Save tribals save land vasant bhasara

6
आदिवासी वा कार वसंत भसरा. तलासरी(जि.ठाणे ) तील घटना वाचून-ऐक मनाला अततशय ि :झाले .ि शाला वातंय मळून 65 वष झाली असली तरी अयायाया ियातून आदिवासी अिूनही सुटलेला नाही आदिवासींवरील अयायाचे हे आिही सुऱच असून,यामये वाढ होत आहे . वतुजितीचे विारक सय हारया संिभष :फे शबुक तन..मधील आदिवासी कयेची यिा आणआोश मधूनच मांडणे िउचचत होईल १५ ऑगष २०१२ रोिी सवष भारतवासीयांनी वातंयदिन उसाहात सािरा के ला. झडावंिन, मरवणूक, पताका.सारं काही अगिी उसाहात! पण, आपण खरंच वतं झालोत की, वातंयाचा टभा मरवतोय? ते इंि होते जयांनी आपया ि शावर राजय के ले आणते ांततकारी जयांनी ि शाला गुलामचगरीतून मु के लं . पण आिचं काय? खरंच गुलामचगरी संपली? खरंच वातंय आलं ? अन ् आलं तरी कसलं वातंय?” ि शात बांगलािेशीयांना आय ि ऊन मूळ तनवासी असलेया आमया ितबांधवांना यांया िगेवऱन सकावून लावयाचं वातंय? नलवािी सांगून छाताडावर गोया घालयाचं वातंय. आमया िमनी दहसकावताना आया-बदहणींची अू लुटयाचं वातंय.. की, आहाला मळणा-या सवलतींया िरावर गाडया फरवयाचं वातंय? नेमकं कसलं वातंय?(साभार: हार तन..यिा एका आदिवासी कयेची फे शब २५ऑगष2012) आदिवासींया िमनींचा वचार करता गेया -वाया कालावधीत अंिािे ५ते५०% आदिवासींया िमनी सवष तनयम धायावर बसवून गैर आदिवासींनी काबीि के याचे तनिशषनास येत आहे .आदिवामसकडे िमनीमशवाय ि सरे साधन काय? िगयाया पलीकडे हयासापोटीचसंचय नाहीच, घर,िनावरे ,िमीन,िगल तनसगषऱपी खजिना याबदल जिहाळा आणपोटापायाची िडीफार धायाया वरपात मशिोरी मशवाय आहेच काय? ना घरात ना बँके त,जवस बँके त तर सोडाच. तनसगष आधाररत शेती (उपिीववके साठी) करायची अन वषभर कणसरी तनसगाषशी ामाणणक राह सोबत तनपाप िवन िगायचे ही िवन पधती आहा आदिवासींची. मा यािीवन पधतीला लागली आहे वािाषसाठी अमानवी करणाया आणलालची मानव समािाची, जयामुळे आदिवासींया िमनीच नाही संपूणष िवनावरच सहि घाला घातला िआहे . परंपरेने वभावाने आणसंक तीने शांत मु, तनभषय आणआनंिी असणाया या िगलया रािाची पररजिती ियनीय करयात येत आहे . आदिवासींया िममनींवर, डोळा ठेवून संपूणष िीवनच,िमीनिोत कऱन आमचं अजतव मटवू पाहणा-यांची अचधकाचधक फोफावत चालली आहे ? राीय महामागष नं .वर मनोर ते आछाड रयाया िही बािूला एक अयासक निरेतून अनुभवा याची वातवकता भयानकता आपया समोर येईल, आमया िमनी घशात घालयासाठी आमया िबांधवांची खुलेआम कल के ली ितेय. यांना नलवािी ठरवलं ितंय,यासाठी गावातीलच िलाल पकडले िआहेत यांया करवी शाम, ि, ि, भेिाचे रािकारण कऱन आदिवासींया िमनी कवडीया फकमतीत इतरांकडे गेया आहेत, या िमनींचं होतं काय?इकम यास वाचवयासाठी काळेधन पचवयासाठी शेती, वत:ची हाउस पूणष करयासाठी फामष हाउस,पैसा कमावयासाठी, हॉटेस,बअरबार, बडींस....!.आदिवासींना भूममहीन कऱन मभके ला लावयाया या

Transcript of Save tribals save land vasant bhasara

Page 1: Save tribals save land   vasant bhasara

आदिवासी युवा पुकार

वसंत भसरा.

