Səbail rayonuSəbail rayonu

MƏRKƏZLƏŞMƏRKƏZLƏŞDDİİRRİİLMLMİŞ İŞ KİTABXANA KİTABXANA SİSTEMİNİN SİSTEMİNİN MƏRKƏZİ KİTABXANASIMƏRKƏZİ KİTABXANASI

Vətəndaş, yazıçı, Vətəndaş, yazıçı, müəllimmüəllim

Abdulla Şaiq-130Abdulla Şaiq-130(1881-1959)(1881-1959)

VətəndaşVətəndaş

Lirik və romantik şair, Lirik və romantik şair, görkəmligörkəmli

nasir, istedadlı dramaturq, geniş nasir, istedadlı dramaturq, geniş

erudisiyalı ədəbiyyatşünas, Azər-erudisiyalı ədəbiyyatşünas, Azər-

baycan uşaq ədəbiyyatının yaradı-baycan uşaq ədəbiyyatının yaradı-

cılarından biri, xalq müəllimi və cılarından biri, xalq müəllimi və

gözəl insan olan Abdulla Şaiq 1881-gözəl insan olan Abdulla Şaiq 1881-

ci il fevralın 25-də Tiflis şəhərində ci il fevralın 25-də Tiflis şəhərində

ruhani ailəsində anadan olmuşdur. ruhani ailəsində anadan olmuşdur.

A.Şaiqin anası Mehri xanım A.Şaiqin anası Mehri xanım A.Şaiqin atası AxundA.Şaiqin atası Axund Mustafa Mustafa

Ömrünün son illərinədək müəllimlik və bədii yaradıcılqla məşğul Ömrünün son illərinədək müəllimlik və bədii yaradıcılqla məşğul olmuşdur.olmuşdur.

1934-39-cu illərdə Azərbaycan Dövlət nəşriyyatının uşaq şöbəsində 1934-39-cu illərdə Azərbaycan Dövlət nəşriyyatının uşaq şöbəsində çalışmışdır. O, 1938-1946-cı illərdə M. Qorki adına Gənc Tamaşaçılar çalışmışdır. O, 1938-1946-cı illərdə M. Qorki adına Gənc Tamaşaçılar Teatrında pedaqoji şöbənin müdiri, 1949-1950 – ci illərdə isə Azərbaycan Teatrında pedaqoji şöbənin müdiri, 1949-1950 – ci illərdə isə Azərbaycan SSR Xarici Ölkələrlə Mədəni Əlaqələr Cəmiyyətində referent işləmişdir.SSR Xarici Ölkələrlə Mədəni Əlaqələr Cəmiyyətində referent işləmişdir.

Yeni Əlifba Komissiyasına (1940), Nizaminin anadan olmasının 800 illik Yeni Əlifba Komissiyasına (1940), Nizaminin anadan olmasının 800 illik yubileyinin təşkilat komitəsinə üzv seçilmişdir. SSRİ Ali Sovetinə (2-ci və yubileyinin təşkilat komitəsinə üzv seçilmişdir. SSRİ Ali Sovetinə (2-ci və 3-cü çağırış)3-cü çağırış) deputat seçilmiş (1946-1956), Lenin ordeni, Qırmızı Əmək deputat seçilmiş (1946-1956), Lenin ordeni, Qırmızı Əmək bayrağı ordeni və medallarla təltif olunmuşdur. bayrağı ordeni və medallarla təltif olunmuşdur.

Abdulla Şaiq 1959-cu il iyulun 24-də Bakıda vəfat etmiş, Fəxri Abdulla Şaiq 1959-cu il iyulun 24-də Bakıda vəfat etmiş, Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur. Xatirəsini əbədiləşdirmək üçün respublikanın Xiyabanda dəfn olunmuşdur. Xatirəsini əbədiləşdirmək üçün respublikanın şəhər və kəndlərində küçə, məktəb, kitabxana onun adını daşıyır. Bakıda şəhər və kəndlərində küçə, məktəb, kitabxana onun adını daşıyır. Bakıda mənzil – muzeyi yaradılmışdır. mənzil – muzeyi yaradılmışdır.

Mənim yanımdasan, mənim özümsən...Mənim yanımdasan, mənim özümsən...

A.Şaiq və ömür-gün yoldaşıA.Şaiq və ömür-gün yoldaşı

Şahzadə xanımŞahzadə xanım

MüəllimMüəllim A. Şaiq 1901-ci ildən rus-tatar məktəbində ana dilindən dərs A. Şaiq 1901-ci ildən rus-tatar məktəbində ana dilindən dərs

deyir. Bakıda III kişi progimnaziyasında, altısinifli məktəbdə, deyir. Bakıda III kişi progimnaziyasında, altısinifli məktəbdə, VII şəhər məktəbində, I realnı məktəbdə, Sabunçuda altısinifli VII şəhər məktəbində, I realnı məktəbdə, Sabunçuda altısinifli məktəbdə müəllim işləmişdir.məktəbdə müəllim işləmişdir.

