downloads.dbs.orgdownloads.dbs.org/scriptures/pdf/HUVTBL/HUVTBL.pdf · SAN...

Jayats nanderac wüx miteatiiütsJesucristo

San Mateo Del Mar Huave New Testament

2009

Copyright © 2009Wycliffe Bible

Translators, Inc.

SAN MATEO ................................................................. 4SAN MARCOS............................................................. 42SAN LUCAS................................................................. 66SAN JUAN ................................................................. 106Los HECHOS de los apóstoles ............................... 134ROMANOS ............................................................... 1711 CORINTIOS ........................................................... 1872 CORINTIOS ........................................................... 203GÁLATAS................................................................... 213EFESIOS.................................................................... 219FILIPENSES .............................................................. 225COLOSENSES ........................................................... 2291 TESALONICENSES ................................................ 2332 TESALONICENSES ................................................ 2371 TIMOTEO .............................................................. 2392 TIMOTEO .............................................................. 244TITO.......................................................................... 248FILEMN..................................................................... 250HEBREOS.................................................................. 251SANTIAGO................................................................ 2631ª Carta de SAN PEDRO ......................................... 2682ª Carta de SAN PEDRO ......................................... 2731ª carta de SAN JUAN ............................................. 2762ª Carta de SAN JUAN............................................. 2813ª Carta de SAN JUAN............................................. 282JUDAS ....................................................................... 283APOCALIPSIS ........................................................... 285

1

2

SAN MATEO

Acualajtsüw mixejchiw mixeech Jesucristo(Lc. 3:23-38)

Aaga nawiig cam apiüng wüx acualajtsüwmixejchiw mixeech Teat Jesucristo. Nopmixeech nej aag ayaj nenüt David aaga

natang nenajiüt; aaga David quiaj Abrahammixeech nej.

2 Aaga Abraham quiaj tacualüw a Isaac, Isaactacualüw a Jacob, Jacob tacualüw a Judá, y alacasmicoj nej michiig nej. 3 Judá tacualüw a Fares, at aZara, Tamar mimümüw nejiw. Fares tacualüw aEsrom, Esrom tacualüw a Aram. 4 Condom Aramtacualüw a Aminadab, Aminadab tacualüw aNaasón, Naasón tacualüw a Salmón. 5 Salmóntacualüw a Booz, mimüm Booz aag ayaj Rahab.Booz tacualüw a Obed, mimüm Obed aag ayaj Rut.Obed tacualüw a Isaí. 6 Isaí tacualüw a David, áagtarang minatang nenajiüt. David tacualüw aSalomón, acual aweaag mintaj a Urías.

7 Salomón tacualüw a Roboam, Roboamtacualüw a Abías, Abías tacualüw a Asa. 8 Asatacualüw a Josafat, Josafat tacualüw a Joram, Joramtacualüw a Uzías. 9 Uzías tacualüw a Jotam, Jotamtacualüw a Acaz, Acaz tacualüw a Ezequías. 10

Ezequías tacualüw a Manasés, Manasés tacualüw aAmón, Amón tacualüw a Josías. 11 Josías tacualüw aJeconías y alacas micual nej. Aag ayaj wüx nütndeajtoj maquiiürajpüw nipilan judío andüyiw tiüliüt Babilonia.

12 Wüx landoj aquiiübaranüw andüyiw Babilonia,Jeconías tacualüw a Salatiel, condom Salatieltacualüw a Zorobabel. 13 Zorobabel tacualüw aAbiud, Abiud tacualüw a Eliaquim, Eliaquimtacualüw a Azor. 14 Azor tacualüw a Sadoc, Sadoctacualüw a Aquim, Aquim tacualüw a Eliud. 15 Eliudtacualüw a Eleazar, Eleazar tacualüw a Matán,Matán tacualüw a Jacob. 16 Jacob tacualüw a Joséminoj María. Aaga María quiaj tacual Teat Jesúsnasoic a Cristo.

17 Atquiaj tajlüy gajpopeic (14) nacualaran ajanwüx Abraham matüch a David. At tajlüy algajpopeicnacualaran ajan wüx David matüch wüxtaquiürajpüw nipilan judío andüy tiül Babilonia. Ndewüx tajlüyiw tiül Babilonia wüx tatüch wijquiamTeat Cristo tajlüy algajpopeic nacualaran.

Wüx wijquiat Teat Jesucristo(Lc. 2:1-7)

18 Wüx wijquiat Teat Jesucristo atcüy tajlüy: Maríamimüm nej altiüt mipoch aweaag José. Peronaleaing nganaw mequiiübayej, María tajiürteomeaats nej nop nine; tüüch nej aag ayaj NangajEspíritu ocueaj Teat Dios. 19 Aaga José minench neja María nop nej nerang najneaj. Xeyay andiümminüx nej, áag ngo mandiüm majüiquich lacualmanguiayeran; tandiüm macueat atánan quiaj. 20

Naleaing José xeyay tamb wüx omeaats. Ndoj, wüxtameay, quiaj taǘm majaw nop ángel ocueaj TeatDios. Tasaj nej:

―José acualaats David, nde meyac imeaats wüxaaga naél quiaj, iquiiüb marang mintaj a María, cosaaga nine apmawiquiach quiaj Nangaj Espírituocueaj Teat Dios neech nej. 21 Nej apmawiquiachnop nine nench apmeaach manüt Jesús, cos nejapmawün asoet minipilan nej ―aj nej.

22 Atquiaj tajlüy meáwan atnej lamapiüng nopnendeac andeac Teat Dios, cos tapiüng:

23 Nop leawa naleaing nüx nej apmecualmawiquiach nop nine nench.Aaga nine quiaj apmasoic Emanuel, ajow.

Aaga poch Emanuel quiaj, apiüng: Dios almaquiiübicoots.

24 Ndoj quiaj tapac ameay a José. Condom tarangatnej tasaj nej aaga ángel; taquiiüb a María marangmintaj nej. 25 Naleaing nómban ngo majlüyaweaag, tacüliw wijquiam micual a María. Aaganine tüünd manüt JESS.

Tapeayiw mondüy wüx ocas

Teat Jesús wijquiat tiül cambaj Belén tiül iütJudea wüx Herodes tarang minatangnenajiüt tiül aaga iüt quiaj. Tajlüy acas

monxey mondüy wüx ocas tambüw andüyiwJerusalén imiünüw nonüt iüt. 2 Tatüniwmanguiayiw:

―¿Nguiane almajlüy aaga nine wijquian leawapmarang minatang nenajiüt tiül nipilan israele?Cos jayats majüic miocas nej; tajawasan wüxsaliünan nonüt tiül xeiütan. Nganüy sajngotonnaquiejliün xecosan teombas aaga nine ―awüw.

3 Wüx tanguiay aag ayaj a Rey Herodes, ngomajneaj mayaag, aton meáwan moncül Jerusalénlango majawüw cuane apmarangüw. 4 Quiaj tatünmapeayiw meáwan montangtang miteaats, atonmeáwan mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés

4 SAN MATEO 2:4

3

ocueaj nipilan judío. Tatün manguiay nguianenetam wijquiam a Cristo.

5 Quiaj tasajüw nej:―Tiül cambaj Belén tiül iüt Judea, cos atquiaj

tapiüng tanomb nop nendeac andeac Teat Dios wüxtapiüng:

6 Cambaj Belén tiül iüt Judá,masey nine cambaj ic ajüic, naleaing xeyay nertam;cos naw tiül ique apmaw nop apmatüch marang

natang nenajiüt,nej apmambeol xecambaj Israel―ajüw nej.

7 Ndoj aaga Herodes quiaj tapaj ajcüwa mondüy,axotǘyan tatün manguiay nejiw naleaing naleaingcuane minüt amelich majawüw aaga ocas. 8

Condom tasaj nejiw mambüw Belén, tapiüng:―Nganüy quiüran, nguineayantanej itüniün

menguiayiün wüx a nine. Wüx lamexoman, ndojtewiünan mesajan xic, quiaj sanamb a xique atonnaquieel xecos teombas nej ―aw.

9 Wüx landoj masaj nejiw a Herodes, quiajtambüw. Aaga ocas leawa tajawüw wüx aliw nonüttiül miiütüw nejiw tamb ombas nej. Tayac nejiwalareng niüng ajlüy a nine; quiaj tacǘlan cawüx, ngomajüy. 10 Nejiw wüx tajawüw aag ayaj xeyay tapacomeajtsüw. 11 Almajmeliw tiül iüm, quiaj majawüwa nine almaquiiüb mimüm nej. Tajmiücüw tiütmaquiejliw micosüw nejiw manguejriw omalüwniüng ajlüy aaga nine. Condom taleaijquiwiquialayej mawüniw müjchiw oro, pom, at najmbocangan soex nasoic mirra. 12 Condom wüxtameayiw, quiaj taümiw majawüw asaj nejiw TeatDios nde mandilileaw majawüw a Herodes. Quiajtandilileaw tiül miiütüw nejiw, ambüw tiül alinotstiiüd.

Tecuiürrüw andüy Egipto13 Wüx laambüw a mondüy wüx ocas, quiaj José

taǘm majaw nop ángel tasaj nej:―Witiür, quiür, iquiiüb mintaj, iquiüjpan a nine,

icuiürran indüyiün tiül iüt Egipto. Icülíünan quiaj,nde mewiünan leaw sasaj icon, cos alinoic nütHerodes apmayamb a nine mambiy ―aw.

14 Wüx tapac ameay a José, quiaj taxainguiw anine, taquiüjpüw mamb andüy Egipto aagaongwiiüts quiaj. 15 Tacülíwan quiaj. Tiünüwmandilileaw wüx landeow Herodes. Quiaj tajlüyatnej lamapiüng Teat Dios wüx tapiüng nopnendeac andeac nej, cos tapiüng: “Imiün Egiptotatüniüs xecual mandilil”, aw.

Herodes tapiüng mambiyaranüw namix nine16 Wüx aliün mapac a Herodes, tajaw

lamawaijchaw nej ajcüwa mondüy wüx ocas, xeyaytajcüy. Tapiüng mambiyaranüw meáwan namix ninemonench naw wüx iüm mineat, ndoj wüx naliw,meáwan monlüy tiül Belén, at tiül namix cambajmonlüy quiájan. Cos landoj matün manguiayajcüwa mondüy, ngüt tajawüw aaga ocas. 17

Atquiaj tajlüy leaw lamapiüng nomb Teat Dios

masaj Jeremías aaga nendeac andeac nej, wüxtapiüng:

18 Apmanguiayaran tiül cambaj Ramá,xeyay monpaj, xeyay monjiünts;cos Raquel xeyay ajiünts wüx micual nej.Nejinguind ngondom müüch nej majneaj omeaats,cos lango majlüyiw a namix nine.

19 Condom wüx landeow Herodes, quiaj teümeaya José tiül Egipto, taǘm majaw nop ángel tasaj nej:

20 ―Nganüy quiür, iquiiüb a nine at mimüm nej,indililean indüyiün tiül miiütan Israel, coslandeowüw mondiüm mambiyaw a nine ―aj nej.

21 Quiaj tamb andüy tiül miiüt Israel, taquiiüb anine, at mimüm nej. 22 Wüx José tanguiay Arquelaolamayar minajiüt miteat nej Herodes tiül Judea,quiaj timbol mambüw quiaj. Taǘm majaw tasoicmambüw andüyiw tiül iüt Galilea. 23 Wüx tatüchiwtiül miiütüw nejiw, quiaj tambüw macüliw tiül noiccambaj nenüt Nazaret. Atquiaj tajlüy coslamapiüngüw tanomb mondeac andeac Teat Dios.Tapiüngüw Jesús apmasoic Nazareno cos naw quiaj.

Juan Bautista taquiaach tiül wajchiüc(Mr. 1:1-8; Lc. 3:1-9, 15-17; Jn. 1:19-28)

Wüx aaga nüt quiaj, Juan, aaga neech yownipilan, tamb mandeac andeac Teat Dios tiüliüt Judea niüng ngo majlüy cambaj. 2 Quiaj

taquiaach nipilan, tapiüng:―Ich leaam imeajtsan mecueatiün leaw ngo

majneaj irangan, cos aaga nüt wüx Teat Diosapmajlüy wüx micambaj nej laliüc matüch ―aw.

3 Cos aaga Juan quiaj, tandeac wüx nej Isaías,aaga nendeac andeac Teat Dios, wüx tapiüng:Apmanguiayaran aljane tenguial andeac tiül

wajchiüc:“Itajcan majneaj mitiiüd a Teat Naxey;ileainguijchan a tiiüd cos nej aliüc.”

4 Aaga Juan quiaj asooig apix nej najüyeranmiyeed camello, aóel teomeaats nej taag. Tatsambmow, tanganeow micün xiül. 5 Tambüwmanguiayiw aquiaach nej nipilan monaw tiülcambaj Jerusalén, monaw tiül iüt Judea, at monawtiül namix nine cambaj monlüy mbeay lam Jordán.6 Wüx tapiüngüw lango mandiümüw marangüwaaga ngo majneaj tarangüw, quiaj Juan tüüch nejiwyow tiül lam Jordán.

7 Wüx Juan tajaw lapeayiw quiaj xeyay fariseos atsaduceos mayariw yow aton, quiaj tasaj nejiw:

―¿Jowa icona ponong ndiüc, jane nesaj iconmercuiürran meriowan tiül aaga xeyay ngo majneajaliüc miün apmajlüye? 8 Sitiül naleaing laleaawimeajtsan nguineay temerangan, ijüiquichannómban irangan najneaj. 9 Nde merangrangayonwüx mepiüngan tíülan icona: “Abraham xeteatiün”;cos xique sasaj icon Teat Dios alndom müüchmajlüy micual Abraham masey a piedra quiaj, ndotmandiüm. 10 Nganüy üech alwüx apmandooigmioxijchaw xiül; atquiaj meáwan xiül leaw ngomayac najneaj aóng nej, apndojquiüm majlos tiül

SAN MATEO 2:5 5 SAN MATEO 3:10

4

biümb. 11 Xique süüch icon yow jane naleainglamacueat arang ngo majneaj. Pero aliüc miün nopandǘüban xic miün, nej xeyay netam ajlüy, ngo matxic. Xique sayaag nicuajind xic niüng ajlüy nej;sayaag ngo natüch nandeaand tiüt apaj nej. Nejapmüüch icon mejiüran Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios. Apmawün wüx imbasan meáwan ngo majneajatnej biümb ambel nendeajndeaj. 12 Aag ayaj atnejarang nop nerang najiüt, cos alteowix nej minipüchnej, apmaxaing osaab trigo matendeay, condomapmaxaing mayac tiül troj. Ndoj aaga opang trigoapmambelich tiül biümb ngondom xejquem ―aw.

Wüx tayar yow Teat Jesús(Mr. 1:9-11; Lc. 3:21-22)

13 Teat Jesús imiün Galilea tamb majaw a Juanmbeay lam Jordán, müüch nej yow. 14 Juan ngomandiüm, tapiüng:

―Ngwüy Teat, ique netam meaach xic yow; ¿neoltewiün mejaw xic nüüch ic yowa? ―aw.

15 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:―Nganüy netam merang, cos netam marangar

leaw lamapiüng Teat Dios ―aw.Quiaj lango mapiüng nicuajind a Juan. 16 Wüx

landoj ayar yow Teat Jesús, almaw tiül yow, quiajtajaw lejquiat a cielo, tiün Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios imiün tiül cielo atnej noic palom andüywüx ombas nej. 17 Condom tanguiayaran noicnanderac imiün cielo, apiüng:

―Aag ayaj xecual xowüy sandiüm, apac ximeaatsnajaw ―aw.

Tandiüm mayac nej wüx naél a nimeech(Mr. 1:12-13; Lc. 4:1-13)

Condom Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diostaquiiüb mamb Teat Jesús andüy tiülwajchiüc müüch mayac nej wüx naél

minatang nimeech.2 Teat Jesús taíünd ngo met ic miow (40) nüt, ic

miow ongwiiüts, condom xeyay tind üet. 3 Quiajtapeay niüng ajlüy nej nimeech, tandiüm mayac nejwüx naél, tasaj:

―Sitiül naleaing ique Micual Dios ic, isaj aagapiedra quiaj marang pan ―aj nej.

4 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:―Tiül Mipoch Teat Dios apiüng: “Ngome áagan

nüeteran ipacüy nipilan, leaw nembeat aag ayajmeáwan poch andeac Teat Dios” ―aj.

5 Condom quiaj minatang nimeech taquiiüb nejmamb andüy tiül nangaj cambaj Jerusalén, mayacwüx omal nadam nangaj iüm. 6 Quiaj tasaj nej:

―Sitiül ique Micual Dios ic, ijchic tiüt cos ajlüy tiülMipoch Teat Dios, apiüng:Teat Dios apmüüch mamb miángeles nej

mambeolüw ic.Apmangochiw ic naag owixaw nejiw ngana

maleamb ileaj piedra, aw ―aj nej minatangnimeech.

7 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:

―Aton ajlüy tiül Mipoch Teat Dios, apiüng: “Ndemendiüm mitsoj leaw apiüng Teat Naxey Midios”―aj nej.

8 Aaga minatang nimeech taquiiüb nej mambalinomb. Nganüy taquiiüb nej andüy wüx nop najaloleaj tiüc. Quiaj tüüch nej majaw meáwan cambajleaw ajlüy wüx iüt at meáwan leaw najneajalmajiürüw. 9 Quiaj tasaj Teat Jesús:

―Meáwan aag ayaj sanüüch ic meneay sitiül iqueapmequieel micos tiximbas meyar sandeac ―aj nej.

10 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Iriow ningüy niüng sajlüy, Satanás, cos tiül

Mipoch Teat Dios apiüng: “Áagan Teat Dios netammequieel micos teombas nej meyar andeac” ―ajnej.

11 Quiaj taw minatang nimeech. Condomtapeayiw miángeles Teat Dios mambeolüw TeatJesús.

Teat Jesús tamelich aquiaach tiül Galilea(Mr. 1:14-15; Lc. 4:14-15)

12 Wüx Teat Jesús tanguiay Juan lajmel tiülmanchiüc, quiaj tandilil andüy tiül iüt Galilea. 13 Nejtaton ngome tacül tiül Nazaret, tamb macül tiülCapernaum, noic cambaj mbeay nadam yow nenütGalilea, tiül miiütüw Zabulón y Neftalí, monlüytanomb. 14 Atquiaj tajlüy atnej tanomb tapiüngIsaías nendeac andeac Teat Dios, cos tapiüng:

15 Icona monaw tiül miiütüw Zabulón y Neftalí,najlüyiw mbeay tiiüd amb mbeay ndec, nonüt

necamb lam Jordán;aag ayaj tiül iüt Galilea, niüng xeyay acüliw nipilan

ngome judío.16 Ajcüwa nipilan quiaj arangüw ngo majneaj,ajlüyiw atnej majlüyiw tiül pojniün,nejiw apmajawüw noic nadam ran.Leaw ajlüyiw tiül xeyay pojniün,apmachech nejiw a ran quiaj.

17 Ajan quiaj tapots maquiaach nejiw Teat Jesús,tapiüng:

―Icueatiün aaga ngo majneaj irangan, cos TeatDios laliüc miün majlüy wüx micambaj nej ―aw.

Teat Jesús arriiüd apiquiw mondoc(Mr. 1:16-20; Lc. 5:1-11)

18 Noic nüt wüx Teat Jesús tamong amb mbeayaaga nadam yow nenüt Galilea, quiaj tajaw ijpüwmonxey nop necual nejiw, nop Simón nasoic Pedro,alinop Andrés michiig nej. Nejiw tenguial andocojcos mondoc nejiw. 19 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―Macaron tabaats, sanaquiaach icon nguineayalndom meyamban nipilan mesajan mayariwsandeac. Langome apmeyamban cüet mendocon,apmeyamban nipilan ―aj nejiw.

20 Tacueatíwan quiaj mindocoj nejiw, tandüjpiwmamb Teat Jesús.

21 Condom quiríwan iün majüyiw, quiaj Teat Jesústaxom alijpüw, nop necual nejiw, nop Jacobo, alinopJuan, micual nejiw Zebedeo. Aliw tiül müx


5

maquiüjpüw miteatiw nejiw, tenguial axequiw ndoc.Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús mambüw maquiüjpüw.22 Nejiw tacueatíwan tiül müx miteatiw nejiw,tambüw mandüjpiw Teat Jesús.

Teat Jesús taquiaach xeyay nipilan(Lc. 6:17-19)

23 Teat Jesús tajüy meáwan tiül iüt Galilea.Taquiaach tiül meáwan sinagoga ocueajiw a nipilanquiaj. Tandeac nguineay apmajlüy wüx Teat Diosapmajlüy wüx micambaj nej. Aton tamongoch iünandeowüw cuajantanej monandeow leaw axomnejiw nipilan tiül ajcüwa cambaj quiaj. 24 Wüxtanguiayaran tiül iüt Siria meáwan leawa nej arang,quiaj taquiüjpüw niüng ajlüy nej xeyay moniünandeow. Altiül xeyay teamamongochiw, lamixomeajtsüw; altiül nechach, üüch nejiw michachiwnimeech; altiül ndron ombas, nawaag owix oleaj.Teat Jesús tüüch majneaj meáwan. 25 Quiajtandüjpiw nej xeyay nipilan monaw Galilea, monawDecápolis, monaw Jerusalén, monaw Judea, monawnonüt necamb lam Jordán.

Teat Jesús taquiaach nipilan wüx tiüc

Wüx Teat Jesús tajaw xeyay nipilan lapeayiwniüng ajlüy, quiaj tajtep andüy wüx noic tiücchetet. Tapeayiw niüng ajlüy nej minipilan

nej. 2 Quiaj tapots maquiaach nejiw Teat Jesús,tapiüng:

Jane xeyay apac omeaats(Lc. 6:20-23)

3 ―Najneajay ajlüyiw leaw ayaag netam nejiwNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, cos apmajlüyiwtiül micambaj Teat Dios.

4 ’Najneajay ajlüyiw leaw amix omeajtsüwnganüy, cos apmüjndiw mapac omeajtsüw alinoicnüt.

5 ’Najneajay ajlüyiw leaw ngo merangrangayej;nejiw apmüjndiw a iüt cam leaw tasoiquiwapmüjndiw.

6 ’Najneajay ajlüyiw leaw xowüy andiümüwmarangüw leaw andiüm Teat Dios, nej apmambeolnejiw.

7 ’Najneajay ajlüyiw leaw ajiürüw lasta nop alinop,cos aton Teat Dios apmajiür nejiw lasta.

8 ’Najneajay ajlüyiw leaw nómban lamawüniwwüx omeajtsüw ngo majneaj; nejiw alinoic nütapmajlüyiw niüng ajlüy Teat Dios.

9 ’Najneajay ajlüyiw leaw monyamb majlüymonajneaj, ngo majlüy moncüy, nejiw apmasoiquiwmicual nejiw Teat Dios.

10 ’Najneajay ajlüyiw leaw amongochiw ngomajneaj masey arangüw najneaj; nejiw apmajlüyiwtiül micambaj Teat Dios tiül cielo.

11 ’Najneajay ijlüyiün wüx itsojarananmemongochiün ngo majneaj. Aton awüníwan wüxomeajtsüw mandeacüw wüx imbasan xeyay ngomajneaj cos iyariün sandeac. 12 Tanomb atquiaj

tamongochiw ajcüwa mondeac andeac Teat Dios.Nganüy icona, ich mapac imeajtsan xeyay cos ajlüynoic najneajay tiül cielo leaw apmeajndiün.

At icon quiniüc, at icon ran(Mr. 9:50; Lc. 14:34-35)

13 ’Icona ijlüyiün wüx a iüt cam at icon najneajquiniüc najtix. Pero sitiül quiniüc mamong ajtix,¿nguineay alndom majtix alinomba? Lango metam,netam majwich ninguiün macuüüch nej tiüt nipilan.

14 ’Icona ningüy wüx aaga iüt cam ijlüyiün at iconran. Ajawaats sitiül noic cambaj ajlüy wüx tiücngondom mexotüy. 15 Ngondom mechen notscandeal condom cas tepal omal tiül nop xor. Ngwüy,netam meyac cawüx marraj meáwan leaw almajlüytiül iüm. 16 Atquiaj icona aton, irangan najneaj tiülnipilan para mejlüyiün atnej aaga ran quiaj; cos wüxnipilan apmajawüw irangan najneaj, nejiw atonapmarangüw leaw andiüm Teat Dios najlüy tiülcielo.

Teat Jesús aquiaach wüx aaga poch tüündMoisés

17 ’Nde mepiüngan xique xiün nandrooch aagapoch leawa tüünd Moisés, tengwüy leaw tandeacüwmondeac andeac Teat Dios. Ngwüy, xique ngo niünnandrooch nicuajind. Xique xiün najüiquich wüxnguineay ajlüy, narang atnej apiüng. 18 Naleaingsasaj icon, wǘxan almajlüy a cielo maquiiüb a iüt,nómban ngome apmamong masey noic ninepunto, noic nine letra tiül aaga poch leawa tüündMoisés, cos meáwan leaw Mipoch Teat Dios apiüngnetam majlüy. 19 Atquiaj sitiül aljane mapiüng ngomembeat masey noic nine poch leaw Teat Dioslamapiüng netam marangüch, ndot atquiajmaquiaach wüx nipilan, nej apmajlüy at nej nopchingüy, leaw ngo membeat tiül minipilan TeatDios. Pero sitiül aljane arang meáwan leaw TeatDios lamapiüng marangüch, aton maquiaach wüxalinop marang atnej; nej apmarang nop natang tiülcielo niüng apmajlüyiw minipilan Teat Dios. 20 Sasajicon netam merangan atnej apiüng Teat Dios, ngomatnej arangüw ajcüwa mondüy wüx aaga pochtüünd Moisés, at leaw arangüw fariseos; cos sitiülngo merangan atnej netam ngondom mejmeliüntiül micambaj Teat Dios.

Teat Jesús apiüng wüx moncüy(Lc. 12:57-59)

21 ’Lamenguiayiün nguineay tasoiquiw tanombmixejchiün, cos tasoiquiw: “Nde membiyannejinguind, sitiül aljane apmambiy alinop netammangüy aaga nisoet”, ajowiw. 22 Aag ayaj naleaing,xique nganüy sasaj icon, jane ajcüycüy majawalinop netam mangüy aaga nisoet. Atonjangantanej leaw apmasaj chach aljane, netammayacüw nej asoet montangtang tiül nadamnangaj iüm. At jangantanej leaw apmapaiich alinop,aag ayaj alndom mamb tiül necoy tiül biümb.


6

23 ’Sitiül leriümb apmeyac erchech, quiaj leaawimeaats aljane ajcüy majaw ic, 24 ich majlüy, ndemeyac. Quiür indeac anaag aaga najcüy majaw icquiaj, para majneaj imeajtsan mamong ijcüyiün, castendilil meyac erchech.

25 ’At sitiül aljane aleaic iriow anaag wüx, andiümmayac ic teombasüw monajiüt, indeac anaag, ijawcuane iriowan wüx, ijneajiün wǘxan nganawmepeay anaag teowixaw monajiüt, cos teat xanalndom masaj mimongot nej mayacüw ic tiülmanchiüc. 26 Naleaing sasaj ic, wüx lerpeay tiülmanchiüc langondom meriow najen, apmeriow wüxlamembich mengüy leaw apmatüniw icueaj.

Aquiaach wüx monjiür najtaj, monjiür naxey27 ’Lamenguiayiün nguineay tasoiquiw tanomb,

cos asoiquiw: “Nde mejiüran minajtajan, ndemejiüran minaxeyiün”, ajowiw. 28 Aag ayajnaleaing. Pero nganüy xique sasaj icon jangantanejleaw apmajaw nop najtaj mandiümdiüm, aag ayajatanej lamarang aweaag nisoet.

29 ’Sitiül miác iniiüg laliüc mayac ic wüx merangngo majneaj, isoond, ndoj telox ninguiün; cos másnajneaj masey noic iniiüg, ngome atnej mejlos tiülxeyay necoy tiül biümb. 30 At sitiül miác iwixapmayac ic wüx merang ngo majneaj, ichndojquiüm majlos ninguiün; cos más najneaj maseynots iwix, ngome atnej mejlos tiül xeyay necoy tiülbiümb.

Teat Jesús aquiaach wüx moncueateay(Mt. 19:9; Mr. 10:11-12; Lc. 16:18)

31 ’Aton tanomb tasoiquiw: “Jangantanej macueatmintaj nej, netam marang noic nawiigmecueatayej”, ajowiw. 32 Nganüy xique sasaj iconsitiül nop naxey macueat mintaj nej, acueátan,ngome nejiür naxey a najtaj; nej a naxey quiaj ajiürnisoet, cos tenguial mayac wüx majiür naxey mintajnej. Aton jane apmaquiiüb aaga najcueat najtajquiaj, apmajiür nisoet, cos apmajlüy atnej minajtajnej.

Aquiaach wüx monwaiich monpaj minüt TeatDios

33 ’Aton lamenguiayiün nguineay tasoiquiwtanomb mixejchiün: “Nde aleaic mendeacanmepajan minüt Teat Dios sitiül ndoj ngo meranganleaw lamepiüngan apmerangan”, ajowiw. 34 Aagayaj naleaing. Pero nganüy xique sasaj icon ndemendeacan aleaic mepajan wüx minüt cielo cos aagayaj niüng chetej Teat Dios. 35 Nde mepajan wüxminüt iüt, cos aag ayaj niüng acuüüch oleaj TeatDios. Aton nde mepajan wüx minüt Jerusalén cosaag ayaj micambaj aaga Teat natang tiül meáwanmonajiüt. 36 Aton nde mepajan wüx imalan, coscuane icon, ngondom meajchiün mambeor maseynots miondeats imalan, aton ngondom meajchiünmarang ngweal. 37 Xique sasaj icon netammendeacan “naleaing” sitiül naleaing, at netam

mepiüngan “ngo maleaing” sitiül ngwüy. Cos sitiülapmepajan minüt aljane, aag ayaj ngo majneaj,ocueaj nimeech.

Wüx monpalüch ombas(Lc. 6:29-30)

38 ’Lamenguiayiün nguineay tasoiquiw tanomb,cos atcüy tasoiquiw: “Jangantanej macuiaach oniiügalinop, atanej netam macuiajchich oniiüg nej. Atonjangantanej leaw apmapol olüic alinop, atanejnetam mapolich olüic nej”, aw. 39 Pero xique sasajicon, nde mepalüchiün ombas leawa nerang ngomajneaj wüx imbasan. Ingow aag ayaj sitiül aljanelamaleamb imbeay, iich maleamb ic alinots. 40 Atsitiül aljane andiüm mayac ic tiül moncüy, mandiümmanood tarrang micamix, iich alinoic majoy aton.41 Sitiül aljane müüch ic memal tiüt alngün naǘm,nde mepiüng wüx masey memal alatownej. 42 Sitiülaljane apmatün icueaj alcuane, iich leaw alndom.Aton sitiül aljane andiüm majüch ic, iich sitiülalndom.

Ijiür lasta leaw ajcüy majaw ic(Lc. 6:27-28; 32-36)

43 ’Aton lamenguiayiün nguineay tasoiquiwnomb, cos asoiquiw: “Netam mejiüran lasta alinop,pero leaw ajcüy majaw icon ijcüyiün mejawan aton”,ajowiw. 44 Pero xique sasaj icon netam mejiüranlasta moncüy majaw icon. Indeacan najneaj wüxombas leaw apaiich icon; irangan najneaj wüxombasüw leaw ngo mind majaw icon. Itüniün TeatDios mambeol nejiw leaw arangüw wüx imbasanngo majneaj. 45 Atquiaj apmajüic icona micual iconTeat Dios najlüy tiül cielo. Cos Teat Dios tenguialmüüch majntsop a nüt marraj meáwan nipilan;aton üüch majoet nguiajantanej masey niüng ajlüynerang najneaj, masey niüng ajlüy nerang ngomajneaj. 46 Sitiül icona apmejiüran lasta áagan anipilan leaw andiümüw icon, ¿cuane najneaj aagayaja? ¿Neol ngwüy atquiaj arangüw ajcüwamonsap mitomiün cambaja, ajcüwa monrang xeyayngo majneaja? 47 Sitiül áagan micoj michiigertepeay anaag, ¿cuane alwüx ajneaj irangana?¿Neol ngwüy, atquiaj aton arangüw nipilan leawngo mayamb Teat Dios? 48 Icona netam meranganleaw najneaj, palan, atnej arang Miteatiiüts Diosnajlüy tiül cielo, cos nej nerang najneaj, palan.

Nguineay netam marangüch najneaj

’Leaw najneaj irangan, nde merangrangayonwüx; cos sitiül irangan najneaj majaw iconnipilan, Miteatiiüts Dios najlüy tiül cielo

ngome apmüüch icon mejiüran leawa nej andiümmüüch. 2 Icona wüx imbeolan aljane leaw ngomajiür, nde mendeacndeacan wüx manguiaynipilan matnej arangüw monrangrangüy tiülsinagogas, at tiül calle aton. Cos nejiw arangüwmalombaranüw wüx. Naleaing sasaj icon, nejiwlandoj lamajiürüw leaw ayambüw wüx aaga


alomboochayej quiaj. 3 Icona wüx aleaic meajchiünaljane leaw ngo majiür, ijchan nejinguind ngomajaw, masey miquiamb iwix ngo majaw leawarang miác iwix. 4 Ijchan leaw indiüman,nejenguind ngo majaw. Quiaj Miteatiiüts Diosapmüüch icon xeyay monajneaj majawüw nipilan,cos nej ajaw masey ixotǘyan terang.

Nguineay netam matajcüch orar mesaj Teat Dios(Lc. 11:2-4)

5 ’Wüx aleaic apmesajan Teat Dios nde meranganmatnej arangüw ajcüwa monrángan ayamb TeatDios, cos nejiw xowüy andiümüw mapajüw minütTeat Dios tiül sinagoga lombojówan. At ambüwmapajüw minüt Teat Dios niüng tenguial amongmonjüy, majaw nejiw nipilan. Naleaing sasaj iconáagan ayaj apmaxomüw wüx aaga alomboochayejquiaj. 6 Pero xique sasaj icon, wüx apmetajcan orarijmeliün tiül iüm, ipalan imbiüman, indeacanmequiüjpan, cos nej alniüng ijlüyiün; néjan quiajapmanguiay. Alinoic nüt apmeajndiün leaw itüniün.

7 ’Wüx apmetajcan orar mesajan Teat Dios ndemepiüngpiüngánan matnej arangüw nipilan leawngo mayariw andeac Teat Dios, cos nejiw apiüngüwwüx apmandeacndeacüw xeyay, Teat Diosapmanguiay. 8 Icona nde merangan atnej arangüwnejiw, cos Teat Dios lamajaw cuane netam iconwǘxan nganaw metüniün. 9 Icona wüx apmesajanTeat Dios, atcüy ipiüngan:Xeteatiün Dios najlüy tiül cielo, ique nangaj minüt.10 Sandiüman mejlüy wüx meáwan nipilan

nguiajantanej almajlüyiw.Atnej iyambüch ninguiün tiül nangaj cielo, atquiaj

aton netam meyambüch ningüy wüx aaga iüt cam,marangüch leaw ique indiüm.

11 Teat, iich xicon nüeteran nganüy nüt cam, atnejique ijaw netam.

12 Iwün wüx imeaats aaga ngo majneajtarangasan Teat, cos xicona aton lanawüniün wüxximeajtsan aaga ngo majneaj nipilan arangüw wüxximbasan.

13 Imbeol xicon nde narangan ngo majneaj Teat.Iwün ninguiün meáwan ngo majneaj, nde matüch

xicon nimeech.Cos ique natang nenajiüt wüx meáwan cambajiüt;

ique alndom merang cuajantanej.Ique najneajay ijlüy meáwan nüt, ngo majiür ümb.

Amén.14 ’Sitiül icona iwüniün wüx imeajtsan leaw ngo

majneaj arangüch wüx imbasan, Miteatiiüts Diosnajlüy tiül cielo atquiaj apmarang wüx imbasanaton. 15 Pero sitiül icona ngo mewüniün wüximeajtsan leaw ngo majneaj arangüch wüximbasan, átan quiaj Miteatiiüts Dios ngomeapmawün wüx omeaats isoetiün leaw ijiüran.

Teat Jesús aquiaach wüx moniünd lop16 ’Wüx icona iiündan lop para manguiay icon

Teat Dios, nde merangan atnej xowüy amix

imeajtsan atnej arangüw monrangrangüy, cos nejiwarangüw atnej niün andeowüw para majaw nejiwnipilan mapiüngüw nejiw tenguial aiündüw.Naleaing sasaj icon nejiw áagan ayaj apmaxomüwwüx aag arangüw atquiay quiaj. 17 Pero icona wüxapmeiündan metajcan orar, ertaagayon majneaj,ijonchiün imalan najneaj, ipejiün iniüjcan aton. 18

Atquiaj nipilan ngome apmateotsüw wüx sitiülicona tenguial iiündan manguiay icon Teat Dios.Meáwan leawa tenguial merangan masey ixotayon,Teat Dios ajaw, ndoj nej apmüüch icon xeyaymonajneaj majaw icon nipilan.

Iyacan tiül cielo leaw nembeatmbeat(Lc. 12:33-34)

19 ’At aton sasaj icon nde mendiümdiümánancuajantanej nembeatmbeat ningüy wüx iüt, cosalndom majtep miíüt pandiüm. Cuajantanej leawijiüran alndom memoen, aton need alndom majmelmaneed. 20 Ngwüy icona irangan leaw andiümMiteatiiüts Dios cos aag ayaj atnej mejiüran xeyaynembeatmbeat tiül cielo niüng nicuajind ngondommajtep miiüt, ngondom memoen, ngondommajteor. 21 Cos niüng ijiüran cuajantanejnembeatmbeat, quiaj iyacan imeajtsan aton.

Ran ocueajaran(Lc. 11:34-36)

22 ’Oniiügaran aag ayaj nerraj icoots. Sitiül iyacaniniüjcan wüx mejawan najneaj, apmambeol iconmerangan najneaj. Wüx icona irangan najneaj aagayaj atnej mejlüyiün tiül ran. 23 Pero sitiül iconaindiüman meyacan iniüjcan wüx mejawan leaw ngomajneaj, quiaj apmerangan xeyay ngo majneaj; aagayaj atnej ijlüyiün tiül pojniün. Sitiül icona iranganngo majneaj, andüy quiaj apmexeyay ngo majneajtemerangan quiaj.

Wüx Teat Dios, at wüx tomiün(Lc. 16:13)

24 ’Nejinguind ngondom marang minajiüt ijpüwmonxey nóiquian, cos ndot apmandiüm marangleaw apiüng nop, ngome apmarang leaw apiüngalinop. Tengwüy xeyay mandiüm mandüüb nop,quiaj ngome apmarang leaw apiüng alinop. Atquiajajlüy, nómban ngondom mendüüb Teat Dios sitiülmeyac imeaats wüx mendiümdiüm tomiün.

Teat Dios üüch meáwan leawa tenguial atam(Lc. 12:22-31)

25 ’Xique sasaj icon nde mamb wüx imeajtsanmepiüngan cuane apmeatiün, cuaneapmenganeowan, at wüx ipixan mepiüngan cuaneapmesoijquiün. ¿Neol ngwa, icona alwüx itamanngo matnej nüeteran; aton micuerpojan alwüxatam ngo matnej napixeran? 26 Ijawan nguineayajlüyiw a quiec, nejiw ngo mepiürüw maxainguiwomeaats corrül, ngo mapalüw leaw apmüetiw


7

alinoic nüt; cos Miteatiiüts Dios najlüy tiül cieloawiül nejiw. ¿Neol, ngome alwüx imbeatiün a iconango mat nejiw a quieque? 27 ¿Ngwüy jane tiül iconacos xowüy amb wüx omeaats alcuane, alndommatang wüx alpinawan metro?

28 ’¿Neol tapots amb imeajtsan wüx ipixana?Ijawan nguineay ajlüy a mbaj tiül xiül. Nejiwatangüw ngo marangüw najiüt nicuajind, ngomendileaw aton. 29 Nganüy sasaj icon, aagaminatang nenajiüt nenüt Salomón najlüy tanomb,masey tajiür xeyay najneajay apix nej cos nej tajiürxeyay tomiün, ngo matüch matnej ajneajiw ajcüwambaj. 30 Sitiül Teat Dios ayac aaga mbaj soex najlüytiül xiül leaw nganüy almajlüy, oxep lamarang asapandaab pow, cuane wüx ngo müüch icon meáwanleawa netam. ¿Neol ngo meyacan imeajtsan wüxneje? 31 Icona nde meyacan imeajtsan wüxmepiüngan: “¿Cuane apmetiiüts manganeowaats,cuane apmasoijquiiüts?” merawan. 32 Cos nipilanleaw ngo mayambüw Teat Dios, xeyay ayacüwomeajtsüw wüx aag ayaj. Miteatiiüts Dios najlüy tiülcielo, nej alwüx; nej ajaw meáwan leaw tenguialatam icon. 33 Netam meyamban ombas mejlüyiüntiül minipilan Teat Dios, merangan meáwan leawanej andiüm. Quiaj apmüüch icon meáwan leawanetam. 34 Atquiaj icona nde mamb wüx imeajtsanmepiüngan cuane apmajlüy oxep, cos aaga oxepquiaj apmaquiiüb miün alinoic cuane mamb wüximeajtsan. Meáwan nüt ajlüy palpálwüx naél.

Nde meyacan asoet alinop(Lc. 6:37-38, 41-42)

’Nde meyambyamban asoet alinop, quiajnejinguind ngome apmayamb isoetiün. 2

Cos atnej icona iyacan asoet alinop, atnejapmajmel isoetiün. Atnej icona irangan wüx alinop,atnej apmarangüch wüx imbasan aton. 3 ¿Neolnguineay ixom mejaw a najmel altiül oniiüg alinop,nganüy a ique ngo mexom mejaw aaga xiül alatsamtiül iniiüga? 4 ¿Cuane wüx alndom mesaj alinop:“Chiün nawün aaga najmel altiül iniiüg quiaj”,meraj, sitiül nganaw mewün a xiül alatsam tiüliniiüga? 5 ¡Ndeac mbeay! Sasaj ic menguiay, iwünombas aaga xiül alatsam tiül iniiüg quiaj, ndoj quiajapmejaw najneaj para alndom mewün aaga najmelaltiül oniiüg alinop.

6 ’Nde meajchiün a pet leaw nangaj cos alndommajchic matsamb machiüt icon tiüt. Aton ndemeloxiün nembeatmbeat perlas teombas sow, cosalndom macuüüchcuüüch tiüt. Aag ayaj atnejmewijchan meajchiün pet leaw xeyay nembeat. Cossitiül pet ngo majaw jane ic, alndom matsamb iwix,masey tendiüm meaach leaw najneaj. Tengwüyapmarangüw atnej arang sow, cos sowapmacuüüchcuüüch tiüt leaw ngo mandiüm müet,masey xeyay najneaj üünd.

Sitiül apmetüniün apmeajndiün(Lc. 11:9-13, 6:31)

7 ’Sitiül apmetüniün apmeajndiün; sitiülapmeyamban apmexoman; sitiül apmerndeacanapmengocharanan. 8 Cos jangantanej leawapmatün apmüünd; leaw apmayamb apmaxom; atleaw apmendeac apmangocharan.

9 ’¿Ngwüy aljane tiül icona sitiül micual nej matünpan, ingow üüch pan apmüüch noic piedra? 10

¿Jondot matün cüet, ingow üüch cüet apmüüch nopndiüca? 11 Sitiül icona nerangan ngo majneaj,ijawan nguineay meajchiün micualan noic najneaj,cuantemas Miteatiiüts Dios najlüy tiül cieloapmüüch najneajneaj cuajantanej jane apmatün nejocueaj.

12 ’Icona netam merangan wüx alinop atnejtemendiüman marangüch najneaj wüx imbasan,cos atquiaj apiüng tiül aaga poch leawa tüündMoisés. Aton atquiaj ajlüy tiül minawijquiawmondeac andeac Teat Dios.

Indüjpiün narix tiiüd(Lc. 13:24)

13 ’Ijmeliün iriümban tiül quicheech puerta niüngajmeleran. Cos ajlüy alinoic nadam niüngajmeleran, nadam a tiiüd aton, ambüw tiül ajmeliwxeyay nipilan. Aaga nadam tiiüd quiaj amb andüytiül castigo. 14 Aaga alinoic puerta niüng ajmeleran,aag ayaj quicheech, at a tiiüd aton narix. Aag ayajamb andüy tiül cielo niüng apmapacaran meáwannüt, pero naleaing napateay monxom nej.

Xiül wüx aong ajaraw sitiül najneaj(Lc. 6:43-44)

15 ’Ijawan wüx ajcüwa monwaiich, cos aliücüwmapiüngüw nejiw andeacüw andeac Teat Dios.Nejiw apmajüic at nejiw sap ngome napatüw;naleaing tiül omeajtsüw nejiw at nejiw napatsampüy. 16 Icona alndom mejawan jane nejiw wüxleaw arangüw. ¿Ngwa alndom mepejtiün uvas wüxnoic owil sats, ngwa alndom mepejtiün toc wüxpatiürra? 17 Meáwan leaw najneaj xiül aóngnajneaj, leaw xiül lango majneaj ngondom mayacnajneaj aóng. 18 Noic owil najneaj xiül ngondommaóng ngo majneaj, at noic owil xiül leaw ngomajneaj, ngondom maóng najneaj. 19 Leaw xiülngo mayac najneaj aóng nej, apmandoijquichmajlos tiül biümb. 20 Atnej xiül wüx aóng alndommajaraw sitiül najneaj, atquiaj nipilan aton ajarawjane nej wüx ajaraw leaw arang.

Ngome meáwan nipilan apmamb tiül cielo(Lc. 13:25-27)

21 ’Ngome meáwan monpiüng: “Teat Naxey, TeatNaxey”, mawüw, apmajmeliw tiül micambaj TeatDios. Áagan leaw monrang atnej andiüm Xeteatnajlüy tiül cielo, nejiw apmajmeliw. 22 Wüx aaga nüt


8

quiaj xeyay nipilan apmasajüw xic: “Teat Naxey, TeatNaxey, taquiaachasan nipilan wüx minüt, aton wüxminüt tawünasan nimeech wüx ombasüw nipilan.At tarangasan xeyay ateócan wüx minüt”,apmawüw. 23 Pero xique quiaj sanasajüw: “Ngonajaw jane icon. Iriowan ningüy niüng sajlüymonrang ngo majneaj”, sanajüw.

Ijpüw monrang iüm(Lc. 6:47-49; Mr. 1:22)

24 ’Jangantanej leaw apmanguiay xepoch cammarang atnej sapiüng, apmajlüy atnej nop naxeynexom omeaats, tawitich ombiüm nej wüx piedra.25 Camüm majoet maw nadam lam, mapac nadamiünd, ngo marang nej nicuajind aaga iüm quiaj, coswüx piedra witiow. 26 Nganüy jangantanej leawapmanguiay xepoch cam ndoj ngo marang atnej,apmajlüy atnej nop naxey nechach, tawitichombiüm nej teomeaats lam tíülan wiiüd. 27 Camümmajoet maw nadam lam, mapac nadam iünd, quiajajmiüc a iüm. ¡Nómban ndroj ombas! ―aw.

28 Wüx landoj mandeac meáwan aaga poch quiajTeat Jesús, mbayajow nipilan manguiayiw leawlandoj mandeac. 29 Cos taquiaach nejiw atnejandeac nop nendüy nejiür nadam najiüt, ngomatnej aquiajchiw mondüy wüx aaga poch tüündMoisés.

Tamongoch napat monandeow nenüt lepra(Mr. 1:40-45; Lc. 5:12-16)

Wüx taw tiüt Teat Jesús imiün wüx tiüc,tandüjpiw nej xeyay nipilan. 2 Condom quiajajngot majaw nej nop naxey axom nej napat

monandeow nasoic lepra atextexíichan ombas nej.Quiaj taquieel micos nej tiüt teombas Teat Jesús,tasaj:

―Teat Naxey, sitiül ique indiüm, sajaw alndommemongoch iün sandeow ―aj.

3 Quiaj Teat Jesús taxaing owix marreeg, tasaj:―Xecual sandiüm, sanamongoch iün indeow ―aj.Wǘxan ndoj masoic aag ayaj, andǘüban ndej

minecoy nej aaga niün andeow quiaj. 4 Condomquiaj tasaj nej Teat Jesús:

―Nde mesaj nejinguind, quiür, iich majaw icmiteaats, iyac erchech atnej tapiüng Moisésmarangüch. Quiaj apmajawüw ique lerneaj ―aj nej.

Tajneaj nop nerang minajiüt minatang soldado(Lc. 7:1-10)

5 Almajmel tiül cambaj Capernaum Teat Jesús,quiaj tiün majaw nej nop minatang soldado matünnej ocueaj. 6 Tasaj:

―Teat Naxey, nop nerang xenajiüt alwüx matssaniüng, lamalox nej tiüt noic monandeow.Nómban asol nej, xeyay necoy tenguialmamongoch ―aw.

7 Quiaj tapiüng Teat Jesús:―Saleamb quiaj namongoch iün andeow ―aw.8 Quiaj tapiüng a natang soldado romano:

―Teat Naxey, cuane xic, xique ngo nembeatnicuajind para meamb saniüng. Xique sapiüng teat,mepiüng noic poch, quiaj apmajneaj a nembeol xic.9 Cos xique aton sajiür nesaj xic cuane narang, at axique sajiür xesoldado leaw sasajüw cuane netammarangüw. Sitiül xique sanasaj nop: “Quiür”, naj;nej apmamb. Sitiül sanasaj alinop: “Mac”, naj; nejaliüc. Tengwüy sanasaj nerang xenajiüt: “Irang aagagüy”, naj; nej apmarang ―aw.

10 Wüx tanguiay aag ayaj Teat Jesús mbayawmanguiay, quiaj tasaj leaw almaquiiüb, tapiüng:

―Naleaing sasaj icon ngo naxom masey anop tiülnipilan judío leaw ayar sandeac matnej aaga naxeycam. 11 Aton sasaj icon, alinoic nüt aliüc xeyaypalpálwüx nipilan imiün nonüt, imiün noleat,apchetemoj maquiüjpüw teat Abraham, teat Isaac,teat Jacob tiül cielo tiül micambaj Teat Dios. 12 Peroaltiül nipilan judío leaw apiüngüw apmajlüyiw tiülmicambaj Teat Dios, apmajlosüw tiül pojniün, quiajapmajiüntsüw, apmenchicnchic olüiquiw nejiw―aw.

13 Condom quiaj Teat Jesús tasaj aaga natangsoldado:

―Quiür ijtsor, cos teyar sandeac atquiaj apmajlüy―aw.

Aaga nerang minajiüt nej a soldado tíülan aagaores quiaj tajneaj.

Wüx tajneaj müm miocuats Pedro(Mr. 1:29-31; Lc. 4:38-39)

14 Condom quiaj tamb Teat Jesús andüy aniüngPedro. Quiaj tajaw niün andeow najtaj miocuatsPedro, alwüx mats, tenguial müüch nej nerraar. 15

Quiaj Teat Jesús tamb marreeg owix aaga najtaj,ajneaj wüx üüch nej nerraar. Quiaj witiüt tarang nejüetiw.

Teat Jesús tüüch majneaj xeyay moniün andeow(Mr. 1:32-34; Lc. 4:40-41)

16 Wüx langwiiüts taquiüjpüw mamb niüng ajlüyTeat Jesús xeyay nipilan leaw alwüx ombasüw nejiwnimeech. Quiaj tawün nimeech wüx ombasüwnipilan wüx mipoch nej, at aton tataag majneajmeáwan moniün andeow. 17 Atquiaj tarang paraalndom majlüy atnej tarang nomb tiül minawiig nejteat Isaías, aaga nendeac andeac Teat Dios, costapiüng: “Nejáyan quiaj tawün iün andeowaats,aton tajoy wüx ombas nej meáwan necoyocueajiiüts”, aw.

Leaw tandiüm mandüüb Teat Jesús(Lc. 9:57-62)

18 Wüx tajaw Teat Jesús laxeyay nipilan alniüngajlüy nej, quiaj tasaj minipilan nej:

―Tabaats amongoots andüy necamb a nadamyow quiaj ―aw.

19 Quiaj ajngot nop naxey nendüy wüx aaga pochtüünd Moisés. Tasaj Teat Jesús:


9

―Teat Naxey, xique sanandüüb ic mamb leawniüng apmeamb ―aj.

20 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Wiül ajiür ombiüm nej, at a quiec aton; nganüy

a Teat Naxey ngo majiür nguiane mapiib omal ―ajnej.

21 Nop minipilan nej tasaj nej:―Teat, sandiüm nacül leaw ndoj andeow xeteat

namiüt; quiaj sanandüüb ic ―aw.22 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Tabar nganüy indüüb xic, icueat, ich majlüy

mondeow memiütayej nejeyéjan quiaj ―aj nej.

Teat Jesús talomboch iünd, at omal yow(Mr. 4:35-41; Lc. 8:22-25)

23 Condom quiaj tajtep tiül müx Teat Jesús,tambüw maquiüjpüw nej minipilan nej. 24

Aleambüw tiül ndec, quiaj taw noic nadam iünd,anmachaachaach tiül müx omal yow, pero TeatJesús almameay. 25 Quiaj tambüw minipilan nejmapacüjchiw nej, tasajüw:

―¡Teat, imbeol xicon; laliüc tsoyomoots tiüt!―ajüw nej.

26 Quiaj tasaj nejiw:―¿Neol termbolana? ¿Neol tapateay iyacan

imeajtsan wüx xique? ―aj nejiw.Condom quiaj witiüt. Talic a iünd lombom, at a

yow majlǘyan. Quiaj lambat. 27 Ajcüwa monxeymbayatoj, tapiüngüw:

―¿Cuame nipilan nej aaga naxey quiaja? Cos iündat a yow ayariw nej andeac ―awüw.

Monxey monaw Gadara alwüx ombasüwnimeech

(Mr. 5:1-20; Lc. 8:26-39)

28 Wüx tajtepiw necamb aaga nadam yow quiajtiül iüt Gadara, quiaj tajngotoj ijpüw monxeyimiünüw tiül niüng amiüraad mondeow. Alwüxombasüw nimeech, lamüüch nejiw michachiw.Nejiw xowüy lapatüw, nejinguind ngondommamong amb tiül aaga tiiüd quiaj. 29 Wüxtajngotoj, tendeacüw napac, tapiüngüw:

―¿Cuane indiüm merang wüx ximbasan a iqueJesús micual Teat Dios? ¿Neol tewiün meaach xiconnamongochiün ngo majneaja, sitiül nganawmatüch a nüte? ―ajüw nej.

30 Alquiaj noic ajlüy sow tenguial üetiw,miünquiájan tam niüng ajlüyiw nejiw. 31 Quiaj animeech tatüniw nej ocueaj, tasajüw nej:

―Sitiül apmewün xicon, iich xicon nambannajmeliün tiül a sow quiün ―awüw.

32 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Quiüran ―aw.Quiaj tambüw tandüyiw tiül a sow. Almajmeliw

tiül, quiaj tecuiürrüw a sow, ambüw wüx tiüctajmiücüw tiül yow, tümb mandeowüw.

33 Condom ajcüwa monjiür sow mbayajow; quiajtecuiürrüw andüyiw tiül cambaj. Tapots masajüwnipilan cuane tajlüy; at tapiüngüw nguineay

tarangüch wüx ombasüw ajcüw leawa üüch nejiwmichachiw nimeech. 34 Quiaj tambüw majawüwTeat Jesús meáwan nipilan imiünüw tiül a cambajquiaj. Wüx tapeayiw quiaj, tatüniw ocueaj mawquiaj tiül miiütüw nejiw.

Wüx tajneaj nop ndron ombas(Mr. 2:1-12; Lc. 5:17-26)

Condom quiaj tandilil alinomb Teat Jesúsmajtep tiül müx, tamongoj andüyiw necamb,tandüyiw tiül micambaj nej Capernaum. 2

Almapeayiw quiaj, quiaj taquiüraab niüng ajlüy nejnop naxey ndron ombas, amb wüx mats. Teat Jesústajaw nguineay ayacüw omeajtsüw wüx nej, quiajtasaj a niün andeow:

―Ich mapac imeaats, xecual, cos lanawün isoet―aw.

3 Wüx tanguiayiw aag ayaj, acas mondüy wüxaaga poch tüünd Moisés tandeacüw nejíwan quiaj,tapiüngüw: “Aaga naxey quiaj xeyay ngo majneajandeac, cos andeac atnej nej Dios nej”, awüw. 4

Teat Jesús tajaw cuane tenguial mapiüngüw tiülomeajtsüw, quiaj tasaj nejiw:

―¿Neol tendeacan atquiaj tiül imeajtsana? 5

¿Cuane ngo maél iyajcan nasaj, nasaja: “Isoetlanawün”, ngwüy nasaja: “Witiür, ijüy”, naja? 6

Nganüy apmejawan a Teat Naxey naleaing alndommawün nisoet ningüy wüx iüt ―aw.

Quiaj tasaj a niün andeow:―Witiür, ixaing mimats, quiür ijtsor ―aj.7 Quiaj witiüt tajtsor. 8 Nipilan wüx tajawüw aag

ayaj mbayatoj. Tandeacüw xeyay najneaj wüx TeatDios, cos lamambeol nop nipilan ndoj ombasmarang aag ayaj.

Wüx Teat Jesús tarriiüd Mateo(Mr. 2:13-17; Lc. 5:27-32)

9 Almaw quiaj Teat Jesús, quiaj tajaw nop naxeynenüt Mateo, alchetem wüx bang niüng angüyeranmitomiün cambaj. Quiaj tasaj:

―Mac tabar ―aj.Quiaj witiüt a naxey quiaj, tamb maquiiüb nej.10 Alinoic nüt Teat Jesús alchetem tiül nden,

tenguial üetiw maquiiüb minipilan nej. Aliw quiajxeyay monsap mitomiün cambaj; at aliw quiaj atonxeyay nipilan monrang ngo majneaj. Nóiquiantenguial üetiw maquiüjpüw. 11 Wüx tajawüw aagayaj a fariseos, quiaj tasajüw minipilan nej TeatJesús:

―¿Neol minatangan nequiaach icon tapots üetaweaag monsap mitomiün cambaj, at aldemásnipilan leaw ngo mayambüw Teat Dios? ―ajüw.

12 Wüx tanguiay aag ayaj Teat Jesús, quiaj tasajnejiw:

―Leaw ayaag najneaj ajlüy ngo metam mayambnejaw nej, áagan nipilan leaw ayaag niün andeowmbich netam mayamb nejaw nej. 13 Quiüraniyamban imeajtsan cuane amb apiüng aaga pochcam: “Xique sandiüm merjiürayon lasta, ngome


áagan iyacan erchechiün”, aw. Xique ngo niünnayamb leaw ayaag najneaj arang, xique xiünnayamb leaw monrang ngo majneaj, nüüch leaamomeajtsüw nguineay tenguial marangüw, paramarangüw leaw andiüm Teat Dios ―aj nejiw TeatJesús.

Tatüniw manguiayiw wüx aiündüch(Mr. 2:18-22; Lc. 5:33-39)

14 Condom quiaj tapeayiw niüng ajlüy nejminipilan Juan aaga neech yow nipilan, tasajüw nej:

―Teat, xicona saiündan xeyay, at nipilan fariseosaton. Jow nganüy minipilan, ¿neol ngo maiündüwa?―ajüw nej.

15 Teat Jesús quiaj tasaj nejiw. Tapiüng:―¿Alndom nop nengoch owixe mamix omeajtsüw

miamigo neje sitiül nej alquiaj almaquiüjpüwa?Alinoic nüt wüx lango majlüy a nench, aaga nütquiaj mbich apmaiündüw.

16 ’Nejinguind ngondom macancham tiül noicnguirich napixeran quiripite jayats jael, cos aag ayajsitiül apmacanchamaran tiül, wüx aptsontsocom,quiaj apmachiüt alquiriw aaga nguirich jael quiaj.17 At aton ngondom mayacaran jayats vin tiülnguirich taag iquial vin, cos sitiül apmajmel tiül,apchiütam a taag, condom quiaj apmajünch tiüt avin, at a taag aton apndrom ombas. Ngwüy, jayatsvin netam majmel tiül jayats taag; quiaj ngomeapndrom ombasüw, apmaiücüw noic miün ―aw.

Micual Jairo, at a najtaj nerreeg apix Teat Jesús(Mr. 5:21-43; Lc. 8:40-56)

18 Teat Jesús tenguialeámban mandeac aag ayajmasaj nejiw, quiaj ajngot nop naxey, natangnenajiüt tiül nipilan judío, maquieel micos nej tiütteombas nej, tapiüng:

―Teat, xecual les tandeow. Tabar teat, meyac iwixwüx ombas nej mepacüüch ―aw.

19 Quiaj witiüt Teat Jesús, tandüüb mamb a naxeyquiaj, at minipilan nej tandüjpiw nej mamb aton. 20

Quiaj ajngot nop najtaj niün andeow, lamajiürgajpic (12) neat tatow majiür, xeyay atsambiich nejmiquiej nej. Quiaj tatüch niüng ajlüy Teat Jesús ambwanopech marreeg apix. 21 Cos tapiüng tiülomeaats: “Sitiül narreeg masey apix nej, quiajsanajneaj”, aw. 22 Teat Jesús ndiliteay majaw, tasajnej:

―Xecual, ich mapac imeaats, nganüy lerneaj costeyac imeaats wüx xic ―aw.

Quiájan tajneaj a najtaj nómban.23 Wüx Teat Jesús tapeay aniüng aaga natang

nenajiüt quiaj, tajaw aliw quiaj monind at xeyaynipilan ancayajyaj. 24 Quiaj tasaj a nipilan:

―Iriowan ningüy, aaga nüx cam ngome landeow,nej almameay ―aj nejiw.

Nipilan quiaj titsojow nej.25 Wüx laawüw meáwan nipilan, quiaj Teat Jesús

tajmel tiül iüm. Condom tasap owix a nüx mawitich.

Quiaj witiüt a nüx. 26 Meáwan cambaj najlüy quiajtanguiayiw nguineay lamarang Teat Jesús.

Teat Jesús tüüch majneaj ijpüw somb27 Teat Jesús almaw quiaj, tandüjpiw nej mamb

ijpüw monxey nesombüw. Tenguial apajüwmasajüw nej:

―¡Teat naxey micual David, ijiür xicon lasta!―awüw.

28 Wüx tapeay tiül nden, tapeayiw niüng ajlüy nejajcüwa monxey nesombüw quiaj. Quiaj Teat Jesústasaj nejiw:

―¿Ipiüngana naleaing xique alndom narang aagayaja? ―aj nejiw.

Quiaj tapiüngüw:―Ajaj teat, sapiüngan alndom ―awüw.29 Quiaj Teat Jesús tayac owix wüx oniüjcüw nejiw,

tasaj:―Sitiül atquiaj iyajcan tiül imeajtsan, atquiaj

apmajlüy ―aj nejiw.30 Quiaj rat oniüjcüw. Condom Teat Jesús tasaj

nejiw, tapiüng:―Ijawan, nde mesajan nejinguind ―aj nejiw.31 Pero nejiw almawüw quiaj, tapots

mandeacndeacüw wüx aag ayaj meáwan tiül aagaiüt quiaj, manguiayeran nguineay tarang Teat Jesús.

Teat Jesús tüüch mendeac nop jew32 Almawüw quiaj ajcüwa monxey quiaj, quiaj

ajngot maquiüraab miün nop naxey alwüx ombasnej nimeech, lamüüch nej mejew. 33 Quiaj TeatJesús tawün nimeech wüx ombas a naxey quiaj,tajneaj mendeac. Meáwan nipilan mbayatojmajawüw, tapiüngüw:

―Ngomeaag ajlüy tiül micambajaats Israelatquiay quiaj ―awüw.

34 Pero ajcüwa fariseos tapiüngüw:―Aaga naxey quiaj alndom mawün nimeech cos

minatang nimeech tenguial mambeol nej ―awüw.

Teat Jesús xeyay ajiür lasta nipilan35 Teat Jesús tajüy tiül meáwan cambaj, tiül rünch

aton, maquiaach nipilan tiül palpálwüx sinagoga.Tandeac xeyay najneaj poch manguiayerannguineay alndom majlüyeran tiül micambaj TeatDios. Aton tamongoch palpálwüx monandeow, atmeáwan necoy tandendiich. 36 Wüx tajaw nguineayajlüyiw meáwan nipilan, tajiür nejiw lasta, cosajcueatíwan, ngo majlüyiw nóiquian, at nejiw sapngo majlüy wüx nop nejiür nejiw. 37 Quiaj tasajminipilan nej, tapiüng:

―Naleaing sasaj icon, najiüt ajlüy xeyay, peromonrang najiüt napateay. 38 Itüniün ocueaj a teatneneay najiüt müüch miün xeyay monrang najiüt―aj nejiw.


10

Teat Jesús tarriiüd gajpiüp apóstoles(Mr. 3:13-19; Lc. 6:12-16)

Condom quiaj Teat Jesús tawün gajpiüp(12) naw tiül minipilan nej, tüüch nejiwndoj ombasüw mawüniw nimeech wüx

ombas nipilan, at aton mamongochiw cuajantanejmonandeow at necoy.

2 Ajcüwa gajpiüp (12) apóstoles atcüy minütiwnejiw: nop Simón aaga nasoic Pedro, aquiiübAndrés michiig nej; alinop Jacobo, at a Juan michiignej, micual nejiw Zebedeo. 3 Aton Felipe,Bartolomé, Tomás; at Mateo aaga tarang nesapmitomiün cambaj; Jacobo micual Alfeo; Lebeo aaganasoic Tadeo; 4 aton Simón naw tiül noic ajlüynipilan nasoiquiw Cananista; at a Judas Iscarioteaton, aaga ndoj tayac Teat Jesús teowixaw monajiüt.

Teat Jesús tüüch mambüw mandeacüw mipochnej

(Mr. 6:7-13; Lc. 9:1-6)

5 Ndoj quiaj Teat Jesús tüüch mambüw ajcüwagajpiüp (12) minipilan nej, tasaj nejiw:

―Nde meamban tiül miiütüw nipilan ngomeIsrael, aton nde mejmeliün tiül nicuajind cambaj tiüliüt Samaria. 6 Quiüran ombas, imbeolan ajcüwanipilan judío, cos nejiw ajlüyíwan at nejiw najcueatsap. 7 Quiüran isajan nipilan laliüc matüch a nütmajlüy wüx micambaj nej Teat Dios. 8 Aton itajcanmajneaj leaw axom nejiw napat monandeow nasoiclepra, at cuajantanej monandeow. Ipacüjchiün leawlandeow, iwüniün nimeech wüx ombas leaw alwüxombas nej nimeech. Xique sǘüchan icon ndojimbasan merangan meáwan aag ayaj, ata iconanganüy imbeolan nipilan, nde metüniün nicuajind.

9 ’Nde mejoyiün tomiün, nde mejoyiün oro, ndemejoyiün plata, tengwüy bronce. 10 Nde mejoyiünminchiüjtsan tiül tiiüd, aton nde mejoyiün ijquiawcamix. Átan nde mesoijquiün napüic, nde mejoyiüningotan. Cos leaw nerang najiüt netam mawiülaran.

11 ’Wüx apmepeayiün tiül noic cambaj, tengwüytiül noic rünch, iyamban jane apmexoman quiajleaw ajneaj omeaats majaw icon. Ixojtan aniüngnej; naw quiaj apmeriowan wüx lamatüch a nütmeriowan. 12 Wüx apmejmeliün tiül noic ndenertepeayiün, itüniün monapacüy. 13 Sitiül apacomeajtsüw majawüw icon, itüniün monapacüy;sitiül ndot ngo mandiümüw icon nde metüniün. 14

Sitiül ngo mandiümüw mangochiw icon, ngomandiümüw manguiayiw leaw apmesajan, iriowantiül aaga nden quiaj, tengwüy tiül aaga cambajquiaj. Itajtan quiaj minajndot ileajiün. 15 Naleaingsasaj icon, wüx nüt apmajaraw wüx asoeteran,alwüx quiriw apateay ngo majneajapmamongochiw monaw cambaj Sodomamaquiiüb Gomorra, ngo mat nejiw ajcüwa nipilanquiaj.

Apmemongochiün naél16 ’Nganüy xique süüch icon meamban at icon

sap indüyiün tiül tegüy sampüy. Netam mejlüyiünat icon ndiüc leawa necuiür nexotüy, ngo majlǘyanndeaam. Aton irangan atnej arang palom, cospalom ngo marangüw ngo majneaj wüx ombasalinop. 17 Ijawan wüx ajcüwa nipilan quiaj, cosapmayacüw icon teombasüw monajiüt,apmawüjchiw icon tiül sinagogas. 18 Atonapmaquiüjpüw icon teombasüw montangtangmonajiüt cos iyariün sandeac. Atquiaj alndommendeacan xic wüx manguiayiw ajcüwamontangtang monajiüt, at palpálwüx nipilan leawngome judío. 19 Naleaing wüx apmayacüw iconteombasüw monajiüt, nde meyambyambanimeajtsan mepiüngan cuane apmepiüngan,nguineay apmendeacan, cos wüx apmerndeacan,quiaj Teat Dios apmüüch icon poch cuaneapmepiüngan. 20 Cos ngome icona apmerndeacan,Nangaj Miespíritu Miteatiiüts Dios apmendeac tiülicon.

21 ’Nachiigueran apmayac teowixaw monajiütmicoj nej mandeow. At nateateran apmayacüwteowixaw monajiüt micual nej mandeow.Nacualaran aton apmayacüw teowixaw monajiütmiteatiw nejiw mandeow. 22 Meáwan nipilanapmajcüyiw majawüw icon cos iyariün sandeac.Jane ngo macueat xic, jane apmaíüc wüxmamongoch meáwan aag ayaj leawa ndoj, apmawwüx. 23 Wüx ayambüw imbasan tiül noic cambajalndom mercuiürran indüyiün tiül alinoic cambaj.Naleaing sasaj icon, nganaw membichan mejüyiüntiül meáwan cambaj tiül iüt Israel, quiaj apmandililTeat Naxey.

24 ’Nop nequiajchay ngome alwüx ajaw, napateayajaw; nganüy nequiaach nej alwüx ajaw. Aton nopnerang najiüt ngome alwüx atam, napateay atam;nganüy aaga neneay najiüt alwüx atam. 25 Nopnequiajchay ich mapac omeaats sitiül lamatüchajaw nequiaach nej, nde matün wüx alquiriw; atnop nerang najiüt aton netam mapac omeaats sitiüllamüünd marang leawa netam, atnej neneay najiüt,nde mandiüm mamong wüx. Sitiül nateaterantasoic nimeech nej, nenüt Beelzebú, ¿jowa nganüy amicual neje, cuane ngome apmasoiquiwe?

Áagan Teat Dios netam mermbolan mendüyiün(Lc. 12:2-9)

26 ’Nde mermbolan mendüyiün ajcüwa nipilan,cos leaw ngo majüic nganüy apmajüic alinoic nüt;aton leaw nganüy ngo majüic alinoic nütapmajaraw. 27 Leaw tenguial nasaj icon nganüywüx icóotsan quiaj cam, alinoic nüt netam mesajanmeáwan nipilan. Leaw tenguial nandex tiül ilajcannganüy, alinoic nüt netam mendeacan napacmanguiay meáwan nipilan. 28 Nde mermbolanmendüyiün leaw alndom mambiy icon, cos espíritungondom mandeow. Leaw naleaing netam


11

mermbolan mendüyiün, aag ayaj leaw alndommandrooch imbasan, at miespíritujan tiül biümb.

29 ’¿Neol, ngome noic tomiün ombeat ijquiawnine quiec ajnapa? Naleaing sapiüng ngo majmiücmasey noic tiül nejiw mandeow sitiül Teat Dios ngomandiüm. 30 Aton meáwan miondeats omalarannateoraw. 31 Pares sapiüng nde mermbolan cosicona alwüx ermbeatiün ngo mat icon ajcüwa ninequiec quiaj.

Jane ngo mexotüy wüx ayar andeac Teat Jesús(Lc. 12:8-9)

32 ’Jangantanej leaw ngo mexotüy wüx ayarsandeac masaj nipilan, xique aton sanasaj Xeteatnajlüy tiül cielo xenipilan nej. 33 Aton jangantanejleaw apmarang atnej ngo metam nej xic, ata xiqueaton sanasaj Xeteat najlüy tiül cielo ngomexenipilan nej.

Mbajcaw nipilan wüx Teat Jesús(Lc. 12:51-53, 14:26-27)

34 ’Nde mepiüngan xique xiün nüüch majlüymonajneaj wüx aaga iüt cam. Ngwüy, xique ngoniün nayac monajneaj wüx iüt, xique xiün nayacmoncüy. 35 Cos áag tiünas, altiül naxey apmajcüyaweaag miteat nej, ata nüx apmajcüy aweaagmimüm nej; at altiül mintaj nacualaran apmajcüyaweaag mimümüw nejiw. 36 Nop naxey tiül ndenmiün apmajiür moncüy majaw nej.

37 ’Jane alwüx andiüm miteat nej mimüm nej,pero napateay andiüm xic, aag ayaj ngo membeatmarang xenipilan. At aton leaw alwüx andiümmicual nej, napateay andiüm xic, aton ngomembeat marang xenipilan. 38 At jane ngomandiüm mamongoch meáwan naél maseymambiyaran wüx cruz cos ayar sandeac, aag ayajngo membeat marang xenipilan. 39 Sitiül aljanengo mayar sandeac cos imbol mandeow, nej wüxapmandeow apmamongoch xeyay ngo majneaj tiülbiümb meáwan nüt. Pero sitiül aljane ngo mapiüngwüx, masey mandeow cos ayar sandeac, nej alinoicnüt apmajlüy xeyay najneaj tiül cielo.

Leaw apmüünderan(Mr. 9:41)

40 ’Jane apmayar indeacan, sandeac ayar aton.Jane ayar sandeac, ayar andeac neech xic niün. 41

Jane apmayar andeac nop nendeac andeac TeatDios cos ajaw Teat Dios neech nej miün, nejapmüünd atnej leaw apmüünd aaga nendeacandeac Teat Dios quiaj. Aton sitiül aljane apmayarandeac nop nerang minajiüt Teat Dios cos ajawtenguial marang najneaj, nej aton apmüünd atnejapmüünd aaga nerang minajiüt Teat Dios quiaj. 42

Aton jangantanej leaw apmüüch masey tegüy yowmanganeowüw ajcüwa namix nine quiaj, cos ajawxenipilan nejiw; naleaing sasaj icon, nej ngomeapmajnot ocueaj leaw apmüünd ―aj nejiw TeatJesús.

Minipilan Juan tambüw majawüw Teat Jesús(Lc. 7:18-35)

Wüx Teat Jesús landoj masaj nejiw cuanenetam marangüw ajcüwa gajpiüp (12)minipilan nej, quiaj taw quiaj, tamb

maquiaach nipilan tiül meáwan cambaj tiül aaga iütquiaj.

2 Juan, aaga neech yow nipilan, altiül manchiüc.Wüx tanguiay nguineay tenguial marang TeatCristo, quiaj tüüch mambüw ijpüw minipilan nejmajawüw Teat Jesús. 3 Tatüniw nej manguiayiw,tasajüw:

―¿Teat, ique aaga Cristo leaw aliüc miüna, ngwüynetam nacüliün alinopa? ―ajüw.

4 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―Quiüran isajan teat Juan meáwan leawa

temejawan at leawa temenguiayiün. 5 Isajannguineay larraw oniüjcüw leaw nesomb, leawnecoex lajüy, leaw nexom nej napat monandeownasoic lepra lajneaj, leaw nelaag lamanguiay, ataton leaw tandeow nganüy lapac, at ajcüwa nipilanngo majiürüw tenguial manguiayiw nguineayalndom maw asoetiw nejiw. 6 Najneajay ajlüy leawngo machiw omeaats wüx xique ―aj nejiw TeatJesús.

7 Wüx laambüw minipilan Juan, quiaj Teat Jesústapots mandeac masaj nipilan wüx Juan, tapiüng:

―¿Cuane teamban mejawan tiül wajchiüca?¿Ngwüy tejawan nots najchowa tenguial majowjownej iünda? 8 ¿Ngwüy, cuane teamban mejawana?¿Tejawan nop naxey asooig najneajay apix neje?Icona ijawan leaw asooig najneaj apix nej aag ayajnajlüy aniüng nop natang nenajiüt. 9 ¿Ngwüy,cuane teamban mejawana? ¿Teamban mejawannop nendeac andeac Teat Diosa? Ajaj áag, naleaingnej alwüx atam ngo matnej nop nendeac andeacTeat Dios. 10 Cos wüx aaga Juan quiaj, andeac aagapoch narangüch tiül minawiig Teat Dios, niüngapiüng:Xecual, sanüüch mamb nop nejoy xepoch

mamong ombas, teoj iliüc.Nej apmataag majneaj mitiiüd apmemong tiül.

11 Naleaing sasaj icon, tiül meáwan nipilan ngomaw tiül nop majntsop wüx atam ajlüy matnej atama Juan. Pero naleaing tiül minipilan Teat Dios, leawachingüy aag ayaj alwüx atam ngo matnej a Juan.

12 ’Ajan wüx tiün a Juan andüy miün cam, xeyaynipilan tenguial apacüw wüx majmeliw tiülmicambaj Teat Dios. Pero leaw ngo mimboloj, ajcüwayaj alndom majmeliw. 13 Cos meáwan mondeacandeac Teat Dios, at a poch tüünd Moiséstandeacüw wüx leaw aliüc miün apmajlüy aleawniüng tapeay a Juan. 14 Nganüy sitiül iconaindiüman meyariün, apmejawan nej aaga Juan quiajtiün atnej Elías leaw lapiürang aliüc. 15 Netammenguiayiün at mexoman imeajtsan wüx leawsandeac quiaj.


12

16 ’¿Cuane at nejiw sanapiüng wüx ajcüwa nipilanmonlüy nganüy cama? Cos at nejiw namixmonguich montsoj tiül plas, tenguial masajüwaquiüjpüw nejiw, 17 apiüngüw: “Xicona tenguialsaindean pero icona ngo mejiüngan; átansajiüntsan pero icona ngo merangan amiximeajtsan”, awüw. 18 Cos tiün a Juan, nej nguiaj ngomet ngo manganeow, icona tepiüngan nej alwüxombas nej nimeech. 19 Nganüy tiün a Teat Naxey,nej üet aweaag jangantanej, at anganeow aweaag.Icona ipiüngan nej nerrombüy nangüngün; ajlüyaymaquiiüb nipilan leaw ngo mayamb Teat Dios, atmonsap mitomiün cambaj. Alinoic nüt apmajüicsitiül najneaj sandeac, sitiül sajiür fis, at apmajüicsitiül najneaj sarang tengwangwüy ―aw.

Nipilan nadam omeajtsüw(Lc. 10:13-15)

20 Condom quiaj Teat Jesús tapots mandeac wüxajcüwa cambaj niüng lamarang xeyay ateócan, cosajcüwa nipilan quiaj ngo macueatiw marangüw ngomajneaj, ngo mayariw andeac nej. Tapiüng:

21 ―¡Jaa, icona monaw tiül cambaj Corazín! ¡Jaa,icona monaw tiül cambaj Betsaida! Cos jondot tiülcambaj Tiro y Sidón tarangüch meáwan ateócanleaw tarangüch tiül icona, catsats tsotojow tiülngwiat masoijquiw nambeor apixaw nejiwmajüiquichaw leaaw omeajtsüw wüx meáwan ngomajneaj tenguial marangüw. 22 Áag sasaj icon,alinoic nüt wüx apmajaraw wüx asoeteran,napateay quiriw ngo majneaj apmamongochiwmonaw Tiro y Sidón, ngo matnej icona. 23 Ata iconamonaw cambaj Capernaum, ¿iyajcan iconaapmeamban tiül cielo? ¡Niquimas! Aleáinganapmejlosan tiül aaga xeyay ngo majneaj, tiülmondeow. Cos sitiül ndot tiül cambaj Sodomamarangüch ateócan atnej tarangüch tiül icona,Sodoma aliün majlüy nganüy. 24 Áag sasaj iconnganüy, alinoic nüt wüx Teat Dios apmajaw wüxasoeteran, napateay quiriw ngo majneajapmamongochiw nipilan monaw Sodoma, ngomatnej icona ―aw.

Macaron niüng sajlüy, ixojtan(Lc. 10:21-22)

25 Tiül aaga nüt quiaj Teat Jesús tasaj Teat Dios,tapiüng:

―Xeyay najneajay irang Teat, ique natangnenajiüt tiül cielo at wüx iüt. Cos meáwan leawalajlüy quiaj, texot ngo meaach majawüw leawmondüy, leaw monxomxom omeaats. Nganüylameaach majawüw ajcüwa atnej nine monguichquiaj. 26 Najneaj Teat, cos atquiaj indiüm ―aw.

27 Condom tapiüng:―Meáwan cuajantanej leaw almajlüy, xeteat

lamayac tiül xiwix. Nejinguind ngo majaw jane xic,áagan xeteat ajaw. Aton nejinguind ngo majaw janexeteat, xíquian quiaj sajaw, ata nejiw leawa xiquesandiüm nüjchiw majawüw. 28 Macaron niüng

sajlüy leawa laǘmb apac marang cuajantanej, leawajiür xeyay naél. Xique sanüüch maxood. 29 Iyariünsandeac, irangan leaw sanaquiaach icon, cos xiquexeyay ajneaj ximeaats ngo nerangrangüy. Quiajapmajneaj imeajtsan, apmexojtan. 30 Cos leawaxique sandiüm merangan, aag ayaj ngo maél;ngome apaxiüm merangan leawa sapiüng ―aw.

Tajeliw trigo wüx nüt axoodaran(Mr. 2:23-28; Lc. 6:1-5)

Tiül aaga nüt quiaj wüx noic nütaxoodaran, Teat Jesús tamong amb tiülnoic corrül. Minipilan nej tind üetiw, quiaj

tapots majeliw natang aól trigo matajtüw müetiw. 2

Ajcüwa fariseos wüx tajawüw aag ayaj, quiajtasajüw Teat Jesús, tapiüngüw:

―Ijaw minipilan nguineay tenguial marangüwwüx nüt axoodaran, aag ayaj ngondom marangüw―ajüw.

3 Nej tasaj nejiw:―¿Neol ngomeaag meteowana tiül Mipoch Teat

Dios mejawan nguineay tarang mixejchiiüts Davidwüx nej tind üete, at leaw almaquiüjpüw nej atona?4 Nejiw tajmeliw tiül nangaj iüm, tüetiw pan leawanajmel marang nichech ocueaj Teat Dios; aag ayajnejinguind ngondom müet, áagan miteaats alndommüetiw. 5 ¿Neol ngomeaag meteowan tiül a pochtüünd Moisés nguineay arangüw miteaats tiülnadam nangaj iüma? Cos masey nüt axoodarannejiw netam marangüw najiüt, aag ayaj ngomenisoet. 6 Xique sasaj icon nganüy ajlüy ningüy nopalwüx atam, ngo matnej aaga nadam nangaj iüm. 7

Icona ngo mejawan cuane amb apiüng Mipoch TeatDios niüng apiüng: “Xique sandiüm mejiürayonlasta, ngome áagan iyacan erchechiün”, aw. Sitiülicona tejawan aag ayaj, ngome apmeyacan asoetjane ngo marang nicuajind. 8 Aaga Teat Naxeyalwüx atam, ngo matnej aaga nüt axoodaran quiaj―aw Teat Jesús.

Nop naxey ndron ombas nechey owix(Mr. 3:1-6; Lc. 6:6-11)

9 Condom Teat Jesús taw quiaj, tamb andüy tiülsinagoga ocueaj nipilan judío. 10 Alquiaj nop naxeyndron ombas, nechey nots owix. Quiaj tatüniwmanguiayiw Teat Jesús, tasajüw:

―¿Alndom mamongocharan iün andeow nipilanwüx nüt axoodarana? ―ajüw nej.

Tapiüngüw aag ayaj cos andiümüw maxomüwcuane wüx alndom mayacüw asoet.

11 Teat Jesús tasaj nejiw:―Jondot nop tiül icona almajiür nop sap, ndot

majmiüc ocueaj nej tiül noic lol wüx nüt axoodaran,¿quia ngondom majmele maxaingue? 12 Sitiül sapalndom majwan, jow nipilan, cuane wüx ngondommambeolaran. ¿Neol ngwa alwüx atama? Naleaingalndom marangüch noic najneaj wüx nütaxoodaran ―aj nejiw.

13 Condom quiaj tasaj aaga ndron ombas quiaj:


―Ileainguiich iwix ―aj.Camüm maleainguiich, lajneaj nómban atanej

alinots owix nej. 14 Quiaj tawüw quiaj ajcüwafariseos. Tapots mayambüw nguineay alndommambiyaw Teat Jesús.

Tanomb tanderac wüx Teat Jesús15 Teat Jesús tajaw nguineay tenguial

mandiümüw marangüw. Quiaj taw quiaj, tandüjpiwnej mamb xeyay nipilan. Tamongoch iün andeowmeáwan moniün andeow. 16 Tasaj nejiw ndemajüiquichaw jane nej. 17 Atquiaj tarang paramajlüy atnej lamarang wüx nawiig tanomb teatIsaías, áag nendeac andeac Teat Dios, cos tapiüng:

18 Jogüy nerang xenajiüt, áag leawa lanarriiüd,xeyay sajiür nej lasta, nej üüch mapac ximeaats.Sanayac wüx ombas nej xeespíritu;nej apmasaj palpálwüx nipilan nguineay sandiüm

marangüw.19 Nej ngome apmajcüy aweaag aljane, ngome

apmepaj.Nejinguind ngome apmanguiay andeac nej tiül

calle.20 Nej ngome apmapol masey nots tongoy

najchow,ngome apmaxejquen leaw aliün mayac quiriw

nasop;apmacül leaw ajlüy teowix nej micambaj nej.21 Nipilan tiül palpálwüx nación apmayacüw

omeajtsüw wüx nej.

Apiüngüw ambeol nej nimeech(Mr. 3:20-30; Lc. 11:14-23; 12:10)

22 Condom quiaj taquiüraab niüng ajlüy nej nopnaxey nesomb, aton nejew, ngondom mendeac,alwüx ombas nej nimeech. Quiaj Teat Jesús tüüchmajneaj a naxey quiaj, rat oniiüg at tendeac. 23

Meáwan nipilan mbayatoj, tapiüngüw:―¿Quia aag ayaj micual mixejchiiüts Davida?

―awüw.24 Wüx tanguiayiw aag ayaj ajcüwa fariseos, quiaj

tapiüngüw:―Aaga naxey quiaj awün nimeech cos ambeol nej

Beelzebú, aaga minatang nimeech ―awüw.25 Teat Jesús tajaw nguineay tenguial mapiüngüw

tiül omeajtsüw, quiaj tasaj nejiw:―Meáwan montangtang monajiüt tiül noic iüt,

sitiül apmbajcamoj majcüyiw nejeyéjan quiaj,apmendroochayej ombasüw. At meáwan cambaj,tengwüy tiül noic nden, sitiül mbajcamoj ngomajlüyiw nóiquian, ngome apmaiücüw,apndajrriümoj. 26 Atquiaj aton sitiül nimeechapmawün alinop nimeech wüx ombasaran,¿nguineay apmajlüyiwe? Sitiül ngo majlüyiwnóiquian, ¿nguineay alndom marangüw cuajantanejngo majneaja? 27 Sitiül naleaing Beelzebú nembeolxic nawün nimeech, isajan xic, jow minipilanan,¿jane nembeol nejiw mawüniw nimeeche? Nejiwminipilanan apmajüiquichaw ngo maleaing

ipiüngan. 28 Pero sitiül Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios nembeol xic nawün nimeech wüx ombasnipilan, naleaing sasaj icon lamatüch iconmejmeliün tiül micambaj Teat Dios.

29 ’¿Cos nguineay alndom aljane majmel aniüngnop napac naxey maneed leaw andiüm, sitiülngome ombas maóel owix aaga naxey quiaj, castawün majoy leaw andiüma?

30 ’Jangantanej leaw ngo mandüüb xic, ajcüymajaw xic. Jangantanej leaw ngo mambeol xic wüxleaw teanaxejneng, aag ayaj teamawiich ninguiün.

31 ’Pares sasaj icon, meáwan nisoet leaw arangüwnipilan, Teat Dios alndom mawün wüx omeaats. Atcuajantanej ngo majneaj poch anderac atonalndom mawün wüx omeaats nej. Pero janeapmandeac ngo majneaj wüx Nangaj Espírituocueaj Teat Dios, aag ayaj mbich nómban ngondommawün wüx omeaats nej Teat Dios. 32 Jangantanejapmandeac ngo majneaj poch wüx Teat Naxey,alndom maw aaga nisoet quiaj; pero janeapmandeac ngo majneaj wüx Nangaj Espírituocueaj Teat Dios, aaga nisoet quiaj mbich ngondommaw wüx ombas nej wüx aliün ningüy wüx aaga iütcam, at alinoic nüt ngondom.

Noic owil xiül wüx aong ajaraw(Lc. 6:43-45)

33 ’Leaw xiül nüeteran aóng, sitiül najneaj atang,apmayac najneaj aóng. At noic owil xiül sitiül ngomajneaj atang apmayac ngo majneaj aóng aton.Cos noic owil xiül ajüic nguineay ajlüy wüx apmayacaóng nej. 34 ¡Cuane icona, at icon ndiüc! ¿Nguineayalndom mepiüngan cuane najneaj, sitiül iconaxeyay ngo majneaj irangana? Cos leaw anderac, aagayaj ajlüy tiül omeaatsaran. 35 Nop nipilan leawandeac najneaj ajüiquich nej xeyay najneaj altiülomeaats. Pero nop nipilan leaw andeac ngomajneaj, aag ayaj ajüiquich nej xeyay ngo majneajaltiül omeaats. 36 Xique sasaj icon, alinoic nüt wüxapmajaraw wüx asoeteran, meáwan nipilanapmasajüw Teat Dios neol tapiüngüw meáwan ngomajneaj poch leaw tsajmbiüt ombeayiwmapiüngüw. 37 Cos wüx mipoch apmajaraw sitiülapmajmel isoet tengwüy apmaw ―aj nejiw TeatJesús.

Nipilan atüniw ateócan(Mr. 8:12; Lc. 11:29-32)

38 Altiül fariseos, at mondüy wüx aaga poch tayacMoisés tasajüw Teat Jesús, tapiüngüw:

―Teat, sandiüman najawan merang noic nadamateócan ―awüw.

39 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Ajcüwa nipilan monlüy nganüy monrang xeyay

ngo majneaj, ngo mandüjpiw Mipoch Teat Dios,andiümüw majawüw ateócan. Naleaing nicuajindngome apmüjndiw majawüw, áagan ateócan tajlüywüx Jonás aaga nendeac andeac Teat Dios tajlüynomb. 40 Cos atnej Jonás tacül teomeaats nadam


13

cüet er nüt er ongwiiüts, atquiaj Teat Naxey atonapmacül tiül loliüt er nüt er ongwiiüts. 41 Alinoicnüt wüx Teat Dios apmajaw wüx asoeteran, ajcüwanipilan monaw Nínive leaw tajlüyiw tanomb,apmayacüw isoetiün. Cos ajcüwa nipilan quiajtayambüw Teat Dios wüx a Jonás tapaj nej ocueajiw.Nganüy ajlüy tiül icona nop alwüx xeyay atam ngomatnej a Jonás. 42 Nop najtaj najlüy tanomb,natang nenajiüt nej naw cawac. Aaga najtaj quiajwüx apmajaraw wüx asoeteran apwitiüm mayacisoetiün; cos nej imiün xeyay miünquiaj tambmanguiay najneajay mipoch aaga minatangnenajiüt nenüt Salomón. Nganüy ajlüy ningüy tiülicona nop alwüx xeyay atam ngo matnej Salomón.

Wüx nimeech andilil wüx ombasaran(Lc. 11:24-26)

43 ’Nop nimeech wüx apmaw wüx ombas aljane,apmajüyjüy tiül wajchiüc mayamb nguianeapmaxood. Wüx lapaxiow ajüyjüy, ngo maxom,quiaj apmapiüng: 44 “Sanandilil, sandüy tiül niüngtawas”, apmaw. Camüm mapeay quiaj, apmaxomaaga nipilan atnej nop iüm najneajay najirimbnajmel mimbaj, ngo majlüy tiül nejinguind. 45

Almajaw atquiaj, quiaj apmamb majan alayaíwaquiiüb nej alwüx apatüw, ngo matnej. Quiajapmambüw andüyiw wüx ombas a nipilan quiaj.Ndójwüx aaga nipilan quiaj xeyay ngo majneajapmajlüy, ngo matnej tajlüy nomb. Atquiajapmajlüy wüx ajcüwa nipilan monrang ngo majneajcam ―aj nejiw.

Mimüm Teat Jesús y michiig nej(Mr. 3:31-35; Lc. 8:19-21)

46 Teat Jesús tealeámban andeac masaj nipilan,quiaj ajngot mimüm nej y michiig nej, pero ngomajmeliw. Tapiüngüw andiümüw mandeacüwmaquiüjpüw. 47 Aljane tasaj nej:

―Aliw ninguiaj mimüm y michiig. Andiümüwmendeacüw chüc mequiüjpüw ―ajow.

48 Quiaj tasaj aaga nesaj nej, tapiüng:―¿Jane ipiüng xemüma, jane ipiüng xechiigue?

―aj.49 Quiaj tandic owix andüy niüng ajlüyiw

minipilan nej, tapiüng:―Jogüy ajcüw agüy xemüm, xechiig. 50 Cos

meáwan leawa nerang atnej andiüm Xeteat najlüytiül cielo, ajcüw ayaj xemüm, xecoj, at xechiig aton―aw.

Andeac wüx nop nepiür(Mr. 4:1-9; Lc. 8:4-8)

Tiül aaga nüt quiaj taw tiül iüm Teat Jesús,tamb andüy mbeay nadam yow nenütGalilea, chetem quiaj. 2 Canchiütoj niüng

ajlüy nej xeyay nipilan. Quiaj tajtep tiül nop müx tiülyow, chetem. Ajcüwa nipilan tacülíwan wüx iütmbeay yow. 3 Quiaj tapots mandeac masaj nejiw

xeyay najneaj poch, pero ngome aleaing miün,tapiüng:

―Tajlüy nop naxey tamb apiür. 4 Wüx tenguialmawiich leawa teamapiür, quiaj tajmiüc tigüymbeay tiiüd, ndoj wüx tajngotoj quiec tambichawmamileaw. 5 Tigüy tajmiüc wüx piedra niüng ngomajlüy omeaats iüt. Tajntsop najen. 6 Wüx tajntsopnüt terraar, quiaj tambel nej. Cos ngo majiürmioxiich nej, quiaj tawaag a nine soex quiaj. 7

Altigüy tajmiüc tiül sats, condom tajntsop. Naleaingcos sats najen atangüw, áag taxotüw tiüt a ninesoex quiaj. 8 Altigüy tajmiüc tiül najneaj iüt,najneajay terangüy. Tigüy napateay taóng, altigüytayac wüx quiriw, altigüy tayac wüx xeyay aóng. 9

Netam meajchiün ilajcan, mexoman imeajtsan wüxaaga sandeac quiaj ―aw.

¿Neol, cuane ajpar aaga andeac quiaja?(Mr. 4:10-12; Lc. 8:9-10)

10 Condom minipilan nej tatüchiw niüng ajlüy nejmasajüw:

―Teat, ¿neol tendeac atquiaj, ngome aleaínganmesajüw nipilana? ―ajüw nej.

11 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―Icona tenguial meajndiün mejawan leaw nomb

ngo majüiquicharan, nguineay alndom majmelerantiül micambaj Teat Dios najlüy tiül cielo. Pero nejiwngome apmasoiquiw aleaing miün. 12 Cos sitiülaljane ayac wüx omeaats xepoch, apmüündmanguiay maxom xeyay. Pero sitiül nop ngo mayacwüx omeaats, aaga quiriw anguiay quiaj apndromomeaats. 13 Áag tandeacas atquiaj ngomealeáingan, cos sajaw masey ajawüw ngomeapmajawüw cuane, at masey anguiayiw ngomeapmajawüw cuane wüx amb apiüng. 14 Atquiajalndom majlüy wüx ombasüw ajcüwa nipilan quiaj,atnej nomb tarang tiül minawiig nej teat Isaías,aaga nendeac andeac Teat Dios, niüng apiüng:Apmenguiayiün naag ilajcan, pero ngome

apmejawan cuane;apmejawan naag iniüjcan, pero ngome

apmejawan cuane wüx andeac.15 Cos icona xeyay adam imeajtsan;imontsotsan iniüjcan cos ngo mendiüman

mejawan.Ipalan ilajcan cos ngo mendiüman menguiayiün.Ngo mendiüman meyacan imeajtsan wüx,

mejawan cuane wüx amb apiüng; cos ngomendiüman meyariün.Ngo mendiüman namongoch iün indeowan.

16 ’Xique sasaj icon, najneajay ijlüyiün, apacimeajtsan cos icona lameajndiün mejawan, atlameajndiün menguiayiün. 17 Naleaing sasaj icon,xeyay mondeac andeac Teat Dios at xeyaymonyamb Teat Dios tandiümüw majawüw leawnganüy lamejawan, pero taton ngo majawüw;tandiümüw manguiayiw leaw lamenguiayiünnganüy, pero taton ngo manguiayiw.


Cuane wüx amb apiüng wüx nepiür(Mr. 4:13-20; Lc. 8:11-15)

18 ’Nganüy inguiayiün cuane wüx amb apiüngaaga sandeac wüx nepiür. 19 Leaw lamanguiayanderac nguineay alndom majmeleran tiülmicambaj Teat Dios, ndoj ngo mayac wüx omeaats,andǘüban ajngot a nimeech mawün wüx omeaatsnej leaw lamanguiay. Aag ayaj ajlüy atnej aagaosaab soex najmiüc mbeay tiiüd. 20 Nganüy aagaosaab soex najmiüc tiül piedra, aag ayaj apiüng wüxnipilan leawa anguiay Mipoch Teat Dios, andǘübanmayar, apac omeaats. 21 Naleaing aaga nipilanquiaj ajlüy atnej nine soex napateay mioxiich nej.Áag ngo maíüc, camüm majlüy quiriw naél ajcanayar Mipoch Teat Dios; andǘüban machiw omeaats.22 At aaga osaab soex najmiüc tiül sats, aag ayajapiüng wüx nipilan leaw anguiay Mipoch Teat Dios,pero xeyay ayac omeaats wüx mandiümndiümcuajantanej leaw alndom maxom wüx aaga iüt cam.Quiaj lango leaam omeaats wüx Mipoch Teat Dios,lango müüch nej marang leaw Teat Dios andiüm.Aag ayaj atnej ngo mayac aóng. 23 Pero aaga osaabsoex leaw napiürüch tiül najneaj iüt, aag ayajapiüng wüx nipilan leaw anguiay Mipoch Teat Dios,ayac wüx omeaats, condom aaga poch ambeol nejmarang leaw andiüm Teat Dios. Aag ayaj atnejmayac xeyay aóng. Altiül taóng napateay, altigüytayac wüx quiriw, altigüy tayac wüx xeyay aóng ―ajnejiw Teat Jesús.

Ngo majneaj soex ajntsop tiül trigo24 Átan tandeac Teat Jesús andüy wüx ngo

majneaj soex, tapiüng:―Micambaj Teat Dios najlüy tiül cielo ajlüy atnej

tajlüy wüx nop naxey tapiür osaab trigo tiülmicorrül nej. 25 Naleaing aaga ongwiiüts quiaj wüxlameayiw, quiaj tamb nop najcüy majaw aaganeneay iüt quiaj, tapots mawiich tiül aaga iüt quiajosaab ngo majneaj soex niüng lapiürüch trigo,condom cas tamb. 26 Camüm matang matüch a nütmaól, quiaj lajüic ajcüwa ngo majneaj soex aliw tiül.27 Almajawüw aag ayaj monrang minajiüt aaganeneay corrül, quiaj tambüw masajüw nej: “TeatXan, ¿neol ngwa, najneaj osaab trigo ipiüre? ¿Jownganüy, nguia naw tajntsop ajcüwa ngo majneajsoexe?” ajüw nej. 28 Quiaj tapiüng aaga neneaycorrül: “Nop ajcüy majaw xic nerang aag ayaj”, aw.Quiaj tasajüw nej monrang minajiüt nej: “¿Maseynambana nalojquiün aaga ngo majneaj soexe?”ajüw nej. 29 Quiaj nej tasaj nejiw: “Ngwüy, ichmajlüy, cos sitiül apmelojquiün aaga ngo majneajsoex quiaj, alndom lojquiüm a trigo aton. 30 Ichmajlüy matangüw nóiquian, ndoj apmawüniiütswüx apmacojchich. Cos wüx apmacojchich, xiquesanasajüw moncooch maxainguiw ombas aaga ngomajneaj soex, masojnongon noic noic ponong,maoeliw, müjchiw mandaab. Condom cas

taxainguiw a trigo mayacüw tiül xetroj, sanajüw”―aw.

Tandeac wüx osaab mostaza(Mr. 4:30-32; Lc. 13:18-19)

31 Teat Jesús tandeac alinoic andeac andüy wüxmostaza, tapiüng:

―Micambaj Teat Dios najlüy tiül cielo ajlüy atnejosaab mostaza wüx nop naxey mapiür tiül micorrülnej. 32 Naleaing tiül meáwan osaab soex leawnapiürüch, aaga osaab mostaza quiaj xowüyminine. Ndoj wüx apmatang apmajal oleaj, alwüxajal oleaj tiül meáwan soex, apmatüch atnej noicowil xiül. Quiec alndom marang ombiüm wüxmipüüig nej ―aw.

Tandeac andüy wüx levadura(Lc. 13:20-21)

33 Átan tandeac alinoic andeac ngome aleáingan,tandeac andüy wüx levadura, tapiüng:

―Micambaj Teat Dios najlüy tiül cielo ajlüy atnejarang levadura. Wüx nop najtaj ayac levadura tiülarej nepeax arin, aaga levadura apmüüch maxipaaga ajtsaj marang pan ―aw.

Teat Jesús ngo mandeac aleáingan(Mr. 4:33-34)

34 Teat Jesús atquiaj tandeac ngome aleáinganmasaj nipilan. Nicuajind ngo mandeac aleáingan.35 Tandeac atquiaj para majlüy atnej lamapiüngnop nendeac andeac Teat Dios, cos tarang wüxnawiig:Xique ngome sanandeac aleáingan;sanapiüng wüx cuajantanej leaw ngo majaraw nde

ajan wüx Teat Dios tarang aaga iüt cam.

Tapiüng cuane wüx amb apiüng a ngo majneajsoex

36 Wüx Teat Jesús landoj andeac masaj nipilan,condom tajmel tiül iüm. Quiaj minipilan nej tambüwmasajüw nej:

―Isaj xicon teat, cuane wüx amb apiüng aagaleaw tendeac wüx ajcüwa ngo majneaj soex tiülcorrül ―ajüw nej.

37 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Aaga nepiür najneaj osaab soex, aag ayaj Teat

Naxey. 38 Nganüy aaga corrül, aag ayaj andeac wüxa iüt cam. Aaga najneaj osaab soex, aag ayaj apiüngwüx minipilan Teat Dios. Pero aaga osaab ngomajneaj soex quiaj apiüng wüx minipilan nimeech.39 Aaga najcüy majaw neneay corrül nepiür ngomajneaj osaab soex, aag ayaj nejay nimeech. Aagawüx apxaijnguiam omeaats corrül aag ayaj apiüngwüx alinoic nüt wüx apmümb minüt a iüt cam. Atajcüwa monxaing omeaats corrül, aag ayaj apiüngwüx ángeles. 40 Atnej tarriüjtüch ajcüwa ngomajneaj soex majwich tiül biümb, atquiaj apmajlüyalinoic nüt wüx apmümb minüt a iüt cam. 41 Aaga


14

nüt quiaj Teat Naxey apmüüch miün miángeles nejmarriüjtüw mawüniw ajcüw leaw monrang ngomajneaj, at leaw monyac wüx alinop marang ngomajneaj, mawüniw tiül minipilan nej. 42

Apmajlosüw tiül biümb niüng apmajiüntsüw xeyay,apmeporros olüiquiw. 43 Quiaj ajcüwa monyambTeat Dios apmajlüyiw najneajay tiül micambaj TeatDios, ancalitlit at nejiw achech nüt. Netammenguiayiün, mexoman imeajtsan wüx leawsandeac quiaj.

Tandeac andüy wüx tomiün naxoraad44 ’Aton micambaj Teat Dios najlüy tiül cielo ajlüy

atnej nembeat tomiün naxoraad tiül corrül. Ndojnop naxey wüx taxom aaga tomiün taton ngomapiüng, taxot majneaj, apac omeaats, quiaj tambmanüüb meáwan leaw almajiür para alndommangal aaga iüt quiaj maneay.

Tandeac andüy wüx noic perla xeyay nembeat45 ’Aton micambaj Teat Dios najlüy tiül cielo ajlüy

atnej nop nengalüy neyamb nembeat perla. 46 Coswüx apmaxom noic perla leaw xeyay nembeat,quiaj apmamb manüüb meáwan leaw almajiürmangal aaga najneajay perla quiaj.

Tandeac andüy wüx ndoc47 ’Aton micambaj Teat Dios najlüy tiül cielo ajlüy

atnej arang nots chinch wüx ajwich tiül ndec, cosapmasap cuajantanej cüet. 48 Wüx lachipiow andoc, quiaj ajcüwa mondoc apmanotoj andüy wüxiüt. Condom apchetemoj marriüjtüw. Leaw najneajcüet apmayacüw tiül nchep, leaw ngwüyapmawijchaw ninguiün. 49 Atquiaj apmajlüy alinoicnüt wüx apmümb minüt a iüt cam. Quiaj ajcüwaángeles apmawüniw leaw monrang ngo majneajtiül monrang najneaj. 50 Leaw monrang ngomajneaj apmajlosüw tiül biümb niüngapmajiüntsüw xeyay, at apmeporros olüiquiw ―ajnejiw Teat Jesús.

Leaw jayats, aton leaw ajlüyay51 Condom tasaj nejiw Teat Jesús:―¿Canüy lamejawan cuane wüx sandeaca? ―aj

nejiw.Quiaj tapiüngüw:―Lanajawan teat ―awüw.52 Quiaj tapiüng:―Nop nendüy wüx aaga poch tüünd Moisés, wüx

laquiajchay wüx nguineay alndom majlüyeran tiülmicambaj Teat Dios najlüy tiül cielo, ajlüy atnej nopnateateran tiül noic nden. Cos meáwan leawalmajiür tiül nden atam nej, altiül jayats, altiülnajlüy tanomb ―aw.

Teat Jesús ngo mandiüram tiül Nazaret(Mr. 6:1-6; Lc. 4:16-30)

53 Teat Jesús taw quiaj wüx landoj mapiüng wüxmeáwan leawa tandeac quiaj. 54 Tamb andüy tiülmicambaj nej. Condom tapots maquiaach nipilanquiaj tiül a sinagoga ocueajiw nejiw. Ajcüwa nipilanwüx tanguiayiw aag ayaj mbayajow, tapiüngüw:

―¿Nguineay tendüy aaga naxey quiaja? ¿Nguianeaquiajchay ndoj ombas marang ateócan? 55 ¿Neolngome nej micual aaga naxey nerang xiüla? Atonngwa, ¿María minüt mimüm neje? ¿Jow Jacobo,José, Simón, Judas, ngwa michiig neje? 56 Meáwanmichiig montaj nej aliw ningüy maquiüjpaats.¿Neol, jow nej nguineay ndot ombas meáwan aagayaja? ―awüw.

57 Pares ngome tayariw nej andeac. Quiaj tasajnejiw Teat Jesús:

―Nop nendeac andeac Teat Dios ayarich andeacnej nguiajantanej; pero áagan tiül micambaj nejngo mayarich andeac, at micoj nej michiig nej ngomayariw nej andeac ―aj nejiw.

58 Áag ngo marang quiaj xeyay cuajantanejateócan tiül a cambaj quiaj, cos ngo mayariw nejandeac.

Wüx tambiyeran Juan Bautista(Mr. 6:14-29; Lc. 9:7-9)

Tiül aaga nüt quiaj, aaga Herodes natangnenajiüt tiül iüt Galilea, tanguiay nguineaytenguial marang Teat Jesús. 2 Quiaj tasaj

monbeol nej:―Aag ayaj a Juan neech yow nipilan lapac tiül

mondeow. Áag ndot ombas marang cuajantanej―aj nejiw.

3 Atquiaj tapiüng a Herodes cos alwüx omeaatsnej leaw tarang. Nej tüüch mamb ndeaam a Juan,majmel tiül manchiüc, maoelich naag galen. Aagayaj tarang cos atquiaj tandiüm a Herodías mintajFelipe, michiig a Herodes. 4 Cos Juan wüx aliünmapac tasaj a Herodes:

―Ngo majneaj mequiiüb mintaj michiig ―aj.5 Quiaj a Herodes tandiüm mambiy a Juan, pero

naleaing timbol mandüy nipilan, cos meáwannipilan apiüngüw aaga Juan quiaj nop nej nendeacandeac Teat Dios. 6 Noic nüt aaga Herodes tayacnangos nüt, arang atüch mineat nej. Nop nüxmicual aaga Herodías tejiüng niüng ajlüyaran. AagaHerodes xowüy tajneaj majaw. 7 Quiaj tapiüngapmüüch aaga nüx quiaj cuajantanej leawapmatün, aton tapaj minüt midios nej majarawnaleaing apmüüch. 8 Condom aaga nüx tambmatün manguiay mimüm nej cuane netam matün.Wüx landoj manguiay, quiaj tamb masaj a Herodes:

―Teat, sandiüm membiy aaga Juan neech yownipilan meaach xic omal nej, amb tiül noic polat―aj.

9 Masey aaga Herodes tamix omeaats, naleaingcuane apmarang cos lamapaj minüt midios nej,


15

aton nipilan tanguiayiw. Quiaj tapiüng müünd. 10

Tüüch mamb mandojquich onic a Juan tiülmanchiüc. 11 Quiaj tajoyiw omal a Juan amb tiülnoic polat, tüjchiw a nüx, ndoj a nüx amongóchantüüch mimüm nej.

12 Condom wüx tapeayiw quiaj minipilan Juan,taxainguiw micuerpo nej maquiüjpüw mambmamiütüw. Wüx landoj, quiaj tambüw masajüwTeat Jesús.

Teat Jesús tüüch üetiw acoquiaw mil monxey(Mr. 6:30-44; Lc. 9:10-17; Jn. 6:1-14)

13 Wüx Teat Jesús tanguiay aag ayaj, taw quiaj,tamb amb tiül müx andüy niüng ngo majlüy nipilan.Wüx tanguiayaran laámb, quiaj tambüw mandüjpiwnej xeyay nipilan ambüw wüx iüt imiünüw tiülpalpálwüx cambaj. 14 Wüx Teat Jesús taw tiüt imiüntiül müx, quiaj tajaw lapeayiw quiaj xeyay nipilan.Wüx tajaw nejiw, quiaj tajmiüc omal omeaats,condom tamongoch iün andeow xeyay nipilan leawtaquiüraab niüng ajlüy nej. 15 Wüx langwiiüts, quiajtasajüw nej minipilan nej:

―Teat, lamitiüt a nüt, aton ngo macüleran ningüy.Isajüw a nipilan quiaj majtsoriw, mambüwmangalüw üetiw tiül rünch ―ajüw nej.

16 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Ngo metam mambüw, icona netam meajchiün

üetiw ―aj nejiw.17 Quiaj tapiüngüw:―¿Cuane sanüjchiün? Cos áagan acoquiaw pan

alijpüw nine cüet sajiüran ―awüw.18 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Ijamiünan, chiün najaw ―aj.19 Condom quiaj Teat Jesús tasaj nipilan chetemoj

tiüt tiül nine soex. Quiaj tayar aaga acoquiaw panalijpüw nine cüet, taxaing omal majaw cawüx,tüüch gracias Teat Dios. Wüx tambaag, quiajtexeyay. Condom tüüch minipilan nej majineawmüjchiw meáwan nipilan. 20 Meáwan nejiw tetiwpaxiün. Condom taxainguiw leaw nenaw, chipiütgajpiüp (12) nchep. 21 Ajcüwa nipilan leaw tetiwatüch acoquiaw mil monxey, pálwüx montaj atnamix monguich aton.

Teat Jesús tajüy teomal yow(Mr. 6:45-52; Jn. 6:16-21)

22 Condom quiaj Teat Jesús tasaj minipilan nejmajtepiw tiül müx mambüw ombas nejiw, nej teojapmamb, mamongoj andüyiw necamb a nadamyow quiaj. Cos nej apmacül quiaj alquiriw metepeayaweaag nipilan leaw ümb majtsoriw, cas taw quiaj.23 Wüx laǘmb majtsoriw nipilan, quiaj tamb andüywüx nop tiüc mandeac aweaag Teat Dios. Wüxlapojniow, Teat Jesús aliün quiaj. 24 Nganüy aagamüx namb lamatüch pinawan aaga nadam yowquiaj, tenguial mapijpijliüt nej omal yow, cos xowüylapac a iünd angochiw. 25 Condom wüx landüy wüxarraw, quiaj Teat Jesús tamb matüch nejiw, ajüyamb teomal yow atnej majüy wüx iüt. 26 Wüx

tajawüw nej minipilan nej tenguial ajüy amb teomalyow, mbayajow tepajüw cos timboloj xeyay,tapiüngüw:

―¡Aag ayaj nembolooch! ―awüw.27 Teat Jesús tasaj nejiw:―¡Nde mbayameron, cos xique, ngome aljane!

―aj nejiw.28 Quiaj tendeac a Pedro masaj nej:―Teat Naxey, ata naleaing ique, iich xic namb

najüy teomal yow aton natüch ic ―aj nej.29 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Mac, teat ―aj nej.Almanguiay aag ayaj a Pedro ajchíquian tiüt, tajüy

amb teomal yow mamb matüch Teat Jesús. 30

Naleaing wüx tajaw nguineay apac a iünd, timbol,tanaámb tsoyoj tiüt. Quiaj tepaj:

―¡Teat Naxey, imbeol xic! ―aw.31 Quiaj Teat Jesús tandic owix nej najénan masap

nej, tapiüng:―¿Neol techiw imeaatsa; neol nganaw mejaw

jane xique? ―aw.32 Condom wüx tajtepiw tiül müx, quiaj lambat

nómban. 33 Quiaj ajcüw monlüy tiül müx taquiejliwmicosüw nejiw tiüt teombas Teat Jesús, tapiüngüw:

―¡Naleaing, ique Micual Teat Dios! ―awüw.

Teat Jesús tüüch majneaj moniün andeow tiülGenesaret(Mr. 6:53-56)

34 Condom andojquíwan a nadam yow, tapeayiwnecamb, tiül iüt Genesaret. 35 Wüx ajcüwa nipilanquiaj tajawüw nejay Teat Jesús napeay, najénantüjchiw manguiayiw meáwan nipilan tiül a iüt quiaj.Quiaj taquiüjpüw niüng ajlüy nej meáwan moniünandeow. 36 Tatüniw ocueaj Teat Jesús sitiül alndommüüch nejiw masambüw masey apix nej. Meáwannejiw leaw tasambüw nej tajneajiw nómban.

Leaw üüch majiür nisoet nipilan(Mr. 7:1-23)

Noic nüt acas fariseos tambüw majawüwTeat Jesús, maquiüjpüw ajcüw mondüywüx aaga poch tüünd Moisés, napeayiw

imiünüw Jerusalén. Tatüniw manguiayiw nej:2 ―¿Neol minipilan ngo mandüjpiw leaw tayacüw

tanomb mixejchiiüts marangüche? ¿Neol wüx üetiwngo majantsüw owixaw xeyay atnej ajlüyaymarangaatsa? ―awüw.

3 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Jow icona, ¿neol ngo merangan atnej apiüng

Teat Diosa? ¿Neol tengowüjchiün para alndommendüjpiün opech leaw tayacüw mixejchiüna? 4

Cos Teat Dios tapiüng: “Iyar andeacüw miteat,mimüm, indiümüw”, aw. Aton tapiüng: “Leawanendeac ngo majneaj wüx ombas miteat nej,mimüm nej, ich mambiyaran”, aw. 5 Pero nganüyicona ipiüngan nop naxey alndom masaj miteat nejmimüm nej, mapiüng: “Leawa sajiür langondomnüüch icon, cos meáwan aag ayaj sanüüch Teat


Dios”, maj. 6 Ipiüngan wüx aljane apmapiüng aagayaj, lango metam mambeol miteat nej mimüm nej.Quiaj temengowüjchiün leaw andiüm Teat Diospara mendüjpiün opech leaw tayacüw mixejchiün.7 ¡Ndeac mbeay! Naleaing leaw tarang teat Isaíastiül minawiig nej leaw Teat Dios tasaj nej, costandeac wüx icona wüx tapiüng:

8 Ajcüwa nipilan quiaj apiüngǘwan ayariwsandeac, ngome wüx omeajtsüw, ombeayíwan.

9 Ngo membeat leaw arangüw wüx ayambüw xic,cos meáwan leaw aquiajchiw, aag ayaj mipochiw

nejiw ―aj nejiw Teat Jesús.10 Condom Teat Jesús tapaj nipilan masaj:―Inguiayiün, iyacan wüx imeajtsan leaw teanasaj

icon: 11 Cuajantanej leaw ajmel tiül ombeayaranmüeteran, aag ayaj ngome nisoet; leaw ngomajneaj poch aw teombeayaran aag ayaj mbichnisoet ―aj nejiw.

12 Quiaj tambüw masajüw nej minipilan nej,tapiüngüw:

―¿Tejaw Teat, nguineay tajcüyiw ajcüwa fariseoswüx tanguiayiw indeaca? ―ajüw nej.

13 Nej tasaj nejiw:―Cuajantanej napiürüch leaw Xeteat najlüy tiül

cielo ngo mapiür, apmalojquich nómban. 14 Ichmajlüyiw cos nejiw ajlüyiw atnej arang nop sombwüx teamanetet owix alinop somb. Cos sitiül nopsomb apmanetet owix alinop somb, mijpüéjapmajmiücüw tiül loliüt ―aj nejiw Teat Jesús.

15 Quiaj tasaj nej a Pedro:―Teat, isaj xicon cuane wüx amb apiüng aaga

tendeac quiaj ―aj.16 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―¿Neol, at a icona aton nganaw mejawana cuane

amb apiünga? 17 ¿Ngo mejawan nguineay ajlüywüx nüeterana? Cos aag ayaj ajmel tiülombeayaran, among teomeaatsaran, ndoj apmaw.18 Nganüy leaw ngo majneaj poch awteombeayaran, aag ayaj mbich nisoet cos naw wüxomeaatsaran. 19 Imiün tiül omeaatsaran awcuajantanej ngo majneaj alwüx omeaatsaran. Atonaltiül ambiyaw nipilan. Altiül ajiürüw minaxeyiwnejiw, minajtajüw nejiw, at altiül monüx ajlüyiwmaquiüjpüw monench, at monench ajlüyiwmaquiüjpüw monüx masey ngo mengoch owixaw.Aton moneed, monwaiich, at mondeac ngo majneajwüx ombas alinop, tengwüy wüx ombas Teat Dios.20 Meáwan aag ayaj üüch majiür nisoet nipilan.Nganüy, wüx üeteran masey ngo marangüch aagaleaw ajlüyay merangan wüx ajantsüch owixaran,cos aag ayaj mbich ngome nisoet ―aw.

Nop najtaj Cananea tayamb Teat Jesús(Mr. 7:24-30)

21 Condom Teat Jesús taw quiaj, tamb andüy tiüliüt ocueaj cambaj Tiro maquiiüb Sidón. 22 Quiajtajngot majaw nej nop najtaj naw tiül iüt Canaán,nganüy acül tiül aaga iüt quiaj. Tapots apaj, tapiüng:

―¡Teat Naxey, micual David, ich majmiüc imalimeaats mejaw xic! Xecual xeyay ngo majneajteamamongoch, alwüx ombas nej nop nimeech―aw.

23 Teat Jesús ngo masaj nej nicuajind. Quiajtatüchiw nej minipilan nej, tasajüw:

―Teat, isaj ich maw ningüy, cos aliüc almandüübopechiiüts teapaj ―awüw.

24 Condom quiaj Teat Jesús tapiüng:―Xique tüjndiüs niün nambeol áagan nipilan

judío, cos nejiw ajlüyiw at nejiw najcueat sap ―aw.25 Quiaj aaga najtaj tamb taquieel micos nej tiüt,

tapiüng:―Teat Naxey, imbeol xic ―aw.26 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Xenipilan judío ajlüyiw atnej xecual, netam

nambeolüw ombas. Sitiül ngo narang atquiaj,sanarang atnej nop naxey anood mipan micual nejmüüch nine pet müetiw ―aj nej.

27 Aaga najtaj tasaj nej:―Teat, naleaing aag ipiüng quiaj, masey apmetiw

ombas micual, pero aton masey nine pet alndommamilmil leaw najmiüc tiüt minaw üet neneay nej―aj nej.

28 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―¡Naleaing müm, xeyay iyac imeaats wüx xique!

Nganüy apmajlüy atnej indiüm ―aj nej.Quiaj tajneaj micual nej ajan wüx aaga ores quiaj.

Teat Jesús tüüch majneaj xeyay moniün andeow29 Condom Teat Jesús taw quiaj, tamong amb

mbeay nadam yow Galilea, tamb andüy wüx noptiüc, quiaj chetet. 30 Tapeayiw niüng ajlüy nej xeyaynipilan, aquiüjpüw mamb xeyay moniün andeow;altiül necoex, nesomb, nejew, at leaw ndron ombas.Tayacüw tiüt niüng ajlüy Teat Jesús, condom nejmeáwan tataag majneaj. 31 Meáwan nipilanmbayatoj wüx tajawüw landeac leaw nejew, at leawndron ombas lajneaj, leaw necoex lajüy, átan leawnesomb larraw oniiüg. Tandeacüw xeyay najneajwüx Midios Israel.

Teat Jesús tüüch üetiw apiquiw mil monxey(Mr. 8:1-10)

32 Condom Teat Jesús tapaj minipilan nej, tasaj:―Sajiürüw lasta a nipilan cam, cos lamatüch er

nüt tatow acüliw ningüy maquiüjpaats, langomajiürüw cuane apmetiw. Aton ngo nandiümnüjchiw majtsoriw sitiül nganaw metiw, cos alndommasap nejiw lop tiül tiiüd ―aj.

33 Quiaj tasajüw nej minipilan nej:―¿Teat, nguiane alndom naxoman nüeteran

ningüy tiül wajchiüc metiw meáwan aaga nipilanquiaja? ―ajüw nej.

34 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―¿Cas pan aliün mejiürana? ―aj nejiw.Quiaj tapiüngüw:―Áagan ayaíw pan alacas nine cüet ―awüw.


16

35 Quiaj tapiüng Teat Jesús chetemoj tiüt nipilan.36 Condom tayar aaga ayaíw pan at a nine cüet;tüüch gracias Teat Dios. Ndoj tambaag müüchminipilan nej majineaw müjchiw meáwan nipilan.37 Meáwan nejiw tetiw paxiün. Condom leawnenaw ocueajiw taxainguiw chipiüt ayaíw nchep. 38

Leaw monxey tetiw, atüch apiquiw mil, pálwüxmontaj, pálwüx namix monguich. 39 Wüx landojaag ayaj, quiaj tetepeayayej maquiüjpüw nipilan,condom taw quiaj, amb tiül müx. Tamb andüy tiüliüt Magdala.

Atüniw nadam ateócan(Mr. 8:11-13; Lc. 12:54-56)

Altiül fariseos y saduceos tambüwmajawüw Teat Jesús cos andiümüwmasapüw nej wüx naél. Tasajüw marang

nadam ateócan majawüw naleaing Teat Dios tiülcielo ambeol nej.

2 Nej tasaj nejiw:―Wüx langwiiüts, tenguial ajmel nüt, icona

ipiüngan: “Nganüy apmarang najneaj cos ayacnacants oic”, irawan. 3 Aton wüx ümb arrawipiüngan: “Nganüy ngome apmarang najneaj cosxowüy amococ, ayac nacants oic”, irawan. ¡Ndeacmbeay icon! Cos icona ipiüngan ijawan cuajantanejwüx oic, wüx caaw, ¿neol a nganüy ngo mejawannicuajind wüx meáwan leawa tenguial ajlüye? 4

Nipilan monlüy nganüy cam monrang ngo majneajatüniw ateócan majawüw. Naleaing sasaj iconngome apmüjndiw majawüw. Apmüjndiw áaganateócan leaw tajlüy wüx Jonás, aaga nendeacandeac Teat Dios ―aj nejiw Teat Jesús.

Ndoj quiaj tacueat nejiw, tamb.

