Shpimet Minerare
-
Upload
berat-sinani -
Category
Documents
-
view
245 -
download
1
Transcript of Shpimet Minerare
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
1/41
I
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
2/41
Per perga titjen e kollonave dhe te permendoceve blloku i mermerit _
perpunohe t vazhdirnis ht me makina te fuqishme te prerjes dhe e t o d me
dare
.
·
Blloku., ne varesi nga shka lla .e perpunimit parap;rak ne kariera.
round
te perdoret dre jtpersedrejti i pagdhendur
ose
duke e sharruar.
Devijimi i an
ev
e nga kendi i
drejt
e duhet te arrije jo
me
shume
se
too
per blloqe
me
forme katerkende
sh
i.
1
Blloku zakonis ht synohet qe te marri forme
paral
elpipedi me zhven
dos je maksima le jo me shume se 2 em ne lm.
1
B lloqet e mermerit duhet te pl
otesojne
edhe
dis
a kushte te t jera . '
a) T e jene te pergatitura nga mer:meri qe nuk
duhet
te kete muhdesi
ajrimi te mevons hme. '
b)
Te
mos perrnbajne ne brendes i shkembin j te bute os e te shkrifet,
te e ilet
mund
te shkaktojne skarcitete gj
ate
prerjes se tyre dhe gjate perpuni
.mit te metej s
hem te
pllakave. '
Nderthurjet damarore. te
min
era l
eve
( kuarc ite.,
si li
kate ) ne bren
desi
te
shkembinjve
te
forte lejohen ve teP' kur
ato
jane bashkudhetare te ketyre
shkembinjve dhe gjate shfrytezirnit nuk mund te
rn
e njanohen.
1
e
Nuk duhet te kene ne
si
pe
rf
aqen e tyre c arje te qarta e te drejta
os
e
c
arje jo te dre jta.
1
d
Prerja
( drejtimi i sharrimit) te jete e rregullt, farje e shtrember e
bllokut
si
rregull
nuk
le johe t; ne r
astet
kur
c
arjet
ndodhe n
ne
m
as
iv a to nuk
rnund te; menjanohen .
Pennasat minimale te blloqeve jane . 0,5 x 0,4 x { ,3 m. ·
Permasat maksimale te blloqeve jane : 2x 1 6 x L5 m«
Blloqet
mund
te nxirren edhe me pe
rm
asa me te medha sipas kerkesa
ve
spe
c iale per konsum dhe
mund
es is
e
se
trans
poflilmi
t.
1
Perhapje kane fabrikat e s harrimit sharra qe kryen prerjen e blloqeve
te rne rmerit deri 6 m3
.
·
2
·
erdorim i i m reve
r m r i
perdoret ne
nd
e
rti
m per v
es
hj
e,
per
shkalle,per
parvaze dri
taresh, per kalona, per s htrim dyshemej
e,
per perga
tit
jen e tarraeave dhc ne
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
3/41
l
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
4/41
merit nga kariera, nga poz.icioni i horiz.ontit .te shfrytez.imit dhe vendosja
e pikave
te
shkarkimit te bllokut te mermerit ne s i p e r f a < f e ~ ·
Sistemi
i
transportit varet
nga format kryesoce.,
relievi
i vendit, the
llesia
makSimale
e
shfrytez.iinit,
lloji
i
transportit te
brendshem te karieres
dhe
'Permasat
e
bllokut,
te
cilat v e ~ o s e n
ne fund
te
fundi
nga
llogaritjet
tekniko-ekonomike.
1
Z bulimi i vendburimit
te
mermereve
duhet
te
kryhet
me
anen. e shpim
-rrezimit deri ne
ate
thellesi ku
efektii
lendes rplasese nuk ndihet
ne
bllo
qet
e mermerlt
sepse
mund
te
shkaktojne
c;
arje
suplementare.
1
Zbulimi i metejshem duhet te shoqerohet
me
perdorimin e prerjes
me
litar
preres
duke
perdorur
ngarkesa
te vogla eksploz.ive per shkaterrimin
e
masivit
. '
Sipas
poz.icionit
te
vendburimit nelidhje
me
siperfaqen., vendburimet
e rr.ermereve ndahen
ne
dy
tipa.
1
Ne tipin
e
pa.re futen vendburimet
qe
vendosen ne siperfaqen
e
tokes.
Ne tipin(e dyte furten vendburimet qe
shtrihen
ne
thellesi.
