Sang Kien Kinh Nghiem Giai Nhanh Bai Toan Axit Nitrric

download Sang Kien Kinh Nghiem Giai Nhanh Bai Toan Axit Nitrric

of 34

Transcript of Sang Kien Kinh Nghiem Giai Nhanh Bai Toan Axit Nitrric

www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 1 -CNG HO X HI CH NGHA VIT NAM c lp - T do - Hnh phc ----------------------------------------------------- TI SNG KIN KINH NGHIM S YU L LCH -H v tn: L c Tng -Ngy, thng, nm, sinh: 01 04 1986-Nm vo ngnh: 01 04 2009 -Chc v: Gio vin -n v cng tc: Trng THPT Chng M B -H o to: Chnh qui -Trnh chuyn mn: C nhn s phm Ho Hc -B mn ging dy: Ho Hc -Ngoi ng:Ting Anh www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 2 --PHN I TNG QUAN I. L do chn ti: -HohclmnkhoahccbntrongcctrngTHCSvTHPT.yl mn cc em mi c trang b kin thc t khi hc lp 8 bc THCS. Tuy nhin, y cngl mnthngxuyns dngthitt nghipTHPTvlmttrong ba mn bt buc trong k thi tuyn sinh vo H, C, THCN khi A, B. - K t nm 2007, B Gio Dc v o To chuyn cu trc thi tuyn sinh ihc,caongmnhottlunsangtrcnghim100%.iucngng ngha trong vng 90 pht, hc sinh phi tht bnh tnh la chn phng n tr li ti u nht trong thi gian ngn nht.Nm bt c iu , cc ging vin i hc, cao ng, cc chuyn gia v cc nh gio c nhiu kinh nghim xut bn rt nhiu sch vtiliuthamkhovccphngphpgiinhanhtrcnghim.Mtviphng phpphiknl:botonkhilng,botonelectron,botonintch, phngphpngcho,trungbnh,thvmtphngphpkhhuhiul phng php qui i. - Vi xu th trc nghim khch quan hin nay th nhanh v chnh xc l hai yu t rt quan trng trong khi lm bi kim tra cng nh trong cc k thi. V vy, vn dng ccc phng phpgii nhanhcha mk nng bm mytnhcnggp phn vo vic gii nhanh bi tp trc nghim. Trong vic bm my tnh cng th hin c phng php gii v kh nng t duytru tng ca hc sinh khi lm bi. Nuc dp quansthcsinhkhilm bichngtakhngkhi ngcnhinc nhng hc sinh bm my tnh nhanh nh chp v c hc sinh bm my chm nh ra.-Hnthna,thngquaccthiihc,caonghinnaytinhnthy trong thi c nhiu bi tp lin quan n axit nitric. V gii nhanh nhng bi tp chng ta thng p dng phng php bo ton electron v phng php qui i.-Qua3nmgingdytrngTHPTkthpvinhngkinthctchlu c khi ngi trn ging ng i hc ti mnh dn a ra tng Rn luyn k nng bm my tnh gii nhanh bi ton trc nghim v axitnitric. II. Mc ch nghin cu - Nghin cu nhng dng bi ton v axit nitric thng gp trong cc thiwww.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 3 -tuyn sinh i hc, cao ng. - xut nhng tng gii nhanh bi ton axit nitric trn my tnh,gp phn nng cao cht lng ging dy b mn trng ph thng v l hanh trang vng chc cc em chun b bc vo k thi TSH. - Bn thn c c hi nghin cu, tm hiu v vn dng cc tng vo cng tc ging dy ca bn thn sau ny. III. Nhim v nghin cu - Nghin cu ni dung axit nitric lp 11. ng thi tm ra nhng dng bi tp in hnh thng gp trong cc thi TSH. - Nghin cu phng php bo ton electron, phng php qui i v vn dng phng php gii bi tp trc nghim. - Tm ra hng gii quyt nhanh cc bi ton da vo k nng bm my tnh. IV. i tng nghin cu - Tin hnh nghin cu trn i tng hc sinh trng THPT Chng M B H Ni kt lun nhng tng, gi thuyt m ti a ra cn b sung g khng. V. Phng php nghin cu + Bc 1: Trn c s nm vng ni dung trng tm bi axit nitric lp 11 v nghin cu k nhng cu hi thi TSH lin quan n bi tp axit nitric, tc gi la chn, su tm nhng bi tp trc nghim c gii nhanh bng phng php bo ton electron v phng php qui i. + Bc 2: a ra nhng tng gii nhanh nhng bi tp chn bc 1 trn my tnh (Casio fx 500MS, ..). + Bc 3: Tin hnh thc nghim s phm trn i tng hc sinh. + Bc 4: Thu thp v x l s liu, rt ra kt lun. VI. Phm vi v thi gian nghin cu ca ti. - Do iu kin thi gian v hn ch ca mt sng kin kinh nghim nn ti chcthnghincutrnphmvihp(thcnghim1trngTHPTnitcgi cng tc) v ch nghn cu nhng bi tp nh c kh nng gii nhanh trn my tnh. - Phm vi p dng: + Kim loi, hn hp kim loi tc dng vi HNO3 hoc hn hp HNO3 v H2SO4 c + Bi ton kim loi, oxit tc dng vi axit HNO3. + Bi ton kim loi, hp cht vi lu hunh tc dng vi HNO3 www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 4 -PHN II: NI DUNG SNG KIN KINH NGHIM I. Tnh hnh thc t trc khi thc hin ti. -Quanhngnmgingdytitrngphthngvnhiunmigiaskhi ngi trn gh ging ng i hc, ti nhn thy rt nhiu hc sinh c loay hoay vit rt nhiu phng trnh phn ng khi cho hn hp kim loi hoc oxit kim loi tc dng vi axit HNO3. iu , s mt nhiu thi gian lm bi v i khi khng lm ra c kt qu.- V vy, s dng phng php qui i v bo ton electron l nhng cng c ti u gii nhng quyt nhng bi ton dng ny. - Mti tng hc sinh khc chng ta cng hay gp l qu lm dng my tnh (ci g cng bm v bm qu chi li), do s rt tn thi gian lm bi. -Vvy,tnglrtquantrng,giphcsinh nhhngccchgiinhanhbitontrnmytnhthayvccemphivitrtnhiutrnnhp,iuny hon ton khng hp l trong bi thi trc nghim. - T thc t trn, tc gi xin trnh by nhng gii php, tng gii nhanh nhng bi ton axit nitric trn my tnh. II. Bin php thc hin ti. II.1. Nhng kin thc cn trang b.