Lënda: E DRAJTA E PROCEDURËS PENALEE DRAJTA E PROCEDURËS PENALETema : ROLI-FUNKSIONI I PROKURORIT PUBLIK ROLI-FUNKSIONI I PROKURORIT PUBLIK DHE NDIKIMI I TIJ NË SHOQËRIDHE NDIKIMI I TIJ NË SHOQËRI

Prof.Dr. Punoi:

Azem Hajdari Albana Gashi

Në këtë rrjedhë praragrafi 1 i nenit 109 te ketij akti juridik percakton se:

“Prokurori i Shtetit është institucion i pavarur, me autoritet dhe me përgjegjësi për ndjekjen penale të personave të akuzuar për ndonjë vepër penale ose për ndonjë vepër tjetër, sikurse është rregulluar me ligj”

Sipas nenit 46 të KPP; Zyra e prokurorisë publike është organ i pavarur përgjegjës për

hetimin e veprave penale, për ushtrimin e ndjekjes penale ndaj personave të akuzuar për kryerjen e veprave penale që ndiqen sipas detyres zyrtare apo me propozimin e të dëmtuarit,për mbikqyrjen e punës së policisëgjyqësore gjatë hetimit tq përsonave të dyshuar për kryerjen e veprave penale dhe per mbledhjen e të dhenave dhe informacioneve për fillimin e procedurës penale.Prokuroria Publike kryen edhe punë tjera të parapara me ligj.

Këshilli Prokurorial i Kosovës

Këshilli Prokurorial i Kosovës është institucion plotësisht i pavarur në kryerjen e funksioneve të tij,në pajtim me ligjin.

Këshilli Prokurorial i Kosovës do të reduktoj,propozoj,avancoj,transferoj,diciplinojë prokurorët në menyrën e rregulluar me ligj.

Këshilli do ti jap perparsi emërimit për prokuror të anëtarëve të komuniteteve të nen perfaqësuara në mënyren e përcaktuar me ligj.

Organizimi i Prokurorisë Publike

Kosova konform legjislacionit në fuqi ka këtë strukturë të Prokurorisë publike:

Prokurorinë publike të Kosovës Prokuroritë publike të Qarkut Prokuroritë Publike Komunale

Në Kosovë ekzistojnë edhe prokuroret publik ndërkombëtar.

Ata janë vendosur ne nivele të prokurorive publike të qarkut,Prokurorisë Publike të Kosovës dhe Prokurorisë Speciale.

Kushtet për emërimin dhe shkarkimin e Prokurorit Publik si dhe rastet kur kemi të bëjmë me perjashtimin e tij.

Prokurorët publik,konform Kushtetutës së Republikës së Kosovës emërohen nga Presidenti i Kosovës në bazë të propozimit të Keshillit Prokurorial të Kosovës.

Mandati fillestar për prokuror është tre vjeqar,kurse,në rast të riemërimit mandati është i përhershëm deri në moshen e pensionimit,sikurse është percaktuar me ligj,përveq nese shkarkohet në pajtim me ligjin.

Emërimi i Prokurorit Publik Të jetë shtetas i Kosovës; Të ketë të kryer fakultetin juridik; Të ketë të dhënë provimin e

judikaturës; Të ketë vlera të larta morale; Të mos ketë dosje penale; Të mos ketë marrë pjesë ne zbatimin

e masave diskriminuese apo në zbatimin e ndonjë ligji represiv apo në zbatimin e ndonjë politike diktatoriale;

Të mos jetë regjistruar në ndonjë parti politike apo i angazhuar në ndonjë veprimtari politike;

Të ketë pervoj të caktuar pune.

Shkarkimi i Prokurorit Publik prokurorët mund të shkarkohen

për arsyet vijuese: Për shkak të dëmit për një

vepër të rëndë penale; Për mosrrespektimin e rënd të

detyrave; Për shkak të paaftësisë psikike

ose fizike,e cila ka të ngjarë të jetë e përhershme ose e përzgjatur;

Sjelljës se padenjë serioze ose Vënjes së tij,për arsye të sjelljes

personale ose ndonje shkaku tjetër,ne pozitën e cila është e papajtueshme me kryerjen e detyrës së tij.

