Small Talk 38 Herbestemming Kerken Van KerK naar KerN€¦ · Brussel - 10/03/2020. Small Talk 38 ....
Transcript of Small Talk 38 Herbestemming Kerken Van KerK naar KerN€¦ · Brussel - 10/03/2020. Small Talk 38 ....
-
Brussel - 10/03/2020
Small Talk 38
Herbestemming Kerken
Van KerK naar KerN
TV Studio Thys Vermeulen - Studio Roma
i.s.m. Sven Sterken KU Leuven
-
Ontwerpteam
Architectuur en Stedenbouw Studio Thys Vermeulen
Architectuur en Erfgoed Studio Roma
Architectuur en Geschiedenis Sven Sterken KU Leuven
Ontwerp: Sofie Beyen, Andriy Bruyninckx, Matthias Decleer, Evelien Deprins, Nicole Fröhlich, Ine Huybreghs, Katrien Lommaert, Sven Sterken, Tom Thys
-
Methode
Inzichten
1. Omgeving: van KerK naar KerN
2. Gebruiken: opzoeken van grenzen aan polyvalentie
3. Openen en indelen: enkele typologische oefeningen
4. Decorum: werken in de marges van een monument
5. Kerkenbeleidsplannen: kleine dorpen, grote regio’s
En nu?
-
Methode
1. Analyse van de bestaande kerk
Inventarisatie: We bestuderen ontstaans- en bouwgeschiedenis, interieur, mobilair en erfgoedbesluiten. We maken een waardestelling op en bundelen de kennis tot één geheel zodat dit in het vervolgtraject meegenomen wordt.
2. Analyse van de omgeving
Integraal: Wij bestuderen naast het kerkgebouw ook de omgeving en de omliggende voorzieningen. Om het weefsel te begrijpen kijken we naar historische kaarten. Des te meer vragen we stellen, des te meer antwoorden kan het project bieden.
3. Scheppen van een nieuw kader
Gebruiken
Openen
Indelen
Decorum
Optie 1 Optie 2 Optie 3 Optie 4
1. Analyse van de bestaande kerk
4. Voorstel vier scenario ś
Scenario 1
Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4
5. Concluderend model
2. Analyse van de omgeving
-
1110
Overzicht bouwevolutieOp de rechterpagina wordt een overzicht gegeven van de verschillende bouwfasen. De kerk werd gedurende zijn geschiedenis enkele keren geteisterd door brand. Hierna bouwde men meestal de kerk weer op, waarbij deze ook enkele keren werd vergroot. Het plan op de linkerpagina geeft visueel weer in welke periode de gevels en binnenmuren die er nu staan werden gebouwd. De globale vorm van het schip bijvoorbeeld is al zeer oud, maar na de brand van 1919 werd het schip volledig heropgebouwd, met uitzondering van de westmuur, welke wel een restant is van het Romaanse kerkje. Het schip kreeg in dit plan daarom de kleur van de fase 1920-1924.
Bouwgeschiedenis
Links:1. Grondplan met aanduiding bouwgeschiedenis (plan opgemaakt en bewerkt door Studio Roma op basis van plan van AIT architecten)Rechts:1. Schematische voorstelling van de bouwfasen (plan opgemaakt en bewerkt door Studio Roma op basis van plan van AIT architecten)
oudste restant van 12e eeuw
eind 14e - begin 15e eeuw. Grondig gerestaureerd in 1925
1640
1701
1909
1920 - 1924
Romaans éénbeukig zaalkerkje
eind 14e - begin 15e eeuw
1640: groter transept + rechthoekig koor + sacristie
1701: groter koor
1909: nieuwe sacristie (Henri + Valentin Vaerwyck)
1920-1924: heropbouw /restauratie + zijbeuken (Valentin Vaerwyck + Stan Mortier)1925: westtoren gerestaureerd
vooronderzoek VandenBorre-Lauwers 2011
Restauratiedossier AIT architecten, ingediend en goedgekeurd in 2014.
vernieling door brand (1597, 1582) 1603: heropbouw
1883: restauratiewerken
1919: brand --> zwaar vernield
1952 en 1966: restauratiewerken
-
3.4 Publieke functies rondom de Sint-Walburgakerk
Rechts:Kaart met publieke functies
Links:1. Binnenplaats Europacollege2. Basisschool Hemelsdaele
2 3
De onmiddelijke omgeving van Sint-Walburga heeft een rustig en residentiëel karakter. Tussen de woningen bevinden zich faciliteiten voor toeristen als hotels en b&b’s, maar deze treden minder naar de voorgrond als in de straten dichter bij het centrum. In de directe omgeving van de Sint-Walburgakerk zijn een aantal onderwijs en onderwijsgerelateerde functies te vinden:
• De speel-o-theek de Piepbal bevindt zich in de voormalige Orangerie. Dit is een plek waar mensen met een mentale of fysieke beperking gebruik kunnen maken van aangepaste spelen of ze ook kunnen uitlenen.
• Het Europacollege ter plaatse van het voormalige Jezuïtenklooster als toonaangevende opleiding.
• De voormalige basisschool ´Hemelsdaele ,́ welke vanaf juni 2017 zijn functie onttrokken is en aan een projectontwikkelaar verkocht wordt.
• Op een afstand van 300 m bevindt zich het Humaniora Hemelsdaele.
• Ten noorden van de kerk bevindt zich de basisschool Brugge centrum.
Europacollege
Basisschool ´Hemelsdaele´
Humaniora “Hemelsdaele”
Basisschool “Brugge centrum”
Vakantie -huis
Vakantie -huis
Hotel
Speel-o-theek De Piepbal
Sint-Walburga
5554
-
Methode
3. Scheppen van een nieuw kader
Thema’s en opties: We starten de discussie eerst thematisch. Dit opent de geesten, en maakt een bredere discussie mogelijk.
3. Scheppen van een nieuw kader
Gebruiken
Openen
Indelen
Decorum
Optie 1 Optie 2 Optie 3 Optie 4
1. Analyse van de bestaande kerk
4. Voorstel vier scenario ś
Scenario 1
Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4
5. Concluderend model
2. Analyse van de omgeving
-
Openen Kerk
Links:schema toegangen met publieke pleinen
Rechts:1.Anonymous Interior of an Imaginary Gothic Church without Staffage, first half of the seventeenth century;Bron: Divine Interios, Baisier C.2. Dirck van Delen, Church Interior showing the iconoclastic fury, 1630; Bron: Divine Interios, Baisier C.
1.
2.
-
Bestaande toestand De Kerk heeft enkel frontale toegang
Optie 1 De kerk met 3 gezichten
4.2. Openen Kerk
Om de kerk meer bij de school te betrekken, voorzien we een tweede toegang aan de zijde van de school. De kerk richt zich als het ware naar de school. Aan het transept aan straatzijde voorzien we een derde toegang. Deze richt zich vooral tot bezoekers van kerkdiensten in het koor. Deze 3 toegangen faciliteren binnenin de kerk tal van gebruiksmogelijkheden. Het schip en het koor zijn apart ontsluitbaar voor de 3 mogelijke gebruikersgroepen en richt zich naar de dorpsgemeenschap, de school en de geloofsgemeenschap.
Momenteel richt de kerk zich enkel naar de voorzijde aan het plein. Er is een pad rondomrond de kerk, maar deze heeft geen publiek statuut, en voelt eerder aan als een restruimte.
