Sektörlerdeki Güncel Gelişmeler - ekonomi.isbanksatılan konut sayısı %,, ikinci el satışlar...

Sektörlerdeki Güncel Gelişmeler

İktisadi Araştırmalar Bölümü

Aralık 2017

Bütün yayınlarımıza https://ekonomi.isbank.com.tr adresinden erişebilirsiniz.

http://ekonomi.isbank.com.tr

Enerji .................................................................................................................................... 3

İnşaat ve Konut .................................................................................................................... 5

Otomotiv .............................................................................................................................. 7

Demir Çelik ……….................................................................................................................. 9

Lojistik .................................................................................................................................. 11

Tekstil, Hazır Giyim ve Deri .................................................................................................. 13

Perakende ............................................................................................................................ 15

Beyaz Eşya ............................................................................................................................ 17

Turizm ................................................................................................................................... 19

İÇİNDEKİLER



3

Enerji ekonomi.isbank

Aralık 17

RAKAMLARLA ENERJİ SEKTÖRÜ (KASIM 2017)

(1) Yılbaşından ilgili ay sonuna kadar olan zamanı kapsamaktadır. Kaynak: TEİAŞ, EPİAŞ, SGK (2) Eylül 2017 verisidir. (3) Kümülatif veri ilgili aya ait fiyat endeksinin yılsonuna göre değişimini göstermektedir.

GÜNCEL GELİŞMELER

Dünya Bankası, 2019 yılından itibaren petrol ve gaz arama-çıkarma projelerine teşvik ve finansman sağlamayacağını açıkladı. Söz konusu gelişmenin mevcut durumda inşası devam eden ve/veya plan aşamasında olan Trans Adriyatik Plan (TAP), Türk Akımı-2, Siberya’nın Gücü gibi doğalgaz boru hattı projeleri, Irak’ta yeni keşfedilen sahalarda gaz ve petrol çıkarımı ve Ukrayna’nın enerjide arz güvenliği için Rusya haricinde alternatif kaynak araması gibi güncel konuları nasıl etkileyeceği önümüzdeki dönemde yakından takip edilecek. Dünya Bankası’nın iklim değişikliklerine yönelik hassasiyeti nedeniyle alınan söz konusu karar, Banka’nın önümüzdeki dönemde yapacağı finansman anlaşmalarının Paris Anlaşması şartlarıyla uyumlu olacağına işaret ediyor. Benzer şekilde, Avrupa Yatırım Bankası (EIB) da geçtiğimiz günlerde TAP için planlanan 1,5 milyar EUR’luk finansmanı ertelemişti.

BOTAŞ, 1 Aralık 2017 itibarıyla doğalgazla çalışan çevrim santrallerine verilen gazda %50 kesintiye gittiğini ve santrallere verilen gazın fiyatında %8,4 artış yaptığını açıkladı. Santrallere verilen gazın bedeli 704,15 TL/m3’ten 763 TL/m3’e yükseltilirken, BOTAŞ’tan daha fazla gaz talep edilmesi halinde fiyatların %50-70 gaz ihtiyacı için %20, %70-100 gaz ihtiyacı için ise %25 zamlı olarak uygulanacağı belirtildi. Santrallerin alternatif olarak özel sektör ithalatçı firmalarından da gaz tedarik edebilecek olmasına rağmen BOTAŞ’ın diğer ithalatçılara nazaran daha uygun fiyat sunmasının BOTAŞ’tan gaz tedarikinde rekabeti arttırabileceği düşünülüyor. Yurt içinde 2017 yılı Kasım sonu itibarıyla elektrik üretiminde en yüksek payı %38 ile doğalgaz çevrim santralleri alırken, özel sektör doğalgaz ithalatçıları doğalgaz tedarikinin sadece %20’sini gerçekleştiriyor.

Ağustos 2016’dan bu yana yerli kömürle üretilen elektriğe verilen satın alma garantisi uygulamasının 2024 yılına kadar sürdürüleceği ilan edildi. 2016’da 6 milyar kWh ve 2017’de 18 milyar kWh için 185 TL/MWh fiyat üzerinden yapılan satın alım anlaşmaları, 2018 yılı için Ekim 2017 itibarıyla yerli kömürle çalışan toplam santral kurulu güç kapasitesinin yarısı için 201,35 TL/MWh fiyat üzerinden yapılacak şekilde revize edildi. Söz konusu fiyatın üç ayda bir enflasyon oranı kadar yükseltileceği ifade edilirken, düzenlemede ithal kömürü yerli kömürle karıştırarak yakan santrallerin de söz konusu teşvik mekanizmasından yararlanabileceğine yer verildi. Yerli kömürden üretilen elektriğe getirilen satın alım garantisinin yanı sıra YEKDEM kapsamında artan elektrik üretimi, BOTAŞ’ın santrallere verdiği doğalgaz maliyetlerini artırması, USD/TL kuru ve ithal kömür fiyatlarındaki yükselişin santral girdi maliyetlerini artırmasıyla 2018 yılında perakende elektrik fiyatlarına yaklaşık %10 zam yapılabileceği tahmin ediliyor.

Kurulu Güç Aylık Üretim Aylık Kümülatif (1 )

Elektrik Kurulu Gücü (MW) 83.139 Elektrik Üretimi (GWh) 23.818 264.111

yıllık değişim % 5,8 yıllık % değişim % 5,5 % 5,8

Kurulu Gücün Kaynaklara Göre Dağılımı Üretimin Kaynaklara Göre Dağılımı

Hidroelektrik % 32,7 Hidroelektrik % 9,2 % 20,1

Doğalgaz + LNG % 27,7 Doğalgaz + LNG % 46,5 % 38,0

Yerli Kömür % 11,9 Yerli Kömür % 15,9 % 15,6

İthal Kömür % 9,8 İthal Kömür % 20,3 % 17,3

Rüzgar % 7,8 Rüzgar % 4,6 % 5,9

Güneş % 2,7 Güneş % 0,0 % 0,0

Jeotermal % 1,2 Jeotermal % 2,2 % 1,8

Petrol Yakıtları % 0,4 Petrol Yakıtları % 0,5 % 0,5

Diğer % 5,8 Diğer % 0,7 % 0,8

Temel Göstergeler (2 ) Enerji Piyasası

İşyeri Sayısı (adet) 14.658 Piyasa Fiyatı (TL/MWh) 178,5 -

Toplam İçindeki Pay % 0,8 yıllık % değişim (3) % 15,2 -% 21,7

Sigortalı Çalışan Sayısı (kişi) 103.171 Serbest Tüketici Sayaç Sayısı (bin adet) 4.761 -

Toplam İçindeki Pay % 0,7 yıllık % değişim % 85,0 -

Ortalama Günlük Ücret (TL) 138,9

Sektör Sıralaması 18/88

4

Enerji ekonomi.isbank

Aralık 17

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: TEİAŞ, BDDK, EPDK, EPİAŞ (*) Hidroelektrik (Baraj ve Akarsu), Rüzgar, Jeotermal, Güneş ve Atıklar

4,0

5,0

6,0

7,0

8,0

9,0

10,0

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Eki

.14

Oca

.15

Nis

.15

Te

m.1

5

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Te

m.1

6

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Te

m.1

7

Eki

.17

(milyar TL) (%)Nakdi Krediler

Toplam Nakdi KredilerReel Sektör İçindeki Pay (sağ eksen)

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

Oca

k

Şub

at

Ma

rt

Nis

an

Ma

yıs

Ha

zira

n

Te

mm

uz

Ağ

ust

os

Eyl

ül

Eki

m

Ka

sım

Ara

lık

(milyon kişi) Serbest Tüketici Sayısı

201520162017

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Oca

k

Şub

at

Ma

rt

Nis

an

Ma

yıs

Ha

zira

n

Te

mm

uz

Ağ

ust

os

Eyl

ül

Eki

m

Ka

sım

Ara

lık

(%) Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının* Elektrik Üretimindeki Payı