-Xc nh c y cc cht kh, cht oxi ho. -Vit c cc qu trnh kh v qu trnh oxi ho. -p dng nh lut bo ton electron.-X l cc d kin bi ton: s mol, th tch kh, khi lng.. Cc kin thc v phn ng oxi ho kh hc sinh c trang b lp 10. Trong khun kh ti, ti ch xin cp ti cc bc gii nhanh bi ton axit nitric trn my tnh trong thi TSH. II.2. Nhng im cn lu . II.2.1. Phng php bo ton electron. -Ch p dng cho bi ton xy ra cc phn ng oxi ho kh. -Xc nh v vit y cc qu trnh kh, qu trnh oxi ho. -nh lut bo ton electron: e nhng = e nhn. www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 5 -II.2.2. Php php qui i - Phm vi p dng:+ Kim loi, oxit kim loi tc dng vi dung dch HNO3. + Kim loi v hp cht kim loi vi lu hunh tc dng vi HNO3 - Hng qui i: Mt bi ton c th c nhiu hng qui i khc nhau: + Qui i hn hp nhiu cht v hai hay ch mt cht. V d: Hn hp: Fe, FeO, Fe2O3, Fe3O4

+ Qui i hn hp nhiu cht v cc nguyn t tng ng: V d: Hn hp: Fe, FeS, FeS2, Cu, CuS, CuS2, Cu2S, S Fu, Cu, S + Bng kinh nghim ca mnh, tc gi nhn thy hng qui i v cc nguyn t tng ng l n gin v d hiu hn c. V vy, trong cc v d di y tc gi ch trnh by hng qui i ny. - Khi p dng phng php qui i, cn phi tun th 3 nguyn tc: + Bo ton nguyn t + Bo ton s oxi ho + S electron nhng, nhn l khng thay i. II.3. Mt s cng thc p dng cn nh: II.3.1.Tnh khi lng mui - Phm vi p dng: + kim loi tc dng vi HNO3 hoc H2SO4 c+ Vi HNO3: nNO3 to mui = ne nhn = 2 2 2 4 33. 8 10 8NO NO NO N NHNOn n n n n + + + +. Fe, FeO Fe, Fe2O3 Fe2O3, FeO FeO mmui = mkim loi + 2 2 2 4 362 (3. 8 10 ) 80NO NO NO N NHNOn n n n n + + + + mmui = mkim loi + mgc axit (1.1) (1.2) www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 6 -+ Vi hn hp H2SO4 c v HNO3: (thng khng to mui amoni)

Tuy nhin, trong cc bi tp ta cng thng gp phn ng ch to mui sunfat. Dng ny ta cn: + NO3- phn ng ht + Khi lng mui bng khi lng ca kim loi v SO42- II.3.2. Tnh s mol HNO3 phn ng. (2) Vi nNO3 to mui kim loi = ne nhn = 2 2 2 4 33. 8 10 8NO NO NO N NHNOn n n n n + + + += n.nKL

(vi n l ho tr KL) nNO3 to kh v mui amoni = 2 2 2 4 32 2 2NO NO NO N NHNOn n n n n + + + + Th (2) tr thnh: (2.1) T s mol axit phn ng ta c th tnh c C%, CM, th tch v khi lng dung dch mmui = mkim loi +2 2 2 4 3 262 (3. 8 10 8 ) 96NO NO NO N NHNO SOn n n n n n + + + + + naxit nitric phn ng = nto mui + nto kh v mui amoni naxit nitric phn ng = 2 2 2 4 34 2 10 12 10NO NO NO N NHNOn n n n n + + + + (1.3) www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 7 -III. Nhng bi tp minh ho DNG 1: PHNG PHP BO TON ELECTRON Bi 1: H 2008 KB: Th tch dung dch HNO3 1M long t nht cn dng ho tan hon ton mt hn hp gm 0,15 mol Fe; 0,15 mol Cu (Bit phn ng ch to ra cht kh NO): A. 0,8 litB. 1,0 litC. 1,2 litD. 0,6 lit Li gii: - tng -Da vo LBT electron tnh c nNO -Da vo (2.1) tnh c naxit nitric phn ng = 4nNO Vdd axit phn ng -V th tch dung dch HNO3 cn dng t nht nn Fe ch t n ho tr II. -Gi Vdd HNO3 phn ng 2 0,15 2 0,15431 + == 0,8 (lit) Bi2:HotanmgamFe3O4vodungdchHNO3longdthuckhNOduy nht.NuemkhNOthotratrnviO2va hpth hontontrong nc c dung dch HNO3. Bit th tch oxi phn ng l 0,336 lit (ktc). Gi tr ca m l: A. 34,8gB. 13,92gC. 23,2gD. 20,88g Li gii: - tng -Ch c Fe v O thay i s oxi ho, N khng thay i s oxi ho. -Da vo LBT electron tnh c s mol Fe3O4 (1.3 4Fe On= 4.2On) -Tnh m = 232. 4.2On -Gi 0, 336232 4 13, 92( )22, 4m g = =Bi 3:Cho hn hpgm 4kimloic hotrkhngi:Mg,Ni,Zn,Al cchia lm 2 phn bng nhau: -Phn 1: tc dng vi dung dch HCl d thu c 3,36 lit H2 www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 8 --Phn2:HotanhttrongdungdchHNO3longdthucVlitmtkh khng mu ho nu ngoi khng kh (cc th tch o kc).Gi tr ca V l: A. 2,24 litB. 3,36 litC. 4,48 litD. 5,6 lit Li gii: - tng -Vcckimloichotrkhnginnsmolelectronnhngtrong2th nghim ging nhau s mol electron nhn 2 th nghim cng bng nhau. -Kh khng mu, ho nu ngoi khng kh l NO. -T ta c: 22 3H NOn n = hay 22 3H NOV V = -Php tnh. VNO = V = 23, 36 2, 24( )3lit =Bi 4: Chia m gam hn hp X gm Fe, Al thnh 2 phn bng nhau:-Phn 1: Ho tan hon ton trong dung dch HCl d thu c 7,28 lit H2. -Phn 2:Hotan httrong dung dchHNO3 dthu c 5,6litNO duynht. Cc th tch kh o ktc.Khi lng Fe, Al trong X l: A. 5,6g v 4,05gB. 16,8g v 8,1g C. 5,6g v 5,4g D. 11,2g v 8,1g Li gii: - tng -p dng LBT electron tm s mol Al(x mol); Fe (y mol) trong X -Tc dng vi HCl th Fe t s.o.x.h l +2 cn tc dng vi HNO3 d th Fe t s.o.x.h l +3. + P1: 2.Fe + 3. Al = 2. H2 + P2: 3. Fe +3. Al = 3. NO Fe + Al= NO ( Vit tt s mol)-mFe = 2. 56x; mAl = 2.27y -Php tnh 2x + 3y = 2. 