Sayı 5 zımbırtı

mtiyaz sahibiMYK Medya myk-medya.com

EditrlerElif zkaya [email protected] Altunparlar [email protected] Demirci [email protected]

Katkda bulunanlarErdem Dilbaz

TasarmEmre Parlak [email protected]

editoryal

Selam,

Bu ayki saymzda bu teknoloji ilerine bulamamza nayak olan eyleri, teknolojik oyuncaklar, yani ecnebinin "gadget", bizim "zmbrt" dediimiz kk makine ve aygtlar konu aldk.Tarihiyle, tarihesiyle, samasyla, kullanlsyla, teorisi ve pratiiyle tekno-oyuncaklar, bir solukta gzden geirmeniz iin dergimiz sayfalarna serildi. Tabii kendi oyuncaklarnz yapabilmeniz iin kattan katlamacalarmz da unutmadk.Oynamaya devam!

Yahoyt.com

02

03

ZIMBIR T I Z AMAN ZELGESAP TAL CAT L AR EMEK ALT UNPARL ARS T E AMPUNK GE T EL F ZK AYAGZMOSUZLUK ERDEM DLBA ZV DEOL ARK AI T OY UNCAKL AR

0514

21293239

YAHOYT DERG EKM 09 / YAHOYT.COM

iindekiler


YAHOY T DERG NO.5

ZIMBIR T IL A R


ZIMBIR T I Z AM AN ZEL GE S

1800ler

yaz 05

1851

lk diki makinesi

1867

lk kullanlabilir daktilo

1877

Ticari olarak piyasaya srlen ilk telefon


yaz 06

1879

Elektrik ampulnn ilk kullanl

1888

lk Kodak fotoraf makinesi

lk film kameras

1895


yaz 07

1900ler

1915 1920 1926 1928 1939

lk radyo alclarnn icad

lk radyo alclarnn piyasaya srl

Deneme amal ilk televizyon yayn

lk analog bilgisayar "Differential Analyzer"

lk televizyon


yaz 08

1941 1942 1948 1952 19581956

lk elektronik saysal (djital) bilgisayar "ENIAC" lk modemGrafik arayz olan ilk bilgisayar oyunu "OXO"

Yazlmla alan ilk bilgisayar "Zuse Z3" lk Polaroid fotoraf makinesi lk robot "Unimate"


yaz 09

1962

1971 1972 19801977 1979

PONG!: Televizyona balanan ilk oyun konsolu "Magnavox Oddysey" lk Sony Walkman

lk kaset

lk disket Montaj gerektirmeyen ilk kiisel bilgisayar "Commodore PET" CD'nin piyasaya srl


yaz 10

1981

lk fare (Xerox 8010 Star bilgisayarla birlikte) lk IBM PC lk tanabilir bilgisayar "Osborne 1"


yaz 11

1982 1983 1984

1988

lk cep telefonu lk CD alar "Sony Discman"

Grafik arayzle piyasaya kan ilk bilgisayar "Apple Lisa" lk Macintosh

lk kapakl dizst bilgisayar "GRiD Compass"


yaz 12

19981993

lk akll telefon "IBM Simon"

lk mp3 alar "MPMan F10"


yaz 13

2000

2001

2007

2000lerlk USB hafza ubuklar

lk iPod

lk mini dizst bilgisayar "Asus Eee PC 701"

14


APTALCATLAR

Emek [email protected]

Tarih: 1929Mucit: Kahraman simsizcat: Fransa'da dzenlenen bir fuara katlan

icatperver dostumuz tarafndan tantlan "L

Grtlaktelefon", adndan da anlalaca zere

ahizeyi grtlaa dayayarak telefonda konumaya

yaryor. Ses tellerinin tireimini karya

aktaran telefon, iki kii arasnda gelien

konumaya nc kiilerin kulak misafiri

olmasn engelliyor. Cihazn u gne kadar

ulamamasnn nedeni ise, muhtemelen konumay

yapanlarn da birbirlerini ok anlamyor

olmas olabilir...

yaz

15


Tarih: 1948Mucit: Joe Gilpincat: Sahilde srf yapan ve bu srada plajdaki

bayanlarla ikili ilikiler kuran genlere

zene zene kel kalan Joe, zamann srf

tahtasnn zerinde almak yerine altnda

almaya adamak gibi bir hata yapmt. Bu

alma eklinin meyvesini yllar sonra alan

Joe, sonunda motorlu bir srf tahtasna

ulamt ancak plajn yerini milli park,

bayanlarn yerini ise amlar almt.

