహమజయతసయణం, అమలమహజు మహభబదడ- మహభరబుదమం, భరదమగహమ భలన - మహజఱఖయ చమత, ంగళ షఽయన - మహఘఴతృహండవమం, కయయ ూమణ దమం, ఫఴత దభనం, తనల మహభలంగడ - తృహండయంగ భహతమయం, మహభమహజబూశణుడ/ బటటట భూమత - ఴషచమత, సమవందనలతృహఖరనం, నయషబూతృహళలమం గంథలు యచంఙయు. అచయయతరహయలు (1530-1542):

అచతమహమలు తయుతల టట తలకం జయుుకుతు ళంహషనతున ఆకతంఙడ. ఇతడ గజతతు ఒడంచనటట మహధభరధఴకవ తయకహబుదమం ఙఫుతంద. సహళఴ నయళంగమహమల తయుగుఫటటన ఫఴభయుదలు షలకం చనన, దద తయుభల షహమంత అణచరఱహడ. ఇతడ ఆసహథ నతున కమహణ టక షంగత తభసృడ ుయంధయదష షందమశంఙడ. షదశఴరహయలు (1542 - 1576):

అళమమహభమహమలు షహమంత షదశఴమహమలు 'గుతత ' దయంల మహజుగహ కటంచఫడ డ. షదశఴుడ అచతమహమల అనన యంగమహమ కుభరయుడ. కహతూ షలకం తయుభలుడ మహభమహమలన, షదశఴమహమలన ఴతమకంచ తయుగుఫటట ఙఱహడ. ఈ అంతయుదధ షభమంల ఴయదంతక ఆదల షహన దండమరతకు ఆహతుంచంద. చఴమక షదశఴుడ ఆదల షహన ఒడంచ టట తలకం జయుుకుననడ.

అళమ మహభమహమలు షమహధకహమహలు ఙలరభంఙడ. భుళ ంలన అధక షంఖల ళనంల ఙయుకఴడబ కహకుండ తయకరహడల గఴధన ళతం అనభతంఙడ . ఇతడ

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 11: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

కహలంల తృ యుగష గఴయనర భరమటన అతృహను డసజయ శరయంగం, కహంచుయం ఆలమరల దడఙఱహడ. కహతూ అనంతయం గఴయనర గహ ఴచన జయరడ కహసట మహభమహమలత షంధ ఙషకుననడ. వజమనగయ సహభర జ తనతుక కహయణబ నతళకట/ మహకషష తంగడ ముదధం 1565ల ఇతడ కహలంలన జమగంద. ముదధంల అళమ మహభమహమలు భయణంచగహ, స దయుడ తయుభలమహమలు షదశఴమహమలన తషకుతు నగ ండకు తృ భ అయవట ఴంఱహతున సహథ ంఙడ. మహకషష తంగడ ముదధం గుమంచ కలదనవజమం గంథం వఴమసత ంద. ముదధంల షలరత నల ళనతుక గలకండ మహజం నమకతం ఴఴ ంచంద. తమహర మహజం భరతం ముదధంల తృహల నలద.

అరవట ఴంవం

అయవట తభమమహజు సహళఴ నయళంసృతు కలుఴుల తుఙఱహడ. అతడ కుభరయుల మహభమహమలు,రంకటద, తయుభలమహమలు. తళకట ముదధంల మహభమహమలు, రంకటద చతుతృగహ తయుభలమహమలునగ ండకు తృ భ అయవట ఴంవ తృహలన తృహయంతంఙడ. తన మహజయతున

భూడ ఫగహలుగహ వబజంచ తనకుభరయులన తృహలకులుగహ తుమతంఙడ. నగ ండ కందంగహ తలుగు తృహంతలన శరయంగమహమలు,శరయంగటనం కందంగహ కననడ తృహంతలన మహభమహమలు, చందగమ కందంగహ తతళ తృహంతలనరంకటత మహమలు తృహలంఙయు. మహభమహజ బూశణుడ తన ఴషచమత గంథతున తయుభలమహమలకుఅంకతం ఇఙడ.