Leaw aquiajchiw fariseos(Mr. 8:14-21)

5 Wüx tapeayiw necamb aaga nadam yow, quiajminipilan nej leaad omeajtsüw ngo majoyiw pan. 6

Condom tasaj nejiw Teat Jesús:―Inguiayiün, sanasaj icon, netam mejawan wüx

aaga levadura ocueaj fariseos y saduceos ―aj nejiw.7 Quiaj minipilan nej tandeacüw nejeyéjan quiaj,

tapiüngüw:―¿Neol tandeac atquiaja? Aag ayaj tandeac cos

ngo majamiünaats pan ―awüw.8 Teat Jesús tajaw cuane alwüx omeajtsüw. Quiaj

tasaj nejiw:―¿Neol tapots indeacndeacan wüx pan tíülan

icona? ¿Neol tapateay iyacan imeajtsan wüx xique?9 ¿Neol nganaw mejawan, ngo leaam imeajtsannguineay tarangas wüx tajineas acoquiaw panmüetiw acoquiaw mil monxey? Jow leaw tenaw, ¿casnchep tatücha? 10 ¿Neol ngo leaam imeajtsana?Jow, wüx tajineas ayaíw pan müetiw apiquiw milnipilan, ¿jow leaw tenaw, cas nchep chipiüta? 11

¿Neol cuane nerang icon ngondom mejawana? Cosxique ngome teanasaj icon wüx pan wüx tasajas

icon mejawan wüx levadura ocueajiw fariseos atsaduceos ―aj nejiw.

12 Quiaj tajawüw naleaing ngome teamasaj nejiwmajawüw wüx levadura ocueaj pan, asaj nejiwmajawüw wüx leaw aquiajchiw ajcüwa fariseos ysaduceos.

Pedro tapiüng Teat Jesús aaga Cristo(Mr. 8:27-30; Lc. 9:18-21)

13 Wüx tambüw andüyiw tiül iüt ocueaj Cesareade Filipo, quiaj Teat Jesús tatün manguiay minipilannej, tasaj:

―¿Cuane apiüngüw nipilan jane nej a Teat Naxey?―aj nejiw.

14 Quiaj tasajüw nej:―Altiül apiüngüw nej aaga Juan neech yow

nipilan. Altiül apiüngüw aaga Elías, altiül apiüngüwJeremías, tengwüy alinop nendeac andeac Teat Dios―awüw.

15 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―Jow icona, ¿jane xic ipiüngana? ―aj nejiw.16 Quiaj tasaj nej Simón Pedro:―Ique aaga Cristo leaw tapiürang aliüc, Micual ic

Teat Dios almapac ―aw.17 Quiaj tapiüng Teat Jesús, tasaj Pedro:―Ich mapac imeaats, Simón micual Jonás, cos

aaga poch indeac quiaj ngome aljane tasaj ic, nejayXeteat Dios najlüy tiül cielo tüüch ic mejaw. 18 Atonxique sasaj ic, ique tenüt Pedro, aag ayaj apiüngwüx nine piedra. Pero wüx aaga nadam piedra camsanawitich majlüy xeyay xenipilan. Nicuajindngondom manood nejiw masey nimeech marangleaw andiüm. 19 Xique sanüüch ic llave meleaaigmicambaj Teat Dios majmeleran tiül. Leaw apmeóelningüy wüx iüt apmaoeleran tiül cielo; at leawapmecheed ningüy wüx iüt apchejtiüm tiül cieloaton ―aj.

20 Condom quiaj tasaj minipilan nej:―Nde mesajan nejinguind xique aaga Cristo leaw

lapiürang aliüc ―aj nejiw.

Teat Jesús tapiüng apmambiyaw nej(Mr. 8:31―9:1; Lc. 9:22-27)

21 Teat Jesús naw wüx aaga nüt quiaj tapotsmasaj minipilan nej netam mamb Jerusalén. Quiajapmamongoch xeyay ngo majneaj teowixawmontangtang tiül a nadam nangaj iüm, teowixawmontangtang miteaats, at mondüy wüx aaga pochtüünd Moisés. Aton netam mandeow mambiyaran,ndoj wüx er nüt apmapac alinomb. 22 Condomquiaj a Pedro tawün nej ninguiün quiriw, tasaj:

―¡Teat, aag ayaj ngo mandiüm Teat Dios; iquengondom memongoch aag ayaj! ―aj nej.

23 Teat Jesús ndiliteay majaw a Pedro, tasaj:―Icueat xic, nde mendiüm mepal leaw netam

narang. Nde mendeac atnej andiüm Satanás. Cosaaga indeac quiaj ocueaj nipilan, ngome ocueajTeat Dios ―aj.

24 Condom Teat Jesús tasaj minipilan nej, tapiüng:


17

―Sitiül aljane andiüm mayar sandeac majlüyxenipilan, ich mawün wüx omeaats meáwan naélleaw alndom mamongoch, ich mandüüb wüx leawasarang masey mamongoch xeyay ngo majneaj,masey mandeow wüx cruz cos andüüb xic. 25 Sitiülaljane ngo mayar sandeac ajcan imbol mambiyawnej nipilan, alinoic nüt nej apmamongoch xeyay ngomajneaj. Pero sitiül aljane masey mandeow ajcanandüüb xic ayar sandeac, alinoic nüt najneajayapmajlüy. 26 ¿Jondot sitiül aljane alndom maneaymeáwan cuajantanej leaw ajlüy wüx aaga iüt cam,cuane ajpar sitiül apndrom ombas lango mamb tiülcielo? ¿Nguineay alndom nop mangüy asoet nejmaw wüxe? 27 Cos alinoic nüt wüx aaga Teat Naxeyaliüc alinomb xeyay najneajay apmajlüy, xeyaynelitlit atnej ajlüy Teat Dios, almaquiüjpüw nej aángeles. Quiaj apmangüy meáwan anopnop wüxleaw tarang. 28 Naleaing nganüy sasaj icon altiülicona nganaw mandeow, quiaj apmejawannguineay ajlüy a Teat Naxey wüx apmajlüy wüxmicambaj nej ―aj nejiw.

Tewüneay majawüw nej Teat Jesús(Mr. 9:2-13; Lc. 9:28-36)

Wüx lamatüch anaíw nüt tatow ndojmapiüng aag ayaj, quiaj Teat Jesús taquiiübPedro, Jacobo, at a Juan michiig Jacobo.

Tambüw wüx nop nadam tiüc nejíwan quiaj. 2

Condom Teat Jesús tewüneay majawüw nej. Quiajtajawüw teombas nej xowüy lalitlit atnej achechnüt; apix nej tajlüy rajnüy atnej ran. 3 Camüm quiajmajawüw mixejchiw nejiw tajlüyiw tanomb, ajcüwaMoisés maquiiüb Elías, tenguial andeacüwmaquiüjpüw Teat Jesús. 4 Condom quiaj a Pedrotasaj Teat Jesús:

―Teat, najneajay macüliiüts ningüy nóiquian.Sitiül mendiüm sanarangan ningüy arej nden, noicineay, alinoic aneay teat Moisés, at alinoic aneayteat Elías ―aj.

5 Pedro tealeámban mandeac aag ayaj, quiajajngot noic rajnüy oic taxot nejiw. Imiün tiül aagaoic quiaj tanguiayiw noic nanderac, apiüng:

―Aaga ayaj xecual, xeyay sandiüm, apac ximeaatsnajaw. Inguiayiün meáwan leawa nej asaj icon ―ajnejiw aaga nendeac quiaj.

6 Almanguiayiw aag ayaj minipilan nej, tanaámbmojcojow tiüt mbayatoj xeyay. 7 Quiaj Teat Jesústamb marreeg nejiw, tapiüng:

―Witiüron, nde mbayameron ―aj nejiw.8 Almaxainguiw omalüw, quiaj majawüw ngo

majlüy quiaj nejinguind, áagan Teat Jesúsalmaquiüjpüw.

9 Condom wüx teawüw tiüt imiünüw wüx tiüc,quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―Nde mesajan nejinguind wüx aaga leaw TeatDios tüüch icon mejawan quiaj. Wüx Teat Naxeylandoj lapac tiül mondeow, quiaj alndommendeacan wüx ―aj nejiw.

10 Quiaj tatüniw nej manguiayiw minipilan nej,tasajüw:

―Teat, ¿neol ajcüwa mondüy wüx aaga pochleawa tüünd Moisés apiüngüw netam miün aagaElías ombas nej, teoj aliüc aaga Cristo? ―ajüw nej.

11 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing leaw apiüngüw, Elías netam miün

ombas masaj nipilan leaam omeajtsüw wüx TeatDios. 12 Nganüy sasaj icon Elías laíün ningüy.Naleaing ngome tajawüw jane nej. Tarangüw wüxombas nej cuajantanej ngo majneaj leawandiümüw. Atquiaj Teat Naxey aton apmamongochxeyay ngo majneaj teowixaw nejiw ―aj nejiw TeatJesús.

13 Quiaj minipilan nej leaad omeajtsüw,teamandeac wüx ombas aaga Juan neech yownipilan.

Wüx tajneaj nop alwüx ombas nej nimeech(Mr. 9:14-29; Lc. 9:37-43)

14 Wüx tapeayiw niüng ajlüyiw nipilan, quiajtajngot nop naxey maquieel micos nej tiüt teombasTeat Jesús, tasaj:

15 ―Teat Naxey, ijiür lasta xecual cos nimeechalox nej tiüt, teamamongoch xeyay ngo majneaj.Nguiaj lamalox nej tiül biümb tengwüy tiül yow. 16

Saquiiüb miün nüüch majawüw nej minipilan sitiülalndom matajcüw nej majneaj. Naleaing ngondomombasüw ―aj nej.

17 Quiaj Teat Jesús tasaj nipilan:―¡Jaa, icona nipilan ngo meyariün sandeac,

monrang ngo majneaj icon! ¿Cas nüt ipiüngansanajlüy ningüy naquiiüb icona? ¿Cas nüt ipiüngansanaíüc wüx leaw irangana? Iquiüjpan miün aaganench najaw ―aj nejiw.

18 Condom quiaj talic aaga nimeech najlüy wüxombas a nench; tasaj macueat. Quiaj tacueat,tajneaj a nench tíülan aaga ores quiaj.

19 Condom minipilan nej wüx nejíwan quiajmaquiüjpüw nej, quiaj tasajüw:

―¿Neol xicona ngondom nawüniün aaga nimeechquiaja? ―ajüw nej.

20 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Cos ajcan apateay iyacan imeajtsan wüx xique.

Naleaing sasaj icon sitiül icona meyacan imeajtsanwüx xic, masey atonej apateay osaab mostaza,apndom mesajan aaga tiüc quiaj: “Iriow ninguiaj,quiür indüy ninguiün”, merajan, y aaga tiüc apmaw.Ngo majlüy nicuajind leaw ngondom merangansitiül naleaing iyacan imeajtsan wüx xique. 21 Peroaaga nimeech quiaj ngondom maw sitiül ngomatajcüch orar y maiündüch xeyay ―aj nejiw.

Teat Jesús tapiüng alinomb apmambiyaw nej(Mr. 9:30-32; Lc. 9:43-45)

22 Wüx tajlüyiw nóiquian tiül iüt Galilea, quiaj TeatJesús tapots masaj nejiw wüx nguineay Teat Naxeyapmayacüch teowixaw nipilan, 23 apmambiyaw nej;


18

ndoj, wüx er nüt apmapac alinomb. Wüx tanguiayiwaag ayaj tamix omeajtsüw xeyay.

Tawün tomiün andüy tiül nadam nangaj iüm24 Wüx Teat Jesús tapeay tiül cambaj Capernaum

maquiiüb minipilan nej, quiaj ajcüwa monxaingtomiün andüy tiül nadam nangaj iüm tambüwmajawüw teat Pedro. Tatüniw manguiayiw nej,tasajüw:

―Jow aaga teat nequiaach icon, ¿ngo mawüntomiüna andüy tiül a nadam nangaj iümocueajiiütsa? ―ajüw nej.

25 Quiaj teat Pedro tasaj nejiw:―Ajaj awün ―aw.Wüx tajmel tiül iüm a Pedro, andüüb masaj nej

Teat Jesús, tapiüng:―¿Nguineay ipiüng teat Simón? Jow monajiüt tiül

noic cambaj, ¿jane ocueaj atüniw tomiüna, micualmiiütüw nejiwe, ngwüy napeay miün nipilana? ―ajnej.

26 Quiaj tapiüng a Pedro:―Atüniw ocueaj napeay miün nipilan ―aw.Teat Jesús tapiüng:―Nganüy micual iüt ngo metam mangüy. 27

Naleaing, pero ngana mandeacndeacüw wüx; quiürmbeay ndec, erlech. Leaw apmelech ombas,apmexom teombeay nej tomiün. Aag ayaj ngochanmeajchiw ajcüwa monsap tomiün, aag ayaj ayacaricore ―aj nej Teat Jesús.

¿Jane alwüx atam ajlüy?(Mr. 9:33-37; Lc. 9:46-48)

Tiül aaga nüt quiaj, tatüniw nejmanguiayiw minipilan nej, tasajüw:

―¿Jane alwüx atam ajlüy tiül micambajTeat Dios najlüy tiül cielo? ―ajüw nej.

2 Quiaj Teat Jesús tapaj miün nop nine,malembech pinawan nejiw. 3 Condom tapiüng:

―Naleaing sasaj icon sitiül ngo mendüyiün wüxmerangan atnej arang nop nine, ngondommejmeliün tiül micambaj Teat Dios najlüy tiül cielo.4 Atquiaj jangantanej leaw apmarang atnej aaganine cam, ngo merangrangüy nicuajind, aag ayajalwüx atam ajlüy tiül micambaj Teat Dios najlüy tiülcielo. 5 Aton jangantanej apmajiür lasta nop nineatnej aaga nine cam, aag ayaj atnej xique tenguialmajiür xic lasta.

Nde meyacüchiün wüx ngo majneaj(Mr. 9:42-48; Lc. 17:1-2)

6 ’Jangantanej apmandiüm mayac wüx marangngo majneaj masey nop tiül ajcüwa namix ninemonyar sandeac, najneaj wǘxan nganaw marangaaga ngo majneaj quiaj, maoelich teonic nej nopcow majlos tiül ndec tsoyom tiüt nómban. 7 ¡Xeyayngo majneaj ajlüy wüx iüt, cos ajlüy leaw alndommüüch majmiücaran tiül nisoet! Aag ayaj meáwannüt ajlüy, pero ¡xeyay ngo majneaj apmamongochleaw apmayac wüx nisoet alinop!

8 ’Atquiaj sitiül aljane ayaag owix nej tengwüyoleaj nej andiüm mayac nej wüx marang ngomajneaj, ich mandooig malox ninguiün. Cos másnajneaj majmel niüng apmapacaran meáwan nütmasey ngo majiür nots owix tengwüy nots oleaj,cos cuane ambeol nej majlüy palan, ndoj majlos tiülbiümb niüng ngondom xejquem nómban. 9 Atonsitiül aljane ayaag oniiüg nej andiüm majaw leawngo majneaj, ich masoond malox ninguiün. Cosnajneaj majmel niüng apmapacaran meáwan nütmasey noic oniiüg nej, cos cuane ambeol nej majiürpalan oniiüg, ndoj majlos tiül biümb tiül necoy.

Tandeac wüx ndron sap(Lc. 15:3-7)

10 ’Nde mepiüngan jangantanej tiül ajcüwa namixnine quiaj ngo membeat, cos sasaj icon ajcüwaángeles tiül cielo leaw tenguial mambeol nejiw,meáwan nüt teamajawüw mitey Xeteat Dios najlüytiül cielo. 11 Cos Teat Naxey tiün mawün wüxmeáwan nipilan leawa landoj apndrom ombasüw.

12 ’¿Cuane ipiüngan? Jondot nop naxey almajiürcoic miow (100) sap, camüm ndrot ocueaj nop.¿Neol ngome apmacueat aaga peic miowgajpoquey (99) quiaja, mamb mayamb aaga nopleaw ndrona? 13 Sitiül ndot maxom, naleaing sasajicon apmapac omeaats xeyay majaw aaga axomquiaj, ngo matnej meáwan leaw ngo ndrom. 14

Atquiaj aton Miteatiiüts Dios najlüy tiül cielo ngomandiüm majaw ndrom ombasüw nop tiül ajcüwanamix nine quiaj.

Wüx aljane aleaic marang wüx imbas(Lc. 17:3)

15 ’Sitiül aljane aleaic marang wüx imbas, quiürindeac anaag najneaj icónan quiaj, meaach leaamomeaats leaw tarang. Sitiül tayar leaw ipiüng,lamembeol, lameaach majneaj omeaats. 16 Nganüysitiül ngo mayar leaw isaj, iyamb nop ijpüwmequiiüb, meamban mejawan majlüyiw quiajmanguiayiw. 17 Sitiül nej ngo mayar leaw isajan,isajan montangtang tiül moncanchiün mandeacüwmaquiüjpüw. Ndot átan ngo mayar leaw asajüw nej,iyacan atnej nop ngo mayar andeac Teat Dios,tengwüy atnej nop nesap mitomiün cambaj leawxeyay ngo majneaj arang.

18 ’Naleaing sasaj icon, meáwan leaw apmeoeliünwüx aaga iüt cam apmaoelich tiül cielo. Atonmeáwan leaw apmechejtiün wüx aaga iüt cam,apmachejtich tiül cielo aton.

19 ’Sasaj icon alinomb, masey sitiül ijpüw iconaningüy wüx iüt aleaic metüniün, noic nej imeajtsan,Xeteat Dios najlüy tiül cielo apmüüch. 20 Cosnguiajantanej niüng xenenguejow masey ijpüwarojpüw monyar sandeac, xique sajlüy quiajpinawan nejiw ―aj nejiw Teat Jesús.

21 Condom quiaj teat Pedro tamb matünmanguiay Teat Jesús, tasaj:


19

―Teat, ¿jondot nop aleaic marang wüx ximbas,cas ombas netam nawün wüx ximeaats leawataranga, leaw atüch ayaíwe? ―aj.

22 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Ngo nasaj ic áagan ayaíw; alndom mewün wüx

imeaats masey ayaíw ermiow gajpowüw (77) ―aj.

Tandeac andüy wüx nop najon nerang najiüt23 ’Tiül micambaj Teat Dios najlüy tiül cielo ajlüy

atnej tarang nop minatang nenajiüt wüx tandiümmajaw nguitow ajüchiw nej anopnopoj mimonbeolnej. 24 Tapots majaw wüx nguitow ajüch, quiajapeay quiaj maquiüraab niüng ajlüy nej nop leawajüch nej xeyay tomiün. 25 Aaga naxey quiajngondom mangüy leaw ajüch. Quiaj tapiüng aagaminatang nenajiüt majnapüw, majlüyiw ocueajalinop maquiiüb mintaj nej micual nej. At majnapmeáwan leaw almajiürüw para mawün mitomiünnej. 26 Condom aaga naxey quiaj taquieel micos nejtiüt teoleaj minatang nenajiüt matün ocueaj. Tasaj:“Teat, satün icueaj, ngwa mecül xic alquiripite, ndojsanangüy meáwan leaw salnajüch ic”, aj. 27 Quiajaaga natang nenajiüt tajmiüc omal omeaats majawnej. Tawün wüx omeaats nej nómban leawlamajüch aaga naxey quiaj, tapiüng tsajmbiümmamb. 28 Almaw quiaj aaga naxey nejüchay, quiajmangoch nop aquiiüb nej arang aweaag najiüt,almajüch nej quiriw tomiün. Quiaj tasap mapatsonic, landüy wüx apmambiy. Quiaj tasaj: “Nganüynganüy ingüy xetomiün”, aj. 29 Quiaj aaga naxeytaquieel micos nej tiüt, matün ocueaj, tasaj: “Satünicueaj teat, ngwa mecül xic alquiripite, ndojsanangüy meáwan leaw sajüch ic”, aj. 30 Aaganaxey quiaj ngome tandiüm macül nej, andǘübantamb mayac tiül manchiüc leaw ambich mangüymitomiün nej. 31 Wüx tajawüw aag ayaj alacasmonrang najiüt, xeyay ngo majneaj mayajcüw.Quiaj tambüw masajüw aaga minatang nenajiütmanguiay meáwan leaw lamarang aag naxey quiaj.32 Quiaj tapaj nej miün alinomb aaga minatangnenajiüt, tasaj nej: “¡Ique nop ic ngo majneajnerang xenajiüt! Ique meáwan leaw tejüch xic, aagayaj tawüniüs wüx ximeaats nómban, cos tetünxicueaj. 33 Jow nganüy ique, ¿neol ngo mejiür lastaalinop atnej tajiüras ic lasta?” aj nej. 34 Tajcüy xeyayaaga natang nenajiüt, quiaj tüüch mamb tiülmanchiüc macǘlan quiaj leaw ambich mangüymeáwan ajüch.

35 ’Atquiaj apmarang wüx imbasan Xeteat Diosnajlüy tiül cielo sitiül ngo mewüniün wüx imeajtsanmeáwan leaw arang wüx imbasan alinop ―aj nejiwTeat Jesús.

Teat Jesús apiüng wüx moncueateay(Mr. 10:1-12; Lc. 16:18)

Condom wüx Teat Jesús landoj masaj nejiwmeáwan aaga poch quiaj, quiaj taw Galileatamb andüy tiül iüt Judea, najlüy nonüt

necamb lam Jordán. 2 Tandüjpiw nej mamb xeyaynipilan. Meáwan tamongoch iün andeowüw.

3 Condom acas fariseos tambüw majawüw TeatJesús matüntüniw manguiayiw majawüw cuaneapmapiüng. Quiaj tasajüw:

―¿Alndom nop naxey macueat mintaj nej costarang cuajantanej leawa nej ngo mandiüm? ―ajüwnej.

4 Quiaj tasaj nejiw:―¿Ngomeaag meteowan tiül Mipoch Teat Dios,

niüng apiüng nej nerang nipilan, cos apiüng:“Tarang naxey at tarang najtaj”? 5 Aton tapiüng:“Nop naxey netam macueat miteat nej mimüm nej,maquiiüb mintaj nej. Quiaj apmajlüyiw nóiquian,atnej nop nipilan nejiw.” 6 Atquiaj langomeapmajlüyiw ijpüéj, apmajlüyiw nop nejiw cos noicomeajtsüw. Pares nejinguind ngondom müüchmecueatayej leaw Teat Dios lamüüch majlüynóiquian ―aj nejiw Teat Jesús.

7 Quiaj tasajüw nej:―¿Neol a Moisés tapiüng alndom nop naxey

macueat mintaj nej sitiül marangüch minawijquiawnejiw müjndiw mecueatayej nómban? ―ajüw nej.

8 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Moisés tapiüng alndom mecueatiün mintajan

cos tajaw nadam imeajtsan. Naleaing nomb ngomeatquiaj ajlüy. 9 Pero nganüy xique sasaj icon sitiülnop naxey macueat mintaj nej, acueátan, ngomenejiür naxey mintaj nej, condom aaga naxey quiajapmaquiiüb alinop, nej a naxey quiaj ajiür xeyaynisoet cos lamajiür minajtaj nej. Aton janeapmaquiiüb nop najcueat najtaj ajiür xeyay nisoetcos atnej majiür minajtaj nej aton ―aj nejiw.

10 Quiaj tapiüngüw minipilan nej:―Sitiül atquiaj ajlüy naél wüx aljane macueat

mintaj nej, nómban ngo majneaj majiüraranmintajaran ―awüw.

11 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Ngome meáwan nipilan alndom maiücüw wüx

aaga ipiüngan quiaj. Áagan leaw Teat Dioslamambeol müüch majlüyiw atánan quiaj. 12 Ajlüymonxey ajiür cuane wüx ngo mengoch owixaw:altiül atquiaj ajlüy nde wijquiaw; altiül aljane tarangnej wüx ombas nej; at altiül ngo mengoch owix cosxeyay andiüm marang minajiüt micambaj Teat Dios.Leaw ayaag alndom majlüy atánan quiaj, ngomengoch owix, pues najneaj ―aj nejiw.

Taquiüraab niüng ajlüy Teat Jesús acas namixnine

(Mr. 10:13-16; Lc. 18:15-17)

13 Condom taquiüraab niüng ajlüy nej acas namixnine matepeayiw Teat Jesús, mayac owix nej wüxomalüw nejiw, matün monajneaj ocueaj Teat Diosmüüch nejiw. Minipilan nej taliquiaw ajcüwmonquiiüb namix nine. 14 Quiaj Teat Jesús tapiüng:

―Ijchan miünüw a namix nine niüng sajlüy, ndemepalan. Cos ocueajiw nejiw micambaj Teat Diosnajlüy tiül cielo ―aw.


20

15 Quiaj tajend omalüw namix nine, ndoj tawquiaj.

Nop nejiür xeyay, tandeac aweaag Teat Jesús(Mr. 10:17-31; Lk. 18:18-30)

16 Condom tajngot nop majaw Teat Jesús, tatünnej manguiay, tasaj:

―Teat, sajaw ique najneaj irang. Nganüy isaj xicTeat, ¿cuane najneaj netam naranga para namb tiülcielo nacül quiaj meáwan nüte? ―aj nej.

17 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―¿Neol tepiüng xique nerangas najneaja?

Nejinguind nipilan ngo marang najneaj. Áagan TeatDios arang najneaj. Nganüy sitiül indiüm meambtiül cielo, netam merang meáwan leaw tapiüng TeatDios marangüch ―aj.

18 Quiaj tasaj nej aaga naxey quiaj:―¿Ngün? ―aj.Teat Jesús tasaj nej:―Nde membiy nejinguind; nde mejiür pálwüx

najtaj; nde merneed; nde mendeac ngo maleaingwüx ombas alinop; 19 iyar andeac miteat mimüm;aton ijiür lasta alinop atnej ijiürüy lasta iquiáyanquiaj ―aj nej Teat Jesús.

20 Quiaj tasaj nej aaga naxey quiaj:―Teat, meáwan aag ayaj sayac wüx ximeaats

narang nde quich xic. ¿Cuane alinoic netamnaranga? ―aw.

21 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Sitiül indiüm merang leaw palan, quiür inüüb

meáwan leaw almejiür, condom imbaag ombeatmeaach leaw nipilan ngo majiür. Ndoj tewiünmendüüb xic merang xenajiüt. Atquiaj apcanchiümmeáwan nembeatmbeat leaw apmeaand alinoic nüttiül cielo ―aj nej.

22 Wüx tanguiay aag ayaj, quiaj tamix omeaats,taw quiaj, cos nej ajiür xeyay cuajantanej, ngomandiüm mandrooch ombas.

23 Quiaj Teat Jesús tasaj minipilan nej:―Naleaing sasaj icon xeyay naél ocueajiw ajcüwa

monjiür xeyay cuajantanej majmeliw tiül micambajTeat Dios. 24 Sanandüy wüx nasaj icon alinomb,ngo maél mamong teowil nots ndiüc nop camello,ngo matnej aél ocueaj nop nejiür xeyay, majlüy tiülmicambaj Teat Dios ―aj nejiw Teat Jesús.

25 Wüx tanguiayiw aag ayaj minipilan nej xeyaymbayatoj, tetünayej menguiayayej:

―Sitiül atquiaj ajlüy, ¿jane alndom maw wüx asoetneje? ―awüw.

26 Quiaj Teat Jesús tajaw teombasüw nejiw,tapiüng:

―Nipilan ngondom mawün wüx asoet nejinguind;pero Teat Dios ngo maél majaw aag ayaj cos nejalndom marang cuajantanej ―aj nejiw.

27 Condom Pedro quiaj tasaj nej:―Teat, xicona lanacueatiün meáwan leaw

tajiürasan para nandüjpiün ic. Jow nganüy, ¿cuanesanaxoman wüx? ―aj nej.

28 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―Naleaing sasaj icon, alinoic nüt wüx Teat Diosapmüüch marang jayats meáwan cuajantanej leawajlüy wüx iüt, wüx Teat Naxey apmasap najneajayniüng chetej marang natang nenajiüt, apmajlüyquiaj gajpiüp (12) niüng chetejow montangtangmonajiüt, niüng icona leaw mondüüb xicapchetemeron mejawan wüx asoetiw ajcüwagajpiüp (12) ajlüy nipilan acualaats Israel. 29 At atonjangantanej monyar sandeac leaw acueat aniüngnej, acueat miteat nej, mimüm nej, micoj nej,michiig nej, mintaj nej, micual nej, tengwüymacueat miíüt nej para mandüüb xic, apmajlüynajneaj. Apmüjndiw xeyay, ngo matnej leawtacueatiw wüx a iüt cam, aton apmapacüw tiül cielomeáwan nüt. 30 Naleaing jane ayaag atnej alwüxatam ajlüy nganüy, alinoic nüt apmajlüy chingüy; atjane ayaag chingüy nej nganüy, alinoic nütapmajlüy natang tiül micambaj Teat Dios ―aj nejiwTeat Jesús.

Andeac andüy wüx monrang najiüt

Aton tasaj nejiw Teat Jesús:―Cos tiül micambaj Teat Dios najlüy tiül

cielo, ajlüy atnej tarang nop nateaterannejiür iüt. Cos nej taw ǘmban arraw mayambmonrang najiüt macojchiw najün uva. 2 Wüx taxommonrang najiüt, tasoiquiw apmangüyaranüw noicnüt noicnoic tomiün nasoic denario. Quiaj tüüchmambüw marangüw minajiüt nej. 3 Condom tawalinomb wüx lapeay pinawan ajüy nüt. Quiaj taxomtiül plas alacas monxey tenguial ayambüw najiüt. 4

Quiaj tasaj nejiw: “¿Ngwüy tabaatsa, merangannajiüt tiül xecorrül mecojchiün xeúva? Ndojsanangüy icon atnej netam”, aj nejiw. Quiajtambüw. 5 Camüm taw alinomb aaga neneay najiütlaámb aplembem nüt, at wüx lanchejliow nüt aton.Átan taxom monrang najiüt atnej tilüy quiaj. 6

Condom taw alinomb lamitiüt nüt, níüngan taxomalacas aliw tiül plas, ngo maxomüw najiüt. Quiajtasaj nejiw: “¿Neol tejlüyíünan ningüy pal nüte; ngomexoman najiüta?”, aj nejiw. 7 Quiaj tapiüngüw:“Cos nejinguind ngo miün mayamb xicon”, awüw.Quiaj aaga neneay najiüt tasaj nejiw: “Quiüranirangan najiüt tiül xecorrül aton, ndoj sanangüyicon atnej netam”, aj nejiw. 8 Wüx laǘmb tiüt aaganüt, quiaj aaga neneay najiüt tasaj aaga naxey leawtayac majlüy wüx majaw monrang najiüt: “Iwüniwtiül najiüt, ingüy minajiütüw nejiw. Ingüy ajan wüxteoj mapeay, ndójwüx leaw mbas mapeay”, aj. 9

Wüx tapeayiw ajcüw monrang najiüt leaw tajmeliwlamitiüt nüt, tangüyeranüw palan noicnoic denarioanopnopoj. 10 Condom wüx tatüch nejiw leawmbas majmeliw tiül najiüt, apiüngüw a nejiwapmüjndiw wüx alquiriw; naleaing tüjndiw atówannej aton noic denario. 11 Tayariw, pero naleaingtajcüyiw, tandeacndeacüw wüx ombas aaga neneaynajiüt. 12 Tasajüw: “Ajcüwa teoj majmeliw tiül najiüt,¿wül arangüw najiüta? Áagan noic ores tarangüw,pero ique tengüy atow nej ingüy xicon. Nganüy


21

xicona tarangasan xeyay najiüt, sandeowan tiülnerraar mbich nüt”, ajüw nej. 13 Quiaj tapiüng aaganeneay najiüt, tasaj nop nerang najiüt: “Amigo,xique ngo narang nicuajind ngo majneaj wüximbasan. ¿Neol ngwa, landoj lamandeacaatsasanangüy icon noic denario? 14 Iyar leaw sangüy icquiaj, quiür. Xique sandiüm nüüch aaga teojmapeay atow nej süüch ic. 15 ¿Neol, ngome alndomnarang leawa xic sandiüm wüx xetomiüna? ¿Ngwüy,ngo majneaj mejaw xic ajcan sandiüm nambeolnejiw aton?” aj. 16 Aton tapiüng Teat Jesús:

―Altiül leawa mbas nejiw, apmajlüyiw teoj, atleawa teoj nejiw apmajlüyiw mbas. Cos xeyayiwleaw najpajüw, pero napateayiw leaw narriüjtüch―aw.

Tandüy wüx mapiüng apmambiyeran(Mr. 10:32-34; Lc. 18:31-34)

17 Wüx Teat Jesús aliw tiül tiiüd laambüw andüyiwJerusalén, quiaj tawün nejiw mbiüjlatoj mbeay tiiüdajcüwa gajpiüp (12) minipilan nej, tasaj:

18 ―Nganüy laambaats andüyiiüts Jerusalénniüng Teat Naxey apmayacüch teowixawmontangtang miteaats at ajcüwa mondüy wüxaaga poch tüünd Moisés. Quiaj apmapiüngüwmandeow. 19 Aton apmayacüw nej teowixawnapeay miün nipilan, apmitsojow nej,apmawüjchiw, ndoj apmambiyaw wüx cruz. Peronaleaing wüx er nüt apmapac alinomb ―aj nejiwTeat Jesús.

Leaw tatün mimüm Jacobo y Juan(Mr. 10:35-45)

20 Condom nop najtaj mimümüw a Jacobo at aJuan, micual nejiw Zebedeo, tamb nóiquianmaquiüjpüw majawüw Teat Jesús. Taquieel tiütmicos nej teombas cos andiüm matün alcuane. 21

Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―¿Cuane indiüm, müm? ―aj nej.Quiaj tapiüng aaga najtaj:―Teat, wüx nüt apchetemear merang natang

nenajiüt tiül micambaj, ijchaw chetemoj ajcüwaxecual cam aton, nop amb wüx miác iwix alinopamb wüx miquiamb ―aw.

22 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Ngo mejawan leaw itüniün. ¿Ngwüy alndom

memongochiün xeyay necoye atnej xiquesanamongoche? ¿Ngwüy alndom mendeowanaatnej xique sanandeowa? ―aj nejiw.

Quiaj tapiüngüw:―Alndom ―awüw.23 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing, netam memongochiün xeyay necoy

atnej xique sanamongoch, aton apmembiyaranan;pero aaga ipiüngan chetemeron wüx xeác y wüxxequiamb, mbich aag ayaj ngome xique alndomnüüch aljane, néjan quiaj Xeteat ajlüy wüx müüchleaw lamateots müüch ―aj.

24 Wüx tanguiayiw aag ayaj ajcüw algajpowüw(10) minipilan nej, quiaj tajcüyiw; ngo majneajmajawüw ajcüw alijpüw nechiigayej quiaj. 25

Condom Teat Jesús tapaj masaj nejiw, tapiüng:―Lamejawan nguineay arangüw monajiüt tiül

meáwan cambaj, cos arangüw apatüw atnejlamaneayiw nómban meáwan nipilan leaw ajlüyiwwüx; átan minatangüw nejiw ngo majiürüw lastanejinguind. 26 Pero tiül icona ngondom meranganatquiaj. Cos jane andiüm marang natang tiül iconanetam mambeol icon. 27 Aton sitiül aljane tiül iconaandiüm marang más netam ajlüy, netam marangatnej nop nembeol. 28 Atquiaj ajlüy wüx a TeatNaxey cos nej ngo miün mambeolaran, nej tiünmambeol meáwan nipilan, at mandeow mangüyasoet xeyay nipilan ―aj nejiw.

Teat Jesús tüüch majneaj ijpüw somb(Mr. 10:46-52; Lc. 18:35-43)

29 Wüx tawüw tiül cambaj Jericó xeyay nipilanalmandüjpiw Teat Jesús. 30 Aliw quiaj ijpüw monxeynesomb, alchetemoj mbeay tiiüd. Wüx tanguiayiwTeat Jesús namong, quiaj tepajüw, tapiüngüw:

―¡Teat Naxey, micual teat David, ijiür xicon lasta!―awüw.

31 Ajcüwa nipilan taliquiaw nejiw mapalüwombeayiw, naleaing nejiw tepajüw napac,tapiüngüw:

―¡Teat Naxey, micual teat David, ijiür xicon lasta!―awüw.

32 Quiaj lembet Teat Jesús, tapaj ajcüwa sombquiaj, tatün manguiay nejiw, tapiüng:

―¿Cuane indiüman metüniün wüx ximbasa? ―ajnejiw.

33 Quiaj tasajüw nej:―Teat, sandiüman ram xeniüjcan ―ajüw nej.34 Quiaj Teat Jesús tajmiüc omal omeaats majaw

nejiw, tayac owix wüx oniüjcüw nejiw. Andǘübanajneajiw, nómban rat oniüjcüw. Condom tambüwmandüjpiw Teat Jesús aton.

Teat Jesús tajmel tiül Jerusalén(Mr. 11:1-11; Lc. 19:28-40; Jn. 12:12-19)

Wüx laliüc matüchiw Jerusalén, tapeayiwtiül cambaj Betfagé niüng ajlüy mitiücOlivos. Quiaj Teat Jesús tüüch mamb ijpüw

minipilan nej. 2 Tasaj:―Quiüran tiül aaga cambaj najlüy alareng niüng

ajlüyiiüts. Quiaj apmexoman nop bur neóel,almaquiiüb nop quicheech bur micual nej. Ichejtiün,iquiüjpan miün. 3 Sitiül aljane aleaic masaj icon,isajan: “Teat Naxey apmetam nej, ndoj apmatsoriichalinomb”, irajan ―aj nejiw Teat Jesús.

4 Atquiaj tajlüy para majlüy atnej tapiüng nopnendeac andeac Teat Dios, cos tapiüng:

5 Isajan a cambaj Jerusalén:“Ijawan, jogüy minatang nenajiüt icueajiün, aliüc

majaw icon,Nej ngome nerangrangüy, najneaj omeaats;


ajtep nop quicheech bur, micual nej nop burnemalmal naǘm”, aw.

6 Quiaj tambüw minipilan nej. Tarangüw meáwanatnej lamasaj nejiw Teat Jesús. 7 Taquiüjpüw miün abur maquiiüb micual nej. Quiaj tapojchiw teopechiwa bur apixaw nejiw. Condom Teat Jesús tajtepchetem wüx. 8 Meáwan nipilan, tapüjchiw tiütapixaw nejiw tiül tiiüd, altiül tapoliw omal xiülmayacüw tiüt tiül tiiüd. 9 Ajcüwa nipilan quiajteapajüw napac, átan namong ombas, átan aliüctamiün, tenguial mapiüngüw:

―¡Najneajay arang micual teat David! ¡Nangajajlüy aaga niün, üüch nej miün Teat Dios! ¡Najneajayajlüy Teat Dios tiül cielo! ―awüw.

10 Condom wüx Teat Jesús tajmel tiül cambajJerusalén meáwan nipilan tendeacndeacüw wüx,tatüniw manguiayiw:

―¿Jane aag ayaja? ―awüw.11 Altiül nipilan tapiüngüw:―Aag ayaj aaga Jesús naw tiül cambaj Nazaret tiül

Galilea. Nej nop nendeac andeac Teat Dios ―awüw.

Tawün tiül a nadam nangaj iüm leaw ngo metammajlüy quiaj

(Mr. 11:15-19; Lc. 19:45-48; Jn. 2:13-22)

12 Condom Teat Jesús tajmel tiül aaga nadamnangaj iüm ocueaj Teat Dios. Quiaj tapots mawünmeáwan monüjpeay at mongalüy leaw aliw tiül.Aton tatech ninguiün mimesüw mongowüüchtomiün, at mibangüw monüüb palom. 13 Tasajnejiw:

―Tiül Nangaj Mipoch Teat Dios apiüng: “Saniüngajlüy niüng apmatajcüch orar”, aw Teat Dios. Peroicona lamerangan aaga nangaj iüm cam atnejniüng axotüy moneed ―aj nejiw Teat Jesús.

14 Tambüw majawüw nej tiül nadam nangaj iümleaw nesomb at leaw necoex, nej tataag nejiwmajneaj. 15 Ajcüwa montangtang miteaats atmondüy wüx aaga poch tüünd Moisés tajcüyiw wüxtajawüw meáwan najneajay ateócan leawteamarang Teat Jesús; at wüx tanguiayiw nguineaya namix monguich teapajüw tiül nadam nangajiüm, cos teamapiüngüw: “¡Najneajay arang micualmixejchiiüts David!” awüw. 16 Tasajüw Teat Jesús:

―¿Quia ngo menguiay cuane teamapiüngüw wüxique ajcüw ayaja? ―ajüw nej.

Quiaj tasaj nejiw:―Ajaj, teananguiay. ¿ Jowa icona ngomeaag

meteowan tiül Mipoch Teat Dios? niüng apiüngatcüy:Xique lanayac teombeayiw namix monguich at

namix nine aaga poch mapiüngüw najneajay irang―aj nejiw Teat Jesús.

17 Condom taw quiaj tacueat nejiw, tamb andüytiül cambaj Betania. Quiaj tacül aaga ongwiiütsquiaj.

Teat Jesús talic a toc(Mr. 11:12-14, 20-26)

18 Wüx rat tiüt, quiaj tamb Teat Jesús andüyJerusalén alinomb. Wüx aleamb tiül tiiüd tind üet.19 Tajaw noic owil toc almbeay tiiüd. Quiaj tambmajaw, naleaing ngo maxom wüx nicuajind, áaganaóp majlüy wüx. Quiaj Teat Jesús tasaj aaga toc:

―¡Aleaw atogüy ümb minüt, lango mejiür ióngnómban! ―aj.

Quiaj tawaag a toc. 20 Wüx tajawüw aag ayajminipilan nej mbayajow. Tasajüw Teat Jesús:

―¿Neol nguineay ajen awaag a toc quiaja?―ajüw.

21 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing sasaj icon, sitiül naleaing iyacan

imeajtsan wüx xique, ngo mechiwean imeajtsan,alndom merangan cuajantanej. Ngome áagan wüxtoc quiaj alndom merangan, alndom mesajan aagatiüc quiaj: “Iriow ningüy, quiür indüy tiül ndec”,merajan, y atquiaj apmajlüy. 22 Meáwan leawapmetüniün wüx apmetajcan orar, apmeajndiünsitiül ipiüngan tiül imeajtsan alndom majlüy ―ajnejiw.

Tasajüw Teat Jesús nguiane tayar minajiüt nej(Mr. 11:27-33; Lc. 20:1-8)

23 Condom Teat Jesús tajmel tiül nadam nangajiüm. Wüx tenguial aquiaach nipilan, quiaj tambüwmajawüw nej montangtang miteaats atmontangtang monajiüt tiül nipilan israel. Tatüniwnej manguiayiw, tapiüngüw:

―¿Nguiane iyar minajiüt merang aag ayaja? ¿Janeneech ique? ―awüw.

24 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―At a xique aton sanatün nanguiay icon noic

poch. Sitiül apmesajan xic, at a xique aton sanasajicon nguiane nayar xenajiüt narang aag agüy. 25

Jow a Juan, wüx tüüch yow nipilan, ¿jane tasaj nejmarang aag ayaja? ¿Diosa, ngwüy nipilana? ―ajnejiw.

Quiaj tendeacndeacüw nejeyéjan quiaj,tapiüngüw:

―Sitiül apmapiüngaats Teat Dios neech nej miün,quiaj apmasaj icoots: “¿Neol ngo meyariün andeacneje?” apmaw. 26 Sitiül apmapiüngaats nipilan,pues imbolaats mandüyiiüts cambaj, cos meáwannipilan apiüngüw aaga Juan quiaj nop nendeacandeac Teat Dios nej ―awüw.

27 Áag tasajüw Teat Jesús:―Ngo najawan ―awüw.Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―At a xique aton ngo nasaj icon jane neech xic

niün narang leaw teanarang cam ―aj nejiw.

Andeac andüy wüx ijpüw nacualaran28 Aton tasaj nejiw:―¿Cuane ajiür meyajcan aaga sanandeac cama?

Tajlüy nop naxey ajiür ijpüw micual nej. Condom


22

tamb matüch niüng ajlüy nop, tasaj: “Nganüyxecual, quiür irang najiüt tiül micorrül xeúva”, aj. 29

Quiaj tasaj nej micual nej: “Ngo mind”, aw. Ndojleaad omeaats ngo majneaj arang, quiaj tambmarang najiüt. 30 Condom aaga naxey tamb majawalinop micual nej. Tasaj níüngan atnej landoj masaja nop. Quiaj tapiüng micual nej: “Najneaj teat,sanamb”, aw. Ndoj ngo mamb. 31 ¿Jow nganüy,ngün tiül nejiw tarang leaw andiüm miteatiw nejiw?―aj nejiw Teat Jesús.

Quiaj tapiüngüw:―Aaga nasoic ombas ―awüw.Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing sasaj icon, ajcüwa monsap mitomiün

cambaj at monjüyjüy montaj apmajmeliw ombastiül micambaj Teat Dios, ngo mat icona. 32 Cos aagaJuan neech yow tiün masaj icon nguineaymerangan najneaj, pero icona ngome teyariünandeac nej. Pero altiül ajcüwa monsap mitomiüncambaj, aton altiül monjüyjüy montaj tayariw nejandeac. Icona masey tejawan aag ayaj, ngo leaamimeajtsan mecueatiün irangan ngo majneaj,meyariün andeac nej.

Andeac andüy wüx ngo majneaj monrang najiüt(Mr. 12:1-12; Lc. 20:9-19)

33 ’Inguiayiün alinoic leaw sanasaj icon: Tajlüynop nateateran tapiür xeyay owil uva tiül micorrülnej, tarang najneaj owil corrül. Condom tarang noicpil tiüt tiül piedra niüng apmacuüücharan najün uvamaw miyow nej. Aton tarang nop najal oleaj iümnasoic torre niüng alndom macüleran cawüxmajiürüch a corrül.

’Ndoj tayac teowix nipilan aaga corrül quiaj, castamb andüy alinoic iüt. 34 Wüx lamatüch a nütmapeederan najün uva, quiaj aaga neneay corrültüüch mamb acas monbeol nej majawüw monrangnajiüt, mayariw leaw netam müünd neneay iüt. 35

Naleaing ajcüwa monrang najiüt tasapüw ajcüwamonbeol. Nop tatoliw, alinop nómban tambiyaw,alinop taloxiw. 36 Aaga neneay iüt quiaj tandüy wüxmüüch mamb alacas monbeol nej. Atanejtarangüch wüx ombasüw aton.

37 ’Ndójwüx quiaj tüüch mamb micual nej, costapiüng: “Netam mayariw andeac xecual”, aw. 38

Naleaing ajcüwa monrang najiüt, wüx tajawüwmicual neneay iüt, quiaj tapiüngüw nejíwan quiaj:“Nej aag ayaj apmeneay aaga corrül cam. Tabaatsmambiyaats, ndoj icoots apmaneayiiüts a iüt cam”,awüw. 39 Quiaj tasapüw mawüniw tiül corrül, ndojtambiyaw nómban.

40 ’Jow, wüx apmapeay aaga naxey neneay iüt,¿cuane apmarang wüx ombasüw ajcüwa monrangnajiüt quiaja? ―aj nejiw.

41 Quiaj tapiüngüw:―Aaga neneay iüt apmambiy ajcüwa ngo majneaj

monrang najiüt quiaj, ngome apmajiür nejiw lasta.Condom aaga iüt apmayac teowix alinoic ajlüymonrang najiüt para alndom müjchiw nej leaw

netam müünd wüx apmatüch a nüt mapejtichnajün uva ―awüw.

42 Condom tasaj nejiw Teat Jesús:―¿Neol, ngo meteowan nguineay apiüng tiül

Mipoch Teat Dios? cos apiüng:Aaga piedra leaw taloxiw ninguiün monrang iüm,nganüy laíün marang xeyay netam piedra tiül

oxing iüm.Teat Dios nerang aag ayaj,ajawaats aag ayaj xeyay najneaj, aw.

43 ’Pares sasaj icon langome apmejlüyiün tiülmicambaj Teat Dios. Apmüünd palpálwüx nipilanleaw apmarang atnej andiüm Teat Dios. 44 Janeapmajmiüc wüx aaga piedra quiaj apmapol nej.Pero sitiül aaga piedra quiaj apmajmiüc wüx ombasaljane, nómban apmacuiaach nej tiüt ―aj nejiw.

45 Ajcüwa montangtang miteaats y fariseos, wüxtanguiayiw leaw teamandeac Teat Jesús, quiaj leaadomeajtsüw aag ayaj andüy wüx ombasüw nejiwamb apiüng. 46 Quiájan tandiümüw masapüw nej;pero naleaing timboloj mandüyiw cambaj, cosmeáwan nipilan apiüngüw Teat Jesús nop nejnendeac andeac Teat Dios.

Andeac andüy wüx nop nengoch owix

Teat Jesús tandüy wüx alinomb masaj nejiwacas poch ngome aleaing miün, tapiüng:

2 ―Tiül micambaj Teat Dios ajlüy atnejarang nop minatang nenajiüt, tayac nangos nütwüx angoch owix micual nej. 3 Tüüch mambüwmimonbeol nej majanüw leaw najpajüw niüng aaganengoch owix. Naleaing ajcüwa najpajüw quiaj, ngomandiümüw mambüw. 4 Tandüy wüx müüchmamb alacas mimonbeol nej, tasaj: “Isajan ajcüwalandoj iün majpajüw: Landoj lajlüy leawapmüeteran, lanambiy xeboy, at leaw naxipxipxenimal. Meáwan lajlüy, isajan miünüw niüngnengoch owix”, aj nejiw. 5 Ajcüwa iün majpajüwquiaj, ngo mandiümüw. Nop tamb tiül corrül, alinoptamb menüjpeay. 6 Alacas tasapüw ajcüwamonbeol, quiaj tapots matoliw, ndoj tambiyawnómban. 7 Wüx tanguiay aag ayaj a minatangnenajiüt tajcüy xeyay, tüüch mambüw misoldadosnej mandrojchiw ombas ajcüwa ngo majneaj nipilanquiaj, mambel micambajüw nejiw. 8 Condom quiajtasaj mimonbeol nej: “Meáwan lajlüy, pero ajcüwanajpajüw ngo metamüw nicuajind. 9 Nganüyquiüran meáwan tiül tiiüd, isajan nipilan leawapmexoman ich miünüw ningüy niüng nengochowix”, aj nejiw. 10 Quiaj tambüw tiül tiiüd ajcüwamonbeol quiaj, tapots masojnongoj meáwannipilan leaw axomüw, masey monrang najneaj,masey monrang ngo majneaj. Condom chipiow anden niüng nengoch owix.

11 ’Condom aaga minatang nenajiüt quiaj tajmelmajaw meáwan monlüy quiaj. Quiaj tajaw altiül nopngo masooig apix nej atnej netam majiür monambniüng nengoch owix. 12 Quiaj tasaj: “Amigo, ¿neolnguineay tejmel ningüy sitiül ngo mesooig leaw


asoijquiw monamb niüng nengoch owixe?” aj. Aaganaxey quiaj lombójan, ngo mendeac. 13 Quiaj aagaminatang nenajiüt tasaj mimonbeol nej: “Isapan,itsajcan oleaj owix, iloxiün ninguiün tiül ngomajneaj tiül pojniün niüng ajlüy monjiünts, niüngaporros olüiqueran”, aj nejiw. 14 Cos xeyaynajpajüw, pero napateay narriüjtüch ―aw TeatJesús.

¿Netam majwan tomiün andüy tiül Roma?(Mr. 12:13-17; Lc. 20:20-26)

15 Condom tawüw quiaj ajcüwa fariseos, tapotsmandeacndeacüw nguineay alndom masapüw TeatJesús wüx leaw apmandeac. 16 Quiaj tüjchiw mambminipilanüw nejiw at alacas minipilan Herodesmasajüw Teat Jesús, tapiüngüw:

―Teat, sajawan ique xeyay indiüm mejawmanderac leaw naleaing, aton iquiaach leaw apiüngTeat Dios atnej netam. Ique ngo mepiüng wüx leawandeac nipilan. Aton ique ngo meamb wüx mejawjane netam jane ngwüy. 17 Sandiüman nanguiayiünleaw apmepiüng Teat. ¿Naleaingue netam majwantomiün müünd a minatang nenajiüt nenüt César,ngwüy ngo metama? ―ajüw nej.

18 Naleaing Teat Jesús cos lamajaw neol tatüniwmanguiayiw, quiaj tasaj nejiw:

―¡Icona monwüyay arang najneaj! ¿Neoltendiüman mesapan xic wüx leawa sanapiünga? 19

Chiün najaw aaga tomiün leaw apmüünd minatangnenajiüt ―aj nejiw.

Quiaj tüjchiw nej majaw noic tomiün nasoicdenario. 20 Almajaw, quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―¿Jane mitey, jane minüt alwüx a tomiün cama?―aj nejiw.

21 Quiaj tasajüw nej:―César ―awüw.Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Ijchan a César leaw ocueaj nej, at aton ijchan

Teat Dios leaw ocueaj nej ―aj nejiw.22 Wüx tanguiayiw aag ayaj mbayajow

manguiayiw, acueatíwan nej, tawüw quiaj.

Wüx apmapacaran tiül mondeow(Mr. 12:18-27; Lc. 20:27-40)

23 Tíülan aaga nüt quiaj tapeayiw majawüw TeatJesús acas saduceos. Ajcüw ayaj apiüngüwmondeow langome apmapacüw alinomb. Tatüniwmanguiayiw:

24 ―Maestro, teat Moisés apiüng sitiül nop naxeymandeow, nganaw majiürüw micualüw nejiw,michiig nej netam mengoch owix aweaag aagalemben omal najtaj quiaj, majiürüw micualüw nejiwatnej majlüy micual micoj nej. 25 Atquiaj tajlüy tiülxicona, cos tajlüy ayaíw monxey nop necual nejiw.Aaga natang tiül nacojaran tengoch owix, ndojtandeow nganaw majiürüw micualüw nejiw.Condom michiig nej tengoch owix aweaag aagalemben omal quiaj. 26 Atanej tajlüy wüx michiig nej,tandeow aton. Condom átan amb alinop michiig

nej. Atquiaj tengoch owixaw maquiüjpüw aaganajtaj meáwan ajcüwa ayaíw monxey. 27 Ndójwüx,nejay a najtaj tandeow. 28 Jow alinoic nüt wüxapmapacaran tiül mondeow, ¿ngün tiül nejiwajcüwa ayaíw monxey apmaquiüjpüw aaga najtajquiaja, cos meáwan tengoch owixaw maquiüjpüw?―ajüw nej.

29 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―¡Ngo mejawan cuane teamendeacan quiaj, cos

ngo mejawan cuane ajlüy tiül Mipoch Teat Dios;aton ngo mejawan cuane alndom marang TeatDios! 30 Cos wüx apmapacaran alinomb ngomeapmequiiübayej, cos apmajlüyeran nóiquian atnejángeles ocueaj Teat Dios najlüyiw tiül cielo. 31

Nganüy wüx aaga ipiüngan apacaran tiül mondeow,¿neol, nómban ngomeaag meteowana nguineayapiüng Teat Diosa? Cos apiüng: 32 “Xique MidiosAbraham, Midios Isaac, Midios Jacob, ajcüw tajlüyiwtanomb”, aw. Cos Teat Dios ngome Midiosüwmondeow, nej Midiosüw leaw almapac ―aj nejiwTeat Jesús.

33 Nipilan wüx tanguiayiw aag ayaj mbayajowmanguiayiw aquiaach.

¿Ngün tiül a poch tüünd Moisés alwüx atam?(Mr. 12:28-34)

34 Wüx ajcüwa fariseos tanguiayiw nguineay TeatJesús lamüüch mapalüw ombeayiw a saduceos,quiaj canchiütoj. 35 Condom nop tiül nejiw, nopnendüy wüx minawiig Moisés, tatün manguiay TeatJesús majaw cuane apmapiüng, tasaj:

36 ―Maestro, ¿ngün tiül aaga poch tüünd Moisésmás xeyay netam marangüche? ―aj.

37 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―“Netam mendiüm Teat Dios con imeaats, con

miespíritu, con mifis aton.” 38 Aag ayaj alwüx atam,ombas netam marangüch. 39 Alinoic andǘübanlandiüm atnej, apiüng: “Ijiür lasta jangantanej atnejijiürüy lasta iquiáyan quiaj”. 40 Naw wüx aagaijquiaw poch andeac Teat Dios quiaj, ajlüy meáwanpoch leawa Moisés tayac, at leaw taquiajchiwmondeac andeac Teat Dios ―aj nej Teat Jesús.

¿Jane mixeech a Cristo?(Mr. 12:35-37; Lc. 20:41-44)

41 Wǘxan canchiüjow quiaj a fariseos, quiaj tatünmanguiay nejiw Teat Jesús.

42 Tapiüng:―¿Cuane ipiüngan wüx aaga Cristo, aag

lapiürang aliüca? ¿Jane mixeech neje? ―aj nejiw.Quiaj tapiüngüw:―David ―awüw.43 Condom Teat Jesús tasaj nejiw:―Neol, nguineay a David tasaj: “Teat Naxey”, maj,

wüx tandeac leaw tasaj nej Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios, cos tapiüng:

44 Teat Dios tasaj a Teat Naxey, aaga Cristo:“Cheter ningüy amb wüx xeác,


23

leaw ndoj nayac moncüy majaw ic maquiejliwmicosüw nejiw timbas”, aw.45 ¿Nguineay alndom mapiürang David mixeechaaga Cristo, sitiül nejay David tasaj: “Teat Naxey”,maja? ―aj nejiw Teat Jesús.

46 Quiaj nejinguind ngondom mangoch nejandeac. Ajan wüx aaga nüt quiaj nejinguind ngometandüy wüx matün manguiay nej nicuajind.

Tandeac wüx fariseos y wüx mondüy wüx a pochtüünd Moisés

(Mr. 12:38-40; Lc. 11:37-54; 20:45-47)

Condom Teat Jesús tasaj minipilan nej, ataltigüy nipilan aton, tapiüng:

2 ―Ajcüwa mondüy wüx aaga pochtüünd Moisés, at ajcüwa fariseos chetetoj niüngchetet a Moisés maquiajchiw wüx leawa nejtapiüng. 3 Icona netam meyariün leaw aquiajchiw,netam merangan leaw apiüngüw; pero naleaing,nde merangan atnej arangüw nejiw, cos nejiwaquiajchiw najneaj, pero ngo marangüw atnej. 4

Nejiw üjchiw nipilan mamalüw leaw xeyay naǘmngondom mamalüw; pero nejiw ngo mandiümüwmarrejquiw aag ayaj masey naag nots micualowixaw. 5 Meáwan leaw arangüw, arangǘwanmajaw nejiw nipilan. Xeyay andiümüw maoeliwteombas omalüw at wüx owixaw nejiw aaga nineiquial acas Mipoch Teat Dios atnej ajlüyaymarangüw. Naleaing nejiw xowüy andiümüwmayacüw leaw nadamdam. Aton apixaw nejiw leawasoijquiw ajiür najaljal misoots nej ngo matnej leawasoijquiw meáwan nipilan. 6 Aton wüx ajlüy monetxowüy ayambüw chetemoj niüng ajlüy natangtangmonajiüt. Átan ayambüw chetemoj niüng alndommalombaranüw tiül sinagogas. 7 Aton xowüyandiümüw matepeay nejiw nipilan tiül plas, xowüyandiümüw masoiquiw Rabí, Rabí, majowiw.

8 ’Icona nde meyambyamban mesoiquiün Rabí,cos meáwan icona ijlüyiün atnej nerchiigayon,nercojayon itowtowíün ijlüyiün. Áagan nopnequiaach icon ajlüy, aag ayaj a Cristo leawlapiürang aliüc. 9 Nde mepiüngan wüx nejinguindningüy wüx a iüt cam: miteatiiüts, merawan, cosáagan Teat Dios najlüy tiül cielo alndom mepiünganwüx miteatiiüts. 10 Nde mendiüman mesoiquiünminatang icon, cos áagan a Cristo leaw lapiürangaliüc, nejay minatangan. 11 Jane ayamb nguineaymambeol jangantanej tiül icona, aag ayaj ajlüy atnejnatang tiül icona. 12 Cos jane ayaag nej natang,apmüünd marang nop ngo membeat nicuajind;aton jane ayaag nej ngo membeat, nej apmarangnatang.

13 ’¡Pobre icona, mondüy wüx aaga poch tüündMoisés, at aton icona fariseos, ndeac mbeay! ¿Neolipalan a nipilan, ngo meajchiün majmeliw tiülmicambaj Teat Diosa? Icona ngo mendiümanmejlüyiün tiül, aton ngo meajchiün majmeliw leawandiümüw majmeliw.

14 ’¡Pobre icona, mondüy wüx aaga poch tüündMoisés, at icona fariseos, ndeac mbeay! Cos inojtiünaniüngüw monlemben omal montaj at meáwanalmajiürüw; ndoj itajcan orar xeyay para majaw iconnipilan, nguineay alndom mexotan irangan ngomajneaj, aag ayaj imbeayíünan. Cos temeranganatquiaj, apmajmel xeyay isoetiün.

15 ’¡Pobre icona, mondüy wüx a poch tüündMoisés, at icona fariseos, ndeac mbeay! Cosijüyjüyiün nguiajantanej wüx iüt, aton tiül ndec,meyamban nipilan mandüjpiw wüx nguineayirangan. Wüx lamandüjpiw leaw irangan, quiajlameajchiün marangüw xeyay ngo majneaj, alwüxquiriw ngo matnej leaw irangan.

16 ’¡Pobre icona, at icon somb montiib mitiiüdalinop! Neol ipiüngan: “Sitiül aljane mapaj wüxminüt aaga nadam nangaj iüm cam, aag ayaj ngomembeat; pero jane apmapaj minüt a oro najlüytiül nadam nangaj iüm, aag ayaj mbich nembeat,netam marang leaw tapiüng”, merawan. 17 ¡Iconanerchachiün, nersomban! ¿Neol, ngün alwüx atam,aaga oro, ngwüy nadam nangaj iüma, aaga neechmarang nangaj a oro? 18 Aton ipiüngan:“Jangantanej leaw apmapaj minüt aaga artül aagayaj ngo membeat; pero jane apmapaj minütnichech najmel wüx artül, aag ayaj mbich nembeat,netam marang leaw tapiüng”, irawan. 19 ¡Iconanerchachiün, nersomban! ¿Ngün alwüx atama, aaganichech, ngwüy aaga artül leawa neech mangajaaga nicheche? 20 Leaw apaj minüt artül, aton apajminüt meáwan leaw najmel wüx. 21 At leaw apajminüt a nadam nangaj iüm, ngome áagan minütnadam nangaj iüm quiaj apaj, at apaj Teat Dios atoncos nej acül quiaj. 22 Aton jane apaj minüt cielo,apaj minüt niüng chetej Teat Dios. Ngome áaganaton apaj minüt Teat Dios cos nej quiaj chetej.

23 ’¡Pobre icona, mondüy wüx a poch tüündMoisés, at icona fariseos, ndeac mbeay! Iconaiyacan diezmo naw tiül ajcüwa najmboc angan soexnenüt menta, inix, comino; pero naleaingicueatíünan ngo merangan leaw alwüx atam nawtiül aaga poch tüünd Moisés. Aag ayaj, meranganleaw najneaj, netam mejiüran lasta jangantanej,aton netam meyacan imeajtsan wüx Teat Dios.Ajcüw ayaj xeyay netam meyacan imeajtsan wüxmerangan. Aton ngondom mecueatiün meyacanmidiezmojan. 24 ¡Icona at icon somb montiibmitiiüd alinop, cos ilalan leaw apmenganeowanngana melajan tiül xix, pero ngo meyajcan sitiülmelajan tiül nop camello!

25 ’¡Pobre icona mondüy wüx poch tüünd aMoisés, at icona fariseos, ndeac mbeay! Ijantsanombas a tas, at a polat, pero ngo meyambanimeajtsan nguineay texoman leaw apmeyacan tiül,cos meáwan ixomxománan wüx inejtiün. Atonngondom mersapayon wüx mecueatiün meranganngo majneaj. 26 ¡Icona fariseos somb! Netamombas mejantsan amb tiül a tas at a polat, quiajmbich apmerixix amb wüx ombasüw.


24

27 ’¡Pobre icona mondüy wüx poch tüünd aMoisés, at icona fariseos, ndeac mbeay! Cos ijlüyiünat icon mioxiüt mondeow. Ajüic rajnüy ombas; peroamb tiül chipiow olaats, najmboc. 28 Atquiaj ijlüyiünicona aton, cos ajüic najneaj irangan, pero naleaingirangánan majaw icon nipilan. Tíülan icona xeyayngo majneaj amb wüx imeajtsan, at irangrangayonwüx merangan cuajantanej ngo majneaj.

29 ’¡Pobre icona mondüy wüx poch tüünd Moisés,at icona fariseos, ndeac mbeay! Neol a icona itajcanmajneaj mioxiütüw ajcüwa mondeac andeac TeatDios. At inchoman irangan mimbaj nej ajcüwa nineiüm tarangüch wüx oxiüt. 30 Ndoj ipiüngan: “Jondotsitiül xicona salnajlüyiün wüx aaga nüt apacüwxexejchiün, nómban ngo naquiüjpan wüx, wüxtambiyaw mondeac andeac Teat Dios”, irawan. 31

Icónan quiaj tenguial mejüiquichan naleaing iconamicual icon monbiy mondeac andeac Teat Dios. 32

¡Nganüy neol jane nepal icon ngo merangan atnejtarangüw mixejchiün!

33 ’¡At icon ndiüc, micual icon ndiüc! ¿Nguineayapmeriowan wüx, ngo meamban tiül biümba? 34

Nganüy sanüüch miün xeyay mondeac andeac TeatDios, at mondüy, at monquiaach wüx xique. Iconaapmembiyan, altiül apmeyacan wüx cruz, altiülapmewüjchiün tiül nangaj iüm. Aton apmeyambanombasüw tiül tiül cambaj. 35 Quiaj apmejiüranxeyay isoetiün, meáwan quiej leaw tajünch tiüt nawwüx tambiyeran Abel, nop nerang najneaj, ndoj wüxa Zacarías micual Berequías, áag tembiyan tiülasapüy nadam nangaj iüm maquiiüb artül. 36

Naleaing sasaj icon, meáwan aag ayaj apmamb wüximbasan.

Teat Jesús tajiünts majaw moncül Jerusalén(Lc. 13:34-35)

37 ’¡Jerusalén, monaw tiül cambaj Jerusalén! ¿Neoltenguial membiymbiyan ajcüwa mondeac andeacTeat Diosa? ¿Neol teloxiün leawa Teat Dios üüchmiün masajüw icon wüx neje? ¡Xique xeyaytandiümas naxejneng icon atnej arang noic quitmaxejneng micual nej teombas miolümb nej; peronaleaing icona ngo mendiüman! 38 Nganüyapmejawan nguineay apmajcueat aaga nadamnangaj iüm icueajiün. 39 Cos sasaj icon langomeapmexoman mejawan xic. Apmejawan xic alinombwüx apmatüch a nüt, quiaj apmepiüngan:“Najneajay ajlüy aaga üüch nej miün Teat Dios”,apmerawan ―aj nejiw Teat Jesús.

Wüx apjarriüm a nadam nangaj iüm(Mr. 13:1-2; Lc. 21:5-6)

Wüx Teat Jesús taw tiül a nadam nangajiüm laámb apmamb, quiaj minipilan nejtapots masajsajüw nej wüx najneajay ajlüy

aaga nadam nangaj iüm maquiiüb ajcüwanadamdam iüm andüüch aweaag nadam nangajiüm. 2 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―¿Ijawan meáwan aag ayaj? Naleaing sasaj icon,alinoic nüt ngome apmajlüy noic piedra mesapüymaquiiüb alinoic, cos meáwan apmümbmajarricharan ―aj nejiw.

Wüx laliüc ndrom ombas a iüt cam(Mr. 13:3-23; Lc. 21:7-24; 17:22-24)

3 Condom tambüw andüyiw wüx mitiüc Olivos.Wüx Teat Jesús alchetem, quiaj tatüniw manguiayiwnej minipilan nej wüx tajlüyiw nejíwan quiaj,tasajüw:

―Teat, sandiüman mesaj xicon, ¿ngow apmajlüymeáwan aag ipiüng quiaja? ¿Cuane apmajüicmajaraw wüx iliüc alinomb, wüx apmümb minüt aiüt cama? ―ajüw nej.

4 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Ijawan, nde mawaiich icon nejinguind. 5 Cos

xeyay nipilan aliücüw miün, apmayariw xenüt,apmapiüngüw: “Xique aaga Cristo”, apmawüw;quiaj apmawaijchaw xeyay nipilan. 6 Atonapmenguiayiün apmanderac wüx montsojmapiüngüw lajlüy, tengwüy laliüc majlüy. Masey,nde mbayameron, cos atquiaj netam majlüy; peronganaw matüch mümb minüt a iüt cam. 7 Cosmonaw tiül noic iüt apmembiyayej maquiüjpüwmonaw tiül alinoic iüt, at monaw tiül noic cambajmaquiiüb monaw alinoic cambaj. Aton apmajlüylop, monandeow, at aton apmajlang nadamdamateam tiül palpálwüx iüt. 8 Meáwan aag ayaj lestamelich ajlüy xeyay ngo majneaj, xeyay necoy.

9 ’Apmayacüw icon teowixaw monajiüt müjchiwicon memongochiün necoy, aton apmembiyaranan.Apmajcüyiw majawüw icon meáwan nipilan ajcaniyariün sandeac. 10 Wüx aaga nüt quiaj xeyay leawtapiüngüw ayariw sandeac apmacueatiw. Altiülapmajcüyiw majawüw icon, altiül apmayacüw iconteowixaw monajiüt. 11 Apmajlüy xeyay monwaiich.Apmapiüngüw mondeac andeac Teat Dios nejiw.Quiaj apmawaijchaw xeyay nipilan. 12 Cos apmajlüyxeyay ngo majneaj, langome apmajiürüw lastaalinop. 13 Jane ngo macueat, pero apmaíüc wüxmeáwan aag ayaj leawa ümb mamong, Teat Diosapmawün nej wüx. 14 Aaga najneaj nanderac camleaw apiüng wüx nguineay Teat Dios andiümmeáwan nipilan majlüyiw tiül micambaj nej, netammanguiayiw meáwan palpálwüx nipilan wüx iüt.Quiaj ndoj apmümb minüt aaga iüt cam.

15 ’Tanomb teat Daniel, nop nendeac andeac TeatDios, tarang wüx nawiig, tapiüng wüx aaga xeyayngo majneaj leaw apmüüch ndrom ombas cambaj.Wüx apmejawan aag ayaj lajlüy lapeay tiül aaganadam nangaj iüm ―jane teamateow ich mayambomeaats majaw cuane wüx apiüng. 16 Quiaj leawaltiül Judea ich mecuiür andüy tiül tiüc. 17 Sitiülaaga nüt quiaj aljane ngome altiül iüm, nde majmelmawün leaw ajiür. 18 Aton sitiül aljane altiül corrül,aton nde mandilil andüy aniüng nej maxaing apixnej. 19 ¡Pobre nejiw ajcüwa müm montaj leawalteomeajtsüw micualüw nejiw, at leawa tenguial


25

achech micualüw nejiw wüx aaga nüt quiaj! 20

Itüniün ocueaj Teat Dios nde müüch iconmercuiürran wüx ajlüy naquind, tengwüy wüx nütaxoodaran. 21 Cos apmamongocharan xeyay ngomajneaj, leaw nómban ngomeaag ajaraw nde wüxTeat Dios tarang aaga iüt, aton ngome apmajarawalinomb. 22 Wüx aaga nüt quiaj, sitiül Teat Diosapmüüch majlüy aaga ngo majneaj quiaj xeyay nüt,nejinguind ngondom mapac. Naleaing Teat Diosapmandondoch najen aag nüt quiaj, cos xeyay ajiürlasta minipilan nej leawa lamarriiüd.

23 ’Sitiül aljane apmasaj icon: “Jogüy a Cristo”,maw, tengwüy mapiüng: “Joyaj a Cristo”, maw, ndemeyariün andeac nej. 24 Cos aliücüw xeyaymonwaiich, altiül apmapiüngüw Cristo nejiw, altiülapmapiüngüw mondeac andeac Teat Dios nejiw.Apmarangüw ateócan mambaijchaw nipilan,apmawaijchaw xenipilan leaw lanarriiüd jondotalndom. 25 Nganüy lanasaj icon aag ayaj wǘxannganaw majlüy. 26 Atquiaj sitiül apmasajüw icon:“Ijawan, alninguiün aaga Cristo tiül wajchiüc”,majüw icon, nde meamban mejawan. Tengwüyapmasajüw icon: “Joíün altiül iüm”, majüw icon, ndemeyariün andeacüw nejiw. 27 Cos Teat Naxey, wüxaliüc aag ayaj apmajlüy najen, atnej noic ajlipnómban alipiich naw nonüt andüy noleat. 28

Nquiajantanej niüng ajlüy mondeow, quiajalponongom potwit.

Wüx apmandilil Teat Naxey(Mr. 13:24-37; Lc. 21:25-33; 17:26-30, 34-36)

29 ’Wüx landoj ajlüy aaga xeyay ngo majneajquiaj, nüt lango merraj, at a caaw aton; at ocasapmajmiüc imiün tiül cielo. Meáwan leaw ajlüycawüx apmajüyjüy apmelanglangüy. 30 Condomapmajaraw tiül cielo aliüc a Teat Naxey. Quiajapmajiüntsüw meáwan nipilan wüx a iüt cam;apmajawüw a Teat Naxey laliüc amb tiül oic xeyaynajneajay ajlüy, nelitlit. Nop nej minatang nenajiüt.31 Quiaj apmasaj ángeles maindeaw trompetnapac, masojnongoj meáwan minipilan nej wüx iüt,imiünüw nonüt, noleat, calüy, cawac.

32 ’Ijawan nguineay arang a toc: Cos wüxlatsatsaw mipüüig nej mayac aóp, quiaj ajüic laliücmatüch a nüt merraar. 33 At icona aton wüxapmejawan lajlüy aag lanasaj icon quiaj, quiajnetam mejawan laliüc matüch a nüt mapeay aaganüünd miün. 34 Naleaing sasaj icon meáwan aagayaj apmajlüy wǘxan aliün majlüyiw ajcüwa nipilanquiaj. 35 Masey a iüt, at a cielo apndrom ombasüw,xepoch nómban ngo ndrom ombas.

36 ’Wüx aaga nüt, at wüx aaga ores wüx apmajlüyaag ayaj, nejinguind ngo majaw. Ángeles tiül cielongo majawüw aton. Néjan quiaj Xeteat Dios ajaw.

37 ’Wüx aliüc Teat Naxey, apmajlüy atnej tajlüytanomb wüx almapac Noé. 38 Cos atnej tajlüy wüxnganaw ndilimeay a iüt cam tiül yow, nipilan ngomapiüngüw wüx, netiw, nanganeowüw, angochowixaw atnej mbójan marangüw. Atquiaj tatüch a

nüt majmel tiül nadam müx a Noé. 39 Nejiw ngometeotsüw nicuajind. Wüx tajngot a napac ijchiür,tajal a yow anmambich mandrooch nej ombasüwmeáwan nipilan. Atquiaj apmajlüy aton wüx aliücTeat Naxey. 40 Wüx aaga nüt quiaj apmajlüy ijpüwmonxey tenguial arangüw najiüt tiül corrül. Nopapxaijnguiam, alinop apmacǘlan. 41 Aton apmajlüyijpüw montaj teanchiülüw, nop apxaijnguiam,alinop apmacǘlan.

42 ’Icona netam mecüliün ipacüjchiün iniüjcan cosngo mejawan cojores aliüc a Teat Naxey. 43 Ijawan,jondot nop nateateran majaw cuame oresapmajmel aniüng nej need, ngome apmameay, ngomüüch majmel tiül nden maneed. 44 Atquiaj iconaaton netam mecüliün nej, cos Teat Naxey apmandililwüx ngome teateotsaran.

Nop nembeol nerang najneaj, alinop nerang ngomajneaj

(Lc. 12:41-48)

45 ’Tajlüy nop neneay najiüt tajiür nop nembeolnej, xeyay axom omeaats, najneaj arang. Aaganeneay najiüt tayac teowix nembeol nej aniüng nejmajaw nej ocueaj, mawiül monlüy quiaj, müüchnejiw leaw netam; ndoj tamb. 46 Najneajayapmajlüy aaga nembeol quiaj wüx apmandilil aaganeneay najiüt sitiül apmaxom nej teamarangmeáwan leaw lamasaj. 47 Naleaing sasaj icon, aaganeneay najiüt quiaj ndójwüx apmayac teowix aaganembeol quiaj meáwan leaw almajiür majaw nejocueaj. 48 Nganüy sitiül ndot aaga nembeol quiajmarang ngo majneaj, mapiüng neneay najiütnequiy apmapeay; 49 ndoj tapots mawüüchaquiüjpüw nej, at üetǘetan, angüngǘnan maquiiübmongün. 50 Ndot tealeámban aag ayaj, quiaj apeayaaga neneay najiüt wüx nüt ngo leaam omeaats anembeol macül nej. 51 Quiaj apmüüch majwüchmamongoch xeyay necoy, ndoj apmayac maquiiübtiül ajcüwa monrang ngo majneaj, niüng ajlüymonjiünts niüng apmeporros olüiqueran.

Tandeac andüy wüx gajpowüw monüx

’Micambaj Teat Dios najlüy tiül cieloapmajlüy atnej tajlüy wüx gajpowüwmonüx leaw tambüw mangochiw nengoch

owix, ajoyiw candil. 2 Acoquiaw nejiw ajcüwamonüx quiaj leaad omeajtsüw majoyiw leaw netam,alacoquiaw ngo leaam omeajtsüw nicuajind. 3

Nejiw masey ajoyiw candil, naleaing ngo majoyiwaceite. 4 Pero ajcüw leaw leaad omeajtsüw leawnetam, ngome áagan candil ajoyiw, aton tajoyiwaltegüy aceite amb tiül limet. 5 Cos nengoch owixtequiy mapeay, quiaj tind ameayiw, ndoj tameayiw.6 Wüx tatüch pinawan ongwiiüts, quiaj tanguiayiwnoic nanderac, tapiüng: “¡Jogüy lapeay a nengochowix; witiüron ingochiün!” aw. 7 Quiaj witiütoj amonüx macheniw micandileaw nejiw. 8 Ajcüwa ngomajoyiw leaw netam tasajüw aquiüjpüw nejiw:“Ijchan xicon noic pite miaceitejan cos teapiniow


xecandilean”, ajüw. 9 Ajcüwa monüx leawa tajoyiwleaw netam tapiüngüw: “Ngwüy cos condomlangome apmatüch xicueajiün, aton ngomeapmatüch icon. Neol ngo meriümban niüng ajnapmengalan”, awüw. 10 Ajcüwa acoquiaw monüx leawngo majoyiw leaw netam, wüx laambüw angalüwaceite, quiaj apeay a nengoch owix. Leaw monüxtajoyiw leaw netam tajmeliw tiül nden maquiüjpüwnengoch owix. Quiaj tapalüch ombeay nden. 11

Condom quiaj tapeayiw ajcüw alacoquiaw monüx,tapiüngüw: “¡Teat, teat, ileaaig ombeay ndennajmeliün!” awüw. 12 Quiaj tasoiquiw: “Naleaingsapiüng, ngo najaw jane icon”, ajowiw ―aw TeatJesús.

13 Condom Teat Jesús tasaj nejiw:―Icona netam mecüliün ipacüjchiün iniüjcan, cos

ngo mejawan ngün nüt, cuame ores apmandilil aTeat Naxey.

Teat Jesús tandeac wüx tomiün14 ’Micambaj Teat Dios ajlüy atnej tarang nop

naxey, cos wüx laliüc mamb tiül alanoic iüt, quiajtapaj mimonbeol nej, tayac teowixaw mitomiün nej.

15 ’Nop tiül nejiw tüüch acoquiaw mil tomiün,alinop ijquiaw mil, at alinop noic mil. Tüüch nejiwanopnopoj leaw ajaw alndom maxaing tiütmarangayej najiüt naw wüx aaga tomiün quiaj.Condom tamb. 16 Aaga nembeol leaw tüündacoquiaw mil tomiün tangal cuajantanej manüüb.Quiaj taxom wüx alacoquiaw mil. 17 Atanquiajtarang alinop leaw tüünd ijquiaw mil; taxom wüxalijquiaw mil. 18 Pero nganüy aaga leaw tüünd noicmil tamb maxot, taood iüt mamiüt tiül.

19 ’Lamajiür xeyay nüt, quiaj tapeay aaga naxeymajaw mimonbeol nej, mateow a tomiün majawnguitow taxomüw wüx. 20 Quiaj tajngot aaganüünd acoquiaw mil tomiün, ajamiün wüxalacoquiaw leaw axom wüx, tapiüng: “Teaach xicacoquiaw mil tomiün; jogüy alacoquiaw leawataxomas wüx”, aw. 21 Quiaj tasaj nej aaga naxey:“Najneajay terang teat, cos masey napateay süüchic, ique teyamb nguineay mexom wüx alquiriw.Nganüy sanüüch ic mejiür nadam najiüt. Ich mapacimeaats, apmecül ningüy niüng sacül”, aj nej. 22

Condom tajngot alinop leaw tüünd ijquiaw miltomiün, tapiüng: “Teat, teaach xic ijquiaw mil.Nganüy jogüy mitomiün, alwüx alijquiaw leawtaxomas wüx”, aw. 23 Quiaj tasaj nej aaga neneaynajiüt: “Najneajay terang teat, cos masey napateaysüüch ic, ique teyamb nguineay mexom wüxalquiriw. Nganüy sanüüch ic mejiür nadam najiüt.Ich mapac imeaats, apmecül ningüy niüng sacül”, ajnej. 24 Wüx tajngot alinop leaw tüünd noic mil,quiaj tapiüng: “Teat, xique sapiüng xowüyapmejcüy. Sajaw ique ixaing omeaats corrül maseyngome iquiay ipiür, aton iwit masey ngome iquiayitendeay. 25 Áag timbolas, quiaj tambas naxotmitomiün tiül loliüt. Nganüy jogüy mitomiün, aliünmajlüy leaw ineay”, aw. 26 Quiaj tasaj nej aaga

neneay najiüt: “Ique ngo majneaj irang, neranch.Sitiül ipiüng saxaing masey ngome xique sapiür, atsawit leaw ngome xique satendeay; 27 neol ngomeajchiw xetomiün leaw ijaw alndom maxomüwwüx alquiriw, condom wüx sanapeay sanayarxetomiün alwüx quiriw”, aj nej. 28 Condom quiajtapiüng: “Inojtiün ocueaj a noic mil tomiün quiaj,ijchan leaw ajiür gajpowüw mil. 29 Cos leawalmajiür apmüünd, ndoj apmajiür xeyay; pero leawngo majiür apmajnot ocueaj aaga quiriw leaw ajiür.30 Nganüy aaga neánch quiaj, iloxiün ninguiün tiülpojniün, niüng apmajiünts, apmenchicnchic olüic”,aj nejiw a neneay najiüt.

Wüx apmajaraw wüx asoeteran31 ’Wüx apmandilil a Teat Naxey, xeyay najneajay

apmajlüy; ancalitlit, ayeyiw nej tiüt meáwanmiángeles nej. Quiaj apchetem wüx najneajayniüng chetej minatang nenajiüt. 32 Condomapcanchiümoj niüng ajlüy nej meáwan nipilan wüxiüt. Quiaj nej apmarriiüd nejiw atnej arang nopnejiür sap, awün pálwüx sap, pálwüx teants. 33

Ndoj apmayac ajcüwa sap amb wüx miác nej,nganüy a teants amb wüx miquiamb nej. 34

Condom aaga minatang nenajiüt apmasaj ajcüwajlüyiw amb wüx miác nej: “Macaron, cos najneajaylamambeol icon Xeteat. Nganüy ijmeliün tiül aaganajneajay cambaj tarangüch meneayiün wüx XeteatDios tarang a iüt cam. 35 Cos wüx telopas, iconateajchiün xic süet; wüx tind sanganeow yow, iconateajchiün xic yow nanganeow. Tajlüyiüs atnej nopnapeay miün nipilan, icona teajchiün xic niüngsaxood. 36 Wüx ngo najiür sapix icona teajchiün xic;tiün sandeow, icona teamban mejawan xic.Tajlüyiüs tiül manchiüc icona temongon mejawanxic”, apmaj nejiw. 37 Condom ajcüwa monrangnajneaj quiaj apmapiüngüw: “¡Teat! ¿Ngüt sajawanic iíünd, xicona tüüchasan ic ite? ¿Ngüt tindinganeow yow, xicona tüüchasan ic menganeowa?38 ¿Ngüt sajawan ic ipeay, quiaj tüüchasan ic niüngixooda? ¿Ngüt ngo mejiür ipix, quiaj tüüchasanique? 39 ¿Aton ngüt sajawan ic niün indeow, atonngüt ijmel tiül manchiüc, quiaj tambasan najawanique?” apmawüw. 40 Quiaj apmasaj nejiw aagaminatang monajiüt: “Naleaing sasaj icon,cuajantanej leaw terangan membeolan alinopxenipilan, aag ayaj sayac atnej xiquetemembeolan”, apmaj nejiw.

41 ’Condom quiaj apmasaj ajcüwa najlüyiw ambwüx miquiamb nej: “Iriowan ningüy niüng sajlüy,icona monrang ngo majneaj. Apmeamban tiülbiümb niüng ngondom xejquem, leaw tarangüchniüng apmamb nimeech maquiiüb monbeol nej. 42

Cos wüx telopas, icona ngo meajchiün xic süet, wüxtind sanganeow yow, icona ngo meajchiün xic yownanganeow. 43 Tajlüyiüs atnej nop napeay miünnipilan, icona ngo meajchiün xic niüng saxood. Wüxngo najiür sapix icona ngo meajchiün xic. Tiünsandeow, aton tajlüyiüs tiül manchiüc, icona ngo


26

memongon mejawan xic”, apmaj nejiw. 44 Condomquiaj nejiw apmapiüngüw aton: “Teat, ¿ngüttajawasan ic tenguial indeow lop, tind inganeow,ngo nüjchiün ique? ¿Ngüt iyamb niüng ixood xiconango nüjchiün ique? ¿Ngüt ngo nüjchiün ic ipixe?¿Ngüt tiün indeow, teamb tiül manchiüc, xicona ngonambeolan ique? ¿Ngüt aag ayaja?” apmawüw. 45

Quiaj apmasaj nejiw aaga minatang nenajiüt:“Naleaing sasaj icon, cuajantanej ngo mendiümanmerangan para membeolan alinop, masey nopajüic más ngo metam tiül, pues atnej xiquetemerangan wüx ximbas”, apmaj nejiw. 46 Ndojajcüw ayaj apmambüw tiül castigo meáwan nüt,pero leaw monrang najneaj apmambüw macüliwtiül cielo meáwan nüt ―aj nejiw Teat Jesús.

Ayambüw cuane wüx masapüw Teat Jesús(Mr. 14:1-2; Lc. 22:1-2; Jn. 11:45-53)

Wüx Teat Jesús landoj mapiüng meáwanaag ayaj, quiaj tasaj minipilan nej:

2 ―Icona lamejawan aliün ic nütapmajlüy a nangos nüt pascua. Quiaj a Teat Naxey,apmayacüw nej teowixaw monajiüt mambiyaw nejwüx cruz ―aj nejiw.

3 Condom quiaj ajcüwa montangtang miteaats,at mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés, atonmonajiüt tiül nipilan judío canchiütoj tiül ndenaniüng Caifás, aaga minatang miteaats. 4 Tapotsmayambüw nguineay apmawaijchaw paramasapüw Teat Jesús mambiyaw. 5 Ndoj tapiüngüw:

―Ngondom marangaats aag ayaj wüx nangos nütcos nipilan apmajcüyiw, apmajlüy xeyaymonyaingyaing ―awüw.

Nop najtaj tateng najmboc angan aceite wüxomal Jesús

(Mr. 14:3-9; Jn. 12:1-8)

6 Teat Jesús altiül cambaj Betania alaniüng Simón,nop laíün wüx axom nej noic ngo majneaj necoynasoic lepra. 7 Quiaj tajngot nop najtaj ajamiünnajmboc angan aceite xeyay nembeat, chipiow nopnine iquial narangüch najneaj piedra nenütalabastro. Wüx aliw wüx mes tenguial üetiw, quiajaaga najtaj tateng wüx omal Teat Jesús aaganajmboc angan aceite. 8 Minipilan nej wüx tajawüwaag ayaj altiül tajcüyiw, tapots mapiüngüw:

―¿Neol tandrooch ombas aaga najmboc anganaceite quiaja? 9 Cos sitiül majnap apmambeatxeyay, mambeolaran nipilan ngo majiür ―awüw.

10 Teat Jesús tayaag leaw teamandeacüw, quiajtasaj nejiw:

―¿Neol tapots mesajsajan a müm najtaj cama?Icueatiün; nej lamarang noic xeyay najneaj wüxximbas. 11 Cos leaw nipilan ngo majiür aliw ningüymequiüjpan meáwan nüt, alndom membeolan wüxindiüman; xique ngome meáwan nüt sanajlüyningüy naquiiüb icon. 12 Leaw lamarang a mümnajtaj quiaj, wüx tateng najmboc angan aceite wüxximbas, aag ayaj lamarang nómban atnej

apmarangüch wüx ximbas wüx sanamiüraad. 13

Naleaing sasaj icon, nguiajantanej wüx aaga iütcam niüng apmanderac wüx aaga najneajaynanderac nguineay alndom nawün wüx asoeteran,quiaj apmanderac wüx aaga müm najtaj camnguineay tarang, para leaam omeaatsaran wüx nej―aj nejiw Teat Jesús.

Judas tapiüng apmayac teowixaw monajiüt aTeat Jesús

(Mr. 14:10-11; Lc. 22:3-6)

14 Condom nop nenüt Judas Iscariote, nop nawtiül ajcüwa gajpiüp (12) tamb mandeac aweaagmontangtang miteaats. 15 Tasaj nejiw:

―¿Nguitow apmeajchiün xic sitiül ndot nayac tiüliwixan aaga Jesús? ―aj nejiw.

Quiaj tüjchiw nej nimiow gajpowüw (30) tomiünplata. 16 Naw quiaj aaga Judas tapots mayambnguineay mayac Teat Jesús teowixaw monajiüt.

Teat Jesús üet aweaag minipilan nej ndójwüx(Mr. 14:12-25; Lc. 22:7-23; Jn. 13:21-30; 1 Co. 11:23-26)

17 Wüx amelich aaga nangos nüt üeteran panngo majmel levadura, quiaj minipilan Teat Jesústambüw matüniw manguiayiw nej, tasajüw:

―¿Nguiane indiüm teat, namban natajcanmajneaj niüng apmetiiüts wüx pascua? ―ajüw nej.

18 Quiaj tasaj nejiw:―Quiüran tiül cambaj, indüyiün aniüng nop

naxey, isajan: “Teat Xan apiüng: Laliüc mümb xenüt,sandiüm narang nangos nüt pascua iniüng,naquiiüb xenipilan, aw”, irajan ―aj nejiw Teat Jesús.

19 Minipilan nej tarangüw atnej tasoiquiw,tayambüw meáwan leaw apmüetiw wüx pascua.

20 Wüx langwiiüts Teat Jesús chetet wüx mesmaquiiüb gajpiüp (12) minipilan nej. 21 Wüxtenguial üetiw, quiaj tasaj nejiw:

―Naleaing sasaj icon, nop tiül icona apmayac xicteowixaw monajiüt ―aj nejiw.

22 Quiaj tamix omeajtsüw xeyay, tapots matüniwmanguiayiw anopnopoj, tapiüngüw:

―¿Jane, ngwüy xique? ―awüw.23 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Nop teasüet anaag nóiquian tiül polat, aag ayaj

apmayac xic teowixaw monajiüt. 24 Teat Naxeyapmamongoch atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios;pero xeyay ngo majneaj apmamongoch aaga naxeyleaw apmayac teowixaw monajiüt a Teat Naxey.Najneajay sitiül nej ngo wijquiam ―aj nejiw TeatJesús.

25 Quiaj tendeac a Judas, áag teamandiüm mayacnej teowixaw monajiüt, tasaj nej:

―Teat, ¿jane, ngwüy xique? ―aw.Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Ique lamepiüng ―aj.26 Tenguial ámban üetiw, quiaj Teat Jesús taxaing

a pan, tataag orar, ndoj tambaag, quiaj tüüch nejiw,tapiüng:

―Ixainguiün itean, cos aag ayaj xecuerpo ―aw.


27 Condom tayar noic vas, tataag orar, ndojtamongoch manganeowüw, tapiüng:

―Inganeowan. 28 Cos aag agüy xequiej, ajüiquichwüx aaga jayats poch leaw lamarang Teat Diosmüüch icon; cos xequiej apmajünch tiüt mawünwüx asoet xeyay nipilan. 29 Aton sasaj icon xiquelango nanganeow miyow uva ningüy; alinoic nütsananganeow jayats miyow uva nóiquian naquiiübicon tiül micambaj Teat Dios ―aj nejiw Teat Jesús.

Pedro apmapiüng ngo majaw jane Teat Jesús(Mr. 14:26-31; Lc. 22:31-34; Jn. 13:36-38)

30 Condom wüx landoj matajcüw cantar noichimno, quiaj tambüw andüyiw wüx mitiüc Olivos.31 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―Meáwan icona apmecueatiün xic aagaongwiiüts cam, atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios:“Sanambiy aaga nejiür sap, quiaj apndajrriümmeáwan misap nej.” 32 Naleaing wüx sanapac tiülmondeow, quiaj sanamb tiül Galilea ombas xic, ndojiliücan tamiün ―aj nejiw Teat Jesús.

33 Quiaj tasaj nej a Pedro:―Teat, masey meáwan macueatiw ic, xique

ngome sanacueat ic ―aw.34 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:―Naleaing sasaj ic Pedro, aaga ongwiiüts cam

wüx nganaw mepaj a gallo, ique lamepiüngarojmbüw ipiüng ngo mejaw jane xic ―aj nej.

35 Quiaj a Pedro tapiüng:―Teat, xique ngome sanapiüng ngo najaw jane ic

masey nandeow nóiquian naquiiüb ic ―aw.Atanquiaj tapiüngüw meáwan minipilan nej.

Teat Jesús ataag orar tiül Getsemaní(Mr. 14:32-42; Lc. 22:39-46)

36 Condom Teat Jesús tapeay tiül niüng nasoicGetsemaní maquiiüb minipilan nej. Tasaj nejiw:

―Cheteron ningüy, cos xique sanamb ninguiünnataag orar ―aj nejiw.

37 Condom taquiiüb mamb a Pedro at alijpüwmicual Zebedeo, ndoj tayaag xeyay amix omeaats.38 Tasaj nejiw:

―Xowüy amix ximeaats, sayaag atnejteasandeow. Nganüy icüliün xic ningüy, ndememeayiün ―aj nejiw.

39 Condom Teat Jesús tamb quiríwan iün majüy,quiaj mejquiet tiüt, tatün ocueaj Teat Dios, tapiüng:

―Xeteat Dios, sitiül ique indiüm, alndom mewünxic wüx meáwan naél leaw sanamongoch. NaleaingTeat, nde merang leaw xic sandiüm, irang atnejique indiüm ―aw.

40 Condom tandilil majaw ajcüw arojpüwminipilan nej, tajaw lameayiw. Quiaj tasaj a Pedro:

―¿Neol, ngondom mepacana mequiüjpan xicmasey noic ores? 41 Nde memeayiün, itüniünocueaj Teat Dios, nde matüch icon nimeech. Maseytiül imeajtsan indiüman meyamban Teat Dios, iconango meiücan wüx ―aj nejiw.

42 Condom tandüy quiaj amb ijmbüw mataagorar masaj Teat Dios, tapiüng:

―Xeteat Dios, sitiül naleaing netam namongochaaga naél cam, ngondom mamóngan, irang atnejique indiüm ―aw.

43 Tandilil alinomb niüng ajlüyiw ajcüw arojpüwquiaj. Taxom nejiw lameayiw alinomb, cos xeyay indameayiw, langondom maleaijquiw oniüjcüw. 44

Condom tacueat nejiw, tandüy quiaj amb arojmbüwmataag orar, matün ocueaj Teat Dios, tatün atnejlandoj matün. 45 Condom tandüy niüng ajlüyminipilan nej, quiaj tasaj nejiw:

―¿Neol, aliün memeayiüna, tenguial ixojtana?Canüy landoj, lamatüch a ores. Apmayacüch a TeatNaxey teowixaw nipilan monrang ngo majneaj. 46

Witiüron, tabaats, ijawan lapeay aaga apmayac xicteowixaw nipilan ―aj nejiw Teat Jesús.

Aquiüjpüw mamb Teat Jesús(Mr. 14:43-50; Lc. 22:47-53; Jn. 18:2-11)

47 Tenguialeámban andeac Teat Jesús, quiajajngot a Judas, aaga naw tiül gajpiüp minipilan nej,aquiiüb miün xeyay nipilan, ajamiünüw machat,aton xiül. Üüch nejiw miünüw montangtangmiteaats at montangtang monajiüt tiül nipilanjudío. 48 Aaga Judas lamasaj nejiw nguineayapmajüiquich ngün masapüw. Cos lamapiüng:

―Áag leaw sanacheech mimboy nej, aag ayajisapan ―aw.

49 Condom wüx tajngot, quiaj tamb majaw TeatJesús, tasaj:

―Ndic Teat, tamtámban ijlüy teat ―aj.Andüüb macheech mimboy nej. 50 Quiaj tasaj nej

Teat Jesús:―Amigo, ¿cuane tewiün meranga? ―aj.Quiaj tajngotoj, tajmeliw masapüw nej,

taquiüjpüw nej mamb.51 Naleaing nop tiül minipilan Teat Jesús tasoond

mimachat nej, tandooig nop olaag nembeolminatang miteaats. 52 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

―Isoc alinomb tiül ombiüm mimachat, teat, cosmeáwan jane andiüm matsoj wüx machat, naagmachat apmendeowüy. 53 ¿Neol, cuane ipiüng,ngondom natün ocueaj Xeteat Diosa, müüch miünpeic miow mil (80,000) miángeles nej mambeolüwxique? 54 Pero jondot narang atquiaj, ¿nguineayapmajlüy leaw lamapiüng tiül Mipoch Teat Diosnetam majlüy? ―aj nej.

55 Condom quiaj Teat Jesús tasaj ajcüwa nipilanquiaj:

―¿Cuane imbichan machat, ata xiül wüx isapanxique? ¿Jow a xique, need xique? Meáwan nüttajlüyiüs niüng ijlüyiün naquiaach icon tiül a nadamnangaj iüm, pero icona ngo mesapan xic. 56

Naleaing atcüy netam majlüy, para majlüy atnejnomb tapiüngüw tiül nawiig mondeac andeac TeatDios ―aj nejiw.

Quiájan tacueatiw nej minipilan nej, tecuiürrüw.


27

Teat Jesús alniüng ajlüy monajiüt(Mr. 14:53-65; Lc. 22:54-55, 63-71; Jn. 18:12-14, 19-24)

57 Wüx landoj masapüw Teat Jesús, quiajtaquiüjpüw nej mamb andüy niüng ajlüy Caifás,aaga minatang miteaats, niüng canchiüjow ajcüwamondüy wüx aaga poch tüünd Moisés, aton ajcüwamontangtang monajiüt tiül nipilan judío. 58 Pedrotandüüb mamb miünquiájan ajngot, tatüch mbeayminden minatang miteaats. Condom tajmel chetetmaquiüjpüw monjiür iüm, mambich majawnguineay apmajlüy.

59 Ajcüwa montangtang miteaats, montangtangmonajiüt, aton meáwan monajiüt tiül nipilan judíotayambüw jane matepich asoet Teat Jesús maseyawaiich, para müjchiw mamb mandeow. 60 Perongo maxomüw, masey ajlüy xeyay monwaiich wüxnej. Ndójwüx, tajngotoj ijpüw monwaiich. 61 Nejiwtapiüngüw:

―Aaga naxey quiaj tapiüng: “Xique alndomnajarrich aag nadam nangaj iüm ocueaj Teat Dios,ndoj wüx er nüt alndom nawitich alinomb”, aw―awüw.

62 Condom aaga minatang miteaats witiüt matünmanguiay Teat Jesús, tasaj:

―¿Neol ngo merndeaca? ¿Cuane teamandeacüwwüx imbas quiaja? ―aj.

63 Teat Jesús ndijchiówan, ngo masaj nejnicuajind. Quiaj a minatang miteaats tasaj nej:

―Por minüt Teat Dios leaw almapac, isaj xiconsitiül naleaing ique aaga Cristo lapiürang aliüc, aagMicual Teat Dios ―aj.

64 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Ajaj xique teat, atnej lamepiüng quiaj; y sasaj

icon alinoic nüt apmejawan a Teat Naxey alchetemamb wüx miác Teat Dios; aton apmejawan wüx aliücimiün tiül cielo, amb tiül oic ―aj nej.

65 Quiaj aaga minatang miteaats tachiüt apix nejcos xeyay ajcüy, tapiüng:

―Aaga naxey cam lamandeac ngo majneaj, ayacatnej Dios nej. ¿Cuane tenguialeámban macüliiütsmanguiayiiütsa? Icona lamenguiayiün nguineaytandeac xeyay ngo majneaj. 66 ¿Ngwüy, cuane ajiürmeyajcana? ―aw.

Quiaj tapiüngüw:―¡Nej ajiür xeyay nisoet, ich mandeow! ―awüw.67 Quiaj tapots mateontsüw teombas nej onts

ombeayiw nejiw, tatoliw, altiül taleambüw nej. 68

Tasajüw nej:―¡Sitiül ique aaga Cristo, isüet jane teamatol ic!

―ajüw.

Pedro apiüng ngo majaw jane Teat Jesús(Mr. 14:66-72; Lc. 22:56-62; Jn. 18:15-18, 25-27)

69 Teat Pedro aliün chetem quiaj tiül nden, quiajajngot nop nüx nerang najiüt quiaj, tasaj nej:

―Ique aton almequiiüb aaga Jesús naw Galilea―aj nej.

70 Quiaj a Pedro tawaiich niüng ajlüyaran,tapiüng:

―Ngo najaw cuane ipiüng quiaj ―aw.71 Pedro wüx laámb apmamong tiül ombeay

nden, quiaj majaw nej alinop, aton tasaj monlüyquiaj:

―Aaga naxey quiaj taquiiüb aaga Jesús nawNazaret ―aj.

72 Quiaj a Pedro tandüy wüx alinomb mawaiich,tapaj minüt Dios, tapiüng:

―¡Deda nej dios, ngo najaw jane aaga naxeyquiaj! ―aw.

73 Ajóyan alquiriw ores, quiaj ajcüwa monlüyquiaj tatüchiw a Pedro, tasajüw:

―Naleaing ique aton nop nejiw, cos ajüiquich icindeac ―ajüw.

74 Quiaj a Pedro tapots mandeac ngo majneaj,tapaiich, tapiüng:

―Sitiül ngo maleaing sandeac, alinoic nütsanangüy. ¡Naleaing ngo najaw jane aaga naxeytemepiüngan quiaj! ―aw.

Andǘüban tepaj a gallo. 75 Quiaj a Pedro leaadomeaats leawa lamasaj nej Teat Jesús, cos tasaj nej:“Wüx nganaw mepaj a gallo, ique lamepiüngarojmbüw ipiüng ngo mejaw jane xic”, aj nej. Quiajtaw quiaj a Pedro, tajiünts xeyay.

Teat Jesús taquiüraab niüng ajlüy Pilato(Mr. 15:1; Lc. 23:1-2, Jn. 18:28-32)

Wüx lachiüjmbaw, quiaj canchiütoj alinombmeáwan montangtang miteaats atmontangtang monajiüt tiül nipilan judío.

Tandeacüw nóiquian nguineay alndom mambiyaranTeat Jesús. 2 Quiaj taquiüjpüw mamb a Teat Jesúsneóel, tayacüw teowix Poncio Pilato, aaga natangnenajiüt.

Judas tembiyay3 Condom a Judas, aaga neyac Teat Jesús

teowixaw monajiüt, wüx tajaw Teat Jesús landojapmandeow, quiaj leaad omeaats ngo majneajlamarang. Tatsoriich alinomb aaga nimiowgajpowüw (30) tomiün plata, tüüch montangtangmiteaats at monajiüt. 4 Tasaj:

―Xique lanarang nadam nisoet, cos lanayac tiüliwixan nop naxey ngo majiür nicuajind nisoet ―aw.

Quiaj tasajüw nej:―Ic coen mejaw, jowa xicona cuane sambichan ic

―ajüw nej.5 Condom quiaj a Judas tawiich quiaj a tomiün tiül

nadam nangaj iüm, taw quiaj, tamb merrondüyonic.

6 Ajcüwa montangtang miteaats taxainguiw aagatomiün quiaj, ndoj tapiüngüw:

―Aag agüy ngo majneaj macanchichaats tiüliquial nichech, cos aag agüy ombeat miquiej nopapmandeow ―awüw.

7 Ndoj andeacndeacüw wüx, tapiüngüw con aagatomiün quiaj apmangalüw noic iüt niüng arangüch


xor, niüng alndom mamiüraad napeay miün nipilan.8 Naw quiaj, aaga iüt quiaj tanüt miíüt quiej.Nganüy nüt cam aliün manüt atquiaj. 9 Atquiajtajlüy para majlüy atnej tapiüng nomb TeatJeremías, nop nendeac andeac Teat Dios, cos nejtapiüng: “Apmayariw aaga nimiow gajpowüw (30)tomiün plata leaw nipilan judío lamayacüw ombeatnej, 10 mengalayej noic iüt niüng tarangüch xor,atnej tasaj xic Teat Dios”, aw.

Teat Jesús alteombas Pilato(Mr. 15:2-5; Lc. 23:3-5; Jn. 18:33-38)

11 Teat Jesús wüx alteombas Pilato aaga natangnenajiüt, quiaj tatün nej manguiay:

―¿Naleaingue, ique aaga minatang nenajiütocueajiw nipilan israele? ―aj.

Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Naleaing, atnej ipiüng quiaj ―aj nej.12 Masey tenguial mayacüw nej asoet ajcüwa

montangtang miteaats at monajiüt, nej ngomapiüng nicuajind. 13 Condom quiaj tasaj nej aPilato:

―¿Neol, ngo menguiay leaw tenguial mandeacüwwüx imbas quiaja? ―aj nej.

14 Nej Teat Jesús ngo mandeac nicuajind. Quiajaaga natang nenajiüt quiaj mbayat majaw, langomajaw cuane apmarang.

Atüniw mandeow Teat Jesús(Mr. 15:6-20; Lc. 23:13-25; Jn. 18:38―19:16)

15 Wüx aaga nangos nüt quiaj, aaga natangnenajiüt alndom matsambiich nop najlüy tiülmanchiüc leaw cambaj apmatün. 16 Aaga nüt quiajaltiül manchiüc nop naxey xowüy anderac wüx nej,nenüt Barrabás. 17 Wüx nipilan alcanchiümoj, quiajtatün manguiay nejiw a Pilato:

―¿Ngün indiüman natsambiich, Barrabása,ngwüy Jesúsa, aaga nasoic Cristo? ―aj nejiw.

18 Tapiüng aag ayaj cos lamajaw ajcüyíwanmajawüw Teat Jesús, áag tayacüw teowix nej.

19 Wüx Pilato alchetem niüng ajaw wüxasoeteran, quiaj mintaj nej tüüch mamb masoic:“Nde aleaic merang wüx a naxey nerang najneajquiaj, cos tepood xeyay mbayatos tiül sameay,taümiüs najaw wüx nej”, aw.

20 Pero naleaing ajcüwa montangtang miteaats,at monajiüt tiül cambaj tapots mawüywüyiw nipilanmatüniw tsajmbiüm aaga Barrabás, nganüy a TeatJesús ich mandeow. 21 Quiaj tatün manguiay nejiwalinomb aaga natang nenajiüt, tasaj nejiw:

―¿Ngün tiül ajcüwa ijpüw cam indiümannatsambiiche? ―aj nejiw.

Quiaj tapiüngüw:―¡Aaga Barrabás! ―awüw.22 Condom Pilato tasaj nejiw:―¿Cuane ipiüngan, cuane sanarang wüx aaga

Jesús nasoic Cristo? ―aj nejiw.Quiaj tapiüngüw nóiquian:―¡Ich mandeow wüx cruz! ―awüw.

23 Quiaj tasaj nejiw a Pilato:―¿Mbich cuane nisoet ajiüre? ―aj nejiw.Nejiw tayacüw wüx apajüw, tapiüngüw:―¡Ich mandeow wüx cruz! ―awüw.24 Pilato wüx tajaw ngondom marang nicuajind,

cos nipilan tenguial ajcüyiw, quiaj tatün mambmayarich yow. Ndoj tapots müüch majants owix nejniüng ajlüy meáwan nipilan. Tapiüng:

―Aag agüy sarang mejawan, xique ngo najlüy tiülwüx apmajünch tiüt miquiej aaga naxey nerangnajneaj cam, ijawan coen ninguiaj icona ―aj nejiw.

25 Yajnguiat tiüt a nipilan apajüw, tapiüngüw:―Xicona masey sanaquiüjpan wüx xecualan

sanengüyiün miquiej nej leaw apmajünch tiüt―awüw.

26 Quiaj a Pilato tatsambiich a Barrabás, ndoj,wüx landoj ajwüch Teat Jesús, quiaj tayac teowixawnipilan mandeow wüx cruz.

27 Condom quiaj misoldados nej taquiüjpüw TeatJesús andüy tiül noic püjchiün nasoic pretorio,canchiütoj meáwan soldado, ayeyiw nej tiüt. 28

Quiaj tasojndiw nej tiül apix, condom tasoijquiw nejtiül noic najal napixeran morada. 29 Ndoj tayacüwwüx omal nej noic corona nepeat sats, aton tasocojtiül miác owix nej nots najchow, aag ayaj nangoraadapiüngüw. Quiaj taquiejliw micosüw nejiw tiütteombas nej mitsojow nej. Tapiüngüw:

―¡Najneajay ijlüy, mbich ique minatang nenajiütocueajiw nipilan judío! ―ajüw nej.

30 Tapots mateontsüw wüx ombas nej ontsombeayiw nejiw, aton tayariw aaga najchowmawüjchiw wüx omal nej. 31 Wüx lapaxiowmitsojow nej, quiaj tasojndiw nej tiül aaga moradanapixeran, ndoj tasoijquiw nej tiül apix nej. Condomquiaj taquiüjpüw nej mamb mayacüw nej wüx cruz.

Teat Jesús tajmel wüx cruz(Mr. 15:21-32; Lc. 23:26-43; Jn. 19:17-27)

32 Almawüw quiaj, quiaj mangochiw nop naxeynaw Cirene, nenüt Simón. Tasapüw nej mambiticmicruz Teat Jesús.

33 Quiaj tapeayiw tiül niüng nasoic Gólgota, aagayaj amb apiüng omal mondeow. 34 Quiaj tüjchiwvin manganeow aolüw tiül nangaag, wüx tapeayteombeay nej taton ngo manganeow.

35 Wüx landoj mayacüw nej wüx cruz, quiajtembaagayej wüx apix nej, asüetiw wüx majawüwjane apmajoy. Atquiaj tajlüy atnej tanomb tapiüngnop nendeac andeac Teat Dios wüx tapiüng:“Apmembaagayej wüx sapix, apmasüetiw wüxmajawüw jane apmeneay”, aw. 36 Ndoj tsototójanquiaj majiürüw nej. 37 Ndoj tayacüw wüx omal cruzacas poch niüng apiüng cuane asoet nej, apiüng:“Aag agüy Jesús, minatang nenajiüt ocueajiw nipilanjudío”, aw.

38 Aton tajmeliw wüx cruz maquiiüb ijpüwmoneed, nop amb wüx miác Teat Jesús, alinop ambwüx miquiamb nej. 39 Leaw tamongoj ambüw quiaj


28

titsojow nej, talanglangüw omalüw müjchiwmajüiquichaw ajcüyiw. 40 Tapiüngüw:

―¡Joow, ngwüy ique nepiüng apmejarrich aaganadam nangaj iüm, ndoj wüx er nüt apmelombochalinomb! ¡Nganüy erwüneay wüx iquiáyan quiaj;iriow tiüt wüx cruz sitiül ique Micual ic Teat Dios!―awüw.

41 Átan titsojow nej montangtang miteaats,mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés, at ajcüwafariseos, aton montangtang monajiüt tiül cambajIsrael. Tandeacüw nejeyéjan quiaj, tapiüngüw:

42 ―Nej mbich tawün wüx alinop, nganüy nejngondom mewüneay wüx nejáyan quiaj. Sitiülnaleaing nej natang nenajiüt tiül nipilan judío, ichmaw tiüt imiün wüx cruz nganüy, mbichapmayariiüts andeac nej. 43 Nej tayac omeaats wüxTeat Dios, ich mawün nej wüx a nganüy sitiül TeatDios ajiür nej lasta. Cos nej tapiüng: “Micual xic TeatDios”, aw, ―awüw.

44 Ajcüwa moneed leaw tajlüyiw wüx cruzmaquiüjpüw titsojow nej aton.

Wüx tandeow Teat Jesús(Mr. 15:33-41; Lc. 23:44-49; Jn. 19:28-30)

45 Condom wüx lalembej nüt, quiaj pojniüt wüxiüt tamong lanchejliow nüt. 46 Wüx nchejliüt nütquiaj Teat Jesús tepaj napac, tapiüng:

―Elí, Elí, ¿lama sabactani? Aag ayaj apiüng: XeteatDios, Xeteat Dios, ¿neol tecueat xic? ―aw.

47 Altiül leaw alquiaj tanguiayiw, tapiüngüw:―Aaga naxey quiaj tenguial mapaj teat Elías

―awüw.48 Quiaj tamb nop acuiür mayar noic walang sap.

Wüx landoj macachiich, masoc tiül vinagre, quiajtayac wüx omal nots najchow. Condom tayac wüxombeay Teat Jesús machey. 49 Alacas tapiüngüw:

―Ich majlüy, cawül majawaats sitiül aliüc a Elíasmawün nej wüx ―awüw.

50 Condom Teat Jesús tandüy wüx alinomb mepajnapac, quiaj tandeow. 51 Quiaj aaga nadam jaelnepal teomeaats a nadam nangaj iüm nómbanchiütaw pinawan, naw cawüx andüy tiüt. Nómbanajlang a iüt, at a nadamdam piedra tajpoet. 52 Atxeyay oxiüt aton lejquiat; xeyay monyar andeac TeatDios tapacüw tiül mondeow. 53 Tawüw tiül oxiüt,wüx Teat Jesús landoj apac tiül mondeow, quiajtajmeliw tiül nangaj cambaj Jerusalén. Tajarawüw,tajaw nejiw xeyay nipilan.

54 Aaga minatang ocueajiw soldados, at leawalmaquiiüb nej majiürüw Teat Jesús, wüx tayajcüwajlang ateam, at wüx tajawüw meáwan leawa tajlüy,quiaj mbayatoj xeyay, tapiüngüw:

―Naleaing aaga naxey quiaj Micual nej Teat Dios―awüw.

55 Aton aliw quiaj tigüy müm montaj,miünquiájan alembemoj tenguial majawüw. Ajcüwayaj tandüjpiw miün a Teat Jesús imiünüw Galilea,tambeolüw nej. 56 Tiül ajcüw ayaj altiül a María

Magdalena, María mimüm Jacobo maquiiüb José, atmimümüw micual Zebedeo.

Tamiüraad Teat Jesús(Mr. 15:42-47; Lc. 23:50-56; Jn. 19:38-42)

57 Wüx langwiiüts tiül aaga nüt quiaj, tapeay quiajnop naxey nejiür xeyay, nenüt José, naw tiül cambajArimatea. Nej aton tajlüy tiül minipilan Teat Jesús.58 Nej tamb majaw Pilato matün micuerpo TeatJesús. Quiaj Pilato tapiüng müünd. 59 Condom quiajaaga José tamb maxaing micuerpo Teat Jesús,tawinch tiül noic najneaj püy nerixix. 60 Ndojtaquiiüb mamb mayac tiül noic jayats oxiüt leaw nejlandoj marang tiül otüeng tiüc. Condom quiaj tapalwüx noic nadam piedra, cas tamb. 61 Aliw quiaj aMaría Magdalena maquiiüb alinop María,alchetemoj quiaj mbeay oxiüt.

Tayacüw monjiür oxiüt62 Wüx lamatüch nüt axoodaran, aag ayaj amb

alinoic nüt ndoj ayambyambüw meáwan leawapmetam nejiw wüx pascua, quiaj montangtangmiteaats at fariseos tambüw majawüw Pilato. 63

Tapiüngüw:―Teat Xan, nganüy les leaad ximeajtsan leaw

tapiüng aaga naxey newaiich quiaj. Cos wüx aliünmapac tapiüng nej apmapac tiül mondeow wüx ernüt. 64 Nganüy teat, sandiüman meaach mambmajiürüch aag oxiüt quiaj leaw among er nüt,ngana majmeliw ongwiiüts minipilan nej mawüniwnej, ndoj apmasajüw nipilan: “Nganüy lapac tiülmondeow”, mawüw. Quiaj apmawaijchaw xeyaynipilan más xeyay, ngo matnej wüx aliün mapac―awüw.

65 Quiaj tasaj nejiw Pilato:―Joyaj noic ajlüy soldados, quiüran ipalan

nandand nandand aaga oxiüt quiaj leaw niüngalndom ―aj nejiw.

66 Condom quiaj tambüw mapalüw nandand aoxiüt. Tayacüw noic sello wüx aaga piedra apal nej,ndoj tacueatiw quiaj soldados majiürüw.

Teat Jesús tapac tiül mondeow(Mr. 16:1-8; Lc. 24:1-12; Jn. 20:1-10)

Wüx lamong aaga nüt axoodaran, larrawtiüt amb alinoic nüt, aag ayaj amelichseman; quiaj tambüw majawüw oxiüt a

María Magdalena maquiiüb alinop María. 2

Condom quiaj tajlang noic nadam ateam, cos nopángel ocueaj Teat Dios tiün imiün cielo. Almapeay,quiaj tawün a piedra nepal oxiüt, chetet wüx. 3

Ombas nej xowüy larraw atnej noic najlip, at apixnej rajnüy atnej nieve. 4 Ajcüwa soldadosalmajawüw aag ayaj mbayajow, anmambeapmbeapnejiw, tajmiücüw nómban atnej landeowüw. 5 Quiajaaga ángel tasaj ajcüwa montaj:

―Nde mbayameron, cos sajaw icon iwiünanmeyamban Teat Jesús, áag tayacüw wüx cruz. 6

Lango majlüy ningüy cos nej lapac tiül mondeow


atnej lamapiüng. Macaron ijawan niüng tapiiberana Teat Naxey. 7 Nganüy quiüran najenjénan, isajanminipilan nej: “Nej lapac tiül mondeow, laámbandüy Galilea ombas nej, quiaj apmexoman”, irajan.Áagan ayaj sajngot nasaj icon ―aj nejiw.

8 Condom ajcüwa montaj mbayatoj, tawüw quiajtiül oxiüt najénan; ndoj xeyay tapac omeajtsüw.Tambüw acuiürrüw masajüw minipilan Teat Jesúsmeáwan leaw tasoiquiw. 9 Aliünüw tiül tiiüd, quiajtangoch nejiw Teat Jesús, tatepeay nejiw. Quiajtambüw mangochiw, taquiejliw micosüw nejiw,tapequiequiw nej oleaj. 10 Quiaj tasaj nejiw:

―Nde mbayameron. Quiüran isajan xecojowxechijquiaw mambüw andüyiw Galilea, quiajsanexomayon ―aj nejiw.

Leaw tapiüngüw monjiür oxiüt11 Ajcüwa montaj tealeámban aliünüw tiül tiiüd,

quiaj tawüw niüng ajlüy oxiüt acas soldados.Tambüw tiül cambaj aton masajüw ajcüwamontangtang miteaats meáwan leaw tajlüy. 12

Condom ajcüwa miteaats sonongotoj maquiüjpüwmontangtang monajiüt tiül judíos. Wüx landojmandeacüw nguineay apmarangüw, quiaj tüjchiwsoldados xeyay tomiün. 13 Tasajüw:

―Atcüy ipiüngan: “Aaga Jesús, tambüw mawüniwnej minipilan nej ongwiiüts wüx salnameayiün”,

irawan. 14 Sitiül ndot aaga natang nenajiütapmanguiay, xicona sanawüniün icon wüx, quiajngome apmemongochiün nicuajind naél ―ajüwnejiw.

15 Condom ajcüwa soldados, wüx landoj mayariwa tomiün, quiaj tarangüw atnej tasoiquiw. Meáwanaag ayaj aliün manderac wüx tiül nipilan judíonganüy nüt cam.

Teat Jesús üüch minajiütüw minipilan nej(Mr. 16:14-18; Lc. 24:36-49; Jn. 20:19-23)

16 Ajcüwa gajpanop (11) minipilan nej tambüwandüyiw Galilea wüx nop tiüc niüng lamasaj nejiwTeat Jesús. 17 Wüx tajawüw nej taquiejliw micosüwnejiw teombas nej; pero naleaing altiül tachiweawomeajtsüw. 18 Condom Teat Jesús tatüch nejiw,tapiüng:

―Lanüünd najlüy wüx meáwan leaw almajlüyninguiün tiül cielo, at ningüy wüx iüt. 19 Nganüyquiüran isajan palpálwüx nipilan wüx aaga iüt cammandüjpiw xic aton. Ijchan mayariw yow wüx minütTeat Dios, wüx minüt Micual nej, at wüx minütNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. 20 Iquiajchiünmayacüw wüx omeajtsüw marangüw meáwan leawlanasaj icon; xique sanaquiiüb icona meáwan nüt,leaw ümb minüt a iüt cam ―aj nejiw. Amén.


1

SAN MARCOS

Juan Bautista aquiaach tiül wajchiüc(Mt. 3:1-12; Lc. 3:1-9, 15-17; Jn. 1:19-28)

Aaga najneaj nanderac wüx Teat Jesucristo,aag Micual Teat Dios, tiün majlüy atnejlarangüch wüx nawiig tanomb.

2 Tanomb atcüy tarang tiül minawiig nej a Isaías,nendeac andeac Teat Dios. Tarang wüx nawiigleawa Teat Dios tasaj nej, tapiüng:Sanüüch mamb nop naxey nerang xenajiüt

mamong ombas, ique teoj apmeamb.Nej apmamb mataag majneaj a tiiüd niüng

apmemong.3 Apmanguiayaran andeac nop naxey tiül wajchiüc

niüng ngo majlüy cambaj. Nej apmapiüng:“Itajcan majneaj a tiiüd, ileainguijchan, cos aliüc

Miteatiiüts”, apmaj nejiw.4 Condom atquiaj tajlüy, tiün a Juan, aaga neech

yow nipilan. Tamb maquiaach nipilan niüng ngomajlüy cambaj, masaj leaam omeajtsüw wüxasoetiw nejiw, macueatiw. Atquiaj alndom mawasoetiw, y netam mayariw yow aton. 5 Tambüwmajawüw nej xeyay nipilan monaw tiül meáwancambaj tiül Judea, at monaw Jerusalén aton. Wüxtapiüngüw lango mandiümüw marangüw aaga ngomajneaj teamarangüw quiaj, y apmacueatiw, quiajJuan tüüch nejiw yow tiül lam Jordán.

6 Aaga Juan quiaj asooig apix nej najüyaranmiyeed camello, aton aóel teomeaats nej taag.Tatsamb mow, tanganeow micün xiül. 7 CondomJuan taquiaach nejiw, tapiüng:

―Aliüc miün andǘüban xic apmajlüy nop teatnaxey natang, xeyay netam ajlüy; nganüy xiquenicuajind xic teombas nej. Sayaag xique ngondomnatüch mejquien nacheed aonts apaj nej. 8 Xiqueáagan yow süüch icon, nganüy a nej apmüüch iconNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ―aj nejiw a Juan.

Tayar yow Teat Jesús(Mt. 3:13-17; Lc. 3:21-22)

9 Tíülan aaga acas nüt, quiaj tapeay Teat Jesúsimiün tiül cambaj Nazaret tiül iüt Galilea. Quiajtamb majaw a Juan. Condom Juan tüüch nej yow tiüllam Jordán. 10 Wüx taw tiül yow, quiaj Teat Jesústajaw leajquiat a cielo, tiün Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios atnej noic palom andüy wüx ombas nej.11 Condom tanguiayaran noic nanderac imiün tiülcielo, tapiüng:

―Naleaing ique xecual ic, sandiüm ic xeyay, apacximeaats najaw ic ―aw.

