SenZevàJayneNg

AIRASIABảnquyềntiếngViệt©2014CôngtyCổphầnSáchAlpha

Tạoebook:TôHảiTriều

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

KHÔNGCÓCONĐƯỜNGTẮTĐẾNTHÀNH CÔNG,NHƯNG CÓ CONĐƯỜNGNGẮNNHẤTĐóchính là trườnghợpcủaAirAsia,hãnghàngkhônggiá rẻđãbiếnmáybaytrởthànhphươngtiệngiaothôngđạichúngvàtừđótrởnênthànhcôngchỉsaumộtđêm.

Bắt đầugia nhậpngànhhàngkhôngvàonăm2002, ngàynay,AirAsia đãnhanhchóng trở thànhhãnghàngkhônggiá rẻ thànhcôngnhấtởchâuÁ.Tuyvậy, nhanh chóngkhôngđồngnghĩa với dễdàngvàquả thật, lịch sửpháttriểncủaAirAsialàmộtlịchsửtrànđầybiếnđộng.Cuốnsáchnàysẽlầnngược lạiquákhứ, trởvềngàyđầu tiênAirAsiađivàohoạtđộngmộtcáchđầykhiêmtốn,chỉvớihaichiếcmáybayvàkhoảnnợ40triệuRM,chođếnhiệntại,khihãngđãtrởthànhkẻtạoraxuhướnghàngkhônggiárẻtrêntoànchâuÁvàkéotheovôsốhãngbắtchước.Giờđây,nóđangchởhàngtriệuhànhkháchmỗinămvàtạorahàngtriệulợinhuậnròng.Càngđọc,độcgiảsẽcàngthấy thànhcôngnàycònđángkinhngạchơnbởi:chỉsaunămđầutiên,nóđãtrảhếtnợvàcólợinhuậnbấtchấpvốnđầutưbanđầukhổnglồcủangànhhàngkhông;thờigianthựchiệnchỉkhoảng5năm;CEOvốnkhôngcóchútkiếnthứcnàovềngànhhàngkhông;cùngmộtloạtcácsựkiệnbấtlợiđãxảyranhưkhủngbố11/9,đạidịchSARS,…

Tấtcảnhữngđiềunàysẽđượctrìnhbàychitiếttrongcuốnsách.Bêncạnhđó,xenkẽgiữacácchương,cáccâuchuyện,lànhữngmụcphântíchcácyếutốthànhcôngcủaAirAsia,nhữngbàihọckinhdoanhkhôngthểbỏqua.Nếucácdoanhnhân,đặcbiệtlàcácdoanhnhântrẻ,nhữngbạnsinhviênmớiratrườngmuốn thử sứckhởinghiệp, có thể ápdụngnhữngbài họcnày trênthươngtrườngthìtuykhôngchắccóthểthànhcôngnhưAirAsianhưngchắcchắn,conđườngcácbạnđisẽbằngphẳngvàđượcrútngắnhơnnhiều.

AlphaBookstrântrọnggiớithiệutớibạnđọccuốnsáchđầybổíchvàlýthúnày.

HàNội,tháng7năm2014

CÔNGTYCPSÁCHALPHA

LờimởđầuTừmột hãng hàng không nội địa giá rẻ, hiện nay, AirAsia là hãng hàngkhônggiárẻlớnnhấttrongkhuvực.Nócũngđangcungcấpnhữngchuyếnbayquốctếđườngdàitrongđósửdụngcùngmôhìnhvậntảigiárẻđó.

NhiềungườitrongchúngtachắcđãnghecâuchuyệnvềcáchnhàsánglậpcủaAirAsia,TonyFernandes,muacôngtychỉvớigiá1RM1,sauđóbiếnhãngnàythànhmộtdoanhnghiệpthànhcôngtrịgiáhàngtriệuRM.Nghecóvẻ“hoangđường”nhưngnóthựcsựlàmộtcâuchuyệncóthật.AirAsiachưabaogiờđượchỗtrợvềtàichínhtừbấtcứnghiệpđoànhaychínhphủgiàucónào.Cổđôngcủanóchỉlànhữngconngườigiảndịđếntừnhiềungànhnghềkhácnhau,nhưngcóchungkinhnghiệm,đammêvàđộng lựcđểnhận ramộtgiấcmơtolớn.

Trênconđườngchinhphụcgiấcmơđó,AirAsiađãphảiđốimặtvớinhiềuthửtháchkhácnhau,vớimứcđộkhácnhau,baogồmcuộcchiếnvìmộtnhàgasânbaygiárẻ(Lowcostcarrierterminal–LCCT);cuộcchiếnvìmộtsânchơicôngbằngvớimộthãnghàngkhôngquốcgianhậnđượcsựtrợgiúptừchínhphủ,đólàMalaysiaAirlines(MAS);cuộcchiếnvìquyềnhạcánhtạiSingapore;chiphínhiên liệu tăngcaovànhiềuđiềukhác.Quả thật,nósẽcòn gặp nhiều rào cản và thách thức hơn nữa khi đang nhanh chóng theođuổinhữngđiềuvĩđạihơn.

Tuynhiên,AirAsiađãchứngminhkhảnăngphụchồivàsứcchịuđựngdẻodaiđángkhâmphục.Thựctế,nóbắtđầuchothấylợinhuậntốtchỉmộtnămsaukhiđivàohoạtđộngvàkểtừđóđãliêntụccảithiệnthànhtựuđángkinhngạc này. Trong cuốn sách kể về câu chuyện thần kỳ của AirAsia này,chươngđầutiênthuậtlạilịchsửcủaAirAsiavàtrảlờicâuhỏi,làmthếnàomàchỉtrongvòngvàinămkểtừkhithànhlập,hãngđãmởrộngmạnhmẽđếnnhưvậy.MộtđoạngiớithiệungắngọnvềbanquảnlýcủaAirAsiacùngvớicácthôngtinnềnvềlinhhồncủanó,TonyFernandes,sẽgiúpbạnnắmđượcsựđộcđáocủahãnghàngkhông“màuđỏ”này.

Chương2sẽđisâuhơnvàoTony,nhữngniềmtin,kinhnghiệm,nền tảnggiáodục,nămthángtrưởngthànhcủaôngcũngnhưnhữnglờikhuyênôngdànhchothếhệtrẻvàtầnglớpdoanhnhân.CácáplựcthúcđẩyFernandesthànhlậpmộthãnghàngkhônggiárẻởMalaysialàgì?ÔngđãhọcđượcgìtừnhữngnămthángởAnhkhilàmộthọcsinhvàcómộtsựnghiệpthăngtiếnnhanhchóngtrongngànhcôngnghiệpâmnhạc,điềuđãtạonênôngcủa

ngàynay?Giacảnhcủaông?Bốmẹông,nhữngngườiluôntinvàonhữngthứthựcsựkhácbiệt,đãảnhhưởngđếnconngườivàtưduycủaôngrasao?

Tiếptheolàmộtphầnđặcbiệtvới têngọi,“Mộtmôhìnhkinhdoanhsinhlời,”trongđóbànđếnnhữngchiếnlượcđượcAirAsiaápdụngđểvươnlêndẫnđầutrongmộtkhoảngthờigianquángắn.Chương3miêutảcáchkhởiđầucủaAirAsia,bắtđầutừcuộcchiếnvìmộtnhàgasânbaygiárẻvàtạisaocuốicùng,nólạiđặtLCCTtạivịtríhiệntạithayvìsânbaySubang,nơimànóưathíchhơn.

Thànhtíchcủahãnghàngkhôngquốcgia,MAS,saukhiAirAsiagianhậpngành cũng được bàn đến. Ở đó, chúng ta sẽ biết được rằng trong khiAirAsiađangcólợinhuậntốtthìMASlạiphảiđốimặtvớinhữngkhoảnlỗthảmhọa.Điềunàychỉcànglàmtăngcăngthẳngcạnhtranhgiữahaihãnghàngkhông.

Trongchương4vàchương5,căngthẳngnàysẽđượcthảoluậnchitiếthơn,baogồmnhữngsựkiệndẫnđếnviệchaihãngnàyphải thốngnhấtmộtkếhoạchhợp lýhóađườngbaynộiđịa chophéphọcạnh tranh trênmột sânchơicôngbằng.

Sauđólà,“Vắtchanh.”ĐâylàmộtthảoluậnsốngđộngvềnhữngchiếnlượcmarketingtàitìnhmàAirAsiađãsửdụngvàtạoraảnhhưởngvôcùnglớn.

BêncạnhMAS,mộtnơikháckhiếnAirAsiaphảiđauđầulàSingapore.Đốivớihãnghàngkhôngmàuđỏnày,đườngbayKualaLumpur-Singapore làmột đường bay đem lại nhiều lợi nhuận, nhưng vì nhiều vấn đề phức tạpkhácnhau,quyềnđểnóhạcánhtạisânbayChangiđãbị trìhoãnkhálâu.Chương6vàchương7cungcấpnhữngchitiếtvềtrận“đạichiến”nàygiữaAirAsiavàSingapore.

Tiếpsauđó,phầnđặcbiệt“Lợithếngườiđiđầu”sẽbậtmícácbímậtgiúpAirAsiađạtđượcthànhcôngvượttrộitrongngànhcôngnghiệphàngkhông,cảởtrongnướcvàngoàikhuvực.

Chương 8 thảo luận kỹ năng sử dụng thương hiệu tài tình của TonyFernandesđểđưahãnghàngkhôngcủaôngtiếnvềphíatrước.HãyđọcmộtvàichiếnthuậtcóhiệuquảcựccaovàvôcùngtàitìnhmàTonyFernandesđãdùng trongmọicơhộiôngcó.Trongmộtphầnđặcbiệtkhác,“Sởhữumộtmảnh tâm trí bạn,” bạn sẽ khám phá ra những nỗ lựcmarketing củaAirAsiamạnhmẽđếnthếnàovàcáchhọthànhcôngtrongviệcđưatênmình

gắnchặtvàotríóccủacôngchúngmàkhôngphảitốnnhiềutiền.

Chương9lầntheoquátrìnhpháttriểncủaAirAsiavàghilạinhữngdấumốcmà nó đã đạt được. Bạn sẽ được dẫn theo những con đường gồ ghề màAirAsiađãđikểtừkhinóxuấthiện,trongđócóviệcpháttriểnthànhdịchvụ đường dài giá rẻ mới thông qua “Air Asia X,” cùng với Sir RichardBranson,nhàsánglậptậpđoànVirgin.

Chương10nóivềviệcTonyđãđượctruyềncảmhứngnhưthếnàođểđưaAirAsiavào trườngđấukhốc liệt củanhữngchuyếnbayđườngdài–điềumàtrướcđâychưabaogiờđượcthửthànhcông.Hãykhámphánhữngsuynghĩcủaôngvềmôhìnhbayđườngdàigiárẻtrướckhinóhìnhthành–nócóthểkhônggiốngnhữnggìbạnnghĩ.

Phầnđặcbiệt“Nhữnghũvàngđượcgiấukín”tiếptheosẽtiếtlộthêmcácbímật về thành công củaAirAsia. Chính xác làm thế nàomàAirAsia kiếmđượctiềnngoàiviệcbánvé?Hãnghàngkhôngnàycónhiềunguồnthunhậphơnrấtnhiềusovớinhữnggìbạncóthểtưởngtượng!

Trong chương 11, Tony đưa ra nhận định của ông về sự tăng trưởng củaAirAsiatrongđóchứađựngnhữngkiếnthứcsâusắckhôngtheolẽthường,nhữngkiếnthứcmàbảnthânchúngđãlàcácbàihọckinhdoanh.

Cuốicùng,chương12nóiđếnnhữngthayđổivàtháchthứcmàAirAsiasắpphảiđốimặtkhinótiếptụcpháttriển,cũngnhưnhữngtrởngạimànócóthểsẽphảivượtquanếunóphấnđấutrởnênlớnhơnbảnthânnóngàyhômnay.

Giờlàlúcđểbạnkhámphámàhãnghàngkhôngnàycóthểkiếmđượcbộitiềnvàpháttriểnvôcùngngoạnmụctrongkhigiávéchỉ1,99RM(vàđôikhimiễnphí)!

1: BÌNH MINH CỦA HÃNG HÀNGKHÔNGMÀUĐỎConngườisinhrađãcótínhtòmò.Chúngtacốgắngđểhiểuvàđạtđượcnhữngđiềumàcó lẽnếubình thườngsẽnằmngoài tầmvớicủachúng ta.Hãy lấykhảnăngbay làmmộtvídụ:chúng takhông thểbay.Tuynhiên,điềuđóđãkhôngngănđượcOrville vàWilburWright theođuổi giấcmơbaycủahọ.Cuốicùng,họđãthànhcôngtrongviệcđưaconngườilênbầutrời.

Hơnmộtthếkỷsau,việcbayquanhữngquãngđườngdàikhôngcònlàmộtđiềuxavờinữa,thậmchílàcôngviệchàngngày,đốivớinhiềungười.Tuynhiên,đốivớiđasố,sựkỳdiệukhiđượcngắmnhìnkhungcảnhdướimặtđấttừphíatrênnhữngđámmâyvẫnlàmộtgiấcmơ.Vớigiávé“trêntrời”,đãđủhợplýđểgiữchânhọchặtvàomặtđất.Thưởngthứcvàchiasẻtrảinghiệmbayquamànhìnhvôtuyếnlànhữngviệcduynhấthọcóthểlàm.

MaymắnchonhữngngườinàylàTonyFernandeslạinghĩkhác.Tonythíchmáybayvà thíchbay.Từrất lâu trướckhisânbayquốc tếKualaLumpur(KualaLumpur InternationalAirport–KLIA)đượcxâydựngvà thậmchícònlâuhơntrướckhiôngtrởthànhôngchủcủahãnghàngkhônggiárẻlớnnhất,pháttriểnnhanhnhấtvànăngđộngnhấttrongkhuvực,TonyđãtừngđứngtạisânbaySultanAzizởSubangchỉđểngắmnhìnnhữngchiếcmáybaycấtvàhạcánh.

Tuynhiên,nhữngngàynày,Tony,ngườimặcdùđượcphong tướcDato’2vàonăm2005,nhưngluônthíchgiữmọithứđơngiảnvàmuốnđượcgọimàkhôngkèmtheotướchiệuđó,khôngcónhiềuthờigianđểxemnhữngconchim lớn bay. Ông dành thời gian theo đuổi sự nghiệp kinh doanh thànhcôngrựcrỡvớicươngvịlàngườiđiềuhànhcaonhấthãnghàngkhônggiárẻđầutiêncủaMalaysia,AirAsia.

MôhìnhkinhdoanhhàngkhônggiárẻthànhcôngdoRollinKingvàHerbKellehercủaSouthwestAirlinesởMỹtiênphongđã truyềncảmhứngchoTonyápdụngthửởMalaysia.ThậtkhôngmaylàcơhộicủaTonylạiđếntừmộtbikịch–mộtvụtainạnmáybaytrựcthăng.

AirAsia, ban đầu vốn làmột hãnghàngkhông của nhà nước, đượcDRB-Hicomthànhlậpvàocuốinăm1996.Nórađờicùngvớimộtkếhoạchmởrộngđầythamvọngnhưngnhữngkếhoạchđóđãbịcướpđimộtcáchthô

bạokhiTanSriYahayaAhmad,ngườichủcũcủaDRB-Hicom,chếttrongmộtvụtainạnmáybaytrựcthăngvàotháng3năm1997.

TậpđoànnàyrơivàomộtcuộckhủnghoảngquảnlývàtìnhhìnhcàngtrởnênảmđạmhơnkhicuộckhủnghoảngtàichínhchâuÁtrànvàokhuvựcnàycùnglúcđó.AirAsiarơivàothualỗvànợnần.

DRB-Hicombắtđầunghiêmtúc tìmkiếmmộtvịhiệpsỹcókhảnăngcứuthoát nó ra khỏi thảm họa. Tony Fernandes xuất hiện, tươimới cùng vớithànhcôngtrongngànhcôngnghiệpâmnhạcvà1triệuRMtrongtay.Ôngđãmuacôngtyvậntảinàyvàcứuvãntìnhthế.

AirAsianhưchúngtabiếtngàynayđãrađời.

Đólàbướcngoặtđốivớicôngty,vớiTonyvàtấtnhiên,vớicảngànhhàngkhôngquốcgiavàkhuvực.

Từngườiđànôngcủaâmnhạcđếnngườiđànôngcủahàngkhông

ĐiềugìđãkhiếnTonyFernandestừbỏsựnghiệpđangthănghoacủamìnhtrongngànhcôngnghiệpâmnhạcđểnhảyvàomột lĩnhvựcquákhácbiệtnhưhàngkhông?

Tấtnhiênđólàtìnhyêumàôngdànhchoviệcbayvàmáybay.Cộngthêmsựcămghétđốivớinạnviphạmbảnquyềntrongâmnhạc,đủđểôngcânnhắcnghiêmtúccơhộimàAirAsiađãđemđếncũngnhư thách thứcphảivựcdậynó.

Ôngnhìnthấymộtcáchrõràngviễncảnhvềmộttươnglaitươisángcủacáccôngtyvậntảigiárẻ.Nếusửdụngcácchiếnlượcđúngđắn,đâysẽlàmộtcuộcphiêulưumạohiểmmớiđầythúvịđốivớiMalaysia,giúpđemlạithunhậpchođấtnướccũngnhưquảngbádanhtiếngcủanó.

MộtvídụthànhcôngvềmộthãnghàngkhônggiárẻlàSouthwestAirlinescủaMỹ,đượcmọingườicôngnhậnlàhãnghàngkhônggiárẻ thànhcôngđầu tiên. SouthwestAirlines thành lập ởDallas vào ngày 18 tháng 6 năm1971.Ngàynay,côngtylàmộttrongnhữnghãnghàngkhôngMỹlớnnhấtxéttheotiêuchílưulượnghànhkháchnộiđịa.

Kểtừnăm1973,tứclàchỉhainămsaukhithànhlập,hãnghàngkhôngnàyđềuđặnsinh lời,quađóchứngminhgiá trịcủanóvới tưcách làmộtmôhìnhkinhdoanhsinhlời.CôngthứcthànhcôngcủaSouthwestnhanhchóng

đượccáchãnghàngkhôngchâuÂuápdụngsaukhicósựtựdohóangànhcôngnghiệphàngkhông.

Đến nay,Ryanair, có trụ sở ở Ireland và được thành lập năm 1991, cùngeasyJet, đối thủ của nó có trụ sởởLondon, thành lập vào năm1995, đềuhoạtđộngdựa trênmôhìnhkinhdoanhcủaSouthwestAirlines.Điềunàychứng tỏ rằngmôhìnhnày thựcsựcóhiệuquả.RyanairvàeasyJet làhaihãnghàngkhônggiárẻlớnnhấtchâuÂu.

Khiđưaraquyếtđịnhthayđổihướngđi,TonyFernandesđanglàphóchủtịchcủaTimesWarnerMusicĐôngNamÁ.KhóahọccấptốcđầutiêncủaôngvềcáchđiềuhànhmộthãnghàngkhônggiárẻdiễnratrongsuốtchuyếndừngchâncủaôngởLondonkhiôngxemchươngtrìnhvềnhàsánglậpcủaeasyJet,SteliosHaji-Ioannou,trênti-vi.

KhilắngnghelàmthếnàomàeasyJetxâydựngnêncôngviệckinhdoanhcủamìnhtrongmộtthờigianrấtngắn,Tonyđãcólòngtinvàoýtưởngdịchvụhàngkhônggiá-rẻ-không-diềm3vàquyếtđịnh thựchiệnmộtchuyếnđitrongngàyđếntrụsởcủaeasyJetởsânbayLuton.

ÔngđãnóichuyệnvớinhânviênvàhànhkháchcủaeasyJetvàcàngkiênquyếthơndùchonhữngngườixungquanhnóiôngbịđiên.

Tấtnhiên,việcnóibạnđịnhlàmmộtđiềugìđóluônlàphầndễdàng.Việcthựchiệnnómớithựcsựlàthứpháhủyhoặclàmnênbạn.

Làmộtngườilàmvềâmnhạc,Tonygầnnhưkhôngbiếtgìvềhàngkhônghaycáchđiềuhànhmộtcôngtyhàngkhông,vìvậy,khôngđểmấtphútgiâynào,ôngtìmđếnmộtnhàđiềuhànhtạiDịchvụHàngkhôngcủaGECapitalđể nhờ ông này nói vắn tắt cho ông về cách hoạt động của ngành côngnghiệphàngkhông.

Mộtcôngtycógiá1RM

MốiliênhệđódẫnchúngtađếnvớimộtcuộcgặpvớiConorMcCarthy,cựuGiámđốcTácnghiệp(COO–ChiefOperatingOfficer)củaRyanairvàonăm2001.

Mặc dù ngày nay, chúng ta biết rằng AirAsia chạy các chuyến bay ngắn(khôngquábagiờbay)vàlàmộthãnghàngkhônggiárẻkhôngdiềmcungcấpcácđườngbayởchâuÁ,nhưngchúngtacóthểsẽngạcnhiênkhibiếtrằngkếhoạchbanđầucủaTonylàtạoramộthãnghàngkhônggiárẻkhông

diềmđườngdàiliênkếtvớicáchãnghàngkhôngcủachâuÂu(tươngtựnhưkếhoạchAirAsiaX).

Maymắn làMcCarthy đã bác bỏ lời đề xuất; nếu không thì sẽ không cóAirAsiacủangàyhômnay.

TonycùngnhữngnhàđầutưcủaônglàMcCarthyvàcácdoanhnhânngườiMalaysia gồm Dato’ Pahamin Rajab, Dato’ KamarudinMeranun và AzizBakar,đãphácthảoramộtkếhoạchmớidựatrênnhữnghãnghàngkhônggiárẻtrênkhắpthếgiớivàápdụngmộtmôhìnhphùhợpvớiviệcvậnhànhở Malaysia. Sau đó, họ gặp Tun Dr Mahathir Mohamad, Thủ tướngMalaysia,đểđềxuấtdựánmạohiểmmớiđầythúvịnày.

Kếtquảthuđượcrấtkhảquan,nhưngngàiThủtướngnóirõrằngTonysẽphảimualạimộthãnghàngkhôngđangtồntạivìchínhphủsẽkhôngcấpphépchomộthãngmới.

Trongmộtthờigian,mọithứdườngnhưrấtảmđạm,nhưngTonyvẫnluônkiêntrì.

Cuốicùng,TonyAir,mộtcông tydoTonyvàcácnhàđầu tưcủaông lậpnên,đãmualạiAirAsiatừDRB-Hicomvàongày8tháng12năm2001vớigiá1RM,cùngvớihaichiếcBoeing737-300,mộtmạnglướiđườngbaytíhonvàkhoảnnợgần40triệuRM.

Đến lúc đó, Tony đã từ chức ởTimesWarner và bán các quyền chọn cổphiếucủaôngvớigiá70đô-laMỹmộtcổphiếu.ÔngcũngđãthếchấpcănnhàcủamìnhđểtàitrợchovụmualạiAirAsia.

“Mọingườinghĩchúng tôimất trínhưngtôibiếtnósẽ thànhcông,”Tonynói trongmột cuộc phỏng vấn với Airline Business vào năm 2004. “Mộttrongnhững thực tếquan trọngnhất làchỉcó6%ngườidânMalaysiabay(vàothờiđiểmđó).Tôinghĩconsốnàychỉcóthểtănglên.”

“Tôiđãkhônghốihậndùchỉmộtphút,”ôngnóithêm.

TrongmộtcuộcphỏngvấnvớiChinaPress,Tonynêurõlýdoônghysinhsựnghiệpâmnhạcnổibậtcủamìnhvôcùngđơngiản,đólà“sựngungốcvàđiênrồ.”Bạnbèvàgiađìnhnghĩôngbịđiênnhưnghọvẫntiếptụcủnghộvàtinvàoông.

Lợinhuậnsau7tháng

AirAsia đã cất cánh, đúng như Tony nói. Tháng 1 năm 2002, hãng hàngkhôngnàyhoạtđộngtrởlạichỉvới3máybayvàchiphívậntảitrênmỗighếngồibằngmộtnửasovớihãnghàngkhôngquốcgiaMalaysiaAirlines.

GiávébaytừKualaLumpurđếnPenangchỉ39RM,thấphơncảgiávéxebuýt là 40RM.NgườiMalaysia thích điều này!Và họ còn thích hơn khiAirAsialaovàomộtchiếndịchthuhúthànhkháchmạnhmẽbằngcáchtặngvémiễnphí!

Chỉsau7thánghoạtđộng,hãnghàngkhôngnàyđãcôngbốtintứctuyệtvờivàotháng12năm2002:113triệuRMdoanhthu,19,4triệuRMlợinhuận,1,1triệuhànhkháchvàphầnlớnkhoảnnợđãđượctrả!

Nhưthểhãnghàngkhôngnàyđãtựtìmramộtcôngthứcthànhcônggiúpnótăngtrưởngổnđịnhkểtừngàyđầutiênđivàohoạtđộngdựatrênkhoảnphícổđộng1RM.

TrongmộtcuộcphỏngvấnvớiAirlineBusiness,Tonynóirằngđiềulàmnênthànhcôngcủahãnghàngkhôngmàuđỏlànăngsuấtlàmviệccủađộingũnhânviênvàđạođứcnghềnghiệp.

“Nhữngphicôngcủachúngtôiđãgiảmmứctiêuthụnhiênliệuđi20%vàtănggấpđôisốlầnhạcánhmàchúngtôicóđượctừnhữngchiếclốp,”ôngcôngbố.Ôngcũngtuyênbốrằng, tạiAirAsia,antoànđượcưutiênngangvớitiếtkiệmchiphívànhữngvấnđềnổilênsẽđượcgiảiquyếttrongvòng24giờtrongkhiđãtừngcólúcphảimấthàngtuầnđểgiảiquyếtchúng.

HiệuquảtàichínhcủaAirAsia

Trongnămtàichính2007,AirAsiacólợinhuậnrònglà498triệuRM–mộtsựtăngtrưởngngoạnmụchơn290lầnsovớilợinhuậntrongnămtàichính

2002.

Mộtcáinhìnsơlượcvềđộingũcácnhàđầutư

Dato’TonyFernandes

TonysinhratạiMalaysiavàonăm1964.ÔngvàohọctrườngnộitrútạiAnhvàonăm1977vàcuốicùngtiếptụcởlạiAnhtrong13năm.

Làmộtngườiđammêthểthao,Tonythíchcricket,bóngđávàbóngquần.Ông đam mê cricket và khao khát trở thành một vận động viên cricketchuyên nghiệp nhưng không thành. Thay vào đó, ông học kế toán và trởthànhmộtkiểmtoánviênsaukhitốtnghiệptrườngKinhtếLondon(LondonSchoolofEconomics–LSE)vàonăm1987.

Tuynhiên,nghềnàyquábuồntẻsovớitinhthầnthíchphiêulưucủaôngvàôngđãbỏviệcchỉsausáutháng.Ôngtìmkiếmmộtcáigìđóthúvịhơnmộtchútvànhắmđếnngànhcôngnghiệpâmnhạc.Quảthật,Tonyluônyêuâmnhạc.Ônglàmộtngườichơiguitarnghiệpdư,ngoàiracònthíchchơitrốngvàkeyboard.

Saukhiquaylưnglạivớinghềkiểmtoán,Tonygửihồsơchocáccôngtythuâm.ÔngđượcnhậnvàolàmvềmảngtàichínhtạibộphậntruyềnhìnhcủaVirgin.Ông ở đó trong hai năm, từ năm1987 đến năm1989, sau đóchuyểnđếnWarnerMusicInternationalLondonlàmNhânviênTưvấnTàichínhCaocấp,vịtrímàôngnắmgiữđếnnăm1992.

TonyđượcchuyểnđếnMalaysialàmTổngGiámđốccủaWarnerMalaysia.Trongvòngsáutháng,khimới28tuổi,ôngđãđượcbổnhiệmlàmGiámđốcĐiềuhành,trởthànhứngcửviêntrẻnhấtgiữvịtrínàytronglịchsửcôngty.

Tháng8năm1996,ông trở thànhGiámđốcĐiềuhànhKhuvựcASEAN.Đến tháng 12 năm 1999, ông đảm nhận đến vị trí Phó Chủ tịchWarnerMusicĐôngNamÁ,vàgiữvịtrínàyđếntháng7năm2001.

ConorMcCarthy

ConorMcCarthycókinhnghiệmphongphútrongngànhcôngnghiệphàngkhông.ÔnghiệnđanglàGiámđốcĐiềuhànhcủaPlaneConsult,nhàcung

cấpgiảiphápkinhdoanhhàngđầutrongngànhhàngkhôngvớikháchhànglànhữnghãnghàngkhônggiárẻ,nhữnghãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụvàcácsânbay.

TronghơnbốnnămlàmTrưởngphòngHoạtđộngNhóm(DirectorofGroupOperations)choRyanair,ConorMcCarthyđãthànhcôngtrongviệcmởrộngcáchoạtđộngkhôngdiềmcủahãnghàngkhôngnàyra7quốcgiacũngnhưtănggấpbađộibayvàlượnghànhkhách.

TrướcRyanair,McCarthylàmviệc18nămchoAerLingus,mộthãnghàngkhônggiárẻhàngđầucủaIreland.ÔngcũngnằmtrongHộiđồngQuảntrịcủaGalileoInternational,mộthệthốngphânphốitoàncầuhàngđầu(GlobalDistributionSystem–GDS)vàlàchinhánhcủaCendantCorporation,mộtcông ty niêm yết ở New York. McCarthy cũng là Chủ tịch của GalileoIreland.

Dato’PahaminRajab

PahaminRajabđượcbổnhiệmlàmChủtịchcủaAirAsiavàgiữvịtríđótừnăm2001.ÔngcònlàluậtsưbàochữavàcốvấnphápluậtcủaTòaánTốicao Malaysia. Ông đã làm việc cho một vài bộ và cơ quan nhà nước ởMalaysiatrong30nămvàgiữnhiềuvịtríchủchốtkhácnhautrướckhigianhậpAirAsia.

Dato’KamarudinMeranun

Về mặt tài chính và lập kế hoạch kinh doanh cho công ty, AirAsia cóKamarudinMeranun,ThànhviênHộiđồngQuảntrịĐiềuhànhvàphóCEO.Trướcđây,KamarudinlàmquảnlýdanhmụcđầutưchoNgânhàngThươngmạiẢRập-Malaysiavà làmThànhviênHộiđồngQuảntrịĐiềuhànhchoCôngtyQuảnlýVốnInnosabah,mộtchinhánhcủaCôngtyChứngkhoánInnosabah.Trongthờigianđó,ôngđãcócổphầncủaCôngtyQuảnlýVốnInnosabah,saunàyđượcđổitênlàIntrinsic.

RajaMohdAzmi

RajaMohdAzmilàGiámđốcTàichínhchoAirAsiatừtháng12năm2001đếntháng7năm2006và làPhóChủtịchĐiềuhànhtừ tháng6năm2004đếntháng7năm2006.

Ôngcóhơn20nămkinhnghiệm trongviệcquản lý tài chínhvà công ty,từnglàmviệcvớinhiềutổchứcquốctếvàđảmnhiệmnhiềuvịtríkhácnhau

baogồmNhânviênPhântíchởEssotừnăm1983đếnnăm1988,KếtoánTrưởngtạiPhilipsMalaysiatừnăm1989đếnnăm1995,TrưởngphòngTàichínhvàNhânsựtạiEvereadyBatterytừnăm1995đếnnăm1996.

Azmi gia nhập TuneAir vào tháng 10 năm 2001.Khi FlyAsian Express(FAX)được thành lập,ôngnắmvị tríThànhviênHộiđồngQuản trịĐiềuhànhvàsauđótrởthànhcựuCEOcủacôngtynày.Từtháng7năm2007,CEOmớilàAzranOsmanRani.RajaMohdAzmivẫnlàmThànhviênHộiđồngQuảntrịtạiFAX.

AzizBakar

MộtngườiđànôngcủaâmnhạckhácởAirAsialàAzizBakar.ÔnggianhậpHộiđồngquảntrịcủaAirAsiatừtháng12năm2001.GiốngnhưTony,ôngnhảytừâmnhạcsanghàngkhông.ÔnglàmchoBMGMusictừnăm1989vàtrởthànhGiámđốcĐiềuhànhtừnăm1997đếnnăm1999trướckhithamgiavớiTonyvàAirAsia.Vàotháng6năm2007,ônggianhậpngànhdịchvụIPTV4 thôngquaCông tyTruyền thôngKỹ thuật sốBroadwaymàông làChủtịch.

JohnFrancisTierney

CuốicùngnhưngkhôngkémphầnquantrọnglàJohnFrancisTierney.Ôngcóhơn20nămkinhnghiệmtrongngànhhàngkhông,từnglàGiámđốcTàichínhvàThànhviênHộiđồngQuản trịcủaGPAGroup,mộtcông tychothuêmáybaytoàncầu,từnăm1981đếnnăm1987,ChủtịchcủaDataplex,côngtyphầnmềmhàngđầucủaIreland,từnăm1998đếnnăm2001.

JohnlàThànhviênHộiđồngQuảntrịKhôngđiềuhànhcủaAmericanWestAirlines từ năm1993.Ông cũng điều hànhmột hãng tư vấn và đầu tư tưnhâncótênlàCôngtyDịchvụTàichínhCastletowntừnăm1997.

VịtrívữngchắctạiTháiLanvàIndonesia

Đầutiên,AirAsiabắtđầucácđườngbaymớitừKLIA,sauđólàtừsânbaySenaiởJohorBahruvàonăm2003.

Bước tiến quan trọng hơn trong năm 2003 là liên doanh giữaAirAsia vàShinCorporationđểtạonênThaiAirAsia,chinhánhđầutiêncủahãnghàngkhôngnày.Cùngnămđó,ThaiAirAsiabaychuyếnbayđầutiêntừBangkokđếnKualaLumpur.

Bầu trờichâuÁ làkhoảngkhôngđượckiểmsoátcựckỳchặtchẽ.Nhữngđiềuluậthạnchếsongphươngdochínhphủcủacácquốcgiatrongkhuvựcápdụngđãquyđịnhnghiêmngặtviệcaicóthểbayđiđâuvàkhinào.Đểlấyđượcmộtmiếngtrongchiếcbánhlớnnày,AirAsiađãláchnhữngđiềuluậtđó bằng cách thành lập một công ty liên doanh, Thai AirAsia, với ShinCorporation,một công ty gây ra rất nhiều tranh cãi được thành lập bởi vịThủtướngTháibịtrụcxuất,ThaksinShinawatra,

AirAsiacó49%cổphầnởThaiAirAsia.VịGiámđốcĐiềuhànhsởhữu1%cổphầncôngtytrongkhiShinCorpkiểmsoát50%cổphần.

SựsụpđổcủaThaksinvào tháng9năm2006không làmđổvỡcơcấucổđôngcủaThaiAirAsiavàcũngkhônggâygiánđoạncáchoạtđộngcủanó.ĐiềuthayđổiduynhấttrongkịchbảnlàTemasekHoldings,bộphậnđầutưcủachínhphủSingapore,giờđây trở thànhcổđônglớncủaThaiAirAsia.Vàotháng6năm2007,banquảnlýcủaThaiAirAsiađãmualạicổphầndoShinCorpnắmgiữ, tổngcộng là50%,để táchcông ty rakhỏimâu thuẫnchínhtrịgiữachínhphủTháiLanvàchínhphủSingapore.Nhưngcuộcthảoluận giữa Singapore và AirAsia sẽ được nói đến ở các chương sau. GiờchúngtahãycùngnhìnvàotầmquantrọngcủaviệcthànhlậpThaiAirAsia.

DânsốTháiLancó70triệungười;khiThaiAirAsiađượcthànhlập,chỉ3%sốđódichuyểnbằngđườnghàngkhông.ĐiềunàycónghĩalàAirAsiakhócóthểđixaởTháiLan,căncứvàobảnchấtcủanềnkinhtếTháilàdựatrênnhữngcánhđồnglúa.Tuynhiên,maychohãnghàngkhôngnàylàvàothờiđiểmđó,TháiLancũngđangnăngnổxâydựngngànhcôngnghiệpdulịchcủamình.

SovớiMalaysiathìTháiLangầnvớihaingườikhổnglồchâuÁlàẤnĐộvàTrungQuốchơn.Tấtnhiên,quymôdânsốđềuchothấyrằngcảhaiquốcgialànhữngthịtrườngsinhlời.ThôngquaThaiAirAsia,haithịtrườngnàyđãmởcửađốivớiAirAsia.NhữnghãnghàngkhôngđăngkýởTháiđượcphépbayđếncácquốcgiakhácnhờThươngquyềnThứnăm(FifthFreedomRights).AirAsiavẫnchưathựchiệntriệtđểquyềnnày,nhưngkhithựchiện,chắcchắnnósẽmởrộng.

TăngtrưởnglợinhuậnkhôngphảilàlýdoduynhấtdẫnđếnviệcthànhlậpThaiAirAsia.Đây thực sự làmột chiến lược thôngminh để quảng bá kếhoạch mở rộng ra toàn khu vực của AirAsia. Bản sao đầu tiên của ThaiAirAsia là Indonesia AirAsia (trước đây được biết đến với tên gọi làAWAIR).

MộtbảnbáocáocủaNgânhàngĐầuTưUBSvềthànhtíchhoạtđộngcủaAirAsiatrướckhicôngtynàyniêmyếttrênSànChứngkhoánMalaysiađãchỉrarõràngýnghĩacủaviệcthànhlậpThaiAirAsia:

KhuvựcchâuÁTháiBìnhDươngcóđặctrưnglàcácchuyếnbayđaphầnđềuđiquốctếvàcáchãnghàngkhôngnướcngoàibịgiớihạnbởinhữnglýdosongphương.Nhữnglýdonàynóichungđãloạibỏbấtkỳdạngphạmvinàomànhằm‘vượtquyền’hoặctìmcáchđinhờquamộtsốquốcgia.

Việc AirAsia liên doanh với các doanh nghiệp địa phương và cho doanhnghiệpđóchiếmmộtnửavốnchủsởhữucủaliêndoanhđãgiúpchomảngkinhdoanhởTháicủanótrởthànhmộthãnghàngkhôngcủaTháivàcóthểcạnhtranhgiànhlấynhữngquyềnmàcáchãnghàngkhôngcủaquốcgiađóđượcnhận.Điềunàyvôcùngquantrọng,vìnóchínhlàmôhìnhnhiềukhảnăngđượcthựchiệnởnhữngquốcgianhưTrungQuốcvàIndonesia.

ThaiAirAsiabắtđầuhoạtđộngtừtháng2năm2004vàtrungtâmcủanólàDonMuang(sânbayquốctếBangkokcũ).Trongvòng5tháng,đếnngày30tháng6năm2004,hãnghàngkhôngnàyđãvậnchuyểnxấpxỉ380.400hànhkhách,trongsốđócó86,7%đitrongnộiđịaTháiLan,còn13,3%dichuyểnqualạigiữaTháiLanvàSingapore.

AirAsiamualạiAWAIR,mộthãnghàngkhôngIndonesiađangngậptrongnợnần,vàotháng12năm2004vànắmgiữ40%cổphầncủanó.ChiếnlượccủaAirAsiađơngiảnlàmờicácdoanhnghiệpđịaphươngliêndoanh,quađóláchđượccácràocảnvềkhôngphận.

Mộtlầnnữa,TonymualạiAWAIRvớicáigiá“rẻnhưbèo”là2đô-laMỹ,đồngthờicócơhộitậndụngđượcmộtthịtrườnghơn200triệungười.

DobịhạnchếvềviệcdichuyểnbằngsôngvàđườngbộnêngầnnhưmọingườidânIndonesiađềuđinướcngoàibằngđườnghàngkhông.Ngoàira,quốcgianàycòncó17.000đảocáchbiệtlẫnnhau.AirAsiamộtlầnnữacókhảnăngthuđượclợinhuậnlớntừcấutrúcđịalýcủaIndonesia,đồngthờithúcđẩytựdohóacácđiềuluậtthươngmạivàdulịchcủanó.

Sựmongchờngọtngào

Hãnghàngkhôngpháttriểnổnđịnhvàonăm2004.QuátrìnhniêmyếttrênSànChứng khoánMalaysia củaAirAsia cũng được đẩymạnh bởi thực tếrằngnóđãcó22đườngbaytừKLIA,thêm5đườngbaynữatừSenaivà10từBangkok,cảnộiđịavàtrongkhuvực.

Vàongày22tháng11năm2004,AirAsiachínhthứctrởthànhmộtcôngtyniêmyết.Nóđãđạtđượcmộtcộtmốcnữa,7nămsaucuộclộingượcdòngthầnthánh.

“ViệcAirAsiasắpđượcniêmyếtlàmộttrongnhữngsựkiệnđượcmongchờnhất trong lịchnămnaycủagiớiđầu tư,”việnnghiêncứuHLGnói trongbáo cáo của nó vào ngày 2 tháng 8 năm 2004 sau khi bản cáo bạch củaAirAsiađượcpháthành.

Nhờpháthành700,5triệucổphầnracôngchúngtrongđợtIPO5này,hãnghàngkhôngđãhuyđộngđượckhoảng864triệuRM,mộtphầnlớntrongsốđóđượcdùnglàmvốnlưuđộng.

Vào lúcđó,AirAsiagần3 tuổivà sắp trở thànhcon cưngcủanhàđầu tưcũngnhưcáchànhkhách.Lýdoduynhấtchosựngưỡngmộnàynằmởkhảnăngcủanótrongviệcxoaychuyểnthảmhọavàtạoralợinhuậnlớn.MộtvàisựkiệnxảyravàothờiđiểmđóđãgiúpAirAsialấyđượclòngcủacôngchúngvàkhiếncảquốcgiatựhàovềhãnghàngkhôngnày.

Vụkhủngbốngày11tháng9tạiNewYorkđãphủbóngđenlênngànhhàngkhôngvànóvẫn cònđeođẳngđến tậnngàynay.Bên cạnhđó, nhữngvụđánhbomởPhuketvàBali,bệnhcúmgiacầmhayđạidịchSARScũngtạoranhữngảnhhưởngvôcùngbấtlợi.CáccuộcchiếntranhởAfghanistanvàIraqkhiếngiádầutăngcaođếnmộtmứckhôngthểtinđược,kèmtheođólàphíbảohiểmcũngleothang.NhữngkhókhănnàyđãkhiếnlưulượnghànhkháchcủanhiềuhãnghàngkhôngtrêntoànthếgiớigiảmmạnhvàAirAsiakhôngphảilàngoạilệ.

Tuy nhiên, Tony Fernandes đã nhìn ra cơ hội cho ngành hàng không sauthảmkịch11/9.Đoántrướcđượcrằngsẽcórấtnhiềungườibịsathảitrongngành,Tonyđãbiếtmìnhcóthểtìmkiếmnguồnnhânlựcchấtlượngcaovàsẵncóởđâu.Chiphíchothuêmáybaycũnggiảmđi40%,giúpAirAsiatiếtkiệmđượcmộtkhoảnlớn.

AirAsiacũngphảibảovệbảnthântrướcsựcạnhtranhgaygắttrongnộiđịađến từhãnghàngkhôngquốcgiaMalaysiaAirlines (MAS).MASđãkhởiđộngmộtthỏathuận“siêutiếtkiệm”saukhitáicấutrúcvàonăm2004đểcạnhtranhvớiAirAsia.AirAsiacũngbịbuộcphảidờiđịađiểmđếnKLIAđẳngcấpthếgiớivàđắtđỏhơnởvùngSepangxaxôisaukhisânbaySultanAbdulAzizShahchuyểnthànhmộttrungtâmMRO6.

Mộtvàinămsau,AirAsiakhôngchỉsốngsótquacuộccạnh tranhnàymà

cònchothấyrằngnóđếnđâyđểtrụlại.Vớitinhthầnkiêncường,dámnghĩdámlàmđángkhâmphục,banquảnlýcủaTonyvẫngiữvữngvàpháttriểndùbiếtrõrằngmìnhđãchọnmộtconđườngchônggai.

Niềmtinvàướcmơ

“Tinvàonhữngđiềukhôngthểtin,mơđếnnhữngđiềubấtkhảthivàkhôngbaogiờtrảlời‘không’”làcáchTonymiêutảsựsốngsótcủaAirAsiatrongmộtbàinóivềnhữngnhậnthứctrongkinhdoanhdoôngthựchiệntạiHọcviệnQuanhệQuốctếSingapore(SingaporeInstituteofInternationalAffairs–SIIA)vàotháng8năm2005.

MộtquansátdoNgânhàngĐầutưUBSthựchiệnvềtiềmnăngcủaAirAsiaởchâuÁchorằngTonykhôngphảilàngườivônguyêntắcduynhấtđãbiếngiấcmơthànhhiệnthực:

“GầngiốngvớicáchmàAlexanderGrahamBellđãxemnhẹtiềmnăngcủachiếc điện thoại (“một ngày nào đó, mọi thị trấn đều sẽ có một chiếc”),chúngtôinghĩrằngtấtcảnhữngcôngtrìnhnàyđềucómộtđặcđiểmchunglàsựđánhgiáthấpmứcđộmàcáchãnghàngkhônggiárẻcóthểlàmtănglượnghànhkhách.Lýdolàbởihọ(cáchãnghàngkhônggiárẻ-LCC)đãhémởmộtchânlýcơbản:mọingườithíchdulịchvàmọingườithíchtrảíttiềnhơn.Với thunhập trênđầungườinóichung là thấphơnnhữngnướcpháttriển,cóthểnóirằngchâuÁlàcáinôitựnhiênchocácLCCvàmứcđộ thuhútnàycó thểvượtquacả tỷ lệđángkinhngạcđặc trưngcho thịtrườngMỹ,châuÂuvàÚctrongnhữngnămhậutựdohóa.”

2:TONYFERNANDES–ILựcđẩyđằngsauAirAsia,Dato’TonyFernandes,làmộtngườiđànôngphithườngmặcdùôngcóvẻngoàikhôngkhácgìcácdoanhnhânẤnĐộthànhcôngkhác.

Lớn lên trongmột gia đìnhMalaysia trung lưunhưng từ sớm, tưduy củaTonyđãđượcđịnhhìnhbởihệthốnggiáodụccủaAnh.Khiđượckhoảng12tuổi,bốmẹônggửiôngvàotrườngnộitrúởAnh,nơiôngsốngvàlàmviệctrongsuốtthờithanhniên.

LầnđầutiênrờikhởiMalaysiaởđộtuổicònnonnớtnhưthếlàmộtkýứcvẫncònsốngđộngtrongtrínhớcủaông.Cómộtđiềuthúvị là trínhớđóđượcdựngtrênnềnmộtsânbay,khungcảnhmàcuốicùngsẽ trởnêngắnliềnvớiTonyFernandes,nhàkiếntạongànhhàngkhôngMalaysiahiệnđại.

