Sluchové a rovnovážné ústrojí - Univerzita Karlovaanatomie.lf3.cuni.cz/A+H_ucho_tisk.pdf ·...
Transcript of Sluchové a rovnovážné ústrojí - Univerzita Karlovaanatomie.lf3.cuni.cz/A+H_ucho_tisk.pdf ·...
-
Sluchové a rovnovážné ústrojí (Statoakustický aparát)
• Zevní ucho• Střední ucho• Vnitřní ucho
– Vestibulární aparát– Akustický aparát
-
Zevní ucho
• Boltec = Auricula – elastická chrupavka
• Zevní zvukovod = Meatus acusticus externus
• Bubínek = Membrana tympani
-
Boltec = Auricula (Pinna)• Helix - crus, spina, cauda, tuberculum
auriculare Darwini, apex aur.)• Anthelix (crura, fossa triangularis,
scapha)• Concha auriculae (cymba, cavitas),
tragus, antitragus, incisura intertragica, lobulus auriculae
-
Boltec• Zadní plocha: eminentia conchae +scaphae +
fossae triangularis, fossa antihelica, sulcus cruris helicis, fissura antitragohelicina
• Vazy: lig. auriculare ant., sup., post.• Zevní svaly boltce: mm. auriculares (ant.,
sup., inf.), m. temporoparietalis• Vlastní svaly: m. tragicus, antitragicus, helicis
major+minor, obliquus+transversus auriculae, m. pyramidalis auriculae - rudimentární
• Inervace: n. facialis
-
Boltec – zásobení• Tepny: rr. auriculares ant. a. temporalis
spf., a. auricularis post.• Žíly: v. jugularis ext.• Míza: n.l. parotidei, mastoidei• Nervy: senzitivní:
– nn. auriculares ant. z n. auriculotemporalis (horní přední 2/3)
– n. auricularis post.,– r. auricularis n. X. (concha)
• Motorické: n. VII.
-
Zevní zvukovod = Meatus acusticus externus
• Porus acusticus externus šikmo ventromed. med. (frontálně) opět šikmo ventromed. (celkově se sbíhá vpřed 160º a svažuje se konvexně)– zevní 2/3 – chrupavka otevřená vpřed a dolů
(incisurae), lamina tragi (vpředu)– vnitřní 1/3 – kostěná – incisura tympanica Rivini
• Tragi, glandulae ceruminosae
-
Zevní zvukovod - zásobení
• Tepny: jako boltec + a. auricularis prof. a. maxillaris
• Žíly: v. temporalis spf., v. auricularis post.• Míza: n.l. parotidei, mastoidei• Nervy:
– a. auricularis n.X. (zadní dolní část)– n. auriculotemporalis r. meatus ac. Externi– (? n. facialis ?)
-
Bubínek = membrana tympani (myrinx)
• Sulcus tympanicus, incisura tympanica Rivini
• 9x10 mm, tloušťka 0,1 mm• Anulus fribrocartilagineus• Pars flaccida Shrapnelli, pars tensa• Deklinace (50º sagitálně), inklinace (45 º
transverzálně)
-
Bubínek - otoskopie
• umbo m.t.• stria mallearis,• prominetia mallearis• plica mallearis ant.+ post.• trigonum Woodi = světelný reflex
• Paracentéza: dolní zadní kvadrant
-
Bubínek - zásobení
• Tepny:– a. auricularis prof. a. maxillaris (zevní
plocha)– aa. tympanicae (vnitřní plocha)
• Míza: n.l. mastoidei, parotidei• Nervy:
– a. auricularis n.X.– n. auriculotemporalis r. membranae
tympani
-
Bubínek - stavba
• zevní povrch - ztenčená epidermis• vrstva tuhého kolagenního vaziva• vnitřní povrch - jednovrstevný kubický
epitel
-
Střední ucho = Auris media
• Středoušní dutina (Cavitas tympani)• Středoušní kůstky (Ossicula aditus)• Středoušní klouby (Articultiones
ossiculorum auditus)• Středoušní svaly (Musculi ossiclulorum
auditus)• Sluchová trubice (Tuba auditiva Eustachii)
-
Středoušní dutina = Cavitas tympani
• paries tegmentalis: tegmen tympani• paries jugularis: prominetia styloidea• paries labyrinthicus: promontorium (sulcus p.),
fenestra vestibuli (= ovalis) + cochleae (= rotunda) – membrana tympani secundaria
• paries mastoideus: aditus ad antrum mastoideum, prominetia canalis semicircularis lat. + n. VII., eminetia pyramidalis, fossa incudis, apertura tympanica canaliculi chordae tympani,
• paries caroticus• paries membranaceus
-
Středouší - zásobení• Tepny: 4 aa. tympanicae, rr.