Nimeech tandiüm mayac wüx naél Teat Jesús(Mt. 4:1-11; Lc. 4:1-13)

12 Condom aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diostüüch mamb Teat Jesús andüy tiül wajchiüc. 13 TeatJesús tacül quiaj ic miow (40) nüt niüng ajlüycuajantanej napat nimal. Quiaj tandiüm mayac nejwüx naél minatang nimeech nenüt Satanás. Ndojángeles tajlüyiw quiaj mambeolüw Teat Jesús.

Teat Jesús tamelich aquiaach tiül Galilea(Mt. 4:12-17; Lc. 4:14-15)

14 Condom alinoic nüt wüx monajiüt tayacüw tiülmanchiüc a Juan, quiaj tamb Teat Jesús andüy tiülGalilea mandeac aaga najneaj nanderac wüx TeatDios, mapiüng nguineay apmajlüy wüx Teat Diosapmajlüy wüx meáwan cambaj. 15 Teat Jesústapiüng:

―Lamatüch a nüt wüx Teat Dios apmajlüy wüxmeáwan leaw almajlüy. Nganüy ijchan imeajtsan,iyariün aaga najneaj nanderac wüx Teat Dios ―aw.

Teat Jesús arriiüd apiquiw mondoc(Mt. 4:18-22; Lc. 5:1-11)

16 Noic nüt wüx Teat Jesús tamong amb mbeayaaga nadam yow nenüt Galilea, quiaj tajaw Simónmaquiiüb Andrés michiig nej. Nejiw teandocoj cosmondoc nejiw. 17 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―Macaron tabaats, sanaquiaach icon nguineayalndom meyamban nipilan mesajan mayariwsandeac. Langome apmeyamban cüet mendocon,apmeyamban nipilan ―aj nejiw.

18 Acueatíwan mindocoj nejiw, tandüjpiw mambTeat Jesús.

19 Condom quiríwan iün majüyiw, quiaj tajawüw aJacobo maquiiüb a Juan, micual nejiw Zebedeo.Nejiw aton aliw tiül mimüxiw nejiw, tenguialaxequiw ndoc. 20 At aton tapaj nejiw miün TeatJesús. Quiaj tacueatiw tiül müx miteatiw nejiwZebedeo maquiiüb mimosüw nejiw. Tambüwmaquiüjpüw mamb Teat Jesús.

Nop naxey alwüx ombas nej nimeech(Lc. 4:31-37)

21 Condom tandüyiw tiül cambaj Capernaum.Quiaj Teat Jesús tajmel tiül a sinagoga maquiaach,cos aaga nüt quiaj nüt axoodaran. 22 Mbayatojmanguiayiw aquiaach, cos taquiaach nejiw atnejnop natang nenajiüt nendüy, ngo matnej

SAN MARCOS 1:2 42 SAN MARCOS 1:22

2

aquiajchiw ajcüwa mondüy wüx aaga poch tüündMoisés. 23 Alquiaj tiül sinagoga nop naxey alwüxombas nej nimeech, üüch nej michach, tepaj napac.24 Tapiüng:

―Jow ique Jesús naw Nazaret, ¿cuane indiümmerang wüx ximbasana? ¿Tewiün mendroochximbasana? Xique sajaw jane ic, ique aaga NangajMicual Teat Dios ―aw.

25 Quiaj Teat Jesús talic nej, tasaj:―¡Tapots ipaj, iriow wüx ombas a naxey quiaj!

―aj.26 Condom aaga nimeech tepaj, tambeapmbeap

a naxey quiaj, ndoj quiaj tacueat nej. 27 Xeyaymbayatoj nipilan majawüw, tetünayej menguiayayejnejeyéjan quiaj, tapiüngüw:

―¿Cuane aag ayaja? ¿Cuane aaga jayats aquiaachquiaja? ¿Nguineay alndom malic aaga nimeechquiaj maw? ¡Quiaj aaga nimeech tayar andeac nej,taw! ―awüw.

28 Meáwan nipilan monaw tiül palpálwüx cambajtiül iüt Galilea tandeacndeacüw wüx leaw tarangTeat Jesús.

Tajneaj müm miocuats Simón Pedro(Mt. 8:14-15; Lc. 4:38-39)

29 Condom Teat Jesús taw tiül a sinagoga,tambüw andüyiw aniüngüw Simón maquiiübAndrés, at a Jacobo maquiiüb a Juan tambüwmaquiüjpüw. 30 Aaga müm najtaj miocuats Simónniün andeow, alwüx mats, xeyay üüch nej nerraar.Quiaj tasajüw Teat Jesús wüx aaga niün andeowquiaj. 31 Teat Jesús tamb matüch niüng ajlüy a niünandeow quiaj, tasap owix mawitich; among wüx iünandeow. Condom aaga najtaj quiaj tarang nejiwüetiw.

Teat Jesús tüüch majneaj xeyay moniün andeow(Mt. 8:16-17; Lc. 4:40-41)

32 Wüx langwiiüts, lajmel nüt, quiaj taquiüjpüwniüng ajlüy Teat Jesús xeyay moniün andeow, atnipilan alwüx ombasüw nimeech. 33 Condommeáwan nipilan monaw tiül aaga cambaj quiaj,sonongotoj teombeay iüm niüng ajlüy Teat Jesús.34 Nej tamongoch iün andeow xeyay nipilan leawaxom nejiw cuajantanej monandeow. At aton tataagmajneaj xeyay nipilan alwüx ombasüw nimeech.Teat Jesús ngome tüüch mendeacüw nimeech wüxnej, cos lamajawüw jane nej.

Teat Jesús aquiaach tiül Galilea(Lc. 4:42-44)

35 Amb alinoic nüt Teat Jesús witiüt aliün pojniüm.Tamb néjan quiaj andüy tiül wajchiüc mataag orar.36 Condom Teat Simón y leaw almaquiüjpüwtambüw mayambüw nej. 37 Wüx taxomüw, tasajüw:

―Teat, meáwan nipilan teamayambüw ic ―ajüw.38 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―Masey, nganüy tabaats tiül meáwan cambajnajlüy ninguiájan naquiaach quiaj aton, cos áagtiünas narang ―aj nejiw.

39 Quiaj tambüw tiül meáwan cambaj tiül iütGalilea. Teat Jesús tapots aquiaach tiül palpálwüxsinagogas; aton tataag majneaj xeyay nipilan leawalwüx ombasüw nimeech.

Tamongoch napat monandeow nenüt lepra(Mt. 8:1-4; Lc. 5:12-16)

40 Condom quiaj tamb majaw nej nop naxeyaxom nej napat monandeow nasoic lepra, ngomajiür misüüig, atextexíichan ombas nej. Quiajtaquieel micos nej, tasaj Teat Jesús:

―Teat, sitiül ique indiüm sajaw alndommemongoch iün sandeow ―aj.

41 Teat Jesús quiaj tajmiüc omal omeaats, taxaingowix marreeg nej, tasaj:

―Neol ngo nandiüm xecual, sandiüm,sanamongoch iün indeow ―aj.

42 Wǘxan ndoj mapiüng aag ayaj Teat Jesús, aaganiün andeow quiaj andǘüban ndet minecoy nej,tajneaj nómban. 43 Condom Teat Jesús tasaj nejacas poch cuane netam marang, ndoj tasaj majtsor.Tapiüng:

44 ―Nde mesaj nejinguind nguineay tejneaj.Nganüy quiür, iich majaw miteaats ique lerjneaj;irang atnej apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés.Iyac ichech para majawüw meáwan nipilan iquelerjneaj ―aj nej Teat Jesús.

45 Áwan quiaj a naxey tapots mandeac masajmeáwan nipilan nguineay tajneaj iün andeow. Ndojquiaj Teat Jesús ngondom majmel tiül ngünantanejcambaj, cos xeyay nipilan teamacüliw nej. At maseynej tacǘlan tiül wajchiüc, xeyay nipilan tambüwmajawüw nej quiaj.

Tajneaj nop ndron ombas(Mt. 9:1-8; Lc. 5:17-26)

Camüm aw alacas nüt tandilil alinomb TeatJesús andüy tiül cambaj Capernaum;tanguiayaran al aniüng nej. 2 Najénan

canchiütoj quiaj xeyay nipilan, lango majoy a iüm; atteombeay iüm lapatsayej quiaj. Teat Jesús tenguialmaquiaach nejiw wüx Mipoch Teat Dios. 3 Condomtapeayiw quiaj apiquiw monxey aquiüjpüw mambnop naxey ndron ombas, ambitiquiaw nej tiüt ambwüx mats. 4 Pero naleaing ngondom matüchiwTeat Jesús cos laxowüy nipilan. Quiaj tajtepiw cawüxmachaijquiw omal iüm alareng niüng ajlüy TeatJesús, amb tiül tamongochiw mimats nej aagandron ombas quiaj. 5 Wüx Teat Jesús tajaw nejiwnaleaing ayariw leawa nej aquiaach, quiaj tasajaaga ndron ombas:

―Xecual, landoj laáw isoet ―aj.6 Altsotomoj quiaj acas mondüy wüx aaga poch

tüünd Moisés tanomb, tapiüngüw tíülan omeajtsüwnejiw: 7 “¿Neol tandeac atquiaj aaga naxey quiaja,neol tawaiiche? Cos tandeac atnej Dios nej. ¿ Jane


3

alndom mawün nisoete? Néjan quiaj Teat Dios”,awüw. 8 Teat Jesús tajaw nguineay tenguialmateotsüw tiül omeajtsüw nejiw, quiaj tasaj nejiw:

―¿Neol teteotsan atquiaj tiül imeajtsana? 9

¿Cuane iyajcan ngo maél nasaj aaga naxey cama:“Landoj laáw isoete”, ngwüy nasaja: “Witiür, ixaingmimats, ijüy”, naja? 10 Nganüy apmejawan aagaTeat Naxey alndom mawün nisoet ningüy wüx iüt.Ijawan ―aj nejiw.

Quiaj tasaj aaga ndron ombas:11 ―Ique sasaj ic teat, witiür ixaing mimats, quiür

ijtsor ―aj.12 Condom aaga ndron ombas quiaj witiüt,

taxaing mimats nej, najénan tamb, teamajawüw nejmeáwan nipilan. Mbayajow majawüw, tapiüngüw:

―Teat Dios nerang aag ayaj, nómban ngomeaagmajawaats ―awüw.

Teat Jesús tapaj Leví(Mt. 9:9-13; Lc. 5:27-32)

13 Teat Jesús tamb alinomb andüy mbeay nadamyow nenüt Galilea. Xeyay nipilan tambüw majawüwnej, quiaj tapots maquiaach nejiw. 14 Wüx tawquiaj, al mamong niüng angüyaran tomiün ocueajcambaj, quiaj tajaw a Leví micual Alfeo alchetemquiaj. Tasaj:

―Mac indüüb xic, tabar ―aj.Quiaj witiüt, tamb mandüüb nej mamb.15 Noic nüt Teat Jesús alaniüng Leví maquiiüb

minipilan nej, teaüetiw maquiüjpüw xeyay monsaptomiün ocueaj cambaj. Aliw quiaj xeyay monrangngo majneaj aton, cos xeyay nipilan almandüjpiwnej. 16 Condom ajcüwa mondüy wüx aaga pochtüünd Moisés, at ajcüwa fariseos, wüx tajawüw nejteaǘet maquiüjpüw a nipilan quiaj, quiaj tasajüwminipilan nej:

―¿Cuane ayaj, neol a Jesús teaǘet aweaag,teanganeow aweaag monsap tomiün, at nipilanmonrang ngo majneaj quiaja? ―ajüw nejiw.

17 Wüx Teat Jesús tanguiay aag ayaj, tasaj nejiw:―Jane ayaag napacüy ngo metam nop nejaw nej;

pero jane ayaag niün andeow mbich netam nej.Xique ngo niün nayamb nipilan leawa ayaag najneajarang; xique tiünas nayamb leaw ayaag ngomajneaj arang, aj nejiw.

Tatüniw nej manguiayiw wüx aiündaran(Mt. 9:14-17; Lc. 5:33-39)

18 Noic nüt wüx minipilan Juan maquiiübminipilan fariseos tenguial aiündüw, tapeayiw quiajacas nipilan matüniw manguiayiw Teat Jesús,tasajüw:

―¿Neol taiündüw minipilan Juan maquiiübminipilan fariseos? Jow nganüy minipilan, ¿neol ngomaiündüw? ―ajüw nej.

19 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw, tandeac atnej nejnop nengoch owix. Tapiüng:

―¿Alndom miamigos nop nengoch owixmaiündüw wüx nej alquiaj maquiüjpüw? Sitiül

almaquiüjpüw a nench, ngondom maiündüw. 20

Alinoic nüt wüx lango majlüy a nench, quiaj mbichapmaiündüw ―aj nejiw Teat Jesús.

21 Aton tasaj nejiw:―Nejinguind ngondom macancham tiül noic

nguirich napixeran quiripite jayats jael, cos sitiülapmacanchamaran tiül, wüx aptsontsocom, quiajapmachiüt a nguirich jael. 22 At aton nejinguindngondom mayac jayats vin tiül nguirich taag iquialvin, cos apmajpoet a nguirich iquial vin quiaj, quiajapndrom ombas a vin, at a taag aton. Aaga jayatsvin netam majmel tiül jayats taag ―aj nejiw.

Tajeliw trigo wüx nüt axoodaran(Mt. 12:1-8; Lc. 6:1-5)

23 Condom wüx noic nüt axoodaran ocueajjudíos, quiaj Teat Jesús tamong tiül noic corrülaquiiüb minipilan nej. Minipilan nej tajeliw müetiwaong trigo leaw napiürüch quiaj. 24 Quiaj ajcüwafariseos tasajüw Teat Jesús:

―¡Ijaw! ¿Neol arangüw minipilan atquiaj wüx nütaxoodaran leaw ngondom marangüche? ―ajüw.

25 Teat Jesús, quiaj tasaj nejiw:―¿Neol ngo meteowan nguineay tarang

mixejchiiüts David wüx nej tind üet, at leawalmaquiüjpüw nej aton? 26 Cos wüx Abiatar tarangnatang miteaats, quiaj David tajmel tiül a nangajiüm ocueaj Teat Dios, tüet pan leaw najmel marangnichech para Teat Dios. Aag ayaj nejinguindngondom müet, áagan miteaats alndom müetiw.Pero nej tüet, átan leaw almaquiüjpüw nej tüetiwaton ―aj nejiw.

27 At tasaj nejiw:―Aaga nüt axoodaran quiaj tarangüch mambeol

nipilan müüch nejiw maxojtüw noic nüt; ngomenipilan tarangüch mandüjpiw opech aaga nüt quiaj.28 Nganüy inguiayiün, aaga Teat Naxey al wüxatam xeyay, ngo matnej aaga nüt axoodaran quiaj―aw Teat Jesús.

Naxey ndron ombas, nechey owix(Mt. 12:9-14; Lc. 6:6-11)

Teat Jesús tajmel alinomb tiül a sinagoga. Alquiaj nop naxey ndron ombas, nechey owix.2 Ajcüwa fariseos teamacüliw majawüw

cuane apmarang Teat Jesús, sitiül nej apmataagmajneaj owix a naxey quiaj wüx nüt axoodaran,para mayacüw asoet. 3 Ndoj Teat Jesús tasaj anaxey nechey owix quiaj:

―Witiür, lember ningüy pinawan ―aj.4 Condom tatün manguiay nejiw:―¿Cuane ipiüngan, alndom marangüch najneaj

wüx nüt axoodaran, ngwüy ngo majneaja? ¿Alndommawünaran wüx nop, ngwüy apmambiyarana? ―ajnejiw.

Nejiw ngo mendeacüw. 5 Quiaj tajcüy Teat Jesús,tajaw nejiw, tamix omeaats cos arangüw adamomeajtsüw. Ndoj tasaj a naxey quiaj:

―Ileainguiich iwix ―aj.


4

Quiaj aaga naxey taleainguiich owix nej, nómbanajneaj. 6 Condom quiaj tawüw ajcüwa fariseosnajénan mayambüw minipilan Herodes, matüniwmanguiayiw nguineay alndom mambiyaw TeatJesús.

Aliw mbeay yow xeyay nipilan7 Teat Jesús taw quiaj maquiiüb minipilan nej,

andüyiw mbeay aaga nadam yow. Átan tandüjpiwnej xeyay nipilan monaw Galilea, at monaw Judea. 8

Aton tambüw majawüw nej xeyay nipilan monawJerusalén, monaw Idumea, monaw necamb lamJordán, at monaw tiül ajcüwa cambaj ayey tiüt Tiro ySidón. Tapeayiw quiaj xeyay nipilan cos tanguiayiwwüx meáwan najneaj leaw arang. 9 Quiaj Teat Jesústasaj minipilan nej mayambüw nop müx mayacüwquiaj mbeay yow, para alndom majtep tiül sitiülapmacharrüw nej. 10 Cos lamamongoch iünandeow xeyay nipilan, áag meáwan moniünandeow tiünüw acharrayej wüx ombas nej,marrejquiw. 11 Wüx tajawüw nej ajcüwa nipilanleaw alwüx ombasüw nimeech, quiaj taquiejliwmicosüw nejiw teombas nej, tepajüw, tapiüngüw:

―¡Ique Micual Teat Dios ic! ―awüw.12 Teat Jesús talic nejiw xeyay cos nganaw

mandiüm majaraw jane nej.

Teat Jesús tarriiüd gajpiüp minipilan nej(Mt. 10:1-4; Lc. 6:12-16)

13 Condom Teat Jesús tamb andüy wüx nop tiüc,tandüjpiw nej mamb xeyay nipilan. Quiaj tasaj nejiwleaw lamandiüm marriiüd mambüw majawüw nejnejíwan quiaj. 14 Tarriiüd gajpiüp (12) monxeymaquiüjpüw nej, müüch nejiw mambüw masajüwnipilan nguineay alndom maw asoetiw nejiw. 15

Tüüch ndoj ombasüw mamongochiw iün andeownipilan, at matajcüw majneaj leaw alwüx ombasüwnimeech. 16 Ajcüwa gajpiüp monxey quiaj tajlüyiw:nop Simón aaga tüünd manüt Pedro. 17 Átan aJacobo maqiiüb michiig nej Juan, micual nejiwZebedeo, leaw Teat Jesús tüüch nejiw manütiwBoanerges; aaga poch quiaj amb apiüng: micualatearriür monteoc. 18 Aton tajlüyiw tiül aagagajpiüp: Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás,Jacobo micual Alfeo, Tadeo, at Simón naw tiül noicajlüy nipilan nasoiquiw Cananista. 19 At aton talüytiül a Judas Iscariote, aaga ndoj tayac teowixawmonajiüt Teat Jesús. Ndoj tajmeliw tiül nop iüm.

Apiüngüw ambeol nej nimeech(Mt. 12:22-32; Lc. 11:14-23; 12:10)

20 Quiaj canchiütoj alinomb niüng ajlüyiw nejiwxeyay nipilan, ngo müjchiw nejiw metiw. 21 Wüxtanguiayiw acualaats nej Teat Jesús nguineayteamarang, quiaj tambüw majanüw nej, coslapiürang nej lamichach.

22 At aton wüx tapeayiw quiaj mondüy wüx aagapoch tüünd Moisés, imiünüw Jerusalén, tapiüngüw:

―Aaga Jesús quiaj, alwüx ombas nej minatangnimeech nenüt Beelzebú; aaga nimeech quiajambeol nej mataag majneaj leaw alwüx ombas nejnimeech ―awüw.

23 Quiaj tapaj nejiw Teat Jesús, tasaj nejiw acaspoch, pero ngome aleáingan. Tapiüng:

―¿Nguineay alndom a Satanás mawün nejay aSatanás wüx ombas nipilana? 24 Jondot monajiüttiül noic cambaj majcüyiw nejeyéjan quiajmbajcamoj, aaga cambaj quiaj ngondom majlüynajneaj, apndrom ombas. 25 At aton sitiülnacualaran tiül noic nden majcüyiw nejeyéjan quiaj,apndajrriümoj. 26 Pero sitiül Satanás ajcüy majawaquiiüb nej, ngo majlüyiw nóiquian, quiajlangondom marangüw nicuajind.

27 ’Nejinguind ngondom maneed aniüng nopnapac naxey sitiül ngome ombas maóel owix, castajmel maneed leaw andiüm.

28 ’Naleaing sasaj icon, meáwan nisoet leawarangüw nipilan, Teat Dios alndom mawün wüxomeaats. At cuajantanej ngo majneaj pochandeacüw alndom mawün wüx omeaats aton. 29

Pero jangantanej leaw apmandeac ngo majneajwüx Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, aag ayajmbich ngondom mawün wüx omeaats nej TeatDios. Cos aaga nisoet quiaj nómban ngondom maw―aw Teat Jesús.

30 Atquiaj tasaj nejiw Teat Jesús cos nejiwtapiüngüw alwüx ombas nej nimeech.

Mimüm Teat Jesús y michiig nej tambüwmajawüw nej

(Mt. 12:46-50; Lc. 8:19-21)

31 Condom tapeayiw quiaj mimüm Teat Jesúsmaquiiüb michiig nej majawüw nej, pero ngometajmeliw. Quiaj tapiüngüw mamb majpaj. 32 Ajcüwanipilan alchetemoj quiaj ayeyiw nej tiüt, tasajüw nej:

―Joyaj mimüm aquiiüb michiig teamayambüw ic―ajüw nej.

33 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―¿Jane ipiüngan xemüm, jane ipiüngan xechiig?

―aj nejiw.34 Quiaj taxaing omal majaw leaw alchetemoj

quiaj niüng ajlüy nej, tapiüng:―Icona ijlüyiün atnej xemüm, xechiig. 35 Cos

jangantanej sitiül arang leaw andiüm Teat Dios, aagayaj sayaag ajlüy atnej xemüm, xechiig aton ―aw.

Andeac andüy wüx nop nepiür(Mt. 13:1-9; Lc. 8:4-8)

Noic nüt Teat Jesús tamelich aquiaachnipilan mbeay nadam yow Galilea. Coscanchiütoj niüng ajlüy nej xeyay nipilan; áag

Teat Jesús tajmel tiül yow, tajtep tiül nop müxchetem. Meáwan nipilan tacüliw wüx iüt mbeayyow. 2 Ndoj quiaj tasaj nejiw acas poch ngomealeáingan, tandeac andüy wüx cuajantanejmaquiaach nejiw. Tapiüng:


3 ―Inguiayiün leawa sanandeac: Tajlüy nopnaxey tamb apiür. 4 Wüx teamawiich osaab soex,quiaj tajmiüc tigüy mbeay tiiüd. Condom tajngotoj aquiec, tüetiw. 5 Altigüy tajmiüc tiül piedra niüngngo majlüy xeyay iüt. Tajntsop najen cos ngo majlüyxeyay iüt. 6 Wüx tajntsop nüt terraar, quiaj tambelnej. Cos ngo majiür mioxiich nej, quiaj tawaag anine soex quiaj. 7 Altigüy tajmiüc tiül sats. Wüxtajntsop, cos sats najen atangüw, quiaj taxotüw tiüta nine soex quiaj. Atquiaj taton ngondom meongoj.8 Altigüy tajmiüc tiül najneaj iüt, tatang najneaj,tayac aóng. Tigüy taóng napateay, altigüy tayacwüx quiriw, altigüy tayac wüx xeyay aóng ―aj nejiwTeat Jesús.

9 Andǘüban Teat Jesús tasaj nejiw:―Netam menguiayiün, mexoman imeajtsan wüx

leaw sandeac quiaj ―aj nejiw.

Cuane wüx amb apiüng aaga andeac quiaj(Mt. 13:10-17; Lc. 8:9-10)

10 Wüx lango majlüyiw quiaj xeyay nipilan, quiajleawa tajlüyiw niüng ajlüy Teat Jesús maquiüjpüwajcüwa gajpiüp (12) minipilan nej, tatüniwmanguiayiw nej cuane wüx amb apiüng aagaandeac quiaj. 11 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

―Icona tenguial meajndiün mejawan leawa nombngo majüiquicharan, nguineay alndom majmelarantiül minipilan Teat Dios. Pero pálwüx nipilan ngomeapmasoiquiw aleáingan. 12 Atquiaj sarang paramajawǘwan, manguiayíwan, pero naleaing ngomeapmajawüw cuane wüx amb apiüng. Cos sitiülapmajawüw, alndom mayariw, maw asoetiw nejiw―aj nejiw Teat Jesús.

Cuane wüx amb apiüng wüx nepiür(Mt. 13:18-23; Lc. 8:11-15)

13 Condom Teat Jesús tatün manguiay nejiw:―¿Ngo mejawana cuane wüx amb apiüng leawa

sandeac quiaja? ¿Nguineay apmejawan meáwanleawa sanandeaca? ―aj nejiw.

14 Quiaj tapiüng:―Aaga nepiür quiaj apiüng wüx nop nendeac

Mipoch Teat Dios. 15 Ajcüwa osaab soex najmiücüwmbeay tiiüd, aag ayaj nipilan leaw asoiquiw wüxMipoch Teat Dios. Ndoj manguiayiw, andǘübanajngot nimeech mawün wüx omeajtsüw nejiw aagaMipoch Teat Dios leawa tanguiayiw. 16 Aton ajlüynipilan atnej aaga osaab soex leawa tajmiüc tiülpiedra. Cos wǘxan asoiquiw wüx Mipoch Teat Dios,apac omeajtsüw ayariw. 17 Naleaing nejiw, cosajlüyiw atnej aaga soex najntsop tiül piedra, ngomajiür mioxiich nej; áag ngo maíüc. Cos wüxapmajlüy naél, majcüy majaw nejiw nipilan ajcanandüjpiw Mipoch Teat Dios, quiaj machiweawomeajtsüw. 18 At aton almajlüy nipilan atnej aagaosaab soex napiürüch tiül sats. Aaga nipilan quiajanguiayiw Mipoch Teat Dios. 19 Pero xeyay ambwüx omeajtsüw leaw alndom maxomüw wüx aagaiüt cam. Cos andiümüw majiürüw xeyay tomiün,

andiümdiümǘwan cuajantanej. Meáwan aag ayajüüch nejiw ndrom omeajtsüw Mipoch Teat Dios;ngo müüch nejiw marangüw leawa Teat Diosapiüng. 20 Aton altiül nipilan leaw anguiayiwMipoch Teat Dios, ayariw mipoch nej, ayacüw wüxomeajtsüw. Nejiw ajlüyiw atnej aaga osaab soexnapiürüch tiül najneaj iüt cos teongoj. Tegüy taóngnapateay, altegüy tayac wüx quiriw, altegüy tayacwüx xeyay aóng ―aw Teat Jesús.

Tandeac andüy wüx ran(Lc. 8:16-18)

21 Condom tandeac alinoic tasaj nejiw:―Sitiül aljane andiüm marraj tiül iüm jondot

apmapal omal noic candil tiül nop xor, tengwüyapmayac tiüt teoleaj mats, ¿nguineay aprram tiüliüma? Cos netam mayacüch cawüx, quiaj apmarrajnajneaj tiül iüm. 22 Atquiaj sasaj icon, cos meáwanleaw ngo majaraw nganüy, naleaing alinoic nütapmajaraw nguineay. Ngo majlüy noic nanderacmexotüy nganüy leaw ngome apmajüic alinoic nüt―aj nejiw.

23 Condom tapiüng:―Meáwan icona lamenguiayiün aaga poch cam,

nganüy iyacan wüx imeajtsan ―aw.24 Aton tasaj nejiw:―Iyacan wüx imeajtsan xepoch leawa

temenguiayiün, iyariün. Cos sitiül apmeyacan wüximeajtsan leawa lamenguiayiün, teamteámanapmeajndiün mejawan alquiriw. 25 Cos sitiül aljaneapmayar xepoch, nej apmüünd manguiay altegüy.Pero sitiül ngo mayar xepoch, masey lamanguiayquiripite apndrom omeaats ―aj nejiw.

Andeac andüy wüx nguineay atang a soex26 Condom Teat Jesús tapiüng:―Sanasaj icon nguineay arang wüx micambaj nej

Teat Dios. Cos ajlüy atnej arang osaab soexlapiürüch. 27 Quiaj aaga nepiür apmaxoodmameay, ndoj apmapac. Atquiaj apmamong acasnüt acas ongwiiüts. Aaga osaab soex napiürüchquiaj apmajntsop, masey aaga nepiür quiajngondom majaw nguineay teajntsop, nguineayteatang. 28 Cos aaga iüt teamatangüch aaga soexquiaj. Apmawün mbas onic nej, ndoj apmaól, ndojquiaj apmatang osaab nej. 29 Condom wüx latang,quiaj apmandojquich cos lamatüch a nütxaijnguiam matajtüch ―aj nejiw Teat Jesús.

Andeac andüy wüx osaab mostaza(Mt. 13:31-32; Lc. 13:18-19)

30 Aton tasaj nejiw Teat Jesús:―¿Nguineay alndom nasaj icon cuane atnej ajlüy

micambaj Teat Dios, ngwüy cuane wüx alndomnandeac mejawan? 31 Ajlüy atnej noic nine osaabsoex nenüt mostaza. Aag ayaj noic osaab soexleawa napiürüch xowüy minine. 32 Ndoj apiürüch,apmajntsop, apmarang noic najal oleaj soex, alwüxajal oleaj tiül meáwan soex. Apmayac nadam


5

mipüüig nej niüng quiec alndom marangüwombiümüw nejiw maxojtüw ―aj nejiw.

Nguineay taquiaach Teat Jesús(Mt. 13:34-35)

33 Atquiaj taquiaach nejiw Teat Jesús wüx MipochTeat Dios, ngome aleáingan, leaw tayaag alndommanguiayiw. 34 Ngo maquiaach nicuajindaleáingan manguiayiw nipilan. Wüx laawüw quiajnipilan, quiaj tasaj minipilan nej cuane wüxtandeac.

Teat Jesús talomboch iünd, at omal yow(Mt. 8:23-27; Lc. 8:22-25)

35 Aaga nüt quiaj wüx langwiiüts, quiaj tasajminipilan nej:

―Tabaats andüyiiüts necamb aaga nadam yowcam ―aj nejiw.

36 Tacueatíwan quiaj meáwan nipilan. Quiajtambüw nejíwan quiaj maquiüjpüw Teat Jesús ambtiül aaga müx alchetem tiül. Aton tambüw alacasmüx maquiüjpüw nejiw. 37 Wüx aleambüw tiülnajal, quiaj taw noic napac iünd, tayac nadamdamomal yow anmachaachaach tiül müx, tenguialchipiow a müx. 38 Teat Jesús al wil müx almameay,ayac aliig omal. Quiaj tapacüjchiw tiül ameay,tasajüw:

―¡Teat! ¿Neol ngo mejaw, laliüc tsoyomoots tiüt?¡Apmandeowaats! ―ajüw.

39 Quiaj witiüt Teat Jesús, tasaj a iünd lombom, ata yow majlǘyan. Quiaj lombot a iünd, at a yowtajlǘyan.

40 Condom tasaj nejiw:―¿Neol termbolana, neol ngome teyacan

imeajtsan wüx leawa xique alndom naranga? ―ajnejiw.

41 Mbayatoj xeyay, tesajayej nejeyéjan quiaj,tapiüngüw:

―¿Cuaane nej aaga naxey cama? ¿Nguineayalndom mayar nej andeac a iünd at a yow? ―awüw.

Nop naxey alwüx ombas nej nimeech(Mt. 8:28-34; Lc. 8:26-39)

Condom Teat Jesús maquiiüb minipilan nejtapeayiw necamb aaga nadam yow quiaj,tiül miiütüw monaw Gadara. 2 Almawüw tiüt

imiünüw tiül müx, quiaj tapeay niüng ajlüy TeatJesús nop naxey imiün tiül niüng amiüraadmondeow, alwüx ombas nej nimeech, üüch nejmechach 3 Aaga naxey quiaj acül tiül niüngamiüraad mondeow. Nejinguind ngondom maóelnej, masey naag galen. 4 Cos mbójan maoeliw owixnej oleaj nej naag galen. Nej ngo mapiüng wüx,andooigndooig miün, nómban acolot. Nejinguindngondom masap nej. 5 Aaga naxey quiaj, nütongwiiüts apaj tiül tiüc, at niüng amiüraadmondeow. Aton achiüt ombas nej naag piedra. 6

Alíücan miünquiaj tajaw Teat Jesús, tecuiür tamb

mangoch, taquieel micos nej tiüt teombas TeatJesús. 7 Quiaj tendeac napac, tapiüng:

―¿Cuane indiüm merang wüx ximbas Teat Jesús?Ique Micual Teat Dios najlüy tiül cielo. Satün icueajwüx minüt Teat Dios, nde merang wüx ximbasnicuajind ngo majneaj ―aw.

8 Atquiaj tapiüng cos Teat Jesús lamasaj nej:―¡Ique nimeech, sasaj ic, iriow wüx ombas a

naxey cam, icueat! ―aw.9 Ndoj Teat Jesús tatün manguiay:―¿Cuane minüt? ―aj.Quiaj tapiüng:―Legión xenüt cos sajlüyiün xeyay ―aw.10 Quiaj tatün xeyay ocueaj Teat Jesús nde

mawün nejiw tiül aaga iüt quiaj. 11 Tajlüy quiaj wüxnop tiüc noic ajlüy xeyay sow, teaüetiw. 12 Ajcüwanimeech tatüniw ocueaj Teat Jesús, tapiüngüw:

―Iich xicon namban najmeliün tiül ajcüwa sowquiün ―awüw.

13 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw mambüw.Tacueatiw a naxey quiaj, tajmeliw tiül sow. Ajcüwasow ajlüyiw xeyay, atüch ijquiaw mil, tecuiürrüwambüw wüx tiüc tajchiquiaw tiüt tajmiücüw tiülaaga nadam yow quiaj, tsoyotoj tiüt, tandeowüwtiül yow.

14 Condom ajcüwa monjiür sow quiaj, tambüwacuiürrüw masajüw nipilan tiül cambaj, tiül rünchaton. Quiaj tambüw nipilan majawüw cuane najlüy.

15 Wüx tapeayiw niüng ajlüy Teat Jesús, quiajtajawüw aaga naxey tajlüy wüx ombas nej xeyaynimeech alchetem quiaj, lamasooig apix nej,lamajiür mifis nej. Mbayatoj xeyay majawüw. 16

Condom nipilan leawa tajawüw aag ayaj, tapotsmapiüngüw nguineay tawüw nimeech wüx ombasaaga naxey quiaj, nguineay tandeowüw tiül yowmeáwan sow. 17 Ndoj tapots masajüw Teat Jesúsmaw tiül miiütüw nejiw.

18 Teat Jesús almajtep tiül müx, laámb apmawquiaj, quiaj aaga naxey tajlüy wüx ombas nejnimeech tatün ocueaj xeyay sitiül alndom maquiiübnej mamb. 19 Pero Teat Jesús tasaj nej:

―Quiür ijtsor teat, isaj icualaats nguineay tejneaj.Isajüw meáwan aaga najneaj leaw Teat Dioslamarang wüx imbas, nguineay tajiür ic lasta ―aj.

20 Quiaj tamb a naxey mandeac, masaj nipilan tiülmeáwan cambaj tiül Decápolis. Tasaj nejiwnguineay tataag nej majneaj Teat Jesús. Meáwannipilan mbayatoj manguiayiw.

Micual Jairo, at aaga najtaj nerreeg apix TeatJesús

(Mt. 9:18-26; Lc. 8:40-56)

21 Condom Teat Jesús tandilil alinomb maquiiübminipilan nej, ambüw tiül müx, andüyiw necambaaga nadam yow quiaj. Almapeayiw necamb,quiájan tacül Teat Jesús mbeay yow, cos tapeayiwniüng ajlüy nej xeyay nipilan. 22 Condom tapeayquiaj nop naxey nenüt Jairo, nop natang nenajiüt


6

tiül a sinagoga; wüx tajaw Teat Jesús, quiaj taquieelmicos nej tiüt. 23 Tatün xeyay, tapiüng:

―Teat, xecual nüx laxeyay iün andeow, laliücmandeow. Mac Teat, tabar meyac iwix wüx ombasnej para majneaj ―aw.

24 Quiaj Teat Jesús tamb maquiiüb nej. Xeyaynipilan tandüjpiw, lacharrayej wüx ombas nej. 25

Tiül a nipilan quiaj tajlüy nop najtaj lamajiür gajpic(12) neat iün andeow, atsambiich nej miquiej nej. 26

Lamamongoch xeyay wüx aaga monandeow quiaj.Masey lamong teombas xeyay mondüy,lamandrooch meáwan leaw ajiür, pero ngomambeol nej nicuajind, teaxeyay marang nej. 27

Aaga najtaj quiaj wüx tanguiay nguineay andeacüwwüx Teat Jesús, quiaj tamb matüch, amb wanopechTeat Jesús tarreeg apix nej. 28 Atquiaj tarang, coslamapiüng tiül omeaats nej: “Sitiül narreeg maseyapix nej, quiaj sanajneaj”. 29 Andǘüban tayaaglajneaj, nómban lamong a monandeow quiaj. 30

Teat Jesús tayaag nej lamataag majneaj aljane, quiajwantsat majaw tiül nipilan, tatün manguiay:

―¿Jane tarreeg sapixe? ―aw.31 Quiaj minipilan nej tasajüw nej:―¿Neol ngo mejaw Teat, xeyay nipilan

teamatechtechiw ic? Neol tepiüng: “¿ Jane tarreegxic?” ―ajüw.

32 Teat Jesús tayamb tiül nipilan majaw janetarreeg nej. 33 Aaga najtaj mbayat cos tajawteamayamb nej, tambeapmbeap nej. Pero costayaag lajneaj, quiaj tamb maquieel micos nej tiütteombas Teat Jesús, tasaj nguineay tarang nej. 34

Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Xecual, lerjneaj cos teyac imeaats wüx xic.

Nganüy quiür, ich mapac imeaats, lerjneaj nómban―aj nej.

35 Teat Jesús tenguialeámban andeac aweaag anajtaj, quiaj tapeayiw masajüw a Jairo, aaganenajiüt tiül sinagoga, tapiüngüw:

―Teat, micual landeow, icueat mesajsaj aaga TeatNaxey quiaj ―ajüw.

36 Naleaing Teat Jesús, masey tanguiay andeacüwajcüwa monxey quiaj, nej tasaj aaga nenajiüt:

―Nde mbayamear teat, iyac imeaats wüx xique―aj.

37 Ndoj ngome tüüch mambüw maquiiüb nejiwmeáwan minipilan nej, áagan a Pedro maquiiübJacobo, at a Juan michiig Jacobo taquiiüb mamb. 38

Wüx tapeayiw aniüng aaga nenajiüt tiül sinagoga,Teat Jesús tajaw alquiaj xeyay nipilan teajiüntsüwnapac, y altiül teapajüw. 39 Wüx tajmel tiül iüm,quiaj tasaj nejiw:

―¿Neol tapots ijiüntsana? Aaga nüx cam ngomelandeow, almameay ―aj nejiw Teat Jesús.

40 Quiaj titsojow nej, cos ajawüw naleainglandeow a nüx quiaj. Condom Teat Jesús tawünnejiw tiül iüm, taquiiüb áagan miteat nej mimümnej a nüx, at leaw almaquiüjpüw nej. Tajmeliwmatüchiw niüng ajlüy a nüx. 41 Quiaj Teat Jesústasap owix a nüx, tasaj wüx ombeayiw nejiw:

―Talita cumi ―aj. Aag ayaj amb apiüng: Xecualsasaj ic, witiür.

42 Quiaj witiüt a nüx, tajüy. Meáwan nipilan xeyaymbayatoj majawüw. Aaga nüx quiaj lamajiür gajpic(12) mineat nej. 43 Condom Teat Jesús tasaj nejiwnde mandeacüw manguiayaran leawa tarang. Tasajnejiw aton mayambüw üet a nüx quiaj.

Teat Jesús ngo mandiüram tiül Nazaret(Mt. 13:53-58; Lc. 4:16-30)

Condom Teat Jesús taw quiaj, tandililalinomb andüy tiül miíüt nej, minipilan nejaton tandüjpiw nej. 2 Wüx tatüch a nüt

axoodaran, quiaj tapots aquiaach tiül a sinagoga.Xeyay nipilan wüx tanguiayiw andeac nej mbayatoj.Tapiüngüw:

―¿Nguiaane tequiajchay aaga naxey quiaja?¿Nguineay tendüye? ¿Nguineay ndot ombasmarang cuajantanej ateócan? 3 ¿Neol ngome nopicoots aaga naxey quiaja? ¿Ngome nej nerang xiül,micual nej María? Aton alningüy tiül micambajaatsacüliw michiig nej Jacobo, José, Judas, Simón, atmichiig monüx nej aton aliw ningüy ―awüw.

Taton ngome tandiümüw mayariw andeac nej. 4

Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―Xique samongoch atnej amongoch nop

nendeac andeac Teat Dios cos ayarich andeac nejnguiajantanej, áagan tiül miíüt nej ngo mandiüram.Átan acualaats nej, micoj nej, michiig nej, ngomayariw nej andeac ―aj nejiw.

5 Tiül a cambaj quiaj ngome tarang nadamateócan. Áagan acas moniün andeow tataagmajneaj, tayac owix wüx nejiw. 6 Nej ayaag xeyayngo majneaj cos ngo mayariw nej andeac. Ndoj tawquiaj, tamb andüy tiül namix nine cambaj quiájan,maquiaach.

Teat Jesús tüüch mambüw mandeacüw wüx nej(Mt. 10:5-15; Lc. 9:1-6)

7 Condom quiaj tapaj miünüw niüng ajlüy nejajcüwa gajpiüp (12) minipilan nej. Quiaj tapotsmasaj nejiw mambüw ijpüwpüw. Aton tüüch nejiwndoj ombasüw matajcüw majneaj nipilan alwüxombasüw nimeech. 8 At aton tasaj nejiw ndemajoyiw nicuajind tiül tiiüd. Alndom majoyiw áagannotsnots angotoj, mambeol nejiw. Ngondommajoyiw nchiiüts, pemb, nüeteran; aton tomiünngondom majoyiw. 9 Netam masoijquiw napüic,pero ngondom majoyiw ijquiaw najal camix. 10

Aton tasaj nejiw:―Wüx apmepeayiün tiül noic cambaj, apmexojtan

quiaj tíülan noic nden. Nde membiülüjchiün niüngixojtan. Apmeriowan quiaj wüx apmeamban tiülalinoic cambaj. 11 Sitiül noic cambaj ngomangochiw icon, ngo mandiümüw manguiayiwindeacan, icueatiün, iriowan quiaj. Wüxapmeriowan quiaj, itajtan minajndot ileajiün majüicnejiw ngo majneaj arangüw cos ngo müjchiw iconmendeacan quiaj xepoch. Naleaing sasaj icon,


alinoic nüt wüx Teat Dios apmajaw wüx asoeteran,nejiw xeyay ngo majneaj apmamongochiw cos ngomandiümüw manguiayiw indeacan. Alwüxapmamongochiw, ngo matnej leawapmamongochiw nipilan tandeowüw nomb, ajcüwamonaw tiül cambaj Sodoma maquiiüb Gomorra ―ajnejiw Teat Jesús.

12 Quiaj tawüw ajcüwa gajpiüp minipilan nej,tambüw masajüw nipilan leaam omeajtsüw wüxaaga ngo majneaj teamarangüw, macueatiw.

13 At aton wüx minüt Teat Jesús tatajcüw majneajnipilan alwüx ombasüw nimeech, üüch nejiwmichachiw. At tajendiw aceite wüx omal moniünandeow, quiaj tajneajiw.

Tambiyaw a Juan Bautista(Mt. 14:1-12; Lc. 9:7-9)

14 Condom aaga rey Herodes tanguiay nguineayteamarang Teat Jesús, cos meáwan nipilanteamandeacüw wüx nej. Quiaj Herodes tapiüng:

―¿Ngwüy naleaingue, Juan, aaga neech yownipilan lapac tiül mondeowa? ¿Pares ndot ombasmarang xeyay cuajantanej ateócan aaga naxeyquiaja? ―aw.

15 Altiül tapiüngüw:―Ngwüy, aag ayaj mixejchiiüts Elías, awüw. Altiül

tapiüngüw: Aag ayaj alinop nendeac andeac TeatDios tajlüy tanomb ―awüw.

16 Pero wüx Herodes tanguiay aaga andeacüwquiaj, tapiüng:

―Ngwüy, aag ayaj sapiüng Juan, aaga tüjchiüsmamb ndojquiüm onic nej, nganüy lapac tiülmondeow ―aw a Herodes.

17 Atquiaj tapiüng Herodes cos alwüx omeaatsleawa tarang, cos nej tüüch mamb ndeaam a Juan,majmel tiül manchiüc, naoelich naag galen. Aagayaj tarang Herodes cos atquiaj tandiüm minajtajnej nenüt Herodías. Aaga Herodías quiaj mintajFelipe, michiig Herodes, nganüy Herodeslamaquiiüb. 18 Cos Juan wüx aliün mapac tasajHerodes:

―Ngo majneaj mequiiüb mintaj michiig ―aj.19 Quiaj Herodías xeyay tajcüy majaw a Juan.

Tandiüm mambiy; pero ngome taxom nguineaymarang. 20 Cos Herodes lamajaw Juan arang leawandiüm Teat Dios, aton andeac leaw naleaing, parestembol mandüy, ngo müüch a Herodías marangngo majneaj wüx ombas a Juan. Herodes maseyngo maxom omeaats wüx leaw tandeac a Juan, nejxeyay tandiüm manguiay. 21 Noic nüt wüx Herodestarang noic nangos nüt ajcan lamatüch alinoicmineat nej, quiaj aaga najtaj Herodías taxomnguineay marang. Cos Herodes tapaj meáwanmonajiüt, at nipilan monjiür tomiün tiül aaga iütGalilea, marang noic nadam nangos nüt. 22 Quiajtamb nop nüx, micual aaga najtaj Herodías, tajmelniüng ajlüy monet mejiüng. Herodes y leaw aliwquiaj tandiümüw majawüw ajiüng a nüx quiaj.Condom a rey Herodes tasaj a nüx:

―Itün xicueaj leaw indiüm, xique sanüüch ic ―aj.23 Nej tapaj minüt dios mapiüng naleaing

apmüüch, ngo mawaiich, tapiüng:―Cuajantanej apmetün, xique sanüüch ic, masey

pinawan leaw alnajiür ―aw a Herodes.24 Quiaj taw a nüx, tamb matün manguiay

mimüm nej. Tasaj:―Müm, ¿cuane indiüm mejaw natüna? ―aj.Quiaj mimüm nej tapiüng:―Itün omal aaga Juan, áag neech yow nipilan

―aj.25 Andilílan tiüt a nüx, tamb andüy niüng ajlüy

Herodes, tapiüng:―Teat, sandiüm nganüy nganüy meaach xic omal

aaga Juan amb tiül noic polat ―aj.26 Quiaj Herodes tamix omeaats xeyay; pero cos

nej lamapaj minüt dios, aton tandeac manguiayiwnipilan. Nganüy netam marang, müüch leaw atün anüx quiaj. 27 Najénan tüüch mamb nop soldado,tasaj mandooig onic a Juan majamiün omal. 28

Quiaj tamb a soldado majaw tiül manchiücmandooig onic a Juan. Condom tajoy omal a Juanamb tiül noic polat, tüüch a nüx. Quiaj a nüx tambmüüch mimüm nej.

29 Wüx minipilan Juan tanguiayiw nej landeow,quiaj tambüw maxainguiw, tajoyiw mamiütüw.Atquiaj tarang Herodes wüx tambiy aaga Juan.

Teat Jesús tüüch üetiw acoquiaw mil monxey(Mt. 14:13-21; Lc. 9:10-17; Jn. 6:1-14)

30 Condom wüx tapeayiw ajcüwa gajpiüp (12)monamb ijpüwpüw, tapots masajüw Teat Jesúsnguineay tarangüw, nguineay taquiajchiw nipilan.31 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―Nganüy macaron, tabaats maxojtaats quiripiteniüng ngo majlüy nipilan ―aj nejiw.

Cos xeyay nipilan tenguial apeayiw quiaj niüngajlüy nej, pálwüx teawüw. Ngo müjchiw nejiwmatüch metiw. 32 Ndoj quiaj tajtepiw tiül nop müx,tambüw nejíwan quiaj, andüyiw niüng ngo majlüynipilan. 33 Pero xeyay nipilan tajawüw nejiwambüw, aton tajawüw jane nejiw; quiaj tambüwacuiürrüw imiünüw tiül micambajüw nejiw. Ombasmapeayiw quiaj, teoj mapeay Teat Jesús. 34 WüxTeat Jesús taw tiüt imiün tiül müx maquiiübminipilan nej, tajaw xeyay nipilan teamacüliw nej.Quiaj tajmiüc omal omeaats, cos tajaw ajlüyiw atnejtigüy najcueat sap, ngo majlüy wüx nejiür nejiw.Quiaj tapots maquiaach nejiw xeyay cuajantanej. 35

Wüx langwiiüts laliüc majmel nüt, quiaj minipilannej tambüw masajüw nej:

―Teat, langwiiüts ¿nguineay apmarangaats? Cosnejinguind ngo macül ningüy. 36 Isajüw mambüwtiül cambaj y tiül rünch mangalüw üetiw, cos ngomajiürüw üetiw nejiw ―ajüw nej.

37 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―Icona iyamban üetiw ―aj nejiw.Quiaj tapiüngüw:


7

―¿Teat, nguineaye? ¿Ngwüy sanamban nangalanijquiaw acoic miow (200) denario pan müjchiiütsmüetiwe? ―awüw.

38 Teat Jesús tasaj nejiw:―Quiüran ijawan cas pan ijiüran ningüy ―aj

nejiw.Wüx tajawüw cas pan ajlüy, quiaj tasajüw nej:―Ajlüy acoquiaw pan alijpüw cüet ―ajüw.39 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw masajüw nipilan

chetemoj noicnoic ajlüy tiül nine nateaic soex. 40

Quiaj chetetoj; al tiül atüch coic miow (100), al tiül icmiow gajpowüw (50) noicnoic ajlüy. 41 CondomTeat Jesús taxaing aaga acoquiaw pan al ijpüw cüet.Taxaing omal majaw cawüx, tüüch gracias TeatDios. Condom wüx tambaag aaga pan texeyay.Quiaj tüüch minipilan nej majineaw müjchiwmeáwan nipilan. At aaga ijpüw cüet aton tambaagmüüch nejiw majineaw. 42 Condom tatüch müetiwmeáwan nipilan paxiünüy üetiw. 43 Wüx landoj,quiaj taxainguiw leawa minaw a pan, at a cüet,chipiüt gajpiüp (12) nchep. 44 Ajcüwa tetiw quiajatüch acoquiaw mil monxey.

Teat Jesús tajüy teomal yow(Mt. 14:22-27; Jn. 6:16-21)

45 Quiaj Teat Jesús tasaj minipilan nej majtepiwtiül müx mamongoj andüyiw necamb a nadam yowquiaj. Tasaj nejiw mambüw ombas nejiw mandüyiwtiül cambaj Betsaida. Cos nej apmacül quiaj leawaümb majtsor nipilan, quiaj apmaw quiaj. 46 Wüxlaǘmb majtsor nipilan, quiaj tamb andüy wüx noptiüc mataag orar, mandeac aweaag Teat Dios. 47

Wüx lapojniow, aaga müx namb lamatüch pinawanaaga nadam yow quiaj, nganüy Teat Jesús néjanquiaj aliün wüx iüt. 48 Nej tajaw laǘmb apacüwmajombüw a yow majüyichaw a müx, cos angochiwa iünd. Wüx landüy wüx arraw, quiaj Teat Jesústamb matüch nejiw, ajüy amb teomal yow. Tarangatnej apmamóngan. 49 Wüx tajawüw nop najüyamb teomal yow, quiaj tepajüw:

―¡Aag ayaj nembolooch! ―awüw. 50 Meáwannejiw tajawüw, xeyay mbayatoj. Quiaj Teat Jesústasaj nejiw:

―Nde mbayameron, ich mapac imeajtsan cosxique, ngome aljane ―aj nejiw.

51 Condom tajtep tiül müx maquiiüb nejiw; quiajlomboj a iünd. Mbayatoj majawüw, ndoj tapacomeajtsüw 52 Nejiw nganaw majawüw nguineaytarang wüx tüüch mexeyay a pan, aliün mapacomalüw.

Teat Jesús tüüch majneaj moniün andeow tiülGenesaret(Mt. 14:34-36)

53 Tapeayiw necamb a yow tiül iüt Genesaret.Quiaj tawüw tiüt, taoeliw mimüxiw nejiw mbeayyow. 54 Wǘxan tajtepiw wüx iüt, quiaj nipilantajawüw nejay Teat Jesús napeay. 55 Condom quiajtambüw acuiürrüw masajüw meáwan nipilan tiül

aaga iüt quiaj. Quiaj tapots apeayiw nipilanmaquiüjpüw miün moniün andeow amb wüx mats,andüy niüng tanguiayiw alquiaj Teat Jesús. 56

Nguiajantanej leaw niüng tamb, masey tiül cambaj,masey tiül rünch, tacüliw nej xeyay nipilan. Tayacüwajcüwa moniün andeow mbeay plas pinawancambaj, at tiül tiiüd aton. Tatüniw xeyay ocueaj TeatJesús sitiül alndom ajcüwa moniün andeowmasambüw nej masey apix nej. Meáwan leawtasambüw nej tajneajiw nómban.

Leaw üüch majiür nisoet nipilan(Mt. 15:1-20)

Noic nüt acas fariseos tambüw majawüwTeat Jesús, maquiüjpüw ajcüwa mondüy wüxaaga poch tüünd Moisés, napeayiw imiünüw

Jerusalén. 2 Quiaj tajawüw altiül minipilan TeatJesús teaüetiw; pero ngo marangüw atnej ajlüyaymarangüw meáwan nipilan judío wüx ajantsüwowixaw. Áag tandeacndeacüw ngo majneaj wüxombasüw nejiw. 3 (Cos ajcüwa fariseos at meáwanjudíos ajlüyayej wüx marangüw atnej arangüwmixejchiw nejiw, cos ngo metiw sitiül ngomajantsüw owixaw nejiw xeyay atnej apiüngüwnetam. 4 Wüx nejiw apeayiw ajüyiw tiül plasangalayej, ngondom müetiw nicuajind sitiül ngomajantsüw owixaw atnej apiüngüw netammarangüw. Aton ajiürüw palpálwüx arangüw wüxajantsüw inganeowayej, xar iüt, xar manchiüc, atmimatsüw nejiw aton.) 5 Quiaj ajcüwa fariseos atmondüy wüx aaga poch tüünd Moisés, tatüniwmanguiayiw Teat Jesús. Tasajüw:

―¿Neol minipilan ngo mandüjpiw leaw tarangüwmixejchiiütsa? ¿Neol ngo majantsüw owixaw wüxüetiw atnej ajlüyay marangaatsa? ―ajüw.

6 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―Icona monwaiich, iwüyayon wüx irangan

najneaj, naleaing tarang Isaías tiül minawiig nejaaga poch niüng Teat Dios tapiüng:Ajcüwa nipilan quiaj apiüngǘwan ayariw sandeac,ngome con omeajtsüw, ombeayíwan.7 Ngo membeat marangüw atnej arangüw xic

casa,cos meáwan leaw aquiajchiw, aag ayaj

mipochíwan nejiw.8 Pero icona landroj imeajtsan leaw Teat Diosapiüng netam merangan, cos tenguial ipacan wüxleaw ngo metam, leaw mixejchiün tarangüw. Atnejwüx ijantsan ajcüwa xar, tas, at teamendüjpiüncuajantanej leawa tayacüw mixejchiün, aj nejiw TeatJesús.

9 Tasaj nejiw aton:―Icona tewüniün ninguiün meáwan leawa tasaj

icon Teat Dios merangan, cas tendüjpiün opechleawa tayacüw mixejchiün. 10 Teat Moisés tarangtiül minawiig nej, tapiüng: “Iyar andeacüw miteat,mimüm, indiümüw”, aw. Aton tapiüng: “Janeapmapaiich mandeac ngo majneaj wüx ombasmiteat nej, mimüm nej, ich mambiyaran”, aw a


8

Moisés. 11 Pero icona xeyay ngo majneaj irangan,cos ipiüngan aljane alndom masaj miteat nej,mimüm nej, mapiüng: “Leawa alnajiür langondomnüüch icon, cos aag ayaj Corbán”. (Amb apiüngmeáwan leaw ajiür lamüüch Teat Dios.) 12 Wüxapmapiüng aag ayaj, quiaj lango metam mambeolmiteat nej mimüm nej cos icona iquiajchiünombeay. 13 Wüx irangan aag ayaj, quiajtemewüniün ninguiün Mipoch Teat Dios, teyacaningow leawa tayacüw mixejchiün marangüch. Ajlüyxeyay cuajantanej atnej aag ayaj leaw icona teyacanmarangüch ―aj nejiw Teat Jesús.

14 Quiaj Teat Jesús tapaj nipilan alinomb masaj:―Inguiayiün, iyacan wüx imeajtsan leaw sanasaj

icon. 15 Cuajantanej leaw alndom müeteran,manganeowaran ngo müüch nop majiür nisoet;pero leawa alwüx omeaats mandeac mbich alndommayac nej asoet. 16 Jane andiüm manguiay, ichmanguiay mayac wüx omeaats ―aj nejiw TeatJesús.

17 Condom wüx Teat Jesús taw niüng ajlüymeáwan nipilan, quiaj tajmel tiül iüm. Ndojminipilan nej quiaj tapots matüniw manguiayiw nej,tasajüw:

―¿Cuane wüx tendeac aaga les ndot mendeacquiaja? ―ajüw nej.

18 Quiaj tasaj nejiw:―¿Neol, ata icona aton ngo mejawan leawa

tandeacas? ¿Neol ngo mejawana, meáwan leawalndom müeteran ngo müüch majiür nisoetnipilan? 19 Cos nüeteran andǘyan teomeaatsaranapmamb, ndoj apmaw. Aaga nüeteran quiaj ngomüüch majiür nisoet nipilan ―aj nejiw Teat Jesús.

Nej tandeac wüx aag ayaj majüiquich meáwancuajantanej nüeteran alndom müeteran, ngomenisoet. 20 Aton tapiüng:

―Leawa nop apmandeac wüx omeaats, mbichaag ayaj alndom müüch nej majiür nisoet. 21 Cosimiün wüx omeaatsaran aw leaw ngo majneajarangüch. Áag altiül nipilan ajiürüw minajtajüwnejiw, minaxeyiw nejiw, at altiül monench ajlüyiwmaquiüjpüw monüx, átan monüx maquiüjpüwmonench, at monbiy nipilan aton. 22 At ajlüymoneed, ajlüy reech, ajlüy monrang xeyay ngomajneaj, at monwaiich, ajlüy monjüyjüy, ajlüymondiüm ocueaj alinop. Aton ajlüy monpaiich,monrangrangüy, ajlüy nerangrang michach. 23

Meáwan aaga ngo majneaj arangüch quiaj, imiüntiül omeaatsaran. Aag ayaj mbich üüch majiürarannisoet ―aw Teat Jesús.

Nop najtaj ngome micual iüt tayar andeac TeatJesús

(Mt. 15:21-28)

24 Condom Teat Jesús taw quiaj tamb andüyniüng ajlüy cambaj Tiro y Sidón. Tandüy tiül noicnaniüngaran, maxood quiaj, cos nej ngo mandiümmajawüw nej nipilan. Pero naleaing ngondommexotüy. 25 Nop najtaj najénan tanguiay Teat Jesús

lapeay quiaj. Aaga najtaj quiaj ajiür nop micual nejnüx, alwüx ombas nej nimeech, üüch nej michach.Quiaj tamb maquieel micos nej tiüt teombas TeatJesús. 26 Aaga najtaj quiaj ngome micual iüt Israel,nej nop sirofeniciana. Nej tatün xeyay ocueaj TeatJesús mamb mawün nimeech wüx ombas micualnej. 27 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:

―Icül, cos ombas netam metiw nacualaran, cosngo majneaj majnot üetiw nejiw majlos müjndiw anamix nine pet müetiw ―aj nej.

28 Aaga najtaj tasaj nej:―Teat, naleaing aag ipiüng quiaj, masey ombas

apmetiw a nacualaran, pero aton nine pet alndommamilmil leawa najmiüc tiüt minaw üet nacualaran―aj nej.

29 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Xecual, najneajay indeac quiaj. Nganüy quiür

ijaw micual, cos lanüüch majneaj, lamacueat nejnimeech ―aj nej.

30 Naleaing tasoic, cos wüx tapeay aniüng nej,quiaj tajaw micual nej alpiiüm wüx mats, lajneaj,lamacueat nej nimeech.

Teat Jesús tüüch majneaj nop nelaag, nejew31 Condom Teat Jesús taw quiaj tiül miíüt monaw

Tiro, tamong amb tiül Sidón, at tamong amb tiülmiíüt Decápolis, tatüch mbeay aaga nadam yowGalilea. 32 Taquiiübaran mamb quiaj majaw nejTeat Jesús nop naxey nelaag, aton ngondommendeac. Quiaj tatüniw ocueaj Teat Jesús sitiülalndom mayac owix wüx aaga naxey quiaj müüchmajneaj. 33 Quiaj Teat Jesús tawün ninguiün quiriwaaga naxey quiaj nejeweáagan quiaj. Condom TeatJesús taxec micual owix nej teolaag a naxey quiaj,ndoj tateonts onts ombeay nej cas tarreeg oniw anaxey quiaj. 34 Condom quiaj taxaing omal majawandüy cawüx, tawün miíünd nej, tapiüng:

―¡Efata! ―aw. Aaga poch quiaj amb apiüng:¡Lejquiar!

35 Quiaj lejquiat olaag a naxey y oniw nej taley,lajneaj. Quiaj tajneaj mendeac. 36 Ndoj tasaj nejiwTeat Jesús nde masajüw nejinguind. Pero maseyatquiaj tasoiquiw, nejiw xeyay tandeacndeacüwwüx. 37 Mbayajow wüx, xeyay tapac omeajtsüwmajawüw leaw Teat Jesús tarang, tapiüngüw:

―Nej arang cuajantanej najneaj, cos üüchmanguiay nelaag nipilan, at üüch mendeac janengondom mendeac ―awüw.

Teat Jesús tüüch üetiw apiquiw mil nipilan(Mt. 15:32-39)

Tiül aaga nüt quiaj, canchiütoj xeyay nipilanniüng ajlüy nej. Wüx tind üetiw ngomajiürüw cuane apmüetiw. Quiaj Teat Jesús

tapaj minipilan nej, tasaj:2 ―Sajiürüw lasta ajcüwa nipilan quiaj, cos

lamajiür er nüt ajlüyiw ningüy maquiüjpaats, langomajiürüw üetiw. 3 Sitiül sanasajüw majtsoriwwǘxan nganaw metiw, ngondom maiücüw,


apmajmiücüw tiül tiiüd cos altiül imiünüwmiünquiaj ―aj nejiw Teat Jesús.

4 Quiaj tasajüw nej minipilan nej:―¿Nguineay alndom maxoram cuane apmüetiw

ningüy tiül a wajchiüc cam? Cos ngo macüleranningüy ―ajüw.

5 Quiaj Teat Jesús tatün manguiay nejiw:―¿Cas pan aliün mejiürana? ―aj nejiw.Nejiw tapiüngüw:―Alíünan ayaíw pan ―awüw.6 Quiaj tasaj ajcüwa nipilan chetemoj tiüt, taxaing

aaga ayaíw pan quiaj. Tüüch gracias Teat Dios, castambaag a pan, tüüch minipilan nej majineaw. 7 Ataliün majiürüw acas nine cüet aton. Quiaj Teat Jesústüüch gracias Teat Dios alinomb. Condom tüüchnejiw majineaw. 8 Meáwan nipilan tetiw paxiün.Wüx landoj üetiw, quiaj taxainguiw chipiüt ayaíwnchep minaw üetiw. 9 Ajcüwa monet quiaj tatüchmaseyme apiquiw mil nipilan. Wüx landoj üetiw,quiaj Teat Jesús tüüch nejiw majtsoriw. 10 Condomnej tajtep tiül müx maquiiüb minipilan nej. Tambüwandüyiw tiül iüt Dalmanuta.

Fariseos atüniw nadam ateócan(Mt. 16:1-4; Lc. 12:54-56)

11 Wüx tapeayiw quiaj, altiül fariseos tambüwmajawüw nej, tasajsajüw cuajantanej, majawüwcuane apmapiüng. Tasajüw:

―Irang noic nadam ateócan najawan, quiajalndom napiüngan naleaing Teat Dios najlüy tiülcielo teamambeol ic ―ajüw.

12 Quiaj Teat Jesús tamix omeaats, tawün miíündnej, tapiüng:

―¿Cuane nerang icon? ¿Neol tendiüman mejawannadam ateócan? Naleaing sasaj icon ngomesanarang nicuajind ateócan mejawan ―aw TeatJesús.

13 Condom quiaj taw niüng ajlüyiw a nipilan quiajmaquiiüb minipilan nej, tajtepiw tiül müx, tambüwtandüyiw necamb a nadam yow.

Leaw aquiajchiw fariseos(Mt. 16:5-12)

14 Minipilan nej ngo leaam omeajtsüw majoyiwüetiw nejiw, áagan noic pan tajiürüw tiül müx. 15

Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Inguiayiün sanasaj icon. Netam mejawan wüx

leaw irangan. Nde meyariün andeacüw Fariseos, atandeac Herodes. Cos aag ayaj arang atnej aranglevadura ―aj nejiw.

16 Quiaj minipilan nej tandeacüw nejeyéjan quiaj,tapiüngüw:

―¿Neol tandeac atquiaja? ¿Ngwüy ajcan ngomajamiünaats pana? ―awüw.

17 Teat Jesús tajaw cuane teamandeacüw. Quiajtasaj nejiw:

―¿Neol tapots indeacndeacan wüx pana? ¿Neolnganaw mejawana, meyacan wüx imeajtsana?¿Aliün palam imalana? 18 ¿Neol ngome tejawan con

iniüjcan? ¿Neol ngome tenguiayiün con ilajcan?¿Neol ngo leaam imeajtsan? 19 Jow, wüx tajineasacoquiaw pan müetiw acoquiaw mil monxey, jowleaw tenaw, ¿cas nchep techipichana? ―aj nejiwTeat Jesús.

Quiaj tapiüngüw:―Gajpiüp (12) nchep ―awüw.20 Condom tandüy wüx matün manguiay,

tapiüng:―Jow wüx tajineas ayaíw pan müetiw apiquiw mil

nipilan, leawa tenaw, ¿cas nchep texainguiüna? ―ajnejiw Teat Jesús.

Quiaj tapiüngüw:―Ayaíw nchep ―awüw.21 Quiaj Teat Jesús tapiüng:―¿Neol nganaw mejawana jane xic? ―aw.

Teat Jesús tüüch ram oniiüg nop naw Betsaida22 Wüx tapeayiw tiül cambaj Betsaida, quiaj acas

nipilan taquiüjpüw mamb niüng ajlüy Teat Jesúsnop naxey nesomb. Tasajüw nej mayac owix nejwüx a naxey quiaj para majneaj. 23 Quiaj Teat Jesústasap owix a nesomb quiaj, tanetet owix maquiiübmamb andüy mbeay cambaj. Ndoj tajendjend wüxoniiüg a naxey quiaj aonts ombeay nej, tayac owixnej wüx a naxey quiaj. Cas tatün manguiay sitiüllarraw oniiüg lamaxom majaw quiripite. 24 Aaganesomb quiaj taxaing omal, tapiüng:

―Nganüy saxom najaw quiripite, sajaw nipilanatnej xiül, pero nejiw teajüyiw ―aj nej.

25 Condom Teat Jesús tayac owix nej alinomb wüxoniiüg a naxey quiaj. Quiaj aaga naxey tajawteáman, tajneaj oniiüg nej, tajaw ranüy maseymiünquiaj. 26 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

―Quiür ijtsor, nde memong iriümb tiül cambaj,nde mesaj nejinguind nguineay tejneaj ―aj.

Pedro tapiüng Teat Jesús aaga Cristo(Mt. 16:13-20; Lc. 9:18-21)

27 Condom quiaj tamb Teat Jesús maquiiübminipilan nej, tamongoj ambüw tiül namix ninecambaj ocueaj Cesarea de Filipo. Wüx aliw tiül tiiüd,quiaj Teat Jesús tasaj minipilan nej:

―¿Jane xic apiüngüw nipilana? ―aj nejiw.28 Quiaj tasajüw nej:―Altiül apiüngüw ique aaga Juan lapac alinomb.

Altiül apiüngüw ique aaga Elías tajlüy tanomb. Atonaltiül apiüngüw ique alinop nendeac andeac TeatDios ―ajüw nej.

29 Quiaj Teat Jesús tatün manguiay nejiw:―Jow icona, ¿cuane ipiüngan, jane xic? ―aj nejiw.Quiaj tapiüng a Pedro:―Iquiay aaga Cristo, aaga lapiürang aliüc ―aj nej.30 Teat Jesús quiaj tasaj nejiw nde masajüw

nejinguind jane nej.


9

Teat Jesús tapiüng apmambiyaw nej(Mt. 16:21-28; Lc. 9:22-27)

31 Condom quiaj tapots masaj nejiw, tapiüngaaga Teat Naxey netam mamongoch xeyay ngomajneaj. Ngome apmayariw nej andeacmontangtang monajiüt, at montangtang miteaats,at mondüy wüx aaga poch leaw tüünd a Moisésaton. Tapiüng alinoic nüt nej apmandeow,apmambiyaw nej ajcüwa nipilan quiaj. Condom wüxer nüt apmapac alinomb. 32 Tasaj nejiw atquiajranüy. Quiaj a Pedro tawün nej ninguiün quiriw,tapots malic.

33 Pero Teat Jesús ndiliteay majaw niüng ajlüyalacas minipilan nej, quiaj talic a Pedro, tasaj:

―¡Icueat xic, nde mendeac atnej andiüm Satanás!Cos aaga indeac quiaj ocueaj nipilan, ngome ocueajTeat Dios ―aj nej Teat Jesús.

34 Quiaj Teat Jesús tapaj meáwan nipilan miünüwcanchiümoj maquiüjpüw minipilan nej. Tasaj nejiw:

―Sitiül aljane andiüm mayar sandeac, ich mawünwüx omeaats meáwan naél leaw alndommamongoch, ich mandüüb wüx leawa sarang,masey mamongoch xeyay ngo majneaj, maseymandeow wüx cruz ajcan andüüb xic. 35 Sitiülaljane ngo mayar sandeac cos imbol mambiy nejnipilan, alinoic nüt nej apmamongoch xeyay ngomajneaj, y ngome apmamb tiül cielo. Pero sitiülaljane masey mandeow ajcan andüüb xic ayarsandeac, nej apmamb tiül cielo alinoic nüt ―ajnejiw Teat Jesús.

36 Aton tapiüng:―Jondot aljane alndom maneay meáwan

cuajantanej leaw ajlüy wüx a iüt cam, ¿cuaneambich sitiül nej ngo mamb tiül cielo? 37 ¿Mbichnguineay alndom nop nipilan mangüy asoet nej,nguineay alndom maw wüx para ngo mamb tiülaaga xeyay ngo majneaja? 38 Sitiül aljane ngomayar sandeac cos axing wüx xepoch, ngo mindmitsoj nej ajcüwa nipilan monrang xeyay ngomajneaj, ajcüw mondüüb narangüch dios, pues ataTeat Naxey apmaxing majaw nej wüx apmandilil.Cos aliüc alinomb imiün niüng ajlüy Teat Dios.Apmaquiiüb miün xeyay ángeles, xeyay najneajayapmajlüy ―aw Teat Jesús.

Condom tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing sasaj icon, altiül icona leaw

alningüy nganüy cam, nganaw mendeowanapmejawan noic nadam ateócan, apmejawan aliücTeat Naxey marang natang nenajiüt tiül micambajnej ―aj nejiw.

Wüx Teat Jesús tewüneay majawüw(Mt. 17:1-13; Lc. 9:28-36)

2 Wüx lamatüch anaíw nüt tatow ndoj mapiüngaag ayaj, quiaj Teat Jesús taquiiüb Pedro, Jacobo, yJuan, tambüw wüx nop nadam tiüc nejíwan quiaj.Condom quiaj Teat Jesús tewüneay majawüw nej. 3

Xeyay nelitlit apix nej, rajnüy. Nejinguind wüx a iüt

cam ngondom majants noic raan jael müüchmerixix matnej. 4 Quiaj tajawüw mixejchiw nejiwtajlüyiw tanomb, aaga Elías maquiiüb Moisés,teandeacüw maquiüjpüw Teat Jesús. 5 Condomquiaj Pedro tasaj Teat Jesús:

―Teat, ¡najneajay macüliiüts ningüy, marangaatsarej nden! Noic ineay, alinoic apmaneay teatMoisés, alinoic apmaneay teat Elías ―aj nej aPedro.

6 Atquiaj tapiüng a Pedro cos ngo majaw cuaneapmandeac, mbayatoj xeyay majawüw. 7 Condomquiaj tajlüy oic cawüx alareng niüng ajlüyiw, tandennejiw. Imiün tiül aaga oic quiaj tanguiayiw noicnanderac, tapiüng:

―Aaga Teat Naxey quiaj nejay xecual, xeyaysandiüm. Inguiayiün leaw nej apmasaj icon ―ajnejiw aaga nendeac quiaj.

8 Wǘxan ndoj manguiayiw aaga nanderac quiaj,quiaj tajawüw lango majlüy nejinguind, néjan TeatJesús almaquiüjpüw.

9 Condom wüx teawüw tiüt imiünüw wüx tiüc,quiaj Teat Jesús tasaj nejiw nde masajüw nejinguindleawa Teat Dios tüüch nejiw majawüw. Leawa ndojapac tiül mondeow aaga Teat Naxey, quiaj alndommandeacüw wüx aag ayaj. 10 Atquiaj nejiw ngomasajüw nejinguind, pero tíülan nejiw tetünayejmenguiayayej nguineay amb aaga apiüng quiajwüx tapiüng apmapac tiül mondeow. 11 Condomquiaj tatüniw manguiayiw Teat Jesús, tapiüngüw:

―¿Neol tapiüngüw ajcüw mondüy wüx aaga pochtüünd Moisés netam miün ombas nej aaga Elías,ndoj aliüc aaga Cristo? ―awüw.

12 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing Elías netam miün ombas nej masaj

nipilan leaam omeajtsüw wüx Teat Dios. ¿Neol ngomejawana, nguineay apiüng Teat Dios tiül Mipochnej wüx Teat Naxey, aaga tüünd miün imiün tiülcielo? Cos apiüng nej apmamongoch xeyay ngomajneaj, ngome apmayarich andeac nej. 13 Nganüysanasaj icon wüx Elías, cos nop atnej Elías tiün.Tarangüw xeyay ngo majneaj wüx ombas nej,tarangüw leawa tandiümüw. Atnej landojlamapiüng tiül Mipoch Teat Dios wüx nej, atquiajtajlüy ―aj nejiw Teat Jesús.

Tajneaj nop nench alwüx ombas nej nimeech(Mt. 17:14-21; Lc. 9:37-43)

14 Wüx tapeayiw niüng ajlüyiw alacas minipilanTeat Jesús, quiaj tajawüw aliw quiaj xeyay nipilanayey nejiw tiüt. Aton aliw quiaj mondüy wüx aagapoch tüünd a Moisés, tenguial asajsajayejmaquiüjpüw minipilan Teat Jesús. 15 Wüx tajawüwlapeay niüng ajlüyiw nejiw Teat Jesús, mbayatojmajawüw, acuiürrüw tambüw mangochiwmatepeayiw. 16 Quiaj Teat Jesús tatün manguiaynejiw:

―¿Cuane wüx tenguial indeacndeacana? ―ajnejiw.

17 Quiaj taw nop tiül a nipilan quiaj, tapiüng:


―Teat, jogüy saquiiüb miün nop xecual mejaw,cos alwüx ombas nej nimeech, ngondom mendeac.18 Wüx apeay mimonandeow nej, alox nej tiüt,atepich teombeay nej popox, ancaporros olüic nej.Tenguial amb arix, lango majiür apac. Landojnasajüw minipilan sitiül alndom mawüniw wüxombas xecual aaga nimeech quiaj, pero ngondomombasüw ―aw.

19 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―¡Jaa, icona nipilan! ¿Neol ngo meyariün

sandeaca? ¿Cas nüt ipiüngan sanajlüy ningüynaquiiüb icona? ¿Ngow apmeyariün sandeaca? ―ajnejiw.

Condom tapiüng:―Iquiüjpan miün aaga nench quiaj ―aj nejiw.20 Quiaj taquiüjpüw mamb. Wüx aaga nimeech

najlüy wüx ombas a nench quiaj tajaw Teat Jesús,quiaj tambeapmbeap a nench napac, tajmiücambiülmbiülüy tiüt, tatepich teombeay nej popox.21 Quiaj Teat Jesús tatün manguiay miteat a nench:

―¿Nde ngüt tapots marang nej atquiaja? ―aj.Quiaj tapiüng a naxey:―Wüx nine nej. 22 Mbójan malox nej tiül biümb,

at tiül yow, andiüm mambiy nej. Nganüy Teat, sitiülalndom membeol xicon, sitiül majmiüc imalimeaats, Teat, imbeol xicon ―aw miteat a nench.

23 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―¿Neol tepiüng sitiül alndom nambeola? Cos jane

ayar sandeac, cuajantanej leaw apmatün xicueaj,xique sanarang ―aj nej.

24 Condom quiaj tapiüng miteat a nench:―¡Sayar indeac teat, imbeol xic nde nachiw

ximeaats! ―aw.25 Teat Jesús tajaw teapeayiw xeyay nipilan

acuiürrüw sonongomoj niüng ajlüy nej. Quiaj talic animeech najlüy wüx ombas a nench. Tasaj:

―Ique nimeech, neech ngo mendeac a nenchcam, at neech melaag aton, iriow wüx ombas nej,icueat nómban. ¡Nde mendüy wüx alinomb! ―aj nejTeat Jesús.

26 Quiaj aaga nimeech tepaj, tandüy wüxmalanglang alinomb aaga nench. Quiaj taw, tacueatnej. Ndoj aaga nench píiüdan tiüt atnej landeow.Xeyay nipilan tapiüngüw landeow. 27 Teat Jesústasap owix a nench mawitich. Quiaj witiüt a nench.

28 Condom wüx Teat Jesús tajmel tiül nop iüm,quiaj minipilan nej tatüniw manguiayiw nej nejíwanquiaj, tasajüw:

―¿Neol xicona ngondom nawüniün aaga nimeechquiaj? ―ajüw.

29 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―Ajcüwa nimeech quiaj ngo mawüw sitiül ngo

metüniün ocueaj Teat Dios, meiündan lop aton ―ajnejiw.

Teat Jesús alinomb tapiüng apmambiyaw nej(Mt. 17:22-23; Lc. 9:43-45)

30 Condom tawüw quiaj, tajüyiw ambüw tiül iütGalilea. Pero Teat Jesús ngo mandiüm majaw nejiw

nipilan, 31 cos nej tealeámban maquiaach minipilannej. Tasaj nejiw nguineay apmarangüch wüx TeatNaxey. Aton tapiüng aljane apmayac nej teowixawnipilan, apmambiyaw nej, ndoj wüx er nüt apmapacalinomb. 32 Nejiw ngo majawüw cuane wüxteamasaj nejiw, pero imboloj matüniw manguiayiw.

¿Jane alwüx atam ajlüy?(Mt. 18:1-5; Lc. 9:46-48)

33 Condom tapeayiw tiül cambaj Capernaum.Wüx aliw tiül iüm, quiaj Teat Jesús tatün manguiaynejiw:

―¿Cuane tendeacndeacan wüx aliiüts tiül tiiüda?―aj nejiw.

34 Nejiw ngo mendeacüw, ndijchiüjówan, cos wüxaliw tiül tiiüd tandeacüw wüx jane tiül nejiwapmarang natang. 35 Condom quiaj Teat Jesúschetet, tasaj ajcüwa gajpiüp (12) minipilan nej,tapiüng:

―Sitiül aljane andiüm marang natang, netammarang chingüy tiül meáwan nipilan, marangcuajantanej mambeol meáwan ―aj nejiw.

36 Alquiaj nop nine. Condom Teat Jesús tayacpinawan nejiw a nine. Quiaj taxaing mapeic, tasajnejiw:

37 ―Sitiül aljane apmajiür lasta masey nop nineatnej aaga nine cam, aag ayaj atnej xique teamajiürlasta. At sitiül aljane ajiür xic lasta, aag ayaj ngomexíquian quiaj ajiür xic lasta, at Xeteat aton, cos nejtüüch xic niün ―aj nejiw.

Jane ngo majcüy majaw icoots, najneaj majawicoots

(Mt. 10:42; Lc. 9:49-50)

38 Condom quiaj tasaj nej a Juan:―Teat, tajawasan nop naxey tawün nimeech wüx

ombas nipilan, apaj wüx minüt. Tapajasan ocueajcos ngo maquiiüb icoots ―aj nej a Juan.

39 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Ich majlüy, nde mepalan. Cos nejinguind

ngondom marang ateócan wüx xenüt, ndojandǘüban mandeac ngo majneaj wüx ximbas. 40

Cos sitiül nop ngo majcüy majaw icoots, aag ayajnajneaj majaw icoots. 41 Sitiül aljane apmüüch iconmasey noic pite yow, cos ajaw xenipilan icon,naleaing sasaj icon aag ayaj apmajiür cuane najneajapmüünd alinoic nüt.

Ijawan wüx, nde meyacüchiün wüx ngo majneaj(Mt. 18:6-9; Lc. 17:1-2)

42 ’Sitiül aljane mayac wüx nisoet nop tiül ajcüwajayats monyar sandeac, najneaj wǘxan nganawmarang aaga ngo majneaj quiaj maoelich teonic nejnop cow majlos tiül ndec. 43 Aton sitiül aljane ayaagowix nej alndom mayac nej tiül nisoet, ichmandooig. Cos más najneaj mapac ningüy maseyngo majiür nots owix nej, ingow ajiür miijtsüw owix,ndoj alinoic nüt mamb tiül biümb niüng ngondomxejquem, mandaab meáwan nüt. 44 Cos ninguiün


10

ajcüwa ndiüc apmajlüy wüx ombas nej ngomeapmandeowüw, at a biümb ngondom xejquem. 45

Sitiül aljane ayaag oleaj nej alndom mayac nej tiülnisoet, ich mandooig nots oleaj nej. Cos másnajneaj majlüy atquiaj ingow ajiür miijtsüw oleajnej, ndoj alinoic nüt mamb tiül biümb niüngngondom xejquem. 46 Cos ninguiün ajcüwa ndiücleaw apmajlüy wüx ombas nej ngomeapmandeowüw, at a biümb ngondom xejquem. 47

At sitiül aljane ayaag oniiüg nej alndom mayac nejtiül nisoet, ich masoond noic oniiüg nej. Cos másnajneaj majlüy tiül minipilan Teat Dios noic oniiüg,ingow ajiür ijquiaw oniiüg ndoj majlos tiül biümb;48 cos ninguiün tiül a castigo ajcüwa ndiücapmajlüy wüx ombas nej ngome apmandeowüw, ata biümb ngondom xejquem.

49 ’Cos meáwan apmatajcüch majneaj naagbiümb, y meáwan nichech apmüünd majtix naagquiniüc. 50 Najneaj quiniüc aag ayaj najtix; perojondot lango majtix, ¿cuane ajpar? ¿Nguineayapmajtix alinomb? At icona aton netam meranganatnej quiniüc cos üüch maxix nüeteran; irangannajneaj, nde mejcüyiün mejawan nop alinop ―aw.

Teat Jesús apiüng wüx moncueateay(Mt. 19:1-12; Lc. 16:18)

Condom Teat Jesús taw tiül cambajCapernaum maquiiüb minipilan nej,tambüw andüyiw tiül iüt Judea. At tambüw

aton tiül a iüt nonüt necamb lam Jordán.Sonongotoj quiaj xeyay nipilan majawüw nej. Quiajtaquiaach nejiw atnej mbójan marang. 2 Ndoj quiajacas fariseos tambüw majawüw Teat Jesúsmatüntüniw manguiayiw nej majawüw cuaneapmapiüng. Tasajüw sitiül nop naxey alndommacueat mintaj nej nómban. 3 Quiaj tasaj nejiwTeat Jesús:

―Jow mixejchiiüts a Moisés, ¿nguineay tapiünga?―aj nejiw.

4 Quiaj tapiüngüw:―Teat Moisés tapiüng nop naxey alndom

macueat mintaj nej, pero naleaing netammarangüch minawijquiaw nejiw müjndiw paramecueatayej nómban ―awüw.

5 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―Teat Moisés tasaj icon merangan atquiaj cos

tajaw icona nadam imeajtsan. 6 Pero tanomb wüxTeat Dios tarang meáwan cuajantanej, “quiaj tarangnipilan nop naxey nop najtaj”. 7 “Wüx aag ayaj nopnaxey apmacueat miteat nej mimüm nej,apmaquiiüb mintaj nej. 8 Quiaj apmajlüyiwnóiquian, atnej majlüyiw nop nejiw ngome ijpüw,noic omeajtsüw.” 9 Pares leawa Teat Dios lamüüchmequiiübayej nejinguind ngondom müüch nejiwmecueatayej ―aj nejiw Teat Jesús.

10 Condom wüx tapeayiw tiül nden, quiajminipilan nej tatüniw manguiayiw nej aton wüxaaga les ndot mandeac quiaj. 11 Quiaj Teat Jesústasaj nejiw:

―Sitiül nop naxey apmacueat mintaj nej, ndojapmaquiiüb alinop najtaj, aag ayaj lamajiür nisoet,cos atnej lamajiür minajtaj nej. 12 At sitiül nopnajtaj apmacueat minoj nej ndoj apmaquiiüb alinopnaxey, nej aton ajiür nisoet cos ajlüy atnej majiürminaxey nej ―aj nejiw.

Namix nine taquiiübaranüw majawüw Teat Jesús(Mt. 19:13-15; Lc. 18:15-17)

13 Condom taquiiübaran niüng ajlüy nej tegüynamix nine matepeayiw Teat Jesús, majend nejomalüw. Minipilan nej taliquiaw monquiiüb namixnine, ngo mandiümüw. 14 Pero wüx Teat Jesústajaw nguineay teamarangüw, quiaj tajcüy, tasajnejiw:

―Ijchan miünüw a namix nine niüng sajlüy, ndemepalan. Cos sitiül aljane andiüm majmel tiülmicambaj Teat Dios netam marang atnej nop nine.15 Naleaing sasaj icon sitiül aljane ngo mayarsandeac atnej nop nine ayar cuajantanej masoic,ngondom majmel tiül micambaj Teat Dios ―ajnejiw.

16 Quiaj taxaing mapeic namix nine, tajendomalüw, tasaj nejiw:

―Mambeol icon Teat Dios ―aj nejiw Teat Jesús.

Nop nejiür xeyay tandeac aweaag Teat Jesús(Mt. 19:16-30; Lc. 18:18-30)

17 Wüx Teat Jesús taw quiaj, quiaj ajngot nopnaxey acuiür, maquieel micos nej teombas TeatJesús, tatün manguiay:

―Teat Naxey, sajaw ique najneaj irang. Nganüyisaj xic cuane netam narang, nguineay alndomnapac meáwan nüt tiül cielo ―aj nej.

18 Condom Teat Jesús tasaj nej:―¿Neol tepiüng xique sarang najneaja?

Nejinguind nipilan ngo marang najneaj, néjan quiajTeat Dios arang najneaj. 19 Ique lamenguiay leawapiüng tiül Mipoch Teat Dios niüng apiüng: “Ndemejiür minajtaj, at najtaj nde mejiür naxey; ndemembiy nipilan; nde merneed; nde merndeac ngomaleaing; nde mewaiich nejinguind; netam meyarandeac miteat, mimüm” ―aj nej Teat Jesús.

20 Quiaj tasaj nej aaga naxey:―Teat, meáwan aag ayaj sayac wüx ximeaats

narang nde wüx sarang quich ―aj nej.21 Quiaj Teat Jesús tajaw nej, tajmiüc omal

omeaats, tajiür nej lasta, tasaj:―Alíünan alcuane nganaw merang. Quiür inüüb

meáwan leaw almejiür. Condom imbaag ombeatiich nipilan ngo majiür; quiaj apmejlüy najneajay tiülcielo. Ndoj tewiün mendüüb xic, masey mambiyawic wüx cruz ―aj.

22 Wüx tanguiay aag ayaj tayaag ngo majneaj,taw quiaj amix omeaats; cos ngo mandiümmandrooch ombas meáwan leaw almajiür, cos nopnej nejiür xeyay.

23 Condom Teat Jesús ndiliteay majaw minipilannej, tasaj nejiw:


―Xowüy laél ocueajiw monjiür xeyay cuajantanejmajmeliw tiül micambaj Teat Dios ―aw.

24 Minipilan nej mbayatoj manguiayiw andeacTeat Jesús. Quiaj nej tasaj nejiw alinomb:

―Xecualüw, xowüy laél majmeliw tiül micambajTeat Dios leawa xowüy ayacüw omeajtsüw wüx leawalmajiürüw. 25 Sapiüng más ngo maél mamongnop camello teowil nots ndiüc, ngo matnej aélocueaj nop nejiür xeyay majmel tiül micambaj TeatDios ―aj nejiw.

26 Wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj mbayatojxeyay, tetünayej menguiayayej:

―Sitiül atquiaj ajlüy teat, ¿jane alndom maw asoetnej? ―awüw.

27 Quiaj Teat Jesús tajaw nejiw, tapiüng:―Nejinguind nipilan ngondom mawün asoet

alinop, néjan Teat Dios alndom marang. Cos TeatDios alndom marang cuajantanej ―aw.

28 Condom Pedro quiaj tendeac masaj Teat Jesús:―Teat, xicona lanacueatiün meáwan leawa

tajiürasan nandüjpiün ic ―aj nej.29 Quiaj Teat Jesús tapiüng:―Naleaing sasaj icon, ngo majlüy nejinguind jane

lamacueat aniüng nej, micoj nej, michiig nej, miteatnej, mimüm nej, mintaj nej, micual nej, tengwüymiíüt nej, cos áag iün mandüüb xic mandeacxepoch; 30 jane ngo müünd majiür xeyay ningüywǘxan aliün mapac, apmajiür aniüng nej, micoj nej,michiig nej, mimüm nej, micual nej, átan miíüt nej.Masey apmamongoch xeyay moncüy nganüy, cosalinoic nüt apmajlüy najneajay meáwan nüt tiülcielo. 31 Aton altiül leaw ayaag natang nej nganüy,alinoic nüt apmarang chingüy; at altiül leaw ayaagchingüy nej nganüy, alinoic nüt apmarang natang―aw Teat Jesús.

Tandüy wüx mapiüng apmambiyaran(Mt. 20:17-19; Lc. 18:31-34)

32 Wüx aliw tiül tiiüd ambüw andüyiw Jerusalén,Teat Jesús ombas nej, almandüjpiw nej minipilannej mbayajówan, imboloj aton. Quiaj Teat Jesústawün ninguiün quiriw ajcüwa gajpiüp (12), tapotsmasaj nejiw wüx nguineay apmamongoch. 33

Tapiüng:―Inguiayiün, sanasaj icon, nganüy andüyiiüts

Jerusalén niüng Teat Naxey apmayacüch teowixawmontangtang miteaats maquiiüb mondüy wüxaaga poch tüünd Moisés. Quiaj apmapiüngüwmandeow, apmayacüw nej teowixaw napeay miünnipilan. 34 Quiaj apmitsojow nej, apmawüjchiw nej,apmateontsüw onts ombeayiw wüx ombas nej,ndoj apmambiyaw nej. Condom wüx er nütapmapac alinomb ―aw Teat Jesús.

Leawa tatüniw Jacobo y Juan(Mt. 20:20-28)

35 Condom Jacobo maquiiüb a Juan, micual nejiwZebedeo, tatüchiw nej masajüw:

―Teat, sandiüman merang leawa sanatüniünicueaj ―ajüw.

36 Quiaj Teat Jesús tatün manguiay nejiw:―¿Cuane indiüman naranga? ―aj nejiw.37 Tasajüw nej:―Teat, wüx lacheter merang natang nenajiüt, iich

xicon chetenon niüng ijlüy, nop wüx miác, alinopwüx miquiamb ―ajüw nej.

38 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Teat, ngo mejawan cuane teametüniün.

¿Alndom icona memongochiün meáwan naél atnejxique sanamongoche? ¿Alndom icona mendeowanatnej xique sanandeowa? ―aj nejiw.

39 Tapiüngüw:―Alndom ―awüw.Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing, netam memongochiün naél atnej

xique sanamongoch, netam memongochiün xeyayngo majneaj atnej xique. 40 Pero aaga ipiünganchetemeron wüx xeác xequiamb, aag ayajngondom nüüch icon, cos lajlüy aljane apmüündaag ayaj ―aj nejiw.

41 Wüx tanguiayiw aag ayaj algajpowüw (10)tajcüyiw majawüw Jacobo y Juan. 42 Quiaj Teat Jesústapaj nejiw miün, tasaj nejiw:

―Lamejawan nguineay arangüw monajiüt tiülmeáwan cambaj. Cos arangüw apatüw atnejlamaneayiw a nipilan ajlüyiw wüx. At atonmontangtang tiül nejiw ngo majiürüw lastanejinguind. 43 Pero tiül icona ngome apmajlüyatquiaj. Cos jane andiüm majiür nadam najiüt tiülicona netam marang nop nembeol icon. 44 Sitiülaljane tiül icona andiüm marang natang, netammarang atnej najon mos. 45 Cos Teat Naxey ngomiün mambeol nej nipilan, nej tiün mambeolnipilan, mandeow para mangüy asoet meáwannipilan ―aj nejiw Teat Jesús.

Teat Jesús tüüch ram oniiüg a Bartimeo(Mt. 20:29-34; Lc. 18:35-43)

46 Condom tapeayiw Jericó. Almawüw tiül aagacambaj quiaj Teat Jesús maquiiüb minipilan nejmaquiüjpüw altegüy nipilan, quiaj nop nesombalchetem mbeay tiiüd teatüneay, nenüt Bartimeo,micual nej Timeo. 47 Wüx tanguiay aaga nesombquiaj Teat Jesús naw tiül cambaj Nazaret, áagnamong niüng ajlüy nej. Quiaj tepaj:

―¡Teat Jesús, Micual David, ijiür xic lasta! ―aw.48 Xeyay nipilan taliquiaw nej mapal ombeay,

pero nej tayac wüx alquiriw apaj:―¡Teat, Micual David, ich majmiüc imal imeaats

mejaw xic! ―aw.49 Quiaj lembet Teat Jesús, tapiüng:―Isajan miün ningüy ―aw.Quiaj tambüw masajüw a nesomb:―Ich mapac imeaats, witiür, teamapaj ic ―ajüw.50 Quiaj awíichan tiüt apix nej witiówan tiüt tamb

matüch niüng ajlüy Teat Jesús. 51 Condom TeatJesús tatün manguiay nej:


11

―¿Teat, cuane indiüm narang wüx imbasa? ―aj.Quiaj tasaj nej aaga nesomb:―Teat, sandiüm ram xiniiüg naxom najaw ―aj

nej.52 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:―Nganüy quiür ijtsor, lerjneaj cos teyac imeaats

wüx xic ―aj nej.Quiaj rat oniiüg nej, condom tandüüb mamb Teat

Jesús tiül tiiüd.

Teat Jesús tajmel tiül Jerusalén(Mt. 21:1-11; Lc. 19:28-40; Jn. 12:12-19)

Wüx laliüc mapeayiw tiül Jerusalén, aliwniüng ajlüyiw cambaj Betfagé y Betania,lareng mitiüc Olivos, quiaj Teat Jesús tüüch

mamb ijpüw minipilan nej, 2 tasaj:―Quiüran tiül a nine cambaj quiün. Wüx

apmepeayiün quiaj, apmexoman nop quicheechbur netsaag, nganaw müünd memas. Ichejtiün,iquiüjpan miün. 3 Sitiül aljane matün manguiayicon neol terangan atquiaj, isajan cos Teat Naxeyapmetam nej, ndoj apmatsoriich alinomb ―aj nejiwTeat Jesús.

4 Quiaj tambüw. Wüx tapeayiw quiaj, taxomüwnop quicheech bur netsaag mbeay nden, tachejtiw.5 Altiül nipilan aliw quiaj tapiüngüw:

―¿Cua temerangana? ¿Neol techejtiün a burquiaja? ―awüw.

6 Condom nejiw tapiüngüw atnej landoj masajnejiw Teat Jesús. Quiaj tüjndiw machejtiw. 7

Taquiüjpüw mamb a bur niüng ajlüy Teat Jesús.Tapojchiw teopech bur apixaw nejiw. Condom quiajTeat Jesús tajtep chetem wüx. 8 Xeyay nipilantapüjchiw tiüt apixaw nejiw tiül tiiüd, altiül tapoliwomal xiül mayacüw tiüt aton.

9 Meáwan monmong ombas átan aliüc tamiünteapajüw napac:

―¡Najneajay! ¡Ich mapac omeajtsaats, cos lapeaynop niün wüx minüt Teat Dios! 10 ¡Najneajay!¡Lapeay nop natang nenajiüt marang atnej tarangmixejchiiüts David! ¡Najneajay ajlüy Teat Dios!―awüw.

11 Wüx tatüchiw Jerusalén, quiaj Teat Jesús tajmeltiül aaga nadam nangaj iüm ocueajiw. Wüx landojmajaw meáwan leaw ajlüy quiaj, quiaj taw coslangwiiüts. Tamb andüy tiül cambaj Betania,aquiiüb ajcüwa gajpiüp (12) minipilan nej.

Teat Jesús talic noic owil toc(Mt. 21:18-19)

12 Aw alinoic nüt tawüw tiül Betania, tandilileawalinomb andüyiw Jerusalén. Wüx aliw tiül tiiüd, TeatJesús tind üet. 13 Miünquiájan tajaw noic owil tocneóp xeyay. Quiaj tamb majaw sitiül neóng, perongo maxom nicuajind, aópan alwüx, cos ngome nütajiür aóng toc. 14 Condom Teat Jesús talic a toc:

―Nejinguind langome apmüet ióng nómban ―aj.Minipilan nej tanguiayiw aag ayaj.

Tawün tiül nadam nangaj iüm leaw ngo metammajlüy quiaj

(Mt. 21:12-17; Lc. 19:45-48; Jn. 2:13-22)

15 Condom wüx tapeayiw Jerusalén, quiaj TeatJesús tajmel tiül nadam nangaj iüm mawün quiajmeáwan monüjpeay, mongalüy. Aton tapaagninguiün mimesiw mongowüüch tomiün, atmibangüw monüüb palom. 16 Ngo müüchmamong nejinguind monjoy cuajantanej tiül anadam nangaj iüm. 17 Condom quiaj tapotsmaquiaach nejiw, tapiüng:

―¿Neol ngo leaam imeajtsan leaw apiüng tiülMipoch Teat Dios? Apiüng: “Saniüng ajlüy niüngalndom matajcüw orar meáwan nipilan monawpalpálwüx cambaj wüx iüt”. Nganüy iconalameajchiün marang aaga nangaj iüm cam atnejniüng axotayej moneed ―aw Teat Jesús.

18 Ajcüwa montangtang miteaats, at mondüywüx aaga poch tüünd Moisés, wüx tanguiayiw aagayaj tayambüw nguineay mambiyaw Teat Jesús.Laimboloj mandüyiw, cos meáwan nipilan najneajmajawüw leawa nej teamaquiaach. 19 Wüxlaquinüt, quiaj Teat Jesús taw tiül Jerusalénmaquiiüb minipilan nej, tandüyiw Betania alinomb.

Aaga toc lawaag(Mt. 21:20-22)

20 Amb alinoic nüt wüx lajwic nüt, tamongojalinomb niüng ajlüy aaga toc. Quiaj tajawüwnómban lawaag naw wüx mioxiich nej. 21 Pedroquiaj leaad omeaats nguineay Teat Jesús tasaj a toc.Quiaj tapiüng:

―Teat, ijaw a toc quiaj, áag telic, nganüy lawaag―aw.

22 Condom Teat Jesús tasaj nejiw:―Iyacan imeajtsan wüx Teat Dios. 23 Naleaing

sasaj icon, jangantanej apmasaj aaga tiüc quiaj:“Iriow, indüy tiül ndec”, maj, sitiül nej ngo machiwomeaats, nej mapiüng naleaing apmarangüchleawa atün, quiaj apmarangüch leaw atün. 24

Nganüy sasaj icon, wüx isajan Teat Dios meáwanleaw itüniün, sitiül ipiüngan naleaing apmeajndiün,atquiaj apmajlüy. 25 Sitiül iyajcan ijcüyiün mejawanaljane, wüx itajcan orar netam mewüniün aag ayajwüx imeajtsan nómban. Cos sitiül atquiajapmerangan, Miteatiiüts Dios najlüy tiül cielongome apmayac wüx omeaats isoetiün. 26 Perositiül icona iyacan wüx imeajtsan ijcüyiün,Miteatiiüts Dios najlüy tiül cielo, ngome apmawünwüx omeaats isoetiün ―aj nejiw Teat Jesús.

Tasajüw Teat Jesús nguiane ayar minajiüt nej(Mt. 21:23-27; Lc. 20:1-8)

27 Condom tapeayiw alinomb tiül Jerusalén. WüxTeat Jesús teajüy tiül aaga nadam nangaj iüm, quiajtiünüw majawüw nej montang miteaats, mondüywüx aaga poch tüünd Moisés, at montangtangmonajiüt. 28 Tatüniw nej manguiayiw:


12

―¿Jane tüüch ic mewiün merang leawa lamerangquiaja, nguiane teyar minajiüta? ―ajüw nej.

29 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Xique aton sanatün nanguiay icon noic poch,

sitiül apmesajan xic, quiaj xique aton sanasaj iconjane tüüch xic niün narang leawa teanarang. 30 Jow,wüx tüüch yow nipilan aaga Juan, ¿jane tüüch nejmaranga? ¿Teat Diosa, ngwüy nipilana? Nganüyisajan xic ―aj nejiw.

31 Quiaj tesajsajayej nejeyéjan quiaj, tapiüngüw:―¿Cuane apmasajaatsa? Cos sitiül

apmapiüngaats Teat Dios tiül cielo, quiaj apmasajicoots: “¿Neol ngo meyariün andeaca?” 32 Atonsitiül apmasajaats imiün tiül nipilan, meáwannipilan apmajcüyiw majawüw icoots ―awüw.

Imboloj mandüyiw nipilan, cos ajawüw meáwannipilan apiüngüw aaga Juan nop nej nendeacandeac Teat Dios. 33 Quiaj tasajüw Teat Jesús:

―Ngo najawan ―awüw.Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―Ata xique ngo nasaj icon jane tüüch xic niün

narang leaw teanarang ―aj nejiw.

Teat Jesús andeac andüy wüx ngo majneajmonrang najiüt

(Mt. 21:33-46; Lc. 20:9-19)

Condom Teat Jesús tapots masaj nejiw,ngome aleaing miün. Tapiüng:

―Tajlüy nop naxey tapiür xeyay owil uvatiül micorrül nej. Tarang najneaj otüeng corrül.Condom taood tiüt tiül piedra marang niüngapmacuüücharan najün uva maw miyow. Atontarang nop najal oleaj nine iüm nasoic torre niüngalndom macüleran cawüx majiürüch corrül. Ndojtayac teowix nipilan a corrül quiaj. Condom nej taw,tamb andüy miünquiaj iüt. 2 Wüx lamatüch a nütmapeederan aóng uva, quiaj neneay corrül tüüchmamb mimos nej mamb majaw monrang najiütquiaj, mayar leaw atüch nej neneay corrül. 3 Nejiwtasapüw a mos quiaj, tatoliw, tüjchiw mandililowíxan. 4 Condom neneay iüt tandüy wüx müüchmamb alinop mimos nej. Átan taloxiw, talojtiw omalnej, taliquiaw nej. 5 Tandüy wüx müüch mambalinop, aag ayaj mbich tambiyaw. Ndoj tüüch mambaltigüy, átan altiül tatoliw, altiül tambiyaw nómban.

6 ’Aag miün micual nej aliün majlüy, leaw xeyayajiür lasta. Ndójwüx tüüch mamb micual nej. Cosapiüng a nej: “Xecual mbich ngome apmarangüwwüx nicuajind”, aw. 7 Pero ajcüwa monrang najiütquiaj wüx tajawüw aliüc aaga micual neneay iütquiaj, tandeacüw nejeyéjan quiaj, tapiüngüw: “Aagayaj micual neneay iüt, nej apmeneay a corrül cam.Tabaats mambiyaats, ndoj icoots apmaneayiiüts acorrül cam”, awüw. 8 Quiaj tasapüw mambiyaw.Condom taxainguiw maloxiw ninguiün.

9 ’¿Cuane apmarang aaga naxey neneay iütquiaja? Apmamb mambiy ajcüwa monrang najiütquiaj. Condom apmayamb alinoic ajlüy monrangnajiüt, mayac teowixaw aaga corrül.

10 ’¿Neol, nganaw meteowan leaw apiüng tiülMipoch Teat Dios? Apiüng:Aaga piedra leaw taloxiw ninguiün monrang iüm,nganüy laíün marang xeyay netam piedra tiül

oxing iüm.11 Teat Dios nerang aag ayaj, ajawaats aag ayaj

xeyay najneaj ―aj nejiw Teat Jesús.12 Condom ajcüwa monajiüt tandiümüw

masapüw Teat Jesús, cos tayajcüw aaga tandeacquiaj tandeac andüy wüx ombasüw. Pero naleaingcos timboloj mandüyiw nipilan, quiaj tacueatiw nej,tawüw quiaj.

¿Netam majwan tomiün andüy Roma?(Mt. 22:15-22; Lc. 20:20-26)

13 Condom tüjchiw mamb acas fariseos at atonacas minipilan Herodes niüng ajlüy Teat Jesús,mayambüw nguineay masapüw nej wüx aleaicmandeac. 14 Quiaj tiünüw masajüw nej:

―Teat, sajawan ique indeac naleaing, ngomewaiich, ngo mermbol mendüy nejinguind. Ataton ngo mepiüng wüx jane netam, jane ngometam. Ique iquiaach naleaing wüx Teat Dios.Nganüy isaj xicon, ¿naleaingue netam mangüyaranleaw atün a César, ngwangwüy ngo metama?¿Mangüyiiütsa, ngwüy ngo mangüyiiütsa? ―ajüwnej.

15 Pero Teat Jesús lamajaw nguineay mindeacombeayiw ajcüwa nipilan quiaj, quiaj tasaj nejiw:

―¿Neol tendiüman mejawan majüic cuanesanandeaca? Ich miün noic tomiün najaw ―aj nejiw.

16 Quiaj tüjchiw. Almajaw, quiaj Teat Jesús tatünmanguiay nejiw:

―¿Jane mitey alwüx a tomiün cama, jane minütalwüxe? ―aj nejiw.

Quiaj tasajüw nej:―César ―ajüw.17 Teat Jesús tasaj nejiw:―Ijchan a César ocueaj César, aton ijchan Teat

Dios ocueaj Teat Dios ―aj nejiw.Quiaj mbayatoj manguiayiw andeac nej.

Wüx apmapacaran tiül mondeow(Mt. 22:23-33; Lc. 20:27-40)

18 Condom tapeayiw acas saduceos niüng ajlüyTeat Jesús. Ajcüw ayaj noic ajlüy nipilan apiüngüwmondeow langome apmapacüw alinomb. Tatüniwnej manguiayiw:

19 ―Teat, Moisés tarang tiül minawiig nej,tapiüng sitiül nop naxey mandeow, macül mintajnej lemben omal, pero ngo majiürüw micualüwnejiw, quiaj michiig nej netam mengoch owixaweaag aaga lemben omal quiaj, para alndommajlüy micual micoj nej. 20 Pues tajlüy ayaíwmonxey nop necual nejiw. Aaga natang nacojarantengoch owix, ndoj tandeow, nganaw majiürüwmicualüw nejiw. 21 Condom quiaj michiig nejtangoch owix aweaag aaga najtaj lemben omalquiaj. Aton tandeow a naxey wüx nganaw majiürüw


micualüw nejiw. Atquiaj tajlüy aton amb arojpüw. 22

Atquiaj tengoch owixaw maquiüjpüw aaga najtajquiaj meáwan aaga ayaíw monxey quiaj. Nejinguindtiül nejiw ngo majiürüw micualüw nejiw. Ndójwüxnejay a najtaj tandeow. 23 ¿Jow wüx apmapacaranalinomb, jane tiül nejiw apmaquiiüb a najtaj quiaja?Cos ajcüwa ayaíw monxey quiaj tengoch owixawmaquiüjpüw ―ajüw.

24 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Icona ngo mejawan cuane wüx teamendeacan

quiaj, cos ngo mejawan cuane ajlüy tiül Mipoch TeatDios. Aton ngo mejawan cuane alndom marangTeat Dios. 25 Pues wüx apmapacaran alinombngome apmajlüy mongoch owix, cos apmajlüyarannoic miün atnej ajcüw ángel najlüy tiül cielo. 26

Nganüy aaga itüniün menguiayiün wüx apacarantiül mondeow, ¿neol ngo meteowan tiül aaga pochtüünd Moisés nguineay tapiüng Teat Dios wüxtandeac imiün tiül noic owil nine xiül teandaab? Costapiüng: “Xique Teat Dios, Midios Abraham, MidiosIsaac, at Midios Jacob, ajcüw tajlüyiw tanomb”. 27

Teat Dios ngome Midiosüw mondeow, nej Midiosüwjane almapac. Icona xeyay ngo mejawan cuaneteamepiüngan ―aj nejiw Teat Jesús.

¿Ngün tiül aaga poch tüünd Moisés más xeyaynetam?

(Mt. 22:34-40)

28 Tiün niüng ajlüy nej nop naw tiül ajcüwamondüy wüx aaga poch tüünd Moisés cos tanguiaywüx teandeacndeacüw. Tajaw Teat Jesús tangochmasaj nejiw najneaj. Quiaj nej aton tatün manguiaynoic, tasaj:

―¿Ngün tiül aaga poch tüünd Moisés más xeyaynembeate? ―aj nej.

29 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:―Aaga leaw najntsop wüx atam apiüng:

“Inguiayiün cambaj Israel, áagan nop Dios ajlüy aagayaj Teat Dios Midiosaats. 30 Netam mendiümanTeat Dios con imeajtsan, con miespiritujan, conmifisan; aton netam mendiüman con meáwanipacan ijiüran”, aw. Aag ayaj a poch leaw alwüxatam. 31 Alinoic aton landiüm matnej, apiüng:“Netam mejiüran lasta nop alinop atnej ijiürayonlasta icoyónan quiaj”, aw. Ngo majlüy alinoic pochmajntsop wüx ajcüw ayaj ―aj nej Teat Jesús.

32 Quiaj aaga naxey nendüy wüx aaga pochtüünd Moisés tasaj nej:

―Teat, naleaing ipiüng. Cos aag ipiüng quiajnaleaing áagan nop Dios almajlüy, ngo majlüyalinop. 33 At aag ipiüng quiaj nguineay netammandiümaats Teat Dios con omeajtsaats, conmifisaats, con miespiritujaats, aton con meáwanapacaats ajiüraats. At aton netam majiüraats lastanop alinop atnej ajiürayoots lasta icoyóotsan quiaj.Meáwan aag ayaj xeyay nembeat ngo matnejmeáwan nichech najmel müünd Teat Dios, ngomatnej meáwan nichech nambelaran wüx artül―aj.

34 Wüx Teat Jesús tajaw aaga naxey tandeacnaleaing najneajay, quiaj tasaj:

―Laliüc metüch mejmel tiül micambaj Teat Dios―aj nej.

Ndoj nejinguind ngome aleaic tandiüm matünmanguiay nej.

¿Jane mixeech a Cristo?(Mt. 22:41-46; Lc. 20:41-44)

35 Teat Jesús aliün tiül nadam nangaj iüm,tenguial aquiaach, tapiüng:

―¿Neol ajcüwa mondüy wüx aaga poch tüündMoisés tapiüngüw wüx aaga Cristo, David mixeechneje? 36 Cos aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diostayac wüx omeaats David mapiüng:Teat Dios tasaj a Teat Naxey:“Cheter ningüy amb wüx xeácleaw ndoj nayac moncüy majaw ic maquiejliw

micosüw nejiw timbas.”37 ¿Nguineay alndom mapiüngüw David mixeechaaga Cristo? Cos nejay David tapiüng “Teat Naxey”―aw Teat Jesús.

Ajcüwa xeyay nipilan leaw tajlüyiw quiaj, tapacomeajtsüw manguiayiw aquiaach.

Jesús andeac wüx ombasüw mondüy wüx pochtüünd Moisés

(Mt. 23:1-36; Lc. 11:37-54; 20:45-47)

38 Teat Jesús tasaj nejiw tíülan aquiaach, tapiüng:―Ijawan wüx ajcüwa mondüy wüx aaga poch

tüünd Moisés, cos xowüy andiümüw majüyjüyiw tiülcambaj asoijquiw najal apixaw paramatepeayaranüw cos áag teamayambüw. 39 Atonxowüy andiümüw chetemoj niüng alndommalombaranüw tiül sinagoga. At aton wüx ajlüymonet ayambüw chetemoj niüng ajlüy aaga nerangnangos nüt. 40 Nejiw anojtiw aniüngüwmonlemben omal montaj, ndoj andiümüwmaxotüw aaga ngo majneaj arangüw quiaj, atajcüworar xeyay majaw nejiw nipilan, pero ombeayíwan.Nejiw xeyay ngo majneaj apmamongochiw alinoicnüt ―aw Teat Jesús.

Minichech nop lemben omal najtaj(Lc. 21:1-4)

41 Noic nüt Teat Jesús alchetem tiül aaga nadamnangaj iüm niüng ajlüy iquial nichech, teamajawnipilan nguineay teamayacüw tomiün tiül. Tajawxeyay nipilan monjiür, teamayacüw xeyay tomiün.42 Ndoj tapeay quiaj nop lemben omal najtaj ngomajiür, mayac ijquiaw nine tomiün ichech nej, aagayaj ngo membeat. 43 Quiaj Teat Jesús tapajminipilan nej masaj:

―Naleaing sasaj icon aaga lemben omal najtajquiaj alwüx ayac, ngo matnej meáwan leawlamayacüw ichechiw nejiw. 44 Cos meáwanlamayacüw nenaw ocueajiw, pero aaga pobrelemben omal najtaj quiaj, lamayac meáwan leaw


13

almajiür, masey ndoj ngo majiür ombeat üet nej―aj nejiw Teat Jesús.

Apjarriüm a nadam nangaj iüm tiül Jerusalén(Mt. 24:1-2; Lc. 21:5-6)

Wüx Teat Jesús taw tiül aaga nadam nangajiüm, quiaj nop minipilan nej tasaj nej:

―¡Teat, ijaw ajcüwa nadamdam piedraquiaj! ¡Najneajay tarangüch marang nadamdamiüm quiaj! ―aj nej.

2 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:―Nganüy teamejaw ajcüwa nadamdam iüm

quiaj, pero alinoic nüt ngome apmajlüy noic piedrawüx alinoic, cos meáwan ayaj apmümb jarriüm ―ajnej.

Wüx laliüc ndrom ombas a iüt cam(Mt. 24:3-28; Lc. 21:7-24; 17:22-24)

3 Ndoj tambüw andüyiw wüx mitiüc Olivos najlüylareng nadam nangaj iüm. Teat Jesús lachetej; quiajPedro, Jacobo, Juan, at Andrés tatüniw manguiayiwnej wüx tajlüyiw nejíwan quiaj, tasajüw:

4 ―Teat, isaj xicon ngow apmajlüy aag ipiüngwüx apjarriüm nadamdam iüm quiaj. ¿Cuaneapmajlüy sanajawan wüx laliüc majlüy meáwanleawa ipiüng quiaja? ―ajüw nej.

5 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Ijawan wüx, nde mawaiich icon nejinguind. 6

Cos xeyay nipilan aliücüw miün, apmandeacüw wüxxique, apmapiüngüw: “Xique aaga Cristo”,apmawüw. Quiaj apmawaijchaw xeyay nipilan.

7 ’Aton masey wüx apmenguiayiün anderac wüxmoncüy, at apmapiüngüw laliüc majlüy monbiyay,nde mbayameron cos atquiaj netam majlüy, peronganaw mümb minüt a iüt cam. 8 Cos monaw tiülnoic iüt apmembiyayej maquiüjpüw monaw tiülalinoic iüt. At monaw tiül noic cambajapmembiyayej maquiiüjpüw monaw alinoic cambaj.Aton apmajlang nadamdam ateam nguiajantanej.Apmajlüy xeyay lop, xeyay moncüy. Meáwan aagaayaj les tamelich ajlüy ngo majneaj, ajlüy necoy.

9 ’Icona netam mejawan wüx aag ayaj, cosapmayacüw icon teowixaw monajiüt,apmejwüchiün tiül sinagogas. Aton apmejpajanniüng ajlüyiw natang monajiüt cos iyariün sandeac.Quiaj alndom mesajan nejiw wüx xique manguiayiwaton. 10 Wüx nganaw mümb minüt a iüt camnetam masoic meáwan nipilan wüx iüt wüx aaganajneajay nanderac cam, manguiayiw nguineayalndom maw nisoet. 11 Wüx apmaquiüjpüw iconmayacüw icon teowixaw monajiüt, ndemeyamyamban imeajtsan wüx cuaneapmepiüngan, cos apmeajndiün leaw apmepiünganquiájan. Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diosapmambeol icon mendeacan. 12 Nacojaranapmayac teowixaw monajiüt nachiigueran; atnachiigueran apmayac teowixaw monajiütnacojaran mandeow. Aton nateataran apmayacteowixaw monajiüt nacualaran, at nacualaran

apmayac teowixaw monajiüt nateataran,namümaran, mandeowüw. 13 Meáwan nipilanapmajcüyiw majawüw icon ajcan iyariün sandeac.Pero naleaing jane apmaíüc wüx meáwan aag ayaj,apmaw tiül naél.

14 ’Tanomb aaga nendeac andeac Teat Dios nenütDaniel tarang wüx nawiig, tapiüng wüx aaga xeyayngo majneaj leaw apmüüch ndrom ombas cambaj.Wüx ijawan aag ayaj lajlüy niüng ngo metam majlüy(jane teamateow ich mayamb omeaats majawcuane wüx apiüng aag ayaj), quiaj jane ajlüy tiül iütJudea ich mecuiür andüy wüx tiüc. 15 Tiül aaga nütquiaj jane ngo majlüy tiül iüm, nde majmel tiül iümmawün leaw ajiür quiaj. 16 Sitiül aljane altiül corrül,aton nde mandilil andüy aniüng nej mayar apix nej.17 ¡Apmaél ocueajiw a montaj alteomeajtsüwmicualüw nejiw, at leawa nejiür nine teachech wüxaaga nüt quiaj! 18 Itüniün ocueaj Teat Dios ndemüüch icon mercuiürran wüx nüt ajlüy naquind, 19

Cos aaga nüt quiaj apmamongocharan xeyay ngomajneaj, leawa nómban ngomeaag ajlüy ajan wüxTeat Dios tarang a iüt cam, aton ngome apmajlüyalinomb. 20 Sitiül Teat Dios ngo mapal aaga ngomajneaj quiaj, nejinguind ngome apmapac. CosTeat Dios xeyay ajiür lasta minipilan nej leaw nejlamarriiüd, áag tandondoch najen aaga nüt ajlüyngo majneaj quiaj.

21 ’Sitiül aljane apmasaj icon: “Jogüy a Cristo”,maw; tengwüy mapiüng: “Joyaj a Cristo”, maw, ndemeyariün andeac nej. 22 Cos aliücüw xeyaymonwaiich; altiül apmapiüngüw cristo nejiw. Altiülapmapiüngüw mondeac andeac Teat Dios nejiw;apmarangüw ateócan mambaijchaw nipilan,mawaijchaw para mayarich andeacüw nejiw. Ataltiül minipilan Teat Dios leawa nej lamarriiüdapmawaiicharanüw aton sitiül ndot alndom. 23

Pero ich leaam imeajtsan, xique lanasaj icon ndenganüy para alndom mejawan nguineay apmajlüyalinoic nüt.

Wüx aliüc Teat Naxey(Mt. 24:29-35, 42-44; Lc. 21:25-36)

24 ’Wüx aaga nüt quiaj, wüx apmamong meáwanaaga xeyay ngo majneaj quiaj, nüt lango merrajátan a caaw lango merraj. 25 At ocas apmajmiücüwimiün tiül cielo, meáwan leaw almajlüy cawüxapmajüyjüy. 26 Condom quiaj apmajaraw aaga TeatNaxey aliüc amb tiül oic xeyay najneajay ajlüy,nelitlit ombas. 27 Quiaj apmüüch mambüwmiángeles nej macanchichaw meáwan minipilan nejwüx iüt, imiün nonüt, noleat, calüy, cawac.

28 ’Inguiayiün leaw sanasaj icon wüx nguineayarang a toc: Cos wüx latsatsaw mipüüig nej mayacaóp, quiaj ajüic laliüc matüch a nüt arraar. 29

Atquiaj icona wüx apmejawan lajlüy aaga lanasajicon quiaj, quiaj apmejawan laliüc matüch a nütmapeay Teat Naxey. 30 Naleaing sasaj icon,meáwan aag ayaj apmajlüy wǘxan aliün mapacnipilan ningüy wüx iüt. 31 Masey iüt, at a cielo


14

apndrom ombas, xepoch nómban ngondom ndromombas.

32 ’Wüx aaga nüt, aaga ores quiaj, nejinguind ngomajaw, at ajcüwa ángel najlüy tiül cielo, at MicualTeat Dios ngo majaw ngow. Néjan quiaj Teat Diosajaw.

33 ’Netam mepacan nde memeayiün, icüliün,itajcan orar cos ngo mejawan ngow apmajlüy aagayaj. 34 Cos aag ayaj atnej arang nop naxey wüxamb majüy miünquiaj. Wǘxan nganaw maw aniüngnej apmapaj miünüw mimos nej, müüch minajiütüwanopnopoj. Aton nejiür ombeay nden apmasaj ndemameay. 35 At icona, icüliün, nde memeayiün, cosngo mejawan ngow apmapeay neneay nden; sitiülapmapeay andüy wüx quinüt, sitiül pinawanongwiiüts, sitiül andüy wüx arraw, tengwüy ümbarraw; 36 nganandot maxom icon almemeayiünwüx nej apmapeay. 37 Leaw lanasaj icon, aton sasajmeáwan nipilan: Icüliün xic, nde memeayiün ―ajnejiw Teat Jesús.

Tayambüw nguineay alndom masapüw TeatJesús

(Mt. 26:1-5; Lc. 22:1-2; Jn. 11:45-53)

Alíünan ic nüt wüx nganaw matüch nangosnüt pascua wüx üeteran pan ngo majmellevadura. Ajcüwa montangtang miteaats,

at mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés,tayambüw nguineay mawaijchaw para masapüwTeat Jesús mambiyaw. 2 Pero tapiüngüw:

―Ngondom marangaats aag ayaj wüx nangosnüt, cos nipilan apmajcüyiw, apmajlüy xeyaymonyaingyaing ―awüw.

Nop najtaj tateng najmboc angan aceite wüxomal Teat Jesús

(Mt. 26:6-13; Jn. 12:1-8)

3 Wüx Teat Jesús altiül cambaj Betania, teaüetiwal aniüng Simón, aag laíün wüx axom nej noic ngomajneaj necoy nasoic lepra. Quiaj tajngot nop najtajajamiün najmboc angan aceite, nenüt nardonembeat xeyay, chipiow nop nine iquial narangüchatnej limet nenüt alabastro. Quiaj tajmbaj apal,tateng wüx omal Teat Jesús aaga najmboc anganaceite quiaj. 4 Altiül leaw aliw quiaj tajcüyiw,nejeyéjan quiaj tapiüngüw:

―¿Neol tandrooch ombas aaga najmboc anganaceite quiaja? 5 Jondot majnap apmambeat arejacoic miow (300) tomiün nenüt denario,mambeolaran nipilan leaw ngo majiür ―awüw.Tandeacndeacüw wüx ombas a najtaj.

6 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―Icueatiün, ¿neol tapots mesajsajana? Cos nej

tarang najneaj wüx ximbas. 7 Nipilan leaw ngomajiür aliw ningüy mequiüjpan, alndommembeolan wüx indiüman; nganüy a xique ngomesanajlüy ningüy naquiiüb icon meáwan nüt. 8 Aaganajtaj cam lamarang leaw alndom marang; cos wüxnganaw nandeow lamayac aag ayaj wüx ximbas

atnej arangüch wüx amiüraad mondeow. 9

Naleaing sasaj icon, nguiajantanej wüx aaga iütcam niüng apmanderac xepoch, quiaj apmanderacwüx aaga najtaj cam nguineay tarang, para alndomleaam omeaatsaran wüx nej ―aj nejiw Teat Jesús.