'
Ne p e r g j ~ t h e s i vendburimet
e
mermereve futen ne tipin
e
pare dhe nje
pjese e vogel
ne tipin e
dyte. ' ·
P ~ r hapjen
e
vendburiMeve te mermereve perdaren keto metoda kryeso-
re:
1-
Hap
r
ja
me
transhe
te pjerret ne qender 'dhe nekrahet. ·
2-
Hapja
me transhe
shume te pjerret
dhe speciale.
3-Hapja pa
transhe.
4 -Hapja e vendburimit me punime nent.Okesore.
Mund
te perdoren edhe metoda
te
kombinuara me transhe te pjerret
e
shume te
pjerret
dhe
pa
transhe.
'
Zgjedhja
e metodave
te hapjes
z.akonisht kryhet
me
llogaritje
t ~ k n i -
ko-ekonomike. ·
F aktoret baz.e
qe
ndikojne ne z.gjedhjen e rvarianteve
te hapjes
te
vendburimeve
jane:
1- ~ o b u l e s a e
mad
he dhe relievi
i vend
it.
2-
Kendi i
renies
dhe
shtriija e vendburimit·
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
5/41
Detyra kryes ore e punimeve te nXjerrjes qendron ne nxjerrjen maksi
, male te blloqeve monoli
te
ne permasa dhe forma qe vendo
se
n ne pershtatje
· rr,e karakterin e vendburimit dhe kerkesat e perdorimit.
Oe bllc:>qet
tc
nxiirP.n
me
permas :lt dhe format e siperpermendura duhet
qe ne vendburim
te
kryhen studime:jo vetem ne drejtim
te
cilesise se
gelqerorit
1 ·
persa i p
erket masivitetit
rezistences ne shtypje porozitetit
for
tes:se pe
s hes vellimore por edhe ne drej tim te c arshmerise
dhe
trashesise se gelqe
~ m i t ndem1jet rrafsheve te
shtresezimit
I
Lidhurome ~ r s h m e r i n duhet te merten te dhena persa i perket drej-
timit te c arjeve. sistemit te c arjeve qe mbizoterojne ne vendburim largesi
se ndermje t
c
arjeve
materialit
c
imentues ne
c
arje etj ·
Dre jtimi dbe inte
nsiteti
i c arjeve merren neperrnjet deshifrimit te tren
tdafilit te c arjeve.
1
Teknika e nxjerrjes
se
blloqeve te mermerit karakterizohet nga perdo-
rimi i s hpimit, i punimeve
rr.e
kupja pyka1 i litarit preres s i dhe i makin ave
spec
iale fig.
• 62 4
. 5·
Metodat
ndarje s se blloq eve me
dor
Metodat e
ndarjes
se blloqeve
me
ndihmen e kazmes., te qyly
ku
t,
te
q
ysqi
se
jane perdorur shume kohe me pare. •
.
. , ·
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
6/41
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
7/41
Fig l6J Nx jerrja e blloqeve te mermereveme
men Jen
mebjra.
6 Ndarja e blloqeve me ndihmen e shpimit
mekanik dhe
pe
rdorimi p.yka ve
Kjo metode qendron ne shpimin ebira ve
afer njera
tjetres
dhe
pjesa
qem be tee si pe.:de ndarese keputet duke perooru r pykat.
Per
ndarjen e blloqeve
nga
masi vi duhet
te
kryhen shpime
vertikale
honzontale dhe te pjerreti :
Fendesi
ka qe te percaktohet drejt vija e prerjes
se bllokut ne baze te drejti mit te ~ a r j e v e si dhe ktyerja e shpimeve paralele
s
ipa
s drejtimit
te
caktuar. ·
Kryer:ja e shpimit mund te behet:
1- e
~ e k i r shpues
te
dores
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
8/41
mennereve me
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
9/41
0
: ·.
... .
\
.
...
Fig, l6 .4, Shpimi i birave
me ~ e k i r ;
te
montuar
ne
kolone
·
o r i ~ o n
ta
e
.
OJ
b
Fig
165
Ndertimi
i
pykave
a) te
thjeshta
b te per
bera
,
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
10/41
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
11/41
prerjes se
bllokut qe tlo te price(.
Ne ta'St sene kariera kashume fille elikoidale ne funksionim te
nje
- -
kohshem dhe
jo s
hume
-
larg
njeti-tjetrit acehere perdoren impiante
te
cencrali
zuar.a
te perzi
·erjes
automatike
me transportimin e
mases
abrazive:nepermjet
tuba
ve
plastike.