క.వ.1572 నంచ 1585 ఴయకు శరయంగమహమలు అయవట ఴంవం తృహలన ఙఱహడ. ఇతడ కహలంలన కడఽయు ముదధం (1579) జమగంద. తమహత మ ండ రంకటత మహమలు (1586 -

1614) తృహలనకు ఴఙడ. మహజధతుతు నగ ండ నంచ రల యుకు భరమహడ. అకర తన సహయఫభతతున అంగకమంఙలందగహ ంన మహమఫమహతున తయషకమంచన ఴకతగహ ఇతడతు మ కంటయు. మ ండ రంకటత ఫయ ఫమభమ. వమక షంతనం లద. దంత మహమలు తన అనన కడకు శరయంగమహమలన రహయషడగహ కటంచ భయణంఙడ. ఫమభమ

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 12: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

యసషంగహ క ఫ సమణ ఫలుడన ంచ అతడతు మహజున ఙమరలతు మతనంచంద. తపూరు యుదధం 1686:

ఫమభమ స దయుడ గ ఫూయు జగమహజు తన బనలు డన ళంహషనం ఎకకంచడతుక కుటతున శరయంగమహమల కుటటంఫతున ఖ ద ఙఱహడ. కహతూ రలుగట కషఽత మ యంగ కడకు మరచభ నమకుడ శరయంగమహమల కుభరయుడ మహభదఴమహమలన ఫంద నంచ తంఙడ. దంత జగమహజు శరయంగమహమల కుటటంఫతున తతతం సత ఙభంఙడ. జగమహజున మరచభ నమకుడ ఒడంచ, రల యున ఆకతంచ, మహభదఴమహమలన మహజున ఙఱహడ. కహతూ జగమహజు భధయ, జంజ తృహలకులత కటత ఏమహటట ఙళ 1686ల తూయు ముదధం ఙఱహడ. దకషణ దవంల దద ఎతత న పయంగులు రహడంద ఈ ముదధంలన. జగమహజు కటత ూమతగహ ఒడతృ భంద. ఈ ముదధం గుమంచ రలగటరహమ ఴంఱహఴళ వఴమషత ంద. మహభదఴమహమల కహలంలన కందనరలు తజయూర ల వలనబ ంద

మూడ వ ంకటపత రహయలు (1630-1642):

మహభదఴమహమల అనంతయం అళమ మహభమహమల ద భనఴడన భూడ రంకటతమహమలు తృహలనకు ఴఙడ. తజయూర, గలకండ షలరత నలత ముదధ లు ఙఱహడ. చఴమక మహజమం తృ ంద చతత యు జలర అడఴుల క తృ భ భయణంఙడ. మూడ శరంగరహయలు: చఴమ వజమనగయ తృహలకుడ భూడ శరయంగమహమల. రంగలు ముదధంల గలకండ ళనలన ఒడంఙడ. తర జుభర నమకతంల గలకండ ళనలు, భుషతతౄహఖరన నమకతంల తజయూర ళనలు మహమల మహజం దండతత భ. 1642ల రల యు ఴదద జమగన ముదధంల మహమలు మహజమం తృ ందడ. మహమల తృ తసంత భధయ, రల యు నమకులు తర జుభర త తృ మహడన ఴందరహళ ముదధంల మహజమం తృ ందయు. 1665ల

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 13: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

మహమలు భళల నగ ండన ఆకతంచ 1680 ఴయకు తృహలంఙడ. సహభర జం అషతతంచంద.

వజయనగర యుగ వశశుహలు

పహలన: షందమ మహచమకం. ఴంఱహనగత తృహలన, మహజు దరహంవ షంబూతడన ఫఴన ఉంద. ఆభుకతభరలద,మహవయభరధవమం, షకలతూతషభమతం లరంట గంథల నట తృహలన వధనలన ఴమణంఙయు. మహజయతున మహశట ం - భండలం -నడ - షథలం - ళభ -

గహ భం అన యకహలుగహ ఴమకమంఙయు. భంతభండలక అధకషుడ ధనభంత (షయశయః). ఇతడనషఫనమక, తంతనమక అతు లఙరహయు. షభరరఱహలు కలుఴు కటల జమగవ. మ ండ దఴమహమల షఫ బఴనతునభుతలఱహల అతూ, శరకశణదఴమహమల షఫ బఴనతున బుఴన

వజమం అతూ, అచతమహమల షబన రంకట వలరష భంటంఅతు లఙరహయు.

బుత తుయసణల అటట ఴన (మ వనఽ), కందఙయ (ళతుక), ఫండయ , ధమహమషన లరంట ఱహఖలు ఉండవ.