caroticotympnici• Žíly: do plexus pterygoideus + sinus
petrosus sup.• Míza: n.l. parotidei, mastoidei, cervicales
profundi, retropharyngei• Nervy: senzitivní
– n. tympanicus (n.IX)– r. pharyngeus (V2) pro vnitřní část sluchové
trubice– sympatické - nn. caroticotympanici
-
Středoušní kůstky = Ossicula aditus
• Kladívko (Malleus): manubrium, caput, collum, processus lateralis + anterior
• Kovadlinka (Incus): corpus, crus longum (processus lenticularis), crus breve
• Třmínek (Stapes): caput, crus ant. + post., basis
-
Středoušní klouby a vazyArticulationes et ligamenta ossiculorum auditus
• art. incudomallearis - sedlovitý• art. incudostapedia - kulovitý• syndesmosis tympanostapedialis
• lig. mallei ant. (spina o. sphenoidalis), sup.
• lig. incudis sup. (fossa incudis), post.• membrana stapedialis• lig. anulare stapediale
-
Svaly a sliznice středouší• m. tensor tympani (processus
cochleariformis, semicanalis m.t.t.) – n.V3• m. stapedius (eminetia pyramidalis) – n.VIItvar přesýpacích hodin – 2 mm u bubínku• recessus epitympanicus (= atticus) – 6 mm• recessus hypotympanicus – 4 mm• plicae malleares ant., post. recessus
ant., sup., post. (= Prussakův prostor)• plica chordae tympani, incudialis,
stapedialissliznice - jednovrstevný kubický epitel
-
Antrum mastoideum
• aditus ad antrum mastoideum (na paries mastoideus)
• antrum mastoideum cellulae mastoideae
– typ pneumatický– typ diploický– typ sklerotický
• blízký vztah k sinus sigmoideus
-
Sluchová trubice = Tuba auditivaTuba auditoria, pharyngotympanica, salpinx, Eustachii
• ostium tympanicum• pars ossea (= semicanalis t.a.) – cellulae
pneumaticae• pars cartilaginea – cartilago (lamina med.+ lat.,
lamina membranacea)• glandulae tubariae• ostium pharyngeum (v úrovni meatus nasi inf.)vyrovnává tlak v hltanu a středoušíšířka 2 mmotevření: m. tensor tympani + m.
salpingpharyngeus? role m. levator veli palatini nejasná ?
-
Vnitřní ucho = Auris interna• organum vestibulocochleare• kostěný labyrint = labyrinhtus osseus
– předsíň = vestibulum– polokruhovité kanálky = canales semicirculares– hlemýžď = cochlea– vnitřní zvukovod = meatus acusticus internus– spatium perilymphaticum
• blanitý labyrint = labyrinthus membranaceus– labyrinhtus vestibularis– labyrinhtus cochlearis– spatium endolymphaticus
-
Kostěný labyrint = Labyrinhtus osseuspředsíň = vestibulum
• recessus ellipticus - ventrokaudálně– apertura int. canaliculi vestibuli– macula cribrosa superior
• crista vestibuli – pyramis vestibuli• recessus sphericus - dorzokraniálně
– macula cribrosa media• macula cribrosa inferior
-
Kostěný labyrint = Labyrinhtus osseusPolokruhovité kanálky = Canales
semicirculares
• Canalis semicircularis anterior (souběžný s osou pyramidy) eminentia arcuata
• Canalis semicircularis posterior (kolmý)• Canalis semicircularis lateralis (vodorovný) prominentia c.s.l.
• ampulla ossea (3)• crus commune (ant. + post.), simplex (lat.)