“TôibịđặtvàotrongmộtmáybayởsânbaySubang,”ôngnhớlạitrongmộtlầntrảlờiphóngvấnbáochívàotháng8năm2007vềcáingàyđãrẽcuộcđờiôngsangmộthướngkhácsovớinhữngđứa trẻMalaysia12 tuổikhácvẫnđanglãngphíthờigianvàoviệcmơmộng.“NếubạncóthểtưởngtượngrasânbaySubangvàonhữngngàyđó…bạncóthểvẫytayvớimọingười.Cómộtkhuvựcđểnhìn ramáybayvàgiốngnhư làmộtnửaDamansaraHeights(nhàcủaTonyởDamansaraHeights)đãđitiễntôi.Vìvậy,tôicảmthấyrấthãnhdiện.”

Ýthứcvề“sựvĩđại”củachínhbảnthânnàyđãgiảmđimộtchútkhiônghạcánhtạisânbayHeathrowvàcảmnhậnđượcsựtolớncủanó.“Oa,nótothật!” ông nhớ lại ấn tượng đầu tiên của ông về Heathrow. Sự to lớn đódườngnhưphảnchiếumứcđộ tànnhẫncủa tìnhhuốngmàôngđanggặpphảikhilúcđó,ôngchỉlàmộtđứatrẻxalạởmộtđấtnướcxalạcáchnhàrấtnhiềudặm.

Ý nghĩ đầu tiên của ông là, “Mọi thứ đều trắng.Mọi người ở đây đều làngườidatrắng.”Tuynhiên,dườngnhưhiệnnayđiềuđóđãthayđổivìTonycóthểnóivớicongáirằng,“GiờmọingườiởđóđềulàngườiẤnĐộ.”

Trườngnộitrúđãkhiếnôngbịmộtcúsốcvănhóamạnh,nhưngdoluônrấtgiỏithíchnghinênkhôngnhữngôngđãsốngsótquanómàcònlàmđượcnhiềuhơn thế.Tonynói rằngôngcó thểđượcđặtvàobấtkỳđâu trên thếgiớivàcókhảnănghòahợpvớimọingười.

“Tôichơithểthaorấtgiỏi,vìvậytôihòahợprấttốt,rấtnhanh.Trongtrườngnội trú, nếu bạn giỏi thể thao thìmọi thứdễ dànghơnnhiều đối với bạn.Nhưngnóvẫnkỳlạ.Bạnởxanhàvàbỗngnhiênphảitựlàmmọithứ.Tấtcảngười khác đều là người nước ngoài. Bạn hoặc là sống sót hoặc là chết.Nhưngtôitậnhưởngnóvàtôithíchnó.”

Nếu không có tinh thần phóng khoáng này, Tony đã không đi được đếnthànhcôngvĩđạitrongnhữngngànhcôngnghiệpcótínhcạnhtranhcaonhưthuâmvàhàngkhông.

“Tôinghĩbốmẹtôimuốntraochotôimộtcơhộitốthơntrongđờibằngviệc[gửi tôi] đến trường nội trú.Họ đã khiến tôi học được nhiều điều về conngười.Tôinghĩ,chắcchắn,nó[đã]tạoramộtsựkhácbiệt lớn.Nếutôiđihọcởmộttrườngđịaphương,ngàyhômnaytôisẽlàmộtconngườikhác.”

Nhữngnămthángtrưởngthành

Tonycómộtthờithơấuđángkinhngạc.Đólàmộtcuộcsốngthúvị.Mẹcủaônglàmộtnhàtưbảncánhhữunhưngbốcủaônglạitheocánhtả.

Ôngchịuảnhhưởnglớntừngườimẹ.“Mẹtôilàmộtphụnữtuyệtvời.BàđãtừngđikhắpMalaysiađểbánTupperware.Lớnlênbêncạnhbàlàmộtcuộcsốngtuyệtvời.Cómộtlầngần600phụnữtụtậpởmộtnơivàđiêncuồngbánTupperware,trongkhitôiđangngồitrênnhữngtrangvàng(đểđủcao)vàchơipianocònmẹtôiđangbảonhữngngườiphụnữđóhátvàibài.”

Tonykhâmphụcmẹ,ngườiđãtừngtựsángtáccácbàihátchoriêngmình,nhiềuđếnmứckhitưởngnhớvềbà,ôngchỉtoànnóinhữnglờikhen.“MẹtôicóthểbánđáchongườiEskimo7.Bàlàmộtphụnữtuyệtvờivàtôihọcđượcrấtnhiềutừbà.”

Khiquađời,bàđểlạimộtkhoảngtrốnglớntrongcuộcsốngcủaTony.“Bàmấtkhitôi15tuổi.Thậtkhókhănvìkhibàmất,tôiđangởtrườngnộitrútạiAnh.Nhưngtôiphảibướctiếpvàvượtquanó.Tôinghĩmẹtôicóảnhhưởnglớnđếncuộcđờicủatôi.”

Bố ông làmột bác sỹ theo chủ nghĩa cộng sản và không tin vào dịch vụkhámchữabệnhtưnhân.“Bốtôilàmộtngườirấttốt.Khiôngbắtđầuphòngkhámcủamình,ônglàmtấtcảcôngviệcxãhộinày,sauđó,mộtvàinămtrướckhimất,ôngnóiôngmuốngianhậpngànhdịchvụkhámchữabệnhtưnhân.Vìvậy,ôngđãmuamộtphòngkhámcótênlàphòngkhámHyvọngởSungaiBesivàtấtcảbạnbècủaônggọinólà‘hyvọngcuốicùng,’”Tony

nóivànởnụcườitươirói.

“Hàngthángtôiđềuđưatiềnchoôngvàtôitựhỏi,đâylàloạiphòngkhámgì?Tấtcảcácbácsỹkhácđềukiếmrấtnhiềutiền,trừbốtôi.Vìvậy,tôiđãbảonhânviêncủamìnhđếnxemđiềugìđangxảyraởphòngkhám.”

Sáutiếngsau,bảnbáocáođếntayông:“Bốngàilàmộtngườivĩđại,tôixinngảmũtrướcông…”KhiTonyhỏitạisaophòngkhámlạidườngnhưđangmất rấtnhiều tiền thìnhậnđượccâu trả lời là,“Ồ,ôngấycho thuốcmiễnphí.”

Tấtnhiên,điềuđócónghĩalàTonyđangbaocấpchotấtcảcácbệnhnhâncủabốôngmàkhônghềcóýđịnhlàmthế!Quảthật,bốônglàmộtngườitốtvàTonykínhtrọngôngvìtráitimhàophóngvàgiàuthiệnchíđó.

“Tôiđãcómộtthờiniênthiếutuyệtvời,rấtthúvị,”Tonykếtluậnmộtcáchthỏamãn.

Môhìnhdịchvụgiárẻ

Tonyrấtthíchmôhìnhdịchvụgiárẻ.ÔngtinrằngAirAsiađãtạoramộtxuhướngmànhiềucôngtycungcấpdịchvụkháccóthểđi theođểcùnglúcvừacungcấpdịchvụchấtlượngvừamởrộngthịtrườngcủahọ.

“Tôinghĩcácsiêuthịcóthểlànhữngcôngtyđầutiêntạoramôhìnhnày,nhưGiant,Makro(saunàyđượcTescomualại),Carrefour,”Tonynói.ÔngtinrằngthànhcôngcủaAirAsiađãtruyềncảmhứngchomọingườinghĩranhiềucáchphát triểnkinhdoanhhơnnữa.“Cónhữngmôhìnhgiárẻ tiềmnăngtrongnhiềuthứ,”ôngnóithêm.

VớisựrađờicủaTuneHotelsvàTuneMoney,lầnlượtlàcáccôngtycungcấp khách sạn và dịch vụ tài chính giá rẻ, hiện nay, Tony rõ ràng làmột“chuyên gia” về khách sạn và tài chính khi ông dành nhiều thời gian suynghĩvềcáchhoạtđộngtrongnhữngngànhnày.

“Hiệnnay,khẩuhiệucủachúngtôiđốivớiTuneGroupvàAirAsialà‘phụcvụnhữngngườikhôngđượcphụcvụ.’Nhiềungườimuốncó thẻ tíndụngnhưngkhôngthểcóvìkhôngđápứngđượcnhữngyêucầutốithiểu,vìvậy,chúng tôi tạo ra thẻ tíndụng trực tiếp.Nhiềungườimuốnđidu lịchvàđinhữngchuyếnbaygiárẻ,nhưngcáckháchsạnlạiquáđắt,vìvậy,chúngtôitạoranhữngkháchsạn[vừatúitiền].”

“Chúngtôiđangcốphụcvụnhữngngườikhôngđượcphụcvụ.Giốngnhưthị trường bảo hiểm… tôi chắc rằng bạn không có nhiều bảo hiểm, vìMalaysialàmộtquốcgiacònrấtnontrẻ,ởđâynhiềungườikhôngcóbảohiểmytế.Khi[mọingười]trẻ,họkhôngnghĩvềnó,chođếnkhithảmhọaxảyđến.Chúngtôicốbảođảmrằngchúngtôibaophủtấtcảcácthịtrường.”

Tonycũngthíchýtưởngbỏquangườitrunggianvìnóđemlạisựđộclậpchonhàcungcấpdịchvụ.Ôngđưaramộtvídụ,“NếutôitạomộtcộngđồngtrênInternetthìbấtkỳaiviếtramộtbàihátđềukhôngphảiđếncôngtythuâm;họcóthểtựbánnótrêntrangweb.”

“Theocáchnày,ngườikhởitạosẽkhôngbịmấtnhiềuphầnthunhậpmàhọcóthểkiếmđượctừsảnphẩmđó.”

TonycũngcóniềmtinsâusắcvàonhữngthứcủachâuÁ.Hiệntại,khôngcó“MySpacechâuÁ”đểsosánhvớicộngđồngmạngMySpacehaymạngxãhộichâuÁ,vìvậy,Tonynghĩrằngôngcóthểxâydựngmộtcộngđồngtựphụcvụbaogồmnhữngcôngtytrongnộibộtậpđoàn,trảidàitrongcáclĩnhvựcdịchvụdiđộng,hàngkhông,kháchsạnvàdịchvụtàichính.

Vớitấtcảnhữnghoạtđộngnày,dườngnhưTonyđangcórấtnhiềuviệcđểlàm.Tuynhiên,ôngvẫntậptrungchủyếuvàothứmàôngđãbắtđầuđầutiênvàhiệnđang thamgia nhiềunhất,AirAsia. “Tôi khôngphải là người[mà]sẽbắtđầu20thứvàhyvọng3cáithànhcông.Tôithíchlàmhaihoặcba, bảo đảm chúng thành công, rồi sau đómới chuyển sang các thứ kháchơn.Lýdotôilàmnhữngthứkháclàvìtôicó[các]ýtưởngvàtôimuốntạora thêm nhiều doanh nhân như tôi, [với] các CEO ở Tune Money, TuneHotelsvàTuneVentures.Tấtcảhọđềulàcổđôngcủacáccôngty.”

“Tôinghĩmộttrongnhữngvấnđềcủanhữngngườitrẻtuổilàhọcócácýtưởngnhưnghọkhôngcótiền.Vìvậy,mộtphầntrongmụctiêucủatôi làtraochomọingườicơhộithànhlậpmộtdoanhnghiệpmới.Nhưngtôicórấtnhiềuviệcđểlàm.”

Chắc chắnTony không lên kế hoạch trở thành người giàu nhấtMalaysia,nhưngôngmuốngiúpnhữngdoanhnhântrẻpháttriểnbằngbấtkỳcáchnhỏnàomàôngcóthểlàm.“Nếutôicóthểgiúpmộtaiđó,nếuchúngtôicóthểbắtđầumộtdoanhnghiệpmới,thìtạisaokhông?”

Chìakhóađếnvớimôhìnhkinhdoanhgiárẻ

Chìakhóađểduytrìmôhìnhkinhdoanhgiárẻlàconngười.Đâylàniềmtin

vữngchắccủaTony.

“Bạn phải bảo đảm rằng bạn có đúng người, sự tập trung và kỷ luật.VớiAirAsiaX,họmuốncóhệ thốnggiải trí trênchuyếnbaynhưng tôikhôngđồngývìnhưthếsẽlãngphítiền.”

Hệthốnggiảitrítrênchuyếnbaysẽtiêutốncủacôngtygần5triệuRM,mộtsốtiềnmàhãnghàngkhôngsẽkhôngthểthulạiđược.

“Dùthếnàothìphầnlớnchuyếnbaycủachúngtôichỉkéodài7đến8tiếng.Nếulâuhơnthìchỉcầnmangtheomộtcuốnsáchhoặcnắmtayngườibạntrailàđược.”

ĐốivớiTony,đókhôngchỉlàsựlãngphítiềnmàcònlàmộtdạngkỷluậttrongviệcđiềuhànhkinhdoanh.Ônggiảithíchrằngnếulàmmộtviệcgìđóchỉ vìmọi người đang làmnó thì thật vô nghĩa.Thành công củamột nhàcungcấpdịchvụnằmởkhảnăngđemlạichokháchhàng thứhọ thựcsựmuốn.“Thứquantrọngnhất,lớnnhấtđốivớinhữnghànhkháchcủatôilàgiávérẻ.Đúnggiờ,antoànvàhiệuquảcũngquantrọng.Nhữngthứkhácthựcsựchỉlànhữngđườngdiềmphụthêm…Tôikhôngmuốnlàmđiềuđó.Vìvậy,kỷluậtlàquantrọng.”

Ôngbiếtrằng,đểmôhìnhthànhcôngthìquantrọnglànhânviêncủaôngphảinghĩvàtinynhưông.

“Tôicóthểthuyếtgiáonhữngmongmuốncủatôi,nhưngnếucácnhânviênđivàchitiêuhếttấtcảthìtôisẽgặprắcrối.Họcũngphảitinvàomôhìnhgiárẻvàcũngphảicốtrởnênhiệuquả.Tôitinchúngtôicónhữngnhânviêntuyệtvờivàcóthểlàmđiềuđó.”

Đểduytrìmôhìnhgiárẻ,phảicómộtthịtrườngchấpnhậnvàtinvàonó.Môhìnhdịchvụgiárẻđãtồntạitừlâu,điềuđólàthật.CáimớilàmứcđộmàAirAsiacungcấpnó,mứcđộ“siêurẻ.”

“Chúng ta có xe rẻ hơn, khách sạn rẻ hơn, nhưng tôi nghĩ siêu rẻ làmới.Luôncónhữngkháchsạnrẻ,nhưnggiờ[cáichúngtôicó]làmộtkháchsạngiárẻthựcsự.Luôncóbảohiểmrẻhơn,nhưngkhôngrẻnhưthứmàchúngtôi đang làm.” Tony nhìn thấy cảmột ngành công nghiệpmới đang pháttriển,mộtngànhcôngnghiệpchophépcảnhữngmặthàngnhưbáochívàâmnhạccóthểđượctặngmiễnphí.

AirAsia khôngphải là hãnghàngkhônggiá rẻ đầu tiên trên thếgiới.Tuy

nhiên,sovớiSouthwestAirlinesvàRyanair,nhữngôngtổtrongngànhhàngkhônggiárẻ,AirAsiapháttriểnnhanhhơnnhiềuvàởtrongmộtsânchơilớnhơnnhiều.

“ASEANcó600triệungườitrongkhiMỹchỉcó350triệucònchâuÂulà300 triệu.Vàđấy là còn chưakểTrungQuốcvàẤnĐộ.HãynhìnThâmQuyến,đólàđườngbaychưatừngđượcthựcsựthựchiệntrướcđây.Trongvònghaituần,ngàynàochúngtôicũngkínkháchvàchúngtôiđangbổsungthêmchuyếnbaythứhai.Tiềmnănglàvôcùnglớn,”Tonynói.

NhữngđiềuAirAsiađãđạtđượctrongvòng5nămqualàkhôngthểtinđượcvàTonynghĩrằngkhócómộtcôngtynàokháccóthểpháttriểnnhanhhaykhỏemạnhnhưhãnghàngkhôngmàuđỏ.

“KhitôituyểnAzran(CEOcủaAirAsiaX),ngườitrướcđâytừnglàcốvấnquản lý, ông ấy không thể tin vào mức độ tăng trưởng! Chúng tôi tăngtrưởng77%mộtnămtrongnhữngđiềukiệnkinhtếvôcùngkhókhăn,[phảiđốimặtvớinhữngtìnhhuống]nhưđạidịchSARS,cúmgiacầm,giánhiênliệu cao, chính phủ Singapore,MAS, sóng thần…dù bạn kể ra cái gì thìchúngtôiđềuđãtrảiquacáiđó!Nhưngchúngtôiluôntìmracáchđểpháttriển.”

Internet là công cụ quan trọng trong việc kinh doanh giá rẻ của AirAsia.TonynhớmọingườiđãcườithếnàokhiôngtuyênbốrằngAirAsiasẽbánsảnphẩmquaInternet.Tuynhiên,hiệntại,75%kháchhàngcủaAirAsiavàtậpđoànTunegiaodịchvớicáccôngtyquaInternet.

“Internetgiúpchúngtôisiêutiếtkiệm.HãylấyAirAsia.comlàmvídụ.Khichúngtôităngtừ200nghìnlên18triệuhànhkhách,chiphícủatôikhôngthựcsựtăngquánhiều.NếukhôngcóInternet,đểtăngtừ200nghìnlên18triệu,bạnphảicó100cửahàngởmọinơivàcáctổngđàilớnhơn.TănglưulượngbằngInternetrấtdễvàcóthểmởrộng,”Tonygiảithích.

ĐiềutuyệtvờinhấtvềviệckinhdoanhquaInternetlàkhôngcầnnhiềuvốnđầutư.

“Chúngtôichinhiềutiềnđểpháttriểncôngnghệ,nhưđăngkýtựphụcvụhoặcquađiệnthoạidiđộng,nhưngsovớichiphívốnchomáybayhoặclắpđặtcácbộphậnthaythế,nóchỉlàconsốrấtnhỏ,”ôngnóithêm.

ĐiểmcộngchoAirAsialànókhôngsởhữucôngnghệ.Tonygiảithích,“Tôikhông tinvàoviệc sởhữucôngnghệ.Giốngnhưviệcbạnmuamột chiếc

điệnthoạidiđộng,mộtnămsaulànólỗithời,vìvậy,tốthơntanênđithuê.Ngaytừngàyđầutiên,chiếnlượccủachúngtôiđãkhôngphảilàsởhữu,màlàđithuê.”

SirRichardBranson

“Khitôilàmviệcchoôngấy,tôiđoántôichỉlàmộtnhânviên,cònôngấylàmộtnhânvậtlớn.Chúngtôibiếtnhaunhưngkhôngthân.Rõràngchúngtôitrởnênthânthiếtchỉtrongvàinămtrởlạiđây,”TonynóikhiđượchỏivềmốiquanhệcủaôngvớiSirRichardBranson,nhàsánglậptậpđoànVirgin,ngườiđãmuacổphầncủaAirAsiaXvàonăm2007.

LầnđầutiênTonytiếpxúcvớingànhcôngnghiệpthuâmlàthôngquatậpđoànVirgin.ViệcSirRichardthamgiavàoAirAsiaXđượcnhiềungườicholàmộtdấuhiệucủasựhợp tácgiữaAirAsiaXvàVirginBlue,hãnghàngkhônggiárẻcủaVirgin.

CảTonyvàSirRichardđềucónhữngcátínhcóphầntươngtựnhau.ĐiềunàyđãđượcTonythừanhận,“Chúngtôilànhữngngườiđơngiản.Nhưngchúng tôicónhữngđiểmkhácbiệt.Tôi thíchđiềuhànhdoanhnghiệpcònôngấythíchtạoradoanhnghiệp.Tôikhông[định]baytrênmộtchiếckhinhkhí cầu cáchmặt đất 36.000 feet hay lênmặt trăng.Tôi khá hạnh phúcởKualaLumpur.”

“Nhưngcảhaichúngtôiđềuthíchvuivẻ.Chúngtôirangoàidựtiệcchođếntận5giờsáng,chúngtôithíchâmnhạc,chúngtôilàkiểungườirấtbìnhdân.Vìvậy,tôicholàchúngtôihợpnhau.”

TheonhânviêncủaAirAsia,vàocáiđêmsaukhiAirAsiavàSirRichardkýthỏathuậnmuabán,TonyđãtổchứcmộtbữatiệcchoôngtrùmngườiAnhvới sự tham gia của gần nhưmọi nhân vật quan trọng và nổi tiếng trongthành phố, bao gồm cả đội ngũ biên tập viên cao cấp từ các hãng truyềnthông.

NhưngTonychorằngôngkhôngthựcsựcómộtngườithầydẫndắtnàocả,ngaycảSirRichardcũngkhôngphảingườiđó.

“Tôihọc từ rấtnhiềungười.VídụnhưTanSriLeeShinCheng (chủ tịchđiềuhànhcủaIOICorporation),ôngấylàmộtngườituyệtvời.Cóquánhiềungườibạncóthểhọchỏi.Tôihọcđượcrấtnhiềutừrấtnhiềungười.”

“Tôi học được rất nhiều từVirgin, nhưng không phải tôimuốn trở thành

RichardBranson.Tôikhôngthể.Chúngtôirấtkhácnhau.Ôngấyrấtthànhcông trong những việc ông ấy làmvà hy vọng rằngmột ngày nào đó, tôicũngsẽrấtthànhcôngtrongnhữngviệctôilàm,nhưngtheomộtcáchkhác.Nhưngchắcchắnlàôngấyđãảnhhưởnglớnđếncuộcđờitôi,chắcchắn.”

TậpđoànVirginchắcchắnđãtạonềntảngchosựnghiệpcủaTony.Khíchấtbìnhdân,tinhthầndoanhnhân,xuhướnglàmmọithứtheocáchkhácbiệtcủaTony,nhữngđiềunàydườngnhưđều làdấuấnônghọcđượcvàpháttriểnkhicònởVirgin.Tuynhiên,cuốicùng,Tonyvẫnlàchínhmình.

“Bạnkhôngthểdạychínhbảnthân.Nóhoặcởtrongbạnhoặckhôngvàbạnkhông thể bắt chước người khác. Tôi đã học được rất nhiều điều từ mọingườivàtôivẫntiếptụchọc.Tôinghĩđiềutuyệtvờinhấtvềbảnthântôilàtôikhôngcóbảnngã,tôisẵnsànghọctừbấtkỳai.Miễnlàbạncóthểlàmthế,lúcnàobạncũngcóthểtrởthànhmộtngườitốthơn,”

IdrisJala

Thế cònvềDatuk Idris Jala,CEOcủaMAS, thì sao?Đối vớiTony, IdrisJalalàgì?

“Tôikhôngnghĩchúng tôi làbạn.Tôikhôngnghĩchúng tôicó thể làbạnnữa.Tôinghĩtôiđãthử.Sựkiệncuốicùnglàđưanhữngbứcảnhrachobáochí…Tôichưabaogiờtrảiquaviệcđótrongđời.Vàtôinghĩđólàdốitrá.SựkiệnRAS(Ruralareaservice–Dịchvụkhuvựcnôngthôn)là…nóđãđểlạimộtvịrấtđắngtrongmiệngtôi,”Tonynóikhônghềdodự.Banđầu,AirAsiathànhlậpFAXđểtiếpnhậncácđườngbayRAStừMAStrongkếhoạchhợplýhóacácchuyếnbaynộiđịa.KhônglâusaukhiMASthànhlậphãnghàngkhônggiá rẻcủa riêngnó,FireFly,FAXđãquyếtđịnh trảcácđườngbayRASlạichoMASvà tập trungvàodịchvụhàngkhôngđườngdàigiárẻ.

Cuốicùng,chínhMASWingsdoMASthànhlậpđãtiếpnhậncácđườngbayRASởSabahvàSarawak.KhiMASlấylạicácmáybaydùngtua-binphảnlựccánhquạttừFAXmàđãđượcsửdụngđểphụcvụcácđườngbayRAS,MASđãbáocáovớibáochírằngtrongsố12máybayđó,khoảng1/3cầnđượcsửachữavàyêucầucómộtcuộckiểmtoánnhữngchiếcmáybaytrướckhiđưachúnghoạtđộngtrởlại.

Tony rất tứcgiậnvề tuyênbố củaMASvì nóngụý rằngFAXcó thểđãquảnlýkémvàlấyphụtùngcácmáybayRAS.

“Chỉmộtvàingàytrước[khiIdriscôngkhaiyêucầucầncómộtcuộckiểmtoánnhữngchiếcmáybay],tôiđãnóivớiTheStarrằngtôithíchôngấy,ôngấylàmộtngườitốt,v.v…Nhưngtôikhôngphảilàngườisẽnóidốibạn.Đókhôngphảilàtôi.Tôisẽnóinhữnggìtôitin.TôinghĩhànhđộngcủaMASvề[vấnđề]RASđãkhiếntôiđắnglòng,”Tonytiếtlộ.

Có nhiều yếu tố đã dẫn đến việc mối quan hệ của ông với Idris rạn nứtnhưngRAS làyếu tố chính.Nóảnhhưởng rấtxấuđếnông. “Tôinghĩnóchứađựngrấtnhiềudốitrá,”ôngbổsung.

Singapore

TonycómộtvàitrảinghiệmkhôngmấyvuivẻliênquanđếnSingaporevàchúngsẽđượcnóiđếntrongnhữngchươngsau.ÔngđãnhiềulầnđềcậpđếnviệcAirAsiamuốnđặtchânvàoquốcđảonàydùchoôngcũngđãnhiềulầnthềrằngsẽkhôngbaogiờbướcchânvàoquốcgianàynữa.

“Thẻ tín dụngCitibank đã chế nhạo tôi trước khi được đồng thương hiệu[nhiềunămtrước,khiAirAsiabắtđầutrướcvàmuốnlàmmộtthẻtíndụngđồng thươnghiệuvớingânhàng],nhưngbâygiờchúng tôicómột thẻ tíndụngđồngthươnghiệu.Tôikhôngquantâm.Tôikhôngchếnhạobạnvìbạncườivàotôihaykhôngbaogiờlàmviệcvớitôi,”ôngnóimộtcáchhănghái.

“Singapore đã đánh tôi rất đau, nhưng nếu điều đó tốt cho Singapore vàMalaysiathìtạisaokhông?Tôikhôngquantâm.Mộtnghịsỹcóthểnóiôngtamuốntốngtôivàotù,nhưngtuầnsau,tôicóthểlàmviệcvớiôngta.Đờilànhưthế.”

TonytintưởngsâusắcrằngSingaporevàMalaysianênhợptácvớinhauvìcóquánhiềulợiíchchocảhaibênnếuhọlàmvậy.

“Ví dụ, đặc khu Iskandar làmột khởi đầu tuyệt vời.Tôi nghĩ nên cómộtMRT8ởJohor(mởrộngtừSingapore).Chúngtakhôngnêncầncóhộchiếuđểđisangđấtnướckia.Mộtngàynàođó,chúngtanênsửdụngcùngmộtđồngtiền.Khônggìlàkhôngthể.Chúngtaphảilạcquan.”

CólẽSingaporethựcsựphảihợptácvớicácnướclánggiềngvìnókhôngthểsốngsótmộtmìnhvàMalaysianênnắmlấyđiềunàyvìSingaporecórấtnhiềuthứđểtraođổi.

YẾU TỐ THÀNH CÔNG SỐ 1 CỦA AIRASIA: MỘT MÔ HÌNHKINHDOANHSINHLỜI

LàmthếnàoAirAsiacóthểthuvềlợinhuậnngaytrongnămđầutiênđivàohoạtđộng?

Đâythựcsựlàmộtkỳtích,đặcbiệtkhibạnxétđếnnguồnvốnđầutưbanđầukhổng lồ cần thiết đểmuamáybay, trả lương chophi công cùng cácnhânviênkhác,đápứnggiánhiênliệuđangtăngvànhiềuchiphíkhác.

Câutrảlờinhưsau:

1.VậntảilàmộtngànhcôngnghiệpKHỔNGLỒ

Hằngngày,cóhàngtỷngườitrênkhắpthếgiớiđitừđịađiểmnàyđếnđịađiểmkhácvìnhiều lýdokhácnhau.Điềunày sẽkhôngbaogiờ thayđổi.Nếubạnđịnhbắtđầumộtdoanhnghiệp,mộtcáchđểtăngcơhộithànhcôngcủabạnlàlàmtrongmộtngànhhứahẹnnhiềutriểnvọng,sauđótìmkiếmcáckhuvựcmàởđómọingườikhôngđượcphụcvụtốt,rồicuốicùnglaovàovàcungcấpnhữngsảnphẩmdịchvụvượttrộicủabạn.

Ngành công nghiệp đi lại không nghi ngờ gì là một ngành công nghiệpkhổnglồ.NócungcấpchỉmộtcơhộinhưvậyvàAirAsialuônbiếtrõđiềunày.Nóđãchàohàngmộtcáchthôngminhcácsảnphẩmvàdịchvụcủanóchonhữngngườicầnđilạinhưngchỉcóngânsáchkhiêmtốnvớihiểubiếtrằngthịtrườngchưaaiđộngđếnnàyđemlạivôsốtriểnvọngchomộthãnghàngkhônggiárẻ.

2.Conngườisẽluôncónhucầuđilại

Khôngcóviệckinhdoanhnào tốthơnviệckinhdoanh lặp lại, tức làviệckinhdoanhtừnhữngkháchhàngđượcthỏamãnmộtcáchđầyhứngkhởivàkhôngthayđổi.Mộtchiếnlượctốtđểchọncácmôhìnhkinhdoanhlàchọncácmôhìnhtạoranhữngkháchhàngliêntụcquaytrởlạivớibạn,hoặclàdohọlựachọnhoặctốthơnlàdohọthiếulựachọn,tứclàkhiđó,bạnkhôngcóđốithủcạnhtranhnàocả.

Trongmộtngànhcôngnghiệpnhưngànhcôngnghiệpđilại,nơicácchiphírấtcao, thìnhữngkháchhàng lặp lại làmộtơnhuệ.Nếunhìnvào thực tếrằng luôn cónhu cầuvềvận tải thì hoàn toàndễhiểu tại sao các công tycungcấpdịchvụđi lại cânnhắcviệc thuhút cáckháchhàng lặp lại.MộtcáchđểAirAsialàmđiềunàylàthôngquanhiềuđợtkhuyếnmạivàquảngcáovềgiárẻ.

3.ChâuÁlàmộtthịtrườngKHỔNGLỒ

ChâuÁlàchâulụclớnnhấtvàđôngdânnhấtthếgiới.HàngtỷngườisốngởchâuÁ, trảidài trên30%diện tíchđất liềncủaTráiĐất.AirAsiabiết,chỉmộtphầntrămnhỏcủathịtrườngnàylàđủđểkhiếnnóhạnhphúctrongmộtthờigiandàisắptới.

4.AirAsiabámvàomộtmôhìnhkinhdoanhđãđượccôngnhận

MôhìnhhãnghàngkhônggiárẻcủaAirAsiađượcsaochéptừchâuÂu,cònchâuÂulạisaochépmôhìnhtừMỹ.AirAsiađãchọnmộtmôhìnhmàđãchứngminhđượcthànhcôngcủanó.Bắtđầumộthãnghàngkhônggiárẻtrongmột thị trường nguyên sơ khổng lồ vào đúng thời điểm và sử dụngđúngmôhình,cộngvớikhảnăngkiểmsoátchiphí,đãbảođảmchothànhcôngcủaAirAsia.

5.Môhìnhhãnghàngkhônggiárẻgiúpcácchiphígiảmđếnmứctốithiểu

ĐâylàmộttrongnhữngchìakhóachothànhcôngcủaAirAsia.Sauđâylàmộtvàicáchmàhãnghàngkhônggiárẻnàydùngđểgiảmchiphí:

Mộtcáchđơngiảnlàloạibỏcácbữaănrakhỏitiềnvénhưngsẵnsàngbánchúngtrênmáybaychonhữngaicónhucầu.Phầnlớnchuyếnbaycủanókéodàikhoảng3đến3tiếngrưỡilàtốiđa.ĐiềunàygiúpAirAsiagiữnguyênphihànhđoànchochuyếnbayvềtừmộtđiểmđếntrởlạiđiểmrờiđitrongkhimangtheomộtlượnghànhkháchmới,từđólàmgiảmchiphílươngchophihànhđoàn.Khôngmấtchiphíănởchophihànhđoàntạiđiểmđếnvìhọtrởvềnhàtrongcùngngày,saukhoảng8đến10tiếng,gầnnhưkhôngkhácgìthờigianđilàmbìnhthườngcủađasốchúngta.Cũngkhôngmấtchiphítrợcấpsinhhoạtchophihànhđoàn.AirAsialênkếhoạchđiểmđếnvôcùngcẩnthận,chỉbayđếnnhữngnơimàcóthểđếntrongvòng3đến3,5tiếng.Nhữngchuyếnbaydàihơnmàcần4tiếngchỉđượccânnhắcnếuhợplývềmặtkinhdoanh.KháchhàngđượckhuyếnkhíchmuavéquaInternetđểtránhnhucầucầncóquầyvànhânviênbánvé,từđótiếtkiệmchiphíthuêđịađiểmvàlươngnhânviên.Khôngcótấmvénàođượcphát,chỉcómãsốvévàchitiếtchuyếnbay,kháchhàngsẽtựinra.AirAsiatìmkiếmnhữngsânbayrẻnhấtđểhạcánh.Vídụ,thayvìhạcánhtạisânbayHongKongđắtđỏ,nóhạcánhtạiMacau,nơimàphísânbayrẻhơnnhiều.Từđó,hànhkháchsẽđitàuđệmkhíđếnHong

Kongmấtkhoảng30phút.Nếuđườngbaylàmộtđườngbayquantrọngvàkhôngthểtránhđượcmột sân bay đắt đỏ thì nó bỏ tất cả đường diềm như các cầu hàngkhôngnốimáybayvớiphòngchờđến.Kháchhàngchỉđơngiảnlàđibộ từmáybayđếnphòng chờ.AirAsia cũng chọnhạ cánhởphòngchờcáchxatrungtâmsânbaynhất, tứclàhànhkháchphảiđibộxahơnđểrakhỏisânbay.Tuynhiên,phòngchờđi/đếncàngxathìchiphí vận hành phòng chờ càng thấp.Ở những nơi có thể, hãng chọnkhôngsửdụngnhânviênsânbaygiữcửaởphòngchờ,dođócàngtiếtkiệmđượcnhiềuhơn.TrênđâychỉlàmộtvàichiếnlượctốithiểuhóachiphíkhéoléovàcólẽcóphầnkhắcnghiệtcủaAirAsia,chophéphãnghàngkhônggiárẻnàytiếtkiệmđượcđángkểchiphílươngvàchiphíchung.

6.Phòngngừachiphínhiênliệu

Nhiênliệuchiếmkhoảng60%tổngchiphíhoạtđộngcủaAirAsia–chiphíriênglẻ lớnnhấtcủanó.Vớigiánhiênliệu tăngcaođếnhơn90đô-laMỹmộtthùng,AirAsiacầntheodõichặtchẽviệcchitiêuvàonhiênliệu.Hãngtrảtiềnmuanguyênliệutrướcđểđượcgiárấtthấp,quađótốithiểuhóarủirogiánhiênliệutăng.Điềunàygiúpnóthuđượcnhữngkhoảnlợinhuậnrấttốttrongkhivẫngiữgiávéthấp.

7.Mộtmôhìnhkinhdoanhsinhlời

AirAsiavậnhànhmộtđộimáybayAirbus(dòngA320,cóghếbọcdavàvảinhunglông)vớisứcchứa180hànhkhách.

Nếumộtvécógiá200RMthìkhikínkhách,mỗimáybaykiếmđược200RMx180=36.000RMmộtchuyếnbay.Cộngthêmcácchuyếnbayvềthìmỗimáybaykiếmđược36.000RMx2=72.000RMmộtngàytrongkhichiphínhânviênkhôngtăngthêmbaonhiêu.

Nếumộtvécógiá300RMthìmộtchuyếnbaykhứhồikiếmđược300RMx2x180=108.000RM.Giờnhânsốđóvới10máybaymộtngày,mỗimáybaykiếmđược108.000RM,ratổngdoanhthumộtngàycủaAirAsialàhơn1triệuRM,mộtconsốkhôngnhỏ.

Tấtnhiên,khôngphảingàynàocácmáybaycũngkínkháchvàkhôngphảingàynàocả10máybaycủaAirAsiacũngcóthểthựchiệncácchuyếnbaykhứhồi.Nócũngcóthểđangchạymộtquảngcáovềviệccungcấpvémáy

baygiárẻ,nhưngđâylàmộttínhtoánthậntrọng,vìmộtvàiđiểmđếncóthểcógiávélêntới400hoặc500RMmộtvémàvẫnrẻhơntừ50%đến80%vécủacáchãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụ.

Vớimục tiêuđếnnăm2011phảivậnhành60máybay, có thểhìnhdungđượcmứclợinhuậnlớnmàAirAsiađangthuđược.ChìakhóagiúpAirAsiathuđượcngàycàngnhiềulợinhuậnlàtăngsốđườngbayvàsốlượngmáybay;hãnghàngkhôngnàyđangkỳvọngđếnmộtthờiđiểmthíchhợp,nósẽvậnhànhmộtđộibaygồmhơn100máybayAirbus.

Báocáothunhập

8.Vớigiárẻnhưvậy,mọingườiđềuCÓTHỂbay9

Nhữnghãnghàngkhônggiárẻcóthểchạmđếnmộtnguồntriểnvọngmớimàchưatừngtồntạitrướcđây,đólànhữnghànhkháchkhôngđủkhảnăngchitrảchocáchãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụ.ChỉcầnmộtvàiRM(nếucó thểkiênnhẫnđợinhữngđợtgiảmgiáđặcbiệt)hoặcvài trămRM,bấtkỳai trướcđâykhôngđủ tiềnđimáybaygiờđềucó thểbayđếnnhữngđiểmđếnmơướccủahọ.Thêmnữa,hàngtriệungườibay,đặcbiệtlà

nhữngngườibaythườngxuyên,đangchuyểnsangsửdụngnhữnghãnghàngkhônggiárẻđểtiếtkiệmchiphí,thậmchícáccôngtycũngđặtvéđicôngtáccholãnhđạotạinhữnghãnghàngkhônggiárẻ.

9.TruyềnthôngthíchcâuchuyệncủaAirAsia

AirAsiathườngxuyênđượcxuấthiệnmiễnphítrêncácphươngtiệntruyềnthôngnhờcâuchuyệnthànhcôngnhưtrongtruyệncổtíchcủanó.Bêncạnhđó,TonyFernandes,mộtdoanhnhânnhạybén,biếtcáchlợidụngsứcmạnhcủatruyềnthông.Ôngluônsẵnsàngtiếpxúcvớigiớitruyềnthôngvàchuẩnbịsẵncácbìnhluậncũngnhưcácmẩuthôngtinchonhữngphóngviêntíchcực.

MỗibướcđicủaAirAsia,baogồmnhững“cuộcchiến”củanóvớiMAS,rồivớichínhphủSingaporevềquyềnhạcánhtạiquốcgiađó,việcnóđặthàngnhữngchiếcmáybayAirbuslớnnhấtthếgiới,vănhóachânthậtcủanómàởđóchínhnhữngngườiphicôngcũnggiúpđóngcửamáybaytrướckhivàobuồng lái để làm nhiệm vụ, đều là một nguồn tuyệt vời cho giới truyềnthông.

Tất nhiên,AirAsia cũng có nhữngquảng cáo hài hước và đẳng cấp khiếnmọingườinhớmãi.Kèmtheođólànhữngchiếndịchquảngbátrongđónógầnnhưtặngkhôngcácchỗngồi,đôikhivớisốlượnghàngtriệudướidạngcác phần thưởng.Những điều này tạo nênmột hình ảnh đẹp củaAirAsiatrongmắtcôngchúngvàbiếnhãnghàngkhôngnàythànhmộtlựachọnmànhữngngườidânbìnhthườngkhimuốnđilạisẽnghiêmtúccânnhắc.HìnhảnhcủaAirAsianóđãtạođượctrongmắtcôngchúnglàthứkhôngphảimuabằngtiền–nómiễnphí.VàđiềuđórấtphùhợpvớiAirAsia.

3: LCCT– QUÁ GẦN MÀ LẠI QUÁXATừKLIAđếnnhàgasânbaygiárẻ(LCCT),đólàmộtcuộcchiếnvắtkiệtsứclựccủaAirAsia.Song,đólàmộtcuộcchiếnmàhãnghàngkhôngnàykhông thể tránhkhỏinếunómuốnduy trìmôhìnhkinhdoanhgiá rẻ củamình.Cuộcchiếnbaogồm4bên:AirAsia,chínhphủMalaysia,TậpđoànCácsânbayMalaysia(MAHB)vàMAS.

MặcdùxâydựngmộtLCCTtạiKLIAkhônghẳnđúnglàđiềumàAirAsiadựđịnhnhưngnócũngđủtốtvớihãnghàngkhôngnày.AirAsiabiếtcáchsốngsóttrongmộtmôitrườngkhôngthuậnlợi.

CâuchuyệnLCCTbắtđầu tại sânbaySultanAbdulAzizShahởSubang,Selangor,nơiAirAsiabắtđầucáchoạtđộngcủanó.SânbaynàygầnKualaLumpurnhưngđiềuquantrọnghơnvớiAirAsialàthuếởsânbaynàythấp.

Những vật cản luôn tự hiện ra ngáng đường AirAsia và dọn dẹp chúngkhôngphảilàđiềugìmớivớiTony.Mặcdùôngđãchiếnđấuhếtmìnhvàvậnđộnghànhlangkhôngbiếtmệtmỏinhưngcuốicùngvẫnkhôngcólựachọnnàokhácngoàiviệc chuyểncáchoạtđộng sangKLIA.AirAsia thựchiệncuộcdichuyểnnàyvàonăm2002.

KLIA làmột sân bay rất bận rộn với lưu lượng hành khách khổng lồ vàdườngnhư luônkhôngngừngphát triển.ĐiềunàyđãkhiếnnhữngchuyếnbaycủaAirAsiathườngxuyênbịhoãnkhởihànhdophảiđợicáccầuhàngkhôngcũngnhưcácdịchvụsânbaykháctrongmộtthờigiandài.

Tất nhiên, điều này đã làm tăng thời gian quay đầu để khởi hành, tức làkhoảngthờigiantừlúcmáybayhạcánh,hànhkháchxuốngmáybay,nạplạinhiên liệuchomáybay,đếnkhihànhkháchmới lênmáybay.ChiphíhoạtđộngcủaAirAsiabắtđầutăngđếnmứckhábáođộng.

Hãng bắt đầu vận động hành lang không biếtmệtmỏi để biến sân bay ởSubangthànhmộtnhàgasânbaygiárẻ,nhưngMAHBđãtừchốivớilýdorằngnósẽlàmhạikhảnăngsinhlờicủaKLIAvàgâynguyhạiđếnmụctiêutrởthànhtrungtâmhàngkhôngkhuvựccủaKLIA.

Đốivớichínhphủ,nhữngmốiquantâmduynhấtcủanólàlợiíchquốcgiaphảiđượcphụcvụvàngànhcôngnghiệphàngkhôngphảicólợi.

TonymuốnSubangmãnhliệtđếnthếnào?

TonykêugọichínhphủđồngývớikếhoạchcủaôngđốivớisânbaySultanAbdulAzizShah,liêntụctruyềnđicácthôngđiệpthôngquatruyềnthôngtrongvàngoàinước, thôngquacácbuổinóichuyệnvàhội thảocũngnhưmọicuộchọpbáomàôngthamgia.Ưutiênluônlànhucầuvềmộtnhàgasân bay giá rẻ.Ông cố sử dụng dư luận để tạo ra ảnh hưởng nhằmkhiếnchínhphủthayđổiquyếtđịnh.

Tony sẵn sàng đầu tư 100 triệu RM tân trang lại sân bay 30 năm tuổi ởSubang.Ôngmuốndựnglênmộtnhàchứamáybay,càiđặtcácthiếtbịmôphỏngvàđãchuẩnbịđểmọithứcóthểđivàohoạtđộngsaumộtnăm.Tấtcảchỉcầnchờôngthuyếtphụcđượcchínhphủphêchuẩnkếhoạch.

“ChúngtôiđãbắtđầuởSubangvàchúngtôimuốnquayvềđó,”ôngtuyênbốtrongmộtbuổihọpbáovàonăm2004.

Tonycũngchỉ rachochínhphủvàMAHBrằngmộtLCCT tạiSubangsẽđemlạilợiíchtolớnchongànhdulịchquốcgia.Ôngnói,KLIAđangphảiđốimặtvớinhữngsựràngbuộcnghiêmtrọngvềkhônggianvàtrởnênquáđôngđúcdosựtrànvàocủanhữnghànhkháchđếntừcáchãnghàngkhônggiárẻ.Đáplạicáclýlẽcủaônglàmộtsựimlặngkhóchịu.

Vàotháng5năm2004,chủtịchMAHB,TanSriDrArisOthman,chorằngchưacầnthiếtphảicóngaymộtLCCTtạiKLIAvìchỉcóduynhấtmộthãnghàng không giá rẻ hoạt động tại sân bay. Tuy nhiên, ông cũng nói rằngMAHBsẽphảixemxétvấnđềlưulượnghànhkháchvànhucầucầnphảixây dựngmột nhà gamới chuyên dành cho các hãng hàng không giá rẻ,nhưngnhấnmạnhrằngquyếtđịnhcuốicùngnằmởchínhphủ.

KLIA có khả năng đáp ứng 25 triệu hành kháchmột năm. Trong khi đó,AirAsiavậnchuyển1,8triệuhànhkháchvàonăm2003vàlênkếhoạchtăngconsốđó lên3,2 triệuvàonăm2004.Tuynhiên,họ thậmchícòn làmtốthơnkhisốlượnghànhkháchthựctếđượcvậnchuyểnvàonăm2004là3,7triệu.Nókỳvọngsẽvậnchuyểnxấpxỉ14triệuhànhkháchvàonăm2007.

MặcdùKLIAcókhảnăngđápứnglượnghànhkháchđó,song,vớisựpháttriểnnhanhchóngcủaMASvàviệcxâydựngởKLIAvẫnchưahoànthành,TonychorằngthờigianquayđầucủaAirAsiasẽbịảnhhưởngkhôngnhỏ.

“ĐôikhichúngtôiphảitranhgiànhcáccầuhàngkhôngvớiMAS,”ônggiảithích.

ÔngcũngthừanhậnrằngtạiSubang,AirAsiacóthểgiữcácchiphíởmứcthấp.

NhờvậnhànhtừSubang,AirAsiacó thể tiếtkiệmđến20%chiphívìsânbay này không có cầu hàng không, do đó hãng có thể giảmmức tiêu thụnhiênliệuvàthờigianbaycũngnhưtậnhưởngmứctiềnthuêvănphòngvàquầyđăngkýthấp.

TheoTony,KLIAlàdànhchonhữnghãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụnhưMASvàđượctrangbịcáccầuhàngkhôngcũngnhưđườngbăngdài,nhưng những cơ sở vật chất này không cần thiết vớiAirAsia. Tại KLIA,AirAsiađangphảitrảtiềnthuênhữngdịchvụmànókhôngcần.