Optie 2
Ontpitten en verbinden
Optie 3
Uitbreiden school
We verwijderen de aanbouwen centraal gelegen op de site. Hierdoor ontstaat een interessante interactie tussen de verschillende buitenruimtes. Het wordt één site. Enkele strategische ingrepen expliciteren verder het idee van verbinden. We voorzien een fietsenberging aan de toegang aan de St-Amandswijk. We creëren een verbindende gang in de bestaande vleugel van het schoolgebouw. En door het voorzien van een nieuwe toegang in de pastoriewoning op de hoek naar het plein gericht, kan via de bestaande trappenhal de verdieping ontsloten worden voor publiek gebruik.
Het is belangrijk ook een visie op lange termijn te ontwikkelen. Wat is de draagkracht van de site voor de uitbreiding van de school. We tekenen een nieuw klassenpaviljoen voor de kleuters in de groene pastorietuin. Ook het lage gedeelte van de bestaande schoolbeuk kan uitgebreid worden naar een nieuwe vleugel met 2 verdiepingen.
70 71
-
Indelen Kerk
Links:schema indeling dienende ruimte
Rechts:Interior of an church ,
Isaak van Nickelen, 1670;Bron: Divine interiors, Baisier C.
-
Optie 1 Losse elementen in de kerkruimte
Optie 2
Sacristieën en torenEen gordijnwand kan van het koor en de zijkapellen een aparte ruimte maken. Hierdoor ontstaan verscheidene gebruiksmogelijkheden. De hoofdruimte kan de meer neutrale vorm van een rechthoek aannemen, of nog steeds een kruis zijn zoals nu het geval is. In de af te scheiden ruimtes kan men bijvoorbeeld alle stoelen stockeren om van het schip één grote lege ruimte te maken. Een flexibel podium en verplaatsbaar altaar ondersteunen deze flexibiliteit.
De kerk beschikt over enkele kleinere secundaire ruimte. Een optimalisatie hiervan creëert nieuwe plekken voor sanitair, kitchenette, vergaderruimte, sacristie en bergingen. Deze voorzieningen verhogen de gebruiksmogelijkheden van de kerk.
Optie 4 Nieuwe zijbeukIndien we de gebruiksmogelijkheden van de kerk verder willen opdrijven, kunnen we ook naast de kerk bijbouwen. We bouwen een nieuwe zijbeuk naast het schip dat de kerk vervolledigt, en daarenboven een nieuwe realitie met het achtergebied van de kerk mogelijk maakt.
Optie 3
Vergroot doksaalDoor het uitbreiden van de mezzanine aan het orgel ontstaat er ruimte om een aantal interessante kleine ruimtes te voorzien, zoals kleine vergaderzalen op gelijkvloers en een open mezzanineruimte op de verdieping.
-
Decorum
Links:1. Tate Britain, Caruso St. John, 2013; Bron: https://www.carusostjohn.com/projects/transforming-tate-britain/
Rechts:1. Interiors of cathedral, , H.van Steenwijck, 1593; Bron: Divine Interiors, Baisier,C.2. Interior of catthedral, Isaak van Nickelen, 1668; Bron: Divine Interiors, Baisier,C.
1.
1.
2.
-
101 102
-
Methode
4. Voorstel vier scenario’s
Variaties, met groeiende ambities:
Dit maakt het mogelijk om een gepaste oplossing te kiezen, op maat van de plek.
3. Scheppen van een nieuw kader
Gebruiken
Openen
Indelen
Decorum
Optie 1 Optie 2 Optie 3 Optie 4
1. Analyse van de bestaande kerk
4. Voorstel vier scenario ś
Scenario 1
Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4
5. Concluderend model
2. Analyse van de omgeving
-
Scenario 1
Kapellen aan de buitenzijde
Bijbouwen aan de buitenzijde houden de binnenruimte van de kerk intact. De zijkapellen met de gevarieerd vormgegeven dakvormen zijn een aanleiding voor een nieuwe compositie met hedendaagse architectuur.
Scenario 2
Nieuw portaal
Bouwen van een nieuw portaal gaat in op bestaande ruimtelijke strategiëen, zoals de bouw van een doksaal en de installatie van een orgel.
Aanbouwrefererend naarbestaande vormen
Schoolplein
Kerkdreef
Kerkplein
Gordijn rond koor
Volume boven inkom dat uitkijkt over schipRuimte voor
dienst en ontmoeting
Hoofdtoegang naar kerk
Zijtoegang naar nieuwe ruimte
Logistieke toegang
Scenario 3
Galerij
Invullen van zijbeuken, zodat de hogere middenbeuk van de kerk naar voor komt. We articuleren de assen die stedenbouwkundig belangrijk zijn, Kerkdreef en Meir. Zo is de binnenruimte van de kerk letterlijk een verlengde van de straten en pleinen.
Scenario 4 Nieuwe structuur in de kerk We introduceren een nieuwe structuur in de binnenruimte van de kerk. Hierdoor gebruiken we de hoogte van het gebouw en drijven we de bruikbare oppervlakte op. Nieuwe architectuur, een ritme van wanden en vloeren, interfereert met de ritmes van de bestaande architectuur.
Glazen binnengevel achter kolommen
Galerij
Meir
Kerkplein Kerkdreef
Nieuwe structuur:twee vloerplaten en een vertikale scheidingswand
Meir
Kerkplein Kerkdreef
103102
-
Methode
5. Concluderend model
Een strategische visie op lange termijn: Dit houdt een gezamenlijke en duidelijke keuze in. Een keuze houdt in dat er mogelijke interessante opties niet worden weerhouden.
Bundelen van ideeën:
Eerder een masterplan dan een architectuur- ontwerp: tekst en beeld vormen een compacte bundeling van de waardevolle ideeën, met voldoende openheid voor een verdere ontwikkeling.
3. Scheppen van een nieuw kader
Gebruiken
Openen
Indelen
Decorum
Optie 1 Optie 2 Optie 3 Optie 4
1. Analyse van de bestaande kerk
4. Voorstel vier scenario ś
Scenario 1
Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4
5. Concluderend model
2. Analyse van de omgeving
-
Art. 4: Nieuwe toegang aan pleinWe voorzien een nieuwe toegang aan het plein ter hoogte van het transept. Deze toegang staat symbool voor de nieuwe toekomst van de kerk. De frontale, symmetrische en meer symbolisch geladen benadering maakt plaats voor de zijdelingse, assymmetrische en meer informele benadering. Deze toegang zal zowel het nieuwe kerkgedeelte, de nieuwe programma’s in de zijbeuk en de multifunctionele ruimte kunnen ontsluiten. Art. 5: Terrasraam De kerk zoekt een intense relatie op met het vernieuwde plein langsheen de kerk. De pleingevel wordt volledig geopend met een breed transparant schrijnwerkgeheel. Bij mooi weer staat deze volledig open zodat één groot terras ontstaat met veel interactie tussen binnen en buiten.
Art. 6: Kijkraam De relatie aan de andere zijde met de drukke straat is van een andere orde. Hier is er veel lawaai. Een bijkomende toegang is hier niet gewenst en bovendien niet evident door het bestaande hoogteverschil. We voorzien hier een kijkraam. Vanuit de kerk kijkt men uit over de bewegingen in de straat. En ook vanaf de straat zie je een nieuw element dat subtiel de transformatie van de kerk aangeeft.