तलासरी(जि.ठाणे) तील घटना वाचून-ऐकून मनाला अततशय ि:ुख झाल.ेिेशाला स्वाततं्र्य ममळून 65 वर्ष झाली असली तरी अन्यायाच्या िाळ्यातनू आदिवासी अिूनही सटुलेला नाही आदिवासीवंरील अन्यायाचे हे सत्र आिही सरुूच असनू,यामध्ये वाढ होत आहे. ह्या वस्तजुस्ितीचे वविारक सत्य प्रहारच्या सिंभष:फेशबकु तन.प्र.मधील

आदिवासी कन्येची व्यिा आणण आक्रोश मधूनच मांडणे िास्त उचचत होईल ” १५ ऑगष्ट २०१२ रोिी सवष भारतवासीयांनी स्वाततं्र्यदिन उत्साहात सािरा केला. झेंडाविंन, ममरवणूक, पताका.सारं काही अगिी उत्साहात!

पण, आपण खरंच स्वततं्र झालोत की, स्वाततं्र्याचा फक्त टेंभा ममरवतोय? त े इंग्रि होते जयांनी आपल्या िेशावर

राजय केल ेआणण त े क्रातंतकारी जयांनी िेशाला गलुामचगरीतनू मकु्त केल.ं पण आिच ं काय? खरंच गलुामचगरी सपंली? खरंच स्वाततं्र्य आल?ं अन ्आल ंतरी कसल ंस्वाततं्र्य?” िेशात बागंलािेशीयांना आश्रय िेऊन मळू तनवासी असलेल्या आमच्या िातबाधंवांना त्यांच्या िागेवरून हुसकावनू लावण्याचं स्वाततं्र्य? नक्षलवािी सांगनू छाताडावर

गोळ्या घालण्याचं स्वाततं्र्य. आमच्या िममनी दहसकावताना आया-बदहणींची अब्र ू लटुण्याचं स्वाततं्र्य.. की, आम्हाला ममळणा-या सवलतींच्या िोरावर गाडया फफरवण्याचं स्वाततं्र्य? नेमकं कसल ं स्वाततं्र्य?(साभार: प्रहार

तन.प्र.व्यिा एका आदिवासी कन्येची फेशबुक २५ऑगष्ट2012) आदिवासींच्या िममनींचा ववचार करता गले्या ५-६ वर्ाांच्या कालावधीत अिंाि े २५त५े०% आदिवासींच्या िममनी सवष तनयम धाब्यावर बसवनू गरै आदिवासींनी काबीि केल्याचे तनिशषनास येत आहे.आदिवामसकड ेिममनीमशवाय

िसुरे साधन काय? िगण्याच्या पलीकड ेहव्यासापोटीची सचंय वतृ्ती नाहीच, घर,िनावरे,िमीन,िंगल तनसगषरूपी खजिना व त्याबद्दल जिव्हाळा आणण पोटापाण्याची िोडीफार धान्याच्या स्वरुपात मशिोरी मशवाय आहेच काय? ना घरात ना बँकेत,जस्वस बँकेत तर सोडाच. तनसगष आधाररत शतेी (उपिीववकेसाठी) करायची अन वर्षभर कणसरी तनसगाषशी प्रामाणणक राहून सोबत तनष्पाप िीवन िगायचे ही िीवन पद्धती आम्हा आदिवासींची. मात्र यािीवन

पद्धतीला दृष्ट लागली आहे स्वािाषसाठी अमानवी कृत्य करणाऱ्या आणण लालची मानव समािाची, जयामळेु

आदिवासींच्या िममनीच नाही सपंणूष िीवनावरच सहि घाला घातला िात आहे.

