SERVİKO - VAGİNAL SİTOLOJİ

Dr. Fuat Demirkıranİ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fak.

Kadın Hast. ve Doğum ABD, Jinekolojik Onkoloji Bilim Dalı Kasım 2009 Zonguldak

Serviks Uteri Kanseri

500.000 yeni olgu

250.000 ölüm

Yılda

Tüm kadın kanserlerinin %12’si

%80’i gelişmekte olan ülkelerde saptanır

Serviks kanseri önlenebilir bir hastalıktır.

normal CIN I CIN II CIN III KANSER

Servikal –vajinal Sitoloji

“New Cancer Diagnosis”,

G.Papanicolau 1928

Aurel Babés, 1928Aurel Babés, 1928

Paponicolau, J.Hinsey 1941Paponicolau, J.Hinsey 1941

Ernest Ayre, 1940 (Papsmear)Ernest Ayre, 1940 (Papsmear)

Papsmear’in yaygınlaşması 1950Papsmear’in yaygınlaşması 1950

Vajinal sitoloji

Servikal kanser insidens, morbidite ve mortalitede azalma

Taranan grupta dahaaz servikal kanser

Tarama kalitesi ileMortalite azalmasıArasındaki direk

ilişki.

Taranmayan gruptayüksek servikal kanser insidensi.

Serviko-Vajinal Sitoloji

Serviko-vajinal Sitoloji

Sıvı Bazlı Sitoloji

Konvansiyonel Sitoloji

Konvansiyonel Sitolojide Materyel Alma İşlemi

• Muayene ve diğer testlerden önce alınmalı• Duş, lubrikan ve cinsel ilişki sakıncalı• Spekulum su ile temizlenmeli• Materyal eko ve endoserviksden alınmalı• İnce ve hızlı yayılmalı• Hızla fikse edilmeli (<10 sn) alkol veya sprey

Materyal Alımında Kullanılan Aletler

Avantaj DezavantajAyre spatula

Çok ucuzKolayİyi sonuç

TravmaTrans. Zon (-)

Pamuk çubukÇok ucuzKolay

Endoser. Hücre az2 lam

Endos. Brushdaha pahalıEndo hücre iyi

TravmaGebelerde (-)2 lam

Endos broom (cervix brush)

Minimal travmaEndo/

ectoserv. örnekTek lam

Teknik beceriBazen az hücreEn pahalı

Servikal Kanser

Taramanın olmaması veya yetersiz tarama

Tarama aralarındahızlı gelişen tümörler

Yanlış negatifsonuçlar

Anormal sitolojideyanlış yönetim

Konvansiyonel vajinal sitoloji ile

Servikal Kanser insidensi Yeterince Azalmadı

Konvansiyonel Sitolojide Başarısızlık

Yalnış (-)

%5-15 (%40)

Örnekleme hatası

Hazırlama hatası

Patologla ilişkili

Yalnış (+)Yalnış (+)

%1-10%1-10

Yorum hatasıYorum hatası

Radyasyon, iltihap, onarımRadyasyon, iltihap, onarım

Lezyonda regresyonLezyonda regresyon

Örnekleme hatasıÖrnekleme hatası

2 lam hazırlamak (%20 )

Servikal Patolojilerin Taranmasında Başarısızlık Nedenleri

• Hasta

• Klinisyen

• Kullanılan alet-teknik

• Hazırlama ve tanı

• Lezyonun özelliği

Alet ve Materyal Alma Tekniğine Ait Hatalar

• Alet tipi

• Yayma şekli…İnce yayılmalı

• Transformasyon zonunu içermeli

. Hemen fikse edilmeli

Değerlendirme ve Tanı Hataları

• Değerlendirme için elverişli• Sınırlı ölçüde

değerlendirilebilen (nedeni)• Yetersiz

Bethesda sistemiBethesda sistemi

Materyal Yeterlilik Sorunları

• Yeterli iyi korunmuş skuamöz hücre >%10endoservikal veya metaplastik h.

. Sınırlı kan, iltihap, kalın, kötü fiksasyon, hücrelerin>%50-75’i sitoliz olmasıveya endoservikal hücre yok

• Yetersiz skuamöz hücre <%10diğer faktörler >%75’ini aşarsa

Yetersiz Yetersiz (iltihap)(iltihap)

YeterliYeterli

Yetersiz (hücre az)Yetersiz (hücre az)

Yetersiz (sprey Yetersiz (sprey artefaktı)artefaktı)

Yetersiz (kalın yayma)Yetersiz (kalın yayma)

Yetersiz (yayma Yetersiz (yayma sırasında fazla bası)sırasında fazla bası)

Yetersiz Yetersiz

(kuruma artefaktı)(kuruma artefaktı)

Yetersiz Yetersiz

(kuruma artefaktı)(kuruma artefaktı)

Lezyonla İlgili Hatalar

• Küçük lezyon

• Endoservikal kanal üst kısımda lokalize

• Nekrotik, kanamalı, iltihaplı lezyon

• İnvaziv lezyonlarda false (-) %50

• Bazı tm tipleri (adeno ca, lenfoma, sarkom)

Konvansiyonel sitoloji

4000 – 300.000 hücre incelenir (toplanan hücrelerin %6-62)’si.