Lập luận củaTony là, nếu việc xây dựng thêmmột cáiLCCTnữa khôngphảilàmộtbướcđikhônngoanvềmặttàichínhthìsaokhôngbiếnsânbayhiệntạiởSubangthànhmộtLCCT?

ÔngđưaranhữngtrườnghợpthànhcôngởHoustonvàLondon,cốthuyếtphụcchínhphủrằngmộtquốcgiahoàntoàncóthểcóhaisânbayriêngbiệt,mộtchocáchãnghàngkhôngthươngmạivàmộtchocáchãnghàngkhônggiárẻ.

Khilàmvậy,ôngbảođảmvớichínhphủrằngMalaysiacóthểtrởthànhmộttrungtâmhàngkhônggiárẻkhôngdiềmvàLCCTcóthểbổsung,kếthợpvớiKLIAđểthuhútthêmnhiềudukháchcũngnhưdoanhnghiệpđếnvớiđấtnước.

BộtrưởngBộVậntảiđãnghiêncứuđềxuấtnàytrongđótậptrungvàomụctiêubiếnMalaysia thànhmột trung tâmgiá rẻkhôngdiềm trongkhuvực;thậtkhôngmaylàkếtquảđãkhôngnghiêngvềAirAsia.

Nhữngquanđiểmtráichiều

Từtháng6đếntháng9năm2004,thị trườngđãtranhluậnsôinổivềviệcnênxâydựngmộtLCCTtạiKLIAhaytậndụngsânbaySultanAbdulAzizShahđểbiếnnóthànhmộtnhàgasânbaygiárẻ.

TờnhậtbáotiếngAnhTheStarđãđăngmộtbàibáocónhanđề“Chínhphủnắm giữ tấm thẻ quyết định việc tái tạo Subang,” trong đó báo cáo rằngnhữngnhàphân tíchngànhđãnhận ranhucầu cần cómộtLCCTchuyêndùngởMalaysia,giốngnhưởMỹ,châuÂuvàÚc.

Tuynhiên,một số lo sợ rằngviệc tái thiếtSubangsẽđedọasựphát triểnhànhkháchcủaKLIA.Nhữngngườiraquyếtđịnhchialàmhaiphe;mộtpheủnghộviệcgiữlạiquyềnkiểmsoáttạiKLIAcònmộtpheủnghộviệcbiếnSubangthànhmộtLCCT.

BàibáotrênTheStarđềxuấtrằngMAScóthểkhôngđồngývớiquyếtđịnhchophépAirAsiavậnhànhcácđườngbaykhuvựccủanótừSubangdolongạirằngnósẽđedọatầnsuấtcácchuyếnbaykhuvựccủaMASvìhànhkháchchắcchắnsẽthíchlênmáybaytạiSubanggầnvớiKualaLumpurhơnlàtạiKLIAnằmtrongvùngSepangxaxôi.

NếuSubangthựcsựtrởthànhmộtLCCT,nósẽlấymấtcủaKLIAkhoảng2triệuhànhkhách.DoKLIAđượcthiếtkếđểtrởthànhtrungtâmhàngkhôngkhuvực,lượngkháchbịmấtđinàysẽkhiếnmụctiêuđótrởnênxavờihơn.

Thịtrườngkhônghềngạcnhiênkhimộttrongnhữngcôngđoànmạnhnhấtđấtnước,CôngđoànNhânviênHệthốngMalaysiaAirlines(MASEU),phảnđốigaygắtđềxuấtcủaTony.

Trongmộtphátbiểuvớigiớitruyềnthông,côngđoànnàychỉtríchTonyđãthờơ,khôngcânnhắc tầmquan trọngcủaKLIAđốivớisựphát triểncủaMalaysia khi ông bảo ngành công nghiệp hàng không, trích nguyên văntrongphátbiểu,“khôngnênphấnkhíchvớiviệcKLIAtrởthànhtrungtâmvậntảihàngkhông.”

CôngđoànnàyđãnêulạicácmụcđíchkhixâydựngKLIA,đólàtrởthànhmộtchấtxúctácchosựpháttriểncủaPutrajayavàCyberjaya,đápứngnhucầuđilạibằngđườnghàngkhôngcủaquốcgiatrongvòng100nămtớivàlàmộtphầncủachươngtrìnhphântángiaothôngnhằmlàmgiảmsựùntắcởKualaLumpur.Nhữngmục tiêunàysẽbịcản trởmạnhmẽnếusânbayởSubangđượcpháttriển.

MASEU nói nó “phản đối gay gắt những nhận định thiếu nhạy cảm nhưvậy,”đồng thời thêmrằng“Mọingườiđược tựdo theođuổicáckếhoạchkinhdoanhnhưngkhôngđượcgâytổnhạicholợiíchquốcgiavàquyềnlợicủa8.000thànhviênchúngtôi.”

Côngđoànnàythậmchícòndùngtừ“hoàntoànvôlý”đểmiêutảtuyênbốcủaTonyrằngviệccóhaisânbaysẽkhiếnKLIAhấpdẫnhơn,vìcôngđoànkhôngnghĩcóđủlưulượnggiaothôngđểduytrìcảhaisânbay,dođósẽchỉdẫnđếnmột“tìnhhuốngcùngthua”chotấtcảcácbênmàthôi.Côngđoàn

cũngnhanhchóngchỉramộtthựctếquantrọnglàmáybaycủaAirAsiadoMAScungcấp.

PhátbiểunàykhônghềđềcậpđếnviệcMASsẽbịảnhhưởngnhưthếnàobởilờiđềxuấtbiếnsânbayởSubangthànhmộtLCCTcủaAirAsia.Thayvàođó,nólấylợiíchquốcgialàmlýdovữngchắcđểchứngminhrằngtạisaođềxuấtcủaTonylàkhôngthểchấpnhậnđược.

MAS tiếnhànhnghiêncứucủa riêngnóvề lờiđềxuấtLCCTvàkết luậnrằngmộtLCCTtạiSubangsẽkhiếnnókhócóthểcạnhtranhtrênmộtsânchơicôngbằng.

MAScho rằngkhôngnêncómột“trung tâmgâynhầm lẫn”khácvà rằngmộtLCCTtạiKLIAsẽgiúpbiếnKLIAthànhmộttrungtâmvậntảicảvềhànhkháchlẫnhànghóa.

Vào tháng 11 năm 2004, chủ tịchMASDatuk DrMunirMajid nói rằngKLIAcóthểđápứng100triệuhànhkháchmộtnăm.Vớicơsởhạtầnghiệntại,nócóthểchứa25triệuhànhkháchmộtnăm,tuynhiênvàothờiđiểmđó,nóphụcvụcònchưađến18triệuhànhkháchmộtnăm.

ÔngquansátrằngKLIAcóthểpháttriểnhơnnữavềlưulượnghànhkháchcũng như hàng hóa và nói rằngMAS sẵn sàng cho phép các hành kháchquốcnộiđimiễnphíchuyếntàutốchành(ExpressRailLink-ERL)kéodài28phútxuấtpháttừgaSentralởBrickfields,KualaLumpurđếnKLIA.Ôngchỉra,đichuyếnERLmấtítthờigianhơnsovớiviệcláixetừKLđếnsânbaySultanAbdulAzizShahmấthơnnửatiếng.

DrMunir cũngđềnghị rằng sânbayởSubangnên tập trungvàoviệc trởthànhmột trung tâmMROvà rằng “AirAsia cũng được hoan nghênh” sửdụngnhữngcơsởvậtchấtđó.

Chiphí,chiphí,chiphí

Hai ngày sau, Tony nêu lại quan điểm củamình rằng hai sân bay làmộtchiến lượckhả thi.Trongmột cuộchọpbáo,ônggiải thích rằng suynghĩ“haisânbaysẽgâyhạichođấtnướcnày”làmộtsuynghĩtheolẽthườngvàrằngnhiềuquốcgiađãthànhcôngvớichiếnlượchaisânbayvìcácsânbayphụcvụcácthịtrườngkhácnhau.ÔnglấyvídụởRomevàÚc.

ÔngnóirằngAirAsiakiênquyếtmuốnSubangkhôngphảivìnógầntrungtâmthànhphốmàchủyếuvìyếutốchiphí.ViệcKLIAluônđôngđúcvào

cácbuổisángvàsựùntắctrênđườngbăngđanglàmtăngchiphíhoạtđộngcủaAirAsia.

“Chúngtôicóthểtiếtkiệmđến20%chiphíhoạtđộngtạisânbaySubangvìítnhiênliệubịđốtcháyhơnnhờcấtcánhvàhạcánhnhanhhơn.Thậmchínhữngchiếc lốpcũng sửdụngđược lâuhơnmột chútkhi chúng tôiởđó.ĐườngbăngtạiKLIAthìlạiđượcxâydựngdànhchomáybaylớn,”ôngnêulại.

TonycũngđềxuấtrằngchínhphủnênnhậnratiềmnăngcủaMalaysiatrongviệctrởthànhtrungtâmLCCcủakhuvựcvàchỉrarằngcạnhtranhgiữacáchãnghàngkhôngtrongkhuvựcđangngàycànggaygắthơnởphânkhúcthịtrườngnày.

“Cơhộicủachúngtôivẫnlà50:50.ChúngtôimuốngiáodụccôngchúngvềvấnđềnàyđểquanđiểmcủahọkhôngbịlaychuyểnbởicácphátbiểucủaMAS,”ôngnói.TonycũngnghingờkhảnăngcungcấpdịchvụERLmiễnphícủaMASvìtìnhtrạngtàichínhcủanó.Vàothờiđiểmđó,cáchoạtđộngđịaphươngcủaMASvẫnđanglỗvàngườitanghingờrằngMAHB,côngtyđảmnhậncáchoạtđộngnộiđịacủaMAS,sẽđưatiềnvàođểgiúphãnghàngkhôngquốcgianàyphụchồi.

Tonynắmlấymọicơhộiđểtuyêntruyền,quảngbáýtưởngrằngSubangsẽtrởthànhmộtLCCThoànhảo.Tạimộthộinghịdiễnravàotháng12năm2004vớichủđề“Nhữngcâuchuyệnvàtiềmnăngthànhcôngcủalànsóngdoanhnhânmới”doCụcKinhtếcủaMCAtổchức,mộtlầnnữa,TonykểranhữnglợiíchđạtđượckhibiếnSubangthànhmộtLCCT,mộttrongsốđóbaogồm:

tiếtkiệmchiphíchocáchãnghàngkhônggiárẻ

Subangđãsẵnsàngđivàosửdụng,dođócóthểđitrướcSingaporevàTháiLanvớitưcáchlàmộttrungtâmLCCkhuvực

nó sẽ thu hút thêmnhiều du khách đếnMalaysia và điều này sẽ thúc đẩyngànhcôngnghiệpdulịch

MASkhôngphảnứnggìvớiđiềunàynhưngvàongàysaubuổinóichuyệntrên,hãnghàngkhôngquốcgiađãliênminhvớicáchãnghàngkhôngnướcngoàivànộpquanđiểmcủanóvềđềxuấthaisânbaychoBộVậntảitrongđónóirằngđềxuấtcủaAirAsiacónghĩaKLIAsẽkhôngbaogiờđạtđượcmụctiêucủanólàtrởthànhmộttrungtâmkhuvực.

BusinessTimesđãlấyđượcbảntrìnhbàyđượcnộpchobộcủacácbênvàtríchdẫnnộidungcủanónói rằngmộtLCCT tạiSubangsẽ làmxóimòntínhcạnh tranhcủaKLIA, từđó làmgiảmlưu lượnghànhkhách,dẫnđếngiảm tần suấtvàkhảnăngkếtnối.Cuối cùng, cáchãnghàngkhôngnướcngoàisẽ thấyKLIAkémhấpdẫnhơnvàchuyểnsangsânbayởcácnướclánggiềng.

“Nósẽbáohiệucáikết trongsựphát triểncủaKLIAthànhtrungtâmkhuvựcvàcửangõdẫnvàochâuÁTháiBìnhDương,sovớicáccửangõlớnkhácnhưSingaporevàBangkok,”tuyênbốtrênchỉra.

MAScũngchorằngchiphítáithiếtsânbayởSubangcóthểlênđến1triệuRMvàviệcduytrìhaisânbayởthunglũngKlangsẽđặtgánhnặnglênđôivaingườinộpthuế.

Mộtquyếtđịnhkhókhăn

Bướcvàonăm2005,chínhphủvẫnchưađưaraquyếtđịnhvềsốphậncủaSubang.Tonymộtlầnnữathôngquatruyềnthôngkêugọiphảicómộtquyếtđịnhvàotháng1.

Vàingàysau,bộtrưởngBộVậntải,DatukSeriChanKongChoy,tuyênbốrằngchínhphủchắcchắnsẽduyệtmộtLCCT,hoặcởKLIAhoặcởSubangvàtìnhtrạngcủaSubangsẽđượcđưaratrướcnộicáctrướcTếtÂmlịch.

Lầnnày,quyếtđịnhđếnrấtnhanh.Vàocuốitháng1năm2005,chínhphủcôngbốkếhoạchbiếnsânbayởSubang thànhmột trung tâmbảodưỡng,sửachữavàđạitumáybayquốctế.

“Bên cạnh việc tập trung vàoMRO,một vài sáng kiến sẽ được tìm ra đểnâng cấp sân bay Subang thànhmột trung tâm tiếp vận hàng hóa vàmộttrung tâm chuyên dùng cho việc đại tu và bảo trì trực thăng,” Chan giảithích.

MặcdùchínhphủkhôngcôngbốđịađiểmđặtLCCTnhưngquyếtđịnhbiếnSubang thànhmột trung tâmMROđã ám chỉ rằng, nhiều khả năng nó sẽkhôngđượcbiếnthànhmộtLCCT.

Căngthẳngvềviệckhinàocôngbốquyếtđịnhngàycàngdângcao.

Những nguồn tin của Bernama báo cáo rằngmặc dù chính phủ vẫn chưaquyết định địa điểm chính xác cho LCCT nhưng nó đã dành ngân sách

khoảng50triệuRMđểxâydựngmộtnhàgahoàntoànmớilàmtrungtâmhoạtđộngchocáchãnghàngkhônggiárẻ.

MộtvàingàysaubáocáocủaBernama,Tonyđãtổchứcmộtcuộchọpbáo.Điềunày càng làmdấy lên suyđoán rằng chínhphủđã sẵn sàngcôngbốquyếtđịnhcủamình.

Tại buổi họp báo, Tony nói rằng AirAsia giữ quan điểm trung lập về kếhoạchxâydựngmộtLCCTtạiKLIAcủaMAHBvàrằngôngsẽchấpnhậnquyếtđịnhcủacácnhàchức tráchvềviệcAirAsia sẽđượcchophéphoạtđộngởđâu–SubanghayKLIA,mặcdùông“vẫn[cảmthấy]rằngđểgiúpMalaysia[trởthànhmộttrungtâmkhuvựcdànhchocáchãnghàngkhônggiárẻ],Subang[sẽlàmộtlựachọn]tốthơnnhiều.”

LCCTtạiKLIA

Cuốicùng,vàongày23tháng2năm2005,haingàysaubuổihọpbáocủaTony,nộicácđãcôngbốrằngLCCTsẽđượcđặttạiKLIA,thayvìSubang.

Chínhphủđãđầutư108triệuRMđểxâymộtnhàgamớivàlênkếhoạchđưanóvàohoạtđộngbắtđầutừgiữanăm2006.

MộttrongnhữnglýdochínhphủchọnKLIAchứkhôngphảiSubanglànómuốn quảng báKLIAvới tư cáchmột trung tâmhàng không hàng đầu ởĐôngNamÁ, theo kịp nhu cầu ngày càng tăng củaAirAsia và các hãngLCCkhác.

PhảnứngcủaTonylàđitiếpbấtchấpkếtquảkhôngmongmuốn.Trongmộtbản tuyên bố được phát đi sau khi chính phủ thôngbáoquyết định,TonytuyênbốrằngAirAsialà“mộtcôngtykhôngbaogiờlãngphíthờigianvàoviệcnhìn lại quákhứvì chúng tôi đã trải quanhiềunghịch cảnh,”vàbảođảmvới tấtcảnhữngaiquan tâmrằnghãngsẽ tập trungvàoviệc thiếtkếmộtLCCThiệuquảởKLIAđểgiữchiphíthấpchoAirAsia.

“Chúng tôi rấtvuimừngkhiMAHBđãđưa ramộtbản thiếtkếKLIAmàgầnnhưsẽtáitạolạiSubangởKLIA,thậmchíđếncảcáchvậnchuyểngiárẻđếnnhàgacũnggiống,”ôngbổsung.

Tạimộtbuổihọpbáo,Tony thừanhận rằng,banđầu,ôngđãnghingờvềviệcliệucóphảinhàgagiárẻsẽđượcđặtởKLIAhaykhông,“nhưngchínhphủđãchứngminhrằnghọthựcsựđangnỗlực.”

LCCTcódiệntích34.000m2nằmcáchKLIAkhoảng20km.AirAsiachiếm6.000m2củanhàga.Nhàgacókhảnăngphụcvụđến4.000hànhkháchmộtgiờ.

Mọichuyệnvẫnchưakếtthúc

Tuynhiên,đốivớiAirAsia,cuộcchiếnbảovệchiphívẫnchưahoàn toànkết thúc.Trongkhiđợinhàgađượcxâydựngxong,Tonybắtđầu thươnglượngvớiMAHBvề việc tính phí sân bay rẻ hơnnhằmgiúp sân bay hútthêmnhiềuhànhkhách.

Tony giải thích rằngMAHBnên xem các hãng hàng không giá rẻ làmộtcôngcụ tạo ra thunhập thayvìmộtmốiđedọavìchúngcó thểgiúp làmtănglưulượnghànhkháchcũngnhưthunhậpchosânbay.

Ôngnhấnmạnhrằngphísânbaycaolàmộttrongnhữngtháchthứcchínhmàcáchãnghàngkhônggiárẻphảiđốimặtkhi tìmcáchgiữchiphíhoạtđộngcủamìnhthấp.Đểbảovệcholậpluậncủamình,Tonydẫnracácconsốnhưsau:AirAsiamangkhoảng3,7triệuhànhkháchvàonăm2004,tươngđươngvới18%tổng21,1triệuhànhkháchđếnKLIAtrongnămđó.

ÔngcũngchỉrarằnghãngđãgiúpkíchthíchlượnghàngkháchđitừKLIAđếncácđịađiểmtrongkhuvựcnhưBali,SurabayavàPhuket,đẩymạnhtỷlệ tăng trưởng hành khách tới những địa điểm này lần lượt lên đến hơn100%,96%và79%.

Vềthuếsânbay,Tonychắcchắnnóquácao.ÔngkhẳngđịnhthuếsânbaynênđượcgiảmvìhãngđangsửdụngmộtcơsởvậtchấtkhácởLCCT.Hiệntại, thuế chiếm hơn nửa tiền vé.Ví dụ, giá vé trung bình điHaadyai củaAirAsialà80RMtrongkhithuếsânbaylà45RM!

MAHBgầnnhưđangđộcquyềnvậnhành,bảodưỡngvàquảnlýgầnnhưtấtcả các sânbaycũngnhưcácđiểmcất cánhvàhạcánh tạm thời trongđấtnước,ngoạitrừsânbaySenaiởJohor.

Ngườitanóirằngthuếsânbaylànguồnthunhậplớnnhấttrongdoanhthuhàngnămcủacôngtynày.Nóicáchkhác,tăngthuếsẽlàmtăngdoanhthucủacôngtylênđángkể.Trongkhiđó,GiámđốcĐiềuhànhMAHB,DatukSeriBashirAhmadAbdulMajid,nóirằngnêngiữnguyênphísânbayvìcáchãnghàngkhônggiárẻsẽđượclợinhờchiphíhoạtđộngthấphơn.

NhưTonyđãnóitrướcđó,việcvậnhànhtừmộtLCCTsẽgiảmchiphíhoạt

độngcủacôngtytừ20%đến30%nhờgiảmthờigianquayđầu.Vớinhàgamới, thời gianquayđầu củaAirAsia có thểđượcgiảm từ25đến30phútxuốngcòn20phút.

QuảbóngmộtlầnnữalạiđượcđáchoBộVậntải.TheoDatukSeriChan,cácnhàchứctrách“[đã]nhậnđượcláđơnnhưngđâylàmộtvấnđềrấtphứctạpvì [chínhphủ] không chỉ làmviệcvới [AirAsia]mà cònvới cáchãnghàng không khác,” ông nói với các phóng viên và thêm rằng chính phủ“đangxemxét[vấnđề]rấtcẩnthận.”

ThúvịlàngàykhaitrươngLCCTđãtrởthànhmộtvấnđềcạnhtranhgiữaMalaysiavànướclánggiềngSingapore.

Chínhphủđãchọnngàybắtđầuhoạtđộng làngày23 tháng3năm2006,sớm hơn 3 ngày so với nhà ga giá rẻChangi của Singapore, qua đó biếnMalaysiatrởthànhquốcgiachâuÁđầutiênsởhữuvàvậnhànhmộtLCCTmàtheobáocáolàlớngấp5lầnLCCTcủaSingaporetạisânbayChangi.

Người tanói rằngnhàgađãbịxâydựngmộtcáchgấpgápđểhoàn thànhtrướcngàykhai trươngChangicủaSingaporenhưngBộVậntảiđãbácbỏthôngtinnày.Bộgiảithíchrằngcôngviệcđượcđẩynhanhchỉnhằmgiảmáchtắctạisânbaychính.

“Đólàlýdochính.Khôngliênquanđếnnhữngđiềungườikhácđanglàmởcácphầnkháccủathếgiới,”vịbộtrưởngnóithẳng.

Giảmnữa,cólẽ?

Vàotháng3năm2006,MAHBvàchínhphủđồngýgiảmthuếsânbaychocácchuyếnbayđiquốctếtạiLCCTxuốngcòn35RM,íthơn10RMsovớitạiKLIA,cònvẫngiữnguyênmứcthuế6RMđốivớicácđiểmđếnnộiđịanhằmkhuyếnkhíchthêmnhiềungườivàthêmnhiềuhãnghàngkhôngđếnhoạtđộngtrongLCCT.

Tonyđãhyvọngđượcgiảmnhiềuhơn.TrongmộtcuộcphỏngvấnvớiTheStar,ôngđượctríchdẫnnóirằngphídịchvụhànhkhách(PassengerServiceCharge–PSC)tạiLCCTnênđiđôitốthơnnữavớicơcấuchiphícủacôngty,nếukhông,nócóthểngăncảnnhữnghànhkháchcóýthứcmạnhhơnvềtiềnbạc.

Theoông,mứcPSC45RMkhôngquantrọngvớimộthànhkháchcaocấpđangtrênđườngđếnLondon,“nhưng45RM,hay35RM,vẫnlàmộtsốtiền

lớnđốivớimộtngườiđangbayđếnPhukethoặcHaadyai,[khi]giávétrungbìnhlà70RM.”

Theobáocáo,thuếsânbaytạinhữngnhàgasânbaygiárẻởcácquốcgiakhácthấphơntạiLCCTởSepang.Vídụ,SingaporenóirằngLCCTcủanóphíhànhkháchquốctếthấpnhấtởmức7đô-laSingapore,tứclàkhoảng16RM.

Bêncạnhviệcchiếnđấunhằmgiảmthuếsânbay,AirAsiacòngặpphảiphídịchvụanninhdoMAHBcôngbố.Phínàyđòihỏimỗihànhkháchtrả6RMchocácchuyếnbayquốctếvà3RMchocácchuyếnbayđịaphươngbắtđầutừngày15tháng1năm2007.

Khoảntiềnthuđượctừphíanninhnàysẽđượcchichocácquytrìnhvàbiệnphápanninhbắtbuộc;nhiềusânbaytrênkhắpthếgiớiđãápphíanninhsauvụ11/9.

Vàođầutháng1,TonynóivớiBusinessTimesrằngviệctrảcùngmộtmứcthuếsânbaylàmộtdạngtrợcấpchéocácsânbaykhácdướiquyềnMAHB.Ôngsosánhtìnhhuốngnàynhưsựkhácbiệtgiữakháchsạnbasaovànămsao.

“Nếugiáphòngkháchsạnbasaobằnggiáphòngkháchsạnnămsaohoặccósựkhácbiệtnhưngkhôngđángkểthìaisẽở[kháchsạnbasao]?TôiđềnghịMAHBnêntínhphídưới20RM,trongđóđãbaogồmtấtcảmọithứ,”ôngnói.

Nhữngnhàquansátchorằng,sớmhaymuộn,chínhphủcũngsẽbướcvàođểquyếtđịnhvấnđềthuếsânbay,giốngnhưnóđãtừnglàmvớicácvấnđềkháctrongngànhhàngkhông.

Cuốicùng,vàongày23tháng5năm2007,BộVậntảithôngbáorằngthuếsânbaychohànhkháchtạicácLCCTởSepangvàKotaKinabalusẽđượcgiảmtừ41RM(baogồmthuếsânbay35RMvàphídịchvụanninh6RM)xuống25RMđốivớihànhkháchquốctếvàtừ9RMxuống6RMđốivớihànhkháchnộiđịa,bắtđầutừhoặcsaungày1tháng6năm2007.

TheoBộtrưởngBộVậntảiDatukSeriChanKongChoy,việcgiảmnàylànhằmthúcđẩytiềmnăngMalaysia trởthànhmộttrungtâmhoạtđộngchocáchãnghàngkhônggiárẻởchâuÁ.

Tấtnhiên, thôngbáonày làmột tin tốtđốivớiAirAsia.Giờnócó thểhy

vọngthuhútthêmnhiềuhànhkháchhơnnữavàtừđókiếmđượcthunhậpcaohơn.

VìsốhànhkháchsửdụngLCCTđangngàycàngtăng,chínhphủquyếtđịnhxâythêmmộtLCCTbêntrongKLIAgầnvớinhàgachính.

Khi thôngbáođiềunàyvàotháng8năm2007,PhóThủtướngDatukSeriNajibRazaknóirằngsẽcầnkhoảng4nămđểhoànthànhcơsởmớinàyvànósẽđượcnốivớinhàgachínhbằngđườngray.

LýdoxâydựngmộtLCCTnữalàbởinhàgahiệntạichỉcóthểđápứngtừ10đến15triệuhànhkháchmộtnămngaycảsaukhimởrộng.Nókhôngthểphụcvụcholượnghànhkháchngàycàngtăngdosựpháttriểncủadịchvụhàngkhônggiárẻtrongkhuvực.

ChắcchắnAirAsiasẽhoạtđộngtừLCCTmớivìnóthuậntiệnhơnchoviệckếtnốicácchuyếnbay,giúpAirAsiagiànhđượcvềnhiềuhànhkháchhơntrongcùngmộtlúc.

4:AIRASIAĐẤUVỚIMAS–Hiệp1Mộtcuộckhảosátđơngiảngiữanhữngngườiđồngcấpđãđượcthựchiệntrướckhichươngnàyđượcviết;câuhỏiđượcđặtralà:bạncónghĩAirAsiavàMASlàđốithủcạnhtranhcủanhaukhông?

Phầnlớnngườiđượchỏisuynghĩlâuhơnbìnhthườngrồimớiđưaracâutrảlờinhưngkhôngaitrảlờidứtkhoátlà“Có”hoặc“Không.”

Câutrảlờicủabạnlàgì?

Đasốphảnhồi là“Khônghoàntoàncạnhtranhtrực tiếp,”hoặc“Đếnmộtmứcđộnàođóthìđúngnhưvậy.”Tuynhiên,nếunghĩvềđiềunàythìthậtra,nhữngphảnhồinàyđã tóm lượcmộtcáchhoànhảomốiquanhệgiữaAirAsiavàMAS.

KhiAirAsiatổchứccuộchọpbáođầutiêncủanó,mộtnhàbáođãhỏimộtcâuhỏimàtruyềnđạtmộtcáchhiệuquảcảmnhậnbiquancủathịtrườngđốivớisựrađờicủamộthãnghàngkhônggiárẻ:“Cácôngsẽsốngsótsaubathángđầutiênchứ?”

Ồ,chắcchắnAirAsiađãsốngsót.

Banđầu,Tonyvàđộingũhỗ trợôngnghĩhọ sẽmất26 triệuRM,nhưngcuốicùng,họlạikiếmđượckhoảng20triệuRMchỉsau7tháng.

NgườiMalaysiađãquenvớiviệcchỉcómộthãnghàngkhônglàMAS.KhiđộtnhiênAirAsianhảyvào,thậtdễhiểunếungườitanghingờ.Họnghingờtínhkhảthicủangườichơimớinày,mộthãnghàngkhônggiárẻtýhonmàsẽphảiđấuvớinhữnggãkhổnglồ.

Khingười tađã rõ ràng rằngmộthãnghàngkhônggiá rẻ có thể sống sóttrongmộtmôi trườngbịkiểmsoátnhưnềnkinh tếMalaysia thìhọ lạibắtđầulớntiếngđặtcâuhỏivềmứcđộảnhhưởngmàđứatrẻmớinàysẽtạorađốivớithếđộcquyềncủaMAS.

Dù cho hai hãng hàng không này có xem nhau là đối thủ cạnh tranh haykhông thì dưới conmắt của thị trường và công chúng, dường như chúngchính là vậy. Rất nhiều lần, AirAsia và ban quản lý của ông đã nói rằngAirAsiavàMASkhôngphảiđối thủcủanhau,AirAsiabổsungchoMASchứ không thay thế nó và do đó, sẽ không ảnh hưởng đến tình hình kinh

doanhcủahãnghàngkhôngquốcgia.

NgaycảnguyênBộ trưởngBộVận tảiTunDrLingLiongSikđãnóivàonăm2003rằngquyếtđịnhduyệtthêmcácchuyếnbaychoAirAsiacủachínhphủsẽkhôngảnhhưởngđếnlưulượnghànhkháchcủaMAS.Ôngcòncungcấpnhữngconsốchứngminhchonhậnđịnhcủamình:năm2002,AirAsiachởhơnmộttriệuhànhkhách,nhưnglưulượnghànhkháchcủaMAStrongcùngkỳđãkhônggiảm.TừđócóthểthấyrằngAirAsiađãtạoramộtphânkhúcmớibêntrongthịtrườngchứkhônglấymấthànhkháchtừMAS.

Thị trường mới, đó chính là điều Tony đang nhấn mạnh. Đúng hơn làAirAsiakhông“tạora”mộtthịtrườngmớimà“gianhập”mộtthịtrườngđãtồntạinhưngbịbỏquêntrongmộtthờigiandài.

Nhữnghànhkháchcủacáchãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụphầnlớnlàdoanhnhânhoặctầnglớpthượngtrunglưu,nhữngngườicókhảnăngchi trả chonhững tấmvéđắtđỏ.Nhưngvẫncònmột thị trườngkhổng lồgồmnhữngngườimuốnbaynhưngkhôngthểtrảnổitiềnvé.

AirAsiađangnhắmvàonhómlớnnày,nhómmàMASkhông thể tiếpcậnđược.KhiAirAsiachỉcungcấpnhữngchuyếnbaynộiđịavàonăm2003,cựuGiámđốcTàichínhcủanó,RajaMohamadAzmi,đãnóirằnghaihãnghàngkhôngđangnhắmvàohaiphânkhúcthịtrườngkhácnhauvớiAirAsiacungcấpnhữngchuyếnbaynộiđịavừatúitiền.

Vàothờiđiểmđó,AirAsiachỉvậnhànhcácchuyếnbayđiểm-đến-điểmtừKLIAđến13điểmđếnnộiđịavàthịtrườngđãchấpnhậnlờigiảithíchcủaAzmi.

Vấnđềtiềnbạc

Tuynhiên,khiAirAsiabắtđầuthuvềnhữngkhoảnlợinhuậnkhổnglồcùnglúcMAS phải chịu những khoản thua lỗ lớn, thị trường bắt đầu tin rằngAirAsiaquảthậtđãbướcvàolãnhđịacủaMAS.TrướckhiAirAsiathểhiệnsứcmạnhcủanó,khôngmộtai, từcácnhà lãnhđạochính trị chođến thịtrườngvàcảnhữngngườidânbìnhthường,thựcsựcoiAirAsialàmộtmốiđedọavớiMAS.

Cũng trongnămđó,năm2003, cựuGiámđốcĐiềuhànhMASMohamadNorYusof được tríchdẫn trên truyền thôngnói rằngAirAsia đạt được sốlượngtớihạnthànhcônglàmộtchuyện,nhưngduytrìviệckinhdoanhcủanó là một chuyện khác. Điều này đúng. Khi đó mới chỉ là năm thứ hai

AirAsiađivàohoạtđộng;liệunócóthểduytrìđượcviệckinhdoanhcủanóhaykhônglàđiềuvẫncầnphảixemxét.

AirAsialàbênđầutiênnóirằngnóđanggiảmgiávédophảichịusựcạnhtranhtừMASnhưngthậtraMASmớilàbênđãphảigiảmgiávétrướcđểcạnhtranh.

Vàotháng8năm2003,TonynóiAirAsialênkếhoạchgiảmgiávéchiềuđi20%vàkhẳngđịnhrằnghànhđộngnày làcần thiếtđể tiếp tụccạnh tranhsaukhiMASchokhởiđộnggóinghỉlễCửangõVàng.

Mộtvàingàysau,TonyyêucầuMASminhbạchhơnvềcáchoạtđộngtrongnướccủanósaukhihãnghàngkhôngquốcgianàypháthànhbáocáoquýInhưngkhôngnóichitiếtvềmảngkinhdoanhnộiđịacủanó.

TonycảmthấyrằngnếuMASkhôngcôngkhaichiếnlượchoạtđộngtrongnướccủanóthìôngkhôngthểquyếtđịnhđượcliệuMAScóphảilàchốngcạnhtranhhaykhông.ĐiềukhiếnônglolắngnhấtlàchínhphủcóthểgánhnhữngkhoảnlỗtừviệcgiảmgiávécủaMAStrongkhiAirAsiaphảitựchịumọichiphívàđiềunàykhiếncạnhtranhgiữahaihãnghàngkhôngtrởnênthiếucôngbằng.

Tonynhanhchóngnói rằngMASkhôngnêngiảmgiávévàđểchínhphủchịucáckhoảnlỗvìnhưvậysẽchỉlàmcạnkiệttiềnthuếmàthôi.AirAsiatinrằng,docảMASlẫnAirAsiađangthulợinhuậntừnhữngphânkhúcthịtrườngkhácnhaunênsẽthậtbấtcôngnếuMASxâmlấnthịphầnbằngcáchnhắmvàokháchhàngcủaAirAsia.

Liệuhaihãnghàngkhôngcó thểcùnghoạtđộngkhông?Khiđạidiệncủahaihãnghàngkhôngđượchỏicâuhỏinày,họtrảlờichắcchắnlà“Có.”Tuynhiên,kinhdoanh làkinhdoanhvà cácđộng lực lãi lỗquyđịnh rằngcácdoanhnghiệpthườngphảitìmkiếmlợiíchchobảnthân.

Chiếcbánhchocảhai?

MASđãtừngnóirằngthịtrườngđangpháttriểncủaMalaysiađủlớnđểhaihãngcùngtồntạivàcóthểcùnghoạtđộngđểthuhútthêmhànhkháchđếnKLIAtừBangkokvàSingapore.

NócũngnhậnrarằngMASvàAirAsianhắmvàohaiphânkhúcthịtrườngvàphânphốikhácnhau,trongđóthừanhậnhaihãnghàngkhôngcóthểbổsungchonhau.ĐâycũngchínhlàsuynghĩthườngtrựctrongđầucủaTony.Trước đây,MASđộc quyền về lưu lượng hành khách, nhưng bây giờ, do“mọingườiđềucóthểbay,”đúngtheokhẩuhiệucủaAirAsia,MASđãmấtthếđộcquyềnnày.KhiAirAsiamởrộngra thị trườngkhuvực,MAScònphảihứngchịuáplựcnhiềuhơn.

Cácnhàphân tíchđãkhenngợicách làmsáng tạocủaAirAsia trongviệcphábănggiữacácquốcgiakhinóthànhlậpliêndoanhvớicácđốitácđịaphươngvàmởrộngđườngbay,đầutiênlàđếnTháiLanvàIndonesia,sauđólàđếnMacauvàTrungQuốc.AirAsiađãthànhcôngtrongviệcmởrộngsự hiện diện và lãnh địa của nó khi có các chuyến bay khởi hành từIndonesiavàTháiLan,đồngthờivẫntuânthủquytắcvàng3,5giờđốivớicáchãnghàngkhônggiárẻ.Đúnglàmộtbướcđikhônngoan.

Theocácnhàphântích,hãnghàngkhônggiárẻnàycókhảnăngkhiếnMASvàSingaporeAirlines(SIA)lầnlượtmất14%và15%doanhthunếuchúngkhônglàmgìđểđấulại.

KhicựuGiámđốcĐiềuhànhMASDatukAhmadFuaadDahlanmớiđượcbổnhiệmvàotháng4năm2004,ôngbảođảmvớicácđộcgiảcủaBusinessTimestrongmộtcuộcphỏngvấnrằngMASkhôngxemAirAsialàmộtmốiđedọavớicáchoạtđộngtrongnướccủanóvìhaihãngcónhữngmụctiêukhácnhau.Theoông,MAScónghĩavụpháttriểncơsởhạtầnggiaothôngvậntảicủaquốcgia,cònAirAsiachỉ tập trungvàonhữngđườngbaysinhlời.Ôngyêucầuthịtrườngdừngviệcsosánhhaihãnghàngkhôngvớinhau.

Tôimuốncủabạn!

Tuy nhiên, không lâu sau đó, trong một cuộc phỏng vấn với The Star,AhmadFuaaddườngnhưđãthayđổigiọngđiệukhiôngnóirằngMASđãbảolưulựachọngianhậpngànhdịchvụhàngkhônggiárẻkhicácquyđịnhcủathịtrườngnàyđượcnớilỏnghơn.LýdoôngđưaralàMASsẵnsàngđốimặtvớicácđiềukiệnphátsinhbêntrongquốcgia,trongkhiAirAsiađang

vươnrakhuvực.

Trongkhiđó,SIAđã thành lậpmột chinhánh,TigerAirways, hãnghàngkhônggiá rẻ của riêngmình.Tấtnhiên,điềunàygợi choMASmộthaiýtưởngvềcáchnócũngcóthểlàmđểtốithiểuhóaảnhhưởngcủamộthãnghàngkhônggiárẻlêncôngviệckinhdoanhcủamình.Quảthật,tạoramộthãnghàngkhônggiárẻriênglàmộtcôngviệckhádễdàngđốivớiMASvìnóđãcósẵncơsởhạtầng,cácnguồnlực,cộngthêmcảsựtrợgiúptừchínhphủ.

Vàocuốitháng4năm2004,AhmadFuaadmộtlầnnữađềcậpđếnmốiđedọa tiềmẩnmàAirAsia có thểgây ra đối vớiMASvà thành lậpmột độinghiêncứumôhìnhkinhdoanhhàngkhônggiárẻ.Mộtvàithángsau,ôngnêulại,sáuthángnữa,MAScóthểcóhãnghàngkhônggiárẻriêngnếutìnhhuốngchophépvàôngđãnộpmộtđềxuấtsơbộlênBộVậntảivềviệcthiếtlậpmộthãnghàngkhônggiárẻdựatrênnềntảngliêndoanh.

Điều này vượt quá sức chịu đựng của Tony. AirAsia đang bị hãng hàngkhôngquốcgiaduynhấtxemlàmộtđốithủnặngkývàôngphảilàmgìđóđểbảovệhãngcủamình.ÔngcầnsựtrợgiúptừquốcgiavàôngcầnMASthừanhậnrằngcảMASvàAirAsiađềuđãđồngýcùngthulợitừsựhợptácgiữahaihãng.

TonymờiMASngồixuốngvàthảoluậnvềkhảnănghợptácvìlợiíchquốcgia,trướckhiMAStrốnrangoàivàhợptácvớibấtkỳhãnghàngkhôngnàotrongkhuvựcđểthànhlậpnênmộtliêndoanhhàngkhônggiárẻ.Trongmộtcuộchọpbáođược tổchứcmột cáchnhanhchóng,Tonykhẳngđịnh rằngtrongsuốtbanămvừaqua,AirAsiađãnhiềulầntiếpcậnMASđểđềnghịmộtcuộcgặpgiữabanquảnlýcấpcaocủacảhaibên,nhưnglờimờichưabaogiờđượcđáplại.

“Đâylàmộtngànhkinhdoanhrấtnhạycảm.Nhiềuquyếtđịnhvàtuyênbốđãđượcđưara.Nếuphảichiếnđấu,chúngtôisẽchiếnđấu,nhưngnhưvậysẽrấtlãngphínguồnlực,”truyềnthôngdẫnlờiTony.

Sựthấtvọngcủaôngrấtdễhiểuvàthànhthật.Saucùng,chẳngphải“ngaytừngàyđầutiên,”ôngđãnóirằng“MASvàAirAsianênhợptácvớinhau”sao?

ÔngđãcómộtlýdokhôngthểchốicãivềviệctạisaoMASvàAirAsianênhợptác:đểquảngbáMalaysiavớitưcáchlàmộttrungtâmhàngkhôngkhuvực,mộtlựachọntốthơnSingapore.Nếubắttayvớinhau,MASvàAirAsia

có thể đi đến kết quả hai bên cùng có lợi vì sẽ có nhiều du khách đếnMalaysiahơn,ôngnóithêm.

Vào thời điểm đó,mối quan hệ củaAirAsia với Singapore đang rất căngthẳngdoAirAsiakhônggiànhđượcquyềnhạcánhtạiquốcđảonày.Hãnghàngkhônggiárẻnàyđãnộpđơnxinđượcquyềnhạcánhvìnócầnmộttrụsởmàkhôngbịlàmphiền,đặcbiệtlàtừMAS.Vàothờiđiểmđó,AirAsiađangtrongquátrìnhIPOcùngvớinhữngkếhoạchmởrộngthamvọng.BấtkỳsựphảncôngnàocủaMAScũngsẽdồnhãnghàngkhônggiárẻnàyvàochântường.

CăngthẳnggiữaAirAsiavàMAStiếpdiễnchođếntậnđầunăm2006,khikếhoạchhợplýhóađườngbaynộiđịacuốicùngcũngđượckhởiđộng.Tínhra,nóđãkéodàiquanhiệmkỳcủahaiBộtrưởngBộVậntảivàhaiGiámđốcĐiềuhànhcủaMAS.

Vậychínhphủđãphảnứngthếnàovới“mâuthuẫngiađình”này?ĐiềugìcuốicùngđãkhiếnAirAsiavàMASchịungồivàobànthảoluận?

YẾUTỐTHÀNHCÔNGSỐ2CỦAAIRASIA:VẮTCHANH

Bạn có thể bay easyJet hoặcRyanAir khi bạn đangdu lịch tại châuÂuởnhữngmứcgiámàchưabaogiờđượcnghetớitrướckhinhữnghãnghàngkhônggiárẻnàyxuấthiện.

Bạncũngcó thểbayAirAsiađiMacau, rồi từđóđiHongKongbằng tàuđệmkhí.

Khócóaicóthểcưỡnglạiđượcviệcthửnhữnghãnghàngkhônggiárẻnàykhihọđangbánvéởnhữngmứcgiáthấpđếnkhôngthểtinđược.Vídụ,mộttrongnhữngđợtquảngbácủaAirAsiađưaranhữngmứcgiá thấpđếntậncùng:

KLđiJakarta(mộtchiều):1,99RMKLđiMacau(mộtchiều):0,99RMKLđiBangkok(mộtchiều):2,99RM

Ngàynay,AirAsialàhãnghàngkhônggiárẻđứngđầuchâuÁvànókiếmđượchàngtriệuRMmỗinămnhờbánvéởnhữngmứcgiánày.Ngaycảkhikhôngbiếtchiphíthựccủahọlàbaonhiêunhưngchỉvớinhữngtínhtoánđơngiảnvàkiếnthứcthôngthườngthìchúngtacũngcóthểbiếtđượcđiều

nàylàkhôngthể.Vậymà,nólạikhảthivớiAirAsia.

Làmthếnàonócóthể?

ĐốivớiAirAsia, nhữngmứcgiá thấpđếnkhôngngờkhôngphải là chiếnthuậtmarketingchỉdùngmột lần–hãng thườngxuyênquảngbábản thântheocáchnày.

Thựcra,nógiốngmộtchiếnlượckinhdoanhhơnlàmộtchiếnthuậtvìnóliênquantrựctiếpđếnsứmệnhcủahãnglàkhiếnmọingườiđềucóthểbay.VécủaAirAsiarẻđếnmứcđốivớimộtvàiđịađiểmthìđiđếnđóbằngmáybaycònrẻhơnđibằngxebuýthoặcôtô.

Làmộthãnghàngkhônggiárẻ,AirAsiacầnliêntụcgợichokháchhàngnhớvềnhữnglợiíchcủanó.Thườngxuyênquảngcáovềnhữngmứcgiárẻđếnkhôngthể tinđược làmộtcách tuyệtvờiđể làmđiềuđó,vìviệcnàychắcchắnsẽkhiếncôngchúngtruyềntainhaurấtlâusaukhiquảngcáokếtthúc.

LàmthếnàoAirAsiacóthểthườngxuyênbánvéởnhữngmứcgiáđómàvẫnkiếmđượchàngtriệuRMtrongquátrìnhthựchiện?

Câutrảlờirấtđơngiản.

AirAsiađangvắtchanh,ởđúngnơicóchanh.

Khôngphảimọighếngồitrênmọimáybaylúccấtcánhđềucóngườingồi,nhưng từ kinh nghiệm thực tiễn,AirAsia biết những đường bay nào đôngngườiđinhất.

Thayvìđểghếtrống,AirAsiasẵnsàngcungcấpchúngởnhữngmứcgiárẻđángkinhngạc.Xétchocùngthìviệcbánchỗngồivớigiá0,99RM(mộtchiều)vàkhôngkiếmđượctiềntừnócógìtotátnếuđằngnàochỗngồiđócũngsẽbịbỏtrống?

Vậytại saokhônghét togiánàyvà thuhút sựchúýcủacôngchúng,ngaycảkhinhữngchỗngồiđóvẫnkhôngbánđược?

Dùchocácchỗngồiđócóbánđượchaykhông,AirAsiavẫnđangbảovệhìnhảnhcủamìnhlàmộthãnghàngkhônggiárẻđíchthựctrongtâmtrícủakháchhàng.

Vớigiá0,99RMmộtvéthìcólẽchỉcònmộtcáchcóthểrẻhơn,đólàtặng

miễnphí,nhưngđâycũnglàchiếnlượcmàAirAsiathườngxuyênápdụng.