2015

2016

2017

47,937,8 32,7

46,8

16,125,8

25,49,3

16,0 12,815,2 16,0

13,9 15,2 17,0 20,4

6,1 8,4 9,8 7,4

0

20

40

60

80

100

2014 2015 2016 Kas.17

(%) Kaynağına Göre Elektrik Üretimi

Doğalgaz Hidroelektrik Yerli kömür

İthal kömür Diğer

31,0 29,1 28,2 32,7

34,0 35,4 34,0 27,7

12,0 12,3 12,5 11,9

9,0 8,3 9,5 9,8

14,0 15,0 15,8 17,9

0

20

40

60

80

100

2014 2015 2016 Kas.17

(%) Kaynağına Göre Elektrik Kurulu Gücü

Hidroelektrik Doğalgaz Yerli kömür

İthal kömür Diğer

-4-202468

1012141618

Oca

k

Şub

at

Ma

rt

Nis

an

Ma

yıs

Ha

zira

n

Te

mm

uz

Ağ

ust

os

Eyl

ül

Eki

m

Ka

sım

Ara

lık

(%) Elektrik Tüketimi(yıllık değişim)

2015

2016

2017

5

İnşaat ve Konut ekonomi.isbank

Aralık 17

RAKAMLARLA İNŞAAT VE KONUT SEKTÖRÜ (EKİM 2017)

(1) Yılbaşından ilgili ay sonuna kadar olan zamanı kapsamaktadır. Kaynak: TCMB, TÜİK, BDDK, Ekonomi Bakanlığı, SGK (2) 2017 3. çeyrek verisidir. (3) Eylül 2017 verisidir. (4) Aralık 2017 verisidir. (5) Kasım 2017 verisidir. Not-1: Konut fiyatlarına ait kümülatif veriler, ilgili aydaki fiyat endeksinin yılsonuna göre değişimini göstermektedir. Not-2: Güven endeksleri 0-200 arasında değer alabilmekte, endeksin 100’den büyük olması iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümserliği göstermektedir.


Türkiye genelinde konut satışları Kasım’da düşüşünü sürdürerek yıllık bazda %7 azaldı. Toplam satışların %30’unu oluşturan ipotekli konut satışları gerilemeye devam ederken, diğer konut satışları %2 ile sınırlı bir artış kaydetti. Ayrıca, Kasım’da ilk defa satılan konut sayısı %6,5, ikinci el satışlar %8,4 geriledi. Diğer taraftan, toplam konut satışlarından %1,6 pay alan yabancılara satışlar Kasım’da yıllık bazda %21,4 yükseldi. Orta Doğulu yatırımcıların konut piyasasına yoğun ilgisinin bu dönemde de sürdüğü gözlendi.

Konut fiyat endeksi Ekim’de yıllık bazda %11,7 artış kaydetti. Türkiye genelinde konut fiyatlarının 2016 yılsonuna göre artış oranı ise %9,9 olarak gerçekleşti. Böylece, yurt genelinde konut fiyatlarındaki yıllık artış Ekim ayında da enflasyonun altında kaldı. Yabancılara yapılan konut satışlarında öne çıkan Bursa, Trabzon, Yalova, Aydın ve Muğla gibi illerde ise fiyatlar hem Türkiye ortalamasının hem de enflasyon oranının oldukça üzerinde arttı.

TÜİK verilerine göre mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi Aralık’ta bir önceki aya göre %1 düşüşle 81,6’ya geriledi. Bu gelişmede alınan kayıtlı siparişlerin düzeyi ile gelecek 3 aylık dönemde satış fiyatları beklentisindeki kötüleşme belirleyici oldu. Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (İMSAD) tarafından yayımlanan İnşaat Malzemeleri Sanayi Bileşik Endeksi de Kasım’da 99,4’e gerileyerek gelecek döneme ilişkin beklentilerdeki bozulmayı teyit etti. İnşaat sektörü genelinde nakit akışı ve tahsilat sorunlarının da sürdüğü gözlendi.

Konut piyasasında lüks segmente olan ilginin azaldığı görülüyor. Sektör yetkilileri 750 bin TL ve üzerindeki konutların satışında daha fazla zorluk yaşandığını belirtirken, 2018’de talebin görece canlı olduğu orta ve alt gelir grubuna yönelik projelere ağırlık verilmesi hedefleniyor.

Gayrimenkul sektörünün 2018’de kamunun alt yapı yatırımları, kentsel dönüşüm projeleri, yabancılara yönelik satışlar ve gayrimenkul sertifikaları başta olmak üzere yeni finansman olanaklarından olumlu yönde etkilenmesi bekleniyor. Buna karşılık, küresel likidite koşullarındaki sıkılaşma, maliyetlerdeki artış, jeopolitik riskler ve döviz kurlarındaki dalgalanma gibi faktörler başlıca riskler olarak sıralanıyor. Ayrıca, son dönemde satışlardaki durgunluk sebebiyle fiyatlara yansıtılamayan inşaat malzemeleri ve finansman maliyetlerinin firmaları zor durumda bırakabileceği düşünülüyor. Gerileyen talebe karşılık yükselen maliyetler dikkate alındığında, sektörde kâr marjının gerilemeye devam edeceği tahmin ediliyor.

Üretim Aylık Kümülatif( 1)

İç Talep Aylık Kümülatif( 1)

Yıllık Reel Büyüme(2) % 18,7 % 10,2 Ciro Endeksi(2) (yıllık % değişim) % 27,1 % 14,9

GSYH İçindeki Pay(2) % 8,7 % 8,6 Bina % 28,3 % 14,2

yıllık değişim (puan) 0,35 0,03 Bina Dışı % 25,0 % 16,2

Yapı Ruhsatı Sayısı(2) (adet) 468.273 1.106.389 Tüketici Güven Endeksi(4) 65,1 -

yıllık % değişim % 141,7 % 57,0 Konut satın alma ihtimali % 6,9 -

Yapı Kullanım İzni Sayısı(2) (adet) 180.608 568.162 Konut Piyasası

yıllık % değişim % 15,5 % 11,6 Konut Satışları(5) (adet) 122.732 1.276.342

Sigortalı Çalışan Sayısı(3) (kişi) 2.149.089 - yıllık % değişim -% 7 % 6,5

Toplam içindeki pay % 14,8 - İpotekli Satışlar (adet) 37.250 439.070

Ortalama Günlük Ücret(3)

(TL) 81,6 - yıllık % değişim -% 24 % 9,6

Sektör sıralaması 72/88 - Diğer Satışlar (adet) 85.482 837.272

Krediler yıllık % değişim % 2 % 4,9

Yurt İçi Krediler (milyar TL) 180,1 - Konut Kredileri (milyar TL) 188,4 -

yıllık % değişim % 30,0 - yıllık % değişim % 19,7 -

Sektörel krediler içindeki pay % 11,3 - Konut Fiyatı (yıllık % değişim) % 11,7 % 9,9

Yurt Dışı Krediler (milyar USD) 15,7 - İstanbul % 7,8 % 6,8

yılbaşına göre % değişim % 18,7 - Ankara % 7,4 % 5,8

Sektörel krediler içindeki pay % 14,2 - İzmir % 19,4 % 17,0

Takipteki Alacaklar Oranı % 3,5 - Yabancıların Gayrimenkul Yatırımları

milyar USD 0,5 4,2

yıllık % değişim % 2,8 % 22,0

6

İnşaat ve Konut ekonomi.isbank

Aralık 17

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: TCMB, TÜİK, BDDK, TMB

-5

0

5

10

15

20

Ç1 Ç2 Ç3 Ç4

(%) Yıllık Reel Büyüme

201520162017

0

5

10

15

20

25

30

35

Eki

.14

Oca

.15

Nis

.15

Te

m.1

5

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Te

m.1

6

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Te

m.1

7

Eki

.17

(%) Konut Fiyatları(yıllık değişim)

Türkiye Geneli Istanbul

Ankara Izmir-60

-40

-20

0

20

40

60

80

100

120

Ka

s.1

4

Şub

.15

Ma

y.1

5

Ağ

u.1

5

Ka

s.1

5

Şub

.16

Ma

y.1

6

Ağ

u.1

6

Ka

s.1

6

Şub

.17

Ma

y.1

7

Ağ

u.1

7

Ka

s.1

7

(%) Konut Satışları(yıllık değişim)

Toplam

İpotekli Satışlar

Diğer Satışlar

0

5

10

15

20

25

30

Oca

k

Şub

at

Ma

rt

Nis

an

Ma

yıs

Ha

zira

n

Te

mm

uz

Ağ

ust

os

Eyl

ül

Eki

m

Ka

sım

Ara

lık

(%) Konut Kredileri(yıllık değişim) 2015

20162017

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

40

60

80

100

120

140

160

180

200

Eki

.14

Oca

.15

Nis

.15

Te

m.1

5

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Te

m.1

6

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Te

m.1

7

Eki

.17

(%)(milyar TL) Nakdi Krediler

Toplam Nakdi KredilerTakipteki Alacaklar Oranı (sağ eksen)

13,111,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

Ka

s.1

7

(milyar

USD)Yurt Dışında Üstlenilen Proje Tutarı

7

Otomotiv ekonomi.isbank

Aralık 17

RAKAMLARLA OTOMOTİV SEKTÖRÜ (KASIM 2017)


Üretiminin yaklaşık dörtte üçünü dış pazara yönelik gerçekleştiren Türk otomotiv sektöründe faaliyet canlı seyrediyor. Otomobil üretiminde önceki aylardaki çift haneli üretim atışı Kasım ayında ivme kaybederek %1,7 olarak gerçekleşti. Böylece, Ocak-Kasım 2017 döneminde yurt içinde otomobil üretimi ilk kez 1 milyon adet barajını aşarak tarihi yüksek seviyesine çıktı.