Tarih: 1937Mucit: Jack Milfordcat: Hayatn kaygan zeminli bir iten, buz

hokeyinden kazanan Jack, bo zamanlarn ise

eiyle buz pistinde kayarak geirmekten

holanyordu. Yeni doan bebeklerini de bu

elenceli aktiviteye katmak isteyen Jack

ortaya bu icatla kt. Fikrinin ne kadar

baarl olduunu ilk kazada anlayan Jack'den,

bebeklerinden ve aile saadetinden bir daha

haber alnamad.

yaz

16


Tarih: 1949Mucit: Charles L. Langscat: Gnlk hayatta kullandmz nesneleri

baka bir adan grme yetenei olan Charles,

bu yeteneini nakte evirmek iin didinip

durmaktayd. Kafasna takt son nesne ise

ksa yoldan ev ahalisine ay yapmak iin

kullanan demlik poetleriydi. Bu poetlerin

her kullanmdan sonra pe atlyor olmasndan

hayli rahatsz olan Charles'n aklna bunlar

yeniden deerlendirmek iin harika bir fikir

geldi. Neden hanmlarda ska kant yaratan

styen sorunu bu ekilde almasnd? ay

poedinden buraya nasl geldiini ok merak

eden Charles, ilk ve son denemesini o srada

merakla kendisini izlemekte olan kardaki

kahvenin sahibinin ei zerinde yapt. Hayli

baarsz geen bu denemeden rahatszlk duyan

bayann serzenii ve kahveden boalan hayasza

akn ile sona eren bu deneme, Charles'n

yaratclnn sesini sonsuza kadar ksan bir

an olarak aklna yer etmi oldu.

yaz

17


Tarih: 1953Mucit: Mehul Askercat: Orduya katldna ok piman olan

Mehul, gnlerini ya u keyi dnnce karma

bir alay dman kar ve beni araya alrlarsa

korkusu iinde geirmekteydi. Bu korkusunu

yenmek iin sivilde edindii kaportacla

bavurmaya karar veren Mehul, "Falsolu mermi

manya" adn verdii kendi retimi olan

dzenei tfeinin ucuna takmay baard. Ate

ettii yn gremedii iin kendi

arkadalarn re karan Mehul, ertesi

hafta ordudan atlp emeline ulam oldu.

yaz

18


Tarih: 1955Mucit: Leo Valentincat: Bacaklarn ne kadar senkronize sallarsa

sallasn salncaktan istedii verimi alamayan

Leo, iinde byk bir ukteye dnmeye

balayan bu eksiklii biraz benzin ve biraz da

ev yapm roket sayesinde zebileceine

inanmaktayd. Ertesi gn parka "Sallncan m

belimi?" ad verdii icadyla gelen robert,

kk bir hesap hatas yapm ve ipleri yanl

yne doru balamt. Asl hesap hatasn

atalarmzn roketle aka olmaz szn kulak

arkas ederek yapan Robert'n son szleri

tarihe "3,2,1" eklinde kaydedildi.

Tarih: 1954Mucit: Robert L. Sterncat: Yazn iyi de k gelip de yamur

bastrdnda gribal enfeksiyondan ok ekeriz

diye dnen Robert, vakit ok ge olmadan bu

ie bir are bulmaya koyuldu. lk olarak

aklna siyasete atlp hakkn mecliste aramak

geldi ancak arkasnn yeterince salam

olmadn dnere bu iten vazgeti. e

daha ufaktan balamay akl eden Robert, ilk

olarak sigarann yamurda snmemesini salayan

bu cihaz gelitirdi. Daha sonra kendisi iin

de bir zm bulmaya girimiti ki emsiye

diye bireyin oktan icat edildiini

hatrlayp bir sigara imek iin evden kt.

yaz

19


Tarih: 1964Mucit: Claus Scholzcat: Hayata gzlerini ksa devre yapan bir

amar makinesi ve kan kvlcmlarla havaya

uan piknik tpnn mucizevi birleimi

sonucunda aan Claus, insanlarla dolu bu

dnyada kendini ok yalnz hissetmekteydi.

