DiclE TIP DERGiSi (JOURNAL OF MEDicAL SCHOOL) C:27 S:2 2000

SuREKLi AVAKTAN PERiTON DivALizi HASTALARINDA

SERiAL OLARAK ALlNAN DivALizAT SOLOSVONLARINDA

CA125 DOZEVLERi VE PERiTON TRANSPORT

PARAMETRELERi iLE iLi~Kisi

Doc;.Dr. i.<;etin OZENER 1 UZ.Dr. Onder ~iRiK<;i 2

UZ.Dr. Mehmet KO<;3

OZET

Surekli ayaktan periton diyalizi (SAPO) hastalarmda mezotel huerelerdedegi$iklikler olu$maktad/r. Kanser antijen 125'in (CA 125) mezotelyal huere kutlesinin birgostergesi oldugu da bilinmektedir.

Bu r;:al/$mada, serial olarak toplanan peritoneal diyalizat solUsyonlannda CA 125. konsantrasyonlan belirlendi. Oiyalizat solUsyonlan her hastadan (n=44) iki farkl/

zamanda topland/. Ortalama diyaliz sureleri birinci diyalizat toplama doneminde13.9 10.8 ay, ve ikinei diyalizat toplama doneminde ise 31.2 11.5 ay idi. Hastalarastandart peritoneal e$itleme testi (PET) uyguland/ ve diyalizat solUsyonlan bu testlerinsonunda almd/.

CA125 konsantrasyonlan ile hastalann ya$, diyaliz sureleri, peritonit say/lan,periton ger;:irgenliktipleri ile ili$ki ineelendi. PET karakteristikleri degi$en hastalarla , PETkarakteristikleri sabit kalan hastalann CA125 konsantrasyonlan arasmda bir farkl/I/kolup olmad/g/ da ara$ttrtld/.

Hastalann birinei diyalizat orneklerinde CA125 konsantrasyonlan 49.9 8.3 U/mlve ikinei diyalizat orneginde ise 50.6 10.0 U/ml olarak bulundu (p>0.05). CA125konsantrasyonlan ile hastalann diyaliz sureleri, peritonit atak s/kl/g/, peritoneal transportparametreleri, peritoneal ger;:irgenlik tipi ve ya$lan arasmda herhangi bir ili$kisaptanmad/. PET'deki ger;:irgenlik tipi degi$en 19 hastanm bazal CA125konsantrasyonlan ile sonraki olr;:umleriarasmda da anlaml/ bir degi$iklik gozlenmedi(48.3 8.4 vs 47.1 4.5 U/ml,p>0.05).

Sonur;: olarak, mesotelyal Mere kutlesinin bir belirteei olan CA125konsantrasyonlannm 17 ay gibi bir sure ir;:erisindebelirgin bir degi$iklik gostermedigini,CA125 duzeylerinin periton transport parametreleri ve tipleri, peritonit ger;:iripger;:irmemesive diyaliz suresi ile ilif}kisinin olmad/gm/ saptad/k.

Anahtar Kelimeler: CA125,surekli ayaktan periton diyalizi.

GiRi~ ve AMA<;

Periton zan, mezotel hucreleri tarafmdan tek bir hucre katmanl olarakkaplanml~tlr. Surekli ayaktan periton diyalizi (SAPD) hastalarmda mezotelhucrelerinin interleukin-S (IL-~), tUm6r nekrozis fakt6r-a. (TNF-a.) veya

interleukin-1~ (IL-1a) gibi faktorleri salgllalarak peritonun antibakteriyelkorunmasmda 6nemli rol oynamadl~pbilinmektedir (1-3).