Türk otomotiv sektörünün ana pazarı Avrupa ekonomisinde iktisadi faaliyet güçleniyor. Ocak-Kasım döneminde, Türkiye’nin ihraç ettiği motorlu kara taşıtı sayısı yıllık bazda %18,7’lik artışla 1,2 milyon adet oldu. Türkiye’nin ihracatında ilk sırada yer alan motorlu kara taşıtlarının güçlü talep koşullarının yanı sıra EUR/USD paritesindeki yükselişten de olumlu yönde etkilendiği görülüyor.

Kasım ayında iç pazarda otomobil satışları önemli ölçüde geriledi. Bu gelişmede, geçtiğimiz sene ÖTV artışları nedeniyle önce çekilen talep kaynaklı baz etkisi belirleyici oldu. Türk lirasındaki değer kaybı nedeniyle satışlardaki zayıflığın yıl geneline yayıldığı ithal otomobil satışları Kasım ayında 55 bin adet düzeyinde gerçekleşti.

BDDK taşıt kredisi limitlerinde güncellemeye gitti. Taşıt kredilerinde, fatura değeri 100 bin TL’ye kadar araçların %70’ine kadar kredi verilebileceği ifade edildi. Fatura değeri 100 bin TL’yi aşan binek araçların ise, bedelin 100 bin liraya kadar olan kısmı için %70’i, 100 bin TL’nin üstünde olan kısım için %50’sine kadar kredilendirilebileceği belirtildi.

Ekonomi Bakanlığı’nın yayımladığı verilere göre Kasım ayında otomotiv sektörü ve yan sanayiinde 604 milyon TL tutarındaki yatırım, teşvik kapsamında yer aldı. Teşvik kapsamındaki yatırımların 321 milyon TL’si yabancı, 283 milyon TL’si yerli sermayeli firmaların yatırımından oluşuyor. Toplamda 28 adet teşvik belgesi düzenlenirken, söz konusu yatırımların 871 kişilik istihdam yaratması planlanıyor.

(1) Yılbaşından ilgili ay sonuna kadar olan zamanı kapsamaktadır. Kaynak: TÜİK, TCMB, OSD, ODD, BDDK (2) Ekim 2017 verisidir. (3) Eylül 2017 verisidir. Not: Güven endeksleri 0-200 arasında değer alabilmekte, endeksin 100’den büyük olması iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümserliği göstermektedir.

Üretim Aylık Kümülatif( 1) Talep Aylık Kümülatif( 1)

Üretim (adet) 163.460 1.543.605 Yerli Otomobil Satışları (adet) 20.556 185.162

yıllık % değişim % 8,5 % 15,6 yıllık % değişim -% 17,9 % 15,8

Otomobil Üretimi (adet) 106.487 1.047.947 İthal Otomobil Satışları (adet) 55.400 437.903

yıllık % değişim % 1,7 % 24,2 yıllık % değişim -% 21,7 -% 10,5

Ticari Araç Üretimi (adet) 56.973 491.356 Yerli Hafif Ticari Araç Satışları (adet) 14.271 102.265

yıllık % değişim % 24,0 % 1,1 yıllık % değişim % 3,2 % 1,5

Sanayi Üretimi(2) (yıllık % değişim) % 9,3 % 14,6 İthal Hafif Ticari Araç Satışları (adet) 10.632 94.624

Kapasite Kullanım Oranı % 86,7 % 86,3 yıllık % değişim -% 16,3 % 2,6

Sigortalı Çalışan Sayısı(3) (kişi) 199.891 - Tüketici Güven Endeksi 65,1 -

Toplam içindeki pay % 1,4 - Otomobil satın alma ihtimali % 10,4 -

Ortalama Günlük Ücret(3) (TL) 130,9 - Krediler( 2)

Sektör sıralaması 25/88 - Yurt İçi Krediler (milyar TL) 18,1 -

Dış Ticaret yıllık % değişim % 22,0 -

İhracat (adet) 113.595 1.228.177 Sektörel krediler içindeki pay % 1,2 -

yıllık % değişim -% 3,9 % 18,7 Yurt Dışı Krediler (milyar USD) 3,1 -

İhracat(2) (milyar USD) 2,3 21,2 yılbaşına göre % değişim -% 2,9 -

yıllık % değişim % 12,1 % 21,8 Sektörel krediler içindeki pay % 2,9 -

İthalat(2) (milyar USD) 2,4 17,0 Takipteki Alacaklar Oranı % 1,5 -


8

Otomotiv ekonomi.isbank

Aralık 17

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: TÜİK, TCMB, OSD, ODD, BDDK

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

Ka

s.1

4

Şu

b.1

5

Ma

y.1

5

Ağ

u.1

5

Ka

s.1

5

Şu

b.1

6

Ma

y.1

6

Ağ

u.1

6

Ka

s.1

6

Şu

b.1

7

Ma

y.1

7

Ağ

u.1

7

Ka

s.1

7

(bin adet) Üretim

Ticari Araçlar

Otomobil

60

65

70

75

80

85

90

95

100

Oca

k

Şub

at

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

mu

z

Ağu

sto

s

Eylü

l

Ekim

Kası

m

Ara

lık

(%) Kapasite Kullanım Oranı

2015 2016 2017

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

Eki.1

4

Oca

.15

Nis

.15

Tem

.15

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

(milyar USD) İhracat

-40

-20

0

20

40

60

80

Ka

s.1

4

Şu

b.1

5

Ma

y.1

5

Ağ

u.1

5

Ka

s.1

5

Şu

b.1

6

Ma

y.1

6

Ağ

u.1

6

Ka

s.1

6

Şu

b.1

7

Ma

y.1

7

Ağ

u.1

7

Ka

s.1

7

(%) Miktar Bazında İhracat(yıllık değişim)

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

1,3

1,4

1,5

1,6

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

20,0

Eki

.14

Oca

.15

Nis

.15

Te

m.1

5

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Te

m.1

6

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Te

m.1

7

Eki

.17


Toplam Nakdi Krediler

Reel Sektör İçindeki Pay (sağ eksen)0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

Eki.1

4

Oca

.15

Nis

.15

Tem

.15

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

(%) Takipteki Alacaklar Oranı

Otomotiv Sektörü

Reel Sektör

9

Demir Çelik ekonomi.isbank

Aralık 17

RAKAMLARLA DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ (KASIM 2017)


Çelik ve inşaat sektörleri arasında fiyatlara ilişkin anlaşmazlık sürüyor. Çelik üreticileri hammadde ve yan girdilerde meydana gelen fiyat artışları nedeniyle çelik fiyatlarındaki yükselişin kaçınılmaz olduğunu belirtirken, inşaat sektörü temsilcileri fiyatlardaki artışın inşaat sektörünü olumsuz etkilediği yönündeki şikayetlerine devam ediyor.

Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Başkanı Fuat Tosyalı yaptığı açıklamada, hurdadan üretim gerçekleştiren tesisler için önemli bir ürün olan elektrot fiyatlarındaki hızlı yükselişin sektör açısından önemli bir sorun teşkil ettiğini söyledi. Tosyalı, söz konusu ürünün elektrikli otomobillerin yaygınlaşması sonucu kullanım alanının arttığını, bunun da arz sıkıntısını beraberinde getirdiğini bildirdi. Elektrotun yanı sıra çelik üretiminde kullanılan refrakter fiyatlarının da ciddi şekilde arttığına dikkati çeken Tosyalı, maliyet artışının ton başına 40-50 dolara ulaştığını ifade etti. İnşaat demiri fiyatlarından dolayı son dönemde sektör üzerinde fiyat baskısı oluşurken, artan maliyet ortamında bu baskının sektörü olumsuz etkilediği kaydediliyor. Mevcut durumda, elektrot ve refrakter fiyatlarında yaşanan artışların nihai ürün fiyatlarına sınırlı ölçüde yansıtıldığı ifade edilirken, maliyet artışlarının kalıcı olması halinde nihai ürün fiyatlarındaki artışın da devam edebileceği düşünülüyor.

Ekonomi Bakanlığı, Çin Halk Cumhuriyeti menşeli sıcak haddelenmiş rulo halinde olmayan yassı çelik ithalatına CIF bedelinin %16,89’u ile %22,55’i oranında anti-damping önlemi alınmasını kararlaştırdı. Söz konusu ürünlerin dampingli ithal edildiği gerekçesiyle 21 Aralık 2016’da yayınlanan tebliğ ile Çin Halk Cumhuriyeti menşeli yassı çelik ithalatı için soruşturma açılmıştı.

Üretim ve Tüketim (milyon ton) Aylık Kümülatif( 1) Emtia Fiyatları ve Dış Ticaret Aylık Kümülatif( 1)

Ham Çelik Üretimi 3,1 34,2 Demir Cevheri (USD/ton) 64,2 -

yıllık % değişim % 7,0 % 12,7 yıllık % değişim (4) -% 12,1 -% 19,7

Kütük Çelik Üretimi 2,2 23,5 Dış Ticaret(2)

yıllık % değişim % 10,5 % 10,8 İhracat (milyar USD) 1,4 16,1

Slab Çelik Üretimi 0,9 10,7 yıllık % değişim -% 13,2 % 5,7

yıllık % değişim -% 0,8 % 17,0 İthalat (milyar USD) 2,8 29,9

EAO Tabanlı Tesislerin Üretimi 2,3 23,7 yıllık % değişim % 26,7 % 68,9

yıllık % değişim % 16,1 % 18,5 Ciro(2)

BOF Tabanlı Tesislerin Üretimi 0,8 10,5 Yurt içi (yıllık % değişim) % 48,8 % 47,7

yıllık % değişim -% 11,8 % 1,3 Yurt dışı (yıllık % değişim) % 57,8 % 50,1

Sanayi Üretimi(2)

(yıllık % değişim) % 4,5 % 2,9 Krediler( 2)

Kapasite Kullanım Oranı(3) % 80,8 % 79,2 Yurt İçi Krediler (milyar TL) 60,6 -

Uzun Çelik Tüketimi(2) 1,7 15,2 yıllık % değişim % 26,5 -

yıllık % değişim % 13,6 % 1,6 Sektörel krediler içindeki pay % 3,8 -

Yassı Çelik Tüketimi(2)

1,7 14,7 Takipteki Alacaklar Oranı % 3,2 -


(1) Yılbaşından ilgili ay sonuna kadar olan zamanı kapsamaktadır.

(2) Ekim 2017 verisidir. (3) Aralık 2017 verisidir.

(4) Kümülatif veri ilgili aya ait fiyatın yılsonuna göre değişimini göstermektedir.

Kaynak: TÜİK, TCMB, Türkiye Çelik Üreticileri Derneği, Dünya Bankası

10

Demir Çelik ekonomi.isbank

Aralık 17

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: TÜİK, TCMB, Türkiye Çelik Üreticileri Derneği, Dünya Bankası (*) yıllıklandırılmış

60

65

70

75

80

85

90

Oca

k

Şuba

t

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

muz

Ağu

stos

Eylü

l

Ekim

Kası

m

Ara

lık


2015 2016 2017

10

15

20

25

30

35

40

Eki.1

4

Oca

.15

Nis

.15

Tem

.15

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

(milyar

USD)Dış Ticaret

(yıllıklandırılmış)

İthalat

İhracat

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

5,5

6,0

30

35

40

45

50

55

60

65

Eki

.14

Oca

.15

Nis

.15

Te

m.1

5

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Te

m.1

6

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Te

m.1

7

Eki

.17



Reel Sektör İçindeki Pay (sağ eksen)

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

Eki.1

4

Oca

.15

Nis

.15

Tem

.15

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7


Demir-Çelik Sektörü

Reel Sektör

30

40

50

60

70

80

90

100

110

Kas.

14

Şub.

15

May

.15

Ağu

.15

Kas.

15

Şub.

16

May

.16

Ağu

.16

Kas.

16

Şub.

17

May

.17

Ağu

.17

Kas.

17

(USD/ton) Emtia Fiyatları

KömürDemir Cevheri

20

25

30

35

40

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

/11*

(milyon

ton)Ham Çelik Üretimi

11

Lojistik ekonomi.isbank

Aralık 17

RAKAMLARLA LOJİSTİK SEKTÖRÜ (KASIM 2017)

(1) Yılbaşından ilgili ay sonuna kadar olan zamanı kapsamaktadır. Kaynak: UND, DHMİ, Reuters, UDHB, BDDK (2) Kümülatif değerdeki değişim. (3) Ekim 2017 verileridir.


1 Ocak 2018’den itibaren İstanbul sınırları içinde ticari amaçlı yük taşımacılığı yapan kamyonetlerde “Yük Taşıma Aracı Güzergah Kullanım İzin Belgesi" zorunlu hale geliyor. Sektör yetkilileri halihazırda 10 bine yakın korsan aracın İstanbul’da faaliyet gösterdiğini belirtiyor.

Türkiye’de turizm sektörünün son dönemde iyileşme kaydetmesinin etkileri havayolu taşımacılığında da görülüyor. Ocak-Kasım 2017 döneminde, havayolunu kullanan yolcu sayısı yıllık bazda %10,6 artarak 179 milyon kişiye ulaştı. Bu dönemde, iç hatlardaki yolcu sayısı %6,6 artarken dış hatlardaki yolcu sayısı %17,1’lik yükseliş kaydetti.

2017 yılında yurt içinde aktivitenin canlı seyrettiği otomotiv ve havayolu yük taşımacılığı sektörleri arasındaki ilişki güçleniyor. TOFAŞ’ın Turkish Cargo ile imzaladığı anlaşma çerçevesinde ilk etapta İtalya'dan Bursa'ya haftalık 50 tonluk üretim malzemesi ve yedek parça taşınacak.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı lisanslı depoculukta ortaya çıkabilecek zararların tazmin edilmesi amacıyla kefalet sigortasının kabul edilebilecek teminat türlerinden sayılabileceğini açıkladı. Önceki dönemde, lisanslı depoculukta sadece banka teminat mektubu ve gayrimenkul rehini teminat olarak kabul edilmekteydi. Şirketlere düşük maliyetle işlem yapma imkanı sağlayan bu uygulama sayesinde lisanslı depoculukta aktivitenin artması bekleniyor.

Lisanslı depoculuk sektörüne ilişkin bir diğer değerlendirme de Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürü İsmail Kemaloğlu’ndan geldi. 2018 yılından itibaren peyderpey bütün ürünlerin lisanslı depolarda saklanacağını ifade eden Kemaloğlu, saklanan varlıklar karşılığında “ürün senedi” verileceğini ve bu sayede üreticilerin ihtiyaç duyduklarında finansmana erişimlerinin destekleneceğini belirtti.