Ali Pedaqoji İnstitutda, Azərbaycan Sənaye İnstitutunda, Ali Pedaqoji İnstitutda, Azərbaycan Sənaye İnstitutunda, pedaqoji texnikumlarda, fəhlə fakültələrində tədrislə yanaşı, pedaqoji texnikumlarda, fəhlə fakültələrində tədrislə yanaşı, ali və orta məktəb dərslikləri, azərbaycan dili və ədəbiyyatına ali və orta məktəb dərslikləri, azərbaycan dili və ədəbiyyatına dair dərs proqramları tərtib edir.dair dərs proqramları tərtib edir.

A.Şaiq “Uşaq çeşməyi” (1907), “İkinci il” (1908), “Uşaq A.Şaiq “Uşaq çeşməyi” (1907), “İkinci il” (1908), “Uşaq gözlüyü” (1910), “Gülzar” (1912) kimi dərs kitablarının gözlüyü” (1910), “Gülzar” (1912) kimi dərs kitablarının müəllifidir. müəllifidir.

PublisistPublisist

Abdulla Şaiq XX əsrin əvvəllərində geniş ictimai və ədəbi Abdulla Şaiq XX əsrin əvvəllərində geniş ictimai və ədəbi fəaliyyətlə məşğul olmuşdur. “Həyat”, “İrşad”, “Dəbistan”, fəaliyyətlə məşğul olmuşdur. “Həyat”, “İrşad”, “Dəbistan”, “Rəhbər”, “Məktəb”, “Füyuzat”, “İqbal”, “Yeni iqbal”, “Açıq “Rəhbər”, “Məktəb”, “Füyuzat”, “İqbal”, “Yeni iqbal”, “Açıq söz”, “Qardaş köməyi” kimi qəzet və jurnallarda müxtəlif söz”, “Qardaş köməyi” kimi qəzet və jurnallarda müxtəlif mövzularda bədii, elmi-publisistik yazılar dərc etmişdir.mövzularda bədii, elmi-publisistik yazılar dərc etmişdir.

Dostlar arasındaDostlar arasında

Qocaman sənətkar M.Ə. Sabir, A.Səhhət, M.Hadi, H.Cavid Qocaman sənətkar M.Ə. Sabir, A.Səhhət, M.Hadi, H.Cavid kimi sənətkarlarla tanış idi. O, N.Nərimanovla birlikdə bir sıra kimi sənətkarlarla tanış idi. O, N.Nərimanovla birlikdə bir sıra maarifpərvər işləri həyata keçirməyi xoşlayırdı. Dövrün maarifpərvər işləri həyata keçirməyi xoşlayırdı. Dövrün qabaqcıl ziyalılarından və ədəbiyyatçılarından biri olan qabaqcıl ziyalılarından və ədəbiyyatçılarından biri olan F.Köçərli ilə yaradıcılıq əlaqələri saxlayır, S.Vurğun və F.Köçərli ilə yaradıcılıq əlaqələri saxlayır, S.Vurğun və M.İbrahimov kimi istedadlı insanlarla dostluq edirdi. M.İbrahimov kimi istedadlı insanlarla dostluq edirdi.

Əziz və sevimli insanların əhatəsində olan Abdulla Şaiq Əziz və sevimli insanların əhatəsində olan Abdulla Şaiq yaradıcılıq yollarında uğurla irəliləyirdi.yaradıcılıq yollarında uğurla irəliləyirdi.

Dostlar arasındaDostlar arasında

A.Şaiq müəllim həm-A.Şaiq müəllim həm-

karları C.Cəbrayılbəyli vəkarları C.Cəbrayılbəyli və

S. Acalovla birlikdə S. Acalovla birlikdə

Abdulla Şaiq və Səməd VurğunAbdulla Şaiq və Səməd Vurğun

YazıçıYazıçı

1906- 1907 – ci illərdə Abdulla Şaiqin ilk mətbu şeiri 1906- 1907 – ci illərdə Abdulla Şaiqin ilk mətbu şeiri “Laylay” “Dəbistan” jurnalında nəşr olunur.“Laylay” “Dəbistan” jurnalında nəşr olunur.

O, silsilə uşaq şeirləriO, silsilə uşaq şeirlərininnin, “Məktub yetişmədi”, “Hürriyyət , “Məktub yetişmədi”, “Hürriyyət pərisinə”, “Yad et”, “Köç”, “Daşqın”, “Gözəl bahar” pərisinə”, “Yad et”, “Köç”, “Daşqın”, “Gözəl bahar” “Şələquyruq” və “Murad”, “Tülkü həccə gedir”, “Tıq-tıq “Şələquyruq” və “Murad”, “Tülkü həccə gedir”, “Tıq-tıq xanım”, “Yaxşı arxa”, “Kimdir haqlı”, “Qoçpolad”, “Araz”, xanım”, “Yaxşı arxa”, “Kimdir haqlı”, “Qoçpolad”, “Araz”, “Xasay” kimi əsərlərin müəllifidir. “Xasay” kimi əsərlərin müəllifidir.

