Scenariusze wpływu zmian klimatu na zasoby · ... (rozwój gospodarczy-regionalnie) - rozwój w...
Transcript of Scenariusze wpływu zmian klimatu na zasoby · ... (rozwój gospodarczy-regionalnie) - rozwój w...
Scenariusze wpływu zmian klimatu na zasoby
i pobory wody w Polsce, instrumenty adaptacji
AUTORZY: dr inż. Tomasz Walczykiewicz, mgr Celina Rataj, mgr Małgorzata Barszczyńska Zakład Gospodarki Wodnej i Systemów Wodnogospodarczych, IMGW-PIB, Oddział Kraków
DATA: 5 marca 2013r.
Seminarium naukowe
„Instrumenty zarządzania ryzykiem katastrof naturalnych ze
szczególnym uwzględnieniem powodzi”
Wydział Zarządzania AGH
Projekt KLIMAT p.t.
Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo
(zmiany, skutki i sposoby ich ograniczania, wnioski dla nauki,
praktyki inżynierskiej i planowania gospodarczego)
realizowano na podstawie umowy o dofinansowanie
nr POIG.01.03.01-14-011/08 – w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
Głównym wykonawcą Projektu był Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
– Państwowy Instytut Badawczy.
Projekt uwzględnia:
• obszerną wiedzę dotyczącą problematyki zmian klimatu,
• oddziaływanie tych zmian na gospodarkę, środowisko i społeczeństwo,
• propozycje rozwiązań ograniczających skutki zmian klimatu,
• propozycje działań adaptacyjnych do nowych warunków środowiskowych w ważnych dziedzinach
życia gospodarczego i społecznego.
Projekt KLIMAT
Projekt składa się z 9 zadań:
Zadanie 1: Zmiany klimatu i ich wpływ na środowisko naturalne Polski oraz określenie ich skutków
ekonomicznych
Zadanie 2: Stan zanieczyszczeń powietrza w Polsce i jego wpływ na jakość życia– możliwości ograniczenia
skutków
Zadanie 3: Zrównoważone gospodarowanie wodą, zasobami geologicznymi i leśnymi
Kraju
Zadanie 4: Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne (cywilne i ekonomiczne) Kraju
Zadanie 5: Rozwój metod prognozowania i systemów ostrzegania przed groźnymi zjawiskami
hydrologicznymi i meteorologicznymi oraz wykorzystanie ich do osłony Kraju
Zadanie 6: Bałtyk jako element systemu klimatycznego i jego rola w tworzeniu się stanów zagrożenia
Zadanie 7: Zagrożenia i uwarunkowania oraz możliwości realizacji krajowego zaopatrzenia w wodę ludności
w świetle przepisów Unii Europejskiej
Zadanie 8: Przeciwdziałanie degradacji polskich zbiorników retencyjnych
Zadanie 9: Perspektywiczne zagospodarowanie dorzecza Wisły z systemem ocen wpływu inwestycji
hydrotechnicznych na środowisko
Celem Projektu było określenie wpływu ocieplenia klimatu na środowisko, gospodarkę i
społeczeństwo oraz skutków i sposobów ich ograniczenia, a także wypracowanie działań
adaptacyjnych do nowych warunków środowiskowych i ważnych dziedzin życia gospodarczego i
społecznego.
Celem użytkowym części Projektu jest dostarczenie decydentom informacji o scenariuszach zmian
klimatu i narzędzi pozwalających symulować różne warianty decyzji gospodarczo-społecznych w
aspekcie minimalizacji strat.
Powyższe cele realizowano uwzględniając różne scenariusze rozwoju.
Projekt KLIMAT
Wykorzystano efekty pracy zespołu naukowego Intergovernmental Panel on Climate Change
(Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu, IPCC) – powstałego w 1988 roku w celu oceny ryzyka
związanego z wpływem człowieka na zmianę klimatu.
Prognozy zmian klimatu opracowane są w oparciu o scenariusze wzrostu emisji gazów
cieplarnianych, które tworzono na podstawie różnych ścieżek rozwojowych dla świata. Wizje
rozwoju świata (zawierające analizy przyszłego stanu środowiska) przedstawiono w wielu
raportach przygotowanych dla potrzeb organizacji międzynarodowych i rządów
poszczególnych krajów.