Vớichiến lượcquảngcáo thôngminhnày ,AirAsiađãhạgụccácđối thủcạnhtranhtrongkhuvực.Cónhiềuyếutốtạonênthànhcôngcủanónhưngquantrọngnhấtlàcáchnóđịnhvịmìnhlàmộthãnghàngkhônggiárẻvàliêntụctìmcáchcắtgiảmchiphíđếnmứctốithiểunhất.

AirAsiathựcsựđãnóirằngsốlượngnhữngchỗngồicógiárẻnhưvậylàcóhạnvàhànhkháchsẽphảiđặttrướckhálâu.Tuynhiên,ngaynhữngmứcgiábìnhthườngcủanócũngchỉtừmộttrămđếnvàitrămRMmộtvétùyvàođiểmđến,trongkhimộthãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụsẽtínhtừmộtđếnhainghìnRMchocùngchuyếnbaynhưvậy.

Các quảng cáo về những chỗ ngồi siêu rẻ sẽ đem lại các khách hàng, cảnhữngngườilấyđượcnhữngtấmvérẻđólẫnnhữngngườikhôngđượcdoquáhạnhoặccácquảngcáohếthiệulực.Tuynhiên,cuốicùng,nhữngngườikhôngđượccóthểsẽvẫnmuavévớigiáchỉbằngtừ50%đến80%mứcgiábìnhthườngcủacáchãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụ.

Nóitómlại,nhờquảngcáonhữngchỗngồicógiárẻkhôngthểtinđược,ápdụngvớinhữngđiểmđếnnhấtđịnh,AirAsiađang:

1.Bánnhữngchỗngồimànếukhôngthìđằngnàocũngtrống

Mộtmáybayđượclấpđầycũngkhiếnhànhkháchcóấntượngtốthơnđốivớihãnghàngkhôngvìhọđượcbảođảmrằnghãngđanghoạtđộngtốt.

2.Bánđượcvétrướcđếnhàngtuầnvàlấpđầycácmáybayvớitỷlệcaochưatừngcó

Cónhữngngườiđặtmộtloạtvébayđinhữngđịađiểmnhấtđịnh(chẳnghạnmột lầnmột tuần) trướcđếnhàng thángđểđượchưởngnhữngmứcgiá rẻhơnnhiều–ngaycảkhihọkhôngchắc liệuhọcó rỗivàonhữngngàyđókhông.Song, trong trườnghợphọkhôngthểbayvàonhữngngàyđó,việcmấtkhông20RMcólàgìnếuhọđangtiếtkiệmđược100RMsovớikhimuavéđếncùngnhữngđịađiểmđóvàophútchót.

3.Thuhútcáckháchhàngtiềmnăngmàtrướcđâychưabaogiờnghĩđếnviệcđimáybay

Mọingườiđãquenvớiviệcvémáybaysẽđắt,vìvậy,khinhữngchiếcvémáybayrẻhơncảvéxebuýtbắtđầuxuấthiện,mọingườisẽthíchbay.

4.Biếnmột sốkháchhàng tiềmnăngđó thànhkháchhàngmuavéởmứcgiábìnhthườngkhinhữngchỗngồirẻđượcbánhết

ĐiềunàycóthểthựchiệnđượcvìtầnsuấtghéthămtrangwebcủaAirAsiavớihyvọnglấyđượcmộttấmvésiêurẻcóthểdẫnđếnviệcmuamộttấmvécógiábình thườngnhưngvẫn rẻhơnnhiều sovớigiá của cáchãnghàngkhôngkhác.

5.Giúpnhữngngườinghingờđượctrảinghiệmdịchvụcủanó

AirAsiacungcấptrảinghiệmbaytốtbấtchấpmôhìnhgiárẻcủanó.Đâylàđiềurấtquantrọngđểchothấyrằngmứcđộthoảimáivàthỏamãnkhôngbịhysinhchỉvìlợinhuận.

6.Tiếptụccủngcốvịtrílàmộthãnghàngkhônggiárẻ

Thườngxuyênquảngcáonhữngchiếcvégiárẻvàxuấthiệnmiễnphítrêncácphươngtiệnthôngtinđạichúngvớicáccâuchuyệnvềnhữngchiếcvégiárẻlàsựkếthợpđầyhiệuquả,giúpkhắcsâutêntuổicủahãngvàotâmtríkháchhàng.

7.Tạorahiệuứngmarketingtruyềnmiệngthôngquacácquảngcáovàtừnhữngtrảinghiệmcủakháchhàng

Mỗimột kháchhàngđược thỏamãnđều sẽ trở thànhmột nhânviênkinhdoanhtiềmnăngchohãnghàngkhônggiárẻnày.Họsẽnóichohàngtrămbạnbèvàngườiquenbiết.Phầnthưởngcủahọđơngiảnchỉlàsựthỏamãnhọnhậnđượckhicóthểtiếtkiệmnhiềutiềnchobạnbèvàngườithân,thậmchícóthểđidulịchcùnghọlầntớicũngnên!

8.Dễdàngtrởthànhcôngtyđượckháchhàngnghĩđếnđầutiên, loạicácđốithủcạnhtranhrakhỏitâmtríkháchhànghiệntạivàtươnglaicủanó

Biếtcáchđịnhvịbản thân trongmôi trườngkinhdoanhcụ thểcủabạn làmộtyếutốthànhcôngvôcùngquantrọngtrongmôitrườngcạnhtranhcaongàynay.AirAsiađãthànhcôngvượtquácảnhữnggiấcmơcủanónhờamhiểulợithếngườiđiđầu.Lợithếnày,đếnlượtnó,lạiphụthuộcvàonhữngchiến dịchmarketing và quảng bá tích cực, sẽ tiếp tục thường xuyên phủkhắpcácphươngtiệnthôngtinđạichúng.

5:AIRASIAĐẤUVỚIMAS–Hiệp2Vàotháng7năm2004,DatukSeriChanKongChoy,ngườikếnhiệmTunDrLingLiongSiklàmBộtrưởngBộVậntải,đãthúcgiụcAirAsiavàMAShợptácvớinhauvìlợiíchquốcgia,trongđóchỉrarằngcónhiềukhuvựcđểhaihãnghàngkhôngMalaysianàyhợptácmàkhôngphảiđitìmkiếmcácđốitáchàngkhôngnướcngoài.

Dường nhưMAS không còn là con cưng của chính phủ nữa. Tuy nhiên,MASvẫnbàngquanvềviệchợptácvớiAirAsia.

Đếntháng8,hãnghàngkhôngquốcgianàykhởiđộngmộtđợtquảngcáochớpnhoángnhằmquảngbáchochiếndịchSiêuTiếtKiệmcủanótrongđóchiếtkhấu lênđến50%.Thị trường tinrằng, thứnhất,điềunàyđược thựchiện để đấu với AirAsia và thứ hai, nó phản ánh kế hoạch tham gia vàongànhhàngkhônggiárẻcủaMAS.Tuynhiên,MASnóirằngđâychỉlàmộtphầntrongchiếnlượcquảngbádàihạncủanó.

Chínhphủcoi trọngviệcnày,mặcdùdư luận thấy rằngnóhànhđộng rấtchậm.BộtrưởngBộVậntảiđãgặphaibênđểcậpnhậttìnhhìnhcũngnhưđểxemxétcóthểcókhảnănghợptáckhông.Lầnnày,Tonyđếnvớimộttháiđộhơinăngnổ.Ôngchưabaogiờbỏ lỡmộtcơhộinào trongnhữngcuộcgặpvớigiớitruyềnthôngđểthúcgiụcMASvàchínhphủnghiêmtúccânnhắccáchhaihãnghàngkhôngcóthểhợptácvớinhau.

ÔngnêulạirằngmộthãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụvàmộthãnghàngkhônggiárẻcóthểcùngtồntạivàcùngnhauxâydựngquốcgiathànhmộttrungtâmkhuvựcvượtquaSingapore.Đúngnhưdựđoán,sựdaidẳngcủaôngvềvấnđềnàyđãkhiếnMAS,vốnvẫngiữmộtsựimlặnglạnhlùngsuốttừđầu,trởnênkhóchịu.

KhiMAS cuối cùng cũng đưa ramột tuyên bố vào ngày 16 tháng 8 năm2004,nónóimộtcáchrõràngrằng“chínhsáchcủanólàluônduytrìmốiquanhệ tin tưởngvàchân thànhvớicáchãnghàngkhôngkhác, [cácbên]tôntrọngquyềncạnhtranhlànhmạnhcủanhau.”Mộtcáchhơichuachát,nóbổsungrằng,“…bảnchấtcủahãnghàngkhôngquốcgianàykhôngphảilàtham gia vào những cuộc khẩu chiến với các hãng hàng không khác,” vì“MASkhônghứngthúvớinhữnghànhđộngvôbổnhưvậy.”Vớitưcáchlàmột công ty niêmyết, tuyênbố tiếp tục,MAS“khôngở vào vị trí có thểcông khai thảo luận bất kỳ thương vụ kinh doanh nào… thông qua cácphươngtiệntruyềnthôngđạichúng.”

AirAsia gần như không được nói đến trong tuyên bố, song rõ ràng, hãnghàngkhônggiá rẻ này chính là bên phải hứng chịu sự thù hằn củaMAS.TheoMAS,buổigặpvớiBộtrưởngBộVântảilàđểtómtắtchobộtrưởngbiếtvềcáchhãngcóthểphát triểnchứkhôngphảiđểgiảiquyếtbấtkỳsựmâu thuẫn nàomà người ta có thể cho rằng hãng đang có với hãng hàngkhôngkhác.

Trongbảnbáocáothườngniênđượcpháthànhítlâusau,MASnóirằng,vớitưcáchlàmộthãnghàngkhông,nócamkếtsẽcungcấpđầyđủdịchvụvàdođó, chiến lượckinhdoanhcủanó sẽkhôngbaogồmviệcgiảmgiávé,mặcdù thỉnh thoảng,nó sẽ sửdụngmộtvài chiến lượcnhấtđịnhđể tăngdoanhthunhằmphảnứngvớicáchànhđộngcủathịtrường.Điềunàydườngnhưđối lậpvớichiếndịchSiêuTiếtKiệmcủanó trongđóchiếtkhấugần50%chocácchuyếnbaynộiđịa,cũngnhưcácđợtquảngbákhácmàhãngnàyđãchạychođến tậnđầunăm2005để tăngdoanh thuchocácchuyếnbayđịaphươngvàquốctế.

Bànvềvấnđềnày,DatukSeriChanbảođảmrằngbộcủaông“khôngđịnhcanthiệpvàothờiđiểmnày.””Tôinghĩhọ(cáchãnghàngkhông)đanglàmtốt.Chúngtôikhôngcầnbảohọphảilàmgì.Họbiếtphảilàmgì.”

CũngtrongthángđóđãròrỉtintứcrằngbộđangcânnhắcgiaocácđườngbaynộiđịachohaihãnghàngkhôngnhưlàmộtphầncủaphươngphápgiớihạnảnhhưởngcủasựcạnhtranhgiữaMASvàAirAsialênlợiíchquốcgia.Cũng có các báo cáo nói rằngMASđang nghiên cứu khả năng thành lậphãng hàng không giá rẻ riêng để đối đầu với AirAsia và chủ tịchMAS,DatukDrMunirMajid,đượctríchdẫnnóirằngôngkhôngloạibỏkhảnăngđó,nhưngtrongtươnglaigần,nósẽkhôngxảyra.

“Mảngkinhdoanhhàngkhônggiárẻkhácvớimôhìnhcungcấpđầyđủdịchvụ…củaMAS.NgaycảkhiMASđịnh thành lậphãnghàngkhônggiá rẻriêng…nóchỉcóthểđượcchạythànhcôngbởimộtbanquảnlýđượcđịnhhướngđếnvàcókinhnghiệmvớimảngkinhdoanhhàngkhônggiárẻ,”ôngnói.

Chúngtahãynóichuyện

Cuốicùngvàotháng10,DatukSeriChanthôngbáorằngMASvàAirAsiađãđồngýhợptácvớinhau.“Họđãđồngýgặp…vàthảoluận,”ôngnóisaubuổigặpbanquản lýcấpcaocủahaihãnghàngkhông tạivănphòngcủaôngvàthêmrằnghaihãnghàngkhôngsẽthảoluậncáckhuvựchợptácmà

cóthểthúcđẩyngành.

“Họsẽtựthảoluậnvớinhauvà…quaylạibộđểnóicácchitiết,”ôngnói.DatukSeriChannhấnmạnh rằngMASvàAirAsiaphải tập trungvàosứcmạnhcủatừnghãngtrongviệcquảnlýdịchvụbay,vừabảođảmduytrìlợithếcạnhtranhcủaMalaysiatrongngànhcôngnghiệphàngkhông,vừaghinhớrằnghọđangởtronghaiphânkhúcthịtrườngkhácnhau.

Nhữnglờicủavịbộtrưởngnàyđãámchỉrằngmộtkếhoạchhợplýđườngbaynộiđịachocáchãnghàngkhôngđangđượctiếnhành.

Vàongày 22 tháng 8 năm2005,AhmadFuaadDahlan từ chứcGiámđốcĐiềuhànhMAS.Ngaysausựbấtngờnàyđãxuấthiệnmộtthôngbáogâysốcrằng,trongbathángkếtthúcvàongày30tháng6,hãngđangbịlỗròng280,7triệuRM.Nămtrước,nólãi26,6triệuRM.

MunirMajid, chủ tịchMAS, nói với các phóng viên rằng Ahmad Fuaadmuốn nghỉ hưu và hội đồng quản trị đã chấp thuận yêu cầu của ông. DrMunirtrởthànhGiámđốcĐiềuhànhchođếnkhibổnhiệmđượcngườimới.

Chỉvàigiờsau thôngbáo,DrMunirđãcôngbốkếtquảkinhdoanhđángthấtvọngcủaMASvàđưaralýdochotìnhhìnhảmđạmnày.“Chúngtôiđãkhôngcómộtkhởiđầutíchcựcchonămvừarồi,”DrMunirnói.“Nhiênliệukhôngphảilàlýdoduynhấtgâyrathualỗ.Chúngtôithừanhậnrằngchúngtôiđãkhôngsinhlờikhivậnhànhmảngkinhdoanhhàngkhông.”

Thị trường tin rằng thôngbáo“nghỉhưu” trướcđâycủaAhmadFuaadcónguyên nhân xuất phát từ những thua lỗ khổng lồ này.Người ta kỳ vọngrằngchínhphủsẽsửachữalạicácđườngbaynộiđịađểđặtmộtcáitrầnchocáckhoản lỗ củaMAS.Bộ trưởngBộVận tảinói rằngchínhphủ sẽ thựchiệncácbiệnphápcầnthiếtđểđẩynhanhquátrìnhvàmặcdùhọ“quantâmđến sựkhẩncấp”của tìnhhuốngnhưnghọkhôngmuốn“đưa ramột thờihạnkhinào[họsẽ]cóthểhoàntất.”

ThịtrườngdựtínhrằngkếhoạchhợplýhóadịchvụhàngkhôngnộiđịacóthểsẽbuộcMASnhường lạimộtphần lớncácchuyếnbaynộiđịacủanóchoAirAsia.DướikếhoạchChiatáchTàisảnTrảirộng(WidespreadAssetUnbundling –WAU)được giới thiệu vào năm2002,MASđã chuyển cáchoạtđộngnộiđịacủanóchoPenerbanganMalaysia(PMB),côngtymẹcủaMASdochínhphủkiểmsoát.

KhiAirAsia nói rằng nó đã sẵn sàng tăng thêmcác tần suấtmới vào lịch

trình bay trong nước của nó, dường như cuối cùng, MAS đã sẵn sàngnhườnglạicácđườngbaynộiđịanhưngvẫngiữlạicácđườngbaysinhlờinhất.Vào thời điểmđó,MASkiểm soát gần nhưmọi đường bay nội địa,cũngnhưmộtvàiđườngbaynôngthônmàkhôngsinhlờinhưngMASvẫnphảigiữvìnghĩavụxãhội.AirAsianhấnmạnhrằngnócóthểgiảiquyếtcácđườngbaykhôngsinhlờiđónhờmộtcơcấuchiphíthấphơnvàtừđóđặtdấuchấmhếtchocáckhoảntrợcấpcủachínhphủmàđángracóthểđượcdùngởnơikhácđểđemlạilợiíchchoquốcgia.

Mộttianắng

Tuynhiên, cácnguồn tin nói rằngMASmuốngiữmột sốđườngbay chủchốtnhưtừKLđiLangkawi,KotaKinabaluvàPenangđể làmdịchvụbổsungchocácchuyếnbayquốctếcủanó.

AirAsiaphủnhậnviệcnóđangnhămnhecácđườngbaycủaMAS.“Điềuchúng tôi đangnói là, chúng ta hãy hợp tác với nhau.Chúng ta sẽ khôngcạnhtranhvớinhautrongnước.Mộtcáchrấtthôngminh,chúngtôiđãnóirằngchúngtôikhôngmuốnđộcquyềnthịtrườngtrongnướchaychiếmlấycáigìcả.Chúngtôichỉmuốntiếptụcđàtăngtrưởngcủamình,”Tonylàmrõtrongmộtbuổihọpbáo.

“LàhaicôngtyMalaysia,chúngtôisẽxemliệuchúngtôicóthểhợptácvàvẫngiữnguyênthịphầncủanhauđểtừđó,cùngtrởnênmạnhmẽhơnnhằmcạnh tranh trong cái gọi là một ngành công nghiệp hàng không rất khắcnghiệthaykhông.ChúngtôikhôngbaogiờnóirằngAirAsianênlàlựachọnduynhất,”ôngnóithêm.Tonygiảithích,vớiviệchợplýhóacácđườngbaynộiđịa,ởmộtmứcđộnào,AirAsiasẽgiúpMAStậptrungvàocáckhuvựcsinhlờiđểcạnhtranhvớiSingaporeAirlinesvàcóthêmnhiềutầnsuấtđếncáckhuvựcmàAirAsiakhôngcảmthấyhứngthú.

“Chúngtôihyvọngsựhợplýhóasẽđặtdấuchấmhếtchocáchiểunhầm.Chúngtôicoiđólàlợiíchlớnnhất.Chúngtôichỉmuốnlàmrõvàhyvọngđâylàlầncuốicùng,”ôngnóithêm.

Phảnứngvới tuyênbốcủaTony,MAShoannghênhdựđịnhhợp táccủaAirAsiavớihãnghàngkhôngquốcgianày,nhưngnhắcnhởtấtcảnhữngaiquan tâm rằnghợp tácvớinhau sẽ “[đòihỏi] sựnhạycảm trongcácphátbiểuchínhthứcvàcôngkhaiđểthểhiệnsựnhấtquángiữaýđịnhvàhànhđộng,”và“vớisựtincậy,[sẽ]cómộtnềntảngthiếtyếuchoviệchợptácmàMAScũng[muốn]hunđúc.”

Sauđó,DrMunirlàmrõrằng,mặcdùMASsẵnsànghợptácvớiAirAsiatrongnhiềukhuvựcchứkhôngchỉcácđườngbaynộiđịanhưngthếkhôngcónghĩalàviệchợptácđãđượcđềxuấtsẽbaogồmcácđườngbayquốctế.ĐâycóthểđượccoilàtuyênbốcóliênquanđếnAirAsiathânthiệnnhấtcủaMASkểtừkhiAirAsiathànhlập,báohiệurằngmộtkếhoạchhợplýhóađãđượcphácthảovàcảhaihãnghàngkhôngcuốicùngsẽhợplực.

MốiquanhệcủahọtiếnmộtbướcdàitrongsuốtthánglễănchayRamadanvào tháng 10 năm 2005. Lần đầu tiên,MAS vàAirAsia hợp tác giảm sốchuyếnbaytrêncácđườngbaynộiđịađểtránhviệcthừacôngsuấtvàlãngphínguồnlựctrongsuốtdịplễRamadan,thờiđiểmmànhucầuđilạibằngđườnghàngkhôngthấp.Cuốicùng,điềunàychobáohiệumộtbướctiếnvềphíasựhợptáclànhmạnh.Tonynhậnxétrằngđólà“mộtngàylịchsửđốivớingànhhàngkhôngcủađấtnướcchúngtavàlàmộttrongnhữngkhoảnhkhắchạnhphúcnhấtđốivớiAirAsiakểtừkhithànhlập.”

Lúcđó,cónhiềutinđồnchorằngsựhợptácnàylàkhởiđầuchomộtmốiràngbuộclớnhơngiữahaihãnghàngkhông.

Ngườimới,phongcáchmới

SaukhiDatukIdrisJalađảmnhậnchứcGiámđốcĐiềuhànhMASvàocuốinăm2005,mối quan hệ của hãngvớiAirAsia trở nên thân thiết hơn.Khiđượchỏiđiềugìđãkhiếnhaihãnghàngkhôngcuốicùngcũngcóthểhợptácvớinhau,Tony trả lời rằngđó lànhờnhững sự thayđổi tíchcựcxuấtpháttừ“sựthayđổibanquảnlý”tạiMAS.

IdrisJalamuốnđượctoànquyềngiảiquyếtcáchoạtđộngnộiđịacủaMASvìAirAsiađãđượctoànquyềnquyếtđịnhđiểmđến,lịchtrình,giávé,v.v…cũngnhưtáicấutrúccôngviệckinhdoanhcủaMAS.Ôngcũngyêucầusựhỗtrợtàichínhtừchínhphủđốivớicácđườngbayxãhộikhôngsinhlời.Theoông,nếuAirAsiađảmnhậnnhữngđườngbayđó,hãnghàngkhônggiárẻnàysẽđòihỏi“điềukiệnsố2vàsố3”phảiđượcđápứngthìnómớicóthểlàmđượcnhiềuviệc, tứclànómuốntoànquyềntáicấutrúccôngviệckinhdoanhvànhậnsựhỗtrợtàichínhtừchínhphủ.

Khoảngbathángsaukhilênnắmquyềnvàotháng3năm2006,IdrisđãtổchứcmộtcuộchọpbáochungvớiTonyđểthôngbáokếhoạchhợplýhóađườngbaynộiđịa,saugần4nămlâmvàobếtắc.Theokếhoạchnày,MASvàAirAsiasẽchiasẻ19đườngbaysinhlời,trongkhiAirAsiasẽvậnhành99đườngbaynộiđịakhác,baogồmcảcácđườngbaynôngthônởSabahvà

Sarawak. Idris tin rằng, đến tháng8năm2007, lợi nhuận của cảMASvàAirAsiađềusẽtăngmạnhnhờhưởnglợitừkếhoạchnày.

VềphíaMAS,ônggiải thích,“Ngaybâygiờ,chúng tôiđang trảiquamộtgiaiđoạnchuyểngiao.Nhưngkhichúng tôi thựchiện…xongvàongày1tháng8,cácbạnsẽnhìnthấynhữngsựthayđổitrongcáchchúngtôiquảnlýđộibay[và]tầnsuấtvàquyếtđịnhcơcấugiávé.”

Từtháng8năm2006,MASvậnhành7đườngbaygiữaKLIAvàcácđiểmđếnởbánđảoMalaysia,6đườngbaygiữaKLIAvàSabahvàSarawakvà6đườngbaykhácgiữaSabahvàSarawak.AirAsiasẽphụcvụcảnhữngđườngbaysinhlờilẫnnhữngđườngbaykhôngsinhlờimàdoMASphụcvụ,baogồm cả dịch vụ hàng không nông thôn ở Sabah và Sarawak. Thủ tướngDatukSeriAbdullahBadawiđã thúcgiụchaihãnghàngkhông tiến tớiđểtiếptụcthulợi.

“Theotôi,quyếtđịnhđượcđưaraởtầmnàysẽlàmộttìnhhuốngcùngcólợichocảhai.Lợinhuậnlớnhaynhỏtùythuộcvàonănglựcquảnlýcủahaicôngty.Quantrọnglà,chúngtôikhôngmuốncóbấtkỳvấnđềnàotừcảhaiphía,”ôngnhậnxét,trongđóphảnánhrằng,hiệntại,haihãngđangởtrênmộtsânchơicôngbằng.

ChínhphủnóirằngnósẽkhôngtrợcấpchoMAShayAirAsiađểvậnhànhcácđườngbaynộiđịanữa,nhưngAirAsiasẽđượcnhậnhỗtrợtàichínhtừchính phủ để thực hiện dịch vụ hàng không nông thôn.Để khuyến khíchcạnhtranhlànhmạnhvàbảođảmhaihãnghàngkhôngtậptrungvàophânkhúcriêngcủamình,MASsẽkhôngđượcphépbánphágiávé.

Kếhoạchnày cũngđem lại choMASvàAirAsia sự linhđộng trongviệcquyết định giá vé, công suất, tần suất và loại máy bay sử dụng cho cácchuyếnbaynộiđịa.

Chính phủ sẽ đền bù đến 650 triệuRMđể hủy thỏa thuận chia tách kinhdoanhgiữaMASvàcôngtymẹPenerbanganMalaysia(PMB).Trướcđây,dưới thỏa thuận chia tách,MAS bay các đường bay nội địa cho PMB đểnhậnmộtkhoảnphíhoạtđộng.Thỏathuậnnàygiúphãnghàngkhôngquốcgiakhôngbịthualỗnhưngcũnggiớihạnlợinhuậntiềmnăngcủanó.

Với việc thỏa thuận này bị hủy bỏ,mọi thỏa thuận trước cũng chấm dứt.PMBsẽkhôngchitrảcáckhoảnchiphíphátsinhtừhoạtđộngnộiđịacủaMASvàMASsẽkhôngtrảchoPMBsốtiềnkiếmđượctừcácđườngbay

nộiđịa.ĐiềunàysẽchophépMAS,khôngphảichínhphủ,phảichịutráchnhiệmvềtàikhoảnlãilỗcủamình.

Tony cảm thấy còn hơn cả vui.Ông được bảo đảm rằng sự hợp tác giữaMASvàAirAsiasẽdọnđườngđểMalaysiatrởthànhmột“cườngquốchàngkhôngtrongkhuvựcvớihainhàvôđịchquốcgia.”

Mộtngườiđànônghạnhphúchơnnhiều?Ồ,khônghẳn…

Trong một cuộc phỏng vấn với Star BizWeek một tháng sau, Tony nóiAirAsiarấthồihộpkhiápdụngkếhoạchhợplýhóavìnóthayđổiđángkểmôhìnhkinhdoanhcủaAirAsia.Điềunàykhiếnôngtrởthành“mộtngườiđàn ông hạnh phúc hơn nhiều.” Tony nói rằng sự hợp tác giữaMAS vàAirAsiachỉlàbướcđầutiêntrênconđườngbiếnMalaysiathànhmộttrungtâmhàngkhôngkhuvựcvàhaicôngtycũngđangthiếtlậpcácchươngtrìnhđàotạovàkỹthuậtchung.

“Banđầu,khichúngtôiđưaravấnđềchấmdứttrợcấptrongkhuvựchàngkhôngnội địa, chúng tôi chỉ hyvọng rằng sẽ cómột sân chơi côngbằng.Chúngtôirấtbiếtơnchínhphủvìđãcóniềmtinvàonănglựccủachúngtôi.Chínhphủđãchứngminhrằngnó…camkếtvớiviệcnuôidưỡngcảhainhàvôđịchquốcgia,”ôngnói.Nhưngmọiviệckhôngphát triểnêmđẹpnhưTonykỳvọng.Vàotháng7năm2006,Idrisnóirằngphảicósựchuyểntiếpvàkếtnốirõràngthìviệchợplýhóađườngbaymớithànhcôngđược,tứclàôngmuốnnóiđếnmộtthỏathuậngiữahaihãngnhằmpháthànhvévàthẻlênmáybaychungchocácchuyếnbaycủanhau.Theođó,nhữnghãnghàngkhônglàđốitáccủanhausẽtựđộngchuyểnhànhlýchocáchànhkháchtrênnhữngchuyếnbaynốicủahọ.Đểthamgiavàoviệcchuyểntiếp,mộthãnghàngkhôngcầnphảilàthànhviêncủaHiệphộiVậntảiHàngkhôngQuốctế(InternationalAirTransportAssociation – IATA).MAS là thành viên củahiệphộinàynhưngAirAsiathìkhông.VớitưcáchthànhviênIATA,MAScócácthỏathuậnchuyểntiếpvớihơn20hãnghàngkhông.

Ngay lập tức, Tony trả lời rằng AirAsia không thể tuân thủ các yêu cầuchuyểntiếpdoMASđặtravàchỉcóhaiđườngbaynộiđịabịảnhhưởngbởisựchuyểntiếplàKotaKinabalu-MirivàKuching-JohorBahru.ÔngnóirõrằngnếuMASkhôngmuốnnhượngbộ,AirAsiasẵnsàngrútkhỏihaiđườngbaynộiđịanàyvàtrảchúnglạichohãnghàngkhôngquốcgia.

“Chúngtôiđãsẵnsàng(choviệcchuyểntiếp).Chúngtôiđãtạoramộthệthốnghiệuquả,khônggâybấtcứphiềnhànàochohànhkháchvàtiếtkiệm

đượcnhiềutiền.Nếunhưvậymànóvẫnlàmộtvấnđềthìcứvậyđi,cácônghãytựthựchiệncácđườngbaymộtmìnhcònchúngtôisẽrútkhỏicảviệcchuyểntiếp,”ôngnói.“MASđòihỏiAirAsiaphảicómộtquytrìnhchuyểnthẳnghành lý hoàn chỉnh vàmuốnnhữngngười (hànhkhách) củaBritishAirwayscóthểmuađượcmộtchỗngồicủaAirAsia từcácvănphòngcủaBritishAirways,”ôngnói.

ÔngnóirằngAirAsiasẽcầnchira4triệuđô-laMỹđểtuânthủcácyêucầucủaMAStrongviệcchuyểntiếphaiđườngbaykia.“Chỉcầnnhìnnhữngbàibáo(vềvấnđềnày)làtôiđãmệtrồi.Nếuvấnđềđóquantrọngđếnvậy,hãylấylạicácđườngbay,khôngsaocả.Chúngtôikhôngmuốnliênquanđếnviệcchuyểntiếpnữa,”Tonynói,rõrànglàrấtbựcmình.

KhiMAS thông báo rằng nó đã gửi đơn lên chính phủ yêu cầu được bayđường bay JB-Kuching để đáp lại một yêu cầu từ chính quyền Johor,AirAsiaphànnànrằngđiềunàythậtkhôngcôngbằngvìđườngbayđóđãđượcgiaochoAirAsiatheokếhoạchhợplýhóa.PhóGiámđốcĐiềuhànhNhóm (Deputy Group Chief Executive Officer) của AirAsia, KamarudinMeranun,nói, “Chúng tađãnhất trí vềnhững thamsốnhấtđịnh;nếu cácông (MAS)muốn thayđổi, chúng tahãyquay lại bànvẽvà thayđổi.Tôikhôngnghĩnócôngbằng,khôngđượcphépkénchọnởđây.”

“Chúngtôiphải tiếpnhậnkhánhiềuđườngbay;đườngbayIpohlàmộtvídụ,chúngtôicóthểkhôngbaynókhông?”ĐườngbayIpohkhôngphảilàmộtđườngbaysinh lời,nhưngdướikếhoạchhợp lýhóa,đó làmột trongnhữngđườngbaymàAirAsiaphảitiếpnhận.DoviệcMAScóthểchọncácđườngbaysinhlờinhưJB-Kuchingdườngnhưthậtbấtcôngdướinhiềutìnhhuống,Kamarudinkếtluận,mộtcáchkhátứcgiận,“Tôithíchlàmviệcdựatrênnhữnggìchúngtađãthỏathuậnvàtìmcáchkhiếnnócóhiệuquảnhấthơn.”

AirAsiacũngkhôngvuikhicóngườinói rằngkếhoạch thiênvịhãngnàyhơn.Kếhoạchchắcchắnđãvấpphảisựchỉtríchquyếtliệttạinghịviện.Tạimộtbuổihọpbáo,chủtịchAirAsiaDato’PahaminđãlàmrõrằngAirAsiakhôngphải“concưng”củachínhphủvàkhôngđượcnhậnbấtkỳđốixửđặcbiệtnàotrongviệchợplýhóa.Vềphầnmình,Tonyhyvọngrằngngườitasẽkhông coiAirAsia làmột “kẻxấu”vàđổ lỗi chonó trongviệckhiếnnềnkinhtếcủaJohortrìtrệkhinóđảmnhậncácđườngbaynộiđịatạisânbaySenai.

Ôngcảmthấyrằng,cólẽmộtvàingườikhôngbiết,đểxâydựngnênnhiều

đườngbayđếnvậychoSenai,trongsuốthainămvừaqua,AirAsiađãphảitrảiquanhữngkhókhănkhốcliệt,trongđócóviệcbơmcáckhoảnđầutưtrịgiákhoảng60triệuRMchoJohor.

“Chúngtôikhôngphảilàkẻxấu.”

“Chúngtôikhôngphảilàkẻxấu.Chúngtôiđãlàmmộtkhốilượngkhổnglồvàchúngtôilàmnómàkhôngcótrợcấpnàocả,”và,Tonybổsung,“đólàmột trậnchiến rất côđộc”đốivớiAirAsia.KhiAirAsiaphảnđốibướcđicủaMAStrongviệcápmộtmứcgiátốithiểucho22đườngbaynộiđịacủanó,việcmàAirAsiatinrằngsẽdẫnđếnsựcạnhtranhkhôngcôngbằng,mộtvàinghịsỹđãgọinhữngmứcgiárẻcủahãngnày“chỉ làmánhlớiquảngcáo,”vìtheohọ,hãngkhôngbaogiờtuântheolịchtrìnhvàhọmỉamainhưkiểu,hãngđãthuđượchàngtriệuRMlợinhuậnchỉtrongmộtthờigianngắnsaukhixuấthiệnmàcònphànnànnhiều.

ThànhviênHộiđồngQuảntrịcủaAirAsia,AbdulAziz,đáptrảrằng,dùcácnghịsỹ“thíchnóigìởnghịviệncũngđược,vìđó[là]quyềncủahọ,”nhưnghọthậtkhôngcôngbằngkhi“dìmAirAsiavànóibanquảnlýcủanó[là]xãhộiđen.”

Bấtchấpnhữngviệcđángtiếcnàyđãxảyra,AirAsiatiếptụcmởrộngcôngviệc kinh doanh trong nước của nó. Khoảng hai tháng sau cuộc họp báochungvớiMAS,AirAsiathôngbáorằngnóđãgiaoviệcthựchiệndịchvụhàng không nông thôn cho một hãng hàng không mới, FAX (Fly AsiaExpress), có6 chiếcFokker50và5 chiếcTwinOtter.FAX là công ty tưnhânthuộcsởhữucủaTony,PhóCEOAirAsiaKamarudinMeranunvàcựuGiámđốcTàichínhRajaAzmiRajaRazali.Tuynhiên,FAXhoạtđộngđộclậpvớiAirAsia.

AirAsiacungcấpchoFAXmọidịchvụvànguồnlựchỗtrợcầnthiết,baogồmlênkếhoạchchiếnlượcvàđườngbay,tưvấnvàtuânthủcácquyđịnhhàng không chung, kế toán, tuyển dụng, sắp xếp nhân sự, bán hàng vàmarketing,cácnguồnlựcliênquanđếncáchệthốngvàkhai thácmặtđất.Cuốicùng,AirAsiakhôngtrởthànhmốiđedọavớiMASnhưtưởngtượngcủamộtvàingười.Ngượclại,nhucầunộiđịađãtăngmộtlượnglớnhơndohànhkháchbịkíchthíchbởimứcgiárẻcủaAirAsia.

Hiệntại,AirAsiađangnhậnsựhỗtrợtừchínhphủtrongviệcmởrộngcảởnộiđịalẫnraquốctế.Quantrọnghơn,nócóthểhợptácvớiMAStrongkhipháttriểncôngviệckinhdoanhtrongnướccủamình.Dùvẫnchưathấykết

quảcảnămsaukhitiếpnhậncácđườngbaycủaMASnhưngAirAsiachắcchắnđãthắngtrậnchiếnnày.

6: ĐƯỜNG BAY CHÔNG GAI ĐẾNSINGAPORE–PhầnIMalaysiavàSingaporecómộtmốiquanhệphứctạp.Sinhracùngnhau,đãtừnglàthànhviêntrongcùngmộtgiađình,rồibịtáchrasốngđộclậpnhưngvẫnphụ thuộcvàonhaubấtchấpnhiềucuộc tranh luậnvẫnxuấthiệnquacácnămvàcóthểsẽxuấthiệnmộtlầnnữa.

AirAsiavàSingaporeAirlines(SIA)cónhiềuđặcđiểmchung;thựcra,banđầuchúngdườngnhưbịhútvàonhaunhưngkhôngthểtìmracáchđểcùnglàmviệcvìnhữnglýdomàchúngtasẽxemxétsau.Hiệntại,ngườitađangnghiêncứuvềkhảnănghợptácgiữaAirAsiavàhãnghàngkhônggiárẻcủaSIA.Nếuđiềuđóxảyra,AirAsiasẽđượcbayvàoSingaporevàmởracánhcửavàomộtthịtrườnghàngkhôngcựckỳkhảthivàhấpdẫntrongkhuvực.

AirAsiacôngkhaithểhiệnsựhứngthúvớiSingaporechỉmộtnămsaukhihãnghàngkhônggiá rẻ nàybắt đầuhoạt độngvà thuđược lợi nhuận tốt.Vàotháng1năm2003,AirAsiađãlênkếhoạchhoạtđộngtạisânbaySenaiở Johor Bahru, nơi có cây cầu nối với Singapore và chỉ mất một giờ dichuyển. AirAsia đã nhắm đến các hành khách mà được kỳ vọng sẽ từSingapoređếnsânbaynàyđểbaythayvìbaytrực tiếp từsânbayquốctếChangiởSingaporenhằmtránhchiphícaosẽphátsinh.

Là một sân bay địa phương, phí của Senai thấp hơn tại sân bay quốc tếChangi.Kế hoạch thu hút hành khách từSingapore củaTony làmở thêmmộtvàiđườngbaybêntrongMalaysia,nhưbaytừJohorBahruđếnTawauởSabah để phục vụ dân lặn Singapore muốn đến đảo Sipadan, một trongnhữngđịađiểmlặn tốtnhất thếgiới,hoặc thiết lậpmộtkếtnốigiữaJohorBahruvà Ipoh,một thị trấnnổi tiếngvớiđồănngonvàkhungcảnh thiênnhiênluônhấpdẫncácdukhách.

SứchấpdẫnchínhcủaSingapoređốivớiAirAsiachỉcómột:quốcđảonhỏbénàylàmộtthịtrườnglớnvàsinhlời.

ĐốivớiMalaysia, thị trường lớnnhấtxét theonghĩa tổngsốngườiđếnvàthunhậpbằngngoạihốiđượctạothànhbởinhữngngườiSingapoređimáybay.PhòngNhậpcưMalaysiathốngkêđượcrằng,trongsốnhữngngườiđếnMalaysia hàng tháng có ít nhất 54% là người Singapore. Ví dụ vào năm2005,sốdukháchđếntừSingaporechiếmhơnmộtnửatrongtổngsố16,43triệudukháchđếnMalaysia.TheocácthốngkêvềdulịchởMalaysia,mỗi

dukháchSingaporeở lại trungbình4ngày,mỗingày tiêu trungbìnhhơn430RM,tứclàmỗidukháchchitrungbìnhhơn1.600RM.

Hiện tại, MAS và SIA cùng chia sẻ sự độc quyền về đường bay KualaLumpur-SingaporenhờthỏathuậndịchvụhàngkhôngMalaysia-Singapoređượckýkhoảng35nămtrước.TruyềnthôngSingaporebáocáorằngchuyếnbaydài55phútgiữaKLvàChangicủaSingaporelàđườngbaybậnrộnthứtưchâuÁ,nhưngcũnglàmộttrongnhữngđườngbayđắtnhấtthếgiới.VékhứhồiKualaLumpur-SingaporethôngquaSIAhoặcMAScógiákhoảng400đô-laSingapore(928RM).Theocácnhàphântíchhàngkhông,đâylàđườngbayđắtnhấtđốivớimộtchuyếnđichỉmất40phút.

Vẫnvớiđịađiểmđivàđếnnhư thếnhưngnếudùngAirAsia,bạnchỉmất1/4giáđó?Đốivớicáchànhkháchkhôngcónhiềutiền,câutrảlờilàrấtrõràng;chắcchắnsẽcómộtnhucầukhổnglồvềcácchuyếnbaycủaAirAsianếuhãngnàykhaithácđườngbayđó.

Mộtthịtrườngsinhlời

Các nhà phân tích lạc quan rằng đường bayKL-Singapore sẽ đem lại lợinhuận lớnchohãnghàngkhônggiá rẻnày.Theomộtước tính táobạo thìđườngbayKL-Singaporecóthểtạorađến200triệuRMchohãngnày.

Theo Tony, Singapore có thể cung cấp choAirAsiamột thị trường khác.“Khôngnhất thiết phải là các đườngbay từKualaLumpur đếnSingaporehay Penang đến Singapore. Chúng tôi có thể xem xét, giả sử, Miri đếnSingapore.Hiệntạicórấtnhiềuýtưởngnhưngchúngcóthểthayđổi.ThậmchíđốivớithịtrườngSingapore,tôichorằngJohorBahru-TawauvàJohorBahru-Kuchingcóthểlànhữngđườngbaytốt.Ngoàira,JohorBahru-AlorStarcũnglàmộtcáchtốtđểđiHaadyai,”ôngnóivàotháng7năm2003.

NếuMalaysiavàSingaporetựdohóathỏathuậnvềbầutrờithìsao?Sẽcóthêmnhiềulợinhuậnrơivàotúicủabấtkỳhãnghàngkhôngnào.

Một nghiên cứudo công ty tư vấn interVISTAS-ga2 có trụ sởởMỹ thựchiệnchỉrarằng,saukhicácquốcgiatựdohóacácthỏathuậndịchvụhàngkhông, lưu lượng hành khách tăng trung bình từ 12%đến 35%,mộtmứctăngcaohơnnhiềusovớitrướckhitựdohóa.Điềunàycóthểsuyralàsẽcónhiều tiềnchocáchãnghàngkhông.TheoTrungtâmHàngkhôngchâuÁTháiBìnhDương,tỷlệlấpđầyghếtrênđườngbaySingapore-Bangkokđãlênđến47%từnăm2000đếnnăm2005,vớicác tầnsuất tăng thêm75%,mộtmứctăngrấtmạnh.Trongkhoảngthờigianđó,đườngbaybịgiớihạn

KL-Singaporechỉtăng1,6%vềtỷlệlấpđầyghếcòncáctầnsuấtgiảmhơn28%.

Điều này có nghĩa nếu hai quốc gia đồng ýmở cửa bầu trời của họ, lưulượnghànhkháchsẽtăngmạnh,từđórótđầylợinhuậnvàocáctàikhoảnlãilỗcủanhữnghãnghàngkhôngbayđườngbayđó.Vốnlàmộttrungtâmtáixuấtvàtàichínhtrongkhuvực,Singaporegiữhaiquânátchủbàicóthểthuhút thêm các du khách từMalaysia cũng như toàn bộ khu vực đến trongtươnglai–đólàhaikhunghỉdưỡngsòngbạc,mộtởMarinaBayvàmộtởđảoSentosa.ChỉriêngcáiởSentosađãsẵnsàngđểthuhút15triệudukháchmộtkhiđivàohoạtđộngvàonăm2010.Mặcdùhiệntạikhôngcósựphânchianàogiữadukháchtrongnướcvàquốctế,nhưngrõrànglàphầnlớndukháchsẽlàngườinướcngoàivìdânsốcủaSingaporekhánhỏ.

Mộtlầnnữa,cáctaychơihàngkhôngnhìnthấycơhộiởđây.

Tuynhiên,việcgiànhđượcquyềnkhaitháccơhộiđónóichunglạilàmộttròchơibóngnữa.VớiTony,điềunàynghĩalàônglạiphảichiếnđấumộtlầnnữa.SaunhữngnămthánggặpđầythươngtíchkhithiếtlậpAirAsia,mởrộng các đường bay, chiến đấu vìmột LCCT, cuối cùng giành đượcmộtphầnlớnđườngbaynộiđịatừMAS,đâysẽlàchươngthứhaitrong“Chiếntranhgiữacácvìsao”củariêngTony.

TrongmộtcuộcphỏngvấnvớiStarBizvào tháng12năm2006,Tonynóirằngtrậnchiếnđầutiêncủaôngsẽlàđểgiảmcácmứcphísânbay;giànhđượcquyềnvàoSingaporesẽlàtrậnchiếncuốicùng.

“TôichỉphảibướcvàođógiốngnhưLukeSkywalker10bướcvàođểpháhủyngôisaoDarthcuốicùng,Changi.NếuđếnđượcSingapore,chúngtôisẽcómọiđườngbaymàchúngtôimuốn.”

Ông tự tin chỉ ra rằng nếuAirAsia được phéphạ cánh tại Singapore, ôngchắcchắn“3triệungườibuồntẻởSingaporesẽmuốnđếnMalaysia.”

Sau khi nhớ lạimức độ khó khănmàAirAsia phải vượt qua để lấy đượcquyềnhạ cánh tại Singapore, thật dễ hiểu tại saoTony so sánh trận chiếnquyếtđịnhcuốicùngvớiChiếntranhgiữaCácvìsao.

PhảilòngSingapore

AirAsiathíchSingaporetừđầunăm2003.Cũngvàonămđó,TonyđãgặpcựuBộtrưởngBộVậntảiSingapore,YeoCheowTong,vàcácquanchứctừ

Cơ quan Hàng không Dân dụng Singapore (Civil Aviation Authority ofSingapore–CAAS)đểthảoluậnvềkhảnăngAirAsiabayđếnSingapore.

“Đó làmộtquá trìnhhọchỏiđốivớicảhaibênchúng tôi.TôikhôngbiếtôngấyhyvọngAirAsiasẽmangđếnchoSingaporecáigìnhưng tôichắcchắn ông nhìn thấy rằng chúng tôi có thểmangmột thị trường khác đếnSingapore,”Tonynhậnxét.Mặcdùcác thảo luận tiếpdiễn trongmột thờigiankhádàinhưngkhôngđạtđượcgìcụ thể.Tuynhiên,Tonykhôngbaogiờbỏxóýtưởngnày.ÔngđềxuấtrằngkhiAirAsiabắtđầuhoạtđộngtừsânbaySenaivàođầutháng11năm2003,ngườiSingaporecóthểbayđếnKL trong vòng chưa đến 2 giờ đồng hồ mà chỉ mất ít hơn 20 đô-laSingapore,trongđóđãbaogồmcả10đô-laSingaporetiềnvéxebuýtđitừSingapoređếnSenaimàAirAsiathuđểthuêcáccôngtyxebuýtcungcấpdịchvụ.

TonydựđịnhhợptácvớicôngtyvậntảiComfortDelgrocủaSingaporevàHandalIndahcủaMalaysiavàocuốitháng9năm2003đểcungcấpdịchvụxebuýtgiữaSingaporevàsânbaySenai.Tonythậmchícònlênkếhoạchvềmột mạng lưới bán vé trước khi nhận được sự chấp thuận. Ông đã nóichuyệnvới công tyBưuđiệnSingapore (SingPost) và công tyViễn thôngSingapore (SingTel) để phân phối vé trong quốc đảo này dù chính quyềnSingaporechưagậtđầuchophéphãngnàybayởđó.