-
Kostěný labyrint = Labyrinhtus osseusHlemýžď = Cochlea
• cupula, basis• scala vestibuli helicotrema scala
tympani• canalis spiralis cochleae – lamina spiralis
(lamella vestibularis + spiralis), hamulus l.s.• apertura int. canaliculi cochleae (v bazi)• modiolus: basis, lamina, canalis spiralis
Rosenthali (těla bipolárních neuronů), canales longitudinales (axony bipolárních neuronů)
-
Kostěný labyrint = Labyrinhtus osseusVnitřní zvukovod = Meatus acusticus
internus
• porus acusticus internus - začátek• fundus meatus acustici interni - konec
– crista transversa + verticalis– area n. VII. – area cochlearis – tractus spiralis foramisosus– area vestibularis sup. + inf.– foramen singulare
-
Blanitý labyrint = Labyrinthus membranaceus
• Utriculus • Sacculus• Ductus semicirculares (ampullae, crura)• Ductus utriculosaccularis, reuniens• Macula utriculi, sacculi – membrana
statoconiorum (statoconium, striola)• Crista ampullaris (sulcus, cupula)
-
Polokruhovité mízovodyDuctus semicirculares
• blanité uvnitř kostěných• receptory v ampulách• cristae ampullares
– hřeben kolmo na osu kanálku
– kupula - gelová hmota– vláskové buňky– podpůrné buňky
-
Vláskové buňky
• dva typy• na apikálním povrchu:
– 1 kinocilie– několik stereocilií
• bazálně - synapse s nervovými vlákny
-
Otolitické orgánysaculus et utriculus
• makula• vláskové buňky• podpůrné buňky• gelová vrstva• otolity - krystaly CaCO3
-
Blanitý labyrint = Labyrinthus membranaceusHlemýžďový labyrint = Labyrinhtus cochlearis
• scala media = ductus cochlearis• paries vestibularis: membrana vestibularis
Reissneri• paries externus: stria vascularis, prominentia
spiralis, vas prominens, lig. spirale• paries tympanicus: crista basilaris, lamina
basilaris (směrem k apexu tloustne), vas spirale
• limbus spiralis: labium limbi tympanici, labium limbi vestibularis, denstes acustici
• membrana tectoria• Organum spirale Corti
-
Scala media
• obsahuje endolymfu• na basilární membráně je Cortiho orgán• ten je překryt tektoriální membránou• kostěná lamina spiralis• ligamentum spirale
-
Cortiho orgán = Organum spirale Corti
• vláskové buňky– vnější a vnitřní– na povrchu stereocilie
• vrcholy zabořeny do membrana tectoria
• podpůrné bb.– pilířové - ohraničují vnitřní tunel– falangeální - obalují vláskové buňky
-
Endo- a perilymfa
• Endolymfa: podobná nitrobuněčné tekutině
stria vascularis scala media ductus endolymphaticus saccus endolymphaticus (slepý) žíly
• Perilymfa: podobná MMMcanalicus cochleae propojen se
subarachnoideálním prostorem
-
Vnitřní ucho – cévní zásobení
Tepny: a. basilaris a. inf. ant. cerebelli a. labyrinthi
Žíly: • vv. labyrinthi sinus petrosus inf.• v. aqueductus vestibuli, v. aqueductus
cochleaeMíza: mízu nahrazuje endo- a perilymfa
-
Vnitřní ucho - nervy
Nervus vestibularis – ggl. vestibulare Scarpae
• pars superior– n. utriculoampullaris
• pars inferior– n. saccularis– n. ampullaris posterior
Nervus cochlearis – ggl. cochleare Corti
-
Vývoj statoakustického aparátu
• 1. žaberní výchlipka, štěrbina a membrána• mezenchym 1. a 2. žaberního oblouku• povrchový ektoderrm hlavy• vlákna z mesencephala
-
Vývoj zevního ucha
• meatus acusticus externus– 1. žaberní štěrbina– při narození krátký (pozor na poranění)
• pinna– 6 aurikulárních hrbolků (mezenchym)– především 2. žaberní oblouk (ale i 1.)
-
Vývoj středního ucha
• 1. žaberní výchlipka– tuba auditiva et cavum tympani
• 1. žaberní oblouk– malleus, incus– lig. mallei anterius– m. tensor tympani
• 2. žaberní oblouk– stapes– m. stapedius
-
Vývoj středního ucha
• antrum mastoideum– nejsou přítomny cellulae mastoideae– až ve 2. roce
-
Vývoj bubínku
• zevní epitel z 1. žaberní štěrbiny• vnitřní epitel z 1. žaberní výchlipky• mezoderm 1. a 2. ž. o.
-
Vývoj vnitřního ucha
• poč. 4. týdne - otická plakoda• sluchová jamka• sluchový váček (otocysta)
– výběžek pro ductus a saccus endolymphaticus
– dorsální část utrikulární– ventrální část sakulární
-
Vývoj vnitřního ucha
• z utrikulární části– diskovité výběžky - ductus semicirculares– rozšíření v ampulu a vznik krist
• ze sakulární části– divertikulum ductus cochlearis (stáčí se)– vznik ductus reuniens– Cortiho orgán (ze stěny d. cochlearis)– vznik ganglion spirale
-
Vývoj vnitřního ucha
• okolní mesenchym se přemění na chrupavčitou capsula otica
• v ní se objevují dutinky a tak vznikají perilymfatické prostory
• ve 20. - 22. týdnu chrupavčitý model osifikuje