परंपरेने स्वभावाने आणण ससं्कृतीने शांत मकु्त, तनभषय आणण आनिंी असणाऱ्या या िंगलच्या रािाची पररजस्िती ियनीय करण्यात येत आहे. आदिवासींच्या िममनींवर, डोळा ठेवनू सपंणूष िीवनच,िमीनिोस्त करून आमच ं

अजस्तत्व ममटव ू पाहणा-यांची वतृ्ती अचधकाचधक फोफावत चालली आहे ? राष्ट्रीय महामागष न.ं८ वर मनोर त े

आच्छाड रस्त्याच्या िोन्ही बािूला एक अभ्यासक निरेतनू अनभुवा याची वास्तववकता भयानकता आपल्या समोर येईल, आमच्या िममनी घशात घालण्यासाठी आमच्या िात बांधवांची खुलेआम कत्तल केली िातये. त्यांना नक्षलवािी ठरवल ंिातयं,यासाठी गावातीलच िलाल पकडले िात आहेत त्यांच्या करवी शाम, िाम, िंड, भेिाच े

रािकारण करून आदिवासीचं्या िममनी कवडीच्या फकमतीत इतरांकड े गेल्या आहेत, या िममनींचं होत ं

काय?इन्कम ट्याक्स वाचवण्यासाठी काळेधन पचवण्यासाठी शतेी, स्वत:ची हाउस पणूष करण्यासाठी फामष हाउस,पसैा कमावण्यासाठी, हॉटेल्स,बबअरबार, बबल्डींग्स....!.आदिवासींना भमूमहीन करून मभकेला लावण्याच्या या

Page 2: Save tribals save land   vasant bhasara

र्:डयतं्रात सहभागी, स्वत:ला पशैाच्या िोरावर बलाढ्य समिणारे, बलाढ्य कसल ेशढंच?या सवाांना माझा प्रश्न?

खाणार काय?पसैा? बबल्डींग्सच्या िगडा! ववटा की सीमेंट? आदिवासींना मभकेला लावनू हा िेशही ववकायला काढलाय तमु्ही कश्यासाठी ? हे सवष कशासाठी?

आदिवासींचे सवाषत पिूनीय असे िैवत म्हणिे कणसरी.आयत ेखाणाऱ्यांना आणण िसुऱ्यांच्या िीवावर, मेहनतीवर

िगणाऱ्याां, मौि मिा करणाऱ्यांना याची किर काय! एक दिवसाची भाकर स्वत:शतेातनू ममळवनू पाहा स्व कष्टाने

म्हणिे कळेल, एकिा चचखलात भर पावसात उतरून भातशतेी-शतेी करून पाहा म्हणिे कळेल,िळल्या मशवाय

कळणार नाही?

कणसरी मातलेा(धान्य) खळ्यावर,घरात कुठेही असताना आग लागली फकंवा नकुसान झाल्यास त्या आदिवासी ंकुटंुबाचा मालक -मालकीण िोघेही कणसरी मातचेी मोठी उपासना करतात, ठराववक काळानतंर महूुताषत मोठ्या पववत्र वातावरणात कणसरी मातचेी जिव्हाळ्याने मनापासनू पिूा केली िात.ेकणसरी पिूा झाल्यामशवाय परुुर्

डोक्याचे केस एवढेच काय िाढी सदु्धा करत नाही, मांसाहार करीत नाही.या िगात हा आिशष ठेवणारे, ही पववत्रता अन

आत्मीयता बाळगनू प्रामाणणक राहणारे आदिवासी मशवाय आहे कोणी? पववत्र व पिूनीय धरतरी, गांवतरी मातांमधील पिूनीय कणसरी साऱ्या आदिवासी समािाच्या जिव्हाळ्याची आई आहे. या कणसरी मातलेा (उभ्या वपकाला )यतं्राखाली तडुवणारे खरच अन्न खातात का? की हव्यासापोटी-लालसेपोटी अनेक िीवांचा िोडासदु्धा ववचारही न करता सिर कृत्य करणारे िगत आहेत त ेपसैा खावनू की माणस ेखाणार नाही अस ंकाही खावनू? हा प्रश्न? खरच पसैा अिवा न खाणारी वस्त ूखावनू िगत नसतील तर जयांच ेनकुसान झाल ेआहे त्याचंी भरपाई करून

द्यावी,ं कणसरी पिूेमध्ये सामील होऊन प्रायाचीत्त करावे. माणुसकी िाखवावी, आदिवासींच्या िममनीचा हव्यास

सोडून आदिवासींची िमीन प्रामाणणकपणे त्यांना परत करण्याचा मोठेपणा िाखवावा अशी नम्र इच्छा आणण

ववनतंी. अन्यिा आदिवासी समािाच्या सहनशक्तीचा अतंाचा पररणाम भोगण्यास तयार राहाव.े मालमत्ता कुणाची?