Karayolu Yük Taşımacılığı Aylık Kümülatif( 1) Yıllık % Değişim ( 2) Krediler( 3) Aylık

Türk Araçları ile İhracat (sefer) Tutar (milyon TL)

Irak 33.735 428.217 %8,5 Demiryolu Taşımacılığı 1.091

Suriye 15.400 134.381 -%1,1 Karayolu Yük Taşımacılığı 13.709

Almanya 8.519 88.553 %1,9 Denizyolu Taşımacılığı 15.217

Toplam 107.431 1.137.902 %4,8 Havayolu Taşımacılığı 5.272

Türk Araçları ile İthalat (sefer) Diğer Taşımacılık ve Depolama 25.657

Almanya 8.348 81.188 -%2,0 yıllık % değişim

Irak 6.992 75.364 %246,0 Demiryolu Taşımacılığı 22,9

İtalya 4.932 52.692 %15,2 Karayolu Yük Taşımacılığı 13,5

Toplam 39.806 374.468 %23,7 Denizyolu Taşımacılığı 12,7

Denizyolu Taşımacılığı Havayolu Taşımacılığı -36,8

Türk Gemileri ile İhracat (milyon ton) 1,3 13,8 -%0,6 Diğer Taşımacılık ve Depolama 45,0

Türk Gemileri ile İthalat (milyon ton) 1,7 19,4 -%9,6 Takipteki Alacaklar Oranı (%)

Baltık Kuru Yük Endeksi 1.454 1.109 %71,6 Demiryolu Taşımacılığı 0,9

Havayolu Taşımacılığı Karayolu Yük Taşımacılığı 3,2

Yolcu Sayısı (milyon) 14,3 178,8 %10,6 Denizyolu Taşımacılığı 3,3

Taşınan Yük miktarı (bin ton) 253 3.134 %10,1 Havayolu Taşımacılığı 0,5

Diğer Taşımacılık ve Depolama 1,1

12

Lojistik ekonomi.isbank

Aralık 17

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: TÜİK, BDDK, Reuters, UND, UHDB

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017/11

(%) Karayolu Yük Taşımacılığı (yıllık değişim)

İhracat İthalat

0

1

2

3

4

5

Eki.1

4

Oca

.15

Nis

.15

Tem

.15

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

(%) Takipteki Alacaklar Oranı DemiryoluDepolamaHavaDenizKarayolu Yük

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Eki.1

4

Oca

.15

Nis

.15

Tem

.15

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

(milyar TL) Nakdi Krediler

Demiryolu Depolama

Hava Deniz

Karayolu Yük

32

34

36

38

40

Kas.

14

Şub

.15

May

.15

Ağu

.15

Kas.

15

Şub

.16

May

.16

Ağu

.16

Kas.

16

Şub

.17

May

.17

Ağu

.17

Kas.

17

(milyon ton)

Dış Ticarette Türk Gemileriyle Taşınan Yük (12 aylık kümülatif)

100

120

140

160

180

Eki.1

4

Oca

.15

Nis

.15

Tem

.15

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

Dış Ticaret Miktar Endeksi (2010=100)

İhracat

İthalat

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

1.800

2.000

Kas.

14

Şub

.15

May

.15

Ağu

.15

Kas.

15

Şub

.16

May

.16

Ağu

.16

Kas.

16

Şub

.17

May

.17

Ağu

.17

Kas.

17

Baltık Kuru Yük Endeksi(aylık ortalama)

13

Tekstil, Hazır Giyim ve Deri ekonomi.isbank

Aralık 17

RAKAMLARLA TEKSTİL, HAZIR GİYİM VE DERİ SEKTÖRLERİ (EKİM 2017)

(1) Yılbaşından ilgili aya kadar olan zamanı kapsamaktadır. Kaynak: TÜİK, TCMB, BDDK (2) Aralık 2017 verisidir. (3) Kasım 2017 verisidir.


Tekstil, hazır giyim ve deri sektörlerinde üretim artışı Ekim ayında da devam etti. Bu gelişmede, iç pazardaki hareketlenmenin yanı sıra ihracatta yıl başından bu yana devam eden olumlu seyir etkili oldu.

Ekim ayında tekstil sektörünün üretimi geçen yılın aynı ayına göre %7 arttı. Bu dönemde hazır giyim sektöründeki üretim artışı da %17 ile oldukça güçlü bir görünüm sergiledi. Temmuz 2016 - Haziran 2017 döneminde yıllık bazda gerilemiş olan hazır giyim ihracatı, Temmuz 2017’de başlayan yükseliş trendini Ekim ayında da sürdürdü. Üretim ve satışlardaki artış paralelinde her iki sektörde de kapasite kullanımının %80’in üzerine çıktığı görülüyor.

Deri sektörünün üretimi de yıllık bazda %20 yükseldi. Rusya pazarında devam eden toparlanma ve ayakkabı ihracatındaki olumlu seyir paralelinde sektörün ihracatı büyümesini sürdürdü.

Tekstil, hazır giyim ve deri sektörlerinin ihracatındaki olumlu seyrin 2018’de devam etmesi bekleniyor. Başta Avrupa olmak üzere Rusya ve Orta Doğu pazarlarındaki toparlanmanın sektörlerin ihracatını olumlu etkilemesi bekleniyor.

Öte yandan, hazır giyim ihracatının yaklaşık %70’ini oluşturan Avrupa pazarında rekabet artıyor. Kaliteli üretim ve coğrafi yakınlık gibi özellikler bakımından Portekiz ve Yunanistan en büyük rakipler olarak görülüyor. Ayrıca, sektör yetkilileri Türkiye’nin içinde bulunduğu bölgede son yıllarda artan jeopolitik riskler, güvenlik endişeleri ve kısmen zarar gören ikili ilişkiler sebebiyle bazı Avrupalı alıcıların kaybedilme riskine dikkat çekiyor. Bu durum fiyatlar ve dolayısıyla kâr marjı üzerinde baskı yaratıyor.

İran son dönemde tekstil ve hazır giyim sektörü için önemli bir pazar olarak görülüyor. Özellikle bebek ve çocuk giyim alanında İran pazarının önemli bir ihracat potansiyeli taşıdığı ifade ediliyor. Sektör temsilcilerinin verdikleri bilgilere göre, İran’da geçerli olan mevzuat gereği, bu ülke tarafından ithal edilen hazır giyim ve konfeksiyon ürünlerinin değer olarak %20’sinin İran'da üretilmesi zorunluluğu bulunuyor. Bu durumun coğrafi yakınlık nedeniyle Türk üreticilere rekabet avantajı kazandırdığını söyleyen yetkililer, çok sayıda firmanın İran’da üretim yapmak üzere başvuruda bulunduğunu ifade ediyor. Ayrıca, Türk tekstil ve hazır giyim ürünlerinin kalite bakımından Çinli rakiplerine göre daha fazla tercih edilmesinin, bu pazarda hedeflenen büyümeyi desteklemesi bekleniyor.

Üretim ve Tüketim Aylık Kümülatif( 1)

Dış Ticaret Aylık Kümülatif( 1)

Tekstil Tekstil

Sanayi Üretimi (yıllık % değişim) % 7,0 % 3,7 İhracat (milyon USD) 1.408 11.579

Kapasite Kullanım Oranı(2) % 81,1 % 79,8 yıllık % değişim % 9,6 % 3,5

Ciro Endeksi (yıllık % değişim) % 31,3 % 28,8 Hazır Giyim

Hazır Giyim İhracat (milyon USD) 1.008 10.383

Sanayi Üretimi (yıllık % değişim) % 17,0 -% 0,2 yıllık % değişim % 4,9 -% 2,1

Kapasite Kullanım Oranı(2)

% 81,3 % 79,4 Deri

Ciro Endeksi (yıllık % değişim) % 35,6 % 19,4 İhracat (milyon USD) 89 958

Deri yıllık % değişim % 6,5 % 8,4

Sanayi Üretimi (yıllık % değişim) % 20,5 % 9,5 Krediler

Kapasite Kullanım Oranı(2) % 59,5 % 58,6 Tekstil ve Hazır Giyim

Ciro Endeksi (yıllık % değişim) % 52,9 % 23,6 Yurt İçi Krediler (milyar TL) 66,9 -

Yıllık Üretici Enflasyonu( 3)

(%) yıllık % değişim % 27,9 -

Tekstil % 21,5 % 20,5 Sektörel krediler içindeki pay % 4,2 -

Hazır Giyim % 9,4 % 8,6 Takipteki Alacaklar Oranı % 3,5 -

Deri % 11,4 % 10,9 Deri

Yurt İçi Krediler (milyar TL) 3,5 -

yıllık % değişim % 22,3 -

Sektörel krediler içindeki pay % 0,2 -

Takipteki Alacaklar Oranı % 4,6 -

14

Tekstil, Hazır Giyim ve Deri ekonomi.isbank

Aralık 17

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: TÜİK, TCMB, BDDK

50

55

60

65

70

75

80

85

Ara

.14

Ma

r.1

5

Ha

z.1

5

Eyl

.15

Ara

.15

Ma

r.1

6

Ha

z.1

6

Eyl

.16

Ara

.16

Ma

r.1

7

Ha

z.1

7

Eyl

.17

Ara

.17


TekstilHazır GiyimDeri

-30,0

-20,0

-10,0

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

Ha

z.1

6

Ağ

u.1

6

Eki

.16

Ara

.16

Şub

.17

Nis

.17

Ha

z.1

7

Ağ

u.1

7

Eki

.17

Ha

z.1

6

Ağ

u.1

6

Eki

.16

Ara

.16

Şub

.17

Nis

.17

Ha

z.1

7

Ağ

u.1

7

Eki

.17

Ha

z.1

6

Ağ

u.1

6

Eki

.16

Ara

.16

Şub

.17

Nis

.17

Ha

z.1

7

Ağ

u.1

7

Eki

.17

Tekstil Hazır Giyim Deri

(%) Sanayi Üretimi(yıllık değişim)