(1.2,3) Marmara Universitesi Tip FakClltesi, Nefroloji BHim Dali, Biyokimya A.B.D. ISTANBUL

102

Periton diyaliz suresin ile dogru orantll1 olarak gerek hastalardan almanbiyopsilerde, gerekse de in-vitro deneylerde, peritonda dejeneratif degi?ikleringeli?tigi ve bu degi?ikliklere bagl1 olarak periton transport parametrelerindedegi?iklikler oldugu da gosterilmi?tir (4,5). Aynl ?ekilde gerek SAPOhastalanndan alman biyopsilerde gerekse de in vitro deneylerde mezotelhucrelerinde de glikoza bagl1 dejeneratif degi?ikliklerin geli?tigi, hucreaktivasyonu sonrasl birim alana du?en hucre saYlsmm arttlgl, peritonit geyirenhastalarda geyici mezotel hucre kaybl geli?tigi rapor edilmektedir (5-9). Ayncaperitoneal skleroz geli?en hastalarda mezotel tabakasmm da yer yer deskuameoldugu da rapor edilmektedir (10).

Peritonun mezotel katmanmda ve diger katmanlannda olan dejeneratifdegi?ikliklerin diyaliz suresine bagl1 olarak artmasl, periton transportparametrelerinde olan degi?ikliklerin de benzer ?ekilde diyaliz suresi ile negatifkorelasyon gostermesi nedeniyle mezotel hucrelerinde olan morfolojik vefonksiyonel degi?ikliklerin periton transport parametreleri ile ili?kisinin olupolmadlgl ara?tlrma konusu olmu?tur. Bu yal1?malardamezotel hucrelerin digersolemik epitel hucrelerinden kokenli organlar gibi "cancer antigen 125" (CA125)eksprese etmelerinden (11) faydalanrlarak, diyalizat solusyonlannda varl1glgosterilmi? olan ve in vitro deneylerde de mezotel hucrelerinden sabit miktardasalgllandlgl gosterilmi? olan CA125 bir i?aretleyici olarak kullanllml?tlr (12,13).Visser ve arkada?lan yal1?malannda dilalizatlardan toplanan mezotelhucrelerinin IL-1~, TNF-c:x,ve TGF-B ile stimule edilmelerine ragmen CA125salgllamadlklannl, diyalizat CA125 konsantrasyonlannm mezotel hucrekonsantrasyonu ile pozitif korelaslon gosterdigini ve CA125konsantrasyonlannm mezotel hucre kutlesisnin bir belirteci oldugunu raporetmi?lerdir (13). Uzun donemli takiplerde ise diyalizat solusyonlannda CA125konsantrasyonlan ile periton diyaliz suresi arasmda negatif bir korelasyon tespitedilmi?tir. (14). Bu bulgular, diyalizat CA125 konsantrasyonlannm peritontransport parametrelerinde zaman iyinde olan degi?iklikleri izlemede birparametre olarak kullanllabilecegini dU?Lmdurmektedir.Lai ve arkada?lan dadiyalizat mezotel hucre saYlsl ile CA125 konsantrasyonlan arasmda pozitifkorelasyon bulmu?lar ve peritoneal transport parametreleri ile diyalizat CA125konsantrasyonlan arasmda da pozitif korelasyon rapor etmi?lerdir (15).Pannekeet ve arkada?lan ise CA125 konsantrasyonlan ile periton transportparametreleri arasmda boyle bir ili?ki tespit edememi?lerdir (16).

Qal1?mamlzdabelirli zaman aral1klanylaalman diyalizat solusyonlanndadiyaliz suresinin uzamasl ile diyalizat CA125 konsantrasyonlannda olandegi?ikligi ve diyalizat CA125 konsantraslonlannm transport parametreleri ileolan ili?kisini ara?tlrmaYI amayladlk.