ఆరక పరసతులు: జల ధన ఴతత ఴఴసహమం. బూత శషత మహజయతుక ధన ఆదమం. బూభులన షమ ఙభంచ నన వధంఙరహయు. తలుగు తృహంతల తభమయుష భంత షమ తుయఴ ంఙడ. షమ కషం తమహంధల కషమతృహటగడ, మనడల దయగడ అన కలభరనలన వతుయగంఙయు. ఫసమణ ఈనభుల 1/6ఴ ఴంత, దరహలమ బూభుల 1/30ఴ ఴంత నన ఴషఽలు ఙళరహయు. బూత శషత భరతం 1/3ఴ ఴంత ఉండద. భరగహణ (తూమహంఫయ), బ టట (కహడంఫయ) ననల తడలుండవ. ననలు ధ న , ధనయౄంల ఙలంచఴ చ. ననలు ధన యౄంలన ఙలంఙలందగహ కటటడ ఙళనటట మహవయభరధవమం దమహ తలుసత ంద. షఴమహణ దమరతున ళదధ మం అనరహయు. గహ భరల తృ లరలు, శషత వఴమహలన కవలల నమద ఙళ ఉంఙరహయు (కవల షంతలు).

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 14: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

వుఴులన బనందకు ులమ ఙలంఙల. తచగహళ గణఙమ నన వధంఙరహయు. కండజు అన భంగల అబయథన బయకు అళమమహభమహమలు కతున తృహంతల భంగల ననన తలగంఙడ. సహలరహయు భగమ, ంజ ళదధ మం ననలన; కుభమమ చకకహతుక ననన; ఉుకటయ ఉమ నన; ఇండ ఇలమ నన; తుధ తుకషతృహలు, తటలు, వుఴులు, తూటఫుగల షంతత నన వధంఙరహయు. నగలరుయంల రశంఙ ఴషత ఴుల 42 రల గడల ఆదమం ఴఙదతు నఽతుజ మహఱహడ. వరహహల షభమంల కలరణతుక,

గుడ కయయణం అన ననలు వధంఙరహయు. శరకశణదఴమహమలు కందనరలు, చందగమ తృహంతల కయయణ ననలన తలగంఙడ. భహనఴతత ఆమథక షంఴతయం తృహయంబభభయదతు స మహఱహడ. వజమనగయ మహజంల ఫంగహయం, రండ, మహగ నణలు అభల ఉండవ. గదణం ఫంగహయు నణ ం. దననఴమహస అనరహయు. గదణంల షగం త. పణం, చననం అన ఇతయ ఫంగహయు నణలు కడ రహడకల ఉండవ.

ఎకుకఴ రహడకల ఉనన నణ ం భరతం పణం. తర అనద రండ నణ ం. ఇద పణంల ఆమ ఴంత. జటలు, కహష అనవ మహగ నణలు. దనయం అన ఈజమన నణ ం కడ రహడకల ఉండద. ఴఴసహమ అతఴదధ క ఙయుఴులు, కహలుఴలు, తటకహలన తవంఙయు. ఫుకకమహమల కహలంల నగ ండ ఴదద శయురయు తటకం, సహళఴ నయళంసృడ కహలంల అనంతుయం దగయ నయసహంబుద తటకం, శరకశణదఴమహమల కహలంల నగలరుయం తటకహలన తుమమంఙయు. కండవట మహజంల కండభయష తభమషభుదం, కండ షభుదలన తుమమంఙడ. నట తటకహల గుమంచ కడభరతళ ఱహషనంతలుుతంద. ఙయుఴు కంద సహగు ఙషకున మ తలు ఙయుఴు తుమమంచన రహమక దవఫంధ భరనం (1/10)

ఙలంఙరహయు. శరకశణదఴమహమలు తృ యుగష ఇంజతూయ షహమంత తంగబద నద తయుటటట ఆనకటటన తుమమంఙడ. ఴఴసహభయతయ, ఴతత

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 15: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

ననలన వులరకదమం అనరహయు. సహల, కభమమ, కుభమమ... ఴతత లరహయు జయత ళదధ మం అన ఴతత ననన ఙలంఙరహయు. కహరమ నద కశణమహమలు కశణమహమ సహగర డమ, కయుగలు ఴదద ఆనకటటన తుమమంఙడ. తదట ఫుకకమహమల భంత చకకఴడమరర ఫుకకసహగయం, అనంతసహగయం ఙయుఴులన తవంఙడ. దవభంతట తటలు వసహత యంగహ ఉననమతూ, ండ చఴకగహ లతంఙఴతు స మ కననడ. ఴఴసహమ షంఫంధ మవభలు ఎకుకఴగహ ఉండవ. తడత, ఆదతు, గుతత , వనకండ నఽలు మవభకు కంద లుగహ ఉండవ. కలంకహమ ఴషత మవభ కడ ఴదధ ఙందంద. కయౄనలు, గుతత , అనంతుయం తృహంతల ఴజయ లు అధకంగహ ద మకవ. ఴజకయౄర గనలు ళదధ ఙందభ. నకల ఴజయ లు తమరయఴుతననటట ఫమసహ మహఱహడ.