Art. 1: Nieuw KerkpleinDe ruimte langsheen de kerk wordt heringericht als een centraal Kerkplein. Het wordt een aangename verblijfsruimte voor voetgangers en vormt een startpunt voor de ontwikkelingen dieper in het bouwblok ter hoogte van de oude ACV-site. • Programmatorische randvoorwaarden: het
plein is een vrije open ruimte en laat een zo flexibel mogelijk gebruik toe (markt, kermis, etc.). In de randen positionneren we enkele functies zoals een nieuwe bushalte en parkeerplaatsen voor logistiek en voor mindervaliden.
• Na te streven architecturale kwaliteiten: het plein vormt een sterke esthetische eenheid. Het plein loopt tot tegen de voorgevels van zowel het Kerkplein als de Kerkstraat. Ook de aansluitingen op de drukkere Stationsstraat en Karel Gilsonstraat zijn belangrijk. Deze overgangen vormen de ‘poorten’ tot het meer verkeersarme binnengebied. Een speciale uitdaging is het hoogteverschil op de site. In dit ontwerp kiezen we voor een breed terras langsheen de kerk op hetzelfde niveau van de binnenruimte. Een mooie brede trappartij maakt dan de overgang naar het niveau van de gebouwen rondomrond het Kerkplein. Niettegenstaande het een voornamelijk verhard plein is, kunnen de nieuwe en bestaande bomen het plein verder vergroenen.
Art. 2: Behoud monument Een aandachtspunt is het huidige Jan Ruusbroec monument. Dit waardevolle beeld zal na aanleg van het nieuwe plein een nieuwe plaats krijgen binnen het geheel.
Art.3: KerktuinRond de kerk aan de zijde Stationsstraat en Karel Gilsonstraat lag voorheen een kerktuin met kerkmuur. Een herinrichting van het openbaar domein zou het groene karakter van deze zijde kunnen herstellen.
3. Concluderend model
Art. 1:Kerkplein
Art.3:Kerktuin
Parkeer
Bushalte
Bestaande toegang
Art. 2:Monument
Art. 5 Terrasraam
Art. 6 Kijkraam
Stationsstraat
Kerk
stra
at
Kare
l Gils
onstr
aat
Art. 4:Nieuwe Toegang
Trap
Art. 8:Multifunctionele
Art. 9:Pleincafetaria
-
Methode
Inzichten
1. Omgeving: van KerK naar KerN
2. Gebruiken: opzoeken van grenzen aan polyvalentie
3. Openen en indelen: enkele typologische oefeningen
4. Decorum: werken in de marges van een monument
5. Kerkenbeleidsplannen: kleine dorpen, grote regio’s
En nu?
-
+0.40
+0.00
+0.00
+0.00
-1.24
-1.00
56
62
55
18
52
80
20
82
90 520 535 215 515 110
1984
13
46
90
62
62
60
200 128 680 128 548
65
4
54
8
55
0
560 132 576 132 584
Inzichten
Ontwerpend Onderzoek voor het Projectbureau Herbestemming kerken
-
566
255
185
280
2082
90 520 535 215 515 110
1984
1346
90
626
260
200 128 680 128 548
654
548
550
560 132 576 132 584
Inzichten
1. Omgeving: van KerK naar KerN
2. Gebruiken: opzoeken van grenzen aan polyvalentie
3. Openen en indelen: enkele typologische oefeningen
4. Decorum: werken in de marges van een monument
5. Kerkenbeleidsplannen: kleine dorpen, grote regio’s
1
3
2
4
5
-
Inzichten
1. Omgeving: van KerK naar KerN
Sleutel: Het kerkgebouw is een sleutel om onevenwichten in de omgeving te herstellen. Ingaan op noden in de onmiddellijke nabijheid.
Uitwisseling: Programmatorische uitwisseling met een bestaand publiek gebouw schept nieuwe mogelijkheden en betekenis.
Campus: Een kans om publieke gebouwen en publieke ruimte samen te ontwerpen als een sterke campus.
Sint-Pieterskerk Galmaarden
Sint-Amanduskerk Kerkhove
-
Kerk
Land- schapstuin
Koer
Tuin
Voorplein
Marktplein
Gemeentehuis
Sociaal huis
Baljuwhuis
-
?
?
?
?
?
-
Kerk wordt marktplein Baljuwhuis ongewijzigd
Kerksite & Baljuwhuis De kerksite als uitbreiding van het Baljuwhuis. Baljuwhuis zelf ongewijzigd.
Bibliotheek langs markt
Kerksite en Baljuwhuis samen ontwikkelen als één culturele en recreatieve site
Bibliotheek boven markt
Droomscenario met het nieuwe dak als bouwproject; bibliotheek in het dak.
-
Overdekte markt
Art. 8
Toren
Dorpsplein
Bibliotheek
Leestuin
Inkom
Doorgang
Hal
Onthaal
San.
Brasserie
Zaal
-
Trap naar de toren
Historiek kerk
Groot dak
-
Oudena
ardsest
eenweg
Ouden
aards
esteen
weg
Bruggesteenweg
Brugstraat
-
School
Pastorie
Kerk
-
Kerk
PastorieSchool
Campus Kerkhove
-
12
12
12
-
12
12
1b
1b
1a
2
2
4
3
6 6 7 8
9
10
5
Kerk 1a. Vernieuwde hoofdtoegang1b. Nieuwe zijtoegangen 2. Nieuwe sassen3. Stille ruimte afgescheiden door gordijn 4. Sanitair 5. Gerenoveerde sacristie met opengewerkte gevel6. Kleedkamers7. Berging turntoestellen
8. Keuken9. Klimmuur10. Openingen naar kerktuin
Buiten11. Doorsteek kerktuin12. Speelplein kleuterschool13. Speelplein basisschool14. Toegang basischool15. Toegang kleuterschool
School17. Nieuwe gang18. Kitchenette19. Nieuwe kleuterklas20. Nieuwe basisklassen21. Nieuwe gang22. Nieuwe kleuterschool23. Speeltuin kleuterschoolPastorij24. Nieuwe ontsluiting van lokalen op +1
24
24
23
15
11
12
13
14
20
20
21
20
20
20
17
19
18
16
22
-
Plan concluderend model
6. 12.f
7.
11.b11.a
11.c
11.: Afgescheiden zijbeuk 11.a: Berging Gemeente 11.b: Berging Publiek 11.c: Lockers 12: Kerkzaal 12.a: Bar 12.b: Orgel 12.c: Gordijn12.d: Backstage12.e: Podium12.f: Lichtinstallatie13: Keuken14: Sanitair15: Berging16: Technische ruimte
8.a
8.b
12.
12.a14.
13.
15.
16.
12.e 12.c 12.d
12.b
-
Inzichten
2. Gebruiken: opzoeken van grenzen aan polyvalentie
Gemeenschap: De parochiekerken zijn, historisch gezien, altijd al plaatsen van gemeenschapsvorming. Hoe kan een gemengd en publiek programma deze betekenis binnen het sociale weefsel hernieuwen?
Verbinding: Hoe kan een concreet programma een verscheidenheid aan gebruikersgroepen aantrekken, en hoe realiseren we interessante momenten van overlapping.
Kerkgebouw: Een kerk is geen neutrale ruimte. Hoe kan ook vanuit de eigenheid en typologie van het gebouw de ervaring van het gebruik worden geïntensifieerd.