Judas apmayac teowixaw monajiüt a Teat Jesús(Mt. 26:14-16; Lc. 22:3-6)

10 Condom Judas Iscariote, nop tiül ajcüwagajpiüp (12) minipilan Teat Jesús, tamb majaw ajcüwmontangtang miteaats mandeacüw nguineayapmayac Teat Jesús teowixaw nejiw. 11 Camümmanguiayiw aag ayaj, quiaj tapac omeajtsüw,tasajüw apmüjchiw nej tomiün. Quiaj tapotsmayamb nguineay alndom mayac teowixaw nejiw.

Teat Jesús ndójwüx üet aweaag minipilan nej(Mt. 26:17-29; Lc. 22:7-23; Jn. 13:21-30; 1 Co. 11:23-26)

12 Wüx lamatüch aaga nangos nüt wüx üeteranpan ngo majmel levadura, wüx ambiyaran sapmarang nichech wüx pascua, quiaj minipilan TeatJesús tatüniw manguiayiw nej:

―¿Nguiane indiüm, Teat, namban natajcanmajneaj niüng apmatsambaats a sap wüx pascua?―ajüw nej.

13 Quiaj Teat Jesús tüüch mambüw ijpüwminipilan nej, tasaj:

―Quiüran tiül cambaj. Quiaj apmexoman nopnaxey ajoy nop ngan yow, indüjpiün mamb. 14

Niüng apmajmel a naxey, quiaj apmesajan neneayiüm: “Atcüy apiüng Teat Naxey: ¿Nguiane ajlüyniüng sanetiün wüx pascua naquiiüb xenipilana?”apmerajan. 15 Quiaj apmatiib icueajiün noic nadamteomeaats iüm cawüx amb ijpüw iüm, latajcüchmajneaj. Andüy quiaj apmeyacan üetiiüts ―aj nejiwTeat Jesús.

16 Quiaj tambüw ijpüw. Wüx tapeayiw tiül cambajJerusalén, quiaj taxomüw meáwan atnej Teat Jesúslamasaj nejiw. Quiaj tayacüw leawa apmüetiw wüxnangos nüt pascua.

17 Wüx langwiiüts, quiaj tapeay Teat Jesúsmaquiiüb gajpiüp (12) minipilan nej. 18 Wüxalchetemoj teaüetiw, quiaj tapiüng Teat Jesús:

―Naleaing sasaj icon, nop tiül icona leawateasüet anaag apmayac xic teowixaw monajiüt―aw.

19 Quiaj tamix omeajtsüw, tatüniw manguiayiwTeat Jesús anopnopoj. Nop tapiüng:

―¿Jane, ngwa xique? ―aw.Alinop tapiüng:―¿Ngwa xique? ―aw.20 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Aag ayaj nop naw tiül aaga gajpiüp ijlüyiün, áag

tenguial macheniiüts pan tiül polat nóiquianmaquiüjpaats. 21 Naleaing Teat Naxeyapmamongoch atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios,¡pero aaga naxey apmeyac nej teowixaw monajiütxeyay ngo majneaj apmamongoch, más najneajngo wijquiam! ―aj nejiw.


22 Wüx tenguialeámban üetiw, quiaj Teat Jesústaxaing a pan, tüüch gracias Teat Dios, ndojtambaag müüch nejiw, tapiüng:

―Ixainguiün itean, cos aag agüy xecuerpo ―aw.23 Condom tachipich noic vas miyow uva, tüüch

gracias Teat Dios. Ndoj tüüch nejiw manganeowüw.24 Tapiüng:

―Aag agüy xequiej, ajüiquich wüx aaga jayatspoch lamayac Teat Dios, cos xequiej apmajünch tiütmawün wüx asoet xeyay nipilan. 25 Naleaing sasajicon xique lango nanganeow miyow uva; peroalinoic nüt sananganeow jayats miyow uva tiülmicambaj Teat Dios ―aw Teat Jesús.

Pedro apmapiüng ngo majaw jane Teat Jesús(Mt. 26:30-35; Lc. 22:31-34; Jn. 13:36-38)

26 Wüx landoj matajcüw cantar noic himno, quiajtambüw andüyiw wüx mitiüc Olivos. 27 Almambüw,quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

―Meáwan icona apmecueatiün xic aagaongwiiüts cam, atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios:“Sanambiy a nejiür sap, quiaj apndajrriüm meáwanmisap nej”, aw. 28 Wüx sanapac tiül mondeow, quiajsanamb tiül Galilea ombas xic, teoj icon ―aj nejiwTeat Jesús.

29 Quiaj tasaj nej a Pedro:―Teat, masey meáwan macueatiw ic, xique

ngwüy ―aj nej.30 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Naleaing sasaj ic Pedro, aaga ongwiiüts cam,

wüx nganaw mepaj ijquiaw ombeay a gallo, iquelamepiüng arojmbüw ngo mejaw jane xic ―aj nejTeat Jesús.

31 Pedro tandeac napac, tapiüng:―Masey sanandeow naquiiüb ic, xique ngome

sanapiüng ngo najaw jane ic ―aw.Aton atquiaj tapiüngüw meáwan minipilan nej.

Teat Jesús ataag orar tiül Getsemaní(Mt. 26:36-46; Lc. 22:39-46)

32 Condom tapeayiw tiül Getsemaní. Quiaj TeatJesús tasaj minipilan nej:

―Cheteron ningüy; xique sanamb nataag orar―aj nejiw.

33 Taquiiüb mamb a Pedro, Jacobo, at a Juan.Quiaj tapots amix omeaats, tayaag xeyay ngomajneaj. 34 Tasaj nejiw:

―Xeyay amix ximeaats, sayaag atnej teasandeow.Icüliün xic ningüy, nde memeayiün ―aj nejiw.

35 Condom Teat Jesús tamb quiríwan iün majüy,quiaj mejquiet tiüt ataag orar. Tatün ocueaj TeatDios sitiül alndom mawün nej wüx meáwan leawaapmamongoch. 36 Tapiüng:

―Teat, ngo majlüy nicuajind leawa ique ngondommerang. Sandiüm mewün xic wüx aaga nangaagnaél leawa laliüc namongoch. Pero naleaing Teat,nde merang sandíüman xique, irang atnej iqueindiüm ―aw.

37 Condom tandilil majaw nejiw. Almapeay quiajtajaw lameayiw. Quiaj tasaj a Pedro:

―Simón, ¿lermeaya? ¿Neol ngondom meíüc noicores? 38 Nde memeayiün, iyamban Teat Dios, ndematüch icon nimeech. Masey tiül imeajtsanindiüman mendüjpiün Teat Dios, pero naleaingicona ngo meiücan wüx, nind imeayiün ―aj nejiw.

39 Condom tandüy quiaj alinomb masaj Teat Diosatnej landoj mandeac. 40 Wüx tandilil alinombniüng ajlüyiw nejiw, taxom nejiw alinombalmameayiw, cos xeyay laínd ameayiw. Quiaj langomajawüw cuane apmasajüw nej. 41 Wüx tapeayamb arojmbüw, quiaj tasaj nejiw:

―¿Neol aliün memeayiüna, tenguial ixojtana?Landoj, lamatüch a ores. Nganüy apmayacüch aTeat Naxey teowixaw monrang ngo majneaj. 42

Witiüron, tabaats, lapeay aaga apmetiib xic ―ajnejiw Teat Jesús.

Aquiüjpüw mamb Teat Jesús(Mt. 26:47-56; Lc. 22:47-53; Jn. 18:2-11)

43 Tenguialeámban andeac Teat Jesús, quiajajngot a Judas, áag tajlüy tiül a gajpiüp (12). Aquiiübmiün xeyay nipilan, ajamiünüw espada, at xiül; üüchnejiw mambüw ajcüwa montangtang miteaats,mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés, atmontangtang monajiüt tiül nadam nangaj iüm. 44

Aaga Judas lamasaj nejiw nguineay apmatiibmajüiquich ngün apmasapüw, cos lamapiüng:

―Áag sanacheech mimboy nej, aag ayaj isapan,iquiüjpan nde mecuiür ―aw.

45 Wǘxan apeay aleáingan niüng ajlüy Teat Jesús,tapiüng:

―Teat ―aw.Andǘüban macheech mimboy nej. 46 Quiaj

tasapüw Teat Jesús, taquiüjpüw mamb.47 Naleaing nop minipilan Teat Jesús tasoond

miespada nej, quiaj tandooig nop olaag mimosminatang miteaats. 48 Teat Jesús tasaj ajcüwanipilan:

―¿Cuane ijmbichan espadas y xiül wüx isapanxique? ¿Jowa xique, need xic, ngwüy neola? 49

Meáwan nüt tajlüyiüs niüng ijluyiün naquiaach icontiül nadam nangaj iüm, icona ngo mesapan xic.Pero naleaing atcüy apmajlüy, cos netam majlüyatnej lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios ―aj nejiwTeat Jesús.

50 Quiaj tacueatiw nej meáwan minipilan nej,tecuiürrüw.

Nop nench tecuiür51 Nop nench tandüüb mamb Teat Jesús,

awinchay tiül noic püy, tasapüw nej. 52 Quiaj nejsojndiüt tiül apix nej, tecuiür miotáagan.

Teat Jesús alniüng ajlüy monajiüt(Mt. 26:57-68; Lc. 22:54-55, 63-71; Jn. 18:12-14, 19-24)

53 Condom taquiüjpüw mamb Teat Jesús niüngajlüy minatang miteaats. Quiaj canchiütoj meáwan


15

montangtang miteaats, at montangtang monajiüttiül nadam nangaj iüm, aton mondüy wüx aagapoch tüünd Moisés. 54 Ata Pedro aton tandüüb TeatJesús miünquiájan ajngot. Tamb tatüch tiül püjchiünmbeay ombiüm minatang miteaats. Quiaj tsototmaquiüjpüw monjiür aniüng miteaats,metsantsayej mbeay biümb.

55 Ajcüwa montangtang miteaats at meáwanmonajiüt tiül judíos tayambüw acas nipilanmapiüngüw nóiquian cuane ngo majneaj tandeacTeat Jesús, para mayacüw asoet mandeow, perongo maxomüw. 56 Cos xeyayiw tandeacüw ngomaleaing wüx ombas nej, palpálwüx andeacüw,ngome nóiquian. 57 Altiül witiütoj tewüyayej wüxmawaijchaw, tapiüngüw:

58 ―Xicona tanguiayasan wüx tandeac mapiüngnej apmajarrich aaga nadam nangaj iüm leawnipilan tarangüw, ndoj wüx er nüt apmawitichalinop nangaj iüm, ngome narangüch naagowixaran. Atquiaj tandeac aaga naxey quiaj―awüw.

59 Pero ngome nóiquian tandeacüw mayacüwasoet.

60 Condom aaga minatang miteaats witiütlombom pinawan, matün manguiay Teat Jesús.Tasaj:

―¿Neol ngo merndeaca? ¿Cuane aagteamandeacüw wüx imbas quiaja? ―aj.

61 Teat Jesús ndijchiówan, ngo masaj nejnicuajind. Quiaj tatün manguiay alinomb, tasaj:

―¿Ique aaga Cristo, micual ic Teat Diosa? ―aj.62 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Xícam aag ipiüng quiaj. Apmejawan xic

salcheten amb wüx miác Teat Dios. Cos xique aagaTeat Naxey, apmejawan wüx saliüc ximiün tiül cielosamb tiül oic ―aj nej.

63 Quiaj minatang miteaats tachiüt apix nej, xeyaytajcüy, tapiüng:

―¿Cuane tenguialeámban macüliiütsmanguiayiiütsa? 64 Nganüy icona lamenguiayiünmeáwan aaga ngo majneaj lamandeac quiaj, cosandeac atnej Teat Dios nej. ¿Cuane ajiürmenguiayiüna? ―aw.

Quiaj meáwan nejiw tapiüngüw netam mandeow.65 Altiül tapots mateontsüw onts ombeayiw nejiw

wüx ombas nej. Aton tatsajcüw oniiüg nej, tatoliw.Condom tasajüw:

―¡Nganüy isüet jane netol ic! ―ajüw.At ajcüwa monajiüt quiaj taleambüw nej aton.

Pedro apiüng ngo majaw jane Teat Jesús(Mt. 26:69-75; Lc. 22:56-62; Jn. 18:15-18, 25-29)

66 Pedro aliün quiaj tiül püjchiün, quiaj apeayniüng ajlüy nej nop nüx nerang minajiüt minatangmiteaats. 67 Wüx tajaw a Pedro teatsantsüy mbeaybiümb, quiaj lombot mapiür majaw, tasaj:

―Ique aton tequiiüb aaga Jesús naw Nazaret ―aj.68 Quiaj a Pedro tapiüng:

―Ngwüy, ngo najaw jane, ngo najaw cuane leawipiüng quiaj ―aw.

Ndoj taw quiaj andüy mbeay nden, quiaj tepaj agallo. 69 Aaga nüx tajaw nej alinomb. Ndoj tapotsmasaj nipilan alquiaj, tapiüng:

―Aaga naxey quiaj nop naw tiül nejiw ―aw.70 Pedro quiaj tawaiich alinomb. Ndoj ajoy miün

quiriw ores, ajcüwa nipilan aliw quiaj tasajüw nejalinomb:

―Naleaing ique nop naw tiül nejiw, cos indeacatnej andeacüw monaw Galilea ―ajüw.

71 Quiaj a Pedro tapots mapiüng ngo maleaingaag ayaj, tapaj minüt Teat Dios, tapiüng:

―¡Por dios, ngo najaw jane aaga naxeytemepiüngan quiaj! ―aw.

72 Aaga gallo tepaj amb ijmbüw apaj. Quiaj aPedro leaad omeaats leaw Teat Jesús lamasaj nej.Cos tasaj nej: “Wǘxan nganaw mepaj ijmbüw apaj agallo, ique lamepiüng arojmbüw ngo mejaw janexic”, aj nej. Wüx leaad omeaats aag ayaj, quiajtapots ajiünts.

Teat Jesús alteombas Pilato(Mt. 27:1-2, 11-14; Lc. 23:1-5; Jn. 18:28-38)

Wüx lachiüjmbaw, quiaj ajcüwamontangtang miteaats canchiütojmaquiüjpüw montangtang monajiüt tiül

nadam nangaj iüm, at mondüy wüx aaga pochtüünd Moisés, maquiüjpüw alacas monajiüt. Quiajtaquiüjpüw mamb Teat Jesús netsaag, mayacüwteowix Pilato. 2 Aaga Pilato tatün nej manguiay:

―¿Naleaingue, ique aaga minatang nenajiütocueaj cambaj Israele? ―aj.

Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Atnej ipiüng quiaj ―aj nej.3 Ajcüwa montangtang miteaats tayacüw nej

xeyay asoet. 4 Condom Pilato tatün nej manguiayalinomb, tasaj:

―¿Neol ngo merndeaca? Ijaw nguineayteamayacüw isoet xeyay ―aj.

5 Teat Jesús ngo masaj nej nicuajind, quiaj a Pilatombayat majaw nej.

Atüniw mandeow Teat Jesús(Mt. 27:15-31; Lc. 23:13-25; Jn. 18:38―19:16)

6 Aaga Pilato quiaj ajlüyay wüx matsambiich nopnajlüy tiül manchiüc wüx nangos nüt, leaw nipilanapmatüniw tsajmbiüm. 7 Aliw tiül manchiüc acasnipilan cos tambiyaw nipilan wüx tajcüyiwmaquiüjpüw monajiüt. Altiül nop nenüt Barrabás. 8

Xeyay nipilan tambüw majawüw a Pilato. Tapotsmatüniw marang atnej mbójan marang. 9 Quiajtasaj nejiw a Pilato:

―¿Cuane indiümana? ¿Ngwüy, sanatsambiichminatang nenajiüt icueajiüna? ―aj nejiw.

10 Cos lamajaw ajcüwa montangtang miteaatstayacüw teowix nej a Teat Jesús, ajcan ngomandiümüw majawüw mandüüb nej xeyay nipilan.11 Ajcüwa montangtang miteaats taquiajchiw


ombeay nipilan mapiüngüw tsajmbiüm Barrabás.12 Quiaj a Pilato tatün manguiay alinomb:

―¿Cuane indiüman mejawan narang wüx aagipiüngan minatang nenajiüt icueajiüna? ―aj nejiw.

13 Nejiw tepajüw napac:―¡Ich mandeow wüx cruz! ―awüw.14 Quiaj tasaj nejiw a Pilato:―¿Cuane asoet ajiür? ―aj nejiw.Meáwan nipilan tepajüw alinomb:―¡Ich mandeow wüx cruz! ―awüw.15 Cos aaga Pilato tandiüm majneaj aweaag

meáwan nipilan, quiaj tatsambiich a Barrabás. Ndojtapiüng majwüch Teat Jesús, quiaj tüüch mambmayacüw wüx cruz.

16 Condom ajcüwa soldados taquiüjpüw TeatJesús andüy tiül noic püjchiün niüng acül Pilato,nenüt pretorio. Quiaj canchiütoj meáwan soldados.17 Condom quiaj tasoijquiw tiül noic napixeranmorada, ndoj tayacüw wüx omal nej noic coronanepeat sats. 18 Quiaj tapots mitsojow nej, tasajüw:

―¡Mbich ique minatang nenajiüt ocueaj judíos!―ajüw.

19 Tawüjchiw omal nej naag xiül, aton tateontsüwonts ombeayiw nejiw wüx ombas nej. Ndojtaquiejliw micosüw nejiw teombas nej, atnejteayambüw monajneaj. 20 Wüx lapaxiow mitsojow,quiaj tasojndiw aaga morada napixeran, castasoijquiw tiül apix nej alinomb. Ndoj quiajtaquiüjpüw mamb mayacüw wüx cruz.

Teat Jesús tajmel wüx cruz(Mt. 27:32-44; Lc. 23:26-43; Jn. 19:17-27)

21 Nop naxey naw tiül cambaj Cirene, nenütSimón, miteatiw Alejandro maquiiüb a Rufo, lestajngot imiün tiül wajchiüc. Wüx tamong amb quiaj,tasapüw nej müjchiw mambitic micruz Teat Jesús.

22 Quiaj taquiüjpüw mamb a Teat Jesús andüy tiülniüng nasoic Gólgota, aag ayaj amb apiüng: OmalMondeow. 23 Condom tüjchiw nej vin aolüw tiülnoic süüig nenüt mirra, pero nej ngo mayarmanganeow. 24 Wüx landoj mayacüw wüx cruz,quiaj tembaagayej wüx apix nej. Tasüetiw wüxmajawüw ngün apmajoyiw anopnopoj.

25 Aleamb pinawan ajüy nüt tayacüw nej wüxcruz.

26 Condom tarangüw acas poch mayacüw wüxomal cruz niüng apiüng cuane asoet nej. Apiüng:“Aag agüy minatang nenajiüt ocueajiw nipilanjudío”, aw. 27 Aton tajmeliw wüx cruz ijpüwmoneed, nop amb wüx miác Teat Jesús, alinop ambwüx miquiamb nej. 28 Atquiaj tajlüy leaw landojlamapiüng tiül Mipoch Teat Dios, cos apiüng:“Tayacüch atnej nop nerang ngo majneaj”, aw.

29 Leaw tamongoj quiaj titsojow nej,talanglangüw omalüw müjchiw majüiquichawajcüyiw. Tapiüngüw:

―¡Jaa, ngwüy ique nepiüng apmejarrich aagnadam nangaj iüm, ndoj wüx er nüt apmelomboch

alinomb! 30 ¡Nganüy erwüneay wüx cruz iquiáyanquiaj, iriow tiüt! ―ajüw.

31 At aton ajcüwa montangtang miteaats atmondüy wüx aaga poch tüünd Moisés titsojow nej,tapiüngüw nejeyéjan quiaj:

―Nej tawün wüx alinop, pero nganüy a nejngondom mewüneay wüx nejáyan quiaj. 32 Nganüyapmajawaats sitiül naleaing nej aaga Cristo,minatang nenajiüt ocueaj cambaj Israel, cos sitiülapmaw tiüt imiün wüx cruz, mbich apmayariiütsandeac nej ―awüw.

At monlüy wüx cruz aton titsojow nej.

Wüx tandeow Teat Jesús(Mt. 27:45-56; Lc. 23:44-49; Jn. 19:28-30)

33 Wüx lalimnüt, quiaj pojniüt wüx iüt, tiün ramwüx lanchejliow nüt. 34 Wüx lanchejliow nüt, quiajTeat Jesús tepaj napac, tapiüng:

―Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? ―aw. Aag ayajapiüng: Teat Dios, Teat Dios, ¿neol tecueat xic?

35 Altiül leaw alquiaj tanguiayiw aag ayaj,tapiüngüw:

―Inguiayiün, teamapaj a Elías ―awüw.36 Quiaj tamb nop, acuiür macachiich tiül vinagre

noic esponja, aag ayaj atnej walang sap. Tayac wüxnots xiül. Quiaj tüüch machey. Tapiüng:

―Cawül majawaats sitiül aliüc Elías mawün nejtiüt ―aw.

37 Quiaj Teat Jesús tepaj napac, ndoj tandeow. 38

Wüx tandeow Teat Jesús, quiaj aaga nadam jaelnepal teomeaats nadam nangaj iüm chiütat nawcawüx andüy tiüt, nómban mbajcaw pinawan. 39

Alombom quiaj niüng ajlüy micruz Teat Jesús nopminatang tiül soldados, teamajaw. Wüx nejtanguiay tepaj, ndoj tajaw nguineay tandeow, quiajtapiüng:

―¡Naleaing aaga naxey quiaj Micual nej Teat Dios!―aw.

40 Aton aliw quiaj acas montaj, miünquiájanalembemiw teamajawüw. Altiül María Magdalena,Salomé, at a María mimümuw José maquiiüb Jacoboaag chingüy. 41 Ajcüwa montaj quiaj, tandüjpiwTeat Jesús wüx tajüy tiül Galilea, tambeolüw nej.Aton aliw quiaj altigüy montaj, ajcüw tiünüwmandüjpiw nej matüchiw Jerusalén.

Wüx tamiüraad Teat Jesús(Mt. 27:57-61; Lc. 23:50-56; Jn. 19:38-42)

42 Wüx lamitiüt nüt, langwiiüts, cos aaga nüt quiajtenguial ayambüch leaw apmetam wüx nütaxoodaran, cos oxep quiaj nüt axoodaran. 43 Josénaw tiül cambaj Arimatea, nej nop nej natang tiülmonajiüt ocueaj judíos. Nej ngo mimbol, tambniüng ajlüy a Pilato matün micuerpo Teat Jesúsmamiüt. Cos nej aton teamacül majlüy tiülmicambaj Teat Dios. 44 Pilato mbayat wüx tanguiaynajénan landeow Teat Jesús. Quiaj tapaj a minatangtiül soldados matün manguiay sitiül naleainglandeow. 45 Wüx minatang soldado tapiüng


16

naleaing landeow, quiaj a Pilato tasaj a José alndommaquiiüb mamb mamiüt. 46 Condom quiaj Josétamb mangal noic najneaj püy. Ndoj tawün tiüt TeatJesús, tawinch tiül a püy, taxaing maquiiüb mambmayac tiül noic jayats oxiüt narangüch tüeng tiüctiül piedra. Ndoj tayacüw noic nadam piedra mapal.47 María Magdalena, at María mimüm José,tajawüw nguiane tayacüch.

Teat Jesús tapac tiül mondeow(Mt. 28:1-10; Lc. 24:1-12; Jn. 20:1-10)

Wüx lamong a nüt axoodaran, quiaj MaríaMagdalena, Salomé, at María mimümJacobo tangalüw najmboc angan aceite

majoyiw mayacüw wüx ombas Teat Jesús. 2 Ǘmbanarraw doming almajnchep nüt, quiaj tambüwandüyiw niüng ajlüy oxiüt. 3 Tandeacüw nejeyéjanquiaj, tapiüngüw:

―¿Jane apmawün ocueajiiüts a piedra nepalombeay aaga oxiüt? ―awüw.

4 Wüx tatüchiw quiaj, quiaj tajawüw aaga nadampiedra nepal oxiüt laáw. 5 Wüx tajmeliw tiül oxiüt,quiaj tajawüw nop nench, asooig najal apix nejraan. Alchetem wüx miác niüng tayacüch a TeatJesús. Quiaj mbayatoj. 6 Pero nej tasaj nejiw:

―Nde mbayameron, cos sajaw iconateameyamban Teat Jesús naw Nazaret, áagtambiyaw wüx cruz. Nganüy lapac, ngo majlüyningüy. Jogüy ijawan niüng tayacüw. 7 Nganüyquiüran isajan a Pedro at meáwan minipilan nej.Isajan: “Teat Jesús laámb ombas nej andüy tiülGalilea. Quiaj apmejawan, atnej lamasaj icon” ―ajnejiw.

8 Quiaj tawüw tiül oxiüt acuiürrüw, cos xeyaymbayatoj, tambeapmbeap nejiw, ngo masajüwnejinguind cos xeyay mbayatoj.

Teat Jesús tejüiquichay majaw nej MaríaMagdalena( Jn. 20:11-18)

9 Wüx Teat Jesús tapac tiül mondeow ǘmbanarraw doming, quiaj tejüiquichay ombas majaw neja María Magdalena, aag landoj mawün wüx ombasayaíw nimeech. 10 Condom quiaj María tamb masajminipilan Teat Jesús, cos xeyay amix omeajtsüw,tenguial ajiüntsüw. 11 Masey lamanguiayiw TeatJesús lapac, aton a María landoj majaw nej, nejiwngo mayariw andeac nej.

Teat Jesús tejüiquichay majawüw nej ijpüwminipilan nej

(Lc. 24:13-35)

12 Wüx ndoj ayaj, quiaj Teat Jesús tejüiquichayalinomb majawüw nej ijpüw minipilan nej wüx aliwtiül tiiüd andüyiw tiül wajchiüc, pero naleaing langomajüic matnej. 13 Nejiw aton tambüw masajüwalacas minipilan nej, átan ngo mayariw nejiwandeacüw.

Teat Jesús tasaj minipilan nej cuane netammarangüw

(Mt. 28:16-20; Lc. 24:36-49; Jn. 20:19-23)

14 Condom Teat Jesús tejüiquichay majawüw nejajcüwa gajpanop (11) minipilan nej wüx aliw wüxmes teaüetiw. Quiaj talic nejiw ajcan ngo mayariwleaw tasoiquiw, aton cos adam omeajtsüw, ngomayariw andeacüw monjaw nej lapac. 15 Ndoj tasajnejiw:

―Quiüran tiül meáwan cambaj wüx iüt, isajanmeáwan nipilan wüx aaga najneajay nanderacnguineay alndom maw asoeteran. 16 Jane apmayarxepoch, mayar yow aton, apmaw asoet nej. Perositiül aljane ngo mayar xepoch, aag ayajapmamongoch xeyay ngo majneaj tiül biümbalinoic nüt. 17 Jane ayar xepoch apndom ombasüwmarangüw ateócan. Wüx xenüt apmatajcüwmajneaj nipilan leaw alwüx ombasüw nimeech; atapmandeacüw alinoic ombeayiün. 18 Maseymasapüw ndiüc; at sitiül tüjndiw manganeowüwleaw alndom mambiy nejiw, ngome apmarangnejiw nicuajind. Aton wüx apmayacüw owixaw wüxmoniün andeow apmajneajiw ―aj nejiw Teat Jesús.

Teat Jesús tamb andüy tiül cielo(Lc. 24:50-53)

19 Landoj masaj nejiw aag ayaj, quiaj tamb TeatJesús andüy cawüx tiül cielo. Quiaj chetet amb wüxmiác Teat Dios. 20 Ndoj minipilan nej tambüw tiülmeáwan cambaj mandeacüw aaga najneajaynanderac leaw apiüng wüx nguineay Teat Diosalndom mawün asoeteran. Nejay Teat Cristotambeol nejiw, tajüiquich majaraw leaw tandeacüw,aag ayaj naleaing, cos tarang ateócan wüxtandeacüw mipoch nej. Atquiaj tajlüy. Amén.


1

SAN LUCAS

Neol tajlüy aaga nawiig cam

Xeyay lamarangüw wüx nawiig nguineayandüübndüjpeay meáwan leawa tajarawnaleaing tajlüy, 2 atnej taquiajchiw icoots

ajcüw leawa tajawüw tanomb con oniüjcüw; atontambeolüw wüx mandeacüw meáwan poch leawtanguiayiw. 3 Nganüy xique laǘmb natüntünnanguiay meáwan, nguineay alndom najawnaleaing cuane tajlüy. Áag tapiüngas sanarangnasaj ic palan Teat Teófilo, nguineayandüübndüjpeay, 4 mejaw naleaing meáwan leawlerquiaacharan wüx.

Nop ángel apiüng apwijquiam Juan Bautista5 Tiül mineat Herodes wüx nej tarang minatang

monajiüt tiül iüt Judea, tajlüy nop miteaats tiülnipilan judío nenüt Zacarías, ajlüy tiül noic ajlüymiteaats ocueaj Abías. Mintaj nej teat Zacaríasnenüt müm Elisabet, naw tiül acualaats teat Aarón,áag tajlüy tanomb. 6 Miijpüéj ayariw andeac TeatDios, arangüw atnej lamapiüng Teat Dios.Nejinguind ngondom mapiüng nejiw alcuane ngomajneaj arangüw. 7 Naleaing nejiw ngo majiürüwmicualüw nejiw cos müm Elisabet ngondom majiürmicual nej; aton cos miijpüéj xeyay latangombasüw.

8 Condom wüx tatüch nejiw aaga noic ajlüymiteaats marangüw najiüt tiül nadam nangaj iüm,teat Zacarías tajlüy tiül. 9 Cos miteaats ajlüyayejwüx masüetiw majawüw cuane najiüt apmarangüwanopnopoj. Teat Zacarías tatüch nej majmel tiülnadam nangaj iüm ocueaj Teat Dios mayac pom. 10

Meáwan nipilan monaw tiül cambaj acülíwanmbeay nadam nangaj iüm teatajcüw orar wüxteajmel pom. 11 Teat Zacarías altiül nadam nangajiüm, quiaj tajaw nop ángel ocueaj Teat Diosalembem amb wüx miác artül niüng ajmel pom. 12

Wüx teat Zacarías tajaw aaga ángel, mbayat xeyay,lango majaw cuane apmarang. 13 Quiaj tasaj nej aángel:

―Teat Zacarías, nde mbayamear, cos Teat Dioslamanguiay leaw itün ocueaj nej. Nganüy mümElisabet mintaj apmajiür nop micual nej. Apmeaachmanüt Juan. 14 Ique apmapac imeaats xeyay. Atonxeyay nipilan apmapac omeajtsüw wüx apwijquiam,15 cos nej xeyay najneaj apmarang majaw TeatDios. Ngome apmanganeow vin, aton ngomeapmanganeow alinoic yow leaw alndom müüchmangün nipilan. Teat Dios apmüüch nej majiür

Nangaj Miespíritu Nej wüx aliün teomeaats mimümnej. 16 Nej apmüüch leaam omeajtsüw alinombxeyay nipilan tiül israel wüx Teat Dios, midiosüwnejiw. 17 Nej apmamong ombas marang minajiütnej, teoj aliüc aaga lapiürang aliüc. Apmarang atnejtarang tanomb teat Elías, müüch majneajomeajtsüw nateateran majawüw micualüw nejiw.Aton müüch marangüw najneaj leaw ngomandiümüw mayariw leaw asoiquiw. Atquiajalndom müüch majlüy noic ajlüy nipilan mayariwandeac aaga Cristo leaw lapiürang aliüc ―aj nejaaga ángel.

18 Quiaj tapiüng teat Zacarías, tasaj a ángel:―¿Nguineay alndom najaw naleaing aag ayaja?

Cos xique xeyay lasataxey, at xantaj latang ombasaton ―aw.

19 Quiaj tasaj nej a ángel:―Xique nenütiüs Gabriel nerangas minajiüt Teat

Dios. Nej tüüch xic niün nasaj ic aaga najneaj pochquiaj. 20 Nganüy cos ngo meyar sandeac, langomeapmerndeac leaw atüch a nüt majlüy aaga lanasajic quiaj, ndoj apmerndeac alinomb ―aj nej.

21 Ajcüwa nipilan leaw ngo majmeliw, teamacüliwteat Zacarías, lambayajow ngo majawüw cuanerang nej, neol tequiy tiül nadam nangaj iüm. 22

Wüx taw tiül nadam nangaj iüm teat Zacaríaslangondom mendeac masaj nejiw nicuajind. Quiajtapiüngüw:

―Aleaic tüünd majaw tiül nadam nangaj iüm―awüw.

Nej tüüch nejiw majawüw cuane apiüng naagowix nej, cos lamejew, langondom mendeac.

23 Wüx tatüch a nüt ndom minajiüt nej tiül nadamnangaj iüm, quiaj tajtsor. 24 Naleaing ajiür miünacas nüt lacual müm Elisabet mintaj nej. Quiajtacǘlan aniüng nej acoquiaw caaw, ngo maw majüy.Tapiüng: 25 “Teat Dios lamajiür xic lasta, lamüüchxic namongoch xemonxing teombas nipilan”, aw.

Ángel tapiüng apwijquiam Teat Jesús26 Wüx lamajiür anaíw caaw, quiaj aaga ángel

Gabriel tüüch nej mamb Teat Dios andüy tiül iütGalilea, tiül noic cambaj nenüt Nazaret, 27 majawnop nüx nenüt María. Aaga nüx quiaj altiüt mipochaweaag nop nench nenüt José, naw tiül acualaats aRey David tajlüy tanomb. 28 Aaga ángel wüx tapeayniüng ajlüy a nüx, tasaj:

―¡Jow müm, satepeay ic! Sasoic nasaj ic lamexomxeyay monajneaj, cos Teat Dios lamambeol ic. Xeyay

SAN LUCAS 1:2 66 SAN LUCAS 1:28

najneajay apmanderac wüx imbas tiül meáwanmontaj ―aj.

29 Nej a nüx wüx tajaw aaga ángel, mbayawmanguiay andeac, tapiüng tiül omeaats nej: “¿Neoltatepeay xic atquiaja?” aw. 30 Quiaj tasaj nej aagaángel:

―María, nde mbayamear, cos Teat Diosapmambeol ic xeyay. 31 Nganüy apmejiür micual,apmewiquiach nop nine nench, apmeaach manütJESS. 32 Nej apmajlüy xeyay netam ajlüy.Apmanderac wüx nej apmapiürang micual nej TeatDios najlüy tiül cielo. Teat Dios apmüüch nejmarang nop minatang nenajiüt atnej tarang wüx aRey David, mixeech nej najlüy tanomb. 33 Nejapmajlüy wüx meáwan nipilan judío micual teatJacob, apmarang natang meáwan nüt, aag ayaj ngomajiür ndoj ―aj nej.

34 María tasaj a ángel:―¿Nguineay alndom majlüy aaga ipiüng quiaja,

cos xique nganaw najiür xenoj? ―aj.35 Quiaj tasaj nej a ángel:―Aag ayaj Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios

apmerang. Nej Teat Dios apmajiür ic mewiquiachaaga nine, cos aaga nine quiaj nangaj nej MicualTeat Dios. 36 At icualaats müm Elisabet apmajiürnop nine. Masey xeyay latang ombas, anderacnómban ngondom majiür micual nej. Nganüy lacuallamajiür anaíw micaaw a nine teomeaats nej. 37

Cos para Teat Dios ngo majlüy nicuajind naélngondom marang ―aj nej a ángel.

38 Quiaj tapiüng a María:―Xique nganüy sajlüy tiül owix Teat Dios, ich

marang wüx ximbas atnej lamepiüng apmarang―aw.

Quiaj tamb a ángel.

María tamb majaw Elisabet39 Tíülan aaga nüt quiaj María tamb najen andüy

tiül tiüc tiül noic cambaj tiül iüt Judea. 40 Wüxtapeay quiaj tajmel aniüng teat Zacarías, quiajtatepeay müm Elisabet. 41 Wüx Elisabet tanguiayatepeay nej María, quiaj ajwicwic teomeaats nejaaga nine. Quiaj Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diostiün andüy wüx nej. 42 Quiaj tandeac napac,tapiüng:

―Xeyay najneajay apmanderac wüx imbas tiülmeáwan montaj, aton xeyay najneajay apmanderacwüx ombas aaga nine alteomeaats quiaj. 43 ¿Jow axique, cuane xic, miün majaw xic mimüm MicualXeteat Diosa? 44 Cos wǘxan sanguiay itepeay xic,quiaj xecual apac omeaats, ajwic tiül ximeaats. 45

Najneajay apmapac imeaats cos teyar meáwan leawlamasaj ic Teat Dios nguineay apmarang ―aw.

46 Condom quiaj tapiüng a María:Sayaag tiül ximeaats xeyay najneajay arang Teat

Dios.47 Apac ximeaats wüx Teat Dios, cos nej newün xic

wüx.

48 Teat Dios najneaj majaw xic masey xique ngonembeat nicuajind tiül nipilan.Naw wüx nganüy meáwan nipilan aliüc miün,

apmandeacüw xeyay najneaj wüx ximbas.49 Cos lamarang xeyay najneaj wüx ximbas Teat

Dios; nej cuajantanej alndom marang,Xeyay nangaj minüt Teat Dios.50 Nej andiüm meáwan nipilan leawa lajlüy

nganüy, aton ajiür lasta leaw aliüc miün apmajlüy,meáwan leaw apmayariw nej andeac.

51 Naag owix nej lamarang xeyay nadamdamcuajantanej,aton tandrooch ombasüw monpiüng nejiw alwüx

atamüw.52 Tawün niüng tsotojow montangtang monajiüt,tayac quiaj leaw ayajcüw ngo membeatiw.53 Nipilan leawa ngo majiür üetiw, nej tüüch

meáwan najneaj;nganüy nipilan monjiür xeyay, tüüch mambüw

owixáwan, nicuajind ngo maxomüw.54 Tambeol cambaj Israel, ajcüw monrang minajiüt

nej;ngo ndrom omeaats nejiw, tajiür nejiw lasta xeyay,55 cos atquiaj tasaj mixejchiiüts Abraham wüx

micual micual nej;tapiüng tanaámb apmajiür nejiw lasta meáwan

nüt ―aw a María.56 Ndoj María tacül quiaj maquiiüb müm Elisabet

arej caaw, condom tandilil tajtsor alinomb.

Wijquiat Juan Bautista57 Wüx tatüch a nüt wijquiam micual nej müm

Elisabet, quiaj wijquiat nop nine nench. 58 Wüxtanguiayiw acualaats nej, at moncül quiájan niüngacül nej, nguineay Teat Dios lamajiür nej xeyaylasta, quiaj tapac omeajtsüw aton maquiüjpüw. 59

Condom wüx tatüch ojpeacüw nüt, quiajtaquiüjpüw a nine matajcüch circuncidar atnejmbójan arangüw judíos. Tandiümüw müjchiwmanüt Zacarías atnej minüt miteat nej. 60 Quiajmimüm nej a nine tapiüng:

―Ngwüy, Juan apmanüt ―aw.61 Quiaj tasajüw nej:―¿Neol ayaja? Cos ngo majlüy tiül icualaats

nejinguind manüt atquiaj ―awüw.62 Quiaj tatüniw manguiayiw miteat a nine,

arangüw owixaw majaw, majüic nguineay andiümmüüch manüt a nine. 63 Teat Zacarías quiaj tatünquiriw nine tirip xiül, condom tarang wüx, tapiüng:“Juan minüt nej”, aw. Meáwan monlüy quiajmbayatoj majawüw. 64 Quiaj taley oniw nej a teatZacarías, tajneaj mendeac, andǘüban tasaj TeatDios najneajay arang. 65 Meáwan moncül quiájanniüng acüliw nejiw mbayatoj, aton meáwan cambajnajlüy tiül tiüc tiül iüt Judea tümb manguiayiw wüxaag ayaj. 66 Meáwan nejiw leawa tanguiayiwtayacüw wüx omeajtsüw, tapiüngüw:

―¿Jane aaga nine quiaja? ¿Cuane apmarangalinoic nüte? ―awüw.


2

Atquiaj tapiüngüw nipilan cos Teat Diosteamambeol a nine, ngo macueat.

Zacarías tandeac leaw aliüc miün67 Teat Zacarías miteat a nine, tambeol nej

Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, tüüch nej pochcuane mandeac, tapiüng:

68 Xeyay najneaj ajlüy Teat Dios ocueaj Israel,cos nej laíün ningüy tiül icootsa mawün asoet

micambaj nej.69 Lamüüch icoots nop leaw alndom mawün

icoots wüx,aag ayaj imiün tiül acualaats mixejchiiüts David,

aaga nerang minajiüt nej.70 Atnej lamandeac Teat Dios wüx tasaj nangaj

mondeac andeac nej, ajcüwa tajlüyiw tanomb, costapiüng:

71 Nej apmawün icoots teowixaw leaw andiümüwmambiyaw icoots, at apmawün icoots teowixawmeáwan ajcüy majaw icoots.

72 Ajiür lasta meáwan mixejchiiüts,aton apleaam omeaats wüx meáwan leawa

lamapiüng apmarang.73 Cos aag agüy Teat Dios tasaj miteatiiüts

Abraham apmarang:74 Apmawün icoots teowixaw moncüy majaw

icoots,marangaats leawa nej andiüm, ngo mimbolaats.75 Majlüyiiüts najneajay, ngo majiüraats nicuajind

nisoet, marangaats leawa nej andiüm meáwan nütwüx aliün mapacaats.

76 Aton ique xecual, apmenderac wüxapmapiürang ique nop ic nendeac andeac Teat Diosnajlüy tiül cielo,cos ique apmemong ombas, Teat Naxey teoj,

apmetaag majneaj mitiiüd nej.77 Apmesajüw minipilan nej nguineay Teat Dios

alndom mawün wüx omeaats meáwan asoetiwnejiw,quiaj alndom mawüw wüx.78 Cos xeyay ajiür icoots lasta Miteatiiüts Dios,áag tüüch icoots noic najneaj atnej ran, aag ayaj

Micual nej imiün tiül cielo.79 Nej apmüüch majlüyiw tiül ran leaw ajlüyiw

atnej aliw tiül pojniün, tenguial andeowüw tiülasoetiw nejiw.Nej apmayac icoots wüx marangaats najneaj,

lango majlüy moncüy, aw a Zacarías.80 Aaga nine micual Zacarías quiaj tatang najneaj,

xeyay tayamb Teat Dios. Tamb macül tiül wajchiücniüng ngo majlüy cambaj, leaw atüch a nütmejüiquichay majaw nej cambaj israel.

Wijquiat Teat Jesús(Mt. 1:18-25)

Wüx aaga nüt quiaj minatang monajiüt tiülRoma nenüt Augusto César tapiüng meáwannipilan netam mambüw mayacüw mineatüw

nejiw. 2 Ninguiaj amelich ajmel mineataran wüx

Cerenio tarang nenajiüt tiül iüt Siria. 3 Quiajtambüw meáwan nipilan mayacüw mineatüw nejiwtiül micambajüw nejiw. 4 At a José tamb aton imiüntiül cambaj Nazaret tiül Galilea andüy Belén tiülJudea. Aag ayaj micambaj David, cos José micual nejacualaats David. 5 Quiaj tamb mayacüw mineatüwnejiw aquiiüb María minüx nej. Aaga minüx nejlaliüc wijquiam micual nej. 6 Wüx aliw tiül Belén,quiaj tatüch a nüt wijquiam micual a María. 7 Quiajwijquiat micual nej, nop nine nench; aag ayajombas macual. Condom taxaing mawinch ombastiül noic püy, tapiib tiül üeteay nimal, cos langomatüchiw tiül a iüm niüng axoodaran.

Monjiür sap tanguiayiw andeacüw ángeles8 Alíwan quiaj acas monjiür sap, acüliw tiül

wajchiüc ongwiiüts majiürüw misapüw nejiw. 9

Tapeay niüng ajlüyiw nejiw nop ángel ocueaj TeatDios. Xowüy larraj, nómban arraj nejiw ran ocueajTeat Dios. Nejiw xeyay mbayatoj majawüw. 10 Quiajtasaj nejiw a ángel:

―Nde mbayameron, cos sanasaj icon noic jayatsmajlüy leaw ngome aag anguiayeran. Xeyayapmüüch mapac omeaats meáwan nipilan. 11

Nganüy nganüy cam tiül micambaj Davidlawijquiaw nop newün icon wüx. Aag ayaj a CRISTOMicual Teat Dios. 12 Sanasaj icon nguineay alndommexoman aaga nine. Apmexoman alpiiüm tiülüeteay nimal, newinch ombas tiül püy ―aj nejiw.

13 Ndójan mapiüng aag ayaj, quiaj tapeayiwxeyay ángeles imiün tiül cielo maquiüjpüw aagaángel quiaj. Condom tapots mandeacüw wüx TeatDios, tapiüngüw:

14 ¡Najneajay lamarang Teat Dios najlüy tiül cielo,najneajay apmajlüy wüx iüt, najneajay apmajlüyiw

meáwan nipilan leaw apmandüjpiw Teat Dios!,awüw.

15 Condom wüx tandilileaw ajcüwa ángelesandüyiw tiül cielo, lamacueat nejiw, quiaj tesajayejmonjiür sap nop alinop, tapiüngüw:

―Tabaats matüchiiüts Belén majawaats aagaapiüngüw lajlüy quiaj, cos Teat Dios lamüüch icootsmanguiayiiüts ―awüw.

16 Quiaj tambüw najénan. Wüx tapeayiw quiaj,naleaing taxomüw a María maquiiüb a José, átan anine alpiiüm tiül üeteay nimal. 17 Wüx landojmajawüw aag ayaj monjiür sap, quiaj tandeacüwmanguiay meáwan nipilan nguineay tasoiquiw wüxaaga nine quiaj. 18 Meáwan nipilan leawatanguiayiw andeacüw monjiür sap ajchiquiawcawüx manguiayiw, apac omeajtsüw. 19 Nej a Maríameáwan leawa tanguiay tayac wüx omeaats. 20

Condom monjiür sap wüx tandilileaw xeyay tapacomeajtsüw masajüw Teat Dios. Aton tandeacüwwüx meáwan leawa Teat Dios lamüüch nejiwmanguiayiw, at leaw lamüjndiw majawüw atnejtasoiquiw.


Taquiüraab nine Jesús tiül nadam nangaj iüm21 Wüx tatüch ojpeacüw nüt, quiaj tarangüch wüx

ombas a nine atnej ajlüyay marangüw judíosmatajcüw circuncidar monench; tüjchiw manüt JESS,atnej aaga ángel lamasaj María wüx nganaw majlüyteomeaats nej a nine.

22 Condom tatüch a nüt mambüw tiül nadamnangaj iüm tiül Jerusalén mayacüw ichech mimümnine atnej ajlüyay marangüw judíos, cos atquiajapiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. Quiaj tambüwJosé maquiiüb María maquiüjpüw a nine,majüiquichaw tiül nangaj iüm, müjchiw Teat Dios.23 Tarangüw aag ayaj cos atquiaj apiüng tiülMipoch Teat Dios, cos apiüng: “Meáwan monenchmbas macualaran apmajlüyiw ocueaj nejiw TeatDios”, aw. 24 Quiaj tambüw mayacüw ichechiwnejiw atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios, cos apiüngmajmel ijquiaw nguex tengwüy ijquiaw palom.

25 Tiül aaga nüt quiaj alquiaj tiül Jerusalén nopteat naxey nenüt Simeón. Aaga naxey quiaj xeyaynajneaj arang, cos ayar andeac Teat Dios; nejteamacül aaga nüt wüx Teat Dios apmawün wüxcambaj Israel. Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diosalwüx ombas nej. 26 Aton landoj lamasaj nejNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ngomeapmandeow, netam ombas majaw aaga Cristo leawapmüüch nej miün Teat Dios, ndoj tandeow. 27

Aaga naxey quiaj tamb andüy tiül nadam nangajiüm cos Nangaj Espíritu neech nej mamb. Wüxtapeayiw tiül nadam nangaj iüm a José maquiiübMaría maquiüjpüw a nine Jesús marangüw atnejapiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. 28 Quiaj TeatSimeón angóchan a nine, tasap mapeic. Tandeacnajneajay masaj Teat Dios, tapiüng:

29 Nganüy Teat Dios, najneájan sanandeowcos lameaach xic najaw aaga leaw tesaj xic.30 Lanajaw con xiniiüg aag leaw lameaach miün

mawün wüx nipilan;31 cos aaga leaw lamejüiquich quiaj, apmambeol

meáwan nipilan.32 Nej ajlüy atnej noic ran leaw apmarraj mambeol

meáwan nipilan monaw tiül palpálwüx cambaj;aton apmarang xeyay najneajay tiül micambaj

Israel, aw teat Simeón.33 Condom quiaj teat José at mimüm a nine Jesús

mbayatoj manguiayiw andeac a teat Simeón wüx anine quiaj. 34 Quiaj teat Simeón tandeac masajnejiw, tapiüng:

―Teat Dios mambeol icon ―aw.Condom tasaj a María mimüm a nine, tapiüng:―Por nej aaga nine cam apmajmiücüw tiül ngo

majneaj xeyay nipilan tiül Israel. At altiül apmawünwüx meáwan ngo majneaj. At aton xeyay nipilanngome apmandiümüw nej, ngome apmayariw nejandeac. 35 Atquiaj apmajüiquich altiül omeaatsmeáwan anopnop nipilan. Nganüy ique müm, xeyayapmamix imeaats; apmeyaag atnej matsoel ic notsespada ―aw.

36 Aton alquiaj tiül nadam nangaj iüm nop mümnajtaj nenüt Ana. Nej nop nendeac andeac TeatDios, micual nej Fanuel, nawüw tiül acualaats Aser.Nej xeyay latang ombas. Tajiür minoj nej wüxmonguich nej, tacül aweaag ayaíw neat, quiajtandeow minoj nej. 37 Lacül peic miow apiquiw (84)neat tatow lembej omal. Nej ngo macueat amb tiülnadam nangaj iüm marang najiüt nüt ongwiiüts,xeyay ayamb Teat Dios, xeyay aiünd. 38 Aaga mümnatajtaj quiaj andǘüban iün majaw nejiw, tüüchgracias Teat Dios. Aton tandeac wüx aag nine Jesúsquiaj, masaj meáwan nipilan tiül Jerusalén leawateamacüliw nop newün nejiw wüx.

Tandilileaw andüyiw Nazaret39 Wüx landoj marangüw meáwan atnej ajlüy tiül

mipoch Teat Dios, quiaj tandilileaw andüyiw tiül iütGalilea, tiül Nazaret micambajüw nejiw. 40 Aaganine tatang najneajay napac, taxom omeaats, TeatDios tambeol nej xeyay.

Teat Jesús tandüy tiül nadam nangaj iüm41 Miteat nej mimüm nej neatneátan ambüw

Jerusalén majawüw nangos nüt pascua. 42 Wüxlamajiür gajpic (12) mineat nej a Teat Jesús, tambüwJerusalén atnej mbójan marangüw majawüwnangos nüt. 43 Condom wüx landoj nangos nütnejiw tajtsoriw; nganüy a nench tacǘlan Jerusalén.Naleaing José maquiiüb mimüm a nench ngomajawüw. 44 Lamajüyiw noic nüt, apiüngüw nejiwálan tiül acualajtsüw nejiw. Quiaj tapots mayambüwpal nüt. Tayambyambüw meáwan tiül acualajtsüwnejiw, at niüng leaw xowüy andeacüw maquiüjpüw.45 Wüx ngo maxomüw, quiaj tandilileaw alinombandüyiw Jerusalén mayambüw.

46 Wüx er nüt quiaj taxomüw; altiül nadamnangaj iüm, alchetem pinawan mondüy wüx pochleawa tüünd Moisés tanomb. Teamanguiayandeacüw, aton teamatün manguiay nejiw. 47

Meáwan leawa teamanguiay nej andeac mbayajowmanguiayiw, cos xeyay axom omeaats mangochmasaj nejiw. 48 Wüx taxomüw nej miteat nejmbayajow majawüw. Condom tasaj nej mimüm nej:

―Xecual, ¿neol terang atquiay quiaja? Jogüymiteat ata xique xeyay lanayamban ic, lanateowanximeajtsan wüx imbas ―aj.

49 Quiaj tasaj nejiw a nench:―¿Neol teyamban xic, müm, ngo mejawana

netam narang minajiüt Xeteate? ―aj nejiw.50 Naleaing nejiw ngo maxomüw omeajtsüw wüx

leawa tasaj nejiw quiaj.51 Condom taquiüjpüw mamb, tandilileaw

andüyiw Nazaret. Tanaámb tarang leaw asoic.Mimüm nej tayac wüx omeaats meáwan leawatajaw leawa tanguiay. 52 Teat Jesús tanaámb tatangnajneaj, aton taxom omeaats xeyay. Teat Diostambeol nej, at nipilan najneájan majawüw nejaton.


3

Juan Bautista aquiaach tiül wajchiüc(Mt. 3:1-12; Mr. 1:1-8; Jn. 1:19-28)

Lamajiür gajpocoic (15) neat tatow arangnatang nenajiüt Tiberio César tiül Roma.Poncio Pilato nenajiüt nej tiül Judea; nganüy

a Herodes nenajiüt nej tiül Galilea. At michiig nejFelipe nenajiüt nej tiül Iturea, at tiül iüt Traconite.Aaga Lisanias nenajiüt nej tiül Abilinia. 2 Teat Anásat Teat Caifás natang miteaats nejiw tiül nipilanisrael. Wüx aaga nüt quiaj aaga Juan micual teatxan Zacarías, tacül tiül wajchiüc niüng ngo majlüycambaj. Quiaj Teat Dios tüüch nej poch leawanetam mandeac. 3 Quiaj a Juan tapots mandeacMipoch Teat Dios tiül meáwan cambaj ajlüyiwmbeay lam Jordán. Tasaj nipilan leaw laleaawomeaats wüx Teat Dios mayariw yow, majüiquichawnaleaing lamacueatiw arangüw ngo majneaj. QuiajTeat Dios apmawün wüx omeaats nej asoetiw nejiw.4 Atquiaj tajlüy atnej nomb tarang tiül minawiig nejIsaías, aaga nendeac andeac Teat Dios, cos tapiüng:Apmanguiayaran aljane teandeac tiül wajchiüc

niüng ngo majlüy cambaj, teamapiüng:“Xique xiün nüüch leaam imeajtsan mecueatiün

merangan ngo majneaj, cos aliüc Teat Naxey,netam meleainguijchan mitiiüd nej.5 Meáwan nesojcolüy tiüc apmiütam,meáwan tiüc apndajrriüm tiüt matotow;meáwan netojngoyay tiiüd apmaleaing,at leawa tiiüd nendojropüy apmatotow.6 Quiaj meáwan nipilan apmajawüw nguineay

Teat Dios alndom mawün asoeteran.”7 Wüx tambüw majawüw a Juan müüch nejiw

yow, quiaj tasaj nejiw:―¿Neol cua iyamban ningüy icona micual ndiüc?

¿Jane nesaj icon mercuiürran meriowan tiül aagaxeyay ngo majneaj leaw aliüc miün apmajlüye? 8

Sitiül naleaing laleaaw imeajtsan nguineaytemerangan, ijüiquichan nómban irangan najneaj.Nde merangrangayon wüx mepiüngan: “Abrahamxeteatiün”, merawan; cos naleaing sasaj icon, TeatDios alndom müüch majlüy micual Abraham maseya piedra quiaj, ndot mandiüm. 9 Aton nganüy aagaüech alwüx mioxijchaw xiül; atquiaj meáwan xiülleawa ngo mayac najneaj aóng, apndojquiümmajlos tiül biümb ―aj nejiw.

10 Condom quiaj nipilan tatüniw nej manguiayiw:―¿Nguineay netam narangana? ―ajüw nej.11 Quiaj tasaj nejiw a Juan:―Leawa nejiür ijquiaw apix nej ich müüch noic

leaw ngo majiür, at leaw nejiür üet, ich müetaweaag leaw ngo majiür ―aj nejiw.

12 Átan tambüw majawüw a Juan acas monxaingtomiün, cos andiümüw mayariw yow. Tasajüw nej:

―Teat, ¿jow xicona, cuane netam narangana?―ajüw nej.

13 Quiaj tasaj nejiw:―Itüniün aleaw wüx atow nej isoiquiün, nde

meyacan wüx nicuajind ―aj nejiw.

14 Aton acas soldado tatüniw manguiayiw nej:―Jow xicona, ¿cuane netam narangana? ―awüw.Quiaj tasaj nejiw a Juan:―Nde mewaijchan aljane mewüniün leaw

almajiür, aton nde meyacan asoet leaw ngo marangnicuajind. Ich mapac imeajtsan wüx leawingüyaranan ―ajowiw.

15 Meáwan nipilan acülíwan, ngo majawüw janeaaga Juan sitiül nej ngwüy aaga Cristo, leawalapiürang aliüc mawün nejiw wüx. 16 Quiaj tasajnejiw a Juan:

―Xique naleaing süüch icon yow, pero aliüc miünnop teat naxey xeyay netam ajlüy ngo mat xic.Xique sayaag nicuajind xic, ngondom natüchnacheed aónts apaj nej. Nej apmüüch icon NangajEspíritu ocueaj Teat Dios, apmawün wüx imbasanmeáwan ngo majneaj atnej biümb ambelnendeajndeaj. 17 Aag ayaj atnej arang nop nerangnajiüt, cos alteowix nej minipüch nej, apmaxaingosaab trigo matendeay, condom apmaxaing mayactiül troj. Ndoj aaga opang trigo apmambel niüngngondom xejquem ―aw.

18 Atquiaj tapaj nej ocueajiw, tasaj meáwannipilan wüx aaga najneaj leaw aliüc miün apmajlüy,nguineay alndom maw asoeteran. 19 At aton a Juantalic a Herodes, aaga natang nenajiüt, cos ngomajneaj arang, lamaquiiüb Herodías, aag ayajmintaj Felipe michiig nej. Aton tapaj ocueaj wüxmeáwan ngo majneaj arang. 20 Naleaing Herodesngo mayar leaw asoic, tarang alinoic xeyay ngomajneaj, tayac tiül manchiüc a Juan.

Tayar yow Teat Jesús(Mt. 3:13-17; Mr. 1:9-11)

21 Wüx tenguial ayariw yow nipilan, at Teat Jesúsaton tayar yow. Ndoj wüx tenguial andeac masajTeat Dios, quiaj tajüic tiül cielo, 22 tiün wüx ombasnej Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, ajüic atnej noicpalom. Quiaj tanguiayaran noic nanderac imiün tiülcielo, tapiüng:

―Ique xecual, xowüy sajiür ic lasta, apac ximeaatsnajaw ic ―aw.

Acualajtsüw mixejchiw mixeech Teat Jesús(Mt. 1:1-17)

23 Wüx Teat Jesús tamelich aquiaach lamajiürnimiow gajpowüw (30) mineat nej. Ajaraw nejmicual nej José; aaga José micual nej Elí. 24 Aaga Elímicual nej Matat, Matat micual nej Leví, Leví micualnej Melqui, Melqui micual nej Jana, Jana micual nejJosé. 25 José micual nej Matatías, Matatías micualnej Amós. Amós micual nej Nahum. Nahum micualnej Esli, Esli micual nej Nagai. 26 Aaga Nagai micualnej Maat. Maat micual nej Matatías, Matatías micualnej Semei, Semei micual nej José. José micual nejJudá. 27 Judá micual nej Joana, Joana micual nejResa, Resa micual nej Zorobabel, Zorobabel micualnej Salatiel, Salatiel micual nej Neri. 28 Neri micualnej Melqui, Melqui micual nej Adi, Adi micual nej


4

Cosam, Cosam micual nej Elmodam, Elmodammicual nej Er. 29 Er micual nej Josué, Josué micualnej Eliezer, Eliezer micual nej Jorim, Jorim micual nejMatat. 30 Matat micual nej Leví, Leví micual nejSimeón, Simeón micual nej Judá, Judá micual nejJosé, José micual nej Jonán, Jonán micual nejEliaquim. 31 Eliaquim micual nej Melea, Meleamicual nej Mainán, Mainán micual nej Matata,Matata micual nej Natán. 32 Natán micual nejDavid, David micual nej Isaí. Isaí micual nej Obed,Obed micual nej Booz, Booz micual nej Salmón,Salmón micual nej Naasón. 33 Naasón quiaj micualnej Aminadab, Aminadab micual nej Aram, Arammicual nej Esrom, Esrom micual nej Fares, Faresmicual nej Judá. 34 Judá micual nej Jacob, Jacobmicual nej Isaac, Isaac micual nej Abraham,Abraham micual nej Taré, Taré micual nej Nacor. 35

Nacor micual nej Serug, Serug micual nej Ragau,Ragau micual nej Peleg, Peleg micual nej Heber,Heber micual nej Sala. 36 Sala micual nej Cainán,Cainán micual nej Arfaxad, Arfaxad micual nej Sem,Sem micual nej Noé, Noé micual nej Lamec. 37

Lamec micual nej Matusalén, Matusalén micual nejEnoc, Enoc micual nej Jared, Jared micual nejMahalaleel, Mahalaleel micual nej Cainán. 38

Cainán micual nej Enós, Enós micual nej Set, Setmicual nej Adán, Adán micual nej Teat Dios.

Nimeech tandiüm mayac wüx naél Teat Jesús(Mt. 4:1-11; Mr. 1:12-13)

Wüx ndoj ayar yow Teat Jesús tiül lamJordán, xeyay tambeol nej Nangaj Espírituocueaj Teat Dios. Condom wüx tandilil imiün

tiül lam Jordán, quiaj Nangaj Espíritu tüüch nejmamb andüy tiül wajchiüc niüng ngo majlüycambaj. 2 Tacül quiaj ic miow (40) nüt, quiajtandiüm mayac nej wüx naél minatang nimeech.Teat Jesús taíünd ngo met meáwan tiül aaga nütquiaj, condom xeyay tind üet. 3 Quiaj tasaj nej animeech:

―Sitiül ique Micual Dios ic, ¿neol ngo mesaj aagapiedra quiaj marang pana? ―aj nej.

4 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:―Tiül Mipoch Teat Dios apiüng: “Ngome áagan

nüeteran ipacüy nipilan; leawa nembeat, aag ayajmeáwan poch leaw andeac Teat Dios”, aw ―aj nej.

5 Condom quiaj nimeech taquiiüb nej mambandüy wüx nop najal oleaj tiüc. Quiaj tüüch nejmajaw najen meáwan cambaj leaw almajlüy wüxiüt. 6 Quiaj tasaj nej a nimeech:

―Sanüüch ic meyar mejlüy wüx meáwan aaganajneajay cambaj quiaj, cos xique süünd, alndomnüüch jane xic sandiüm nüüch. 7 Sitiül iqueapmequieel micos tiximbas meyar sandeac,meáwan aag ayaj sanüüch ic meneay ―aj nej.

8 Quiaj nganüy tasaj nej Teat Jesús:―Iriow niüng sajlüy nimeech, cos ajlüy tiül

Mipoch Teat Dios, apiüng: “Aag miün Teat Dios

netam mequieel micos teombas nej meyar andeac”,aw ―aj nej.

9 Condom nimeech taquiiüb nej mamb andüy tiülcambaj Jerusalén, tambüw andüyiw mal aaganadam nangaj iüm. Quiaj tasaj nej:

―Sitiül naleaing ique Micual Dios ic, nguiam ijchictiüt; 10 cos ajlüy tiül Mipoch Dios, apiüng:Teat Dios apmüüch miün miángeles nej

mambeolüw ic.11 Apmangochiw ic tiül owixaw nejiw,ngana maleamb ileaj piedra, aw ―aj nej nimeech.

12 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Aton ajlüy tiül Mipoch Teat Dios, apiüng: “Nde

mendiüm mertsoj leaw apiüng Teat Naxey Midios”,aw ―aj nej.

13 Quiaj nimeech lango maxom cuane naél mayacwüx Teat Jesús; tacueat nej acas nüt, tamb.

Teat Jesús tamelich aquiaach tiül Galilea(Mt. 4:12-17; Mr. 1:14-15)

14 Teat Jesús tandilil alinomb andüy Galilea, xeyaytambeol nej Nangaj Espíritu. Tanderac wüx nej tiülmeáwan cambaj najlüy quiaj. 15 Nej taquiaach tiülajcüwa sinagogas tiül meáwan cambaj; meáwannipilan xeyay najneaj tandeacüw wüx nej.

Teat Jesús ngo mandiüram tiül Nazaret(Mt. 13:53-58; Mr. 6:1-6)

16 Condom tandilil Teat Jesús andüy Nazaret, tiülcambaj niüng tatang. Wüx noic nüt axoodarantamb tiül sinagoga atnej mbójan marang, witiüt,lembem mateow Mipoch Teat Dios. 17 Quiaj tüündaaga nawiig leawa tarang Isaías, aaga nendeacandeac Teat Dios. Andǘüban maleaaig niüngapiüng atcüy:

18 Aaga Espíritu ocueaj Teat Dios almaquiiüb xic,cos nej lamarriiüd xic nasajüw meáwan nipilan

leaw ngo majiür, nasajüw wüx aaga najneajaynanderac.Lamüüch xic niün nüüch mapac omeajtsüw leawa

xeyay amix omeajtsüw.Aton nasajüw apmawüw wüx leaw ayajcüw atnej

aliw tiül manchiüc.At nüüch ram oniüjcüw leawa nesomb,aton nawüniw wüx leaw amongochiw xeyay ngo

majneaj.19 Tüüch xic niün nandeac wüx aaga najneajay

neat leaw apmarang Teat Dios alinoic nüt.20 Condom quiaj tapal a nawiig, tüüch aaga

nembeol tiül nangaj iüm, ndoj chetet. Meáwannipilan leaw aliw tiül a sinagoga ngo macueatiwmajawüw nej. 21 Quiaj tasaj nejiw:

―Nganüy cam lajlüy aaga leaw apiüng tiül anawiig quiaj ningüy niüng ijlüyiün ―aj nejiw.

22 Meáwan nipilan tandeacüw najneaj wüxombas Teat Jesús, mbayajow manguiayiw aaganajneaj poch leawa tandeac. Quiaj tandeacüwnejeyéjan quiaj:

―¿Neol, ngome aag ayaj micual José? ―awüw.


5

23 Condom Teat Jesús tasaj nejiw:―Lanayaag apmesajan xic aaga poch cam:

“Nendüy, ertajquiay majneaj iquiáyan quiaj; coslananguiayiün xeyay cuajantanej lamerang tiülCapernaum, irang atquiaj ningüy tiül micambajaton”, apmerawan ―aj nejiw.

24 Condom tasaj nejiw alquiriw:―Naleaing sasaj icon, nop nendeac andeac Teat

Dios ngo mayarich andeac nej tiül miíüt nej. 25 Atsasaj icon, tajlüy xeyay monlemben omal montajtiül Israel wüx aliün mapac teat Elías, wüx ngomajoet aroom neat al anaíw caaw. Quiaj tajlüyxeyay lop meáwan wüx iüt. 26 Naleaing Teat Diosngo müüch mamb a Elías mambeol meáwanmonlemben omal montaj tiül Israel, tüüch mambmambeol nop lemben omal najtaj tiül Sareptaniüng ajlüy cambaj Sidón. 27 At wüx aliün mapacteat Eliseo, aaga nendeac andeac Teat Dios, tajlüyxeyay moniün andeow tiül Israel, axom nejiw napatmonandeow nasoic lepra. Naleaing nejinguind tiülnejiw mamongoch iün andeowüw, áagan nop nawSiria nenüt Naamán ―aw Teat Jesús.

28 Almanguiayiw ayaj, meáwan nipilan leaw aliwquiaj tiül a sinagoga tajcüyiw xeyay. 29 Quiajwitiütoj, taquiüjpüw mamb Teat Jesús andüy mbeaycambaj. Condom naw quiaj taquiüjpüw andüycawüx wüx omal tiüc niüng ajlüy micambajüwnejiw, apmatechiw nej tiüt. 30 Teat Jesús ámbanpinawan nejiw tamong tamb, ngo maxomüwmajawüw.

Nop naxey nechach, alwüx ombas nej nimeech(Mr. 1:21-28)

31 Condom Teat Jesús tamb tiül cambajCapernaum tiül iüt Galilea. Tamb tiül a sinagogawüx noic nüt axoodaran, tapots maquiaach nipilan.32 Mbayajow manguiayiw nguineay aquiaach, cosaquiaach nejiw atnej nop natang nenajiüt.

33 Tiül aaga sinagoga quiaj, alquiaj nop naxeyalwüx ombas nej nimeech, üüch nej michach. Aaganaxey quiaj tandeac napac, tasaj Teat Jesús:

34 ―¡Icueat xicon Jesús naw Nazaret! ¿Cuaneindiüm merang wüx ximbasana? ¿Tewiünmendrooch ximbasana? Xique sajaw jane ic. IqueNangaj Micual Teat Dios ―aj.

35 Quiaj Teat Jesús talic nej, tasaj:―¡Tapots ipaj, iriow wüx ombas a naxey quiaj!

―aj.Quiaj a nimeech talox tiüt a naxey niüng ajlüy

nipilan, ndoj quiaj taw wüx ombas nej. Tajneaj anaxey, ngo marang nej nicuajind. 36 Meáwannipilan mbayajow majawüw, tesajayej nejeyéjanquiaj, tapiüngüw:

―¿Cuane aag andeac quiaja? cos ayar nej andeacnej a nimeech wüx talic maw ―awüw.

37 Meáwan nipilan tandeacndeacüw wüx TeatJesús tiül meáwan cambaj.

Tajneaj müm miocuats Simón Pedro(Mt. 8:14-15; Mr. 1:29-31)

38 Condom Teat Jesús witiüt taw tiül a sinagoga,tamb andüy aniüng teat Simón. Müm najtajmiocuats Simón niün andeow, xeyay üüch nejnerraar. Tatüniw Teat Jesús mamongoch nej iünandeow. 39 Quiaj Teat Jesús tatüch aaga niünandeow, tasaj a monandeow maw; quiaj taw,tamong üüch nej nerraar a müm najtaj. Andǘübanwitiüt, tamb marang nejiw üetiw.

Teat Jesús tüüch majneaj xeyay moniün andeow(Mt. 8:16-17; Mr. 1:32-34)

40 Wüx lajmel nüt meáwan leaw ajiürüwmonandeow, cuajantanej monandeow, taquiüjpüwmamb niüng ajlüy Teat Jesús. Nej tayac owix wüxombasüw moniün andeow, quiaj tajneajiw. 41 Altiülmoniün andeow leaw alwüx ombas nimeech, tawünwüx ombasüw nejiw. Tepajüw tasajüw Teat Jesús:

―¡Ique Micual Dios! ―awüw.Nej talic nejiw, ngo müüch nejiw mendeacüw, cos

nejiw lamajawüw naleaing nej aaga Cristo lapiürangaliüc.

Teat Jesús aquiaach tiül Galilea(Mr. 1:35-39)

42 Wüx larraw tiüt alinoic nüt Teat Jesús taw tiül acambaj, tamb andüy tiül wajchiüc. Nipilantayambüw nej. Wüx taxomüw, quiaj tandiümüwmapalüw nej, ngo müjchiw mamb macueat nejiw.43 Quiaj tasaj nejiw:

―Netam namb tiül palpálwüx cambaj atonnandeac nasaj nipilan wüx aaga najneajay nanderacandüy wüx micambaj Teat Dios, cos áag tasoiquiüsniün ―aj nejiw.

44 Quiaj tamb Teat Jesús maquiaach tiül meáwansinagoga leaw ajlüy tiül iüt Galilea.

Tandocoj xeyay cüet(Mt. 4:18-22; Mr. 1:16-20)

Noic nüt Teat Jesús almbeay nadam yownenüt Genesaret. Xeyay nipilan tapeayiwquiaj, acharrayej niüng ajlüy nej, cos

andiümüw manguiayiw Mipoch Teat Dios. 2 QuiajTeat Jesús tajaw alquiaj ijpüw müx mbeay yow.Ajcüwa mondoc laawüw tiüt, teajantsüw ndoc. 3

Condom Teat Jesús tajtep tiül nop müx, aaga müxocueaj teat Simón. Quiaj tasaj matech tiül yowalquiriw macueat mbeay iüt. Chetet tiül müx, tapotsmaquiaach nipilan. 4 Wüx landoj andeac, quiaj tasajteat Simón:

―Itech a müx andüy tiül najal, iyacan mindoconmesapan cüet ―aj nejiw.

5 Quiaj tasaj nej teat Simón:―Teat, pal ongwiiüts sandocon sapacüjchiün

xiniüjcan ngo nasapan nicuajind. Pero nganüy sitiül


atquiaj ipiüng Teat, sanayacan ndoc cos lamesajxicon ―aj nej.

6 Wüx tayacüw ndoc xeyay cüet tapalüw, ndoctenguial chiütaw. 7 Condom tarangüw owixawmapajüw aquiüjpüw nejiw monlüy tiül alinop müx,mambeolüw nejiw. Quiaj tiünüw, tayacüw amalmiijpüw a müx. Tajlüy tsoyomoj tiüt cos xeyay acüet. 8 Wüx tajaw aag ayaj teat Simón Pedro, quiajtaquieel micos nej tiüt niüng ajlüy Teat Jesús, tasaj:

―Xique Teat, sayaag ngo nembeat nicuajind,najneaj mecueat xic cos nop xic nipilan nejiürasnisoet ―aj.

9 Tandeac atquiaj cos mbayat majaw andocojxeyay cüet; at meáwan leawa tajlüyiw quiajmbayatoj. 10 At teat Jacobo maquiiüb teat Juan,micual nejiw teat Zebedeo, ajcüw ayaj aquiüjpüwteat Simón, mbayatoj aton. Quiaj Teat Jesús tasajSimón:

―Nde mbayamear teat, cos ajan wüx nganüylangome apmeyamb cüet mendoc, apmeyambnipilan mesajüw mandüjpiw xic ―aj.

11 Condom wüx tapeayiw mbeay iüt maquiüjpüwa müx, acueatíwan quiaj meáwan, tandüjpiw mambTeat Jesús.

Tamongoch napat monandeow nenüt lepra(Mt. 8:1-4; Mr. 1:40-45)

12 Noic nüt Teat Jesús altiül noic cambaj, tapeayniüng ajlüy nej nop naxey, axom nej napatmonandeow nasoic lepra. Aaga naxey quiaj wüxtajaw Teat Jesús taquieel micos nej tiüt, mejquiettiüt nómban, tatün ocueaj, tasaj:

―Teat, sitiül ique indiüm, sajaw alndommemongoch iün sandeow ―aj.

13 Condom quiaj tandic owix Teat Jesús marreegnej, tasaj:

―Xecual sandiüm, sanamongoch iün indeow ―aj.Wǘxan ndoj mapiüng aag ayaj, andǘüban tajneaj

aaga naxey quiaj. 14 Quiaj Teat Jesús tasaj nej ndemasaj nejinguind. Aton tasaj:

―Quiür ijchaw majawüw ic miteaats, iyac erchechatnej nomb tapiüng teat Moisés netam marangüch.Quiaj apmajawüw nipilan ique lerneaj ―aj.

15 Xeyay tenguial anguiayeran, tenguial ajüicnguineay teamarang Teat Jesús. Quiaj tapeayiwnipilan manguiayiw nej andeac, aton mamongochnej iün andeowüw. 16 Naleaing Teat Jesús tambandüy tiül wajchiüc niüng ngo majlüy nipilan,mataag orar, mandeac aweaag Teat Dios.

Tajneaj nop ndron ombas(Mt. 9:1-8; Mr. 2:1-12)

17 Noic nüt wüx Teat Jesús tenguial aquiaach,altsotomoj quiaj acas fariseos at aton ajcüwamondüy wüx poch tüünd Moisés. Ajcüw ayajnapeayiw imiünüw tiül nguiajantanej cambaj tiül iütGalilea, tiül iüt Judea, at monaw tiül cambajJerusalén. Quiaj Teat Dios xeyay tambeol Teat Jesúsmamongoch monandeow. 18 Condom tapeayiw

quiaj acas monxey aquiüjpüw mamb nop ndronombas, amb wüx mats. Tandiümüw mamelichawmayacüw niüng ajlüy Teat Jesús. 19 Naleaing ngomaxomüw nguineay mamelichaw cos xeyay nipilanalquiaj. Quiaj tajtepiw mal iüm, tajarrichaw quiriw.Cas tamongochiw a ndron ombas amb tiül, alwüxmimats nej. Tayacüw pinawan niüng ajlüy TeatJesús. 20 Wüx Teat Jesús tajaw nguineay nejiwayacüw wüx omeajtsüw andeac nej, quiaj tasaj andron ombas:

―Laáw isoet teat ―aj.21 Quiaj ajcüwa mondüy wüx aaga poch tüünd

Moisés, at ajcüwa fariseos tapots andeacndeacüwwüx nejeyéjan quiaj, tapiüngüw: “¿Jane nej aaganaxey quiaj, neol tapots andeac ngo majneaj wüxTeat Dios? Cos nejinguind nipilan ngondom mawünnisoet, néjan quiaj Teat Dios alndom”, awüw.

22 Naleaing Teat Jesús tajaw cuaneteamandeacndeacüw wüx, quiaj tasaj nejiw:

―¿Cuane wüx ipiüngpiüngan tiül imeajtsana? 23

¿Cuane ngo maél iyajcan napiüng: “Laáw isoete”,ngwüy napiüng: “Witiür ijüy, naja”? ―aj nejiw.

24 Condom tasaj nejiw níüngan:―Nganüy apmejawan naleaing Teat Naxey

alndom mawün nisoet ningüy wüx aaga iüt cam―aj nejiw.

Quiaj tasaj a ndron ombas:―Witiür, ixaing mimats teat, quiür ijtsor ―aj.25 Andǘüban ajneaj, witiüt taxaing mimats nej

piiow wüx, teamajawüw nej nipilan, tajtsor apacomeaats, tandeac xeyay najneaj wüx Teat Dios. 26

Meáwan nipilan mbayajow majawüw, tandeacüwxeyay najneaj wüx Teat Dios, at xeyay timboloj,tapiüngüw:

―Nganüy landoj majawaats noic xeyay najneajleaw ngome aag ajaraw ―awüw.

Teat Jesús tapaj a Leví(Mt. 9:9-13; Mr. 2:13-17)

27 Condom Teat Jesús taw quiaj, taxom nop nesapmitomiün cambaj, nenüt Leví, alchetem wüx bangniüng angüyeran tomiün. Quiaj tasaj:

―Mac, indüüb xic ―aj.28 Quiaj witiüt a naxey, acueátan quiaj meáwan,

tandüüb mamb Teat Jesús.29 Condom teat Leví tarang noic nadam monet

aniüng nej. Alquiaj xeyay monsap tomiün, at aliwquiaj xeyay nipilan alwüx mes maquiüjpüw. 30

Ajcüwa mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés, atajcüwa fariseos tandeacndeacüw masajüwminipilan Teat Jesús:

―¿Neol teretiün tenganeowan mequiüjpanmonsap mitomiün cambaj, at nipilan monrangnisoete? ―ajüw.

31 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Jane ayaag napac najneaj, ngo metam mayamb

nop nendüy; pero jane ayaag niün andeow ichmayamb nop nendüy. 32 Xique ngo niün nayambnipilan leaw ayaag najneaj arang; xique tiünas


6

nayamb leaw ngo mayamb Teat Dios, cos sandiümnüüch leaam omeajtsüw wüx Teat Dios, marangüwleawa nej andiüm ―aj nejiw.

Tatüniw manguiayiw Teat Jesús wüx aiündaran(Mt. 9:14-17; Mr. 2:18-22)

33 Nejiw tasajüw Teat Jesús:―¿Neol minipilan teat Juan aiündüw xeyay, at

atajcüw orar, átan ajcüwa fariseos? Jow nganüyminipilan, ¿neol tetíwan, anganeowǘwan? ―ajüw.

34 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―¿Alndom monamb niüng nengoch owixe

maiündüwa wüx nej a nench alquiajalmaquiüjpüwa? 35 Alinoic nüt wüx lango majlüy anench, wüx aaga nüt quiaj mbich apmaiündüw ―ajnejiw Teat Jesús.

36 At aton tandeac alacas poch ngome aleáingan,andiüm maquiaach nejiw, tapiüng:

―Nejinguind ngo mandooig quiriw jayats jaelmacancham tiül noic nguirich napixeran, cos sitiülapmarang atquiaj, apsojndiüm alinomb aaga jayatsjael. Ngome áagan, aton aaga jayats jael quiajngome apmayar maquiiüb aaga nguirich jael. 37 Ataton nejinguind ngo mayac jayats vin tiül nguirichtaag iquial vin, cos sitiül apmayac tiül, apmapotiichnej, apmajünch tiüt a vin, apndrom ombas, at ataag aton. 38 Leaw jayats vin netam majmel tiüljayats taag, quiaj mbich ngo ndrom ombasüw,apmaiücüw. 39 Nejinguind nenganeow ajlüyay vinngome apmandiüm manganeow jayats vin, cosanderac ajlüyay vin alwüx ajneaj, ngo matnej jayatsvin ―aj nejiw Teat Jesús.

Tajeliw trigo wüx nüt axoodaran(Mt. 12:1-8; Mr. 2:23-28)

Wüx noic nüt axoodaran, Teat Jesústamongoj ambüw tiül corrül. Minipilan nejwǘxan amongoj tandojquiw aól trigo, ndoj

tapots maliündüw teowixaw nejiw maw osaabmüetiw. 2 Quiaj acas fariseos teamajawüw aagayaj, tasajüw:

―¿Neol terangan leaw ngo metam meranganwüx nüt axoodarana? ―ajüw.

3 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―¿Neol, jow icona ngomeaag meteowana

mejawana nguineay tarang mixejchiiüts David wüxtind üet maquiiüb minipilan neje? 4 Cos tajmel tiülnine nangaj iüm ocueaj Teat Dios, tawün aaga pannajmel wüx artül, tüetiw. Aag ayaj nejinguindngondom müet, ajcǘwan miteaats alndom müetiw―aj nejiw.

5 At tasaj nejiw:―Teat Naxey alwüx atam, ngo matnej aaga nüt

axoodaran quiaj ―aj nejiw.

Nop naxey nawaag nots owix(Mt. 12:9-14; Mr. 3:1-6)

6 At aton alinoic nüt wüx nüt axoodaran TeatJesús tamb tiül sinagoga maquiaach. Tiül aaga

nangaj iüm quiaj alquiaj nop naxey ndron ombas,nandeow miác owix nej. 7 Mondüy wüx aaga pochtüünd Moisés at ajcüwa fariseos teamacüliwmajawüw majüic sitiül Teat Jesús apmüüch majneajowix aaga naxey quiaj wüx nüt axoodaran, paraalndom masapüw wüx, mayacüw asoet. 8 Nejlamajaw cuane alwüx omeajtsüw. Quiaj tasaj aaganaxey nandeow owix:

―Witiür lember pinawan ―aj.Quiaj witiüt a naxey lembem. 9 Condom Teat

Jesús tasaj nejiw:―Sanatün nanguiay icon: ¿ Jow wüx nüt

axoodaran, alndom marangüch najneaja, ngwüyngondoma? ¿Alndom mambeolaran jangantaneje,ngwüy ich majlüye mandeowa? ―aj nejiw.

10 Condom tajaw nej teombasüw meáwanmonlüy quiaj niüng ajlüy nej, quiaj tasaj a naxey:

―Ileainguiich iwix ―aj.Quiaj tarang a naxey atnej asoic; nómban ajneaj

owix nej. 11 Altiül tajcüyiw, tandeacüw nejeyéjanquiaj nguineay apmarangüw wüx Teat Jesús.

Teat Jesús tarriiüd gajpiüp minipilan nej(Mt. 10:1-4; Mr. 3:13-19)

12 Tiül aaga nüt quiaj tamb Teat Jesús andüy wüxtiüc mataag orar, tacül quiaj aaga ongwiiüts matünocueaj Teat Dios. 13 Wüx larraw tiüt alinoic nüt,quiaj tapaj minipilan nej xenenguemoj; tarriiüdgajpiüp (12) tiül nejiw. Ajcüw ayaj tüjndiw manütiwapóstoles. 14 Ajcüw ayaj: nop Simón, aag ayajnasoic Pedro, at Andrés michiig nej. Alinop Jacobo,alinop Juan, alinop Felipe, alinop Bartolomé, 15

alinop Mateo, alinop Tomás, alinop Jacobo micualAlfeo, alinop Simón nasoic Zelote, 16 alinop Judasmichiig Jacobo. Ata Judas Iscariote, aaga ndoj tayacteowixaw monajiüt a Teat Jesús.

Teat Jesús taquiaach xeyay nipilan(Mt. 4:23-25)

17 Condom taw tiüt alinomb Teat Jesús imiün wüxtiüc aquiiüb minipilan nej. Wüx tatüchiw noicnadam püjchiün tacülíwan quiaj. Aliw quiaj atonxeyay nipilan imiün tiül iüt Judea, imiün tiülJerusalén, at monaw mbeay ndec niüng ajlüycambaj Tiro maquiiüb Sidón. Ajcüw ayaj tambüwniüng ajlüy Teat Jesús manguiayiw andeac nej; atmamongoch nej iün andeowüw. 18 Aton tajneajiwleaw alwüx ombasüw nimeech, üüch nejiwmichachiw. 19 Meáwan nipilan tandiümüwmarrejquiw nej, cos ajawüw sitiül apmarrejquiwapmajneaj iün andeowüw.

Leaw najneaj apmajlüy, at leaw ngo majneaj(Mt. 5:1-12)

20 Condom Teat Jesús taxaing omal majawminipilan nej, tasaj:

―Najneajay ijlüyiün icona leaw ngo mejiüranxeyay, pero ijlüyiün tiül minipilan Teat Dios.


21 ’Najneajay ijlüyiün icona leaw nganüyindeowan lop, cos alinoic nüt apaxiüm iretiün.

’Najneajay ijlüyiün icona leaw nganüy ngo majneajimongochiün, ijiüntsan, cos alinoic nüt apmapacimeajtsan, apmecuiquian.

22 ’Najneajay ich mapac imeajtsan wüxapmajcüyiw majawüw icon nipilan, mawüniw iconninguiün mandeacüw ngo majneaj wüx imbasan. Atwüx apmandeacüw wüx minütiün atnej monrangngo majneaj cos iyariün andeac Teat Naxey. 23 Ichmajneaj imeajtsan wüx aaga nüt quiaj, ich mapacimeajtsan, cos xeyay najneaj leaw apmeajndiün tiülcielo. Atquiaj tamongochiw mondeac andeac TeatDios tanomb; cos aton tajcüy majaw nejiwmixejchiün.

24 ’¡Jaa! Nganüy a icona monjiür cuajantanej,landoj lamejiüran apac imeajtsan ningüy wüx a iütcam.

25 ’¡Jaa! Ata icona leaw nganüy ayaag paxiünüyüet cos alinoic nüt apmendeowan lop.

’¡Jaa! Aton icona leaw nganüy tenguial icuiquian,cos alinoic nüt apmamix imeajtsan, apmejiüntsan.

26 ’¡Jaa! Icona ngo majneaj apmejlüyiün wüxnipilan apmandeacüw najneaj wüx imbasan, cosatquiaj aton tandeacüw mixejchiün wüx ombasüwmonwüyay andeacüw andeac Teat Dios.

Ijiüran lasta moncüy majaw icon(Mt. 5:38-48; 7:12)

27 ’Icona leaw ilean ningüy nganüy sasaj icon:Ijiüran lasta leaw ajcüy majaw icon; irangan najneajwüx ombasüw. 28 Indeacan najneaj wüx ombasjane andeac ngo majneaj wüx imbasan. At itüniünTeat Dios mambeol nejiw leaw andeacüw wüximbasan ngo majneaj. 29 Sitiül aljane maleambimbeay, masey, ich maleamb necamb, nde merangwüx nicuajind. Sitiül aljane masoond ic tiülmiquieed manood icueaj, iich micamix aton majoy.30 Aton sitiül jangantanej apmatün icueajcuajantanej ndot ngo majiür, iich sitiül ijiür. Leawlamanood icueaj cuajantanej nde metüntünmandilil müüch ic. 31 Atnej indiüman marangüchnajneaj wüx imbasan, irangan atnej wüx ombasalinop.

32 ’Cos sitiül najneaj mejawan áagan nipilan leawnajneaj majaw icon, ¿nguineay ajüic irangannajneaja? Atquiaj arangüw nipilan leaw ngomayamb Teat Dios, ajneaj majawüw leaw najneajmajaw nejiw. 33 Aton sitiül merangan najneaj wüxombas nipilan leaw nerang najneaj wüx imbasan,¿nguineay ajüic irangan najneaja? Cos atquiajarangüw monrang ngo majneaj aton. 34 At sitiülijchan ajüchay áagan nipilan leaw ijawan alndommangüy, mayac wüx alquiriw, ¿nguineay ajüicirangan najneaja? Cos atquiaj arangüw monrangngo majneaj aton, üjchiw ajüchay leaw ajawüwalndom müüch nejiw alquiriw. 35 Icona netammejiüran lasta leaw ajcüy majaw icon, irangannajneaj wüx ombasüw, ijchan ajüchiw, nde

mecüliün mayacüw wüx alquiriw. Atquiajapmeajndiün xeyay najneaj tiül cielo, atonapmejlüyiün micual icon Teat Dios. Cos nej atonajiür lasta jangantanej, masey aljane ngo mambeolnejinguind, tengwüy masey arang ngo majneaj. 36

Netam mendiüman jangantanej atnej arangMiteatiiüts Dios, cos nej ajiür lasta jangantanej.

Nde meyacan asoet alinop(Mt. 7:1-5)

37 ’Nde meyambyamban cuane asoet alinop, quiajnejinguind ngome apmayamb isoetiün. Ndemeyacan asoet alinop, quiaj nejinguind ngomeapmayac isoetiün. Aton iwüniün wüx imeajtsanleaw arangüch wüx imbasan, quiaj apmajwan wüxomeaatsaran leawa icona irangan aton. 38 Ndemerangan reech, imbeolan jangantanej, cos sitiülatquiaj merangan, Teat Dios apmambeol iconxeyay. Irangan atnej nop nenüjpeay leaw najneajarang; apmapeax palan ipeaxay. Cos atnejimbeolan alinop, atnej apmambeol icon Teat Diosaton ―aj nejiw Teat Jesús.

39 Condom tasaj nejiw acas poch ngomealeáingan, tandeac andüy wüx nop somb, tapiüng:

―Jow nop somb ¿alndom manetet owix alinopsomba? ¿Ngo majmiüc aweaag tiül ndorropamaquiiüba? 40 Nop nequiajchay ngondommajntsop wüx ajaw matnej ajaw nequiaach nej.Naleaing wüx landoj laquiajchay xeyay, nej alndommatüch ajaw nequiaach nej.

41 ’¿Neol nguineay ixom mejaw cuane ninenajmel tiül oniiüg alinop, nganüy a ique ngomexom mejaw aaga xiül alatsam tiül iniiüga? 42

¿Cuane wüx alndom mesaj alinop: “Coj, chiünnawün aaga nine najmel tiül iniiüg quiaj”, meraj,sitiül ique ngo mejaw aaga xiül alatsam tiül iniiüga?¡Ndeac mbeay! Sasaj ic menguiay, iwün aaga xiülalatsam tiül iniiüg quiaj, ndoj quiaj apmejaw najneajpara mewün aaga nine najmel altiül oniiüg alinop.

Noic owil xiül wüx aóng ajaraw(Mt. 7:17-20; 12:34-35)

43 ’Ngo majlüy noic owil najneaj xiül maóng ngomajneaj, at noic owil ngo majneaj xiül maóngnajneaj. 44 Cos xiül wüx aóng ajaraw sitiül najneajtengwüy ngo majneaj. Ngondom mapejtich toc wüxnoic owil sats; at ngondom mapejtich uva wüxwajtsats. 45 Nop nipilan andeac najneaj, aag ayajajüiquich nej najneaj altiül omeaats. Nganüy nopnipilan andeac ngo majneaj; aag ayaj ajüiquich nejxeyay ngo majneaj altiül omeaats nej. Cos leawaajlüy tiül omeaatsaran, aag ayaj neechmendeacaran.

Ijpüw monrang iüm(Mt. 7:24-27)

46 ’¿Neol tesajan xic: “Teat Naxey, Teat Naxey”,merawan, sitiül ngo merangan atnej sasaj icon? 47

Sanasaj icon jane atnej. Wüx nop aliüc manguiay


7

sandeac ndoj apmarang atnej anguiay, 48 aag ayajatnej nop naxey tawitich nop iüm, taood tiüt xeyay,condom talomboch wüx piedra, lombom nandand.Ndoj, wüx taw noic nadam lam xeyay napac tamongamb wüx a iüm quiaj. Naleaing ngo marang nejnicuajind cos imiün wüx piedra witiow. 49 Nganüyleawa nenguiay xepoch ndoj ngo marang atnej, aagayaj atnej nop naxey tawitich ombiüm nej tíülanwiiüd, ngo majiür cuane masap nej tiüt. Camümmajngot nadam lam napac xeyay, ámban majarrichaaga iüm quiaj, aj nejiw Teat Jesús.

Tajneaj nop nerang minajiüt minatang soldado(Mt. 8:5-13)

Teat Jesús wüx landoj mandeac aag ayajmanguiayiw nipilan, quiaj tamb andüy tiülcambaj Capernaum. 2 Tiül Capernaum

alquiaj nop minatang soldado naw Roma, ajiür nopnerang minajiüt nej xowüy ajiür lasta; pero laxeyayiün andeow, laliüc mandeow. 3 Aaga soldado quiajwüx tanguiay anderac wüx Teat Jesús, quiaj tüüchmambüw acas montangtang monajiüt tiül judíosmasajüw Teat Jesús mamb mamongoch iün andeowaaga nerang minajiüt nej. 4 Quiaj tambüw ajcüwamonxey quiaj majawüw Teat Jesús. Tapots masajüwmatüniw ocueaj, tapiüngüw:

―Teat, najneaj membeol aaga soldado quiaj; 5

cos nej xeyay najneaj omeaats majaw icoots,tapiüng marangüch nop sinagoga ningüy tiülmicambajaats ―awüw.

6 Quiaj tamb Teat Jesús maquiiüb nejiw. Wüxlaliüc mapeayiw aniüng nej, aaga minatang soldadotüüch mamb acas minipilan nej mambüwmangochiw Teat Jesús, masajüw:

―Teat, nde mermbichay ipac. Xique ngo nembeatnicuajind, para mewiün saniüng. 7 Ngo nembeat,pares ngo namb natüch niüng ijlüy. Xique sandiümteat, mepiüng apmajneaj, quiaj apmajneaj aaganembeol xic. 8 Cos xique aton sajiür nesaj xic cuanenarang, aton sajiür xesoldado sasajüw cuane netammarangüw. Sitiül xique sanasaj nop: “Quiür”, naj;nej apmamb. Sitiül sanasaj alinop: “Mac”, naj, puesnej aliüc. Tengwüy sanasaj nembeol xic: “Irang aagagüy”, naj, pues nej apmarang ―ajüw nej.

9 Teat Jesús wüx tanguiay aag ayaj mbayawmanguiay nguineay andeac aaga minatang soldadoquiaj. Condom ndiliteay majaw nipilan mondüübnej, tapiüng:

―Naleaing sasaj icon, ngo naxom nop tiül nipilanisrael leawa neyar sandeac matnej aaga naxey quiaj―aw.

10 Wüx tapeayiw tiül nden alinomb ajcüwamonamb quiaj, quiaj tajawüw aaga niün andeowlajneaj.

Tapacüüch micual nop lemben omal najtaj11 Condom alinoic nüt tamb Teat Jesús andüy tiül

noic cambaj nenüt Naín, aquiiüb minipilan nej, atxeyay jangantanej nipilan aton. 12 Wüx lapeay quiaj

mbeay cambaj, quiaj tajaw laámb apmamiüraadnop nandeow, aag ayaj micual nop lemben omalnajtaj ajcánan ajiür. Almaquiüjpüw nej mamb xeyaynipilan monaw quiaj. 13 Teat Jesús wüx tajaw aaganajtaj tajiür lasta, tasaj:

―Nde mejiünts müm ―aj.14 Condom tatüch quiaj marreeg a nandeow, ndoj

quiaj monbitic nej lombotoj. Andüüb miün TeatJesús tasaj a nandeow:

―¡Witiür xecual! ―aj.15 Quiaj witiüt chetem aaga nench nandeow

quiaj, tendeac. Condom quiaj Teat Jesús tasajmimüm a nench:

―Iquiiüb ijtsoriün müm ―aj.16 Almajawüw aag ayaj a nipilan mbayajow,

tapiüngüw:―Xeyay najneaj arang Teat Dios. Lajlüy tiül icoots

nop nendeac andeac nej. Naleaing Teat Dios laíünmajaw micambaj nej ―awüw.

17 Quiaj tanguiayaran nguineay arang Teat Jesúsmeáwan tiül iüt Judea, at tiül meáwan cambaj nacülquiaj niüng ajlüy Judea.

Minipilan Juan Bautista tambüw majawüw TeatJesús

(Mt. 11:2-19)

18 Condom minipilan teat Juan tambüw masajüwnej meáwan aaga jayats majlüy quiaj, leawa tarangTeat Jesús. Quiaj a Juan tapaj ijpüw minipilan nej. 19

Tüüch mambüw matüniw manguiayiw Teat Jesússitiül nej aaga leaw lapiürang aliüc, ngwüyapmacüliw alinop. 20 Wüx tapeayiw niüng ajlüy TeatJesús ajcüw a monxey quiaj, tasajüw:

―Asaj xicon teat Juan, aaga neech yow nipilan,niünan natüniün nanguiayiün ic sitiül ique aagaCristo leaw lapiürang aliüc, ngwüy sanacüliünalinop ―ajüw.

21 Tiül aaga ores quiaj Teat Jesús tamongoch iünandeow xeyay moniün andeow, nexom nejiwcuajantanej necoy. Tawün wüx ombasüw leawalwüx ombasüw nimeech. Aton xeyay nesombtüüch maxomüw majawüw. 22 Quiaj Teat Jesústasaj nejiw:

―Quiüran isajan a teat Juan meáwan leawtemejawan temenguiayiün. Isajan nguineay larrawoniüjcüw leaw nesomb, leaw necoex lajüy, leawnexom nej napat monandeow nasoic lepra lajneaj,leaw nelaag lamanguiay, aton leaw tandeownganüy lapac. At leaw nipilan ngo majiür,temanguiayiw aaga najneaj nanderac aton. 23

Najneajay ajlüy leaw ngo machiw omeaats wüxxique ―aj nejiw Teat Jesús.

24 Wüx laambüw minipilan Juan, quiaj Teat Jesústapots mandeac masaj nipilan wüx a Juan, tapiüng:

―¿Cuane teamban mejawan tiül wajchiüca?¿Teamban mejawan nots najchowa tenguialmajowjow nej iünda? 25 ¿Ngwüy, cuane teambanmejawana? ¿Teamban mejawan nop naxey asooignajneajay apix neje? Cos icona ijawan leaw asooig


8

najneajay apix nej najneaj ajlüy, ngo metam nejnicuajind, aag ayaj leaw almajlüy aniüng nopnatang nenajiüt. 26 ¿Ngwüy, cuane teambanmejawana? ¿Teamban mejawan nop nendeacandeac Teat Diosa? Ajaj áag, naleaing nej nop nejnendeac andeac Teat Dios leaw alwüx atam. 27 Cosandeac wüx a Juan aaga poch narangüch tiülMipoch Teat Dios, niüng apiüng:Sanüüch mamb nop nendeac xepoch mamong

ombas, teoj iliüc.Nej apmataag majneaj mitiiüd niüng apmemong.

28 Naleaing sasaj icon, meáwan nipilan ngo mawtiül ni anop nendeac andeac Teat Dios majntsopwüx atam atnej atam aaga Juan neech yow nipilan.Pero naleaing, leawa más chingüy tiül micambajTeat Dios, aag ayaj alwüx atam ―aj nejiw Teat Jesús.

29 Meáwan nipilan, at monsap tomiün ocueajcambaj, ajcüw ayaj leaw lamüüch nejiw yow a Juan,wüx tanguiayiw aag ayaj tandeacüw naleaing TeatDios najneaj lamarang. 30 Nganüy ajcüwa fariseosat mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés ngomayariw leaw Teat Dios tandiüm müüch nejiw, ngomambüw müüch nejiw yow a Juan. 31 Condomtapiüng Teat Jesús:

―¿Cuane at nejiw sanapiüng wüx ajcüwa nipilanmonlüy nganüy cama? 32 Aag ayaj at nejiw namixmonguich montsoton tiül plas matsojow, tenguialmasajüw aquiüjpüw nejiw: “Xicona tenguialsaindean, icona ngo mejiüngan; nganüy tenguialsajiüntsan, icona ngo merangan amix imeajtsanmejiüntsan aton”, awüw. 33 Tandeacas atquiaj coswüx tiün a Juan neech yow nipilan, ngo müet panngo manganeow vin, icona tepiüngan nej alwüxombas nej nimeech. 34 Nganüy lapeay a TeatNaxey; nej net, anganeow aweaag jangantanej.Icona ipiüngan nej nerrombüy, nangüngün, ajlüyaymaquiiüb monrang xeyay ngo majneaj, altiülmonsap tomiün. 35 Nganüy nipilan leaw Teat Diosüüch nejiw maxomüw omeajtsüw, ajcüw ayaj ajüicajiürüw fis, ajawüw naleaing Teat Dios najneajarang ―aw.

Teat Jesús alaniüng nop fariseo nenüt Simón36 Nop fariseo tasaj Teat Jesús mamb met aniüng

nej, quiaj tamb. Alquiaj wüx mes teaüetiw. 37 Quiajajngot nop najtaj nejiürjiür naxey, naw tiül aagacambaj quiaj. Wüx nej tanguiay Teat Jesús alaniüngaaga fariseo, quiaj tapeay ajoy najmboc anganaceite, amb tiül noic iquial arangüch alabastro. 38

Aaga najtaj tajiünts, tamb matüch oleaj Teat Jesúsimiün wanopech. Condom tajants oleaj Teat Jesúsnaag miyow oniiüg nej, ndoj tajond naag miondeatsomal nej, tacheecheech oleaj, cas tateng wüxnajmboc angan aceite. 39 Aaga fariseo nequiiübTeat Jesús met aniüng nej, wüx tajaw aag ayajtapiüng tiül omeaats nej: “Aag ayaj sitiül naleaingnop nendeac andeac Teat Dios, nej apmajaw janeaaga najtaj nesamb nej quiaj nguineay arang, cos

nerang xeyay ngo majneaj”, aw. 40 Condom TeatJesús tasaj aaga fariseo:

―Teat Simón, sanasaj ic noic poch ―aj.Quiaj tapiüng a fariseo:―Ipiüng teat ―aw.41 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Tajlüy nop naxey ajüchiw nej ijpüw monxey. Nop

ajüch acoquiaw acoic miow (500) tomiün nasoicdenario; alinop ajüch ic miow gajpowüw (50). 42

Ajcüwa monxey quiaj ngo majiürüw cuanemengüyayej ajüchiw. Quiaj tasaj nejiw aaga naxeyich majlüy, cos landoj lamawün wüx omeaats nej.Nganüy ipiüng ¿ngün tiül nejiw alwüx apmajneajmajaw aaga naxey quiaja? ―aj.

43 Quiaj tapiüng a Simón:―Xique sapiüng aaga nejüch nej xeyay ―aw.Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Áag, naleaing ipiüng ―ajow.44 Quiaj ndiliteay Teat Jesús, wantsat majaw a

najtaj, condom tasaj a Simón:―¿Lamejaw aaga najtaj quiaja? Wüx tajmeliüs

ningüy iniüng, ique ngome teaach xic yownejantsüy xileaj; pero aaga najtaj cam naag miyowoniiüg nej tajants xileaj, ndoj tajond naagmiondeats omal nej. 45 Ique ngo mecheechximboy, pero aaga najtaj cam wǘxan tajmeliüsningüy ngo macueat macheech xileaj. 46 Ique ngomejend wüx ximal najmboc angan aceite, peroaaga najtaj cam lamajend wüx xileaj najmbocangan aceite. 47 Pares sasaj ic, nganüy lanawünwüx ximeaats meáwan xeyay ngo majneaj tarang,cos xeyay ajiür xic lasta. Nganüy nop leaw apiüngnapateay asoet nej najwan, aag ayaj ngo mandiümxic xeyay ―aj nej.

48 Condom tasaj a najtaj:―Isoet lanawün wüx ximeaats müm ―aj.49 Meáwan leaw alquiaj teaüetiw maquiüjpüw

tapots andeacndeacüw wüx nejeyéjan quiaj,tapiüngüw:

―¿Jane aaga naxey quiaja? ¿Nguineay apiüngalndom mawün nisoete? ―awüw.

50 Pero Teat Jesús tasaj a najtaj:―Isoet lanawün wüx ximeaats. Quiür, ich mapac

imeaats cos lameyar sandeac ―aj.

Montaj monbeol Teat Jesús

Condom quiaj tamb Teat Jesús andüy tiülmeáwan nadam cambaj at namix cambaj,aquiiüb ajcüw gajpiüp (12) minipilan nej,

maquiaach wüx aaga najneaj nanderac wüxmicambaj Teat Dios. 2 Aquiüjpüw acas montaj,ajcüw ayaj tamongoch nej iün andeowüw TeatJesús, cuajantanej monandeow leaw taxom nejiw.Altiül nop María nasoic Magdalena, nej tajwan wüxombas nej ayaíw nimeech. 3 Alinop Juana mintajChuza najlüy wüx minajiüt Herodes; alinop Susana,at alacas montaj. Ajcüw ayaj tayacüw leaw alndommayacüw mambeolüw Teat Jesús.


Andeac wüx nop nepiür(Mt. 13:1-9; Mr. 4:1-9)

4 Noic nüt canchiütoj niüng ajlüy Teat Jesús xeyaynipilan, tapeayiw imiünüw nguiajantanej cambaj.Quiaj tasaj nejiw acas poch andüy wüx nepiür,tapiüng:

5 ―Tajlüy nop naxey tamb apiür. Wüx tenguialmaripip osaab soex, acas tajmiüc andüy tiül tiiüd,tacuüüch nej tiüt nipilan, camüm majngotoj a quiec,taxomüw tüetiw. 6 Altigüy tajmiüc tiül piedra,tajntsop, condom tawaag cos ngo masap acats aiüt. 7 Altigüy tajmiüc tiül sats, tajntsop aweaag.Ndoj taxotüw tiüt a nine soex quiaj, tandeow. 8

Altigüy tajmiüc tiül najneaj iüt, tajntsopiw, terangüynajneajay ―aw.

Ndoj mapiüng ayaj, tasaj nejiw napac manguiayiwmeáwan:

―Netam menguiayiün mexoman imeajtsan wüxleaw sandeac quiaj ―aj nejiw Teat Jesús.

Cuane wüx tandeac atquiaj(Mt. 13:10-17; Mr. 4:10-12)

9 Minipilan nej tatüniw manguiayiw, tapiüngüw:―¿Cuane wüx apiüng aaga indeac quiaja?

―awüw.10 Nej tasaj nejiw:―Icona ijndean menguiayiün nguineay alndom

majlüyeran tiül minipilan Teat Dios, pero pálwüxnipilan ngome apmasoiquiw aleáingan; atquiajmasey majawüw, atnej ngo majawüw. Maseymanguiayiw, naleaing ngo majawüw cuane wüxandeac ―aj nejiw.

Cuane amb apiüng wüx nepiür(Mt. 13:18-23; Mr. 4:13-20)

11 Condom quiaj tasaj nejiw:―Sanasaj icon cuane wüx apiüng aaga nanderac

quiaj: Osaab soex, aag ayaj Mipoch Teat Dios. 12

Ajcüwa osaab soex leawa najmiüc tiül tiiüd, ajcüwayaj atnej nipilan leaw anguiay Mipoch Teat Dios;condom aliüc minatang nimeech mawün tiülomeajtsüw nejiw. Atquiaj lango mayariw leawatanguiayiw, lango mawüw wüx asoetiw nejiw. 13

Nganüy aaga osaab soex najmiüc tiül piedra, aagayaj apiüng wüx nipilan leaw anguiay Mipoch TeatDios, ajüic xeyay tapac omeaats tayariw. Naleaingaaga nipilan quiaj ajlüy atnej nine soex napateaymioxiich nej, ngome apmaíüc; cos acásan nütapmanguiayiw Mipoch Teat Dios, camüm majlüyalngün naél, quiaj macueatiw. 14 Átan aaga osaabsoex najmiüc tiül sats, aag ayaj apiüng wüx nipilananguiay Mipoch Teat Dios; nejiw ayacüw omeajtsüwwüx andiümdiümüw cuajantanej leaw najlüy wüxaaga iüt cam. Wüx aag ayaj ngo müüch nejiwmandüjpiw leaw lamanguiayiw. Ngo mambeolnejiw nicuajind, lacüliw miün. 15 Nganüy aagaosaab soex leaw najmiüc tiül najneaj iüt, aag ayajapiüng wüx nipilan anguiay Mipoch Teat Dios,

ayacüw wüx omeajtsüw. Aaga poch ambeol nejiwmarangüw leaw andiüm Teat Dios, tanaámb ngomacueatiw ―aj nejiw Teat Jesús.

Tandeac wüx ran(Mr. 4:21-25)

16 Condom tasaj nejiw alinoic:―Nejinguind ngo machen noic candil ndójan

lamapal omal, at ngo matool tiüt teoleaj mats;netam mayac cawüx marraj, atquiaj jangantanejapmajmel alndom maxom majaw. 17 Cos meáwanleaw naxotaran apmajüic, at meáwan leaw nexotüyapmajaraw, apmajüic ranüy.

18 ’Nganüy ijchan ilajcan inguiayiün, sitiül aljaneayac wüx omeaats xepoch, apmüünd manguiayaltigüy. Pero sitiül nop ngome ayac wüx omeaats,aaga quiriw anguiay quiaj apndrom omeaats,ngome apmambeol nej nicuajind ―aj nejiw TeatJesús.

Tapeay mimüm Teat Jesús, at michiig nej(Mt. 12:46-50; Mr. 3:31-35)

19 Condom tapeay mimüm nej Teat Jesús, atmichiig nej; naleaing ngondom matüchiw niüngajlüy nej cos xeyay nipilan. 20 Quiaj tasoic TeatJesús:

―Teat, mimüm at michiig aliw ninguiaj,andiümüw mendeacüw mequiüjpüw ―ajow.

21 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús, tapiüng:―Meáwan leaw nenguiay Mipoch Teat Dios, sitiül

marang atnej anguiay, aag ayaj sayaag atnejxemüm, atnej xechiig ―aj nejiw.

Teat Jesús talomboch iünd at omal yow(Mt. 8:23-27; Mr. 4:35-41)

22 Alinoic nüt Teat Jesús tajtep tiül müx maquiiübminipilan nej, tasaj nejiw:

―Tabaats andüyiiüts necamb aaga nadam yowcam ―aj nejiw.

Quiaj tambüw. 23 Wǘxan tenguial ajüy a müx TeatJesús tameay. Quiaj taw noic nadam iünd anasop andec maxaing. Aaga müx laliüc tsoyom tiüt costamelich yow. Nejiw lamapiüngüw apmandeowüw.24 Quiaj tapacüjchiw a Teat Jesús, tasajüw:

―¡Teat! ¡Teat! ¡Laliüc tsoyomoots tiüt! ―awüw.Quiaj witiüt Teat Jesús, tasaj a iünd lombom, at

omal yow majlǘyan. Quiaj lambat, ayac ndar a yow.25 Condom tasaj nejiw:

―¿Neol, wül ipiüngan lamejawan nguineay xiquealndom narang cuajantaneje? ―aj nejiw.

Nejiw mbayajow majawüw leawa lamarang TeatJesús. Tesajayej nop alinop, tapiüngüw:

―¿Jane aaga teat naxey quiaja? cos wüx tasaj aiünd maquiiüb a yow majlüyiw miün, quiaj tajlüyiwmiün ―awüw.


Nop alwüx ombas nej nimeech(Mt. 8:28-34; Mr. 5:1-20)

26 Condom tajtepiw wüx iüt tiül Gadara, necambaaga nadam yow alareng Galilea. 27 Wüx taw tiütimiün tiül müx Teat Jesús, quiaj ajngot nop naxeymiotáagan mangoch nej, naw quiaj tiül aagacambaj quiaj. Lamajiür nüt acüliw wüx ombas nejnimeech. Aton ngo macül aniüng nej, acǘlan tiülniüng amiüraad mondeow. 28 Aaga naxey quiajwüx tajaw Teat Jesús tepaj napac, ndoj tambmaquieel micos nej niüng ajlüy, tendeac napac:

―¿Cuane indiüm merang wüx ximbas a ique,Jesús Micual Teat Dios najlüy tiül cielo? Satün icueaj,nde merang wüx ximbas nicuajind ―aw.

29 Cos Teat Jesús lamasaj nimeech maw wüxombas aaga naxey quiaj. Aaga naxey quiaj lamajiürxeyay nüt acül wüx ombas nej aaga nimeech. Maseylandeaaw maoelich naag galen, ayacüw tiül oleajnej aton. Nej andooigndóoigan, ndojlamacuarreech nej nimeech andüy tiül wajchiüc. 30

Quiaj tatün nej manguiay Teat Jesús:―¿Cuane minüt? ―aj.Nej tapiüng:―Legión xenüt ―aw.Tapiüng atquiaj cos xeyay nimeech alwüx ombas

nej. 31 Condom nimeech tatüniw ocueaj nej ndemayac nejiw tiül biümb. 32 Aleambüw quiaj tüengtiüc noic ajlüy sow teayambüw üetiw. Quiaj animeech tasajüw Teat Jesús müüch nejiw mambüwandüyiw tiül sow. Quiaj tüüch nejiw mambüw TeatJesús. 33 Tacueatiw aaga naxey, tambüw majmeliwtiül a sow. Quiaj tecuiürrüw a sow ambüw wüx tiüc,tajmiücüw tiül yow, tümb mandeowüw.

34 Ajcüwa monjiür sow wüx tajawüw aag ayajmbayajow acuiürrüw tambüw mapiüngüw tiülcambaj masajüw nipilan nguiajantanej. 35 Quiajtambüw meáwan nipilan majawüw cuane najlüy.Wüx tapeayiw niüng ajlüy Teat Jesús, quiaj tajawüwaaga naxey laáw wüx ombas nej nimeech alchetemniüng ajlüy Teat Jesús. Almasooig apix, lajneaj,lamajiür fis. Mbayajow majawüw. 36 Leaw alquiajtajawüw nguineay tajlüy. Nejiw tasajüw nipilannguineay tajneaj aaga naxey alwüx ombas nimeech.37 Ajcüwa nipilan monaw tiül aaga iüt Gadaratasajüw Teat Jesús maw quiaj, cos xeyay imbolojmandüyiw. Quiaj Teat Jesús tajtep tiül müx alinomb,tawüw quiaj. 38 Aaga naxey laáw wüx ombas nejnimeech quiaj, tapots masaj Teat Jesús maquiiübnej mamb. Quiaj Teat Jesús tasaj nej macül, tasaj:

39 ―Indilil, ijtsor indeac meáwan najneaj leawlamarang wüx imbas Teat Dios ―aj.

Quiaj tajtsor aaga naxey. Tapots mandeacmeáwan tiül a cambaj nguineay najneaj lamarangwüx ombas nej Teat Jesús.

Micual Jairo, at a najtaj nerreeg apix Teat Jesús(Mt. 9:18-26; Mr. 5:21-43)

40 Wüx Teat Jesús tandilil andüy necamb aaganadam yow, xeyay nipilan tangochiw nej. Apacomeajtsüw majawüw cos teamacüliw nej. 41

Condom tamb majaw nej nop naxey nenüt Jairo; nejnop natang tiül sinagoga. Taquieel micos nej niüngajlüy Teat Jesús, tatün ocueaj mamb aniüng nej. 42

Cos xeyay iün andeow micual nej, laliüc mandeow.Ajcánan nop nüx ajiür, lamajiür maseyme gajpic (12)mineat nej. Condom wüx tamb Teat Jesús, xeyaynipilan acharrayej wüx ombas nej.

43 Altiül nop müm najtaj lamajiür gajpic neat iünandeow, atsambiich nej miquiej nej. Lamandroochwüx xeyay tomiün mangüy mondüy. Laímbmeáwan leaw almajiür, pero nejinguind ngondommamongoch nej iün andeow. 44 Aaga najtaj quiajtamb amb wanopech Teat Jesús marreeg apix.Andǘüban lomboj atsambiich nej miquiej nej.

45 Quiaj tapiüng Teat Jesús:―¿Jane nerreeg xic? ―aw.Meáwan nipilan tapiüngüw ngome nejiw. Quiaj

teat Pedro y leaw almaquiiüb tapiüngüw:―Teat, nipilan teamacharrüw ic, teamapatsüw ic,

nganüy ipiüng: “¿ Jane nerreeg xic?” meraw ―awüw.46 Teat Jesús tapiüng:―Aljane tarreeg xic, cos sayaag aljane lajneaj iün

andeow ―aw.47 Aaga müm najtaj wüx tajaw ngondom maxot

aag ayaj, quiaj tiün anmambeapmbeap nej, taquieelmicos nej niüng ajlüy Teat Jesús. Quiaj tapotsmapiüng manguiay meáwan nipilan neol tarreegTeat Jesús, at nguineay tajneaj iün andeow nej. 48

Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Quiür xecual, ich mapac imeaats, nganüy

lerneaj cos teyar sandeac ―aj nej.49 Teat Jesús tealeámban mandeac aag ayaj, quiaj

ajngot nop imiün aniüng Jairo, aaga natang tiülsinagoga, tasaj a Jairo:

―Teat, landeow micual, icueat mesajsaj mamb aTeat Naxey ―aw.

50 Teat Jesús wüx tanguiay aag ayaj, quiaj tasajaaga naxey:

―Nde mbayamear, iyar sandeac, apmajneajmicual ―aj.

51 Wüx tapeay aniüng aaga naxey quiaj, ngomüüch majmel nejinguind, áagan a Pedro, Jacobo,Juan; at miteat nej, mimüm nej aaga nüx landeowquiaj tajmeliw. 52 Meáwan nipilan teajiüntsüw wüx,teapajüw wüx aaga nandeow quiaj. Quiaj tasajnejiw Teat Jesús:

―Nde mejiüntsan cos ngome landeow, almameay―aj nejiw.

53 Nejiw itsojayéjan cos ajawüw naleainglandeow. 54 Quiaj Teat Jesús tasap owix a nüx, tasajnapac:

―Xecual, witiür ―aj.


9

55 Quiaj tapac alinomb. Najénan witiüt. CondomTeat Jesús tasaj nejiw mayambüw üet a nüx quiaj.56 Miteat nej mimüm nej a nüx lambayajow. TeatJesús tasaj nejiw nde masajüw nejinguind wüx aagayaj.

Tajwanüw a gajpiüp mambüw(Mt. 10:5-15; Mr. 6:7-13)

Condom Teat Jesús taxejneng a gajpiüp (12)minipilan nej. Tüüch nejiw ndom ombasüwmasajüw nimeech maw wüx ombas nipilan,

aton matajcüw majneaj moniün andeow. 2 Tasajnejiw mambüw mandeacüw nguineay ajlüy tiülmicambaj Teat Dios; aton tüüch ndom ombasüwmamongochiw iün andeow nipilan. 3 Condom tasajnejiw:

―Nde mejoyiün nicuajind leaw netam icon tiültiiüd, nde mejoyiün nangoraad, morral, peats,tomiün. Aton nde mejoyiün ijquiaw camix. 4 Atonjangantanej aniüng mejmeliün icülíünan quiaj, nawquiaj apmeriowan. 5 Ngünantanej cambaj niüngngo mandiümüw icon, iriowan quiaj tiül aagacambaj quiaj. Itajtan minajndot ileajiün majüicnejiw ngo majneaj arangüw ―aj nejiw.

6 Quiaj tambüw tamongoj tiül meáwan ninecambaj mandeacüw wüx aaga najneaj nanderac,nguineay apmaw asoeteran; aton tajtajcüw majneajmoniün andeow nguiajantanej tamongoj.

Wüx tambiyaran Juan Bautista(Mt. 14:1-12; Mr. 6:14-29)

7 Aaga natang nenajiüt tiül aaga iüt quiaj nenütHerodes, wüx tanguiay meáwan nguineay arangTeat Jesús, lango majaw ngün naleaing, cos altiülapiüngüw aaga Juan neech yow nipilan lapac laáwtiül mondeow. 8 Altiül tapiüngüw mixejchiiüts Elíaslandilil. Altiül tapiüngüw aag ayaj alinop nendeacandeac Teat Dios leawa tajlüy tanomb lapac, awüw.9 Pero Herodes tapiüng:

―Aaga Juan xique tüjchiüs mamb ndojquiüm onicnej. ¿ Jane nganüy teananguiay arang xeyaycuajantanej quiaja? ―aw.

Tandiüm majaw jane.

Teat Jesús tüüch üetiw acoquiaw mil nipilan(Mt. 14:13-21; Mr. 6:30-44; Jn. 6:1-14)

10 Wüx tandilileaw miapóstoles nej tapotsmasajüw Teat Jesús meáwan nguineay tarangüw.Condom taquiiüb nejiw mamb tiül wajchiüc niüngngo majlüy nejinguind, tiül iüt ocueaj noic cambajnenüt Betsaida. 11 Nipilan wüx tajawüw laámbtandüjpiw mamb. Wüx tapeayiw niüng ajlüy TeatJesús nej tajiür nejiw lasta. Condom tapotsmandeac masaj nejiw nguineay alndom majlüyiwtiül minipilan Teat Dios. Aton tamongoch iünandeow leaw niün andeow.

12 Wüx laquinüt aaga nüt quiaj, ajcüw minipilannej tambüw matüchiw Teat Jesús, tasajüw:

―Teat, isajüw a nipilan mambüw andüyiw tiülcambaj, tiül rünch mayambüw nguianeapmaxojtüw, aton mayambüw cuane apmüetiw, costiül wajchiüc almajlüyiiüts cam ―ajüw.

13 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―Ngwüy, icona netam meyamban üetiw ―aj

nejiw.Nejiw tapiüngüw:―Teat, ngo najiüran cuane sanüjchiün, ajcánan

acoquiaw pan alijpüw cüet alningüy. ¿Ngwüysanambana nangalan nüeteran müetiw meáwannipilan quiaja? ―awüw.

14 Cos atüch maseyme acoquiaw mil monxey.Condom Teat Jesús tasaj minipilan nej:

―Isajan a nipilan chetemoj, ic miow gajpowüw(50) noicnoic ajlüy ―aj nejiw.

15 Atquiaj tarangüw, tasajüw nipilan chetemoj. 16

Condom Teat Jesús tayar acoquiaw pan alijpüwcüet. Ndoj taxaing omal majaw cawüx, tüüchgracias Teat Dios, ndoj tambaag, tüüch minipilannej majineaw müjchiw meáwan nipilan. 17 Meáwannipilan tetiw paxiün, condom leaw tenawtaxainguiw gajpiüp nchep.

Pedro apiüng nejay Teat Jesús aaga leawlapiürang aliüc

(Mt. 16:13-19; Mr. 8:27-29)

18 Noic nüt Teat Jesús teandeac aweaag Teat Dios,ataag orar néjan quiaj; minipilan nej alíwan quiajmaquiüjpüw. Condom nej tatün manguiay nejiw:

―¿Cuane apiüngüw nipilan jane xic? ―aj nejiw.19 Nejiw tasajüw:―Altiül nipilan apiüngüw Juan, aaga neech yow

nipilan. Altiül apiüngüw Teat Elías; altiül apiüngüwalngün nendeac andeac Teat Dios najlüy tanomblapac. Atquiaj apiüngüw ―ajüw.

20 Condom tatün manguiay nejiw alinomb:―¿Jow icona, cuane ipiüngan jane xic? ―aj nejiw.Quiaj tapiüng a Pedro:―Ique aaga Cristo ocueaj Teat Dios ―aw.

Teat Jesús tapiüng apmambiyaw nej(Mt. 16:20-28; Mr. 8:30―9:1)

21 Teat Jesús tasaj nejiw nde masajüw nejinguindjane nej. 22 At aton tasaj nejiw:

―Aaga Teat Naxey netam mamongoch xeyay ngomajneaj. Apmajcüy majaw nej montangtang tiüljudíos, at montangtang miteaats, at ajcüw mondüywüx aaga poch tüünd Moisés aton. Ndójwüxapmambiyaw nej. Pero naleaing wüx er nüt nejapmapac alinomb ―aw.