గహ భరల జమగ సహథ తుక షంతల గుమంచ ఆభుకత భరలద మ కంట ంద. రహతృహయ కంద ల గుమంచసంవవంవత గంథం వఴమసత ంద. వజమనగయంల 300 ఒడమఴులుననమతు అఫుద ల యజయక మహఱహడ. మటటల మఴు కషం కండవడ , వజమనగయ మహజయల భధ ఙలర కహలం ఘయణ జమగంద. తదట దఴమహమలు మటటలతు ఆకతంచ ధయమఱహషనం (1416)

రభంఙడ. ులకహట మఴుల ఴ ంద, భుళ ంల ఴయతక రహణజయలు; ఎగుభత, దగుభతల గుమంచ ఫమసహ మహఱహడ. ట కు ఴయతకులు ఴయునకంఅన నన ఙలంఙరహయు. నడ కహలకట భుఖ నకహ తుమహమణ కందంగహ ఉండద. రహతృహయ, రహణజ కంద లన నకయభులు అనరహయు. శూహంఘక పరసతులు: షభరజంల ఫసమణులకు ఉననత సహథ నం ఉండద. డతంగ స ఙతయయణ ఴఴషథ గుమంచ వఴమంఙడ. నట గహ తణ జఴనం గుమంచ ఫమసహ మహఱహడ. ఫకతలు ఫజనం తనహ ఏ ఇతయ తూ ఙమయతు మహఱహడ. కషతమ ళత లు షతషసగభనం తృహటంఙరహయతు,

నయఫల ఆఙయం ఉందతు మ కననడ. ముదధ ఖ దలన ఎకుకఴగహ ఫల ఇఙరహయతు, ఆమథక ఴతసహలు ఎకుకఴగహ ఉననమతు, గహ తణులు దమకం అనబవంఙరహయతు, ూమ గుడళల తుఴళషఽత అయధ నగనంగహ ఉండరహయతు ఫమసహ తలతృహడ. తదట దఴమహమల కహలంల

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 16: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

ఴచన తుకలడ కహంట వజమనగయం చటటట కలత, అందచందలన; దతృహఴళ, నఴమహత ఉతరహలన జలు జయుుకున వధనం గుమంచ మహఱహడ. మ ండ దఴమహమల కహలంల ఴచన అఫుద ల యజయక వజమనగయం లరంట టటణం ంచంల భమ కకడ లదతు కతతఙడ. ఇకకడ ఴజయలన మహవులుగహ తృ ళ అబమరహయతు మ కననడ. రఱహ ఴతత వధంచన ననల దమహ షభకమన ఆదమరతున తృ లస ఴఴషథకు జతబతలుగహ ఙలంఙరహయతు తలతృహడ. రవలన యౄతృహజరహళ అతు లఙరహయతు ఙతృహడ. రట, కుళత , భలముదధం, తలుఫ భమలరట, షంగతం, నటం, వధ నటకం, మకషగహనం, చదయంగం నట జల భుఖ వనదలతు యజయక మ కననడ.

శరకశణదఴమహమల కహలంల ఴచన డతంగ స ఙతయయణ ఴఴషథ, దఴదళ వధనం,

ఫసమణులు తుయఴ ంచన ఇతయ ఴతత ల గుమంచ వఴమంఙడ. వజమనగమహతున మమ టటణంత తృ లరడ. అతడ కహలంలన ఴచన ఫమసహ కడ నట సహంఘ క, భత మళథతలన వఴమంఙడ. అచతమహమల కహలంల ఴచన నఽతుజ షభరజంల ఉనన బూసహభులు, బుఴుల వంగహయ మతం; సహంఘ క దమహఙమహల గుమంచ మహఱహడ. వజమనగయ కహలంల అదుతంగహ ఙళన ండగ దషమహ. కశణమహమలు ంచభులు కడ దఴుడ ూజకు అయుు లతు భరలదషమ కథల మ కననడ. వజమనగయ కహలంలన తదటసహమగహ ంచభ కులషథ లు (భరల, భరదగ, ఴలమ, చకకట, యమ) ఏమహడ యు. కభమమ, కుభమమ, కంసహల, ఴడంగ,

వుకహయులన తృహంఙలులు లద ంఙననంరహయు అనరహయు. నట షభరజంల సహలరహమతు క కలులు అతూ, గహయడ ఙళరహమతు వవనదలు అతూ, ఴఴసహమదయులన ఴకకల లద రయయ ల అతూ, వుకహయులన కుయుఫలు, ఇదమనలు అతు లఙరహయు. రవులన నకయభులు అనరహయు.