W projekcie KLIMAT, jako podstawę rozważań przyjęto trzy spośród opracowanych przez IPCC
scenariuszy rozwojowych o kodowych nazwach przyjętych w Special Report of Emission
Scenarios: A2, B1, A1B.
A2 (rozwój gospodarczy-regionalnie) - rozwój w oparciu o kryteria ekonomiczne, zwiększenie różnic
między biednymi i bogatymi krajami, szybki wzrost ludności, szczególnie w krajach rozwijających
się, brak zaangażowania w kwestiach ekologicznych i postęp technologiczny najsłabszy w
porównaniu do innych scenariuszy. Brak postępu w dziedzinie alternatywnych źródeł energii, węgiel
pozostaje podstawowym źródłem energii.
Projekt KLIMAT
B1 (rozwój zrównoważony-globalnie) - wysoki poziom świadomości ekologicznej i społecznej,
odejście od postaw konsumpcyjnych, czysto ekonomicznych na rzecz zrównoważonego
rozwoju. Rządy, biznes, media i ludzie przywiązują do tego dużą wagę. Świadomie i intensywnie
inwestuje się w technologie, efektywność, ekologię. Rozwój ukierunkowany na globalne
rozwiązania problemów zrównoważonego rozwoju
A1B (wysoki wzrost gospodarczy-globalnie) bardzo szybki wzrost gospodarczy. Szybko są
wdrażane nowe i efektywne (szczególnie wodo- i energooszczędne) technologie. Zwiększona
współpraca gospodarcza i migracja ludności powodują wyrównywanie poziomu cywilizacyjnego
i poziomu dochodów między regionami świata. Wariant ten zakłada zrównoważony układ
systemów energetycznych, powstały w wyniku równomiernego rozwoju wszystkich form
wytwarzania energii
W celu ich dostosowania i uwzględnienia sytuacji społeczno-gospodarczej Polski zaangażowano
specjalistów z różnych dziedzin (między innymi byli to członkowie sekcji gospodarki wodnej i jakości
wód KGW PAN, eksperci ze środowisk akademickich, przedstawiciele KZGW i RZGW).
Poprzez przygotowaną w ZGWiSW ankietę oraz zorganizowane seminaria starano się opracować wspólne
hipotetyczne wizje przyszłości gospodarki wodnej w Polsce w odniesieniu do przyjętych w projekcie
KLIMAT scenariuszy gospodarczych (A2, B1, A1B).
http://klimat.imgw.pl/
Zakładka – Plakaty Zadanie 3
Projekt KLIMAT
Scenariusze IPCC nie dotyczą bezpośrednio gospodarki wodnej.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
KOLEJNY SLAJD
Nazwa
scenariusza
A1B A2 B1
wysoki wzrost gospodarczy – globalnie rozwój gospodarczy – regionalnie rozwój zrównoważony – globalnie
Wzrost gospod.
- PKB Tempo wzrostu PKB ~5%. Tempo wzrostu PKB ~3%. . Tempo wzrostu PKB ok. 3-5%.
Różnice w
poziomie
bogactwa
Stopniowe wyrównywanie poziomu bogactwa, w tym
dochodów, między regionami Polski. Utrzymują się dysproporcje w poziomie bogactwa
między regionami Polski. Dysproporcje w poziomie bogactwa między regionami Polski
zmniejszają się nieco wolniej niż w scenariuszu A1B.
Rozwój
społeczny
Polska przybliża się zakresie rozwoju społecznego do poziomu
krajów Europy Zachodniej. Aktywność samorządów i
mieszkańców wzrasta. Kapitał społeczny jest na średnim
poziomie.
Polska pozostaje na obecnym poziomie rozwoju
społecznego. Samorządy i mieszkańcy są aktywni
głównie w obliczu zagrożenia. Poziom więzi
społecznych jest niski. Tworzą się różne grupy interesu
walczące o swoje sprawy.
Polska przybliża się w zakresie rozwoju społecznego do poziomu
krajów Europy Zachodniej. Zaufanie do władzy i ekspertów
podobnie wzrasta. Aktywność samorządów i mieszkańców
wzrasta. Wzrasta praworządność.
