Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer
description
Transcript of Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer
![Page 1: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/1.jpg)
Voorwaarden voor leesonderwijs
Lectoraat Early Childhood
Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer.
![Page 2: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/2.jpg)
Moderne inzichten t.a.v onderwijs› Taal en rekenen zijn de zuurstof van het onderwijs
( Van Bijsterveld, 2 september 2011)
2 |
![Page 3: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/3.jpg)
Cito scores in groep 8
“De lat moet omhoog”
Marja Van Bijsterveld
Taalonderwijs voor peuters vanaf 2;6 jaar ( groep 0)
Hugo de Jonge
3 Lectoraat Early Childhood
![Page 4: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/4.jpg)
Centrale vraag
› Leidt taalonderwijs aan peuters tot betere Ciotoscores voor taal in groep 8?
4 Lectoraat Early Childhood
![Page 5: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/5.jpg)
Antwoorden vinden in de neurobiologische ontwikkeling› Bij de geboorte zijn de
hersenen nog niet af.
› 0-7 jaar: primair sensorische gebieden
› 7-12 jaar: associatiegebieden
› Puberteit: prefrontale cortex.
5 Lectoraat Early Childhood
![Page 6: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/6.jpg)
Opbouw van de hardware: primair sensorische gebieden› Deels algemeen
› mijlpalen in motorische en taalontwikkeling
› Deels specifiek › een of tweetalig
waarden/normen› Niet even snel › Ontwikkeling gaat lang door
6 Lectoraat Early Childhood
![Page 7: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/7.jpg)
Ontwikkeling van de associatiegebieden
› Installatie soft ware:
› lezen, schrijven, rekenen, aardrijkskunde, geschiedenis etc.
› Didactische aansturing van groot belang
7 Lectoraat Early Childhood
![Page 8: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/8.jpg)
Ontwikkeling prefrontale cortex› Verdere ontwikkeling van
motivatie, waarden en normen
› Komen tot zelfverantwoordelijke zelfbepaling
8 Lectoraat Early Childhood
![Page 9: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/9.jpg)
Opbouw primair sensorische gebieden: spontane ontwikkeling
› Didactische aansturing versus vrij spel
› Führen oder Wachsen lassen
› Biologie versus educatie
9 Lectoraat Early Childhood
![Page 10: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/10.jpg)
Peuters en kleuters zijn nog geen leerlingen› Sensomotorisch denken
› Pre-reflexief denken – meedoen en zeker weten
› Magisch denken en aarzelende reflexie
› Concreet operationeel denken
› 1e levensjaar
› Peuters
› Kleuters
› Leerlingen groep 3
10 Lectoraat Early Childhood
![Page 11: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/11.jpg)
Voor- en vroegschoolse educatie
2002 – peuterspeelzalen voor allochtone kinderen
2008 – wet OKE
voorschoolse programma’s vanaf 2 jaar
11 Lectoraat Early Childhood
![Page 12: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/12.jpg)
MoedertaalontwikkelingSpontaan proces
› Bloemenwaterzeef› Monden› Heb jij die gebrookt?› Jij hebt een foute mond› Doe je hoofd eens open.
![Page 13: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/13.jpg)
Lezen en schrijvenBewust didactisch proces.
› Operationeel denkniveau
› Taal niet meer gebonden aan persoon of situatie
› Taal heeft objectieve status
![Page 14: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/14.jpg)
Hardware en software
Leren praten
Leren lezen en schrijven
![Page 15: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/15.jpg)
Vooronderstellingen VVE
Een rijk taalaanbod voorkomt
taalachterstand
15 Lectoraat Early Childhood
![Page 16: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/16.jpg)
› Taal is niet los te verkrijgen:
› Gehoor› Motoriek› Denken› Sociaal-emotionele
ontwikkeling
16 Lectoraat Early Childhood
![Page 17: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/17.jpg)
Eerste levensjaar › Klankherkenning (1)› vanaf 6 maanden
taalspecifieke klankherkenning en intonatiepatronen
› (GEHOOR)› Klankproduktie (4)› vanaf 6 maanden
taalspecifiek brabbelen› de tongval › (MOTORIEK)
17 |
![Page 18: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/18.jpg)
Het tweede levensjaar
› Luisteren, kijken, bewegen en voelen hebben de denkontwikkeling op gang gebracht
› Objectconstantie en symboolbewustzijn
18 |
![Page 19: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/19.jpg)
Objectconstantie
Zoeken naar iets dat niet in het blikveld is.