Sosyal ortamlarda aradn bulamayan Claus,

son are olarak kendini i hayatna vermeye

karar verdi. Belli ki yeterince para

kazanabilirse makus talihini yenip her kapy

at sylenen bu meta sayesinde kendine

arkada edinebilirdi. Tand bir

telesekreterden tavsiyeler alan Claus, ilk

iini almay baarmt bile. Tam olarak 10

dakika sren bu i esnasnda telefonu amay

ancak konumay baaramad iin spersonik

hzda kovulan Claus, bir de zerine ofisteki

insanlar tarafndan hor grlmt. Daha sonra

kendini dnyay ele geirmeye adayan Claus'un

macerasn Matrix serisinde takip

edebilirsiniz.

yaz

20


Tarih: 1970Mucit: Okan Havalcat: Binbir ura sonucu kendisine ban

sokacak kiralk bir ev bulmay baaran Okan,

nihayet hareketli gece hayatna bu at

altnda devam edebilecekti. Tandnn

ertesi gn bu hareketli gece hayatna sahip

kiracsnndan holanmayan ev sahibi Hac

daynn ise bu gidie bir son vermesi

gerekliydi. Ancak bu ii komulara duyurup da

mutaassp nne zarar gelmesini de istemeyen

day, are olarak Okan'n ska kulland

duuna bir ar kovan tuza kurmakta bulur.

Ancak Hac daynn bilmedii bir gerek

vardr. Okan'n bir numaral hobisi arclk

sektrnde yaanan gelimeleri takip etmektir.

Ve hayatnda ilk kez bu hobisinin iine

yaram olmas da du keyfine ayr bir elence

katmt.

Tarih: 1966Mucit: Clive Sinclaircat: Televizyonlarn bu kadar byk olmasna

uzun yllar boyunca anlam veremeyen, ancak bu

honutsuzluunun takip ettii dizilerle

arasna girmesine de izin vermek istemeyen

Clive, sonunda bu ie esasl bir zm bulmaya

karar vermiti. Uzun uralar sonucu ald

elektronik mhendislii diplomasi ve saati

takm antas ile ie girien Clive, kendisine

tam da houna giden ebatlarda bir televizyon

seti icat etmeyi baard. Hayatndan ilk kez

gz doktoruna gittii tarihe kadar bu

televizyon sayesinde sevdii dizileri izleyen

Clive, nadir grlen gz hastalnn

tedavisinden sonra ise minik televizyonunu

irinler'e balamay uygun grd.

yaz

21


STEAMPUNKGET

Elif [email protected]

1900 ylndan kalma Edison Gem marka fonograf.

Balmumu kapl, stne ses dalgalar izili

silindirler alyordu.

yaz

22


1870'lerde yaplm bu hrsz alarm, kurulup

kapnn altna itiliyordu. Kap alnca, ine

yuvaya yerleip "etkin ve yksek sesli" bir

zili alarak ev sahiplerini uyaryordu.

Telefon her zaman cepte tanan bir ey

deildi. lk ktnda sabitti. Baya sabit.

Dkme metal sabitliinde.

yaz

Bezelye ayklayc. Evet, elle ayklamak

muhtemelen daha ksa sryor.

23


19. yzyln karanlk bir yerlerinden kalma

bir "elektrikle tedavi kemeri". Bir eyin ne

ie yaradn bilmeyince, ona eitli

nitelikler yklemek daha kolay oluyor tabii.

yaz

24


Gbek stc. Arabaclar souk havalarda

iine scak su doldurup, paltolarnn altna

sokuyordu. ok teknolojik deil ama, hem

sevimli hem de gayet ilevsel.