Rozwój w
aspekcie
ochrony
środowiska
Zrównoważony rozwój i polityka ochrony środowiska nie są
dominującymi trendami. Nakłady całkowite wykazują tendencję
wzrostową. Prośrodowiskowe regulacje prawne są niezbyt
restrykcyjne i ukierunkowane na wykorzystanie instrumentów
ekonomicznych. Edukacja ekologiczna na wysokim poziomie, a
świadomość ekologiczna społeczeństwa zróżnicowana.
Zahamowanie trendu zrównoważonego rozwoju
środowiska. Nakłady całkowite na ochronę środowiska
zbliżone do poziomu dzisiejszego. Edukacja
ekologiczna na poziomie odpowiadającym dostępnym
środkom, świadomość ekologiczna społeczeństwa
umiarkowana.
Zrównoważony rozwój stanowi dominującą wizję polityki
środowiskowej. Nakłady całkowite na ochronę wysokie z silnym
trendem wzrostowym. Prośrodowiskowe regulacje prawne
ukierunkowane na zapewnienie rozwoju zrównoważonego.
Edukacja oraz świadomość ekologiczna na wysokim poziomie.
Jakość życia poprawia się.
Populacja do
2030 r. w
porównaniu do
2009 r
Wzrost oczekiwanej długości życia. Przyrost naturalny na
obecnym poziomie. Znaczne ograniczenie liczby emigrantów.
Wzrost liczby imigrantów. Spadek liczby ludności o ok. 2,5%.
Brak poprawy pod względem długości życia. Spadek
przyrostu naturalnego. Polityki migracyjne chronią
narodowe rynki pracy. Spadek liczby ludn. o ok. 4%.
Zmniejszony trend spadkowy w przyroście naturalnym. Wzrost
ruchów migracyjnych. Spadek liczby ludności o ok. 4%.
Rozwój
technologiczny
Szybko wdrażane są nowe i efektywne technologie. Nowe technologie wdrażane bardzo wolno. Wprowadzane są czyste i efektywne technologie.
Rozwój
rolnictwa
Intensyfikacja rolnictwa. Zmniejszenie ilości obszarów rolnych.
Efektywność ekonomiczna stanowi kryterium wyboru rodzaju
upraw na danym terenie. Poziom zanieczyszczeń rolniczych na
obecnym poziomie.
Struktura upraw rolnych zbliżona do obecnej. Spadek
ilości obszarów rolnych. Niewielki spadek dużej liczby
małych, nieefektywnych ekonomicznie gospodarstw.
Nieznaczny wzrost poziomu zanieczyszczeń.
Nieznaczny spadek obszarów rolnych. Umiarkowany trend w
kierunku produkcji żywności ekologicznej. Dążenie do eliminacji
zanieczyszczeń – trend raczej umiarkowany.
Rozwój
leśnictwa
Nieznaczne zwiększenie się obszarów leśnych. Powierzchnia lasów na obecnym poziomie. Zwiększenie się pow. lasów oraz obszarów chronionych.
Rozwój
przemysłu i
usług
Rozwój przemysłu (trend średnio-wysoki) i w znacznie
większym stopniu usług (trend wysoki). Lobbing
przedsiębiorców w kierunku nie płacenia za gospodarcze
korzystanie ze środowiska.
Rozwój przemysłu i usług (trend średni). Ograniczenie
podaży ze strony światowych rynków powoduje, że w
regionie mogą się rozwijać różne branże przemysłowe
w zależności od lokalnych możliwości. Lobbing w
kierunku nie płacenia za korzystanie ze środowiska.
Rozwój przemysłu (trend średni) i w znacznie większym stopniu
usług (trend wysoki). Mniejsze znaczenie przemysłu
wydobywczego i przemysłu ciężkiego. Silny trend do płacenia za
korzystanie ze środowiska.
Gospodarka
energetyczna
Dywersyfikacja źródeł pozyskiwania energii, m.in. rozwój
energetyki jądrowej. Energia pozyskiwana ze źródeł najbardziej
efektywnych.
Powolny postęp w dziedzinie alternatywnych źródeł
energii. Stopniowe zmiany w strukturze źródeł energii, wprowadzanie
czystych i efektywnych technologii (odnawialne źródła energii,
energetyka jądrowa).