Abdulla Şaiq tərcümə işləri ilə də məşğul olmuş, Nizami, Abdulla Şaiq tərcümə işləri ilə də məşğul olmuş, Nizami, M.Qorki, İ.Krılov, A.S.Puşkin və M.Y.Lermontovun M.Qorki, İ.Krılov, A.S.Puşkin və M.Y.Lermontovun əsərlərindən tərcümələr etmişdir. əsərlərindən tərcümələr etmişdir.

Yazıçı iş otağındaYazıçı iş otağında

TTülküülkü həccə həccə gedirgedirTülkü qocalmış idi, Tülkü qocalmış idi,

Şikardan qalmış idi.Şikardan qalmış idi.

Günlərlə qalıb ac,Günlərlə qalıb ac,

Dolanırdı yalavac.Dolanırdı yalavac.

Tıq-tıqTıq-tıq xanımxanım

Gəlin, sizə uşaqlar,Gəlin, sizə uşaqlar,

Söyləyim bir hekayət. Söyləyim bir hekayət. Dozanqurdu edirdi Dozanqurdu edirdi

Yalqızlıqdan şikayət. Yalqızlıqdan şikayət. Soğan qabıqlarından Soğan qabıqlarından

bir çadra tikdi, şıq-şıq. bir çadra tikdi, şıq-şıq. Çarıq geyindi, tıq-tıq. Çarıq geyindi, tıq-tıq.

Ətir vurdu başına, Ətir vurdu başına, bəzək verdi özünə;bəzək verdi özünə;Qara yaxdı qaşına, Qara yaxdı qaşına,

sürmə çəkdi gözünə. sürmə çəkdi gözünə. Naz ilə yavaş-yavaş, Naz ilə yavaş-yavaş,

Yola düzəldi birbaş. Yola düzəldi birbaş.

YaxşıYaxşı arxaarxa Günlərin bir günündə,Günlərin bir günündə,

Qalın meşə içindəQalın meşə içində Bir ac tülkü olurdu, Bir ac tülkü olurdu,

Acından qovrulurdu. Acından qovrulurdu. Qalmayırdı dağ, dərə, Qalmayırdı dağ, dərə, Baş çəkirdi hər yerə... Baş çəkirdi hər yerə...

Uşaq və dovşanUşaq və dovşan

Uşaq və dovşanUşaq və dovşan Uşaq Uşaq

- Dovşan, dovşan, a dovşan! - Dovşan, dovşan, a dovşan! Qaçma dayan, a dovşan! Qaçma dayan, a dovşan!

Qaçma səni sevəndən,Qaçma səni sevəndən,Can kimi istəyəndən. Can kimi istəyəndən.

DovşanDovşan Dura bilmərəm, dadaş, Dura bilmərəm, dadaş,

Yanında var alabaş.Yanında var alabaş. Xəbərdaram işindən, Xəbərdaram işindən,

Qurtarmaram dişindən. Qurtarmaram dişindən.

Keçi Keçi Ala-bula, boz keçi, Ala-bula, boz keçi,

Ay qoşa buynuz keçi! Ay qoşa buynuz keçi! Yalqız gəzmə, dolanma, Yalqız gəzmə, dolanma,

Dağa-daşa dırmanma. Dağa-daşa dırmanma. Bir qurd çıxsa qarşına Bir qurd çıxsa qarşına

Sən nə edərsən ona.Sən nə edərsən ona. Çoban açınca gözün ,Çoban açınca gözün ,

Qalar iki buynuzun.Qalar iki buynuzun.

PayızPayız Payız olur, əsir soyuq küləklər, Payız olur, əsir soyuq küləklər,

Solur dağda, çöldə əlvan çiçəklər. Solur dağda, çöldə əlvan çiçəklər.Gecələr uzanır, günlər qısalır,Gecələr uzanır, günlər qısalır,

Göy üzünü qara buludlar alır... Göy üzünü qara buludlar alır...

XoXoruruzzAy pipiyi qan Ay pipiyi qan xoruz,xoruz,

Gözləri mərcan Gözləri mərcan xoruzxoruz!!

Sən nə tezdən durursan, Sən nə tezdən durursan,

Qışqırıb banlayırsan,Qışqırıb banlayırsan,

Qoymayırsan yatmağaQoymayırsan yatmağa

Ay canım, məstan Ay canım, məstan xoruzxoruz!!

ABDULLA ŞAİQİN EV-MUZEYİABDULLA ŞAİQİN EV-MUZEYİ

HAZIRLADI:HAZIRLADI:

KÜTLƏVİ ŞÖBƏNİN MÜDİRİKÜTLƏVİ ŞÖBƏNİN MÜDİRİ

SƏMƏDOVA CƏMİLƏSƏMƏDOVA CƏMİLƏ