23 Condom tasaj meáwan leaw aliw quiaj:―Sitiül aljane andiüm mandüüb xic mayar

sandeac, ich mawün wüx omeaats leawa nejandiüm marang. Ich mandüüb wüx leaw sarangmasey mamongoch xeyay naél meáwan nüt; maseymambiyaw nej wüx cruz cos ayar sandeac. 24 Sitiülaljane ngo mayar sandeac ajcan imbol mambiyawnej nipilan, alinoic nüt nej ngome apmamb tiül


cielo. Pero sitiül aljane ngo mapiüng wüx maseymandeow cos ayar sandeac, alinoic nüt najneajayapmajlüy tiül cielo. 25 ¿Jondot sitiül aljane maneaymeáwan cuajantanej leaw almajlüy wüx iüt cam,cuane ambich sitiül nej apndrom ombas, langomamb tiül cielo? 26 Cos sitiül aljane ngo mayarsandeac, axing mitsoj nej nipilan wüx xique, at wüxxepoch; atquiaj a Teat Naxey aton apmaxing majawnej wüx aliüc imiün tiül cielo, aquiiüb miün xeyaynelitlit, ranüy, najneajay ocueaj Teat Dios, at ocueajnangaj miángeles nej. 27 Naleaing sasaj iconalningüy acas tiül icona aliün mapacüw apmajawüwa Teat Naxey niüng arang natang nenajiüt ―ajnejiw Teat Jesús.

Tewüneay majawüw nej Teat Jesús(Mt. 17:1-8; Mr. 9:2-8)

28 Condom ajíüran ojpeacüw nüt tatow ndojmandeac aaga poch quiaj, quiaj taquiiüb a Pedro,Juan, at a Jacobo, tajtepiw wüx nop tiüc, tambmataag orar. 29 Wüx teataag orar Teat Jesús, quiajtajawüw mitey nej langome atnej, at apix nej rajnüy,xowüy lalitlit. 30 Camüm majawüw, alquiajmixejchiw nejiw leaw monlüy tanomb, ajcüw ayajteat Moisés maquiiüb a teat Elías, teandeacüwmaquiüjpüw Teat Jesús. 31 Niüng alembemoj xowüylajneaj, ayey nejiw tiüt a ran. Teamandeacüw wüxleaw apmamongoch Teat Jesús wüx apmandeowtiül Jerusalén. 32 Teat Pedro, at aquiüjpüw nej xeyaylaínd ameayiw, pero tapacüw wüx tajawüw aagaran xowüy lajneaj niüng ajlüy Teat Jesús maquiiübajcüwa ijpüw monxey quiaj. 33 Moisés ata Elíaslaámb apmawüw niüng ajlüy Teat Jesús, quiajtapiüng a Pedro:

―Teat, najneaj macüliiüts ningüy narangan arejnden, noic ineay, noic aneay teat Moisés, alinoicaneay teat Elías ―aw.

Atquiaj tapiüng a Pedro cos lango majaw cuaneapmapiüng. 34 Tenguialeámban mandeac aag ayaj,quiaj pojniüt, taxot nejiw noic oic. Xeyay timbolojwüx tajawüw aliw tiül oic. 35 Condom quiajtanguiayiw noic nanderac imiün tiül oic, tapiüng:

―Aag ayaj xecual xeyay sandiüm; inguiayiün,iyacan wüx imeajtsan leaw andeac nej ―aw.

36 Wüx landoj andeac a nendeac, quiaj tajawüw aTeat Jesús néjan. Nejiw ngo mapiüngüw nicuajind.Tacül acas nüt nejinguind ngo mandeacüw wüxleaw tajawüw.

Tajneaj nop alwüx ombas nej nimeech(Mt. 17:14-21; Mr. 9:14-29)

37 Raw tiüt alinoic nüt wüx tawüw tiüt imiünüwwüx tiüc, xeyay nipilan tambüw mangochiw TeatJesús. 38 Nop naxey naw tiül aaga xeyay nipilanquiaj tendeac napac, tapiüng:

―Teat, satün icueaj meamb mejaw xecual ajcánansajiür. 39 Alwüx ombas nej nimeech. Nguiaj aaganimeech xeyay üüch nej mepajpaj, ambeapmbeapnej, awün nej teombeay popox. Xeyay ngo majneaj

lamarang nej, nómban ngo macueat nej. 40 Xiquetasajasüw minipilan mawüniw a nimeech wüxombas nej, pero ngondom ombasüw ―aw a naxey.

41 Quiaj tapiüng Teat Jesús:―¡Neol icona nipilan ngo meyariün sandeac,

icona monrang ngo majneaj! ¿Cas nüt ipiüngansanacül naquiiüb icon, naíüc wüx leaw iranganquiaj? ―aw.

Condom tasaj a naxey:―Iquiiüb miün micual, teat ―aj.42 Wüx tenguial ajüy aaga nench quiaj matüch

niüng ajlüy Teat Jesús, quiaj tambeapmbeap nejalinomb. Aaga nimeech alwüx ombas nej talox nejtiüt. Teat Jesús talic a nimeech quiaj, maw macueat;quiaj tajneaj aaga nench. Condom tüüch mambmaquiiüb miteat nej alinomb. 43 Meáwan nipilanleaw alquiaj mbayatoj majawüw nguineay xeyaynajneaj lamarang Teat Dios.

Teat Jesús tapiüng alinomb apmambiyaw nej(Mt. 17:22-23; Mr. 9:30-32)

Tealeámban mbayajow nipilan majawüw meáwanleaw lamarang Teat Jesús, quiaj tasaj minipilan nej:

44 ―Iyacan wüx imeajtsan aaga poch sanasajicon cam, cos Teat Naxey apmayacüch teowixawnipilan ―aj nejiw.

45 Naleaing minipilan nej ngo majawüw cuanewüx asoiquiw quiaj, cos ngo müjndiw majawüw,aton cos nejiw axinguiaw matüniw manguiayiw wüxaaga poch quiaj.

Jane apmarang natang(Mt. 18:1-5; Mr. 9:33-37)

46 Condom minipilan nej tapots andeacndeacüwwüx mapiüngüw jane apmarang natang. 47

Naleaing Teat Jesús tajaw cuane teamapiüngüw tiülomeajtsüw nejiw. Quiaj taxaing nop nine mayacniüng ajlüy nej. 48 Condom tasaj nejiw:

―Jangantanej leaw apmajiür lasta aaga nine cam,aag ayaj atnej teamajiür xic lasta; jangantanej leawajiür xic lasta, aag ayaj ajiür lasta neech xic niün.Cos jane chingüy tiül icona, aag ayaj natang ―ajnejiw.

Jane ngo majcüy majaw icoots, najneaj majawicoots

(Mr. 9:38-40)

49 Condom quiaj tasaj nej a Juan:―Teat, tajawasan nop naxey teamapaj minüt wüx

tawün nimeech wüx ombas nipilan, lanasajanmacueat cos ngome aquiüjpaats ―aj.

50 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Ich majlüy, nde mepalan cos sitiül nop ngo

majcüy majaw icoots, najneaj majaw icoots ―aj nej.

Teat Jesús talic a Jacobo y Juan51 Wüx lamatüch a nüt mamb Teat Jesús andüy

tiül cielo, quiaj tapiüng netam mamb Jerusalén. 52


10

Quiaj tüüch mamb acas mambüw ombas nejiw.Ajcüw ayaj tambüw tatüchiw tiül noic nine cambajtiül iüt Samaria mayambüw niüng apmaxojtüw. 53

Naleaing ajcüwa nipilan monaw quiaj ngometandiümüw müjchiw maxojtüw quiaj Teat Jesús costajawüw andüyiw Jerusalén apmambüw. 54

Minipilan nej, aaga Jacobo maquiiüb a Juan wüxtajawüw aag ayaj, quiaj tasajüw Teat Jesús:

―Teat, ¿indiüm natüniün biümb imiün tiül cieloatnej nomb tarang mixejchiiüts Elíasa, mandajpüwajcüwa nipilan quiaja? ―ajüw.

55 Quiaj ndiliteay Teat Jesús majaw nejiw, talicnejiw, tapiüng:

―Icona ngo mejawan cuane teamendeacan. 56

Cos Teat Naxey ngo miün mandrooch ombasüwnipilan, nej tiün mawün wüx nipilan ―aw.

Quiaj tambüw tandüyiw tiül alinoic cambaj.

Leaw tandiümüw mandüjpiw Teat Jesús(Mt. 8:19-22)

57 Condom wüx aleambüw tiül tiiüd tajngot nopnaxey masaj Teat Jesús:

―Teat, sanamb nguiajantanej niüng apmeamb―aj.

58 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Wiül ajiürüw ombiümüw, at a quiec ajiürüw;

nganüy a Teat Naxey ngo majiür nguiane alndommaxood ―aj nej.

59 Condom tasaj alinop:―Mac, indüüb xic, tabar ―aj.Aaga nasoic quiaj tapiüng:―Teat, sanamb nacül leaw andeow xeteat,

namiüt; ndoj sanandüüb ic narang leaw ipiüng―aw.

60 Teat Jesús tasaj nej:―Icueat, ich majlüy ich memiütayej. Ique quiür

indeac wüx nguineay alndom majlüyeran tiülmicambaj Teat Dios ―aj nej.

61 Condom tapiüng alinop:―Sanamb teat, nguiajantanej niüng apmeamb,

pero netam namb saniüng nasajüw manguiayiw―aw.

62 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―¿Sitiül nop nechiüt iüt almasap owix arada,

andüy wanopech teamajaw, nguineay apmarangnajneaja? Aag ayaj ngondom majmel tiül micambajTeat Dios ―aj nej.

Teat Jesús tüüch mambüw er miow gajpowüwminipilan nej

Wüx landoj aag ayaj, Teat Jesús tawün ermiow gajpowüw (70) minipilan nej. Ajcüwayaj tüüch mambüw ijpüwpüw ombas

nejiw tiül meáwan cambaj leaw niüng nej apmamb.2 Ndoj tasaj nejiw:

―Xeyay najiüt ajlüy, pero monrang najiütnapateay. Itüniün ocueaj a Teat Naxey neneaynajiüt, müüch miün monrang najiüt. 3 Quiüran;xique süüch icon meamban at icon sap indüyiün tiül

tegüy sampüy. 4 Nde mejoyiün morral, iquialtomiün, at napüic; nde lomblombomeronmetepeayiün jangantanej tiül tiiüd. 5 Ngünantanejnden niüng apmejmeliün, ombas mertepeayiün,itüniün monapacüy. 6 Sitiül alquiaj aljane ajüicnajneaj omeaats majaw icon, indeacan najneajmequiüjpan; pero sitiül ngwüy, nde mendeacanmequiüjpan xeyay. 7 Icüliün tiül aaga nden quiaj,itean, inganeowan leaw apmeajndiün quiaj, cos nopnerang najiüt netam müünd üet nej. Nde meambanmejüyjüyiün tiül ngünantanej nden. 8

Nguiajantanej cambaj niüng apmejmeliün sitiülapmangochiw icon najneájan, itean leawapmeajndiün meatiün. 9 Aton imongochiün iünandeow moniün andeow leaw almajlüy tiül aagacambaj quiaj, at isajan nipilan: “Nganüy laliüc ndommejmeliün tiül micambaj Teat Dios”, irajan. 10 Peronguiajantanej cambaj niüng apmejmeliün, sitiülngo mangochiw icon najneaj, wüx apmeriowanilean tiül calle, isajan nipilan: 11 “Leaw najndotnajlüy ningüy tiül micambajan ngo nandiümanmacül wüx xileajiün nicuajind; satajtan majüic ngomajneaj irangan. Pero ich leaam imeajtsanteajndiün mejmeliün tiül micambaj Teat Dios”,irajan. 12 Xique sasaj icon, wüx apmajaraw wüxasoet nipilan, napateay quiriw ngo majneaj leawapmamongochiw nipilan tajlüyiw tiül cambajSodoma, ngo matnej aaga cambaj niüng ngomangochiw icon najneaj.

Nipilan ngo mayambüw Teat Dios(Mt. 11:20-24)

13 ’¡Jaa, icona monaw tiül cambaj Corazín! ¡Jaa,icona monaw tiül cambaj Betsaida! ¿Neol ngomeyariün sandeaca? Cos jondot tiül cambaj Tiro ySidón tarangüch meáwan ateócan leaw tarangüchtiül icona mejawan, catsats tsotojow tiül ngwiatmasoijquiw nambeor apixaw nejiw, majüiquichawleaam omeajtsüw wüx meáwan ngo majneajtarangüw. 14 Áag sasaj icon, alinoic nüt wüx TeatDios apmajaw wüx asoeteran, napateay ngomajneaj apmamongochiw monaw Tiro maquiiübSidón, ngo mat icona. 15 At icona monaw tiülcambaj Capernaum, ¿iyajcan icona apmeamban tiülcielo? ¡Niquimas! Cos aleáingan apmejlosan tiülaaga xeyay ngo majneaj tiül Hades ―aw Teat Jesús.

16 Ndoj tasaj minipilan nej:―Nganüy sasaj icon, leaw apmanguiay indeacan,

aag ayaj atnej anguiay sandeac; leaw ngomandiümüw manguiayiw indeacan, ngomandiümüw xic aton. Leaw ngo mandiüm xic, ngomandiüm aaga neech xic niün aton ―aj nejiw.

Tandilileaw ajcüwa er miow gajpowüw17 Wüx tandilileaw ajcüwa er miow gajpowüw (70)

quiaj, apac omeajtsüw, tasajüw Teat Jesús:―Teat, wüx minüt ique ajcüwa nimeech ayariw

sandeacan ―ajüw.18 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:


11

―Xique tajawas ajmiüc a Satanás atnej ajlip imiüntiül cielo. 19 Xique nganüy lanüüch iconmecuüjchiün tiüt ndiüc tengwüy napüp. Maseymoncüy majaw icoots apmarangüw leawandiümüw, icona ngome apmarang icon nicuajind.20 Naleaing nde mapac imeajtsan ajcan imbolojmandüyiw icon nimeech ayariw indeacan; ngwüy,ich mapac imeajtsan cos minütiün lajlüy tiül cielo―aj nejiw.

Apac omeaats Teat Jesús(Mt. 11:25-27; 13:16-17)

21 Ores quiaj aaga Nangaj Espíritu tüüch TeatJesús mapac omeaats. Teat Jesús tapiüng:

―Xique sasaj ic apac ximeaats wüx ique Teat, iquenatang nenajiüt tiül cielo at wüx iüt, cos meáwanleaw lajlüy texot, ngo meaach majawüw mondüymonxom omeaats. Nganüy lameaach majawüwajcüwa atnej nine monguich quiaj. Atquiaj ajlüy,Teat, cos atquiaj indiüm ―aw.

22 Condom tapiüng:―Meáwan cuajantanej tüjndiüs, üüch xic Xeteat;

nejinguind ngo majaw jane aaga micual nej, áaganXeteat Dios nejaw. Aton nejinguind ngo majaw janenej Xeteat Dios, áagan micual nej ajaw; at leawandiüm müüch nej majaw ―aw.

23 Condom Teat Jesús wantsat majaw minipilannej, quiaj tasaj nejiw:

―Najneajay ajlüy jangantanej leaw axom majawleaw icona ixoman mejawan nganüy. 24 Cosnaleaing sasaj icon, xeyay mondeac andeac TeatDios at montangtang monajiüt tandiümüwmajawüw leaw lamejawan; naleaing taton ngomajawüw. Tandiümüw manguiayiw leawlamenguiayiün; naleaing taton ngo manguiayiw―aj nejiw.

Teat Jesús tandeac wüx nop naw Samaria25 Alquiaj nop nequiaach wüx aaga poch tüünd

Moisés, witiüt matün manguiay majaw cuaneapmapiüng Teat Jesús, tasaj:

―Teat ¿cuane netam naranga, nguineay alndomnamb tiül cielo napac meáwan nüte? ―aj.

26 Teat Jesús tasaj nej:―¿Cuane apiüng tiül aaga poch tüünd Moisésa?

¿Nguineay iyaag? ―aj nej.27 Aaga naxey tasaj nej:―Netam mendiüm Teat Dios con imeaats, con

ipacüy, con mifis; aton netam mejiür lastajangantanej atnej ijiürüy lasta iquiáyan quiaj ―ajnej.

28 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Najneaj aag ipiüng quiaj. Sitiül atquiaj

apmerang apmeamb tiül cielo niüng apmepacmeáwan nüt ―aj nej.

29 Nej aaga naxey tandiüm majüiquich arangmeáwan aag ayaj, quiaj tasaj Teat Jesús:

―¿Jane alinop apiüng netam majiürüch lastaquiaja? ―aj.

30 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Nop naxey imiün Jerusalén andüy Jericó taxom

nej need tiül tiiüd, tanejtiw nej ocueaj meáwan leawalmajoy, tawüjchiw nej, laliüc mandeow tacueatiw.31 Condom tamong quiaj nop miteaats amb tiül atiiüd quiaj. Wüx tajaw alpiiüm aaga naxey quiaj,tayey tiüt tamong. 32 Camüm tamong quiaj nopnembeol miteaats ajcüw nasoic levita. Átan wüxtatüch quiaj majaw alpiiüm a naxey, tamónganaton. 33 Ndoj tajngot nop naxey naw Samariaaleamb tiül aaga tiiüd quiaj. Wüx tajaw a naxey,xeyay tajiür lasta. 34 Quiaj tamb matüch, tayacaceite, tayac a vin wüx aaga necoy quiaj. Condomtaóel, cas taxaing mayac wüx mibur nej. Taquiiübmamb andüy niüng axoodaran; tacül quiaj majaw.35 Aw alinoic nüt wüx taw quiaj, tawün ijquiawtomiün nenüt denario, tüüch neneay nden niüngaxoodaran. Ndoj tasaj: “Ijaw ningüy xicueaj, sitiülaleaic tetam, iyamb ocueaj nej. Xique sanangüyicueaj leaw sapeay”, aj. 36 Tiül aaga arojpüw quiaj,¿jane ajüic tajiür lasta aaga naxey tajlüy mambiy nejneed quiaja? ―aj nej Teat Jesús.

37 Condom aaga nequiaach wüx aaga poch tüündMoisés tapiüng:

―Pues aaga tambeol nej ―aw.Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Quiür a ique irang atnej aton ―aj nej.

Teat Jesús al aniüngüw Marta y María38 Teat Jesús wüx tatüch tiül noic cambaj, alquiaj

nop najtaj nenüt Marta. Tüüch nejiw maxojtüwaniüng nej. 39 Aaga Marta quiaj, almajiür nopmichiig nej nenüt María. María tamb chetem niüngajlüy Teat Jesús manguiay andeac. 40 NaleaingMarta tenguial amb wüx omeaats meáwan leawteamarang tinden. Condom tamb matüch TeatJesús masaj:

―Teat, ¿najneaj mejaw arang xechiig quiaja? Cosacueátan xic wüx narang xenajiütan. Isaj mambeolxic, Teat ―aj.

41 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Marta, Marta, xeyay apal ic, xeyay amb wüx

imeaats cuajantanej irang quiaj. 42 Ajlüy noic leawalwüx atam, María teamayac wüx omeaats aagaleaw netam quiaj, nejinguind ngome apmanood nejocueaj ―aj nej.

Jesús aquiaach nguineay alndom matajcaatsorar

(Mt. 6:9-15; 7:7-11)

Noic nüt Teat Jesús teataag orar, y wüxlandoj, quiaj tapiüng nop minipilan nej:

―Teat, iquiaach xicon nguineay natajcanorar atnej tarang teat Juan wüx taquiaach minipilannej ―aw.

2 Quiaj tapiüng Teat Jesús:―Icona, wüx apmetajcan orar atcüy ipiüngan:

Xeteatiün Dios najlüy tiül cielo, ique nangaj minüt.


Sandiüman mejlüy wüx meáwan nipilannguiajantanej.Atnej iyambüch ninguiün tiül nangaj cielo, atquiaj

aton netam meyambüch ningüy wüx aaga iüt cam,marangüch leaw ique indiüm.

3 Iich xicon nüeteran nganüy nüt cam atnejmbójan irang.

4 Iwün wüx imeaats aaga ngo majneaj tarangasanTeat, cos xicona aton lanawüniün wüx ximeajtsanmeáwan ngo majneaj tarangüch wüx ximbasan.Imbeol xicon nde narangan ngo majneaj, Teat,Iwün ninguiün meáwan ngo majneaj, nde matüch

xicon, irawan ―aj nejiw Teat Jesús.5 Aton tasaj nejiw:―Jondot nop icona almajiür nop miamigo nej

pinawan ongwiiüts mapeay masaj nej: “Amigo,najüch icueaj arojpüw pan. 6 Cos napeay nopxeamigo, imiün miünquiaj ajngot, naleaing ngonajiür cuane sanüüch”, maj. 7 Pero aaga naxeyaltiül iüm, apmasaj nej: “Tapots indeac, lanapal aiüm. Xecual lameayiw naquiüjpüw, ngondom witiünnawün nüüch ic”, maj nej. 8 Naleaing sasaj icon,masey ngo mind witiow, nej apwitiüm mawünmüüch leaw netam, ngome ajcan ajaw miamigonej, apmarang cos ngo mandiüm manguiaymapajpaj nej. 9 Nganüy sasaj icon: Sitiülapmetüniün apmeajndiün; sitiül apmeyambanmonajneaj ocueaj nej apmexoman; sitiülapmerndeacan apmengocheranan. 10 Cos meáwanleaw netün apmüünd; leaw neyamb apmaxom;leaw nendeac apmangocharan.

11 ’¿Mbich alndom nop nateateran wüx matün nejocueaj pan micual nej, apmüüch noic piedra ingowüüch pana? ¿Tengwüy wüx matün cüet, ingow üüchcüet apmüüch nop ndiüca? 12 ¿Jondot matün ombquit, ingow üüch omb quit apmüüch nop napüpa?13 Sitiül icona monrang ngo majneaj icon, ijawancuane najneaj meajchiün micualan; cuantemasMiteatiiüts Dios najlüy tiül cielo apmüüch NangajEspíritu jane apmatün nej ocueaj ―aj nejiw TeatJesús.

Apiüngüw ambeol nej nimeech(Mt. 12:22-30; Mr. 3:20-27)

14 Teat Jesús tawün nimeech wüx ombas nopnaxey nejew. Wüx taw aaga nimeech quiaj, quiajtendeac aaga naxey. Meáwan nipilan mbayajowmajawüw. 15 Naleaing altiül tapiüngüw:

―Aaga naxey quiaj awün nimeech cos ambeol nejaaga minatang nimeech nenüt Beelzebú ―awüw.

16 Altiül tandiümüw majawüw cuane apmarang,tasajüw marang noic ateócan majawüw sitiülnaleaing Teat Dios ambeol nej. 17 Teat Jesús tajawnguineay teamapiüngüw tiül omeajtsüw nejiw, áagtasaj nejiw:

―Tiül meáwan cambaj sitiül monajiüt apmajcüyiwmbajcamoj, apmembiyayej apndrom ombasüw.Sitiül moncül tiül noic nden majcüyiw, ngo majlüyiwnóiquian, apndajrriümoj. 18 Atánan quiaj sitiül

minatang nimeech ngo majlüy nóiquian maquiiübmimonbeol nej, ¿nguineay alndom marangüwcuajantanej ngo majneaja? Aag ayaj sasaj icon cosipiüngan xique sawün nimeech, ambeol xicBeelzebú. 19 Sitiül naleaing Beelzebú nembeol xicnawün nimeech, isajan xic, jow minipilanan, ¿janeambeol nejiw mawüniw nimeech? ¿Ngwüy nimeechambeol nejiwe? Ninguiaj ajüic ngo mejawan cuanetemepiüngan. 20 Nganüy sitiül Teat Dios nembeolxic nawün nimeech wüx ombas nipilan, naleaingsasaj icon lamatüch mejmeliün tiül minipilan TeatDios.

21 ’Sitiül nop naxey natang nenajiüt almajiürxeyay monjiür nej aniüng, meáwan leaw almajiüraniüng nej najneaj ajlüy. 22 Nganüy sitiül aliücalinop xeyay minipilan nej aquiiüb miün,apmanojtiw aaga iüm quiaj, apmasapüw leawmonjiür, apmümb mayariw membaagayej wüx leawtaxomüw.

23 ’At sasaj icon, leaw ngo mandiüm xic, ajcüymajaw xic. Jane ngo mambeol xic wüx leawteanaxaing, aag ayaj awíichan quiün.

Wüx nimeech andilil alinomb wüx ombasaran(Mt. 12:43-45)

24 ’Nop nimeech wüx apmacueat aljane,apmajüyjüy tiül wajchiüc mayamb nguianeapmaxood. Wüx lapaxiow ajüyjüy ngo maxom, quiajapmapiüng: “Sanandilil sandüy tiül niüng tawas”,apmaw. 25 Camüm mapeay quiaj, apmaxom aaganaxey atnej nop iüm najneajay najirimb najmelmimbaj. 26 Almajaw atquiaj, quiaj apmamb majanalayaíw aquiiüb nej alwüx apatüw, ngo matnej.Quiaj apmambüw andüyiw wüx ombas a naxeyquiaj. Ndójwüx aaga naxey quiaj xeyay ngo majneajapmajlüy, ngo matnej tajlüy nomb ―aj nejiw TeatJesús.

Najneajay leaw anguiay Mipoch Teat Dios27 Teat Jesús wǘxan tealeámban mandeac aag

ayaj, quiaj tendeac nop najtaj tiül nipilan, tapiüng:―Najneajay ajlüy a müm najtaj newiquiach ic,

neech ic ichech ―aw.28 Quiaj tapiüng Teat Jesús:―¡Najneajay aton ajlüyiw meáwan leaw anguiayiw

Mipoch Teat Dios ndoj ayacüw wüx omeajtsüw!―aw.

Nipilan atüniw ateócan(Mt. 12:38-42; Mr. 8:12)

29 Wüx laxeyay nipilan mayeyiw nej tiüt, quiajtapots masaj nejiw:

―Nipilan nganüy cam ngo majneaj arangüw,atüniw ateócan majawüw. Naleaing ngomeapmüjndiw majawüw; apmüjndiw áagan leaamomeajtsüw leaw tajlüy wüx Jonás. 30 Atnej Jonástajlüy tanomb, wüx nej tatiib ocueajiw nipilanmonaw Níneve leaw ngo majneaj teamarangüw,atquiaj ajlüy nganüy a Teat Naxey, teamatiib


12

icueajiün leaw ngo majneaj teamerangan. 31

Alinoic nüt wüx apmajaraw wüx asoet nipilan, quiajnop najtaj najlüy tanomb, natang nenajiüt imiüncawac, nej apmajüiquich ajcüwa nipilan aaga nütcam alwüx axeyay ngo majneaj teamarangüw; cosnej imiün xeyay miünquiaj tamb manguiay andeacSalomón. Nganüy ajlüy ningüy tiül icona nop alwüxxeyay ajaw ngo matnej Salomón, icona ngomeyariün andeac nej. 32 At alinoic nüt wüx TeatDios apmajaw wüx asoeteran, ajcüwa nipilanmonaw Níneve leaw tajlüyiw tanomb apmayacüwisoetiün. Cos ajcüwa nipilan quiaj tayambüw TeatDios wüx Jonás tapaj nej ocueajiw. Nganüy ajlüy tiülicona nop alwüx xeyay atam ngo matnej Jonás, peroicona ngo merangan leaw asaj icon.

Ran ocueajaran(Mt. 5:15; 6:22-23)

33 ’Nejinguind ngome apmachen ran ndoj maxot,tengwüy mamoog omal tiül nop nchep. Ngwüynetam mayac cawüx marraj, maxom majaw janeapmajmel tiül iüm. 34 Oniiügaran aag ayaj nerrajicoots. Sitiül iyac iniiüg wüx mejaw leaw najneaj,apmambeol ic merang najneaj. Wüx irang najneaj,aag ayaj atnej mejlüy tiül ran. Nganüy sitiül indiümmeyac iniiüg wüx mejaw leaw ngo majneaj, quiajapmerang xeyay ngo majneaj; aag ayaj atnej ijlüytiül pojniün. 35 Netam mejaw wüx aaga ran ijiürquiaj, nde marang pojniün. 36 Sitiül ique ijlüy tiülaaga ran quiaj, ngo mejlüy tiül pojniün, ranüyapmajlüy niüng ijlüy atnej wüx marraj ic noicnadam ran ―aj nejiw Teat Jesús.

Teat Jesús ayac asoet fariseos y mondüy wüxmipoch Moisés

(Mt. 23:1-36; Mr. 12:38-40; Lc. 20:45-47)

37 Wüx landoj andeac Teat Jesús, quiaj tasaj nejnop fariseo mamb metiw aniüng nej maquiiüb.Quiaj tamb Teat Jesús. Nganüy wüx chetet met, 38

aaga fariseo wüx tajaw nguineay Teat Jesús ngomarang atnej ajlüyay arangüw nejiw wüx ajantsüwowixaw, quiaj mbayat. 39 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:

―Icona fariseos ijantsan ombas a tas, polat, peroamb tiül tan ajlüy ngo majneaj. Icona atquiajijlüyiün, masey ajüic irangan najneaj, tiül imeajtsanxeyay ngo majneaj ajlüy, cos inojtiün meyariünocueaj alinop, at irangan cuajantanej ngo majneaj.40 ¡Nerchachiün! ¿Neol ngo mejawana, aag nerangamb wüx ombas, nej nerang amb tiül aton? 41

Leaw almejiüran ijchan ajcüwa nipilan ngo majiür.Quiaj apmejlüyiün nerixixay najneaj.

42 ’¡Jaa, icona fariseos! Iyacan erchechiün naw tiülmenta, ruda, at naw tiül cuajantanej soexnapiürüch; pero icona ngo merangan leaw najneaj,ngo mejiüran lasta alinop atnej andiüm Teat Dios.Netam merangan meáwan aag ayaj, aton ndemecueatiün meyacan erchechiün.

43 ’¡Jaa, icona fariseos! Wüx iriümban tiülsinagogas iyamban nguiane chetemeron, nguineay

alndom mejarawan. Aton iyambyambanmerangüchiün casa niüng ajlüy xeyay nipilan.

44 ’¡Jaa, icona mondüy wüx aaga poch tüündMoisés, aton icona fariseos! ¡Monlombojchay icon!At icon oxiüt wüx lajarriow, lango majüic, nipilannamong amb wüx ngo majaw sitiül aag ayaj oxiüt―aj nejiw Teat Jesús.

45 Condom tapiüng nop naxey nendüy wüx aagapoch tüünd Moisés, tasaj Teat Jesús:

―Teat, wüx indeac aag ayaj ajüic atnej andüy wüxximbasan temendeac ―aj.

46 Quiaj tapiüng Teat Jesús:―¡Jaa, icona aton mondüy wüx aaga poch tüünd

Moisés! Cos ijchan nipilan mamalüw leaw ngondommamalüw; pero icona ngo mendiüman merrejquiünaag ayaj masey con nots micual iwixan.

47 ’¡Jaa icona! Cos teametajcan majneajmioxiütüw mondeac andeac Teat Dios leaw tajlüyiwtanomb, leaw tandeowüw ambiy nejiw mixejchiün.48 Aag ayaj ajüic icona najneaj mejawan leawtarangüw mixejchiün; nejiw monbiy, nganüy iconateamerangan mioxiütüw.

49 ’Cos Teat Dios meáwan aag ayaj lamajaw, áagtapiüng: “Sanüjchiw mambüw niüng ijlüyiünmandeacüw sandeac, at sanüjchiw mambüwapóstoles aton. Altiül apmambiyaranüw, alacasapmayambüch ombasüw”, aw. 50 Aag ayaj tandeacTeat Dios cos ajcüwa nipilan najlüy nganüy cam,apmengüyiw leaw tarangüchiw wüx ombasüwmondeac andeac nej tanomb, ajan wüx tarang iütcam. 51 Aag ayaj ajan wüx miquiej Abel, ndójwüxwüx miquiej Zacarías, áag tambiyaw tiül nadamnangaj iüm niüng ajlüy artül. Nganüy sasaj icon,Teat Dios apmüüch icon mengüyiün leawtambiyaranüw quiaj.

52 ’¡Jaa, icona mondüy wüx aaga poch tüündMoisés! Cos ijawan leawa netam, pero ngomerangan. At lamepálan alinop, ngo meajchiünmajaw, marang ―aw Teat Jesús.

53 Wüx teamandeac masaj nejiw aag ayaj,meáwan mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés, ata fariseos xeyay tajcüyiw. Condom quiaj tapotsmasajsajüw nej cuajantanej. 54 Tayambüwnguineay masapüw wüx alngün poch leawapmandeac, mayacüw asoet.

Teat Jesús tandeac andüy wüx monlombojchay

Wüx aaga nüt tapeay quiaj xeyay nipilan,canchiütoj acas mil, lacharrayej. Quiaj TeatJesús ombas masaj minipilan nej, tapiüng:

―Ijawan nguineay arangüw a fariseos, ndemitsojow icon. Aag ayaj alndom marang icon atnejarang levadura wüx ajmel tiül ajtsaj marang pan,cos andüy quiaj apmaxip mexeyay. Nejiw ajüic atnejarangüw najneaj; aag ayaj ngo maleaing,arangǘwan. 2 Cos meáwan leaw naxotaranapmajüic, at meáwan leaw nexotüy apmajarawalinoic nüt. 3 Atquiaj leaw indeacan icónan quiajmasey tiül pojniün, alinoic nüt apmanguiayaran.


Átan leaw tendeacan wüx indexeyon tiül ilajcan,alinoic nüt apmanderac napac manguiay cambaj.

Jane netam mermbolan mendüyiün(Mt. 10:26-31)

4 ’Xique sasaj icon xeamigojüw, nde mermbolanmendüyiün leaw alndom mambiy icon, cos áaganalndom marangüw. 5 Nganüy sanasaj icon janenetam mermbolan mendüyiün: ermbolanmendüyiün aaga leaw alndom mambiy icon, ndojalndom mayac icon tiül xeyay ngo majneaj, tiülbiümb. Nej netam mermbolan mendüyiün.

6 ’¿Neol ngo mejawana, acoquiaw nine quiecijquiaw tomiün ombeat? Naleaing Teat Dios ngondrom omeaats masey noic tiül nejiw, cos meáwanajaw. 7 At miondeats omalaran lateoraw. Ndemermbolan nicuajind, cos icona alwüx imbeatiün,ngo mat nejiw a nine quiec quiaj.

Leaw ngo mexotüy wüx mandeac sandeac(Mt. 10:32-33; 12:32; 10:19-20)

8 ’Aton sasaj icon, jangantanej ngo mexotüy wüxmasaj nipilan ayar sandeac, xique aton sanandeacnasajüw miángeles Xeteat Dios xenipilan nejiw. 9

Nganüy jangantanej leaw apmapiüng xique ngomemicual xic Teat Dios, at a xique aton sanasajmiángeles Xeteat Dios ngome xenipilan nejiw.

10 ’Aton sasaj icon, jangantanej leaw apmandeacalngün ngo majneaj wüx ombas Teat Naxey, nejalndom nawün wüx ximeaats. Nganüy leawanendeac ngo majneaj wüx ombas Nangaj Espírituocueaj Teat Dios, aaga nisoet quiaj mbich ngondommaw wüx ombas nej.

11 ’Sitiül alngün nüt apmequiürajpan mayacüwicon teombas montangtang tiül ajcüwa sinagoga,tengwüy niüng ajlüy montangtang monajiüt, ndemeyamban imeajtsan wüx cuane apmepiüngan; 12

cos wüx apmerndeacan, aaga Nangaj Espírituocueaj Teat Dios apmüüch icon poch leaw netammepiüngan ―aj nejiw Teat Jesús.

Ngo majneaj mandiümdiüram cuajantanej13 Condom nop naxey náwan tiül nipilan tasaj nej:―Teat, isaj xecoj mambaag pinawan aaga

najcueat cam nüjndiün, müüch xic leaw saneay ―ajnej.

14 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:―Teat ¿jane neyac xic najaw wüx leaw ijndean,

nambaag icueajiün? ―aj nej.15 Condom tasaj meáwan nipilan:―Ijawan wüx, nde mendiümdiüman ocueaj

alinop; cos ngome wüx lamejiüran cuajantanejalndom mambeol icon mepacan ―aj nejiw.

16 Quiaj tasaj nejiw acas poch andüy wüx corrül,tapiüng:

―Tajlüy nop naxey nejiür, meáwan omeaatsmicorrül nej tümb merangüy. 17 Condom aaganaxey quiaj tapiüng tiül omeaats nej: “¿Nguineaysanarang cos ngo najiür nguiane sanayac omeaats

xecorrül?”, aw. 18 Quiaj tapiüng: “Atcüy sanarang,sanambich najarrich xetroj, ndoj sanarang alacasnadamdam, nayac tiül meáwan sanaxaing, atmeáwan salnajiür. 19 Quiaj sanapiüng xiquiáyanquiaj: Canüy najneajay ijlüy cos almejiür meáwanleaw netam, apmaíüc ic xeyay neat. Canüy ixood,iret, inganeow, ich mapac imeaats, sanaj ximeaats”,aw a naxey. 20 Quiaj Teat Dios tasaj nej: “¡Chach!Aaga ongwiiüts cam apmendeow. Jow, leawteamecanchich quiaj, ¿cuane ajpare? ¿janeapmaneaye?” aj nej.

21 ’Atquiaj leaw necancanchich cuajantanej néjanquiaj wüx, ngo majiür nicuajind niüng ajlüy TeatDios ―aj nejiw Teat Jesús.

Teat Dios üüch meáwan leawa netam(Mt. 6:25-34)

22 Condom Teat Jesús tasaj minipilan nej:―Sasaj icon, nde mamb wüx imeajtsan

mepiüngan cuane apmeatiün, cuaneapmesojquiün. 23 ¿Neol ngwa, icona alwüx itaman,ngo matnej nüeteran; aton micuerpojan alwüxatam, ngo matnej napixerana? 24 Ijawan nguineayajlüyiw mimüm wiür, cos nejiw ngo mepiürüwmaxainguiw omeaats corrül, ngo macanchichawleaw apmüetiw alinoic nüt, cos Teat Dios üüchnejiw. ¿Neol ngome alwüx imbeatiüna, ngo matnejquieque? 25 ¿Ngwüy jane tiül icona wüx xeyayayambyamb omeaats alndom matang wüxalquiriwe? 26 Sitiül ngondom merangan leaw ngomaél, ¿neol tapots iyacan imeajtsan wüxcuajantanej leawa naéle?

27 ’Ijawan nguineay ajlüyiw a mbaj, nguineayatangüw. Cos ngo marangüw najiüt nicuajind, atngo mendileaw. Nganüy sasaj icon, aaga minatangnenajiüt leaw tajlüy nomb nenüt Salomón, nej tajiürxeyay tomiün. Masey tajiür xeyay najneajay apix nej;ngo matüch matnej ajneajiw a mbaj. 28 Sitiül TeatDios ayac mimbaj a soex leaw almajlüy nganüy,oxep lamarang asap andaab pow, cuane wüx ngomambeol icon. ¿Neol ngo meyacan imeajtsan wüxneje? 29 Icona nde meyacan imeajtsan wüx leawapmeatiün menganeowan. 30 Cos nipilan leaw ngomayambüw Teat Dios, xeyay ayacüw omeajtsüwwüx aag ayaj. Icona ijawan Miteatiiüts Dios, nejalwüx, nej ajaw meáwan leawa teatam icon. 31

Netam meyamban merangan meáwan leawandiüm Teat Dios; quiaj nej apmüüch icon meáwanleawa netam.

Tiül cielo icanchichan leawa nembeatmbeat(Mt. 6:19-21)

32 ’Nde mermbolan xecualüw, maseynepateayiün, cos Miteatiiüts Dios xeyay ajneajomeaats, andiüm müüch icon mejlüyiün tiülmicambaj nej. 33 Inüjpiün leaw almejiüran, condomimbeolan leaw nipilan ngo majiür. Aag ayaj atnejmejiüran xeyay tiül iquial tomiün tiül cielo niüngmitomiünan ngo mümb, ngondom pandiüm,


13

ngondom majmel quiaj need maneed, átan andeoog ngondom majlüy mandrooch ombas. 34

Cos niüng ijiüran cuajantanej nembeatmbeat, quiajalmajlüy imeajtsan.

Netam mepacan mecüliün35 ’Ersooigayon, icüliün, icheniün a ran. 36

Irangan atnej arangüw monrang najiüt tiül noicnden wüx teamacüliw neneay nden. Cos wüxapmapeay imiün niüng nengoch owix, camümmajngot mapaj nejiw, najénan maleaijquiw a iümmajmel. 37 Najneajay apmajlüyiw ajcüw monrangnajiüt quiaj wüx apmapeay neneay nden maxomnejiw teamacüliw nej, ngo mameayiw. Naleaingsasaj icon, ndójwüx nejay a neneay nden apmayacmes, at nüeteran, masaj nejiw chetemoj metiw. 38

Masey mapeay pinawan ongwiiüts, masey andüywüx arraw, sitiül apmaxom nejiw teamacüliw nejngo mameayiw, najneajay apmajlüyiw ajcüw leawateamacüliw nej quiaj. 39 Aton sanasaj icon, jondotnop nateateran majaw cuame ores apmajmelaniüng nej need, nej ngome apmameay, ngomeapmüüch majmel tinden maneed leaw ajiür. 40 Ataicona aton netam mecüliün mepacan, cos TeatNaxey apmandilil wüx ngome teateotsaran ―ajnejiw Teat Jesús.

Nop mos nerang najneaj; alinop nerang ngomajneaj

(Mt. 24:45-51)

41 Quiaj Pedro tasaj Teat Jesús:―Teat, ¿indeac aag ayaj nanguiayiün xicona,

ngwüy tendeac manguiayiw meáwan nipilan atona?―aj.

42 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―¿Jane aaga nerang najiüt, nerang najneaj,

nexom omeaats, leaw neneay nden tayac teowix nejaniüng nej majaw nej ocueaj, mawiül monlüy quiajmarang leaw netama? 43 Najneajay apmajlüy aaganerang najiüt quiaj wüx apmandilil neneay nden,cos apmaxom nej teamarang meáwan leawlamasaj. 44 Naleaing sasaj icon, aaga neneay ndenquiaj ndójwüx apmayac teowix nej meáwan leawalmajiür majaw nej ocueaj. 45 Nganüy sitiül aaganerang najiüt quiaj mapiüng neneay najiüt nequiyapmapeay, maw, ndoj tapots mawüüch meáwanmonrang najiüt quiaj, monxey, montaj. At a nej ngomarang nicuajind, metmétan, angüngǘnan. 46

Ndot tealeámban aag ayaj, quiaj apeay aaganeneay najiüt wüx a nüt lango leaam omeaatsnerang najiüt macül nej. Quiaj apmüüchmamongoch xeyay ngo majneaj, ndoj apmüüchmaquiiüb tiül meáwan leaw ngo mayariw nejandeac.

47 ’Sasaj icon, leaw nerang najiüt nejaw cuaneandiüm neneay najiüt, ndoj ngo marang atnej,apmajwüch xeyay. 48 Nganüy nop leaw ngo majawcuane andiüm neneay najiüt, ndoj tarang leaw ngometam marang, apmajwüch napateay quiriw. Cos

meáwan leawa nüünd xeyay, apmajtan ocueaj nejxeyay aton, leaw nüünd xeyay leaw ajaraw alndommarang, nej netam marang xeyay aton.

Teat Jesús üüch mbajcam nipilan(Mt. 10:34-36)

49 ’Xique tiünas ningüy wüx aaga iüt cam, nganüyapmajlüy xeyay moncüy, atnej xique tiünas nayacbiümb. ¡Malüy lajlüy aag ayaj! 50 Xique netamnamongoch xeyay necoy. Xeyay ngo majneajximeaats ¡Malüy sapiüng landoj lajlüy! 51 ¿Ngwüyipiüngana xique xiün ningüy nayac majlüymonajneaj wüx iüt cama? Ngwüy, xique xiün nüüchmajlüy xeyay moncüy, mbajcan palpálwüx. 52 Cosnaw wüx nganüy alndom majlüy acoquiaw nipilantiül noic nden ngo majlüyiw nóiquian. Arojpüwapmajcüyiw majawüw ijpüw, tengwüy ijpüwapmajcüyiw majawüw arojpüw. 53 Nateateranapmajcüy majaw nacualaran, tengwüy nacualaranapmajcüy majaw nateateran. Namümaranapmajcüy majaw nacualaran, nacualaran apmajcüymajaw namümaran. Aton namümaran apmajcüymajaw mintaj nacualaran, mintaj nacualaranapmajcüy majaw napeweran ―aj nej.

Apiüng wüx leaw aliüc miün apmajlüy(Mt. 16:1-4; Mr. 8:11-13)

54 At tasaj meáwan nipilan:―Icona wüx ijawan lamawitich oic noleat

lamepiüngan: Apmajoet, irawan. Naleaing atquiajapmajlüy. 55 At wüx apmapep tiüt ncherreclamepiüngan: Apmerraar, irawan. Naleaing atquiajapmajlüy. 56 ¡Sasaj icon ndeac mbeay! Iconaipiüngan ijawan wüx oic, wüx caaw, at wüx iüt.¿Neol a nganüy ngo mejawan nicuajind wüxmeáwan leaw tenguial ajlüy tiül aaga nüt cama?

Ijneaj anaag leaw ajcüy majaw ic(Mt. 5:25-26)

57 ’¿Neol ngo mejawan icónan quiaj nguineaynetam merangan najneaja? 58 Cos sitiül aljanealeaic iriow anaag wüx, apmayac ic teombasmonajiüt, pues indeac anaag, ijaw cuane ngomajneaj irang, isaj apmeyac ingow wǘxan nganawmepeay anaag teombasüw monajiüt. Cos teat xanalndom masaj mongot mayacüw ic tiül manchiüc.59 Naleaing sasaj ic, wüx lerpeay tiül manchiüclangondom meriow najen, apmeriow leaw imbichmengüy leaw apmatüniw icueaj ―aj nejiw TeatJesús.

Netam majcueat meáwan leaw ngo majneaj

Wüx aaga nüt quiaj acas nipilan tasajüwTeat Jesús nguineay a Pilato tapiüngmambiyaranüw acas nipilan monaw

Galilea, ndoj taól miquiejiw nejiw tiül miquiej nimalleaw teamambiyaw ajcüw monaw Galilea, marangichechiw nejiw. 2 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:


―Cuane ipiüngan ¿jow ajcüwa monxeytandeowüw quiaj, más xeyay asoetiw ajiürüwa, ngomat nejiw meáwan nipilan monaw Galilea, áagtamongochiw atquiaja? 3 Xique sasaj icon ngwüy,cos sitiül icona ngo leaam imeajtsan meyambanTeat Dios, meáwan icona apmandrojchich imbasanaton. 4 Ngwüy, cuane ipiüngan ¿jow ajcüwagajpopeac (18) nipilan tandeowüw achar nejiw tiütmitorre Siloé, alwüx ngo majneaj arangüwa, ngomatnejiw meáwan nipilan monlüy tiül Jerusaléne? 5

Xique sasaj icon ngwüy, cos sitiül icona ngo leaamimeajtsan meyamban Teat Dios, meáwan iconaapmandrojchich imbasan aton ―aj nejiw.

Tandeac wüx toc ngo meóng6 Condom Teat Jesús tandeac masaj nejiw,

tapiüng:―Tajlüy nop naxey ajiür noic corrül, altiül noic owil

toc. Tamb majaw sitiül alwüx aóng, pero ngomaxom wüx nicuajind. 7 Quiaj tasaj aaga naxeynejiür micorrül nej: “Aaga toc cam aroomb neat wüxaag agüy xiün ningüy nayamb aóng nej, ngo naxomwüx nicuajind. Indooig, cuane ajpar, costeapalpálan iüt”, aj. 8 Aaga nejiür corrül tasaj nej:“Teat, ich macül áagan a neat cam; sanataagmajneaj, sanatoxtox mapench a iüt wüx owil, ndojsanayac omeaats iüt. 9 Sapiüng apmeóng, tengwüysitiül ngo meóng, mbich quiaj sanandooig”, aw ―ajnejiw Teat Jesús.

Tajneaj iün andeow nop najtaj wüx nütaxoodaran

10 Noic nüt axoodaran Teat Jesús altiül sinagogateaquiaach. 11 Alquiaj nop müm najtaj ajiür noicmonandeow ayac nimeech, lamatüch gajpopeac(18) neat tatow maxom nej. Lamandrooch nejombas, apejnguéxan ajüy, ngondom maleaing. 12

Teat Jesús wüx tajaw nej, quiaj tasaj:―Müm najtaj, canüy lerneaj, laáw mimonandeow

―aj nej.13 Quiaj tayac owix wüx omal a müm najtaj,

andǘüban ajneaj, nómban taleaing. Quiaj tapotsmasaj Teat Dios najneaj arang. 14 Nganüy aaganatang tiül a sinagoga tajcüy cos Teat Jesúslamataag majneaj monandeow wüx nüt axoodaran.Quiaj tasaj nipilan:

―Ajlüy anaíw nüt leaw alndom marangüch najiüt.Tiül aaga nüt quiaj netam merwiünan matajcüchmajneaj iün indeowan, ngome wüx nüt axoodaran―aj nejiw.

15 Quiaj Teat Jesús tapiüng:―¡Ndeac mbeay! ¿Neol, jowa icona ngo

mechejtiün miboyiüna miburrana mequiüjpanmeajchiün yow wüx nüt axoodarana? 16 Aaga mümnajtaj cam, nej nop naw tiül acualaats Abrahamaton. Nimeech lamüüch nej mamongoch xeyay ngomajneaj lamatüch gajpopeac (18) neat. ¿Neolngondom matajcüch majneaj wüx nüt axoodarana?―aw.

17 Wüx Teat Jesús tandeac aag ayaj taxinguiawmeáwan leaw teajcüyiw majawüw nej. Pero altigüynipilan tapac omeajtsüw xeyay majawüw meáwannajneajay tarang Teat Jesús.

Tandeac wüx osaab mostaza(Mt. 13:31-32; Mr. 4:30-32)

18 Condom Teat Jesús tasaj nejiw:―¿Nguineay alndom nasaj icon cuane atnej ajlüy

micambaj Teat Dios, ngwüy cuane wüx alndomnandeac naquiaach icon wüx, mejawana? 19 Ajlüyatnej arang osaab mostaza wüx nop naxeyapmapiür tiül micorrül nej. Cos apmadam apmatnejnadam xiül; quiec alndom marangüw ombiümüwwüx mipüüig nej ―aw Teat Jesús.

Tandeac wüx levadura(Mt. 13:33)

20 Teat Jesús tapiüng alinomb:―¿Cua wüx alndom nandeac naquiaach icon

mejawan nguineay ajlüy micambaj Teat Diosa? 21

Ajlüy atnej arang levadura, cos wüx nop najtajapmayac tiül arej nepeax arin, aaga levaduraapmüüch maxip ajtsaj marang pan ―aw.

Iriümban tiül quicheech ombeay iüm(Mt. 7:13-14, 21-23)

22 Teat Jesús tanaámb amb andüy Jerusalén.Tamong tiül nadamdam cambaj, tiül namix cambaj,tanaámb teaquiaach nipilan. 23 Aljane tatünmanguiay nej:

―Teat ¿ngwa naleaingue, napateay nipilanapmawüw wüx asoetiw? ―aj.

Quiaj tapiüng Teat Jesús:24 ―Ipacan wüx, ijmeliün iriümban tiül quicheech

niüng ajmeleran. Cos xeyay nipilan apmandiümüwmajmeliw, pero ngome apmajmeliw. 25 Sitiülnateateran lawitiow mapal a iüm, nganüy iconangome tejmeliün, condom tapots ipajanmepiüngan: “Teat, teat, ileaaig a iüm najmeliün”,merajan. Nej apmasaj icon: “Ngo najaw jane icon,nguiane neriowan”, apmaj icon. 26 Icona quiajapmesajan: “Xicona tetesan, tanganeowasannaquiüjpan ic; aton ique tequiaach tiülxecambajan”, apmerajan. 27 Nej apmapiüng:“Lanasaj icon ngo najaw jane icon, nguianeneriowan. Iriowan ningüy niüng sajlüy monrangngo majneaj”, apmaj icon. 28 Quiaj apmejiüntsanxeyay, apmenchicnchiquian ilüiquiün wüxapmejawan teat Abraham, teat Isaac, teat Jacob, atmeáwan mondeac andeac Teat Dios aliw tiülmicambaj Teat Dios; pero icona ngondommejmeliün. 29 Cos aliücüw imiün nonüt, imiünnoleat, imiün calüy, imiün cawac; apchetemoj wüxmes tiül micambaj Teat Dios. 30 Altiül leaw ayaagchingüy nej nganüy, tiül aaga nüt quiaj apmarangnatang; aton altiül leaw ayaag atnej natang nganüy,tiül aaga nüt quiaj apmarang chingüy ―aw TeatJesús.


14

Teat Jesús tajiünts majaw moncül Jerusalén(Mt. 23:37-39)

31 Tíülan aaga nüt quiaj tapeayiw quiaj acasfariseos, tasajüw nej:

―Iriow ningüy, quiür ijaw nguiane apmendüy cosHerodes teamandiüm mambiy ic ―ajüw nej.

32 Nej tasaj nejiw:―Quiüran isajan aaga atnej wiül quiaj: “Xique

nganüy teanawün nimeech wüx ombas nipilan,teanamongoch monandeow nganüy at oxep;nawiür landoj xenajiüt”, irajan. 33 Xique tanaámbnetam nandüüb xetiiüd nganüy, oxep, at nawiür,cos nop nendeac andeac Teat Dios ngondommandeow nguiajantanej, netam matüch Jerusalén.

34 ’¡Jerusalén, Jerusalén! ¿Neol tembiy ajcüwamondeac andeac Teat Dios? ¿Neol teloxiw leaw TeatDios üüch mamb masajüw ic wüx nej? ¡Xique xeyaytandiümas naxejneng micual, atnej arang noic quitmaxejneng micual nej teombas miolümb nej, perongo mendiüm! 35 Nganüy apmejawan nguineayapmajcueat imbiüman. Aton sasaj icon langomeapmexoman mejawan xic; naleaing apmejawan xicwüx apmatüch a nüt mepiüngan: “Najneajay ajlüyaaga niün, üüch nej miün Teat Dios”, merawan ―ajnejiw Teat Jesús.

Nop naxey apep nej

Noic nüt axoodaran, Teat Jesús tamb metaniüng nop natang nenajiüt ocueajiwfariseos. Nejiw teamandacüwiw Teat Jesús

sitiül aleaic apmarang. 2 Alquiaj niüng ajlüy TeatJesús nop naxey niün andeow, apep nej. 3 QuiajTeat Jesús tasaj mondüy wüx aaga poch tüündMoisés, at ajcüwa fariseos:

―¿Cuane ipiüngan, najneaj matajcüch majneajnop niün andeow wüx noic nüt axoodarana? ―ajnejiw.

4 Nejiw ndijchijówan. Condom quiaj Teat Jesústasap owix a niün andeow, tüüch majneaj, ndojtasaj mamb. 5 Condom tandüy wüx masaj nejiw:

―Jow icona, jondot mejawan miburran, miboyiünlajmiüc tiül lol ¿ngo mewüniünan najénan maseywüx nüt axoodarana? ―aj nejiw.

6 Nejiw ngondom mangochiw masajüw nejnicuajind.

Leawa najpajüw aniüng nengoch owix7 Wüx Teat Jesús tajaw ajcüwa nipilan nguineay

ayambyambüw chetemoj niüng chetejownetamtamüw nipilan, quiaj tasaj nejiw nguineaynetam marangüw, tapiüng:

8 ―Wüx apmejpajan aniüng nop nengoch owix,nde memongon ombas chetemeron quiaj, jondotaliüc alinop aton najpaj quiaj, alwüx atam ngo maticona. 9 Condom aliüc aaga nepaj icon masaj icon:“Witiüron ninguiaj cos apchetem aaga alinop cam”,apmaj icon. Quiaj apmexinguian meambanchetemeron niüng ajlüyiw ümb wüx moncheten. 10

Más najneaj, wüx apmejpajan niüng nengoch owix,quiüran cheteron mequiüjpan ümb wüxmoncheten. Mbich wüx aliüc aaga nepaj iconapmapiüng: “Xeamigo, imongon ombas”, apmajicon. Quiaj apmapac imeajtsan, apmemongonmequiüjpan tiül leaw namongoj ombas. 11 Cosjangantanej leaw nerangrang adam apmüündmonxing. Pero leaw ayaag nicuajind nej,apmandiüram ―aw Teat Jesús.

12 Condom tasaj aaga naxey nepaj nej mamb metaniüng nej:

―Wüx apmerang noic nüeteran nde mepajüwmiamigo, micoj, michiig, icualaats, mivecin leawnejiür. Cos nejiw alndom mandilileaw mapajüw icalinoic nüt, quiaj apmatotow. 13 Ngwüy, wüxapmeyac nüeteran ipaj leaw nipilan ngo majiür, atleaw necoex, leaw nesomb. 14 Quiaj apmapacimeaats cos nejiw ngondom mapajüw ic matotow.Nganüy a ique, Teat Dios apmangüy ic alinoic nütwüx nej apmapacüüch leaw monrang najneaj ―ajnej Teat Jesús.

Wüx apmajlüy nadam nüeteran15 Nop tiül ajcüw alchetemoj wüx mes

maquiüjpüw Teat Jesús, tasaj nej:―Najneajay apmajlüy leaw apmajlüy tiül monet

alinoic nüt tiül micambaj Teat Dios ―aj.16 Quiaj Teat Jesús tapiüng:―Nop naxey tarang noic nadam nüeteran, tapaj

xeyay nipilan. 17 Wüx lamatüch majlüy monet, quiajtasaj mamb aaga nembeol nej masaj leaw lamapaj:“Tabaats, landoj lajmel a nüeteran”, maw. 18 Quiajmeáwan nejiw tayambüw nguineay ngo mambüw.Nop tapiüng: “Sangal noic corrül, nganüy netamnamb najaw; nde mejcüy teat, naleaing ngondomnamb”, aw. 19 Alinop tapiüng: “Sangal acoquiawmancuerna boy, netam namb najawüw; nde mejcüyteat, naleaing ngondom namb”, aw. 20 Alinoptapiüng: “Lesndot angoch xiwix; naleaing teat,ngondom namb”, aw. 21 Quiaj tandilil aaganembeol quiaj masaj neneay nden meáwan leawatasoic. Quiaj tajcüy aaga neneay nden quiaj, tasajnej: “Nganüy nganüy quiür tiül cambaj, ipajüwmiünüw meáwan nipilan leaw ngo majiür, leawnecoex, leaw ngo majiür owix, leaw nesomb; isajüwmiünüw”, aj. 22 Ndoj marang aag ayaj, quiaj tasajneneay nden: “Teat, lanarang atnej ipiüng, peronaleaing aliün majlüy nüeteran”, aw. 23 Tandüy wüxmasaj nej a neneay nden: “Quiür tiül meáwan tiiüd,tiül rünch, inetet owixaw miünüw leaw apmexom,para alndom chipiüm saniüng. 24 Cos naleaingsasaj ic, nejinguind leaw sapaj ombas ngomeapmiünüw saniüng chetemoj metiw”, aj ―aw TeatJesús.

Minipilan Teat Jesús netam macueatiwcuajantanej

25 Xeyay nipilan tandüjpiw Teat Jesús; condom nejndiliteay majaw nejiw, tapiüng:


15

26 ―Sitiül aljane andiüm majlüy tiül xenipilan,netam mayac omeaats wüx xic. Nde mayacomeaats wüx miteat nej, mimüm nej, mintaj nej,micual nej, micoj nej, michiig nej. At ngondommayac omeaats wüx leaw apmamongoch. Sitiül ngomarang atquiaj ngondom majlüy tiül xenipilan. 27

At sitiül aljane ngo mandiüm mamongoch naél,masey mambiyaran wüx cruz ajcan ayar sandeac,ngondom majlüy tiül xenipilan. 28 ¿Cos jane tiülicona sitiül mandiüm marang nop torre, ngochetem mayamb omeaats majaw nguitowapmetam nej mandondoche? 29 Jondot lamawitichtiüt marang, condom langondom mandondoch;quiaj nipilan apmajawüw, apmitsojow nej. 30

Apmapiüngüw: “Aaga naxey quiaj íünan mawitich,nganüy lango majiür cuane naag mandondochay”,apmawüw. 31 Ndot nop natang nenajiüt wüxapmajaw apmajlüy montsoj, aliüc alinop natangnenajiüt aquiiüb miün nimiow mil (20,000)soldados, nej ajcánan gajpowüw mil (10,000) ajiür,¿quia, ngome ombas apchetem mayamb omeaatssitiül alndom mangoch aaga nimiow mil quiaja? 32

Sitiül ajaw ngondom mengoch aweaag, wǘxan aliünmiünquiaj ajngotoj ajcüwa alinoic ajlüy quiaj, nejapmüüch mamb minipilan nej mayambüwmonajneaj. 33 Atquiaj icon sitiül ngo mendiümanmecueatiün leaw almejiüran, ngondom mejlüyiüntiül xenipilan.

Wüx quiniüc larrew(Mt. 5:13; Mr. 9:50)

34 ’Najneaj quiniüc aag ayaj najtix, pero quiniüclango majtix ¿cuane ajpar, cos nguineay apmajtixalinomb? 35 Ngondom mamb tiül iüt, ngondomponongom pandiüm marang omeaats iüt, netammajwich ninguiün. Jane apmanguiay aag ayaj, ichmayamb omeaats majaw cuane wüx amb apiüng―aw Teat Jesús.

Andeac wüx ndron sap(Mt. 18:10-14)

Tatüchiw niüng ajlüy Teat Jesús xeyaymonrang ngo majneaj; aliw tiül atonmonsap tomiün ocueaj cambaj. Tambüw

niüng ajlüy Teat Jesús manguiayiw aquiaach nej. 2

Ajcüwa fariseos, at mondüy wüx aaga poch tüündMoisés tendeacndeacüw, tapiüngüw:

―Aaga naxey quiaj aquiiüb tiül monrang ngomajneaj, üet aweaag ―awüw.

3 Quiaj Teat Jesús tandeac acas poch andüy wüxnejiw, tapiüng:

4 ―¿Jondot aljane tiül icona ajiür acoic miow(100) sap, camüm ndrot ocueaj nop, nguineayapmaranga? Apmacueat tiül wajchiüc ajcüwa peicmiow gajpoquiy (99) quiaj, cas tamb mayamb aagandron ocueaj leaw axom. 5 Wüx apmaxomapmaxaing mapiib wüx onic, apac omeaats. 6 Ndoj,wüx apmapeay aniüng nej apmaxejneng leawxowüy ajneaj aweaag, at moncǘlan quiaj niüng acül

nej, apmasaj: “Ndrot xesap, nganüy lanaxom. Ichmapac imeajtsan, mapac omeajtsaats”, apmaj. 7

Naleaing sasaj icon atquiaj apac omeaatsaran xeyaytiül cielo wüx nop nerang ngo majneaj laleaawomeaats wüx Teat Dios matün ocueaj, ngo matnejpeic miow gajpoquiy (99) nipilan leaw ayajcüw ngomajiürüw nisoet, apiüngüw ngo metam majpajocueajiw ―aw Teat Jesús.

Andeac wüx tomiün leawa ndrot8 Condom tandeac alinoic, tapiüng:―Jondot nop najtaj ajiür gajpowüw tomiün, ndrot

ocueaj noic, ¿nguineay apmaranga? Apmachen ranmajimb tiül iüm leaw axom. 9 Wüx apmaxomapmaxejneng leaw xowüy ajneaj aweaag, atmoncǘlan quiaj niüng acül nej, apmasaj: “Ndrotnoic xetomiün, nganüy lanaxom. Ich mapacimeajtsan, mapac omeajtsaats”, apmaj. 10 Naleaingsasaj icon, atquiaj xeyay apac omeajtsüw miángelesTeat Dios wüx nop nerang ngo majneaj laleaawomeaats matün ocueaj Teat Dios mawün asoet nej―aw Teat Jesús.

Nop nacualaran nexiül, arang ngo majneaj11 Aton Teat Jesús tandeac alinoic, tapiüng:―Tajlüy nop naxey ajiür ijpüw micual nej. 12 Aaga

chingüy nacualaran tasaj miteat nej: “Teat, imbaagnómban, iich xic leaw apmeaach xic”, aj. Miteat nejquiaj tambaag, tüüch nejiw mianopnopoj. 13

Ngome xeyay nüt aaga chingüy quiaj taxaingmeáwan leawa tüünd. Tamb andüy alinoic iütninguiün miünquiaj. Quiaj tambich mandroochmeáwan leaw ajoy mamb wüx cuajantanej ngomajneaj. 14 Condom wüx laǘmb mandroochmeáwan leaw almajiür, tajlüy noic nadam lop tiülaaga cambaj quiaj; nej xeyay tind üet pero ngomajiür cuane apmayar. 15 Quiaj mbiüjlat wüxayamb arang najiüt. Tamb majaw nop naxey tiülaaga iüt quiaj; tüüch nej mamb tiül mirrünch nejmejiür sow. 16 Quiaj tind müet üet sow, cosnejinguind ngo müüch nej üet. 17 Quiaj leaadomeaats, tapiüng nejáyan quiaj: “¡Xeteat almajiürxeyay monrang najiüt, nenaw ocueajiw nejiwnüeteran; nganüy a xique teasandeow lop ningüy!18 Leaw sanarang, sanandilil alinomb sandüy niüngajlüy xeteat. Sanasaj: Teat, lanarang xeyay ngomajneaj leaw ngo mandiüm Teat Dios, at ique ngomendiüm. 19 Nde meyac xic tiül mepiüng micualxic. Ngwüy, iyac xic atnej nop nerang minajiüt,sanaj”, aw. 20 Condom quiaj taw quiaj, tandililandüy aniüng miteat nej.

’Alíücan ninguiün majaw nej miteat nej, xeyaytapac omeaats majaw nej. Acuiür tamb mangochnej mapeiquiec nej onic, majend nej omal. 21

Andüüb miün tasaj miteat nej: “Teat, lanarang xeyayngo majneaj leaw ngo mandiüm Teat Dios, ata iquengo mendiüm. Nganüy nde meyac xic tiül mepiüngmicual xic”, aj. 22 Quiaj miteat nej tasaj monrangminajiüt nej: “Iyamban leaw najneaj napixeran


16

ijchan masooig, aton noic iquial owixeran, at ijchanmasooig najneaj napajaran. 23 ¡Quiüran ijananmiün aaga naxip quicheech wacüx; imbiyanmatsambaats marangaats nangos nüt! 24 Cos aagaxecual cam landoj lanapiüng landeow, nganüylanaxom almapac. Tapiüngas landoj laámb, nganüylapeay”, aj nejiw. Quiaj tapots apac omeajtsüw ajlüynangos nüt.

25 ’Aaga alinop natang micual nej altiül corrülnganaw mapeay. Wüx nganaw matüch aniüng nej,tanguiay tenguial ajlüy nangos nüt, at monjiüng. 26

Quiaj tapaj nop nerang minajiüt miteat nej, tatünmanguiay cuane najlüy. 27 Quiaj tasaj nej: “Michiiglapeay, miteat tapiüng mandeow aaga quicheechwacüx naxip tiül, cos apac omeaats lapeay michiignapac najneájan”, aj nej aaga nerang najiüt. 28

Quiaj tajcüy aaga natang quiaj, ngo mandiümmajmel tinden. Quiaj taw miteat nej mawüywüy nejmajmel. 29 Ndoj nej quiaj tasaj miteat nej: “Xiquexeyay neat lanarang minajiüt, ngome áag narangadam ximeaats. Wül meaach xic masey nop nineteants nambiy natsamb anaag xeamigos. 30

Nganüy wüx apeay aaga micual quiaj, nejlamambich mandrooch wüx montaj meáwan leawateaach; pero ique lamembiy aaga naxip wacüxmengoch ombas”, aj nej. 31 Quiaj tasaj nej miteatnej: “Xecual, ique meáwan nüt ilningüy mequiiübxic. Meáwan leawa alnajiür, aag ayaj landoj ineay.32 Nganüy netam marangaats nangos nüt mapacomeajtsaats, cos aaga michiig cam landojlanapiüng landeow, nganüy lanaxom almapac.Tapiüngas landoj laámb, nganüy lapeay”, aj nejmiteat nej ―aw Teat Jesús.

Tandeac wüx nop minatang nerang najiüt

Condom Teat Jesús tasaj minipilan nejaton:

―Tajlüy nop naxey nejiür xeyay, ajiür nopminatang nerang minajiüt nej. Aaga nerang najiütquiaj tajmel asoet; tapiüngüw nejandroochndróochan ocueaj neneay najiüt. 2

Condom neneay najiüt tapaj masaj nej: “Lananguiaytenguial irang ngo majneaj. Nganüy apmeaach xicmeáwan leaw altiül iwix, cos ninguiaj ndoj süüch icnajiüt”, aj nej. 3 Condom aaga naxey quiaj tapiüngnejáyan quiaj: “Jow nganüy nguineay sanarang, cosneneay najiüt langome apmüüch xic najiüt. Xiquengondom ximbas satox iüt; at saxing nambsatüneay. 4 Lanajaw nguineay sanarang paraalndom najiür amigo niüng alndom namb wüxlasajwan tiül xenajiüt”, aw. 5 Condom quiaj tapajanopnopoj leawa nejüch neneay najiüt. Tatünmanguiay nop: “¿Nguitow ijüch neneay najiüta?”, aj.6 Quiaj tapiüng: “Coic miow (100) ngan aceite”, aw.Quiaj tasaj: “Cheter, jogüy minawiig, irang alinoic,iyac áagan ic miow gajpowüw (50)”, aj. 7 Condomtasaj alinop: “¿ Jow ique, nguitow ijüch?” aj. Quiajtasaj nej: “Coic miow (100) nepeax trigo”, aj nej.Quiaj tasaj: “Jogüy minawiig, irang alinoic, iyac

áagan peic miow (80)”, aj. 8 Condom quiaj aaganeneay najiüt talomb aaga naxey nerang ngomajneaj quiaj cos taxom omeaats mayambnguineay apmajlüy alinoic nüt. Nipilan tiül aaga nütcam xeyay axomüw omeajtsüw marangüwcuajantanej. Pero ajcüw monyamb Teat Dios ngomayacüw omeajtsüw wüx maxomüw xeyaycuajantanej ningüy wüx iüt.

9 ’Nganüy sasaj icon: Netam mexoman imeajtsanwüx nguineay apmerangan wüx cuajantanej leawijiüran wüx aliün mepacan ningüy wüx aaga ngomajneaj iüt cam, pero ngome atnej tarang aaganaxey quiaj. Pues netam mejiüran amigos leawapmambeolüw icon wüx laǘmb meáwan leawijiüran. Ndoj apmejlüyiün najneaj tiül cielo meáwannüt.

10 ’Cos leaw nerang najneaj wüx cuajantanej,masey wüx noic nine najiüt, atanquiaj apmarangwüx noic nadam najiüt aton. Leaw arang ngomajneaj wüx noic nine najiüt, wüx noic nadamnajiüt aton ngo majneaj apmarang. 11 Sitiül iconango merangan najneaj wüx leaw almejiüran ningüywüx iüt, ¿nguineay apmerangan najneaj wüx leawamás xeyay netam, aag ayaj wüx minajiüt Teat Dios?12 Sitiül ngo merangan najneaj wüx ocueaj alinop,¿jane apmeech icon mejiüran ineayiüna?

13 ’Nejinguind nerang najiüt ngondom marangminajiüt ijpüw monxey nóiquian, cos ndotapmandiüm marang leaw apiüng nop, ngomeapmarang leaw apiüng alinop. Tengwüy xeyaymandiüm mandüüb nop, quiaj ngome apmandüübwüx leaw apiüng alinop. Atquiaj ajlüy, nómbanngondom mendüüb Teat Dios sitiül meyac imeaatswüx xeyay tomiün aton ―aj nejiw Teat Jesús.

14 Ajcüwa fariseos wüx tanguiayiw aag ayaj,itsojayéjan Teat Jesús cos nejiw xowüyandiümdiümüw tomiün. 15 Quiaj tasaj nejiw TeatJesús:

―Icona ipiüngan najneaj irangan, pero irangánanmajaw icon nipilan. Nganüy Teat Dios lamajawnguineay imeajtsan. Cos meáwan leawa nipilanayajcüw más netam, Teat Dios ngo mind majaw aagayaj.

Aaga poch tüünd Moisés tan ajlüy16 ’Aaga poch tüünd Moisés, at leawa tandeacüw

mondeac andeac Teat Dios ajlüyiw leaw tapeayaaga Juan neech yow nipilan. Naw quiaj ajmelanderac wüx aaga najneajay cambaj ocueaj TeatDios. Nganüy meáwan nipilan tenguial mayambüwnguineay majmeliw tiül.

17 ’Ngo maél ndrom ombas a cielo ndrom ombasa iüt, ngo matnej aél majcueat noic nine letra tiülMipoch Teat Dios.

Teat Jesús apiüng wüx moncueateay(Mt. 19:1-12; Mr. 10:1-12)

18 ’Sitiül nop naxey macueat mintaj nej maquiiübalinop, aaga naxey quiaj ajiür xeyay nisoet. At jane


17

apmaquiiüb nop najcueat najtaj ajiür xeyay nisoet―aj nejiw Teat Jesús.

Andeac wüx Lázaro, at wüx nop nejiür xeyay19 Condom Teat Jesús tapiüng alinoic:―Tajlüy nop naxey ajiür xeyay tomiün, asooig

najneajay apix nej. Meáwan nüt ajlüy monet, ajlüyatnej nadam nangos nüt aniüng nej. 20 At atontajlüy nop naxey netüneay nenüt Lázaro. Xeyaynecoy axom nej, lamambich nej ombas. Nej mbójanamb mayacüch chetem mbeay minden a naxeynejiür quiaj. 21 Aaga netüneay quiaj malüy apiüngalndom mamilmil müet leawa najmiüc tiüt teoleajmimes a naxey nejiür quiaj. Pet ambüw malüpiwminecoy nej. 22 Noic nüt aaga pobre Lázarotandeow. Quiaj ángeles taquiüjpüw nej mambandüy niüng ajlüy teat Abraham. Condom aaganejiür quiaj, tandeow aton, ndoj tamiüraad. 23 Aaganaxey nejiür quiaj tapeay tiül Hades niüng ambüwmondeow, teamamongoch xeyay ngo majneaj.Condom quiaj taxaing omal majaw miünquiaj; quiajtajaw a Lázaro najneajay ajlüy almaquiiüb Teat XanAbraham. 24 Quiaj tendeac napac tapiüng: “¡TeatAbraham, ijiür xic lasta teat! Isaj a Lázaro maxec tiülyow micual owix nej, miün matequeech wüx xeniwmendeyndey, cos langondom, xeyay necoyteanamongoch tiül aaga biümb cam”, aw. 25 QuiajAbraham tasaj nej: “Xecual, ich leaam imeaatsnguineay tajneaj ijlüy wüx iüt, tejiür meáwan leawatendiüm; pero a Lázaro ngo majneaj tamongoch.Nganüy nej najneajay ajlüy ningüy, ique atüch icmemongoch aaga ngo majneaj quiaj. 26 At ajiürnoic niüng angochay najal andüy tiüt naw ningüyandüy quiaj, ngondom mamongaran andüy niüngijlüyiün; at imiün ninguiaj ngondom mamongaranandüy ningüy”, aj nej. 27 Quiaj tasaj nej a naxey:“Teat Abraham, satün icueaj teat, isaj a Lázaromamb aniüng xeteat. 28 Cos alnajiür acoquiawxechiig, sandiüm mamb masaj mayambüw TeatDios; quiaj nejiw ngome aliücüw ningüy alinoic nüttiül aaga biümb cam”, aj nej. 29 Condom tasaj nejteat Abraham: “Alquiaj almajiürüw aaga poch tüündteat Moisés, at leawa tarangüw mondeac andeacTeat Dios. Áag ich manguiayiw”, aj nej. 30 Quiajtapiüng a naxey: “Ngwüy Teat Abraham, ngomeapmanguiayiw. Pero sitiül aljane mamb niüngajlüyiw nejiw imiün tiül mondeow, quiaj nejiwapleaam omeajtsüw wüx Teat Dios”, aw. 31 TeatAbraham tasaj nej: “Sitiül ngo marangüw leawatapiüng teat Moisés, tengwüy ngo mayariw leawatandeacüw ajcüwa mondeac andeac Teat Dios,masey mamb nop imiün tiül mondeow ngomeapmayariw andeac”, aj nej ―aw Teat Jesús.

Nde meyacüchiün wüx ngo majneaj(Mt. 18:6-7, 21-22; Mr. 9:42)

Condom Teat Jesús tasaj minipilan nej:―Meáwan nüt apmajlüy leaw andiüm

mayac icon wüx merangan ngo majneaj.

Pero, ¡xeyay ngo majneaj apmamongoch leawapmayac wüx alinop marang ngo majneaj! 2

Najneaj maoelich teonic nej nop cow majlos tiülndec, wǘxan nganaw mayac wüx marang ngomajneaj nop leaw jayats mayar sandeac. 3 Netammejawan nguineay apmerangan tiül icona.

’Sitiül aljane apmarang ngo majneaj wüx imbas,ipaj ocueaj. Sitiül nej leaad omeaats wüx aaga ngomajneaj tarang quiaj, matün perdon, pues iwünwüx imeaats leawa tarang. 4 Jondot nopapmandeac wüx imbas ngo majneaj ayaíw andeactiül noic nüt, ndoj tatün icueaj ayaíw atün mewünwüx imeaats aaga ngo majneaj lamandeac wüximbas, ique netam mewün wüx imeaats nguitówanquiaj ―aj nejiw Teat Jesús.

Netam mayacüch omeaatsaran wüx Teat Dios5 Condom miapóstoles nej Teat Jesús tasajüw nej:―Teat, imbeol xicon naleaing nayacan ximeajtsan

más wüx Teat Dios ―ajüw nej.6 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Sitiül icona iyacan imeajtsan wüx Teat Dios

masey iyajcan nepateayiün alndom merangan,atnej apateay osaab mostaza, apndom mesajanaaga xiül sicómoro quiaj: “Lojquiür, quiür piürar tiülndec”, merajan, atquiaj apmajlüy ―aj nejiw.

Nguineay netam marang nop nerang najiüt7 Aton tasaj nejiw Teat Jesús:―Jane nop tiül icona ajiür minerang najiüt nej

nechiüt iüt, tengwüy nejiür wacüx, wüx apmapeayarang najiüt aaga nerang najiüt quiaj, apmasaj:“Imong, cheter, iret”, maj. 8 Sapiüng ngwüy, ingowasaj aag ayaj apmasaj: “Irang süet, iyac mes. Leawndoj süet sanganeow ndoj teret a ique”, apmaj. 9

Ngwüy ¿netam masaja: “Dios mangüy ic”, apmaj,ajcan arang leaw netam maranga? ¡Ngwüy! 10

Atquiaj wüx icona aton, wüx lamerangan leawa TeatDios lamapiüng merangan, netam meyajcan ngomealngün xeyay najneaj terangan, cos terangan áaganleaw atüch icon merangan ―aj nejiw Teat Jesús.

Gajpowüw monxey axom nejiw napatmonandeow nasoic lepra

11 Teat Jesús tanaámb amb andüy Jerusalén,tamong niüng angochay iüt ocueaj Samariamaquiiüb Galilea. 12 Wüx tapeay tiül noic ninecambaj, quiaj tambüw mangochiw nej gajpowüwmonxey axom nejiw napat monandeow nenüt lepra.Miünquiájan lombojow ngo matüchiw nej. 13

Tepajüw napac, tapiüngüw:―¡Teat Jesús, Teat Naxey! ¡Ijiür xicon lasta!

―awüw.14 Wüx Teat Jesús tajaw nejiw, quiaj tasaj:―Quiüran, ijchan majaw icon miteaats ocueajiiüts

―aj nejiw.Quiaj tambüw, condom wǘxan tenguial ajüyiw,

quiaj tayajcüw lajneajiw, nómban ndroj a necoy. 15

Condom nop nejiw wüx tajaw lajneaj, andilílan tiüt


18

tamb, apac omeaats, teamandeac wüx leawalamarang Teat Dios. 16 Taquieel micos nej mejquiettiüt niüng ajlüy Teat Jesús masaj Dios mangüy nej.Aaga naxey quiaj naw Samaria. 17 Condom TeatJesús tapiüng:

―Neol, sayaag gajpowüw lajneaj iün andeowüw.¿Jow al ojquiyej, wüliwe? 18 ¿Neol ngo majlüy alinoptiül nejiw miün müüch gracias Teat Diosa; neoláagan a napeay miün naxey cama? ―aw Teat Jesús.

19 Condom quiaj tasaj aaga naxey:―Witiür quiür, nganüy lerneaj cos teyar sandeac

―aj nej Teat Jesús.

Nguineay apmajlüy minipilan Teat Dios(Mt. 24:23-28, 36-41)

20 Condom fariseos tatüniw manguiayiw TeatJesús, tasajüw:

―¿Ngow ipiüng apmajlüy ningüy micambaj TeatDios, aaga nüt wüx nejay Teat Dios apmajlüy wüxminipilan neje? ―ajüw nej.

Quiaj tasaj nejiw:―Wüx Teat Dios apmayac ningüy micambaj nej,

aag ayaj ngondom maxoram majaraw. 21

Ngondom mapiürang wüx: “Jogüy”, tengwüymapiürang: “Joíün”, cos micambaj Teat Dios lajlüytiül icona ―aj nejiw Teat Jesús.

22 Condom tasaj minipilan nej:―Aliüc miün nüt apmendiüman mejawan masey

noic nüt tiül aaga nüt wüx Teat Naxey lajlüy wüxmicambaj nej; pero ngome apmejawan. 23

Apmawaijchaw icon mapiüngüw: “Jogüy a TeatNaxey”, tengwüy: “Joíün.” Icona nde meambanmendüjpiün. 24 Alinoic nüt wüx Teat Naxey aliücapmajüic, cos apmajlüy atnej noic najlip wüxajlipiich ngondom mexotüy, nómban arrajnguiajantanej. 25 Pero naleaing ombas netammamongoch xeyay ngo majneaj, majcüy majaw nejnipilan najlüy nganüy cam. 26 Aaga nüt wüx aliücTeat Naxey apmajlüy atnej tajlüy tanomb wüxalmapac Noé. 27 Nipilan ngo meteotsüw wüx; netiwnanganeowüw, angoch owixaw atnej ajlüyaymarangüw. Wüx tatüch aaga nüt wüx Noé tajmeltiül nadam müx; quiaj tajngot a yow, tandrooch nejombasüw meáwan. 28 Aton atnej tajlüy tanombwüx almapac a Lot, nipilan aton ngo meteotsüwwüx; cos netiw, nanganeowüw, nengalayej,nenüübayej, nepiürüw, arangüw ombiümüw. 29

Wüx taw quiaj a Lot tiül cambaj Sodoma tajmiücbiümb, at azufre imiün tiül cielo atnej ajoet. Quiajtandrooch ombas meáwan leaw almajlüy tiül aagacambaj quiaj. 30 Atnej wüx aaga nüt quiaj ngometeateotsaran wüx nicuajind, atquiaj apmajlüy wüx anüt aliüc Teat Naxey.

31 ’Wüx aaga nüt quiaj sitiül aljane ngo majlüyaniüng nej, nde majmel mawün leaw almajiür tiüliüm. Sitiül aljane altiül corrül, nde mandilil andüyaniüng nej. 32 Ich leaam imeajtsan nguineay tarangmintaj a Lot. 33 Sitiül aljane ngo mayar sandeac cosimbol mambiyaw nej nipilan, wüx apmandeow

apmamongoch xeyay ngo majneaj, ngomeapmamb tiül cielo. Nganüy sitiül aljane ngomapiüng wüx masey mandeow cos ayar sandeac,nej alinoic nüt apmajlüy xeyay najneaj tiül cielo.

34 ’Aton sasaj icon, wüx aaga ongwiiüts quiajijpüw almameayiw wüx noic mats, nopapxaijnguiam, alinop apmajcueátan. 35 Átanapmajlüy ijpüw montaj teanchiülüw nóiquian, nopapxaijnguiam, alinop apmajcueátan. 36 Ijpüwmonxey tearangüw najiüt tiül corrül, nopapxaijnguiam, alinop apmajcueátan ―aj nejiw TeatJesús.

37 Wüx tanguiayiw aag ayaj minipilan nej, quiajtasajüw nej:

―Teat ¿nguiane apmajlüy aag ayaja? ―ajüw nej.Quiaj tasaj nejiw:―Niüng ajlüy nop nandeow, quiaj apsonongom a

potwit ―aj nejiw Teat Jesús.

Nop lemben omal najtaj y nop juez

Condom Teat Jesús tasaj nejiw alacas pochngome aleaing miün, cos tandiüm müüchleaam omeajtsüw nguineay netam

mandeacüw maquiüjpüw Teat Dios, matajcüw orarmeáwan nüt nde paxiüm. 2 Quiaj tapiüng:

―Tajlüy noic cambaj, ajlüy quiaj nop nejaw wüxasoeteran, ngo majiür lasta nipilan, at ngo mimbolmandüy Teat Dios. 3 Tiül aaga cambaj quiaj alquiajnop najtaj lemben omal, lambójan amb quiaj masajaaga naxey mandondoch noic moncüy. 4 Pero aaganaxey quiaj ngo mandiüm. Ndójwüx tapiüngnejáyan quiaj: “Masey ngo najiür lasta nipilan, atonngo nimbol nandüy Teat Dios; 5 nganüy sanarangleaw netam wüx mimoncüy aaga lemben omalnajtaj quiaj, wǘxan nganaw müüch xic najcüy cosoleajleájan ningüy”, ―aw.

6 Quiaj tapiüng Teat Jesús:―Inguiayiün nguineay tapiüng aaga ngo majneaj

nejaw wüx asoeteran quiaj. 7 ¿Jow icona cuaneipiüngana? ¿Jow Teat Dios ngondom mambeol leawmonyamb neje, montün nej ocueaj nüt ongwiiütsa?¿Ngwüy ipiüngana nequiy mambeol nejiwe? 8

Xique sasaj icon, nej ngome apmequiy mambeolnejiw. Jow wüx aliüc Teat Naxey, ¿quia apmaxomwüx iüt nipilan leaw aliün mayacüw omeajtsüw wüxneje? ―aw Teat Jesús.

Jesús tandeac wüx nop fariseo, at wüx nopnesap tomiün

9 Condom tandeac alinoic poch Teat Jesúsmanguiayiw leaw apiüngüw nejiw xeyay najneajarangüw, ngo matnejiw jangantanej nipilan.Tapiüng:

10 ―Tajlüy ijpüw monxey, nop fariseo, alinopnesap mitomiün cambaj. Tambüw tiül nadamnangaj iüm metajcüw orar. 11 Aaga fariseo wüxtataag orar, lombójan, atcüy tapiüng: “Süüch icgracias Teat Dios, cos xique ngo mat xicjangantanej nipilan leaw moneed, monrang ngo


majneaj, monjiür pálwüx montaj; aton ngo mat xicaaga nesap mitomiün cambaj quiaj. 12 Xiquesaíünd ijmbüw tiül noic seman; aton sayac xechechaaga diezmo naw tiül meáwan leawa saxom”, aw.13 Nganüy aaga nesap mitomiün cambajmiünquiájan lembej, ngo mandiüm maxaing omalmajaw cawüx, atoltol mal miíünd nej, tapiüng:“¡Teat Dios, xique nerangas ngo majneaj, ijiür xiclasta Teat!” aw. 14 Xique sasaj icon aaga naxeynesap mitomiün cambaj quiaj, apmajtsor najneajayomeaats cos Teat Dios tanguiay nej andeac. Nganüyaaga fariseo ngwüy. Atquiaj ajlüy cos janenelombojchay, nicuajind nej, apmamongochmonxing. Nganüy jane ayaag nicuajind nej, TeatDios apmapiüng, najneajay arang ―aw Teat Jesús.

Taquiüraab mamb namix nine majawüw TeatJesús

(Mt. 19:13-15; Mr. 10:13-16)

15 Condom taquiüraab niüng ajlüy Teat Jesústegüy namix nine matepeayiw nej majend nejomalüw. Minipilan nej wüx tajawüw aag ayaj, tapotsmaliquiaw monquiiüb namix nine. 16 Quiaj TeatJesús tapaj minipilan nej masaj:

―Ijchan miünüw a namix nine niüng sajlüy, ndemepalan. Jangantanej apmajmel tiül micambaj TeatDios netam majlüy atnej ajcüwa namix nine cam. 17

Naleaing sasaj icon jane andiüm majmel tiülmicambaj Teat Dios, sitiül ngo mandiüm marangatnej nop nine, nómban ngondom majlüy tiül ―ajnejiw Teat Jesús.

Nop nejiür xeyay tomiün tandeac aweaag TeatJesús

(Mt. 19:16-30; Mr. 10:17-31)

18 Nop nenajiüt tiül judíos tatün manguiay TeatJesús, tasaj:

―Teat, sajaw ique najneaj irang. Nganüy isaj xicTeat, ¿cuane netam narang, nguineay alndomnapac meáwan nüt tiül cielo? ―aj.

19 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―¿Neol tepiüng xique nerangas najneaja?

Nejinguind nipilan ngo marang najneaj; áagan TeatDios arang najneaj. 20 Ique lamenguiay leawandiüm Teat Dios, cos apiüng: “Nde mejiür minajtaj;nde membiy nipilan; nde merneed; nde merwaiich;iyar andeac miteat, mimüm” ―aj nej Teat Jesús.

21 Quiaj tasaj nej aaga naxey quiaj:―Teat, meáwan aag ayaj sayac wüx ximeaats nde

sajngot miün ―aj nej.22 Wüx tanguiay aag ayaj Teat Jesús, quiaj tasaj:―Alíünan alinoic nganaw merang. Quiür inüüb

leaw almejiür, condom imbaag ombeat meaachleawa nipilan ngo majiür, quiaj apmejiür tiül cieloxeyay nembeatmbeat, ndoj tewiün mendüüb xic―aj.

23 Aaga naxey wüx tanguiay aag ayaj ngo majneajmayaag, tamix omeaats, ngo mandiüm mandroochombas leaw ajiür, cos nop nej nejiür xeyay. 24 Wüx

Teat Jesús tajaw amix omeaats aaga naxey, quiajtapiüng:

―¡Xowüy laél majmeliw tiül micambaj Teat Diosajcüwa monjiür xeyay! 25 Más ngo maél nopcamello mamong amb tiül owil nots ndiüc, ngomatnej aél ocueajiw a nipilan monjiür majmeliw tiülmicambaj Teat Dios ―aw.

26 Meáwan leawa tanguiayiw aag ayaj tapiüngüw:―Sitiül atquiaj ajlüy, ¿jane alndom maw wüx asoet

neje? ―awüw.27 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Leaw nipilan nómban ngondom marang, Teat

Dios alndom marang ―aj nejiw.28 Condom tasaj nej teat Pedro:―Teat, xicona tacueatasan meáwan leaw

tajiürasan para nandüjpiün ic ―aj nej.29 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing sasaj icon, ngo majlüy nejinguind

macueat aniüng nej, miteat nej, mimüm nej, micojnej, michiig nej, mintaj nej, micual nej, para majlüytiül micambaj Teat Dios, 30 leaw ngome apmüündmajiür alinomb meáwan leawa tacueat ningüy wüxaaga iüt cam, at alinoic nüt apmüünd mapacmeáwan nüt tiül cielo ―aj nej.

Tandüy wüx mapiüng apmambiyaran(Mt. 20:17-19; Mr. 10:32-34)

31 Condom Teat Jesús tawün ninguiün quiriwajcüwa gajpiüp minipilan nej, tasaj:

―Nganüy tabaats matüchiiüts Jerusalén. Quiajapmajlüy atnej lamapiüngüw mondeac andeac TeatDios nguineay apmarangüch wüx ombas a TeatNaxey. 32 Cos apmayacüch teowixaw napeay miünnipilan; apmitsojow nej mandeacüw ngo majneajwüx ombas; apmateontsüw wüx ombas nej ontsombeayiw nejiw. 33 Apmatoliw, condomapmambiyaw nej nómban. Ndoj, wüx er nütapmapac alinomb ―aj nejiw Teat Jesús.

34 Pero nejiw ngo maxomüw omeajtsüw wüx aagayaj, ngo majawüw cuane wüx amb apiüng; cosngo müjndiw majawüw.

Teat Jesús tüüch majneaj nop somb tiül Jericó(Mt. 20:29-34; Mr. 10:46-52)

35 Teat Jesús wüx laliüc mapeay tiül cambaj Jericó,alquiaj nop naxey nesomb alchetem mbeay tiiüdteatüneay. 36 Aaga naxey quiaj wüx tanguiay xeyaynipilan teamong, quiaj tatün manguiay cuanenajlüy. 37 Quiaj tasoic Teat Jesús naw Nazaretnamong amb quiaj. 38 Condom tepaj napac:

―¡Teat Jesús, micual David, ijiür xic lasta! ―aw.39 Quiaj taliquiaw nej leaw monmong ombas,

macueat apaj. Pero nej tayac wüx alquiriw apaj,tapiüng:

―¡Micual David, ijiür xic lasta! ―aw.40 Quiaj Teat Jesús lembet, tapiüng mamb

majanüch aaga naxey quiaj. Wüx tapeay niüng ajlüynej, tatün manguiay, tasaj:

41 ―¿Cuane ipiüng, teat? ―aj.


19

Quiaj tasaj nej aaga naxey:―Teat, sandiüm meaach majneaj xiniiüg, sandiüm

naxom najaw ―aj nej.42 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Nganüy apmexom mejaw; lerneaj cos teyac

imeaats wüx xique ―aj nej.43 Andǘüban rat oniiüg, condom tandüüb mamb

Teat Jesús, tüüch gracias Teat Dios. At meáwannipilan wüx tajawüw aag ayaj tandeacüw najneajwüx Teat Dios aton.

Zaqueo tandiüm majaw Teat Jesús

Condom Teat Jesús tapeay Jericó, tamongamb tiül cambaj. 2 Alquiaj nop naxeynejiür xeyay tomiün, nenüt Zaqueo,

minatang ocueajiw monsap mitomiün cambaj. 3

Aaga Zaqueo quiaj andiüm matüch niüng ajlüy TeatJesús majaw. Pero ngondom cos tequech oleaj, atoncos xeyay nipilan alquiaj. 4 Leawa tarang, tecuiürtamong ombas, tajtep noic owil xiül nenüt sicómoropara maxom majaw, cos Teat Jesús netam mamongamb quiaj. 5 Wüx tatüch quiaj Teat Jesús, taxaingomal majaw cawüx. Tajaw a Zaqueo, quiaj tasaj:

―¡Zaqueo! ¡Ernguialeateay, iriow tiüt! Cos nganüynetam naxood iniüng ―aj.

6 Almanguiay aag ayaj a Zaqueo, ajchícan tiüttamb mangoch Teat Jesús, apac omeaats. 7

Meáwan nipilan wüx tajawüw aag ayaj tapotsandeacndeacüw wüx. Tapiüngüw Teat Jesús laámbmaxood aniüng nop nerang xeyay ngo majneaj. 8

Pero Zaqueo witiüt lembem masaj Teat Jesús:―Nganüy Teat, leaw alnajiür sanawün pinawan

nüüch leawa ngo majiür; at sitiül aljane aleaiclanayar ocueaj wüx sawaiich, nganüy sanandililnüüch alapiquiw atow nej sayar ―aj.

9 Quiaj tapiüng Teat Jesús:―Wüx aag ayaj ajüiquich nej laáw wüx asoet, cos

aaga naxey cam aton nop micual mixejchiiütsAbraham. 10 Teat Naxey iün mayamb meáwannipilan mawün wüx asoetiw leawa landrojow tiülarangüw ngo majneaj ―aw Teat Jesús.

Gajpowüw monrang najiüt tüjndiw tomiün(Mt. 25:14-30)

11 Wüx laliüc mapeayiw Jerusalén, quiaj Teat Jesústandeac alinoic poch masaj ajcüwa nipilan quiajmüüch nejiw majawüw ngome laliüc matüch aaganüt wüx Teat Dios apmajlüy wüx micambaj nej. 12

Condom tasaj nejiw:―Tajlüy nop naxey netamtam ajlüy nipilan, tamb

tiül noic cambaj miünquiaj mayar minajiüt nejmarang natang nenajiüt, cas tandilil. 13 Wǘxannganaw mamb, tapaj gajpowüw monrang minajiütnej. Tüüch anopnopoj noic tomiün xeyay nembeat,ndoj tasaj nejiw: “Iyamban nguineay alndommexoman wüx alquiriw aaga tomiün cam, ndojapmeajchiün xic leaw sapeay”, aj nejiw. 14 Ajcüwanipilan micual miíüt nej ngo mandiümüw, ajcüyiwmajawüw nej. Áag tüjchiw mamb noic ajlüy nipilan

mapiüngüw ngo mandiümüw aaga naxey quiajmarang natang nenajiüt tiül nejiw. 15 Masey atquiajtarangüw, aaga naxey tayar minajiüt nej. Ndojtandilil andüy tiül miíüt nej. Wüx lapeay, quiaj tapajmonrang minajiüt nej leawa tüüch tomiün, majawnguitow lamaxomüw wüx anopnopoj. 16 Aagaombas mapeay tasaj nej: “Teat, jogüy mitomiün,lanaxom wüx algajpowüw”, aj nej. 17 Quiaj tasaj nejaaga natang nenajiüt: “Najneajay terang cos terangleaw sapiüng; masey napateay süüch ic, iqueteyamb nguineay mexom wüx alquiriw. Nganüysanüüch ic mejlüy wüx gajpowüw cambaj”, aj nej.18 Condom wüx tapeay alinop tasaj nej: “Teat, jogüymitomiün, lanaxom wüx alacoquiaw”, aj nej. 19 Attasaj nej aaga natang nenajiüt: “Nganüy sanüüch icmejlüy wüx acoquiaw cambaj”, aj nej. 20 Quiajtapeay alinop masaj nej: “Jogüy mitomiün, teat.Tayacas tiül noic nine püy. 21 Cos ximbol nandüy icteat, sayaag xowüy apmejcüy. Cos sajaw ique ixaingomeaats corrül masey ngome ique ipiür, at ique iwitmasey ngome ique itendeay”, aj nej. 22 Quiaj tasajnej aaga natang nenajiüt: “Ngo majneaj irang, aagapoch leaw indeac quiaj ayac isoet. Sitiül lamejawxique napatas, sawit leaw ngo nayac, at sitiül ipiüngsaxaing masey ngome xique sapiür; 23 ¿neol ngomeyac tiül banco xetomiün? Quiaj wüx sanapeaynayar, lamaxom wüx alquiriw”, aj nej. 24 Condomtasaj leaw aliw quiaj: “Inojtiün ocueaj a tomiün;ijchan aaga nejiür gajpowüw”, aj nejiw. 25 Quiajtasajüw nej: “¡Teat, aag ayaj lamajiür gajpowüw!”,ajüw nej. 26 Quiaj tasaj nejiw aaga natang nenajiütquiaj: “Naleaing sasaj icon, leawa tayamb nguineaymayac wüx alquiriw, apmüünd xeyay; nganüy janengo mayamb nguineay maxom wüx alquiriw,apmajnot ocueaj aaga leawa tüünd”, aj nejiw. 27 Attapiüng: “Iquiüjpan miün ningüy niüng sajlüy;imbiyan ajcüwa moncüy majaw xic leaw ngomandiümüw narang minatangüw nejiw”, aw anatang nenajiüt ―aj nejiw Teat Jesús.

Teat Jesús tajmel tiül Jerusalén(Mt. 21:1-11; Mr. 11:1-11; Jn. 12:12-19)

28 Ndoj mapiüng aag ayaj, Teat Jesús tanaámbtamb andüy Jerusalén. 29 Wüx laliüc matüchiw malcambaj Betfagé, at Betania, niüng ajlüy aaga tiücnasoic mitiüc Olivos, quiaj tüüch mamb ijpüwminipilan nej. 30 Tasaj:

―Quiüran tiül aaga cambaj quiün. Wüxapmepeayiün quiaj, apmexoman nop quicheechbur netsaag quiaj, nganaw müünd memas.Ichejtiün iquiüjpan miün. 31 Sitiül aljane matünmanguiay icon neol techejtiün, isajan: “Cos TeatNaxey neech xicon niünan najanan apmetam nej”,irajan ―aj nejiw Teat Jesús.

32 Condom ajcüwa minipilan nej tambüw,taxomüw a bur atnej lamasaj nejiw Teat Jesús. 33

Naleaing wüx teamachejtiw, quiaj tasaj nejiwmoneay nej:

―¿Neol techejtiün a bur quiaja? ―ajüw nejiw.


20

34 Quiaj tasajüw:―Cos Teat Naxey nesaj xicon niünan najanan,

apmetam nej ―ajüw.35 Quiaj taquiüjpüw mamb a bur andüy niüng

ajlüy Teat Jesús. Condom tayacüw wüx opech a burapixaw nejiw, cas tatepichaw wüx Teat Jesús. 36

Quiaj nipilan tapots mapojchiw tiüt tiül tiiüd apixawnejiw niüng apmamong Teat Jesús. 37 Wüx laliücmatüchiw niüng amiücüch tiüt mitiüc Olivos, quiajmeáwan nipilan leaw almandüjpiw nej, ajcüwamonyar nej aquiaach, tepajüw apac omeajtsüw,tandeacüw najneaj wüx Teat Dios cos tajawüwmeáwan najneaj leawa tarang Teat Jesús. 38

Tapiüngüw:―¡Apac omeajtsaats cos lapeay nop leaw iün wüx

minüt Teat Dios! ¡Nej natang nenajiüt! ¡Najneajayajlüy tiül cielo; najneajay ajlüy Teat Dios! ―awüw.

39 Altiül nipilan acas fariseos, tasajüw Teat Jesús:―Teat, iliquiaw mapalüw ombeayiw ajcüwa

minipilan quiaj ―ajüw nej.40 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―Xique sasaj icon sitiül ajcüwa nipilan cam

ndijchiümoj, piedra apmangochiw apmendeacüw―aj nejiw.

41 Wüx laliüc matüchiw cambaj Jerusalén, TeatJesús taxom majaw a cambaj, quiaj tamix omeaats,tajiünts majaw. 42 Tapiüng:

―¡Malüy ram iniüjcan mejawan nganüy nüt cam,ajlüy leaw alndom müüch icon mejiüran monajneaj!Nganüy naél mejawan, nexotüy, ngondommejawan. 43 Aliüc miün nüt apmajlüy xeyay ngomajneaj apmatüch icon. Cos ajcüwa ijcüyiünmequiüjpan apmayeyiw icon tiüt; apmapalüw iconmayacüw icon pinawan. 44 Apndajrriüm tiütmeáwan imbiüman, ngome apmacül noic piedramesapüy maquiiüb alinoic. At icona nóiquianmequiüjpan micualan apmümb ndrom imbasan,cos ngome teyariün wüx Teat Dios tiün mawün iconwüx ―aw Teat Jesús.

Tawün tiül nadam nangaj iüm leaw ngo metammajlüy quiaj

(Mt. 21:12-17; Mr. 11:15-19; Jn. 2:13-22)

45 Condom Teat Jesús tajmel tiül nadam nangajiüm, quiaj tapots mawün meáwan monüjpeay,mongalüy leaw aliw tiül. 46 Tasaj nejiw:

―¿Neol ngo leaam imeajtsana nguineay apiüngtiül Mipoch Teat Diosa? Cos apiüng: “Saniüng ajlüyniüng alndom matajcüch orar”; pero iconalamerangan aaga nadam nangaj iüm cam atnejniüng axotüy moneed ―aj nejiw Teat Jesús.

47 Teat Jesús nütnǘtan aquiaach nipilan tiülnadam nangaj iüm. Ajcüwa montangtang miteaats,at mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés, atmonajiüt ocueaj nipilan judío, tapots mayambüwnguineay alndom mambiyaw nej. 48 Naleaing ngomaxomüw cuane wüx masapüw nej, cos meáwannipilan xeyay andiümüw manguiayiw andeac nej.

Tasajüw Teat Jesús nguiane ayar najiüt(Mt. 21:23-27; Mr. 11:27-33)

Noic nüt Teat Jesús teaquiaach nipilan tiülaaga nadam nangaj iüm tiül Jerusalén,teamapiüng nguineay alndom mawaran

wüx nisoet. Quiaj tapeayiw niüng ajlüy nejmontangtang miteaats, mondüy wüx aaga pochtüünd Moisés, at natangtang monajiüt tiül judíos. 2

Quiaj tasajüw nej:―Isaj xicon nguiane teyar minajiüt merang aag

ayaj. ¿ Jane neech ic? ―ajüw nej.3 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Ata xique aton sanatün nanguiay icon noic

poch. Isajan xic: 4 Jow aaga Juan, wüx tüüch yownipilan, ¿jane ipiüngan nesaj nej marang aag ayaja?¿Diosa, ngwüy nipilana? ―aj nejiw.

5 Quiaj tendeacndeacüw nejeyéjan quiaj,tapiüngüw:

―¿Cuane apmapiüngaatsa? Cos sitiülapmapiüngaats Teat Dios neech nej miün, quiajapmasaj icoots: “¿Neol ngo meyariün andeac neje?”apmaw. 6 Sitiül apmapiüngaats nipilan,apmambiyaw icoots cambaj, apmaloxiw icoots, cosmeáwan nipilan apiüngüw aaga Juan nop nendeacandeac Teat Dios nej ―awüw.

7 Tapiüngüw ngo majawüw jane neech nej miün aJuan. 8 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―Ata xique aton ngo nasaj icon jane neech xicniün narang aaga teanarang cam ―aj nejiw.

Ngo majneaj monrang najiüt(Mt. 21:33-44; Mr. 12:1-11)

9 Condom quiaj Teat Jesús tapots masaj nipilanacas poch andüy wüx napiürüch, tapiüng:

―Tajlüy nop naxey tapiür xeyay owil uva tiülmicorrül nej, condom nej taw quiaj tamb xeyay nüt.Tayac teowix nipilan a corrül quiaj. 10 Wüx tatüch anüt mapeederan a uva, quiaj aaga neneay corrültüüch mamb nop nerang minajiüt nej mamb majawmonrang najiüt mayar leaw aneay nej neneay iüt.Pero tatoliw nej, ndoj tüjchiw mandilil owíxan, ngomüjchiw nicuajind. 11 Condom aaga neneay iüttandüy wüx müüch mamb alinop nerang minajiütnej. Átan wüx tapeay quiaj angochiw miün nej,tapots matoliw. Condom tandilil aton owíxan, ngomüjchiw nicuajind. 12 Aaga neneay corrül tandüywüx müüch mamb alinop nerang minajiüt nej. Átanwüx tapeay quiaj, angochíwan mawüjchiw nej,landüy wüx apmambiyaw. Tawüniw maloxiwninguiün.

13 ’Ndójwüx quiaj tapiüng aaga naxey neneaycorrül: “Jow nganüy, ¿nguineay sanaranga? Sanüüchmamb xecual, aag xowüy sajiür lasta. Sapiüng wüxapmajawüw nej apmarangüw leawa nej apiüng”,aw. 14 Pero ajcüwa monrang najiüt tiül corrül wüxtajawüw micual neneay iüt, quiaj tapiüngüwnejíwan quiaj: “Nej aag ayaj apmaneay aaga corrülcam. Tabaats mambiyaats, ndoj icoots


apmaneayiiüts a iüt cam”, awüw. 15 Quiaj tasapüw,tawüniw tiül corrül, tambiyaw. ¿Cuane ipiünganapmarang a neneay iüt wüx ombasüw ajcüwamonrang najiüt quiaja? 16 Pues apmamb mambiynejiw, condom apmayamb alinoic ajlüy monrangnajiüt mayac teowixaw aaga corrül quiaj ―aj nejiwTeat Jesús.

Ajcüwa nipilan wüx tanguiayiw aag ayaj,tapiüngüw:

―¡Malüy Dios ngo marang atquiaj! ―awüw.17 Teat Jesús tajaw teombasüw nejiw, quiaj

tapiüng:―¿Neol, cuane wüx amb apiüng tiül Mipoch Teat

Dios? niüng apiüng:Aaga piedra leawa taloxiw ninguiün monrang iüm,nganüy laíün marang xeyay netam piedra tiül

oxing iüm.18 Jane apmajmiüc wüx aaga piedra quiaj, apmapolnej; pero sitiül aaga piedra quiaj apmajmiüc wüxombas aljane, nómban apmacuiaach tiüt ―aw TeatJesús.

¿Netam majwan tomiün andüy tiül Roma?(Mt. 21:45-46; 22:15-22; Mr. 12:12-17)

19 Ajcüwa montangtang miteaats at mondüy wüxaaga poch tüünd Moisés quiájan tandiümüwmasapüw nej, cos tayajcüw aaga andeac quiajandüy wüx ombasüw nejiw amb apiüng. Perotimboloj mandüyiw nipilan, áag taton ngomarangüw nicuajind. 20 Ndoj tüjchiw mamb acasmonxey mandacüwiw. Ajcüw ayaj ajüic atnej najneajarangüw, pero ambüw mayambüw nguineayalndom mandacüwiw, masapüw wüx, mayambüwleaw andeac Teat Jesús, mayacüw nej teowix natangnenajiüt. 21 Quiaj tiünüw masajüw nej:

―Teat, sajawan ique indeac iquiaach leawnaleaing, ngo mewaiich. At aton ique ngo mepiüngwüx jane tiül nipilan netam, jane ngo metam. Iqueiquiaach Mipoch Teat Dios atnej netam. 22 Nganüyisaj xicon ¿naleaing netam majwan tomiün müündaaga César, ngwüy ngo metama? ―ajüw nej.

23 Teat Jesús tajaw neol tatüniw nej manguiayiwaag ayaj, quiaj tasaj nejiw:

―¿Neol tendiüman meyacan xic wüx naéle? 24 Ichmiün noic tomiün majawaats. ¿ Jane mitey alwüxe,aton jane minüt alwüx a tomiün cama? ―aj nejiw.

Quiaj tasajüw nej:―César ―ajüw.25 Quiaj tasaj nejiw:―Ijchan a César leaw aneay nej, aton ijchan Teat

Dios leaw aneay Teat Dios ―aj nejiw Teat Jesús.26 Ngo maxomüw alngün poch leaw alndom

masapüw wüx, áag leawa tandeac niüngteamanguiayiw nipilan. Leawa tarang, nejiwmbayatoj manguiayiw leaw asaj nejiw,ndijchiütójan.

Wüx apmapacaran tiül mondeow(Mt. 22:23-33; Mr. 12:18-27)

27 Condom acas saduceos tambüw majawüw TeatJesús. Ajcüwa saduceos quiaj apiüngüw mondeowlangome apmapacüw alinomb. 28 Tasajüw TeatJesús:

―Teat, Moisés tarang tiül minawiig nej, tapiüng:Sitiül nop naxey mandeow, macül mintaj nejlemben omal, ngome tajiürüw micualüw nejiw,quiaj michiig nej netam mengoch owix aweaagaaga lemben omal quiaj, majiürüw micualüwmajüic atnej micoj nej tajiür micual nej. 29 Tajlüyayaíw monxey nop necual nejiw. Aaga natangnacualaran tengoch owix, ndoj tandeow wüxnganaw majiürüw micualüw nejiw. 30 Condomquiaj michiig nej tengoch owix aweaag aaga najtajlemben omal quiaj. Átan tandeow aaga naxey,nganaw majiürüw micualüw nejiw. 31 Atanquiajtarang amb arojpüw. Ajcüw ayaíw monxey quiaj,tengoch owix maquiiüb aaga najtaj, pero ngometajiürüw micualüw nejiw. 32 Ndójwüx nejay aaganajtaj tandeow. 33 ¿Jow alinoic nüt wüxapmapacaran tiül mondeow, ngün tiül ajcüwamonxey apmaquiüjpüw aaga najtaja? Cos miayaíwtengoch owixaw maquiüjpüw ―ajüw nej.

34 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Nipilan tiül aaga nüt cam angoch owixaw. 35

Pero jane apmapac tiül mondeow mamb tiül cielo,ngome apmajlüy atquiaj, ngome apmajlüy angochowixeran. 36 Langondom mandeowüw alinomb,apmajlüyiw at nejiw ángeles, apmajlüyiw micualnejiw Teat Dios aton, cos nej lamapacüüch nejiw tiülmondeow. 37 Nganüy wüx aaga apacaran tiülmondeow quiaj, nejay teat Moisés taquiaach wüxtiül minawiig nej niüng tapiüng tajaw noic owil ninexiül leaw teandaab. Tiül aaga nawiig quiaj apiüng:Teat Dios Midios Abraham, Midios Isaac, MidiosJacob. 38 Cos Teat Dios ajaw meáwan nipilanalmapac, ngo majlüy leaw landeow nómban. TeatDios ngome midiosüw mondeow, nej midiosüwleaw almapac ―aj nejiw Teat Jesús.

39 Condom acas mondüy wüx aaga poch tüündMoisés tasajüw Teat Jesús:

―Najneajay aaga ipiüng quiaj Teat ―ajüw.40 Quiaj lango matüntüniw manguiayiw nej.

¿Jane mixeech a Cristo?(Mt. 22:41-46; Mr. 12:35-37)

41 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―¿Neol tapiürang wüx aaga Cristo, teat David

mixeech neje? 42 Nejay a David tapiüng tiül aaganawiig nenüt Salmo:Teat Dios tasaj a Teat Naxey:“Cheter ningüy wüx xeác,43 leaw ndoj nayac ajcüwa moncüy majaw ic

maquiejliw micosüw nejiw timbas.”


21

44 ¿Nguineay alndom mapiürang David mixeechaaga Cristo sitiül nejay David tasaj: Teat Naxey? maj,―aj nejiw Teat Jesús.

Teat Jesús andeac wüx ajcüw mondüy wüx pochtüünd Moisés

(Mt. 23: 1-36; Mr. 12:38-40; Lc. 11:37-54)

45 Meáwan nipilan teamanguiayiw, quiaj TeatJesús tasaj minipilan nej, tapiüng:

46 ―Nde merangan mat nejiw ajcüwa mondüywüx aaga poch tüünd Moisés, cos nejiw xowüyandiümüw majüyjüyiw niüng ajlüy xeyay nipilan,asoijquiw najaljal apixaw nejiw. Aton xowüyandiümüw matepeayaranüw. Ayambüw leawnajneaj bang tiül sinagoga chetemoj quiaj. At atonxowüy ayambüw chetemoj niüng chetejownetamtam nipilan niüng ajlüy monet. 47 At anojtiwaniüngüw monlemben omal montaj, at meáwanleaw almajiürüw. Ndoj andiümüw maxotüwarangüw aaga ngo majneaj quiaj, atajcüw orarxeyay majaw nejiw nipilan. Ajcüw ayaj ombeayíwan,nejiw apmüjndiw mamongochiw xeyay ngo majneajalinoic nüt ―aj nejiw Teat Jesús.

Ichech nop lemben omal najtaj(Mr. 12:41-44)

Wüx Teat Jesús altiül nadam nangaj iümtajaw nipilan monjiür xeyay tomiünnguineay teamayacüw ichechiw nejiw tiül

iquial nichech. 2 Átan tajaw nop lemben omal mümnajtaj tayac ichech nej ijquiaw nine tomiün. 3 Ndojquiaj tapiüng:

―Naleaing sasaj icon, aaga müm najtaj lembenomal quiaj, nej teyac xeyay, ngo mat nejiw ajcüwanipilan quiaj. 4 Cos meáwan lamayacüw leawnenaw ocueajiw. Nganüy aaga müm najtaj quiajtayac meáwan leaw tajiür, masey lango majiürombeat üet nej ―aw Teat Jesús.

Wüx apjarriüm nadam nangaj iüm(Mt. 24:1-2; Mr. 13:1-2)

5 Altiül teandeacndeacüw wüx aaga nadamnangaj iüm nguineay ajneaj, nguineay atsajüyombas aaga piedra, at cuajantanej najneajneajnichech leaw tayacüch tiül nangaj iüm. Wǘxanteamandeacüw wüx meáwan aag ayaj, quiaj tasajnejiw Teat Jesús:

6 ―Meáwan aag leawa temejawan nganüy cam,alinoic nüt apndrom ombas. Ngome apmajlüymasey anoic piedra nesapüy maquiiüb alinoic, cosmeáwan apmateajquich ―aj nejiw.

Wüx laliüc ndrom ombas a iüt cam(Mt. 24:3-28; Mr. 13:3-23)

7 Condom quiaj tatüniw nej manguiayiw, tasajüw:―Teat ¿ngow apmajlüy aag ayaja? ¿Cuane

apmajlüy majaraw ngow apmajlüy aag ipiüngquiaja? ―ajüw nej.

8 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Ijawan, nde mawaiich icon nejinguind. Cos

xeyay nipilan aliücüw miün, apmandeacüw wüxxique. Altiül apmapiüngüw: “Xique aaga Cristo,nganüy lamatüch a nüt”, apmawüw. Xique sasajicon nde meyariün andeacüw ajcüwa nipilan quiaj.9 Wüx apmenguiayiün lajlüy montsoj, lajlüymoncüy, nde mbayameron cos atquiaj netammajlüy ombas; naleaing nganaw matüch a nütndrom ombas a iüt cam ―aj nejiw Teat Jesús.

10 Condom tandüy wüx masaj nejiw:―Noic iüt apmajcüyiw majawüw monaw tiül

alinoic iüt. 11 Aton apmajlüy xeyay nadam ateam,apmajlüy lop, apmajlüy monandeow tiül palpálwüxcambaj; aton apmajlüy xeyay monbayan. Átanapmajaraw xeyay cuajantanej cawüx tiül cielo.

12 ’Naleaing wüx nganaw majlüy meáwan aagayaj, apmayambüch imbasan, apndeaameronmayacüw icon teombasüw monajiüt tiül sinagoga.Apmejmeliün tiül manchiüc; apmequiürajpan niüngajlüyiw montangtang monajiüt. Apmemongochiünaag ayaj ajcan iyariün sandeac. 13 Atquiaj iconaalndom mendeacan wüx xic nguiajantanej. 14 Ndemeyamban imeajtsan cuane apmepiüngan,nguineay alndom meriowan wüx. 15 Cos xiquesanüüch icon poch cuane apmepiüngan; sanüüchicon mexoman imeajtsan. Quiaj meáwan leawateajcüyiw majawüw icon ngondom maxomüwcuane apmapiüngüw mangochiw indeacan. 16 Atonmiteatiün, micojon, michijquian, icualajtsan,miamigojan, apmayacüw icon teowixaw monajiüt.Altiül icon apmembiyaranan. 17 Meáwan nipilanapmajcüyiw majawüw icon ajcan iyariün sandeac.18 Naleaing ngome apndrom ombas masey notsmiondeats imalan, cos teamajiür icon Teat Dios. 19

Sitiül icona apmeiücan wüx meáwan aag ayaj,najneajay apmejlüyiün alinoic nüt, cos apmepacanmeáwan nüt tiül cielo.

20 ’Wüx apmejawan a cambaj Jerusalén laímbmayey nej tiüt soldados, quiaj alndom mepiünganlamatüch a nüt mandrojchich ombas. 21 Pues leawaltiül Judea ich mecuiür andüy wüx tiüc; leaw altiülcambaj Jerusalén ich maw quiaj; at leaw altiül corrülnde mandilil andüy tiül cambaj. 22 Cos aaga nütquiaj apmamongocharan xeyay ngo majneaj.Netam majlüy meáwan leawa lajlüy tiül Mipoch TeatDios. 23 ¡Pobre nejiw ajcüwa montaj leawalteomeajtsüw micualüw nejiw, at leaw ajiür ninetealeámban achech wüx aaga nüt quiaj! Apmajlüyxeyay necoy wüx aaga iüt cam, cos Teat Diosapmüüch mamongochiw ngo majneaj ajcüwanipilan cam. 24 Altiül apmandeowüw tiül montsoj;altiül apmambüw pres andüy tiül palpálwüx iüt;pálwüx nipilan apmarangüw leaw andiümüwmarangüw wüx cambaj Jerusalén, leaw palaw a nütocueajiw pálwüx nipilan ―aj nejiw Teat Jesús.


22

Wüx aliüc Teat Naxey(Mt. 24:29-35, 42-44; Mr. 13:24-37)

25 Condom Teat Jesús tandüy wüx masaj nejiw,tapiüng:

―Apmajaraw xeyay cuajantanej wüx ocas, wüxnüt, wüx caaw, at ningüy wüx iüt aton. Nipilanxeyay apmbayamoj, lango majawüw cuaneapmarangüw, cos apmeterriür napac a nadamndec, apmajlüy nadamdam ajponch aton. 26 Altiülnipilan apojniüm teombasüw cos xeyayapmbayamoj wüx apmajawüw leawa apmajlüy, cosmeáwan leaw almajlüy cawüx tiül cielo apmajüyjüy.27 Quiaj apmajaraw aaga Teat Naxey aliüc amb tiüloic xeyay najneajay ajlüy, ayey nej tiüt nelitlit, coslamarang minatang nenajiüt. 28 Wüx ijawanlawitiow majlüy meáwan aag ayaj, ich mapacimeajtsan xeyay, cos laliüc meriowan tiül meáwanngo majneaj ―aw Teat Jesús.

29 Condom tasaj nejiw alacas poch andüy wüxxiül, tapiüng:

―Ijawan nguineay arang a toc, tengwüycuajantanej alinoic xiül. 30 Cos wüx aptsatsam,quiaj ajüic laliüc matüch nüt wüx apmerraar. 31 At anganüy wüx apmejawan lajlüy aag lanasaj iconquiaj, quiaj apmejawan laliüc matüch a nüt wüxTeat Dios apmajlüy wüx micambaj nej.

32 ’Naleaing sasaj icon, meáwan aag ayajapmajlüy wüx aliün majlüyiw ajcüwa nipilan quiaj.33 Masey a iüt at a cielo apndrom ombasüw,xepoch apmajlüy meáwan nüt, ngome apndromombas.

34 ’Ijawan wüx, nde meatmeatíünanmemongochiün wüx iretiün, nde mengüniün, ndemeyacan imeajtsan wüx leaw alndom mexomanwüx aaga iüt cam, ndot quiaj matüch a nüt. 35 Coswüx aaga nüt aliüc, ngome teamateotsüw wüxmeáwan nipilan ningüy wüx iüt. 36 Wüx aag ayajnetam mepacan, meáwan ores meáwan nüt netammetajcan orar, metüniün ocueaj Teat Diosmeriowan tiül meáwan aaga ngo majneaj leawapmajlüy quiaj, mejlüyiün najneajay niüng ajlüyTeat Naxey ―aw Teat Jesús.

37 Teat Jesús, noic nüt teaquiaach tiül nadamnangaj iüm. Wüx langwiiüts taw quiaj; tamb andüywüx aaga tiüc nasoic mitiüc Olivos. 38 Xeyay nipilantiül cambaj rawrráwan tiüt ambüw tiül nadamnangaj iüm manguiayiw aquiaach nej.

Ayambüw cuane wüx masapüw Teat Jesús(Mt. 26:1-5, 14-16; Mr. 14:1-2, 10-11; Jn. 11:45-53)

Laliüc matüch nangos nüt ocueajiw nipilanjudío, aaga nasoic pascua, aaga nüt wüxüeteran pan ngo majmel levadura. 2

Ajcüwa natangtang miteaats at mondüy wüx aagapoch tüünd Moisés tayambüw nguineay alndommambiyaw Teat Jesús, pero timboloj mandüyiwnipilan.

3 Quiaj a natang nimeech Satanás tajmel tiülomeaats a Judas Iscariote, nej nop tiül ajcüwagajpiüp (12) minipilan Teat Jesús. 4 Aaga Judas quiajtamb masaj natangtang miteaats, at montangmonajiüt tiül nadam nangaj iüm, tasaj nejiwnguineay alndom mayac teowixaw nejiw Teat Jesús.5 Nejiw quiaj tapac omeajtsüw, tasajüw apmüjchiwnej tomiün. 6 Condom nej tapiüng apmayacteowixaw nejiw; quiaj tapots mayamb nguineaymarang aag ayaj wǘxan ngo majlüy quiaj nipilan.

Teat Jesús ndójwüx üet aweaag minipilan nej(Mt. 26:17-29; Mr. 14:12-25; Jn. 13:21-30; 1 Co. 11:23-26)

7 Condom tatüch a nangos nüt wüx üeteran panngo majmel levadura. Aaga nüt quiaj netammandeow sap majmel marang nichech wüx pascua.8 Quiaj Teat Jesús tüüch mamb a Pedro maquiiüb aJuan, tasaj:

―Quiüran ijawan cuane apmetam icoots wüxapmetiiüts wüx nangos nüt pascua ―aj nejiw.

9 Nejiw quiaj tasajüw Teat Jesús:―¿Nguiane ijac indiüm, Teat, namban narangan

aag ayaja? ―ajüw.10 Teat Jesús tasaj nejiw:―Wüx apmejmeliün tiül cambaj, quiaj

apmexoman nop naxey ajoy nop ngan yow.Indüjpiün mamb aaga najüy quiaj, apmayac icontinden niüng andüy quiaj. 11 Condom quiajapmesajan neneay iüm: “Apiüng Teat Naxey:¿Nguiane ajlüy niüng saxejnenguenon netiün wüxpascua naquiiüb xenipilana? aw”, apmerajan. 12

Quiaj apmatiib icueajiün nop nadam teomeaats iümcawüx amb ijpüw iüm, landoj lamatajcüw majneaj.Andüy quiaj apmeyacan üetiiüts ―aj nejiw TeatJesús.

