Sersemlik ve VertigoDerince Eğitim ve Araştırma HastanesiAcil Tıp KliniğiUzm Dr Bora KAYA

Epidemiyoloji Yılda 7.5 milyon ayaktan hastaTüm acil başvurularının % 2,5’ini

oluşturur60 yaş üzerindekilerin %20’sinde

günlük yaşamı etkiler

Sersemlik(Dizziness)Hastaların tanımı farklılık gösterirHareketlerde hassasiyetZayıflık hissiKafada hafiflikDepresyon

Türkiye’de ?Elim kolum kalkmıyorBoşluğa düşmüş gibiyim

Sersemlik Semptomların şiddetine göre 4

kategoriye ayrılabilir◦Vertigo(dönme, hareket ilüzyonu)◦Bayılayazma◦Denge kaybı◦Nonspesifik sersemlik

Yaşlılarda◦Kardiyovasküler◦Nörolojik◦Psikiyatrik durumlar

VERTİGO

BİR TANI DEĞİL SEMPTOMDUR

Vestibüler disfonksiyonun predominant semptomudur

DÖNME DUYGUSU OLMASI ŞART DEĞİLDİR

VERTİGO

Patofizyoloji Denge ve vücut farkındalığını

sağlayan yapılarVizüelProprioseptif duyuVestibüler sistem

OTOLİTLER ?

Kulak taşları

Vestibüler aparatİç kulakta yer alırKafa stabilizasyonu ve hareket

kontrolündeTravma, toksinler, infeksiyonlar,

çevre yapıların durumu(meninksler..) etkileyebilir

Üç semisirküler kanal ve iki otolitik yapıdan oluşur(utrikulus ve sakkulus)

Semisirküler kanal bozulursa ?

Dinlenmede hareket algılanmaya başlar

Simetrik ileti bozulurVertigo ile sonuçlanırSerbest hareket eden otolitler

uygunsuz yerleşim yaparsa benign paroksismal vertigo(BPV) oluşur

Otolitler yerçekimi etkisi ile pozisyonel vertigo oluşturur

Nistagmus ?Gözlerde ritmik osilasyonlar

olmasıdırVestibüler bilginin bozulması ile

oluşurBu durumda uyaran tarafına

doğru yavaş aktiviteli bir nistagmus oluşur

Serebral korteks bunu düzeltmeye çalışır ve hızla gözler orta hatta gelir

Vestibüler kökenli nistagmus yatay ve rotatuar olma eğilimindedir

Ayırıcı tanı4 kategoriden hangisinde olduğu

değerlendirilmeliBayılayazma ise ek sebepler

araştırılabilirDengesizlik için santral

nedenlerde gözardı edilmemeliNon spesifik olalar genelde

anksiyete bozukluğudur

Gerçek vertigoPeriferal santral ayrımı yapılmalıdırPeriferal olup yatış gerektiren ve acil

tek durumAKUT SÜPÜRATİF LABİRİTİT

TinnitusOtaljiİşitme kaybıAteşFasyal pareziBoyun ağrısı

Vertigo sebepleri(periferal)Beningn paroksismal pozisyonel

vertigoVestibüler nöritLabirintitMeniere hastalığıKulakta yabancı cisimAkut otit mediaPerilenfatik fistülTravmaTaşıt tutması

Vertigo sebepleri(santral)İnfeksiyonlar(ensefalit,menenjit,

beyin absesi)Vertebrobasiller yetmezlikSubklavyan çalma sendromuCerebellar hemoraji veya infarktVertebrobasiller migrenTravmatik temporal kırıkTemporal lob epilepsiTümörMultipl skleroz

Vertigo sebepleri(sistemik)Diabetes mellitusHipotiroidizm

Karakteristik Periferal Santral

Başlangıç Ani Kademeli veya ani

Yoğunluk Şiddetli Orta

Süre

Genelde saniye veya dakikalar bazen saatler günler(aralıklı)

Genelde haftalar, aylar fakat vasküler sebep varsa sn veya dakikalar

Nistagmus yönüTek yönlü(genelde horizontal)

Vertikal, aşağı vuran

Baş poziyonunun etkisi

Pozisyonla kötüleşir,(genelde tek pozisyon)

Çok az değişir(bir den fazla pozisyondan etkilenir)

Nörolojik bulgularla ilişki

Yok Genelde bulgu var

İşitsel bulgularla ilişki

Bazen var(tinnitus)

Yok

Fizik muayeneVital bulgularBaş boyun

◦ Göz ◦ Kulak◦ Kranial sinir

muayeneleriPozisyonel

testler◦ Dix-Hallpike testi◦ Nylen-Barany testi

Nörolojik değerlendirme◦ İşitme testleri◦ Serebellar testler

Dismetri Disdiadokinezi Tandom gait

Santral durumlar Vertebrobaziller yetmezlik

◦ İleri yaş, ilk şiddetli atakta düşün◦ Genelde başağrısı olabilir◦ Cerebellar bozukluklar eşlik edebilir◦ Nörolojik defisit olmayabilir

Serebellar hemoraji◦ Ani ve şiddetli başlangıç◦ Başağrısı, kusma, ataksi◦ Serebellar testlerde bozulma

PİCA tıkanıklığı(Wallenberg sendromu)◦ Yüzde aynı tarafta terleme ve ısı duyusu kaybı◦ Karşıda vücutta terleme ve ısı duyusu kaybı◦ Farenks, larenks ve damakta paralizi◦ Horner sendromu(miyozis, pitozis, enoftalmus yüzde

terleme kaybı)

Dix-Hallpike testi

Radyolojik görüntülemeNe zaman CT? İleri yaşErkek cinsiyetHipertansiyonKoroner arter hastalığıDiabetes mellitusAtrial fibrilasyon varsa

YÜKSEK RİSKLİ HASTA GRUBUDUR

CT çekilmeli

Serebellar patoloji düşünülüyorsa CT veya MR

Tedavi-Rosen 2014 Bulantı kusma ile mücadeleVestibüler supresyon

◦Promethazine-, H1 reseptör antagonisti-yok…

◦Ondansetron◦Metoklopramid ?◦Prochlorperazine-yok…

İv benzodiazepin(diazepam)Taburculukta oral meclizine-yok…

Tedavi-UptodateAntihistaminikler

◦Dimenhydrinate(dramamine)◦Diphenhydramine(şurup ve ampul

formları var-benison ampul)Fenotiazinler

◦Metoklopramid◦Ondansetron◦Domperidon

Benzodiazepinler◦Diazepam◦Alprazolam

TedaviBeta histine ? Vasoserc,

betaserc…

◦Kısa süreli kullanım öneriliyor◦Santral kontrolün sağlanmasını

geciktirebilir

Tedavi-Medscape1.kuşak antihistaminiklerBenzodiazepinlerFenotiazin deriveleriAlfa/beta adernerjik

agonistler(efedrin)Antikolinerjik ajanlar(skopolamin-

buscopan)

Epley manevrası

TEŞEKKÜRLER