Sint-Amanduskerk Zwevegem
Sint-Laurentiuskerk Kemmel
-
Avelgemstraat
Harelbeekstraat
Theophiel Toyeplein
-
Basisschool
Basisschool BO
Theater
Resto
Resto Resto
Resto
Kerk
Parochiaal centrum
-
Programma en gebruik Een plek voor cultuur
Links:1. Amuz Augustinus muziekcentrum Antwerpen;Bron: http://crkc.be/amuz-augustinus-muziekcentrum2. Performance centre Ptuj, Enota, 2013; Bron: https://www.archdaily.com/431421/ptuj-performance-center-enota3. Faculteit bouwkunde TU Delft, MVRDV architecten, 2009
1.De kerk
Intieme plek voor verstilling en spiritualiteit midden in de stad
2.Een theatercentrum
Theatervoorstellingen en concerten in een buitengewone ruimte.
3.Een ontmoetingsruimte
De kerk geeft ruimte(s) aan hedendaagse stedelijke behoeftes
4.Een school voor KunstOnderwijs
Bijzondere artistieke activiteiten en educatie op een buitengewone plek
1. 2. 3.
-
Evenementen / Concerten
Laurenskerk
Rotterdam, NL
Theaterzaal "Théâtre du Vieux Saint-Étienne"
Eglise Saint-Étienne
Rennes, Fr
Theaterzaal "Theatre paradox"
Notre-Dame du Perpéétuel Secours
Montréal, CA
Evenementen / Concerten
Laurenskerk
Rotterdam, NL
Theaterzaal "Théâtre du Vieux Saint-Étienne"
Eglise Saint-Étienne
Rennes, Fr
Theaterzaal "Theatre paradox"
Notre-Dame du Perpéétuel Secours
Montréal, CA
Theaterzaal ´Theatre paradox´Notre-Dame, Montreal, CA
67% open ruimte 33% dienende ruimte
Eén grote open ruimte Dienende ruimtes in zijbeuken
Evenementen / Concerten
Laurenskerk
Rotterdam, NL
Theaterzaal "Théâtre du Vieux Saint-Étienne"
Eglise Saint-Étienne
Rennes, Fr
Theaterzaal "Theatre paradox"
Notre-Dame du Perpéétuel Secours
Montréal, CA
Evenementen / Concerten
Laurenskerk
Rotterdam, NL
Theaterzaal "Théâtre du Vieux Saint-Étienne"
Eglise Saint-Étienne
Rennes, Fr
Theaterzaal "Theatre paradox"
Notre-Dame du Perpéétuel Secours
Montréal, CA
LaurenskerkRotterdam, NL
73% open ruimte 27% dienende ruimte
Eén grote open ruimte Dienende ruimtes in nieuwe buitenvolumes
MFA/wijkcentrum ´De Poorten´ Hasseltse kerkTilburg, NL
39% open ruimte 61% dienende ruimte
Open en dienende ruimtes in zowel kerk als nieuwe buitenvolumes
MFA/wijkcentrum "Elf13"
Pastoor van Arskerk
Eindhoven, NL
MFA/Wijkcentrum "De Poorten"
Hasseltse Kerk
Tilburg, NL
Multi Funcionele Accomodatie
Zuiderkerk
Amsterdam, NL
MFA/wijkcentrum "Elf13"
Pastoor van Arskerk
Eindhoven, NL
MFA/Wijkcentrum "De Poorten"
Hasseltse Kerk
Tilburg, NL
Multi Funcionele Accomodatie
Zuiderkerk
Amsterdam, NL
MFA/wijkcentrum "Elf13"
Pastoor van Arskerk
Eindhoven, NL
MFA/Wijkcentrum "De Poorten"
Hasseltse Kerk
Tilburg, NL
Multi Funcionele Accomodatie
Zuiderkerk
Amsterdam, NL
MFA/wijkcentrum "Elf13"
Pastoor van Arskerk
Eindhoven, NL
MFA/Wijkcentrum "De Poorten"
Hasseltse Kerk
Tilburg, NL
Multi Funcionele Accomodatie
Zuiderkerk
Amsterdam, NL
MFA/wijkcentrum "Elf13"
Pastoor van Arskerk
Eindhoven, NL
MFA/Wijkcentrum "De Poorten"
Hasseltse Kerk
Tilburg, NL
Multi Funcionele Accomodatie
Zuiderkerk
Amsterdam, NL
MFA/wijkcentrum ´Elf 13´ Pastoor van ArskerkEindhoven, NL
46% open ruimte 54% dienende ruimte
Eén grote open ruimte Dienende ruimtes in zijkapellenen in centraal losstaand volume
-
Optie 1 Polyvalente kerkruimte en kapelruimte
Optie 3 Polyvalente gemeenschapsruimte, dorpscafetaria en stille ruimte
Optie 2
Polyvalente kerkruimte en kapelruimte, gang als tussenruimte
Optie 4 Een theatercentrum
Optie 6 Een markthal
Optie 5
Een school voor kunstonderwijs
Z / K
K
Z / K
K
Z
F C
K
F
P
ZB
CA F
S M
K Kerk Z ZaalF FoyerC DorpsCafetariaP Polyvalente ruimteA AdministratieS School voor KunstOnderwijsM Markt
-
Optie 1 Compacte nieuwe uitrusting
Optie 2 Nieuwe foyer
INDELEN
SCENARIOS
INDELEN
SCENARIOS
Optie 4 Nieuwe foyer, vernieuwing zijbeuk, nieuwe pleinvleugel
Optie 3 Nieuwe foyer, vernieuwing zijbeuk
INDELEN
SCENARIOS
INDELEN
SCENARIOS
-
Fasering
Huidige toestand
De bestaande kerk: een grote kerkruimte en een kleine kerkruimte
Kapel
Sacristie
Fase 1
Kerk wordt multifunctionele kerkzaal: een grote polyvalente zaal en een verkleinde kerk
Fase 2 Kerk wordt gemeenschapsgebouw: een dorpscafetaria, polyvalente ruimte en stille ruimte
Sacristie
Backstage
Foyer
Kerkzaal
Foyer
Bestaande verkleinde kerk
Kerkfoyer
Backstage
Kerkzaal
Polyvalenteruimte
Cafetaria
Foyer
Stille ruimte
-
bar/vestiare
miva-toilet
Telescopische tribune
Gordijn
Foyer
Trap naar oksaal
Trap naar sanitair kelder
berging
Keuken
ToogBalie
Vergaderzaal
Plan +0, Fase 2
Podiumtechnieken
Kerkzaal
Backstage
Stille ruimte
Kerkfoyer
SacristieInfo
Polyvalente ruimte
BergingBerging
Dorpsafetaria
Sas
-
Theater/Concert(enkelzijdig)~ 400 personen
Grote begrafenis~ 500 personen
Taferelen
Optreden ~ 500 personen
Concert (tribune aan weerszijden)~ 530 personen