0

5

10

15

20

25

30

35

Eki

.14

Oca

.15

Nis

.15

Te

m.1

5

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Te

m.1

6

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Te

m.1

7

Eki

.17

(milyar

USD)İhracat Hacmi

(yıllıklandırılmış) Deri

Hazır Giyim

Tekstil

-10

0

10

20

30

40

50

60

Eki

.14

Oca

.15

Nis

.15

Te

m.1

5

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Te

m.1

6

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Te

m.1

7

Eki

.17

(%) Nakdi Krediler (yıllık değişim)

Tekstil ve Hazır Giyim

Deri

0

1

2

3

4

5

6

Eki

.14

Oca

.15

Nis

.15

Te

m.1

5

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Te

m.1

6

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Te

m.1

7

Eki

.17


Tekstil ve Hazır Giyim

Deri

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

Eki

.14

Oca

.15

Nis

.15

Te

m.1

5

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Te

m.1

6

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Te

m.1

7

Eki

.17

(%) Ciro Endeksi (yıllık değişim)

TekstilHazır GiyimDeri

15

Perakende ekonomi.isbank

Aralık 17

RAKAMLARLA PERAKENDE TİCARET SEKTÖRÜ (EKİM 2017)


Takvim etkisinden arındırılmış verilere göre perakende sektörü satış hacmi Ekim’de yıllık bazda %2,4 yükseldi. Bu dönemde gıda satışları yıllık bazda gerilemeye devam ederken, gıda dışı grupta %2,6’lık artış yaşandı. ÖTV indiriminin Eylül’de sona ermesinin ardından, Ekim’de mobilya ve beyaz eşya satışları yıllık bazda geriledi. Tekstil, giyim ve ayakkabı grubunda ise %10’luk güçlü artış dikkat çekti.

Ekim’de AVM ciroları %16 ile hızlı bir artış kaydederken, ziyaret sayısı endeksi gerilemeye devam etti. Bu dönemde metrekare başına cirolarda özellikle Anadolu’da belirgin bir iyileşme görüldü.

Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi Aralık’ta 100,6’ya yükseldi. Bu gelişmede, son dönemde iş hacmi ve satışlardaki canlanma ile buna bağlı olarak stoklardaki düşüş etkili oldu. Diğer taraftan, gelecek 3 aylık döneme ilişkin satış hacmi ve fiyat beklentileri bir önceki aya göre geriledi. Tüketici güven endeksi de Aralık’ta 0,1 puan azalırken, ücret beklentilerine ilişkin olumsuz seyrin son 4 aydır sürdüğü görüldü.

Perakende sektöründe son dönemde artan rekabet, yükselen maliyetler ve azalan tüketim iştahı doğrultusunda kâr marjı daralıyor. Sektör genelinde metrekare başına ciroların maliyet artışının gerisinde kaldığı izleniyor. Bu çerçevede birçok firmanın yurt dışı faaliyetlere ağırlık verdiği gözlenirken, bu trendin 2018’de de devam etmesi bekleniyor.

2017’de Türkiye’de 17 yeni AVM açılırken, halihazırda 15 yeni AVM projesinin bulunduğu ifade ediliyor. AVM’lerin toplam cirosunun 2017 sonu itibarıyla 110 milyar TL, 2018’de ise 125 milyar TL düzeyinde gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Son yıllarda sayıları hızla artan AVM’lerin yoğun rekabet ve maliyet artışları sebebiyle gelir elde etmekte zorlanması paralelinde önümüzdeki dönemde yatırımların yavaşlayacağı öngörülüyor. Özellikle gelir düzeyi büyük ve sanayileşmiş kentlere oranla daha düşük olan Anadolu kentlerinde hızlı büyümenin, büyük kentlerde olduğu gibi bölgesel bazda arz fazlası yaratabileceğine dikkat çekiliyor.

Sağladığı maliyet avantajı ve sahip olduğu büyüme potansiyeli doğrultusunda perakende sektörünün önümüzdeki dönemde e-ticaret yatırımlarına da daha fazla yöneleceği tahmin ediliyor.

(1) Yıllık % değişim Kaynak: AYD, BDDK, SGK,TÜİK (2) Yılbaşından ilgili ay sonuna kadar olan zamanı kapsamaktadır. (3) Aralık 2017 verileridir. (4) Eylül 2017 verileridir. Not: Güven endeksleri 0-200 arasında değer alabilmekte, endeksin 100’den büyük olması iyimserliği, 100’den küçük olması ise kötümserliği göstermektedir.

Yurt İçi Pazar Aylık ( 1) Kümülatif( 2) Talep Aylık

Perakende Sektörü Satış Hacim Endeksi %2,4 %0,3 Tüketici Güven Endeksi(3) 65,1

Gıda -%0,7 -%2,0 Perakende Ticaret Güven Endeksi(3) 100,6

Gıda dışı (akaryakıt hariç) %2,6 %2,1 3 ay sonrası satış beklentisi 106,6

Elektronik Eşya ve Bilgisayar %0,8 %3,0 İstihdam( 4)

Mobilya, Beyaz Eşya ve Diğer -%7,7 -%6,0 Sigortalı Çalışan Sayısı (kişi) 1.329.917

Tekstil, Giyim ve Ayakkabı %10,1 %8,9 Toplam İçindeki Pay 9,1

Eczacılık, Tıbbi Ürünler ve Kozmetik %6,0 -%3,5 Ortalama Günlük Ücret (TL) 78,9

Posta ve İnternet Yoluyla Ticaret -%5,8 %6,1 Sektör Sıralaması 79/88

AVM Endeksleri Krediler

Ciro Endeksi %16,2 %13,8 Yurt İçi Krediler (milyar TL) 86,8

Verimlilik Endeksi (ciro/m²) yıllık % değişim % 30,5

İstanbul %16,3 %15,7 Sektörel krediler içindeki pay (%) % 5,5

Anadolu %15,9 %10,8 Takipteki Alacaklar Oranı % 3,7

Ziyaret Sayısı Endeksi -%1,0 -%1,1

16

Perakende ekonomi.isbank

Aralık 17

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: AYD, TÜİK, BDDK

0

2

4

6

8

10

02468

10121416182022

Eki

.16

Ka

s.1

6

Ara

.16

Oca

.17

Şub

.17

Ma

r.1

7

Nis

.17

Ma

y.1

7

Ha

z.1

7

Te

m.1

7

Ağ

u.1

7

Eyl

.17

Eki

.17

(%)(%)İhtiyaç Kredileri ve Bireysel Kredi Kartları

(yıllık değişim)

İhtiyaç KredisiBireysel Kredi Kartları (sağ eksen)

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Eki.1

4

Oca

.15

Nis

.15

Tem

.15

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7



Takipteki Alacaklar Oranı (sağ eksen)

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

Eki

.14

Şub

.15

Ha

z.1

5

Eki

.15

Şub

.16

Ha

z.1

6

Eki

.16

Şub

.17

Ha

z.1

7

Eki

.17

(%) AVM Ciro ve Ziyaret Sayısı Endeksleri(yıllık değişim)

Ciro

Ziyaret Sayısı

85

90

95

100

105

110

60

65

70

75

80

Ara

.16

Oca

.17

Şub.

17

Mar

.17

Nis

.17

May

.17

Haz

.17

Tem

.17

Ağu

.17

Eyl.1

7

Eki.1

7

Kas.