MATERYAL ve METOD

SAPO tedavisi almakta olan 44 hasta (23 erkek, 21 kadm) yal1?mayadahil edildi. Her hastadan iki?er kez olmak uzere farkl1 zamanlarda peritoneale?itleme testinin (PET) sonunda diyalizat solusyonlan al1narak -40 C'desaklandl. Hastalar gunde 4 kez 2 litrelik solusyonlarla (% 1.36 ve % 3.86dextroz solusyonlan) idame SAPO tedavisi uygulamaktaydllar. Birinci diyalizatornekleri hastalann diyalize ba?lamalanndan ortalama 13.9 ay (range 5-55 ay)

103

sonra ve ikinci diyalizat ornekleri de diyaliz tedavisine ba§>ladlktanortalama 31.2ay (range 20-67 ay) sonra olmak uzere peritoneal e§>itlemetesti (PET) sonundaalmdl. Diyalizat solusyonlan -40 C'de saklandl. Son Uy ayllk donemdeperitonit geyiren hastalar yall§>madl§>1tutuldu. PET testi daha once tanlmlananmetotlara gore %2.27 dekstroz soluslyonu kullanllarak yaplldl (17).Diyalizat-plazma kreatinin (DIP kreatinin) ve diyalizat-plazma glikoz (DIP glikoz)oranlan ile kreatinin ve glikoz iyin "mass transfer area coefficient"(MTAC-kreatinin, MTAC-glikoz) degerleri Krediet ve arkada§>lannmgeli§>tirmi§>olduklan formuller kullanllarak hesaplandl (18). Bu degerlerin hesaplanmaslslrasmda Windows uyumlu PD-Adequest programl kullanlldl. On sekizhastanm hiy peritonit geyirmedigi, 11 hastanm bir kez, 7 hastanm iki kez, 7hastanm Uykez, 1 hastanm da 4 kez peritonit geyirdigi goruldu.

CA125 konsantrasyonlan CA125'e kar§>1monoklonal antikor kullanllarakticari radyoimmunoassay kitleri (Abbott Laboratories, Imx, North Chicago, USA).Testin olyum degerleri 1.8 - 600 U/ml degerleri arasmdaydl. Kreatinin olyumleriise enzimatik y6ntemle (Hitachi H747, Boehringer Mannheim, Germany) tespitedildi.

iSTATisTiKSEL ANALiz

Sonuylar mean SD olarak verilmektedir. Birinci ve ikinci diyalizatsolusyonlannda CA125 konsantrasyonlan, PET testi parametreleri ve KtNdegerleri e§>le§>tirilmi§>t-testi ile kar§>lla§>tmldl.CA125 konsantrasyonlan ile PETtesti parametreleri arasmdaki korelasyon analizleri ise lineer regresyon analiziile yaplldl. Analizlerde Windows uyumlu Arcus Quicstat istatistik programlkullanlldl. P<0.05 degeri istatistiksel olarak anlamll kabul edildi.

SONU9LAR

c;all§>maya44 diyabetik olmayan hasta dahil edildi. Hastalardan 21'ikadln, 23'u erkekdi. Birinci diyalizat solusyonlannm allndlgl donemde ortalamadiyaliz suresi 21.6 12.2 ay (range 5-55 ay) ve ikinci diyalizat solusyonlannmalmma doneminde de ortalama diyaliz suresi 38.3 11.6 (range 20-67) bulundu(p<0.0001) (tablo-1). Her iki diyaliz periyotlannda da KtN, diyalizat proteini,PET testi slrasmda drene edilen ultrafiltrasyon miktan, MTAC kreatinin, MTACglikoz, DIP kreatinin, DIP glikoz ve glikoz emilimlerinde farkllllk tespit edilmedi(tablo-1).

Hastalann birinci diyalizat orneklerinde CA 125 konsantrasyonlan49.9 8.3 U/ml ve ikinci diyalizat orneginde 50.6 10.0 U/ml olarak bulundu(tablo-1, §>ekil1). CA125 konsantraslonlan ile hastalann ya§>l,dilaliz sureleri,peritonit saYlsl, peritoneal geyirgenlik tipi, MTAC-kreatinin, MTAC-ure, DIPkreatinin, DIP glikoz ve glikoz absorpsiyon degerleri arasmda korelasyonsaptanmadl (§>ekil2). CA125 konsantraslonlan, hiy peritonit geyirmemi§>hastadiyalizatlannda (n=48) 48.9 7.9 U/ml; bir kez peritonit geyirmi§>olan hastalanndiyalizatlannda (n=21) 52.0 9.5 U/ml, iki kez peritonit geyirmi§>olan hastalanndiyalizatlannda (n=10) 53.6 13.3 U/ml; Uy kez peritonit geyirmi§> hastadiyalizatlannda (n=8) 46.7 5.14 U/ml ve dort kez peritonit geyiren (n=1)hastanm diyalizatmda ise 50.9 U/ml olmak uzere benzer bulundu. PET testisonucu geyirgenlik tipi ikinci PET testinde degi§>en19 hastanm birinci diyalizat