-
Taferelen
Kaartavond in dorpscafetaria~ 75 personen Buurtpresentatie in polyvalente zaal~ 80 personen
Ceremonie in koorkapel~ 60 personen
Tentoonstelling met receptie~ 100 personen
Markt/Kermis/Dorpsfeest~ 600 personen
-
Reningelstraat
Nieu
wstra
at
Dries
-
Kerk
Sportlokaal OC De Gaper
Toerisme Heuvelland
Bezoekerscentrum
Tekenacademie
Snackbar
Taverne
Bank
TaverneCafé
BakkerCafé
Kiosk
5
-
Optie 1a Grote polyvalente zaal
Optie 1b Grote polyvalente zaal onder een nieuw dak
zaal zaal
wieler-toeristen
wieler-toeristen
atelieratelier
les-keuken
café
Optie 3 Ontmoetingscentrum met centrale grote ruimte
Optie 2
Ontmoetingscentrum met polyvalente zaal
zaal zaal
wieler-toeristen
wieler-toeristen
atelier
atelier
filmzaal
auditorium
leskeuken
leskeukencafé café
-
Scenario 1
Grote polyvalente zaalScenario 1B
Grote polyvalente zaal onder een nieuw dak
Scenario 2
Ontmoetingscentrum met polyvalente zaal
Scenario 3
Ontmoetingscentrum met centrale grote ruimte
-
Heraanleg kerkplein
Verbindend plein
Verplaatsen graven
Openen voorgevel
Vervolledigen
DriesFiets-knooppunt
Lokerstraat
Polenl
aan
ReningelstraatFiets-knooppunt
Hellings-baan
Artiesten- toegang
Bezoekers-centrum
bestaande toestand
nieuwe toestand
-
VO
OR
ZON
EM
ULT
IFU
NC
TIO
NE
LE Z
AA
LV
OLU
ME
ME
T V
OO
RZI
EN
ING
EN
KO
OR
ZON
E
Dienend
Dienend
Inkompartij
MultifunctioneelNieuw dak
Dwarse structuur -volume voorzieningen
Dwarse structuur -portiek
566
255
185
280
2082
90 520 535 215 515 110
1984
1346
90626
260
200 128 680 128 548
654
548
550
560 132 576 132 584
Openen naar plein
KeukenVestiaire/bergruimte
Bar/
Café
Lift
Multifunctionele ruimte
Inkompartij
Dwarse structuur
Afscheiding koorzone
Backstage BergruimteStook-ruimte
Onthaal
Niveau 0
Koorzone Artiesten- toegang
297297
277
900
102953
540
592200
700
1492
Nieuw volume Dwarse structuur
Openen naar plein
Art.7 Nieuwe dakstructuur
Torenzaal
-
Eetfestijn, verenigingsfeest,...voor ~ 236 personen
Theaterzaalmet 275 zitplaatsen en frontale opstelling
Flexibiliteit grote ruimte: taferelen
Kleine concertruimtemet 126 zitplaatsen en centrale opstelling
Evenement wielertoeristen
TAFEREEL 1: theaterzaal met 275 zitplaatsen
FLEXIBILITEIT GROTE RUIMTE
TAFEREEL 2: kleinere concertruimte
FLEXIBILITEIT GROTE RUIMTE
TAFEREEL 3: verenigingsfeest / eetfestijn (236 personen)
FLEXIBILITEIT GROTE RUIMTE
TAFEREEL 1: theaterzaal met 275 zitplaatsen
FLEXIBILITEIT GROTE RUIMTE
TAFEREEL 2: kleinere concertruimte
FLEXIBILITEIT GROTE RUIMTE
TAFEREEL 3: verenigingsfeest / eetfestijn (236 personen)
FLEXIBILITEIT GROTE RUIMTE
TAFEREEL 1: theaterzaal met 275 zitplaatsen
FLEXIBILITEIT GROTE RUIMTE
TAFEREEL 2: kleinere concertruimte
FLEXIBILITEIT GROTE RUIMTE
TAFEREEL 3: verenigingsfeest / eetfestijn (236 personen)
FLEXIBILITEIT GROTE RUIMTE
TAFEREEL 4: evenement wielertoeristen
FLEXIBILITEIT GROTE RUIMTE
TAFEREEL 5: enkel café open, met terras
FLEXIBILITEIT KLEINE RUIMTE
TAFEREEL 6: kleinere happening , tentoonstelling in torenzaal
FLEXIBILITEIT KLEINE RUIMTE
-
Flexibiliteit kleine ruimte: taferelen
Workshopruimte, atelierruimte,...163,8 m2, voor ~ 28 personen
VoorstellingProjectie in verduisterbare torenzaal voor 50 personen.
Enkel café open, met terras
Kleine happening, tentoonstelling,... in torenzaal37,7 m2
TAFEREEL 4: evenement wielertoeristen
FLEXIBILITEIT GROTE RUIMTE
TAFEREEL 5: enkel café open, met terras
FLEXIBILITEIT KLEINE RUIMTE
TAFEREEL 6: kleinere happening , tentoonstelling in torenzaal
FLEXIBILITEIT KLEINE RUIMTE
TAFEREEL 4: evenement wielertoeristen
FLEXIBILITEIT GROTE RUIMTE
TAFEREEL 5: enkel café open, met terras
FLEXIBILITEIT KLEINE RUIMTE
TAFEREEL 6: kleinere happening , tentoonstelling in torenzaal
FLEXIBILITEIT KLEINE RUIMTE
FLEXIBILITEIT KLEINE RUIMTE
TAFEREEL 8: workshopruimte
FLEXIBILITEIT KLEINE RUIMTE
FLEXIBILITEIT KLEINE RUIMTE
FLEXIBILITEIT KLEINE RUIMTE
TAFEREEL 8: workshopruimte
FLEXIBILITEIT KLEINE RUIMTE
FLEXIBILITEIT KLEINE RUIMTE
-
Inzichten
3. Openen en Indelen: enkele typologische oefeningen
Beweging in ruimte: Hoe we circuleren bepaalt onze ervaring. Eenvoudige ingrepen op het axiale circulatiepatroon kan het karakter van een kerkruimte al ingrijpend veranderen.
Diverse publieke ruimte: Door het creëren van nieuwe toegangen of het zorgvuldig toevoegen van nieuwe buitenvolumes kunnen nieuwe buitenplekken ontstaan met een onderscheiden karakter.
Dienende ruimte: Medegebruik vereist functionele en ruimtelijke ingrepen.Het genuanceerd plaatsen en dimensioneren van zulke ‘dienende’ elementen zien wij niet als een ‘probleem’ maar als een ontweropgave.
‘Gerichte’ ingrepen: Hoe ingrijpen vanuit de eigenheid van de kerkruimte. Hoe deze ruimte opdelen? Hoe plekken verbinden?