7,28/22,4 x = 0,1 mol x + y = 5,6/22,4y = 0,15 mol Vy: mFe = 2 0,1 56 = 11,2(g) v mAl = 20,1527 = 8,1(g) www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 9 -Bi 5:HotanagamAltrong dung dchHNO3longthythotra 4,48lit hn hp kh NO, N2O, N2 c t l mol ln lt l 1:2:2. Gi tr ca a l: A. 14,04gB. 70,2gC.35,1gD. p s khc Li gii: - tng -Tnh s mol mi kh. -p dng LBT electron tnh nAlmAl = a. -Php tnh - mol (NO) = 1 4, 480, 045 22, 4 = ; mol(N2O) = mol (N2) = (0,2 0,04)/2 = 0,08- mAl = a = 3 0, 04 10 0, 08 8 0, 0827 14, 04( )3g + + =Bi 6: Ly 9,94g hn hp X gm Al, Fe, Cucho tan trong lng d dung dch HNO3 long thy thot ra 3,584 lit kh NO (ktc) duy nht. Khi lng mui khan to thnh: A. 39,7gB. 29,7gC. 39,3gD. 40,18g Li gii: - tng -p dng cng thc (1.2) tnh khi lng mui khan. -Php tnh mmui nitrat = 9,94 + 62 3 3,584/22,4 = 39,7(g) Bi 7: Cho 3 kim loi Al, Fe, Cu tan ht trong 2 lit dung dch HNO3 thu c 1,792 lit (ktc)hnhpkhgmNOvN2OctkhisoviHel9,25.NngCM ca dung dch HNO3 ban u l (Bit He = 4) A. 0,28MB.1,4MC. 1,7MD. 1,2M Li gii: - tng - Thh Mta nhm c mol (NO) = mol (N2O) - p dng cng thc (2.1) tnh mol (HNO3 phn ng) CM (HNO3). -Php tnh - mol (NO) = mol (N2O) = 1 1, 7920, 042 22, 4 =- 4 0, 04 10 0, 040, 28( )2MC M + = = www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 10 - Bi 8: H 2007 KA: Ho tan hon ton 12g hn hp Fe v Cu ( t l mol 1:1) bng axit HNO3 thu c V lit hn hp kh X gm NO v NO2 v dung dch Y (ch cha 2 mui v axit d). T khi ca X so vi H2 l 19. Gi tr ca V l: A. 2,24B. 3,36C. 4,48D. 5,6 Li gii: - tng -Tnh mol(Fe) v mol(Cu) - Thh Mta nhm c mol (NO) = mol (NO2) = a mol- p dng LBT electron tnh Vhh kh = 22,4 2 a -Php tnh -Vhh kh

12(2 3)64 5622, 4 2 5, 6( )4lit ++= =Bi9:HYDcHN2000.Hotan4,431ghnhpAlvMgtrongdungdch HNO3longthu c dung dchX(khngcha muiamoni)v 1,568lit(ktc) hn hp kh khng mu c khi lng 2,59g trong c mt kh ho nu trong khng kh. S mol HNO3 phn ng l: A. 0,51B. 0,455C. 0,55D. 0,49 Li gii: - tng- kh khng mu ho nu ngoi khng kh kh NO - T hh Mkh suy ra kh khng mu cn li l N2O v mol (NO) = mol (N2O). - Tnh s mol mi kh (a mol) - T (2.1) tnh s mol HNO3 phn ng = 4 nNO + 10 2NOn=14 a -Php tnh - 2, 59 22, 4371, 568hh M= = mol (NO) = mol (N2O)-mol (HNO3) = 1, 568(4 10) 0, 49( )2 22, 4mol + = Bi 10: Ho tan hon ton m gam hn hp gm 3 kim loi bng dung dch HNO3 thu c1,12lit hn hpkhX(kc)gmNO2vNO.TkhihicaXsoviH2l 18,2. Th tch dung dch HNO3 37,8% (d = 1,242g/ml) cn dng l www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 11 - A. 20,18 mlB. 11,12 mlC. 21,47 mlD. 36,7 ml Li gii: - tng- Gii h phng trnh tm mol mi kh (NO: x mol; NO2: y mol) - p dng cng thc (2.1) tnh mol HNO3 phn ng. - Tnh th tch dung dch HNO3 phn ng. -Php tnh x+ y = 1,12/22,4 x = 0,03 30x + 46y = 18,2 2 0,05y = 0,02- Vdd axit phn ng

(4 0, 03 2 0, 02) 6337,8%21, 47( )1, 242ml + = =Bi 11: Ho tan 15,2g hn hp A gm Fe v Cu vo 500ml dung dch HNO3 long d thu c 2,24 lit kh NO (00C v 2 at). trung ho axit cn d phi dng va 80g dung dch NaOH 20%. Nng mol/l ban u ca dung dch HNO3 ban u l:A. 3,6MB. 1,8MC. 2,4MD. p s khc Li gii: - tng-Tnh mol kh NO theo cng thc PV/RT -p dng cng thc (2.1) tnh mol HNO3 phn ng vi kim loi. -Tnh mol HNO3 d = nNaOH tnh mol HNO3 ban u CM -Php tnh CM dd axit nitric = 2, 24 2 80 20%40, 082 273 402, 4( )0, 5M +=Bi12:H2009KA:Cho3,024gmtkimloiMtanhttrongdungdchHNO3 long thu c 940,8 ml kh NxOy (ktc, sn phm kh duy nht) c t khi so vi H2 l 22. Kh NxOy v kim loi M l: A. NO v MgB. N2O v FeC. NO2 v AlD. N2O v Al Li gii: - tng- T Mkh kh N2O www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 12 - -LBT electron tm MKL = f(n) vi n l ho tr ca kim loi ( 1 3 n s s ) -Xc nh kim loi. -Php tnh - 3, 02490, 9408822, 4KLM nn= = Chn n = 3 v MKL = 27 (Al) Bi 13: Ho tan hon ton 2,6g kim loi X bng dung dch HNO3 long, lnh thu c dung dch Y. Cho Y tc dng vi dung dch NaOH un nng thy thot ra 224 cm3 kh (kc). Kim loi X l: A. Mg B. AlC. ZnD. Fe Li gii: - tng-Dung dch sau phn ng tc dng vi NaOH c kh nn sn phm kh phi c mui NH4NO3 4 3 3NHNO NHn n = -LBT (e) tm mol R = f(n) vi n l ho tr ca kim loi ( 1 3 n s s ). - Tm MKL = f(n) Chn n thch hp v xc nh R. -Php tnh - 2, 632, 50, 224822, 4KLM nn= = Chn n = 2 v MKL = 65 (Zn) Bi 14: Ho tan 15,6g hn hp kim loi R c ho tr khng i vo dung dch HNO3 long d. Khi phn ng kt thc thu c 896ml kh N2. Thm vo dung dch mi thu c mt lng dung dch NaOH nng d c 224ml mt cht kh. (Cc th tch kh o ktc). Kim loi R l: A. ZnB. CuC. AlD. Mg Li gii: - tng-Dung dch sau phn ng tc dng vi NaOH c kh nn sn phm kh phi c mui NH4NO3 4 3 3NHNO NHn n = -LBT electron tm mol R = f(n) vi n l ho tr ca kim loi ( 1 3 n s s ). - Tm MKL = f(n) Chn n thch hp v xc nh R. www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 13 - -Php tnh 15, 632, 50,896 0, 22410 822, 4 22, 4KLM nn= = + Chn n = 2 v MKL = 65 (Zn) Bi15:Hotan 4,95g hn hpXgmFevKimloiRc hotrkhng itrong dungdchHCldthuc4,032litH2.Mtkhc,nuhotan4,95ghnhptrn trong dung dch HNO3 d thu c 0,336 lit NO v 1,008 lit N2O. Tm kim loi R v % ca n trong X:(Cc th tch kh o ktc). A. Mg v 43,64% B. Zn v 59,09% C. Cr v 