कुणाच्या बापाची हा प्रश्न नतंरचा! मात्र त्यासाठी आईची हत्या? हा कुठला न्याय? िमीन गेल्या २५ - ३० वर्ाांपासनू

कष्ट करणाऱ्या आदिवासीचीच आहे (कसेल त्याची िमीन) हेच सत्य, कुठे गेला कूळ कायिा, आदिवासींची िमीन

ववकणारे आणण ववकत घेणारे कोण?कशासाठी िमीन बळकावताहेत, िोन घास पोटाला ममळाव े म्हणून?

की....नाचवण्यासाठी? महत्वाच े काय? िमीन ववकणायाांचे ववकत घेणायाांच ेआकर्षण व पसैा की आदिवासींच्या उपिीववकेचा प्रश्न ?

आदिवासी समािाच्या एकूणच सवषनाशाच्या रचनात्मक घटनांची उिाहरणे साक्षात्कारासाठी आपल्या समोर ठेवणेच उचचत होईल, जया मधून समाि व दहतचचतंक बांधवांना यातील गमंभरतचेी अनभुतूी होईल व यास

वेळीच पायबधं घालण्यास ववधायक पावल ेउचलणे, प्रयत्न करणे शक्य होईल.

आदिवासींच्या िममनींची बबगर आदिवासींकडून खरेिी सावरोली बदु्रकु येिील आदिवासींच्या वडडलोपाजिषत

कुळकब्ि ेवदहवाटीखालील समुारे ३० एकर िागेची बबगर आदिवासींनी बेकायिेशीरपणे खरेिी-ववक्री केल्याची बाब

उघडकीस आली आहे. यामळेु सिर आदिवासी भमूमहीन व बेघर झाल े असनू, िाररद्रयाचे िीवन िगत

आहेत.(शहापूर/वाताषहर २०१०)

Page 3: Save tribals save land   vasant bhasara

१९९३-९४ पासनू २००८-२००९ या १६ वर्ाषत आदिवासी उपयोिना प्रस्ताववत तरतिू दह ९ टक्क्याप्रमाणे अपेजक्स्क्षत

तरतिुीपेक्षा कमीच होती आणण झालेला प्रत्यक्षात खचष तर खूपच कमी होता. म्हणिे अनशुरे् िरवर्ी राहत गेला. अपेक्षक्षत तरतिू -प्रत्यक्ष खचष यात नेहमीच तफावत रादहली व ती चढत्या प्रमाणात वाढत १६ वर्ाषच्या कालावधीत

तो एकूण ८२४० कोटी एवढा झाला. याचा अिष आदिवासींच्या ववकास योिनांसाठी महाराष्ट्र शासनाने ८ हिार कोटी रुपये कमी खचष केल.े म्हणिेच आदिवासींवर सराषस अन्याय करण्यात आलेला दिसतो. संिभष: आदिवासींच्या हक्काच्या तनधीवर िरोडा मदहला आंिोलन पबत्रका समिषन वर्ाषरंभ ववशेर्ांक (वर्ष ३३ वे अंक १ ला , १ ऑगष्ट २००९ )

1 लाख ‘आदिवासी’ बोगस आदिवासी असल्याची खोटी प्रमाणपत्र ेसािर करून तब्बल एक लाख पाच हिार िणांनी राजय सरकारच्या नोकऱ् या लाटल्याची धक्कािायक मादहती उघडकीस आली आहे. हे कमषचारी गेली फकत्येक वर् े

काम करीत असनू, त्यांच्यावर कडक कारवाई करण्याऐविी राजय सरकारने काहींचे पनुवषसन केल े आहे.

छवत्तसगढमध्ये िे नक्षलवािववरोधी ‘ऑपरेशन’ झाल,े त्यात 19 आदिवासी तरुण मलेु-मलुी मारल्या गले्या. या तनरपराधांचा अपराध एकच होता की त ेिंगलात राहत होत.े नक्षली आणण माओवाद्यांची िहशत मोडण्यासाठी सजि

झालेले सरुक्षा िल या िोघांच्या साठमारीत तनरपराध मरणारातोही आदिवासीच आहे.