Tonyđãnghĩđếnviệcdùng60chinhánhcủaSingPostlàmquầybánvévàdịchvụtinnhắnngắncủaSingTelđểbánvé.MặcdùAirAsiavẫncònphảigiànhđượcquyềnbayđườngbayKL-SingaporenhưngThaiAirAsiađanghưởnglợitừgiaodịchphânphốimàAirAsiađãthựchiệnthànhcông.

KhiTonynhấtquyếtsửdụngsânbaySenaithayvìsânbayChangivìyếutốchiphí,ôngcóthểđãđánhgiá thấpkhảnăngtiếpnhậncủaSingapoređốivớikếhoạchmởrộngcủaAirAsia.Chođếntháng10năm2003,Tonyvẫncần phải nhận được sự chấp thuận từ Singapore để vận hành dịch vụ vậnchuyểnmặtđấtgiữaJohorBahruvàSingapore,buộcôngphảixinBộPháttriểnDoanhnhânMalaysiagiúpđỡthuyếtphụcchínhquyềnSingapore.

Tony nói rằng ông “[đã] nhận thấy những yếu tố nhất định từ phíaSingapore”đangcốngăncảnAirAsia “tậndụng triệt đểSenai,”vàkhônghiểu“tại saoCơquanVận tảiĐườngbộSingapore (LTA)chophépMASvậnhànhdịchvụxebuýtđếnnướccộnghòanàynhưnglạikhôngchophépAirAsia,”nênôngđãphảitìmkiếmsựgiúpđỡtừBộnhằmmangvấnđềnàylênthảoluậnởtầmchínhphủ.

Bất chấp những khó khăn trong việc vào Singapore vì sân bay Senai,AirAsiavẫnbámvàokếhoạchbayđếnJohorBahrunhưđã lên lịch trình.TonythôngbáovớibáogiớirằngAirAsiasẽbắtđầubaygiữaMalaysiavàSingapore vào đầu năm 2004 khi nó kỳ vọng sẽ nhận được giấy phép hạcánhtừSingapore.Thậtkhôngmay,nhưTonyđãnhanhchóngpháthiệnrasaukhithôngbáo,làôngđãquálạcquan.

Đếntháng11năm2003,cáccơquanchứcnăngcủaSingaporevẫnchưađưaramộtkhungthờigianrõrànghaymộtdấuhiệunàovềviệcliệuAirAsiacóđượcchophépcungcấpdịchvụxebuýtgiữasânbaySenaivàSingaporehaykhông,vớilýdorằngđâylàvấnđềlợiíchquốcgia.TonyrấttứcgiậnvớitháiđộcủaSingapore.Vàotháng1năm2004,ôngphảithôngbáorằngAirAsia “tạm thời sẽ không bay tuyến KL-Singapore,” vì ông “[thậm chíkhôngthểsắpxếpmộtxebuýttừPhốQueenđếnSenai.”

Khôngchấpthuậnxebuýt

BấtchấpviệcSingaporetừchốidịchvụxebuýtcủaAirAsia,hãngvẫntiếptụcquảngcáovềdịchvụvậnchuyểnmiễnphíhànhkháchgiữaLavenderMRTvàSenaitrêntrangweb,vớicácchitiếtvềthờigianđếnvàđicủaxebuýt.

ĐiềuđóđãdẫnđếnmộtvụviệckhôngmaymắnvớiLTAcủaSingapore,bênđãtịchthuhaichiếcxebuýtvàotháng3năm2004.LTAnóirằngnóchỉcấpphépchocácxebuýtvậnchuyểnhànhkháchthamquangiữaMalaysiavàSingaporevàcácgiấyphépnàykhôngchophépchúngcungcấpcácdịchvụđượclênlịchtrìnhhoặcvậnchuyểnhànhkháchgiữacácđiểmđónkháchđãđượcđịnhsẵn.

Thayvìchiếnđấuđểgiànhđượcsựchấpthuậnbayvàcungcấpdịchvụxebuýt,vàonăm2004,TonyđãtiếtlộkếhoạchbaytừSingaporecủaông,điềumànóichungsẽdễđượcchấpthuậnhơn,bằngcáchthànhlậpmộtcôngtyliêndoanhtạiquốcđảo,nhưcáchôngđãlàmởTháiLan.

Ông khẳng định rằng nhiều nhà đầu tư ở Singapore thích hợp tác vớiAirAsia.Theomộtvàinguồntin,TonymuốntậpđoànTemasek,cóliênkếtvớichínhphủSingapore,trởthànhđốitácchiếnlược,nhưTemasekđãđanghợptácvớiđốithủcủaAirAsia,TigerAirways.

Tấtnhiên,TemaseksẽgiúpmởcửachoAirAsia,đưahãngnàythẳngvàoẤnĐộ và Indonesia, nơi mà Temasek đang mở rộng. Người ta nói rằng

TemasekcómộtmốiquanhệtuyệtvờivớiẤnĐộvàIndonesia.

Theobáochí,TonyđãgặpbàHoChing,ThànhviênHộiđồngQuảntrịđiềuhànhcủaTemasekvài lần trongmộtvài thángđể thảo luậnmộtgiaodịchvốn.Nhiềunguồntinnóirằngbộphậnvốntưnhâncủangânhàngkhổnglồthống trị Singapore, DBSGroup, sẽ làmột trong những cổ đông lớn củaAirAsia.

Tuynhiên,mọiviệcđãkhôngdiễnranhưdựđịnh.NgaycảsaukhiAirAsiađã thành lậpmột công ty ởSingapore, nó vẫn không lấy đượcChứng chỉNhà vận hànhHàng không (AirOperators Certificate –AOC) từ các nhàchứctrách.Tonydườngnhưđãthừanhậnthấtbạikhinóirằnghãngđã“từbỏ hy vọng vì không thấy một sự quan tâm rõ ràng nào cả” từ phíaSingapore.

BáochídẫnlờimộtthànhviênHộiđồngQuảntrịcủaAirAsianóirằngviệckhôngđượccấpAOCkhôngngăncảncáccôngtyliêndoanhkháccủahãngnhưThaiAirAsiabayđếnSingapore.“Singaporecóthểtrởthànhmộtnhàgacủachúng tôi,chứkhôngnhất thiếtphải làmột trung tâm,”ôngnóivàbổsung rằng AirAsia thoải mái với Senai. Giờ nó sẽ không phải đầu hàngSingaporebằngcáchđổicơsởhoạtđộngcủanósangsânbayChangi.

BảncáobạchcủaAirAsiatiếtlộrằngvàongày23tháng9năm2003,côngty tráchnhiệmhữuhạnQuốc tếAirAsia (AAIL)đã sápnhậpcông ty liêndoanh hiện không hoạt động là công ty trách nhiệm hữu hạn AirAsia(AAPL)ởSingaporecótổnglượngvốngópvàpháthànhtrịgiá500.000đô-laSingapore(1,14triệuRM).AAILgiữ48,9%củaAAPLtrongkhi51,1%cònlạiđượcnắmgiữbởiKathleenTanKimLan,PhóChủtịchĐiềuhànhThươngmạicủaAirAsia.

Đến thời điểmđó, công ty liênkết củaAirAsia,ThaiAirAsia đã thiết lậpđườngbayBangkok-Singapore,trongkhiliêndoanhởIndonesiacủanóđãlênkếhoạchkhởiđộngcácchuyếnbaygiárẻtừJakarta.

Nhữngnhàquan sát tin rằngSingapore tốt bụnghơnvớiThaiAirAsia, vìThaiAirAsiađangsửdụngsânbayChangivàhưởngcácmứcphísânbayđãđược chiết khấu, trong khi hãng hàng không giá rẻ của chính Singapore,ValuAir,đangbayđếnBangkok.MộtsốtinrằngcựucổđônglớncủaThaiAirAsia,ShinCorp,côngtythuộcvềgiađìnhThaksinvàđãbánhoạtđộngkinhdoanhởTháicủanóchoTemasekvàonăm2006,cómộtvaitrònàođótrongviệclấyđượcsựchấpthuậnđểhãngnàybayđếnSingapore.

Không có được các đặc quyền tương tự, Indonesia AirAsia, giống nhưAirAsia,đãbịSingaporetừchối.

AWAIRgặprủiro

KhiAWAIR (hiện là IndonesiaAirAsia) được thành lập, nó nộp đơn chochínhphủSingaporexinquyềnhoạtđộngtạiSingaporevàlênkếhoạchkhởiđộngcácchuyếnbayJakarta-Singaporevàonăm2005.

Tuynhiên,hãngnàyđãphảihủychuyếnbayramắtđếnSingaporevàongày19tháng1năm2005khicácnhàchứctráchSingaporeyêucầuthêmcáctàiliệuvàongàytrướcđó.AWAIRchorằngnóđãnộptấtcảtàiliệucầnthiếtchoCAAS,nhưngCAASnóinóchỉnhậnđượcnhữnggiấytờvàođêmtrướcvàvẫnđangxemxétđơn.

“Vìlợiíchcủacôngchúngtrongviệcđilại,CAASsẽphảibảođảmAWAIRđápứngtấtcảyêucầuvàquyđịnhcầnthiếttrướckhichấpthuận,”CAASnói trong một thông báo. CAAS cũng nói rằng nó “[đã] chú ý đến việcAWAIR đã bán vé trước khi nhận được sự chấp thuận hoạt động ởSingapore.”

AWAIRnghingờrằngSingapoređãphânbiệtđốixửgiữaThaiAirAsiavànóvìThaiAirAsianộpcáctàiliệuynhưAWAIRnhưnglạidễdàngđượcchấpthuậnbayđếnSingapore.

Tony quyết định bỏ hoàn toàn kế hoạch Jakarta-Singapore. “Chúng tôikhôngcầnđếnSingapore,”ôngtuyênbố.“Nếuchúngtôikhôngđượcchàođón,chúngtôisẽtìmcácđườngbaykhác.Sựkiênnhâncủachúngtôichắcchắnlàcógiớihạn.”

ThaiAirAsialàmộtvídụ,Tonynói,đókhôngphảidoAWAIRlàmộthãnghàngkhôngvôdanh,vì“mọingườibiếtcáctiêuchuẩnkỹthuậtcủachúngtôi.Chúng tôi (AWAIR vàThaiAirAsia) là cùngmột công ty.”Ông chorằngmình bị từ chối là doValuAir, hãng hàng không giá rẻ đầu tiên củaSingapore, cũng thất bại trongviệcxinquyềnhạ cánhở Indonesia, khẳngđịnhrằngAWAIRbị“mắcvàotìnhhuốngValuAirnàytrongđó[ValuAir]cóvấnđềvớiviệcbayđếnJakartaởmộtgiaiđoạnnàođó,”ôngnói. “Vìvậy,đâycóthểlàvụănmiếngtrảmiếng.”

Ôngtiếptụcchỉ tríchSingapore,nóirằngôngđãsẵnsàngđốimặtvớicáchậu quả của việc nói lên sự đối xử không công bằng của chính phủSingapore.“Đầutiên,họngăncảnxebuýtcủachúngtôivàoSingapore,bây

giờhọngăncảnchúngtôiđưamáybayđếnđódùchotrướcđóhọđãchấpthuậnnhữngđơnkhác.”

Khithôngbáovềsựhủybỏchuyếnbay,AWAIRchorằng“bâygiờrõrànglàchiếnthuậttrìhoãnmàCAASápdụngkhixửlýđơnxinbayđếnsânbayQuốc tế Changi của chúng tôi làmột hành động cố ý nhằm giành vị thếthươnglượngcólợihơnvớichínhphủIndonesiatrongcáccuộcnóichuyệnsongphươnggầnđâyvềThỏathuậnDịchvụHàngkhôngvàongày25và26tháng1năm2005.”

“ĐâyrõrànglàmộtvấnđềgiữacácchínhphủvàCAASđángrakhôngnênsửdụngAWAIRlàmvậtthươnglượngđểgiànhvịthếcólợihơnvớichínhphủIndonesia,”tuyênbốnhấnmạnh.

Cùng năm đómột thời gian sau, khi Singapore cho phépAdamAir,mộthãnghàngkhônggiárẻcủaIndonesia,bayđếnSingapore,TonyđãcáobuộcSingapore phân biệt đối xử chống lại AirAsia. Singapore đáp lại rằng nókhôngcoiAdamAirlàmộthãnghàngkhônggiárẻ.Tonychỉrarằnghãngnàyđangbánvérẻhơnnhiềusovớimộthãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụ,mộttiêuchímàtừđónênphânloạinólàmộthãnghàngkhônggiárẻ.

Tuynhiên,dùchocótứcgiậnvớiSingapoređếnmấyđinữa,Tonyvẫnhyvọngrằng“mộtngàynàođó,SingaporesẽthayđổitráitimvìAirAsiacóthểmangthêm[nhiều]dukháchđếnhònđảonày,”từđótạora“lợiíchkinhtếphụ(EconomicSpin-off)”chohònđảonày.

YẾUTỐTHÀNHCÔNGSỐ3CỦAAIRASIA:LỢITHẾNGƯỜIĐIĐẦU

Lợithếngườiđiđầunóirằngnếubạnlàngườiđầutiênđượcnhìnthấyđangcungcấpsảnphẩmhoặcdịchvụcủamìnhởkhắpmọinơi,ngaycảkhicóthểbạnkhôngthậtsựlàngườiĐẦUTIÊNlàmvậy,bạncóđượcmộtlợithếkinhdoanhtolớnsovớicácđốithủcạnhtranhnhànnhãđếnsau,hoặcđãởđótrướcnhưngthiếusựnhạybénkinhdoanhđểquảngcáosựhiệndiệncủahọmộtcáchhiệuquả.

Bạnsẽđượchưởngsốkháchhànglớnnhấtvàbánđượcnhiềunhất.Bạnsẽlàlựachọnđượcưathíchhơncủathịtrườngvìviệcghinhớcôngtyđầutiêncungcấpmộtsảnphẩmhoặcdịchvụnhấtđịnhluôndễdànghơn.

LợithếNgườiđitrướckhiếncáccôngtyphảichihàngtriệuđô-lavàocác

chiếndịchquảngcáoKHỔNGLỒ.NhiềucôngtyInternetchỉlàmđiềunàytrongsuốtđợtbùngnổdot-comvàocuốinhữngnăm1990.

Cáccôngtynhắmvàolợithếngườiđitrướctrongsuốtđợtbùngnổdot-comtậndụngmọicơhộiđểquảngcáo–trênInternet,truyềnhình,radio,báochí,thân xe buýt, bảng quảng cáo – gần như bất kỳ chỗ nào có thể chứamộtquảngcáo.Nhữngkhunggiờvàngnhanhchóngđượcchộp lấy,vídụnhưtrongsuốtgiảiSuperBowl11.Chỉmộtquảngcáoriênglẻcũngcóthểtiêutốnđếnhàngtriệuđô-la.

Tuynhiên,phầnlớncáccôngtyđónhanhchóngdừnglạikhirõrànglàhọđangđốttiềnvàohoạtđộngvàquảngcáonhiềuhơnsốhọkiếmđược.

Những công ty duy nhất trở nên giàu có là những công ty quảng cáomàđược trả tiền trướckhicáckháchhàngcủahọphásảnvàmộtsố ítnhữngcôngtymaymắnniêmyếtthànhcôngtrướckhibongbóngvỡ.

Tuynhiên,lợithếngườiđiđầuthựcsựcócơsởhợplý.

Vấnđềcủanókhôngphảinằmởnộidungmànằmởmôhìnhkinhdoanhđangđượcsửdụng.

Điều xảy ra trong cơn điên loạn dot-com là chưa ai từng kinh doanh trênInternettrướcđónênkhôngcómôhìnhnàođãđượckiểmchứngđểhọchỏitừđóvàkhôngaibiếtcáigìsẽxảyratiếptheo.

Cámdỗkiếmtiềnnhanhđãkhiếnnhiềungườivứtđisựcẩntrọngcũngnhưphớtlờcácphươngphápkinhdoanhđượcưachuộngtừlâuvàcáckiếnthứcthôngthườngcũnhưngđúng.

Tuynhiên,vớiAirAsia,đólàmộtcâuchuyệnkhác.

AirAsiabắtđầuthulợinhuậntrongnămđầutiênnóđivàohoạtđộngvàtínhđếnhiệntại,nóđãlàmđượcđiềuđótrong5nămliêntục.

Đây là một thành tựu phi thường, đặc biệt khi AirAsia đã tiếp nhậnmộtdoanhnghiệpốmyếuvớikhoảnnợ40triệuRMtreolơlửngtrênđầu!

Môhìnhhãnghàngkhônggiá rẻkhôngphải làmộtmôhìnhmớivàchưađượckiểmchứng.NóđãchứngminhthànhcôngcủanóởMỹvàchâuÂuthôngquaRyanairvàeasyJet.AirAsiachỉđơngiảnlàđiềuchỉnhmôhìnhđãđượckiểmchứngnàychophùhợpvớibốicảnhthịtrườngMalaysiavàchâu

Á.

Nắm trong taymô hình trên, hãng hàng không táo bạo này bắt đầu nhấnmạnhviệctiếtkiệmchiphítoàndiệnbằngmộtkhẩuhiệuđơngiảnvàhiệuquả–“Giờđây,mọingườiđềucóthểbay.”Chiếnlượcđơngiảnnàytraochonó lợi thếngườiđiđầu trongmột thị trườngbị thống trịbởicáchãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụvàtínhgiácaocắtcổ.

AirAsiađãsửdụnglợithếngườiđiđầucựckỳhiệuquả.Bạncóthểthấycácquảngcáo củaAirAsia trên cácbảngquảngcáoởnhữngvị trí chiến lượcnhưbếnxebuýttạinhữngnơicáchxaKLnhưMacauvàHongKong.

AirAsia thường xuyên quảng cáomức giá rẻ của nó trên các phương tiệntruyền thôngđạichúng,chủyếu là trênbáo.TonyFernandescũng thườngxuyêntrảlờiphóngvấnvềtìnhhìnhpháttriểncủaAirAsia.

AirAsiađãtrởthànhniềmtựhàocủaMalaysiabêncạnhhãnghàngkhôngquốcgiađẳngcấpthếgiớiMAS.Nócũngđãthiết lậpđượcmộtchỗđứngvữngchắc tại cácquốcgia lánggiềngnhờ tạo racác liêndoanhnhưThaiAirAsia và Indonesia AirAsia (trước là AWAIR). Hiện tại, AirAsia cũngđangbayđếnmộtsốvùngcủaTrungQuốc.

BắtđầuvớilợithếngườiđitrướckhôngcónghĩalàAirAsiasẽluônthốngtrị bầu trời. Thành công củaAirAsia đã truyền cảm hứng cho nhiều hãnghàngkhônggiárẻbắtchướcnhảyvàothịtrường.Mặcdùđâylàmộtbằngchứng thành công tuyệt vời đối với hãng hàng không giá rẻ đầu tiên củaMalaysianhưngnócũngcóthểlàhiểmhọađốivớihãngtrongtươnglaikhisựcạnh tranh sinh ra từnhữnghãnghàngkhôngbản saonàydầnbắtđầugặmnhấmthịphầncủanó.

Hiện tại,AirAsiaphảicạnh tranhvớiTigerAirwayscủaSingapore,JetstarAsia củaÚc (doQantas sở hữu),NokAir vàOne-Two-Go củaTháiLan,Cebu Pacific của Philippines, nhiều hãng của Ấn Độ như Kingfisher,SpiceJet,IndiGo,AirIndiaExpress,AirDeccan,PremierAir,AirOne,AirDravida và Jagson Airlines, Oasis Hong Kong Airlines của Hong Kong,VivaMacaucủaMacaucùngnhiềuhãngkhác.

Tuynhiên,châuÁlàmộtthị trườngkhổnglồvàcóthểvẫncònchỗtrốngchomộthãnghàngkhônggiárẻnữa,rồimộthãngnữavàlạithêmmộthãngnữa.

AirAsiavẫncónhiềukhônggianđể thởvànhiềukhoảngtrốngđể tiếp tục

pháttriển.

7: ĐƯỜNG BAY CHÔNG GAI ĐẾNSINGAPORE–Phần2ĐốivớiSingapore,sânbayQuốctếChangikhôngchỉlàmộtsânbay.Nóthuhútmọingườiđếnquốcđảonày,đặcbiệtlàcácdoanhnhânvàđóngvaitròlàmộttrungtâmtraođổichocácquốcgiatrongkhuvực.ChắcchắnsânbaynàylàmộttrongnhữngyếutốthuhútcáccôngtyđaquốcgiađếnSingapoređểđặttrụsởkhuvựccủahọ.

Vào đầu năm 1975, chính phủ Singapore quyết định phát triển sân bayChangiđểthaythếsânbayPayaLebarđãđượcsửdụnghếtcôngsuất.Từlúcmởcửachođếnhômnay,sânbayChangiđãnhậnhơn250giảithưởngvàhiệnđượccôngnhận làmột trongnhữngsânbay tốtnhất thếgiới.Vớiviệcđangphụcvụ80hãnghàngkhôngtừhơn50quốcgiabayđihơn180địađiểm,sânbaynàyđãthànhcôngtrongviệctrởthànhmộttrungtâmhàngkhônglớntạikhuvựcchâuÁTháiBìnhDương.

SânbayChangicóthểđápứnghơn64triệuhànhkháchhàngnămvàsắpcónhàgathứba,sẵnsàngđivàohoạtđộngvàonăm2008.Changicũngcókếhoạchtrởthànhmộttrungtâmhàngkhônggiárẻvàđãmởmộtnhàgagiárẻvàongày26tháng3năm2006.

KhisânbayChangimởcửavàonăm1981,60%doanhthucủanóđếntừcáchoạtđộnghàngkhôngcòn40%đếntừcácmảngphihàngkhông.Tuynhiên,ngàynay,hơn60%doanhthucủanóđếntừcáchoạtđộngthươngmại,vìvậy sân bay có thể giảm cácmức phí sân bay hàng không và hiện chúngđangthấpthứhaitrongkhuvực.

Chỉriêngtrongnăm2006,35triệuhànhkháchđãsửdụngsânbay,trongkhisânbayghinhận1,91triệuđợtvậnchuyểnhànghóabằngđườngkhôngvà214.000 lượt di chuyểnmáybay.Theomột báo cáodoNhómHànhđộngVận tảiHàngkhôngpháthànhvào tháng6năm2005dựa trêncácsố liệunăm2004củaChangicótên“Nhữnglợiíchkinhtếxãhộicủaviệcvậntảihàngkhông,”sânbayChangichínhlàmộtphầnquantrọngtrongmạnglướihàngkhôngtoàncầuvới40%hànhkháchcủanóchuyểntiếpquahãnghàngkhôngkhácvàthêm10%đến15%nữanghỉchântạmthờiởđây.

ĐiềuquantrọngnhấtđốivớiSingaporelàsứcmạnhkinhtếcủasânbaynày.Sânbaylàmột trongnhữngtàisảnkinhtếchínhcủaSingaporevàcómộtảnhhưởnglớnlênnềnkinhtếnướcnày.BáocáocủaVậntảiHàngkhôngđã

dẫnmột nghiên cứu năm 1999 về ảnh hưởng kinh tế của sân bayChangitrongđópháthiện ra13,3 tỷđô-laSingapore trongGDPcủanó làdosânbayChangi tạora từcácảnhhưởngtrực tiếpvàgián tiếpcủanócộng lại,tương đương với 9,2% tổngGDP của Singapore.Nghiên cứu cũng chỉ rarằngảnhhưởngcủaChangivượtxarakhỏikhíacạnhviệclàmvàGDP.

“Sânbaynàyđangngàycàngtrởthànhmộtyếutốthuhútchủchốtcáccôngtytrongnướcvànướcngoài.Rấtnhiềudoanhnghiệpliênkếtvớisânbayđãtụ tập trongmột khuvựcđịa lý rộng lớnxungquanh sânbay.Cácdoanhnghiệpnàybaogồmcáccôngtytiếpvậnmuốnđượclợitừviệcởgầnsânbayvàmộtloạtcácngànhcôngnghiệpkhác,”báocáobổsung.

“Cácdoanhnghiệpkhôngchỉđược lợi từviệcdễdàngravàosânbaymàcònthuđượccáclợiíchkinhtếnhưngậptrànthôngtintừcácdoanhnghiệpkhác,đượctiếpcậnnguồnnhânlựctrìnhđộcaovàgiảmchiphí tìmkiếmnhờgầnvớinhàcungcấpvàkháchhàng.”

Cáchoạtđộngkinhtếdiễnrangaytạisânbay,nhưbánlẻ,giảitrí,cửahàngđồ ăn thức uống, trung tâm thươngmại, khách sạn quá cảnh, v.v…, cũngbiếnbảnthânsânbaythànhmộttrungtâmkinhtếvàviệclàmlớn.

SenaivàChangi

KhiAirAsiaquyếtđịnhsửdụngsânbaySenailàmtrungtâmhoạtđộng,ởmộtmứcđộnàođó,nóđãbiếnSenaithànhmộtmốiđedọađốivớisânbayChangivàTonytinrằngđây làmột trongnhữnglýdochínhSingapore từchốicấpquyềnhạcánhchoAirAsia.Đểđốimặtvới sựcạnh tranh từsânbaySenai, sân bayChangi đã chiết khấu phí hạ cánh và đỗ cho các hãnghàngkhôngkhôngdiềmvàotháng9năm2003,mộtthángsaukhiAirAsiathôngbáonósẽsửdụngsânbaySenai.

AirAsiađãtừngxemxétviệcvậnhànhtừsânbayChanginhưngcảmthấychánnảnvìmứcphícao.KhisânbayChangicungcấpmứcphíthấpchocáchãnghàngkhônggiárẻ,TonytinrằngSingapoređangcốgắngbảovệtrạngtháitrungtâmkhuvựccủaChangi,thayvìđềphòngcáchãnghàngkhônggiárẻcủanó.

Ông nói rằng các hoạt động của AirAsia ở sân bay Senai sẽ không ảnhhưởngđếnhànhkháchtạiChangimàthayvàođósẽmangđếnhànhkháchmới, từđóđemlại lợi íchchocảMalaysiavàSingapore,đồng thờikhẳngđịnhtiếptụcsửdụngsânbaySenaibấtchấpviệcAirAsiakhôngđượctiếp

tụcdịchvụxebuýthỗtrợ.VềvấnđềAirAsiasửdụngKLIAthayvìChangi,TonynóirằngKLIAphùhợpvớihãngvìlưulượngởđâykhôngnặngnhưtạiChangivàđiềunàylàmgiảmthờigianchờcấtcánh.MộtyếutốthuhútlớnkhácmànócungcấpchoAirAsia làmộtđườngbăng riêng,chophéphãngxâydựngnhàgaLCCcủariêngmình.

TrongkhichínhphủSingaporekhôngchophépAirAsiabayvàoSingaporethìmặtkhác,chínhphủMalaysiacũngkhôngmởcửaKualaLumpurchocácLCCđếntừquốcđảonày.Đểtìmhiểulýdocủaviệcnày,cầnphảitrởvềnăm1972khiMalaysiaSingaporeAirlines(MSA)táchthànhhaihãnghàngkhông quốc giaMalaysia và Singaporemà tồn tại ngày nay. Cả hai hoạtđộngtrênnhữngmụctiêuvàmụcđíchkhácnhau.

LịchsửhàngkhôngMalaysiavàSingaporebắtđầuvàotháng10năm1937khiCôngtyTàuhơinướcĐạidươngLiverpool,CôngtyTàuhơinướcCáceo biển Singapore và Imperial Airways liên doanh thành lập MalaysiaAirways,mộthãnghàngkhôngchỉphụcvụđườngbayPenang-SingaporevàKL-Singapore.KhiSingaporetáchkhỏiLiênbangMalaysiavàonăm1965,hãngnàyđãđổitênthànhMSA.

Bảynămsau,nhữngngườichủcủaliêndoanhnàycũngđườngainấyđivàSingaporetiếpnhậncácđườngbayquốctếcũngnhưđộibayđườngdàicủaMSAvàsauđóđổitênhãngthànhSingaporeAirlines(SIA).Cùnglúcđó,MalaysialậpraHệthốngHàngkhôngMalaysia(MalaysianAirlineSystem–MAS)vàlấycácđườngbaynộiđịa,mộtđộimáybayB737cùngmáybayFokkerFriendship.Kểtừđó,MASvàSIAcạnhtranhvớinhaudùcóchunggốcrễ.

Chờđợibướcđiđầutiên

MộtsốngườiđềxuấtrằngnếuMalaysiamởcửachocácLCCcủaSingaporetrướcthìSingaporecólẽsẽchophépAirAsiavàoquốcđảonày.

Tấtnhiên,chínhphủMalaysiamuốnbảovệtrạngtháitrungtâmkhuvựccủaKLIAcũngnhưSingaporemuốnbảovệChangi.NếucáchànhkháchdễtiếpcậnhơnvớicáchãnghàngkhôngcủaSingaporetạiKLIAthìlưulượnghànhkháchcủaMAScóthểsẽgiảmvìsânbayChangicókhảnăngkếtnốirấtsâurộng.MộtlýdomàSingaporedodựtrongviệcchophépAirAsiađivàolàtiềmnăngtolớncủacácLCC.Thựctế,câuchuyệnthànhcôngcủaAirAsiađãtruyềncảmhứngchoSIAbắtđầuhãnghàngkhôngkhôngdiềmcủariêngnó vào năm 2004, Tiger Airways, với sự hỗ trợ của những nhà sáng lập

Ryanair.

Cùnglúcđó,cựuGiámđốcĐiềuhànhSIA,LimChinBeng,cũngđưamộtcông-xooc-xi-om12củaSingaporethànhlậpValuAirvớicáccổđônglàStarCruisevà tậpđoànAsiatravel.com.Sauđó,hãnghàngkhôngquốcgiaÚc,Qantas, cùng với tập đoàn Temasek và hai doanh nhân nổi tiếng ngườiSingapore, Tony Chew vàWong Fong Fui, sáng lập nên Jetstar Asia, trởthànhLCCthứbacủaSingapore.

Tuynhiên,quốcđảonàynhanhchóngnhậnrarằngcóquánhiềungườichơitrongkhuvựcLCCcủamộtđấtnướcnhỏnhưvậyvàcáccơquanchứcnăngquyếtđịnhgiảmsốlượng.HaiLCCValuAirvàJetstarđãsápnhập.

AirAsiathíchValuAirnhưngcuốicùngTonyquyếtđịnhkhôngmuavìhãnghàngkhônggiárẻcủaSingapoređókhôngphùhợpvớimôhìnhkinhdoanhcủaAirAsia.ValuAirvàJetstarđồngýsápnhậpvàotháng7năm2005đểcạnhtranhvớiAirAsia,cùngvớiTigerAirways.

ChínhsáchbầutrờimởASEANđangchứngminhlàmộtlợiíchchotấtcảcáchãnghàngkhôngtrongkhuvực.Chínhsáchnàybuộccácquốcgiathànhviên phải tự do hóa lãnh thổ của nó cho những hãng hàng không của cácquốcgiakháctrướcnăm2009.AirAsia,cùngvớiJetstarvàTigerAirways,sẽ được lợi rất lớn từ chính sách này. Với việc áp dụng chính sách này,MalaysiavàSingaporephảimởrộngquyềnchocáchãnghàngkhôngtừhaiquốcgiabayquabiêngiớicủanhau,baogồmcảcáchãnghàngkhônggiárẻ.

Nhữngnhàquansátngànhcóquanđiểmkhácnhauvềviệcaisẽđược lợihơntừchínhsáchnày.MộtsốnóirằngSingaporesẽthắnglớnvìnóvốnđãlàmột trung tâmhàngkhôngvà sẽ lôikéohànhkhách từKLIAvàMAS.Singapore cũnggiữnhiều lợi thếhơnkhi nó cóhiệpướcbầu trờimởvớinhiềuquốcgiakháccònMalaysiathìkhông.ĐiềunàygiúpcáchãnghàngkhôngSingaporecóthểvậnchuyểnhànhkháchtừMalaysiađicácđịađiểmkhácvàđặtMASvàomộtvịtrícạnhtranhyếu.

Một số bên quan tâm lo lắng rằng nếu AirAsia được phép bay đếnSingapore,MASsẽmấtmộtlượnglớnhànhkháchtrênmộtđườngbaysinhlời.GiámđốcĐiềuhànhMASIdrisJalađãbàytỏsựlolắngvớichínhphủvềviệcmởđườngbayKL-Singaporevì nó sẽgâynguyhại chokếhoạchquayđầukinhdoanhcủaMAS.ChínhquyềnJohorcũngmuốnbảovệsânbaySenai,nơimàlợiíchcóthểbịảnhhưởngxấutừsânbayChangimộtkhi

chínhsáchkiacóhiệulực,vìnhiềuhãnghàngkhôngsẽchọnSingaporelàmcơsởcủahọ.

MộtquanđiểmđốilậplàchínhsáchnàysẽchỉlàmtăngsốngườiSingapoređến Malaysia mà thôi, vì vé đường bay KL-Singapore cao hơn vé từSingapoređicácnước lánggiềng.ĐiềunàykhiếncácdukháchSingaporetránh bay thẳng đếnMalaysia vì họ thích quá cảnh tại Bangkok, Bali vànhững địa điểm khác rẻ hơn.Những nhà phân tích này không lo sân bayChangicóthểđedọaKLIAvìKLIAcóchiphíhoạtđộngthấphơn,điềucóthểgiúpthuhútthêmcáchãnghàngkhôngđếnKLIA.

MộtsốnhàphântíchngànhhàngkhôngcũngxóabỏniềmtinrằngAirAsiasẽbàomòncôngviệckinhdoanhcủaMASvìhaihãng tập trungvàocácphânkhúcthịtrườngkhácnhau.HọcũngtinrằngAirAsiasẽmangđếnmộtluồnghànhkháchkhổnglồmàcuốicùngsẽđemlạilợiíchchoKLIA.Dùcho kết quả dành cho hai quốc gia là gì thì đến năm 2009,Malaysia vàSingaporesẽphảimởcửabầutrờicủahọchonhau.Hiệntại,haiquốcgiađangngậptrongcácthảoluậnvềvấnđềnày.

Chínhphủvàocuộc

Vàotháng8năm2006,GiámđốcBanVậntảiHàngkhôngcủaBộVậntảiSingapore Lee Ark Boon nói rằng Singapore muốn mở rộng Thỏa thuậnDịchvụHàngkhôngđangtồntạicủanóvớiMalaysiađểchophépthêmcáchãnghàngkhôngvàcácchuyếnbaycủacảhaiphía,nhưngcầnphảicósựchấpthuậncủachínhphủMalaysia.

Cùnglúcđó,BộVậntảiMalaysiađãthànhlậpmộtủybannghiêncứucáchậuquảcủaviệcmởđườngbayKL-Singapoređốivớicáchãnghàngkhônggiá rẻcủacảhaiquốcgia.Ủybancũngđánhgiákhảnăng thihànhThỏathuận Bầu trờiMởASEAN với Singapore và các quốc giaASEAN kháctrướcthờihạnnăm2009.BộtrưởngBộDulịchMalaysiaDatukSeriTengkuAdnanTengkuMansor cũng thúcgiục chínhphủchophépTigerAirwaysbay vàoMalaysia vì điều này sẽ tạo thêm các hoạt động du lịch giữa haiquốcgia.

Mặc dù Tony Fernandes từng nói rằng ông khôngmuốn làm việc lại vớiSingaporenữa saukhiquốcgianày liên tục chống lạiAirAsiavà công tyliêndoanhởIndonesiacủanó,nhưngbâygiờ,dochínhphủcủacảhaiquốcgiađang thảo luậnnghiêm túcvề tương laingànhhàngkhôngcủahọnênmột lần nữa, Singapore dường như lại ở trong tâm trí ông. Sau khi nói

chuyệnvớiBộtrưởngBộVậntảiSingapore,RaymondLim,AirAsiađãnộpđơnxinquyềnbayđếnSingaporevàotháng9năm2006vàcócáckếhoạchtham vọng nhằm phục vụ 20 chuyến bay một ngày trên đường bay KL-Singapore.

TrongmộtbuổigặpgiữaTonyvàKimmàgiớitruyềnthôngđượcmời,LimbảoTonyrằngSingapore“rấtmuốn”AirAsia“bayđếnSingapore,”quađóchìamột bàn tay cực kỳ thân thiện cho hãng hàng không giá rẻ này,mộtgiọngđiệuấmápkháchẳntháiđộthùđịchtrướcđây.

“ChúngtôihyvọngđườngbaytừKLđếnSingaporesẽnhanhchóng[đượcmở]đểchúngtôicóthểlấymộtphầnlưulượngtrungtâmcủachúng,”vàcảhaiquốcgia“khôngnêngiữchânbấtkỳailạivìlợiíchcủamộtbên,”Tonynhận xét. Ông tự tin rằng đến tháng 5 năm 2007, AirAsia sẽ giành đượcquyềnbaycácđườngbayKL-Singapore.

Tuynhiên,kháchắcchắnlàcáccuộcnóichuyệngiữahaiquốcgiasẽphảitiếptụctrongmộtthờigiannữatrướckhichínhsáchbầutrờimởcóthểcóhiệulực.TheoBộtrưởngBộVậntảiMalaysia,DatukSeriChanKongChoy,MalaysiavàSingaporesẽtiếptụcthảoluậnvấnđềnàynhưngchỉđếncuốiquýInăm2007.Tuynhiên,đếnhiệntạivẫnchưacókếtluậnnào.

Nóichung,ngườitakỳvọngrằngAirAsiscuốicùngsẽđượcphépbayvàoSingapore,nhưngđiềunàycónghĩalàcạnhtranhsẽtănglênchovàtừSIAcũngnhưhaiLCCcủaSingapore.

MọithứkhôngdiễnbiếnnhanhnhưTonykỳvọng.Tuynhiênvàotháng10năm2007,cuốicùngôngđãcócáimàôngvậnđộnghànhlangđểđạtđược.Vàongày25tháng10,ThủtướngDatukSeriAbdullahAhmadBadawixácnhậnmộtbáocáo tin tức rằngnộicácđãquyếtđịnh tựdohóađườngbayKL-Singapore,chophépAirAsiavậnhànhdịchvụhàngkhôngsinhlời, từđóphávỡthếđộcquyềnđượcchiasẻbởiMASvàSIA.

TigerAirwayscủaSingaporecũngsẽcóthểbayđườngbaynày.Trongmộtbuổi họp báomột ngày sau thôngbáo củaThủ tướng,Tony, cực kỳ hạnhphúcvàsungsướng,nóirằngAirAsiamuốnbắtđầuhoạtđộngvàotháng12.Nóđanglênkếhoạchcho20chuyếnbaymộtngàyđếnSingaporesaukhiThỏathuậnBầutrờiMởASEANcóhiệulựckểtừnăm2009trởđi.

“Ngaysaukhichúngtôicóđượcquyềnsongphương,chúngtôisẵnsàngbắttayvào,”mộtTonyđầyphấnchấnnói.

ÔngnóirằngđườngbayKL-SingaporesẽđónggópđángkểvàolợinhuậncủaAirAsia vào năm 2008 và cũng sẽ làm vững chắcAirAsiaX. “Nó sẽđónggópđángkểcholợinhuậncủachúngtôicăncứvàoviệcđườngbayKL-Singaporerõràng làmộtđườngbayrấtsinh lời.Tôi tinmộtngàynàođó,chúngtôicóthểthựchiện20chuyếnbaymộtngày.”

Liên quan đếnMAS, ông tin rằng “Không ai sẽ thua; mọi người đều sẽthắng.ĐâykhôngphảilàvềMAShayAirAsia.ĐâylàvềMalaysia;đâylàvềviệcxâydựngmộttrungtâmkhuvựcvữngmạnhhơnnhiều,mộtASEANvữngmạnhhơnnhiều.”

AirAsiavàTonyđãđạtđượcmộtchiếnthắngnữa.LiệuAirAsiacóthểpháttriểnxađếnđâuvàlớnđếnđâu?Tiềmnăngnàyquálớnđểcóthểdựđoán.

8:SỨCMẠNHCỦATHƯƠNGHIỆUTonyFernandes tinvào sứcmạnhcủa thươnghiệu.ĐiềunàykhôngcógìđángngạcnhiênvìTonyđãcóýthứcxâydựngchoAirAsiamộthìnhảnhthànhcônglàngườimớiđếnsôinổi,trẻtrungthayvìsẵnsàngchiếmlấysânkhấutrungtâm.

Chiến lược thương hiệu thành công của ông đã đưaAirAsia từmột hãnghàngkhôngnhỏthànhmộtcôngtyniêmyếtđạichúngcógiátrịthịtrườnghàngtỷRM.SựamhiểucủaTonyvềthươnghiệuvàsứcmạnhcủathươnghiệu được tích lũy từ những ngày đầu ông làm việc cho tập đoàn giải tríVirgin(VirginMusicđãđượcbánchoEMItừlâu),côngtydosếpcủaôngvàothờiđiểmđó,SirRichardBranson,sánglậpra.

Thôngquanhiềuhoạtđộngquảngcáokhácnhau,cảmiễnphícũngnhưtrảtiền,Tonyđã khắc sâu cái tênAirAsia vào tâm trí người tiêu dùngvà thịtrườngvớitưcáchlàmộtthươnghiệuđángchúý,đồngthờikhiếnhọhiểuvềhãnghàngkhônggiárẻnàyvàthuyếtphụchọsửdụngdịchvụcủanó.

VậyTonylàmđiềuđónhưthếnào?

Chiếnlượcchínhcủaônglàquảngcáo,khôngngừngnghỉ.Ôngnắmlấymọicơhộiđể truyềnđi thôngđiệprằngAirAsia làmộtngườichơinghiêmtúctrongthịtrường,cókhảnăngcungcấpdịchvụchấtlượngcaovớimứcgiárẻ.Ôngkhônglãngphíbấtkỳcơhộinàođểhướngthôngđiệpcủamìnhvàocáccơquanchứcnăngcũngnhưcácđốithủcạnhtranh.Vàđaphầnônglàmnhữngđiềuđóvớichiphíthấpnhấtcóthể.

Tony đã từng được coi là “CEO dễ tiếp cận nhất” khi mọi nhóm truyềnthôngđềucósốđiệnthoạidiđộngcủaông.Mặcdùkhôngphảilúcnàoôngcũngtrảlờicáccuộcgọidobậnhọphoặcđangdichuyển,nhưngôngtrảlờicáccâuhỏicủagiớitruyềnthôngbằngtinnhắn.Việcgiớitruyềnthôngcóthểliênlạctrựctiếpvớiôngrấtcótácdụngkhinhiềulúcnhữngngườilàmquảngcáovàmarketingchoôngcũngkhôngbiếtôngởđâuvìôngluônbậnrộn.

AirAsia cũng chạy các chương trình quảng bá như tặng phần thưởng rútthămmaymắntrênchuyếnbay.Điềunàykhôngchỉđemlạiniềmvuichohànhkháchmàchocảphihànhđoàn,nhữngngườimàsẽđọctosốđặtchỗcủacáchànhkháchđượcchọnngẫunhiênvàtặngchohọmũlưỡitrai,cốcvàáophôngcủaAirAsia.Trênchuyếnbaycòncóhoạtđộngchohànhkhách

giảithíchcácquytrìnhantoànđểlấyphầnthưởng.Cáchànhkháchdườngnhưđánhgiácaovàthíchcáchoạtđộngvuivẻnàydùphầnthưởngchỉ lànhữngthứnhỏvàđơngiảnnhưcốcvàmũlưỡitrai.

HợptácvớiphươngTây

Tất nhiên,Tonybiết rõ rằng tặngquàmiễn phí làmột cách chắc chắn đểkhiếnmọingườighinhớvềhãng.Một cáchhiệuquảkhácđểkhiến côngchúngưathíchhãnglàhợptácvớiManchesterUnited,câulạcbộbóngđáhàngđầunướcAnhcũngnhưchâuÂu,mộtcâulạcbộbóngđáđầysứcthuhút.SựhợptácnàyngaylậptứcgiúphãnghàngkhônggiárẻcủaMalaysiađưahìnhảnhcủamìnhrakhắpthếgiới.

Bảnthân làmộtngườihâmmộWestHam,Tonybiếtsứchấpdẫnquốc tếcủaManchesterUnited hayMU, cái tên được người hâmmộ ưa thích sửdụng.Đượchâmmộgầnnhưđếnmứcsùngbáitrênkhắptoàncầu,MUsẽlàmộtcách tuyệtvờiđể thôngbáosựhiệndiệncủahãnghàngkhônggiá rẻnàyvớicácdukháchnướcngoài.Tấtnhiên,cũngkhônghạigìkhicảhaibênđềudườngnhưthíchmàuđỏ!

KhihợptácvớiMU,AirAsia,cùngvớiBộDulịchMalaysia,sẽtàitrợchotrungtâmđàotạocủacâulạcbộtạiTraffordđểđổilấyviệcnóđượchiểnthịlogovàtêngọitrênbảngđiệntửtrongmọitrậnđấucủaMUdiễnraởsânOldTrafford. Ítnhất,đây làmộtcách rất tốtđểAirAsia tiếpcậnvớicôngchúng.Ngoàira,nhữngngườihâmmộMUsẽphấnkhởinhấtnếuđượcleolênvàngồitrongmộtchiếcmáybayđượctrangtríbằnglogovàtêncủacâulạcbộmàhọtônkính.

TonyđủkhônngoanđểmangDulịchMalaysiavàoviệchợptácnàyvớitưcáchlànhữngnhàtàitrợmớichoTrungtâmĐàotạoTraffordởManchester.ThỏathuậnđãthắtchặtmộtcáchthôngminhviệctàitrợMUcủaAirAsia,đồngthờikhởiđộngmộtmốiquanhệcóýnghĩachoDulịchMalaysiavàtăngcườngmốiquanhệgiữahãnghàngkhôngvớichínhphủMalaysia.

Vàongày5 tháng4năm2007,AirAsiamột lầnnữa thôngbáo rằngnósẽhợp tác vớimột thươnghiệu nổi tiếng nữa của phươngTây, đó làAT&TWilliams,mộttrongnhữngđộiđuaCôngthức1hàngđầuthếgiới.

Dưới sự hợp tác này, AirAsia sẽ là hãng hàng không chính thức của độitrongvòngbanăm,bắtđầutừGiảiVôđịchCôngthức1Thếgiớinăm2007.ViệctàitrợsẽchophéptênthươnghiệuAirAsiađượcxuấthiệnnổibậttrên

mũbảohiểmcủahaitayđua,NicoRosbergvàAlexWurzvàtrênmũixe.