Sint-Corneliuskerk Ruien Sint-Stefanuskerk Brussegem
Sint-Jozefskerk Zonhoven
-
Grote Herreweg
Haz
estr
aat
Nieuw
straat
Kape
llest
raat
Grote Herreweg
-
Plein
Park
Open landschap
School-pleintje
Speelplein
Park Park
Open landschap
Kerkhof
-
Bestaande toestand Bestaande toegang aan het kerkplein
Optie 2
Koor openen naar het kerkhofOptie 3 Tuin omarmt kerk en verbindt plein met kerkhof
Optie 4 Nieuw inkompaviljoen op voorplein
-
Scenario 1: Multifunctionele kerk Scenario 2: Multifunctionele zaal en opengewerkt koor
13
4
6
7
5
6
6
14
15
1. Afgescheiden koor
2. Afsluiting koor
3. Polyvalente zaal
4. Wenteltrap mezzanine
5. Lift
6. Berging
7. Sanitair
8. Technische ruimte
9. Keuken
10. Sarcristie
11. Nieuwe koorramen
12. Nieuwe zijtoegang
13. Werkruimte
14. Ontspanningsruimte
15. BarScenario 3: Multifunctionele zaal en opengewerkt koor, tuin en plein omarmen de kerk links en rechts
Scenario 4: Nieuw gemeenschaps- centrum omarmt de kerk
17
18
16
1. Afgescheiden koor
2. Afsluiting koor
3. Polyvalente zaal
4. Wenteltrap mezzanine
5. Lift
6. Berging
7. Keuken met bar
8. Sanitair
9. Sacristie
10. Technische ruimte
11. Nieuwe koorramen
12. Nieuwe koortoegang
13. Opengewerkt schip
14. Opening naar terras
15. Tuinpaviljoen
16. Zitruimte
17. Werkruimte
18. Vergaderzaal
-
Polyvalente zaal
Kerkzaal
Polyvalente zaal
Afscheiden berging
BergingBerging
Polyvalente kamer
San.Sacristie
Afgescheiden koor
Technischeruimte
Technischeruimte
Fasering
Fase 1
Kerk wordt multifunctionele kerkzaal: lichte ingrepen met maximaal effect
Bestaande toestand
KerkzaalFase 2
Kerk wordt gemeenschapsgebouw: vaste binneninrichtingen en openen van de kerk naar nieuwe buitenruimtes
Kerktuin
Kerktuinmuur
Zijplein
Kerktuinmuur
-
Zijplein
Polyvalente kerk
Nieuwekerktuinmuren
Nieuwekerktuinmuren
Kerktuin
Grote Herreweg Trappartij
-
Voorgevel
Dwarse snede
Nieuwe kerktuinmuren
Nieuwe kerktuinmuren
Open gevel naar zijplein
Keuken Gordijn-
wand Kasten-wand
Langse snede
Zijgevel
Gevel straatzijde concluderend model
Open gevel naar zijplein
Kastenwand Gordijn-wand
Afgescheiden koor
-
Polyvalente zaal
Polyvalente kamer
Berging
Berging
Open gevel naar zijplein
Open gevel naar kerktuin
Keuken
Plooiwand
Afgescheiden koor
Berging BergingTechnsiche ruimte
Gordijnwand
Afgescheidenzijbeuk met wandkasten
-
Nieuw kerkhof
Brusselsesteenweg
Dorpstraat
Brussegemkerkstraat
-
Beheersplan Sint-Stefanuskerk –2017.10.24
©Gantois Gisèle – Architect MSc in Conservation 52
2.2. Historische afbeeldingen en foto’s
Ill. 61: Uittreksel uit het kaartboek in A.R.A. 2024 Het is niet duidelijk of dit louter een representatie is dan wel een weergave van deze kerk. In elk geval komt de opbouw hier getekend in 1735 vrij goed overeen met de situatie uit de 16de eeuw, opgemeten door Dhaeyer met middenbeuk en koor, dwarsbeuk (Sint-Stefanus ‘koor’) zijbeuk met twee raamopeningen. De sacristie is er niet en de openingen bovenin de toren doen eerder romaans aan. Hier zien we ook de ommuring van het kerkhof. (Naar een uittreksel uit het kaartboek in A.RA. 2024)
Ill. 62: Opmeting oorspronkelijke 16de eeuwse kerk door Dhaeyer.
-
Beheersplan Sint-Stefanuskerk –2017.10.24
©Gantois Gisèle – Architect MSc in Conservation 58
Ill. 68: Kopie van foto van de noordgevel van de kerk en koor daterend van voor de uitbreiding. De koorramen zijn onderaan dichtgemetseld. Het noordelijke transeptraam komt iets lager. We zien de vroegere toegangstrappen naar het noordportaal.
Beheersplan Sint-Stefanuskerk –2017.10.24
©Gantois Gisèle – Architect MSc in Conservation 198
HOOFDSTUK IV. BESCHRIJVING van de ERFGOEDWAARDEN van het ONROEREND ERFGOED Erfgoedwaarde bepaald door historische karakteristieken: In het beschermingsbesluit staan geen specifieke erfgoedwaarden beschreven. We kunnen echter stellen dat de erfgoedwaarde van de Sint-Stefanuskerk wordt bepaald door haar historische karakteristieken die zowel van archeologische, stedenbouwkundige, architecturale als van artistieke aard zijn. De geschiedenis van de kerk is goed gedocumenteerd zowel met plannen als met historische foto’s van voor de verbouwing in 1903. Verschillende getuigen van de belangrijke bouwperiode begin van de vorige eeuw zijn nog aanwezig wat de kerk ook vanuit archeologisch standpunt interessant maakt. De historische waarde van de kerk vertaalt zich: Archeologisch De Sint-Stefanuskerk is een typisch voorbeeld van hoe op het einde van de 19de begin 20ste eeuw in neo-gotische stijl bestaande kerken werden vergroot. De sporen van de verbouwing zijn nog duidelijk te traceren en belangrijke onderdelen van de vroegere kerk zijn nog aanwezig zoals koor en transept. Kleine, maar bijzondere bouwkundige details verwijzen naar de oudste bouwfase. Architect Dhaeyer maakte een gedetailleerde opmeting van de 16de eeuwse kerk met 15de eeuwse toren zodat de exacte locatie van vroegere funderingen gekend is. Het verdient aanbeveling om indien werken worden uitgevoerd in het interieur thv de vloeren bijvoorbeeld in het kader van verwarming of in de omliggende groenzone de nodige aandacht te besteden aan archeologie. Stedenbouwkundige - contextwaarde Gebaseerd op voorliggende studie kunnen we zeker stellen dat de kerk vanuit historische oogpunt belangrijk is en mee aan de basis ligt van de ruimtelijke structuur van Brussegem. (Historische waarde en ruimtelijk-structurerend) Het stratenpatroon heeft zich rond de kerk ontwikkeld. Dit vertaalt zich stedenbouwkundig in de centrale ligging in het dorp. De kerk fungeert vandaag als referentie punt en is sterk beeldbepalend mede door haar verhoogde ligging.
Bibliotheek
Belgor
Pastorie
School ‘Rinkeling’
Brusselsesteenweg
Gemeenschapscentrum
Kerk
-
Huidig Huidig
Optie 3 Polyvalente ruimte/naschoolse kinderop-vang met bibliotheek en compacte berg-ing in de zijbeukenAfscheidbare stilteplek in het koor
Optie 4
Polyvalente ruimte/naschoolse kinderop-vang met bibliotheek en berging in de zijbeukenAfscheidbare stilteplek in het koor
O G
G/O G/O
M M
g g
+0 +0
+1 +1
m m
k
f f
kb b
b b
HuidigHuidig
Optie 1 Polyvalente gemeenschaps/kerkruimte met afscheidbare stilteplek in het koor
Optie 2
Naschoolse kinderopvang met afschei-dbare stilteplek in het koor
B B
G O
M/O M/G
g/o g
m+0+0 +0
+1+1 +1
m
k k
K Kerk/Stilteplek G Grote ruimte voor de Gemeenschap M Grote ruimte voor Muziek O Naschoolse Opvang B Bibliotheek
k Verkleinde Kerk/stilteplekg Kleine ruimte voor de Gemeenschap m Kleine ruimte voor muziek (instrumenten) b Bibliotheekkast in grotere ruimte f Foyer
-
Scenario 4 Polyvalente ruimte/naschoolse kinderop-vang met bibliotheek en berging in de zijbeukenAfscheidbare stilteplek in het koor
Dienende ruimtes als losstaand meubel
Scenario 3
Polyvalente ruimte/naschoolse kinderop-vang met bibliotheek en compacte berg-ing in de zijbeukenAfscheidbare stilteplek in het koor
Dienende ruimtes als losstaand meubel
Scenario:
indelen
openen
Scenario 1 Polyvalente gemeenschaps/kerkruimte met afscheidbare stilteplek in het koor
Dienende ruimtes in zijbeuk
Scenario 2 Naschoolse kinderopvang met afschei-dbare stilteplek in het koor
Dienende ruimtes als kasten rondom
Scenario:
indelen
openen
-
1a. Autovrij voorplein1b. Autoluwe straat
2a. Aanleg terras2b. Openen van de gevel
3a. Frontale toegang3b. Logistieke toegang
3c. Toegang verkleinde kerk4a. Herorganisatie
4b. Uitbreiden speeltuin opvang4c. Herinrichten parking
1a.