17

Ara

.17

Tüketici & Perakende Ticaret Sektörü Güven Endeksi

Tüketici

Perakende (sağ eksen)

0

50

100

150

200

250

300

Aya

kkab

ı

Yiye

cek

Giy

im

Tekn

olo

ji

Hip

erm

arke

t

Kategori Bazında AVM Ciro Endeksi

Eki.14 Eki.15Eki.16 Eki.17

-10

-5

0

5

10

15

Eki.1

4

Oca

.15

Nis

.15

Tem

.15

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

(%) Perakende Satış Hacim Endeksi(takvim etkilerinden arındırılmış, yıllık

değişim)Gıda

Gıda dışı

17

Beyaz Eşya ekonomi.isbank

Aralık 17

RAKAMLARLA BEYAZ EŞYA SEKTÖRÜ (KASIM 2017)


Beyaz eşya sektöründe Şubat ayında başlatılan ve 30 Eylül itibarıyla sona eren ÖTV indiriminin ardından yurt içi satışlardaki düşüş sürüyor. Yurt içi satışlar Kasım ayında yıllık bazda %15,6 gerilerken, söz konusu olumsuz görünüm üretim rakamlarına da yansıdı. Kasım’da beyaz eşya üretimi yıllık bazda %5,3 düşüş kaydederken, ihracat artışı bir miktar ivme kaybederek %2,4 düzeyinde gerçekleşti. Ocak-Kasım döneminde sektörün üretimi yıllık bazda %9,4 ve yurt içi satışlar %17 büyüme kaydederken, güçlü baz etkisiyle sektörün 2018 yılında %2-5 daralabileceği gündemde yer alıyor. Sektörde bu yılsonunda oluşacak stoklardaki ve hammadde fiyatlarındaki değişim ile üreticilerin fiyatlama politikalarının seyri önümüzdeki dönemde yakından takip edilecek.

Pazar araştırma şirketi GfK Temax’ın tüketici teknolojisi ürünleri pazarına yönelik yayımladığı bir rapora göre, beyaz eşya sektörünün cirosu 2017 yılının üçüncü çeyreğinde yıllık bazda %21,6 artarak 4,9 milyar TL’ye ulaştı. 2017’nin ilk dokuz ayında sektörde yıllık ciro büyümesi %25,1 olarak gerçekleşti.

ABD’nin en büyük beyaz eşya üreticisi Whirlpool Corporation, 2014 yılında İtalyan Indesit Company’i satın alarak Türkiye pazarına girmişti. Türkiye’deki operasyonları üzerinden Ortadoğu, Rusya ve Afrika pazarlarına ulaşmayı planlayan şirket, 20 milyon TL’lik yatırımla mevcut durumda 160 olan mağaza sayısını 2020 yılına kadar iki katına çıkarmayı hedefliyor. Manisa’da iki ayrı fabrikada soğutucu ve çamaşır makinesi üretimi gerçekleştiren Whirlpool, 3 milyon adet/yıl soğutucu üretiminin %80’ini ve 1,4 milyon adet/yıl çamaşır makinesi üretimin %75’ini Avrupa ülkelerine ihraç ediyor.

Üretim Aylık Kümülatif( 1) İç Talep Aylık Kümülatif( 1)

Toplam Üretim (bin adet) 2.393 26.476 Yurt içi Satışlar (bin adet) 556 8.085

yıllık % değişim -% 5,3 % 9,4 yıllık % değişim -% 15,6 % 17,0

Kapasite Kullanım Oranı(2)

% 76,5 % 78,7 Yurt İçi Ciro Endeksi(4)

(yıllık % değişim) % 26,6 % 30,5

Sigortalı Çalışan Sayısı(3) (kişi) 145.340 - İthalat (bin adet) 48 1.060

Toplam içindeki pay % 1,0 - yıllık % değişim -% 35,1 % 36,5

Ortalama Günlük Ücret(3)

(TL) 111,5 - DTM Satın Alma Eğilimi(2)(5)

(aylık % değişim) -% 5,8 -

Sektör sıralaması 38/88 - Konut Satışları (yıllık % değişim) -% 7,5 % 6,5

Krediler Dış Talep

Toplam Nakdi Krediler(4) (milyar TL) 21,4 - İhracat (bin adet) 1.955 18.915

yıllık % değişim % 20,5 - yıllık % değişim % 2,4 % 5,9

Sektörel krediler içindeki pay % 1,3 - İhracat(4) (milyon USD) 276,1 2.252,9

Takipteki Alacaklar Oranı(4)

% 3,0 - yıllık % değişim % 15,7 % 3,8

(1) Yılbaşından ilgili ay sonuna kadar olan zamanı kapsamaktadır.

(2) Aralık 2017 verisidir. (3) Eylül 2017 verisidir. (4) Ekim 2017 verisidir.

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, TÜİK, BDDK, TCMB, SGK

(5) Tüketici güven endeksinin alt kalemlerinden olan “mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu”nu ifade etmektedir.

18

Beyaz Eşya ekonomi.isbank

Aralık 17

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, TÜİK, BDDK, TCMB (*) yıllıklandırılmış

60

65

70

75

80

85

Oca

k

Şub

at

Ma

rt

Nis

an

Ma

yıs

Ha

zira

n

Te

mm

uz

Ağ

ust

os

Eyl

ül

Eki

m

Ka

sım

Ara

lık

(%) Kapasite Kullanım Oranı2015

20162017

7,6 7,9 8,2 8,8

7,2 8,7 9,4 10,03,5

3,6 4,04,64,2

4,44,7

5,3

0

5

10

15

20

25

30

35

2014 2015 2016 Kas.17

(milyon adet) Miktar Bazında Üretim

Buzdolabı-Dondurucu Çamaşır M.-KurutucuBulaşık M. Fırın

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

Eki.1

4

Oca

.15

Nis

.15

Tem

.15

Eki.1

5

Oca

.16

Nis

.16

Tem

.16

Eki.1

6

Oca

.17

Nis

.17

Tem

.17

Eki.1

7

(%) Reel Ciro Endeksi(aylık değişim)

Yurt İçi

Yurt Dışı

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

Ka

s.1

4

Şub

.15

Ma

y.1

5

Ağ

u.1

5

Ka

s.1

5

Şub

.16

Ma

y.1

6

Ağ

u.1

6

Ka

s.1

6

Şub

.17

Ma

y.1

7

Ağ

u.1

7

Ka

s.1

7

(%) Miktar Bazında İhracat(yıllık değişim)

0

50

100

150

200

250

300

350

Eki

.14

Oca

.15

Nis

.15

Te

m.1

5

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Te

m.1

6

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Te

m.1

7

Eki

.17

(milyon

USD)İhracat

0

20

40

60

80

100

120

Oca

k

Şuba

t

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

muz

Ağu

stos

Eylü

l

Ekim

Kası

m

Ara

lık

Mevcut Dönemin Dayanıklı Tüketim Malları Satın Almak İçin Uygunluğu

2015 2016 2017

19

Turizm ekonomi.isbank

Aralık 17

RAKAMLARLA TURİZM SEKTÖRÜ (KASIM 2017)


Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) tarafından 30 Kasım’da düzenlenen seminerde turizm sektörünün 2017 yılına ilişkin değerlendirmeleri ve 2018 yılı beklentileri tartışıldı. Sektör yetkilileri konaklama sektöründe işletmelerin %78’inin yerli olmasının sektörün güçlü yanı olduğuna değinirken, geçtiğimiz yıl işletme maliyetlerindeki artışın tüketici enflasyonunun üzerinde gerçekleşmesinin sektörü olumsuz yönde etkilediğini vurguladı. Çok sayıda farklı sektörden girdi alan turizm sektöründe yetkililerin alkollü içeceklere uygulanan ÖTV’de indirim, bölgesel bazda okul tatillerinin gözden geçirilmesi, turizm sektörünün ihracatçı sektör olarak değerlendirilmesi, bölgesel turizm hedeflerinin sağlık ve deniz turizmi gibi farklı turizm çeşitlerine göre yeniden düzenlenmesi, turizm şuralarının 5 yılda bir düzenli olarak yapılması gibi çeşitli talepleri bulunuyor. Sektörde 2017 yılsonu itibarıyla 31,4 milyon yabancı turist ve 26 milyar USD’lik turizm geliri gerçekleşmesi beklenirken, 2018 yılında Almanya ve Benelux ülkeleri başta olmak üzere sektörün 2017’ye nazaran daha olumlu bir performans sergileyerek toplamda 35 milyon yabancı turist sayısına ulaşacağı tahmin ediliyor. Nitekim, Alman seyahat şirketi grubu TUI, 2018 yılında Türkiye’ye yönelik rezervasyonlarda %70 artış olduğunu kaydetti. İspanya’daki otellerde gözlenen fiyat artışı nedeniyle turistlerin Türkiye’ye yönelmesi ve İngiliz turistlerin Türkiye’ye yönelik ilgisinin yeniden canlanmasının söz konusu olumlu görünümde etkili olduğu değerlendiriliyor.