Fig 66
Rrahja
e pykave me
c; ekic; e
te
rende
t
dores
Ne rasttin e
prerjes per gjatesi
mbi 16-18 m
keshillohet
perdorimi i
nje
ushqimi
tjeterte mases abrazive.
'Gati
ne
gjyc
smen
e
distances
duhet
te
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
12/41
fillin e
likoioal
dhe qe mbetet
e vendosur
midis fillit dhe
sh
kembit.
Prania
e
kokrrizave shume te
holla te
dermuara gjace
punes
se eyre
~ I shume :kapacitetin e m s e ~ abrazive
.
I
... ;
Fig l57
.-
Skema e ·impiantit
te
prerjes se
blloqeve
te
mermerit me per orimin e lillit elikoidal
Pervoja
parciale
ose totale e
perdorimit te karburund silicic ka dhe
ne rezultatet
e meposhcme :
Tabela Nr.l8
r a k i o n e g ~ r P ~ r q i ~ d j e
p o k o e f r c l e n c i
_
e ~
e s
i
abraz
i •
nulome
trike
nderua r e frak-
abrazi
vicetit vitetit
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
13/41
~ ~ g a cabela e mesiper.me duket qarte s
jellja
e paperfillshme e a bm
zivicecit ce
frak
sdoneve gtanulometrike ce gri.mcave te
reres
me ma dhesi me
te vogel ose
ce bam harte
me 351 mikr:on.
Perdorimi i fraksioneve nga 177 deri 351 mikron ka dhene
nje
rendi-
ment te prerjes rreth 20 per a:J.ind mete lane .
Perce
pasur m s e
abzazive
me fraksione
177 ?51
mikron
perdoren
klasifikacore volumecrike. ·
N
e
minierac
e menneric gjacesia e
fiiiic
mund ce shkoje ?5
6000
m:.
Gjatesia me e perdorshme eshte
500-1000 m
Filii . elikoidal pergacitet nga
~ l i k
special
me perzierje Si - 0.,88,
Mn
- 0,43. C 1. 77 dhe gjunne Ni
dhe
P
dhe
churet
nga
cri
fije me diameter 2 deri 3 mni.
Filii
elikoidal:ka t h u ~ e nga e majca ne ce djathce dhe nga e djathta
ne
ce maj
te
. •
Diametri
i
fillic
elikoidal
eshce
nga
3 6
mm,
adersa
diamecri i fi.jeve
qe churen
1,65
- 2, 8 mm ;
reziscenca
ne cerheqje
e fillic eshce
u
= 140
..
160
kg/ cm
7
zgja:rimi
i.lejuar
i
celit
2,?5
- 3.,5 per
qind.
Filli elikoidal kalon neper
karuklla.me diameter
450-600
mni. Karuk-·
llat vendosen
ne
kollona
mecalike
qe shpemdahen gjace gjiche qarkut ~ d o 50-
70
m
Filli
vendosec
normalishc bllokuc qe
do
ce prite t duketg drejcuar ne·
pennjec mbajceseve
fig.
168)
Tabela Nr. ·19
--
-
Diametri i
Diametri i
Seksioni
Reziscenca
Pesha e lgjatja ne
pe .
filli ne mm
fijes n e
mm
ne
mm
2
ne
c e d t e ~ e
lOOm
ne qindje
kg/ em
kg
Tabela
2
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
14/41
Diam =tri i f i l i i ~ ne mm
5 - 4 6.
4,6 - 4,2
4,2 - 3.
8
6.
;8
- 3.,5
Konsumi
ne
perqindje
0
25
25
50
50 75
75 100
e n d i ~ e n i ne p.erqin
dje
.
100
8·4
67
50
.
-------4----------
I ;t3
Fir; 1
6R- Prerj
a e ·
bllokut
te ·metme rit
m ll
e l
ikoida
l
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
15/41
Rricja e
shpejcesise se
.
fillit
lidhet pervekurse
per
peshe
0.,5- 0 ,75 kg.
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
16/41
dne vertikalisht ngatmasivl. Bi rac perlargimin e fecesnga masivi behen
zakonisht
per
vendburime kompakce ce bara barca ~ c o ce
blloc
1
-:ve:. Kurka
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
17/41
/
f .
Fig.l70 rerj e f qeve te
bllokut te
menn er i t
me f i l l eliokidal.
1
Blloqet mund te largoheo
oga
feta me odihmen e
materialeve
plasese
(baruci z i
ose
duke perdorurmjete te thjeshta pykat qe jane edhe mete
perdorshme.