Trongmộtthôngbáo,Tonynói,“ĐâylàmộtsựpháttriểnrấtđángmừngđốivớiAirAsiavìnócủngcốsựhiệndiệncủachúngtôitrênmộtphânkhúcthịtrường khác. Mối quan hệ với AT&T Williams sẽ giúp lan tỏa các câuchuyệnvềhãngchúngtôi,vớitưcáchlàmộtthànhcônglớnởkhuvựcchâuÁTháiBìnhDươngvàviệc tài trợnày thểhiện sựcamkết củachúng tôitrongviệcxâydựngthươnghiệuAirAsia,lầnnàylàvượtkhỏichâuÁ.”

“Chúng tôichiasẻcùngcácgiá trịnhưWilliamsF1,đó làchất lượngsảnphẩm,sựchínhxácvềmặtcôngnghệ,sựhiệuquảvàthànhtíchđẳngcấpthếgiới.Tôirấtvuimừngvìchúngtôiđãbắtđầuhọchỏimộtcáchchủđộngtừmônthểthaonàyvớimụcđíchcảithiệncôngnghệcủachúngtôi,”ôngbổsung.

Trongmộtcuộcphỏngvấnkhác,Tonynói rằngmục tiêucủaông trong5nămtớilàđưaAirAsiatrởthànhmộtthươnghiệutoàncầu.

“MọingườikhôngthựcsựhiểutạisaotôilạiđangtàitrợchocácđộiCôngthức1hayManchesterUnited.Nếubạnmuốnlàmộtngườichơi toàncầu,bạnphảinóichothếgiớivềbảnthânbạn.”

SựbùngnổđạidịchSARSởchâuÁđãtácđộnglênngànhdulịchtrongkhuvực theomộtcách rất tiêucực.Vào thờiđiểmđó,AirAsiamớichỉ3nămtuổi.Tony nhận thấy rằng báo chíMalaysia không nói về sự bùng nổ đạidịchnhiềunhưbáochíTrungQuốc,nênôngbắtđầuquảngcáomạnhtrênbáoMalaysia.

Nhờquảngcáocácdịchvụhàngkhôngcủamìnhtrongkhicáchãngkhácimlặng,TonyđãkhiếnnhữngngườiđammêdulịchchúýđếnAirAsia.

Tươngtự,khinhữngngườikhácđangtránhBalisaukhiđiểmđếnnổitiếngvàonhữngdịpnghỉ lễnàybịkhủngbố tấncông,AirAsia lại tiến lênbằngmộtchiếndịchquảngcáosôinổivềviệccungcấpnhữngchiếcvégiárẻđếnnhữngđịađiểmcóvấnđềvớiýđịnhgiúpđỡphụchồilạingànhdulịchởBali,nguồn thunhậpchínhcủakhunghỉdưỡngnày.AirAsiađãđượccácquanchứcvàngườidânđịaphươngtándươngvìđiềunày.

Biểnquảngcáodiđộng

BảnthânTonylàmộtbiểnquảngcáodiđộngchoAirAsia.Ôngthườngxuấthiệntrướccôngchúngtrongmọidịpchínhthứcvớichiếcmũlưỡitraivàáo

phông AirAsia, giống như cách Sir Richard Branson trở thành phát ngônviênchocácsảnphẩmcủamình.Tonytừngđùatrongmộtcuộcphỏngvấnrằngmọingườichỉnhậnraôngnhờchiếcmũlưỡitraimàôngđangđộivànói thêm,“…nếu tôibỏmũ ra thìbạnsẽchỉcoi tôi làmộtngườiẤnĐộkhác!”

Tuynhiên, thậtkhóđểcoingườiđànôngcóhình thứcphổ thông,ănmặcbìnhdânvàluôntươiróinàylàmộtngườibìnhthườngtheocáchmọingườihaynóidùchoôngtựnhậnnhưvậy.VớitấtcảnhữngthứmàAirAsiađãđạtđượctrongmộtkhoảngthờigianquángắn,khómàtưởngtượngđượcđộnglựcđằngsausựthànhcôngcủanócóthểbìnhthường,phổthông,hayđơngiản dù xét theo bất kỳ cách nào. Tony Fernandes chính là động cơ củaAirAsia.

Bêncạnhthươnghiệuthànhcông,sựvươnlêncủaAirAsiacũngcónguyênnhânmộtphầntừvănhóadoanhnghiệp.Khôngcóhệthốngcấpbậctrongtổchức vì Tony tin vào sự cởi mở. Trongmột cuộc phỏng vấn với AirlineBusinessvàonăm2004,Tonygiải thích rằngôngquả thật rấtgầngũivớinhânviêncủamình–“…Đólàvănhóacủachúngtôi.”

Ông nói thêm, “Tôi thấy các hãng hàng không quá bị chia tách. Bạn cónhữngngườikỹsưnghĩmìnhởmộtđẳngcấpnàođó,nhữngphicôngnghĩmìnhlàáthầnvàkhôngainóichuyệnvớinhau.Cáchãnghàngkhôngđầynhữngngườihay tự ái, có cácbảnngã to lớn trongngànhnày.Chúng tôikhôngcóđiềuđó.Chúngtôibiết rằngchúngtôichỉphấnđấuvìngàymaithôi.”

Tonytinrằngviệcdễdàngtiếpcậnbanquảnlývàsựgầngũivớinhânviênlànhữngcáchtốtnhấtđểthúcđẩymọingườilàmviệcchoông.

“CáchlàmcủangườichâuÁlà,banquảnlýquyếtđịnhmọithứvànhữngngườicònlạilàmtheo.Chúngtôicómộtcáchtiếpcậnkhácởđâyvìcómộtnghìnbộnãolàmviệcchobạnthìtốthơnnhiềusovớichỉ10.”

ĐiềumàTonycố thựchiện tạiAirAsia là tạo ramộtmôi trường làmviệcvừanghiêmtúcvừavuivẻ,nơimàmọingườiđềuđượcđềcao.

CơcấuđộcđáocủaAirAsiađạtđượctheomộtsốcáchsau:

HãngcóvănphòngtạisânbayđểthuậntiệnchoviệckinhdoanhNhânviên sửdụng cùng lối vàovà lối ra để thúcđẩy sựđồngnhất

theonhómVănphòngcókiếntrúctheokiểuvănphòngmởđểkhôngcósựchiatáchhayphânbiệtnàogiữacácquảnlýcấpcaovànhữngnhânviênkhácNhânviêncóthểănmặcbìnhdânđểgiảm“khoảngcáchquyềnlực”giữamọingườiTonylàmnhiềucôngviệctạichỗkhácnhautrongdoanhnghiệpcủamình, từ khuân hành lý đến bán vé để tìm hiểu các khía cạnh khácnhaucủaviệcđiềuhànhmộthãnghàngkhôngHãngxemxétcẩntrọngmọilờiphànnàn

Tonytinrằngthươnghiệunênđượcthựchiệntừtrongrangoài.Ôngdùngmộtnửathờigiancủamìnhđểtạothươnghiệubêntrong,vìôngbiếtrằngmột công ty cần cókhảnăngbánnhữngdịchvụ củanó cho chínhnhữngngườicủanótrướcrồimớicóthểtiếpcậnngườingoàithànhcông.Nhữngngườibêntrongchínhlànhữngngườisẽmangthôngđiệpcủacôngtyrathếgiới. Không biết là văn phòngmới có được thiết kế tương tự hay khôngnhưngchắcchắnTonysẽmuốnthúcđẩycùngvănhóacởimởvàminhbạchđó.

Sựcởimởnàythậmchíchophépcáctiếpviênhàngkhôngđượctựdolàmtóc và trang điểm theo cách của riêng họ, trái ngược với các hãng hàngkhông khác bắt đội ngũ tiếp viên phải có hình thức và phong cách y hệtnhau,nhưnhânbảnvôtính.

Cơhộingangbằng

Đểthúcđẩynhânviên,AirAsiachophépmọinhânviênlâunămđủtrìnhđộ,từngườikhuânhành lýđến tiếpviênhàngkhông,cócơhội trở thànhphicôngsaukhiđượcđàotạokỹcàngtạihọcviênhàngkhôngcủanó.Nhữngngườithamgiađàotạokhôngbịràngbuộcbởibấtkỳquyđịnhnàomàbắthọ phải cống hiến toàn bộ thời gian cho hãng hàng không. Thực tế, mộtngườiTháiđanghọclàmphicông,ChanapornRosjan,đãthamdựmộtcuộcthisắcđẹpvàchiếnthắng,trởthànhhoahậuTháiLannăm2005.

Tạicácbuổinóichuyệnvàhộinghị,TonyđãchiasẻcácchiếnlượccủaôngnhằmquảngbáAirAsia.Vídụ,tạiHộinghịDoanhnghiệpVừavàNhỏchâuÁnăm2005tạiKualaLumpur,ôngtiếtlộ,“Bạnphảichothếgiớibiếtvềsảnphẩmcủabạnvàtìmcáchbiếnbấthạnhthànhmộtcáigìđótíchcực.Trongsuốt thờigianđạidịchSARSxảy ra, khôngai quảngcáovềdu lịchhàngkhông,vìvậychúngtôiquyếtđịnhquảngcáogấp3lần.Nếubạnchomọi

ngườimứcgiáđủ thấp,họsẵnsàngđánhcượcmạngsốngcủahọ.”NóđãchứngminhlàđủchínhxáctrongtrườnghợpcủaAirAsia.

Tuynhiên,theoTony,chỉquảngcáolàkhôngđủ.Thôngquaquảngcáo,cóthể làmnhiềuhơnđểgiúp tăng sự tiếpnhận của côngchúngvới công ty.Ôngđưaravídụcủariêngmìnhvềcáchmỗinhânviêncóthểđixathêmmộtbướcđểthỏamãnnhucầucủakháchhàng.

“Chúngtôiđặtvănphòngtạisânbayđểtôicóthểnóichuyệnvớikhách.Từviệcnóichuyệnvớihọ,tôipháthiệnrarằngkhôngphảimọikháchhàngcủachúngtôiđềucóthẻtíndụng,đólàlýdochúngtôikhởiđộngmộtdịchvụmàởđó,bạncóthểmuavétừMaybank2U.com.my.”

“ChúngtôicũngpháthiệnrarằngkhôngphảimọikháchhàngcủachúngtôiđềuthoảimáivớiviệcmuavétừmộttrangwebtiếngAnh.Vìvậy,chúngtôiđãthêmvàocảtiếngTrungvàdoanhthutănglên20%.Hiệntạichúngtôiđãthêm nhiều ngôn ngữ vào trang web bao gồm tiếng Malay, Tamil vàTagalog.Vìvậyhãyrangoàiđóvàtìmhiểuxemkháchhàngcủabạnmuốngì.”

“Sửdụngbáochí”

PhầnthúvịvẫnlàcáchTonysửdụngbáochíđểquảngbáAirAsiakhimàchỉcóngânsáchhạnhẹpdodoanhnghiệpbịràngbuộcvềchiphí.

“Hãysửdụngbáochí.Họlànhữngngườibạntuyệtvờinhấtcủabạntrongviệcgiúpđỡquảngbásảnphẩmkhibạnkhôngcónhiềutiền.Mọinhàbáotôigặpđềucósốdiđộngcủatôi.Chúngtôirấtgầngũi.”

KhinhìnvàomứcđộxuấthiệntrướccôngchúngcủaAirAsiavàbảnthânTony,rõrànglàkhôngphảiôngđangđùa.Tonyquảthậtđãdùngbáochíđểtruyềnđạtsựchỉtríchcủaôngvớinhữngkẻtiêucực.KhôngaiquênđượcphảnứngcủaôngkhichínhphủSingaporengăncảnAirAsiavàođấtnướcnày.AirAsia đã trả đũa bằngmột quảng cáo có sự xuất hiện củaAirAsiacùngvớikẹocaosu,mộttrongnhữngmặthàngbịcấmtạiSingapore.

Quảng cáo này đã thành công trong việc chiếm được trái tim của nhữngngười Singapore. AirAsia đã nhận được khoảng 8.000 bức thư ủng hộ từnhữngngườiSingapore,trongđóhọnóirằnghọrấtthíchquảngcáovàướcrằnghọcó thểđốimặtvớichínhphủcủahọ theocáchnhưvậy.Quả thật,AirAsia nổi tiếng với các quảng cáo thôngminh.Một quảng cáo trêu đùaSingapore khác lại ám chỉ vào hình ảnh biểu tượngCôgái Singapore của

SingaporeAirlineskhichocáctiếpviênhàngkhôngcủaAirAsiaxuấthiệncùngvớikhẩuhiệu“Cómộtcôgáimớitrongthịtrấn.Vuigấpđôivàgiáchỉmộtnửa.”

MọiquảngcáocủaAirAsiađềuxoayquanhcùngmộtlogo,cùngmộtmàusắcvàcùngmộtthôngđiệp.LýdocủaTonyrấtđơngiản:“NgườiMalaysiacó xu hướng đưa quá nhiều thông điệp vào trongmột quảng cáo. Nhưngchúngtôikhônglàmthế.KhibạnnghĩvềAirAsia,bạnnghĩvềgiárẻ.HãynhớrằngRomekhôngđượcxâydựngtrongmộtngày.Trongbanăm,chúngtôichỉtậptrungvàomộtthứ–giárẻ.”

Nhữngmứcgiá rẻcủaAirAsiađã từngkhiếnhãnggặp rắc rối ítnhấtmộtlần.Vàonăm2004,BộtrưởngBộVănhóa,NghệthuậtvàDulịchkhiđólàDatuk PadukaAbdulKadir Sheikh Fadzir đã buộc tội hãng này đánh lừangười tiêu dùng bằng các quảng cáo hứa hẹnmức giá thấp 1,99RM chonhữngchiếcvéđiđếnmộtsốđịađiểmtrongnước.Tonynhanhchónggiảithíchrằnghãngđãnóirõkhôngphảighếnàocũngđượcbánởmứcgiáthấpcựcđiểmnhưthếvàbộđãchophéphãngtiếptụcquảngcáo.

Đểtránhsựnhầmlẫnvàmọiảnhhưởngtiêucựcvềtênthươnghiệucủanó,AirAsiađãthựchiệnmộtcuộctrìnhdiễnsảnphẩmlưuđộng(RoadShow)trêntoànquốcđểgiảithíchchokháchhàngvềnhữngmứcgiárẻcủanó.Đólà một bài học bổ ích cho hãng hàng không giá rẻ này. Trong số nhiềuchươngtrìnhquảngbágiárẻcủanó,cómộtcáiđãtrởthànhchủđềbàntáncủathànhphố,đólàchiếndịchtặng2triệuchỗngồimiễnphí.

Vào tháng12 năm2005,AirAsia đã tặng số chỗngồi đó trongmột chiếndịchmarketingkhuvực“khônggiớihạn.”Nhândịpkỷniệm4năm thànhlập hãng. Chiến dịch kéo dài trong khoảngmột tháng.Đó là lần đầu tiênAirAsiachạymộtchiếndịchmarketingkhuvựclớnđếnvậy,mộtchiếndịchmàhóa ra lại trở thành “lễ hội” chỗ ngồimiễn phí trênmạng lớn nhất từtrướcđếnnayởchâuÁ.

Haitriệuchỗngồiđódànhchotấtcảcácchuyếnbaytrongnướccũngnhưtrong khu vực, khởi hành từ các trung tâm củaAirAsia ởKuala Lumpur,Senai,BangkokvàJakarta.Chiếndịchđượcchạyđồngthờitại8khuvựcmàhãnghàngkhônggiárẻnàyđangvậnhànhhơn100chuyếnbaytrongnướcvà trong khu vực vào thời điểm đó, là Malaysia, Thái Lan, Indonesia,Singapore,Macau,ViệtNam,PhilippinesvàCam-pu-chia.

Đối vớimột hãng hàng không luôn chặt chẽ về chi phí, đây đúng làmột

bướcđiđầyấntượngvàtáobạo,nhưngnódườngnhưđãthànhcông,khôngchỉởkhíacạnhgiúptăngdoanhthu,màcònkhắcsâuvàotâmtrímọingườirằngAirAsiacógiárẻnhất!

YẾUTỐTHÀNHCÔNGSỐ4CỦAAIRASIA:SỞHỮUMỘTMẢNHTÂMTRÍBẠN

Ngàynay,AirAsia làhãnghàngkhônggiá rẻhàngđầuchâuÁnhờchiếnlượcmarketingđơngiảnvàđượcthựchiệntốtcủanó.

Chiến lượcmarketing củahãngđã thành công trongviệckhắc sâu cái tênAirAsiavàotâmtrícôngchúngđểmọingườithựcsựbiếtrằng,bâygiờ,họcũngcóthểbay.

KhẩuhiệucủaAirAsia:

“Giờmọingườiđềucóthểbay.”

làthứthuhútđámđôngmạnhnhấtcủanó,bảođảmchonhữngngườicónhucầudichuyểnvới số tiềnhạnchế rằnghọcó thểcấtcánhvàobấtkỳ thờiđiểmnàođếnbấtkỳnơinào.Vémáybaykhôngcònlàvậtcảngiữnhững

ngườithíchdulịchnhưngrỗngtúidướimặtđấtnữa.

ĐiềuAirAsiađãlàmlàgiànhđượcmộtvịtrítrongtâmtrícủacôngchúng;hãnghàngkhôngđãcóthểsởhữumộtmảnhtâmtríchúngtanhờlờituyênbốtựdođầyhấpdẫnnày.Nóthuhútkháchhàngnhưmậtthuhútong.

TấtcảchiếndịchmarketingcủaAirAsia tập trungvàomột thôngđiệpcốtlõi, rấtdễhiểuvà rấtđượcmongmuốn, rằngAirAsia làhãnghàngkhôngvừa túi tiền nhất trên bầu trời châuÁ.Đây là “lời đề nghị đặc biệt” củaAirAsiadànhchonhữngdukháchchâuÁvàtheonhữngthôngtincóđượcđếnbâygiờthìcácdukháchchâuÁđãnhậnlấynóđầyvuisướng!

Còncáchnàokhácgiúphãnghàngkhôngtrẻ tuổiđầycanđảmnàycóthểnắmgiữtâmtrívàcóthểcảtráitimchúngtanữa?

Vềđiềunàythìcómộtcâuchuyệngâysửngsốtvềnhữngngàyđầutiêncủanó.Mặcdùkhibắtđầu,côngtynợ40triệuRMnhưngnóđãtrảhếtkhoảnnợnàychỉtrongnămđầutiênhoạtđộng.ThànhtựunàyđạtđượcchủyếunhờsựnhạybéncủamộtCEOđầythuhútnhưngkhôngcókinhnghiệmvềhàngkhông.

TonyFernandeschắcchắnlàphátngônviênnổitiếngnhấtcủaAirAsia.Vớisựnhiệttìnhtáobạovàkhôngthểdậptắt,ôngđãthànhcôngtrongviệcnắmbắtđượctrítưởngtượngcủacôngchúng.ChínhnhờvịCEOnàymàAirAsiacóthểcủngcốvịtrílàtâmđiểmchúýcủachúngta.

NhữngđạidiệntruyềnthôngcósốdiđộngcủaTony,vìvậy,họcóthểdễdàngxácminhcácsựkiệnvàconsố,thuthậpđượctừngmẩuthôngtintừvịlãnhđạocaonhất.ĐiềunàybiếnTonyvà rộnghơn làAirAsia, thànhmộtlựclượngluônsẵnsàngtrongtâmtrícủacácđạidiệntruyềnthông,nhữngngườiquyếtđịnhcôngchúngđọcgìtrênbáovàxemgìtrênti-vi.

ChínhmộtchiếnlượcmarketingthôngminhđãbảođảmchoAirAsiacómộtmứcđộbaophủ rất rộngmàkhông cầnphải chi nhiều tiềnvào các chiếndịch quảng cáo và tiếp cận công chúngkhổng lồ.Không có gì đáng ngạcnhiênkhiAirAsiadườngnhưlúcnàocũngởtrongtâmtríchúngta.

VìAirAsiatiếptụcxứngđángđượcđưalêncáctintứcnênnósẽtiếptụcsởhữumộtmảnh tâm trí của chúng ta.Quả thật, có rất nhiềumẩu tin thúvịkhiếnhãnghàngkhôngnàylọtvàomắtvàtâmtrícủacôngchúng:

Mua200chiếcAirbus (DòngA320)đểhoàn thiệncáckếhoạchmởrộngđộibayKếtquảtàichínhđượcbáocáohàngquýGiànhđượccácđườngbaymớitrongcácquốcgiachâuÁkhácThànhcônglớnvềtàichínhtrongkhiMASlỗlớnSựcạnhtranhvớiMASvềnhữngđườngbayvàhànhkháchnhấtđịnhViệcchínhphủMalaysiadànxếphaihãnghàngkhôngđẳngcấpthếgiớicủanó,trongđócốgắngbảovệlợiíchcủatấtcảcácbênXâydựngmộtnhàgasânbaygiárẻ(LCCT)ChínhphủMalaysiaquyếtđịnhgiảmPhíDịchvụHànhkhách(PSC)chonhữngngườisửdụngLCCTLiêndoanhvớicácquốcgiakhácđểnhanhchóngthâmnhậpvàothịtrườngcủachúngTrận chiếnvới chínhphủMalaysia vàSingapoređểgiànhquyềnhạcánhtạisânbayChangi,điềusẽchắcchắnđemlạilợiíchchotấtcảnhữngngườidichuyểngiữahaiquốcgiaCácgiảithưởngquốctế,baogồmcảgiải“HãnghàngkhônggiárẻtốtnhấtchâuÁ”doSkytraxởLondontraotặngnăm2007Kế hoạch tạo ra một hãng hàng không giá rẻ đường dài có tên là“AirAsiaX”–nếuthànhcông,nósẽlàcôngtyđầutiêntrênthếgiớilàmđiềunàyThànhcôngtrongviệcthuyếtphụcdoanhnhânnổitiếngngườiAnh,SirRichardBranson,đầutưvàoAirAsiaX

Câu chuyệnvềAirAsia được giới truyền thôngkể trongmục “Quốc gia,”còn các thươngvụkinhdoanhvà số liệu tài chínhđược tiết lộ trongmục“Kinhdoanh.”

Trong lúcđó,Tonyđộichiếcmũ lưỡi traiđỏcó logoAirAsianổibậtbêntrênđếncáccuộcgặpvớigiớitruyềnthông.Mỗibứcảnhđượcđăngcủaôngđều làmột hình ảnh quảng cáo cho hãng vàmỗi cuộc phỏng vấn đều trởthành nguyênmột trang quảng cáomiễn phí đến công chúng trị giá hàngngànRM.

Tuynhiên,mặcdùcáchìnhthứctiếpcậncôngchúngmiễnphíquatruyềnthôngđềurất tốt,nhưngAirAsianhậnranócũngcần tiếnhànhmộtchiếndịch thươnghiệuhoàn chỉnhnếunómuốnvươnđếnphần còn lại của thếgiới.Xétchocùngthìhàngnăm,AirAsiađềunhậnhàngtrămtriệukháchtừmọinơitrênthếgiới.

Đốivớitruyềnthôngnướcngoài,cóthểAirAsiakhôngđángđểđưatinnhư

vớitruyềnthôngchâuÁvìphươngTâyvốnđãvẽchitiếtvềthànhcôngmàcáchãnghàngkhônggiárẻcủariêngnóđạtđược,nhưRyanAir,easyJetvàSouthwestAirlines.Vìvậy,AirAsiasẽphảichitiêumộtcáchkhônngoanđểtiếpcậnđượcvớicảnhữngdukháchởphầnthếgiớiđónữa.

AirAsiađãsửdụngthểthao,đặcbiệtlàbóngđávàđuaxe,haimônthểthaođượcưachuộngnhấtthếgiới,đểthuhútsựchúýcủatoànthếgiới.

TrởthànhnhàtàitrợchocâulạcbộbóngđáManchesterUnitedvàđộiđuaCông thức 1 Williams-BMW, AirAsia đã khiến hàng triệu người thườngxuyên theodõinhữngmôn thể thaonàybiết đếnnó.Màuđỏ,màu truyềnthốngcủaAirAsiavàMU,khiếnsựkếtnốigiữađộibóngyêuthíchcủahọvàkỳquanchâuÁnàytrởnênngàymộtrõrànghơntrongtâmtrícủanhữngngườihâmmộbóngđácuồngnhiệt.VìmộtvàilýdomàAirAsiađãkhôngtài trợFerrari,độiđuacómàu truyền thống làmàuđỏ,mà thayvàođó làWilliams-BMW.

Thếnhưngtạisaolạitàitrợcảcáctrọngtài?

NguyênvănlờiTonynói:

“Vớigần50 trậnđấu[bóngđá]diễnrahàngtuầnvà lượngkhángiả trungbình[trongcùng]tuầnlàgần100triệungườixemtrảidàitrên200vùnglãnhthổ, việc tài trợ này chắc chắn làmột công cụ làm thương hiệu toàn cầumạnhmẽ,giúpchúngtôinângcaomứcđộnhậnbiếtvềthươnghiệumình.”

Với tất cả những điều trên, cộng thêm việc thường xuyên quảng cáo vềnhữngmứcgiárẻcủamìnhtrênbáo,liệucócầnphảihỏitạisaobạnkhôngnghĩđếnbấtkỳhãnghàngkhônggiárẻnàokháckhibạnnghĩđếnviệcbayrẻkhông?

9:CÁCCỘTMỐCTrongmột thờigiandài,AirAsiađượcbiếtđến làhãnghàngkhônggiárẻthànhcôngnhấtchâuÁ.Nhưngsaungày5tháng1năm2007,cóthể,nósẽđược biết đến là hãng hàng không giá rẻ thành công nhất không chỉ vớichuyếnbaychặngngắnmàcònvớichuyếnbayđườngdài.

ĐólàngàymàTonyđưavàohoạtđộnghãnghàngkhônggiárẻđườngdàimớimàđượcbáocáolàbayđếnLondonchỉvới9,99RM.HãnghàngkhôngmớinàylàAirAsiaX,tênthươnghiệucủadịchvụđườngdàidoFlyAsianExpress(FAX),côngtyconcủaAirAsia,điềuhành.

Banđầu,AirAsiaXlênkếhoạchhoạtđộngvàotháng7năm2007,bayđếncácđịađiểmnhưTrungQuốc,ẤnĐộvàcảchâuÂu,nhưngnóbịhoãnđếnquýIIInăm2008vìchiphíthuêmáybayđãtăngđángkểvàhãngthiếumáybayđểthựchiệnđiềunày.

Tuynhiên,côngtyđãquyếtđịnhđinhanhhơn.FAXđãkýmộtthôngcáochungvớiAirbusđểmua10chiếcA330-300vớiquyềnchọnthêm5chiếcnữadànhchodịchvụđườngdàicủanó.FAXcũnglênkếhoạchmuathêm10máybayđểmởrộngđộibaylên25chiếcvàonăm2013.

Giániêmyếtcủamỗichiếcmáybaylà183triệuđô-laMỹ,nhưngngườitatinrằngFAXcóthểđượcchiếtkhấulớnnhờmuanhiều.

Cácmáybaysẽđượcbàngiaotừtháng12năm2008đếnnăm2011,trongkhiFAXkỳvọngbắtđầuhoạtđộngđườngdàivàođầutháng9năm2007vớicácmáybaythuê.

Đểtậptrungvàoviệcvậnhànhmộtdịchvụđườngdàigiárẻsinhlờihơn,FAXquyếtđịnhtrảcácđườngbaynôngthônlạichoMAS,côngtymàvừamớithànhlậphãnghàngkhônggiárẻcủariêngmìnhcótênlàFirefly.

TínhđếnhiệntạithìFAXkhôngphảilàmộtbộphậncủacôngtyniêmyếtAirAsia.SựliênhệlớnvàduynhấtgiữaAirAsiavàFAXlàTony.

KhiAirAsiamớibắtđầuhoạtđộngvàocuốinăm2001,tấtcảnhữnggìnócólà hai chiếc máy bay Boeing 737-300 được thuê.Mãi đến tháng 11 năm2003,nómớicóchiếcmáybayđầutiênhoàntoànthuộcsởhữucủamình.

Vàongày5tháng1năm2002,đúng5nămtrướckhiTonycôngbốkếhoạch

đườngdài,AirAsiađãthôngbáovềýtưởngmới“giárẻ,khôngdiềm”củanócũngnhưchươngtrìnhquảngbá“Giávémới,điểmđếnmới”đếnPenangvà Kota Bharu. Trong phiên bản được sửa đổi này, AirAsia có 33 chiếcBoeing737-300và25chiếcAirbus320,đồngthờiđãđặthàng150AirbusA320vớiquyềnchọnmuathêm50chiếcnữa.

Theolịch,60chiếcA320đầutiênsẽđếntrongkhoảngtừtháng12năm2005đến tháng6năm2009, trongkhi 90 chiếcA320 còn lại sẽ đượcbàngiaotrongkhoảngtừtháng3năm2009đếntháng12năm2013.Trongkhichờđợi,đếntháng7năm2007,trungtâmcủaAirAsiatạiLCCTsẽđượctrangbịđầyđủmáybayA320.Hiệntại,AirAsiađangphụcvụ80đườngbaytạihơn10quốcgiavàvậnhànhgần200chuyếnbaymộtngày.

Nhữngbướcnhảyvọtkhổnglồtrongviệcvậnhànhnàyđượcthựchiệnchỉtrong5năm,giúpđưaAirAsiatừmộtcôngtynợchồngchấtthànhmộttrongnhữnghãnghàngkhônghàngđầukhuvực.

Mộtngườiđitrướcđángkhâmphục

Trong lịch sử ngắn ngủi củamình,AirAsia là người đi trước trong nhiềukhíacạnh.NólàhãnghàngkhôngđầutiênởchâuÁđưavàosửdụngmộthệthốngkhôngdùngvé,làhãnghàngkhôngđầutiêntrênthếgiớichophépđặtchỗbằng tinnhắnvà làhãnghàngkhôngđầu tiênởchâuÁcómột trangwebđangônngữ.AirAsiađãpháttriểnnhanhhơnbấtkỳhãnghàngkhông

nàokhácvàvẫncònnhiềukhoảng trốngđểphát triểnxahơn.Trongnămhoàn chỉnhđầu tiênđi vàohoạt động, năm2002,AirAsia đãkhởi động5đườngbaynộiđịamới,đểrồisauđólà4chuyếnbaynộiđịa.Chuyếnbaykhuvựcđầutiêncủanólàvàonăm2003điPhuket.Nhiềuđườngbaykhácđượcbổsungvàonămsauđó.

Sốlượnghànhkháchtăngmạnhtronghainămhoạtđộngđầutiên.AirAsiakỷniệmtỷlệtăngtrưởnghànhkháchđạtmức400%vàongày9tháng5năm2003,mộtthànhtựuphithườngnhờnhữngchươngtrìnhquảngbásángtạocủanó.Chỉ riêng trongnăm2003,AirAsiađã thamgiavàonhiều sựpháttriểnthúvị.

7thángsaukhiTonyvàđộingũcủaôngtiếpquảnAirAsia,sốhànhkháchhàng tháng của hãng đã tăng gấp 10 lần, từ 15.000 lên 150.000 và hãngnhắmđếnmụctiêumởrộngđộibaylên18chiếcvàocuốinăm2004.Trướcđó,nóchỉhoạtđộngvới7chiếcmáybayđithuê.Đểmởrộngđộibaynhằmđápứngvớinhucầuhànhkháchngàycàngtăng,hãngđãxinmộtkhoảnvaytheo hạn mức tín dụng 100 triệu RM từ ngân hàng DBS và ngân hàngPhươngNam(giờđãsápnhậpvớingânhàngCIMB)đểtàitrợchoviệcmua4chiếcBoeing737-300.

Vàotháng10năm2003,AirAsiathànhlậptrungtâmthứhaiởMalaysiatạiJohor Bahru và bắt đầu các chuyến bay điểm-đến-điểm từ JB đi KotaKinabalu,Kuching,LangkawivàPenang.Cuốinămđó,thànhtíchtuyệtvờicủaAirAsiađãđượcTrungtâmHàngkhôngchâuÁTháiBìnhDươngcôngnhậnkhinógiànhgiải“HãnghàngkhôngchâuÁTháiBìnhDươngcủanăm2003.”Cùngđượcvinhdựnàycòncóhãnghàngkhônggiárẻcó trụsởởÚc,VirginBlue.

Chiếnlượcchiếnthắng

Sựpháttriểnđángchúýnhấtcủahãnghàngkhôngnàytrongnăm2003làthành lậpThaiAirAsia, công ty liêndoanhvớiShinCorporationcủaTháiLan.

Như đã được nói đến trong chương đầu tiên, liên doanh với các quốc giatrongkhuvực làmộtchiến lượcquan trọngvớisựphát triểncủaAirAsia.Những thương vụ này được dựa trênmô hình kinh doanh bán kính 3 giờđồnghồvàrấthiệuquảvìcàngcónhiềuchỗđứngởcàngnhiềuquốcgiathìbánkínhmở rộngcủaAirAsia càng lớn.TrungQuốcvàẤnĐộ làhai thịtrường lớnnhất trongkhuvực,nhưng từMalaysia,AirAsiakhông thểđến

đượcphầnlớncácđịađiểmởhaiquốcgianàyvìcácchuyếnbaysẽphảimấtlâuhơn3giờđồnghồ.

ĐâylàlýdoTháiLanvàIndonesialàhaiđịađiểmliêndoanhlýtưởng.Vídụ,TháiLangầnvớiTrungQuốcvàẤnĐộhơnsovớiMalaysiavàquantrọngnhấtlàTháiLancócácthỏathuậnvớiẤnĐộvàTrungQuốcchophépcáchãnghàngkhôngđăngkýởTháiLanđượcbayđếnhaiquốcgianàysaukhihạcánhtạiTháiLan.ĐiềunàyđãđemlạichoAirAsiamộtkhônggianmởrộngkhổnglồ.

Nhờnắmgiữ49%cổphầnkiểmsoátvàquyềnquảnlýởThaiAirAsia,TonycóthểkiểmsoátcáchoạtđộngcủahãnghàngkhôngnàyvàdẫnlợinhuậnvàotàikhoảncủacôngtyniêmyếtđạichúngAirAsia.ThaiAirAsiasửdụngcùngmộtchiếnlượcmarketingnhưAirAsiakhigiớithiệu20.000chỗngồigiárẻchỉvới99bahtvàotháng1năm2004,manghànhkháchtừBangkokđiChiangMai,Phuket,HaadyaivàKhoonKhaen.Sauđóvào tháng2,nóthựchiệnchuyếnbayquốctếđầutiêntừTháiLanđiSingapore.

BảnthânIndonesiađãlàmộtthịtrườnglớnđểAirAsialaovàovìởđâycólựclượnglaođộngkhổnglồthườngđếnMalaysiatìmviệclàm.HàngtrămngànngườiIndonesiabayqualạigiữaIndonesiavàMalaysiamỗinăm,tạoramộtnhucầulớnvềvậntảihàngkhông.Vàongày30tháng3năm2004,AirAsiađápxuốngBandung,đánhdấu lầnđầu tiênhạ cánh tại Indonesia.Khoảng hai tuần sau,một chuyến bay JB-Jakarta đã được khởi động.Chỉriêngtrongnămđó,hãngđãđưavàokhaithác6đườngbayđếnIndonesia.

HongKonglàmộtvùnglãnhthổkhácmàAirAsiamuốn“chinhphục.”Trởngạiduynhấtngăncảnnótiếpcậnhònđảonàychỉ lànhữngmứcphísânbayquốctếcựckỳcao.Cuốicùng,AirAsiađãchọnMacau,mộtđịađiểmdulịchnổitiếngvớinhiềusòngbạcvàchỉcáchHongKongnửatiếngđiphà.ChuyếnbayđầutiêncủahãngđếnMacauđượcthựchiệnbởiThaiAirAsiavào tháng 7 năm 2004. Thai AirAsia hoạt động từ Bangkok, nơi gần vớiMacau hơn so với KL. Chuyến bay khai trương từ KL đến Macau củaAirAsiadiễnravàotháng12nămđó.

NhưngsaukhisânbayQuốctếHongKongchochạymộtgóimớivàonăm2006đểthuhútcáchãnghàngkhôngnhỏhơn,trongđógiảmphíquyềnhạcánhđến75%trong6thángđầutiênvàhạcảphíđỗ,AirAsiacuốicùngđãhạcánhđượcvàođặckhusầmuấtnày.AirAsia lênkếhoạchkhởiđộng3chuyếnbayđếnHongKongvàonăm2007vàtháng1năm2008.

Niêmyết!

Tấtnhiên,mởrộngđườngbaylàmộtđiềurấttuyệtvời,nhưngtrởthànhmộtcông ty niêm yết đại chúng còn là một điều tuyệt vời hơn đối với hãng.AirAsiabắtđầumộtchươngmớitronglịchsửcủamìnhkhinóđượcniêmyết trênBảngChínhcủaBursaMalaysiavàongày22 tháng11năm2004,saugần3nămhoạtđộng.

Nóghinhậnmộtmứcgiámởcửahợplýlà1,25RM,caohơn9sensovớigiá chàobán là 1,162RMvàđóng cửangàyhômđóở1,4RM, tănggần20,5%hay23,8sensovớigiábanđầu.

AirAsiakếtthúcnăm2004vớimộtsựmởrộngđượctăngtốc.Saukhithuvềmộtkhoảnlợinhuậnhợplýtừquátrìnhniêmyết,nókýmộtthôngcáochungvớiAirbusđểmua80máybayAirbusA320.ĐiềunàyxảyrachỉmộtthángsaukhiIPO.Với40đơnhàngchắcchắnvà40quyềnmua,thươngvụnàylàđơnhànglớnnhấttừtrướcđếnnayđếntừmộthãnghàngkhôngchâuÁđốivớidòngA320.Theomứcgiáđượccôngbố,mỗichiếcA320cógiákhoảng62,5triệuđô-laMỹ,nhưvậytoànbộthươngvụnàysẽtiêutốncủaAirAsiagần5tỷđô-laMỹ,nhưngrấtnhiềungườitinrằng,khimuavớisốlượng lớn như vậy, AirAsia sẽ được chiết khấu lớn và có nhiều tin đồnkhẳngđịnhmứcchiếtkhấulà50%.

BằngviệcmuamộtsốlượnglớnmáybayA320từAirbus,AirAsiathểhiệnrằngnóđangchuyểndầntừmộtđộimáybayhỗnhợpcảBoeingvàAirbussangmột độimáy bay chuẩn, chỉ gồm những chiếcAirbus có chất lượngvượttrội.

KhihoạtđộngvớimộtđộibaychỉtoànA320,dòngmáybaychỉcómộtlốiđiởgiữavàcóthểchứađến180chỗngồi,AirAsiachorằngnócóthểgiảmmứcgiávốnđãrẻcủanóxuốngmộtmứccònthấphơnnữa.TonygiảithíchrằngsaukhinghiêncứucẩnthậncácđềxuấttừBoeingvàAirbus,ôngtinrằngAirbussẽgiúpAirAsiatiếtkiệmđượcnhiềuchiphíhơn.

“Nếuxéttheomứctiêuthụnhiênliệuvàviệcbảodưỡngthìnórấtkinhtế.VớichấtlượnghoạtđộngvượttrộivàsựhỗtrợtuyệtvờicủaAirbus,chúngtôitinchúngtôicóthểgiảmchiphímàvốnđãthấphơnnhiềusovớibấtkỳhãngnàokhác.Vésẽrẻhơn,”ôngnóisaulễkýthôngcáochungvớiAirbus.Vàonăm2004,AirAsia tăngsốđiểmđếnmànóphụcvụtừcáctrungtâmkhácnhaulênthêm11điểmquốctếvà4điểmtrongnước.

Chỗngồimiễnphíííííííí…!

AirAsiakỷniệmđầunăm2005bằngviệcchobatchuyếnbayđầutiêncủacông ty liên doanh ở Indonesia, AWAIR và cùng với đó là chương trìnhquảngbánóngnhấtnhândịpkỷniệmthànhlậplầnthứ3–10.000chỗngồimiễnphídànhchonhữngainhanhtaynhất!

Thậmchísốquàtặngcònnhiềuhơn.5ngàysaukhiAirAsiachạychươngtrìnhchỗngồimiễnphínày,hãnglạimộtlầnnữacungcấp50.000chỗngồimiễnphítrênInternetđikèmvớiviệcmởrộnglịchtrìnhchuyếnbaycủanóđếntháng10năm2005.

Vàotháng4,hãngđãthêmManila,Philippinesvàodanhsáchđiểmđếnvàbay đến sân bay Quốc tế Diosdado Macapagal (trước là sân bay ClarkAngeles)đồngthời từKLvàKotaKinabalu.Sauđóvàotháng9,AWAIRlầnđầutiênhạcánhtạiKLIA,đánhdấuchuyếnbayquốctếđầutiêncủanó.

Trong4nămhoạtđộngtínhđếntháng12năm2005,AirAsiađãvậnchuyển15triệuhànhkháchđếnvàđitừcácđịađiểmtrongkhuvực.

Mộtcộtmốcnữađạtđượcvàongày8tháng12:chiếcAirbus9M-AFAđầutiên củaAirAsia đếnKLIA từToulouse sau chuyếnđi dài 19 tiếng.Ngàyhômsau,chiếcAirbusA320đầutiêncủaAirAsiaramắttạiTriểnlãmHàngkhôngLIMA2005đượctổchứctạiLangkawi.6ngàysau,chiếcA320củaAirAsiabắtđầuthựchiệndịchvụthươngmạicủanó,đầutiênlàvớiKotaKinabalu.Năm2005,AirAsiađãbổsung8chuyếnbayquốctếvà4đườngbaynộiđịavàobảnđồcủanó.

Trongtoànbộthờigian,AirAsiađềunhắmvàothị trườnghànhkháchbánlẻ.Khônggiốngnhưcáchãnghàngkhônghàngđầu,nókhônggiữmộtphầnchỗngồichocácđạilýdulịch,cáccôngtymàthườngđưaragiáđượcchiếtkhấurấtnhiềusovớigiániêmyết.

Tuynhiên,tìnhthếđãthayđổikhidulịchgiárẻđượcthịtrườngchấpnhậnrộngrãi.SốlượngngườiđidulịchgiárẻđãtăngmạnhnhờnhữngchiếcvégiárẻdoAirAsiacungcấp.Rấtnhiềungườimàtrướcđâychưabaogiờnghĩđếnviệccóđủ tiềnđểđinghỉởnướcngoàigiờđãcó thể thựchiệnđượcđiềuđó.

Cácđạilýdulịchđãnhậnratiềmnăngkhổnglồcủathịtrườngdulịchgiárẻ, đặc biệt khi họ nhận đượcmột lượng lớn đơn đặt hàng các chuyến đitrongnướctạinhữnghộichợdulịchlúcmọingườiđặtvécủaAirAsia.

Những lờiyêucầu liên tụcvềmộthệ thốngđặtvédànhchocácđại lýđãkhuyếnkhíchAirAsia tập trungvào thị trườngđại lýdu lịch.Vào tháng1năm2006,hãngđãkýmộtthỏathuậntoàncầuvớiGalileo,nhàcungcấphệthốngphânphốitoàncầuhàngđầu(GDS).

Dướithỏathuậnnày,AirAsiasẽchohơn50.000đạilýdulịchđượctiếpcậnđộcquyềnvớinhữngchiếcvégiá rẻcủanó trên toàn thếgiới, từđógiúphãngvươntớivàphụcvụđượcmộtmạnglướicácthịtrườngrộnghơn,lớnhơn,đangkhaokhátdịchvụhàngkhônggiárẻ.ĐâylàlầnđầutiênAirAsiađượcgiớithiệuvớithịtrườngquamộtkênhphânphốilớnvàcóuytín.

Tấtnhiên,kếhoạchhợplýhóađườngbayđãthúcđẩymạnhmẽcôngviệckinhdoanhcủaAirAsia.Nhưđãgiảithíchtrướcđây,AirAsiađãđảmnhậnhơn99đườngbaytừMAS,từđónhânrộngmạnglướicủanóchỉquamộtđêm.BằngviệcvậnhànhtừKL,JohorBahru,BangkokvàJakarta,AirAsiamởthêm2trungtâmnữa,KotaKinabaluvàKuching,chủyếuđểphụcvụcácchuyếnbayđịaphươngtrongvùngBorneo,cũngnhưđếncácthịtrườngkhuvựckhác,quađómởrộngthêmmạnglướicủanó.

Tuynhiên,bắtđầutừngày1tháng10năm2007,cácdịchvụkhuvựcnôngthôn(RAS)sẽđượcgiaolạichoMAS.CácđườngbaynàysẽđượcphụcvụbởiMASWing,một chi nhánh củaMASđược thành lậpđểquản lýRAS.FAX,banđầucũngđượcAirAsia thànhlậpđểđiềuhànhRAS,bâygiờsẽtậptrungvàodựánđườngdàigiárẻmàgiờđượcđổitênthànhAirAsiaX.

Cũng trong thángđó,AirAsia thôngbáo rằngnó sẽ thựchiệnquyềnchọnmua40máybayAirbusA320.Nócũngký30quyềnchọnkhác,nângtổngsốđơnhàngA320lên100đơnhàngchắcchắnvà30quyềnchọn.Cùngvớiviệcvượtquadấumốc20triệuhànhkháchvàotháng6năm2006,AirAsiađãchạymộtchươngtrìnhquảngbá“Mua1Tặng1”sauđóvàogiữatháng8.

Chúng ta có thể thấy rằng số lượng hành khác được AirAsia vận chuyểnhàngthángđãcaohơnnhiềusovớicùngkỳnămtrước.Điềunàychothấyrằng hãng đang phát triển rất tốt,mặc dù phải đốimặt với vô vàn tháchthức.

“AirAsialàđứaconcủatôi.”

ĐốivớiTony,ngườicónhữngkhoảnđầutưriêngvàoTuneMoney.comvàTuneHotels.comthôngquaTuneGroup,cổđônglớncủaAirAsia,AirAsiavẫnlàtrọngtâmcủaông.

SaulễkýkếtgiữahãngcôngnghệthôngtinlớnnhấtnướcAnh,LogicaCMGvàtậpđoàndịchvụtàichínhkhôngdiềmtrựctuyếnTuneMoney.com,Tonyđãnhấnmạnh rằngAirAsia là cuộc sốngcủaông, “là côngviệc toàn thờigiancủatôivàlàđứaconcủatôi.”

“VớitưcáchlàthànhviênHộiđồngQuảntrị(trongcáccôngtymới),thỉnhthoảngtôisẽđưaraýtưởngnhưngtrọngtâmcủatôivẫnlàAirAsia,”ôngnóithêm.

TonynóiAirAsiađangtrảiquakhoảngthờigiantốtđẹpnhất từ trướcđếnnay,vìlầnđầutiêntrongvòng5năm,“chúngtôiđãcómộtconđườngthôngthoáng” và thực tế rằngBộ trưởngBộVận tải “sẽ nói chuyện với nhữngngườiSingaporecũnglàmộttintứctuyệtvời”đốivớihãnghàngkhônggiárẻnày.