ఫసృఫయతం, కనవులకం, ఴయవులకం, షతషసగభనం లరంట ఆఙమహలు ఎకుకఴగహ ఉండవ. మ ండదఴమహమలు ఫసమణులత కనదన వధనతున అనషమసహత భతు తజ ఙభంఙ

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 17: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

డ. మహమలఆసహథ నంలతు అనక ఴందల భంద ళత లు అతడత షసగభనం ఙమడతుక ళదధం

అతు తుకల కహంటమహఱహడ. బయత వఴంత తృహటట ఫయన ూడటట ఆఙయం తలుగురహమల ఉననటట నఽతుజ మహఱహడ. కులకటటట ఫటట తృహటంచతు రహమ షభమ షంకం వధంఙరహయు.

స నక, నయయపహలన:

నమ తుయసణకు కభఫదధబ న నమసహథ నలు లఴన ఙతృహల. నలుగు యకహల నమసహథ నలుననటట మహవయభరధవమం మ కంట ంద. మహమలు అతననత నమరధకహమ. కహతూ మహమలకు ఫదలు ధతు నమ తుయసణ జమరహడతు అఫుద ల యజయక మ కననడ. భహభంత తభమయుషకు ధయమతతృహలక అన తయుద ఉండద. మహమలకు నమతుయసణల తడడ ఉద గులనతృహడరహకుకలు అనరహయు. నయ తుయౄణకు దఴ మకషలు అభల ఉననటట తుకలడ కహంట మహఱహడ. గహ భంల ఱహంత బదతలకు తలరమ,

షథలరతుక కహఴలరహయు, యతయణ షమసదద తృహంతల తృహయగహయు ఫధత ఴఴ ంఙరహయు. ఆమగహండకు ఈనభులు, తృహలగహయకు జయగయు ఇఙరహయు. వజమనగయ ళనంల ళదధ ళనం, క జత ళనం అన మ ండ ఫగహలుండవ. ళదధ ళనం అజభరభలక కందఙయఱహఖ ఉండద. మహమలు స ంతంగహ జతం ఇచ తృ లంఙ ళనం క జత ళనం. కందఙయ ఱహఖకు ళనత లద దళరహభ అధతగహ ఉండరహడ. ఇతడ భంతభండలల కడ షబుడ. భుళ ం ళనలకు మహమలు ఈనభులఙడతు మసహట మహఱహడ. ఇరకహకుండ అభయనమక ళనం కడ ఉండద. ఇద బూసహభ వధనతున తృ ల ఉంటటంద. ళతుక షహమరతుక ఇఙ బూత లద దతు ఴఙ ఆదమరతున అభయభు అనరహయు. అచతమహమల కహలంల ఆయు లకషల అభయ నమక ళనం ఉండదతు నఽతుజ మహఱహడ. నకహ ఫలం కడ ఉండద. కశణదఴమహమల కహలంల స నఴర మహషహట ధత తమమజు నకహదళతగహ ఉననటట తలుసత ంద. గరహ ఆకభణల తృ యుగష రహమక మహమల నకహఫలం షహమం ఙళందతు తౄహదర ఴ మహస మ కననడ. మహమరహచకం చతమద దమహ లన మ కంట ంద. వతఴుల మహళ యుర దంఫ ళ అన

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 18: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

ముదధ మకయం ఉననటట మహఱహడ. దంద ముదధం, సహభు గమడలు ఉండవ.