Sasia
e barutit
qe
hidhet ne
rastin
e largimit
te
blloqeve oga
ke-
to feta
eshte
40 -60 grame per bime. N € ~ d o 5 bira oje mbushet. Kur
hapja
be-
bet me pyka ne
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
18/41
p o s ~ e m
vertika[
Puset vertikale kryhen me
anen
e sondave te lehta te
shpimit me diameter 80 mm Zakonisht
behen
dy puse ne distance reciproke
rreth 10 mm , prej te cilave
njeri
perdoret per dergimin e mases a brazi ve dhe
tj e tri per kalimin e mbajteseve te
suportit
te pulexhosvetedepertuese prej
.yeliku, qc ka nj e
diameter
fillestar
rreth 40 em, me
spe
s
ot
rreth 8
mm
.
Pu·
lexhoja vetedepertuese komandohe
cm
e dore
ose eshte
automatike Filii pre-
res ka nje diameter rreth 2
mm
me
te
vogel se ai pulexhos
vetedepertuese
.
Nekrahun
tjeter
te pulexhos vendoset
mbeshtetese
e
thjeshte
.
Pulexhot vete
·
depertuese
jane kompletuar
me
elemente
prizmatike prej karbur duksteni te
fiksuar dhe te salduar ·
gjate
faqes se rrotes Disku duhet te
montohet
nor-
mal pasi round ce shkakcohen avari te medha (fig. ·l7:l,).,
Shpimec qe kryhen me
perdorimin
e diskut
vetedepercuese
round ce
eliminohen
me pecdorimin e sondes
shpuese hidraulike
.
Filii
elikoidal
round
te
perdoret edhe per
prerje
dytesore
riprerja)
·Fiprerja me fill .eshte e nevoj shme
per
raster kur blloku ka pennasa dhe for-
ma jo ce rregullca si dhe per rikuadrimin e tij ne kariere
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
19/41
Fig.i
72
Pe
r
dorimi
vincave s tacdonare pe r
nqar
kimin e
bll
oqerve te
m rmer i t
nem je tete
tran
sportdf
te
chjeshce ( diamecri i ja·shcem 4-5 mm
dhe
me p e e ~ e shume ce
perkul
shme.
P e rbehec
ng
a 7
fij
. e l e m ~ n
r t a r e
tc
perdredhura pamkl
mbi 7 1 s hcj ell
esa
.
r
b
Bokulla
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
20/41
8 P rer ja e l JJloq
eve
me flake
•i\p
at
a te t e pa ra
te
p r e ~ e s s e
bllo;.qe ve me fla ke ce temperature se
l a rte j
ane
p
erd
oru r
ne
shkalle ek
spe
rimentale ne karierat e shkembinj ve
erupti ve,
duke
rea lizua r prerje ne pl
a-
ne t e ~ r s h m e r i s e nacy rale te foanu-
ar gjate ftohjes se magme·s oe
batolite
t
granitike.
·
Parimi i funksionimit qendron t
:
ne ngrohjen incensi ve te shkembinj-
ve me
flake
te perqendruar te tempera
curave te lana deri ne 2
500°C
dhe me
ngritje
ce kaloiive ne njesine e
kohes
( m
bi
40 .000
kilokalo ri per
ore
)
ne
nje zone ce shkeml:ic ce fonnuar
oga
minemle
ce ndryshme qe kane koefi.
cie
nc
tendryshem t e shkrirje s dhe
en
e rgj i s pecifi.ke shume ceilife rencu
ar
.
Ne
shk
e
mbinjt
e e
ru
pti ve
ko
·mpo-
n en ce c kryeso re e gezojne kete veti
qe me rri tj en e cempetacur
es
n e shkemb
nen efe ktin mekanik ce hedhjes gazo -
re ce flakes qe sh
kto1
sl:perberjen
e min e ral
eve
ce
v e ~
n t
p
ara
se
ce
shkrihen dhe qe e n c o h e n gja ce
fcohjes
se
mevonshme ( fig. 174
' ·
Ne paji
sjen
e
flakes hyjne.
i
ci
173 Pa mja e d i ~ k u t ve
te
J
Pompa e ngjeshjes se aj ri c depertues
per te dergua r me presion lenden djegese ne llambe. •
- Bombula e
ok
s igjenit qe perdoret si iniciues vecem ~ j t e fazes
se
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
21/41
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
22/41
,
. I
'
·
I
-....
I ,
_
.
- -=---
.