49,09%D. Al v 49,09% Li gii: - tng - Gi Fe (x mol) v R (y mol); ho tr R l n (1 3 n s s ) -LBT electron Gii h phng trnh tm x v ny. -T khi lng hn hp v khi lng Fe mR MR = f(n). - Chn n thch hp v xc nh R. -Php tnh 2x + ny=2 4,032/ 22,4x = 0,045 3x + ny =3 0,336/22,4 + 8 1,008/22,4 ny = 0,27 - 4, 95 0, 045 5690, 27KLM nn = = Chn n = 3 v MKL = 27 (Al) Bi16:Cho3,6gMgtanhttrongdungdchHNO3longdsinhra2,24litkhX (sn phm kh duy nht ktc), Kh X l: A. N2OB. NO2C. N2D. NO Li gii: - tng- Gi s 1 mol X trao i n mol electron - p dng LBT electron tm n v chn kh X. -Php tnh www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 14 - 3, 622432, 2422, 4n= = X l kh NO.Bi 17: H 2009 KA: Ho tan 12,42g Al bng dung dch HNO3 long d c dung dch X v 1,344 lit (ktc) hn hp kh Y gm N2O v N2, t khi ca Y so vi H2 l 18. C cn dung dch X thu c bao nhiu gam mui khan: A. 106,38gB. 34,08gC. 97,98gD. 38,34g Li gii: - tng- Da vohh Mnhm nhanh s mol mi kh.- Chng minh: e nhng > e nhn to kh phn ng to mui amoni. - m mui khan = 3 3 4 3( ) Al NO NHNOm m +-Php tnh - ne nhng = 3 12,42/27 = 1,38 > (10 + 8) 1,344/(2 22,4) = 0,54 - mmui khan thu c = 12, 42 1, 38 0, 54(27 62 3) (18 62) 106, 38( )27 8g + + + =Bi 18: Ho tan hon ton 8,4g Mg vo 1 lit dung dch HNO3 va . Sau phn ng thu c 0,672 lit kh N2 (ktc) v dung dch Y. C cn dung dch Y thu c 55,8g mui khan. Nng mol/l ca dung dch HNO3 dng: A. 0,76MB. 0,86MC. 0,96MD. 1,06M Li gii: - tng-SosnhkhilngmuiMg(NO3)2vkhilngmuikhanthuc,CMR phn ng c to mui NH4NO3. - Tnh s mol NH4NO3 - mol HNO3 phn ng= to mui kim loi + to kh N2 + to mui NH4NO3 -Php tnh -Khi lng Mg(NO3)2 = 8, 4(24 2 62) 51, 8( ) 55, 8( )24g g + = < to mui NH4NO3 www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 15 - -CM HNO3 phn ng =8, 4 0, 672 55, 8 51, 82 2 224 22, 4 800, 86( )1M + + = Bi 19: H 2010 KB: Nung 2,23g hn hp X gm 3 kim loi Fe, Al, Zn trong oxi sau mt thi gian thu c 2,71g hn hp Y. Ho tan ht Y vo dung dch HNO3 d c 0,672 lit kh NO kc (sn phm kh duy nht). S mol HNO3 phn ng: A. 0,12B. 0,14C. 0,16D. 0,18 Li gii: - tng-p dng LBTKL tnh khi lng O s mol O (a mol) -Trong bi ton ny, cc kim loi, O, N thay i s o.x.h -p dng LBT electron tm s mol electron nhng (chnh l s mol HNO3 to mui) - S mol HNO3 phn ng = to mui + to kh-Php tnh S mol HNO3 phn ng =[2, 71 2, 23 0, 6722 316 22, 4 + ] 0, 6720,18( )22, 4mol + = DNG 2: PHNG PHP QUI I Bi 1: H KB 2007: Nung m gam bt Fe ngoi khng kh thu c 3g hn hp cht rn X. Ho tan ht hn hp X trong dung dch HNO3 d thu c 0,56 lit kh NO l sn phm kh duy nht (kc). Gi tr ca m l: A. 2,22B. 2,52C. 2,32D. 2,62 Li gii: - tng-Qui i 3g hn hp X thnh 3g hn hp Fe (x mol) v O (y mol) -T khi lng hn hp v p dng phng php bo ton electron lp h. -Php tnh 56x + 16y = 3 x = 0,045 3x 2y= 3 0,56/22,4 y = 0,03 www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 16 - - mFe = 56x = 56 0,045 = 2,52g Bi 2: t chy 5,6g bt Fe trong bnh ng O2 thu c 7,36g hn hp X gm 4 cht rn.Hotan hnhpXbngdung dchHNO3thucV ml(ktc)hn hpkhY gm NO v NO2. T khi ca Y so vi H2 bng 19. Th tch V l: A. 672B. 336 C. 448D. 896 Li gii: - tng-Davohh M nhmnhanhtlsmolmikh.(Trnghpnysmol2kh bng nhau) nhn hp = 2nNO - Qui i 7,36g hn hp X thnh Fe (x mol) v O (y mol) - BTKL tnh khi lng O t tnh s mol Fe v O -pdngLBTelectron(3.Fe 2.O= 3.NO+1.NO2)tnhs molNOvNO2 th tch hn hp hn hp. -Php tnh Vhh kh = 5, 6 7, 36 5, 63 256 162 22, 4 0, 896( ) 896( )3 1lit ml = =+ Bi 3: 6,72g Fe trong khng kh thu c m gam hn hp X gm 4 cht rn. ho tan X cn dng va ht 255ml dung dch HNO3 2M thu c V lit kh NO2 (sn phm kh duy nht kc). Gi tr ca m v V l: A. 8,4 v 3,360B. 10,08 v 3,360C. 8,4 v 5,712D. 10,08 v 5,712 Li gii: - tng-p dng cng thc (2.1) tnh s mol NO2 th tch NO2 -p dng LBT electron (3.Fe 2.O = 1. NO2) s mol O (a mol) -m = 6,72 + 16.a -Php tnh -VNO = 6, 7222, 4 (2 0, 255 3 ) 3, 36( )56lit =- 6, 723 0,15566, 72 16 10, 08( )2m g = + =www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 17 - Bi 4: H 2008KA: Cho 11,36g hn hp X gm: Fe; FeO; Fe2O3 v Fe3O4 phn ng ht vi dung dch HNO3 long d c 1,344 lit kh NO (kc) v dung dch Y. Khi lng mui khan thu c khi c cn dung dch Yl: A. 49,09gB. 35,50gC. 38,72gD. 34,36g Li gii: - tng - Qui i X thnh 11,36g hn hp Fe (x mol) v O (y mol) - LBT electron (3.Fe 2.O = 3.NO) kt hp vi mhn hp X gii h tm x, y. - Khi lng mui Fe(NO3)3 = 242x. -Php tnh -56x + 16y = 11,36 x = 0,16 3x 2y = 3 1,344/22,4y = 0,1 -Khi lng Fe(NO3)3 = 242 0,16 = 38,72(g) Bi 5: Ho tan ht m gam hn hp Fe; FeO; Fe3O4 trong dung dch HNO3 c nng d c 448ml kh NO2 (kc). C cn dung dch sau phn ng c 14,52g mui. Gi tr ca m: A. 3,36B. 4,64C. 4,28D. 4,80 Li gii: - tng- L bi ton ngc so vi bi 4. - Qui i hn hp v Fe (x mol) v O (y mol). Vi mol Fe(NO3)3 = mol Fe=x - Da vo khi lng mui tm x. - Da vo LBT electron (3.Fe 2.O = 1. NO2)y = 23.2Fe NO - m = 56x + 16y -Php tnh 14, 52 0, 448314, 52 242 22, 456 16 4, 64( )242 2m g = + =Bi 6: Cho m gam hn hp X gm Fe v Fe3O4 tc dng vi 200ml dung dch HNO3 3,2M. Sau phn ng c 2,24 lit kh NO (kc) duy nht v cn li 1,46g kim loiwww.