Çin’de 2018 yılının “Türkiye turizm yılı” ilan edilmesi nedeniyle Çinli turistlerin Türkiye’ye yoğun ilgi göstermesi beklenirken, altyapı yatırımlarının yetersiz olması nedeniyle söz konusu beklentinin gerçekleşmeyebileceği değerlendiriliyor. Mevcut durumda iki ülke arasında yolcu taşımacılığı yapan Türk havayolu şirketinin koltuk kapasitesinin yetersiz olması ve şirketin Çin’de sadece dört şehre uçuş gerçekleştirmesi, Çinli havayolu şirketlerinin de sürece dâhil edilmesini gerektirirken, Çinli turistlerin deniz tatilinden kaçınması, Türkiye’de Çince hizmet verebilecek rehber sayısının yetersiz olması ve yiyecek-içecek hizmetlerinin Çinli turistin damak tadına göre gözden geçirilmesinin önem arz ettiği sektör yetkilileri tarafından sıkça dile getiriliyor. Kültür ve Turizm Bakanlığınca hedeflenen yılda 1 milyon Çinli ziyaretçi sayısına ulaşılabilmesi için Çin’den Türkiye’ye uçuşlardaki mevcut 300 bin kişi/yıl yolcu kapasitesinin artırılması gerekli görülüyor.

Avrupa ve ABD’li bazı bayrak taşıyıcı havayolu şirketlerinin son bir yıl içinde İstanbul uçuşlarını durduğu haberleri gündemde yer alıyor. Bazı şirketler alt firma bazında uçuşlarını sürdürürken, Atatürk Havalimanı’ndaki sıkışıklığa bağlı olarak şirketlerin slot alamaması nedeniyle pazar payı kaybetmesi ve şirketlerin tasarruf ihtiyacının bu gelişmede etkili olduğu değerlendiriliyor.

Turizm sektörüne yönelik teşvikler sürüyor. Kültür ve Turizm Bakanı geçtiğimiz günlerde kruvaziyerle Türkiye’ye turist getiren seyahat acentelerine turizm sezonu olup olmamasına bağlı olarak 25-45 USD/kişi arasında değişen tutarlarda destek verileceğini açıkladı. Bu kapsamda kruvaziyer liman sayısının da artırılması hedefleniyor. Ayrıca, uçak başına 6.000 USD olarak verilen mevcut yakıt desteğinin 12 ay süreyle 1.500-9.000 USD arasında olmasına yönelik çalışmaların sürdüğü ifade edildi.

(1) Yılbaşından ilgili ay sonuna kadar olan zamanı kapsamaktadır. Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, TCMB, SGK, BDDK, DHMİ, TÜROB (2) Ekim 2017 verisidir. (3) Eylül 2017 verisidir.

Gelen Ziyaretçi Aylık Kümülatif( 1) Yolcu Taşımacılığı Aylık Kümülatif( 1)

Yabancı Ziyaretçi (bin adet) 1.653 30.706 Dış Hatlar Uçak Trafiği (bin adet) 38,2 550,3

yıllık % değişim % 22,1 % 27,7 yıllık % değişim % 6,6 % 3,7

İlk 3 Milliyetin Payı (%) Dış Hatlar Yolcu Trafiği (milyon kişi) 5,2 78,4

Rusya % 11,9 % 7,5 yıllık % değişim % 19,2 % 17,1

Almanya % 10,9 % 7,3 İç Hatlar Uçak Trafiği (bin adet) 71,0 839,9

İran % 9,0 % 5,5 yıllık % değişim % 0,6 % 2,6

İllerin Payı (%) İç Hatlar Yolcu Trafiği (milyon kişi) 9,2 100,5

İstanbul % 50,4 % 32,0 yıllık % değişim % 13,3 % 6,0

Edirne % 13,4 % 9,5 Konaklama

Artvin % 11,3 % 8,1 Otel Doluluk Oranları (%) % 62,7 % 60,3

Gelir-Gider( 2) yıllık değişim (puan) % 13,4 % 18,1

Turizm Geliri (milyon USD) 2.575 19.854 Ortalama Oda Fiyatları (USD) 67,2 77,3

yıllık % değişim % 29,9 % 19,3 yıllık % değişim % 0,7 -% 10,4

Turizm Gideri (milyon USD) 386 3.955 İstihdam( 3)

yıllık % değişim % 30,0 -% 7,0 İş yeri Sayısı 18.930 -

Krediler( 2) Toplam içindeki Pay % 1,0 -

Toplam Nakdi Krediler (milyar TL) 63,5 - Sigortalı Çalışan Sayısı (kişi) 341.203 -

yıllık % değişim % 24,5 - Toplam içindeki Pay % 2,3 -

Sektörel krediler içindeki pay % 4,0 - Ortalama Günlük Ücret (TL) 92,9 -

Takipteki Alacaklar Oranı (%) % 2,6 - Sektör Sıralaması 61/88 -

20

Turizm ekonomi.isbank

Aralık 17

SEKTÖRE BAKIŞ

Kaynak: TÜROB, BDDK, Kültür ve Turizm Bakanlığı, TCMB, DHMİ

-30

-20

-10

0

10

20

30

Ka

s.1

5

Oca

.16

Ma

r.1

6

Ma

y.1

6

Te

m.1

6

Eyl

.16

Ka

s.1

6

Oca

.17

Ma

r.1

7

Ma

y.1

7

Te

m.1

7

Eyl

.17

Ka

s.1

7

(%) İç ve Dış Hatlar Uçak Trafiği(yıllık değişim)

İç Hatlar Dış Hatlar

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

0

10

20

30

40

50

60

70

Eki

.14

Oca

.15

Nis

.15

Te

m.1

5

Eki

.15

Oca

.16

Nis

.16

Te

m.1

6

Eki

.16

Oca

.17

Nis

.17

Te

m.1

7

Eki

.17


Toplam Nakdi Krediler (sol eksen)

Takipteki Alacaklar Oranı

30

40

50

60

70

80

Oca

k

Şub

at

Ma

rt

Nis

an

Ma

yıs

Ha

zira

n

Te

mm

uz

Ağ

ust

os

Eyl

ül

Eki

m

Ka

sım

Ara

lık

(%) Otel Doluluk Oranları2015

2016

2017

40

60

80

100

120

140

160

Oca

k

Şub

at

Ma

rt

Nis

an

Ma

yıs

Ha

zira

n

Te

mm

uz

Ağ

ust

os

Eyl

ül

Eki

m

Ka

sım

Ara

lık

(USD) Ortalama Oda Fiyatları

201520162017

1

2

3

4

5

6

Oca

k

Şub

at

Ma

rt

Nis

an

Ma

yıs

Ha

zira

n

Te

mm

uz

Ağ

ust

os

Eyl

ül

Eki

m

Ka

sım

Ara

lık

(milyon kişi)Gelen Yabancı Ziyaretçi Sayısı

2015

2016

2017

0

20

40

60

80

100

120

Oca

k

Şuba

t

Mar

t

Nis

an

May

ıs

Haz

iran

Tem

muz

Ağu

stos

Eylü

l

Ekim

Kası

m

Ara

lık

(%)

Net Seyahat Gelirleri/Dış Ticaret Açığı

2015

2016

2017

Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.

İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.


İzlem Erdem - Bölüm Müdürü Aslı Şat Sezgin - Uzman

[email protected] [email protected]

Alper Gürler - Birim Müdürü Bora Çevik - Uzman


Dilek Sarsın Kaya - Müdür Yrd. Eren Demir - Uzman


Ayşe Betül Öztürk - Uzman Yrd.

[email protected]

Türkiye İş Bankası A.Ş - İktisadi Araştırmalar Bölümü


Sektörlerdeki Güncel Gelişmeler - ekonomi.isbanksatılan konut sayısı %,, ikinci el satışlar...

Documents

Transcript of Sektörlerdeki Güncel Gelişmeler - ekonomi.isbanksatılan konut sayısı %,, ikinci el satışlar...