9
Prerja
me ·
sharre me
zinxhir
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
23/41
· r
~ r r prerese
esbte ,nje ~ k i n e e pajisurmenje zinxhirspecial
••
dhem
bet
e ce cilit
jane
ce p ~ rbe re prej karbu r volframi WoC Zin xhi ri pun on
gjace faqeve
ce
njc
krahu mecalik
te
m
hJluar
i
cili vihet ne
levizje
nepermjet
nje
ingranazhi.
·
Levizja
e
inxhicic
bybee
nganje
motor
i posac;em
hidraulik
me shpejtesi t e ~ d r y s h u e s h m
prej
0
-7-
8
ml/
minute. : ;jacesia e krahuc
mund cendtyshoje ne pershr
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
24/41
Shpejl-esia e
a v a n c i m i ~ sharres esbce
6-7
m/
ore
per
shkak
te -ko
hes qe duhet ce zhvendnsec
ajo
nga
nje
vend ne tjecrin
:.
Shpejcesia reale e
prerjes eshte
.3,5- 4 m/
ore .
Dhembet mprihen
nje
here
ne jave dhe
perdoren
per
5-6.
muaf.Shpejtesia
rrotulluese
e
zinxhiri
t mund ce
jete
e ndryshueshme:.
Sharrar
prerese
mund
te
perdoren vec;anerishc
per
'prerjen e
mennere-
ve me
origjine
metamorfike ose
me
strukture kristalore
me
m u n g c ; ~ e pothu
ajse
kre
jcesisht
ce
kuarcit, ne karierat e
era
vertinave si
dhe te
gelqeroreve
me origjine sedimencare. ·
·
Makinat
pe
r prerjen e tuieve dhe per ·
nxjerrjen
e blloqeve
Ne
shkembinj
vec;anerisht te
l:uce plascike, per
te ficuar blloqe
shu
me
ce
vogla prizmacike ce
reduktoruara me
pennasa
per perforcim
drejtper
drejt
ne
udertim
perdoren me
sukses
makinat
prerese
me
disqe
.
Ne shkem binj
ce lehce futen tufec vullkanike dhe tufet gelqerore qe karakterizohennga
nje
punueshmeri emir me
nje peshe specifike
rwlativisht
1.,10-
2,
15
ton/m
2
c he
1.,? -
2.
00
ton
.
Vendburime
te till
jane ne
pergjithesi te fqtmes
shtresore
me nje
-trashe si
nga 10
deri
30 ml
nganjehere
me mbulese sterile
te
konsiderueshme
.
P ~ r o d h o h e n
makina
prerese
qe
kryejne
deri 6 p r e ~ e vercikale ose
nje
sere prerjesh paralele vertikale
(
deri
6
pterje)
ku
disqec preres
jane
.
ne
nje
aks te vecem . Nje makine e tiUe
perbehet
nga nje disk vertikal
dhe nga
nje
disk horizontal
qe
presin
njekohesisht
vertikalisht
dhe
h o r i z o n c a l i
h t
(fig. 176 )..
Ne
qofce
se
makina perdoret per te kryer prerje perpendikulare me
blloqet
e
prere
me pare
ne
nje drejcim mund
te
prodhohen blloqe'
shume te
vogla, ne
fonne
tulle
.,
te gatshme
per
t'p
vendosurne murature
.
·
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
25/41
me pennasa ce caktuara te blloqeve nga masi vi si dhe nga mjetet ceknike
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
26/41
qe do ce perdoren per ndarjen e blloqeve. ·
Klasifikimi i sistemeve
te
shfrycezimit ce vendburimeve temermereve
ne shfrytezimin nesiperfaqe ne grupe dhe nengrupe,
tregohet ne tabelen
e
meposhtme.. ·
'Grupi i
sistemeve
I Sistemi i shfrytezimit
me
ndarjen
direkte nga
masivi me pennasa p r ~
kacese
qe kerkojne ngri
tje
dhe
transport
mekanik.
II. Sistemi i sbfrytezimit me
ndarjen
eblloqeve
qe kerkoj
ne ndarje suplemencare te
bllokut
.
·
Tabela
Nr.21
Nengrupi i sistemeve
1
Sistemi me pecdocimin e puneve te shpi
mit
2.Sistemi me perdorimin e makina ve me ·
goditje
per
prerje me kombinimin e puni
meve me bira pyka
ose
pa
t
·
Sistemi me cperdotimin e fillit elikoidal
ne
kom
binim memetoden e pyka ve ose
pa tO: .
4. Si.stemi i ·shfrytezimit me perdorimin e
puneve te dores
dhe te
lende-s
plasese
.