మత పరసతులు: వజమనగయ తృహలకులు రదభరయ తషహ నఙయ అన తయుద ధమంఙయు. మహజులు ఴ ందఽ భతతభరనలు అభనటక యభత షసనతున దమశంఙయు. ళనంల అతున భతలరహమతూ ఙయుకుననయు. శరయంగంలతు రశణఴులు జ నలన ఴ ంళషత ంట ఫుకకమహమలు కలంచకుతు రహమ భధ షంధ కుదమహడ. దఴమహమలు జ నలకు, భుళ ంలకు తృహయథన సకమహలు కలంఙడ. శరఱ లంలతు జ నలన ఱహంతలంగ ఴ ంళషత ంట శరకశణదఴమహమలు రలుగట గతు తభరమనముడతు ంంచ శకషంఙడ. అళమమహభమహమలు మహజధతులతు తయకరహడల గఴధన షభమతంఙడ. కహకతముల కహలంల తృహయంబబ న సహమయత భతం మహమల కహలంల తృ శణకు నచకుంద. షంగభ ఴంశరములు కహలరభుఖ ఱ ఴులు. రహమ కుల దఴం వయౄతృహకషుడ. కుల గుయుఴు కమరవకత ఆఙయులు. సహమయత గుయుఠబ న వంగమ తృహఫలం తృ ందంద. సమసయమహమలు వంగమతు దమశంచ వదతయుథ లకు దనధమహమలు ఙఱహడ. భరధరహఙయులు (ఫుకకమహమల భంత), అతడ తభుమడ ఱహమణఙయులు రదలకు, షమతలకు ఫషహలు మహఱహయు. భరధరహఙయులు కయమ తభరంష దధతతు ునయుదధ మంచడతుక మతనంఙడ. అతడ జ తతూమ నమ భరలరవషతయ, మజతంత షధతుధ అన గంథలు యచంఙడ. మ ండ రంకటత మహమల ఆసహథ నంల భుఖ అదత ఴకత అభన అమదకషతలు తుఴళంఙడ. సహభరన జలు భరతం ఱ ఴ, రశణఴ భతలన ఆదమంఙయు. కహలరభుఖ ఱహఖకు మతత ఆదయణ ఉండద. దఴమహమల కహలం ఴయకు కమరవకత కుల గుయుఴుగహ ఉననడ. సమసయుతు స దయుడన భరయ భంత భరధఴభంతక కడ కమరవకత ండతడ గుయుఴు.

తళఴ ఴంవ తృహలన కహలం నంచ రశణఴం మహజయదయణ తృ ందంద. భధఙయులు ఆంధదవం యటంచ గదఴమ తయంల ఱహభఱహళత (నయసమతయథ), ఱబనబటటట (దమనబతయుథ లు)లన

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 19: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

శశలుగహ ళకమంఙడ. భధఙయుల అనంతయం దత గుయుఠహతున అలంకమంచంద దమనబ తయుథ ల. నయసమ తయుథ లు శరకయమం కందంగహ దత భతతున ఙయం ఙఱహడ. వజమనగయ కహలంల ళదధ దతఙయులు భరతం రహషతయుథ ల. సహళఴ నయళంసృడ గుయుఴు రహష తయుథ లు. ఆంధదవంల ఙయబ న వశషహట దత శర రశణఴ ఱహఖ ఴడగల ఱహఖ. కశణమహమలు గవంద దశకుడతు తలగంచ తతఙయులన మహజగుయు ఠంల తుమతంఙడ. ఴలఫఙయులు శరకశణదఴమహమల ఆసహథ నతున షందమశంఙడ. అళమమహభమహమల గుయుఴు కడ తతఙయుల. దడమరఙయ అమ దకషతలన ఒడంచ ఱ ఴకషతబ న చదంఫయంల గవందమహజసహత ూజతరహలు తుయఴ ంఙడ. శరయంగమహమల గుయుఴు తయుభల తతఙయులు. మ ండ రంకటత కహలం నంచ ఱహషనల వయౄతృహకషుతు ఫదలు రంకటవయుడ తకషభమరడ. అతడ నణల కడ శరరంకటఱహమనభ: అన లఖనం కతుషత ంద. తయుత, శరఱ లం, అస తలం, శరకహళసళత నట ళదధ దరహమరలు. కడ జలర లతు ుశగమ ఴదద వంగమసహమయత భఠ ఱహఖ ఏయడంద. సహమయత భతషథ లు ంఙమతన దఴతలకు కుభరయసహతతు ఙమ శణమత వధనతున తృహటంచగహ, భదఙయుడ ఴల సనభంతడ ూజకు ఆదయణ మగంద. భహమహశట నంచ వఠఫ ఆమహధన రశంచంద. నఴమహతల జంతఴులన ఫల ఇసహత యతు స మ కననడ. మహజధతుల శఴమహత నడ ళడబ కకరహయతు, యథతుకునన ఇన గహలరలకు వు చయమం గుచ రలరడరహయతు తుకలడ కహంట మహఱహడ. తయుత కండకు రళ వంత తకకలు తకక బకుత ల గుమంచ తమగ ల భలనన తన చందఫన చమత గంథంల మ కననడ. అయవట ఴంవషథ ల కహలంల మహఫరట డనతల అన ఇటలమన తతఫ ధ సహతగహ యు భరయుకుతు క షతఴ భత ఙయం ఙఱహడ.