104

CA125 konsantrasyonlan ile ikinci diyalizat konsantrasyonlan arasmda daanlamh bir degi~iklik gbzlenmedi (birinci diyalizat 48.3 8.4 U/ml vs 47.1 4.5U/ml).

Tablo 1: Hastalann Birinci ve ikinci Diyalizat SolClsyonlan AhmmdaDemografik ve PET Testi Karakteristikleri.

*p<O.OOO1vs birinci diyalizat d6nemi

** PET testi slrasmda drene edilen ultrafiltrasyon miktan

Birinci Diyalizat ikinci Diyalizat

Ya (YII) 48.3 14.6 49.7 14.5*

Cinsiyet (K/E) 21/23 21/23

Diyaliz SClresi(ay) 21.6 12.2 38.3 11.6*

KW 1.97 0.59 1.96 0.56

CA125 49.9 8.3 50.6 10.0

Diyalizat Proteini (mg/L) 144.7 216.7 148.8 244.4

Ultrafiltrasyon** (ml) 451.2 175.5 460.6 172.9

MTAC Kreatinin 10.29 4.17 10.21 2.71

MTAC Glukoz 9.05 2.8 8.83 2.73

DIP Kreatinin 0.63 0.11 0.87 0.15

DIP Glukoz 0.42 0.09 0.41 0.08

Glukoz Emilimi (g/24h) 81.3 17.3 84.5 19.3

Peritonit SaYlsl (n) 0.97 0.17 1.12 0.18

551II

531

j SI ~

~

'

e. 49~,.., 1< 1U 47-j

i4S ~ n..

1. DiyBllr.at 2 Dly>1llxat

Il1Il.~~lI_~-~--~~-~j

~ekiI1: Birinci ve ikinci diyalizat solusyonlannda CA 125 konsantrasyonlan.

100

gO,-.

~ 60

E 40-<U 20

0

.. "..,: ,,: .t t,'.-~. 2.." 't ' .;. ,. .-- . .'..-

10

-- ~.

20 40 50 60 70

Diyaliz Si1resi{ay)

_nnu...,30

~ekil 2: CA 125 konsantrasyonlan ve periton diyaliz suresi arasmda ili~ki.

105

106

TARTI~MA

Qall~mamlzda CA125 konsantrasyonlannm SAPD hastalannda ortalama17 ayllk takip sonucunda degi~medigini ve CA125 dOzeylerinin transportparametreleri ile korelasyon gostermedigini tespit ettik.

Uzun sOreli periton diyalizi ile ozellikle glikoza bagll dejeneratifdegi~iklikler, mezotel hOcreaktivasyonu ve mezotel hOcrekaybl tanlmlanml~tlr(5,6). Visser ve arkada~lan diyalizat CA125 konsantrasyonlan ile diyalizatmezotel hOcresaYlsl arasmda pozitif korelasyon bulmu~lardlr. Benzer bulgulanKoomen ve arkada~lan da gostermi~lerdir (19). Ho-Dac Pannekeet vearkada~lan ise longitidunal olarak izledikleri hastalannda gerek diyalizat CA125konsantrasyonlannm (r=-0.51, p<0.0001) gerekse de diyalizat slvllannda"dwell" sOresince CA125 belirmesinin (r=-0.49, p<0.0001) diyaliz sOresi ilenegatif korelasyon gosterdigini rapor etmi~lerdir. Aynl gurup yall~malanndastandart 4 saatlik periton diyalizi sonunda allnan diyalizatlarda CA125konsantrasyonlannm lineer bir artl~ gosterdigini tespit etmi~lerdir. Bu sonuylarCA125'in mezotel hOcre dongOsOnOn (turnover) bir markeri oldugunugostermektedir.