Limon skaca.

1900'lerin bandan kalma gz masaj aleti.

Vakumlu kuplaryla gz yorgunluunu ald

dnlyordu.

yaz

25


Kadrann etrafnda dnen balklar ve onlar

izleyen bir kediyi gsteren mekanik saat.

yaz

26


1900'lerin bandan kalma "ek yazma makinesi".

yaz

27


1930'lardan kalma "toplama makinesi".

mal zaman belirsiz bir "tel lme makinesi".

Elektrik tellerinin boyunu lmeye yaryor.

yaz

28


1920'lerden, katlanr ve tanr Corona

daktilo. Dizst bilgisayar niyetine.

yaz

29


GZMOSUZLUK

Erdem [email protected]

yaz

Bilim kurguda nesli tkenen bir tr: GizmoHer yl ayn dnemde birok kanalda ayn haberler tekrardan yaynlanr. Sanrsnz ki geen seneki haberi birebir alp koymular. Hanmlara diyet mjdelemiler, yallara scaklardan korunmalarn syleyip 1 Maystaki tekme tokad 70lerden kesip dzenleyip vermiler. -30 derece havada, douda, okula gitmek iin kardan admn zorla kartan ocuklar yol zerinde durdurup donan burunlarna scak mikrofonlarn uzatp hallerini sorarlar ya da Karadenizde srtnda bir ton ay tayan kadna bakp Ya ehrin kaosundan kurtulup burada doay izlemek ok iyi geldi be, bir foto ekeyim rehavetinde dinlenen kiilerin kr romantizmleriyle tarttklar nemli bir konu daha vardr: Bilim ve teknolojideki gelimeler!

Bu erevede tartlan konularn banda ki bu tartmaya babaneniz de katlmtr- teknolojik aletlerin insanlar tembelletirdii konusu gelir. Eskiden telefon yoktur, birbirimize mektup yazarmz. ki adm atmyormuuz imdi,vs..vs... Sanki bu aletleri bakalar iin yaptk. Biz kullanp zaman kazanyoruz. Kazandn zaman bo geirmek kiisel seim, di mi babane?

30

Ben de bu robotu ksa mesafeler iin kullanyorumTeknolojinin geliimine dur diyen yok. Saolsun The Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA) desteini eksik etmiyor Stanforddan, MITden falan. Askeriye iin gelitirilmeye balanp da ticari kullanma kan faydal rnlerimiz var. Ancak tm bu gelimeleri tetikleyen insanlara ve dnemlere ilham veren bilim kurgu edebiyatnda yeni teknolojik aletler (gizmolar) artk pek ortalarda grnmyor. zellikle Jules Verne alnacak yol hakknda kafamz baya bir amt. Asimovun en temel robot yasalarn Japonya 2 sene nce gelitirip anayasasna dahi koydu.

Bilim kurgu edebiyatnn iindeki gizmolarn ilk kez karmza kt, edebiyatn da zirve yapt dnemler geride kald. 1960 90 aras yazlan bilim kurgu kitaplarnn iindeki akl sr ermeyen rnler piyasada dolanyor. Yakn dnemde bilim kurgudan artk gizmo kartmann olasl dk. Kimse yoktan bir icat varetmiyor. William Gibsonn da belirttii gibi bilim kurguda varolan rnler farkl ekillerde kullanlyorlar. Detaylarna kafa yorarak varolan gizmolara yeni grevler veriliyor.


yaz

31

Veri toplants!Greg Bear sanrm sadece bir klavye kullanyor. Onun hikayelerinde temel olan sosyal yaam. akya bile ihtiyac olmuyor kendisinin. Biray akmakla ayordur kesin. Kendisi de sosyal ierik insan. Gizmolar tanrnn eli mi?