Kiekeboespel
19 |
![Page 20: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/20.jpg)
Symboolbewustzijn
Verwijzende functie van taal
Taal:
Appel Kijk!Uitdrukking Au!Verwijzing Bloem
20 |
![Page 21: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/21.jpg)
Tweede levensjaar› Woordbegrip (2) › persoonlijk
woordenboek
› Woordproductie (5)
(Taalinput en leervermogen)
21 |
![Page 22: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/22.jpg)
Taalontwikkeling
› Tractor, amen
› Sherry, tapas
› Acuoor, fufa, hame
› Persoonlijke competentie
22 Lectoraat Early Childhood
![Page 23: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/23.jpg)
Rijke omgeving: praten
› Woordenschatontwikkeling
› Benoemen, aanwijzen, vertellen.
› Eenvoudige prentenboeken.
23 Lectoraat Early Childhood
![Page 24: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/24.jpg)
Derde levensjaar
› Zinsbegrip (3)
› Zinsproductie (6)
24 |
![Page 25: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/25.jpg)
MoedertaalontwikkelingSpontaan proces, eigen ontwikkelingslijn
› Bloemenwaterzeef› Monden› Draaiwater› Heb jij die gebrookt?› Jij hebt een foute mond› Doe je hoofd eens open.
25 |
![Page 26: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/26.jpg)
26 |
SNEL, the language screening instrument SNEL (Luinge, 2005).
![Page 27: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/27.jpg)
Woorden in context plaatsen› Ik ben so dorst
› Heb jij zo’n dorst, zullen we wat te drinken halen?
› Ik doe zo laten staan› Zet jij het zo neer, dat kan niet, kijk maar, dat gaat
vallen het is te smal.
27 |
![Page 28: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/28.jpg)
Rijke omgeving: voorlezen
› Start literaire beleving
› Holistische ervaring
28 Lectoraat Early Childhood
![Page 29: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/29.jpg)
Doorgaande leerlijn: 2;6 – 3;6 jaar
› Een boekje moet vaker dan een keer voorgelezen worden
Rustig voorlezen – verwerkingstijd
![Page 30: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/30.jpg)
Prentenboeken lezen als literatuur
Goed voorlezen – er spanning in brengen
Interactief voorlezen, maar dan anders (achteraf)
Beleving, identificatie en verbeelding
30 Lectoraat Early Childhood
![Page 31: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/31.jpg)
Vooronderstellingen VVE
Verwerven van gesproken Nederlands
Directe relatie met lezen en schrijven
enCITO scores in groep 8
31 Lectoraat Early Childhood
![Page 32: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/32.jpg)
At risk for dyslexia
Oefenen van:› fonologische vaardigheden› Benoemsnelheid› Letterkennis
Niet bijdragend aan de snelheid en accuraatheid
van het leren lezen
in groep 3
32 Lectoraat Early Childhood
![Page 33: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/33.jpg)
Leessnelheid en leesniveau
Literaire beleving
Concentratievermogen
Methodiek
33 Lectoraat Early Childhood
![Page 34: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/34.jpg)
Taalleerlijn
LezenSpellenReflectie
Voorlezen en vertellen: ontluikende geletterdheid Rijmen en zingen; ontwikkeling van auditieve
waarnemingsprocessen Vertellen, voorlezen uitleggen: uitbreiding
zinsproductie en woordenschat Uitleggen : start zinsproductie
Benoemen: start woordenschat ontwikkeling en woordgebruik
Kijken, lachen, vocaliseren: start communicatie
3-6
![Page 35: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/35.jpg)
Eén toetsmoment: eind groep 2 op schoolrijpheid?
› Kan een verhaaltje vertellen› Beheerst grove en fijne
motoriek› Is geconcentreerd(ca. 15
minuten) en kan luisteren› Kind is trots op zichzelf› Kan concreet-operationeel
denken
![Page 36: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/36.jpg)
Dyslexieprotocol?
› Dyslexie
› hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau.
![Page 37: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/37.jpg)
Dyslexieprotocol?
› Vóór de leeftijd van 7 à 8 jaar kan dyslexie niet vastgesteld worden!
![Page 38: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/38.jpg)
Toetspakket beginnende geletterdheid (2010)
› Woordenschat› Letterkennis› Klankbewustzijn› benoemsnelheid
![Page 39: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/39.jpg)
Toetspakket beginnende geletterdheid (2010)› Bij uitvallen: direct in groep 3
extra aandacht voor het lezen
› Waarom dan al toetsen in groep 1 en 2???
![Page 40: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/40.jpg)
Literaire beleving
› De basis voor zin hebben in leren lezen.
![Page 41: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/41.jpg)
Ontwikkeling fonemisch bewustzijn
› Rijmpjes en versjes
› Onbewuste inprenting
› Ook eigen taalspel: › lik-lak-loek› hik-hak-hoek› stik-stak-stoek
![Page 42: Sessie 1 voorwaarden voor leesonderwijs s_goorhuis-brouwer](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022042715/559e9c511a28abcd048b45a3/html5/thumbnails/42.jpg)
Ontwikkeling fonemisch bewustzijn
› Bewegen op liedjes en versjes
› Een tulp, en een narcis en een hyacint, kom hier lief kind, ga weg stout kind!