Ho-Dac Pannekeet ve arkada~lan aynca yall~malannda CA125konsantrasyonlannda zamanla olan azalmamn mezotel hOcre miktarlanndaazalma ile aylklanabilecegini ileri sOrmO~lerdir(14). Bu bulgular periton diyalizihastalannda zaman iyerisinde mezotel hOcrekaybl oldugunu desteklemektedir.Qall~mamlzda ise Lai ve arkada~lanmn sonuylanna benzer olarak, CA125seviyeleri ile diyaliz sOresiarasmda negatif korelasyon tespit etmedik (15). Heriki diyalizat donemlerinde de CA125 konsantrasyonlannda ortalama 17 ayllktakip sonunda bir azalma da tespit etmedik. Qall~ma gurubumuzda ilgililiteratOrler dikkate allndlgmda, CA125 konsantrasyonlan azalmadlgl iyinmezotel hOcre saYllannda bir azalma ve periton mezotel hOcre katmanmdadejenerasyon olmadlgl dO~OnOlebilir. Ancak, bulgulanmlz hastalanmlzmnispeten klsa sOreli diyaliz sOreleri ile aylklanabilir. Pannekeet ve arkada~lanyall~malannda dO~Ok«11 U/ml) CA125 konsantrasyonlu hastalannda diyalizsOrelerinin daha uzun sOreli (23 ay vs 16 ay p=0.007) oldugunu bildirmi~lerdir.Aynca hastalannm ilk Oy Yllllk takiplerinde gerek yOksek gerekse de dO~Okdiyalizat CA125 konsantrasyonlan tespit etmi~lerdir ancak be~ Ylldan fazlatakipli hastalannda CA125 seviyelerinin dO~Okoldugunu tespit etmi~lerdir (14).

Bizim yall~ma gurubumuzda ise slraslyla ilk 12 aymda, 13-24 aymda25-60 aymda ve >60 aymda olan hastalanmlzda CA125 konsantrasyonlannl52.4 11.0 U/ml; 49.2 6.9 U/ml; 50.5 9.8 U/ml; 48.4 3.1 U/ml olmak Ozerebenzer oldugunu ve ilgili literatOrdenfarkll oldugunu bulduk.

SAPD hastalannda diyaliz sOrelerine paralel olarak net ultrafiltrasyonmiktarlannda azalma, periton yOzeyinde artl~ ile birlikte de MTAC-kreatinindegerlerinde artl~ izlenmektedir (20). Qall~mamlzda ise MTAC-kreatinin veMTAC-glikoz degerlerinde belirgin degi~iklik izlenmemesine ragmen DIPkreatinin degerlerinin artmakla beraber istatistiksel anlama ula~madlgmlgormekteyiz. Qall~mamlzda, Pannekeet ve arkada~lannln verileri ile uyumluolarak periton transport parametreleri ile CA125 araslnda ili~ki bulamadlk (16).Bu veriler mezotel hOcrelerininsu ve solOt transportunda rol almadlklan tezini

107

desteklemektedir. Mezotel tabakaslnm su ve solute transportunda intersellOlerbile~kelerin slk olmasl nedeniyle katklsmm olmadlgl ileri sOrOlmektedir (21).Benzer ~ekilde Flesser ve arkada~lan da rat peritonlannda yaptlklanincelemede mezotel tabakasmm bir ozmotik barier olmadlgml rapor etmi~lerdir(22). 9all~mamlzda peritonit epizotlannm CA125 konsantrasyonlan Ozerineetkisi olmadlgmm literatOrverileri Heuyumlu olarak saptamadlk (15,16). Ancakyall~mamlzda ikinci diyalizat periyodunda yeni peritonit episodlan izlenmesineragmen istatistiksel olarak anlamll bir artl~ izlenmedi. Ca125konsantrasyonlannm peritonit epizodlanndan hemen once belirgin bir artl~gosterdigi rapor edilmekle birlikte peritonit epizodunun iyile~mesi He birlikteCA125 seviyeleri normale gelmektedir (14).