8
NIEPEWNOŚD
Projekcje i modele zmian klimatu bazują na wielu uproszczeniach i
założeniach
W konsekwencji wyniki dotyczące przyszłego klimatu obarczone są w
różnym stopniu niepewnością.
Z punktu widzenia badań nad oddziaływaniami zmian klimatu, różne źródła
niepewności można podzielić na dwie kategorie:
• niepewność wynikająca z niekompletnej wiedzy dotyczącej
badanego systemu (np. na skutek błędów pomiaru lub uproszczeń
formuł modelu)
• niepewność integralnie związana z badanym systemem (np. na
skutek chaotyczności klimatu globalnego lub systemu społeczno-
gospodarczego)
9
Zasoby wodne w kontekście zmian klimatu
według różnych scenariuszy
ŚWIATOWE ZASOBY WODNE
Z całkowitej objętości wody na Ziemi 96% to wody słone.
Wody słodkie w 68% zmagazynowane są na lodach i w lodowcach. Pozostałe 30% wód słodkich
znajduje się pod ziemią. Powierzchniowe zasoby słodkiej wody, w rzekach czy jeziorach,
wynoszą około 93 000 km3, co stanowi zaledwie 1/150% całkowitych zasobów wodnych Ziemi.
Mimo to rzeki i jeziora są podstawowym źródłem wody w codziennym życiu człowieka.
11
ROZKŁAD PRZESTRZENNY WODOWSKAZÓW POSIADAJĄCYCH CIĄGI PRZEPŁYWÓW WODY W LATACH 1971-1990 W CBDH IMGW PIB
Obecne zasoby wód powierzchniowych
• określone obszarowo - odpływ jednostkowy
• dane pochodziły z opracowania pomiarów prowadzonych przez Państwową Służbę Hydrologiczno
Meteorologiczną IMGW PIB
• Rozkład obszarowy odpływu jednostkowego określono w oparciu o dane z dwudziestolecia
1971-1990 będącego okresem referencyjnym dla projektu KLIMAT
Dla wszystkich zlewni różnicowych (poligonów)
określono wartości odpływu jednostkowego.
Wyniki obliczeń zostały skorygowane o wartości
wynikające z napełniania zbiorników
retencyjnych w tym okresie oraz znane większe
przerzuty wody. Z części pomiarów
wodowskazowych zrezygnowano ze względu na
duże zaburzenia reżimu spowodowane
antropopresją.
Wykonano warstwy:
shape oraz
grid w rozdzielczości 1000 m x 1000 m
dla wartości odpływu jednostkowego w
wodowskazowych zlewniach różnicowych Mapa rozkładu wielkości odpływu jednostkowego w okresie
1971-1990 w wodowskazowych zlewniach różnicowych
12
PROGNOZA STANU ZASOBÓW WÓD DLA OKRESU 2011-2030
Do identyfikacji
takich obszarów w
Polsce posłużono
mapą Kępińskiej-
Kasprzak za okres
1951-2000, gdzie
wyznaczono obszary
wystąpienia liczby
niżówek
13
PROGNOZA STANU ZASOBÓW WÓD DLA OKRESU 2011-2030
Procentowa średnia zmiana
odpływu jednostkowego w
okresie 2011-2030 w stosunku
do okresu 1971-1990
wynikająca z symulacji
miesięcznych
Wyniki modelowania
statystycznego w
oparciu o model
ECHAM-5
A2
lato
14
PROGNOZA STANU ZASOBÓW WÓD DLA OKRESU 2011-2030
PÓŁROCZE LETNIE
A1B
lato B1
lato
A2
zima
15
PROGNOZA STANU ZASOBÓW WÓD DLA OKRESU 2011-2030
PÓŁROCZE ZIMOWE
A1B
zima B1
zima
16
PROGNOZA STANU ZASOBÓW WÓD DLA OKRESU 2011-2030 ZLEWNIA BIAŁEJ TARNOWSKIEJ
17
WNIOSKI DOTYCZĄCE ZMIAN ZASOBÓW WÓD POWIERZCHNIOWYCH
Wyniki obliczeń nie sugerują istotnych zmian zasobów
wodnych w bliskiej przyszłości.
Rezultaty pokazują, że zmiany reżimu opadów dotyczyć będą
głównie rozkładu czasowego opadów przy niewielkich
zmianach wartości średnich rocznych.