1b. 2a.
4a.
4b. 4c.
2b. 3a.
3b. 3c.
Inplantingsplan
-
Plan concluderend model
7c.
7d.
7b.
7a. 7 8
8a.
8b. 7h. 7h.
7e.
7f. 3a.
3b.
3c.
2b. 2b.
7g.
7a: Scheidend hekwerk7b: Kastelement berging7c: Kastelement keuken7d: Lockers7e: Sanitiar7f: Foyer7g: Technische ruimte8a: Wandmeubel8b: Sacristie en vergaderruimte8c: Sas
-
Zicht op kastelement
7a. 7c. 7b.
7a: Scheidend herkwerk7b: Kastelement keuken7c: Kastelement berging
7d: Berging verenigingen7e: Sanitair7f: Foyer
Dwarse snede door kastelement - berging Dwarse snede door kastelement - keuken
7a. 7c. 7d. 7b.
Opening naar terras
2b. 2b.
7a: Scheidend herkwerk7b: Kastelement keuken7c: Kastelement berging
7d: Berging verenigingen7e: Sanitair7f: Foyer
Opening naar terras langs binnen
7h. 7h. 7c.
-
Halveweg
-
Halveweg
P
P
P
Sport-
-
kerk
Een gefragmenteerd plan
kerk /mult.
ruimte
san
bib café
harmonie
foyer
Organiserende kastenwand in U-vorm
kast
-
Berg-ruimte
Stooklokaal
Catechetische/vergader-ruimte
Verenigingsruimte
Multifunctionele ruimte
Gordijn
Religieuze ruimte
Ontmoetingsruimte
Sacristie
Wijkbibliotheek
Bergruimtebib Bar
KeukenBerg-ruimte verenig-ing
Kastenwand
Lockersvereniging
paneelwand
Computers bib
Bergruimte vereniging
Foyer
schema open-gesloten functies
schema circulatie
-
Bestaande toestand Parking rond de kerk
-
Optie Het groene domein rond het kerkgebouw
Optie
Het Kerkplein, het Halveweg plein en het Wijkpleintje
Bestaande toestand Parking rond de kerk
Grasplein
Speelpleintje
Wijkpleintje
Halveweg plein
Kerkplein
Park
ing
-
Kerkplein
Frontale toegang
Speelpleintje
Wijkpleintje
Grasplein
Parking
Halveweg plein
Halveweg
Heikensstra
at
Hei
kens
stra
at
Afvalcontainer
BushaltePostbus
Zij- Toegang
-
Inzichten
4. decorum: werken in de marges van een monument
Erfgoedwaarde: De erfgoedwaarde van de kerk is een belangrijke parameter om mee te nemen in de toekomst- mogelijkheden. Hoe overleven we in een wereld zonder verheffende plekken?
Marges: Op zoek naar de marges. Waar is een ingreep het meest gepast. Bij delicate interieurs is de buitenzijde van de kerk vaak een interessante locatie voor ingrepen.
Continuïteit: Hedendaagse ingrepen moeten niet altijd contrasteren met het oude, maar kunnen ook continuïteit nastreven.
Onze-Lieve-Vrouw Boom
Sint-Walburgakerk Brugge
-
N117
A12
N117
Grote Markt
Hoogstraat
Groene Hofstraat
Kaai
Leop
olds
traa
t
Antwerpsestraat
Kerk
straa
t
Blauws
traat
Rupel
-
Kerk
Dekenij
Kapel
Parochie-zaal
Academie
Kinderopvang
Marktplein
plein
Welzijns-schakel
Park
Tuin
Kade
Rupel
-
Constante verblijfsplek in heel de kerk
Constante verblijfsplek in zijbeuk
• €€€ gevelrenovatie• €€€ bouw nieuwe structuur
Constante verblijfsplek in nieuw gebouw
Occasioneel gebruik in paviljoenen
• € gevelrenovatie• € bouw nieuwe structuur• € bouw gevel rond structuur• € aankoop bouwgrond
-
Gemeentehuis in kerk en binnengebied
Huis van de muziek in kerk
Markthuis in kerk Huis van de muziek in binnengebied
Ruimte voor voorstellingen in kerk Huis van de muziek in binnengebied
-
Plein, kerk en binnengebied
Verkleinde kerk en multifunctionele ruimte
Herinrichting koor, kapel en sacristie
Nieuw publiek gebouw in doorsteek
-
Herinrichting Grote Markt
Openen
naar plein
Publiek gebouw
Openen naar tuin
Herinrichting tuin
Openen naar Hoogstraat
Verkl. kerk
Kapel
-
Isometrie Concluderend Model
Onze-Lieve-Vrouwkerk te Boom
Studio Thys Vermeulen
[email protected] 50m10
Openen gevel
naar plein
Mul
tifun
ctio
nele
zaa
l
Verk
lein
de ker
k
Publ
iek
gebo
uw
Scheidingswand
Luifel
Kape
l
Gordijnw
and
-
Plan Concluderend Model
Onze-Lieve-Vrouwkerk te Boom
Studio Thys Vermeulen
[email protected] 2 25m10
Multifunctionele ruimte
Sanitair
KeukenBerging
sas
Openen
naar plein
Logistieke
toegang
Berging
Verkleinde kerk
Stook- lokaal
Museale ruimte
Sacristie
Kapel
Hekwerk Vergader- ruimte
Lift
Openen naar tuin
Openen naar Hoogstraat
-
Beeld Interieur
Onze-Lieve-Vrouwkerk te Boom
Studio Thys Vermeulen
-
Woensdag-
markt
Jan
Van Eyc
kplein
Burg
Grote Markt
St-JansPlein
St-Jansstraat
Ridderstraat
Boomgaardstraat
Hoogstr
aatLangestraat
Hoorn
straa
t
Spiege
lrei
Gentho
f
Gouden Handrei
VerversdijkSt-Annarei
St-Maartensplein
-
Scenario 1a Columbarium in kerk Nevenprogramma in binnentuin
Scenario 1b
Open kerk Columbarium in binnentuin
Scenario 2b Multifuncionele concertzaal in kerkNevenprogramma in binnentuin
Scenario 3 Open kerk Dienstencentrum in binnentuin
-
Krachtlijn 1 Nieuwe betekenis voor de kerk en de tuinen als een geheel
Krachtlijn 2 Hedendaagse stedelijke ruimte voor stilte, reflectie, afscheid en rouw.