Sonuy olarak yall~mamlzda literatOrOnaksine uzun sOreli takiple SAPDhastalannda mezotel hOcrekOtlesininbir markeri olan CA125in zamanla azalmagostermedigini bulduk. Aynl ~ekilde periton fonksiyon parametreleri HeCA125seviyeleri arasmda da ili~ki kuramadlk. Bu bulgulanmlz hastalanmlzm takipsOreleri boyunca mezotel hOcre kOtlelerinde degi~iklik olmadlgml ve mezotelhOcrelerininperiton transportunda ral oynamadlgml dO~OndOrmektedir.

SUMMARY

RELATION BETWEEN CA125 CONCENTRATIONS AND PERITONEAL

TRANSPORT PARAMETERS IN SERIALLY COLLECTED PERITONEAL

EFFLUENTS IN CONTiNIOUS AMBULATORY PERITONEAL

DIALYSIS (CAPD) PATIENTS

Mesothelial cell changes occur in continuous ambulatory peritonealdialysis (capd) patients. cancer antigen 125 (ca125) is known to be a marker ofmesothelialcell mass. In this study, CA125 concentrations were determined inserially collected peritoneal effluents. Peritoneal effluents were collected twicefram each patient (n=44) at two different time intervals. The mean duration ofdialysis was 13.9 10.8 months at the time of first dialysate collection and themean duration of the second was 31.2 11.5 months. Standard peritonealpermeabilitl analysis was performed to all patients and dialysate effluents werecollected at the end of each test.

Relationship between CA125 concentrations and patient age, duration ofdialysis, number of peritonitis episodes, types of peritoneal transportparameters was investigated. We also examined the CA125 levels in patients inwhich peritoneal transport types changed or did not changed during follow up.

CA125 concentrations were 49.9 8.3 U/ml and 50.6 10.0 U/ml in the firstand second effluent specimens respectively (p>0.05). There was no correlationbetween CA125 concentrations and duration of dialysis, number of peritonitisepisodes, types of peritoneal transport, and age of patients. In 19 patientsperitoneal transport types changed in the second standard permeability test. CA125 concentrations were similar in the first and second effluents (48.3 8.4 vs47.1 4.5 U/ml, (p>0.05). In conclusion, we found that CA125, a marker of

108

mesothelial cell mass, did not change in almost 17 months of dialysis, and therewas no relationship between CA125 and peritoneal transport parameters,peritoneal transport types, history of peritonitis, or duration of dialysis.

Key Words: CA125, continuous ambulatory peritoneal dialysis.

KAYNAKLAR

1. Topley N, Jorres A, Luttmann W, et al. Human peritoneal mesothelial cellssynthesize interleukin-6: Induction by IL-1 and TNF. Kidney Int 1993;43:226-233.

2. Jonjic N, Peri G, Bernasconi S et al. Expression of adhesion molecules andchemotactic cytokines in cultured human mesothelial cells. J exp Med 1992;176:1165-1174.

3. Goodman RB, Wood RG, Martin ThR, Hanson-Painton 0, Kinasewitz GT.Cytokine-stimulated human mesothelial cells produce chemotactic activityfor neutrophils including NAP-1/IL-8. J Immunol1992; 148:457-465.

4. Dobbie JW, Zaki MA, Wilson MS. Ultrastructural studies on the peritoneumwith special reference to chronic ambulatory peritoneal dialysis. Scott Med J1981; 26:213-223.

5. Di-Paolo N, Sacchi G, De Mia M, Gaggiotti E, Capotondo L, Rossi P, BerniniM, Pucci AM, Ibba AL, Sabatelli P, Alessandrini C. Morphology of peritonealmembrane during continuous ambulatory peritoneal dialysis. Nephron 1986;44:204-211.