5 ·
Sistemi
i shfrytezimit me perdorimin e
fillit
elikoidal
me ngarkesa jo te medha
te
lendeve
plasese.
6
.
Sistemi i sbfrytezimit me perdorimin e
sharrave prerese
. ·
---------------------
12
Faktoret qe
ndiko jne
ne
z
qjedhjen
s
ts
t
mi
t
te
s
hfryte
z m t
Zgjedhja
e
sistemit te
shfrytezimit
percaktohet nga
kater
grupe
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
27/41
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
28/41
r
Lartesia
e
shkalles perkece
·siscem percakcohet
nga vendosja
e
pla
·
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
29/41
neve te ndarjes dhe nga l a r g e ~ i a
midis
eyre, nga
kerkesat
per pennasac e
bllokut,nga mundesite ceknike
ce
mjeceve
te
shpimic dhe
nga
puna
efektive
epyka ve te pershca cshme,
Lartesia
e shkalles duhec
t i korrespondoje
shfryce
zimit
maksimal
te
c;arjeve,
pennasave kufizuese
te blloqeve dhe
discanca
midi-s si
perfaqes
seballit dheplan Khte
cij paralelr ce ndarjes
Pennasac maksimale
teblloqeve qe
u pergjigjen vellimit te puoes dhe
pergatitje
·s
jane
shume te medha. Shkalla
melartesi 10 em ndahet
ne di·
sa
ndershkalleme lartesi
1.
,5 · 2m:. Shkallet
ndertohen
te cilia
per shkak ce
prish
j eve
ce
ndry shme
qe
mund te cadcohen
ne
blloqe. •Lartesia normale e shkalles
kufizohet nganjehere nga mundesia e
kryerjes
se rrugeve ( per hapjen ecran
sheveLNganjehere
penna llivete punes te mekanizmave te
ngricjes,
si p..slt.
te
vin91ve te vegjel,. duhet
t'u p r ~ i g j n
lartesi te vogel te shkalles, dhe ana
sjelltas
acyre
ce
vinc;it te madh ( derik) duhec c u
pe
.rgjigjen
lartesi te
medha
te shkalles .Ndarja ne
neoshkalle
diktohet
vec;anerisht nga punimet e cranspor
t i c ~ c e n d e r t i m i c dhe
ce organizimit
ne front. •
•Larcesia e shkalles per kete lloj sistemi rekomandohec 6 ~ 1 m
Larce
··
sia minimale e s
hkalle
s
ne kete
rast
percak
.tohet nga domosdoshmeria e
nxjerrjes
se
b l l o q e v ~
vecem
nga
nj e lloj menneci.
dh
e shkon
0.
5 -1
m.
Per
chjesltrimin dhe organizimin epuneve n e
kariere nxjerrja
e bllo-
qeve dhe punimet duhet ce perqendrohen ne
nje
shkalle
ku:
Gjacesia
orientue
·
se L
e bailie
ce
punes percakcohet :
Obi
L =a _
Q
1
Q
1
- - - -
1 - n
Q
n
8
a .
koeficienti
q
kamkterizon
qenien e ooll:eve rezerve, i cili merret
1,5 2;
nbP2 ,n3,n4·numri i punetoreve. ·
ne
pune,
per
c;do l:alle;
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
30/41
Ne rase
se
,
ne
balle ka shcresa jashte kondicionit, gjatesia e tij duhet
ce rtitet. •Pennasac e sheshit
te
pune-s dhe gj:eresia e balli·t duhet ce siguroj
ne vendosjen e
pajisjeve
-
te
s h p i m ~ t te rrugeve ce transportit, teblloqeve
dhe
ce mekanizmave ce n d r y s h ~ e Gjeresia e sheshic te punes zakonisht me
net 15 - 25 m. •
rejcimi i pergatitjes se ballit
mund te
jete
i drejce , paralel me
shttirjen dhe sipas renies dhe patalel me nje nga
siscemet
kryesore te 9 ~
jes.
-
Per
ballet me vije ce drejte paralele me renien nuk shfrycezohen 9lr-
jet
nacyrale: .Per vi je ce drejte
paralele
me
< ; a ~ e n
shfrycezohet drejtimi i
< ; a ~ e v e por
nuk shfrycezohet kendi i
renies
. ·
Per balle me vije ce
drejte paralele
me shcrirjen qe ngjiten art sipas
renies
shfrytezohet
kendi
i
renies
per
d a ~ e n
e blloqeve.