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 18 - khng tan. Gi tr ca m: A. 17,04B. 19,20C. 18,50D. 20,50 Li gii: - tng- Qui i X thnh Fe (x mol) v O (y mol) - V kim loi d nn Fe ch t Fe+2. - p dng cng thc (2) tm s mol HNO3 to mui s mol Fe (x mol) - LBT electron (2.Fe 2.O = 3.NO) s mol O = y = 2. 3.2Fe NO - Tm m = 1,46 + 56x + 16y. -Php tnh - 2, 24 2, 24 2, 240, 2 3, 2 0, 2 3, 2 322, 4 22, 4 22, 41, 46 56 16 18, 5( )2 2m g = + + =Bi 7: Cho 5,584g hn hp Fe v Fe3O4 tc dng va vi 500ml dung dch HNO3 long. Sau khi phn ng hon ton thu c 0,3136 lit kh NO duy nht v dung dch X. Nng dung dch HNO3 phn ng l:A. 0,472MB. 0,152MC. 3,040MD. 0,304M Li gii: - tng-Qui i hn hp thnh 5,584g Fe(x mol) v O (y mol) -LBT electron (3.Fe 2.O = 3.NO) kt hp vi mhn hp tm x, y -p dng cng thc (2) tm s mol HNO3 phn ng CM -Php tnh 56x + 16y = 5,584 x = 0,074 3x 2y = 30,3136/22,4y = 0,09 - 0,31363 0, 07422, 40, 472( )0, 5MC M += =Bi8:H2009KB:Cho61,2ghnhpCuvFe3O4tcdngvidungdchHNO3 long, un nng v khuy u. Sau khi phn ng xy ra hon ton thu c 3,36 lit kh NOduynht(ktc), dungdchYvcnli2,4gkimloi.CcndungdchYthu c m gam mui khan. Gi tr ca m: www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 19 - A. 151,5gB. 97,5gC. 137,1gD. 108,9g Li gii: - tng-QuiihnhpthnhCu(xmol);Fe(ymol)vO(4y/3mol)smol Fe3O4 l y/3 - V kim loi Cu d nn Fe t n Fe+2 - LBT electron (2.Cu + 2.Fe 2.O = 3.NO) kt hp vi khi lng hn hp, gii h tm x, y. - mmui khan = 3 2 3 2( ) ( ) Cu NO Fe NOm m + = 188x + 180y -Php tnh -64x + 232y/3 = 61,2 2,4x = 0,375 2x+ 2y 8y/3 = 30,15 y = 0,45 - mmui khan = 188x + 180y = 188 0,375 + 180 0,45 = 151,5(g) Bi9:Cho13,92ghnhpCuvmtoxitsttcdngvidungdchHNO3long c 2,688 lit kh NO duy nht (kc) v 42,72g mui khan. Cng thc oxit st: A. FeOB. Fe2O3 C. Fe3O4 D. khng xc nh Li gii: - tng- Qui i hn hp thnh Cu (a mol); Fe (b mol); O (c mol) - p dng LBT electron (2.Cu + 3.Fe 2.O = 3.NO) kt hp vi khi lng hn hp v khilng mui,gii h phng tnh tm a, b, c.- Gi CTTQ ca oxit l FexOy, tm t l x : y = b : cCng thc oxit st. -Php tnh - 64a + 56b + 16c = 13,92a = 0,15 2a + 3b 2c = 3 2,688/22,4 b = 0,06 188a + 242b = 42,72c = 0,06 - V b : c = 0,06 : 0,06 = 1 : 1 nn oxit l FeO (p n A). Bi10:ChomgamhnhpXgmFeO;CuOvFe3O4csmolbngnhautc dng hon ton vi lng va 250ml dung dch HNO3 c dung dch Y v 3,136 lit hn hp NO2; NO (ktc), t khi ca hn hp kh so vi H2 l 20,143. Gi tr ca m v nng mol/lca dung dch HNO3 phn ng l:A. 46,08g v 7,28MB. 23,04g v 7,28Mwww.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 20 - C. 23,04g v 2,10MD. 46,08gv 2,10M Li gii: - tng- Gi s mol mi oxit l x. Qui i hn hp thnh Fe (4x); Cu (x); O (6x) - Gii h phng trnh tm s mol NO2 v NO. - LBT electron (3.Fe + 2.Cu 2.O = 3.NO + NO2), gii phng trnh tm x. - m = (72 + 80 + 232)x = 384x.- mol HNO3 phn ng = to mui + to kh = (12x + 2x) + 0,14 CM -Php tnh -a + b = 3,136/22,4 a = 0,09 46a + 30b = 20,133 2 3,136/22,4 b = 0,05 -12x + 2x 12x = 3. 0,05+ 0,09 x = 0,12 -m = (72 + 80 + 232)x = 384 0,12 =46,08(g) -Nng mol HNO3 phn ng = 14 0,14 14 0,12 0,147, 28( )0, 25 0, 25xM+ += =Bi 11: Ho tan hon ton 30,4g hn hp rn X gm Cu, CuS, Cu2S v S bng dung dchHNO3thotra20,16lit khNOduynht(kc)vdungdch Y.ThmBa(OH)2 d vo dung dch Y thu c bao nhiugam kt ta: A. 81,55gB. 29,40gC. 110,95gD. 115,85g Li gii: - tng- Qui i hn hp thnh Cu (x mol); S (y mol) - LBT electron (2.Cu + 6.S = 3.NO) v khi lng hn hp, gii h tm x, y. - Khi lng kt ta = 2 4( )98 233CuOH BaSOm m x y + = +-Php tnh -2x + 6y = 3 20,16/22,4x = 0,3 64x + 32y = 30,4 y = 0,35 - mkt ta = 98 0,3 + 233 0,35 = 110,95(g). Bi 12: Hn hp X gm Zn; ZnS; S. Ho tan 17,8g hn hp X trong HNO3 nng d thu c V lit kh NO2 duy nht (kc) v dung dch Y. Thm t t dung dch Ba(OH)2 d vo dung dch Y thu c kt ta nng 34,95g. Gi tr ca V: A. 8,96B. 20,16C. 22,40D. 29,12 www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 21 - Li gii: - tng- Dng bi ton ngc so vi bi 11. - V Zn(OH)2 lng tnh nn kt ta ch l BaSO4 4 S BaSOn n = mS. - T mhh mZnnZn D LBT electron (2.Zn + 6.S = 1. NO2)tm 2NOn 2NOV -Php tnh 234, 9517, 8 3234, 9523322, 4 (2 6 ) 29,12( )65 233NOV lit = + =Bi 13: Cho lung kh H2 i qua ng s ng m gam Fe2O3 nung nng. Sau mt thi gian thu c 13,92g hn hp X gm 4 cht. Ho tan ht X bng dung dch HNO3 c nng, d c 5,824 lit NO2 (kc, sn phm kh duy nht). Gi tr ca m: A. 16B. 32C. 48D. 64 Li gii: - tng-QuiihnhpXthnh13,92gFe(xmol)vO(ymol)SmolFe2O3 ban u l x/2. - p dng LBT electron (3.Fe 2.O = 1.NO2) kt hp vi khi lng hn hp X, gii h phng trnh tm x, y. - m = 160x/2 = 80x -Php tnh 56x + 16y = 13,92x = 0,2 3x 2y = 5,824/22,4 y = 0,27 - m = 80 0,2 = 16(g) Bi 14: Cho 0,15 mol CuFeS2 v 0,09 mol Cu2FeS2 tc dng vi dung dch HNO3 d thu c dung dch X v hn hp kh Y gm NO v NO2. Thm BaCl2 d vo dung dch X thu c m gam kt ta. Mt khc, nu thm dung dch Ba(OH)2 d vo dung dchX,lykttanungtrongkhngkh nkhilngkhngithucagam cht rn. Gi tr ca m v a: www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 22 - A. 111,84g v 157,44gB. 112,84g v 157,44g C. 111,84g v 167,44gD. 112,84g v 167,44g Li gii: - tng- Qui i hn hp ban u v Cu, Fe, S Tnh c s mol Cu, Fe, S - Thm dung dch BaCl2 d vo X th kt ta l BaSO4 vi 4 BaSO Sn n = mkt ta= 233nS. Thm dung dch Ba(OH)2 d vo X th kt ta l BaSO4, Cu(OH)2, Fe(OH)3 Nung kt ta thu c cht rn l BaSO4; CuO; Fe2O3

a = 233nS + 80nCu + 80nFe = m + 80nCu + 80nFe

-Php tnh - 4(0,15 2 0, 09 2) 233 111, 84( )BaSOm m g = = + =- 2 340,15 0,09111,84 (0,15 2 0,09) 80 160 157,44( )2BaSO CuO Fe Oa m m m g+= + + = + + + =Bi 15: H Dc HN 2001: Hn hp X gm FeS2 v MS c s mol nh nhau, M l kim loi c ho tr khng i. Cho 6,51g X tc dng hon ton vi lng d dung dch HNO3unnngthucdungdchA1v13,216lithnhpkhA2(kc)ckhi lng 26,34g gm NO2 v NO. Thm mt lng BaCl2 d vo dung dch A1 thy to thnh m1 gam kt ta trng trong dung dch d axit trn. Kim loi M v gi tr m1 l: A. Cu v 20,97gB. Zn v 23,3g C. Zn v 20,97g D. Mg v 23,3g Li gii: - tng- Gi s mol mi cht trong X l x mol - Qui i X thnh 6,51g hn hp Fe (x mol);M (x mol); S (3x mol) - Gii h phng trnh tnh s mol NO2 (a mol); NO (b mol) -p dng LBTelectron(3.Fe+ 2.M + 6.S= 3.NO+ 1.NO2)kt hp vikhi lng X tm M.-Kt ta trng ch l BaSO4 vi: 4 BaSO Sn n = = 3x4 1233 3 699BaSOm m x x = = =www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 23 - -Php tnh - a + b = 13,216/22,4 = 0,59a = 0,54 46a + 30b = 26,34b = 0,05 -56x + 96x + Mx = 6,513x + 18x + 2x = 3 0,05 + 0,54 = 0,69 M =65 (Zn) v m1 = 6990,03 = 20,97(g) DNG 3: KIM LOI TC DNG VI HN HPHNO3 V H2SO4 Bi 1: Ho tan hon ton 19,2g kim loi M trong hn hp dung dch HNO3 v H2SO4 c nngthu c 11,2 lit kh X gm NO2 v SO2 c t khi so vi metan l 3,1. Kim loi M l: A. MgB. AlC. FeD. Cu Li gii: - tng- Gii h phng trnh tm s mol NO2 (a mol) v SO2 (b mol) - LBT electron (n.M = 1.NO2 + 2.SO2) M = f(n) vi n 1 3 n s s ) - Xc nh M. -Php tnh -a + b = 0,5a = 0,4 46a + 64b = 0,53,1 16b = 0,1 - M = 19, 2320, 6nn= Chn n = 2 v M = 64 (Cu) Bi 2:Hotan 0,1 molCu vo120ml dung dchXgmHNO3 1MvH2SO4 0,5M. Sau khi phn ng kt thc thu c V lit kh NO duy nht. Gi tr ca V: A. 1,344 litB. 1,49 litC. 0,672 litD. 1,12 lit Li gii: - tngwww.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 24 - -Tnh nhanh nCu; Hn+; 3NOn -Vit PT ion thu gn v xc nh cht no (Cu; H+; NO3-) phn ng ht -Tnh VNO -Php tnh -nCu = 0,1; Hn+ = 0,24; 3NOn = 0,12 -3Cu + 8H+ + 2NO3- 3Cu2+ + 2NO + 4H2O -T PT ta c 33 8 2NOCu Hnnn+> < H+ phn ng ht -VNO = 122, 4 0, 24 1, 344( )4lit =Bi 3: Dung dch A ch cha cc ion H+; NO3-; SO42-. em ho tan 6,28g hn hp B gm 3 kim loi c ho tr ln lt l I, II, III vo dung dch A thu c dung dch D v 2,688litkhXgmNO2vSO2.CcndungdchDcmgammuikhan,bit rng kh X c t khi so vi H2 l 27,5. Gi tr ca m l: A. 15,76gB. 16,57gC. 17,56gD. 16,75g Li gii: - tng-Nhm nhanh thy s mol NO2 v SO2 bng nhau. - p dng cng thc (1.3) tnh khi lng mui thu c. -Php tnh -mol (NO2) = mol (SO2) = 0,06 - mmui = 6,28 + 62 0,06 + 96 0,06 = 15,76(g) Bi 4: Ho tan hn hp A gm Cu v Ag trong dung dch HNO3 v H2SO4 thu cdung dch B cha 7,06g mui v hn hp G gm 0,05 mol NO2 v 0,01 mol SO2. Khilng hn hp A bng: A. 2,58gB. 3,06gC. 3,00gD. 2,58g Li gii: - tng- L bi ton ngc ca bi 3. - p dng cng thc(1.3) tnh khi lng hn hp A. -Php tnh www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 25 - - mhhA = 7,06 - 62 0,05 96 0,01 =3,00(g) Bi 5: Ho tan ht hn hp gm x mol Fe v y mol Ag bng dung dch hn hp HNO3 v H2SO4 thy c 0,062 mol kh NO v 0,047 mol SO2 thot ra. em c cn dung dch sau phn ng th thu c 22,164g hn hp cc mui khan. Gi tr ca x v y l: A. 0,07 v 0,02B. 0,09 v 0,01 C. 0,08 v 0,03D.0,12 v 0,02 Li gii: - tng-p dng LBT electron v cng thc (1.3) gii h phng trnh tm x, y. -Php tnh - 56x + 108y = 22,164 62 30,062 - 96 0,047 x = 0,09 3x + y = 3 0,062 + 2 0,047y = 0,01 Bi 6: Ho tan ht 10,32g hn hp Ag, Cu bng lng va 160ml dung dch gm HNO3 1M v H2SO4 0,5M thu c dung dch X v sn phm kh NO duy nht. C cn dung dch A thu c khi lng mui khan l: A. 22,96gB. 18,00gC. 27,92g D. 29,72g Li gii: - tng - Tnh s mol: H+; NO3-; SO42- - T phng trnh ion ca Cu, Ag vi H+ v NO3- ta thy: 34.H NOn n+ = - Suy ra, H+ ht, NO3- d mmui khan =24 3KLSO NOdum m m + + -Php tnh - H+ = 0,32; NO3- = 0,16; SO42- = 0,08 - mol (NO3- phn ng) = 10, 32 0, 08( )4mol = . -mmui khan = 10,32 + (0,16 0,08).62 + 0,08. 96 = 22,96(g). Bi7:HotanbtFevo200mldungdchNaNO3vH2SO4.nphnnghon ton thu c dung dch A v 6,72 lit hn hp kh X gm NO v H2 c t l mol 2:1 v 3g cht rn khng tan. Bit dung dch A khng cha mui amoni. C cn dung dch A thu c khi lng mui khan l: A. 126gB. 75gC. 120,4gD. 70,4g Li gii: www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 26 - - tng: - Tnh s mol: H+; NO3-; NO v H2 - Kim loi d nn phn ng ch to mui Fe2+ v H+, NO3- phn ng ht. - Dung dch sau phn ng ch gm Fe2+; Na+; SO42- - 3NONa NOn n n+ = =