మహమల నణల మహజు యు లద తయుద (కననడంల భరతబ) కరు; ఎదద ,

ఏనగు, గదద గుయుత లు భమ రు భుదంఙయు. ఆలమ తృహంగణ గడల గుయం తభ ఎకుకఴగహ కతుషత ంద. వజమనగయ టటణం తుమహమణతుక భుంద తుమమంచన ంతృహఴత ఆలమం వయౄతృహకషుడక అంకతం ఙఱహయు. దతున తదట సమసయమహమలు తుమమంచగహ దతు

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 20: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

భుంద యంగభండంన తన టట తలకహతుక గుయుత గహ శరకశణదఴమహమలు తుమమంఙడ. వదయశూహరషవతలు - కళలు: అధకహయ ఫశ షంషకతం అభనటక తలుగు, తతళ, కననడ ఫశలకు తృహధనం ఇఙయు. వంగమ ఠ గంథలమ అధత, కవ అభన కశణబటటట కు ఈనభులచ మ ండ ఫుకకమహమలు గయవంఙడ. తళతృహక అననభరఙయులు తన కయతనలన మహగ మకుల మహళ షయషత గంథలమంల బదమఙడ.

షంషకృత భశుహ రచనలు

వదయణసహత - ఐతమమదక, తతమమదక, ంచదశ, జఴనమకత వరక. భరధరహఙయులు - మహవయ భరధవమం, జ తతూమ నమభరలర వషతయ, షయదయశన షంగస. ఱహమణుడ - రదయథ కహశక (ధతఴతత) (షతయథ కహశక - సహత దమరనంద షయషత) రంకటభుఖ - వులతభరంష (లంగహధమ - రదయథ తత తుయణమం) రదంతదశకుడ - తతటక, తతయ చందక, నమ ళదధ ంజనం, మరదరహబుదమం,

మహభరబుదమం. రహషతయుథ లు - తయకతండఴ, తతయ చందక, నమరభతం.

మ ండ దఴమహమలు – భహనటక షధతుధ

గంగహదవ – భధమహవజమం

తయుభలర దవ – ఴయదంతకహ మణమం

శరకశణ దఴమహమలు – జయంఫఴత మణమం, భదలసహ చమత, ఉషహ మణమం, షకల కథ సహయషంగసం

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 21: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

లకషమధయుడ - షంగత షఽమదమం

యఘునథమహమలు - షంగత షధ

శరకశణదఴమహమలు ఆభుకతభరలద గంథంల గదదవ, యంగనథల భ గుమంచ వఴమంచంద. తయుభలరంఫ అచతమహమలు, అతడ ఆసహథ న నయతక ఴయదంతక భధ గల భ గుమంచ మహళంద. తలుగు భశుహభఴృదధధ: తలుగు ఫషహ చమతల వజమనగయ ముగం షయణముగం. దవఫశలంద తలుగు లష అతుశరకశణదఴమహమలు మ కననయు. శరనథ కవసహయఫభుడ ఆంధరహణక కనకహతలకం ఙభంఙడ. నచనస భుడ మ ండ ఫుకకమహమలఙ ంఙకలదననన అగహయంగహ తృ ందడ. ఉతతయ

సమఴంవం గంథతునయచంచ సమసయ దఴుడక అంకతం ఇఙడ. ఉదమగమ తృహలకుడ ూషతృహట ఫషఴమహజుకు, దఽఫగుంటనమహమణ కవ తన ంచతంత తున అంకతం ఙఱహడ. దగు ల

దగనన - నచకతతృహఖరనం; నంద భలమ,ఘంట ళంగమల -

ఫ ధ చందదమం గంథలు గంగనన భంతక అంకతం ఇఙయు. షంషకత నటకహతునతలుగు కహఴంగహ యచంచన తదట జంట కఴులు వమ. లలభమ నవయబద డ జ తతూ ఫయతం,

వంగహయఱహకుంతలం గంథలన యచంఙడ. రహణ నమహణ అతు లకన లలభమ, అననభరఙయులు సహళఴ నయళంసృడ కహలంరహయు.