Kenii i pjerresise
se
dyshemese se karieres percaktohec ne varesi
nga elemencet qe shcrihen nga
q a ~ e t ,
gjithashtu nga domosdoshmetia e ma
r ~ e s seblloqeve me foane te
percaktuara
K ~ n d i i pjerresise se dyshemese
eshte
mire
ce jete
jo
me i
larce
se
40
450 Perce pasur siguri ne
pune
duhet
te
ndertohen
shkalle
druri dhe
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
31/41
Sasia
e pun
eve te
njekohshme
ne shkalle
v
aret
nga prodhueshmeria
e karieres dhe nga operacionet e ngri cjes dhe ce transportit
Lartes
ia
e s
hkalles
percakcohet ne varesi
nga
vendosja
dhe
discan-
ca
midis
p1aneve
ce
ndatje
s
dhe
drej tim eve
ce
ndr.y
·
shme
, nga
distanca
midis
per pune per
shpimin
me dore merret 2m.,
gjatesia
e
pretjes
1 1 2
m.
Per
percaktimin
e
gjatesise se hallie
mund
ce 1e
johet qe per 1m3
d a ~ e
te ma-ses minera1e t kedcohen rreth
2
2,5 m
2
shesh
pre res
. Gjacesia e
vijes se
.ballit
~ : v a r e c nga shkalla
e
nxjerrjes
,
r e n d i m ~ n t i
i
makines, forma e karieres dhe gjatesia e prerjes.
Per
llogaricjen e
nje
vi-
i
e pre
rese
j
gjatesore ne shkalle
.,
gjatesia
e hallie percakcohet
si pa S formu ·
1e
s:
ku :
Obi
L
-
T
P
119)
a koefi.cienti qe mere patasysh ballin rezerve ne rase remonti ce ma
kines
ose
konservim
balli
qe vendose t ne gra fikun e
organizimit
te
punes
dhe pcanohet 1, 2 - 1. 5 ;
Q
rendimenti
i karieres
, ne m
3
bllok;
b
2
3 . .
sasta
e preqes ne m per m· mase mtnecare ,
p
1
dalja e bllokuc;
di
. . k d
7
ren men 1
1
ma
11nes
ne n errese , m
gjacesia
e
prerjes per
nje makine , m
te
pune·s
dhe varet n:ga
numri i
shkalleve
ne
pune numri
i makinave ne
pune
tipi
i
paji s j
e.;; ngritese
dhe
transportuese
dhe numri i mundshem i
vijave
pre-
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
32/41
rese.
Sasia
e
vijave prerese per se gjati percaktohet
nga
gjatesia
e
p r e r
~
jes
ne
drejtim
cenhor
dhe
nga permasac e bllokut etj •
ku :
n
1
gjatesia
e
prerjes
nedrejtim
terthor ne m;
c · distanca midis vijave
te
prerjes;
r
2
Per
te sigurua·r rendimentin
j e r c a ~ c u a r
maklina mund te vendo·
set
sipas
gjatesise
se
shkalles sipas
pjerresise
se
saj
ose
hapen
rruge
me
p u
~
nime te
njekohshme ne disa
shkalle.
·
Per
renie
te
forte
ose vertikale
mermeci perpunohet
zakonisht
ne
the-
llesi
te
karieres
me
shfr¥tezim
te njekohshem te disa shkalleve: ·
Per renie te bute .te shtresave dhe afer siperfaqes punimet kryhen
ne sheshe ce gjeta ce karieres Perpunimi
i shtresa
ve sipas sheri rjes se ka
r i ~ r e s
k iijon fonne te
gjate nxjerrjeje
_ :Rende
si
ka
zgjedhja
e formes
se
karieres per renie
te
kufizuar
te
blloqeve ne te
. Ne zgjedhjen e fonnes
se
karieres
rendesi
ka organizimi i transportit dhe
j ngricjes se
b l l o q ~ v e
nga
kariera
.Pennasat
e
sheshic
p u n s per
kete
sistem janei0
-20 m.
Per
zgje
-
dhjen
e drejtimit
te
prerjes ·e domosdoshme te
llogaritet mundesia
e cakimit
te prerjes nga
ndikimi
i presioneve.
Shkeputja
e bllokut nga masivi behet duke perdorur shpimin m k ~ n i k
dhe
keputj en e
zona
ve
ndennjet
birave me ndihmen e
lendeve
plasese
{
00
15
·
sistemet
e shf:r;ytez'imit me perdorimin e makinave
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
33/41
goditese e pr r s ne kombinim me metoden e ·p;ykave
• rn .,Makinat e ·
shpimit kryejne
·shpime
te
pjerreta
vertikale
.,preqe. gjace
sore
ose terthore.