Page 4: Save tribals save land   vasant bhasara

“िांबवा हा अन्याय! अन्यिा आम्ही पेटून ऊठू आणण आमच्यावर अन्याय करणाऱ्यांना भस्म करू! आमच्या सहनशक्तीचा अतं आता सपंलाय.. तवे्हा क्रांती झाली होती इंग्रिांववरुद्ध! आता ही एक क्रांती घडले आमच्यावर

अन्याय करणा-याववरुद्ध! ?"(साभार: प्रहार तन.प्र.व्यिा एका आदिवासी कन्येची फेशबुक २५ऑगष्ट2012)

Page 5: Save tribals save land   vasant bhasara

आदिवासीसंोबत हे सवष का होत आहे ?

आदिवासी समािास सवाांना सोबत घेवनू पढेु िाईल असा नेता अिूनही नाही याबाबत समाि अिूनही पोरका आहे.नव्या कायषकत्याांचा उिय झाला आहे पण त ेकायषकत ेआश्रयाने पढेु आल ेआहेत.त्यामळेु त्यांचे नेततृ्व परेुश ेव

हव ेतवेढे प्रभावी नाही.

आदिवासींचे आणखी ििैुव म्हणिे एकसघंटीत नाहीत.

सवष सामान्य आदिवासींना आकवर्षत करील अस ेप्रगल्भ लढाऊ आणण ववधायक नेततृ्व याच समािातनू तनमाषण

झाल्यामशवाय दह ििुषशा िरू होणार नाही.आपल्यावरील अन्यायाची आदिवासींना चीड येईल व अन्याय प्रततकारािष िेव्हा समाि उभा ठाकेल तवे्हाच ववकासाचा मागष सापडले अिवा उपेक्षा आणण अवहेलना कायमचीच राहील हे कटू

सत्य आहे. पवूीचा सावकारी पाश तटुला मात्र २००१ मध्ये ८२० लाख व्यक्ती एवढी (िेशाच्या लोकसखंेच्या ८.२ % )

लोकसखं्या असलेला हा आदिवासी समाि नवीन व्यवस्िेचा गलुाम बनवनू मशक्षण,आरोग्य,िंगल,िल,िमीन,

उपिीववकेच्या असखं्य यक्ष समस्यांमध्ये गरुफटला,अन्यायाने भरडला िातोय. आि १० कोटींहून अचधक

लोकसखं्या असलेले आदिवासी आपण आपले 'स्व'त्व हरवनू बसले आहेत.

बब्रटीश रािवट, इंग्रि सते्तची कुटनीती आणण व्यापाऱ्यांनी ओतलेला पसैा यामळेु आदिवासींची अिषव्यवस्िा भेिनू

आदिवासींच्या िगण्याच्या साधनांवर अततक्रमण होऊन दहरावनू घेण्याचाच प्रकार झाला. िो आदिवासी बब्रदटशांना शरण गेला नाही, अशा आदिवासींच ेगोऱ्यांच्या िागी आलले्या िेशी साहेबांनी िगणे असह्य केल्यामळेु त्यांच्या वाटयाला आपल्याच माय भमूीत सावत्र व टाकलेल्या पोरासारखे िगणे येत आहे.

रािकारण, धमष, पक्ष, िाती-पिं या मध्ये आपला आदिवासी समाि ववभागनू ववखुरला गलेा-िात आहे. क्षणणक

सखुासाठी आणण व्यक्तीगत स्वािाषसाठी आपले बरेचस ेबांधव इतरांचे तळव ेचाटण्यास व गोडवे गाण्यात मग्न झाल े

आहेत.जयामळेु पणूष आदिवासी समािाचे नकुसान होत आहे.

समािाप्रती आणण राष्ट्राप्रती असणाऱ्या भावनाशनू्य व सवंेिनाहीनतचे्या पसरलेल्या कािळीच्या सावट

मळेु िव्हार तालकुा जि..ठाणेमधील आदिवासी मदहलांसोबत झालेले माणुसकीला शरमेने मान खाली घालणारे

आणण अततशय घणृास्पि व जयाला माफी नाही अस ेराक्षशी कृत्य असो (िव्हारच्या १२ आदिवासी मुलींच्या बनल्या ब्ल्यू फफल्म १०० रुपयांत ववकले एम.एम.एस(लोकमत ९ फेबु्र.२०१०) िव्हार सेक् स स्कॅण्डलची कसून चौकशी करावी सकाळ

वृत्तसेवा,Thursday, February 11) अिवा िमलत-आदिवासींच्या तनधीला कात्री? (सकाळ वृत्तसेवा Wednesday, March 10,

2010 AT 12:49 AM (IST) यासारख्या समाि बाधक गोष्टीचंीही िखल घेतली िात नाही ही अत्यतं गभंीर व मारक

अशी बाब आहे.