“Hiện nay, tôi đang tập trung vào khoảng thời gian tốt đẹp nhất củaAirAsia,”Tonynóivàthêmrằngôngđầutưmạohiểmvàomảngkinhdoanhmới đơn giản chỉ vì “tôi và Kamarudin (Phó Giám đốc điều hành củaAirAsia)đãkiếmđượcđôichúttừAirAsia,vìvậy,chúngtôiquyếtđịnhlàmmộtđiềugìđómớimẻ.”

Bằngviệclàmmộtđiềugìđómớimẻ,TonynhiềukhảnăngđangnóiđếnviệcbayđườngdàibằngmôhìnhgiárẻcủaAirAsia.Chúngtahãyxemđiềunàytrongchươngsau.

10:BAYXAHƠNThànhcôngcủaAirAsiavớitưcáchlàmộthãnghàngkhônggiárẻkhôngphảilàlầnđầutiênxuấthiệntrênthếgiớivàngaytừnhữngngàyđầutiênchođếntậnhômnay,hãngchưabaogiờthấtbạitrongviệcthửmọiquânbàicótrongsáchđểgiúpđỡcôngviệckinhdoanhcủamình.ĐổimớigầnđâynhấttrongcôngthứcthànhcôngcủaAirAsialàgì?Cólẽđólàdịchvụhàngkhônggiárẻđườngdàidocôngtyliênkếtcủanó,AirAsiaX,cungcấp.

2007làmộtnămlịchsửđốivớiAirAsia.“Giờmọingườiđềucóthểbayxahơnchưatừngcó13”làkhẩuhiệucủaAirAsiaX,nhàcungcấpdịchvụgiárẻđườngdàimớiđivàohoạtđộngdựatrênthươnghiệuAirAsia.

TintứcrằngAirAsiađangkhởiđộngmộtdịchvụđườngdàilầnđầutiênròrỉ ra vào đầu tháng 10 năm 2006. Báo chí đã trích dẫn các báo cáo rằngAirAsiađanglênkếhoạchthànhlậpmộthãnghàngkhônggiárẻmớiđểvậnhành các chuyếnbayđườngdài giá rẻmà sẽ bắt đầu thửnghiệmvàođầunăm2007.

Người ta còn nhanh chóng lan truyền rằng AirAsia sẽ định bay đến tậnLondonvàÚc,điểmđếncủanhiềusinhviênMalaysia.Tấtnhiên,đâycũnglàtinđặcbiệthấpdẫnđốivớicácdukháchchâuÁ.MASđangbay18lầnmộttuầnđếnLondontừKualaLumpur,mộttrongnhữngđườngbayquốctếsinhlờinhấtcủanó.

Tuynhiên,haingàysau,Tonyđãphủnhậnbáocáotrên,thậmchícònnóirằng thành lậpmột hãnghàngkhônggiá rẻ đườngdài làmột “ý tưởng lốbịch.”

“Tôiđangbácbỏnó, tôikhôngthấynóđangxảyra, tôikhôngtinvàomôhìnhđó.”

Ôngthừanhậnrằng trướckhi thành lậpAirAsia,ôngđãcânnhắcý tưởngnày,nhưngquyếtđịnhnghetheolờikhuyêncủacácchuyêngiavàbắtđầuhoạtđộngvớicácchuyếnbaychặngngắn.Ôngnóirằngôngđãcóđủviệcđểlàmkhiđiềuhànhmộthãnghàngkhôngchặngngắn.

Năm2007đánhdấunămthứ5hoạtđộngcủaAirAsia.Mạnglướicủanóđãmởrộngthànhhơn100chuyếnbaynộiđịavàquốctế,nhưngtấtcảđềunằmtrongbánkính3giờbayvàtấtcảđềunằmtrongchâuÁ.

Haituầnsauvụròrỉ,mọingườivẫnbàntánvềnó,rằngđâysẽlàdựánmạohiểmgâyphấnkhíchnhấtđượckhởixướngbởimộtngườiMalaysianếunóthànhcông.Vàocuốitháng12,họbắtđầunóichắcchắnhơnvềmộthãnghàngkhônggiárẻđườngdàimớisắpđượcthànhlập,màngườithànhlậpsẽchẳngthểlàaikhácngoàiTonyFernandescùngcácđốitáckinhdoanhcủaôngvànóđãđượclênlịchcấtcánhvàotháng7năm2007.

Song,Tonyđãtừchốixácnhậncũngnhưbácbỏcácsuyđoánnày,màchỉnóirằngdịchvụđườngdàikhôngphảilàmộtmôhìnhdànhchoAirAsiavìhãng tập trungvàochặngngắnvớicácchuyếnbaychỉkéodài từ3đến4giờ.

Mặcdùôngtinrằngdịchvụgiárẻđườngdàicótiềmnăngkhổnglồ,nhưngkhôngcómộtmôhìnhgiárẻđườngdàinàomàAirAsia thựcsựthíchvàothờiđiểmđó.

Tuynhiên,ôngvẫnđểlạimộtkhoảngtrốngđểđềphòngmìnhcóthểthayđổiýđịnhkhinóibónggió rằng,“Chắcchắnsẽcóngườinghĩ ramộtmôhìnhtốtchomộthãnghàngkhônggiárẻ,vấnđềchỉ là thờigianvàtôihyvọngsựđổimớiđósẽđếntừMalaysia.”

“Điềunày sẽbổ sungcho cácnỗ lực của chúng tôi trongviệcbiếnKLIAthànhDubaivàChangichocácLCC,”ôngnóithêm.

Khônglâusauđóvàotháng1năm2007,đãxuấthiệnthêmnhiềucáitênliênquan đến dự án mạo hiểm mới này. Các báo cáo mới công bố rằng SirRichard Branson của tập đoàn Virgin, Sir Stelios Haji-Ioannou củaEasyGroup,côngtymẹcủaeasyJetvàTonyđangtrongquátrìnhthảoluậnđểhìnhthànhmộtliênminhnhằmtạoramạnglướitoàncầugiárẻđầutiêntrênthếgiới.

Theocácnguồntintrongngành,liêndoanhtiềmnăngnàytrướctiênsẽbaygiữaKualaLumpurvàcácđịađiểmnhưManchesterởAnh,SharjahởCácTiểuvươngquốcẢRậpThốngnhấtvàAmritsarởẤnĐộ,đồngthờinhắmđếncácđịađiểmnhưHàngChâu,gầnThượngHảivàThiênTân,gầnBắcKinhởTrungQuốc.

TậpđoànVirgincủaSirRichardsởhữuhaihãnghàngkhônggiárẻ,VirginExpressvàVirginBlue,trongkhieasyJetcủaSirStelioslàmộttrongnhữnghãnghàngkhônggiárẻthànhcôngnhấtthếgiới.

Vớinhữngtintứcđầyhấpdẫnnhưvậylantruyềnkhắpxungquanh,những

người làmtin tứcbắtđầusănlùngTony,nhưngôngchỉ trả lời,“Chúngtahãyđợivàxemthếnào.”

Tuy nhiên, easyJet và Virgin ngay lập tức tranh cãi với các báo cáo trêntruyềnthôngvàongàyhômsauvànóirằngkhônghềcóthảoluậnnàonhưvậy.

Tuynhiên,cùngtuần,AirAsiađãgửiđicácthiếpmờichogiớitruyềnthông,mờihọđếnmộtbuổihọpbáovàongày5tháng1đểcôngbố“mộtdịchvụcáchmạngsẽthayđổimãimãibộmặtcủaviệcdichuyểnhàngkhông,”vàởkhắpnơi,ngườitalạibắtđầudựđoánrằngSirRichardBrasonsẽcómặttạibuổihọpbáo.

Cuốicùng,tạibuổihọpbáo,saunhiềuthángđồnđiđồnlại,TonyđãcôngbốsựthànhlậpcủaAirAsiaX,mộthãnghàngkhônggiárẻđườngdàimớisẽcungcấpcácchuyếnbaytừKualaLumpurđếnAnhvớirấtnhiềumứcgiá,trongđóthấpnhấtchỉlà9,99RMvàgiátrungbìnhchỉbằng50%giáđangphổbiếntrênthịtrường.

TrọngtâmmạnglướicủaAirAsiaXsẽbaophủcácđịađiểmmàcầnhơn4giờbayvàhàngngày cung cấp các chuyếnbayđiểm-đến-điểmđi cácđịađiểmnhưÚc,TrungQuốc,ẤnĐộ và châuÂu, những nơimà hãng hàngkhôngquốcgiaMalaysiaAirlineskhônghoạtđộng.

Đếnlúcđó,AirAsiađanghoạtđộngdướisựđiềuhànhcủaFAX,côngtymàđược thành lậpđểphụcvụcáckhuvựcnông thônởphíaĐôngMalaysia.Saunày,dịchvụkhuvựcnôngthônđãđượctrảlạichoMAS.

Theokếhoạchbanđầu,hãnghàngkhônggiárẻđườngdàinàysẽhoạtđộngtừnhàgagiárẻtạisânbayQuốctếKLvàđượclấytênlàAirAsiaXsaukhiFAXvàAirAsiakýthỏathuậnnhượngquyềntrongđóAirAsiaXsẽtrảchoAirAsiađểsửdụngthươnghiệunày.

AirAsiacũngcóquyềnđăngkýmuacổphầncủaAirAsiaX,tốiđalênđến30%trongđó20%sẽđượcAirAsiamuavàotháng9năm2007vớigiáxấpxỉ26,7triệuRM.

MặcdùSirRichardkhôngxuấthiệntạibuổicôngbốnhưngườitakỳvọng,nhưngsựphấnkhíchcủanhữngngườithamdựvẫnkhônghềsuygiảm.Mọingườiháohứctrôngđợiđượcđimộthãnghàngkhôngmàcógiávéchỉbằnggiávéxebuýtđườngdài.TonycũngthôngbáorằngAirAsiaXsẽhợptácvớicácđốitáchàngkhônggiárẻcủanótạinhiềuđịađiểmkhácnhaunhằm

làmtăngsựkếtnốivàmạnglướiđườngbay,cũngnhưđưahànhkháchđixahơn,đúngtheokhẩuhiệucủanó:“Giờmọingườicóthểbayxahơn.”

Lầnnày,Tonynhậnđượcsựhỗtrợđầyđủtừcáccơquanchứcnăng.ThủtướngDatukSeriAbdullahAhmadBadawitrongmộttuyênbốđãkhenngợiAirAsiavềviệckhởiđộngAirAsiaX,mộtdịchvụhứahẹnsẽđemlạimộtcuộccáchmạngđốivớiviệcdichuyểnđườngdài,báohiệurằng,quảthật,thếgiớiđangngàycàngnhỏđi.Thủtướngthừanhậnrằngmộtdịchvụnhưvậysẽgiúpmangmọingườitừcácnơikhácnhaucủathếgiớilạigầnnhauhơn.

“Thứmàtrướcđâyngườitathườngcoilàcáchdichuyểnxaxỉnhấtgiờtrởthànhmộtphươngthứcmàmọingườicóthểchitrảdễdàng.Nhữngngườimàtrướcđâykhôngđượccoilàhànhkháchtiềmnănggiờđềucóthểbay,”Thủtướngnói.

“Cóthểthấytrướcđượcrằnglưulượngkháchdulịchsẽtăngmạnhdo[thựctế]nhiềudukháchtrướcđâykhôngcânnhắcđếnviệcbaygiờsẵnsànglàmvậychỉvìcácchiphíliênquangiờnằmtronggiớihạnngânsáchcủahọ,”DatukSeriAbdullahbổsung.

TheoPakLah,việccómộtcôngtyMalaysia thamgiarấtsâuvàođổimớinày làniềm tựhàoquốcgiavà thànhcôngcủadựánnàysẽ làmgia tănghìnhảnhcủaMalaysiatrêntoàncầu,đónggópvàocôngcuộccủngcốvịtrícủaquốcgiavớitưcáchlàtrungtâmđilạiquốctếvàkhuvực.

“ĐâylàbằngchứngvềtínhsángtạodoanhnhâncủaMalaysiavànóbổsungchochínhsáchcủachínhphủđểcáccôngtycủachúngtasuynghĩvàcạnhtranhtrêntầmthếgiới,”ôngnói.

MọingườitòmòmuốnbiếtsuynghĩvàcảmnhậncủaMASvềcúđâmvàomạnsườnmớinhấttừđốithủcủanónày.Mộtngàysaubuổicôngbố,MASphátmột tuyênbốchogiới truyềnthôngnóirằngnócảmthấyổnvớiviệckhởiđộngAirAsiaXvìnótinrằngcóđủkhoảngtrốngchomộthãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụvàmộthãnghàngkhônggiárẻđườngdàitạiMalaysia.

“Cácmôhìnhcungcấpvàphụcvụ,cácphânkhúcthịtrườngvàđườngbaykhácnhau.Hànhkháchsẽluônchọndựatrênnhucầucụthểcủahọ,”hãnghàngkhôngquốcgianóivàmongAirAsiaXtrởthành“…sốmộttrongthịtrườngcạnhtranhcaonày.”

SirRichardBransonvàocuộc

SaukhikhởiđộngAirAsiaX,mọingườikhôngquênrằngsẽcómộthoặcnhiềuđốitácthamgiavàoAirAsiaX,nhưđãđượccôngbốtrướcđâyvàhọbănkhoănkhôngbiếtnhữngđốitácđócóthểlàai.

Mặc dù cả Virgin và easyJet đều đã kiên quyết phủ nhận vai trò của họnhưngcáctinđồnvẫntiếptụccoihọlàđốitáctiềmnăng.Vàingàysaubuổicôngbố,AirAsia,từđầuchícuốivẫngiữimlặngvềvấnđềnày,đãcungcấpthôngtinrằngcảVirginvàeasyJetđềukhônghợptácvớiAirAsiaX.

Mộtvàingàytiếptheo,AirAsiaXcôngbốrằngnóđãnhậnđượcmộtlờiđềnghịhợptácchiếnlượctừmộthãnghàngkhông,nhưngTonykhôngtiếtlộđólàhãnghàngkhôngnào.

Vàocuốitháng6năm2007,têncủahãnghàngkhôngnàyvẫnlàmộtbímật,nhưng người ta được tiết lộ rằng Datuk Kalimullah Hassan, chủ tịch củaFAX(giờlàAirAsiaX)vàLimKianOnnlàcáccổđônglớncủaAirAsiaX,mỗingườinắm10%cổphần.

Phầnthúvịtrongtấtcảnhữngđiềunàylàtinđồnrằngmộtnhàđầutưchủchốt sẽ sớm xuất hiện với 20% cổ phần trong AirAsia X và cái tên SirRichardBransonlạinổilênmộtlầnnữa.

“Hãyđợimàxem.TôinghĩAirAsiađã luônkhiếnmọingườibấtngờ.Vìvậy,hãyđợimàxem,”ôngtrảlờikhiđượchỏiquanđiểmvềvấnđềnày.

Vào tháng 8 năm 2007, 7 tháng sau khiAirAsiaX ra đời, hãng này cuốicùngđãdẹpbỏmọilờiđồnđoánkhicôngbốrằngSirRichardBranson,ôngtrùmngườiAnhđứngđầutậpđoànVirgin,quảthậtlàmộtcổđônglớncủaAirAsia.

Nhưmọi khi, SirRichard vẫn là chínhmình khi xuất hiện tại lễ ký kết ởPutrajaya vào ngày 10 tháng 8. Ông mặc một bộ bajuMelayu màu kemtruyềnthống,độitanjakvàthôngbáorằngôngđangđăngký20%cổphầntạiAirAsiaX,nhưngvới tưcách làmộtnhàđầu tưcánhânchứkhôngcóliênquangìđếntậpđoànVirgin.

“TôitinvàotiềmnăngdànhchoAirAsiaXvàkhôngainênbỏquachâuÁ,”SirRichardnóitạibuổihọpbáo.

CảhaibênđềukhôngtiếtlộgiátrịkhoảnđầutưcủaSirRichardvàoAirAsia

X, nhưng các nguồn tin tin rằng nó có thể xấp xỉ 7,2 triệu đô-laMỹ haykhoảng25triệuRM.

Cũngtrongsựkiệnnày,TonythôngbáorằngAirAsiaXđãđạtđượcquyềnhạcánh tại3địađiểm làBờbiểnVàngvàAvalonởÚc, cùngStanstedởLondon.

KhoảngmộtthángsaukhiSirRichardgianhập,AirAsia,côngtyniêmyết,thôngbáorằngnóđangmua20%cổphầncủaAirAsiaXvàtrảxấpxỉ26,7triệuRM,vớimộtquyềnchọnmuathêm10%nữatrongcôngtynày.

“CôngtyxemviệcđầutưvàomộthãnghàngkhônggiárẻđườngdàilàcólợivìcácchuyếnbayquốctếđếnMalaysiaphụcvụrấtkém,nósẽdựatrênđònbẩylàtrạngtháitrungtâmgiárẻtựnhiêncủaMalaysiavànósẽđóngvai trònhưmộtsựbổsungchiếnlượcchoAirAsiavới tưcáchlàcửangõvàoĐôngNamÁ,”AirAsianóitrongmộttuyênbốgiaodịchchứngkhoán.

CEOcủaAirAsiaX,AzranOsmanRani,đượcbổnhiệmvào tháng7năm2007,nói rằnghãnghàngkhôngmớicó thểchạychuyếnbayđầu tiênđếnStanstedvàocuốinăm2008.

SaubuổilễchàomừngmáybayAirbusA330-300củaAirAsia,ôngnóivớicác phóngviên rằngAirAsiaXđã dànhđược quyềnhạ cánhđếnmột địađiểmởLondonvàsẽbayhàngngàybằngchiếcA340.

“Nếumọiviệcsuônsẻ,chúngtôisẽsẵnsàngbayđườngbayAnhQuốcvàocuốinăm2008vàkhởiđộngviệcbánvécũngnhưđặtvévàotháng2,”ôngnói,trongđókỳvọngrằnghaichiếcA340sẽđếnvàotháng10vàtháng11năm2008.

AzrannóithêmrằngAirAsiaXsẽchạychuyếnbayđườngdàiquốctếđầutiêncủanógiữasânbayBờbiểnVàngởÚcvàLCCTởKualaLumpurvàongày2tháng11năm2007.

Chuyếnbaykhaitrươngnàysẽmangtheo315khách,trongđócó279chỗngồihạngphổthôngvà36chỗngồihạngcaocấpXL,cógiávébắtđầutừmứcròng(đãbaogồmthuếsânbay,phụphínhiênliệuvàphíhànhchính)99đô-laÚc(300RM),đimộtchiềutừBờbiểnVàng.

Phảnứngtừcáchànhkháchcựckỳmãnhliệt.Chỉtrongmộttuầnlễ,AirAsiaXđãbánđượchơn6.000chỗngồiđếnBờbiểnVàng.NócũngnhậnđượcChứngchỉNhàvậnhànhHàngkhông(AOC)mànóđãchờđợitừlâutừBan

HàngkhôngDândụng(DCA)củaMalaysiavàkỳvọngsẽnhanhchónglấyđượcAOCtừÚc.

AirAsiaXcũngthôngbáorằngnóđãlênkếhoạchmua20máybayđườngdàiđểphụcvụcácđườngbayđếnchâuÂutrongtươnglai.

Đi theo bước chân của AirAsia, AirAsia X cũng lên kế hoạch niêm yết.Azran tuyên bố rằng công ty lên kế hoạch huy động 1 tỷ RM trênBursaMalaysiađểtàitrợchoviệcmuamáybaymớitrongbanămtới.

Nócóthểthànhcôngkhông?

CácnhàphântíchcóquanđiểmtráichiềuvềdựánmạohiểmmớinhấtnàycủaTony,thứmàtừgiờsẽchuyểnsựchúýcủaôngsangmảngkinhdoanhdịchvụhàngkhôngđườngdài.

MộtnhàphântíchngườiSingapoređượctríchdẫntrênbáochínóirằngcácnhàđầutưcóquanđiểmlà“banquảnlý”củaAirAsia“đangnhậnlấyquánhiềuviệcquásớmvà [cácnhàđầu tư]đãcó tháiđộđợi-mà-xemđốivớiviệcđầutưvàocổphiếunày.”

Tươngtự,mộtvàinhàphântíchchâuÂucũngkhôngtựtinrằngAirAsiaXsẽ có thể duy trìmức giá rẻ của nó đối với các chuyến bay đường dài từMalaysiađi châuÂu,TrungQuốcvàẤnĐộ.Họ tinmứcgiá rẻ sẽchỉ códướidạngcácđợtchàobánđặcbiệtđểlấpđầyghếtrống.

Tuynhiên,cũngcónhữngnhàphântíchtinvàokhảnăngquảnlýcủaTony.“AirAsialàmộtcôngtynăngđộng,dámlàmmọithứtheocáchkhácbiệtbấtchấpviệcchúngcókhóđến thếnào.Mộtmặt,cáchkinhdoanhcủanórấttráivớilẽthường,khiếnnhiềunhàđầutưkhôngthích.Mặtkhác,ởmộtmứcnàođó,nóđãchứngminhđược–ítnhấtvớivàinhàđầutư–rằnghãnghàngkhônggiárẻnàycókhảnăngchiếnđấuvớinhữngđối thủsừngsỏnhấtởtầmthếgiớiđểtiếptụcsinhlời,”mộtnhàphântíchnóivớibáogiới.

Chođếnngàyhômnay,vẫnchưacóbấtcứthànhcôngnàođượckiểmchứngtrongmảngkinhdoanhdịchvụhàngkhôngđườngdàigiárẻ.AirAsia,côngtymượnýtưởnghàngkhônggiárẻtừSouthwestAirlinesvàRyanair,sẽđivàolịchsửvớitưcáchlàcôngtyđầutiênthànhcông,nếunóthànhcông.

Yếutốkỳdiệuđểxâydựngthànhcôngmộthãnghàngkhônggiárẻlà“thờigianquayđầu,”vàTonycóthểsẽsửdụngcùngcôngthứcnàyđểpháttriểnAirAsiaX.

GiảmthờigianquayđầucủacácmáybaybaytừKLđếnLondontừ14tiếngxuốngcòn1tiếngsẽchophépcácmáybaynàyởtrênbầutrờilâuhơn,từđótạoranhiềutiềnhơnchohãng.

Phầnlớncáchãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụđỗởsânbaysaukhihạcánhvàchờđếnthờiđiểmkhởihànhtốthơn,phùhợpvớisởthíchcủahàngkháchhơn.Tuynhiên,nhữngngườiđi lạivớigiárẻkhôngquantâmmáybaycấtcánh lúcmấygiờ,sángsớmhayđêmmuộn,miễn làhọđượchưởnggiávérẻ.

Việckhởihànhvàonhững lúc thuận lợivớihãnggiúpgiảmchiphínhiênliệuchohãngđếnmộtconsốthậmchícònthấphơnsovớicácchuyếnbaygiárẻchặngngắn.TonyướctínhrằngchiphítrênASKđốivớiđườngbayKL-Londoncóthểchỉcòn1,9centMỹsovới2,5sencủaAirAsiamàvốnđãlàthấpnhấtthếgiới.

CôngtyniêmyếtAirAsiakhôngcầnphảichịutráchnhiệmvềlãilỗcủadịchvụđườngdàivìAirAsiaXlàmộtthựcthểđộclập.Tuynhiên,sựhiệplựcgiữahaihãnghàngkhôngsẽgiúpquảngbávàthúcđẩyvịthếcủaAirAsia.

Tonybảođảmvớicácnhàđầu tưrằngnhữngthua lỗkhimớibắtđầucủaAirAsiaXsẽđượcloạirakhỏisổsáchcủaAirAsia.MặcdùAirAsiasẽnắmgiữ20%cổphầncủaFAXđểgiúpđỡhãnghàngkhôngđườngdàinàycấtcánh nhưng các cổ phần được cơ cấu dưới dạng các công cụ nợ có thểchuyểnđổihoặccổphầnưuđãicóthểchuyểnđổigiữachừng,giúpAirAsiacó thể thoát khỏi việc phải thanh toán những thua lỗ khimới bắt đầu củaAirAsiaX.

Bất chấpnhữngquanđiểm trên của các tay chơi chuyênnghiệpvànhữngnhàquansátngành,nhữngngườiđilạibằngđườnghàngkhôngvàcáctaychơitrongngànhdulịchrấtphấnkhíchvềcáckếhoạchcủaAirAsiaXvàcáctổchứcdulịchđãcoidựánnàylàmộtcúhíchchongành.

HiệphộiCácĐạilýdulịchvàTourcủaMalaysia(MalaysianAssociationofTourandTravelAgents–MATTA)đãrấttrântrọngdựánnày,nóirằngnósẽthúcđẩyngànhdulịchcảtrongnướcvànướcngoài.

“Chúngtakhôngđượcphépquênrằngdulịchlàgiaothônghaichiều.Ngườitacàngdễđếnvớichúngtathìviễncảnhcủachúngtavềdulịchnộiđịavàhồihươngcàngtươisáng.”MATTAnói.

“VớiviệcMalaysiađượcchọnlàtrungtâmhoạtđộng,nócótiềmnănglớn

trongviệctrởthànhcửangõđếnvớicácquốcgiakháctrongkhuvựcĐôngNamÁ.”

HiệphộiThuhútDulịchPenangcũngnóirằngnhữngnhàvậnhànhtoursẽđược lợi vì các chuyến bay rẻ hơn sẽ mang thêm các du khách đến vớiMalaysia.

ThậmchíTậpđoànCácSânbayMalaysia(MAHB)cũngủnghộmảngkinhdoanhđườngdài củaAirAsiaX.GiámđốcĐiều hànhMAHBDatukSeriBashirAhmadđãnói rằngmôhìnhgiá rẻđườngdài sẽ thànhcôngnhưngnhàvậnhànhnóphảiđượchỗtrợbởimộtmạnglướitốtvàkinhnghiệmcóliênquan.

“Vớikinhnghiệmvàmạnglướitốt,nócóthểthànhcông.Nóphụthuộcvàoviệckhinàonóđượcthựchiệnvàbởiai,”ôngnhấnmạnh.Ôngbổsungrằngvớitưcáchlàmộtnhàvậnhànhsânbay,MAHBđangchuẩnbịđểđápứngcácnhucầucủaAirAsiaX.

“TinhthầnSirFreddie”

TonyFernandeskhôngphảilàngườiđầutiênthựchiệndịchvụhàngkhônggiárẻđườngdài.SirFreddieAlfredLaker,mộtdoanhnhânkinhdoanhlĩnhvựchàngkhôngngườiAnh,một trong nhữngngười đầu tiên áp dụngmôhìnhkinhdoanhhàngkhôngkhôngdiềm,đãchạymộtdịchvụhàngkhônggiárẻgiữaNewYorkvàLondonvàonăm1977.

Thật khôngmay là hãng hàng không giá rẻ của Sir Freddie, Skytrain, đãtuyênbốphásảnvàonăm1982,tứclàsau5nămhoạtđộng,vớicáckhoảnnợlênđếnhơn25tỷbảng.

Vào năm 1977, BritanniaAirways đã khởi độngmột dịch vụ từĐức đếnCộnghòaDominicaởCa-ri-bêcùngvớicácnhàvậnhànhtourcủaĐứcvàđưaracácmứcgiárẻkếthợpvớicácgóitour.Vụkinhdoanhnàyđãthấtbại,khôngchỉdocácnhàvậnhànhtourngườiĐứcđangphảiđốimặtcácvấnđềvềtàichính,màcòndocácdukháchthấycáchsắpxếpchỗngồiquáchậtvàkhôngthoảimái.

AirMadridcủaTâyBanNha,hãngđượcthànhlậpvàonăm2003,đãlênkếhoạchbắtđầumộtbộphậnđượclênlịchbaychặngngắnmớinhằmhỗtrợđưahànhkháchđếnbaycácchuyếnbayđườngdài củanó từMadrid.Nócũngđãcócácbuổinóichuyệnvềviệcthuê5máybayAirbusA320chocácdịchvụđiAmsterdam,Frankfurt,London,MilanvàParis.Nhưng10ngày

trướcGiángsinhnăm2006,AirMadridđãdừnghoạtđộngcácchuyếnbaycủanó,bỏrơikhoảng12.000hànhkháchtạicácsânbaykhácnhau.ChínhphủTâyBanNhađãbuộcphảicanthiệpvàtổchứccácchuyếnbayvềchonhữnghànhkháchbịbỏrơinày.

Một vài năm trước, CEO của sân bay Cologne/Bonn, Michael Garvens,thôngbáorằngôngsẽgiớithiệumộthãnghàngkhônggiárẻcungcấpdịchvụđườngdàiđếncácđịađiểmhàngđầubaogồmHongKong/TrungQuốc,ẤnĐộvàBắcMỹ.Tuynhiên,đãkhôngcógìxảyra.

OasisHongKongAirlinesbắtđầubaytừHongKongđếnLondonvàonăm2006.NóđãcócáckếhoạchbổsungcácđườngbayđếnchâuÂuvàMỹtừtrungtâmcủanótạisânbayQuốctếHongKongnhưngvẫnchưathấythựchiện.Thayvàođó,hãngđangbayđếnVancouver.

Dùthếnàođinữa,Tonyrấtcứngrắnvềviệcmôhìnhđườngdàikhôngdiềmsẽ thành công. Trong một nỗ lực bày tỏ lòng kính trọng với Sir FreddieLaker,Tony đã quyết định đặt tên chiếcmáy bay đầu tiên củaAirAsiaXtheotêncủangườiđànôngđầutiênnghĩraýtưởngcácchuyếnbaygiárẻđườngdài.

Liệu Tony có tạo ra được một câu chuyện thành công nữa theo kiểu“Malaysiacóthểlàmđược”sauAirAsiakhông?

YẾUTỐTHÀNHCÔNGSỐ5CỦAAIRASIA:NHỮNGHŨVÀNGĐƯỢCGIẤUKÍN

AirAsia thu được lợi nhuận khổng lồ với cácmức giá rẻ thu hút một sốlượngrấtlớnngườibay.

Tuynhiên,doanh thubánvékhôngphải lànguồndoanh thuduynhấtcủanó.

Bảngsauđâylà tómtắtcáctàikhoảntàichínhcủaAirAsiadànhchonăm2007:

Hãynhìnvàodoanhthubánvé.Từtháng7năm2006đếncuốitháng6năm2007,AirAsiađãbánsốlượngvétrịgiágần1,5tỷRM!

Giờhãynhìnvàodoanhthubổsung.Đâylàthunhậpđượclấytừcácnguồnkhácngoàiviệcbánvé.ThunhậpcủaAirAsiatrong12thángkếtthúcvàotháng6năm2007làconsốđángngưỡngmộ109triệuRM!

Khoảndoanhthunàyđếntừđâu?Thựcra,nóđếntừnhiềunơihơnbạnnghĩ.Tất nhiên, có các bữa ăn trên máy bay mà các hành khách phải trả tiền.AirAsiabánchúngcaogấp3đến5lầngiábìnhthườngcủachúng.

Rồi có kế hoạch “Lênmáy bay nhanh -Xpress Boarding” trong đó hànhkháchcóthểtrảthêm10RM(5RMchongườigiàvàtrẻem)đểlênmáybay

trướcngườikhác.Lênmáybaytrướctứclàbạncóthểchọnchỗngồi,gầncửasốhoặcgần lốiđi,cóchỗđểchânthoảimáihaychỗngồicó thểgiúpbạnxuốngmáybaynhanhhơn.

Giờ 10 RM dường như không đáng là bao nhưng nó có thể cộng dồn.AirAsiachở14triệuhànhkháchvàonăm2007;giảsử1%trongsốnàytrả10RMđể lênmáy bay trước thìAirAsia đã tạo ra được thêmmột khoảndoanhthubổsunglà140.000hànhkháchx10RM=1,4triệuRM.Nếu10%chọn“Lênmáybaynhanh,”doanhthucủaAirAsiasẽlà14triệuRM.Màtấtcảsốnàyđềulàlợinhuậnthuầntúyvìkhôngcóchiphíthậtnàophátsinhlúcbán.AirAsiakỳvọngchở18triệuhànhkháchvàonăm2008.Thửđoánxemnócóthểkiếmđượcbaonhiêuchỉriêngtừ“Lênmáybaynhanh?”

ThẻtíndụngđồngthươnghiệuCitibank-AirAsiamàbấtkỳaicũngcóthểsởhữulàmộtnguồndoanhthubổsungkhác.

NhữngngườisởhữuthẻsẽđượcnhậncácchuyếnbaymiễnphítừAirAsiasaukhi tích lũyđượcmột sốđiểmnhấtđịnhvàomỗi lầnsửdụng thẻ.Họcũngcóthểdùngthẻđểđặtvétrước24giờsovớimọingườikháctrongcácchươngtrìnhquảngbágiárẻcủaAirAsia.Thẻnàycũngchohọđượchưởngcácmứcgiáđặcbiệtvàcácgóinghỉlễmàkhôngcóởbấtkỳnơinàokhác,bêncạnhcáclợiíchđặcbiệtkháctùythuộcvàotừngloạithẻtíndụng.

Đổi lại,AirAsiacó thểđượcnhậnmộtphầnnhấtđịnhtừCitibankmỗi lầnkháchhàngcủahọsửdụngthẻtíndụng,hoặctừphíthànhviênthẻcủanó.

Bâygiờ,vớitưcáchlàmộtngườidulịch,bạnsẽcónhiềunhucầu.Bạnsẽmuốnmuacácgóinghỉlễ,bảohiểmdulịch,cũngnhưchỗởvàcóthểthuêmộtchiếcxekhibạnđếnnơi.Dođó,AirAsiađãtìmkiếmcáccôngtybảohiểm,cáckháchsạn,cáccôngtychothuêxevàcácduthuyềnđểhợptác,từđó,nócóthểbánlạicácsảnphẩmvàdịchvụcủahọnhằmthuvềdoanhthubổsung.Vềbảohiểm,AirAsiahợptácvớiAIGdướichươngtrìnhbảohiểmđượcgọilà“GoInsure.”

Vềthuêxe,nóhợptácvớiAVISdướidịchvụ“GoCar.”

Vềchỗở,nóhợptácvớicáckháchsạntạiđiểmđến,cungcấpchonhữngngườibaygói“GoHoliday”củanó.

Vềduthuyền,nóhợptácvớiStarCruisescungcấpgói“GoCruise.”

Nócũngquảngbádịchvụcủacácchuyêngiavàcơsởchămsócsứckhỏe

thôngqua“GoMedic,”trongđóhànhkháchcóthểbayđếnMalaysiađểchẩnđoánhoặcchữacácvấnđềvềsứckhỏe.

Cuốicùng,códoanhthutừquảngcáo,nhưcungcấpkhônggianquảngcáotrên thâncầu thangdẫnvàomáybay,ởsau lưngghế,ởmặtsaucủakhaythứcănphíasaumỗighế,ởkhoangđểđồphíatrênđầu,túinônkhisaymáybay,trêntrangwebcủaAirAsiamàthuhúthàngtrămngànngườighéthămmỗithángvàtrêntạpchíđọctrênmáybaymớicủahãngmàđượckỳvọngsẽcóítnhất700.000ngườiđọcmỗitháng,đồngthờiđemlạihơn1triệuRMdoanhthuquảngcáotrongnămđầutiênđưavào.

Vớimôhìnhhãnghàngkhônggiá rẻ, thunhậpbổ sungcủaAirAsiađóngmộtvai tròrấtquantrọngtrongdoanhthucủanó.Tuynhiên, thunhậpbổsung chỉ chiếmkhoảng7% tổngdoanh thu vào năm2007, tức là vẫn cònnhiềukhônggianđểtăngtrưởng,điềuđãđượcchứngminhbởimộtsốhãnghàngkhônggiá rẻhàngđầuchâuÂu.Phần trăm thunhậpbổsungcủahọgấpđôiAirAsia!

11:TONYFERNANDES–IINgàynay,AirAsiađã thâmnhậpvào các thị trườngkhuvựcvàvẫnđangtiếptụcmởrộng.Vớiviệccónhiềuvấnđềkinhdoanhkháccầnphảixemxét,TonyFernandesgầnnhưđãsửdụngtoànbộthờigianrảnhrỗicủaông.“Tôicũngmuốncómộtcuộcsốngchứ!”ôngla lên trongmộtcuộcphỏngvấnkhiđượchỏivềlịchhàngngàycủaông.

“Ngaybâygiờ,cuộcsốngcủatôilà18tiếngmộtngàyvềAirAsia;phảicómộtsựcânbằng.”

Ôngthừanhậnrằngquảnlýthờigianrấtkhókhăn,nhưngcôngnghệđãgiúpđỡrấtnhiều.Chiếcđiện thoạidiđộngđachứcnăngđángtincậycủaông,thứmàôngmangtheobênmìnhđếnbấtcứđâu,chophépôngthựchiệnvànhậncáccuộcđiệnthoại,tinnhắnvàe-mailvàobấtcứlúcnào,ởbấtkỳnơiđâu.

“Tôicóthểlàmrấtnhiềucôngviệckinhdoanhtừnhàvậnhànhnày.Nhưngtôicónănglượngrấtcao,cóthểtôiđượcsinhravớinó,cóthểtôithíchthểthao,rõràngthểthaorấtquantrọng.”

ThứkhiếnTonyluônbậnrộncólẽlàniềmđammêvớicuộcsốngvàcôngviệccủaông.

“Tôiyêu cuộc sống.Tôi sốngchohiện tại.Aibiết điềugì sẽxảy rangàymai?Vìvậy,hãytậndụngtốiđangàyhômnay.Vàtôicónhữngnhânviêntuyệtvời,nhữngngườigiúptôiquảnlýcôngviệckinhdoanhvàquảnlýcảthờigiancủatôinữa.”Vậythểthaoởchỗnào?

“Hiện tại, tôivẫnchơimộtchút thể thao.Giờ tôibéohơnnhiềusovới tôi[trướcđây].Tôivẫnchơibóngquần, tôichơibóngđá trongnhàvớinhiềungườikhácnhau.”Ôngcười, thừanhậnrằngôngkhôngkhỏenhưhồiđầumớibướcvàongànhhàngkhông.

Đangđiquánhanh?

Trongtâmtrícủanhiềungười,AirAsiađangpháttriểnquánhanh.Cácnhàphêbìnhchưabaogiờngừngđongđưacái lưỡicủahọvàcảnhữngkẻbiquancũngthế.HọkhôngtinrằngAirAsiasẽcấtcánhhoặcthànhcông.

Tonyluônbiếtvềnhữnglờixìxàotiêucựcnày,nhưngkhôngbaogiờđểnó

làmmìnhchậmlạihayngăncảnsựpháttriểncủaAirAsia.

KhiTonybắtđầuthamgiavàocácmảngkinhdoanhkhácnhưdịchvụtàichính trực tuyếnvàkháchsạngiárẻ,nhữnglờiphêbìnhchốnglạiông lạidângcaovàcómộttinđồnlantruyềnrằngôngsẽrờiAirAsia.

“…mọingườiluônnóigìđókhôngđúngvềAirAsia.Từngàytôibắtđầu,chúngtôiđãđượccholàđangđiquánhanh.Nhưngtôiluônnóichúngtôilàmộtcôngtyrấtthậntrọng.Chúngtôisẽpháttriểnnhanhhaychậmhếtmứccóthể,nhưngtôiluônthúcđẩy,”Tonyđáplạinhữnglờiphêbình.

“Ýtôilà,nhânviênchắcchắnsẽphảilàmviệcchămchỉhơntạiAirAsiasovới tạiMAS.Một vài người sẽ chấp nhận điều đó,một vài người không.Chúng tôi luôn thúc đẩy rất mạnh, nhưng chúng tôi sẽ không phá vỡ hệthống.Sẽchẳngđượcgìnếuđiquánhanhrồiđổvỡ.”

Ôngnói thêmrằngnhiềucông tychâuÁđangđiquánhanh.Sựcânbằngluôn rất mongmanh và người chỉ huy có nhiệm vụ bảo đảm rằng doanhnghiệpkhỏemạnh,đangtiếnvềphíatrướcmộtcáchhănghái,nhưngkhônghăngháiđếnmứctanrã.”

“Tôi nghĩ thành tích phát triển của chúng tôi, tự nó đã biện hộ chính nó.Chúngtôiđãpháttriểntrongmộtkhoảngthờigianrấtkhókhăn,dướinhữngđiềukiệnrấtkhắcnghiệt.”

TonycảmthấyrằngngườiMalaysia“…luôncốtìmracáigìđósai,”điềutráingượcvới tháiđộcủangườiphươngTây luônnhìnmọi thứmộtcáchtíchcực.“Chúngtathườngtìmcáchhạgụcnhau,tìmcáchnóitạisao[cáigìđó]khôngthểlàmđược…nóichung,chúngtarấttiêucực.”

ĐiềukhiếnTonybứcxúcnhấtlànhânviêncũngcótháiđộtiêucực.Khiôngnémchohọmộtý tưởng,họkhông thườngnói,“Vâng,chúng tôi sẽđivàthựchiệnnó,”màthayvàođólàmộtdanhsáchcáclýdotạisaoýtưởngđósẽkhôngthànhcông.

“Nói chung, chúng ta không tập trung vàomặt tích cực,mà chỉ toàn tậptrungvàomặttiêucực.Vàvâng,tấtnhiên,nótiêucực,nhưngchúngtanênsửacáitiêucựcvàhợptácvớinhauđểsửacáitiêucực,”ôngkhuyênnhủ.Điềukhiếnông lo lắngngàynay lànhững thanhniênMalaysiađangđượcnuôidưỡngdướimộthệthốnggiáodụcmàdườngnhưđangtiêmnhiễmtinhthầntiêucựcnày.

“Theocáchđó,nhữngthanhniêncóvấnđề.TôinghĩmộttrongnhữngđiềuquantrọngnhấtởMalaysialà[hệthống]giáodục.Nếuđượclàmtheocáchcủatôi,tôisẽđóngcửaquânđộivàđổtiềnvàogiáodục.”

Giáodục,ônggiảithích,khôngphảilàvềviệclấyđượcmộtchuỗi20điểmAtrongcáckỳkiểmtra;nólàvềviệchọccáchđểtrởnênsángtạovàthểhiệnbảnthânmộtcáchhiệuquả.

“Giáodụclàvềtươngtácvớimọingười.Hệthốnggiáodụccủachúngtalà[từ]lâulắmrồi.Nókhôngphảilàhọcthuộclòng[sách].Vớitôi,đókhôngphảilàgiáodục.Giáodụclàthờiđiểmtốtnhấtđểbạntrảinghiệmnhiềuthứvàbiếtbạngiỏinhấtcáigì.”

Làmộtngườiyêuthểthao,Tonycónhiềuđiềuđểnóivềtháiđộđốivớithểthaoởquốcgianày.“MộttrongnhữngđiềuđángbuồntrongcáctrưởnghọcởMalaysialàthểthaokhôngcònquantrọngnhưtrướcđây.Ýtôilàtấtcảnhữngngườilãnhđạonhómvàquảnlýtươnglaithuđượctrảinghiệmđầutiênvềquảnlý trênsânchơi thể thao.Làmviệcnhóm…lầnđầu tiên[bạngặpnó]làtrênsânchơithểthao,”ôngkhẳngđịnh.

NgườithừakếAirAsia

KhicáctinđồnlantruyềnrằngTonyđanglênkếhoạchbáncổphầncủaôngtạiAirAsiavà rờikhỏivị tríCEOđểđảmnhậncácmảngkinhdoanhcủaTune,cácnhàphântíchnhậnxétrằngbướcđinày,nếutinđồnlàđúng,sẽcómộtảnhhưởngđángkểlênhãnghàngkhông.

Rõràng,Tonykhôngsẵnsàngđểbánđiđứaconcủamình,AirAsia.“Tôicónhững CEO tuyệt vời tại AirAsia X, TuneMoney và Tune Hotel. Chỉ làthỉnhthoảngtôicónhiềuýtưởngvàrõràngmặttôigiúpcácbáobánđược,nênhọsửdụngtôichocácbuổihọpbáo,nhưngtấtcảchỉcóvậythôi.”

“AirAsia là đứa con của tôi và tôi nghĩ điều đó đã được chứngminh khánhiều.Nếubạnnhìnvàobáochí,90%nhậnxétcủatôilàvềAirAsia.BấtcứkhinàotôiđếncácbuổihọpbáocủaTuneHotelhayTuneMoney,tôiđềuđộimũlưỡitraiAirAsia.Đólàđứaconcủatôi.”

“ThựcratôikhôngcầnởAirAsianữa.Tôicóđủtiềnđểsống70cuộcđờinữavìtôirấtgiảndị.Nhưngtôithíchnhữnggìtôilàm.Miễnlàtôinghĩtôicòncóthểđónggóp,tôisẽởlại.”

TonyphànnànrằngđâylàmộtkhuyếtđiểmnữacủangườiMalaysia,rằng

nhữngngườitrongbanquảnlýcấpcaodườngnhưđềumiễncưỡngrờikhỏivị trí khi thời điểm đến. “Bạn phải đi khi thời điểm của bạn đến. NhiềungườiMalaysianghĩhọlàkhôngthểthaythế.Nhưngthếhoàntoànsai.SẽcómộtthờiđiểmtôikhôngcòncótácdụngvớiAirAsianữa.Sẽcómộtaiđótrẻ hơn, thôngminhhơnvà tốt hơn.Vàvàogiai đoạnđó, tôi sẽ phải đi.”“Bạnphảibiếtkhinàobạnphảiđi.Bạnkhôngnênởquálâu[đếnmứcngườitakhôngmuốntiếpbạnnữa]…Tôikhôngđịnhởlạilâuhơnmứctôinênở,dùchỉmộtchút,vìđiềuđósẽkhôngtốtchocôngty.”

“Hyvọng,tôisẽnóitrướckhiHộiđồngQuảntrịsathảitôirằng,‘Vâng,đãđến lúc phải đi rồi.’” Tony là phát ngôn viên, đại sứ và biểu tượng củaAirAsia.Nhìnvào tuổi tácvàniềmđammêcủaôngvớiAirAsia,vẫncònquásớmđểdựđoánvềsựnghỉhưucủaông.Tuynhiên,nhiềungườiquantâmđếnviệckinhdoanhcủaAirAsia,nhưcổđôngvànhàđầutư,khôngtinrằngAirAsiasẽhoạtđộngtốtnếuthiếusựchỉhuycủaTonyFernandes.

Tonydườngnhưkhôngđồngý.

“Hãynhìnvàocácnhântài trongbacôngtymàtôikhôngđiềuhành.Hãynhìnvàohọvàrồibạnsẽthấyrằngđólàkiểungườimàtôisẽtìmkiếm[đểkế thừaAirAsia]. Bạn phải tốt vớimọi người, phải có nhiều năng lượng,phảiđammê,chúýđếnchitiết…[kiểungườiđó]khôngdễtìm.”

“NhưngnếubạnnhìnvàobaCEOtrongcáccôngtykháccủatôi,bạnsẽbắtđầu thấy [rằng] bất kỳ ai trong số họ cũng có thể điều hànhAirAsiamộtngàynàođó.Vàđócũnglàdấuấncủamộtnhàlãnhđạotốt.Bạnphảitạodựngchotươnglai.”