Zmiany mogą być przyczyną problemów na obszarach
gdzie wskaźnik wykorzystania zasobów wodnych jest już
dzisiaj wysoki.
18
Potrzeby w kontekście zmian klimatu
według różnych scenariuszy
Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku
Przyszłe potrzeby wodne opracowano uwzględniając specyfikę:
gospodarki komunalnej przetwórstwa przemysłowego energetyki rolnictwa W analizach oparto się na bieżących potrzebach wodnych (z 2007 roku) oraz na prognozach opracowanych na poziomie Unii Europejskiej dla nowych państw członkowskich.
O specyfice gospodarki Polski świadczą różnice w strukturze poborów wody.
Struktura poboru wody w 2000 roku na świecie, dla krajów Europa-30 oraz w Polsce
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Polska
UE
Świat
gospodarka
komunalna
przemysł
rolnictwo
Przyjęte założenia metodyki oceny przyszłych potrzeb wodnych gospodarki
komunalnej :
Zużycie jednostkowe - Obecnie w Polsce zużycie wody na mieszkańca to ok. 100 l/d. W
krajach członkowskich Unii Europejskiej w 2000 roku wartość ta wahała się w granicach od ok. 90 l/M/d dla
Litwy do ok. 270 l/M/d dla Hiszpanii.
Liczba ludności - w Polsce prognoza oparta jest na analizie przewidywanych trendów zmian
płodności i umieralności oraz kierunku i rozmiarów ruchów migracyjnych, choć należy pamiętać, że
prognozowanie migracji zawsze jest obarczone dużym błędem. W 2030 roku liczba ludności zmniejszy się od 2,5
do 4%
Strat wody w sieci - średnie straty wody wynoszą około 25%, najlepsze wyniki uzyskują miasta
województwa zachodniopomorskiego (straty powyżej 15%), a najgorzej jest na Śląsku ( 60%).
Procent ludności zwodociągowanej - średni procent dla Polski wynosił 86,7%, dla
poszczególnych województw wahał się od 74,2% dla woj. małopolskiego do 94,4 dla województwa opolskiego. W
miastach wartości te były wyższe niż na wsi.
Prognozę potrzeb wodnych wykonano dla województw.
Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku GOSPODARKA KOMUNALNA
Zapotrzebowanie
na wodę scenariusz
Potrzeby wodne
Przyrost
potrzeb w
2030r. w
stosunku do
2007r.
Pobór w
2030 r.
stosunku do
2007 r. [%] [hm3/rok]
wariant
ekologiczny
A2 2158 72 103
B1 2126 40 102
A1B 2403 317 115
wariant
dynamiczny
A2 3132 1046 150
B1 3118 1032 150 A1B
3488 1403 170
Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku GOSPODARKA KOMUNALNA
Prognozę potrzeb wodnych w energetyce oparto na dostępnych materiałach polskich (GUS, materiały rządowe i eksperckie) oraz prognozach ekspertów polskich i UE.
Przyjęte założenia metodyki oceny przyszłych potrzeb wodnych energetyki. Określono zgodną z wizją poszczególnych scenariuszy:
wartość mocy wytwórczych, strukturę nośników energii, technologię chłodzenia.
Potrzeby wodne energetyki oceniono w skali kraju.
Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku
ENERGETYKA
Energetyka zużywa około 60% wody
Prognoza mocy wytwórczych energii [tys.MW] i poboru wód [hm3] w Polsce w 2030r. Źródło: opracowanie własne
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
9000
10000
2007 A2- regionalny B1- zrównoważony A1B rynkowy
scenariusz
hm
3
0
10
20
30
40
50
60
tys
. M
W
wariant ekologiczny hm3/rok wariant dynamiczny moce wytwórcze tys. MW
Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku
ENERGETYKA
Na potrzeby przetwórstwa przemysłowego zużywa się poniżej 10% wody. Woda dla przetwórstwa przemysłowego to zupełnie inny problem niż woda dla ludności, czy energetyki. Celem przetwórstwa przemysłowe jest osiągnięcie możliwie wysokiego zysku. Władze lokalne zachęcają inwestorów do tworzenia zakładów przemysłowych, ale nie mają decydującego wpływu na ich decyzje.
Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku
PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE
Wybrano 6 podsekcji przetwórstwa przemysłowego. Pobierają one około 85% wody.
Są to: produkcja artykułów spożywczych, napojów i wyrobów tytoniowych (DA);
produkcja wyrobów włókienniczych i odzieży (DB);
produkcja masy włóknistej, papieru, działalność publikacyjna i poligraficzna (DE);
produkcja wyrobów chemicznych (DG);
produkcja metali i wyrobów z metali (DI);
produkcja wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych (DJ).
Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku
PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE
Przyjęte założenia metodyki oceny przyszłych potrzeb wodnych przetwórstwa
przemysłowego:
oceniono wielkości produkcji poprzez wytworzoną wartość dodaną wyrażoną pieniężnie, której procentowy wzrost przyjęto za opracowaniem EUROSTAT’u [Final Report European Outlook on Water Use, Martina
Flörke, Joseph Alcamo, October 2004],
uznano, że o wielkości potrzeb wodnych decyduje wielkość produkcji (wyrażona wielkością wartości dodanej) i rozwiązania technologiczne,
Wielkość produkcji można mierzyć ilością wyprodukowanych dóbr, albo ich wartością. Wobec różnorodności dóbr wytwarzanych przez przemysł trudno jest posługiwać się ilością, lepszym miernikiem jest wartość dodana. Wartość dodaną wg W.M.Orłowskiego „tworzą: praca, zainstalowany w przedsiębiorstwach kapitał, technologia, wiedza i zarządzanie” (Newsweek Polska, 51-51/2011). Suma wartości dodanej poszczególnych branż powiększona o podatki nałożone przez państwo daje produkt krajowy brutto - PKB.
Wariant modelowy- ekologiczny Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku
PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE
Wariant ten prawie w całości oparty jest na obliczeniach. Zbadano wodochłonność w Polsce w okresie 1999-2008 (m3/1000zł WDB). Wskaźnik ten jest uznany za jeden z ważniejszych elementów oceny działań wodooszczędnych.
Wodochłonność wybranych podsekcji przemysłu przetwórczego za okres 1999-2008
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
m3/1
000zł
DA
DB
DE
DI
DJ
DA - produkcja artykułów spożywczych, napojów i wyrobów tytoniowych - Spadek wodochłonności o 31.2% DB - produkcja wyrobów włókienniczych i odzieży - Spadek wodochłonności o 74.7% DE - produkcja masy włóknistej, papieru, działalność publikacyjna i poligraficzna - Spadek wodochłonności o 48% DG - produkcja wyrobów chemicznych - Spadek wodochłonności o 23.2% DI - produkcja wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych - Spadek wodochłonności o 63.4% DJ - produkcja metali i wyrobów z metali - Spadek wodochłonności o 72.1%
Do ceny wodochłonności
wartość dodaną z okresu
1999-2008 sprowadzono do
cen z roku 1999 wybierając
wskaźniki cen właściwe dla
poszczególnych podsekcji.
Wariant modelowy- ekologiczny
Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku
PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE
Źródło: opracowanie własne
Wodochłonność podsekcji DI
Określono krzywą trendu. Na podstawie krzywej trendu obliczono wskaźnik wodochłonności dla 2030r. i porównano go z identycznym wskaźnikiem obliczonym dla 2008r. i kilku państw UE uznanych za liderów.
Tytuł wykresu
y = 4.6933x-0.4276
R2 = 0.9707
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
DI wodochłon
Potęg. (DI wodochłon)
Na podstawie wskaźnika wodochłonności, określonego dla Polski w 2030 r. i obecnego dla liderów UE obliczono potrzeby wodne w 2030 roku. Dla każdej podsekcji i dla każdego scenariusza dobierano wskaźniki wodochłonności.
Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE
Źródło: opracowanie własne
Podsekcje
Procent zmian poboru wody w 2030 roku w stosunku
do roku 2007 wg scenariusza [%]
A2 B1 A1B
regionalny zrównoważony rynkowy
DA produkcja artykułów spożywczych,
napojów i wyrobów tytoniowych 65 - 70 20 - 60 30 – 20
DB produkcja wyrobów włókienniczych i
odzieży -30 - 30 -25 - 20 -25 - 45
DE produkcja masy włóknistej, papieru,
działalność publikacyjna i poligraficzna 60 - 90 -45 - 75 40 - 120
DG produkcja wyrobów chemicznych 105 - 110 85 - 100 90 - 135
DI produkcja wyrobów z pozostałych
surowców niemetalicznych -10 - 40 -45 - 30 -10 - 60
DJ produkcja metali i wyrobów z metali -35 - 20 -30 - -5 -30 - 25
Łącznie dla Polski 75 - 90 40 - 75 60 - 110
29
Pobór wody do nawodnień rolniczych i leśnych oraz napełniania i
uzupełniania stawów rybnych w okresie 1995-2009 nie zmienia się i w 2009 r. wyniósł 1159 hm3.
Aktualnie: pobór głównie do napełniania stawów rybnych to około 90% całego poboru w rolnictwie
Stan melioracji nawadniających i odwadniających jest krytyczny. W opracowaniu dla MRRW prognozuje się rozwój nawodnień ciśnieniowych do upraw oraz przyrost liczby obiektów małej retencji wodnej.
Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku
ROLNICTWO
Okres
Liczba
nawadnianych
obiektów
Powierzchnia
nawadniana
Ilośd wody do
nawodnień
Ilośd ścieków do
nawodnień
połowa lat 80. 2 000 300 tys. ha 500 mln m3 50 mln m3
2007 rok 752 80 tys. ha 100 mln m3 2 mln m3
30
PROGNOZY POTRZEB WODNYCH ROLNICTWA:
Prognozowany wzrost powierzchni upraw energetycznych z 10 000 ha w 2007 do 500 000 ha w 2015 wiąże się ze wzrostem potrzeb wodnych.
Wg ekspertów UE z 2004 r. prognozowany jest spadek potrzeb wodnych rolnictwa (od 2 do 8%), ale nie uwzględniono rozwoju upraw energetycznych.
Wg przeprowadzonych analiz, w zależności od scenariusza prognozowany jest wzrost potrzeb wodnych rolnictwa w Polsce nieco powyżej 10%.
Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku
ROLNICTWO
Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku
Prognozowane procentowe zmiany potrzeb wodnych w 2030 rok w stosunku
do 2007 roku.
Potrzeby wodne
scenariusz
A2 B1 A1B
%
GOSPODARKA KOMUNALNA 5 - 50 0 - 50 15- 70
ENERGETYKA -10 - 20 -60 - 5 -15 - 15
PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE 75 - 90 40 - 75 60 - 110
POLSKA 0 - 30 -50 - 20 -2 - 30
-70
-50
-30
-10
10
30
50
70
90
110
A2 A1B B1 A2 A1B B1
wariant ekologiczny wariant dynamiczny
scenariusz
%
GOSPODARKA KOMUNALNA ENERGETYKA PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE
Wyniki obliczeń nie sugerują istotnych zmian zasobów wodnych w bliskiej
przyszłości. Zmieni się głównie rozkład zasobów w poszczególnych porach roku-
zmiany roczne są nieistotne.
Najbardziej dynamiczny rozwój może nastąpić w scenariuszu rynkowym A1B, co
skutkować będzie największym wzrostem potrzeb wodnych.
Najmniejsze potrzeby wodne są możliwe przy umiarkowanym rozwoju z dużym
naciskiem na oszczędzanie wody - scenariusz B1 zrównoważony.
Największe możliwości oszczędzania wody dotyczą energetyki i przemysłu
chemicznego i spożywczego.
Duże jest zróżnicowanie struktury potrzeb wodnych w województwach.
We wszystkich gałęziach gospodarki wprowadzanie nowych technologii wpływa na
zmniejszenie potrzeb wodnych mimo zakładanego wzrostu gospodarczego.
Zmiany zasobów wodnych mogą być przyczyną problemów na obszarach gdzie
wskaźnik wykorzystania zasobów wodnych jest już dzisiaj wysoki.
Podsumowanie
Możliwe potrzeby wodne w 2030 roku
Dziękuję za uwagę
Celina Rataj Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
Państwowy Instytut Badawczy 01-673 Warszawa, ul.: Podleśna 61
Oddział w Krakowie Tel. (12) 63-98-213 Fax. (12) 63-98-201 [email protected]
www.imgw.pl www.pogodynka.pl