Përjashtimi i Prokurorit Publik

Dispozitat për perjashtimin e gjyqtarëve dhe të gjyqtarëve laikë zbatohen përshtatshmerisht edhe ndaj prokurorëve publik dhe personave të autorizuar qe përfaqesojnë prokurorin publik në procedurë sipas ligjit mbi prokurorinë publike.

Prokurori publik vendos për perjashtimin e personave të cilet janë të autorizuar ta perfaqësojnë atë ne proceduren penale në pajtim me ligjin për prokurorinë publike

.

Kompetencat dhe Funksionet të cilat i janë dhenë Prokurorit Publik

Ndërrmarrja e masave të nevojshme për zbulimin e veprave penale dhe gjetjen e kryersve të tyre dhe ndermarrja e veprimeve hetimore derisa zbaton apo mbikqyr hetimet në procedurën penale paraprake;

Parqitja dhe prezantimi i aktakuzës apo propozimakuzës para gjykatës kompetente,

Paraqitja e ankesës kunder vendimeve gjyqësore qe nuk kanë marrë forme të prerë dhe paraqitja e mjeteve të jashtëzakonshme juridike kunder vendimeve gjyqësore të formës së prerë;

Kryerja e punve të tjera dhe ushtrimi i veprimeve të tjera të percaktuara me ligj.

Parimet mbi të cilat është bazuar ndërtimi dhe funksioni i Prokurorisë Publike

Bazuar në zgjidhjet e ofruara në legjislacionin proceduaral penal në fuqi mund të konkludohet se rregullimi i prokurorisë publike bazohet në këto parime:

Parimi i Hierarkisë; Parimi i Devolucionit; Parimi i Substitucionit; Parimi i Vëndosjes në menyrë Monokrate.

Pavarësia e Prokurorisë Publike

Pavarësia e prokurorisë publike konsiston në faktin se ligjdhënsi përmes dispozitave ligjore decidivisht ka ndaluar mundësinë qe organet publike të ndikojnë në menyrë formale apo joformalee as të drejtojën veprimet e prokurorit publik në trajtimin e qeshtjeve penale individuale apo të hetimeve

Tërheqja e Prokurorit Publik nga ndjekja penale

Prokurori publik e pushon hetimin kurdo që është vertetuar nga provat e mbledhura se:

Nuk ekziston dyshim i arsyeshëm qe personi konkret e ka kryer vepren e tillë penale;

Vepra e kryer nuk është vepër penale qe ndiqet sipas detyrës zyrtare;

Vepra penale është perfshirë me amnisti ose me falje ose

Ekzistojn rrethana te tjera të cilat e perjashtojnë ndjekjen.

Pezullimi,pushimi ose shmangia nga ndjekja për vepra më të lehta penale  Prokurori publik,me pelqimin e të demtuarit

mund të pezulloj ndjekjen për veper penale të denueshme me gjobë ose me burgim deri në tre vjet.

Duke pasur parasysh natyren,rrethanat dhe rendësinë e vepres penale dhe të kryersit,nese i pandehuri zotohet se do të sillet siq është udhëzuar nga prokurori publik.

Nese brenda një afati prej jo më shumë se 6 muajsh i pandehuri i përmbush dëtyrimet,kallzimi penal hudhet ose pushohet hetimi.

Fillimi dhe kohëzgjatja e hetimit

Prokurori publik është Boss i hetimeve,është mbikqyrës i hetimeve,pergjegjës për mbarvajtjen e hetimeve.

Prokurori publik e fillon hetimin kunder personit të caktuar duke u informuar nëpermjet kallzimit penal ose burimeve të tjera,nese ekziston dyshimi i arsyeshem se ai person ka kryer veper penale e cila ndiqet sipas detyres zyrtare.

Gatë hetimit prokurori publik qmon jo vetëm rrethanat fajësuese,por gjithashtu edhe rrethanat dhe provat shfajësuese dhe siguron se është marrë prova e cila mund të mos ishtë ne dispozicion në shqyrtimin gjyqësor.