Nhàlãnhđạo,trongsáchcủaTony,khôngnênchỉnghĩvềbảnthânvàvaitròmàhọđóngởvịtrícaonhất.Khihọđi,côngtysẽtanrã,đặcbiệtkhiđólàcôngtygiađình.

“Họkhôngchuẩnbịchotươnglaivàlạicònđấuđávớinhau.Khônghềcókhảnănglãnhđạomạnhmẽ.Bạnphảixâydựngchoviệckếthừa.”

MặcdùôngchuẩnbịđểrútluikhithờigiancủaôngtạiAirAsiađiđếnhồikết,nhưngTonycảmthấyrằngôngsẽởđóđể tiếp tụcđónggóptrong10nămnữa, căn cứvào tuổi củaôngvà thực tế rằngôngmới chỉ điềuhànhAirAsiatrong5năm.

“Nhưng khi tôi nhìn vào các CEO khác trong các công ty của Tune, họdườngnhưđãbiếtnhiềuhơntôivềmộtvàilĩnhvực.Điềuđóthậttốt,tôiđã

họcrấtnhiềutừhọ.”

Ôngđưaramộtvídụvềcáchmìnhhọctừnhânviên.

“Ngườiquảnlýgiaotiếptrongcôngtycủatôicóthểgửitôimộttinnhắnvànói rằng tôiđãsaikhichỉchúcmừngmộtngười,vìnhữngngườikháccómặtcóthểcảmthấykhôngthoảimái.Cólẽcôấyđúng.”

“Cóhaiđiềuởđây…côấycócamđảmgửitinnhắnchotôi,côấysẽbịtôimắngchomộttrận,nhưngcólẽcôấyđúng.Bạnphảihọcvàgiữtâmtríluôncởimở.Cólẽcôấyđúng.Cólẽhoặclàkhôngđềcậpbấtkỳai,hoặcphảiđềcậptấtcảmọingười.”

VìAirAsialàmộthãnghàngkhônggiárẻnênmọingườicóthểnghĩrằngnókeokiệtvớinhânviên,sovớicáchãnghàngkhôngbìnhthường.TheoTony,nhânviêncủaôngđượcnhậnnhữngphầnthưởnghấpdẫn,dùhọcóthểnghĩrằngcácphầnthưởngnàykhôngđủlớn.

“Tiềnthưởngư?Tôinghĩ[nó]khôngbaogiờlàđủ.CómộtđiềuvềngườiMalaysia.Dùbạnchohọcáigì thì cũngkhôngbaogiờ làđủ.Nhưng,nóichung,chúngtôicótỷlệluânchuyểnnhânsựthấp.Phầnlớnnhânviêncủachúngtôiđềulàcổđông.”

“Chúng tôi cố [đưa ra mức lương tốt hơn], chúng tôi trả [lương] hợp lýnhưngchúngtôikhônghoànhảo.Nhưngkhôngbaogiờđủ.Đólàmộttrongcácvấnđề…nóichung,sựđánhgiácaoluônrấtthấp.Nhưngphầnlớnnhânviêncủachúngtôiđánhgiácaonhữnggìchúngtôiđanglàm.”

Mặc dù AirAsia kiểm soát chi phí nhưng Tony cho rằng không phải nókhôngbaogiờthưởng.

“Tôinghĩchúngtôilàhãnghàngkhôngduynhấttrênthếgiớimàđãthưởngtrong5năm.Nămnàochúngtôicũngthưởng.Tronghainămvừaqua,đóchỉ làkhoản thưởngmột tháng,nhưnghọ thực sựđãđược thưởng,”Tonynói.

Phẩmchấtdoanhnhân

TheocáchnhìncủaTony,phẩmchấtquantrọngnhấtcủamộtdoanhnhânthànhcônglàsựsẵnsàngkhôngbaogiờtrảlờikhông.

“Chỉtinvàoniềmtincủachínhbạn.Nếubạnnghengườikhác,bạnsẽkhông

baogiờbắt đầu.Đó là lý do tại sao [một vài người] khôngphải là doanhnhân.Nhữngngườimàchobạnlờikhuyênkhôngphảilàdoanhnhân.Nếukhôngthìbảnthânhọ[sẽđanglàmviệc]rồi.Chúngtachỉcầnphảitinvào[mộtđiềugìđó]vàthựchiệnnó.”

Quảthật,TonyđãđặtniềmtinnàyvàobàikiểmtratạiAirAsia.

“KhitôithảoluậnviệcđầutưvàoAirAsiaXvớiCIMBvàEPF,họhỏi,‘Tạisao không có bất kỳ ai khác từng làm điều này trước đây (tức là nhữngchuyếnbaygiárẻđườngdài)?’Cóthểkhôngainghĩvềnó.Ngườithayđổimọithứsẽkhôngđếntừbêntrongngành.Phảilàaikhácởbênngoàingành.Nhữngngườitrongngànhsẽkhôngthayđổi.”

Đểđạtđượcnhữngđiềuvĩđại,kiểmsoátbảnngãlàtốiquantrọng.Mộtnhàlãnhđạocầncókhảnănghọchỏitừngườikhác,dùchoanhấyhoặccôấylàngười đứngđầu tổ chức.Từkinhnghiệmcủamình,Tonybiết rằngnhiềulãnhđạodoanhnghiệpcóxuhướngkiêungạo.Vídụ,nhữngngườimàbắtđầunhỏvàkhiêmtốnđộtngộtthayđổikhihọđượcnhậnmộttướchiệunhưDatuk.Đólàđiểmkhởiđầuchosựkếtthúccủabấtkỳaimàbắtđầutinvàosựvĩđạicủabảnthân.

“Cómộtranhgiớimongmanhgiữakiểmsoátbảnngãvàkhôngcóbảnngã.Bạnphảicóbảnngã.Nếubạnkhôngcóbảnngã,bạnsẽkhôngthànhcông,nhưng[bạncầnbiếtcáchkiểmsoát]bảnngã,”ôngkhuyên.

MộtphầnlớntrongquảnlýcôngtylàquảnlýnhânviênvàTonyhàilòngnhấtkhiôngthấynhữngngườicủamìnhpháttriểntheonhữngcáchmàcólẽbảnthânhọcũngkhôngbaogiờnghĩlàcóthểđược.

“Tôicảmthấyrấttuyệtkhinhìnthấymộttrongnhữngthànhviênphihànhđoàncủachúngtôigiờđãlàmộtphicông.Đólàphầntốtđẹpnhấtcủacôngviệc này, phần có thể phát triển những giấc mơ. Làm việc với [một vài]người [làmột]cơnácmộng…,nhưng [giúpngườikhácphát triển là]mộttrongnhữngđiềutốtđẹphơn.”

Khinhậnthấyrằngtấtcảnhânviêncủamìnhđềulànhữngngườiđạtđượcthànhtíchcao,Tonythừanhậnđiềunàycóthểđạidiệnchomộttậphợpđặcbiệtcácvấnđề.ÔngthuậtlạibuổigặpvớiThủtướngDatukSeriAbdullahBadawi.KhiDatukSeriAbdullahhỏiông,“Tạisaoôngluônvượtquađượccác bài kiểm tra bệnh hen? Có phải là do MAS không?” Tony trả lời,“Không,lànhờnhânviêncủatôi.Tấtcảhọlúcnàocũngđấuđávớinhau!”

Đâydườngnhư làmột cái giá cao, nhưng chắc chắndẫndắtmột công tytoàn những người đạt được thành tích cao sẽ hấp dẫn hơn nhiều,mặc dùcũngrấttháchthức,sovớimộtcôngtymàcócácnhânviêntrìtrệ,rờirạc,chỉlàmnhữnggìđượcbảo.

TạiAirAsia,xếphạngvàthứbậckhôngrõràngvàquantrọngnhưtạicáccôngtylớn.AirAsiacómộtcơcấutổchứcphẳnghơn,chophépmọingườilàmviệctrôichảyhơnmàkhônggặpnhữngcảntrởnhưchứctước.Vídụ,Tonykhôngghitướchiệu“Datuk”lênthẻtêncủamình.

“Chúngtôikhôngcóvănphòng,chúngtôimặctheocáchcủachúngtôi,tôinghĩchúngtôicốminhbạchhơn,đểmọingườisẽbiếttạisaochúngtôilạiranhữngquyếtđịnh [màchúng tôi đã ra] vàhọ sẽbớtkhônghài lòngvề[chúng].Chúngtôicốnghiếnhơn,chonhiềusựđộclậphơn,nhưng[chúngtôi]ítcơcấuhơn.”

Là một cái tên và khuônmặt quen thuộc trong các tạp chí và tờ báo tạiMalaysia,Tonydườngnhưđãtậphợpđượcnhữngngườiủnghộcủariêngmình.Ôngdườngnhưđãtrởthànhhìnhmẫuchorấtnhiềuthanhthiếuniên,mộtsốthậmchívẫncònlàtrẻcon.Cómộtlần,saukhimộttờbáođăngbàiphỏngvấn,ngườiviếtcâuchuyệnđóđãnhậnđượcmộte-mailtừmộtbàmẹmuốn xin địa chỉ e-mail củaTony vì con trai bà, ngườimà khao khát trởthànhphicông,đãđọcbàibáođóvàmuốnliênlạcvớiTony,ngườimàbâygiờđãthànhthầntượngcủaanhta!LờikhuyêncủaTonyđốivớithếhệtrẻlàhãyluôntíchcựcđểbiếnnhữngđiềukhôngthểthànhcóthểvàvượtquađượcnhữngthờiđiểmkhókhăn.

“Tôimuốnmọingườitíchcực,hiểubiếtvànhậnrarằngthếgiớilàmộtnơirất khắc nghiệt.” Phần lớn thanh thiếu niênMalaysia không phải trải quanhữngthờiđiểmkhókhănvìhọlớnlêntrongmộtthờiđiểmmànềnkinhtếkhásôinổi.Khihọthựcsựgặpcáckhókhăn,nhưmộtcuộcsuythoái,họsẽnhanhchóngbịsốcmạnhvàđólàlýdotạisaoTonycảmthấyhọcầnmộttâmtrítíchcựcvà“mộtcáinhìnlâudàivềcuộcđời.”

“Tôilochothếhệtrẻ.Hàngngày,tôinhìnthấynótrong[mộtvài]nhânviêncủatôi.Họnghĩhọcóquyềncómộtcôngviệc,cóquyềnđượcthăngchứchàngnăm,cóquyềnđượctănglương20%hàngnămvàmộtkhoảnthưởnghaithángkhôngphảilàcáigìtotát,”Tonynói.

Ông bổ sung, “Điều đó thật nguy hiểm. Bạn phải xây dựng một doanhnghiệpbềnvững,tứclàbạnkhôngthểcómọithứngaylậptức.Côngviệc

quantrọngnhấtcủabạnlà[bảođảm]khôngaibịmấtviệc.Chúngtôiphảixâydựngdoanhnghiệpsaochokhôngaibịtrởnênthừathãivàthôiviệc....Vì vậy, tôi xâydựngmột doanhnghiệpbềnvững.Vànhưvậy tức là bạnkhôngthểchomọingườimọithứhọmuốn.”

“Bạncốgắnghếtsứctrênthịtrườngvàbạnchuẩnbịsẵnsàngchokhókhăn.Nếu[không,bạnsẽngã],”Tonynói,rõrànglàđangámchỉđếnnhữngtrảinghiệmcủaAirAsia.

MặcdùcóthểcónhiềungườihâmmộTonynhưngkhôngcómấychínhtrịgianằmtrongsốđó.CácchínhtrịgiaMalaysiadườngnhưkhôngthíchcảTonylẫnAirAsia.NhữnglờiphànnànthườngxuyênnhấtcủahọđềunhắmvàocáclầnhoãnchuyếnbaycủaAirAsiavàthựctếrằngviệcnhânnhượngvớiAirAsiacóthểgâyhạiđếnhãnghàngkhôngquốcgiaMAS.

Rõràng,cảmgiácchunglàTonykhônghợpvớichínhtrị.

12:GIỚIHẠNCỦABẦUTRỜIKhiAirAsiamớixuấthiện,nhiềungườiđãcườikhẩyvàchonó3thángđểcôngbốrằngnósẽđóngcửavìphásản,khôngthểchốnglạiđượccácônglớnhaymộtlýdonàođókhác.Tuynhiên,khảnăngtrụvữngcủaAirAsiađãgây ấn tượngvà làmkinhngạc cho cảnhữngngười ủnghộ lẫnnhữngkẻphảnđối nó.Không chỉ có lợi nhuận tốtmàngàynay, nó cònđược côngnhậnlànhàtiênphongtrongngànhhàngkhônggiárẻkhuvực.

ThịtrườngcũngtinrằngAirAsiachỉcóthểphát triểnbằngcáchthànhlậpthêmcáctrungtâmtạicácthànhphốtrongkhuvựcvàtiếptụcbổsungcácđườngbaymới,tấtcảđềunằmtrongbánkính3giờbay.NhưngTonygiờđâylạiđưaAirAsialaovàomảngkinhdoanhđườngdài,mộtsânchơimớimàcóthểmộtvàingườiđãtừngnghĩđếnnhưngchưamộtaithànhcông.

Từ lúc thành lập cho đến nay, sự phát triển của AirAsia rõ ràng là mộtchuyếnđiđầybão táp.Có lẽbản thânTony,khiônggiới thiệuhãnghàngkhôngnộiđịachặngngắnvàcóquymônhỏnàyvớiquốcgia,cũngkhôngkỳvọngrằngAirAsiacóthểhaysẽthayđổibộmặtngànhhàngkhôngcủaMalaysia,thúcđẩysựpháttriểncủacáchãnghàngkhônggiárẻtrongtoànkhuvựcvàgâyấntượngvớithếgiớiphươngTâybằngsựbềnbỉ,liềulĩnhvàgandạcủanó.

KhôngcógìphảinghingờkhinóirằngTonylàđộnglựcthúcđẩyđằngsauAirAsia.Tấtcảmọingười,cảbạnôngvàđốithủcủaông,sẽsẵnsàngđồngýđiềuđó.CáchTonytiếpcậnvớikinhdoanhlàquantâmđếntấtcảmọithứvàtấtcảmọingười.ViệccómộtCEOluônhướngđếnconngườiđãthểhiệnlàrấtthànhcôngtrongmộtngànhcôngnghiệpnhưngànhcôngnghiệpđilại,vìnóphụthuộcvàoconngười.

Trongcôngty,Tonylàmộtnhàlãnhđạo,làđộnglựcchonhữngngườicủaôngmỗi khi xuất hiện các vật cản.Quả thật, trong lịch sử ngắn ngủi củaAirAsia,lượngvậtcảnmàTonyphảivượtqualênđếnconsốrấtphithường.

MỗivậtcảnđềukhiếncácnhàđầutưnghingờvềkhảnăngsốngsóthoặcmanglạilợinhuậncủaAirAsia,nhưngniềmtinvàoTonyvàđộingũquảnlýcủaông,thứđượctạoranhờsựkhônngoan,kiêntrìvàsángtạohọthểhiệnkhiđốimặtvớinhiềuloạivấnđềkhácnhau,đãkhiếncácnhàđầutưnàytiếptụcủnghộchohãnghàngkhôngnhỏbé,mộthãnghàngkhôngmàđãnhanhchóngpháttriểnđểtrởnênkhôngcònquánhỏbénữa.

Mộtcâuchuyệnvẫnđanghémở

Vớiviệccònrấtnhiềungườicónhucầuđilại,chắcchắnAirAsiasẽtiếptụcpháttriển.MộtkhảosátởAnhđượccôngbốvàonăm2004đãpháthiệnrarằng69%thànhviênHộiđồngQuảntrị,quảnlývànhàđiềuhànhcôngtysửdụngcáchãnghàngkhônggiárẻkhiđicôngtác,quađóchothấyrằngcáchãnghàngkhônggiárẻgiờkhôngchỉcònphụcvụchomụcđíchdulịchvớingânsáchhạnhẹpnữa.VớicáctrungtâmởKL,Bangkok,Jakarta,SabahvàSarawak,AirAsiahoạtđộngtrongkhuvựcđôngdânnhấtthếgiới,châuÁ.Hơnmộtnửadânsốđósốngtrongbánkính6giờbaytừKLvà5giờbaytừBangkok. Chiến lược phát triển của AirAsia được dựa trên nhu cầu tiềmnăngtừkhuvựcnày,mộtnhucầumàchắcchắnlàrấtlớn.

Tấtnhiên,nếuchỉđôngdânthìkhôngđủđểpháttriểnmộthãnghàngkhông.CácnềnkinhtếởchâuÁđangpháttriểnởmộttỷlệngàycàngtăng,nhưngthunhậpvàGDPtrênđầungườivẫnthấphơnnhiềusovớiởphươngTây.Thứmọingườicầnởđâylàchiphíthấp.Khinóiđếnđilại,AirAsiacóthểnhìnthấyđiềunày.

Trướcđây,cứ10ngườiởtrênphốthìcó8ngườikhôngcóđủtiềnđiranướcngoàivìchiphívậnchuyểnhàngkhôngcao,nhưngđiềuđókhôngcónghĩalàhọkhôngbaogiờmuốnđi.Ngàynay,vớisựhiệndiệncủaAirAsiacùngcáchãnghàngkhônggiárẻkhác,bầutrờibỗngnhiênđầyắpcácdukhách.Khigiádầu thôquốc tế tăng tronghainămqua,cáchãnghàngkhônggặpkhókhănvìchiphínhiênliệucaođãănmònbiênlợinhuậncủahọ.Phụphínhiênliệudocáccôngtyhàngkhôngápdụngđôikhithậmchícòncaohơncảchínhtiềnvé.

MộtthángtrướckhiAirAsianiêmyếttrênBảngChínhcủaBursaMalaysia,giáxăngmáybayđã tănggần100%sovới12 tháng trước, lên thành158centMỹmộtgallonhay66,4đô-laMỹmộtthùngvàtrởthànhmứcgiácaonhấtmọi thời đại, so với 80 centMỹmột gallon hay 33,6 đô-laMỹmộtthùngvào tháng10năm1990. IATAước tính rằng,nếumỗinămgiádầutrungbìnhtăngthêm1đô-lathìchiphítrongngànhsẽtăngthêm1tỷđô-la.

Áplựcdầu

Cácnhàphântíchvànhàđầutưthựcsựlolắngvềviễncảnhảmđạmcủacáchãnghàngkhôngdướiáplựcgiádầu.NhưngAirAsiavẫnthểhiệncáckếtquảtàichínhtuyệtvời.KhimọingườihỏiTonyvềcáchôngđịnhdùngđểchiếnđấuvớigiádầutăngcao,ôngtrảlờirằngôngđanggiảiquyếtmột

cáchkháthoảimáinhờcơcấuchiphícựckỳhiệuquảmàbanquảnlýcủaôngđãpháttriển.

“Tôikhôngnghĩcónhiềubanquản lý trongcáchãnghàngkhông[đi]sâuvàochiphívànguồncungnhưchúng tôi.Chúng tôibiếtgiácủamọimặthàngvìchínhchúngtôiđàmphántấtcảmọithứ.Cơcấuchiphíđượctruyềntừbanquảnlýcaocấpcủachúngtôi[xuống]đếntậncáckỹsư,phicôngvàtiếpviênhàngkhông,”ôngnói.

ChiphíthấplàcôngthứcduynhấtchosựsốngsótcủaAirAsia.ÁplựcchiphílàmộtmốiđedọathựcđốivớicáchoạtđộngcủanóvàgiádầulàmộtvấnđềcấpbáchhơnđốivớiAirAsiasovớicáchãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụ.NếuAirAsiachuyểnchiphísangchohànhkhách,nósẽmấthọ.Nếunókhông,nósẽmất lợinhuận.NhưngTony tự tin rằngcó“hàngtrămcáchđểcắtbớt,”vàcó“cảmộtcơsốngười làmviệcmộtcáchsùngkínhđểgiữchiphíthấp”ởAirAsia.

LợithếngườiđitrướcgiúpAirAsiakhánhiều,nhưnglàmthếnàođểduytrìkinhdoanh làmột thách thức lớnhơnđốivớiTony.Khimớibắtđầu,giáxăngmáybaychỉ25đô-laMỹvàhãngcóthểđầutưnhiềuhơnvàonhânsự,vìvậy,nó tuyểnvàđào tạophihànhđoàncũngnhưphicông.Khinhữngngườichơimớinhảyvào,giáxăngmáybaytăngvọtlên70đô-laMỹvàgiámáybaycũngtănggấpba.AirAsiacóthểxâydựngdoanhnghiệpcủanóvớichiphíthấptrongnhữngnămđầutiênvàsốlượngtớihạnđãgiúpnóvượtquagánhnặngvềchiphícaohơn.Thịtrường,giờđãtrưởngthànhhơn,chophéphãnghàngkhônggiárẻnàydầntănggiávévìnóvẫnthấpnhấttrongkhuvực.

Vào thời điểm đó, Tony nhấnmạnh rằng giá dầu tăng vọt không chỉ ảnhhưởngđếnAirAsia,màcònảnhhưởngđếntoànngành.

CácnhàphântíchcủacôngtychứngkhoánMaybank(giờlàngânhàngđầutưAseambankers)nóitrongmộtbáocáonghiêncứuvàongày27tháng10năm2004rằng,đốivớicáchãnghàngkhônggiárẻ,chiphínhiênliệuluôncaohơnsovớicáchãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụ,trongkhichiphínhânviên,phíhạcánhvàchiphíquảnlýlạithấphơn.Nhưvậy,thunhậpcủacáchãnghàngkhônggiárẻnóichungnhạycảmhơnvớisựbiếnđộngcủagiánhiênliệu,dùnócònphụthuộcvàocácchiếnlượcphòngngừanhiênliệutăngmàcáchãnghàngkhôngápdụngnữa.

Chắcchắn làAirAsia rấtgiỏiphòngngừa.Trongmộtcuộchọpbáo,Tony

nóirằnghãngđãthoảimáiphòngngừa“bấtcứthứgìcaohơn55đô-la.”

Ngàynay,mộtchiếnlượcphòngngừađượclênkếhoạchtốtlàđiềucốtyếuđốivớicáchãnghàngkhôngvàđâylà lýdomàchínhphủthuêIdrisJala,người trước đây làm việc cho công ty dầu Shell, với hy vọng rằng kinhnghiệmcủaIdristạiShellsẽgiúpônglậtngượclạibảngcânđốikếtoáncủaMAS.

Trướckhiniêmyếtvào tháng11năm2004,AirAsiadựđoánrằngchiphínhiênliệucủanósẽtănglênvàchiếmxấpxỉ43%tổngchiphíbánhàngvàchiphíhoạtđộngtrongnămkếtthúcvàotháng6năm2005,nhưngvìhãngđãphòngngừađầyđủcácnhucầunhiênliệucủanóchonămkếtthúcvàotháng6năm2005nênnóđãđượcbảovệkhỏi sự tăngkhông tươngxứngtronggiádầu.Điềunàyđãrấtthànhcôngtrongviệcanủinhàđầutư.

Cạnhtranhgaygắt

Cạnh tranhgaygắt làmột thử thách lớnkhácdànhchoAirAsia.TheosauthànhcôngcủaAirAsia,thịtrườnghàngkhônggiárẻchâuÁnhanhchóngtrởnênđôngđúcvớinhiềutaychơimới.Nhữngtaychơimớiđấuđágiànhthị phần trong khu vực bao gồmNokAir vàOne-TwoGo củaThái Lan,LionAirvàAdamAircủaIndonesia,CebuPacificAircủaPhilippines,cùngmộtvàihãngkháccủaẤnĐộvàTrungQuốc.

Singaporechạyhãnghàngkhônggiárẻđầutiêncủanó,ValuAirvàongày5tháng 5 năm 2004.Vào tháng 9, hãng hàng không giá rẻ thứ hai của nó,Tiger Airways của SingaporeAirlines, bắt đầu đi vào hoạt động. Sau đó,JetstarcủaQantasAirwaysvàTemasek,màsauđóđãsápnhậpvớiValuAir,cũnggianhập.

Từnăm2001đếnnăm2004,khingànhcôngnghiệphàngkhôngbịchaođảovìkhủngbố,chiếntranhvàSARS,mộtlượnglớncáchãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụphảihứngchịunhữngthualỗnặngnềtrongkhicáchãnghàngkhônggiárẻvẫntiếptụcsinhlời.Điềunàyđãkhuyếnkhíchcáchãnghàngkhônghàngđầuthànhlậphãnghàngkhônggiárẻcủariêngmình.

ỞÚc,cóVirginBluecủaSirRichardBranson,Jetstar,AustralianAirlinesvàRex(RegionalExpress).ỞNewZealand,hãnghàngkhôngcungcấpđầyđủdịchvụAirNewZealandđãmualạiđốithủgiárẻcủanó,FreedomAir,đểtránhsựcạnhtranh.ỞphíaTây,BuzzcủaKLMcótrụsởởHàLan,GoFlycủaBritishAirways,TedcủaUnitedAirlinescótrụsởởMỹvàFlying

FinncủaFinnaircũngđượcthànhlập.

Vớiđộingũcáctaychơimớinày,thựctếrằngAirAsiacóthểkhôngcóthịtrườnglớnnhưđượckỳvọngđãtrởthànhmộtnỗilolắngvớicácnhàđầutư.KỳvọngphổbiếnlàSingaporesẽvươnlêntrởthànhmốiđedọalớnnhấtvớiAirAsiavìnótươngđồngvềmặtđịalývớiMalaysiavànhữngtaychơigiárẻcủanóđượcchínhphủhỗtrợ.

Tuy nhiên, một vài nhà phân tích không đồng ý. Một nhà phân tích từAseambankers tin rằng AirAsia có lợi thế chi phí so với các hãng hàngkhônggiárẻởSingaporevìchiphíkinhdoanhởMalaysianóichunglàthấphơn.

“Bêncạnhđó,khônggiốngnhưAirAsia,cácnhàvậnhànhSingaporekhôngcócácđườngbaynộiđịavàbuộcphảicạnhtranhtrêncácđườngbayquốctế,nơimàAirAsiacósựthốngtrịrõràng,căncứvàosựbắtđầuthuậnlợitừsớmcủanó,”nhàphântíchnàynói.

HLDResearch,nhànghiêncứucủatậpđoànHongLeong,đãcôngbốmộtbáo cáo vào ngày 2 tháng 8 năm2004 trong đó chỉ ra các thách thứcmàAirAsiasẽphảiđốimặttrongtrunghạnsaukhiniêmyết:“Phíatrướckhônghoàn toàn là bầu trời rộngmởđối vớiAirAsia. Sự cạnh tranh từ 12LCCkháccóthểxuấthiệnởchâuÁsẽlàtháchthứcchínhdùnóđãlàmtốtkhitrởthànhmộttrongnhữnghãngđầutiênởthịtrườngchâuÁ.ThậmchícảMAScũngđangnói vềkhảnăng thách thứcAirAsia trong thị trường chủnhàcủanó.”

Báo cáo nhấnmạnh đếnmột thách thức khác liên quan đến giả định củaAirAsiarằngthịtrườngsẽtiếptụcmởrộngvì3,5tỷngườibaytiềmnăngởchâuÁ.ĐâycũngchínhlàgiảđịnhmàđãđưarấtnhiềudoanhnghiệpđếnvớiTrungQuốcvìnghĩrằngdânsố1,3 tỷngườicủanósẽđemlạinhữngkhoảnlợinhuậnlớnchohọ,nhưngrốtcuộc,sốcôngtymấttiềnnhiềuhơnlàkiếmđượctiền.

“ChâuÁkhôngphải làmột thị trườngbầutrờimởđồngđềunhưchâuÂuhayMỹ,nhữngnơimàRyanairvàSouthwestđãthănghoa.Cónhiềuchínhphủvàhãnghàngkhôngquốcgiacầnphảivượtqua.”

“GiốngnhưtrongtrườnghợpGoogle,chúngtakhôngđượcnghĩrằngchúngta biếtAirAsia rõ đếnmức khi chúng ta đánh giá nó, chúng ta quênmấtnhữngthứcóthểsailầmtrongmôhìnhkinhdoanhcủanó.”

Xinhãyđúnggiờ!

Khôngnênquênviệchoãnchuyếnbay;AirAsiađãbịhànhkháchchỉtríchkhánhiềuvìlỗinày.Cứ10hànhkháchthìcó8ngườiphànnànvềviệchoãnchuyếnbaycủaAirAsia.ViệchoãnnàycóthểkhiếnkhánhiềuhànhkháchkhôngchọnAirAsiavìsợrằnglịchcủahọsẽbịrốitung.

Vàotháng8năm2006,ThủtướngDatukSeriAbdullahAhmadBadawiđãnóicảAirAsiavàMASphảixemxétnhững lờiphànnàncủakháchhàngliênquanđếndịchvụcủahọ,baogồmcảviệchoãnchuyếnbay.

BộtrưởngBộVậntải,DatukSeriChanKongChoy,nóibộcủaôngđãnhậnđượcnhiềulờiphànnànvềviệchoãnchuyếnbaytừkhắpcảnước,điềumàcáchãnghàngkhôngnhanhchóngđổchocácvấnđềkỹthuật,thờitiết,kiểmsoátkhônglưuvàhànhkháchđếnmuộnhoặckhônghềxuấthiện.

BộđãthôngbáovớiMASvàAirAsiarằnghọsẽtìmracáchvàphươngtiệnđểcảithiệnhoạtđộngcủahọ.“Tôimuốnnhìnthấy[ít]trìhoãn[hơn]trêncảnước.Chúngtôirấtkhônghàilòngvềhaihãnghàngkhông,”ôngnói.

Datuk Seri Chan nói rằng, theo chuẩn quốc tế, trì hoãn xảy ra khi mộtchuyếnbaykéodàilịchtrìnhcủanóthêm15phút,đồngthờibổsungrằngMAS đã đăng ký 87% chuyến bay “đúng giờ” tức là hãng này có 13%chuyếnbaybịhoãn.

“Tuynhiên,đốivớiAirAsia,địnhnghĩavềmộtchuyếnbaybịhoãncủahọkhông theochuẩnquốc tế, tức là15phútsau thờiđiểmrờiđiđãđược lênlịch.ĐịnhnghĩacủaAirAsia[về]mộtchuyếnbaybịhoãnlà30phútsauthờiđiểmrờiđiđãđượclênlịch.Vìvậy,tôiđangđềnghịAirAsiacungcấpthêmthôngtinchitiếtchochúngtôi,”ôngnói.

IdrisJalacủaMASnóirằngnếudựatrêntiêuchuẩntrìhoãnlà15phúttrởlênthìthànhtích87%đúnggiờkhiđócủahãnglàthuộcdạngcaonhấtthếgiới.

“Làmộthãnghàngkhôngquốcgia,chúngtôixemxétcẩntrọngmọisựtrìhoãn.Nhữngsựtrìhoãnnàysẽđượclầntheo,điềutravàcácbiệnphápkhắcphụcsẽđượcthựchiệnliêntục,”ônggiảithích.TonytrảlờirằngmọihãnghàngkhôngđềutrìhoãnvàAirAsiakhôngcócácnguồnlựcnhưMAS,cũngnhưmáybaycủanócũhơnmàkhôngcóchiếcnàodựphòng.

Tuynhiên,ôngchorằngnhữngchiếcAirbuscủaAirAsia“đangchạyđúng

giờ99,3%cònnhữngchiếc737đangchạyđúnggiờ89%,mộtđiềurấtđángkhenngợinhưngchúng tôiđãbịgiớihạn,”vàhứa rằngAirAsia sẽ“ngàycàngtrởnêntốthơn.”

Tuynhiên,haingàysau,AirAsiađãbịchếgiễubởimộtnghịsỹ,ngườibuộctộihãngkhôngbaogiờ tuân theo lịch trình.Ngườinghịsỹnàynóiôngđãmắckẹtsuốt8 tiếngtạisânbayLabuanvìmộtchuyếnbaycủaAirAsiabịhoãn.“Khitôihỏinhânviênmặtđất,họbảotôirằngmáybay[đã]gặp[các]vấnđềkỹthuật,”ôngthuậtlạichitiết.

PhóGiámđốcĐiềuhànhNhómcủaAirAsiaKamarudinMeranunnóirằngcôngtyđánhgiácaosựlolắngcủabộnhưngbổsungrằng,dựatrênbáocáocủariêngnóthìmộtphầnlớncácchuyếnbaybịhoãnlàdosựùntắckhônglưutạiLCCTvàdosựkiểmsoátkhônglưu.

“MáybayA320củachúngtôirấtđángtincậyvàchúngtôiđanglàmphầnviệccủachúngtôi,nhưngcôngtyCácsânbayMalaysiađangkhôngphảnứngđủnhanhđểgiảiquyếtcácvấnđề,”ôngnói.

Tuyên bố của ông đã vấp phải sự phản đối từ PhóThủ tướngDatuk SeriNajib TunRazak, ngườimà sau này đã bảo với các bên liên quan khôngđược “chỉ ngón tay” vào nhau,mà thay vào đó, nên tìm ramột giải phápnhanhchónggiảiquyếtvấnđề.

Thậtkhôngmaylàkhônglâusauđó,mộtchuyếnbaycủaAirAsiađãbịhoãnđến 9 tiếng. Vào ngày 3 tháng 9 năm 2006, hơn 140 hành khách, nhữngngườimàđángraphảilênchuyếnbayAK6305cấtcánhvàolúc1giờchiềutạisânbayLangkawi,đãphảiđợi9 tiếngđến tận9giờ45phút tốiđể lênmộtchiếcmáybaythaythếbayvềKLIA.

Nghethậtkinhkhủngvàquảthật,aicũngcóthểhìnhdungrasựtứcgiậnsôisùngsụccủacáchànhkhách,đặcbiệtlànhữngngườibịbuộcphảiởlạisânbaykhimàhọcònphảibắtmộtchuyếnbaykháchoặcđangvộitheokịplịchtrìnhkínđặccủamình.

Lýdochosựtrìhoãnnàyrấtquenthuộc–lỗikỹthuật.NgườiphátngôncủaAirAsiađãthaymặtchohãngxinlỗivìsựbấttiệnđãgâyrachocáchànhkhách.Tuynhiên,dườngnhưcáchànhkháchđã trảiqua“tổn thương tâmlý”nàynhiềukhảnăngsẽkhôngmuốnbayAirAsialạimộtlầnnữa.Ítnhấtkhôngphảitrongtươnglaigần!

HoãnchuyếnbaytấtnhiênlàmộtvấnđềmàAirAsiaphảigiảiquyết.Thật

thúvịkhinhậnthấyrằng,bấtcứkhinàoAirAsiaphảiđốimặtvớimộtvậtcảnthìnócũngbịdộibombởiáplựctừgiớitruyềnthôngluônhămhở,cáchành khách bất bình và những chính trị gia không biết thương xót, tất cảcùngmộtlúc.

Mộtnhàphântíchtừmộthãngmôigiớiđịaphươngđãgiảithíchđiềunày.

Theocô,cácvấnđề liênquanđếnAirAsiađikèmvới rấtnhiềusựcườngđiệumàtừđótạorasựchiatáchsâusắcgiữathựctếvànhậnthức.“Mặcdùđiềuđócótácdụngquátốtnếuxéttheonghĩalàmthươnghiệunhưngnócóthểquaylạiámcôngtytrongnhữngthờiđiểmkhókhăn.Quánhiềukỳvọngđãđượcdựngnên.Vìvậy,mộtcáinấcnhẹnhấtcũng[được]làmnhưmộtcănbệnhnghiêmtrọng…[mặcdù]nódườngnhưkhôngthựctế,”cônói.

Malaysiacóthểlàmđược!

TừkhiAirAsiathànhlập,Tonyluônbậnrộnvớiviệcnétránhnhữngkẻtiêucực. “Kể từ khi bắt đầu, chúng tôi chưa bao giờ nghe thấy bất kỳ ai nói‘AirAsiasẽthànhcông.’Khôngcómộtaitintừngàyđầutiên.HọnóirằngAirAsiavàmôhìnhLCCsẽkhôngthànhcông.RồihọnóinósẽchỉthànhcôngtạiSubang.Sauđó,họnóinósẽchỉthànhcôngvớitưcáchlàmộthãnghàngkhôngnộiđịa.Nhưngchođếnnay,chúngtôiđãchứngminhlà[nhữngsựnghingờ]hoàntoànsai,”Tonynói.

“Trongmộtvàinămqua,AirAsiađãtrảiquaquá[nhiều]thửthách.SARS,khủngbố,cúmgiacầm,giádầutăngcao…dườngnhưnhữngthứtồitệnhấtcóthể[ảnhhưởngđến]ngànhhàngkhôngđều[đã]xảyratrongkhoảngthờigiannày,”ôngnóitrongmộtcuộcphỏngvấn.

“… nhưng trong những khoảng thời gian rủi ro cao nhất, với khủng bố,SARSvàmọithứkhác,chúngtôikhôngbaogiờlùibước[cáchmàcáchãnghàngkhôngkhácđã làm].ChúngtôivẫnbayđếnBalivìnócầnchúngtôimangrấtnhiềungườitrởlại,”ôngbổsung.

Vềcâuhỏiliênquanđếnviệcmấtđi“chấtMalaysia,”TonybảođảmvớitấtcảnhữngaiquantâmrằngAirAsiasẽluônbiếtđiểmkhởiđầuvàcộinguồncủanó.“Chúng tôi sẽkhôngđánhmấtbản thânvàsẽbảovệvănhóacủariêngchúngtôi.”

Hai năm trước,Tonyđã được hỏi rằng cuối cùng, ôngmuốnđưaAirAsiađếnđâu–liệuôngcómuốnmởrộngcácđườngbayvàtrởthành,cólẽ,“AirEurope”hoặc“AirUS”nhưAirAsiađanglàmởchâuÁkhông?

Tonycườivà trả lời rằng“…bâygiờ, chúng tôimuốn tập trungvàoviệcpháttriểndoanhnghiệptrước.Chúngtôivẫncònnontrẻvàcầnthờigianđểpháttriển.”

Chỉhainămsau,ngàyhômnay,TonyvàAirAsiaquảthậtđanglênkếhoạchđểbayđếnchâuÂucũngnhưTrungQuốcvàÚc.Rõràng,từ“thờigian”màTonydùnghainămtrướcámchỉmộtkhoảngngắnhơnnhiềusovớitưởngtượngcủađasốngười!

Vìvậy,hãycẩntrọngvớiAirAsia,điểmchớpsángmàuđỏtrênbầutrờinàyđangđivớitốcđộkhôngthểtưởngtượngđược.

Phụlục

Cácthuậtngữdùngtrongngànhhàngkhông

ASK(AvailableSeatperKilometer)

Sốchỗngồisẵncótínhtrênki-lô-mét,bằngtổngsốchỗngồisẵncótrêncácchuyếnbayđãđượclênlịchnhânvớisốki-lô-métmànhữngchỗngồinàyđượcbay.ASKnóichungđượcsửdụnglàmmẫusốđểtính“chiphíđơnvị.”

RPK(RevenuePassengerperKilometer)

Sốhànhkháchtạodoanhthutínhtrênki-lô-mét,bằngsốhànhkháchcótrảtiềnvéđượcchởtheotrêncácchuyếnbayđãđượclênlịchnhânvớisốki-lô-métmànhữngchỗngồinàyđượcbay.

Côngsuấtbay RPKchiachoASK.

Mứctậndụngmáybay

Lượngthờigianmàmộtmáybayđangchởhànhkháchởtrênkhông.

ChiphítrênASK

Tổngchiphíhoạtđộng(khôngbaogồmchiphítàichínhvàthuế)chichoASK.Trongngànhhàngkhông,nótươngđươngvới“chiphíđơnvị.”

DoanhthutrênASK TổngdoanhthuchiachoASK.

Songphương Thỏathuậndịchvụhàngkhônggiữahaichínhphủ.

Thươngquyềnthứnhất

Tựdobayquaquốcgiakhácmàkhônghạcánh.

Thươngquyềnthứ

Tựdođặthànhkháchtạodoanhthu,thưtínvàhànghóađượcmanglênmáybaytừquốcgiamàhãnghàngkhôngđăngký

ba xuốngquốcgiakhác.

Thươngquyềnthứtư

Tựdođưahànhkháchtạodoanhthu,thưtínvàhànghóavốnthuộcquốcgiamàhãnghàngkhôngđăngkýnhưngđangởquốcgiakháclênmáybay.

Thươngquyềnthứnăm

Tựdochởhànhkháchđếnmộtquốcgia,sauđóbaytiếpđếnquốcgiakhác(thayvìbayvềquốcgiabanđầu).

Thươngquyềnthứsáu

Đặcquyềnchomộthãnghàngkhôngđăngkýtạimộtquốcgiađượcđưalênmáybayhànhkháchtạodoanhthu,thưtínvàhànghóaởquốcgiathứhai,chuyểnthôngquaquốcgiađăngkývàđặtxuốngởquốcgiathứba.

Thươngquyềnthứbảy

Đặcquyềnchomộthãnghàngkhôngđăngkýtạimộtquốcgiađượcđưalênmáybayhànhkháchtạodoanhthuvàhànghóaởquốcgiathứhaivàđặtxuốngởquốcgiathứbamàkhôngxuấtphát,dừng,hayhạcánhxuốngquốcgiađăngký.

Nguồn:TrangwebcủaAirAsia

VỀTÁCGIẢ

SenZe

SenZelàchiếnlượcgiadoanhnghiệphàngđầu,chuyênsâuvềcácýtưởngkinhdoanhphongcáchquầnáongủ.Cácý tưởngkinhdoanhphongcáchquầnáongủtốnkhôngmấychiphíđểthựchiệnsovớidoanhthukhổnglồmànócóthểmanglại.Chúngcóthểđượcứngdụngbởibấtkỳaiởbấtkỳđâu,ngaycảkhiđanglườibiếng,lănlóctrongbộquầnáongủởnhà!

JayneNg

Jaynelàcửnhânngànhbáochí.Côđặcbiệtthíchphântích,nghiêncứuvàviếtvềcácdoanhnghiệpMalaysia.CôđãlàmviệcchomộttrongnhữngtờbáohàngđầuởMalaysia.

Thếgiớikinhdoanhngàynaylàmộtthếgiớinăngđộngvàliêntụcthayđổi.Jaynepháthiệnrarằngmỗicuộcnóichuyệnvớimộtdoanhnhânđềuchứa

đựngmộtbàihọc:cầngìđểgiữvữngvị trídẫnđầutrongmộtmôitrườngluôndaođộngvàhaythayđổi;hayđằngsaumỗithànhcôngđềucómộtcâuchuyệnthúvị;vàmỗithấtbạiđềucólýdocủanó.Trongcuốnsáchnày,côchiasẻcáckinhnghiệmvànhữngcuộcgặpgỡcủamình,đồngthờiđemđếnchobạnđọcmộtnhậnthứcvềngànhhàngkhông,nhữngsựviệcxảyragầnđâybêntrongnómàcóthểbạnkhôngcócơhộiđểxemxéttrướcđây.

CHÚTHÍCH

1.ĐơnvịtiềntệcủaMalaysia,1RMcógiátrịkhoảng6-7nghìnđồngViệtNam.

2.MộthàmphẩmdohoànggiacấpbangởMalaysiaphongtặngchonhữngngườicóđónggóplớnchoxãhội.

3.Low-fare-no-frills:Giávérẻvàloạibỏhếtnhữngdịchvụkhôngthiếtyếunhưghếngồihạngthươnggia,đồănmiễnphítrênmáybay,v.v…

4.InternetProtocolTV:truyềnhìnhgiaothứcInternet,mộthệthốngdịchvụtruyềnhìnhkỹthuậtsốđượctruyềnđếnngườixemthôngquacáccôngnghệsửdụngchocácmạngmáytính,thayvìpháthìnhvôtuyếnhaytruyềnhìnhcáp

5.InitialPublicOfferings:lầnđầupháthànhcổphiếuracôngchúng

6.Maintenance,Repair,andOverhaul:Bảodưỡng,sửachữavàđạitu

7.MộttộcngườichuyênsốngởcácvùngbănggiánhưĐôngSiberia(Nga),Alaska(Mỹ),BắcCực.

8.Massrapidtransit:mạnglướigiaothôngcôngcộngcaotốc,hoặccóthểtạmgọilàtàuđiệnngầm

9.ĐồngtiềncủaMalaysia,1RM=100xen

10.MộtnhânvậttrongphimChiếntranhgiữaxácvìsao

11.GiảibóngbầudụcdanhgiánhấtởMỹ,làmộttrongnhữngsựkiệnthểthaođượcxemnhiềunhấttrênthếgiới.

12. Công-xooc-xi-om là từ phiên âm từ tiếng Latinh của consortium, cónghĩagầngiốngnhưhiệphộihayliênđoàn,cónguồngốcởtừconsorscó

nghĩalàngườisởhữucủacácphươngtiệnhayđồngđội.

Từnàychỉtớisựcộngtáctạmthờiđểthựchiệnmộtnhiệmvụcụthểnàođóhayđểđưaramộtdịchvụhoặcsảnphẩmnhấtđịnhmộtcáchcóhiệuquảhơn. Một công-xooc-xi-om là sự liên kết của hai hay nhiều các cá nhân(thuậtngữpháplýlà thểnhân),côngty, trườngđạihọc,hoặcchínhquyền(hoặcbấtkỳtổhợpnàocủacácthựcthểpháplýnày)vớimụcđíchthamdựvào các hoạt động chung hoặc đóng góp các tài nguyên củamình để đạtđượcmụctiêuchung.Mỗibênthamgiavẫnduytrìtưcáchphápnhânriêngbiệtcủamìnhvànhờthế,việckiểmsoátcủacông-xooc-xi-omđốivớimỗibênthamgianóichungbịgiớihạntrongcáchoạtđộngthamdựvàocácnỗlựcchung,cụthểlàphânchialợinhuận.

13.“Now,everyonecanflyXtralonglikeneverbefore.”

14. Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, Amortization, andRestructuringorRentCosts:Lợinhuậntrướclãi,thuế,khấuhao,chiphítáicấutrúchoặcđithuê

TableofContents

AIRASIAKHÔNGCÓCONĐƯỜNGTẮTĐẾNTHÀNHCÔNG,NHƯNGCÓCON

ĐƯỜNGNGẮNNHẤTLờimởđầu1:BÌNHMINHCỦAHÃNGHÀNGKHÔNGMÀUĐỎ2:TONYFERNANDES–I3:LCCT–QUÁGẦNMÀLẠIQUÁXA4:AIRASIAĐẤUVỚIMAS–Hiệp15:AIRASIAĐẤUVỚIMAS–Hiệp26:ĐƯỜNGBAYCHÔNGGAIĐẾNSINGAPORE–PhầnI7:ĐƯỜNGBAYCHÔNGGAIĐẾNSINGAPORE–Phần28:SỨCMẠNHCỦATHƯƠNGHIỆU9:CÁCCỘTMỐC10:BAYXAHƠN11:TONYFERNANDES–II12:GIỚIHẠNCỦABẦUTRỜIPhụlục