उ.िा. खा.च्या या ववज्ञान यगुात आदिवासी समािाच े अजस्तत्व दटकवण्यासाठी आपला समाि सघंटीत होणे,

एकिुटीने सकंटांशी सामना करणे,आपली ससं्कृती िोपासणे-ववकासासाठी प्रयत्न करणे, आिघडीला गरिेचे आहे.

असघंटीतता व फुटीरतामळेु कुवत आणण क्षमता असनू अन्याय ववरोधी, अिवा सधंीसाठी आपले धाडस होत नाही. ववधायक कामांसाठीसदु्धा िबनू राहाव ेलागत.े

Page 6: Save tribals save land   vasant bhasara

सकंट प्रत्यक्षात समोर आल्यावर त्याचा प्रततकार करणे म्हणिे तहान लागल्यावर ववहीर खणायला सरुवात

करण्यासारखे आहे. आपल ं दहत कशात आहे, आणण नकुसान होण्याची शक्यता कशामळेु आहे, हे ओळखून

त्याप्रमाणे तनणषय घेणे खरा आदिवासी समािाचा घटक म्हणून आपल ंकत्यषव्य आहे.

आदिवासी समािास आत्मसन्मानाने िगण्यासाठी गरि आहे ती रचनात्मक कायाषची, गरि आहे ती समाि

ववकासासाठी आवश्यक व इष्ट साधनाचंी उभारणी करण्याची, आचिषक, सामाजिक, सांस्कृततक, शकै्षणणक दृष्ट्या इतर समािाच्या बरोबरीने येण्याकररता स्वततं्र चळवळ उभारून लढा िेण्याची. जयामध्ये अचधकार-हक्क, मशक्षण,

आरोग्य, उपिीववका इ.घटक ववशरे् लक्ष कें दद्रत करणे गरिचेे आहे.

अिून वेळ गेली नाही,सावरण्यासाठी!

सघंटीत व्हा, लढण्यासाठी सजि व्हा,सघंर्ष करा! हक्कासाठी -िगण्यासाठी हो तयार, लढण्यासाठी!!

उठ आदिवासी बाधंवा उठ, िागा हो! समाि पररवतषन चळवळीचा धागा हो!!

ह्या घटनेबाबत आदिवासीं बाधंवांना न्याय ममळवनू िेण्यासाठी योगिान महत्वाच ेआहे अश्या तमाम आदिवासी प्रतततनधींना,समािकारणी,रािकारणी बांधवांना आव्हान, की सिर घटना ही सपंणूष आदिवासींच्या अजस्ित्वाचा व

अजस्मतचेा ववर्य आहे,यामळेु आपण आपापल्या धमष, पक्ष, िाती-पिं रािकारणाच ेझेंड ेखांद्यावरून बािूला ठेवनू

आदिवासी बाधंवांच्या सहकायाषसाठी पढेु याव े, यासाठी सपंणूष सहकायष करावे, आदिवासींना न्याय िेवनू प्रश्न तडीस

न्यावा. अिवा २०१४ मध्ये येणाऱ्या सत्ता पलट झंिावातातील आसऱ्याची आणण आशावािी भेट तसेच काही ववर्य

घेवनू आपली प्रततष्ठा वाढवण्याच्या भेटीच्या िषु्परीणामांना भोगण्याची तयारी ठेवावी? हे आपणा सवाांचे कत्यषव्य

आहे. समिून उमिून सहकायष व्हावे ही नम्र ववनतंी, िय आदिवासी यवुा शक्ती(आयशु)

भारतीय आदिवासी मी गाव माझा मी गावाचा. आपला आणण आपलाच.

आदिवासी यवुा

वसतं भसरा. Email:[email protected]/[email protected]