13 Condom quiaj tambüw. Taxomüw meáwanatnej lamasaj nejiw Teat Jesús. Quiaj tambüwmayacüw leaw apmüeteran wüx nangos nütpascua.

14 Wüx tatüch metiw, quiaj tapeay quiaj Teat Jesúsmaquiiüb altigüy miapóstoles nej. Quiaj chetetoj. 15

Wüx alchetemoj wüx mes, quiaj tasaj nejiw:―¡Xeyay teanandiüm net naquiiüb icon wüx aaga

pascua cam, wǘxan nganaw namongoch xeyay ngomajneaj! 16 Cos ningüy ndoj, lango net naquiiübicon alinomb wüx pascua, leaw apmajlüyiiütsnóiquian niüng apmajlüyiiüts maquiüjpaats TeatDios ―aj nejiw Teat Jesús.

17 Condom quiaj taxaing noic vas, tüüch graciasTeat Dios, ndoj tapiüng:

―Jogüy isapan inganeowan noicnoic pite. 18

Nganüy sasaj icon, xique landoj langomesananganeow miyow uva naquiiüb icon; apndomwüx apmatüch alinoic nüt niüng apmajlüyiiütsmaquiüjpaats Teat Dios ―aw.

19 Condom quiaj taxaing a pan, tüüch graciasTeat Dios. Quiaj tambaag müüch nejiw, tapiüng:


―Aag agüy xecuerpo, apmayacüch mandeowmawün isoetiün. Atcüy netam merangan paraleaam imeajtsan xic wüx ―aw.

20 Atanquiaj tarang wüx landoj üetiw. Taxaing avas, tapiüng:

―Aag agüy xequiej, ajüiquich wüx jayats pochlamarang Teat Dios müüch icon, cos xequiejapmajünch tiüt mawün isoetiün.

21 ’Aaga naxey leaw apmayac xic teowixawmoncüy majaw xic, nganüy teasüet anaag nóiquianwüx mes. 22 Naleaing apmarangüch wüx ombasTeat Naxey atnej tanderac tanomb wüx nej.¡Nganüy aaga naxey leaw apmayac nej teowixawmonajiüt xeyay ngo majneaj apmamongoch! ―awTeat Jesús.

23 Condom minipilan nej atünayej menguiayayejwüx jane tiül nejiw apmayac nej teowixaw monajiüt.

Andeacndeacüw wüx jane alwüx atam ajlüy24 Condom minipilan Teat Jesús tandeacndeacüw

tíülan nejiw, tapiüngüw wüx jane tiül nejiw alwüxatam ajlüy, jane apmarang natang. 25 Quiaj TeatJesús tasaj nejiw:

―Meáwan natangtang monajiüt tiül meáwan iütarangüw apatüw atnej lamaneayiw meáwan nipilanleaw ajlüyiw wüx. Átan ayambyambüw nguineaymanderacüw wüx nejiw majüic najneaj arangüw. 26

Icona nde merangan atquiaj. Tiül icona jane natangnetam mayaag atnej chingüy. Leaw najmel marangnatang tiül icona netam mambeol jangantanej. 27

Ngwüy, cuane ipiüngan, ¿ngün más netam ajlüye?Sapiüng aaga apchetem mayambüch üet nej;ngome aaga neyac nüeteran wüx mes. Nganüyxique sajlüy naquiiüb icon atnej nop neyacnüeteran wüx mes, atnej nop nerang minajiütan.

28 ’Icona ijlüyiün mequiüjpan xic meáwan nütwüx samongoch cuajantanej naél. 29 Cos atnejXeteat Dios lamüüch xic narang natang nenajiüt,ata xique sanüüch icon merangan natang nóiquianmequiüjpan xic, 30 para metiiüts manganeowaatsnóiquian wüx xemes ninguiün niüng sanarangnatang. Átan apchetemeron niüng chetejowmontangtang monajiüt, mejawan wüx asoetiwajcüwa gajpic ajlüy nipilan monaw tiül micualmicualüw Israel ―aj nejiw Teat Jesús.

Pedro apmapiüng ngo majaw jane Teat Jesús(Mt. 26:31-35; Mr. 14:27-31; Jn. 13:36-38)

31 Condom Teat Jesús tasaj a Pedro:―Simón, Simón inguiay, cos Satanás minatang

nimeech teamatün icon, teamandiüm mayac icontiül naél, atnej ajwüch trigo maw osaab. 32 Xiquelanatün ocueaj Teat Dios mambeol ic ngo mecueatiyac imeaats wüx nej, atquiaj wüx apmendililapmembeolüw micojow michijquiaw ―aj.

33 Quiaj tasaj nej a Simón:―Xique teat, sajlüy namb naquiiüb ic

nguiajantanej, masey majmeliür tiül manchiüc,masey mambiyaw icor ―aj nej.

34 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Naleaing sasaj ic, Pedro, gallo apmepaj nganüy

leaw ndoj mepiüng arojmbüw ipiüng ngo mejawjane xic ―aj nej.

Laliüc majlüy xeyay ngo majneaj35 Condom Teat Jesús tatün manguiay nejiw:―Jow wüx tüjchiüs icon meamban ngo mejoyiün

morral, ngo mejoyiün iquial tomiün, ngomesoijquiün napüic, ¿tetam icon aleaic leawnómban ngome tejiürana? ―aj nejiw.

Quiaj tapiüngüw:―Nicuajind, Teat ―awüw.36 Condom quiaj tasaj nejiw:―Nganüy, leaw ajiür morral ich majoy, at iquial

tomiün. Sitiül nop ngo majiür espada, ich manüübmicamix nej mangal nots. 37 Cos sasaj icon xiquenetam marangüch wüx ximbas atnej lasanderacwüx tiül Mipoch Teat Dios, cos apiüng: “Tayacüchatnej nop nerang ngo majneaj”, aw. Meáwan leawalasanderac wüx quiaj, netam majlüy atnej ―ajnejiw.

38 Quiaj tasajüw nej:―Teat, alningüy ijtsüw espada ―ajüw.Quiaj tasaj nejiw:―¡Lajlüy, atówan ayaj! ―aj nejiw.

Teat Jesús ataag orar tiül Getsemaní(Mt. 26:36-46; Mr. 14:32-42)

39 Condom Teat Jesús taw quiaj maquiiübminipilan nej, tamb andüy wüx mitiüc Olivos atnejmbójan marang. 40 Wüx tapeayiw quiaj, tasajminipilan nej:

―Itüniün ocueaj Teat Dios, ngana aleaic marangwüx imbasan nimeech ―aj nejiw.

41 Condom quiaj tacueat nejiw Teat Jesús, tambtajüy atow nej atüch niüng alndom majlos noicpiedra. Quiaj taquieel tiüt micos nej masaj TeatDios, 42 tapiüng:

―Teat, ngwüy alndom mamóngan wüx ximbasmeáwan naél leaw aliüc miün; ique ijaw Teat,ngome leawa xique sandiüm, cos leaw ique ijawnetam ―aw.

43 Condom quiaj tapeay nop ángel imiün tiül cielomambeol nej, müüch nej apac. 44 Cos Teat Jesúsxeyay tamix omeaats, ngo macueat matün ocueajTeat Dios; taw xeyay minalil nej, ancatectec tiütatnej quiej.

45 Wüx ndot mataag orar, quiaj witiüt tambmajaw minipilan nej. Almajngot majawalmameayiw, cos laǘmb apacüw, xeyay amixomeajtsüw. 46 Quiaj tasaj nejiw:

―¿Neol tapots imeayiüna? ¡Ipacan, itüniün ocueajTeat Dios, quiaj ngondom marang nicuajind wüximbasan nimeech! ―aj nejiw.


23

Aquiüjpüw mamb Teat Jesús(Mt. 26:47-56; Mr. 14:43-50; Jn. 18:2-11)

47 Tenguialeámban andeac Teat Jesús, quiajajngot noic ajlüy nipilan, aaga Judas ombas nej; nejnop nej tiül ajcüwa gajpiüp (12) apóstoles. Wüxtajngot, nómban atüch Teat Jesús macheechmimboy nej. 48 Condom Teat Jesús tasaj a Judas:

―¿Atquiaj lameteots metiib ndeaam Teat Naxeye,wüx apmecheech mimboy neje? ―aj.

49 Minipilan nej wüx tajawüw aag ayaj, quiajtapiüngüw:

―Teat, ¿natsojon naquiüjpan naag espada?―awüw.

50 Condom nop minipilan Teat Jesús tambmangoch nop nerang minajiüt natang miteaats,tandooig miác olaag. 51 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:

―¡Ijlǘyan, icueat, ich majlüy! ―aj.Condom quiaj tarreeg olaag aaga naxey quiaj,

tataag majneaj nómban. 52 Quiaj tasaj ajcüwamontangtang miteaats, at monlüy wüx nadamnangaj iüm, at montangtang teat xeech monajiüttiül nejiw, leawa tiünüw masapüw nej:

―¿Cuane imbichan espada maquiiüb a tocots xiülquiaj, tewiünana mesapan xique? ¿Neol, jowa xiqueneed xique? 53 Meáwan nüt samb tiül nadamnangaj iüm. ¿Neol ngo mesapan xique? Nganüy coslamatüch a nüt merangan aag ayaj, at nimeechlamüünd marang atquiaj ―aj nejiw.

Pedro apiüng ngo majaw jane Teat Jesús(Mt. 26:57-58, 69-75; Mr. 14:53-54, 66-72; Jn. 18:12-18, 25-27)

54 Condom quiaj ndeaad Teat Jesús, taquiüraabmamb andüy aniüng minatang miteaats. TeatPedro tandüüb nej mamb, miünquiájan ajngot. 55

Ajcüwa nipilan ajalüw biümb quiaj tiül püjchiünmbeay ombiüm minatang miteaats metsantsayej;alchetemoj ayeyiw tiüt biümb. At a Pedro aton tambtsotom quiaj maquiüjpüw. 56 Alquiaj nop nüxnerang najiüt quiaj, wüx tajaw altsotom mbeaybiümb a Pedro, tajaw majneaj, quiaj tapiüng:

―At aaga naxey quiaj aton taquiiüb aaga Jesús―aw.

57 Aaga Pedro ngo mandiüm mapiüng naleaing,quiaj tapiüng:

―Ngwüy müm, ngo najaw jane aag ipiüng quiaj―aw.

58 Ajóyan quiripite ores, quiaj tajaw nej alinop,tasaj nej:

―Ique aton nop tiül aquiüjpüw nejiw ―aj nej.Quiaj tapiüng a Pedro:―Naxey, ngwüy ngome xique ―aw.59 Ǘüchan ores tatow ndoj masaj nej aaga nop,

quiaj tapiüng alinop:―Naleaing, aaga naxey quiaj aton aquiiüb nej, cos

naw Galilea ―aw.60 Aaga Pedro tandüy wüx mapiüng:―Naxey, ngo najaw cuane ipiüng quiaj ―aw.

Tenguialeámban mandeac aag ayaj a Pedro, quiajtepaj a gallo. 61 Teat Jesús ndiliteay majaw a Pedro.Quiaj leaad omeaats aaga tapiüng Teat Jesús: “Sasajic Pedro, aaga gallo apmepaj nganüy leaw ndojmepiüng arojmbüw ipiüng ngo mejaw jane xic”, majnej. 62 Wüx leaad omeaats aag ayaj a Pedro, tawquiaj, tapots müüch ajiünts.

Tawüjchiw Teat Jesús(Mt. 26:67-68; Mr. 14:65)

63 Ajcüwa monxey monjiür Teat Jesús itsojayéjannej, tatoliw nej. 64 Quiaj taoeliw oniiüg nej, castapots maleambüw mitey. Tasajüw:

―¡Isüet jane neleamb ic! ―ajüw.65 At tasajüw nej cuajantanej ngo majneaj.

Teat Jesús alniüng ajlüy monajiüt(Mt. 26:59-66; Mr. 14:55-64; Jn. 18:19-24)

66 Wüx larraw tiüt, quiaj canchiütoj montangtangmonajiüt tiül judíos, montangtang miteaats, átanmondüy wüx aaga poch tüünd Moisés. Taquiüjpüwmamb Teat Jesús andüy niüng alcanchiümoj altegüymontang monajiüt. Quiaj tatüniw nej manguiayiw:

67 ―Isaj xicon, ¿cuane ipiüng, ngwüy ique aagaCristo tapiürang aliüca? ―ajüw nej.

Quiaj tasaj nejiw:―Masey nasaj icon, icona ngome apmeyariün

sandeac. 68 Aton sitiül aleaic natün nanguiay icon,ngome apmesajan xic, ngome apmetsambijchanxic. 69 Naleaing, naw wüx nganüy Teat Naxeyapchetem amb wüx miác Teat Dios, aag nerangcuajantanej leaw almajlüy ―aj nejiw Teat Jesús.

70 Condom yajnguiat tiüt masajüw nej:―¿Cuane ipiüng, ique micual ic Teat Diosa?

―ajüw nej.Quiaj tasaj nejiw:―Xique, atnej ipiüngan quiaj ―aj nejiw.71 Condom quiaj tapiüngüw:―¡Cuane tenguialeámban macüliiüts

manguiayiiüts, cos anguiayayoots nguineay andeac!―awüw.

Teat Jesús alteombas Pilato(Mt. 27:1-2, 11-14; Mr. 15:1-5; Jn. 18:28-38)

Condom quiaj tambüw meáwan nejiwmaquiüjpüw mamb Teat Jesús andüy niüngajlüy a Pilato. 2 Wüx tapeayiw quiaj tapots

mayacüw asoet, tapiüngüw:―Aaga naxey cam taxomasan teamaquiaach

nipilan nde marangüch leaw netam marangüch.Apiüng ngo metam majwan tomiün müünd a César.Ngome áagan ayaj, aton apiüng nej aaga Cristoleaw lapiürang aliüc, nop minatang nenajiüt―awüw.

3 Quiaj tatün manguiay nej a Pilato:―¿Naleaingue, ique aaga minatang nenajiüt tiül

cambaj Israele? ―aj.Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Naleaing teat, atnej lamepiüng quiaj ―aj nej.


4 Condom Pilato quiaj tasaj natangtang miteaatsat meáwan nipilan:

―Nicuajind nisoet ngo naxom wüx ombas aaganaxey cam ―aj nejiw.

5 Quiaj nejiw tayambyambüw xeyay nguineaymawaijchaw, tapiüngüw:

―Lamüüch majcüy nipilan, lamaquiaach ngomajneaj meáwan tiül Judea, tamelich tiül Galilea,nganüy lapeay ningüy ―awüw.

Teat Jesús alniüng ajlüy Herodes6 Wǘxan tanguiay aag ayaj a Pilato, quiaj tatün

manguiay sitiül aaga naxey quiaj naw Galilea. 7

Wüx tapiüngüw naleaing, quiaj tüüch mamb andüyniüng ajlüy a Herodes, cos nej natang nenajiüt tiülGalilea. Aton aaga nüt quiaj Herodes ajlüy tiülJerusalén. 8 Condom Herodes wüx tajaw Teat Jesús,quiaj tapac omeaats xeyay, cos lamajiür nüttenguial mandiüm majaw. Xeyay lamanguiayanderac wüx Teat Jesús nguineay arang. Nej atontenguial mandiüm majaw marang noic ateócan. 9

Ndoj quiaj tapots müüch matüntün manguiay; peroTeat Jesús ngo mendeac nómban. 10 Ajcüwamontangtang miteaats, at mondüy wüx aaga pochleaw nomb tarang a Moisés, aliw quiaj aton;tatepichaw asoet nej xeyay. 11 Aaga Herodesmaquiiüb misoldados nej atsojayéjan majawüwTeat Jesús. Tasoijquiw nej tiül noic najneajaynapixeran majüic atnej nop minatang nenajiüt. Aagayaj itsojow nej. Condom tüüch nej mamb alinombandüy niüng ajlüy a Pilato. 12 Ninguinüt nej a Pilatonajcüy aweaag a Herodes; nganüy wüx aaga nütquiaj nómban ajneajiw.

Atüniw mandeow Teat Jesús(Mt. 27:15-26; Mr. 15:6-15; Jn. 18:39―19:16)

13 Condom Pilato tapaj canchiümoj meáwanmicual cambaj, at montangtang miteaats maquiiübmonajiüt. 14 Quiaj tasaj nejiw:

―Icona tequiüjpan miün aaga naxey cam.Tepiüngan nej teamaquiaach nipilan wüx ngomajneaj. Nganüy lamenguiayiün laímb natüntünnanguiay, ngo naxom wüx ombas nej nicuajindnisoet leaw ipiüngan. 15 Átan a Herodes aton ngomaxom nicuajind, áag tüüch mandilil alinomb.Nganüy lamejawan ngo majiür nicuajind nisoetaaga naxey cam mandeow wüx. 16 Leaw sanarangwüx nganüy, sanüüch majwüch, condomsanatsambiich ―aj nejiw a Pilato.

17 Tapiüng aag ayaj Pilato cos alndom tsajmbiümnop najlüy tiül manchiüc wüx nangos nüt, leawacambaj atün. 18 Quiaj nipilan anyajnguian tiütapajüw, tapiüngüw:

―¡Ngwüy nde metsambiich aag ayaj! ¡Itsambiich aBarrabás! ―awüw.

19 Aaga Barrabás quiaj, tajmel tiül manchiüc costasojnong nipilan majcüyiw majawüw monajiüt;aton nej nop nembiy nipilan. 20 Quiaj Pilato tandüywüx masaj nejiw alinomb, cos xeyay tandiüm

matsambiich Teat Jesús. 21 Quiaj a nganüy nipilantepajüw xeyay napac, tapiüngüw:

―¡Ich mandeow wüx cruz, ich mandeow wüx cruz!―awüw.

22 Pilato quiaj tasaj nejiw amb arojmbüw:―Xique ngo naxom cuane ngo majneaj arang

aaga naxey cam. Ngo naxom wüx ombas nejnicuajind nisoet mandeow wüx. Sǘpan nüüchmajwüch, ndoj sanatsambiich ―aj nejiw.

23 Nejiw tepajüw napac, tapiüngüw majmel wüxcruz. Ajcan laxeyay ayajyajiw a nipilan maquiüjpüwmontangtang miteaats, quiaj tajlüy atnejandiümüw. 24 Quiaj Pilato tapiüng apmarang leawanejiw apiüngüw. 25 Condom quiaj tatsambiich aaganaxey nembiy nipilan leaw tatüniw tsajmbiüm, áagleaw tajlüy tiül manchiüc cos tasojnong nipilanmajcüyiw majawüw monajiüt. Ndoj tayac teowixawnejiw a Teat Jesús marangüw wüx leaw andiümüw.

Teat Jesús tajmel wüx cruz(Mt. 27:32-44; Mr. 15:21-32; Jn. 19:17-27)

26 Condom quiaj taquiüjpüw mamb Teat Jesúsmayacüw wüx cruz. Tenguiálan ajüyiw, quiajmangochiw nop naxey nenüt Simón, naw tiülcambaj Cirene, les tajngot imiün tiül corrül. Quiajtüjchiw mambitic a cruz, mandüüb mamb TeatJesús.

27 Tandüjpiw nej mamb xeyay nipilan. Altiül xeyaymontaj teajiüntsüw teapajüw cos xeyay amixomeajtsüw. 28 Quiaj Teat Jesús wantsat majawnejiw, tapiüng:

―Müm montaj monaw Jerusalén, nde mejiüntsanwüx ximbas, ijiüntsan wǘxan icona, at wüxmicualan. 29 Cos aliüc miün nüt apmapiürang:“Najneajay ajlüy leaw ngondom majiür micual nej,at leaw ngo majiür nine tenguial achech.” 30 Aaganüt quiaj nipilan apmasajüw a tiüc: “Ijmiüc wüxximbasan, ixot xicon”, apmajüw a lom. 31 Cos sitiülalndom marangüw aag agüy wüx nüt aliün majlüynateaic xiül, ¿cuane apmarangüw wüx nawaag nüt?―aw.

32 Wüx taquiüjpüw mamb Teat Jesús, aquiüjpüwmamb ijpüw monxey leaw xeyay ngo majneajtarangüw; apmayacaranüw wüx cruz nóiquianmaquiiüb. 33 Condom tapeayiw wüx Calvario,nasoic Omal Mondeow, quiaj tayacüw wüx cruz TeatJesús maquiiüb ajcüw ijpüw monrang xeyay ngomajneaj quiaj. Nop tayacüw amb wüx miác nej,alinop amb wüx miquiamb nej. 34 Quiaj Teat Jesústapiüng:

―Teat Dios, nde meyac wüx imeaats aaga ngomajneaj teamarangüw cam, cos ngo majawüwcuane teamarangüw ―aw.

Condom ajcüwa soldados tasuetiw wüx apix nej,membaagayej wüx. 35 Meáwan nipilan aliw quiajteamajawüw. Monajiüt aton titsojow nej,tapiüngüw:


24

―Alinop mbich awün wüx; nganüy ich mewüneaywüx nejáyan quiaj, majüic sitiül naleaing nej aagaCristo lapiürang aliüc ―awüw.

36 Átan ajcüwa soldados aton titsojow nej,tatüchiw nej müjchiw nachich vin. 37 Tasajüw:

―Sitiül ique minatang nenajiüt tiül judíos, nganüyerwüneay wüx iquiáyan quiaj ―ajüw nej.

38 Tarangüch acas poch wüx omal cruz. Aag ayajtarangüch wüx ombeayiw griego, wüx ombeaylatín, at wüx ombeay hebreo. Apiüng: “Aag agüyminatang nenajiüt ocueajiw judíos.”

39 Camüm nop tiül nejiw ajcüwa monrang xeyayngo majneaj najlüyiw wüx cruz, itsojǘyan Teat Jesús,tasaj:

―Sitiül ique aaga Cristo lapiürang aliüc, ¿neolnganüy ngo merwüneay wüx iquiáyan quiaj,mewün xicon aton? ―aj.

40 Pero aag aquiiüb nej talic nej, tasaj:―¿Ngo mermbol mendüy Teat Diosa? Cos icora

aton ajlüyiür tiül aaga naél cam. 41 Icora naleaingnetam mamongochiür atcüy, cos tarangar xeyayngo majneaj. Nganüy aaga teat naxey cam ngomarang nicuajind ngo majneaj ―aj.

42 Condom aaga naxey tasaj Teat Jesús:―Teat Jesús, ich leaam imeaats xic wüx apmejlüy

niüng irang natang nenajiüt ―aj.43 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Naleaing sasaj ic xecual, nganüy apmajlüyiür

tiül noic najneajay cambaj nasoic paraíso ―aj nej.

Wüx tandeow Teat Jesús(Mt. 27:45-56; Mr. 15:33-41; Jn. 19:28-30)

44 Wüx lamatüch limnüt, quiaj pojniüt nómbanmeáwan wüx iüt. Tiün ram lapeay tiül pinawannchejliow nüt. 45 Nüt nómban ngo merraj, at aagatarrang jael nepal teomeaats nadam nangaj iümnómban chiütaw pinawan. 46 Condom Teat Jesústepaj napac, tapiüng:

―Teat, sayac tiül iwix xeespíritu ―aw.Wüx landoj mapiüng aag ayaj, quiaj tandeow.47 Condom aaga natang tiül soldados, wüx tajaw

meáwan leawa tajlüy quiaj, tandeac najneaj wüxTeat Dios, tapiüng:

―Naleaing, aaga naxey quiaj ngo majiür nicuajindnisoet ―aw.

48 Ajcüwa nipilan leaw tajlüyiw quiaj, wüxtajawüw meáwan nguineay tajlüy, tandilileawatoltoliw mal miiündüw nejiw; xeyay ngo majneajmayajcüw. 49 Nganüy meáwan leaw xowüyandeacüw maquiüjpüw Teat Jesús aliw quiaj, átanmontaj leawa tiünüw imiünüw Galilea mandüjpiwnej. Naleaing miünquiájan almajlüyiw, teamajawüwnguineay teajlüy.

Tamiüraad Teat Jesús(Mt. 27:57-61; Mr. 15:42-47; Jn. 19:38-42)

50 Tajlüy nop naxey nenüt José, naw tiül cambajArimatea tiül iüt Judea, xowüy ajneaj omeaats,arang najneaj. Nej nop tiül natang monajiüt tiül

judíos. 51 Aaga José quiaj teamacül majlüy tiülmicambaj Teat Dios. Nej ngo majneaj majawmeáwan leawa ngo majneaj lamarangüwmontangtang monajiüt. 52 Tamb majaw a Pilatomatün Teat Jesús mamiüt. 53 Wüx landoj mawünwüx cruz Teat Jesús, quiaj tawinch tiül noicnapixeran. Condom tamb mayac tiül noic oxiütlarangüch noic warraj tüeng tiüc. Tiül aaga oxiütquiaj nganaw mamelichaw tiül nicuajind mondeow.54 Tiül aaga nüt quiaj tenguial ayambüch leawapmetam wüx nangos nüt, aton laliüc majmel nüt,quiaj amelich a nüt axoodaran.

55 Ajcüwa montaj mondüüb miün Teat Jesúsimiünüw Galilea, tambüw majawüw oxiüt. Tajawüwnguineay tapiiberan tiül a Teat Jesús. 56 Condomtawüw quiaj, tambüw mayambüw najmboc angansoex, at najmboc angan aceite. Condom taxojtüwwüx nüt axoodaran atnej apiüng tiül aaga pochleawa Teat Dios tüüch a Moisés tanomb.

Teat Jesús tapac taw tiül mondeow(Mt. 28:1-10; Mr. 16:1-8; Jn. 20:1-10)

Ǘmban arraw domingo wüx amelichseman, ajcüwa montaj tambüw niüng ajlüyoxiüt; ajoyiw mamb najmboc angan soex

leawa landoj lamayambüw. At aquiüjpüw mambalacas montaj aton. 2 Camüm mapeayiw, quiajtajawüw aaga piedra napalaran wüx oxiüt langomajlüy niüng tayacüch. 3 Quiaj tajmeliw majawüw.Teat Jesús ngo majlüy quiaj niüng tapiiberan. 4

Nejiw nómban mbayajow, ngo majawüw cuaneapmarangüw. Quiaj majawüw ijpüw monxeyalembemoj niüng ajlüyiw nejiw, xowüy lalitlitapixaw nejiw. 5 Quiaj mbayatoj xeyay, taxequiw tiütomalüw. Condom ajcüwa monxey tasajüw nejiw:

―¿Neol, cuane temeyamban ningüy niüngamiüraad mondeow? cos aaga Teat Naxey almapac.6 Nej ngo majlüy ningüy cos lapac alinomb. Ichleaam imeajtsan leaw tasaj icon wüx altiül Galilea. 7

Cos tapiüng, aaga Teat Naxey apmajmel teowixawnipilan monrang ngo majneaj, apmambiyaw nejwüx cruz. Condom wüx er nüt apmapac alinomb,aw ―ajüw nejiw.

8 Nejiw quiaj leaad omeajtsüw wüx aaga pochtasaj nejiw Teat Jesús. 9 Wüx tandilileaw imiünüwniüng ajlüy oxiüt, quiaj tambüw masajüw ajcüwagajpanop (11) miapóstoles Teat Jesús, maquiiübalacas leaw andüüb nej. 10 Ajcüwa monambmonsaj miapóstoles Teat Jesús, ajcüw ayaj nopMaría Magdalena, alinop Juana, alinop Maríamimüm Jacobo, at alacas montaj. 11 Nejiwapóstoles tapiüngüw atnej nechachiw montajtandeacüw a poch quiaj; ngome tapiüngüw aagayaj naleaing.

12 Condom teat Pedro witiüt tamb acuiür andüyniüng ajlüy oxiüt. Almapeay quiaj talech onic majawtiül oxiüt, tajaw ngo majlüy nicuajind, áagan apixTeat Jesús nawincharan tiül alquiaj. Quiaj a nganüytandilil mbayánan, ngo majaw cuane najlüy.


Tiül tiiüd andüy Emaús(Mr. 16:12-13)

13 Aaga nüt quiaj ijpüw minipilan Teat Jesúsaleambüw tiül tiiüd, laambüw andüyiw tiül noiccambaj nenüt Emaús. Ajiür coen gajpanoic (11)kilómetros naw Jerusalén. 14 Ajcüwa nipilan quiajtenguial mandeacüw wüx meáwan leawa tajlüy. 15

Nejiw tenguial mandeacüw wüx aag ayaj, quiajtatüch nejiw Teat Jesús, tajüyiw nóiquianmaquiüjpüw. 16 Naleaing atnej aleaic nexot nejoniüjcüw, ngo majawüw jane. 17 Condom quiajtatün manguiay nejiw Teat Jesús:

―¿Cuane wüx temendeacan tenguial ijüyiün tiültiiüda? ¿Neol xeyay amix imeajtsana? ―aw.

18 Quiaj tasaj nej nop nenüt Cleofas, tapiüng:―¿Neol ngwüy, íquian quiaj iltiül Jerusalén aaga

nüt cam, pero ngo mejaw cuane tajlüy quiaja? ―ajnej.

19 Quiaj tasaj nejiw:―¿Neol, cuane najlüy quiaja? ―aj nejiw.Quiaj tasajüw nej:―¿Ngo menguiay leaw tajlüy wüx Teat Jesús naw

Nazarete? Nej nop nendeac andeac Teat Dios,cuajantanej alndom marang, aton najneajay andeacwüx Teat Dios manguiay nipilan. 20 Naleaingmontangtang miteaats, aton monajiüt tiülxecambajan tayacüw nej teowixaw nipilan mayacüwwüx cruz, mandeow. 21 Xicona tapiüngasan nejapmawün xicon wüx aaga naél leawa meáwannipilan judío teanamongochiün. Nganüy lamatücher nüt tatow ndoj marangüw atquiaj. 22 Nganüyacas montaj tiül xicona teamambolojchiw xicon; coswüx tambüw majawüw oxiüt ǘmban arraw, 23 quiajtajawüw lango majlüy quiaj Teat Jesús niüngtapiiberan. Ndoj tandilileaw masajüw xicon aagayaj. Aton apiüngüw tajawüw ijpüw ángeles,tasajüw nejiw aaga Teat Jesús lapac. 24 Condomquiaj tambüw acas saquiüjpan majawüw oxiüt.Tajawüw naleaing atnej tapiüngüw ajcüwa montaj,cos ngo majlüy quiaj Teat Jesús ―ajüw nej.

25 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―¡Nguitow apac imalan! ¡Ngow apmepiüngan

naleaing meáwan leawa tapiüngüw mondeacandeac Teat Dios! 26 ¿Neol cuane ipiüngan, ngometam mamongoch atquiaj aaga Cristo leawlapiürang aliüca, wüx nganaw mamb andüy tiülcielo? ―aj nejiw Teat Jesús.

27 Condom tapots müüch masaj nejiw wüxmeáwan leaw apiüng tiül Mipoch Teat Dios, ajanwüx aaga poch leawa tüünd a Moisés, tandüübmeáwan leaw tandeacüw wüx nej mondeac andeacTeat Dios.

28 Condom wüx lapeayiw tiül a cambaj niüngandüyiw quiaj, quiaj Teat Jesús tajüic atnejapmamóngan. 29 Pero xeyay tasajsajüw:

―Icül teat, macüliiüts, langwiiüts agüy, laliücmajmel nüt ―ajüw.

Quiaj tacül Teat Jesús maquiiüb nejiw, taquiüjpüwandüy niüng acüliw. 30 Condom wüx alchetemojmaquiüjpüw nóiquian wüx mes, quiaj Teat Jesústaxaing a pan, condom tataag orar, ndoj tambaagmüüch nejiw. 31 Quiaj rat oniüjcüw, leaadomeajtsüw majawüw jane nej. Naleaing Teat Jesúsquiaj ndrot, lango maxomüw majawüw. 32 Condomquiaj tendeacndeacüw, tapiüngüw:

―¿Naleaing ngwüy, áag tapots apac omeajtsarwüx aleambaats tiül tiiüd, wüx teamasaj icor wüxMipoch Teat Dios? ―awüw.

33 Condom aag ayaj, andilileawan tiüt, tandüyiwJerusalén alinomb. Taxomüw ajcüwa gajpanop (11)miapóstoles Teat Jesús, at meáwan minipilan nejalcanchiümoj maquiüjpüw nóiquian. 34 Andǘübanmasoiquiw:

―Naleaing Teat Jesús lapac tiül mondeow, coslandoj axomayej maquiiüb teat Simón ―ajüw nejiw.

35 Condom ajcüwa ijpüw quiaj tapiüngüw atonnguineay tandeacüw maquiüjpüw Teat Jesús wüxaliw tiül tiiüd, at cos naleaing tajawüw ranüy wüxtambaag a pan.

Teat Jesús tejüiquichay tiül minipilan nej(Mt. 28:16-20; Mr. 16:14-18; Jn. 20:19-23)

36 Tealeámban mandeacüw aag ayaj, quiajmajawüw Teat Jesús alembem pinawan niüngajlüyiw nejiw. Tatepeay nejiw, tapiüng:

―Tamtámban ijlüyiüna ―aw.37 Nejiw mbayatoj xeyay, apiüngüw nejiw

nembolooch. 38 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―¿Neol mbayaterona? ¿Neol teteotsan atquiaja?

39 Jogüy ijawan xiwix, xileaj. Xique tan sajlüy.Isamban xic mejawan, cos noic espíritu ngo majiüronij olaats matnej nganüy teamejawan sajlüy cam―aj nejiw.

40 Wüx tasaj nejiw aag ayaj, quiaj tüüch nejiwmajawüw owix nej oleaj nej. 41 Nejiw ngo majawüwcuane marangüw, mbayajówan, pero apacomeajtsüw majawüw nej. Quiaj tasaj nejiw TeatJesús:

―¿Ijiüran ningüy nüeterana? ―aj nejiw.42 Quiaj tüjchiw nej quiriw nechench cüet,

alquiriw micün xiül. 43 Tasap, tüet quiájan niüngajlüyiw nejiw. 44 Condom tasaj nejiw:

―Aaga leaw teajlüy cam tasajas icon ninguinütwüx saliün naquiiüb icon. Tapiüngas netam majlüyatnej lasanderac wüx tiül aaga poch leawa tüünd aMoisés nomb, at leaw tapiüngüw mondeac andeacTeat Dios, at tiül salmos aton ―aj nejiw.

45 Quiaj tüüch nejiw majawüw ranüy nguineaylamapiüng wüx nej tiül Mipoch Teat Dios. 46 Tasajnejiw:

―Atquiaj lajlüy larangüch wüx nawiig, cos aagaCristo leaw lapiürang aliüc netam mambiyeran.Condom wüx er nüt apmapac alinomb naw tiülmondeow. 47 Netam manderac wüx nejmanguiayiw meáwan cambaj wüx aaga iüt cam,masoiquiw netam mayambüw Teat Dios, matüniw


ocueaj, para mawüw wüx asoetiw. Netammemelichan mendeacan wüx nej naw tiül Jerusalénandüy quiaj. 48 Nganüy icona netam mejlüyiünwüx, mepiüngan meáwan aag ayaj cos ijawannaleaing. 49 Xique sanüüch miün leawa lamapiüngXeteat Dios apmüüch icon. Icülíünan ningüy tiülcambaj Jerusalén leaw ndoj meajndiün aag ayajimiün tiül cielo. Nej apmüüch icon merangancuajantanej ―aj nejiw Teat Jesús.

Teat Jesús tamb andüy tiül cielo(Mr. 16:19-20)

50 Condom quiaj tawüw tiül cambaj, taquiiübnejiw mamb andüy Betania. Quiaj tandic cawüx

owix nej, tatün monajneaj müüch nejiw Teat Dios.51 Tenguialeámban atün monajneaj, quiaj tacueatnejiw, tanaámb amb andüy cawüx tiül cielo. 52

Minipilan nej wüx landoj maquiejliw micosüw nejiwmandeacüw najneajay wüx Teat Jesús, quiajtandilileaw andüyiw Jerusalén, najneajay apacomeajtsüw. 53 Tanaámb ngo macueatiw ambüw tiülnadam nangaj iüm mandeacüw najneajay arangTeat Dios.


1

SAN JUAN

Nanderac tiün marang nipilan

Tanomb wüx nganaw majlüy iüt, nganawmajlüy nicuajind, pero aaga Nanderac quiajalmajlüy. Aaga Nanderac quiaj almajlüy

maquiiüb Teat Dios; nej Dios nej. 2 Nej ajlüynóiquian maquiiüb Teat Dios nde ajlüy. 3 Meáwanleaw almajlüy, tajlüy arang nej. Nicuajind ngondommajlüy leawa almajlüy nganüy, sitiül nej ngomarang. 4 Nej üüch mapac meáwan cuajantanejleaw almajlüy. Aaga neech mapacaran quiaj, arrajnipilan atnej ran arraj cuajantanej. 5 Aaga ran quiajarraj tiül pojniün; pojniün ngondom mapeniichaaga ran quiaj.

6 Tajlüy nop naxey nenüt Juan, aaga neech yownipilan; nej tiün üüch nej miün Teat Dios. 7 Aaganaxey quiaj tiün mandeac wüx aaga almajlüy atnejran quiaj, para mayariw andeac nej meáwannipilan. 8 Juan ngome nej aaga ran quiaj. Nej tiünmajüiquich cuane amb apiüng aaga ran quiaj, janewüx andeac. 9 Nej aaga ran quiaj naleaing, tenguialmarraj meáwan nipilan; nej tiün wüx aaga iüt cam.

10 Aaga ran quiaj tajlüy wüx iüt cam, pero nipilanngo majawüw jane nej masey nej tarang meáwanleaw almajlüy. 11 Nej tiün tiül micambaj nej; peromicambaj nej ngo mandiümüw nej. 12 Nganüymeáwan monyar andeac nej, ajcüw ayaj tüjndiwmajlüyiw micual nejiw Teat Dios. 13 Cos ngomewijquiatoj awiquiach nejiw nipilan, átan ngomealjane tandiüm majaw wijquiamoj. Aton ngome nopnaxey tandiüm majiür micual nej. Ngwüy, nejiwmicual nejiw Teat Dios.

14 Aaga Nanderac quiaj tiün wijquiam marangnipilan atnej icoots; at tacül ningüy maquiüjpaats.Tajawaats nej tarang xeyay cuajantanej najneaj. Nejarang leaw naleaing, cos naleaing nej anopǘyanmicual Teat Dios. 15 Juan tiün mandeac wüx nej,tapiüng:

―Tandeacas wüx aaga Teat Naxey cam wüxtapiüngas aliüc miün nop natang, xeyay netamajlüy, ngo mat xic; cos wüx nganaw najlüy, nejalmajlüy ―aw.

16 Xeyay ajüiquich mimonajneaj nej tiül meáwanicoots, cos nej üüch icoots meáwan leaw netam,ǘüchan. 17 Aaga ajlüyay poch tüünd teat Moiséstajlüy, para ndom majawaats nguineay netammarangaats. Nganüy aaga jayats poch TeatJesucristo tüüch icoots para alndom majawaatscuane naleaing, at para mayariiüts mimonajneajnej. 18 Naleaing nejinguind ngo maxom majaw

nejay Teat Dios. Áagan anopǘyan micual nejlamajaw cos almaquiiüb, nej ajüiquichay majawnguineay ajlüy.

Leawa tandeac Juan Bautista(Mt. 3:11-12; Mr. 1:7-8; Lc. 3:15-17)

19 Atcüy tapiüng a Juan wüx ajcüwa monajiütocueaj nipilan judío tiül Jerusalén tüjchiw mambacas miteaats ata levitas, matüniw manguiayiw wüxaaga teamandeac quiaj. Tasajüw:

―¿Jowa ique jan ic? ―ajüw.20 Nej ngo mawaiich, aleáingan tapiüng:―Xique ngome aaga Cristo lapiürang aliüc ―aw.21 Tandüyiw wüx matüniw nej manguiayiw:―¿Jane ic? ¿Ngwüy ique Elíasa? ―awüw.Juan tandüy wüx mapiüng:―Ngwüy, ngome xique ―aw.Condom tandüyiw wüx masajüw nej:―¿Ngwüy ique alinop nendeac andeac Teat

Diosa? ―ajüw nej.―Ngwüy ―aw.22 Condom tasajüw nej alinomb:―Ngwüy naleaing sapiüngan, ipiüng jane ic, isaj

xicon. Cos netam napiüngan wüx sanapeayiünniüng ajlüyiw moneech xicon niünan. Ipiüng jan ic―ajüw nej.

23 Quiaj tasaj nejiw a Juan:―Xique aaga nendeac tiül wajchiüc atnej tapiüng

Isaías wüx tapiüng: “Ileainguijchan mitiiüd TeatNaxey cos aliüc” ―aw.

24 Ajcüwa nasoiquiw mambüw majawüw a Juanquiaj, üüch nejiw mambüw fariseos. 25 Condomtasajüw a Juan:

―Sitiül ngome ique a Cristo, at ngome aaga Elías,at ngome alinop nendeac andeac Teat Dios, ¿neoltapots meaach yow nipilan? ―ajüw nej.

26 Quiaj tasaj nejiw a Juan:―Naleaing ipiüngan xique süüch yow. Nganüy

almajlüy nop tíülan nipilan, icona ngo mejawan janenej. 27 Xique tapiüngas aliüc miün nop natangnetam ajlüy, ngo mat xic, cos wüx nganaw najlüy,nej lajlüy. Sayaag ngondom nacheed aonts apaj nej,cos sayaag nicuajind xic ―aj nejiw.

28 Atquiaj tajlüy tiül cambaj Betábara nonütnecamb lam Jordán niüng tenguial üüch yow nipilana Juan.

Teat Jesús atnej sap ocueaj Teat Dios29 Aw alinoic nüt, Juan tajaw Teat Jesús aliüc

andüy niüng ajlüy nej. Quiaj tapiüng:

SAN JUAN 1:2 106 SAN JUAN 1:29

2

―Ijawan aaga naxey aliüc quiaj. Aag ayaj TeatDios neech nej miün. Apmarangüch wüx nej atnejarangüch wüx quicheech sap nambiyaran wüxpascua, cos nej apmangüy asoet nipilan. 30 Aagayaj lanapiüng wüx, cos tapiüngas: “Aliüc miün nopteat naxey xeyay netam ajlüy, ngo mat xic. Nejombas majlüy, xique teoj; cos wüx nganaw najlüy,nej almajlüy”, saw. 31 Xique ngo najaw jane nej,nguineay apmajawüw nipilan judío. Áag tiünasnüjchiw mayariw yow ―aw.

32 At tapiüng a Juan:―Xiquiay sajaw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios

tiün imiün cielo atnej noic palom mejquiem wüxombas nej. 33 Xique nganaw najaw jane nej. Perocos aaga nesaj xic niün nüüch yow nipilan lamasajxic: “Wüx apmejaw Nangaj Espíritu miün andüy wüxombas nop teat naxey macül wüx nej, aag ayajapmüüch nipilan Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios.”34 Naleaing, nganüy lanajaw Micual Teat Dios nej,cos xiquiay tajawas atquiaj tajlüy ―aw a Juan.

Teat Jesús tarriiüd acas minipilan nej35 Aw alinoic nüt Juan alembem quiaj almaquiiüb

ijpüw minipilan nej. 36 Quiaj majaw aleamb quiajTeat Jesús, tapiüng:

―Ijawan, jogüy lapeay aaga nasoic Misap TeatDios ―aw.

37 Ajcüwa ijpüw minipilan Juan wüx tanguiayiwaag ayaj, quiaj tambüw mandüjpiw Teat Jesús. 38

Teat Jesús wantsat majaw almandüjpiw nej, tasajnejiw:

―¿Cuane iyamban, teat? ―aj nejiw.Quiaj tapiüngüw:―Rabí (amb apiüng nequiaach), ¿nguiane icül?

―ajüw nej.39 Tasaj nejiw Teat Jesús:―Tabaatsaron mejawan ―aj nejiw.Quiaj tambüw majawüw nguiane acül. Condom

tacülíwan quiaj maquiüjpüw, cos langwiiüts.40 Nop tiül aaga ijpüw quiaj leaw tanguiayiw

andeac teat Juan, condom tandüjpiw Teat Jesús, aagayaj teat Andrés, michiig teat Simón Pedro. 41

Condom aaga Andrés quiaj tsajmbiüt mayambSimón micoj nej, tasaj:

―Lanaxoman aaga Mesías nasoic a Cristo, aaglapiürang aliüc ―aj.

42 Condom teat Andrés taquiiüb mamb teatSimón majaw Teat Jesús. Wüx Teat Jesús tajaw aSimón, quiaj tasaj:

―Ique Simón micual teat Jonás, nde nganüyapmenüt Cefas, aag ayaj nasoic Pedro ―aj nej.

Teat Jesús tarriiüd Felipe y Natanael43 Aw alinoic nüt Teat Jesús tind amb andüy tiül

iüt Galilea, quiaj taxom Felipe, tasaj:―Mac, tabar ―aj.44 Aaga Felipe quiaj naw Betsaida tiül

micambajüw Andrés y Pedro. 45 Condom aagaFelipe tamb mayamb Natanael. Wüx taxom tasaj:

―Lanaxoman aaga teat naxey leaw tanomblamandeac wüx nej tiül aaga nawiig tarang Moisés.At ajcüwa mondeac andeac Teat Dios tandeacüwwüx nej. Aag ayaj nenüt Jesús, micual José, nawcambaj Nazaret ―aj.

46 Quiaj tapiüng Natanael:―Jow aaga cambaj Nazaret quiaj, ¿mbich cuane

najneaj alndom maw quiaja? ―aw.Quiaj tapiüng a Felipe:―Tabar mejaw ―aw.47 Wüx Teat Jesús tajaw ajngot a Natanael, quiaj

tapiüng:―Jogüy aliüc nop nipilan judío leaw ngome áag

awaiich ―aw.48 Quiaj tasaj nej Natanael:―¿Neol teat, nguiane meyaag ximbas? ―aj.Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Xique tajawas ic wüx nganaw mapaj ic Felipe,

wüx alchetemear teowil toc ―aj nej.49 Condom quiaj tasaj nej Natanael:―Rabí, ique aaga Micual Teat Dios, ique minatang

nenajiüt tiül nipilan judío ―aj nej.50 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―¿Neol, aag sasaj ic tajawas ic teowil toc teyar

sandeaca? Naleaing apmejaw aliüc miün apmajlüyxeyay najneajneaj, ngome áagan ayaj ―aj nej.

51 At tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing naleaing sasaj icon, nde nganüy

andüy quiaj apmejawan lejquiaw nangaj cielo,apmejawan ajcüwa ángeles ocueaj Teat Dios iünüwat andilileaw niüng ajlüy Teat Naxey ―aj nejiw.

Nengoch owix tiül Caná

Wüx er nüt tajlüy nop nengoch owix tiülcambaj Caná tiül iüt Galilea. Alquiaj mimümTeat Jesús. 2 Teat Jesús maquiiüb minipilan

nej tasoiquiw mambüw quiaj aton. 3 Camüm wüxtümb a vin, quiaj tasaj nej mimüm nej Teat Jesús:

―Lango majlüy vin manganeowaran ―aj nej.4 Quiaj Teat Jesús tapiüng:―Müm, ¿neol tesaj xic atquiaja? Cos xique

nganaw matüch a nüt narang cuajantanej ―aw.5 Quiaj tasoiquiw monbeol, asaj nejiw mimüm

Teat Jesús:―Irangan leaw apmasaj icon ―aj.6 Ajlüy quiaj anaíw xor iquial yow narangüch

piedra. Ajcüw ayaj atam nejiw a nipilan judío wüxarangüw leawa lambójan marangüw para majlüyiwnerixix alinomb teombas Teat Dios. Ajcüwa xorquiaj ajoy ojpeacüw tengwüy gajpowüw ngan yow.7 Condom Teat Jesús tasaj monbeol:

―Ichipichan yow a xor quiaj ―aj nejiw.Quiaj tachipichaw. 8 Ndoj tasaj nejiw Teat Jesús:―Nganüy itembiün noic pite, ijoyiün mamb,

ijchan aaga najlüy wüx nengoch owix ―aj nejiw.Condom atquiaj tarangüw. 9 Wüx ndoj

manganeow aaga yow narangüch marang vin, aaganajlüy wüx nengoch owix quiaj, nej ngo majawnguia naw. Pero ajcüwa monbeol lamajawüw cos


3

nejiw monpiow yow. Condom aaga najlüy wüxnengoch owix quiaj, tapaj aaga nench, 10 tasaj:

―Meáwan nipilan ombas mayacüw najneajay vin.Wüx laxeyay anganeowaran, quiaj apmayacüw ngomajneajay vin. Nganüy a ique tepal aaga najneajayvin, ndójwüx tewün ―aj nej.

11 Ninguiaj amelich arang ateócan Teat Jesús tiülaaga cambaj Caná tiül Galilea. Tüüch majarawnguineay nej alndom marang cuajantanej. Quiajminipilan nej tayariw nej andeac.

12 Wüx ndoj ayaj, quiaj Teat Jesús tamb andüy tiülcambaj Capernaum, taquiiüb mimüm nej, michiignej, minipilan nej. Tacüliw quiaj acas nüt.

Jesús tawün leaw ngo metam majlüy tiül nangajiüm

(Mt. 21:12-13; Mr. 11:15-18; Lc. 19:45-46)

13 Laliüc matüch a nüt majlüy aaga nangos nütpascua ocueajiw nipilan judío. Quiaj tamb Teat Jesúsandüy tiül cambaj Jerusalén. 14 Wüx tajmel tiülnadam nangaj iüm, taxom quiaj monüüb boy,monüüb sap, monüüb palom, at mongowüüchtomiün altsotomoj quiaj. 15 Wüx tajaw aag ayaj,quiaj tarang nots newüjchay para mewüjchay.Condom tawün meáwan tiül nadam nangaj iümmaquiüjpüw misapüw nejiw, at miboyiw nejiw.Tawiich ninguiün mitomiünüw mongowüüchtomiün; tatech ninguiün mimesüw nejiw. 16 Tasajmonüüb palom:

―¡Iwüniün ningüy aag ayaj! Nde meranganombiüm Xeteat marang plas ―aj nejiw.

17 Minipilan nej quiaj leaad omeajtsüw naleaingtarangüch tanomb niüng apiüng: “Xeyay sanajcüy,cos ngo mind najaw marangüw ngo majneaj tiülombiüm Xeteat”, aw.

18 Condom ajcüwa nipilan judío tatüniwmanguiayiw nej:

―¿Neol terang atquiaja, cuane apmejüiquichmerang najawan, majüic nguiane iyar minajiütmerang atquiaja? ―ajüw nej.

19 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Indrojchiün ombas aaga nangaj iüm cam, ndoj

xique wüx er nüt sanawitich alinomb ―aj nejiw.20 Quiaj titsojow nej, tapiüngüw:―Aaga nadam nangaj iüm cam tarangüch wüx ic

miow anaíw (46) neat; ¿nguineay ipiüng iqueapmewitich wüx er nüte? ―awüw.

21 Pero Teat Jesús ngo mandeac wüx aaga nadamnangaj iüm quiaj. Nej tandeac andüy wüx ombasnej. 22 Wüx Teat Jesús tapac alinomb imiün tiülmondeow, quiaj minipilan nej leaad omeajtsüwaaga poch leaw tandeac quiaj. Aton tayariwtayacüw wüx omeajtsüw leawa nomb tarangüwmondeac andeac Teat Dios, at aaga poch tasaj nejiwTeat Jesús.

Teat Jesús ayaag omeajtsüw meáwan nipilan23 Wüx Teat Jesús altiül Jerusalén tiül nangos nüt

pascua, xeyay nipilan tayariw leaw nej aquiaach cos

tajawüw meáwan ateócan leaw nej tarang. 24

Naleaing Teat Jesús ngo masap ombas majaw nejiw,cos ajaw nguineay ajlüyiw meáwan. 25 Nej ngometam nejinguind masaj nej nguineay omeaatsnipilan, cos nej lamajaw nguineay omeaats meáwannipilan.

Teat Jesús tandeac aweaag Nicodemo

Tajlüy nop naxey tiül fariseos nenütNicodemo. Nej nop nenajiüt tiül nipilanjudío. 2 Aaga naxey quiaj tamb majaw Teat

Jesús noic ongwiiüts. Tasaj:―Rabí, sajawan Teat Dios tüüch ic mewiün

mequiaach xicon; cos nejinguind ngondom marangateócan atnej ique irang sitiül ngome Teat Diosambeol nej ―aj.

3 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Naleaing naleaing sasaj ic, sitiül aljane ngo

wijquiam alinomb, ngome apmajlüy tiül xenipilanmajaw micambaj Teat Dios ―aj nej.

4 Quiaj Nicodemo tatün nej manguiay:―¿Nguineay alndom nop natang nipilan mandilil

wijquiam alinomba? ¿Mbich alndom majmelteomeaats mimüm nej alinomb wijquiama? ―aj nej.

5 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Naleaing naleaing sasaj ic, sitiül nop nipilan ngo

wijquiam alinomb naag yow y Nangaj Espírituocueaj Teat Dios, aag ayaj ngondom majmel tiülmicambaj Teat Dios. 6 Leaw micual cambajiüt,cambajiüt nej; nganüy jane apwijquiam alinombnaag Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ajlüy atnejjayats wijquiam, awiquiach nej Nangaj Espíritu. 7

Nde mbayamear menguiay sasaj ic quiaj: “Netamwijquiamaran alinomb”, naj ic. 8 Cos iünd apepnguiajantanej imiün, alndom menguiay aterriür,pero ngo mejaw nguiane imiün, at ngo mejawnguiane andüy. Atquiaj ajlüy wüx nop jayatswijquiam, awiquiach nej Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios ―aj nej.

9 Nicodemo tandüy wüx matün manguiay:―¿Nguineay alndom marangüch atnej ipiüng

quiaja? ―aj nej.10 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Ique nop ic natang nequiaach tiül nipilan judío.

¿Neol ngo mejaw wüx aag ayaja? 11 Naleaingnaleaing sasaj ic, xicona sandeacan wüx leawsajawan naleaing, at leaw sajawan naag xiniüjcansandeacan manguiayaran. Pero icona ngomendiüman meyariün sandeacan. 12 Sitiül ngomeyariün sandeac wüx leaw almajlüy ningüy wüxaaga iüt cam, ¿nguineay apmeyariün sitiülsanandeac wüx leaw almajlüy tiül cielo?

13 ’Nejinguind nganaw mamb andüy cawüx tiülcielo, áag miün tiün imiün cawüx tiül cielo, aag ayajTeat Naxey, cos imiün quiaj tiün. 14 Atnej tanombtarang Moisés tiül wajchiüc wüx taxaing nopnarangüch ndiüc mayac cawüx wüx nots xiül,atanquiaj apxaijnguiam Teat Naxey mayacüch wüxcruz. 15 Pares meáwan jangantanej leaw apmayar


4

nej andeac, apmapac meáwan nüt niüng ajlüy TeatDios.

Teat Dios xeyay andiüm meáwan nipilan16 ’Cos Teat Dios xeyay andiüm meáwan nipilan

wüx aaga iüt cam, áag tüüch miün anopǘyanMicual Nej mawün wüx asoet jangantanej leawapmayar nej andeac. Atquiaj ngondom ndrommamb tiül aaga xeyay ngo majneaj; pero apmapacmeáwan nüt niüng ajlüy Teat Dios. 17 Teat Dios ngomüüch miün anopǘyan Micual nej wüx aaga iütcam mayac asoet nipilan. Ngwüy, nej tiün mawünwüx asoetiw meáwan nipilan wüx aaga iüt cam. 18

Jane apmayar andeac Micual Teat Dios, Teat Dioslango mayac nej asoet; pero jane ngo mayarandeac nej, mbich landoj lamayac nej asoet TeatDios, cos ngo mayar andeac anopǘyan Micual Nej.19 Nej tiün wüx aaga iüt cam majlüy atnej ran, cosaquiaach leaw naleaing. Pero altiül ngomandiümüw aaga ran quiaj, cos xeyay tandiümüwaaga pojniün niüng alndom mexotayej marangüwngo majneaj. Ajcüw ayaj lamayac nejiw asoetiw TeatDios. 20 Meáwan ajcüw leaw andiümüw marangüwngo majneaj ngo mandiümüw aaga ran quiaj,ajcüyiw majawüw, ngo matüchiw. Cos sitiülapmambüw quiaj, aaga ran quiaj apmajüiquich ngomajneaj teamarangüw. 21 Nganüy monrangnajneaj, nejiw mbich ambüw niüng ajlüy aaga ran.Quiaj ajüiquichaw nguineay arangüw najneaj atnejandiüm Teat Dios ―aj nej Teat Jesús.

Juan Bautista tandeac alinomb wüx Teat Jesús.22 Ndoj Teat Jesús taw Jerusalén tamb andüy tiül

iüt Judea aquiiüb minipilan nej. Tacüliw quiaj acasnüt, tüjchiw yow nipilan. 23 Aton Juan tenguial üüchyow nipilan tiül Enon, quiájan niüng ajlüy Salim cosajlüy quiaj xeyay yow. Xeyay nipilan apeayiw quiajmüjndiw yow. 24 Aag ayaj tajlüy wüx nganawmayacüch tiül manchiüc a Juan.

25 Condom tajlüy noic mondeac tiül nipilan judíomaquiüjpüw minipilan Juan nguineay alndomnajneajay majlüyiw majaw nejiw Teat Dios. 26 Ndojajcüw aaga nipilan quiaj, tambüw masajüw a Juan:

―Rabí, ijaw nguineay teamarang aaga naxey leawtequiiüb nonüt necamb lam Jordán, áag tesaj xiconwüx. Nganüy nej aton tenguial üüch yow nipilan,meáwan laambüw mandüjpiw nej ―ajüw.

27 Quiaj tasaj nejiw a Juan:―Nejinguind ngondom marang aag ayaj sitiül

Teat Dios najlüy tiül cielo ngo müüch nej marang.28 Icona tenguiayiün wüx tapiüngas, xique ngomeaaga Cristo lapiürang aliüc. Xique tüjndiüs niünombas xic, nej aliüc tamiün. 29 Pues wüx nop nenchapmaquiiüb nop nüx, aaga nench quiaj almajiürmiamigo nej alquiaj almaquiiüb nej. Wüx anguiaynej andeac xeyay apac omeaats manguiay. Ataxique nganüy wüx sanguiay nguineay Teat Jesúsxeyay andüjpiw nej, xeyay apac ximeaats nanguiay,cos leaw ninguiaj netam narang. 30 Nej netam

marang natang, nganüy xique apmapateay satam.

Aaga niün imiün tiül cielo31 ’Aaga niün imiün tiül cielo, nej ajlüy wüx

meáwan leaw almajlüy. Nganüy nop najlüy wüx iüt,aag ayaj naw wüx iüt; nej andeac wüx leaw ajlüywüx aaga iüt cam. Nganüy aaga niün imiün tiülcielo, nej ajlüy wüx meáwan almajlüy. 32 Nejandeac wüx leaw ajaw, at andeac wüx leaw anguiay;pero nejinguind ngo mayar andeac nej. 33 Janeapmayar andeac nej, aag ayaj apmajaw naleaingandeac Teat Dios. 34 Cos jane Teat Dios üüch miün,nej andeac leaw andeac Teat Dios, cos Teat Diosüüch nej Nangaj Miespíritu nej palanüy, ngo metammapeax. 35 Teat Dios xeyay andiüm Micual Nej;meáwan leaw almajlüy lamayac tiül owix nej. 36

Jane ayar andeac Micual Teat Dios apmapacmeáwan nüt niüng ajlüy Teat Dios. Nganüy janengo mandiüm mayar andeac Micual Teat Dios,ngome apmajaw aaga apacaran quiaj cos xeyayajcüy majaw nej Teat Dios ―aj nejiw a Juan.

Teat Jesús tendeac aweaag nop najtaj nawSamaria

Wüx Teat Jesús tajaw nguineay ajcüwafariseos tandeacndeacüw wüx nej costeaxeyay minipilan nej, aton xeyay teamüüch

yow nipilan ngo matnej Juan; 2 masey ngome nejayTeat Jesús neech yow, minipilan nej arangüw. 3

Wüx Teat Jesús tajaw aag ayaj, quiaj taw quiaj tiülJudea, tandilil andüy Galilea alinomb.

4 Pero netam mamong amb tiül iüt Samaria. 5

Condom tatüch tiül noic nine cambaj nenüt Sicartiül iüt Samaria. Quiájan mbeay cambaj ajlüy miíütaaga Jacob najlüy tanomb. Aaga iüt quiaj nej tüüchJosé micual nej. 6 Alquiaj aaga lol pil tarang teatJacob tanomb. Teat Jesús cos laǘmb apac ajüy,chetet quiaj mbeay lol, laliüc lembem nüt. 7 Quiajtapeay nop najtaj naw Samaria mepiow yow. TeatJesús tasaj nej:

―Nachej tigüy miyow müm, nanganeow ―aj.8 Minipilan nej laambüw tiül cambaj mangalüw

nüeteran. 9 Aaga najtaj naw Samaria tasaj TeatJesús:

―¿Neol techej xicueaj yow, teat? Cos ique nop icnipilan judío, nganüy xique nop najtaj nawasSamaria. Ique ijaw nipilan judío ngome áagandeacüw maquiüjpüw monaw Samaria ―aj.

10 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Sitiül mejaw leaw Teat Dios alndom müüch,

aton mejaw jane nechej icueaj yow, sayaagapmetün xicueaj, condom sanüüch ic yow leawüüch mapacaran meáwan nüt ―aj.

11 Quiaj tasaj nej a najtaj:―Teat, ique ngo mejiür cuane merwüneay yow,

nganüy aaga lol cam xeyay nequiliüt. ¿Nguia nawapmeyar aaga yow ipiüng quiaja? 12 Cos xexejchiünteat Jacob tacueat müüch xicon aaga lol cam. Nejtanganeow aaga yow, at micual nej, minimal nej.


¿Jow nganüy ique, alwüx itama, ngo matneje? ―ajnej.

13 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Jangantanej apmanganeow a yow cam apmind

anganeow yow alinomb. 14 Pero janeapmanganeow aaga yow xique sanüüch, langomeapmind anganeow yow alinomb. Cos aaga yowxique sanüüch, apmajlüy tiül nej atnej noic lolteapacaw müüch nej mapac meáwan nüt ―aj nej.

15 Condom tasaj nej aaga najtaj:―Teat, iich xic aaga yow ipiüng quiaj, quiaj

langome apmind sanganeow yow alinomb, atquiajngo metam niün ningüy nayar yow ―aj nej.

16 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Quiür ipaj minoj, iquiiüb miün ―aj.17 Quiaj tapiüng a najtaj:―Ngo najiür xenoj ―aw.Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Naleaing ipiüng ngo mejiür minoj; 18 cos

lamejiür acoquiaw. Nganüy aag almequiiüb, aagayaj ngome minoj. Naleaing tepiüng ―aj nej.

19 Camüm manguiay aag ayaj a najtaj, quiajtapiüng:

―Teat, sapiüng ique nop nendeac andeac TeatDios. 20 Isaj xic neol xexejchiün tarangüw casa TeatDios cawüx wüx aaga tiüc quiaj, nganüy iconanipilan judío ipiüngan áagan tiül Jerusalén alndommarangüch casa Teat Dios ―aw.

21 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Netam meyar sandeac, müm, cos aliüc miün

nüt wüx ngome apmetam meamban wüx aaga tiücquiaj, átan ngome apmetam meamban Jerusalénmerangan casa Teat Dios. 22 Icona monaw Samariango mejawan jane teamerangan casa; xicona mbichsajawan jane sarangan casa, cos naw tiül nipilanjudío ajlüy jane apmawün wüx asoeteran. 23 Aliücapmatüch a nüt, aag ayaj nganüy, cos jane naleaingayamb Teat Dios wüx omeaats, apmajüiquichnaleaing wüx omeaats arang, ngo mitsoj. Cos TeatDios aton atquiaj andiüm marangüch casa. 24 TeatDios Espíritu nej; jane apmayamb nej netammarang con omeaats, masey ngondom maxommajaw ―aj nej.

25 Quiaj tasaj nej a najtaj:―Lanajaw aliüc Mesías, aaga nasoic Cristo. Wüx

nej apmapeay apmasaj icoots nguineay ajlüymeáwan cuajantanej ―aj nej.

26 Teat Jesús tapiüng:―Xique aag ipiüng quiaj, tenguial andeacar ―aw.27 Aliünüw wüx andeacüw, quiaj ajngotoj

minipilan Teat Jesús. Nejiw mbayajow wüx tajawüwTeat Jesús teandeac maquiiüb nop najtaj. Pero tatonngo matüniw nej manguiayiw cuane andiüm anajtaj, cuane wüx teamandeacüw. 28 Condom quiajtaw quiaj a najtaj, acueátan quiaj mingan nej; tambandüy tiül cambaj, tasaj nipilan:

29 ―Macaron, ijawan nop naxey lamasaj xicmeáwan leaw lanarang. ¿Ngwüy ijaca, aaga Cristoneje? ―aj nejiw.

30 Quiaj tawüw tiül cambaj, tambüw majawüwTeat Jesús. 31 Wüx nipilan nganaw mapeayiw quiaj,minipilan nej teamasajüw nej:

―Teat, mac iret ―ajüw.32 Nej tasaj nejiw:―Xique sajiür süet, icona ngo mejawan cuane

―aj nejiw.33 Condom minipilan nej tapots atünayej

menguiayayej:―¿Ngwüy, aljane tajamiün üet neje? ―awüw.34 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:―Icona apac imeajtsan wüx landoj iretiün, xique

apac ximeaats wüx sarang leaw Xeteat Dios tüüchxic niün narang, cos sandiüm nandondoch minajiütnej. 35 Icona wüx lapiürüch corrül ipiüngan: “Wüxlamatüch apiquiw caaw, quiaj apxaijnguiamomeaats corrül”, irawan. Nganüy xique sasaj icon:Netam mejawan a corrül, cos nganüy lajneajxaijnguiam omeaats corrül. 36 Jane arang xenajiütmaxaing sapiür, sanangüy alinoic nüt, cos aagaarang quiaj apmajlüy meáwan nüt. Aaga nepiür,maquiiüb nexaing omeaats corrül, apmapacomeajtsüw nóiquian. 37 Ningüy ajüic naleaing leawapiürang: “Pálwüx nepiür, pálwüx nexaing”. 38

Xique lanüüch icon meamban merangan xenajiüt.Aag ayaj apmajlüy atnej wüx nop mayambüchmamb maxaing omeaats corrül, masey ngome nejnepiür; cos pálwüx nesaj nipilan wüx xique, nganüyicona ipeánan mesajüw mayambüw xic ―aj nejiwTeat Jesús.

39 Xeyay nipilan monaw tiül aaga cambaj tiül iütSamaria tayariw andeac Teat Jesús wüx tanguiayiwandeac aaga najtaj, cos tapiüng: “Tasaj xic meáwanleaw lanarang”, maw. 40 Wüx tapeayiw quiajmonaw tiül aaga cambaj quiaj, tapots masajüw TeatJesús macül quiaj maquiüjpüw. Quiaj tacül quiaj icnüt. 41 Xeyay nipilan tayariw nej andeac wüxtanguiayiw nejay Teat Jesús tenguial aquiaach. 42

Condom tasajüw a najtaj:―Nganüy mbich lanayariün andeac nej cos nejay

tanguiayasan andeac, ngome áagan leaw tesajxicon wüx nej. Nganüy sajawan naleaing nej aagaCristo leaw lapiürang aliüc mawün wüx asoetnipilan meáwan wüx iüt ―ajüw nej.

Teat Jesús tamongoch iün andeow micual nopnenajiüt

43 Wüx tamong ic nüt quiaj, Teat Jesús tawSamaria, tamb andüy Galilea. 44 Masey nejay TeatJesús tandeac nguineay nop nendeac andeac TeatDios ngome andiüram tiül miíüt nej, nganüy nejapmandilil mandüy quiaj alinomb. 45 Wüx tapeaytiül Galilea, apac omeajtsüw majawüw nej monawquiaj, cos nejiw laiünüw Jerusalén aton majawüwnangos nüt pascua. Tajawüw quiaj meáwan leawnej tarang wüx nangos nüt.

46 Condom Teat Jesús tandilil alinomb andüycambaj Caná tiül Galilea, niüng ninguinüttangowüüch yow marang vin. Ajlüy tiül cambaj


5

Capernaum nop natang nenajiüt ocueaj cambaj,xeyay iün andeow micual nej. 47 Aaga naxey quiajwüx tanguiay Teat Jesús lapeay Galilea imiün Judea,tamb matüch quiaj majaw. Tapots matün ocueajTeat Jesús mamb aniüng nej mamongoch iünandeow micual nej, cos laxeyay, laliüc mandeow. 48

Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Icona sitiül ngo mejawan ateócan ngome

apmeyariün sandeac ―aj.49 Naleaing aaga nenajiüt xeyay tatün ocueaj Teat

Jesús, tasaj:―Teat, ich majmiüc imal imeaats, tabar wǘxan

nganaw mandeow xecual ―aj nej.50 Condom quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Quiür ijtsor, micual lajneaj ―aj.Aaga naxey tayar andeac Teat Jesús, quiaj tajtsor.

51 Wüx laámb apmapeay aniüng nej, tambüwmangochiw nej mimos nej, tapiüngüw:

―Micual lajneaj ―ajüw nej.52 Condom quiaj tatün manguiay nejiw cuame

ores tajneaj micual nej. Quiaj tapiüngüw:―Tim lanchejliow nüt tacueat müüch nej nerraar,

quiaj tajneaj ―awüw.53 Quiaj leaad omeaats aaga naxey, naleaing

aaga ores wüx tasaj nej Teat Jesús: “Micual lajneaj”,maj nej. Quiaj aaga naxey tayar andeac Teat Jesúsmaquiiüb meáwan leaw alaniüng nej.

54 Aaga leaw tarang Teat Jesús wüx tandilil andüyGalilea imiün Judea, aag ayaj amb ijmbüw ateócanlamarang quiaj.

Tajneaj nop ndron ombas tiül Betesda

Wüx ndoj ayaj lamatüch a nüt wüx nipilanjudío ajiürüw noic nangos nüt. Quiaj TeatJesús tamb alinomb andüy Jerusalén. 2 Ajlüy

quiaj tiül Jerusalén noic apal ombeay cambaj niüngamong sap. Alquiaj noic nadam oniiüg yow, minütnej Betesda tiül ombeayiw nipilan judío. Ayey nejtiüt acoquiaw iüm ngo majiür owil. 3 Ajlüyiw quiajxeyay moniün andeow: altiül nesomb, altiül necoex,altiül ndron ombas ngondom majüy. Teamacüliwngow, cojores apmendalalüy a yow quiaj. 4 Cosnguiajnguiaj iün nop ángel ocueaj Teat Dios maól ayow, ndoj jane ombas apmajmel tiül a yow quiajapmajneaj iün andeow. 5 Alquiaj nop naxeylamajiür nimiow gajpopeac (38) neat iün andeow. 6

Teat Jesús tajaw alpiiüm quiaj, lamajaw lamajiürxeyay neat iün andeow a naxey quiaj, quiaj tasaj:

―¿Ngwüy indiüm mejneaja? ―aj.7 Quiaj tasaj nej aaga niün andeow:―Teat, ngo najiür jane mayac xic tiül yow wüx

apmendalalüy. Cos wüx lasamb sanajmel, quiajlajmel alinop ombas nej ―aj nej.

8 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Witiür, ixaing mitec ijüy ―aj.9 Andǘüban ajneaj a naxey quiaj, taxaing mitec

nej, tajüy. Pero cos aaga nüt quiaj, noic nütaxoodaran, 10 quiaj ajcüwa monajiüt tiül judíostasajüw aaga naxey lajneaj quiaj:

―Nganüy nüt axoodaran, ngondom mexaingmejoy mitec ―ajüw.

11 Quiaj tasaj nejiw aaga naxey:―Aaga neech xic najneaj, nej nesaj xic: “Ixaing

mitec, ijüy” ―aj xic.12 Quiaj tatüniw nej manguiayiw:―¿Jane aaga nesaj ic: “Ixaing mitec, ijüye”? ―ajüw

nej.13 Naleaing aaga naxey quiaj ngo majaw jane

netaag nej majneaj, cos tajlüyiw quiaj xeyay nipilan,nganüy Teat Jesús laáw quiaj. 14 Condom Teat Jesústaxom nej tiül nadam nangaj iüm. Tasaj:

―Ijaw nganüy lerneaj, nde mendüy wüx merangnisoet, ngana maxom ic alinoic xeyay ngo majneaj―aj nej.

15 Condom tamb a naxey quiaj masaj ajcüwamonajiüt tiül judíos Teat Jesús netaag nej majneaj.16 Quiaj ajcüwa monajiüt tajcüyiw majawüw TeatJesús, tayambüw ombas mambiyaw cos arangcuajantanej wüx nüt netam maxoodaran. 17

Condom Teat Jesús tasaj nejiw:―Xeteat meáwan nüt arang najiüt, ata xique aton

―aj nejiw.18 Quiájan ajcüwa monajiüt tandiümüw

mambiyaw nej cos ngome áagan arang wüx nütaxoodaran, pero cos tayac atnej Dios nej wüxtapiüng miteat nej Teat Dios.

Leaw Micual Teat Dios alndom marang19 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing naleaing sasaj icon, Micual Teat Dios

ngondom marang nicuajind arángan; nej arangleaw ajaw arang miteat nej. Cos meáwan leawarang miteat nej, átan micual nej alndom marangaton. 20 Teat Dios xeyay andiüm Micual Nej, üüchnej majaw meáwan leawa nej teamarang; aliücmiün apmüüch majaw alngün xeyay najneaj leawaicona apmbayameron mejawan. 21 Cos Teat Diosapacüüch mondeow, atquiaj Micual Nej atonapmapacüüch jane nej andiüm. 22 Ngome nejayTeat Dios apmayac asoeteran, meáwan ayajlamayac teowix Micual Nej. 23 Atquiaj meáwannipilan netam marangüw casa Micual Nej atnejarangüw casa Teat Dios. Jane ngo mandiüm MicualTeat Dios, átan ngo mandiüm Teat Dios, cos TeatDios neech nej miün.

24 ’Naleaing sasaj icon: Jane apmayac omeaatswüx manguiay sandeac, aton mayar andeac aaganeech xic niün, nej apmapac meáwan nüt, langomajmel asoet. Apmapac meáwan nüt niüng ajlüyTeat Dios. 25 Naleaing sasaj icon, aliüc apmatüch anüt, aag ayaj nganüy, wüx mondeow apmanguiayiwandeac Micual Teat Dios. Jane apmanguiay mayarandeac apmapac. 26 Teat Dios üüch mapacaran,atquiaj Micual Nej aton alndom müüch mapacaran,cos atquiaj üüch nej Teat Dios marang. 27 Atlamüüch majaw wüx asoeteran cos nej Teat Naxey.28 Nde mbayameron menguiayiün aaga sasaj iconcam, cos aliüc miün nüt wüx meáwan mondeow


6

apmanguiayiw nej andeac. 29 Jane tarangüwnajneaj apmawüw tiül mondeow mapacüw meawannüt tiül cielo; nganüy monarang ngo majneajapmapacüw aton majmel asoetiw nejiw.

Ajlüy nejüiquich jane nej Teat Cristo30 ’Xique ngondom narang nicuajind sandíüman

xique, sarang leawa sasoic. Wüx xique sayac asoetaljane, sayac leaw naleaing nej tarang. Xique ngonateots narang sandíüman xique, sarang leawandiüm Xeteat Dios, cos nej tüüch xic niün. 31 Sitiülxiquiáyan quiaj teanandeac wüx leaw alndomnarang, alndom mapiürang aag ayaj ngo membeat.32 Ajlüy nop nendeac naleaing wüx xique nguineayalndom narang. Xique sajaw leaw nej andeac wüxxique, aag ayaj xeyay nembeat. 33 Icona teajchiünmambaran niüng ajlüy Juan matüniw manguiayiwnej. Leaw nej tapiüng wüx xique aag ayaj naleaing.34 Xique ngo metam xic aljane mapiüng jane xic.Aag ayaj sasaj icon cos sitiül apmeyariün sandeacapmeriowan wüx isoetiün. 35 Aaga teat Juan tajlüyatnej nots najquiol teatitit andaab marraj nipilan. Aticona tapac imeajtsan acas nüt wüx tarraj icon costenguiayiün aquiaach nej. 36 Xique sajiür cuanenejüiquich jane xic; aag ayaj alwüx ambeat, ngomeáagan leaw tapiüng a Juan. Meáwan leawa xicsarang, leaw tüjndiüs niün narang, ajüiquich majawnaleaing Teat Dios neech xic niün. 37 Aaga Teatneech xic niün quiaj, aton lamandeac wüx xique;masey icona ngo menguiayiün andeac nej, ngomexoman mejawan. 38 Meáwan andeac nej ngomacül wüx imeajtsan, cos ngo mendiümanmeyariün andeac aaga leawa Teat Dios tüüch miün.39 Icona xeyay ipacan wüx meteowan Mipoch TeatDios cos ipiüngan quiaj alndom mepacan meáwannüt tiül cielo. ¿Neol ngo mejawana, tiül Mipoch TeatDios andeac wüx xique? 40 Naleaing icona ngomendiüman meyariün sandeac nüüch iconmepacan meáwan nüt tiül cielo.

41 ’Xique ngo nayamb nipilan marangüw xic casaombeayíwan. 42 Xique sayaag imbasan, sajaw iconango mendiüman Teat Dios. 43 Jogüy xique tiünas,tüüch xic niün Xeteat Dios, pero icona ngomeyariün sandeac. Jondot miün nop nejáyan quiaj,aag ayaj mbich apmeyariün andeac nej. 44

¿Nguineay icona apmeyariün andeac Teat Dios sitiülmbich meaw ilombochayon icoyónan quiaj? Cosngo meyacan wüx imeajtsan meyamban mandeacnajneaj wüx imbasan Teat Dios. 45 Nde mepiünganxique sanayac isoetiün niüng ajlüy Xeteat Dios; cosleaw arang atquiaj, aag ayaj a poch tüünd Moisésleaw ipiüngan indüjpiün. Aag ayaj ajüiquichnguineay irangan. 46 Jondot naleaing iyariünandeac Moisés, apmeyariün sandeac aton, cosMoisés tapiüng wüx xique. 47 ¿Nguineayapmeyariün sandeaca, sitiül andeac teat Moisésngo meyariün? ―aj nejiw Teat Jesús.

Teat Jesús tüüch üetiw acoquiaw mil monxey(Mt. 14:13-21; Mr. 6:30-44; Lc. 9:10-17)

Noic nüt Teat Jesús tamb andüy necambnadam yow Galilea, aaga nasoic Tiberiasaton. 2 Xeyay nipilan tandüjpiw nej mamb

cos lamajawüw tarang xeyay ateócan, tamongochiün andeow xeyay moniün andeow. 3 Condom TeatJesús tamb andüy wüx nop tiüc chetet quiajmaquiiüb minipilan nej. 4 Laliüc matüch aaganangos nüt pascua ocueajiw nipilan judío. 5 WüxTeat Jesús taxaing omal majaw aliücüw xeyaynipilan, quiaj tasaj a Felipe:

―¿Nguiane apmangalaats nüeteran müjchiiütsmetiw meáwan ajcüwa nipilan quiaja? ―aj.

6 Aag ayaj tandeac cos andiüm majaw cuaneapmapiüng a Felipe, cos Teat Jesús lamajaw cuaneapmarang. 7 Quiaj tasaj nej a Felipe:

―Teat, masey majlüy ijquiaw coic miow (200)tomiün denario majon pan, ngome apmatüch nejiwnequirquiriw ―aj nej.

8 Condom quiaj alinop minipilan nej Teat Jesús,aaga Andrés michiig a Simón Pedro, tapiüng:

9 ―Alningüy nop nench ajiür acoquiaw pancebada alijpüw nine cüet. Pero ¿nguitow apmawiülaaga atoyay nipilan quiaja? ―aw.

10 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Isajan meáwan chetemoj ―aj nejiw.Cos niüng almajlüyiw ajlüy xeyay nine nateaic

soex, quiaj chetetoj tiüt, atüch tam acoquiaw milmonxey. 11 Quiaj Teat Jesús taxaing aaga acoquiawpan; condom wüx landoj müüch gracias Teat Dios,quiaj tambaag müüch minipilan nej. Condomminipilan nej tajineaw müjchiw meáwan ajcüwanipilan. Atanquiaj tarang wüx aaga cüet aton, tüüchnejiw leaw tandiümüw. 12 Condom wüx lapaxiowüetiw, quiaj tasaj minipilan nej:

―Ixainguiün meáwan leawa nenaw, ngondommajcueat tiüt nicuajind ―aj nejiw.

13 Almümb maxainguiw, leaw nenaw üetiw tiülaaga acoquiaw pan cebada leaw tajlüy, chipiütgajpiüp (12) nchep. 14 Ajcüwa nipilan almajawüwaaga ateócan lamarang Teat Jesús quiaj, tapiüngüw:

―Naleaing, nejay aaga nendeac andeac Teat Diosleaw netam miün ningüy wüx iüt cam ―awüw.

15 Nej a Teat Jesús wüx tajaw andiümüwmasapüw nej mayacüw marang minatang nenajiütocueajiw nejiw, quiaj taw quiaj anopǘyan. Tambandüy miünquiaj tiül tiüc.

Teat Jesús tajüy teomal yow(Mt. 14:22-27; Mr. 6:45-52)

16 Wüx langwiiüts, quiaj minipilan nej Teat Jesústawüw tiüt tambüw andüyiw mbeay aaga nadamyow. 17 Lapojniowüy, nganaw mapeay quiaj TeatJesús, quiaj tajtepiw tiül nop müx mamongoj a yowquiaj andüyiw cambaj Capernaum. 18 Condomquiaj taw noic nadam iünd xowüy lapac, tayacnadamdam omal yow. 19 Wüx lamiünquiaj ambüw,


quiaj tajawüw Teat Jesús laliüc matüch nejiw, teajüyamb teomal yow. Quiaj mbayatoj. 20 Nej tasajnejiw:

―Nde mbayameron, xique, ngome aljane ―ajnejiw.

21 Nejiw apac omeajtsüw, quiaj tatepichaw nej tiülmüx, camüm mayajcüw lapeayiw niüng andüyiwquiaj.

Nipilan tayambüw Teat Jesús22 Ajcüwa nipilan tacülíwan necamb yow aaga

ongwiiüts quiaj. Wüx rat tiüt tealeámbanmayambüw quiaj Teat Jesús; cos tajawüw ambüwtiül müx minipilan nej nejíwan quiaj, pero Teat Jesúsngo mamb; aton cos áagan a müx tajlüy quiaj. 23

Aliünüw quiaj niüng Teat Jesús tatün ocueaj TeatDios metiw ajcüwa nipilan quiaj; quiaj apeayiw quiajacas müx imiünüw tiül cambaj Tiberias. 24 Wüxtajawüw naleaing ngo majlüy quiaj Teat Jesús átanminipilan nej, quiaj tajtepiw tiül ajcüwa müx quiaj,tambüw andüyiw Capernaum mayambüw TeatJesús.

Jesús, aaga pan üüch mapacaran25 Wüx tapeayiw necamb aaga nadam yow quiaj,

quiaj taxomüw Teat Jesús, tasajüw:―Rabí ¿ngüt tepeay ningüye? ―ajüw.26 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing sasaj icon, sajaw tenguial meyamban

xic cos paxiüt iretiün, ngome teameyamban xic cosijawan neol alndom narang cuajantanej. 27 Netammerangan najiüt meyamban cuane meatiün. Peronde meyacan imeajtsan wüx leaw alndommexoman ningüy wüx iüt cos ngome apmaíüc,apmamong najen. Netam meyamban leawa ngomeapmamong: aaga neech mapacaran meáwan nütniüng ajlüy Teat Dios. Aag ayaj Teat Naxey apmüüchicon, cos Teat Dios lamayac teowix nej marang aagayaj ―aj nejiw.

28 Condom quiaj tatüniw manguiayiw nej:―¿Cuane netam narangana? ¿Nguineay alndom

narangan leaw Teat Dios andiüma? ―awüw.29 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Leaw andiüm Teat Dios majaw merangan, aag

ayaj meyariün andeac jane üüch miün ―aj nejiw.30 Condom quiaj tasajüw nej:―¿Cuane alndom merang najawan para nayariün

indeaca? Jow nganüy, ¿cuane apmeranga? 31 Cosxexejchiün tüjndiw nüeteran wüx tajlüyiw tiülwajchiüc, atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios:“Tüjndiw nüeteran imiün cielo” ―ajüw nej.

32 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing sasaj icon, ngome mixejchiün Moisés

neech nejiw a nüeteran quiaj; nejay Xeteat Diosneech nejiw. Nganüy nej lamüüch icon leawnajneajay nüeteran imiün tiül cielo. 33 Cos nüeteranleawa Teat Dios üüch nganüy, aag ayaj tüüch miünimiün tiül cielo, para meáwan nipilan wüx iütmapacüw meáwan nüt ―aj nejiw.

34 Condom tasajüw nej:―Teat, iich xicon aaga nüeteran ipiüng quiaj

―ajüw nej.35 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Xique aaga nüeteran alndom müüch

mapacaran meáwan nüt. Cos jane aliüc niüng sajlüylangome apmind üet; jane apmayar sandeaclangome apmind anganeow yow alinomb. 36

Naleaing landoj nasaj icon, pero cos icona ngomeyariün sandeac masey lamejawan xic. 37

Meáwan leaw Xeteat Dios üüch xic majlüy xenipilannejiw, nejiw aliücüw niüng sajlüy, xique ngomesanawüniw. 38 Xique tiünas ximiün cielo narangleaw andiüm aaga neech xic niün, ngome xiünnarang leaw xique sandiüm. 39 Xeteat Dios, aagneech xic niün, nej ngo mandiüm majaw ndromnop tiül nejiw leaw nej lamüüch xic; leawa nejandiüm, aag ayaj napacüjchiw alinoic nüt. 40 LeawXeteat Dios andiüm, aag ayaj meáwan janeapmajaw Micual nej mayar andeac, apmapacmeáwan nüt; xique sanapacüjchiw alinoic nüt ―ajnejiw Teat Jesús.

41 Quiaj ajcüwa monajiüt tiül nipilan judío tapotsandeacndeacüw ngo majneaj wüx Teat Jesús cosapiüng: “Xique aaga nüeteran tiün imiün cielo”,maw. 42 At tapiüngüw:

―¿Neol, ngome aag ayaj Jesús micual José? Icootsajawaats jane miteat nej mimüm nej. Jow nganüy,¿neol tapiüng nej imiün tiül cielo tiüna? ―awüw.

43 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Icueatiün indeacndeacan quiaj. 44 Nejinguind

ngondom miün niüng sajlüy sitiül Xeteat Dios neechxic niün ngo mambeol nej miün. Aton xiquesanapacüüch alinoic nüt majlüy niüng sajlüy. 45 Tiülminawijquiaw mondeac andeac Teat Dios apiüng:“Teat Dios apmaquiaach meáwan nipilan.” Atquiaj anganüy jane ayar andeac Teat Dios mayac wüxomeaats aliüc niüng sajlüy.

46 ’Nejinguind alinop ngo maxom majaw XeteatDios, aag miün leaw tiün imiün niüng ajlüy nej, nejajaw. 47 Naleaing naleaing sasaj icon, jane ayarsandeac aag ayaj lamajiür mapacaran nganüy, atapmajiür mapacaran meáwan nüt tiül cielo. 48

Xique aaga nüeteran neech mapacaran meáwannüt. 49 Mixejchiün tanomb tüjndiw nüeteran imiüncielo wüx tajlüyiw tiül wajchiüc, pero tandeowüw. 50

Nganüy xique teanasaj icon wüx leaw nüeteran tiünimiün tiül cielo, cos jane apmüet aag ayaj langomeapmandeow. 51 Xique aaga nüeteran almapac, tiünimiün cielo. Jane apmüet aaga nüeteran camapmapac meáwan nüt. Aaga nüeteran leaw xiquesanüüch, aag ayaj xecuerpo. Cos sanandeow ingowandeow meáwan nipilan wüx iüt ―aj nejiw TeatJesús.

52 Condom ajcüwa nipilan judío quiaj, tapotsandeacndeacüw tíülan nejiw, tapiüngüw:

―¿Nguineay apiüng aag ayaj nej nüeterana?¡Mbich icoots apmatsambaats nej! ―awüw.



7

―Naleaing sasaj icon, sitiül ngo metsamban aTeat Naxey, ngo menganeowan miquiej nej,ngondom mepacan meáwan nüt. 54 Janeapmatsamb xic manganeow xequiej apmapacmeáwan nüt; cos xique sanapacüüch alinoic nüt. 55

Xique aaga naleaing nüeteran, at xequiej aton aaganaleaing nanganeowaran. 56 Jane apmatsamb xicmanganeow xequiej apmaw wüx asoet nej; quiajapmajlüy nóiquian maquiiüb xic, ata xique sanajlüynóiquian naquiiüb. 57 Xeteat Dios neech xic niünalmapac, ata xique aton salnapac cos nej almapac.Atanquiaj jane apmatsamb xic sanüüch mapacmeáwan nüt. 58 Xique aaga atnej nüeteran tiünimiün tiül cielo. Aaga nüeteran quiaj ngome atnejTeat Dios tüüch mixejchiiüts müetiw wüx tajlüyiwtiül wajchiüc. Masey tüetiw, pero tandeowüw. Janeapmüet aaga nüeteran sasaj icon quiaj, apmapacmeáwan nüt ―aj nejiw Teat Jesús.

59 Atquiaj taquiaach Teat Jesús tiül noic sinagogatiül Capernaum niüng xenenguejow nipilan judío.

Leaw üüch mapacaran meáwan nüt60 Wüx tanguiayiw aag ayaj, altiül minipilan nej

tapiüngüw:―Aag ayaj xeyay naél. ¿Mbich jane alndom

manguiay mayac wüx omeaats aag ayaja? ―awüw.61 Condom Teat Jesús wüx tajaw

teandeacndeacüw wüx aag ayaj, quiaj tatünmanguiay nejiw:

―¿Ngo majneaj meyajcan aag ayaja? 62 ¿Cuaneapmepiüngan ndot mejawan landilil Teat Naxeyandüy tiül cielo niüng tajlüy nomba? 63 ÁaganNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios alndom müüchmapacaran; nganüy aaga cuerpo ngondommambeol nicuajind. Meáwan poch leaw lanasaj iconquiaj Nangaj Espíritu üüch xic nendeac, ajcüw ayajüüch mapacaran. 64 Xique sajaw ngome meáwanicona iyariün sandeac ―aj nejiw.

Tandeac atquiaj Teat Jesús cos lamajaw jane ngomayar nej andeac, at lamajaw jane apmayac nejteowix monajiüt. 65 Aton tasaj nejiw:

―Lanasaj icon, nejinguind ngondom miün niüngsajlüy mayar xepoch sitiül Xeteat Dios ngomambeol nej miün ―aj nejiw.

66 Ajan quiaj xeyayiw tiül minipilan nej tanotojtiüt, lango mandüjpiw nej. 67 Condom quiaj TeatJesús tatün manguiay ajcüwa gajpiüp (12) minipilannej:

―¿Jow icona, ngwüy indiüman meriümbanmecueatiün xic atona? ―aj nejiw.

68 Quiaj tasaj nej Simón Pedro:―Teat ¿jane alinop alndom nandüjpiün? Cos

íquian quiaj indeac a poch leaw alndom müüchmapacaran meáwan nüt. 69 Xicona lanayariünindeac, aton sajawan naleaing ique a Cristolapiürang aliüc, aaga Nangaj Micual Teat Diosalmapac ―aw.


―¿Neol ngwüy, lanarriiüd icon gajpiüp (12)xenipilan? Pero naleaing sajaw nop tiül iconaminipilan nej nimeech ―aj nejiw.

71 Teat Jesús tandeac aag ayaj wüx ombas Judas,aaga micual Simón Iscariote, cos lamajaw aagaJudas quiaj apmayac nej teowixaw monajiüt, maseynej naw tiül a gajpiüp (12) minipilan nej.

Michiig Teat Jesús ngo mayariw nej andeac

Wüx ndoj aag ayaj, Teat Jesús tajüymaquiaach tíülan iüt Galilea; ngo mandiümmamb tiül iüt Judea, cos ajcüwa monajiüt tiül

judíos andiümüw mambiyaw nej. 2 Laliüc matüchnangos nüt wüx nipilan judío arangüw namix ninenden leaaw omeajtsüw wüx tajlüyiw tiül wajchiücmixejchiw nejiw. 3 Quiaj michiig nej Teat Jesústasajüw nej:

―¿Neol tecǘlan ningüye? Quiür indüy tiül iütJudea; atquiaj minipilan monlüyiw quiaj apndommajawüw leawa teamerang. 4 Cos sitiül nopandiüm majaraw, ngondom marang leaw arangaxotǘyan. Nganüy ique sitiül temendiüm mejaraw,ijüiquichay nómban majawüw meáwan nipilan leawalndom merang ―ajüw nej.

5 Ninguiaj ajüiquich nejiw michiig nej ngomayariw nej andeac. 6 Condom quiaj Teat Jesústasaj nejiw:

―Xique nganaw matüch a nüt namb quiaj, iconangünantanej nüt alndom meamban. 7 Cos ngomeapmajcüyiw majawüw icon nipilan; pero ajcüyiwmajawüw xic, cos aleáingan sapaj ocueajiw wüxarangüw ngo majneaj. 8 Quiüran icona ijawan anangos nüt quiaj; xique ngo namb cos nganawmatüch namb ―aj nejiw.

9 Ndoj masaj nejiw aag ayaj tacǘlan tiül iütGalilea.

Teat Jesús tamb majaw nangos nüt10 Condom wüx laambüw michiig nej, ndoj Teat

Jesús aton tamb Jerusalén tiül iüt Judea majaw aaganangos nüt quiaj, axotǘyan cos ngo mandiümmajawüw nej nipilan. 11 Ajcüwa monajiüt tiül judíostayambüw nej quiaj, tapiüngüw:

―¿Wül aaga naxey? ―awüw.12 At tiül a nipilan aton tandeacndeacüw wüx nej.

Altiül tapiüngüw: “Aaga naxey najneaj arang”; altiültapiüngüw: “Ngo majneaj arang, xowüy awaiichnipilan”, awüw.

13 Pero nejinguind ngo mandeac wüx ombas nejmanguiayaran, cos imboloj mandüyiw monajiüt.

14 Lapeay pinawan ajlüy a nangos nüt, quiaj TeatJesús tajmel tiül nadam nangaj iüm, tapotsaquiaach nipilan. 15 Quiaj mbayatoj ajcüwamonajiüt, tapiüngüw:

―¿Nguineay tendüy aag ayaja, sitiül nej ngomequiajchaya? ―awüw.

16 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Leawa xique saquiaach, aag ayaj ngome

xepoch; xique saquiaach leaw asaj xic aaga neech


xic niün. 17 Sitiül aljane naleaing andiüm marangleaw andiüm Teat Dios, nej apmajaw sitiül meáwansaquiaach quiaj naleaing ocueaj Teat Dios,tengwangwüy sandeácan. 18 Jangantanej leawandeac awǘnan tiül omeaats, aag ayaj teamayambmalomboocharan; nganüy jane ayamb nguineayalndom manderac najneaj wüx aaga neech nejmiün, aag ayaj andeac naleaing, ngo mawaiich.

19 ’¿Neol ngwa, teat Moisés tüüch icon aaga pochnetam merangana? Naleaing nejinguind tiül iconango marang atnej tapiüng. Jow nganüy, ¿neoltendiüman membiyan xique? ―aj nejiw.

20 Quiaj tasajüw nej nipilan:―¡Lamaxom ic nimeech! ¿Neol, jane teamandiüm

mambiy ique? ―ajüw nej.21 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Xeyay tamb wüx imeajtsan wüx tarangas noic

najneaj wüx nüt axoodaran. 22 Ipiüngan teatMoisés tüüch icon leaw ajlüyay arangüch, aagacircuncisión, masey ngome nejay tayac, cos ndetanomb lamarangüw mixejchiün. Nganüy iconaitajcan circuncidar nop masey wüx nüt axoodaran.23 Atquiaj ajlüyay merangan masey wüx nütaxoodaran, cos ipiüngan netam merangan aagapoch tayac teat Moisés. Jow nganüy, ¿neol tejcüyiünmejawan xic cos samongoch iün andeow nop naxeywüx nüt axoodarana? 24 Netam mejawan nopcuane arang, ndoj cas teyacan asoet. Ndemeyacyacánan asoet jangantanej sitiül ngomejawan naleaing cuane arang ―aj nejiw TeatJesús.

Teat Jesús apiüng nguiane imiün25 Condom acas nejiw leaw monaw quiaj tiül

Jerusalén tapots andeacndeacüw wüx Teat Jesús,tapiüngüw:

―¿Neol ngome aag ayaj leaw teamayambüwmambiyawa? 26 Nganüy joyaj tenguial aquiaachnipilan, nejinguind ngo mapal nej. ¿Ngwüy ijacamonajiüt lamapiüngüw naleaing aaga naxey quiaj,nej aaga lapiürang netam miüna? 27 Icootsaajawaats nguia naw aaga naxey quiaj, pero wüxaliüc a Cristo lapiürang aliüc nejinguind ngomeapmajaw nguia naw ―awüw.

28 Teat Jesús alquiaj teaquiaach nipilan tiülnadam nangaj iüm; tandeac napac, tapiüng:

―Icona ijawan jane xic; ijawan nguiane nawas.Naleaing xique ngo niün narang leaw sandíümanxique, tiünas cos Xeteat tüüch xic niün. Icona ngomejawan jane nej, pero naleaing nej Teat Dios nej.29 Xique sajaw jane nej, cos nej tüüch xic niün ―aw.

30 Quiaj tandiümüw masapüw nej; peronejinguind ngo majntsop masap cos nganawmatüch a nüt ndeaam. 31 Xeyay nipilan tayariw nejandeac, tapiüngüw:

―Aaga naxey quiaj naleaing nej áag lapiürangnetam miün. ¿Mbich alndom majlüy alinop marangateócan atnej nej lamaranga? ―awüw.

Fariseos tasajüw mongot masapüw Teat Jesús32 Wüx ajcüwa fariseos tanguiayiw nipilan

teandeacüw najneaj wüx Teat Jesús, quiaj nejiwmaquiüjpüw ajcüwa montangtang miteaats tasajüwmongot monjiür aaga nadam nangaj iüm masapüwnej. 33 Tenguialeámban aag ayaj, Teat Jesús tasajnipilan:

―Áagan acas nüt sanacül ningüy naquiiüb icon,condom sanandilil sandüy niüng ajlüy aaga neechxic niün. 34 Icona masey apmeyamban xic, naleaingngome apmexoman, cos ngondom meambanniüng sanamb ―aj nejiw.

35 Quiaj ajcüwa monajiüt tapots andeacndeacüwnejeyéjan quiaj, tapiüngüw:

―¿Nguiane apiüng apmamba niüng ngondommaxomaatsa? ¿Ngwüy ijaca, apmamb maquiaachajcüwa icootsa leaw tambüw tiül iüt Grecia, ngwüytiül alinoic iüta; ngwüy naleaingue apmambmaquiaach pálwüx nipilana? 36 ¿Nguineay amb aagapiüng quiaj wüx tapiüng: “Apmeyamban xic perongome apmexoman xic, cos ngondom meambanniüng sanajlüy”? ―awüw.

Yow neech mapacaran meáwan nüt37 Aaga nüt wüx ndojndojay nangos nüt, wüxay

chipiowaran quiaj, quiaj Teat Jesús witiüt, tandeacnapac, tapiüng:

―Sitiül aljane nind anganeow yow, ich miün niüngsajlüy manganeow. 38 Cos apiüng tiül Mipoch TeatDios, jane ayar sandeac apmajlüy atnej teapacawtiül omeaats nej aaga yow leaw üüch mapacaran―aw Teat Jesús.

39 Pues aaga yow quiaj apiüng wüx NangajEspíritu ocueaj Teat Dios leaw apmüjndiw meáwanmonyar andeac Teat Jesús. Aaga Nangaj Espírituquiaj nganaw miün cos Teat Jesús nganaw mandililandüy tiül cielo.

Nipilan ngo mandeacüw nóiquian40 Altiül nipilan wüx tanguiayiw aag ayaj

tapiüngüw:―Naleaing aaga naxey quiaj nejay aaga nendeac

andeac Teat Dios leaw netam miün ―awüw.41 Altiül tapiüngüw:―Aag ayaj a Cristo leawa Teat Dios tapiüng

apmüüch miün mawün asoet nipilan ―awüw.Altiül tapiüngüw:―¿Mbich tiül Galilea alndom maw quiaj aaga

Cristo? 42 Cos Mipoch Teat Dios apiüng aaga Cristonetam majlüy nop naw tiül acualaats mixejchiiütsDavid. Aton netam maw tiül cambaj Belén niüngtanomb wijquiat David ―awüw.

43 Atquiaj tajlüy, palpálwüx tandeacüw wüx TeatJesús. 44 Altiül tandiümüw masapüw nej mamb tiülmanchiüc, pero nejinguind ngo majntsop masap.


8

Monajiüt ngo mayariw andeac Teat Jesús45 Wüx ajcüwa mongot monjiür nadam nangaj

iüm tandilileaw niüng ajlüyiw fariseos maquiiübmontangtang miteaats, quiaj tatüneranmanguiayaranüw:

―¿Wül, neol ngo mequiüjpan miün a naxeye?―ajowiw.

46 Quiaj tapiüngüw a mongot monjiür nadamnangaj iüm:

―Nejinguind ngome áag mandeac atnejteamandeac aaga naxey ―awüw.

47 Quiaj tasajüw nejiw a fariseos:―¿Ngwüy, at icona aton lamawaiich icon? 48

¿Neol, cuane ijawan, mbich aljane monajiüt tiülicootsa, ngwüy aljane tiül fariseos lamayariwandeac neje? 49 Ajcǘwan a nipilan leaw ngomajawüw wüx aaga poch tüünd Moisés, nejiwmonyar andeac nej. Nejiw cuajparüw, apmambüwtiül ngo majneaj ―ajüw nejiw.

50 Alquiaj aaga Nicodemo, áag tamb majaw TeatJesús noic ongwiiüts, cos nop nej fariseo aton. Quiajtasaj nejiw:

51 ―¿Neol, nguiane tenguiayiün aag ayaja? Sajawngondom mayacaats asoet nop naxey sitiül ngomeombas mapajaats manguiayiiüts andeac,majawaats cuane arang ―aj nejiw.

52 Quiaj tasajüw nej:―¿Ngwüy ique aton neriow Galilea? Iyamb, iteow

tiül Mipoch Teat Dios, quiaj apmejaw ngome áagajlüy nop nendeac andeac Teat Dios naw Galilea―ajüw nej.

53 Condom quiaj tacueatiw, tajtsoriw anopnopoj.

Nop najtaj ndeaan wüx naxey

Condom Teat Jesús tamb andüy wüx mitiücOlivos. 2 Raw miün tiüt, quiaj tandilil andüytiül nadam nangaj iüm. Xeyay nipilan

tambüw majawüw nej; quiaj chetet tapotsmaquiaach nejiw. 3 Camüm tapeayiw quiaj mondüywüx aaga poch tüünd Moisés, at ajcüwa fariseos.Aquiüjpüw mamb nop najtaj asapüw wüx naxey,mayacüw pinawan nipilan niüng ajlüy Teat Jesús. 4

Quiaj tasajüw Teat Jesús:―Teat, aaga najtaj cam ndeaan wüx naxey. 5 Tiül

aaga poch tüünd Moisés apiüng netam majlosmandeow ajcüwa montaj monrang atquiaj. Jowaique, ¿cuane ipiünga? ―ajüw nej.

6 Aag ayaj asajǘwan majawüw cuane apmapiüng,nguineay maxomüw cuane wüx mayacüw nej asoet.Quiaj Teat Jesús mejquiet tiüt, tapots majenchjenchtiüt owix nej. 7 Cos tanaámb matüniw manguiayiwnej, quiaj lembet, tasaj nejiw:

―Jangantanej tiül icona ayaag ngo majiür nisoet,nej ich malox ombas aaga najtaj cam ―aj nejiw.

8 Ndoj mejquiet tiüt alinomb, tandüy wüxmajenchjench tiüt owix nej. 9 Quiaj ajcüwamonajiüt wüx tanguiayiw aag ayaj tayajcüw ngomajneaj, taxinguiaw; tawüw quiaj nopnópan, ajan

wüx leaw natang, ndójwüx meáwan nejiw tawüwquiaj. Néjan quiaj Teat Jesús tacül quiaj niüng ajlüyaaga najtaj. 10 Quiaj Teat Jesús witiüt alinomb. Wüxtajaw néjan a najtaj aliün quiaj, quiaj tasaj:

―Müm najtaj, ¿wüliwe? ¿Neol, nejinguind langomayacüw isoete? ―aj.

11 Quiaj tasaj nej a najtaj:―Ngwüy teat, nejinguind ―aj nej.Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Ata xique aton ngo nayac isoet. Quiür, nde

mendüy wüx merang nisoet ―aj nej.

Teat Jesús atnej ran wüx iüt12 Teat Jesús tandüy wüx maquiaach nipilan,

tapiüng:―Xique sajlüy ningüy wüx aaga iüt cam atnej ran.

Jane andüüb xic ngome apmajüy tiül pojniün; cosxique sanarraj mitiüjtüw nejiw, aton apmapacüwmeáwan nüt ―aw.

13 Quiaj tasajüw nej ajcüwa fariseos:―Ique indeácan aag ayaj; nguineay sanajawan

sitiül naleaing, cos wüx nop andeac wǘxan ombasnej, aag ayaj ngo membeat ―ajüw nej.

14 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Masey sandeac wǘxan xique, naleaing leaw

sandeac aag ayaj nembeat; cos sajaw nguianeximiün tiünas, at sajaw nguiane sandüy sanamb.Pero icona ngo mejawan nguiane ximiün tiünas,átan ngo mejawan nguiane sandüy sanamb. 15

Icona iyacan asoet atnej ajlüyay merangan ningüywüx iüt. Xique ngo niün nayac asoet nejinguind. 16

Ndot xique nayac asoet aljane, sanarang naleaingatnej netam; cos ngome xíquian quiaj wüx sarang,saquiiüb wüx Xeteat, aaga neech xic niün. 17 Tiülminawijquian apiüng sitiül ajlüy ijpüw monjawmandeacüw nóiquian leawa tajawüw, netammayarich andeacüw nejiw. 18 Nganüy sasaj iconxique nop nendeac leawa sajaw wüx xique, alinopnejay Xeteat aaga neech xic niün, nej aton apiüngwüx jane xique ―aj nejiw Teat Jesús.

19 Condom quiaj tatüniw manguiayiw nej:―¿Nguiane almajlüy miteate? ―ajüw nej.Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Icona ngo mejawan jane xic, átan Xeteat ngo

mejawan jane nej. Sitiül icona mejawan jane xic, atXeteat aton apmejawan jane nej ―aj nejiw.

20 Atquiaj tapiüng Teat Jesús wüx tenguialaquiaach nipilan tiül nadam nangaj iüm niüng ajlüyiquial nichech. Nejinguind ngo masap nej cosnganaw matüch minüt nej ndeaam.

Niüng sanamb icona ngondom meamban21 Condom tasaj nejiw alinomb Teat Jesús:―Xique sanamb, icona apmeyamban xic.

Naleaing icona apmendeowan tiül isoetiün. Niüngsanamb icona ngondom meamban quiaj ―aj nejiw.

22 Quiaj ajcüwa monajiüt tiül judíostandeacndeacüw wüx, tapiüngüw:


―¿Ngwüy, apmembiyay nejáyan quiaja, áagtapiüng ngondom mambaats niüng apmamba?―awüw.

23 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Icona neriowan wüx iüt; xique nawas cawüx tiül

cielo. Icona ijiüran iniüngan ningüy; xique tiül cielosaniüng. 24 Áag tasajas icon apmendeowan wüxisoetiün, cos ngo meyariün mepiüngan naleaingxiquiay aaga teanasaj icon wüx quiaj ―aj nejiw.

25 Condom quiaj tatüniw nej manguiayiw:―¿Neol, jane ique? ―ajüw nej.Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Landoj lanasaj icon jane xic. 26 Alndom nasaj

icon xeyay cuajantanej, at alndom najüiquichnguineay irangan; pero ngo metam narang, cossandeac leaw asaj xic aaga neech xic niün. Aag ayajsasaj meáwan nipilan cos sajaw aag ayaj naleaing―aj nejiw.

27 Naleaing nejiw nómban ngo maxomüwomeajtsüw nguineay Teat Jesús teamasaj nejiw wüxTeat Dios. 28 Áag tasaj nejiw Teat Jesús:

―Wüx landoj mexainguiün meyacan cawüx aagaTeat Naxey, quiaj apmejawan xique. Ngo narangnicuajind xiquiáyan quiaj, xique sandeac leaw TeatDios asaj xic nandeac. 29 Aaga neech xic niüntanaámb aquiiüb xic; nej nómban ngo macueat xiccos xique meáwan nüt sarang leaw nej andiüm ―ajnejiw.

30 Wüx tandeac atquiaj xeyay nipilan tayariw nejandeac.

Aaga naleaing nanderac quiaj alndom mawünwüx jangantanej

31 Condom quiaj Teat Jesús tasaj ajcüwa nipilanjudío leawa lamayariw andeac nej:

―Sitiül icona tanaámb meyacan wüx imeajtsanleaw sasaj icon, apmejlüyiün tiül xenipilan. 32 Quiajapmejawan cuane naleaing; ndoj aaga naleaingquiaj apmawün icon wüx isotiün ―aj nejiw.

33 Quiaj tasajüw nej:―Xicona áagan Abraham xexejchiün, ngome áag

sarangan mimos aljane. Jow nganüy ¿neol tepiüngapmewün xicon wüxe? ―ajüw nej.

34 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing naleaing sasaj icon, meáwan nipilan

leaw arang nisoet ajlüy atnej mos ocueaj nisoet. 35

Nop mos ngondom mateoraw tiül nacualaran cosaag ayaj acas nüt acül quiaj. Nganüy nopnacualaran meáwan nüt acül quiaj. 36 Sitiül MicualTeat Dios apmawün icon wüx, naleaing apmeriowanwüx nómban. 37 Xique lanajaw icona mixejchiünAbraham; pero altiül indiüman membiyan xic cosngo mind meyariün leawa sasaj icon. 38 Xiquesandeac leawa sajaw niüng ajlüy Xeteat; nganüyicona irangan leawa inguiayiün asaj icon miteatiün―aj nejiw Teat Jesús.

39 Quiaj tasajüw nej:―Néjan quiaj Abraham xeteatiün ―awüw.Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―Sitiülme naleaing micual icon Abraham, neolngo merangan atnej tarang. 40 Nganüy iconaindiüman membiyan xic masey teanasaj iconnaleaing leaw Teat Dios asaj xic. MixejchiünAbraham ngome atquiaj tarang. 41 Icona indüjpiünwüx atnej tarangüw miteatiün ―aj nejiw.

Quiaj tasajüw nej:―Xicona ngo macual xicon pálwüx; sajiüran nop

xeteatiün, aag ayaj Teat Dios ―ajüw nej.42 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Sitiül naleaing Teat Dios miteatiün,

apmendiüman xic, cos xique ximiün niüng ajlüyTeat Dios tiünas. Xique ngo níünan, nej tüüch xicniün. 43 ¿Neol ngondom mexoman imeajtsan wüxleawa sandeaca? Cos ngo mendiüman menguiayiünmeyariün leawa teanasaj icon. 44 Icona lamiteatiünnimeech cos ajlüyay indiüman merangan leawandiüm nej. Aaga nimeech quiaj nop nej nembiynipilan ajlüyay. Nómban ngo marang leaw naleaing,átan ngo mapiüng leaw naleaing. Meáwan andeacawaiich, cos nej minatang newaiich, aton nej miteatmonwaiich. 45 Nganüy a xique sandeac leawnaleaing, áag ngo meyariün. 46 ¿Jane tiül iconaalndom majüiquich sitiül xique sajiür nisoete? Sitiülxique teanasaj icon leaw naleaing, ¿neol ngomeyariün sandeaca? 47 Jane altiül minipilan TeatDios, Mipoch Teat Dios andiüm manguiay. Nganüyicona cos ngome ocueaj icon Teat Dios, áag ngomendiüman menguiayiün andeac nej ―aj nejiw.

Wüx nganaw majlüy Abraham, Cristo almajlüy48 Condom quiaj ajcüwa monajiüt tiül nipilan

judío tasajüw nej:―¿Neol ngwa, naleaing tapiüngasan, ique irang

atnej nop naw Samaria? ¡Aton lamaxom ic nimeech!―ajüw nej.

49 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Xique ngo majlüy wüx ximbas nimeech. Sarang

leaw andiüm Xeteat, nganüy icona indeacan ngomajneaj wüx ximbas. 50 Xique ngo nayambnerangrangüy wüx majaw xic nipilan. Ajlüy nopandiüm majaw narangüch casa. Nej apmajüiquichasoeteran. 51 Naleaing sasaj icon, jane apmayarsandeac mayac wüx omeaats ngome apmandeownómban ―aj nejiw.

52 Condom quiaj tasajüw nej ajcüwa nipilan:―Nganüy mbich lanajawan alwüx imbas nimeech.

Cos teat Abraham at meáwan mondeac andeac TeatDios tandeowüw; nganüy ique ipiüng: “Jane ayarsandeac leaw xic sapiüng, nej nómban ngomeapmandeow”, iraw. 53 ¿Neol, jowa ique, alwüx itamijlüy, ngo matnej xexejchiün teat Abrahama? Cos nejtandeow, aton meáwan mondeac andeac Teat Diostandeowüw. ¿Jowa ique, jane ic? ―ajüw nej.

54 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Sitiül ndot xiquiáyan quiaj teasalombojchay, aag

ayaj ngo membeat nicuajind. Pero cos Xeteat Dios,áaga ipiüngan Midiosan, nej teamandeac najneajwüx xique. 55 Icona ngo mejawan jane nej; xique


9

sajaw jane. Sitiül napiüng ngo najaw, aag ayajtenguial sawaiich atnej icona teamerangan. Nganüyxique naleaing sajaw jane nej, aton sarang leawapiüng. 56 Mixejchiün Abraham tapac omeaats wüxtajaw saliüc ―aj nejiw.

57 Condom quiaj tasajüw nej ajcüwa monajiüt tiüljudíos:

―Ique nganaw mejiür ic miow gajpowüw (50)mineat, ¿nguineay ipiüng tejaw teat Abrahama?―ajüw nej.

58 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Naleaing naleaing sasaj icon, wüx nganaw

majlüy Abraham, xique salnajlüy ―aj nejiw.59 Quiaj taxainguiw piedra maloxiw nej; pero nej

texotüy, taw tiül nadam nangaj iüm, tamong ambpinawan nejiw, quiaj tamb.

Teat Jesús tüüch ram oniiüg nop somb

Teat Jesús wüx tamong tiül tiiüd, tajaw nopnaxey nesomb nde wijquiaw. 2 Quiajminipilan nej Teat Jesús tatüniw nej

manguiayiw:―Rabí ¿neol wijquiat nesomb aaga naxey quiaja?

¿Jane tajiür nisoete, miteat neje ngwüy mimümneje, ngwüy nejay ajiür nisoete? ―ajüw nej.

3 Teat Jesús tasaj nejiw:―Ngome cos nej nerang nisoet, taton ngome

miteat nej mimüm nej. Tajlüy atquiaj cos Teat Diosatquiaj apmajüiquich leaw alndom marang. 4

Wǘxan aliün tiüt nüt netam narang minajiüt aaganeech xic niün, cos aliüc apojniüm, quiaj nejinguindlangondom marang najiüt. 5 Wǘxan saliün ningüywüx iüt, sajlüy atnej ran ―aj nejiw.

6 Ndójan mapiüng aag ayaj, quiaj tateonts tiütonts ombeay nej, tarang ndeor. Condom tayac wüxoniiüg aaga nesomb quiaj. 7 Quiaj tasaj:

―Quiür ijants iniiüg tiül oniiüg yow nenüt Siloé―aj. Aaga poch Siloé quiaj apiüng wüx leaw üündmamb.

Quiaj aaga nesomb tamb mapej oniiüg; camümmandilil lajneaj, larraw oniiüg. 8 Condom quiajmeáwan monlüy niüng ajlüy aniüng nej, at meáwanleaw tajawüw nej nesomb tapiüngüw:

―¿Neol, ngome aag ayaj ajlüyay chetem,metüneaye? ―awüw.

9 Altiül tapiüngüw:―Nejay ―awüw.Altiül tapiüngüw:―Ngome áag, masey ajüic atnej ―awüw.Quiaj tasaj nejiw aaga naxey:―Xiquiay ―aj nejiw.10 Condom tatüniw nej manguiayiw:―¿Nguineay tejneaja, rat iniiüga? ―ajüw nej.11 Quiaj tasaj nejiw:―Aaga naxey nenüt Jesús tarang ndeor mayac

wüx xiniiüg, condom tasaj xic: “Quiür tiül Siloé, ipejiniiüg quiaj”, aj xic. Quiaj tambas. Wüx tapejiüsxiniiüg, quiaj rat sajaw ―aj nejiw.

12 Quiaj tatüniw nej manguiayiw:

―¿Nguiane almajlüy aaga naxey quiaja? ―awüw.Quiaj tapiüng:―Ngo najaw ―aw.

Fariseos atüntüniw manguiayiw aaga lamongmisomb quiaj

13 Condom quiaj taquiüjpüw mamb aaga naxeylamong misomb andüy niüng ajlüyiw a fariseos. 14

Aaga nüt wüx Teat Jesús tarang ndeor müüchmajneaj aaga somb, aag ayaj wüx nüt axoodaran.15 Quiaj ajcüwa fariseos tandüyiw wüx matüniwmanguiayiw aaga naxey nguineay tajneaj oniiüg.Quiaj tasaj nejiw:

―Tayac wüx xiniiüg ndeor. Condom tapejiüsxiniiüg, nganüy saxom najaw ―aj nejiw.

16 Altiül fariseos tapiüngüw:―Aaga naxey quiaj ngome ocueaj Teat Dios, cos

arang cuajantanej wüx nüt axoodaran ―awüw.Altiül tapiüngüw:―Aaga naxey ngome nop nerang ngo majneaj,

cos nop nerang ngo majneaj ngondom marangmeáwan najneaj leaw nej arang quiaj ―awüw.

Atquiaj nejiw ngo mandeacüw nóiquian. 17

Condom tandüyiw wüx matüniw manguiayiw aaganaxey lamong misomb quiaj, tasajüw:

―Jowa ique ¿cuane ipiüng, jane nej aaga naxeyipiüng netaag majneaj iniiüga? ―ajüw.

Quiaj tasaj nejiw:―Xique sapiüng nej nop nendeac andeac Teat

Dios ―aj nejiw.18 Naleaing ajcüwa monajiüt tiül judíos ngo

mandiümüw mayariw andeac aaga naxey quiaj;apiüngüw ngome naleaing tesomb, nganüy lajneaj.Quiaj tapajüw miteat nej, 19 tatüniw manguiayiw:

―¿Aag agüy micualana, ipiüngan nesombwijquiata? Jow nganüy, ¿nguineay rat oniiüga?―ajüw.

20 Quiaj miteat nej tapiüngüw:―Naleaing nej xecualan nde wijquiaw nesomb. 21

Pero ngo najawan nguineay tajneaj, jane neech nejram oniiüg. Itüniün menguiayiün nejay; nej latang,alndom masaj icon nguineay tajlüy ―awüw.

22 Atquiaj tapiüngüw miteat nej cos timbolojmandüyiw ajcüwa monajiüt, cos ajcüwa monajiütlamandeacüw sitiül aljane mapiüng naleaing TeatJesús nej aaga Cristo lapiürang aliüc, nómbanapmajwan tiül a sinagoga. 23 Áag tapiüngüw miteatnej: “Itüniün menguiayiün nejay cos nej latang”,awüw.

24 Condom monajiüt tandüyiw wüx mapajüwmasajüw aaga naxey lamong misomb quiaj,tasajüw:

―Nganüy mbich isaj xicon naleaing, ndemewaiich; cos xicona sajawan Teat Dios netaag icmajneaj; aaga naxey quiaj nop nejiür nisoet,ngondom mataag ic majneaj ―ajüw nej.

25 Quiaj tasaj nejiw:


10

―Xique ngo najaw sitiül nej nop nejiür nisoet.Leaw xique sajaw tajlüyiüs nesombas, nganüylarraw xiniiüg ―aj nejiw.

26 Tandüyiw wüx matüniw manguiayiw:―¿Nguineay tarang wüx imbasa? ¿Nguineay

tüüch ram iniiüga? ―ajüw nej.27 Quiaj tasaj nejiw:―Lanasaj icon, pero naleaing icona ngo

mendiüman menguiayiün. ¿Neol nganüytendiüman napiüng alinomba? ¿Ngwüy, icona atonindiüman mendüjpiüna? ―aj nejiw.

28 Quiaj tajcüyiw, taliquiaw nej, tasajüw:―Ique minipilan aaga naxey quiaj, nganüy xicona

mbich minipilan xicon teat Moisés. 29 Xiconasajawan Teat Dios tandeac aweaag teat Moisés;nganüy aaga naxey quiaj ngo najawan nguia naw―ajüw nej.

30 Quiaj tasaj nejiw aaga naxey:―¿Nguineay aag ayaja? Icona ngo mejawan nguia

naw, nganüy a xique sajaw lamüüch ram xiniiüg,aag ayaj xeyay najneajay. 31 Ajawaats Teat Dios ngomanguiay andeac nop nejiür nisoet; nej ambeolleaw monyamb nej, monrang leaw nej andiüm. 32

Ngome áag ajlüy aljane müüch ram oniiüg nopnesomb nde wijquiaw. 33 Sitiül aaga naxey quiajngome Teat Dios neech nej miün, ngondommarang nicuajind ―aj nejiw.

34 Quiaj tasajüw nej:―Cuane ique, cos ique wüx wijquiatear lamejiür

xeyay nisoet. Jow nganüy indiüm mequiaach xicon―ajüw nej.

Quiaj tawüniw nej tiül a sinagoga.

Ajlüyiw atnej somb35 Teat Jesús tanguiay lajwan tiül sinagoga aaga

naxey quiaj. Condom wüx taxom, quiaj tasaj:―¿Jowa ique, iyar andeac Micual Teat Diosa? ―aj.36 Quiaj tasaj nej aaga naxey:―Teat, isaj xic jane, para alndom nayar andeac nej

―aj nej.37 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Lamejaw, cos nganüy nejay tenguial indeac

anaag ―aj.38 Condom quiaj aaga naxey taquieel micos nej

tiüt teombas Teat Jesús, tasaj:―Sayar indeac Teat ―aj.39 Quiaj Teat Jesús tapiüng:―Xique tiünas wüx aaga iüt cam najaw wüx

asoeteran. Jane nesomb apndom maxom majaw;pero jane apíüngan ajaw apmajlüy atnej nesomb―aw.

40 Condom altiül fariseos leaw aliw niüng ajlüynej, wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj tasajüw nej:

―¿Ngwüy ipiüng xicona nesombasan atona?―ajüw nej.

41 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Sitiül ndot icona nersomban, ngome

apmejiüran nisoet. Pero cos ipiüngan ijawan

meáwan, atquiaj apmecülíünan tiül isoetiün ―ajnejiw.

Andeac wüx micorrül sap

Aton Teat Jesús tapiüng:―Naleaing naleaing sasaj icon, jane ngo

majmel amb teombeay micorrül sap, peroapmajmel amb wüx otüeng corrül, aag ayaj nopneed, nop nerang ngo majneaj. 2 Nganüy nopnejiür sap ajmel amb teombeay corrül. 3 Aaganajlüy wüx micorrül sap apmaleaaig ombeay corrülmajmel nejiür sap mawün misap nej. Ajcüwa sapanguiayiw nej andeac, aton apaj minüt misap nejmawün tiül corrül. 4 Wüx lamawün misap nej,condom apmamong ombas, misap nejapmandüjpiw nej, cos anguiayiw nej andeac. 5

Nejiw ngome apmandüjpiw nop pálwüx,apmecuiürrüw cos ngo manguiayiw andeac pálwüxnipilan ―aw.

6 Aaga poch quiaj tasaj nejiw Teat Jesús, peronejiw ngo majawüw cuane wüx apiüng.

Teat Jesús aaga najneaj nejiür sap7 Condom Teat Jesús tandüy wüx masaj nejiw,

tapiüng:―Naleaing naleaing sasaj icon: Xique aaga

ombeay micorrül sap. 8 Meáwan leawa ombasmiünüw, moneed nejiw, monrang ngo majneaj.Naleaing ajcüwa sap ngo manguiayiw andeacüw,ngo mandüjpiw nejiw. 9 Xique atnej ombeay corrül;jane apmajmel amb niüng sajlüy apmaw wüx asoetnej. Nej apmajmel tiül micorrül nej, aton apmawmaxom nateaic soex.