Lama tespit sorunları vardır.

Epitel hücreleri diğer unsurlardan ayrılmamıştır.

Materyal 50x20 mm’lik alan yayılır.

Sıvı Bazlı Sitoloji

Thin prep processor (Cyto corporation)Thin prep processor (Cyto corporation)Autocyte-Prep (Cyto-Rich Processor)Autocyte-Prep (Cyto-Rich Processor)Cytoscreen (Seroa)Cytoscreen (Seroa)Easyprep (Labanord)Easyprep (Labanord)Cell Print (3t)Cell Print (3t)Cyto Tek (Bayer)Cyto Tek (Bayer)ThinSperi (Shandon)ThinSperi (Shandon)InPath System (Ampersand Med. Cor.)InPath System (Ampersand Med. Cor.)Cyprep (veracel)Cyprep (veracel)

Sıvı bazlı teknikler

20 mm 13 mm

Sıvı bazlı teknikler

İncelenen hücre sayısı 1-2 milyon.

Epitel hücreleri diğer unsurlardan ayrılmış.

Lamda 20 mm alana tek sıra halinde yayılır.

Materyal gerektiğinde HPV testi için kulanılabilir.

Sıvı Bazlı Preparatlarda Morfolojik Özellikler

• Hücre dağılımı uniform• Kan, iltihap hücreleri görülmez• Kuruma artefaktı olmaz• Candida, trichomonas tanısı kolay• Anormal hücre sayısı az• Üç boyutlu guruplar, hücreler daha küçük

(glandüler lezyonları değerlendirmek daha güç)• ASCUS ve LSIL kriterleri aynı (Çekirdek detayı iyi

olduğundan ASCUS tanısı daha az)• HSIL küçük ve izole hücre şeklinde (tanısı zor,

histiosit, immatür metaplazi, atrofi)

Sıvı Bazlı Tekniklerin Servikal Taramaya EtkisiMeta-analiz 25 çalışma, 533.039 olgu

Sıvı Bazlı teknik vs konven. Pap

Örnekleme yeterliliği 2.11

ASCUS 1.05

LSIL tanısı 1.27

HSIL tanısı 2.26

OR

Bernstein, et al, Am J Obstet Gynecol, 2001

Konvansiyonel Pap test vs Sıvı bazlı teknikler

Yetersiz örnekleme az

HSIL ve LSIL lezyonlarda yüksek sensitivite

Glandüler lezyonlarda yalancı +’lik düşük

Aynı zamanda HPV testi yapma olanağıUcuz

Uygulaması kolay

Sıvı Bazlı Sitoloji

Özet olarak• Hazırlama kalitesini arttırır.• SIL’da tanıyı kolaylaştırmaktadır.• ASCUS tanıları azalmaktadır.• Arşivleme ve ek çalışmalar yapma

olanağı sağlar.• Tanıda dikkat ve deneyim gerektirir.• Zaman kazandırır (?)• Maliyeti (?)

SONUÇ

Servikal patolojileri taramada konvansiyonel

sitoloji ile sıvı bazlı sitolojinin birbirine

anlamlı bir üstünlüğü yoktur.

WHO servikal patolojilerin taranmasında

konvansiyonel sitolojiyi önermektedir.

Seksüel aktif tüm bayanlar.

Daha önce sitoloji yapılmamış gebeler.

Seksüel yaşamı olmayanlar(Virgo olanlar) ??????

Non-malign nedenler ile histerektomi olanlar ??????

70 yaş sonrası bayanlar ??????

Kimlere serviko- vajinal sitoloji

Taramalar seksüel yaşam ile birlikte başlanmalı.

Tarama Aralıklarında CPap vs LBP

Konvansiyonel sitolojiyle yılda bir veya sıvı bazlı

Pap smear ile iki yılda bir tarama yapılmalıdır.

Hangi teknikle olursa olsun; üç negatif smear

varlığında veya 30 yaşından sonra 2 veya 3 yılda

bir tarama yapılmalıdır.

Saslow D, CA Cancer J Clin, 2002