Hayal ettiiniz bir gizmonun ertesi sabah internette resmini grme olaslnz bazen teknoloji zerinden hayal kurmay bile ekilmez yapyor. Herhangi bir web sitesinde grdnz bilgi birka saat sonra birok siteden duyuruluyor. Doru aa dahil olan bilgi herkese yaylyor. Ortak beenilerimiz oluuyor. Getiimiz gnlerde bu sorunu kafama takm gnete yryordum; illa bir gizmo dnp bir ykmde kullanacaktm. Ulan dedim. Bilim insanlar global snmadan dolay yetersiz gda kaynaklar sorununu Dnyay yrngesinden dev roketlerle ilerleterek zsnler. Ben de hayalini kuraym, yazaym. Aylardr dnmenin sonucunda byle bir noktaya vardm ve ksmen tatmin olmutum; evet, ben de bilim kurgu yk yazacaktm! Peki sonra noldu? Tam 2 gn sonrasnda bir haber geldi ki evlere enlik. NASAda dayaklk bir bilim insan bakn ne dnm de tartmaya am: Dnya tanyor!

Verilerin bu kadar hzl yer deitirdii bir dnyaya yk getirmek istemiyorum artk. Tm hevesim kat. Bu orjinal gizmo yaratm sorunsaln etraflca kurcaladmda grdm ki son yllarda ortaya kan bilim kurgu romanlarnda da yeni gizmolar yok. Hemen hepsi fantastik kurgular sosyolojik ieriklerle kartrarak kada yatrlm hikayeler. Toplumsal ilikiler zerinden ilerleyen distopik ykler ya da filmler. Bakalm bu sre daha ne kadar gidecek? Belki de yaam sremiz boyunca iinde daha nce hi grmediimiz bir gizmo olan yk ya da film izleyemeyeceiz. te yandan insan ilikileri bilim kurgu edebiyatnda daha derinlemesine irdelenecek. Bir zamanlar yeni icatlara ilham kayna olan bilim kurgu artk gelecekte nasl bir sosyal yap olacann ipularn verecek.


yaz

32


F U T URE G ADGE T S F OR T HE HOME

Gelecein teknolojik cihazlarn bir de

History Channel'dan izleyelim.

video

Videolar izlemek iin Adobe Acrobat 9 yklemelisiniz.

33


BE S T BOND G ADGE T S

Teknolojik geliimin birka yl nceden takip

edilmesini salayan film serisi: James Bond.

nce bu filmlerde grlp zenilen cihazlar,

reticilerin de houna gitmi olacak ki ok

gemeden birer birer piyasa dm.

video

34


S ON Y VS . NIN T ENDO

Nintendo'nun Sony'e att kazkla balayan

konsol savalar ve PlayStation serisinin

douu.

video

35


G ADGE T S AND A S INGING HUM ANOID ROBO T

Gn gemiyor ki Japonya'da bir fuar, robotlarn yeni yeteneklerini ortaya

karmasn. Neredeyse ip inceliinde bir yol

zerinde bisiklete binebilen minik dostumuz ve

piyasadaki ou arkcdan yetenekli olan

hanm kzmz ise bu videodaki fuarn yeni

yetenekleri olmu.

video

36


T HE L AT E S T ' WOW ' G ADGE T S

amuru ime suyuna evrien bileim, kan grubu

renmek kadar hzl yaplan kanser testi ve

elektrikli aralar. 2008 ve sonrasnda

gelitirilen teknolojilerin kk bir blm 3

dakika ierisinde tantlyor.

video

37


MEG AWH AT SP Y G ADGE T S RE V IE W S

G kaynaklar klp kameralar da bit kadar

yaplabildiinden beri ajanlk zmbrts

pazar hayli talep grmeye balad. Bu video

da, tamamen zararsz grnml ngiliz

kardeimizin bu cihazlarla geirdii bir gn

takip edebilirsiniz.

video


K AI T OY UNCAK L A Rktsn al, kes, yaptr ve gemiin oyun

zmbrtlaryla arkadalarna hava at!

kat oyuncak



BR S ONR AK S AY I KONU: KORS AN

Katkda bulunmak iin yazlarnz

[email protected]'a gnderebilirsiniz.

01.pdf02030405060708091011121314151617181920212223242526272829303132333435363738394041424344

Sayı 5 zımbırtı

Documents

Transcript of Sayı 5 zımbırtı