10 ’Nop need aliüc ǘpan maneed, mambiy,mandrooch ombas. Nganüy xique xiün nawün iconwüx isoetiün para mapac imeajtsan meáwan nüt.11 Xique sarang atnej nop najneaj nejiür sap, cosnop najneaj nejiür sap apmandeow mawün misapnej wüx naél. 12 Nganüy nop nangüyaran ngomaneay nej a sap, wüx apmajaw aliüc sampüyacueátan a sap apmecuiür, cos ngo maneay a sap.Condom aaga sampüy apmatsamb a sap, apmüüchsajrriüm. 13 Aaga naxey quiaj acuiür cosnangüyaran, ngo mapiüng wüx leaw alndommarang nejiw a sap.

14 ’Xique aaga najneaj nejiür sap. Sajaw janenejiw xesap, ata nejiw ajawüw jane xic. 15 AtquiajTeat Dios ajaw jane xic, aton xique sajaw jane nej.Xique sanandeow para nawün wüx xesap. 16 Átansalnajiür alinoic ajlüy sap tiül alinoic corrül, netamnaquiüjpüw miün aton. Nejiw apmanguiayiwsandeac; condom apcanchiümoj majlüyiw noicajlüy, nop nejiür nejiw.

17 ’Xeteat Dios xeyay andiüm xic, cos saneyacüyteowix nipilan mambiyaw xic. Condom sanapacalinomb xiquiáyan quiaj. 18 Nejinguind ngondommambiy xic sitiül ngo nandiüm, cos xique alndomnandeow, aton alndom napac alinomb xiquiáyan


11

quiaj, nicuajind ngondom mapal xic. Cos aag ayajasaj xic Xeteat Dios narang ―aw.

19 Camüm manguiayiw aag ayaj ajcüwa monajiüttiül nipilan judío, quiaj tapots andeacndeacüw wüxalinomb. 20 Xeyay tiül nejiw tapiüngüw:

―Alwüx ombas nej nimeech, lamichach. ¿Neoltapots menguiayiün andeaca? ―awüw.

21 Nganüy altiül tapiüngüw:―Aaga poch quiaj ngondom mandeac nop naxey

alwüx ombas nej nimeech. ¿Mbich alndom nopnimeech müüch ram oniiüg nop somba? ―awüw.

Monajiüt tiül judíos ngo mandiümüw Teat Jesús22 Wüx nüt aquind tearangüw nangos nüt tiül

nadam nangaj iüm tiül Jerusalén. Aaga nangos nütquiaj arangüw cos leaaw omeajtsüw wüx tatajcüchmajneaj alinomb aaga nadam nangaj iüm quiaj. 23

Tiül aaga nüt quiaj Teat Jesús alquiaj tiül nadamnangaj iüm; aleamb quiaj tiül noic nden apiürangwüx Portal de Salomón. 24 Quiaj ajcüwa monajiüttiül nipilan judío tayeyiw nej tiüt, tasajüw nej:

―¿Ngow sanajawan naleaing jane ique? Sitiülique aaga Cristo lapiürang aliüc, isaj xiconaleáingan ―ajüw nej.

25 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Landoj lanasaj icon, pero icona ngo meyariün

sandeac. Meáwan leaw asaj xic Xeteat Dios, aagayaj teanarang. Meáwan leaw sarang quiaj,ajüiquich aleáingan jane xic. 26 Naleaing icona ngomeyariün sandeac cos ngo mejlüyiün tiül xesap,atnej lanasaj icon. 27 Xesap anguiayiw sandeac,andüjpiw xic; xique sajaw jane nejiw. 28 Xiquesüjchiw mapacüw meáwan nüt, ngome apndromombasüw; nejinguind ngondom mawün nejiw tiülxiwix. 29 Xeteat Dios neech xic, nej natang wüxmeáwan leaw almajlüy; pares nejinguind ngondommawün nejiw teowix nej. 30 Xique saquiiüb XeteatDios, nop nej sajlüyiün ―aj nejiw Teat Jesús.

31 Condom quiaj ajcüwa monajiüt tandüyiw wüxmaxainguiw piedras maloxiw nej. 32 Quiaj tasajnejiw Teat Jesús:

―Xeteat Dios lamambeol xic narang xeyaycuajantanej najneaj mejawan. Jow nganüy ¿ngüntiül aaga najneaj sarang quiaj indiüman meloxiünxic wüxe? ―aj nejiw.

33 Quiaj tasajüw nej:―Ngome sanaloxiün ic cos alngün najneaj irang,

sanaloxiün cos ertsoj minüt Teat Dios. Iquenipilánan ic, nganüy temepiüng Dios ic ―ajüw nej.

34 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―¿Neol ngo meteowan tiül Mipoch Teat Dios?

niüng apiüng: “Icona ijlüyiün at icon dios”, aw. 35

Ajawaats meáwan leaw apiüng tiül Mipoch TeatDios ngondom mapiürang ngo maleaing andeac.Naleaing Teat Dios apiüng atnej dios nejiw leawarangüw minajiüt nej masajüw nipilan leaw nej asajnejiw. 36 ¿Nguineay alndom mepiüngan lanatsojminüt Teat Dios aag tapiüngas xique Micual TeatDios xic, sitiül nejay Teat Dios tawün xic müüch xic

niün narang minajiüt neje? 37 Sitiül ngometeanarang cuajantanej najneaj leaw Xeteat üüch xicnarang, nde meyariün sandeac. 38 Pares ngonacueat narang, masey icona ngo meyariünsandeac, pero sandiüm meyariün leawa teanarang.Quiaj alndom mejawan naleaing Xeteat Diosambeol xic, cos ajlüy tiül xique, ata xique sajlüy tiülnej ―aj nejiw Teat Jesús.

39 Quiaj tandiümüw alinomb masapüw nej; peroTeat Jesús tsajmbiüt teowixaw nejiw.

40 Condom Teat Jesús tandüy nonüt necamb lamJordán niüng Juan ninguinüt tüüch yow nipilan.Tacül quiaj. 41 Tambüw majawüw nej quiaj xeyaynipilan, tapiüngüw:

―Naleaing, masey teat Juan ngo marangnicuajind ateócan majaraw, pero nganüy ajüicmeáwan leaw tapiüng wüx aaga naxey camnaleaing ―awüw.

42 Quiájan xeyay nipilan tayariw andeac TeatJesús.

Lázaro tandeow

Tajlüy nop naxey niün andeow, nenütLázaro, michiig Marta maquiiüb María,nawüw tiül cambaj Betania. 2 Aaga María

micoj Lázaro quiaj, nej apmateng najmboc anganaceite wüx oleaj Teat Jesús alinoic nüt, condomapmajond naag miondeats omal nej. 3 Nganüyajcüwa micoj Lázaro quiaj, wüx tajawüwmichijquiaw nejiw laxeyay iün andeow, quiaj tüjchiwmamb masoic Teat Jesús:

―Teat, aaga teat naxey xowüy ijneaj anaaglaxeyay iün andeow ―ajow.

4 Wüx tanguiay aag ayaj Teat Jesús, quiaj tapiüng:―Aaga monandeow quiaj ngome apmambiy nej

nómban. Taxom nej cos atquiaj alndommajüiquicharan mimonajneaj Teat Dios; aton cosatquiaj alndom majüiquich najneajay arang MicualTeat Dios ―aw.

5 Masey Teat Jesús xeyay ajneaj aweaag mümMarta, aton müm María michiig nej, at teat Lázaro;6 pero wüx tanguiay iün andeow a Lázaro, ngomamb majaw, tacǘlan mamong ic nüt. 7 Condomwüx lamong ic nüt, quiaj tasaj minipilan nej:

―Tabaats alinomb andüyiiüts tiül Judea ―aj nejiw.8 Quiaj tasajüw nej minipilan nej:―Rabí, ngome lamajiür xeyay nüt wüx ajcüwa

nipilan moncül quiaj tandiümüw maloxiw ic, nganüy¿indiüm meamb quiaj alinomba? ―ajüw nej.

9 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Ajawaats arraj nüt ajiür gajpic (12) ores. Sitiül

nop apmajüy tiül arraj nüt ngome apmajtoch, cosaaga ran quiaj ambeol nej maxom majaw. 10 Perositiül nop ajüy ongwiiüts, alndom majtoch, cos nejngo majiür ran ―aj nejiw.

11 Condom tasaj nejiw:―Miamigojaats Lázaro lameay, nganüy sanamb

napacüüch ―aj nejiw.12 Quiaj tasajüw nej minipilan nej:


―Teat, sitiül lameay, aag ayaj ajüic teaámb ajneaj―awüw.

13 Teat Jesús tandeac atquiaj cos ajaw Lázarolandeow; pero minipilan nej apiüngüw naleaingalmameay. 14 Condom quiaj Teat Jesús tasaj nejiwaleáingan:

―Lázaro landeow. 15 Najneaj ngo najlüy quiajwüx tandeow, cos nganüy icona apmejawan leawasanarang, quiaj alndom meyariün sandeac. Nganüytabaats majawaats ―aj nejiw.

16 Condom quiaj teat Tomás, aaga nasoic Cuüch,tasaj alacas minipilan Teat Jesús:

―Tabaats icoots aton mandeowaats maquiüjpaatsTeat Jesús ―aj nejiw.

Teat Jesús üüch mapacaran meáwan nüt17 Wüx tapeay quiaj Teat Jesús, Lázaro lamiüraad

lamatüch peic nüt. 18 Aaga cambaj Betania ngomemiünquiaj, ajlüy ijquiaw kilómetro alwüx pinawannaw Jerusalén. 19 Xeyay nipilan monaw Jerusalénlapeayiw quiaj majawüw müm Marta maquiiübmüm María, para mawüywüyiw nejiw majneajomeajtsüw, cos tandeow michijquiaw nejiw. 20

Müm Marta wüx tanguiay aliüc Teat Jesús, quiajtamb mangoch; nganüy müm María tacǘlan tinden.21 Quiaj müm Marta tasaj Teat Jesús:

―Teat, sitiül ique mejlüy ningüy sapiüng xechiigngo mandeow. 22 At nganüy aton sajaw Teat Diosapmarang cuajantanej leaw apmetün ocueaj ―ajnej.

23 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Michiig apmapac alinomb müm ―aj nej.24 Quiaj müm Marta tasaj nej:―Naleaing teat, sajaw apmapac alinoic nüt wüx

Teat Dios apmapacüüch meáwan mondeow ―ajnej.

25 Condom quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Xique nepacüüch mondeow, xique neech

mapacaran. Jane ayar sandeac masey mandeowapmapac alinomb. 26 Meáwan leaw almapacnganüy, sitiül ayar sandeac ngome apmandeownómban. ¿Cuane ipiüng müm, naleaingue aagayaja? ―aj nej.

27 Quiaj tasaj nej müm Marta:―Sajaw naleaing ipiüng Teat, ique aaga Cristo

leaw lapiürang aliüc, Micual Teat Dios ―aj nej.

Tajiünts Teat Jesús28 Ndoj mapiüng aag ayaj müm Marta, quiaj

tamb mapaj müm María, tandex teolaag:―Lapeay a Maestro, atün ic meamb mejaw ―aj

nej.29 Müm María camüm manguiay ayaj, quiaj tamb

najen majaw Teat Jesús. 30 Teat Jesús nganawmajmel tiül cambaj, alíünan niüng tangoch nejmüm Marta. 31 Ajcüwa nipilan leaw aliw tiül ndenmaquiüjpüw müm María mawüywüyiw nej müjchiwmapac omeaats, wüx tajawüw amb acuiür

tandüjpiw mamb cos apiüngüw nej laámbapmajiünts niüng ajlüy oxiüt.

32 Müm María camüm mapeay niüng ajlüy TeatJesús, quiaj taquieel tiüt micos nej, tapiüng:

―Teat, sitiül ndot mejlüy ningüy ngo mandeowxechiig ―aw.

33 Wüx Teat Jesús tajaw ajiünts müm María, atajcüwa mondüüb nej mamb aton, quiaj tajngotamix omeaats. 34 Tatün manguiay nejiw:

―¿Nguiane temiütana? ―aj nejiw.Quiaj tasajüw:―Teat, tabaats mejaw ―ajüw.35 Teat Jesús tajiünts. 36 Quiaj tapiüngüw ajcüwa

nipilan quiaj:―Ijawan, xeyay andiüm a Lázaro ―awüw.37 Altiül tapiüngüw:―Neol ngwüy, tüüch ram oniiüg a somb, jow

nganüy, ¿neol ngo mambeol a Lázaro mapac, ngomandeowa? ―awüw.

Tapac imiün tiül mondeow a Lázaro38 Teat Jesús tamix omeaats alinomb, quiaj tamb

matüch aaga oxiüt. Aaga oxiüt quiaj noic warraj tiücnarangüch, nepal wüx noic nadam piedra. 39 Quiajtasaj nejiw Teat Jesús:

―Iwüniün a piedra apal oxiüt quiaj ―aj nejiw.Quiaj tasaj nej müm Marta, micoj aaga nandeow

quiaj:―Teat, nganüy lango majneaj, lajmboc, cos

lamajiür peic nüt tatow andeow ―aj nej.40 Teat Jesús tasaj nej:―¿Neol, ngome tasajas ic sitiül apmeyar sandeac

apmejaw noic najneajay leaw Teat Dios apmaranga?―aj nej.

41 Condom quiaj tawüniw a piedra. Quiaj TeatJesús taxaing omal majaw cawüx, tasaj Teat Dios:

―Teat, süüch ic gracias Teat, cos sajaw inguiaysandeac. 42 Xique sajaw meáwan nüt teamenguiaysandeac. Nganüy sasaj ic aag ayaj manguiayiwajcüwa nipilan cam, majawüw naleaing ique teaachxic niün ―aj.

43 Ndoj mapiüng aag ayaj, quiaj tendeac napac:―¡Lázaro, mac, iriow ninguiaj! ―aj.44 Quiaj aaga nandeow quiaj taw, tan ajlüy

awincharan ombas, naw wüx omal andüy wüx oleaj.Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―Ipüjliün ombas nej para majneaj majüy ―ajnejiw.

Tayambüw nguineay masapüw Teat Jesús(Mt. 26:1-5; Mr. 14:1-2; Lc. 22:1-2)

45 Ndoj aag ayaj, xeyayiw nipilan judío leawtambüw maniüngüw müm María tayariw andeacTeat Jesús, cos ajawayej nguineay tarang. 46 Peroaltiül aleáingan tambüw majawüw ajcüwa fariseos.Tapots masajüw meáwan nguineay lamarang TeatJesús. 47 Condom quiaj ajcüwa fariseos, atmontangtang miteaats, tapajüw monajiüt tiülnipilan judío canchiütoj mandeacüw, tapiüngüw:


12

―¿Cuane apmarangaatsa? Cos aaga naxey quiajxeyay cuajantanej teamarang. 48 Sitiül müjchiiütsmajlǘyan marang leaw andiüm, meáwan nipilanapmayariw andeac nej; ndoj ajcüwa monajiütmonaw Roma apmandrojchiw ombas aaga nadamnangaj iüm ocueajiiüts; apmanojtiw miiütaats aton―awüw.

49 Nop nejiw nenüt Caifás, minatang miteaats nejtiül aaga neat quiaj, tasaj nejiw:

―Icona ngo mejawan nicuajind. 50 Neol ngoleaam imeajtsan mepiüngan más najneaj mandeownop naxey ingow ndroj ombas cambaj Israel ―ajnejiw.

51 Aaga Caifás tandeac aag ayaj ngome wüxomeaats. Nej minatang miteaats tiül aaga neatquiaj, pares Teat Dios tüüch nej mapiüng nguineayTeat Jesús apmandeow mawün wüx cambaj Israel.52 Y ngome áagan nipilan judío, at apmawün wüxasoetiw meáwan micual Teat Dios leaw ajlüyiw wüxaaga iüt cam. Atquiaj alndom majlüyiw nóiquian. 53

Ajan wüx aaga nüt quiaj ajcüwa monajiüt tiül judíostapots mayambüw nguineay mambiyaw Teat Jesús.

54 Nde quiaj Teat Jesús lango mejüiquichay niüngajlüy ajcüwa monajiüt tiül nipilan judío; taw tiülJudea, tamb andüy tiül cambaj Efraín, noic cambajniüng ajlüy wajchiüc. Quiaj tacül aquiiüb minipilannej.

55 Laliüc matüch nangos nüt pascua, aaga nadamnangos nüt ocueajiw nipilan judío. Xeyay nipilanmonaw tiültiül nine cambaj laambüw Jerusalénmarangüw leaw mbójan marangüw wüxajantsaranüw majlüyiw nerixixay teombas TeatDios. Cos andiümüw marangüw aag ayaj wǘxannganaw matüch nangos nüt. 56 Nipilantayambyambüw Teat Jesús. Wǘxan aliw tiül nadamnangaj iüm tetünayej menguiayayej:

―¿Cuane ipiüngana? ¿Quia aliüc ajaw nangos nüt,ngwüy ngo miüna? ―awüw.

57 Cos ajcüwa montangtang miteaats, átanajcüwa fariseos lamayacüw mipochiw nejiw sitiülaljane majaw nguiane almajlüy Teat Jesús, ichmapiüng nguineay alndom masapüw.

Nop najtaj tajend najmboc angan aceite wüxoleaj Teat Jesús

(Mt. 26:6-13; Mr. 14:3-9)

Alíünan anaíw nüt nganaw matüch pascua,quiaj Teat Jesús tamb Betania aniüng teatLázaro, áag tapacüüch tiül mondeow. 2

Quiaj tarangüw noic nüeteran metiw maquiüjpüwTeat Jesús. Müm Marta tenguial ayac nüeteran,nganüy teat Lázaro alchetem nóiquian maquiiübTeat Jesús. 3 Condom quiaj müm María tayarpinawan litro najmboc angan aceite nenüt nardo,aag ayaj nembeat xeyay. Tateng wüx oleaj TeatJesús, condom tajend naag miondeats omal nej.Ndoj xowüy tajmboc angan meáwan tiül aaga iümquiaj. 4 Quiaj micual Simón Iscariote, aaga Judas,

nop minipilan Teat Jesús leaw apmayac nejteowixaw monajiüt, tapiüng:

5 ―Aaga najmboc angan aceite quiaj xeyaynembeat. ¿Neol ngo majnapa, majineran ombeatmüjndiw nipilan ngo majiüre? ―aw.

6 Aaga Judas quiaj andeácan, ngome naleaingandiüm mambeolaran nipilan ngo majiür, pero cosneed nej. Alteowix nej iquial tomiün, nguiajnguiajawün maxot tomiün leaw ayacüw tiül. 7 Condomquiaj Teat Jesús tasaj nej:

―Icueat, ich majlüy. Aag ayaj lamarang wǘxannganaw namiüraad. 8 Nipilan leaw ngo majiür,meáwan nüt aliw ningüy mequiüjpan; nganüy xiquengome sanajlüy ningüy tiül icona meáwan nüt ―ajnej.

Tayambüw a Lázaro aton9 Xeyay nipilan judío wüx tanguiayiw al Betania

Teat Jesús, quiaj tambüw majawüw. Naleaingngome néjan tambüw majawüw; aton tambüw cosandiümüw majawüw a Lázaro, aaga naxey leawTeat Jesús tapacüüch tiül mondeow. 10 Condomquiaj ajcüwa montangtang miteaats tapiüngüwnetam mandeow a Lázaro aton; 11 cos wüxtajawüw Lázaro almapac, xeyay nipilan tiül cambajIsrael lamacueatiw nejiw, lamayariw andeac TeatJesús.

Teat Jesús ajmel tiül Jerusalén(Mt. 21:1-11; Mr. 11:1-11; Lc. 19:28-40)

12 Xeyay nipilan aliw Jerusalén majawüw nangosnüt pascua. Ráwan tiüt tanguiayiw aliüc Teat Jesús.13 Condom quiaj tacojchiw op nit,andeaandeajndiw tiüt tambüw mangochiw nej.Teapajüw teamapiüngüw:

―¡Najneajay arang Teat Dios! ¡Najneajay leaw TeatDios üüch miün marang Minatang Nenajiüt tiülicoots! ―awüw.

14 Teat Jesús taxom nop quicheech bur; tajtepwüx opech atnej lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios,cos apiüng:

15 Nde mermbolan cambaj Israel;ijawan, aliüc Minatang Nenajiüt icueajiün,alchetem wüx opech nop quicheech bur.

16 Wǘxan tenguial ajlüy aag ayaj minipilan nejngo majawüw neol. Ndoj, wüx Teat Jesús landililandüy tiül cielo, quiaj leaad omeajtsüw naleaingmeáwan leaw tajlüy quiaj; aag ayaj landojlamarangüch wüx nawiig nde tanomb.

17 Ajcüwa nipilan leaw tajlüyiw niüng ajlüy TeatJesús wüx tapacüüch teat Lázaro, lamandeacüwmanguiayaran leaw tajawüw arang Teat Jesús. 18

Pares meáwan nipilan tambüw mangochiw nej coslamanguiayiw nguineay arang. 19 Condom ajcüwafariseos tandeacüw nejeyéjan quiaj, tapiüngüw:

―Nganüy lamajawaats ngondom marangaatsnicuajind cos meáwan nipilan almandüjpiw nej―awüw.


Acas nipilan griego andiümüw majawüw Jesús20 Tiül ajcüwa monjaw nangos nüt quiaj, ajlüyiw

tiül acas nipilan griego. 21 Tambüw majawüw teatFelipe, aaga naw cambaj Betsaida tiül Galilea.Tasajüw:

―Teat, xicona xiünan cos sandiüman najawanaaga Jesús ―ajüw.

22 Quiaj tamb teat Felipe masaj teat Andrés, ndojtambüw nóiquian masajüw Teat Jesús. 23 Condomquiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

―Lamatüch a nüt wüx Teat Naxey netam mandililandüy tiül cielo, niüng apmajlüy najneajay. 24

Naleaing naleaing sasaj icon, sitiül noic osaab trigongo majmiüc tiül iüt ndrom ombas, ngomeapmajntsop, apmajlǘyan noic nej. Nganüy sitiülapmapiürüch, apndrom ombas, mbich apmajntsop,ndoj apmayac altegüy. 25 Jane xeyay andiüm leawalndom maxom wüx iüt cam, ngome apmaxomleaw andiüm. Pero jane apmayamb Teat Dios, ngomayac omeaats wüx leaw alndom maxom wüx iütcam, nej teamacül mapac meáwan nüt maquiiübTeat Dios. 26 Sitiül aljane andiüm marang xenajiüt,ich mandüüb xic. Niüng xique sanajlüy, nejapmajlüy aton. Jane arang xenajiüt, Xeteat Diosapmapiüng nej najneaj arang.

Teat Jesús tapiüng apmambiyaw nej27 ’Nganüy xeyay ngo majneaj ximeaats. ¿Cuane

sanapiüng? ¿Quia napiüng: “Teat, iwün xic wüx, ndenamongoch aaga xeyay ngo majneaj leaw aliüc”,nawa? Ngwüy, cos xiün namongoch aag ayaj. 28

Teat, ijüiquich mimonajneaj majaraw ―aw.Condom tanguiayaran noic nanderac imiün tiül

cielo, tapiüng:―Lanajüiquich, pero nganüy sanajüiquich

alinomb ―aw.29 Meáwan nipilan leaw aliw quiaj

teamanguiayiw, tapiüngüw monteoc teaterriür;altiül tapiüngüw:

―Ngwüy, nop ángel ocueaj Teat Dios tendeac―awüw.

30 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Teat Dios tandeac aag ayaj ngome cos netam

nanguiay xique; tandeac para menguiayiün icona.31 Lamatüch a nüt majaraw wüx asoetiw monlüywüx iüt cam; nganüy minatang nimeech leaw ajlüyteowix nej aaga iüt cam apmajwan teowix nej. 32

Wüx xique saxaijnguian nayacüch cawüx, ndojsanüjchiw miünüw niüng sajlüy meáwan nipilan―aj nejiw.

33 Aag ayaj tandeac manguiayaran nguineayapmandeow. 34 Quiaj tasajüw nej nipilan:

―Teat, xicona lananguiayiün nguineay apiüng tiülMipoch Teat Dios, cos apiüng aaga Cristo leawnetam miün apmapac meáwan nüt. Jow nganüy,¿neol tepiüng Teat Naxey netam xaijnguiammayacüch cawüxe? ¿Jane aaga Teat Naxey ipiüngquiaja? ―ajüw nej.

35 Condom quiaj Teat Jesús tapiüng:―Nganüy acásan nüt sajlüy ningüy naquiiüb icon.

Netam mendüjpiün xic wǘxan nganüy, cos xiquesajlüy atnej ran. Sanambeol icon ngana mejlüyiüntiül aaga ngo majneaj atnej pojniün; cos jane ajüytiül pojniün ngo majaw cuane teamarang, ngomajaw nguiane apmandüy. 36 Wǘxan alningüyaaga ran quiaj, netam meyariün andeac nej paramejlüyiün tiül micual aaga ran ―aw.

Ndoj mapiüng aag ayaj Teat Jesús, texotüy tawquiaj.

Napateay nipilan tayariw andeac Teat Jesús37 Masey Teat Jesús lamarang xeyay cuajantanej

majawüw, aliün majlüy xeyay nipilan leaw ngomayariw andeac nej; 38 cos netam majlüy atnejnomb tarang tiül minawiig nej Isaías, aaga nendeacandeac Teat Dios, cos apiüng:Teat, ¿jane lamayar leaw teaach xic nandeaca?¿Jane lamayac wüx omeaats meáwan leaw iwix

tarang majawüwa? aw.39 Pares ngo mayariw, cos aaga Isaías atonlamapiüng:

40 Teat Dios tüüch majlüyiw at nejiw somb.Aton tüüch madam omeajtsüw. Atquiaj ngondom

majawüw.Ngondom leaam omeajtsüw wüx xic, miünüw

niüng sajlüy nawüniw wüx asoetiw nejiw, aw.41 Atquiaj tanomb tandeac Isaías wüx Teat Diostüüch nej majaw nguineay ajneaj ajlüy Teat Jesús, atleawa nej apmarang.

42 Masey atquiaj tajlüy, naleaing altiül monajiüttiül nipilan judío tayariw andeac Teat Jesús. Peroimboloj mandüyiw ajcüwa fariseos, ngomajüiquichaw nómban, cos ajawüw alndommajwanüw tiül sinagoga. 43 Xeyay andiümüwmalomb nejiw nipilan ingow ayambüw Teat Dios.

Mipoch Teat Jesús apmajüiquich asoet nipilan44 Ndoj Teat Jesús tasaj nipilan, tandeac napac:―Jane ayar sandeac ngome sandeácan xique

ayar, aton ayar andeac Xeteat Dios, aaga neech xicniün. 45 Jane ajaw xique, ajaw jane neech xic niünaton. 46 Xique, aag atnej ran quiaj, laxiün wüx iüt;jane apmayar sandeac langome apmacül tiülpojniün. 47 Sitiül aljane apmanguiay sandeac, ndojngo mayac wüx omeaats marang atnej, xiquengome sanayac asoet nej, cos ngo niün nayac asoetnipilan; tiünas nawüniw wüx asoetiw. 48 Jane ngomind majaw xic, ngo mayar xepoch, lajlüy neyac nejasoet alinoic nüt, cos aaga poch leawa lanandeacapmayac nej asoet. 49 Xique ngo nandeac leawsandíüman xique. Xeteat Dios neech xic niünlamasaj xic cuane netam nandeac, cuane netamnaquiaach. 50 Sajaw leaw Xeteat asaj xic napiüng,aag ayaj üüch mapacaran meáwan nüt. Xiqueáagan sandeac, leaw asaj xic Xeteat Dios ―aj nejiwTeat Jesús.


13

Teat Jesús ajants oleaj minipilan nej

Raw tiüt nangos nüt pascua, quiaj TeatJesús ajaw laliüc matüch a nüt maw ningüywüx aaga iüt cam, mamb niüng ajlüy Teat

Dios. Nej tanaámb xeyay andiüm minipilan nej leawaliw ningüy wüx iüt, pero nganüy apmajüiquichnguineay andiüm nejiw mas xeyay.

2 Aaga ongwiiüts quiaj wüx teaüetiw, alquiajJudas Iscariote micual Simón. Nimeech lamayac tiülomeaats nej mandiüm mayac Teat Jesús teowixawmonajiüt. 3 Teat Jesús ajaw Teat Dios lamüüch nejmarang cuajantanej. Aton ajaw nej tiün imiün niüngajlüy Teat Dios; nganüy laliüc mandilil alinombandüy niüng ajlüy Teat Dios. 4 Wüx alchetemojteaüetiw, quiaj witiüt Teat Jesús, taxeend najal apixmapeech quiaj, tayar noic püy tatsaag teomeaats. 5

Quiaj tayar tigüy yow mateng tiül palangan, tapotsmajants oleaj minipilan nej. Condom tajond naagaaga püy leaw almatsaag teomeaats nej.

6 Wüx laámb apmajants oleaj teat Simón Pedro,quiaj tasaj nej:

―Teat, ¿ique apmerjants xileaja? ―aj nej.7 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Nganüy ngo mejaw neol tarangas, pero alinoic

nüt apmejaw ―aj nej.8 Quiaj tasaj nej teat Pedro:―Ngwüy teat, ngome apmejants xileaj ―aj nej.Teat Jesús tasaj nej:―Sitiül ngo meaach xic narang aag ayaj, ngome

apmejlüy tiül xenipilan ―aj nej.9 Quiaj tasaj nej teat Simón Pedro:―Sitiül atquiaj ajlüy Teat, ngome áagan xileaj

ijants, at xiwix, ximal aton ―aj nej.10 Teat Jesús tasaj nej:―Jan les ndot axeeb lango metam maxeeb

alinomb cos nerixix ombas, áagan oleaj nej netammajants. Icona ijlüyiün nerixixan, pero naleaingngome meáwan ―aj nej.

11 Cos Teat Jesús lamajaw jane apmayac nejteowixaw monajiüt, áag tapiüng: “Ngome meáwanicona nerixixan ijlüyiün”, maw.

12 Wüx landoj majants nej oleajiw, quiaj tasooigapix nej chetet alinomb. Tasaj nejiw:

―¿Ijawana neol tarangas aaga yaja? 13 Iconaisajan xic Maestro, at isajan xic Teat Xan. Najneaj,atquiaj netam cos xique minatangan, aton xiquenequiaach icon. 14 Sitiül xique minatangan, atonxique nequiaach icon, nganüy lanajants ileajiün,atquiaj icona aton netam mejantsayon ileajiün. 15

Xique lanüüch icon mejawan aag ayaj alndommerangan atnej xique lanarang wüx icona. 16

Naleaing naleaing sasaj icon, nop mos ngondommarang natang teombas neneay nej. Aton nopnüünd miün ngondom marang natang teombasneech nej miün. 17 Sitiül ijawan aag ayaj, meranganatnej, najneajay apmejlüyiün.

18 ’Ngome teanandeac aag ayaj wüx meáwanicona, cos xique nerriüjtas icon, sajaw imeajtsan.

Pero naleaing netam majlüy atnej apiüng tiülMipoch Teat Dios: “Nop leaw teasüet anaagapmarroob xileaj najmiüc”, aw. 19 Xique lanasajicon aag ayaj wǘxan nganaw majlüy, cos wüxapmajlüy, quiaj apmejawan xique aaga naxey leawlanasaj icon wüx. 20 Naleaing naleaing sasaj icon,jane apmangoch mayar andeac nop leawa xiquesüüch mamb, aag ayaj atnej mangoch xic; janeapmangoch xic apmangoch Xeteat aton, cos nejneech xic niün ―aj nejiw Teat Jesús.

Apiüng Judas apmayac nej teowixaw monajiüt(Mt. 26:20-25; Mr. 14:17-21; Lc. 22:21-23)

21 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj Teat Jesús, quiajxeyay tamix omeaats. Condom ranüy tandeacmasaj nejiw:

―Naleaing sasaj icon, nop tiül icona apmayac xicteowixaw monajiüt ―aj nejiw.

22 Minipilan nej wüx tanguiayiw aag ayaj, quiajtejawayej teombasüw, ngo majawüw jane. 23 Tajlüynop tiül nejiw leawa Teat Jesús xeyay tandiüm,alchetem aweaag nóiquian teaüetiw. 24 Quiaj teatSimón Pedro tarang owix müüch nej matünmanguiay jane wüx ombas teamandeac. 25

Condom aaga nasoic quiaj tatüch alquiriw TeatJesús, matün manguiay:

―Teat, ¿jane aag ipiüng quiaja? ―aw.26 Teat Jesús tasaj nej:―Jane sanüüch lopon pan ―aw.Quiaj talop a pan, tüüch a Judas, micual Simón

Iscariote. 27 Wüx Judas landoj müet a pan, quiajtajmel tiül omeaats nej aaga natang nimeech nenütSatanás. Condom tasaj nej Teat Jesús:

―Leaw apmerang, quiür irang najen ―aj nej.28 Nejinguind tiül leaw teaǘet aweaag ngo

maxomüw omeajtsüw neol tasaj atquiaj. 29 Cosaaga Judas nesap iquial tomiün, altiül tapiüngüwTeat Jesús tasaj nej mamb mangal leaw netam nejiwwüx nangos nüt. Altiül tapiüngüw tasoic mambmambeol nipilan ngo majiür. 30 Judas wüx landojmüet a pan, quiaj taw quiaj, langwiiüts.

Noic jayats poch leaw netam marangüch31 Wüx laáw quiaj a Judas, quiaj tapiüng Teat

Jesús:―Nganüy apmajüic najneajay ajlüy Teat Naxey;

aton nej apmajüiquich nguineay ajneaj ajlüy TeatDios. 32 Teat Naxey teamajüiquich nguineay ajneajajlüy Teat Dios, at Teat Dios aton apmajüiquichnguineay ajneaj ajlüy Teat Naxey; aag ayaj laliücmajlüy. 33 Xecualüw, langome sanajlüy ningüynaquiiüb icon alacas nüt. Icona apmeyamban xic;pero sasaj icon atnej tasajasüw monajiüt ninguinüt:Ngondom meamban niüng sanamb. 34 Netammendiüman nop alinop atnej xique sandiüm icon.Aag ayaj jayats poch leaw sasaj icon merangan. 35

Sitiül icona mendiüman nop alinop, quiaj nipilanapmajawüw xenipilan icon ―aw Teat Jesús.


14

Teat Pedro apmapiüng ngo majaw jane TeatJesús

(Mt. 26:31-35; Mr. 14:27-31; Lc. 22:31-34)

36 Teat Simón Pedro quiaj tatün manguiay TeatJesús:

―Teat, ¿nguiane apmeamba? ―aj.Teat Jesús tasaj nej:―Niüng sanamb, ngondom mendüüb xic mamb

nganüy; alinoic nüt alndom mendüüb xic mamb―aj nej.

37 Condom quiaj teat Pedro tasaj nej:―Teat, ¿neol ngondom nandüüb ic mamb

nganüye? Xique sajlüy masey nandeow ingowindeow ―aj nej.

38 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―¿Neol tepiüng ique apmendeow ingow

sandeowa? Naleaing naleaing sasaj ic menguiayPedro, wüx nganaw mepaj a gallo, ique lamepiüngarojmbüw ngo mejaw jane xic ―aj nej.

Teat Jesús atnej tiiüd andüy niüng ajlüy TeatDios

Aton tasaj nejiw Teat Jesús:―Nde mechiwean imeajtsan wüx

inguiayiün sanamb. Iyacan imeajtsan wüxTeat Dios; iyacan imeajtsan wüx xique aton. 2

Aniüng Xeteat tiül cielo ajlüy quiaj xeyaynajneajneaj iüm niüng alndom macüleran. Sitiülngo maleaing, xique ngome sanasaj icon atquiaj.Nganüy sanamb nataag majneaj niüng apmecüliün.3 Wüx landoj nataag majneaj niüng apmecüliün,quiaj sanandilil najan icon, apmajlüyiiüts nóiquianniüng sanajlüy. 4 Icona lamejawan nguianesanamb; aton iyajcan a tiiüd ―aj nejiw Teat Jesús.

5 Quiaj tasaj nej teat Tomás:―Teat, ngo najawan nguiane apmeamb,

¿nguineay sanayajcan a tiiüd? ―aj nej.6 Teat Jesús tapiüng:―Xique aaga tiiüd, xique nequiajchiüs palan

leawa naleaing, at xique nejchiüs mapacaran.Nejinguind ngondom mamb niüng ajlüy Xeteat Diossitiül ngo mayar sandeac. 7 Sitiül naleainglamejawan jane xic, aton apmejawan jane Xeteat.Nde nganüy lamejawan jane nej ―aw.

8 Quiaj tasaj nej teat Felipe:―Teat, iich xicon najawan miteat, quiaj apmajneaj

ximeajtsan ―aj nej.9 Tasaj nej Teat Jesús:―Felipe, ijaw cas nüt sajlüy naquiiüb icon, ¿neol

nganaw mejaw jane xique? Cos jane ajaw xic, atanejmajaw Teat Dios aton. ¿Neol tepiüng nüüch iconmejawan Teat Dios? 10 ¿Neol ngo meyar sandeacmepiüng naleaing xique sajlüy tiül Xeteat, at Xeteataton ajlüy tiül xique? Meáwan leaw sasaj icon, aagayaj ngome sapíüngan xique. Xeteat najlüy tiül xic,nej arang minajiüt nej. 11 Netam mepiüngannaleaing xique sajlüy tiül Xeteat, at Xeteat ajlüy tiülxique. Sitiül ngwüy netam meyariün mepiüngan

naleaing leawa sarang. 12 Naleaing naleaing sasajicon, jane ayar sandeac, aton apmarang leawsarang. Nej apmantsopiich wüx leawa xiquetarangas, cos xique sanamb niüng ajlüy XeteatDios. 13 Meáwan leaw apmetüniün ocueaj Teat Dioswüx xenüt, xique sanarang, cos atquiajsanajüiquich mimonajneaj Teat Dios. 14 Xiquesanarang cuajantanej leaw apmetüniün xicueaj wüxxenüt.

Teat Jesús apiüng apmüüch miün NangajEspíritu

15 ’Sitiül icona indiüman xic, apmeranganmeáwan leaw lanasaj icon. 16 Quiaj sanatün ocueajXeteat müüch miün alinop nembeol icon müüchmapac imeajtsan. Aag ayaj Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios. Nej apmacül maquiiüb icon meáwan nüt.17 Nipilan leaw ngo mayambüw Teat Diosngondom mayariw aag ayaj, cos nejinguindngondom maxom majaw aaga Nangaj Espírituocueaj Teat Dios. Icona lamejawan, nej arang leawnaleaing, cos nej almaquiiüb icon, ndoj meáwan nütapmacül tiül imeajtsan. 18 Ngome sanacueat iconnómban mejlüyiün atnej ndeoj; saliüc alinomb. 19

Nipilan wüx aaga iüt cam acásan nüt ajawüw xic,ndoj langome apmaxomüw majawüw xic; peroicona apmejawan xic alinomb cos sanapac. Atquiajicona aton apmepacan meáwan nüt niüng sajlüy. 20

Wüx aaga nüt quiaj apmejawan naleaing xiquesajlüy tiül Xeteat Dios; at icona ijlüyiün tiül xique, yxique sajlüy tiül icona. 21 Jane anguiay leawa xicsapiüng, sitiül apmayac wüx omeaats marang atnej,quiaj ajüic naleaing andiüm xic. Xeteat aton andiümjane andiüm xic, ata xique aton sanandiüm,sanüüch maxom omeaats majaw wüx xique, ―ajnej.

22 Quiaj teat Judas, ngome aaga Iscariote, tasaj:―Teat ¿neol tepiüng xicónan quiaj apmeaach

xicon najawan ic, jow meáwan nipilan wüx iüt, neolngondoma? ―aj nej.

23 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:―Leaw nendiüm xic apmarang leawa sapiüng. At

Xeteat aton apmandiüm nej, quiaj saliücannajlüyiün nóiquian naquiüjpan. 24 Nganüy leawngo mandiüm xic ngome apmarang leawa sapiüng.Aaga poch leawa teanasaj icon quiaj, ngomesandeácan xique, Xeteat áaga neech xic niün nesajxic.

25 ’Teanasaj icon meáwan aag ayaj wǘxan saliünningüy naquiiüb icon. 26 Nganüy Nangaj Espíritu,aaga Nembeol, leawa Xeteat apmüüch miün wüxxenüt, nej apmaquiaach icon wüx meáwan leawnetam. Nej apmüüch leaam imeajtsan meáwanleaw lanasaj icon.

27 ’Nganüy sanacueat ningüy xemonajneaj nüüchicon, müüch mapac imeajtsan; aag ayaj ngomenóiquian among atnej apac omeajtsüw nipilanmonrang ngo majneaj. Ngo metam mechiweanimeajtsan, ngo metam mermbolan. 28


15

16

Lamenguiayiün lanasaj icon xique sanamb, condomsaliüc alinomb najan icon. Sitiül naleaing indiümanxic, apmapac imeajtsan wüx inguiayiün sanambniüng ajlüy Xeteat Dios, cos nej xenatang. 29

Nganüy lanasaj icon nguineay apmajlüy; atquiajwüx apmajlüy meáwan aag ayaj, quiajapmepiüngan naleaing leaw tandeacas.

30 ’Lango matüch nendeac naquiiüb icon alquiriw,cos laliüc majngot minatang nerang ngo majneajwüx aaga iüt cam. Nej nicuajind ngondom marangwüx ximbas. 31 Nganüy cos netam majawüwmeáwan nipilan wüx iüt nguineay sandiüm TeatDios, sanarang leawa nej lamapiüng. Nganüywitiüron, tabaats.

Andeac wüx noic owil uva

’Xique sajlüy atnej noic owil uva leawa TeatDios tapiür; nej ajlüy wüx, teamajiür. 2

Meáwan xepüüig leaw ngo mayac aóngapmandojquiüm; nganüy meáwan leaw neóngapmajorrǘchan omal para tsatsam mayac altegüyaóng. 3 At icona aton, Teat Dios lamawün wüximbasan meáwan ngo majneaj, cos lameyariünxepoch. 4 Netam tanaámb mejlüyiün nóiquianmequiüjpan xic; ata xique aton sanajlüy nóiquiannaquiiüb icon. Sitiül ngo mejlüyiün nóiquianmequiüjpan xic, ngondom merangan nicuajind. Cosatnej arang mipüüig xiül sitiül landojquiow,langondom mayac aóng.

5 ’Xique sajlüy atnej noic owil uva; icona ijlüyiünatnej mipüüig aaga uva quiaj. Jane tanaámb ajlüynóiquian maquiiüb xic, xique sanaquiiüb; nejapmarang xeyay xenajiüt. Icona ngondommerangan nicuajind sitiül ngo majlüyiiüts nóiquian.6 Jane ngo macül nóiquian naquiiüb, apmajwanmajlos ninguiün atnej arangüch wüx mipüüig uvaleaw ngo mayac aong. Quiaj apmawaag, ndojapxaijnguiam majwich tiül biümb mandaab.

7 ’Sitiül tanaámb mejlüyiün nóiquian mequiüjpanxic, ngo ndrom imeajtsan leaw lanaquiaach icon,alndom metüniün xicueaj leaw indiüman, quiajapmeajndiün. 8 Wüx icona irangan xeyay xenajiüt,quiaj apmanderac najneajay wüx ombas XeteatDios; aton atquiaj ijüiquichan naleaing xenipilanicon. 9 Xique sandiüm icon atnej Xeteat Diosandiüm xic. Tanaámb ich leaam imeajtsan nguineayxique sandiüm icon. 10 Xeteat Dios andiüm xic cossarang leawa nej apiüng. Sitiül atquiaj iconatanaámb merangan leaw lanapiüng, ata xique atontanaámb sanandiüm icon.

11 ’Aag ayaj sasaj icon para mapac imeajtsanxeyay meáwan nüt atnej apac ximeaats. 12 Leawaxic sasaj icon merangan: Aag ayaj mendiüman nopalinop atnej xique sandiüm icon. 13 Wüx nopnaleaing andiüm aljane, ngo mapiüng wüx, maseymandeow ingow andeow aaga xeyay ajneajaweaag. 14 Icona, sitiül apmerangan leawa sasajicon, apmajlüyiiüts xeyay najneaj. 15 Ngo napiüngicona ijlüyiün atnej mos, cos nop mos ngo majaw

cuane arang neneay najiüt. Xique lanasaj iconmejlüyiün xeyay ajneajiiüts, cos lanüüch iconmenguiayiün meáwan leaw lamasaj xic Xeteat Dios.16 Ngome icona teyamban xic, xique tayambas iconmejlüyiün xenipilan. Lanüüch icon meambanmerangan xenajiüt mesajan meáwan nipilanmayariw sandeac, para nejiw aton tanaámbmarangüw leaw sapiüng. Atquiaj Teat Diosapmüüch icon meáwan leaw apmetüniün wüxxenüt. 17 Inguiayiün, sanasaj icon alinomb: Netammendiüman nop alinop.

Nipilan apmajcüyiw majawüw icon18 ’Sitiül meáwan nipilan ajcüyiw majawüw icon,

ich leaam imeajtsan nejiw landoj lajcüyiw majawüwxic aton. 19 Sitiül ndot icona apmerangan atnejarangüw meáwan nipilan, nejiw apmajneajmajawüw icon atnej ajneaj mejawayej nejeyéjanquiaj. Nganüy cos xique lanawün icon tiül nejiw, áagajcüyiw majawüw icon, cos lango meranganmeáwan ngo majneaj leaw nejiw arangüw. 20 Ichleaam imeajtsan leaw lanasaj icon wüx tapiüngas:“Nop najon mos ngome alwüx atam minajiüt nej;ajaraw alwüx atam minajiüt neneay najiüt.” Sitiülayambüw ximbas, ata icona aton apmayambüwimbasan xeyay. Sitiül nipilan lamayacüw wüxomeajtsüw leawa sandeac, atquiaj apmayacüw wüxomeajtsüw leaw indeacan. 21 Meáwan aag ayajapmarangüw wüx imbasan cos iyariün sandeac.Ngo majawüw jane neech xic niün.

22 ’Sitiül xique ngo niün nasajüw wüx asoetiwnejiw, ngome apmayajcüw ajiürüw nisoet. Nganüycos tiünas nasajüw, áag ngo majiürüw cuanemewüyayej wüx. 23 Jane ajcüy majaw xic, ajcüymajaw Xeteat aton. 24 Sitiül ndot ngo narang xeyaycuajantanej najneaj tiül nejiw, leaw nejinguindngondom marang, ngome apmayajcüw ajiürüwnisoet. Nganüy masey tajawüw leawa tarangas,tanaámb ajcüyiw majawüw xic, átan Xeteat atonajcüyiw majawüw. 25 Atquiaj netam majlüy atnejtapiüngüw mondeac andeac Teat Dios wüxtapiüngüw: “Ngo majlüy cuaneol tajcüyiw majawüwxic”, awüw.

26 ’Sanüüch miün nop nembeol icon, aaga NangajEspíritu ocueaj Teat Dios. Aliüc imiün niüng ajlüyTeat Dios. Nej aton apmajüiquich wüx xic. 27 Aticona aton apmejüiquichan naleaing wüx xique, cosnde wüx tamelichas saquiaach, icona almequiüjpanxic.

’Nganüy lanasaj icon meáwan aag ayaj,nganandot mepiüngan alinoic nüt xiquengo nasaj icon. 2 Cos apmejwanaranan tiül

sinagoga. Aton aliüc miün nüt wüx apmambiyawicon. Ajcüwa monbiy quiaj apmapiüngüwtearangüw minajiüt Teat Dios. 3 Atquiajapmarangüw cos ngo majawüw jane nej Xeteat,átan ngo majawüw jan xic. 4 Nganüy lanasaj iconaag ayaj cos wüx apmajlüy atnej lanapiüng quiaj,


17

quiaj apleaam imeajtsan nguineay xique landojlanapiüng wüx aag ayaj.

Leaw apmarang Nangaj Espíritu

’Xique nganaw nasaj icon wüx aag ayaj cos saliünnaquiiüb icon. 5 Nganüy sanandilil, sandüy niüngajlüy aaga neech xic niün; icona ngo metüniünmenguiayiün nguiaj süp. 6 Cos lanasaj iconmeáwan aag ayaj, nganüy xeyay lamix imeajtsan. 7

Naleaing sasaj icon, najneaj sitiül xique sanamb;cos ndot ngo namb, aaga Nembeol müüch mapacimeajtsan ngome aliüc macül mequiüjpan. Nganüysitiül sanamb, xique sanüüch miün aaga Nembeolquiaj. 8 Wüx nej aliüc, apmüüch leaam omeaatsmeáwan nipilan mayajcüw ajiürüw nisoet; atonapmüüch mayajcüw netam marangüw leawanajneaj. Apmüüch leaam omeajtsüw nguineay TeatDios apmajaw wüx asoeteran alinoic nüt. 9 Ajiürüwnisoet cos ngo mayariw sandeac. 10 Nejapmajüiquich leaw naleaing, leaw najneajmarangüch, cos xique sanamb niüng ajlüy XeteatDios, langome apmexoman mejawan xic. 11 Nejapmüüch leaam omeaats nipilan nguineay TeatDios apmajaw wüx asoeteran; cos Satanás, aagaminatang nerang ngo majneaj wüx aaga iüt camlandoj layacüch asoet.

12 ’Aliün najiür cuane sanasaj icon; pero iconanganüy ngondom mejawan cuane wüx sandeac. 13

Wüx aliüc Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, nejapmüüch icon mejawan meáwan leaw naleaing; cosnej ngo mandeácan leawa andíüman nej,apmandeac leaw anguiay, aton apmüüch iconmejawan leaw aliüc miün apmajlüy. 14 Nejapmandeac najneaj wüx xique. Apmayar meáwanleawa sapiüng, apmüüch icon mejawan cuane wüxapiüng. 15 Meáwan leaw ocueaj Xeteat, aag ayajxicueaj aton. Áag tapiüngas leaw Nangaj Espírituapmandeac masaj icon, aag ayaj ajngot imiün wüxxique.

Apmamix imeajtsan, ndójwüx apmapacimeajtsan

16 ’Alacas nüt langome apmexoman mejawan xic,cos sanamb sandüy niüng ajlüy Xeteat. Condomalinoic nüt apmejawan xic alinomb ―aj nejiw TeatJesús.

17 Altiül minipilan nej tatünayej menguiayayej,tapiüngüw:

―¿Quia nguineay amb aag apiüng quiaja? Cosasaj icoots: “Alquiriw nüt alíünan wüx iconalangome apmexoman mejawan xic, cos sanambsandüy niüng ajlüy Xeteat. Condom alinoic nütapmejawan xic alinomb”, maw. 18 ¿Cuane aagapiüng: “Alíünan alquiriw nüt quiaja”? Ngondommajawaats cuane wüx amb apiüng ―awüw.

19 Teat Jesús tajaw teamandiümüw matüniw nejmanguiayiw. Quiaj tasaj nejiw:

―¿Tenguial ertünayon menguiayayon wüx áagsasaj icon quiaja, alacas nüt langome apmexoman

mejawan xic, condom alinoic nüt apmejawan xicalinomba? 20 Naleaing naleaing sasaj icon,apmejiüntsan apmamix imeajtsan, pero altegüynipilan apmapac omeajtsüw. Masey icona apmamiximeajtsan, ndójwüx apmapac imeajtsan xeyay. 21

Atnej arang nop najtaj wüx apwijquiam micual nej,apmecoy omeaats cos lamatüch a ores. Ndoj, wüxlawijquiaw a nine, lango leaam omeaats aaga necoytamongoch quiaj, cos xeyay apac omeaats majawlawijquiaw nop nine. 22 At icona, nganüy amiximeajtsan; pero wüx saliüc alinomb najaw icon,quiaj apmapac imeajtsan xeyay; nejinguind ngomeapndom mawün aaga apac imeajtsan quiaj.

23 ’Wüx aaga nüt quiaj nicuajind langomeapmetam metüniün menguiayiün xic. Naleaingnaleaing sasaj icon meáwan leaw apmetüniünocueaj Xeteat wüx xenüt, nej apmüüch icon. 24

Nganüy nicuajind nganaw metüniün ocueaj Xeteatwüx xenüt; pero sitiül icona apmetüniünapmeajndiün, quiaj apmapac imeajtsan xeyay.

Xique altiül xiwix aaga iüt cam25 ’Meáwan leawa lanasaj icon ngo najüiquich

aleaing miün cuane wüx sandeac. Laliüc matüch anüt wüx xique langome sanandeac atquiaj,sanandeac aleáingan wüx Xeteat. 26 Wüx aaga nütquiaj icona apmetüniün leaw indiüman wüx xenüt,ngome apmetam natün ocueaj Xeteat Dios müüchicon. 27 Xeteat Dios andiüm icon cos indiüman xic.Aton cos lameyariün mepiüngan naleaing tiünasximiün niüng ajlüy nej. 28 Xique tiünas ningüy wüxiüt ximiün niüng ajlüy Xeteat Dios. Nganüy sanawningüy, sanamb alinomb sandüy niüng ajlüy nej―aj nejiw Teat Jesús.

29 Quiaj tasajüw nej minipilan nej:―¡Ajaj teat, nganüy mbich lamejüiquich aleáingan

leaw indeac! 30 Nganüy lanajawan ique ijawmeáwan cuajantanej. Nejinguind ngo metam masajic cuane andiüm, cos ique lamejaw. Atquiaj sajawannaleaing Teat Dios neech ic mewiün ―ajüw nej.

31 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―¿Lameyariün sandeac nganüye? 32 Nganüy

lamatüch a nüt ndajrriümeron, mejawan nguianeapmendüyiün inopnopon, cos apmecueatiün xic.Naleaing ngome sanajlüy xíquian quiaj cos Xeteatalmaquiiüb xic. 33 Lanasaj icon meáwan aag ayajpara mapac imeajtsan wüx xic. Masey wüx aaga iütcam apmemongochiün xeyay ngo majneaj, peroalndom meiücan wüx sitiül apmeyacan imeajtsanwüx xique, cos najntsopiüs wüx aaga iüt cam ―ajnejiw.

Teat Jesús atün ocueaj Teat Dios mambeolminipilan nej

Wüx ndoj mapiüng aag ayaj Teat Jesús,quiaj taxaing omal majaw cawüx, tataagorar, tapiüng:

―Xeteat Dios, nganüy lamatüch a nüt, ijüiquichmimonajneaj wüx Micual, para nej majüiquich


18

mimonajneaj aton. 2 Atnej ique lameaach nejmajlüy wüx meáwan nipilan, atanquiaj aton iichmapacüw meáwan nüt ajcüwa nipilan leawa iquelameaach nej. 3 Apmapacüw meáwan nüt cosajawüw naleaing ique inopǘyan Teat Dios, atapiüngüw ique teaach miün Jesucristo.

4 ’Xique lanandeac najneajay wüx ique ningüy tiülnipilan. Lanambich narang meáwan leawa teaachxic niün narang. 5 Nganüy Teat, sanandilil sandüyniüng ijlüy, majlüyiür najneajay atnej tajlüyiür wüxnganaw majlüy aaga iüt cam.

6 ’Ajcüwa nipilan leawa terriüjtüw meajchiw xic,lanüjchiw majawüw jane ic. Ajcüw ayaj minipilanüw,nganüy ique lameajchiw xic. Nejiw lamayacüw wüxomeajtsüw Mipoch, Teat. 7 Nganüy lamajawüwnaleaing ique tesaj xic meáwan leawa tandeacas. 8

Aaga poch leawa teaach xic lanasajüw, nejiwlamayariw. Lamajawüw aag ayaj naleaing cos iqueteaach xic niün, ximiün niüng ijlüy sajngot.

9 ’Satün icueaj Teat, membeolüw ajcüwa leawteajchiw xic, cos icueajiw. Xique ngo natünmembeol meáwan nipilan leaw ngo mayamb ic. 10

Meáwan xenipilan ajcüw ayaj ineay; aton meáwanleaw ijiür, ajcüw ayaj saneay. Nejiwteamajüiquichaw xemonajneaj.

11 ’Nganüy Teat, xique laliüc naw ningüy wüx iütcam, sanamb sandüy niüng ijlüy; nejiwapmacülíwan ningüy. Xeteat Dios, nangaj ic,imbeolüw meáwan nüt ajcüwa leaw lameajchiw xic,para alndom majlüyiw nóiquian atnej ajlüyiür. 12

Cos wüx xique sajlüy ningüy naquiüjpüw, iqueteamembeol xic nayacüw tiül iwix meáwan leawateajchiw xic. Nejinguind tiül nejiw ngo ndromoj tiülaaga xeyay ngo majneaj, áagan anop minipilannimeech; cos netam majlüy atnej lajlüy tiül NangajMipoch.

13 ’Nganüy Teat, sanamb sandüy niüng ijlüy.Wǘxan saliün ningüy wüx aaga iüt cam, teanandeacaag ayaj manguiayiw, mapac omeajtsüw xeyayatnej apac ximeaats. 14 Xique lanasajüw wüxmipoch. Naleaing nipilan ajcüyiw majawüw nejiw,cos lango marangüw ngo majneaj atnej arangjangantanej nipilan, Xique aton ngo narang leawarang jangantanej nipilan. 15 Teat, ngo natünmewün nejiw ningüy wüx aaga iüt cam; satün icueajmembeolüw nganandot matüch nejiw nimeech. 16

Cos xique ngo narang atnej jangantanej nipilan wüxiüt, atanquiaj nejiw aton lango marangüw ngomajneaj atnej arangüw jangantanej nipilan. 17

Iwüniw pálwüx, majlüyiw icueaj, cos atquiaj alndommarangüw najneaj. Nangaj Mipoch apmambeolnejiw cos andeac naleaing. 18 Atnej ique teaach xicniün wüx iüt, atanquiaj xique aton lanasajüwmambüw meáwan wüx aaga iüt cam. 19 Xiquelanüüch ximeaats namongoch leaw netamnamongoch. Atanquiaj aton nejiw netam müjchiwomeajtsüw marangüw leaw ique indiüm, cos aagayaj naleaing.

20 ’Aton Teat, ngo natün wǘxan nejiw; satünmembeol meáwan leaw aliüc miün apmayariw

sandeac wüx nejiw apmandeacüw masajüw nipilanwüx xic. 21 Satün majlüyiw nóiquian omeajtsüwatnej icora ajlüyiür nóiquian Teat, atanquiajmajlüyiw aton; cos atquiaj jangantanej nipilanalndom majawüw naleaing ique teaach xic niün. 22

Atnej xique sajüiquich wüx ique Teat, nguineayajneaj ijlüy, atanquiaj aton lanüjchiw majüiquichawxemonajneaj. Wüx aag ayaj alndom majlüyiwnóiquian atnej icora ajlüyiür. 23 Xique sajlüy tiülnejiw, ata ique Teat, ijlüy tiül xique. Atanquiaj atonalndom majlüyiw nóiquian omeajtsüw, parameáwan nipilan majawüw naleaing ique teaach xicniün. Aton indiümüw xeyay atnej indiüm xic.

24 ’Teat, ajcüwa leawa teaach xic, sandiümmajlüyiw niüng sajlüy, majawüw nguineay ajneajsajlüy. Cos ique Teat, indiüm xic tanaámb atnej wüxnganaw majlüy aaga iüt cam. 25 Xeteat Dios,najneajay irang. Masey nipilan ngo majawüw janeic, xique naleaing sajaw jane ic. At ajcüwa xenipilanlamajawüw ique teaach xic niün. 26 Xique lanüjchiwmajawüw jane ic Teat; tanaámb teanasajüwnguineay ijlüy. Atnej indiüm xic Teat, atanquiajnganüy sandiüm mendiümüw. Xique sanajlüynaquiüjpüw aton ―aw.

Ndeaad Teat Jesús(Mt. 26:47-56; Mr. 14:43-50; Lc. 22:47-53)

Wüx landoj mapiüng aag ayaj Teat Jesús,tawüw quiaj. Tambüw andüyiw necambnine lam nasoic Cedrón. Tandüyiw quiaj

niüng ajlüy acas owil nateaic xiül, maquiiübminipilan nej. 2 Aaga Judas, leaw apmayac nejteowixaw monajiüt, ayaag quiaj cos ajlüyaycanchiüjow quiaj maquiüjpüw Teat Jesús. 3 Quiajtapeay aaga Judas, aquiiüb mamb noic ajlüysoldados, at acas monjiür nadam nangaj iüm, üüchnejiw mambüw montangtang miteaats maquiiübfariseos. Ajoyiw linternas, at najquiol irrajayej; atonajoyiw espadas. 4 Teat Jesús cos lamajaw cuanealiüc miün apmamongoch, quiaj witiüt tambmangoch nejiw. Tapiüng:

―¿Jane iyambana? ―aj nejiw.5 Quiaj tasajüw nej:―Aaga Jesús naw Nazaret ―ajüw nej.Teat Jesús tasaj nejiw:―Jogüy xic ―aj nejiw.Aaga Judas, leaw apmayac nej teowixaw monajiüt,

altiül nipilan aton. 6 Wüx tasaj nejiw Teat Jesús:“Jogüy xic”, maj nejiw, tanaámb tanotoj opechiw,ajmiücüw pajcajow tiüt. 7 Condom Teat Jesústandüy wüx matün manguiay nejiw:

―¿Jane iyambana? ―aj nejiw.Quiaj tasajüw nej alinomb:―Aaga Jesús naw Nazaret ―ajüw nej.8 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Lanasaj icon jogüy xic. Sitiül xique temeyamban,

ijchan mambüw xenipilan ―aj nejiw.9 Atquiaj tajlüy atnej lamapiüng Teat Jesús wüx

tapiüng: “Meáwan leawa teaach xic, nejinguind tiül


nejiw ngome apndrom”, aw. 10 Simón Pedroalmajoy nots espada, tasoond tiül ombiüm,tandooig miác olaag nop naxey nenüt Malco,mimos minatang miteaats. 11 Quiaj Teat Jesús tasaja Pedro:

―¡Pedro, isoc alinomb tiül ombiüm nej miespada!¿Neol, iyaag a ique ngo metam namongoch aaganaél leaw lamapiüng Xeteat netam namongoche?―aj nej.

Teat Jesús alteombas minatang miteaats(Mt. 26:57-58; Mr. 14:53-54; Lc. 22:54)

12 Ajcüwa soldados maquiüjpüw minatangüwnejiw, at monjiür nadam nangaj iüm ocueajiwnipilan judío, tasapüw Teat Jesús maoeliw. 13

Condom taquiüjpüw mamb andüy aniüng Anás,miocuats Caifás. Aaga Caifás quiaj, nej minatangmiteaats tiül aaga neat quiaj. 14 Nej aaga Caifásquiaj, nejay nesaj monajiüt najneaj mandeow nopnaxey ingow ndroj ombas aaga cambaj Israel, maw.

Pedro apiüng ngo majaw jane Teat Jesús(Mt. 26:69-70; Mr. 14:66-68; Lc. 22:55-57)

15 Simón Pedro aquiiüb alinop minipilan TeatJesús, tambüw mandüjpiw mamb Teat Jesús. Aagaalinop quiaj, ayaag nej ombas minatang miteaats.Áag tüünd majmel tinden maquiiüb Teat Jesús; 16

pero Pedro tacǘlan mbeay nden. Quiaj aaga naxeyneyaag nej ombas minatang miteaats taw, tambmandeac aweaag nejiür ombeay nden mamelich aPedro aton.

17 Condom aaga nüx nejiür ombeay nden tatünmanguiay a Pedro:

―¿Neol ngome ique nop minipilan aaga Jesúsquiaja? ―aj.

Pedro quiaj tapiüng:―Ngwüy ngome xique ―aw.18 Ores quiaj naquind, pares tajalüw biümb

ajcüwa mos maquiüjpüw monjiür nangaj iüm,alombomoj teatsantsayej. At a Pedro aton alembemquiaj teatsantsüy mbeay biümb.

Minatang miteaats atün manguiay Teat Jesús(Mt. 26:59-66; Mr. 14:55-64; Lc. 22:66-71)

19 Condom minatang miteaats tatün manguiayTeat Jesús jane minipilan nej, at cuane wüxteamaquiaach. 20 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

―Xique ngo naxot, sandeac niüng ajlüy nipilan;samb tiül tiül ajcüw a sinagogas, aton samb tiülaaga nadam nangaj iüm, niüng canchiüjowmeáwan micual miiütaats. Xique ngo nexotüy wüxsandeac. 21 ¿Jow nganüy, neol tetün menguiayxique? Itün menguiayiw ajcüwa tanguiayiwsandeac. Nejiw ich mapiüngüw cuane wüxtandeacas, cos lamajawüw ―aj nej.

22 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj Teat Jesús, nopnejiür nadam nangaj iüm taleamb nej, tapiüng:

―¿Neol tesaj atquiaj minatang miteaatsa? ―aw.23 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

―Sitiül ngo majneaj sasaj, ipiüng cuane ngomajneaj sasaj; sitiül najneaj, ¿neol teleamb xique?―aj nej.

24 Condom quiaj aaga Anás tüüch mamb TeatJesús neóel, andüy niüng ajlüy alinop minatangmiteaats, aaga Caifás.

Teat Pedro tandüy wüx alinomb mawaiich(Mt. 26:71-75; Mr. 14:69-72; Lc. 22:58-62)

25 Teat Pedro tealeámban aliün lembem quiaj,teatsantsüy. Quiaj tasajüw nej:

―¿Ngome ique nop minipilan neje aaga naxeyquiaja? ―ajüw nej.

Quiaj tapiüng teat Pedro:―Ngwüy, ngome xique ―aw.26 Condom nop mimos minatang miteaats,

acualaats aaga naxey nandooigaran olaag, andooignej teat Pedro, tasaj nej:

―¿Ngome ique sajaw almequiiüb nej niüng ajlüyacas owil nateaic xiüla? ―aj nej.

27 Teat Pedro quiaj tandüy wüx alinombmawaiich, tapiüng ngome nej. Quiaj apaj a gallo.

Teat Jesús alteombas a Pilato(Mt. 27:1-2, 11-14; Mr. 15:1-5; Lc. 23:1-5)

28 Ǘmban arraw taquiüjpüw mamb Teat Jesúsimiün aniüng a Caifás andüy awan niüng ajlüy agobernador romano. Nejiw ngo majmeliw cos tiülaaga ajlüyay netam marangüw quiaj, sitiülmajmeliw aniüng nop ngome nipilan judío wüxaaga nüt quiaj, apmajlüyiw ngo merixix, langondommetiw tiül nangos nüt pascua. 29 Quiaj taw a Pilatomandeacüw maquiüjpüw, tasaj nejiw:

―¿Cuane ngo majneaj arang aaga naxey cama?―aj nejiw.

30 Quiaj tasajüw nej:―Sitiül nej ngome aleaic arang ngo naquiüjpan

miün niüng ijlüy ―ajüw nej.31 Quiaj tapiüng a Pilato:―Icona iquiüjpan mamb, ijawan wüx asoet nej

atnej apiüng tiül minawijquian ―aw.Quiaj tasajüw nej ajcüwa nipilan:―Xicona ngondom nambiyan nejinguind ―ajüw

nej.32 Atquiaj tajlüy para majlüy atnej lamapiüng Teat

Jesús nguineay apmandeow. 33 Condom a Pilatotandilil alinomb tajmel tiül awan, tapaj Teat Jesúsmatün manguiay, tasaj:

―¿Ique minatangüw nipilan israele? ―aj.34 Teat Jesús tasaj nej:―¿Aag ayaj itün menguiay cos indiüm mejawa,

ngwüy aljane tasaj ic wüx xique? ―aj nej.35 Quiaj tapiüng a Pilato:―¿Neol jow xique mbich nop icona xique? Cos

micual miíüt at montangtang miteaats monquiiübic miün niüng sajlüy. ¿Neol, cuane iranga? ―aw.

36 Condom tasaj nej Teat Jesús:―Ngome ningüy wüx aaga iüt cam sarang

natang. Jondot wüx aaga iüt cam sarang natang


19

xenipilan apmatsojow; ngome apmüjchiw ndeaannajmel teowixaw monajiüt tiül judíos. Nganüy cosngwüy, ngome ningüy sarang natang ―aj nej.

37 Pilato tasaj nej:―¿Naleaingue, ique nop minatang nenajiüt tiül

nejiw ipiünga? ―aj nej.Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Xique natang atnej lamepiüng quiaj. Áag

wijquiatos tiünas wüx aaga iüt cam najüiquichcuane naleaing. Meáwan leawa andiümüwmarangüw leawa naleaing, ajcüw ayajapmandiümüw manguiayiw sandeac ―aj nej.

38 Quiaj tasaj nej a Pilato:―¡Mbich jane ajaw cuane naleaing! ―aj nej.

Atüniw mandeow Teat Jesús(Mt. 27:15-31; Mr. 15:6-20; Lc. 23:13-25)

Ndoj mapiüng aag ayaj a Pilato, quiaj taw alinombmasaj nipilan, tapiüng:

―Xique sapiüng aaga naxey cam ngo majiürasoet. 39 Icona ipiüngan alndom natsambiich nopnajlüy tiül manchiüc wüx nangos nüt pascua. ¿ Jownganüy, indiüman natsambiich aaga naxeyminatangana? ―aj nejiw.

40 Quiaj tepajüw tapiüngüw:―¡Ngwüy, nde metsambiich aag ayaj! ¡Barrabás

aptsajmbiüm! ―awüw.Pues aaga Barrabás quiaj, need nej.

Condom a Pilato tapiüng majwüch TeatJesús. 2 Ajcüwa soldados tapeatiw satsmasoijquiw wüx omal Teat Jesús. At

tasoijquiw nej tiül noic napixeran morada. 3 Quiajtapots mitsojow, tasajüw:

―¡Nganüy mbich ique minatang nenajiüt ocueajnipilan judío! ―ajüw.

Quiaj tapots maleambüw nej.4 Condom a Pilato taw alinomb, tasaj a nipilan:―Jogüy lanawün miün mejawan, naleaing sasaj

icon xique ngo naxom nicuajind nisoet wüx ombasnej ―aj nejiw.

5 Quiaj taw Teat Jesús, alwüx omal nej aaganepeat sats, at almasooig morada napixeran. Quiajtasaj nejiw a Pilato:

―¡Jogüy aaga naxey! ―aj nejiw.6 Quiaj montangtang miteaats maquiüjpüw

monjiür nadam nangaj iüm camüm majawüwajntsop Teat Jesús, yajnguiatoj tiüt apajüw,tapiüngüw:

―¡Ich mandeow wüx cruz! ¡Ich mandeow wüxcruz! ―awüw.

Pilato tasaj nejiw:―Iquiüjpan, icona iyacan wüx cruz, cos xique ngo

naxom cuane asoet aaga naxey cam ―aj nejiw.7 Ajcüwa nipilan judío tapiüngüw:―Xicona salnajiüran poch tiül xenawijquian niüng

apiüng netam mandeow cos awaiich, apiüng Micualnej Teat Dios ―awüw.

8 Wüx a Pilato tanguiay aag ayaj, mbayat xeyay. 9

Condom tajmel awan alinomb, tatün manguiay TeatJesús:

―¿Nguiane neriowa? ―aj.Teat Jesús ngome tasaj nej nicuajind.10 Quiaj tasaj nej a Pilato:―¿Neol ngo merndeaca? ¿Neol ngo mejaw xique

alndom nayac ic wüx cruz, aton alndomnatsambiich ique? ―aj nej.

11 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Ngwüy, nicuajind ngondom merang wüx

ximbas sitiül Xeteat Dios ngo müüch ic merang.Naleaing sasaj ic, najntsop asoet aaga neyac xic tiüliwix ―aj nej.

12 Ajan quiaj a Pilato tayamb nguineay alndommatsambiich Teat Jesús, pero ajcüwa monajiüt tiüljudíos tepajüw napac, tapiüngüw:

―¡Sitiül apmetsambiich, ngo majüic ijneaj aweaaga César; cos jangantanej nendiüm marangminatangüy nenajiüt, aag ayaj ngo majneaj aweaaga César! ―awüw.

13 Wüx tanguiay aag ayaj a Pilato tawün tiül iümTeat Jesús. Condom nej tsotot niüng ajaw wüxasoeteran, tiül noic nden nenüt Gabata tiülombeayiw nipilan judío. Aag ayaj amb apiüng niüngnequiand tiüt piedra. 14 Wüx laliüc lembem nütaaga nüt quiaj, oxep quiaj pascua, quiaj a Pilatotasaj ajcüwa nipilan judío:

―¡Jogüy minatang nenajiüt! ―aj nejiw.15 Nejiw tepajüw napac, tapiüngüw:―¡Iwün, iwün, ich mandeow wüx cruz! ―awüw.Quiaj tasaj nejiw a Pilato:―¿Quia netam nayac wüx cruz aaga natang

nenajiüt icueajiüna? ―aj nejiw.Quiaj montangtang miteaats tasajüw nej:―¡Xicona ngo najiüran alinop minatang nenajiüt,

áagan a César! ―ajüw nej.16 Quiaj a Pilato tayac teowixaw nejiw Teat Jesús

mayacüw wüx cruz, taquiüjpüw mamb.

Teat Jesús tajmel wüx cruz(Mt. 27:32-44; Mr. 15:21-32; Lc. 23:26-43)

17 Teat Jesús tamb, tüjchiw mambitic a cruz.Taquiüjpüw mamb andüy tiül niüng nasoic omalmondeow. Tiül ombeayiw nejiw apiüngüw Gólgota.18 Quiaj tayacüw wüx cruz Teat Jesús maquiiübalijpüw. Nop amb wüx miác nej, alinop amb wüxmiquiamb nej; nganüy Teat Jesús amb pinawan. 19

Condom a Pilato tarang acas poch mayacüch wüxomal a cruz. Aaga poch quiaj apiüng: “Jesús nawNazaret, minatang nenajiüt ocueaj judíos.” 20 Xeyaynipilan judío tateowüw aaga poch quiaj, cos niüngtayacüch wüx cruz Teat Jesús ngome miünquiaj,aton cos aaga poch tarangüch wüx ombeayaranhebreo, griego, at wüx latín. 21 Pero ajcüwamontangtang miteaats tasajüw a Pilato:

―Nde meyac: “Minatang nenajiüt ocueaj judíos.”Leaw netam meyac: “Nej nepiüng minatangnenajiüt ocueaj judíos,” ―ajüw nej.


20

22 Quiaj tasaj nejiw a Pilato:―Leaw lanarang landoj lanarang ―aj nejiw.23 Ajcüwa soldados wüx landoj mayacüw wüx

cruz Teat Jesús, quiaj tayariw apix nej, tambajcüwapiquiw quiriw mayariw noicnoic quiriw. Condomtayariw a najal micamix nej, aag ayaj ngo majiürniüng ambeteay, najüyeran naw cawüx andüy tiüt.24 Quiaj tandeacüw nejeyéjan quiaj, tapiüngüw:

―Ngome apmambajcaats micamix nej,apmasüetiiüts wüx, majüic jane apmayar ―awüw.

Atquiaj tajlüy cos landoj lamapiüng tiül MipochTeat Dios, niüng apiüng: “Tambajcüw sapixmayariw, tasüetiw majawüw jane apmayarxecamix”, aw. Atquiaj tarangüw soldados.

25 Aliw quiaj niüng ajlüy a cruz mimüm nej TeatJesús, at michiig mimüm nej; at müm María mintajteat Cleofas, at müm María Magdalena. 26 TeatJesús wüx tajaw mimüm nej, at nop minipilan nej,aaga xeyay tandiüm alquiaj aton, quiaj tasajmimüm nej:

―Müm, joyaj nganüy apmajlüy atnej micual ―aj.27 Condom quiaj tasaj aaga nop minipilan nej:―Joyaj teat, nganüy apmajlüy atnej mimüm ―aj.Naw quiaj aaga nop minipilan nej taquiiüb mamb

mimüm Teat Jesús andüy aniüng nej atnej majiürmimüm nej.

Tandeow Teat Jesús(Mt. 27:45-56; Mr. 15:33-41; Lc. 23:44-49)

28 Wüx landoj aag ayaj, nej lamajaw meáwanlamapalüch marang. Cos netam majlüy atnejapiüng wüx nej tiül Mipoch Teat Dios, quiaj tapiüng:

―Nind sanganeow yow ―aw.29 Ajlüy quiaj nop xar chipiow nachich vino, quiaj

tasocoj tiül noic esponja, aag ayaj atnej walang sap.Ndoj cas tayacüw wüx omal nots narix xiül mipüüighisopo. Quiaj tayacüw wüx ombeay Teat Jesús. 30

Teat Jesús wüx landoj machey aaga nachich vino,quiaj tapiüng:

―Canüy lanambich narang meáwan leawa tiünasnarang ―aw.

Quiaj manguieer omal nej; tayac miespíritu nejteowix Teat Dios; tanaámb andeow.

Tajtiül teombas micostil Teat Jesús31 Oxep quiaj pascua, y nipilan judío ngo

mandiümüw macǘlan wüx cruz mondeow, cos aaganüt axoodaran quiaj xeyay nangaj. Quiaj tatüniwocueaj a Pilato majmbajüch oleajiw leaw monlüywüx cruz para alndom mawüniw tiüt najen. 32 Quiajtambüw a soldados tajmbajüw oleajiw ajcüwtajmeliw wüx cruz maquiüjpüw Teat Jesús. 33 Perowüx tapeayiw niüng ajlüy Teat Jesús, quiaj tajawüwlandeow, taton ngo majmbajüw oleaj nej.

34 Condom nop soldado tatil teombas micostilTeat Jesús naag nots lanza, quiaj taw quiejmaquiiüb tiül yow. 35 Jan tajaw meáwan aag ayajteamandeac wüx; leawa andeac aag ayaj ajawnaleaing. Alndom mepiüngan icona aton naleaing.

36 Meáwan aag ayaj tajlüy atnej lamapiüng tiülMipoch Teat Dios wüx tapiüng: “Miolaats nej ngomajmbajaran”, maw. 37 Aton apiüng tiül MipochTeat Dios: “Apmajawjawüw aaga naxey tatileranquiaj”, aw.

Tamiüraad Teat Jesús(Mt. 27:57-61; Mr. 15:42-47; Lc. 23:50-56)

38 Wüx landoj meáwan aag ayaj, quiaj teat Josénaw tiül cambaj Arimatea tamb majaw a Pilatomatün ocueaj, müüch nej maquiiüb mamb TeatJesús mamiüt. Pilato taneam, quiaj tawün maquiiübmamb. Aaga José quiaj nop nej minipilan Teat Jesús,pero naleaing axotǘyan cos imbol mandüymonajiüt tiül judíos. 39 At teat Nicodemo, aagatamb mandeac aweaag Teat Jesús noic ongwiiüts,nej tamb quiaj aton, ajoy mamb maseyme nimiowgajpowüw (30) kilo najmboc angan süüig naolüchomal tiül mirra maquiiüb áloes. 40 Quiaj teat Josémaquiiüb teat Nicodemo taxainguiw, tawinchaw tiülnoic püy najneajay, ayacüw wüx aaga najmbocangan süüig, cos atquiaj arangüw nipilan judío wüxapmamiütüw nop nandeow. 41 Niüng tayacüw wüxcruz Teat Jesús, quiájan ajlüy acas owil nateaic xiül.Alquiaj noic oxiüt jayatsüy, nganaw mamiütaranquiaj nejinguind. 42 Quiájan tayacüw Teat Jesús, cosaaga oxiüt quiaj ngome miünquiaj ajlüy, aton ajcanlami nangos nüt pascua ocueajiw judíos.

Teat Jesús tapac imiün tiül mondeow(Mt. 28:1-10; Mr. 16:1-8; Lc. 24:1-12)

Ǘmban arraw domingo wüx aliünmexemem, quiaj tamb niüng ajlüy oxiütmüm María Magdalena, tajaw aaga piedra

nayacüch mapal oxiüt ngo majlüy niüng tayacüch.2 Andilílan tiüt tamb majaw teat Simón Pedromaquiiüb alinop aaga xowüy andiüm nej Teat Jesús.Quiaj tasaj nejiw:

―Lamawüniw tiül oxiüt Teat Naxey, ngomajawaats nguiane tambüw mayacüw ―aj nejiw.

3 Camüm manguiayiw aag ayaj, quiaj tamb teatPedro maquiiüb alinop minipilan Teat Jesúsandüyiw niüng ajlüy oxiüt. 4 Ijpüéj tambüwacuiürrüw nóiquian, pero aaga alinop quiaj alwüxacuiür, tamong wüx ombas teat Pedro, ombasmapeay niüng ajlüy oxiüt. 5 Quiaj tapiür majaw tiül.Tajaw aaga püy tan ajlüy quiaj; nej taton ngomajmel. 6 Condom quiaj tapeay teat Simón Pedroandǘüban nej. Nej mbich nómban tajmel tiül oxiüt,tajaw aaga püy alquiaj. 7 At aaga püy nawincheranwüx omal Teat Jesús ngo majlüy nóiquian maquiiübaaga alinoic püy; alpejchiüm pálwüx, tan ajlüyawinchay. 8 Condom quiaj alinop minipilan TeatJesús, aaga napeay ombas, tajmel tiül oxiüt aton.Wüx tajaw aag ayaj, aleáingan tajaw naleaing lapac.9 Cos ores quiaj nganaw majawüw leawalamapiüng tiül Mipoch Teat Dios niüng apiüng TeatJesús apmapac tiül mondeow. 10 Condom ajcüwa


21

ijpüw minipilan Teat Jesús quiaj, tandilileaw alinombandüyiw aniüngüw nejiw.

Teat Jesús tejüiquichay majaw nej müm MaríaMagdalena

(Mr. 16:9-11)

11 Müm María wüx tapeay alinomb, tacǘlanmbeay oxiüt, tenguial ajiünts, tapiür majaw tiüloxiüt. 12 Quiaj tajaw ijpüw ángeles alchetemojniüng tayacüch Teat Jesús; nop amb wüx omal,alinop amb wüx oleaj, apixaw nejiw rajnüy. 13 Quiajtatüniw nej manguiayiw, tasajüw:

―Müm najtaj, ¿Neol tapots ijiüntsa? ―ajüw nej.Quiaj tasaj nejiw aaga najtaj:―Cos lajwan aaga Teat Naxey, ngo najaw nguiane

tamb mayacüch ―aj nejiw.14 Wǘxan ndoj mapiüng aag ayaj, wantsat majaw

wanopech nej. Quiaj majaw alembem quiaj TeatJesús, pero nej ngo majaw majneaj sitiül aag ayajTeat Jesús. 15 Condom quiaj tasaj nej Teat Jesús:

―Müm najtaj ¿neol tapots ijiüntsa, janeteameyamba? ―aj nej.

Müm María apiüng nej aag ayaj nop nerang najiütquiaj. Quiaj tasaj:

―Teat, sitiül ique nerwün, isaj xic nguianealmeyac para namb naxaing ―aj.

16 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―¡María! ―aj nej.Müm María quiaj wantsat majaw nej, tasaj nej

wüx ombeayiw nejiw, tiül hebreo:―¡Raboni! ―aj. Aag ayaj wüx ombeayiw nejiw

apiüng Nequiaach.17 Teat Jesús tasaj nej:―Nde mesamb xic müm, cos nganaw namb

sandüy niüng ajlüy Xeteat Dios. Quiür isajüwxenipilan, xique sanamb sandüy niüng ajlüy Xeteat,aag ayaj Miteatiün aton; niüng ajlüy Xedios, aagayaj Midiosan aton ―aj nej.

18 Quiaj tamb müm María Magdalena masajminipilan Teat Jesús nej landoj majaw Teat Jesús.Aton tapiüng meáwan leawa tasaj nej.

Teat Jesús tejüiquichay tiül minipilan nej(Mt. 28:16-20; Mr. 16:14-18; Lc. 24:36-49)

19 Tíülan aaga nüt domingo quiaj, wüx langwiiüts,minipilan nej aliw tiül iüm canchiünoj; apalüwombeay iüm cos imboloj mandüyiw monajiütocueaj judíos. Camüm majawüw Teat Jesúsalembem pinawan nejiw. Quiaj tatepeay nejiw,tapiüng:

―Tamtámban ijlüyiüna ―aw.20 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj, quiaj tüüch nejiw

majawüw owix nej at micostil nej. Xeyay tapacomeajtsüw wüx tajawüw nej. 21 Condom tandüywüx matepeay nejiw alinomb. Tapiüng:

―Tamtámban ijlüyiün. Atnej Xeteat Dios tüüch xicniün, atanquiaj nganüy xique süüch icon meambanmeáwan wüx aaga iüt cam ―aj nejiw.

22 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj, quiaj tapepmiíünd nej wüx ombasüw nejiw. Tasaj nejiw:

―Iyariün Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. 23

Nganüy jangantanej leaw icona apmeajchiünmacueat arang ngo majneaj, mewüniün wüximeajtsan asoet nej, at Teat Dios aton apmawünwüx omeaats. Sitiül aljane ngo mandiüm macueatarang ngo majneaj, Teat Dios aton ngomeapmawün wüx omeaats asoet nej ―aj nejiw TeatJesús.

Teat Jesús tejüiquichay majaw nej Tomás24 Tomás, aaga nasoic Cuüch, nej nop tiül ajcüwa

gajpiüp (12) minipilan Teat Jesús, ngome tajlüy quiajwüx tapeay Teat Jesús. 25 Alacas minipilan TeatJesús tasajüw nej:

―¡Landoj najawan Teat Naxey! ―ajüw nej.Quiaj tasaj nejiw a Tomás:―Sitiül ngo najaw aóp owix nej niüng tapaparan

clavos, sitiül ngo naxec tiül nots micual xiwix niüngtapaparan clavos; aton sitiül ngo naxec xiwixteombas micostil nej, nómban ngo nayar indeacan―aj nejiw.

26 Wüx lamajiür ojpeacüw (8) nüt tatow ndoj aagayaj, minipilan Teat Jesús canchiütoj alinomb tiüliüm; alquiaj a Tomás maquiüjpüw. Tan ajlüy palawombeay iüm, camüm majawüw Teat Jesús alembempinawan nejiw, tatepeay nejiw, tapiüng:

―Tamtámban ijlüyiüna ―aw.27 Condom quiaj Teat Jesús tasaj a Tomás:―Ijaw aop xiwix teat, ixec ningüy nots micual iwix,

condom iwind iwix andüy ningüy, ixec teombasxecostil. Ipiüng naleaing, nde mechiw imeaats ―aj.

28 Quiaj tapiüng a Tomás:―¡Teat Naxey, Xeteat Dios! ―aw.29 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Tomás ¿neol, ajcan lamejaw xic tepiüng

naleaing lasapaca? Najneajay apmajlüyiw janeapmapiüngüw naleaing lasapac masey ngomajawüw xic naag oniüjcüw ―aj nej.

Neol tarangüch a nawiig cam30 Teat Jesús tarang xeyay cuajantanej ngome

aag ajaraw, müüch majaw minipilan nej; pero atonngome meáwan tarangüch tiül aaga nawiig cam. 31

Nganüy meáwan leawa tarangüch tiül aaga nawiigcam, tarangüch para alndom mepiüngan naleaingTeat Jesús Micual Teat Dios nej; aton mepiüngan nejaaga Cristo lapiürang aliüc. Cos jangantanej leawapmayar mapiüng naleaing aag ayaj, apmapacmeáwan nüt.

Teat Jesús tejüiquichay majawüw nej ayaíwminipilan nej

Wüx landoj aag ayaj, tejüiquichay alinombTeat Jesús majawüw nej minipilan nej.Atcüy tajlüy wüx tajlüyiw mbeay nadam

yow Tiberias. 2 Cos acas minipilan nej ajlüyiw quiajnóiquian, nop teat Simón Pedro, nop teat Tomás


aaga nasoic Cuüch, alinop teat Natanael naw tiülcambaj Caná tiül iüt Galilea, at ijpüw micual teatZebedeo, maquiüjpüw alijpüw minipilan nej. 3

Condom tasaj nejiw teat Simón Pedro:―Sanamb sandoc ―aj nejiw.Quiaj tasajüw nej:―Ata xicona sanamban, tabaats ―ajüw nej.Quiaj tambüw, ambüw tiül nop müx. Aaga

ongwiiüts quiaj ngo mandocoj nicuajind. 4 Wüxümb chiüjmbaw raw, quiaj majawüw Teat Jesúsalembem mbeay yow. Naleaing nejiw ngomateotsüw wüx sitiül aag ayaj Teat Jesús. 5

Condom quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Xecualüw ¿tesapan indocona? ―aj nejiw.Quiaj tasajüw:―Ngo nasapan ―ajüw.6 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:―Iyacan mindocon amb wüx miác otüeng müx,

mbich apmesapan ―aj nejiw.Tarangüw atnej tasoiquiw. Ndoj ngondom

maxainguiw mindocoj nejiw cos chipiow a cüet. 7

Quiaj nop tiül nejiw, aaga xowüy andiüm nej TeatJesús, tasaj teat Pedro:

―¡Aaga iün Teat Naxey! ―aj.Teat Pedro camüm manguiay aag ayaj, quiaj

masooig micamix nej cos tasoond, tanaámb ajchictiül yow. 8 Condom ajcüwa aquiüjpüw nejtaquiüjpüw mamb aaga müx andüy wüx iüt. Átanndoc tanototoj mamb chipiow a cüet, cos ngomemiünquiaj wüx iüt, ajiür maseyme coic miow (100)metros. 9 Wüx tajtepiw wüx iüt, tajawüw olüicbiümb quiaj. Alpiiüm wüx nop cüet, aton alquiajpan. 10 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―Ijamiünan acas cüet leawa les ndot mesapanquiaj ―aj nejiw.

11 Quiaj teat Simón Pedro tajtep tiül müxmacheed a ndoc manot andüy wüx iüt. Aaga ndocngo chiütam masey chipiüt tiül nadamdam cüet.Atüch coic miow ic miow gajparoob (153) cüet. 12

Condom tasaj nejiw Teat Jesús:―Macaron metiiüts ―aj nejiw.Nejinguind tiül nejiw ngo majntsop matüniw nej

manguiayiw jane nej, cos lamajawüw nejay TeatJesús. 13 Quiaj tatüch nejiw Teat Jesús, tayar a panmüüch nejiw, at a cüet.

14 Aag ayaj arojmbüw wüx ajüiquichay majaw nejminipilan nej, wüx landoj apac tiül mondeow.

Teat Jesús tandeac aweaag teat Simón Pedro15 Wüx landoj üetiw, quiaj Teat Jesús tasaj teat

Simón Pedro:―Simón, micual teat Jonás ¿cuane ipiüng, indiüm

xic, ngwüy ajntsop wüx indiüm meáwan aag ayaja?―aj.

Quiaj tapiüng teat Pedro:―Teat, ique ijaw xique sandiüm ic ―aw.

Quiaj Teat Jesús tasaj nej:―Ijiürüw quicheech xesapüw ―aj nej.16 Condom tandüy wüx masaj nej amb ijmbüw:―Simón, micual teat Jonás ¿naleaing indiüm xic?

―aj nej.Quiaj teat Pedro tasaj nej:―Teat, ique ijaw xique sandiüm ic ―aj nej.Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Ijiürüw xesap ―aj nej.17 Condom quiaj tasaj nej amb arojmbüw:―Simón, micual teat Jonás ¿naleaingue indiüm

xique? ―aj nej.Teat Pedro quiaj tamix omeaats ajcan lamasaj nej

amb arojmbüw sitiül andiüm nej, quiaj tapiüng:―Teat, ique ijaw meáwan cuajantanej; ique ijaw

naleaing sandiüm ic ―aj.Tasaj nej Teat Jesús alinomb:―Ijiürüw xesap. 18 Naleaing naleaing sasaj ic,

wüx aliün mermonguich, iquiáyan quiaj isooig ipix,iriümb leaw niüng indiüm; pero wüx apmertaxeypálwüx apmasooig ic tiül ipix, apmendic iwix,apmequiüraab niüng ngo mendiüm meamb ―ajnej.

19 Tasaj nej aag ayaj majüiquich nguineay netammandeow teat Pedro, cos apmandeow wüx arangminajiüt Teat Dios. Ndoj mandeac aag ayaj, tapiüng:

―Indüüb xic tanaámb ―aj.

Nop minipilan nej aaga xeyay andiüram20 Wüx wantsat teat Pedro, quiaj tajaw

almandüüb nejiw aaga xeyay andiüm nej Teat Jesús,aaga leaw chetet aweaag nóiquian maquiiüb TeatJesús wüx tetiw, wüx tatün manguiay: “Teat ¿janeapmayac ic teowixaw monajiüt?” maw. 21 TeatPedro wüx tajaw almandüüb nejiw aaga alinopquiaj, quiaj tasaj Teat Jesús:

―Teat ¿jowa neje aaga alinop quiaja? ―aj.22 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Sitiül xique nandiüm ngo mandeow, aliün

mapac wüx sanandilil alinomb, ¿neol, cuaneimbiche? Ique tanaámb indüüb xic ―aj nej.

23 Condom aaga poch quiaj tejüiquichaymanguiayiw meáwan monyar andeac Teat Jesús,tapiürang aaga nop minipilan nej ngomeapmandeow. Pero naleaing Teat Jesús ngo mapiünglango mandeow. Nej tapiüng: “Sitiül xique nandiümngo mandeow, aliün mapac wüx sanandilil alinomb,¿neol, cuane imbich?”, aw.

24 Nej aaga nop tiül minipilan Teat Jesústeamarang aaga nawiig cam. Meáwan aag agüytajaw, tanguiay. Atquiaj alndom majawaats meáwanleaw tarang, aag ayaj naleaing.

25 Aliün majlüy xeyay leaw tarang Teat Jesús.Naleaing sapiüng sitiül apmarangüch wüx nawiigmeáwan leawa tarang, ngome apmajoy aaga iütcam. Atanquiaj tajlüy. Amén.


1

HECHOS

Apmüüch miün Nangaj Espíritu

Teat Teófilo, tiül aaga nawiig tarangasninguinüt tasajas ic meáwan leaw tarangTeat Jesús, at leaw tapots maquiaach. 2

Ndójwüx tasajas ic nguineay tamb andüy cawüx tiülcielo. Naleaing wüx nganaw mamb andüy tiül cielotarriiüd miapóstoles nej. Condom tasaj nejiwnguineay netam marangüw, atnej tasaj nej NangajEspíritu ocueaj Teat Dios. 3 Condom tandeow, peronaleaing wüx tapac alinomb tejüiquichay majawüwnej minipilan nej tiül ic miow (40) nüt. Atquiajtarang majaraw naleaing nej almapac. At tasajnejiw nguineay ajlüy tiül micambaj Teat Dios.

4 Wüx Teat Jesús aliün maquiiüb nejiw, tasaj nejiwnde mawüw tiül Jerusalén, tapiüng:

―Icüliün aag leaw lamapiüng Teat Dios aliüc miünapmajlüy. Aag ayaj landoj lanasaj icon ninguinüt. 5

Naleaing Juan tüüch yow nipilan, pero aag ayajnáagan yow. Nganüy icona alningüy alacas nütapmeyariün Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ―aw.

Wüx Teat Jesús tamb andüy tiül cielo6 Condom alinoic nüt wüx aliün maquiüjpüw Teat

Jesús, tatüniw manguiayiw:―Teat, ¿nganüy nüt cam apmeaach majlüyiiüts

wüx micambajaats Israel alinomba? ―ajüw.7 Teat Jesús tasaj nejiw:―Icona ngo metam mejawan ngow, ngün nüt

apmajlüy aag ayaj. Cos néjan quiaj Teat Dios ajawngow apmüüch majlüy aag ayaj. 8 Iconaapmeajndiün Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diosmajlüy wüx imbasan, quiaj alndom merangancuajantanej. Apmemelichan mendeacan wüx xiquenaw ningüy tiül cambaj Jerusalén. At apmeambantiül meáwan cambaj tiül Judea, at meáwan tiülSamaria. At apmeamban meáwan tiül palpálwüxcambaj wüx iüt ―aj nejiw.

9 Condom wüx Teat Jesús landoj mapiüng aagayaj, tanaámb amb andüy cawüx tiül cielo,teamajawüw nej. Ndoj tajngot noic oic taxot nej,lango maxomüw majawüw. 10 Nejiw tealeámbanmajawüw andüy cawüx niüng amb Teat Jesús, quiajtajawüw ijpüw teat monxey alembemoj niüngajlüyiw nejiw, xowüy larraw apixaw nejiw. 11

Condom tendeacüw masajüw nejiw, tapiüngüw:―Teat monxey monaw Galilea ¿neol teleámban

lembemeron ningüy mejawan andüy cawüxe? Cosaaga Teat Jesús les ndot mejawan aw niüng ijlüyiün

amb andüy cawüx tiül oic quiaj, atquiaj aliücalinomb wüx aliüc imiün tiül cielo ―awüw.

Tarriüjtüch Matías marang ingow Judas12 Condom quiaj tandilileaw andüyiw Jerusalén

imiünüw wüx tiüc nasoic mitiüc Olivos. Aaga tiücquiaj ngome miünquiaj ajlüy naw Jerusalén; ajiüratonej alndom majüyiw wüx noic nüt axoodaran. 13

Nejiw wüx tapeayiw tiül cambaj Jerusalén, quiajtajtepiw andüyiw cawüx tiül amb ijpüw iüm niüngaxojtüw Pedro, Jacobo, Juan, Andrés, Felipe, Tomás,Bartolomé, Mateo, Jacobo micual Alfeo, Simónnasoic Zelote, at a Judas michiig Jacobo. 14 Meáwannejiw noic nej omeajtsüw tanaámb canchiüjow quiajmatajcüw orar, aquiüjpüw michiig Teat Jesús, at aMaría mimüm nej, aton alacas montaj.

15 Noic nüt wüx tajlüyiw quiaj, atüch maseymeacoic miow nimiow (120) nipilan, quiaj witiüt a teatPedro masaj nejiw, tapiüng:

16 ―Xecojow xechijquiaw, naleaing tajlüymeáwan atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios tarangteat David, wüx Nangaj Espíritu tambeol nejmapiüng nguineay apmarang a Judas, aaganequiiüb monsap Teat Jesús. 17 Cos Judas tateorawtiül naquiüjpan, at tajlüy tiül marang aaga najiütsarangan. 18 Aaga Judas quiaj, tamb mangal noiciüt naag mitomiün nej, aag tangüyeran wüx tarangaaga xeyay ngo majneaj quiaj. Condom tambterrondüy onic, tandeow. Ndoj tajmiüc mojcoj tiüt,tajpoet otüeng nej, taw meáwan mixiüt aonts nej.19 Meáwan nipilan moncül Jerusalén tanguiayiwnguineay tajlüy. Áag tüjchiw manüt aaga iüt quiajAcéldama. Aaga poch Acéldama quiaj, apiüng MiíütQuiej.

20 ’Cos larangüch tiül Mipoch Teat Dios tiül Salmo,apiüng:Ich majlǘyan aaga iüt niüng acül nej,nde macül quiaj nejinguind, aw.

At aton tiül alinoic Salmo apiüng:Ich majmel alinop marang ingow nej, aw.

21 ’Nganüy netam mayacaats nop naxey leawalmaquiiüb icoots meáwan nüt wüx Teat Jesúsalmaquiiüb icoots, 22 ajan wüx a nüt Juan tüüchyow Teat Jesús, ndójwüx quiaj Teat Jesús tambandüy tiül cielo. Cos netam maquiüjpaats alinopleaw naleaing tajaw Teat Jesús nguineay tapacalinomb ―aw a Pedro.

23 Quiaj tayacüw ijpüw monxey náwan tiül nejiw,nop José nasoic Barsabás, at ajiür alinoic minüt nej

HECHOS 1:2 134 HECHOS 1:23

2

nasoic Justo. At tayacüw alinop nenüt Matías. 24

Ndoj, quiaj tatajcüw orar, tapiüngüw:―Xeteatiün Dios, ique ijaw tiül omeaats meáwan

nipilan, nganüy iich majüic najawan ngünlamerriiüd tiül ajcüwa ijpüw cam. 25 Netam alinopmajmel marang apóstol, cos aaga Judas tacueataaga najiüt quiaj wüx tarang aaga nadam nisoet,ndoj tamb tiül aaga xeyay ngo majneaj niüng atüchnej mamb ―awüw.

26 Ndoj, quiaj tasüetiw jane nop tiül nejiw, quiajtajawüw Matías netam marang. Quiaj tateoraw tiülajcüwa gajpanop (11) apóstoles.

Wüx tapeay Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios

Wüx tatüch a nüt, nangos nüt nasoicPentecostés, meáwan minipilan Teat Jesúsalxenenguemoj nóiquian. 2 Camüm

manguiayiw aliüc noic neterriür napac imiün tiülcielo, atnej aterriür napac iünd. Aaga neterriür quiajtajmel tiül iüm niüng alchetemoj. Meáwan monlüyquiaj tanguiayiw. 3 Quiaj tajawüw atnej xeyay oniwbiümb, ajcüw ayaj tajmiüc wüx ombasüwanopnopoj. 4 Meáwan monlüy quiaj tajlüy wüxombasüw nejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios.Ndoj tapots andeacüw pálwüx ombeayaran leawtüüch nejiw Nangaj Espíritu mandeacüw.

5 Tiül aaga nüt quiaj, aliw tiül Jerusalén xeyaynipilan judío, monyamb Teat Dios monaw tiülpalpálwüx cambaj wüx iüt. 6 Wüx tanguiayaranaaga neterriür quiaj, quiaj sonongotoj quiaj xeyaynipilan. Mbayatoj xeyay wüx tanguiayiw andeacüwombeayiw nejiw meáwan anopnop minipilan TeatCristo. 7 Xeyay mbayatoj majawüw aag ayaj, quiajtesajayej, tapiüngüw:

―¿Neol, ngome monaw Galilea nejiw ajcüwateandeacüw quiaja? 8 ¿Neol, nguineay andeacüwombeayiiütsa, leaw andeacaats nde ajngotootsmiüna? 9 Cos alningüy palpálwüx nipilan, altiülmonaw Partia, monaw Media, monaw Elam, monawMesopotamia, monaw Judea, monaw Capadocia,monaw Ponto, monaw Asia, 10 monaw Frigia,monaw Panfilia, monaw Egipto, at monaw tiülAfrica niüng ajlüy cambaj Cirene. Alningüy monjüymiün nipilan naw Roma. Altiül nejiw wijquianningüy judíos nejiw; altiül aton nipilan ngome judíoleaw lamayambüw Teat Dios aton. 11 At alningüymonaw Creta, at monaw Arabia. Pero nganüymeáwan icoots ranüy manguiayiiütsteamandeacüw ombeayiiüts, nguineay Teat Dioslamarang xeyay najneaj leaw ngome áag ajaraw―awüw.

12 Cos xeyay mbayajow, ngo majawüw cuanenajlüy, áag tesajayej nejeyéjan quiaj, apiüngüw:

―¿Cuane aag ayaja? ―awüw.13 Nganüy altiül itsojayéjan, tapiüngüw:―Nangüniw, amongochiw wüx anganeowüw vin

―awüw.

Pedro tandeac tiül xeyay nipilan14 Ndoj Pedro, quiaj tamong maquiiüb ajcüwa

gajpanop (11) minipilan Teat Jesús, lembemoj niüngajlüy nipilan. Condom tendeac napac manguiayiw,tasaj nejiw:

―Teat cambaj Israel, at meáwan leawa jayatsmapeay tiül Jerusalén, nganüy inguiayiün leawsanasaj icon: 15 Ajcüwa monxey teamenguiayiünandeacüw cam ngome nangüniw atnej iconaipiüngan. Cos nganüy les tatüch pinawan ajüy nüt.16 Aaga leaw tenguial mejawan quiaj, aag ayajlamapiüng tiül Mipoch Teat Dios, tiül nawiig tarangJoel, aaga nendeac andeac Teat Dios, cos apiüng:

17 Teat Dios apiüng: Alningüy alinoic nüt,sanüjchiw mayariw Nangaj Xeespíritu meáwan

nipilan;quiaj micualan monench at monüx apmandeacüw

sandeac,monguich sanüüch maxomüw omeajtsüw leaw

ajawüw atnej aümiw,y montangtang ombas nipilan sanüjchiw

maxomüw omeajtsüw wüx aümiw.18 Wüx aaga nüt quiaj, sanüüch mayariw Nangaj

Xeespíritu meáwan monrang xenajiüt, monxey atmontaj;condom nejiw aton apmandeacüw sandeac.19 Sanarang ateócan cawüx tiül cielo majaraw,tiüt wüx iüt sanarang cuajantanej leaw ngomeaag

ajaraw.Apmajlüy xeyay quiej, apmajlüy xeyay biümb, at

apmajlüy xeyay nasop.20 Quiaj a nüt lango merraj, apmajlüy pojniün,at a caaw apmacants atnej quiej.Aag ayaj apmajlüy wüx laliüc matüch a najneajay

nüt wüx apmandilil Teat Naxey.21 Meáwan nipilan leaw apmayambüw Teat Dios,matüniw Teat Dios mawün nejiw wüx asoetiw,

apmawüw wüx, aw.22 ’Teat cambaj Israel, inguiayiün leaw sanasaj

icon: Icona tejawan aaga Teat Jesús naw Nazarettarang xeyay ateócan wüx tajlüy ningüymaquiüjpaats. Tajüic naleaing Teat Dios neech nejmiün, cos tambeol nej marang xeyay cuajantanej,leaw icona tejawan aton. 23 Condom tayacüch tiüliwixan merangan wüx leaw tendiüman. Atquiajnetam majlüy, para majlüy atnej lamapiüng TeatDios. Icona teyacan teowixaw nipilan monrang ngomajneaj, tesajanüw mayacüw wüx cruz mandeow.24 Naleaing Teat Dios tapacüüch nej alinomb,tawün nej tiül mondeow, cos nej ngondom macülniüng acül mondeow. 25 Teat David tanombtandeac wüx nej tiül minawiig nej, tapiüng:Xique tajawas Teat Dios tanaámb almaquiiüb xic;cos nej alwüx xeác, ngo nimbol nandüy nicuajind.26 Xeyay apac ximeaats, ngo paxiüm nandeac wüx

aag ayaj.At ngo napiüng wüx masey nandeow, cos sanapac

alinomb.


3

27 Ique ngome apmecueat xic tiül niüng acüliwmondeow, apmepacüüch xic alinomb.Ngome apmeaach majmboc xecuerpo, cos nangaj

micual xic.28 Ique Teat, teaach xic najaw ngün a tiiüd amb

andüy niüng apacaran meáwan nüt.Apmeaach mapac ximeaats cos sanajlüy niüng

ijlüy, aw.29 ’Teat monxey micual iüt, inguiayiün. Aaga

miteatiiüts David naleaing tandeow tamiüraad;mioxiüt nej alningüy ajawaats nganüy nüt cam aliünmajlüy. 30 Naleaing cos nej nop nej nendeacandeac Teat Dios tajaw naleaing apmajlüy leawtasaj nej Teat Dios, nguineay Teat Cristo aliüc miünapmajlüy naw tiül micual micual nej. Aag ayajapchetem niüng chetej nej, apmarang natangnenajiüt. 31 Teat David, cos tajaw aag ayaj, áagtandeac wüx nguineay apmapac alinomb TeatCristo, ngo macül tiül niüng acüliw mondeow, atmicuerpo nej ngome apmajmboc. 32 Nej aaga Jesúsquiaj, Teat Dios tapacüüch nej alinomb. Meáwanxicona tajawasan naleaing aag ayaj. 33 Teat Diostaquiiüb nej mamb andüy tiül cielo marang natangquiaj. Nej lamüünd aaga Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios leawa tasoic apmüünd. Nganüy lamüüchmiün. Meáwan aaga leaw ijawan quiaj, leawinguiayiün nganüy cam, aag ayaj Nangaj Espírituocueaj Teat Dios nerang. 34 Teat David ngo mapacalinomb mamb tiül cielo, pero nej tapiüng:Teat Dios tasaj a Teat Naxey:“Cheter ningüy amb wüx xeác,35 leaw ndoj nayac moncüy majaw ic,melembech wüx ileaj”.

36 ’Nganüy ich manguiay meáwan micual iütIsrael, aaga Teat Jesús tembiyan wüx cruz, Teat Dioslamayac nej nganüy marang natang, cos nejay aagaCristo ―aj nejiw.

37 Wüx tanguiayiw aag ayaj ajcüwa nipilan quiaj,tayajcüw tiül omeajtsüw nejiw xeyay ngo majneajarangüw. Quiaj tasajüw a Pedro y alacas apóstoles:

―Teat monxey, jow nganüy ¿cuane sanarangana?―ajüw.

38 Quiaj tasaj nejiw a Pedro:―Ich leaam imeajtsan xeyay ngo majneaj irangan,

nde nganüy irangan najneaj. Ndoj iyariün yowmeáwan inopnopon wüx minüt Teat Jesucristo,majüic laáw isoetiün. Quiaj Teat Dios apmüüchmeyariün Nangaj Miespíritu nej. 39 Cos Teat Dioslamapiüng apmüüch miün Nangaj Miespíritu nejmüüch icon, müüch micualan, at meáwan leawapmayamb Teat Dios alinoic nüt. Cos aag ayajapmüjndiw meáwan nipilan leaw Miteatiiüts Diosapmapaj miünüw ―aj nejiw.

40 Condom tasaj nejiw xeyay wüx aag ayaj, tapajnej ocueajiw, tapiüng:

―Iyamban Teat Dios, isajan mawün isoetiün, cosatquiaj alndom meriowan tiül ajcüwa nipilanmonrang ngo majneaj quiaj ―aw.

41 Condom meáwan leawa tayariw, at leawatayacüw wüx omeajtsüw andeac teat Pedro tayariw

yow. Aaga nüt quiaj tajlüyiw xeyay jayats monyarandeac Teat Dios, atüch maseyme arej mil nipilan.42 Nejiw tanaámb arangüw atnej taquiajchiw nejiwmiapóstoles Teat Jesús. Tajlüyiw nóiquianmaquiüjpüw meáwan monyar andeac Teat Dios,tatajcüw orar, at tajineaw a pan müetiw nóiquianpara leaam omeajtsüw wüx neol tandeow TeatCristo.

Leaw tarangüw ajcüw ombas monyar mipochTeat Cristo

43 Meáwan nipilan xeyay mbayatoj, cos minipilanTeat Jesús tarangüw xeyay ateócan, xeyaycuajantanej leaw ngome aag ajaraw. 44 Meáwanleaw tayariw andeac Teat Jesús tajlüyiw nóiquian. Atmeáwan leaw almajiürüw tacanchichaw nóiquian.45 Wüx anüjpiw iüt, iüm, tengwüy cuajantanej leawajiürüw, ajineaw ombeat müjchiw anopnop leawnetam nejiw. 46 Nejiw ngo macueatiw ambüwcanchiümoj tiül nadam nangaj iüm. At tanaámbcanchiüjow nóiquian müetiw pan aniüngüw nejiw.Ajlüyay apac omeajtsüw, xeyay ajneaj omeajtsüw.47 Nejiw palǘyan tandeacüw najneaj wüx Teat Dios,at meáwan nipilan ajneaj majaw nejiw. Meáwan nütTeat Dios teamayac wüx majlüy xeyay monyarandeac nej.

Tajneaj nop coex

Noic nüt teat Pedro maquiiüb teat Juantambüw nóiquian andüyiw tiül nadamnangaj iüm, andüy wüx nchejliow nüt, ores

atajcüch orar. 2 Alquiaj nop naxey necoex ndewijquiaw. Meáwan nüt aquiüraab mambmachetecharan mbeay nadam nangaj iümmetüneay, matün ocueaj jane apmajmel tiül anadam nangaj iüm. Aaga ombeay nangaj iüm quiajnasoic Natsajüy Ombas. 3 Aaga necoex quiaj, wüxtajaw a Pedro y Juan laambüw apmajmeliw tiülnadam nangaj iüm, quiaj tatün nej ocueajiw. 4

Quiaj lembetoj majawüw nej. Condom tasaj nej aPedro:

―Ijaw xicon ―aj.5 Quiaj tajaw nejiw apac omeaats, teamacül

cuane apmüjchiw. 6 Quiaj a Pedro tasaj nej:―Ngo najiür plata, ngo najiür oro; pero naleaing

leawa sajiür sanüüch ic: wüx minüt Teat Jesucristonaw Nazaret, sasaj ic witiür ijüy ―aj nej.

7 Quiaj teat Pedro tasap miác owix nej mawitich.Andǘüban tajneaj oleaj nej, at nic oleaj nej. 8

Condom ajchic cawüx witiow lombom, quiaj tajüy.Ndoj tajmel tiül nadam nangaj iüm maquiiüb nejiw,teajüy, teajchic, teamapiüng najneajay lamarangTeat Dios. 9 Meáwan nipilan tajawüw nej lajüy, atteamapiüng najneajay lamarang Teat Dios. 10

Tajawüw nejay aaga naxey quiaj lambójan chetejmetüneay mbeay nadam nangaj iüm nasoicNatsajüy Ombas, áag mbayatoj xeyay wüx tajawüwlajneaj.


4

Pedro tandeac tiül minden iüm nasoic ocueajSalomón

11 Aaga naxey lajneaj micoex quiaj, ngomatsambiich a Pedro y Juan. Condom meáwannipilan mbayatoj, tambüw acuiürrüw majawüwnejiw tiül minden iüm nasoic ocueaj Salomón. 12

Pedro wüx tajaw ajcüwa nipilan quiaj, tapiüng:―Teat cambaj Israel, ¿Neol mbayateron wüx aag

ayaja? ¿Neol tejawjawan xicona? Atnej ajüicipiüngan xicona süjchiün majneaj aaga naxey quiaj,atnej xicona süjchiün majüy nde ajneaj ximeajtsan.13 Ngwüy, xicona ngondom narangan aag ayaj.Teat Dios nerang aag ayaj, Midios miteatiiütsAbraham, Midios teat Isaac, Midios teat Jacob, atMidiosüw mixejchiiüts monlüy tanomb. Nejay aagaTeat Dios quiaj tataag majneaj aaga naxey cam,para alndom mayarich andeac Teat Jesús, aagaMicual Nej. Aag ayaj icona teyacan teowix monajiütmandeow. Wüx tandiüm a Pilato matsambiich,icona ngome tendiüman, tepiüngan ich mandeow.14 Icona ingow itüniün tsajmbiüm aaga nangajnerang najneaj quiaj, tetüniün maw wüx aaganerang ngo majneaj nembiy nipilan. 15 Atquiajterangan, tembiyan aaga tenguial mepacüüchmeáwan leaw almajlüy. Pero naleaing Teat Diostapacüüch nej alinomb. Aag ayaj xicona tajawasannaleaing. 16 Nganüy aaga naxey cam leaw ijawan,Teat Dios tataag nej majneaj, cos sayacanximeajtsan wüx Teat Jesús, ngo nachiweanximeajtsan. Áag nganüy ijawan nej lajneaj nómban.

17 ’Teat monxey, xique sajaw naleaing icona wüxtembiyan Teat Jesús mequiüjpan minatanganmonajiüt, terangan aag ayaj cos ngo mejawannicuajind; ipiüngan najneaj temerangan. 18 Quiajtajlüy atnej tanomb lamapiüng Teat Dios. Cosmeáwan mondeac andeac nej tapiüngüw aagaCristo, Micual Teat Dios, apmamongoch xeyay ngomajneaj. 19 Nganüy ich leaam imeajtsan naleaingxeyay ngo majneaj temerangan. Indililean iyambanTeat Dios cos nej alndom mawün isoetiün. QuiajTeat Dios apmüüch icon mapac imeajtsan, 20 wüxapmüüch miün Teat Jesucristo, aaga lamapiüngapmüüch miün mambeol icon. 21 Nganüy naleaingnej netam macül tiül cielo, leaw atüch a nüt wüxTeat Dios apmataag majneaj meáwan ngo majneaj,atnej lamapiüngüw mondeac andeac nej najlüyiwtanomb. 22 Teat Moisés aton tasaj mixejchiiüts,tapiüng: “Teat Dios apmayac nop nendeac andeacnej imiün tiül icona, atnej tayac xic. Netammenguiayiün meáwan leaw apmasaj icon. 23 Cosmeáwan nipilan leaw ngo mayar andeac aaganendeac andeac Teat Dios quiaj, apmajwannómban, ngondom macül tiül micambaj nej.”

24 ’Meáwan mondeac andeac Teat Dios leawtajlüyiw tanomb ajan wüx Samuel tapiüngüw wüxaaga leaw almajlüy nganüy cam. 25 Icona micualicon Israel, atnej tajlüyiw mondeac andeac TeatDios. At ijlüyiün tiül aaga poch Teat Dios tüüch

mixejchiiüts, cos tasaj Abraham: “Meáwan nipilanwüx iüt apmaxomüw monajneaj wüx ombas micualleaw aliüc miün apmajlüy.” 26 Teat Dios wüxtapacüüch alinomb Micual Nej, mbas tüüch miünmambeol icon, müüch icon mejiüran monajneaj;aton müüch icon inopnopon mecueatiün iranganngo majneaj ―aj nejiw a Pedro.

Teat Pedro y teat Juan tajlüyiw teombasüwmonajiüt

Pedro y Juan tenguialeámban mandeacüwaag ayaj masajüw nipilan, quiaj ajngotojmiteaats aquiüjpüw minatang monjiür

nadam nangaj iüm, aton aquiüjpüw saduceos. 2

Quiaj tajcüyiw xeyay, cos Pedro y Juan tenguialmaquiajchiw nipilan, teamasajüw mondeowapmapacüw alinomb cos Teat Jesús tapac alinomb.3 Quiaj tasaparanüw maquiibaranüw mambmayacaranüw tiül manchiüc cos langwiiüts.Tawüniw amb alinoic nüt. 4 Pero naleaing xeyaynipilan leaw tanguiayiw andeacüw Pedro y Juantayariw Mipoch Teat Dios. Ajcüw ayaj atüchmaseyme acoquiaw mil monxey.

5 Larraw tiüt amb alinoic nüt, quiaj sonongotojtiül Jerusalén meáwan monajiüt ocueajiw judíos,aquiüjpüw montangtang monajiüt tiül nejiw, atmondüy wüx aaga poch tüünd Moisés. 6

Aquiüjpüw aton aaga minatang miteaats nenütAnás, aquiüjpüw Caifás, Juan, Alejandro, at meáwanacualajtsüw natangtang miteaats. 7 Quiajtapiüngüw majanüw a Pedro y Juan. Wüx lapeayiw,quiaj tamongochiw lembemoj pinawan. Ndoj castatüniw manguiayiw, tasajüw:

―¿Nguiane meyariün minajiütan merangan aagayaja? ¿Ngwüy jane nesaj icon merangana? ―ajüw.

8 Teat Pedro, ambeol nej Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios, quiaj tasaj nejiw:

―Teat Xan monajiüt, montangtang monajiüt tiülIsrael: 9 Icona lametüniün menguiayiün xicon wüxaaga najneaj larangüch wüx ombas nop naxeylajneaj micoex, nguineay tajneaj. Najneaj,sanapiüngan. 10 Nganüy meáwan icona inguiayiün,ich manguiay aton meáwan cambaj Israel. Aaganaxey alningüy timbasan cam, tajneaj wüx minütTeat Jesús naw Nazaret, áag icona teyacan wüxcruz, ndoj Teat Dios tapacüüch alinomb. 11 AagaTeat Jesús quiaj, nejay aaga piedra icona monrangiüm teloxiün ninguiün, nganüy laíün marang xeyaynetam piedra tiül oxing iüm. 12 Nejinguind alinopngondom mawün asoeteran; cos Teat Dios ngomayac alinop ningüy wüx aaga iüt cam leawalndom mawün asoetiiüts, áagan Teat Jesús alndom―aj nejiw.

13 Monajiüt wüx tajawüw a Pedro y Juan nómbanngo mimboloj wüx andeacüw, at tajawüw nejiwngome nequiaachayej, ajlüyiw at nejiw jangantanej,quiaj mbayatoj. At tajawüw ajcüw ayaj taquiüjpüwTeat Jesús. 14 Cos aaga naxey lajneaj micoex nejalembem niüng ajlüyiw nejiw, quiaj lango majiürüw


5

cuane mapiüngüw. 15 Quiaj tasoiquiw a Pedro yJuan mawüw tiül moncanchiün para alndommandeacüw wüx nguineay apmarangüw. 16 Quiajtapiüngüw:

―¿Cuane apmarangaats wüx ombasüw ajcüwamonxey quiaja? Cos naleaing nadam ateócanlamarangüw, aag ayaj lajüic, lamanguiayiw meáwannipilan moncül tiül Jerusalén. Icootsa ngondommapiüngaats ngo maleaing. 17 Nganüy, nganamajüy aag ayaj manguiay cambajiüt, netammaliquiajtsüw mambolojchiiüts, masajaats ndemandüyiw wüx alinomb mandeacüw wüx minütaaga Jesús quiaj ―awüw.

18 Ndoj, quiaj tapajüw a Pedro y Juan maliquiaw,tasajüw nómban ngondom mandeacüw, atonngondom maquiajchiw nipilan wüx Teat Jesús. 19

Quiaj tapiüngüw a Pedro y Juan:―Nganüy ipiüngan teat, ¿quia najneaj majaw Teat

Dios nayariün indeacana, ngwüy nayariün andeacneje? 20 Naleaing xicona ngondom nacueatiünnandeacan leaw lanajawan, leawa lananguiayiün―awüw.

21 Quiaj tandüyiw wüx maliquiaw alinomb,tasajüw apmamongochiw xeyay ngo majneaj sitiülmandilileaw marangüw alinomb. Ndojtatsambijchaw, cos ngo maxomüw nguineaymüjchiw mamongochiw ngo majneaj. At imbolojmandüyiw nipilan, cos meáwan nipilan tapiüngüwTeat Dios netaag majneaj aaga necoex quiaj. 22

Pues aaga naxey lajneaj micoex quiaj, lamong icmiow (40) mineat nej.

Tatüniw ocueaj Teat Dios mambeol nejiw ndemimboloj

23 Pedro y Juan, wüx landoj tsajmbiüjow, quiajtambüw majawüw aquiüjpüw nejiw. Tapiüngüwmeáwan leaw tasajüw nejiw montangtang miteaatsat montangtang monajiüt tiül nangaj iüm. 24 Wüxlandoj manguiayiw aag ayaj, quiaj tatajcüw orar,tasajüw Teat Dios noic nej omeajtsüw, tapiüngüw:

―Xeteatiün Dios, ique terang cielo, terang iüt,terang ndec, at terang meáwan leaw almajlüy. 25

Naleaing nde tanomb tapiüng a teat David, aagnerang minajiüt, cos timbeol nej marang wüxnawiig nguineay ipiüng. Nej tapiüng:¿Neol tapots ajcüyiw meáwan nipilan tiül meáwan

cambaja?¿Neol tamb wüx omeajtsüw leaw nómban

ngondom marangüwa?26 Meáwan monajiüt monaw tiül palpálwüx

cambaj sonongotoj,at montangtang tiül cambaj canchiütoj nóiquian,majcüyiw majawüw Teat Dios, aton majcüyiw

majawüw Teat Cristo, aw.27 ’Cos naleaing canchiütoj tiül aaga cambaj cam

a Herodes maquiiüb a Poncio Pilato maquiüjpüwnipilan judío, at pálwüx nipilan ngome judíos,majcüyiw majawüw nangaj micual, aaga Teat Jesús,leaw lameyac marang minajiüt. 28 Atquiaj tarangüw

para majlüy atnej lamepiüng nomb atquiajapmajlüy. 29 Nganüy Teat, ijaw nguineaytandeacüw wüx ximbasan ajcüwa monajiüt. Aagsatüniün meaach xicon narangan minajiüt,nandeacan mipoch nde nimbolan. 30 At tanaámbTeat, iyac iwix wüx xicona, para alndomnamongochiün iün andeow nipilan, naranganateócan, at cuajantanej ngomeaag ajaraw, wüxnangaj minüt micual Teat Jesús, ―awüw.

31 Ndoj matüniw ocueaj Teat Dios, quiaj tajlangatnej noic ateam niüng canchiüjow. Quiaj tiün wüxombasüw nejiw meáwan anopnopoj aaga NangajEspíritu ocueaj Teat Dios; ndoj ngo mimbolojmandeacüw Mipoch Teat Dios.