P r e ~ a ne
dysheme kryhet me
~ e k i ~ shpues
te dore
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
34/41
dhe pa ~ a r j e
Larcesia e shkalles
per
kece siscem varec nga reziscenca e
sharri
mit, karakcerl i
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
35/41
ku:
dalja e blloqeve nga . Dasa minerare ;
1 -
gjacesia e
ballit
e pershcatshem
per
vepdosjen e nje impianci pre-
res;
q rendimenti i sharrimit
ne
nje balle., ne m
2
;
sipemfaqja e
shartuar
ne 1m
2
mase
minerare;
Numri i balleve
ne
veprim percaktohet sipas shprehjes:
p
N
=
·
TJ
q
Numri i impianceve ce pretjes:
N
124)
k =
125)
n
n
J
numri
i
baileve
per
nje impiant
Gjacesia e shkalles duhet te vendosec
nga
dalja dhe pozicioni i sek
totit ce
punes nga sekcoret
ne proceset
e zbulimit te pergacitjes,
te
pastlfi.
;
mit te
nxjerrjes dhe nga
koha e domosdoshme per kryerjen me rendiment te
punimeve pergatitore
Gjeresia e
sheshit
percaktohet nga permasat e ndarjes
se
blloqeve.,
nga gjeresia e sheshit ce nenshkalles nga paji·sjet e ngaddmit dhe nga pet-
masat
e hapesires
per
.vendosjen
e b l l o « ; ~ e v e
Zakonishc
gjeresia
e sheshit
eshte
25-35 m .
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
36/41
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
37/41
ne raste
te
ver;anta
30 35
ni
Ne klasen e
sistemeve
me hapesira te
hapura
hyjne sistemet ne ce
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
38/41
cHat
shkembin
jte
rrethues
ne kohen e shfrytezimic te bllokut mbahen me ko
lona m e r t n e r ~
ose me fonna thjeshta te annatures dhe hapesira e
h f r y e
zuar
midis kolonave
mbahec e li:re
Hap
esi
ra
pas
shfrytezimit
te
plote
ce
bllokut
mbushet me
material
mbushes
ose lihec e
hapur duke
u
ruajtur
me k o
lon-at. ·
Ne
chellesi
ce
medha., per shkak
ce
lenies se ~ a l o n a v e mund te
lindin goditje minerare, gje
qe
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
39/41
30 m.,
por ap.mund te ulet
deci 18-24 m. ·
- ·
Per llogaritjen e seksionit te kolonave
rekomandohec
ce
kryhen
llo-
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
40/41
garicje te plkta
per
te gjiche
shkembinj e
qe veprojne ne keto kolona.
Per
seksionin kuadratik
gjeresia e kolona ve mund
ce
percakcohec
sipas
fonnu-
les:
·
1
leu:
A
Q
=
126)
h H - h )
ll
1
•A
-gjeresia e dhomes, m;
·R-
reziscenca
e ped
-
8/16/2019 Shpimet Minerare
41/41
parap
) me anen e min a
ve me koncakt
direktme
m e n n e r i n Thellesia dhe gjere s ia e prerjes
>
varecn nga mundesia e punes dhe pennasac e blloqeve qe duam
te
nxjerrim:.
Pasi mbaron ky punim C s. . lart bllokun e kufizojme permadhesine
qe
d u ~ m . m e ane tenje
kanali
T>> me gjacesi 40
em
., me thellesi sa arte
sia
e bllokut dhe gjacesi
sa
zgjerimi •
S>l
. •
Blloku mund te nxirret me shpime
mekanike
, me pyka metalike., me
barut
te
zi.,
ose
me
fill
elikoidal
te
p.rerjes, me shpim mekanik
dhe
pyka, si
dhe me sharra prerese .
Ballit te punes,
per siguri
ne pune i jepet fonna
me
shkalle
sipas
shcresezimit
ose
ne mungese ce tyre fo> ne ~ d o 6 .8 15 70
m dhe me thellesi prerjeje
1,5
2m
Terheqja
e
blloqeve
nga balli mund te
behec me
arganello
Transportimi ne punimec horizoncale
realizohet me anen
vagoneve
te
cilec
cemiqen
nga
lokomoti va
elektri
k
e, ndersa
ne
punimet ver
r.ikale e ce pjerreca me n i h m ~ e
licarit
ce t;elikut
Sistemet
e shfzycezimit mund te zgjidhen ne baze te analizes
se
faktoreve gjeolog