- 21, 5Fe NO Hn n n = +- 234. 2.HH NOn n n+ = + 22 4412HSOSO Hn n n += = -Php tnh: mmui khan = 0,2. 23 + (0,3 + 0,1) .56 + 0,5 . 96 = 75g www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 27 - IV. Ni dung thc nghim s phm IV.1. Mc ch thc nghim s phm Mcchthc nghimsphmnhm nhgihiu quca phngphp a ra thng qua h thng cu hi trc nghim di dng mt bi kim tra 60 pht i vi hc sinh lp 11. IV.2. Nhim v thc nghim s phm - Dng h thng cu hi trc nghim son tho da trn nhng php a, trnh by trc HS trong thi lng 3 tit. Sau tin hnh kim tra, nh gi. - Phn tch cc cu hi, nh gi mc kh ca vn nu ra. -S b nhgikh nngtipthukinthc ho hcca hcsinhvktqu qu trnh dy hc. - nh gi thi ca hc sinh. IV.3. Phng php thc nghim s phm Thc nghims phmctin hnh vi180 hc sinh/4 lptrng THPT Chng M B Chng M B - H Ni.- m bo tnh trung thc v ngn nga hin tng sao chp gia nhng hc sinh ngi gn nhau, cu hi v cu tr li c xo trn thnh 4 . - Mt hc sinh c pht mt v mt phiu lm bi, thi gian lm bi l 60 pht. -kinca mtsgiovin ctham khothng quatrao itrctipv gin tip qua phiu tham kho kin. - kin ca gio vin v cc s liu c phn loi v thng k. - Phiu tham kho kin (xem phn ph lc). - Ni dung kim tra v phiu lm bi : www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 28 - PHIU THC NGHIM S PHM Gii nhanh bi ton axit nitric thng gp trn my tnh H, tn th sinh:...................................................... Trng/Lp............................. Cc em vui lng gii nhanh cc bi ton sau y trn my tnh trong thi gian 60 pht, sau chn p n ca mnh bng cch t en vo p n tng ng./. 1234567891011121314151617181920 A B C D BI: Cu 1: Cho 13,92g Fe3O4 tc dng hon ton vi dung dch HNO3, sau phn ng thu c dung dch X v 0,448 lit kh NxOy (sn phm kh duy nht kc). Khi lng HNO3 nguyn cht tham gia phn ng l: A. 17,64gB. 33,48gC. 35,28gD. 12,60g Cu 2: Cho 11,8g hn hp Al, Cu phn ng vi dung dch HNO3, H2SO4 d thu c 13,44lithnhpkhSO2,NO2ctkhisoviH2l26.Khilngmuitora trong dung dch l: A. 50,00gB. 61,20gC. 56,00gD. 55,80g Cu 3: Ho tan hon ton 19,2g Cu bng dung dch HNO3, ton b lng kh NO (sn phm kh duy nht) thu c em oxi ho thnh NO2 ri chuyn ht thnh HNO3. Th tch kh oxi (ktc) tham gia vo qu trnh trn l: A. 3,36 litB. 4,48 litC. 6,72 litD. 2,24 lit Cu 4: Ho tan hon ton 25,6g hn hp Fe, FeS, FeS2 v S bng dung dch HNO3 d thucdungdchYvVlitkhNOduynht.ThmdungdchBa(OH)2dvo dung dch Y thu c 126,25g kt ta. Gi tr ca V l: A. 27,58B. 19,04C. 24,64D. 17,92 Cu 5: Ho tan 5,95g hn hp Zn v Al c t l mol 1:2 bng dung dch HNO3 long d thu c 0,896 lit mt sn phm kh duy nht X cha nit. Vy X l: www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 29 - A. NO2B. N2C. NOD. N2O Cu 6: Cho m gam Al phn ng ht vi dung dch HNO3 d thu c 8,96 lit (ktc) hn hp kh NO v N2O c t khi i vi H2 l 18,5. Gi tr ca m l: A. 17,5B. 15,3C. 19,8D. 13,5 Cu 7: Oxi ho chm m gam Fe ngoi khng kh thu c 12g hn hp X gm 4 cht rn. Ho tan hon ton X trong dung dch HNO3 d thu c 2,24 lit kh NO (l sn phm kh duy nht kc). Gi tr ca m l: A. 7,57B. 7,75C. 10,08D. 10,80 Cu8:Hotanhonton45,9gkimloiRbngdungdchHNO3longthuc 26,88 lit (ktc) hn hp kh N2O v NO, trong s mol NO gp 3 ln s mol N2O. Kim loi R l: A. ZnB. AlC. MgD. Fe Cu 9: Oxi ho hon ton 0,728g bt Fe ta thu c 1,016g hn hp cc oxit st. Ho tanhontonXbngdungdchHNO3longd.ThtchkhNOkc(snphm kh duy nht) thu c l: A. 22,40mlB. 44,80mlC. 2,24mlD. 33,60ml Cu 10: Ho tan 12,8g Cu trong dung dch HNO3 thy thot ra V lit hn hp kh NO v NO2 (kc), t khi ca hn hp kh i vi H2 l 19. Gi tr ca V l: A. 2,24 litB. 0,448 litC. p s khcD. 4,48 lit Cu 11: Cho 15gam hn hpAlvMgtc dngvi dung dchHNO3 d, nphn ng hon ton thu c dung dch X v 4,48 lt kh duy nht NO ( ktc).C cn dung dch X thu c 109,8 gam mui khan. % s mol ca Al trong hn hp ban u l A. 36%.B. 33,33%.C. 64%. D. 6,67%. Cu 12: Cho 0,05 mol Al v 0,02 mol Zn tc dng va vi 2 lit dung dch HNO3 long, sau phn ng thu c kh khng mu, nh hn khng kh. Phn dung dch em c cn thu c 15,83g mui khan. Nng mol/l ca dung dch HNO3 dng: A. 0,1450MB. 0,1120MC. 0,1125MD. 0,1175M Cu 13: Ho tan m gam hn hp A gm Fe v kim loi M c ho tr khng i trongdung dch HCl d thu c 1,008 lit kh H2 (kc) v dung dch cha 4,575g muikhan. Nu cng ho tan m gam hn hp trn bng dung dch HNO3 c v H2SO4 www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 30 - nhit thch hp th thu c 1,8816 lit hn hp 2 kh (kc) c