తృ లుగంటఙననభంత నయళంస ుమహణం, ఫలఫయతం, సయబ చమత (మకషగహనం)లన యచంచ నయళంసృడ దగయఅగహమహదలు తృ ందడ. 'తలుగుల థభ మకషగహనంగహ సయబ చమత యచభతగహ ఙననభంత ఆంధసహఴ త చమతల వశశ సహథ నతున అలంకమసహత యు' అతు ఆయుద మ కననడ.

కయవ గమహజు – ళంహషన దతంశక అలసహతు దదన – సహమచశ భనషంబఴం (భన చమత) నంద తభమన – తృహమజయతసయణం

భరదమగహమ భలన – మహజఱఖయ చమత

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 22: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

ధఽయుట – కహళహళత వయ భసతమయం, కహళసళత వయ వతకం

ంగళ షఽయన – కయయూమణ దమం, మహఘఴ తృహండవమం, ఫరహత దభనం

తనల మహభకశణ డ – తృహండయంగ భహతమయం

మహభమహజబూశణుడ – ఴషచమత (అషలుయు బటటట భూమత) ఙభకమ రంకటకవ – వజమవలరషం, సహయంగధయ చమత

యఘునధ నమకుడ – నలచమత, సహవత చమత

భుదద ళతు – మహధక సహంతనభు ఎకహభ నథడ – త చమత

కహళ షయ – ళదద వయ చమత

వజమయంగ ఙ కహకనథడ – భరఘ భహతమయం , శరయంగ భహతమయం

యఘనథ తండభరన (ుదకకట) - తృహయత మణమం అన తలుగు ఫంధతున యచంఙడ. ఇతడ ఆసహథ నంల ఉనన నదయుతృహట రంకనన - ఆంధఫషహయణఴం (తలుగుల థభకవం లద తుఘంటటఴు)న యౄతృ ందంఙడ. కళర వయమహజు (బ షఽర) భహ ఫయతతున తలుగు ఴచనంల మహఱహడ. వదయణ భసమ తన షంగతసహయం గంథంల అనక మహగహలన వఴమంఙడ. కశణమహమలు కశణ అన వదంషడ ఴదద వణ నయుకుననడ. మహభమ భంత షయబయయ కయయతుధ కమహణ టక షంగతతుక రదం లరంటద. వణ ధన రహభదంగహ మ ందంద. వయనయళంసృడ కహలరతుక కచూడ ఫగఴతలు తృహచయంలక ఴఙయు. వహషయు నరహణలు - కళలు ఆలమరల తుమహమణం ఎకుకఴగహ జమగంద. ఙళ, ఙళక ఱ లతు అనషమంఙయు. ఈ ఆలమరలన షవఱహల తృహంగణంలఎతతభన గుమహలత తృహకహమహల భధ గంతయ వభరనలు, దవ ఆలమం, యంగ కయయణ భండతృహలత షమహంగ షందయంగహయౄతృ ందంఙయు. భండతృహలు వఱహలంగహ ఉండ షస

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in

Page 23: SmartPrep...జయనగర హమ రజయ జమనEయ సహభర జయ న 1336ల స 8 సయ 8హమల , ఫ క క 8హమల సథహ య . ఈ సహభర జయ

ష షతంబ భండతృహలుగహ ళదధ ఙందభ. ంతృహఴత ఆలమరతున తదటసమసయమహమలు తుమమంచ వయౄతృహకషుడక అంకతతఴగహ, శరకశణదఴమహమలు ఈఆలమం భుంద యంగభండం తుమమంఙడ. సంల సజయమహభరలమం,వఠలసహత దరహలమరలన తుమమంఙ

డ. సజయమహభరలమం గడల మహభరమణగహథలన శలరలుగహ ఙకహకయు. వఠలసహత ఆలమం వజమనగయ రహషత

తుమహమణల భకుటమబ ంద. దనన షతషయ భండంఅంటయు. పయౄ షన ఈ ఆలమ గ తనతునతృ గడడ. దతున మహమ

లు తయు దగజమమరతలకు చసనంగహ తుమమంఙడ. ఇండ - ఇసహ తక ఱ లల తుమమంచన కటటడం'దమభసల'. టటుటనగుల ఱహలల కడ ఇసహ తక

రహషత ఫఴం కతుషత ంద.

Downloaded from http://SmartPrep.in

SmartPrep.in