Ngritja e aktakuzes,konfirmimi i saj si dhe roli i Prokurorit publik lidhur me këto qështje Aktakuza përmban: Emrin dhe mbiemrin e të pandehurit dhe të dhënat e tij

personale; Të dhënat nese është shqiptuar paraburgimi ose ndonjë

masë tjeter.dhe sa kohë ka zgjatur . Emertimin ligjor të veprës penale duke ju referuar

dispozitave të Kodit Penal; Kohen dhe vendin e kryerjes së vepres penale,objektin në

të cilin është kryer dhe mjetin me të cilin është kryer vepra penale

Denjen e arsyetimit. Percaktimin e gjykatës ku do te mbahet shqyrtimi

gjyqësor Rekomandimin për provat qe duhet prezentuar ne

shqyrtimin gjyqësor sebashku me emrat e deshmitarëve.

Autorizimet dhe detyrat e përgjithshme qe i janë dhënë Prokurorit Publik Prokurori public e hedh kallzimin penal të policisë ose

kallzimin penal të personave tjerë nese nga raporti është e qartë se:

Nuk ekziston asnjë dyshim i arsyeshëm qe personi konkret ka kryer vepren penale në fjalë,përveq rastit kur ka gjasa qe hetimet e metejshme nga policia mund të sigurojnë të dhëna të mjaftueshme,ne të cilin rast prokurori vepron sipas kërkesave nga neni 209 i këtij kodi;

Vepra e kallëzuar nuk është veper penale që ndiqet sipas dëtyres zyrtare;

Ka kaluar afati i parashkrimit për ndjekje penale; Vepra penale është perfshirë me amnisti ose me falje ose I dyshuari gëzon imunitet dhe heqja e tij nuk është e

mundur ose nuk është bërë nga autoriteti kompetent;ose Ekzistojnë rrethana të tjera të cilat e perjashtojnë ndjekjen

Ndikimi i Prokurorit Publik rreth procesverbaleve dhe shkresave si dhe shikimi i tyre Në parim shkresat dërgohen me postë. Prokurorit publik vendimet dhe shkresat i tjera i

dërgohen përmes zyrës së regjistrimit të prokurorisë publike.

Sa i përket shikimit të shkresave ne KPP është paraparë se;

Gjykata ose prokurori publik mund të refuzojn lejimin e shikimit,të kopjimit ose të fotokopjimit të shkresave ose provave materiale nese interesi legjitim i të pandehutit dhe i përsonave të tjerë kalon interesin e të dëmtuarit,ose nese ka gjasa reale qe shikimi mund të rrezikojë qellimin e hetimit a jetën e shëndetin e njerëzve apo do të zvarriste në menyrë të konsiderueshme procedurën dhe nese i dëmtueri ende nuk është pyetur si dëshmitar.

Marrja ne pyetje e dëshmitarve dhe të pandehurit nga Prokurori Publik

Si deshmitar thirret personi për të cilin besohet se mund te jep njoftime për veprën penale,për kryerësin dhe për rrethanat e rendësishme për procedurën penale.

Prokurori publik së pari merr në pyetje dëshmitarët që i ka caktuar vetë.

I pandehuri merret në pyetje më se voni para përfundimit të hetimit,përveq kur proceduar rezulton me pushim.Ne qështje të thjeshta mjafton që të pandehurit t’i jepet mundësia për tu përgjigjur me shkrim.

Prokurori publik marrjen në pyetje mund t’ia besojë policisë gjyqësore ose,në raste të jashtëzakonshme,policisë së rregullt.

Roli i Prokurorit Publik sa i përket qeshtjës se Këqyrjes dhe rikonstruksionit Prokurori publik ose gjykata mund të urdhërojë

këqyrjen ose rikonstruksionin e vendit të ngjarjës për të shqyrtuar provat e mbledhura ose për të qartësuar faktet e rëndësishme për procedurën penale.

Këqyrjen ose rikonstruksionin e tillë të vendit të ngjarjes e kryen gjyqtari i procedures paraprake ose kryetari i trupit gjykues,prokurori publik ose policia.

Për cilat masa mund të jep urdhër prokurori Publik ?

  Prokurori publik mund të jep urdhër për secilen

masë të mëposhtmë: Fotografimin e fshehtë ose vëzhgim me video

në vende publike; Monitorim të fshehtë të bisedave në vende

publike; Hetim të fshehetë; Të bisedave telefonike.