6. Gotloib L, Wajsbrot V, Shostak A, Kusheiner R. Experimental aproach toperitoneal morphology. Perit Diallnt 1994; 14 (Suppl 3): S6-S11.

7. Dobbie JW, Llold JK, Gall CA. Categorization of ultrastructural changes inperitoneal mesothelium, stroma and blood vessels in uremia and CAPDpatients. Khanna R, Nolph KD, Prowant B (eds), Advances in ContinuousPeritoneal Dialysis; Universitl of Toronto Press, Toronto, 1990; pp 3-12.

8. Gotloib L, Shostak A, Bar-Sella P, Cohen R. Continuous mesothelial injuryand regeneration during long term peritoneal dialysis. Perit Dial Bull 1987;7:148-155.

9. Pollock CA, Ibels LS, Eckstein RP, Graham JC, Ceterson RJ, Mahonl JF,Ross Sheil AG. Peritoneal morphology on maintenance diallsis. Am JNephrol1989; 9:198-204.

10. Dobbie JW, Henderson L, Wilson LS. New evidence on the pathogenesis ofsclerosing encapsuliting peritonitis (SEP) obtained from serial biopsies.Khanna, Nolph, Prowant, Twardoski, Oreopoulos (eds), Advances inContinuous Peritoneal Dialysis; University of Toronto Press, Toronto, 1987;pp 138-149.

11. Kabawat Se, Bast RC, Bhan AK, Welch WR, Knapp RC, Colvin RB. Tissuedistribution of coelemic-epithelium-related antigen recognized by monoclonalantibody OC125. Int J Gmecol Patho11983; 2:275-285.

109

12. Koomen GCM, Betjes MGH, Zemel D, Krediet RT, Hoek FJ. Cancer antigen125 locally produced in the peritoneal cavity during continuous ambulatoryperitoneal dialysis. Perit Diallnt 1994; 14:132-136.

13. Visser CE, Brouwer-Steenbergen JJE, Betjes MGH, Koomen GCM, BeelenRHJ, Krediet RT. Cancer antigen 125: A bulk marker for the mesothelialmass in stable peritoneal dialyssis patients. Nephrol Dial transplant 1995;10:64-69.

14. Ho-Dac-Pannekeet MM, Hiralall JK, Struijk DG, Krediet RT. Longitidunalfollow-up of CA125 in peritoneal effluent. Kidney Int 1997; 51:888-893.

15. Lai KN, Lai KB, Szeto CC, Ho KKL, Poon P, Lam CWK, Leung JCK.Diallsate cell population and cancer antigen 125 in stable continuousambulatory peirtoneal dialysis patients. Their relationship with transportparameters. Am J Kidnel Dis 1997; 29:699-705.

16. Pannekeet MM, Koomen GCM, Struijk DG, Krediet RT. Dialysate CA125 instable CAPD patients: no relation with transport parameters. ClinicalNephrology 1995; 44:248-254.

17. Twardowski ZJ: The fast peritoneal equilibration test. Semin Dial 1990;3:141-142.

18. Krediet RT, Boeschoten EW, ZUlderhoudt FMJ, Strackee J, Arisz L. Simpleassesment of the efficacy of peritoneal transport in continuous ambulatoryperitoneal dialysis patients. Blood Purif 1986; 4:194-203.

19. Koomen GCM, Betjes MGH, Zemel D, Krediet RT, Hoek FJ. Dialysatecancer antigen (CA) 125 is a reflection of the peritoneal mesothelial mass inCAPD patients. Perit Diallnt 1994; 14:132-136.

20. Struijk DG, Krediet RT, Koomen GCM, Boeschoten EW, Koek FJ, Arisz L. Aprospective studl of peritoneal transport in CAPD patients. Kidney Int 1994;45:1739-1744.

21. Digenis GE. Anatomy of peritoneal membrane. Perit Dial Bull 1984; 3:63-69.

22. Flessner MF. Osmotic barrier of the parietal peritoneum. Am J Physiol1994;267:F861-F870.