Open kerk
Onthaal en administratie
TuinColumbarium Urnentuin
Krachtlijn 3 Behoud van de open ruimte
Krachtlijn 4 Behoud van het beschermde interieur
-
Open kerk
Beeldentuin
Doorgang St-Maartensplein
Columbarium Urnentuin
Onthaal Administratie
Salon Beelden
tuin
Doorgang Verversdijk
-
Tuin550 urneplaatsen buiten + 315 urneplaatsen binnen in kerk
Afscheid75 personen in het koor + 250 personen in de grote zaal
Taferelen
Symposium250 personen in de grote zaal
Kunstenfestival
-
Balkon
Urnenwand
Bergingen en ateliers
-
Urnenwanden Inrichting koor Bergingen en ateliers
Balkon BalkonKunstintegratie
-
Inzichten
5. Kerkenbeleidsplannen: kleine dorpen, grote regio’s
Denken vanuit het patrimonium: De afweging over de toekomst van een kerkgebouw dient gerelateerd te worden aan keuzes voor het patrimonium in de omliggende regio.
Spiritualiteit, Gemeenschapsvorming, Recreatie: Een duidelijke keuze voor een profiel is geen bedreiging, maar een kans op een rijker landschap in zijn totaliteit.
Waarde: De waarde van een kerkgebouw bestaat niet enkel uit de waarde van het gebouw zelf, maar ook zijn positie binnen het fysieke en sociale weefsel.
Sint-Pieterskerk Vissenaken
Sint-Maartenskerk Vissenaken
-
St-Pieterskerk
St-Maartenskerk
Aarschotsesteenweg
Rozendaalbeek
-
spiritueel
sacraal
devotie
yoga
misviering
poëzie
mystiek
sociaal
gemeenschap
recreatie
toerisme
familiebijeenkomst
lezingen
tentoonstellingen
bezinning
thema-avond
stilteplek
infopunt toerisme
kunst
-
Kronke
l
Nieuwe
Jeugdwerking
Vergad
erzalen
Vergad
erzale
n
Jeugdwerking
Multifunctionel
eMultifu
nctionele
ruimte
Nieuwe
Nieuwe
Brasse
rie/
crèche
Vergad
erzale
n
Vergad
erzalen
Jeugdwerking
JeugdwerkingMultifu
nctioneel
theater Multifunc
tionele
ruimte
Scenario 1
Kerk als multifunctionele ruimteScenario 2
Nieuwe Kronkel en kerk als multifunctionele ruimte
Scenario 3
Nieuwe Kronkel met kerk als theaterzaal
Scenario 4
Kwalitatieve gemeenschapssite en kerk als multifunctionele ruimte
St-Pieterskerk
Gerenoveerde kerk
Gerenoveerde kerk
Groen kerkhof
Kapel
Gerenoveerde kerk
Groen kerkhof
Urnetui
n
Strooiwe
ide
Gerenoveerde kerk
Toren
Groen kerkhof
Natuu
rhuis
Dorpsas
Padennet
werk
Kappel
Scenario 1
Kerk als parochieplekScenario 2
Kerk als plek van devotie
Scenario 3
Kerk als plek vanafscheid
Scenario 4
Kerk als plek in het landschap
St-Maartenskerk
-
Kronkelweg
Herinrichten Parking
Kumtich
straat
HerinrichtenKerkhof
Mult. ruimte
Nieuwe kronkel
Activiteiten weide
Voorplein
Herinrichten pastorietuin
Ontwikkeling pastorie
Gebouw Jeugdwerking
Overdekte verbinding
Speeltuin
Parkingpubliek
-
Plan +0
Modulair podium
Technische ruimte
Trap naar oksaal
Bestaande toegang
Akoestische lambrisering
Multifunctionele zaal Koor
Berging
Overdekte verbinding
Nieuwe koortoegang
Nieuwe kronkel
-
Theatertechnieken
Modulair podium(podiumopstelling)
Modulair podium (baropstelling)
Akoestische lambrisering
-
Metselstraa
t
Parking
Padennetwerk
Nieuwekerkhofmuren
Inkompaviljoen
Urnenkapel
Urnentuin
Strooidweide
Kerk
Toren
Vergroenen kerkhof
Padennetwerk
Padennetwerk
-
Sacristie
Dienst-ruimte
Altaar
Urnen sokkelVestibule
Sanitair
Trap naar toren
Wandkasten
Wandkasten
Logistieke
toegang
-
Torentrap
Sanitair
Vestibule
Wandkasten
Panorama platform
Nieuw altaar
-
Panorama platform
-
Kerk
Toren
Kerkhof
Natuu
rhuis
Dorpsas
Padennet
werk
Kapel
Urnentuin
Parki
ng
Parking
2
3
1
4
5
6
8
7
9
-
+0.40
+0.00
+0.00
+0.00
-1.24
-1.00
56
62
55
18
52
80
20
82
90 520 535 215 515 110
1984
13
46
90
62
62
60
200 128 680 128 548
65
4
54
8
55
0
560 132 576 132 584
Inzichten
Ontwerpend Onderzoek voor het Projectbureau Herbestemming kerken
-
Methode
Inzichten
1. Omgeving: van KerK naar KerN
2. Gebruiken: opzoeken van grenzen aan polyvalentie
3. Openen en indelen: enkele typologische oefeningen
4. Decorum: werken in de marges van een monument
5. Kerkenbeleidsplannen: kleine dorpen, grote regio’s
En nu?
-
kerK
Gebouw Sacraal Interieur Probleem Product Oplossing Urgentie Contrast Beslissing Performantie
kerN
Puzzelstuk Waardevol Omgeving Kans Proces Vragen Traagheid ContinuïteitBeheer Collectiviteit
En nu? Van kerK naar kerN
-
1. Ontwerpers
Terughoudendheid: Een kerk herbestemmen vraagt een nieuwe rol van de ontwerper als mediator, therapeut, regisseur. Een terughoudendheid dus, eerder dan een handtekening achter te willen laten.
Continuïteit: Hedendaagse ingrepen moeten wat er al was sterker maken; dat gebeurt misschien beter op basis van continuïteit dan door een contrast met het oude of bestaande.
En nu?
-
2. Kerkfabrieken
Keuzes: Maak duidelijk keuzes ivm de plaats en het karakter van de eventueel te behouden eredienst. Besef dat nevengebruik een tijdelijke en complexe oplossing is.
Initiatief: Gooi de deuren open! Het is niet architectuur maar activiteit die het gebouw doet herleven.
Innovatie: Geloof in de creativiteit van mensen; ga op zoek naar nieuwe ideeën en zie het gebouw als een kans om deze ruimte te geven.
En nu?
-
3. Lokale beleidsmakers
Visie: Ga voorbij de ad hoc politiek van het ‘oplossen’; dat leidt tot een verkaveling van middelen en ruimtes. Maak keuze op basis van een duidelijke (infrastructuur)visie.
Kennis: Wees op de hoogte van wat er reilt en zeilt; bouw kennis en expertise op over infrastructurele noden en mogelijkheden; Bundel deze kennis en maak ze toegankelijk.
Delen: Niet elke vereniging of activiteit heeft een eigen vaste plek nodig. Beter een paar goed uitgeruste lokalen met voldoende bergruimte en een goed beheersplan: wie de sleutel heeft, deelt de verantwoordelijkheid.
En nu?
-
TV Studio Thys Vermeulen - Studio Roma
i.s.m. Sven Sterken KU Leuven
Ontwerp:
Sofie Beyen, Andriy Bruyninckx, Matthias Decleer, Evelien Deprins, Nicole Fröhlich,
Ine Huybreghs, Katrien Lommaert, Sven Sterken, Tom Thys