t khi so vi H2 l25,25. Kim loi M l: A. AlB. FeC. CuD. Zn Cu 14: Hotanhonton hn hpXgm Mg;MgS;Strong dung dchHNO3 c nng d thu c 2,912 lit kh N2 duy nht (kc) v dung dch Y. Thm Ba(OH)2 d vo dung dch Y c 46,55g kt ta. Khi lng hn hp X l: A. 4,8B. 12,0C. 7,2D. 9,6 Cu 15: H 2008 KB: Cho 2,16g Mg tc dng vi dung dch HNO3 d. Sau khi phn ngxyrahontonthuc0,896litkhNO(kc)vdungdchX.Khilng mui khan thu c khi c cn dung dch X: A. 13,92gB. 13,32gC. 8,88gD. 6,52g Cu16:Cho1,35g hnhpgmCu,Mg,Altcdnghtvidung dchHNO3thu c hn hp kh gm 0,01 mol NO v 0,04 mol NO2. Bit phn ng khng to mui amoni. Khi lng mui to ra trong dung dch l: A. 5,96gB. 6,59gC. 5,69gD. 10,08g Cu 17: Hotan 11,76gFebng 200 ml dungdch gmHCl 2,5MvNaNO3 0,5M thu c dung dch B v V (lit) kh NO ( sn phm kh duy nht). Khi lng mui trong dung dch B thu c l: A.26,67gB. 31,25g C. 36,00g D. 25,40g Cu 18: mgam phoi st ngoikhngkh,sau mtthigianst b oxi hothnh hnhpXgm4chtckhilng27,2g.HotanhtXtrong300mldungdch HClamol/lthythotra3,36litkhH2(kc)vdungdchY.Chotipdungdch HNO3ti d vo dung dch Ythu c dungdchZcha hn hpFeCl3, Fe(NO3)3, HNO3 d v 2,24 lit kh NO duy nht thot ra (kc). Gi tr ca m v a ln lt l: A. 22,4g v 2MB. 16,8g v 3M C. 22,4g v 3M D. 16,8g v 2M Cu 19: Dung dch X cha 14,6 gam HCl v 22,56 gam Cu(NO3)2. Thm m (gam) bt st vo dung dch X, sau khi phn ng xy ra hon ton thu c hn hp kim loi c khi lng l 0,5m (gam) v ch to kh NO (sn phm kh duy nht ). Gi tr ca m lA. 9,28B. 20,48C. 14,88D. 1,92 Cu 20: Cho 3,2 gam Cu tc dng vi 100ml dung dch HNO3 0,8Mv H2SO4 0,2M, sn phm kh duy nhtl NO. S gam mui khan thu c l A. 7,90B. 8,84C. 5,64.D. 0,08 www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 31 - IV. 4. Kt qu thc nghim s phm Cch thng k s liu thc nghim S HS t im Xi % HS t im Xi =Tng s HS Da vo % HS t im Xi nh gi trnh HS tng lp v tnh hiu qu ca phng php. Sau khi tin hnh cho HS lm bi kim tra, ti thu phiu lm bi v thng k s liu nh cc bng sau : im Xi Lp 11A1Lp 11A2Lp 11A3Lp 11A4 S HS t im Xi % S HS t im Xi S HS t im Xi % S HS t im Xi S HS t im Xi % S HS t im Xi S HS t im Xi % S HS t im Xi 000,0000,0000,0000,00 100,0000,0000,0012,22 200,0024,4448,88715,56 348,88511,121022,221431,11 4613,33715,561635,561942,22 5715,56920,001328,8948,88 6511,121022,2224,4400,00 7817,78715,5600,0000,00 81022,2248,8800,0000,00 9511,1212,2200,0000,00 1000,0000,0000,0000,00 T kt qu thc nghim trn, ti nhn thy : -Cc cu t 1 n 10, 12, 14, 15, 16 nm trong phng php a ra trn nn HS u c kh nng lm c. -Cu 11 :HSkhng bitchng minhphnng ctomuiamoni haykhng. Binynngiitheoh :Gimol :Al(x) ;Mg(y) ;NH4NO3(z).Lph3 phng trnh ri gii. www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 32 - -Cu 20 :HS d nhm (tnh c khi lng Cu d vo mui) -Cc cu 13, 17, 18, 19 l nhng cu kh, s HS tr li ng t nht : + Cu 18 : HS cha tm ra cha kho gii. Nu c lm, HS ch tm ra c khi lng, cha tm c nng mol/l ca dung dch HCl. Bi c gii n gin nh sau :-Qui i 27,2g X thnh Fe (x) v O (y) -Lp h 2 phng trnh : 56.Fe + 16.O = 27,2 v 3.Fe 2.O = 2.H2 + 3.NO -Tm c x v y khi lng Fe (m = 22,4g) -Bo ton e cho dung dch Y + HNO3 Fe (a) ; FeO (b) ; Fe2O3 (c) a = 0,15; b + 2c = 0,25; a + b = 0,3 b = 0,15; c = 0,05 nHCl = 2.0,15 + 2. 0,15 + 6 . 0,05 = 0,9 mol CM = 0,9/0,3 = 3M -Nhvy, iuchngt stduy,phthincimicaHScn hnch. iu nyhonton ph hpvithctrngcatrng(do uvo, iukin pht trin gio dc cn hn ch). -So snh kt qu ca lp 11A1 ; 11A2 vi 11A3 ; 11A4 ti rt ra 1 s kt lun : + Lp 11A1 v 11A2 (Lp thc nghim) c kt qu cao hn. + Lp 11A3 v 11A4 (Lp i chng) t kt qu thp hn. Nh vy, phng php a ra trn gp 1 phn thc y s nhn thc ca HS v cc dng bi ton thng gp ca axit HNO3 m HS c th gii nhanh trn my tnh. www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 33 - PHN III : KT LUN V KIN NGH T mc ch v nhim v ca ti, tc gi tin hnh nghin cu v gii quyt c mt s ni dung sau: -a ra 1 s cng thc gii nhanh bi tp axit nitric -Su tm mt s bi tp trong cc thi i hc v trn mng gip HS rn luyn k nng gii nhanh trn my tnh. -Thng qua phiu iu tra, bi kim tra, gp g trao i trc tip vi gio vin, ng thi da trn mt s kinh nghim ca bn thn rt ra trong qu ging dy, cc thc mc ca ng nghip, bc u ti hon thin sng kin ca mnh.- Kt qu nghin cu ca ti c th l ti liu tham kho cho cc gio vin v hc sinh lp 11 v 12. V tc gi hi vng, sng kin ny s l ti liu c dng trong tit hc t chn lp 11 (Chng Nit photpho). Tuy nhin do hn ch v mt thi gian v do kinh nghim ca bn thn cn qu t, ngthitrong khunkhcamtsngkinkinhnghimnn tikhngtrnh khi nhng thiu st nn tc gi hi vng s nhn c nhiu kin ng gp ca cc Thy,Citrcvccbnngnghipcthmrngtivarac nhiu hng gii nhanh hn cho bi ton axit nitric hn na. Ti xin chn thnh cm n ! Ngy 20 thng 05 nm 2011 Tc gi L c T ng www.vietmaths.comSee on vietmaths.com- 34 - KIN NH GI V XP LOICA HI NG KHOA HC C S CH TCH HI NG (K tn v ng du)