Tacanchichaw nóiquian meáwan ajiürüw32 Meáwan nejiw leaw lamayariw mipoch Teat

Cristo tajlüyiw noic nej omeajtsüw, noic nej ayajcüw.Atquiaj nejinguind ngo mapiüng aneáyan nej leawajiür, tajlüy ocueajiw nejiw meáwan. 33 MiapóstolesTeat Jesús tanaámb mandeacüw, ngo membolojmasajüw wüx nipilan nguineay tapac alinomb TeatJesús, cos Teat Dios xeyay ambeol nejiw. 34 Atquiajngo majlüy tiül nejiw nejinguind leaw ngo majiürleaw netam. Cos meáwan leaw ajiür iüt tengwüyiüm, wüx ndoj manüüb lamajoy ombeat 35

mayacüw teowixaw miapóstoles Teat Jesús.Condom nejiw lamajineaw müjchiw anopnop leawnetam nej. 36 Tajlüy nop tiül nejiw nenüt José, leawajcüw apóstoles tüjchiw manüt Bernabé. Aaga pochquiaj amb apiüng micual neech mapacomeaatsaran. Nej levita nej naw Chipre. 37 Tajiürnoic miíüt nej, tanüüb. Condom tajoy ombeat tayacteowixaw miapóstoles Teat Jesús.

Tajiürüw nisoet Ananías maquiiüb Safira

At aton nop naxey nenüt Ananías y mintajnej nenüt Safira, nej tanüüb noic miíüt nej. 2

Aaga naxey quiaj ngo mambich majoyombeat iüt anüüb, tawün quiriw, taxot aweaagmintaj nej. Condom tajoy alquiriw mayac teowixawapóstoles. Tawaiich, tapiüng áagan ayaj ombeat. 3

Quiaj tasaj nej teat Pedro:―Ananías ¿neol nguineay nimeech tayac tiül

imeaats mewaiich Nangaj Espíritu, mexot ombeatmiíüta? 4 ¿Neol jondot majlüy ngo menüüba, neolngome ineaye? Aton wüx lamenüüb, ¿neol ngomeineay a tomiün ombeate? ¿Neol tendiüm merangaaga ngo majneaj quiaja? Aag ayaj Teat Diosiwaiich, ngome nipilan ―aj nej.

5 Ananías wǘxan tanguiay aaga poch quiaj, quiajajmiüc andeow wüx. Condom meáwan leawatanguiayiw aag ayaj mbayatoj. 6 Quiaj tawüw acasmonguich monxey, tambüw mawinchaw ombas,taxainguiw, taquiüjpüw mamiütüw.

7 Lamajoy maseyme arej ores tatow ndoj aagayaj, quiaj tapeay quiaj mintaj nej. Nej ngo majawcuane landoj ajlüy. 8 Quiaj tasaj nej a Pedro:


―Isaj xic ¿naleaingue, atogüy tenüjpiün miiütana?―aj nej.

Nej tapiüng:―Naleaing atoyaj ―aw.9 Pedro tasaj nej:―¿Neol tendeacan nóiquian mewaijchan Nangaj

Espíritu? Nganüy, joyaj lapeayiw teombeay iümmonmiüt minoj. At a ique aton apmaxainguiw ic―aj nej.

10 Quiaj ajmiüc aaga najtaj quiaj niüng ajlüy aPedro, andeow wüx. Wüx tajngotoj ajcüwamonguich monxey majawüw landeow níüngan,quiaj taxainguiw aton, taquiüjpüw mamiütüw niüngajlüy minoj nej. 11 Condom xeyay mbayatojmeáwan monyar andeac Teat Cristo, at meáwanleaw tanguiayiw aag ayaj.

Xeyay cuajantanej ateócan tajlüy12 Ajcüw apóstoles tarangüw xeyay ateócan tiül

nipilan, at cuajantanej ngome aag ajaraw. Cos noicnej omeajtsüw, canchiütoj nóiquian tiül mindennadam nangaj iüm, niüng nasoic ocueaj Salomón.13 Meáwan nipilan apac omeajtsüw majawüwnejiw, pero altiül imboloj, ngo mandiümüwmambüw maquiüjpüw wüx canchiüjow. 14 Xeyaynipilan, monxey at montaj, tayariw mipoch TeatCristo. 15 Altiül nipilan tawüniw moniün andeowmayacüw tiül calle; altiül napeaaberan wüx mats,altiül wǘxan tec, cos atquiaj wüx apmamong aPedro, masey mindiw nej mamong wüx ombasüwapmajneajiw. 16 At xeyay nipilan monaw tiültiülcambaj najlǘyan quiaj, tambüw Jerusalénmaquiüjpüw mamb moniün andeow, at leaw alwüxombasüw nimeech, lamüüch nej michachiw.Meáwan tümb majneajiw.

Tayambüch ombasüw a Pedro y Juan17 Quiaj tajcüy aaga minatang miteaats maquiiüb

meáwan minipilan nej. Ajcüw ayaj noic ajlüy nipilannasoic saduceos. Nejiw xeyay ngo majneajmajawüw aag ayaj. 18 Tasapüw ajcüw apóstolesmayacüw tiül manchiüc. 19 Naleaing aagaongwiiüts quiaj, nop ángel ocueaj Teat Dios taleaaigombeay manchiüc, tawün nejiw. Condom tasajnejiw:

20 ―Quiüran indüyiün tiül nadam nangaj iüm,isajan meáwan nipilan wüx aaga najneajay pochneech mapacaran ―aj nejiw.

21 Nejiw wüx landoj manguiayiw aag ayaj, ǘmbanarraw tajmeliw tiül nadam nangaj iüm maquiajchiwnipilan.

Tíülan aaga ores quiaj minatang miteaatscanchiütoj maquiiüb minipilan nej. Condomtapajüw meáwan montangtang ombas tiül cambajIsrael mandeacüw. Ndoj cas tüjchiw mambmajanaranüw miün ajcüwa apóstoles imiün tiülmanchiüc. 22 Naleaing wüx monjiür nangaj iümtapeayiw mbeay manchiüc maleaijquiw, tajawüw

ngo majlüyiw tiül manchiüc. Quiaj tandilileawmapiüngüw. 23 Wüx tajngotoj tapiüngüw:

―Naleaing wüx tapeayasan quiaj, manchiüc tanpalaw nandand; at ajcüwa monjiür aliün lombomojquiaj mbeay manchiüc. Pero wüx taleaaigasan,quiaj tajawasan nejinguind ngo majlüy tiül ―awüw.

24 Wüx tanguiay aag ayaj aaga minatangmiteaats, at a minatang ocueajiw monjiür nadamnangaj iüm, at alacas montangtang miteaats, quiajtitsoj nej omalüw, ngo majawüw nguineay apndomaaga tenguial ajlüy quiaj. 25 Quiaj tajngot nopnaxey masaj nejiw:

―Joyajiw, aliw ninguiaj tiül nadam nangaj iümajcüwa monxey teyacan tiül manchiüc, tenguialaquiajchiw nipilan ―aj nejiw.

26 Quiaj tamb a minatang monjiür nadam nangajiüm, aquiiüb minipilan nej majanüw miün. Ngomajcüyiw nicuajind, taquiüjpüw miün najneájan,cos imboloj mandüyiw nipilan, ngana maloxiwnejiw. 27 Wüx tapeayiw quiaj maquiüjpüw, quiajtamelichaw tiül moncanchiün. Condom aagaminatang miteaats tatün manguiay nejiw, tapiüng:

28 ―Xicona lanasajan icon ngondommequiajchiün nipilan wüx aaga Jesús quiaj. ¿Neolngo mecueatiüna? Nganüy laǘmb meajchiünmanguiay meáwan nipilan tiül Jerusalén wüx aagaindeacan quiaj. Nganüy indiüman meyacansasoetiün mepiüngan xicona nembiyasan aaganaxey quiaj ―aj nejiw.

29 Quiaj tendeac a Pedro maquiiüb alacasapóstoles, tapiüngüw:

―Xicona netam narangan leaw asaj xicon TeatDios, ngome leaw asaj xicon nipilan. 30 Aaga TeatDios quiaj Midiosüw mixejchiiüts, nej nepacüüchalinomb a Teat Jesús, leaw icona teyacan wüx cruz,tembiyan. 31 Nganüy Teat Dios lamayac nej marangnatang, mawün wüx asoet nipilan. Atquiaj tarangTeat Dios müüch leaam omeajtsüw nipilan israelwüx meáwan ngo majneaj teamarangüw,macueatiw, para marangüw leaw najneaj. Atquiajnej apmawün wüx omeaats asoetiw nejiw. 32

Meáwan aag ayaj xicona tajawasan. At a NangajEspíritu leaw Teat Dios lamüüch ajcüw monyarandeac nej üüch nejiw majawüw aag ayaj naleaing―awüw.

33 Wüx tanguiayiw aag ayaj ajcüwa nipilan tiülmoncanchiün, quiaj tajcüyiw, tandiümüwmambiyaw nejiw nómban. 34 Altiül nejiw nopfariseo nenüt Gamaliel. Nej nop nequiaach wüxaaga poch tüünd Moisés. Meáwan nipilan ayariwnej andeac. Aaga naxey quiaj witiüt, tasaj nejiwmawüniw quiaj noic ores ajcüw apóstoles. 35

Condom tapiüng:―Teat cambaj Israel, ijawan majneaj leaw

apmerangan wüx ombasüw ajcüwa monxey quiaj.36 Cos atquiaj nomb tajlüy nop naxey nenütTeúdas. Nej apiüng nop nej xeyay atam ajlüy. Aaganaxey quiaj tandüjpiw nej xeyay nipilan; atüchmaseyme piquiw acoic miow (400) nipilan. Ndoj,wüx tandeow, meáwan leawa tandüjpiw nej tümb


6

7

ndajrriümoj, ngo majlüy nicuajind. 37 Ndoj aag ayajtajlüy alinop naxey nenüt Judas naw Galilea. Attandüjpiw nej xeyay cambaj wüx nüt ajmelmineataran. Aaga naxey quiaj tandeow aton.Condom meáwan leaw tandüjpiw nej tümbndajrriümoj. 38 Nganüy sasaj icon, icueatiün ajcüwateat monxey quiaj, ijchan mambüw. Cos sitiül aagaaquiajchiw quiaj, aaga najiüt arangüw quiaj,ocueájan nipilan apndrom ombas. 39 Nganüy sitiülaaga arangüw quiaj ocueaj Teat Dios, iconangondom mendarrijchan. Netam mejawan, jondotTeat Dios tenguial ijcüyiün mequiüjpan ―aw.

40 Quiaj tayariw andeac nej. Ndoj tapajüwalinomb ajcüwa apóstoles, tapots mawüjchiw.Condom tasajüw macueatiw nómban andeacüwwüx Teat Jesús. Ndoj cas tatsambijchaw. 41 Ajcüwaapóstoles wüx tawüw tiül moncanchiün, tapacomeajtsüw xeyay, cos Teat Dios lamüüch nejiwmamongochiw aaga monxing quiaj teowixmonajiüt, cos lamayariw andeac Teat Jesús. 42

Nejiw ngo macueatiw maquiajchiw nipilan,mandeacüw wüx leaw tarang Teat Jesucristo.Atquiaj tarangüw meáwan nüt, átan tiül nadamnangaj iüm, átan tiül aniüng nipilan.

Tarriüjtüch ayaíw monxey marangüw diáconos

Tiül aaga nüt quiaj, teaxeyayiw monyarandeac Teat Cristo. Noic nüt ajcüwa judíostiül nejiw leaw mondeac griego ngo majneaj

majawüw ajcüwa judíos mondeac hebreo. Cosleawa mondeac griego apiüngüw ajcüwamonlemben omal montaj tiül nejiw ngo müjndiwpalan wüx ajineran cuajantanej meáwan nüt. 2

Quiaj ajcüwa gajpiüp (12) apóstoles tapajüwcanchiümoj meáwan monyar andeac Teat Cristo.Tasajüw:

―Ngo majneaj sitiül xicona nacueatiünsaquiajchiün Mipoch Teat Dios najinean nüeteran. 3

Pares nganüy xecojow xechijquiaw, irriüjtan tiülicona ayaíw monxey leaw ijawan arangüw najneaj,jane xeyay ambeol nejiw Nangaj Espíritu, at janexowüy axomüw omeajtsüw wüx cuajantanej. Ajcüwayaj apmüjchiiüts marangüw aaga najiüt quiaj. 4

Nganüy a xicona tanaámb saquiajchiün MipochTeat Dios, at satajcan orar tanaámb ―ajüw.

5 Meáwan monyar andeac Teat Cristo tandiümüwmarangüw leaw apiüngüw apóstoles. Quiaj tayacüwa Esteban. Aaga naxey quiaj, xeyay ayac omeaatswüx Teat Dios, aton xeyay ambeol nej NangajEspíritu ocueaj Teat Dios. Tayacüw alacas, nopFelipe, nop Prócoro, nop Nicanor, nop Timón, nopParmenas, alinop Nicolás naw Antioquía. AagaNicolás quiaj ngome judío nej, pero lamandüübTeat Dios, Midios Israel. 6 Ajcüwa nipilan quiajtaquiiübaranüw niüng ajlüyiw apóstoles. Ndoj, wüxajcüw apóstoles tatüniw ocueaj Teat Dios mambeolnejiw, tayacüw owixaw wüx omalüw nejiwanopnopoj.

7 Atquiaj tajüy Mipoch Teat Dios, nguiajantanejtanguiayaran. Quiaj texeyay monyar andeac TeatCristo tiül Jerusalén, at xeyay miteaats ocueaj israeltandüjpiw Teat Cristo aton.

Ndeaad teat Esteban8 Aaga Esteban quiaj, xeyay tambeol nej Teat

Dios. Áag ndot ombas marang cuajantanej ateócantiül cambaj leaw ngome aag ajaraw. 9 Quiaj acasmonxey monaw tiül a sinagoga nenüt EsclavosLibertados, ajcüw ayaj altiül monaw Cirene, monawAlejandría, monaw tiül Cilicia, at monaw tiül Asia.Ajcüw ayaj witiütoj majcüyiw wüx leaw taquiaachEsteban. Tambüw tapots asajayej maquiüjpüw. 10

Naleaing ngondom mangochiw andeac, cosEsteban xeyay axom omeaats, tandeac atnej netam,cos ambeol nej Nangaj Espíritu. 11 Condom ajcüwamonxey quiaj, tayambüw acas nipilan, tangüyiwpara mawaijchaw mapiüngüw nejiw tanguiayiwnguineay andeac aaga Esteban, cos andeac xeyayngo majneaj wüx ombas Moisés at wüx ombas TeatDios aton. 12 Ajcüwa monxey quiaj, tambüw tapotsmasajüw meáwan nipilan, at montangtangmonajiüt tiül cambaj, at ajcüwa mondüy wüx aagapoch tüünd Moisés, müüch majcüyiw majawüwEsteban. Condom, quiaj tambüw masapüw aEsteban, tanototoj mamb taquiüjpüw andüyteombasüw monajiüt ocueajiw Israel. 13 Condomtayambüw acas monxey mawaijchaw. Ajcüw ayajtapiüngüw:

―Aaga naxey quiaj ngo paxiüm ocueaj andeacngo majneaj wüx aaga nangaj iüm cam at wüx aagapoch tüünd Moisés. 14 Xicona tanguiayasanandeac, apiüng aaga Jesús naw Nazaretapmandrooch ombas aaga nadam nangaj iüm cam,at apmambiülüüch meáwan leaw arangaats, leawatüüch icoots teat Moisés ―awüw.

15 Quiaj meáwan monajiüt ajlüyiw tiülmoncanchiün taxainguiw omalüw majawüwteombas teat Esteban. Quiaj tajawüw atnejteombas nop ángel.

Teat Esteban tandeac tiül monajiüt

Condom aaga minatang miteaats tasaj aEsteban:

―¿Naleaingue meáwan leaw apiüngüwquiaja? ―aj.

2 Quiaj tapiüng a Esteban:―Teat cambaj micual iüt Israel, inguiayiün sanasaj

icon. Naleaing aaga Teat Dios xeyay najneajay ajlüy,tejüiquichay majaw nej mixejchiiüts Abraham. Aagayaj wüx Abraham aliün tiül iüt Mesopotamia,nganaw mamb macül tiül Harán. 3 Teat Dios quiajtasaj nej: “Iriow tiül miíüt, icueat icualaats, quiürindüy tiül aaga iüt niüng sanüüch ic mejaw”, aj nej.4 Quiaj Abraham taw tiül aaga iüt niüng acüliwnipilan Caldeos, tiün macül tiül Harán. Naw quiaj,wüx tandeow miteat nej, tawün nej quiaj Teat Dios;tayac nej tiül aaga iüt cam niüng acüliiüts nganüy. 5


Naleaing Teat Dios ngo müüch nej noic iüt maneaytiül aaga iüt cam, masey quiripite atonej niüngacuüüch oleaj. Teat Dios tasaj nej apmüüch nejmeáwan aaga iüt cam maneayiw micual nej alinoicnüt wüx nej landeow. Aag ayaj tasoic wüx nganawmajiür micual nej. 6 Aton Teat Dios tasaj nej:“Micual apmarangüw napeay miün nipilan tiül miíütpálwüx nipilan, ngome miiütüw nejiw, apmarangüwnajon monrang najiüt ocueaj pálwüx nipilan,apmüjndiw mamongochiw xeyay ngo majneajapiquiw acoic miow (400) neat. 7 Ndoj xiquesanüjchiw mamongochiw xeyay ngo majneajajcüwa nipilan niüng apmarangüw najon monrangnajiüt. Wüx landoj aag ayaj, nejiw apmawüw quiaj,aliücüw mayambüw xic tiül aaga iüt cam”, aj nej. 8

Teat Dios tayac noic poch müüch a Abrahamnguineay apmarang aweaag. Tasaj mataagcircuncidar micual nej majüic naleaing teamandüübaaga poch leawa layacaranüw wüx marangüw.Atquiaj wüx wijquiat Isaac micualüw nejiw, tataagcircuncidar wüx tajiür ojpeacüw nüt tatow wijquiaw.Condom Isaac aton atquiaj tarang wüx Jacob micualnej, at a Jacob atnej tarang wüx ajcüwa gajpiüp (12)micual nej. Ajcüw ayaj mixejchiiüts tanomb.

9 ’Ajcüwa mixejchiiüts quiaj, tanüjpiw Josémichijquiaw nejiw, cos ngo majneaj majawüw.Condom mongalüy taquiüjpüw manüjpiw tiülEgipto. Pero naleaing Teat Dios ngo macueat a José.10 Meáwan ngo majneaj leaw tamongoch José, TeatDios tawün nej tiül. At tüüch nej mendüy xeyay,majneaj majaw nej a Faraón minatang nenajiüt tiülEgipto. Condom aaga Faraón tayac nej majiür najiütmajlüy wüx meáwan cambaj tiül Egipto, at tiülaniüng a Faraón aton tarang natang.

11 ’Condom tajlüy nadam montiün andüy tiülmeáwan cambaj tiül Egipto. At tiül meáwan cambajtiül iüt Canaán ngo majlüy nüeteran. Quiajmixejchiiüts aton ngo maxomüw nüeteran. 12 WüxJacob tanguiay aliün majlüy trigo tiül Egipto, quiajtüüch mambüw micual nej tiül Egipto. Ajcüw ayajmixejchiiüts tajlüyiw nomb. Quiaj tambüw nomboleajiw. 13 Wüx tambüw amb iwic oleajiw, quiaj Josétüüch majawüw micoj nej jane nej. At a Faraón atonquiaj tanguiay nguia naw, ngün minipilan a José. 14

Condom José tatün mapeay miteat nej Jacob,maquiiüb miün meáwan micual nej macüliw tiülEgipto. Ajcüw ayaj ajlüyiw er miow gajpocoic (75)nipilan. 15 Naw quiaj tamb a Jacob macül tiülEgipto. Tiül aaga iüt quiaj tandeow. At ajcüwagajpiüp mixejchiiüts tandeowüw quiaj aton. 16

Condom ajcüw ayaj, tajoyaran miolajtsüw nejiwmamiüraad tiül cambaj Siquem. Tamiürajtüw tiülaaga oxiüt tangal Abraham tanomb, angal ocueajiwmicual Hamor tiül Siquem.

17 ’Wüx laliüc matüch aaga nüt lamapiüng TeatDios wüx tasaj Abraham nguineay apmambeolnejiw, quiaj micual Jacob laxeyayiw tiül Egipto. 18

Tiül aaga nüt quiaj, tajmel alinop minatang nenajiüttiül Egipto, leaw ngo majaw jane nej a José. 19 Aaganenajiüt quiaj, xeyay ngo majneaj arang, tawaiich

ajcüwa nipilan acualajtsaats tanomb. Tüüch nejiwmamongochiw xeyay ngo majneaj. Tapiüng netammaloxiw ninguiün micualüw nejiw ajcüw namix ninemonench jayats wijquiam, mandeowüw, cos ngomandiüm majaw mexeyayiw. 20 Tiül aaga nüt quiaj,wijquiat a Moisés. Teat Dios tandiüm nej,tatangüjchiw nej miteat nej mimüm nej arej caaw.21 Wüx langondom maxotüw nej, netammacueatiw; quiaj taxom nej nop nüx micual aFaraón, taxaing maquiiüb. Condom tatangüüchatnej majiür micual nej. 22 Atquiaj Moisés wüxlatang taquiajchich wüx meáwan leaw ajawüwmondüy tiül Egipto, áag tayarich meáwan leawtandeac at leaw tarang.

23 ’Wüx lamajiür ic miow (40) mineat nej, quiajtateots mamb majaw micual miíüt nej, ajcüw micualIsrael, quiaj tamb. 24 Naleaing wüx tajaw nguineaynop tiül micual Israel, teamambiy nej nop nawEgipto, quiaj tamb mawün. Condom Moisés tambiyaaga naxey naw Egipto mapalüch ombas. 25 Cosnej apiüng tiül omeaats nej micual Israelapmajawüw Teat Dios apmambeol nej mawün nejiwquiaj. Naleaing nejiw ngo mapiüngüw atquiaj. 26

Wüx rat tiüt amb alinoic nüt tamb quiaj alinomb aMoisés. Quiaj tajaw teajcüyiw ijpüw micual Israel.Quiaj tasaj nejiw macueatiw, tapiüng: “Teat, iconanercualaatsayon; ¿neol tapots ermbiyayona?” ajnejiw. 27 Quiaj aaga naxey tenguial ambiy quiaj,tatech nej ninguiün, tasaj: “¿ Jow a ique cuaneminajiüta, jan neyac ic merang xenatangana, mejawwüx sasoetiüna? 28 ¿Ngwüy, indiüm membiy xicaton, atnej tembiy tim aaga naxey naw Egipto?” ajnej. 29 Moisés wüx tanguiay aag ayaj, quiaj tawünoleaj, tamb macül tiül iüt Madián. Condom quiajtajiürüw micualüw nejiw ijpüw monench.

30 ’Condom wüx lamajiür ic miow (40) neat tatowacül quiaj, noic nüt altiül wajchiüc niüng ajlüy noptiüc nenüt Sinaí. Quiaj tajaw teandaab noic owilsats. Tajaw nop ángel tiül aaga biümb quiaj. 31

Moisés mbayat wüx tajaw aag ayaj, tatüch quiajalquiriw majaw majneaj. Quiaj tanguiay andeac TeatDios, tasaj nej: 32 “Xique Teat Dios xic, Midiosüwmiteatiün, Midios Abraham, Midios Isaac, MidiosJacob”, aj nej. Moisés quiaj tambeapmbeap nej,timbol majaw. 33 Quiaj tasaj nej Teat Dios: “Isoonda napüic altiül ileaj quiaj, cos aaga niüngalembemear quiaj nangaj. 34 Xique sajaw nguineayamongochiw tiül Egipto xenipilan, lananguiaynguineay aiümüw, ümb apacüw. Pares nganüysajngot nawüniw quiaj. Nganüy mac, sanüüch icmeamb indüy Egipto”, aj nej.

35 ’Aaga Moisés quiaj, ngome tandiüram, tasoic:“¿Jan neyac ic merang xenatangan mejaw wüxsasoetiüna?” ajow. Pero nganüy Teat Dios tayac nejmarang natang tiül nejiw, mawün nejiw tiül Egipto.Aaga ángel tajaw tiül biümb wüx tandaab aaga sats,aag ayaj tembeol nej. 36 Aaga Moisés quiaj tawünnejiw tiül Egipto wüx landoj marang xeyaycuajantanej ateócan leaw ngome aag ajaraw tiülaaga iüt quiaj. At tarang ateócan tiül a ndec nasoic


8

Nacants Ndec, at wüx tacüliw tiül wajchiüc ic miow(40) neat. 37 Nej aaga Moisés quiaj, tasaj micualIsrael, tapiüng: “Alningüy alinoic nüt Midiosaatsapmayac nop nendeac andeac nej tiül icona, atnejtayac xic. Aag ayaj apmaw tiül icona. Netammenguiayiün leaw nej apmasaj icon”, aw. 38 Nejaaga Moisés quiaj, tajlüy tiül nipilan wüx tacüliw tiülwajchiüc. Aton nej tandeac aweaag nop ángel wüxtajlüy wüx aaga tiüc Sinaí. Condom nej tandeacmasaj ajcüwa miteatiiüts leawa tasaj nej a ángel.Nej tüünd Mipoch Teat Dios, leaw alndom müüchmapacüw nipilan. Aag ayaj atüch icootsa aton.

39 ’Naleaing nejiw mixejchiiüts ngome tandiümüwmayariw aag ayaj; tandiümüw mandilileaw alinombandüyiw Egipto. 40 Áag tasajüw Aarón: “Xiconasandiüman merang nop midiosaats maquiiübicoots. Cos aaga Moisés newün icoots tiül Egipto,nganüy ngo majawaats nguia tandüy”, ajüw. 41

Quiaj tarangüw nop dios atnej nop nine wacüx.Condom tambiyaw nimal mayacüw teombas aaganarangüch dios quiaj, marang ichechiw nejiw. Tapacomeajtsüw majawüw aaga narangüch naag owixanquiaj. 42 Quiaj tacueat nejiw Teat Dios marangüwleaw andiümüw. Tayambüw ocas najlüy cawüx,atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios leaw tarangüwmondeac andeac nej, cos apiüng:Inguiayiün cambaj Israel: ¿jow wüx tejlüyiün tiül

wajchiüc ic miow (40) neat,mbich tembiyan nimal meyacan erchechiün

meajchiün xique?43 Ingow aag ayaj, icona tejoyiün ombiüm

midiosan Moloc nguiajantanej niüng teamban.Aton tejoyiün aaga irangan atnej ocas, ipiüngan

aag ayaj midiosan Renfán.Ajcüw ayaj terangan, tequiejliün micosan

teombasüw nejiw.Ajcan irangan aag ayaj sanawün icon ningüy tiül

miiütan, sanayac icon miünquiaj necamb a cambajBabilonia.

44 ’Mixejchiiüts, wüx tajüyiw tiül wajchiüc tajiürüwnop nine nangaj iüm narangüch taag. Tiül aaganine nangaj iüm quiaj tacül aaga piedra alwüxajcüw gajpowüw poch tayac Teat Dios. Aaga ninenangaj iüm quiaj tarangüch atnej Teat Dioslamapiüng wüx tasaj a Moisés marang atnejlamüüch majaw. 45 Aaga nine nangaj iüm taagquiaj tamong teowixaw ajcüwa mixejchiiüts tajlüyiwtanomb. Wüx taquiiüb nejiw miün Josué, at a ninenangaj iüm taquiüjpüw miün aton. Aag ayaj wüxtasapüw aaga iüt cam niüng tacüliw pálwüx nipilan.Teat Dios tandrooch ombas ajcüwa pálwüx nipilanquiaj, para macüliw ningüy mixejchiiüts. Aaganangaj iüm quiaj, aliün majlüy ningüy wüx tajlüyDavid. 46 David xeyay tambeol nej Teat Dios, nejtandiüm marang nop jayats nangaj iüm nadam,macül tiül Teat Dios, aaga midios Jacob. 47 Tatonngo marang, Salomón tarang aaga nadam nangajiüm ocueaj Teat Dios. 48 Pero naleaing Teat Diosnajlüy tiül cielo, ngo macül tiül nangaj iüm

narangüch naag owixan, atnej tapiüng wüx nawiignop nendeac andeac Teat Dios:

49 Nangaj cielo aag ayaj niüng chetejos,aaga iüt niüng sacuüüch xileaj.¿Nguineay ajlüy a iüm apmerangan meajchiün

xique?¿Ngwüy nguiane alndom naxooda?50 ¿Neol, ngome xique nerangas meáwan leaw

almajlüye naag xiwixe?, aw.51 ’Nganüy icona xeyay adam imeajtsan, ngo

meyacan wüx imeajtsan andeac Teat Dios, ngomeajchiün ilajcan menguiayiün. At icon nipilan ngomayamb Teat Dios; ngome áag merangan atnejandiüm a Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Iconairangan leaw indiüman, atnej tarangüw mixejchiün.52 ¿Cas mondeac andeac Teat Dios ngo majcüyiwmajawüw nejiw mixejchiüna? Nejiw tambiyawmondeac andeac Teat Dios tajlüyiw tanomb, cosnejiw tandeacüw naleaing wüx aliüc nop nerangnajneaj. Aaga nerang najneaj quiaj, icona teyacanteowixaw nipilan monrang ngo majneaj, mandeow;atquiaj tembiyan. 53 Masey nangaj ángeles tüüchicon aaga Mipoch Teat Dios mejiüran, naleaingicona ngo meyacan wüx imeajtsan, aj nejiw a teatEsteban.

Tambiyaw a Esteban54 Nejiw wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj tajcüyiw

xeyay, ancaporros olüiquiw majawüw a Esteban. 55

Naleaing Esteban, cos altiül nej Nangaj Espírituocueaj Teat Dios, wüx taxaing omal majaw cawüxtiül cielo, quiaj taxom majaw nguineay ajneaj ajlüyTeat Dios; aton tajaw a Teat Jesús alembem ambwüx miác Teat Dios. 56 Quiaj tapiüng:

―¡Joyaj lanaxom najaw tiül cielo! Saxom najaw aTeat Naxey alembem amb wüx miác Teat Dios ―aw.

57 Quiaj nipilan tepajüw napac, tapalüw olajcüwngana manguiayiw. Quiaj tajmeliw masapüw aEsteban. 58 Ndoj taquiüjpüw andüy mbeay cambaj,tapots maloxiw. Ajcüwa monlox quiaj, tasojndiwmicamixaw nejiw mayacüw niüng ajlüy nop naxeynenüt Saulo. 59 Wüx tenguial maloxiw, Estebantasaj Teat Dios, tapiüng:

―Teat Jesús, ingoch xic ―aw.60 Condom taquieel micos nej tiüt, tendeac

napac, tapiüng:―Teat Dios, nde meyac wüx ombasüw nejiw aaga

nisoet teamarangüw cam ―aw.Landoj mapiüng aag ayaj, quiaj tandeow.

Saulo tayamb ombas monyar andeac Teat Jesús

Aaga naxey nenüt Saulo quiaj, aton tajneajmajaw mandeow a Esteban.

Tiül aaga nüt quiaj, witiüt noic nadammoncüy wüx ombasüw monyar andeac Teat Jesúsmonlüy tiül Jerusalén. Ndoj meáwan tümbmawüniw oleajiw, tambüw andüyiw tiül iüt Judea, attiül iüt Samaria. Áagan ajcüw apóstoles ngo mawüwquiaj. 2 Ndoj acas monxey monyamb Teat Dios


taxainguiw a Esteban, taquiüjpüw mamiütüw, xeyaytajiüntsüw wüx ombas. 3 Condom aaga naxeynenüt Saulo quiaj, tapots mayamb ombasüwmonyar andeac Teat Jesús. Tajmel tiültiül ndenmasap mayac tiül manchiüc monxey at montaj.

Tanderac wüx Teat Jesús tiül Samaria4 Meáwan monwün oleaj tasajüw nipilan leaw

niüng tambüw wüx aaga najneajay nanderac. 5

Felipe aton tamb andüy tiül noic cambaj tiülSamaria, tapots masaj nipilan wüx Teat Cristo. 6

Meáwan nipilan tüjchiw olajcüw manguiayiw leawapiüng Felipe, aton tajawüw xeyay ateócan leawtarang. 7 Xeyay nipilan leaw alwüx ombasüwnimeech, tajneajiw. Wüx tawüw aaga nimeech quiaj,tepajüw napac. At xeyay nipilan axom nejiw napatmonandeow, altiül landeow owix landeow oleaj,altiül necoex, pero tümb majneajiw. 8 Quiaj xeyaytapac omeajtsüw ajcüwa nipilan tiül aaga cambajquiaj.

9 Alquiaj nop naxey nenüt Simón. Nej aton arangquiripite ateócan tiül aaga cambaj quiaj. Naleaingnej axot oniiügaran mawaiich nipilan tiül Samaria.Apiüng nej nop naxey xeyay netam ajlüy. 10 Aaganaxey quiaj, anguiayiw andeac nej namix monguichat natangtang nipilan, apiüngüw:

―Aaga naxey quiaj, naleaing xeyay ambeol nejTeat Dios ―awüw.

11 Xeyay ayariw nej andeac, cos nej axotoniiügaran arang quiripite ateócan. Lamawaiichnejiw xeyay nüt wüx aag ayaj. 12 Nganüy wüxtanguiayiw nguineay andeac a Felipe cos tasaj nejiwnguineay alndom majlüyeran tiül micambaj TeatDios; y tasaj nejiw aton wüx Teat Jesucristo, quiajtayariw. Condom tayariw yow, monxey at montaj.13 Quiaj aaga Simón tapiüng lamayar Mipoch TeatDios, ndoj tayar yow. Condom tamb maquiiüb aFelipe nguiajantanej. Nej xeyay mbayaw wüx ajawnguineay a Felipe arang cuajantanej nadamateócan leaw ngomeaag ajaraw.

14 Ajcüwa apóstoles monlüy Jerusalén, wüxtanguiayiw nipilan monaw Samaria lamayariwMipoch Teat Dios, quiaj tüjchiw mamb a Pedromaquiiüb a Juan mambüw quiaj, mambeolüw aFelipe. 15 Nejiw wüx tapeayiw quiaj, tatüniw ocueajTeat Dios müüch Nangaj Espíritu ajcüwa nipilanquiaj. 16 Cos nejinguind tiül nejiw nganaw mayariwNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Nejiw tayariwáagan yow wüx minüt Teat Jesús. 17 Quiaj a Pedro yJuan tayacüw owixaw wüx omalüw ajcüwa nipilanquiaj, quiaj tiün wüx ombasüw nejiw NangajEspíritu ocueaj Teat Dios.

18 Aaga Simón wüx tajaw nguineay ajcüwaapóstoles ayacüw owixaw wüx omalüw nipilan,quiaj apeay wüx ombasüw nejiw aaga NangajEspíritu ocueaj Teat Dios. Quiaj tandiüm müüchnejiw tomiün. 19 Tasaj nejiw:

―Ijchan xic aton narang aag ayaj, nüjchiwmayariw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios

jangantanej nipilan leaw sanayac xiwix wüx omalnej ―aj nejiw.

20 Quiaj tasaj nej a Pedro:―Ijoy ninguiün aaga tomiün quiaj, ich ndrom

imbas anaag, cos ique tendiüm mengal aaga leawTeat Dios üüch, ǘüchan. 21 Ique ngo matüch icmeaand aag ayaj, ngome minajiüt, cos Teat Diosajaw imeaats ngome najneaj. 22 Nganüy icueataaga xeyay ngo majneaj temerang quiaj, itünocueaj Teat Dios sitiül alndom mawün wüx omeaatsaaga xeyay ngo majneaj ipiüng tiül imeaats quiaj.23 Xique sajaw ique xeyay ngo majneaj alwüximeaats. Ijlüyay wüx irang ngo majneaj ―aj nej.

24 Quiaj tasaj nejiw a Simón:―Itüniün ocueaj Teat Dios mambeol xic, ngana

namongoch aaga ipiüngan quiaj ―aj nejiw.25 Condom a Pedro y Juan, wüx landoj

majüiquichaw wüx Teat Jesús, at wüx landojmandeacüw Mipoch Teat Dios, quiaj tandilileawalinomb andüyiw Jerusalén. Xeyay cambaj tiülSamaria leaw niüng tamongoj, tasajüw nipilan wüxMipoch Teat Dios.

Felipe tangoch nop naxey naw Etiopía26 Condom nop ángel ocueaj Teat Dios tasaj a

Felipe, tapiüng:―Ernguialeateay, quiür indüy cawac, ingoch aaga

tiiüd imiün Jerusalén andüy Gaza. Aaga tiiüd quiaj,amb tiül wajchiüc among ―aw.

27 Quiaj tamb a Felipe. Ndoj tangoch nop naxeynaw tiül iüt Etiopía, eunuco nej, pero ajiür nadamnajiüt ocueaj nop najtaj nenüt Candace. Aaga najtajquiaj minatang nenajiüt nej tiül iüt Etiopía. Aaganaxey quiaj, acül teowix nej meáwan tomiün. Nejtamb Jerusalén marang casa Teat Dios. 28 Wüxtajtsor alchetem tiül micarret nej, tenguial mateowMipoch Teat Dios tiül aaga nawiig tarang Isaías,nendeac andeac Teat Dios. 29 Quiaj Nangaj Espírituocueaj Teat Dios tasaj a Felipe:

―Quiür itüch aaga carret quiün, indüüb mamb―aj nej.

30 Quiaj tamb a Felipe matüch a carret. Tanguiayaaga naxey quiaj tenguial mateow Mipoch Teat Diosleaw tarang Isaías. Tatün manguiay, tasaj:

―¿Teat, ixom imeaats wüx aag temeteow quiaja?―aj.

31 Quiaj tapiüng aaga naxey:―¿Nguineay sanaxom ximeaats sitiül ngo majlüy

aljane maquiaach xic? ―aw.Ndoj quiaj tasaj a Felipe majtep tiül a carret

chetem aweaag.32 Aaga Mipoch Teat Dios niüng tenguial mateow,

apiüng:Wüx taquiüraab mamb mandeow, ajlǘyan ngo

menojteay, atnej nop sap.Atnej nop quicheech sap wüx ajerep milan nej, ngo

mepaj.Atquiaj a nej aton wüx tandeow, ngo majcüy

majaw monbiy nej.


9

33 Nej tüünd mamongoch monxing, ndoj ngometajaraw cuane asoet.¿Jane alndom mapiüng meáwan ngo majneaj

tarangüw wüx ombas nej ajcüwa nipilan quiaja?Cos tambiyaw nej ningüy wüx iüt.

34 Quiaj tatün manguiay aaga naxey quiaj, tasaj aFelipe:

―Isaj xic teat, ¿jane wüx ombas apiüng aaganendeac andeac Teat Dios quiaja? ¿Apiüng wüxnejáyan quiaja, ngwüy apiüng wüx alinop aljane?―aj.

35 Condom Felipe tapots maquiaach nej ajan wüxaaga poch quiaj. Tapots masaj nej wüx Mipoch TeatDios leaw tandeac Teat Jesús. 36 Condom wüxtatüchiw niüng ajlüy yow, quiaj tapiüng aaga naxeyquiaj:

―Joyaj yow ¿quia ngondom nayar yowa? ―aw.37 Quiaj tapiüng a Felipe, tasaj nej:―Alndom sitiül iyaag naleaing lajmel tiül imeaats

Mipoch Teat Dios ―aj nej.Quiaj tapiüng aaga naxey quiaj:―Nganüy lanapiüng naleaing aaga Teat Jesucristo

quiaj Micual nej Teat Dios ―aw.38 Quiaj tapiüng lombom a carret. Condom

tawüw tiüt ijpüéj, tambüw tajmeliw tiül yow, Felipemaquiiüb aaga naxey quiaj. Quiaj tüüch nej yow aFelipe. 39 Condom wüx tawüw imiün tiül yow, quiaja Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios tawün quiaj aFelipe. Aaga naxey quiaj, ngo maxom majaw nguiatandüy a Felipe. Condom tamb maquiiüb mitiiüd nejapac omeaats. 40 Felipe camüm mayaag altiülcambaj Azoto. Quiaj tamb tapots mandeac MipochTeat Dios tiültiül meáwan cambaj niüng tamong,atánan quiaj tatüch tiül cambaj Cesarea.

Saulo tayar andeac Teat Jesús(Hch. 22:6-16; 26:12-18)

Pues aaga Saulo ngo mamong ajcüy majawminipilan Teat Jesús, andiüm mambichmambiy meáwan. Quiaj tamb majaw natang

miteaats. 2 Tatün nawiig majoy majüiquich tiülnangaj iüm tiül Damasco, alndom masap matsaagmeáwan mondüüb Teat Jesús leaw apmaxom,masey monxey masey montaj. Ndoj apmaquiiübmamb andüy Jerusalén. 3 Naleaing wüx aleamb tiültiiüd laliüc matüch Damasco, quiaj tajaw noic ranimiün cielo, anmarraj nej, ayey nej tiüt. 4 Quiajtajmiüc a Saulo. Condom tanguiay andeac nopnendeac, tapiüng:

―Saulo, Saulo ¿neol tapots meyamb ximbasmejcüy mejaw xique? ―aw.

5 Nej, quiaj tapiüng:―¿Jan ic teat? ―aw.Quiaj tasaj nej aaga nendeac quiaj:―Xique aaga Jesús, leaw ique tenguial meyamb

ombas mejcüy mejaw. Ngo majneaj mejcüy, cosandüy miün wüx imbas irang memongoch ngomajneaj, atnej nop jayats wacüx wüx atoel, quiajatileran ―aj nej.

6 Quiaj mbayaw, ancambeapmbeapeay. Tapiüng:―Jow nganüy Teat ¿cuane indiüm mejaw

naranga? ―aw.Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Witiür, quiür itüch tiül aaga cambaj quiün. Quiaj

apmesoic cuane netam merang ―aj nej.7 Ajcüwa monxey monquiiüb Saulo alombomoj

quiaj, xeyay lambayajow aton. Cos anguiayayejandeac aaga nendeac, pero naleaing ngomaxomüw majawüw nejinguind. 8 Quiaj witiüt tiüta Saulo; pero wüx taleaaig oniiüg ngo maxommajaw nicuajind. Quiaj taquiüraab mamb,naneteteran owix, tamb andüy Damasco. 9 Tajlüyquiaj er nüt ngo maxom majaw nicuajind nicuajind,ngo met, ngo manganeow.

10 Tiül aaga nüt quiaj altiül Damasco nopminipilan Teat Jesús nenüt Ananías. Aaga naxeyquiaj aleaic tajaw atnej aǘm, cos Teat Jesústejüiquichay majaw nej. Tasaj:

―¡Ananías! ―aj.Ananías tapiüng:―Sal ningüy Teat ―aw.11 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Ernguialeateay, quiür iquiiüb aaga calle nasoic

Naleainguiay, itün menguiay aniüng Judas. Alquiajnop naxey nenüt Saulo naw Tarso, nej nganüynganüy cam tenguial ataag orar. 12 Nej atonlanüüch majaw atnej aǘm, nop naxey nenütAnanías lajmel niüng nej axood, apmayac owix nejwüx omal nej, quiaj aprram oniiüg nej alinomb ―ajnej.

13 Ananías wüx tanguiay aag ayaj, tapiüng:―Teat, xique lananguiay xeyay nipilan andeacüw

wüx aaga naxey quiaj, apiüngüw nej xeyay ngomajneaj teamarang wüx ombasüw minipilan tiülJerusalén. 14 Nganüy lapeay ningüy, ajamiünnawiig ocueajiw montangtang miteaats, quiajalndom masap matsaag meáwan mondüüb ic ―aw.

15 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:―Quiür, cos aaga naxey quiaj lanarriiüd marang

xenajiüt. Nej apmamb mandeac xic wüx tiülpalpálwüx nipilan, at niüng ajlüyiw minatangüwmonajiüt, at tiül micual iüt Israel aton. 16 Cos xiquesanüüch majaw nguineay apmamongoch xeyay ngomajneaj áag andüüb xic ―aj nej.

17 Quiaj tamb a Ananías andüy tiül aaga ndenniüng axood Saulo. Wüx tapeay quiaj, tayac owixwüx omal a Saulo. Tasaj:

―Teat Saulo, aaga Teat Jesús tejüiquichay mejawtiül tiiüd wüx tewiün, nej nesaj xic niün nüüch raminiiüg alinomb. Aton aliüc Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios majlüy wüx imbas ―aj.

18 Andǘüban ajmiüc imiün teoniiüg nej atnej mililcüet. Quiaj rat oniiüg nej a Saulo. Condom quiajwitiüt, tamb mayar yow. 19 Saulo wüx landoj üet,landoj anganeow, quiaj tayar apac alinomb.Condom tacül quiaj acas nüt maquiiüb minipilanTeat Jesús monlüy tiül Damasco.


10

Saulo tandeac wüx Teat Jesús tiül Damasco20 Quiájan tamb meáwan tiül ajcüwa sinagogas

tiül Damasco mandeac masaj nipilan, naleaing aagaTeat Jesús Micual Teat Dios nej. 21 Quiaj mbayatojmeáwan jane tanguiayiw andeac nej, tapiüngüw:

―¿Neol, ngome nej aag ayaj tasap xeyayminipilan Teat Jesús tiül Jerusalén? ¿Neol ngomeáag iün marang ningüy, masap matsaag minipilanTeat Jesús maquiiüb andüy teombasüwmontangtang miteaatsa? ―awüw.

22 Naleaing aaga Saulo taxom omeaats xeyaymasaj nipilan, áag ngondom mangochiw nejandeac ajcüwa judíos moncül tiül Damasco, costasaj nejiw naleaing Teat Jesús aag ayaj a Cristoleaw netam miün.

Saulo tawün oleaj23 Wüx lamajiür xeyay nüt acül quiaj, quiaj ajcüwa

judíos tandeacüw nóiquian apmambiyaw nej. 24

Pero Saulo tanguiay aag ayaj. Masey tajiürüwmbeay mbeay cambaj nüt ongwiiüts cos andiümüwmasapüw mambiyaw, pero ngondom mambiyaw.25 Condom minipilan Teat Jesús tawüniw nejongwiiüts; tayacüw nej tiül nop nadam nchep,tamongochiw nej amb nic coet neyey tiüt cambaj.Aaga coet quiaj, najtep oleaj xeyay, narangüchpiedra. Atquiaj taw wüx.

Saulo al Jerusalén26 Wüx tapeay tiül Jerusalén a Saulo, tandiüm

maquiüjpüw tiül minipilan Teat Jesús; pero naleaingnejiw timboloj mandüyiw nej; ayajcüw ngomenaleaing minipilan nej Teat Jesús. 27 Quiaj aBernabé tambeol nej, taquiiüb nej mamb andüyniüng ajlüyiw apóstoles. Condom tapots masajnejiw wüx a Saulo nguineay tajaw Teat Jesús tiültiiüd. At tasaj nejiw cuane tasaj nej Teat Jesús, atontasaj nejiw nguineay tandeac wüx Teat Jesús tiülDamasco, ngo mimbol. 28 Condom quiaj tacül tiülJerusalén a Saulo maquiiüb nejiw, ambüwnguiajantanej maquiüjpüw. 29 Nej ngo mimbolmandeac wüx Teat Jesús. At aton tasajsaj ajcüwamondeac griego; pero nejiw ngo mayariw nejandeac; tayambüw nguineay mambiyaw. 30 Wüxminipilan Teat Jesús tanguiayiw aag ayaj, quiajtaquiüjpüw nej mamb andüy Cesarea. Condom nawquiaj tüjchiw nej mamb andüy Tarso.

31 Tiül aaga nüt quiaj tajlüy najneájan tiülmeáwan niüng canchiüjow minipilan Teat Jesús.Lango majcüyaran majarawüw tiül meáwan cambajtiül Judea, tiül Galilea, at tiül Samaria. Tayacüw wüxomeajtsüw mandüjpiw leawa tandeac Teat Jesús,tarangüw leaw andiüm Teat Dios. Quiaj texeyayiw,cos tambeol nejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios.

Tajneaj Eneas32 Condom alinoic nüt wüx tamb a Pedro

mamong tiül tiül cambaj niüng ajlüyiw minipilanTeat Jesús majaw cuane arangüw, quiaj tamb atontiül cambaj Lida. 33 Taxom quiaj nop naxey nenütEneas. Aaga naxey quiaj lamajiür ojpeacüw neatacül wüx mats, androoch nej ombas monandeow.34 Quiaj tasaj nej a Pedro:

―Teat Eneas, Teat Jesucristo lamataag ic majneaj,witiür, ixaing mimats ―aj.

Andǘüban ajneaj aaga naxey quiaj, witiüt. 35 Wüxtajawüw nej lajneaj, meáwan nipilan tiül Lida, atmonaw tiül cambaj Sarón aton tandüjpiw TeatJesús.

Dorcas tapac alinomb36 Tiül aaga nüt quiaj, altiül cambaj Jope nop

najtaj minipilan Teat Jesús nej aton, nenüt Tabita.Aag ayaj nasoic Dorcas tiül ombeay griego. Nejxeyay najneaj arang, at ambeol nipilan ngo majiür.37 Wüx aaga nüt quiaj, tiün andeow a Dorcas,tandeow. Condom wüx landoj axejmbeacharan,taquiüraab majmel cawüx tiül amb ijpüw iüm. 38

Pues aaga cambaj Jope ngome xeyay miünquiajajlüy aweaag cambaj Lida, niüng ajlüy Pedro. Wüxminipilan Teat Jesús monaw Jope tanguiayiw Pedroaltiül cambaj Lida, quiaj tüjchiw mamb ijpüwmonxey masajüw:

―Teat, irang favor, mac najen mejaw xicon ningüytiül Jope ―awüw.

39 Quiaj tamb a Pedro maquiiüb nejiw. Wüxtapeay quiaj, taquiüjpüw nej mamb andüy cawüxtiül amb ijpüw iüm. Camüm mapeay quiaj,andǘüban mayeyiw nej tiüt monlemben omalmontaj, ajiüntsüw. Tüjchiw nej majaw apixaw nejiwarang Dorcas wüx almapac. 40 Condom Pedrotawün nejiw quiaj meáwan, ndoj taquieel tiüt micosnej mataag orar Teat Dios. Condom ndiliteay majawaaga nandeow quiaj, tasaj:

―Tabita, witiür ―aj.Quiaj taleaaig oniiüg aaga najtaj quiaj, wüx tajaw

a Pedro quiaj witiüt chetem. 41 Pedro, quiaj tandicowix nej masap owix a najtaj, tawitich lembem.Condom, quiaj tapaj miünüw minipilan Teat Jesús atmonlemben omal montaj. Wüx tajngotoj majawüw,quiaj tajawüw lapac. 42 Aag ayaj tanguiayaranmeáwan tiül cambaj Jope, ndoj xeyay nipilantandüjpiw Teat Jesús. 43 Condom Pedro tacül tiülcambaj Jope xeyay nüt, aniüng nop naxey nenütSimón, nop nerang najiüt wüx taag.

Pedro alaniüng Cornelio

Altiül cambaj Cesarea nop naxey nenütCornelio, minatang noic ajlüy soldadosnasoic Italiana. 2 Aaga naxey quiaj, xeyay

ayamb Teat Dios, xeyay andiüm marang leawandiüm Teat Dios, nóiquian maquiiüb meáwan leawal aniüng nej. At aton xeyay ambeol nipilan tiül


aaga cambaj quiaj. Nej ajlüyay matün ocueaj TeatDios mambeol nej. 3 Aaga naxey quiaj, ranüy tüündmajaw atnej aǘm, tajaw nop ángel ocueaj Teat Diosandüy wüx nchejliow nüt. Tajaw aaga ángel quiajtajmel niüng ajlüy nej. Condom tasaj nej:

―¡Teat Cornelio! ―aj nej.4 Cornelio mbayat xeyay wüx tajaw a ángel. Quiaj

tapiüng:―¿Cuane Teat? ―aw.Quiaj tasaj nej a ángel:―Teat Dios teamanguiay aag itün ocueaj,

teamajaw nguineay imbeol nipilan ngo majiür. 5

Nganüy iich mambüw acas monxey tiül cambajJope, majanüw miün nop naxey nenüt Simón, aagayaj nasoic Pedro. 6 Nej acül aniüng nop naxeynenüt Simón, aaga nerang najiüt wüx taag. Aaganden quiaj ajlüy mbeay ndec. Nej a Pedro quiaj,apmasaj ic cuane netam merang ―aj nej.

7 Wüx laámb aaga ángel tenguial andeacaweaag, quiaj Cornelio tapaj ijpüw monrangminajiüt nej, at alinop soldado neyamb Teat Dios. 8

Condom Cornelio wüx landoj masaj nejiw meáwancuane tajaw, quiaj tüüch nejiw mambüw tiül cambajJope majanüw miün a Pedro.

9 Amb alinoic nüt nejiw aliw tiül tiiüd, laliücmapeayiw Jope. Aag ayaj laliüc lembem nüt. Pedrotajtep andüy cawüx mal iüm mataag orar. 10

Condom tind üet a Pedro. Tenguialeámbanarangüch üet nej, aleaic tajaw atnej aǘm. 11 Quiajtaxom majaw atnej lejquiat a cielo. Tajaw aliücimiün tiül cielo andüy wüx iüt atnej noic nadam püy,naoeloeleran oxing, tenguial aw tiüt. 12 Tiül aagapüy quiaj, altiül cuajantanej nimal. Altiül nimalnejiür apiquiw oleaj; altiül nimal nesatatüy tiüt ajüy;altiül quiec aton. 13 Quiaj tanguiay a Pedro andeacnop nendeac, tasaj nej:

―Pedro, witiür imbiy aag ayaj, itsamb ―aj nej.14 Quiaj tapiüng a Pedro:―Ngwüy Teat, cos xique nómban ngome aag

natsamb ajcüwa ngo majneaj nimal quiaj leawxicona ngondom natsamban ―aw.

15 Quiaj tendeac amb ijmbüw aaga nendeacquiaj, tasaj nej:

―Leaw lamapiüng Teat Dios najneaj matsaramb,ique ngondom mepiüng ngo majneaj ―aj nej.

16 Aag ayaj tajaw arojmbüw. Condom, quiajxaijnguiat alinomb aaga püy quiaj, andüy tiül cielo.17 Pedro aliün wüx aag ayaj, tenguialeámbanmayamb omeaats nguineay amb aaga landojmajaw quiaj. Quiaj apeayiw mbeay nden ajcüwamonxey üüch nejiw mambüw a Cornelio, cos landojmatüniw manguiayiw nguiane acül a Simón. 18

Quiaj tendeacüw, tatüniw manguiayiw, sitiül quiajaxood nop naxey nenüt Simón nasoic Pedro. 19

Pedro tenguialeámban mayamb omeaats wüx aagalandoj majaw quiaj, quiaj tasaj nej Nangaj Espírituocueaj Teat Dios:

―Joyaj arojpüw monxey lapeayiw mayambüw ic.20 Nganüy iriow tiüt quiür ijawüw, iquiüjpüw mamb

nde mechiw imeaats. Cos xique nejchiüs miünüwningüy ―aj nej.

21 Quiaj taw tiüt a Pedro majaw ajcüwa monxeyneech nejiw miünüw a Cornelio. Condom tasajnejiw:

―Jogüy xic, teat. ¿Aleaic iyamban xic wüxtewiünan ningüye? ―aj nejiw.

22 Nejiw quiaj tapiüngüw:―Nop minatang soldado nenüt Cornelio nesaj

xicon niünan. Aaga naxey quiaj xeyay najneaj arang,ayamb Teat Dios. Aton meáwan nipilan judíoapiüngüw nej xeyay najneaj arang. Nop ángelocueaj Teat Dios landoj masaj nej miün mejanüchmeamb aniüng nej manguiay leaw ique apmesaj―awüw.

23 Quiaj tamelich nejiw a Pedro, tüüch nejiwnguiane maxojtüw. Wüx larraw tiüt amb alinoic nüt,quiaj tamb a Pedro maquiiüb nejiw. At aton tambüwalacas minipilan Teat Jesús moncül tiül Jope.

24 Larraw tiüt amb alinoic nüt, quiaj tatüchiw tiülcambaj Cesarea. Cornelio tenguial macül nejiw;laǘmb mapaj meáwan acualaats nej, at meáwanleaw xowüy andeac aweaag. 25 Wüx tajmel tiülnden a Pedro, quiaj tamb a Cornelio mangoch nej,taquieel tiüt micos nej teombas a Pedro. 26 Quiaj aPedro tawitich nej, tasaj:

―Witiür teat, cos xique aton nipilan xic sat ic ―ajnej.

27 Tenguial andeac aweaag tajmeliw tiül iüm.Quiaj tajaw xeyay nipilan lacanchiüjow quiaj. 28

Condom quiaj tasaj nejiw a Pedro:―Icona lamejawan nguineay nop nipilan judío

ngondom maquiiüb tiül pálwüx nipilan; atngondom majmel aniüngüw nejiw. Pero Teat Dioslamüüch xic najaw, nejinguind nipilan ngondommapiürang ngo majneaj, ngo metam nej. 29 Pareswüx tasoiquiüs niün, quiaj tiünas, ngo napiüngnicuajind. Nganüy sandiüm nanguiay ¿neol tepajanxic niün? ―aj nejiw.

30 Quiaj tapiüng a Cornelio, tasaj nej:―Xique lamajiür apeic nüt, aaga ores cam andüy

wüx nchejliow nüt taiündas, tenguial sataag orarningüy saniüng. Quiaj tajawas nop naxey alembemniüng sajlüy, xowüy lalitlit apix nej. 31 Condom tasajxic aaga naxey quiaj, tapiüng: “Cornelio, Teat Diosteamanguiay leaw itün ocueaj, aton teamajawnguineay imbeol nipilan ngo majiür. 32 Nganüy iichmamb majanüch miün nop naxey altiül cambajJope, nenüt Simón nasoic Pedro. Aaga naxey quiajaxood aniüng Simón aaga nerang najiüt wüx taag,acül mbeay ndec. Wüx apmapeay aaga naxey quiaj,nej apmasaj ic cuane netam merang”, aw. 33 Quiajtüjchiüs mamb mejanüch. Nganüy ique najneajirang cos lerpeay. Meáwan xicona sajlüyiün ningüynarangan leaw Teat Dios andiüm, nanguiayiünmeáwan leaw nej lamasaj ic mesaj xicon ―aj nej.

Pedro tandeac aniüng Cornelio34 Quiaj a Pedro tendeac masaj nejiw, tapiüng:


11

―Nganüy lanajaw Teat Dios andiüm jangantanejnipilan, ngo mapiüng wüx jane netam, jane ngwüy.35 Nej najneaj majaw meáwan nipilan tiül meáwancambaj wüx iüt jane apmayamb nej, jane apmarangnajneaj. 36 Teat Dios tüüch manguiayiw mipoch nejaaga cambaj Israel, pero tapiüng nej najneájanmajaw meáwan nipilan leaw apmayar andeac TeatJesucristo. Aaga Teat Jesús quiaj, minatang ocueajmeáwan nipilan. 37 Icona lamenguiayiün cuanetajlüy meáwan tiül iüt Judea. Aag ayaj tamelich tiülGalilea, wüx Juan landoj maquiaach nipilan cuanenetam marangüw para alndom mayariw yow. 38

Lamejawan aton nguineay Teat Dios tayac NangajMiespíritu nej wüx ombas Teat Jesús naw Nazaretpara marang cuajantanej. At lamejawan nguineayTeat Jesús tarang xeyay najneaj cos Teat Diosalmaquiiüb nej. Nej aton tüüch majneaj meáwannipilan leaw üüch nejiw michachiw nimeech. 39

Xicona tajawasan naleaing meáwan leaw tarangTeat Jesús tiül iüt Judea, at tiül Jerusalén. Condomtayacüw nej wüx cruz mandeow. 40 Aaga Jesúsquiaj Teat Dios tapacüüch nej wüx er nüt; tüüch nejmejüiquichay najawan. 41 Ngome meáwan nipilantajawüw nej, áagan xicona leaw lasarriiüdaranannandeacan wüx nej cuane tarang. Xiconatajawasan, cos tetesan, tanganeowasan naquiüjpanwüx landoj apac alinomb. 42 Nej tasaj xiconnamban nasajan nipilan, napiüngan naleaing TeatDios lamayac nej majaw wüx asoet meáwan nipilan,leaw aliün mapac at leaw landeow. 43 Meáwanmondeac andeac Teat Dios lamapiüngüw wüx nejtanomb. Tapiüngüw meáwan leaw apmayar andeacTeat Jesús, Teat Dios apmawün wüx omeaats nejasoetiw nejiw ―aw.

Nipilan ngome judio ayariw Nangaj Espíritu44 Tenguialeámban mandeac a Pedro wüx aag

ayaj, quiaj tiün Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios,tajmiüc wüx ombasüw meáwan nipilan leawteamanguiayiw andeac nej. 45 Quiaj mbayatojajcüwa judíos monyar andeac Teat Jesús leawtambüw maquiüjpüw teat Pedro, cos tajawüwnguineay ajcüwa nipilan ngome judío lamayariwNangaj Espíritu aton. 46 Cos teamanguiayiwlamandeacüw alinoic ombeayiün, teamapiüngüwnajneajay lamarang Teat Dios. 47 Condom tasajnejiw a Pedro:

―¿Alndom aljane mapal, ngo mayariw yowajcüwa nipilan quiaja? Cos nejiw aton lamayariwNangaj Espíritu atnej icootsa ―aj nejiw.

48 Quiaj a Pedro tapiüng müüch nejiw mayariwyow wüx minüt Teat Jesús. Condom tasajüw a Pedromacül quiaj alacas nüt maquiiüb nejiw.

Teat Pedro tamb Jerusalén masaj minipilan TeatJesús nguineay tarang

Condom ajcüw apóstoles y aldemasminipilan Teat Jesús monlüy tiül Judeatanguiayiw nguineay ajcüwa nipilan

ngome judíos aton lamayariw Mipoch Teat Dios. 2

Wüx tapeay Jerusalén a Pedro, quiaj taliquiaw nejajcüwa judíos leaw lamandüjpiw Teat Jesús. 3

Tasajüw:―¿Neol teamb aniüngüw nipilan ngome icootsa

meretiün mequiüjpana? ―ajüw nej.4 Quiaj tapots masaj nejiw a teat Pedro

andüübndüjpeay nguineay tajlüy, tapiüng:5 ―Xique sal tiül cambaj Jope, tenguial sataag

orar. Quiaj tajawas aleaic atnej saǘm. Tajawas aliücimiün tiül cielo atnej noic nadam püy, ndeaanoxingxing; aag ayaj tiün andüy niüng sajlüy. 6

Tajawas majneaj tiül aag ayaj. Quiaj tajawas altiülcuajantanej nimal nejiür apiquiw oleaj; altiül napatnimal, altiül nimal nesatatüy tiüt ajüy, altiül quiecaton. 7 Quiaj tanguiayiüs andeac nop nendeac,tasaj xic: “Pedro, witiür imbiy cuajantanej aag ayaj,itsamb”, aj xic. 8 Quiaj a xique tasajas: “Ngwüy Teat,cos xique nómban ngomeaag natsamb ajcüwa ngomajneaj nimal quiaj, leaw xicona ngondomnatsamban”, saj. 9 Quiaj tasaj xic amb ijmbüw aaganendeac imiün tiül cielo: “Leaw lamapiüng Teat Diosnajneaj matsaramb, ique ngondom mepiüng ngomajneaj”, aj xic. 10 Aag ayaj tajawas arojmbüw.Condom, quiaj xaijnguiat alinomb andüy tiül cielo.11 Condom, quiaj tapeayiw quiaj arojpüw monxeyniüng saxood mayambüw xic, müjndiw miünüwimiün Cesarea. 12 Quiaj tasaj xic a Nangaj Espírituocueaj Teat Dios namb naquiüjpüw nde nachiwximeaats. Tambüw aton maquiüjpüw xic ajcüwaanaíw monyar andeac Teat Jesús cam. Tajmelasananiüng nop teat naxey. 13 Aaga teat naxey quiajtasaj xicon nguineay tajaw nop ángel aniüng nej,lembet niüng ajlüy nej, tasaj nej: “Ijchaw mambüwacas monxey andüyiw Jope, majanüw miün nopnaxey nenüt Simón, nasoic Pedro. 14 Aaga naxeyquiaj apmasaj ic nguineay alndom maw isoetiün,mequiiüb meáwan leaw al iniüng”, aj nej. 15 Wüxtandeacas nasajüw, quiaj tayariw Nangaj Espírituocueaj Teat Dios atnej tayariiüts nomb. 16 Quiajleaad ximeaats nguineay tasaj icoots Teat Jesús wüxtapiüng: “Juan naleaing tüüch yow nipilan, aag ayajnáagan yow. Nganüy a icona apmeajndiün NangajEspíritu”, aw. 17 Sitiül Teat Dios lamüüch nejiwNangaj Espíritu aton, atnej tüüch icoots wüxtayariiüts andeac Teat Jesucristo ¿jow nganüy axique, jane xic napiüng napal leaw andiüm TeatDios? ―aj nejiw a Pedro.

18 Wüx ndot manguiayiw aag ayaj, quiajndijchiütoj, apac omeajtsüw, tapiüngüw:

―¡Najneajay lamarang Teat Dios! Nganüynaleaing Teat Dios lamüüch nipilan ngome judíosleaam omeajtsüw ngo majneaj teamarangüw ymacueatiw, cos atquiaj nejiw aton alndommapacüw meáwan nüt tiül cielo ―awüw.

Minipilan Teat Jesús monlüy tiül Antioquía19 Nganüy ajcüwa minipilan Teat Jesús leawa

tawüniw oleajiw ajan wüx tajlüy nadam moncüy


12

wüx tambiyaran Esteban, altiül tatüchiw tiül iütFenicia; altiül tambüw Chipre; altiül tatüchiw tiülcambaj Antioquía. Nejiw ngo masajüw meáwannipilan wüx aaga najneaj nanderac wüx Teat Jesús,áagan nipilan judío tasajüw. 20 Condom acasmonyar andeac Teat Jesús monaw tiül Chipre, atmonaw tiül cambaj Cirene, tambüw tiül cambajAntioquía. Wüx tapeayiw quiaj, tasajüw nipilangriegos wüx aaga najneaj nanderac wüx Teat Jesús.21 Teat Dios xeyay tambeol nejiw; quiaj xeyaynipilan tayariw Mipoch Teat Dios, tacueatiwmeáwan ngo majneaj leawa tarangüw.

22 Minipilan Teat Jesús monlüy tiül Jerusalén wüxtanguiayiw aag ayaj, quiaj tüjchiw mamb andüyAntioquía a teat Bernabé mamb mambeol nejiw. 23

Wüx tapeay quiaj a teat Bernabé, xeyay tapacomeaats wüx tajaw nguineay lamambeol nejiw TeatDios. Quiaj tasaj nejiw mayacüw wüx omeajtsüwMipoch Teat Dios tanaámb, nde macueatiw. 24 TeatBernabé najneaj omeaats, nómban ngo machiwomeaats wüx Teat Dios. At cos xeyay ambeol nejNangaj Espíritu, xeyay nipilan tayariw Mipoch TeatDios.

25 Ndoj tamb a Bernabé andüy tiül cambaj Tarsomayamb a Saulo. Wüx taxom, quiaj taquiiüb mambandüy Antioquía. 26 Quiaj tacüliw maquiüjpüwmonyar andeac Teat Jesús nomb neat; taquiajchiwxeyay nipilan wüx Mipoch Teat Dios. Tiül Antioquíatamelich masoiquiw Cristiano nejiw leaw monyarandeac Teat Cristo.

27 Tiül aaga nüt quiaj, tapeayiw Antioquía acasmondeac andeac Teat Dios monaw Jerusalén. 28

Nop tiül nejiw nenüt Agabo. Aaga naxey quiaj tasajnej Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios nguineayapmajlüy alinoic nüt. Quiaj witiüt masaj monyarandeac Teat Jesús wüx alcanchiümoj; tapiüng laliücmajlüy montiün andüy tiül meáwan cambaj, ngomeapmajlüy nüeteran. Aag ayaj naleaing tajlüy wüxClaudio tarang natang nenajiüt tiül Roma. 29 Quiajminipilan Teat Jesús monlüy tiül Antioquíatapiüngüw anopnopoj apmambeolüw monyarandeac Teat Jesús monlüy tiül Judea; apmüjchiwleaw alndom. 30 Naleaing atquiaj tarangüw, tüjchiwmamb aaga leaw üjchiw quiaj majoyiw mamb aBernabé maquiiüb a Saulo, müjchiw montangtangtiül monyar andeac Teat Jesús monlüy tiül Judea.

Tandeow Jacobo, Pedro tayacüch tiül manchiüc

Wüx aaga nüt quiaj, aaga Herodesminatang nenajiüt tayamb ombasminipilan Teat Jesús. Tasap acas müüch

mamongochiw xeyay ngo majneaj. 2 Ndoj tapiüngmambiyaran a Jacobo (Santiago minüt nej aton)micoj a Juan, tambiyaw naag espada. 3 CondomHerodes wüx tajaw ajcüwa judíos najneájanmajawüw aaga arang quiaj, quiaj tasap teat Pedromayac tiül manchiüc aton. Naleaing tiül aaga nütquiaj arangüw nangos nüt wüx üetiw pan ngomajmel levadura. 4 Wüx lamasap a Pedro mayac

tiül manchiüc, quiaj tayac teowixaw apiquiw ajlüysoldados monjiür manchiüc, majiürüw. Aag ayajajlüy apiquiw soldados tiül noicnoic ajlüy. CosHerodes apiüng wüx landoj pascua, quiaj apmawüna Pedro mayac teowix cambaj. 5 Pedro tajiürüchmajneaj tiül manchiüc. Nganüy ajcüwa minipilanTeat Jesús xeyay tatajcüw orar Teat Dios mambeolnej.

Teat Dios tawün tiül manchiüc a Pedro6 Tiül aaga ongwiiüts quiaj, wüx Herodes

apmawün a Pedro müüch cambaj ráwan tiüt, Pedroalmameay pinawan niüng ajlüyiw ijpüw soldados.Netsaag naag ijtsüw galen; aliw tiül ombeaymanchiüc alijpüw soldados tenguial majiürüw nej.7 Quiaj tapeay niüng ajlüy nej nop ángel ocueajTeat Dios, anmarraj tiül manchiüc, tareeg teombaj aPedro mapacüüch, tasaj:

―Witiür najénan ―aj.Tanaámb sojndiow aaga galen netsajcüy owix nej.

8 Quiaj tasaj nej a ángel:―Ersoijquiay, aton isooig ipaj ―aj nej.Pedro atquiaj tarang. Condom aaga ángel tasaj

nej alinomb:―Isooig najal micamix, mac tabar ―aj nej.9 Quiaj taw a Pedro tandüüb mamb a ángel.

Naleaing ngo majaw sitiül naleaing meáwan leawlamarang aaga ángel quiaj, tengwüy ajáwan. Nejapiüng aag ayaj ajáwan atnej maǘm. 10 Condomtamongoj noic ombeay manchiüc niüng ajlüy nopsoldado nejiür manchiüc. Condom tamongoj ambijquiaw ombeay manchiüc niüng ajlüy alinopsoldado. Wüx tatüchiw aaga nadam ombeaymanchiüc niüng awaran andüy tiül cambaj, aag ayajnarangüch manchiüc, lejquiat nejáyan quiaj. Quiajtambüw. Condom wüx tatüchiw nots calle, quiajtacueat nej a ángel. 11 Quiaj rat andüy a Pedro,tapiüng:

―Nganüy sajaw naleaing Teat Dios tüüch miünmiángel nej mawün xic teowix Herodes, nganamajlüy atnej andiümüw marangüw ajcüwa nipilanjudío quiaj ―aw.

12 Atquiaj tapiüng tiül omeaats, condom tambandüy aniüng María mimüm a Juan, aaga nasoicMarcos aton. Quiaj alcanchiümoj xeyay minipilanTeat Jesús tenguial atajcüw orar. 13 Wüx tapeaymbeay nden, quiaj tendeac. Quiaj tiün nop nüxnenüt Rode majaw jane. 14 Aaga nüx quiaj wüxtanguiay andeac a Pedro, xeyay apac omeaats, ngomaleaaig ombeay nden, andilílan tiüt andüy tiülnden masaj nejiw lapeay a Pedro, al mbeay nden.15 Quiaj tasajüw nej monlüy quiaj:

―¡Nerchach! ―ajüw nej.Nej nomb apiüng naleaing. Quiaj tapiüngüw:―Ngome nej, aag ayaj miángel nej ―awüw.16 Pedro nde asap andeac mbeay nden. Wüx

tambüw maleajquiw, quiaj tajawüw naleaing. Quiajmbayatoj xeyay. 17 Pedro tarang owix ndijchiümoj.


13

Quiaj tapots masaj nejiw nguineay tawün nej tiülmanchiüc Teat Dios. At tasaj nejiw:

―Ijchan manguiay a Jacobo, at meáwan minipilanTeat Jesús ―aj nejiw.

Condom taw quiaj, tamb.18 Camüm ram tiüt mbayajow a soldados. Xeyay

tendeacndeacüw wüx, cos ngo majawüw nguineaytaw a Pedro. 19 Condom Herodes tüüch mambmayambüch a Pedro. Wüx laímb mayamb ngomaxom, quiaj tandüy wüx matüntün manguiayajcüwa soldados monjiür manchiüc. Condom tüüchmamb maquiürajpüw mandeowüw. Ndoj Herodestaw Judea, tamb macül tiül cambaj Cesarea.

Tandeow Herodes20 Herodes xeyay tajcüy majaw nipilan monaw

tiül cambaj Tiro at monaw tiül cambaj Sidón. Peronipilan monaw Tiro maquiiüb Sidón tandeacüwnóiquian, mambüw majawüw aaga nenajiüt quiaj.Tandeacüw maquiüjpüw a Blasto mambeol nejiw.Aaga naxey quiaj, natang nejiür najiüt ocueajHerodes. Quiaj tatüniw ocueaj a Herodes ndemajcüyaran majarawüw. Cos nejiw teamaxomüwnüeteran naw tiül meáwan cambaj leaw Herodesajlüy wüx. 21 Herodes tayac noic nüt sonongomnipilan manguiayiw andeac nej. Condom wüxtatüch a nüt, tasooig najneaj apix nej, apixminatang nenajiüt. Ndoj tsotot tiül apal nej. Quiajtapots andeac masaj nipilan. 22 Quiaj tepajüwnipilan napac. Tapiüngüw:

―¡Nop dios teandeac quiaj, ngome nipilan!―awüw.

23 Quiaj ajngot iün andeow a Herodes, tüüch nejmiün andeow nop ángel ocueaj Teat Dios, costayaag nej xeyay atam ajlüy; nganüy Teat Dios ngometam. Quiaj tandeow, tendiüc.

24 Naleaing Mipoch Teat Dios tajüy xeyay,tanguiayaran nguiajantanej.

25 Bernabé maquiiüb a Saulo wüx landojmarangüw minajiütüw nejiw tiül Jerusalén, quiajtandilileaw alinomb andüyiw Antioquía, taquiüjpüwmamb a Juan nasoic Marcos.

Bernabé y Saulo tambüw mandeacüw andeacTeat Dios

Tiül nipilan monyar andeac Teat Jesúsmonlüy tiül Antioquía altiül acas mondeacandeac Teat Dios, aton altiül monquiaach

wüx Mipoch Teat Dios. Ajcüw ayaj nop Bernabé,alinop Simón nasoic Niger, alinop Lucio naw Cirene,alinop Manaén, alinop Saulo. Aaga naxey nenütManaén quiaj, tatang aweaag a Herodes, aaganenajiüt tiül Galilea. 2 Noic nüt wüx alxenenguemojtenguial anderac Mipoch Teat Dios aton wüxteaiündüw, quiaj tasaj nejiw Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios, tapiüng:

―Iwüniün xicueaj a Bernabé maquiiüb a Saulomarangüw xenajiüt leawa lanateots nüjchiw ―aw.

3 Quiaj wüx landoj aiündüw, landoj matüniwocueaj Teat Dios, tayacüw owixaw wüx omalüw aBernabé maquiiüb a Saulo. Condom tetepeayayejmaquiüjpüw, quiaj tawüw quiaj.

Bernabé y Saulo tandeacüw Mipoch Teat Diostiül Chipre

4 Condom tambüw niüng Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios lamüüch nejiw mayajcüw netammambüw. Quiaj tambüw andüyiw tiül cambajSeleucia. Condom nawüw quiaj tajtepiw tiül nadammüx, tandüyiw wüx noic iüt tiül ndec nasoic Chipre.5 Wüx tajtepiw wüx iüt tiül cambaj Salamina, quiajtandeacüw Mipoch Teat Dios tiül meáwansinagogas. At almaquiüjpüw a Juan mambeol nejiw.6 Wüx laǘmb majüyiw tiül aaga nine iüt tiül ndec,quiaj tatüchiw tiül cambaj Pafos. Taxomüw quiajnop naxey nenüt Barjesús, nop judío nej. Aaganaxey quiaj nop nesüet, y apiüng nej nop nendeacandeac Teat Dios, pero aag ayaj ngo maleaing. 7

Aaga naxey mbich meaw maquiiüb nop nenajiütnenüt Sergio Paulo, nenajiüt nej tiül aaga iüt quiaj.Aaga nenajiüt quiaj, xeyay fis ajiür. Nej tüüch mambmajpajüw miün a Bernabé y Saulo, cos andiümmanguiay Mipoch Teat Dios. 8 Pero aaga newüyayasüet aton nasoic Elimas tiül ombeayiw Griegos; nejtandiüm mapal nejiw, cos ngo mandiüm majawmayar Mipoch Teat Dios aaga nenajiüt quiaj. 9

Quiaj a Saulo nasoic Pablo aton, tayaag tiülomeaats nej a Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios,quiaj tajaw teombas aaga naxey quiaj. 10 Tasaj:

―¡Ique minaj ic newaiich, nerang xeyay ngomajneaj, micual ic minatang nimeech, cos ijcüymejaw monrang najneaj! ¿Neol tapots iwaiichnipilan nde mayariw Mipoch Teat Dios? 11 NganüyTeat Dios apmüüch ic memongoch xeyay ngomajneaj, apmersomb, ngome apmexom mejaw anüt acas nüt ―aj.

Quiaj pojniüt oniiüg aaga naxey quiaj, nómbanngo maxom majaw nicuajind. Ndoj tapots ajüyjüy,amb ninguiün amb ninguiün mayamb jane manetetnej owix. 12 Aaga naxey nenajiüt quiaj wüx tajawaag ayaj, quiaj tayar Mipoch Teat Dios, mbayatmanguiay leaw aquiajchiw wüx Teat Dios.

Pablo maquiiüb Bernabé aliw Antioquía tiülPisidia

13 Condom tawüw Pafos a Pablo maquiiüb leawaquiiüb mamb, tambüw ambüw tiül müx, tandüyiwtiül cambaj Perge tiül Panfilia. Condom wüxtapeayiw quiaj, quiaj tacueat nejiw a Juan, tandililalinomb andüy Jerusalén. 14 Condom nejiw tawüwPerge, tandüyiw tiül cambaj Antioquía tiül Pisidia.Wüx tapeayiw quiaj, tambüw tajmeliw tiül nangajiüm wüx nüt axoodaran, chetemoj. 15 Wüx landojateoraw tiül Mipoch Teat Dios leaw tüünd a Moisés,at leaw tarangüw mondeac andeac Teat Dios, quiajmontangtang tiül a sinagoga, tüjchiw mamb


masoiquiw a Pablo y a Bernabé sitiül ajiürüw noicpoch mapiüngüw. Tasoiquiw:

―Teat monxey, sitiül almejiüran alngün pochmepiüngan manguiayiw nipilan, alndommepiüngan ―ajowiw.

16 Quiaj witiüt a Pablo lembem, tarang owix nejndijchiümójan. Condom tasaj nejiw:

―Teat monxey micual iüt Israel, at icona monyarandeac Teat Dios, inguiayiün sanasaj icon: 17 AagaTeat Dios Midiosüw cambaj Israel, nej tarriiüdajcüwa mixejchiiüts monlüy tanomb. Condom tüüchnejiw mexeyayiw wüx tacüliw tiül Egipto, tiül miíütpálwüx nipilan. Ndoj tawün nejiw quiaj. 18 Condomwüx tacüliw tiül wajchiüc ic miow (40) neat, taíücwüx meáwan leaw tarangüw. 19 Wüx tajmeliw tiüliüt Canaán, nej tandrooch ombas ayaíw nadamdamcambaj tiül aaga iüt quiaj, müüch mixejchiiütsmaneayiw aaga iüt quiaj. 20 Condom tatüchapiquiw acoic miow ic miow gajpowüw (450) neat,meáwan tiül aaga neat quiaj, Teat Dios tayac juecesmajawüw wüx asoetiw nipilan. Tiün mandondochwüx tajlüy aaga Samuel, nop nendeac andeac TeatDios. 21 Condom tatüniw ocueaj Teat Dios mayacnop natang nenajiüt tiül nejiw, aaga nasoic rey.Quiaj Teat Dios tayac a Saúl, micual Cis, marangnatang nenajiüt tiül nejiw ic miow neat. Aaga naxeyquiaj naw tiül acualaats Benjamín. 22 Ndoj, wüxTeat Dios tawün a Saúl, tayac a David mingow. CosTeat Dios lamapiüng aag ayaj tanomb wüx tapiüng:“Lanaxom a David micual Isaí. Aaga naxey quiajxeyay apac ximeaats najaw, nej apmarang meáwanleaw xique sandiüm”, aw. 23 Naw tiül micual nejaaga rey David quiaj, wüx lamong xeyay neat, quiajtiün majlüy Teat Jesús. Teat Dios tayac nej mawünasoetiw cambaj Israel, atnej lamapiüng apmarang.24 Pero nganaw mapeay a Teat Jesús, quiaj aagaJuan neech yow nipilan tasaj a cambaj Israel leaamomeajtsüw wüx aaga xeyay ngo majneajteamarangüw, macueatiw, cas tayariw yow. 25 Juanwüx laliüc ndom minajiüt nej, tasaj nipilan: “¿ Janexic ipiüngan? Ngome xique leawa temepiünganquiaj. Aliüc miün nop, aag ayaj xeyay netam ajlüy,xique ngo nembeat nicuajind, ngondom natüchnasoond apaj nej”, aj nejiw.

26 ’Nganüy xique sasaj icon menguiayiün Teatmonxey, micual acualaats Abraham, at iconamonyamb Teat Dios: Aaga poch nepiüng wüxnguineay Teat Dios alndom mawün asoet nipilan,icona netam menguiayiün, meyariün. 27 Cos ajcüwamicual miiütaats moncül tiül Jerusalén, at monajiüttiül nejiw ngome tajawüw jane nej Teat Jesús. Cosngo maxomüw omeajtsüw wüx Mipoch Teat Diosleaw tarangüw mondeac andeac Teat Dios,nateoraw wüx nüt axoodaran. Áag nejiw tayacüwasoet Teat Jesús mandeow. Quiaj tajlüy atnej landojlajlüy tiül Mipoch Teat Dios. 28 Masey ngomaxomüw wüx ombas Teat Jesús nicuajind nisoetpara mandeow, nejiw tasajüw a Pilato mapiüngmandeow. 29 Nejiw ngo leaam omeajtsüw,tarangüw meáwan leaw larangüch tiül Mipoch Teat

Dios nguineay apmajlüy wüx ombas Teat Jesús. Wüxlandeow, quiaj tajwan tiüt imiün wüx cruz. Condomtamiüraad. 30 Pero naleaing Teat Dios tapacüüchnej alinomb. 31 Ndoj tejüiquichay xeyay nütmajawüw nej ajcüw leawa taquiüjpüw nej naw tiülGalilea, andüy Jerusalén. Nganüy nejiw tenguialmasajüw nipilan leaw tajawüw.

32 ’Nganüy xicona aton teanasajan icon wüx aaganajneajay majlüy, cos aag ayaj Teat Dios lamasajmixejchiiüts. 33 Nganüy lajlüy atnej Teat Dioslamapiüng apmajlüy tiül micualüw nejiwmixejchiiüts; ajcüw ayaj icootsa. Teat Diostapacüüch alinomb Teat Jesús atnej larangüch tiülamb ijquiaw Salmo, cos apiüng: “Ique Xecual ic,nganüy lanüüch ic wijquiamear”, aw. 34 Teat Diostapacüüch nej alinomb, ngo müüch nej majmboc,cos atquiaj lajlüy tiül Mipoch Teat Dios, niüng TeatDios apiüng: “Xique naleaing sanajiür icon lasta, cossanarang atnej tasajas a David”, aw. 35 Áag TeatDios tapiüng tiül alinoic Salmo, wüx David tarangwüx nawiig, tapiüng: “Nde meaach majmboc aaganangaj micual”, aw. 36 Cos naleaing David wüxlandoj arang natang tiül nipilan atnej lamasaj nejTeat Dios, quiaj tandeow. Condom tamiüraad niüngtamiürajtüw montangtang tajlüyiw tanomb,micuerpo nej tajmboc. 37 Nganüy micuerpo TeatJesús ngo majmboc, cos Teat Dios tapacüüch nejalinomb. 38 Teat monxey micual xeíüt, netammejawan, nganüy tenguial nasajan icon áagan wüxTeat Jesús alndom meriowan wüx isoetiün. 39

Meáwan nisoet leaw aaga poch tüünd Moisésapiüng ngondom maw, aaga nisoet quiaj alndommaw ocueaj jane apmayar andeac Teat Jesús. 40

Nganüy netam mejawan, nde memongochiün atnejlamapiüng tiül Mipoch Teat Dios leaw tarangüwmondeac andeac Teat Dios, apiüng:

41 Icona mondam omeaats, ijawan wüx, cosapmbayameron apndromeron.Cos xique aleaic sanarang wüx aliün mepacan.Aag ayaj icona apmepiüngan ngo maleaing, masey

aljane apmasaj icon, aw ―aj nejiw.42 Wüx tawüw imiünüw tiül a sinagoga ocueajiw

judíos, quiaj tatüniw nej ocueajiw nipilan ngomejudío, sitiül apmandüyiw quiaj alinomb wüxapmatüch alinoic nüt maxoodaran masajüw nejiwalquiriw wüx aaga poch quiaj. 43 Wüx landajrriüjowimiünüw tiül a sinagoga, quiaj tandüjpiw a Pablo yBernabé xeyay nipilan judío, at nipilan ngome judíoleaw lamayambüw Teat Dios. Condom Pablo yBernabé tasajüw nejiw mayacüw wüx omeajtsüwMipoch Teat Dios y mimonajneaj nej.

44 Wüx tatüch alinoic nüt axoodaran, tajlüymümb mamb meáwan nipilan monaw tiül cambajmanguiayiw Mipoch Teat Dios. 45 Pero wüx ajcüwajudíos tajawüw laxeyay nipilan, quiaj tajcüyiw, ngomajneaj majawüw. Xeyay ngo majneaj tandeacüwwüx leaw Pablo taquiaach, tapiüngüw aag ayaj ngomaleaing. 46 Quiaj tandeacüw a Pablo y Bernabé,ngo mimboloj, tasajüw nejiw:


14

―Naleaing icona ombas nasajan icon wüx MipochTeat Dios cos judíos icon. Pero icona ngo meyariün,pares ngome apmeajndiün mepacan meáwan nütniüng ajlüy Teat Dios. Nganüy sanamban nasajannipilan ngome judío. 47 Cos atquiaj lamasaj xiconTeat Dios narangan, atnej lamapiüng tiül Mipochnej:Lanayac ic mejlüy atnej ran ocueajiw palpálwüx

nipilan ngome judío,meamb mesajüw meáwan nipilan wüx iüt

nguineay alndom maw asoetiw nejiw ―aj nejiw.48 Ajcüwa nipilan ngome judíos, wüx tanguiayiw

aag ayaj, xeyay tapac omeajtsüw, najneajaymajawüw Mipoch Teat Dios. Tüjchiw omeajtsüwTeat Dios meáwan leaw landoj lamapaj nejiw TeatDios majlüyiw najneajay, mapacüw meáwan nüt tiülcielo. 49 Quiaj tanguiayaran Mipoch Teat Diosmeáwan tiül aaga iüt quiaj. 50 Pero ajcüwa judíosleawa ngo mayariw mipoch Teat Dios tasajüwmontangtang ombas montaj leaw andüjpiw MipochTeat Dios, at montangtang ombas monxey tiül aagacambaj quiaj, majcüyiw majawüw a Pablo yBernabé. Quiaj witiüt noic nadam moncüy wüxombasüw Pablo y Bernabé, tawüniw nejiw nómbantiül aaga iüt quiaj. 51 Nejiw quiaj tatajtüwminajndot oleajiw nejiw, cas tambüw tandüyiw tiülcambaj Iconio. 52 Meáwan leaw lamayariw andeacTeat Jesús xeyay tapac omeajtsüw, tajlüy wüxombasüw nejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios,tambeol nejiw.

Pablo y Bernabé aliw tiül Iconio

Pablo y Bernabé tapeayiw tiül cambajIconio; tambüw tiül a sinagoga ocueajiwnipilan judío. Wüx tandeacüw wüx Teat

Jesús, tayariw aag ayaj xeyay nipilan judío, at xeyaynipilan griego aton. 2 Pero ajcüwa judíos leaw ngomayariw aaga poch quiaj, tambüw tapotsmawaijchaw ajcüw pálwüx nipilan, mapiüngüwnipilan monyar andeac Teat Jesús ngo majneajteamarangüw. 3 Pares tacüliw quiaj a Pablo yBernabé xeyay nüt. Nejiw tandeacüw wüx Teat Jesúsngo mimboloj cos ayacüw omeajtsüw wüx nej. Atonnej tüüch nejiw ndoj ombasüw marangüwcuajantanej ateócan leawa ngome aag ajaraw.Atquiaj tarang majüiquich naleaing meáwan leawandeacüw quiaj. 4 Nipilan tiül aaga cambaj quiaj,ngo majlüyiw nóiquian; altiül tambeolüw ajcüwajudíos, altiül tambeolüw apóstoles. 5 Condomajcüwa judíos maquiüjpüw nipilan ngome judíos,witiütoj nóiquian maquiüjpüw monajiüt majcüyiwmajawüw apóstoles, andiümüw maloxiw naagpiedra, mambiyaw. 6 Nejiw a Pablo y Bernabé, wüxtanguiayiw aag ayaj, quiaj tawüniw oleajiw,tandüyiw tiül ajcüwa cambaj Listra y Derbe tiül iütLicaonia, at tambüw tiül meáwan nine cambajquiájan. 7 Meáwan tiül niüng tambüw tasajüwnipilan aaga najneajay poch wüx Teat Jesús.

Taloxiw a Pablo tiül Listra8 Tiül cambaj Listra, alquiaj nop naxey chetéjan

ngondom majüy, necoex nde wijquiaw, ngome aagajüy. 9 Aaga naxey quiaj teamanguiay meáwanleaw teamandeac a Pablo. Wüx Pablo tajaw nejmajneaj, quiaj tajaw aaga naxey quiaj ajüic ayaagtiül omeaats naleaing Teat Dios alndom mataag nejmajneaj. 10 Quiaj tendeac a Pablo, tasaj nej napac:

―Witiür lember ―aj.Aaga naxey quiaj, ajchic lembem, quiaj tajüy. 11

Nipilan wüx tajawüw nguineay lamarang a Pablo,quiaj tepajüw napac, tandeacüw wüx ombeayiwnejiw, tapiüngüw:

―¡Lapeayiw a dios imiünüw cawüx, at nejiwnipilan! ―awüw.

12 Condom tüjchiw manüt a Bernabé, Júpiter,atnej minüt nop midiosüw nejiw, nganüy a Pablotüjchiw manüt Mercurio, atnej minüt alinopmidiosüw nejiw, cos Pablo nendeac. 13 Condomnop miteaats ocueaj aaga dios Júpiter, taquiiübmamb acas boy, aton ajoy mbaj nembet mandiig aboy, laámb andüy mbeay cambaj niüng ajlüyombiüm aaga dios Júpiter. Xeyay nipilan taquiüjpüwnej mamb; apmambiyaw a boy mayacüw ichechiwnejiw. 14 Ajcüw apóstoles Bernabé y Pablo wüxtanguiayiw aag ayaj, quiaj tachiütüw apixaw nejiw,tajmeliw tiül a xeyay nipilan mapalüw teombas,tendeacüw napac, tapiüngüw:

15 ―¡Monxey! ¿Neol tepiüngan merangan aagayaja? Xicona aton nipilan xicon atnej ijlüyiün.Xicona xiünan nasajan icon mecueatiün iyambancuajantanej narangüch dios, mendüjpiün áaganTeat Dios almapac, aag nerang cielo, nerang iüt,nerang ndec, nerang meáwan leaw almajlüy. 16

Naleaing tanomb nej tüüch majlüyíwan meáwannipilan, marangüw leaw andiümüw. 17 Peronaleaing Teat Dios ngo macueat nejiw nómban, costenguial majüiquich jane nej wüx arang meáwannajneaj; nej üüch majoet, üüch mayac aóngmeáwan cuajantanej napiürüch. Aton üüch icootsnüeteran, üüch mapac omeajtsaats ―awüw.

18 Masey atquiaj tapiüngüw a Pablo y Bernabé,pero xeyay taél ocueajiw para mapalüw teombas anipilan, ngana mambiyaw a nimal mayacüwichechiw, müjndiw.

19 Condom tapeayiw quiaj acas judíos monawAntioquía at monaw Iconio. Ajcüw ayaj taquiajchiwombeay nipilan majcüyiw majawüw a Pablo,mambiyaw. Quiaj tajcüyiw a nipilan, tapots maloxiwa Pablo naag piedra. Condom tanototoj tiüt,taquiüjpüw mamb maloxiw mbeay cambaj,apiüngüw landeow nómban. 20 Ndoj, wüxxenenguetoj monyar andeac Teat Dios niüng ajlüynej, quiaj tapac witiüt. Condom tandüy tiül cambajalinomb maquiiüb nejiw. Wüx rat tiüt amb alinoicnüt, quiaj taw quiaj maquiiüb Bernabé, tandüyiwDerbe.


15

21 Wüx landoj mandeacüw aaga najneajay pochtiül cambaj Derbe, y wüx lajlüy xeyay monyarandeac Teat Jesús, quiaj tandilileaw alinombandüyiw Listra. Condom tandüyiw Iconio, naw quiajtandüyiw Antioquía. 22 Meáwan leaw niüngtamongoj, tüjchiw mapac omeajtsüw leaw monyarandeac Teat Jesús, tasajüw nde machiweawomeajtsüw wüx Teat Dios, tasajüw:

―Netam mamongochiiüts xeyay ngo majneaj, cosatquiaj alndom majmeliiüts tiül micambaj Teat Dios―ajüw. 23 At aton tayacüw acas montangtang tiülmonyar andeac Teat Jesús leaw niüng tamongoj.Aag ayaj wüx ndoj aiündüw matüniw ocueaj TeatDios, quiaj lamayacüw teowix Teat Dios ajcüwanipilan lamayariw nej andeac, mambeol nejiw.

Tandilileaw andüyiw Antioquía tiül Siria24 Condom nawüw Antioquía tambüw tamongoj

tiül Pisidia, quiaj tatüchiw Panfilia. 25 Ndojmandeacüw Mipoch Teat Dios tiül cambaj Perge,quiaj tambüw andüyiw tiül cambaj Atalia. 26

Condom nawüw quiaj, tajtepiw tiül müx, tandüyiwAntioquía tiül Siria niüng tayacüchiw teowix TeatDios, mambeol nejiw wüx aaga najiüt leaw landojmarangüw quiaj. 27 Wüx tapeayiw Antioquía,taxejnenguiw meáwan monyar andeac Teat Dios.Condom tapots masajüw nguineay tambeol nejiwTeat Dios, nguineay lamayariw Mipoch Teat Diosxeyay nipilan leaw ngome israel. 28 Ndoj Pablo yBernabé tacüliw quiaj xeyay nüt maquiüjpüwmonyar andeac Teat Dios.

Tarangüw moncanchiün tiül Jerusalén

Condom tapeayiw tiül Antioquía acasmonquiaach imiünüw tiül Judea. Ajcüwayaj taquiajchiw monyar andeac Teat

Cristo monlüy quiaj; tasajüw sitiül ngo majlüyiwcircuncidado atnej apiüng Moisés marangüch, TeatDios ngome apmawün asoetiw nejiw.

2 Quiaj tajlüy noic nadam mondeacndeac, cosPablo y Bernabé ngo majneaj majawüw aag ayaj.Quiaj tasoiquiw a Pablo y Bernabé mambüwJerusalén maquiüjpüw alacas monaw quiaj,majawüw ajcüw apóstoles at montangtangmonajiüt tiül mondüüb Teat Cristo, majawüw wüxaaga mondeac quiaj.

3 Condom ajcüw minipilan Teat Jesús tambeolüwnejiw mambüw. Quiaj tambüw. Wüx tamongoj tiülFenicia at tiül Samaria tandeacüw masajüwminipilan Teat Jesús nguineay lamayariw MipochTeat Dios xeyay palpálwüx nipilan ngome judíos.Wüx tanguiayiw aag ayaj, xeyay tapac omeajtsüw.

4 Wüx tapeayiw Jerusalén, apac omeajtsüwmajawüw nejiw meáwan minipilan Teat Jesús, átanapóstoles, átan montangtang. Quiaj nejiw a Pablo yBernabé tapots masajüw nejiw nguineay tambeolnejiw Teat Dios marangüw minajiüt nej. 5 Condomacas monxey monaw tiül fariseos, leaw lamayariwandeac Teat Jesús, witiütoj tapiüngüw:

―Netam matajcüchiw circuncidar ajcüwa nipilanngome judíos, aton masoiquiw marangüw meáwanatnej apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés ―awüw.

6 Quiaj xenenguetoj ajcüw apóstoles atmontangtang majawüw nguineay apmajlüy wüxaaga mondeac quiaj. 7 Wüx laxeyay mandeacüwwüx aag ayaj, quiaj witiüt a Pedro masaj nejiw:

―Xecojow xechijquiaw, lamajiür nüt icona tejawannguineay tarriiüd xic Teat Dios namb nasajüw aaganajneajay poch nguineay Teat Cristo awünasoeteran, manguiayiw ajcüwa nipilan ngomejudíos y mayariw aag ayaj aton. 8 Teat Dios nejawtiül omeaatsaran, tajüiquich majaraw naleainglamayar nejiw cos tiün wüx nejiw Nangaj Espírituocueaj Teat Dios atnej tiün wüx icoots. 9 Teat Diosngo marang pálwüx tiül icootsa, pálwüx tiül nejiw,cos nej tawün asoetiw nejiw aton, wüx tayacüwomeajtsüw wüx nej. 10 Jow nganüy, ¿neoltendiüman meajchiün majcüy Teat Dios? ¿Neolicona tendiüman meajchiün marangüw monyarandeac Teat Jesús leaw mixejchiiüts átan icootsangome tarangaats palan atnej netama? 11 Maseynganüy icootsa ajawaats Teat Jesús nde ajneajomeaats lamawün asoetiiüts, ngome cos aleaicarangaats; atquiaj arang wüx nejiw aton ―aj nejiw.

12 Quiaj ndijchiütoj meáwan, condom tanguiayiwmeáwan tandeacüw Bernabé y Pablo cos tasajüwnguineay tambeol nejiw Teat Dios marangüw tiülpalpálwüx nipilan cuajantanej ateócan leaw ngomeaag ajaraw. 13 Wüx landoj andeacüw a Pablomaquiiüb a Bernabé, quiaj tapiüng a Jacobo:

―Xecojow xechijquiaw, inguiayiün sanasaj icon:14 Teat Simón Pedro landoj mandeac nguineaytajlüy wüx Teat Dios tamelich mambeol ajcüwanipilan ngome judíos mayariw nej andeacmarangüw minipilan nej aton. 15 Aag ayajlamapiüng tiül Mipoch Teat Dios leaw tarangüwmondeac andeac nej niüng apiüng:

16 Ndoj aag ayaj sanandilil alinomb,sanawitich alinomb aniüng David cos lajmiüc;sanataag majneaj leaw ndrot ombas,

sanalomboch alinomb.17 Atquiaj sanarang para mayariw andeac Teat

Naxey meáwan nipilan leaw alíünan.Aton meáwan nipilan monaw palpálwüx iüt

apmarangüw xenipilan, aw.18 Atquiaj tapiüng Teat Dios, cos nej lamüüch

majaraw wüx aag ayaj nde tanomb.19 ’Nganüy xique sapiüng nde maxolaats ajcüwa

nipilan ngome judíos sitiül lamacueatiw arangüwngo majneaj y lamandüjpiw Teat Dios. 20 Ǘpanmarangaats noic nawiig masajajtsüw macueatiwüetiw cuajantanej najmel teombas dioses, aton ndemajlüyiw maquiüjpüw pálwüx naxey pálwüx najtaj,aton nde matsambüw mionij nimal napatsüch onicandeow, nde matsambüw quiej. 21 Cos tiülngünantanej cambaj ajlüy jane mequiaach wüxaaga poch tüünd Moisés. Nde tanomb ajlüyayateoraw aag ayaj tiül meáwan sinagogas wüx nütaxoodaran ―aw.


16

22 Condom ajcüwa apóstoles at montangtang atmeáwan monyar andeac Teat Dios, wüx ndotmanguiayiw aag ayaj, najneájan majawüw. Condomquiaj tarriüjtüw acas monxey tiül nejiw müjchiwmamb andüy Antioquía maquiüjpüw a Pablo yBernabé. Quiaj tayacüw a Judas nasoic Barsabás,alinop Silas. Ajcüwa monxey quiaj, natang nejiw tiülminipilan Teat Jesús. 23 Quiaj tarangüw noic nawiigmajoyiw mamb ajcüwa monxey quiaj. Tiül aaganawiig quiaj apiüng:

“Xicona micojon michijquian, xicona apóstoles ymontangtang tiül monyar andeac Teat Jesucristo,satepeayiün icon leaw ngome judíos moncül tiülAntioquía, tiül Siria, at tiül Cilicia. Tambtámbanijlüyiün. 24 Xicona lananguiayiün nguineay acasmonxey monáwan tiül xicona tambüw masajüwicon merangan leaw ngo metam merangan. Cossanguiayiün tasajüw icon netam mejlüyiüncircuncidado, y aton merangan meáwan atnejapiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. Ajcüwamonxey quiaj, xicona ngome sasajan mambüw. 25

Wüx canchiütason tandeacasan nóiquian, quiajtapiüngasan najneaj narriüjtan acas monxeynüjchiün mambüw niüng ijlüyiün maquiüjpüw teatBernabé y teat Pablo. 26 Nejiw xeyaylamamongochiw cos aag andeacüw wüx MiteatiiütsJesucristo. 27 Aag nganüy süjchiün mambüw aJudas y Silas mambüw maquiüjpüw. Nejiw atonapmasajüw icon wüx meáwan aag ayaj. 28 CosNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, átan xicona aton,najneaj najawan sitiül ngo nüjchiün icon meranganleaw naél. Áagan acas poch cam mbich netammerangan: 29 Nde meatiün alngün nüeteran leawalandoj ajmel teombas dioses marang nichech. Ndemetsamban quiej, nde metsamban mionij nimalnapatsüch onic andeow, aton nde mejlüyiünmequiüjpan pálwüx naxey pálwüx najtaj. Sitiülapmecueatiün meáwan aag ayaj, najneajay irangan.Áagan sasajan icon, tamtámban ajlüyiiüts”, aw.

30 Condom quiaj tambüw, ajcüwa nüjndiwmambüw quiaj andüyiw Antioquía. Wüx tapeayiwquiaj, tapajüw canchiümoj meáwan monyar andeacTeat Cristo müjchiw a nawiig. 31 Meáwan monyarandeac Teat Cristo wüx ndot manguiayiw ateorawaaga nawiig quiaj, xeyay tapac omeajtsüwmanguiayiw nguineay tasoiquiw tiül a nawiig. 32

Condom Judas maquiiüb a Silas aton, cos nejiwmondeac andeac Teat Dios nejiw áag tendeacüwmasajüw monyar andeac Teat Cristo, tüjchiw mapacomeajtsüw xeyay, tasajüw nde mimboloj. 33

Condom wüx lamacüliw quiaj acas nüt, quiajtandilileaw alinomb andüyiw niüng ajngotoj,tayacüchiw teowix Teat Dios mambeol nejiw. 34

Naleaing Silas tapiüng apmacül quiaj, ngo majtsor.35 Pablo y Bernabé aton tacülíwan tiül Antioquía.Tanaámb aquiajchiw aaga poch wüx Teat Cristo. Attambeolüw nejiw xeyay monaw quiaj, costaquiajchiw aton.

Teat Pablo tamb amb ijmbüw oleaj mandeacwüx Teat Dios tiül palpálwüx cambaj

36 Wüx lamacüliw quiaj acas nüt, quiaj a Pablotasaj a Bernabé:

―Tabar andililear majawar monyar andeac TeatJesús tiül meáwan cambaj niüng lamasajarüw wüxMipoch Teat Dios, majawar cuane tarangüw ―aj.

37 Quiaj a Bernabé tapiüng maquiüjpüw mambalinomb a Juan, nasoic Marcos. 38 Naleaing Pablongo majneaj majaw maquiüjpüw mamb alinomb,cos landoj macueat nejiw tiül Panfilia nomb, ngomamb maquiiüb nejiw wüx aaga najiüt tarangüw.39 Ndoj ajcan ngo meyarayej andeacüw, quiajtecueatayej. Bernabé taquiiüb a Marcos, tandüyiwChipre ambüw tiül müx. 40 Condom Pablo tasaj aSilas maquiiüb mamb. Wüx tatüch a nüt mambüw,ajcüwa monyar andeac Teat Cristo tayacüw nejiwteowix Teat Dios mambeol nejiw. Ndoj quiajtambüw. 41 Condom nejiw tambüw tamongoj tiülSiria at tiül Cilicia, tasajüw monyar andeac TeatCristo monlüy quiaj, nde macueatiw ayambüw TeatDios.

Pablo y Silas taquiüjpüw a Timoteo

Condom tambüw tandüyiw Derbe, nawquiaj tandüyiw Listra. Quiaj taxomüw nopneyar andeac Teat Jesús nenüt Timoteo,

micual nop najtaj judía nendüüb Teat Jesús, peromiteat nej a Timoteo griego nej. 2 Meáwanminipilan Teat Jesús monaw Listra at monaw Iconioapiüngüw aaga Timoteo quiaj xeyay najneaj arang.3 Quiaj a Pablo tandiüm maquiiüb mamb aTimoteo mambeol nej. Ndoj taquiiüb mataagcircuncidar ngana müjchiw majcüyiw ajcüwa judíosmonlüy tiül aaga iüt niüng apmambüw, cosmeáwan ajawüw aaga Timoteo quiaj, griego miteatnej. 4 Condom meáwan cambaj niüng tamongoj,tüjchiw hermanos majawüw aaga nawiig leawtarangüw apóstoles y montangtang minipilan TeatJesús monlüy tiül Jerusalén. 5 Atquiaj meáwan noicnoic ajlüy minipilan Teat Cristo leaw niüngtamongoj tüjndiw mapac omeajtsüw, y nütnǘtantenguial axeyayiw aton.

Pablo tüünd majaw nop naxey naw Macedoniaatnej aüm

6 Condom tambüw tamongoj tiültiül cambaj tiülFrigia at tiültiül cambaj tiül Galacia. Tatüchiw tiülAsia, pero tamongójan, ngo mandeacüw quiaj aaganajneajay poch quiaj; cos Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios ngo müüch nejiw mandeacüw. 7 Wüxtapeayiw tiül niüng angochay iüt ocueajiw monawMisia, tapiüngüw apmambüw andüyiw Bitinia, peronaleaing aaga Nangaj Espíritu ngo müüch nejiwmambüw quiaj. 8 Quiaj tamongójan ambüw tiülMisia, tandüyiw cambaj Troas mbeay ndec. 9 Noicongwiiüts, Pablo aleaic tajaw atnej aǘm, tajaw nopnaxey naw Macedonia alembem niüng ajlüy nej.


Aaga naxey quiaj, teamatün nej ocueaj, tasaj:“Imong indüy Macedonia membeol xicon”, aj nej. 10

Wüx landoj majaw aag ayaj a Pablo, quiaj najénantambasan sandüyiün Macedonia, cos sajawannaleaing Teat Dios nepaj xicon namban nasajanüwwüx aaga najneajay poch wüx Teat Jesucristo.

Pablo y Silas aliw tiül Filipos11 Condom tawasan Troas samban tiül nadam

müx, saleainguíünan sandüyiün wüx noic iüt tiülndec nenüt Samotracia. Amb alinoic nüt, quiajtambasan sandüyiün tiül cambaj Neápolis. 12

Condom nawasan quiaj, tandüyasan Filipos. Tiülaaga cambaj quiaj acüliw xeyay nipilan Romanos;aton aag ayaj más xeyay nembeat cambaj tiülMacedonia. Tacülasan quiaj acas nüt. 13 Wüx noicnüt axoodaran tawasan tiül cambaj, tambasansandüyiün mbeay lam niüng mbójan ambüwmatajcüw orar. Quiaj chetetason. Condomtasajasanüw wüx Mipoch Teat Dios meáwan montajleaw lapeayiw quiaj. 14 Alquiaj nop najtaj nenütLidia, naw tiül cambaj Tiatira, nenüüb najneajnacants jael. Aaga jael quiaj xeyay nembeat. Nejxeyay ayamb Teat Dios, teamanguiay meáwancuane teanderac. Cos Teat Dios tambeol nej mayacwüx omeaats manguiay y mayar leaw teamandeaca Pablo. 15 Wüx landoj ayar yow maquiiüb micualnej, quiaj tasaj xicon namban aniüng nej naxojtanquiaj, tapiüng:

―Sitiül icona ipiüngan naleaing xique sayarandeac Teat Dios, nganüy tabaats saniüngmexojtan ―aj xicon.

Tatün xicon namban, quiaj tambasan.16 Condom alinoic nüt wüx tambasan sandüyiün

niüng atajcüch orar, tangochasan nop nüx nesüet,cos alwüx ombas nej nimeech. Aaga nüx quiajalmajiür moneay nej, axomüw wüx ombas nej xeyaytomiün wüx aaga asüet quiaj. 17 Aaga nüx quiajtapots mandüüb xicon, teandeac napac manguiaynipilan, apiüng:

―Ajcüwa monxey quiaj, monrang minajiüt TeatDios najlüy tiül cielo. Nejiw teamasajüw iconnguineay alndom maw isoetiün ―aw.

18 Palüy atquiaj tarang xeyay nüt. Ndoj Teat Pablolapaxiow manguiay, quiaj ndiliteay majaw. Condomtasaj aaga nimeech najlüy wüx ombas a nüx:

―Sasaj ic menguiay wüx minüt Teat Jesucristo,iriow wüx ombas aaga nüx quiaj ―aj.

Quiaj taw aaga nimeech, tacueat nej najénan.19 Ajcüwa moneay nej, wüx tajawüw langome

apmaxomüw tomiün wüx ombas aaga nüx quiaj,quiaj tasapüw a Pablo maquiiüb a Silas. Condomtaquiüjpüw mamb andüy awan niüng ajlüyiwmonajiüt. 20 Wüx tapeayiw niüng ajlüy monajiüt,quiaj tapiüngüw:

―Ajcüwa monxey cam judíos nejiw, nganüy xeyaymoncüy teamayacüw tiül micambajaats. 21 Nejiwtenguial maquiajchiw nipilan wüx midiosüw nejiw

leaw icootsa ngondom mayariiüts marangaats, cosicootsa romanos icoots ―awüw.

22 Quiaj a cambaj tajcüyiw majawüw a Pablo ySilas wüx tanguiayiw aag ayaj. Condom monajiüttapiüngüw masojndich tiül apixaw; ndoj tapotsawüjchiw. 23 Wüx landoj mawüjchiw xeyay, quiajtayacüw tiül manchiüc. Condom tasajüw aaganejiür manchiüc majiür nejiw majneaj. 24 Aaganaxey quiaj, wüx ndoj manguiay nguineay netammarang, quiaj tayac nejiw tiül manchiüc, tiül ümbwüx palaw teomeaats iüm. Condom tapünaranoleajiw nejiw tiül xiül.

25 Lapeay pinawan ongwiiüts, Pablo y Silastenguial atajcüw orar matüniw ocueaj Teat Dios, ytenguial atajcüw cantar himnos müjchiw Teat Dios.Meáwan leaw aliw tiül manchiüc tenguialmanguiayiw. 26 Condom, quiaj tajlang noic nadamateam, nómban alangüüch oleaj a manchiüc. Quiajlejquiat meáwan apal ombeay manchiüc. Atonsojndiüt meáwan galen netsajcüy monlüy tiülmanchiüc. 27 Camüm mapac a nejiür manchiücmajaw laímb lejquiam meáwan apal manchiüc,quiaj tasoond micochil nej membiyay nejáyan quiaj.Cos apiüng a nej laǘmb mecuiürrüw meáwanmonlüy tiül manchiüc. 28 Quiaj a Pablo tendeacnapac, tapiüng:

―Nde mermbiyay, jogüy meáwan xicon saliünningüy ―aw.

29 Quiaj tatün ran aaga naxey quiaj. Condomtajmel tiül manchiüc acuiür ancambeapmbeapeay.Quiaj taquieel micos nej teombasüw a Pablo y Silas.30 Condom quiaj tawün nejiw, tatün manguiaynejiw:

―Teat monxey ¿cuane netam narang para nawwüx sasoete? ―aj nejiw.

31 Nejiw quiaj tasajüw nej:―Iyar andeac Miteatiiüts Jesucristo, quiaj

apmeriow wüx isoet, at meáwan leaw monlüyiniüng ―ajüw nej.

32 Condom tasajüw nej wüx Mipoch Teat Dios, atmeáwan monlüy aniüng nej. 33 Tíülan aagaongwiiüts quiaj, aaga naxey quiaj tajants minecoyombasüw nejiw. Ndoj tayar yow maquiiüb meáwanmonlüy aniüng nej. 34 Condom tamelich nejiw tiüliüm, tayac nüeteran metiw. Xeyay tapac omeaatsaaga naxey quiaj maquiiüb meáwan monlüy aniüngnej, cos lamayariw Mipoch Teat Dios.

35 Ajcüwa monajiüt wüx larraw tiüt, quiaj tüjchiwmamb mongot masajüw a nejiür manchiücmatsambiich a Pablo y Silas. 36 Quiaj aaga nejiürmanchiüc tasaj a Pablo:

―Monajiüt lamüjchiw miün nasoic natsambiichicon. Nganüy alndom meriowan, quiüran ngomajlüy nicuajind naél ―aj.

37 Quiaj a Pablo tasaj a mongot:―Xicona nipilan romano xicon, nejiw tawüjchiw

xicon majawüw meáwan nipilan. Taton ngometajawüw wüx sasoetiün, ndoj tayacüw xicon tiülmanchiüc. ¿Neol nganüy tapiüngüw mawüniw xicon


17

axotayéjan? ¡Ngwüy ngo mat! Ich miünüw nejeyejmawüniw xicon ―aj nejiw.

38 Quiaj tambüw a mongot müjchiw manguiaymonajiüt aaga poch quiaj. Ajcüwa monajiüt xeyaymbayatoj wüx tanguiayiw aaga Pablo y Silasromanos nejiw. 39 Quiaj tambüw matüniwmonajneaj teombasüw a Pablo y Silas; tawüniw tiülmanchiüc, pero tatüniw ocueajiw mawüw tiül aagacambaj quiaj. 40 Wüx tawüw tiül manchiüc,tandüyiw aniüng Lidia. Condom wüx landojandeacüw maquiüjpüw minipilan Teat Cristomonlüy quiaj, masajüw tanaámb mapac omeajtsüwmayambüw Teat Dios, quiaj tambüw.

Witiüt noic moncüy tiül Tesalónica

Pablo maquiiüb a Silas wüx tambüw,tamongoj ambüw tiül cambaj Anfípolis,ambüw tiül cambaj Apolonia, ndoj tatüchiw

Tesalónica. Alquiaj nop sinagoga ocueaj nipilanjudío. 2 Pablo tamb tiül aaga sinagoga atnejmbójan marang nguiajantanej niüng amb. Nejtamb tiül aaga nangaj iüm miarojmbüw nütaxoodaran, tandeac maquiüjpüw nipilan. 3 Tasajnejiw majawüw leaw apiüng tiül Mipoch Teat Dios,niüng apiüng aaga Cristo netam mamongoch xeyayngo majneaj, netam mandeow. Condom netammapac alinomb. Aton tasaj nejiw:

―Aaga Teat Jesús teanasaj icon wüx quiaj, aagayaj a Cristo temecüliün ―aj nejiw.

4 Altiül nejiw tayariw, tüjchiw omeajtsüw TeatDios; condom taquiüjpüw a Pablo y Silas. Atonxeyay nipilan griego monyamb Teat Dios tayariwmipoch Teat Jesús aton, at xeyay montangtangombas montaj monaw quiaj. 5 Pero ajcüwa judíosleaw ngo mayariw andeac Teat Jesús, xeyay ngomajneaj majawüw aag ayaj. Quiaj tayambüw acasmonjüyjüy nipilan leaw ngo majiür cuane marang,mambeolüw nejiw. Condom tambüw masajüwnipilan tiül a cambaj, mawitichaw noic nadammoncüy. Condom tajmeliw aniüng Jasónmayambüw a Pablo y Silas mawüniw mayacüwteowix cambaj. 6 Pero ngo maxomüw a Pablo ySilas, quiaj tasapüw a Jasón, at alacas monyarandeac Teat Jesús, tanototoj mamb andüyteombasüw monajiüt tiül aaga cambaj quiaj. Wüxtapeayiw quiaj, tepajüw napac, tapiüngüw:

―Ajcüwa monxey tenguial awitichaw moncüy tiülmeáwan cambaj, nganüy lamatüchiw ningüy tiülmicambajaats. 7 Aaga Jasón cam lamayac aniüngnej ajcüwa monxey quiaj. Ajcüwa nipilan quiaj,arangüw leaw ngo mandiüm a César minatangnenajiüt ocueajiiüts. Cos apiüngüw almajlüy alinopnatang nenajiüt, aag ayaj aaga Jesús ―awüw.

8 Xeyay nipilan at monajiüt wüx tanguiayiw aagayaj, quiaj tajcüyiw xeyay. 9 Quiaj a Jasón at alacasmonyar andeac Teat Dios leaw almaquiiüb, wüxlandoj mayacüw mipochiw nejiw mapiüngüw Pabloapmaw quiaj, langome apmüüch majcüy nipilan,quiaj tsajmbiütoj.

Pablo y Silas aliw tiül Berea10 Condom meáwan monyar andeac Teat Cristo

najénan tüjchiw mamb a Pablo maquiiüb a Silasandüyiw tiül cambaj Berea ores ongwiiüts. Nejiwwüx tapeayiw Berea, tambüw tiül a sinagogaocueajiw nipilan judío. 11 Ajcüwa judíos monlüyquiaj, alwüx ajneaj omeajtsüw ngo mat nejiwmonlüy Tesalónica, cos ayacüw wüx omeajtsüwmanguiayiw Mipoch Teat Dios. Meáwan nüttateowüw Mipoch Teat Dios majawüw sitiülnaleaing leaw apiüngüw a Pablo y a Silas. 12 Atquiajxeyayiw tayariw Mipoch Teat Dios, at xeyay nipilangriego tayariw Mipoch Teat Dios aton; átannatangtang ombas montaj tiül cambaj, átanmonxey. 13 Wüx ajcüwa judíos monlüy Tesalónica,tanguiayiw nguineay a Pablo lamayac Mipoch TeatDios tiül Berea aton, quiaj tambüw matüchiw quiaj.Condom tapots maquiajchiw ombeay nipilanmajcüyiw majawüw a Pablo. 14 Quiaj ajcüwamonyar andeac Teat Jesús najénan tüjchiw mamb aPablo andüy mbeay ndec. Nganüy a Silas maquiiüba Timoteo tacülíwan Berea. 15 Ajcüwa monquiiübmamb Pablo, taquiüjpüw mamb andüy tiül cambajAtenas. Condom wüx tandilileaw, tasaj nejiw aPablo masajüw a Silas y Timoteo, mambüw najénanmajawüw nej quiaj.

Pablo altiül Atenas16 Pablo altiül cambaj Atenas tealeámban macül a

Silas y Timoteo, pero almajaw xeyay narangüch diosajlüy tiül aaga cambaj quiaj, xeyay ngo majneajmayaag. 17 Nej tamb tiül a sinagoga, tandeacmasaj nipilan judío at pálwüx nipilan monyamb TeatDios monlüy quiaj. At meáwan nüt tamb mbeayplas aton mandeac Mipoch Teat Dios manguiayiwnipilan leaw axom quiaj. 18 Tapeayiw quiaj acasmonxey mondüy wüx minawijquiaw nasoicepicúreos at ajcüwa nasoic estoicos. Ajcüw ayajtapots andeacüw maquiüjpüw a Pablo, altiültapiüngüw:

―¿Cuane andiüm mapiüng aaga naxey ngomajaw ndijchiow ombeay quiaja? ―awüw.

Altiül tapiüngüw:―Ajüic atnej teamandeac wüx pálwüx dioses

―awüw.Atquiaj tapiüngüw, cos Pablo tandeac wüx Teat

Jesús, aton tandeac nguineay tapac alinomb. 19

Condom quiaj taquiüjpüw nej andüy tiül nopnadam iüm nasoic Areópago. Wüx tapeayiw quiaj,tasajüw nej:

―¿Alndom nanguiayiüna cuane aaga jayatsiquiaach quiaja? 20 Cos ique sanguiayiüntemendeac xeyay cuajantanej ngome aagnanguiayiün. Nganüy sandiüman nanguiayiüncuane amb apiüng aag ayaj ―awüw.

21 Cos meáwan nipilan micual iüt tiül Atenas atmonaw alinoic iüt moncǘlan quiaj, ngo majlüyalinoic cuajantanej marangüw, sitiül ngo


18

mandeacüw tengwüy manguiayiw alngün jayatsmanderac wüx.

22 Quiaj lembet pinawan nejiw a Pablo tiülAreópago. Condom tapiüng:

―Teat monxey micual iüt Atenas, sajaw iconairangan casa xeyay palpálwüx dioses. 23 Cos wüxtajüyiüs ningüy tiül micambajan, tajawas xeyay artülniüng irangan casa midiosan. Ndoj tamongos niüngajlüy noic artül narangüch wüx poch apiüng:“Ocueaj aaga dios ngo majaraw jane nej”. Puesaaga dios quiaj, leawa icona ngo mejawan janemasey irangan nej casa, aag Dios quiaj xiquenganüy xiün nasaj icon wüx.

24 ’Aag ayaj Teat Dios nerang iüt, nerang meáwancuajantanej najlüy ningüy wüx iüt, cos nej natangtiül cielo at wüx iüt. Nej ngo macül tiül cuajantanejnangaj iüm narangüch naag owixaran. 25 Nej ngometam nej nicuajind, ngondom aljane mambeol nejmüüch nej aleaic, cos nej üüch icoots miiündaats, yteamepacüüch majlüy meáwan leaw almajlüy.

26 ’Nej nerang meáwan nipilan ajan wüx nop.Condom naw wüx aaga nop quiaj tajlüy palpálwüxnipilan macüliw wüx aaga iüt cam, pero noicmiquiejiw. Nej lamajaw ngow apmajlüyiwanopnopoj, aton lamüüch iüt niüng apmacüliw. 27

Nej andiüm mayambüw nej, müjchiw nejomeajtsüw. Nej ngome miünquiaj almajlüy, álanniüng ajlüyiiüts anopnopoots. 28 Cos nej neechicoots mapacaats, nej nerang icoots. Sitiül nej ngomarang icoots, ngo majlüyiiüts. Atnej lamarangüwwüx nawiig aton altiül monáwan tiül icona leawmonxom omeaats, apiüngüw: “Icootsa micualicoots Dios.” 29 Sitiül naleaing micual icoots Dios,ngondom mapiüngaats Teat Dios ajlüy atnej alngüncuajantanej narangüch oro, tengwüy plat, tengwüypiedra. Meáwan ajcüw ayaj nipilan tarangüw, cosnejiw ayajcüw atquiaj ajlüy Dios. 30 Aag ayajarangrangǘwan, cos ngo majawüw nguineay ajlüyTeat Dios. Pares Teat Dios ngome apmateow tiülleaw ngo majneaj tarangüw; pero nganüy nejapiüng netam manguiayiw wüx nej meáwan nipilanwüx iüt y macueatiw meáwan ngo majneajarangüw. 31 Cos Teat Dios lamayac noic nütapmajaraw wüx asoet meáwan nipilan wüx iüt. Aagayaj apmajlüy cos nej lamayac nop Teat Naxeymajaw wüx asoeteran. Aag ayaj tajüiquich majarawwüx tapacüüch nej alinomb maw tiül mondeow―aw a Pablo.

32 Ajcüwa nipilan wüx tanguiayiw aaga pochapacaran alinomb, altiül titsojówan nej, altiültasajüw:

―Alinoic nüt ndoj sananguiayiün indeac ―ajüwnej.

33 Condom quiaj tacueat nejiw, taw quiaj a Pablo.34 Pero altiül tandüjpiw mamb a Pablo, tüjchiwomeajtsüw Teat Dios. Tiül ajcüw ayaj, altiül nopnaxey nenüt Dionisio. Aaga naxey quiaj, ajiür najiüttiül Areópago. At altiül nop najtaj nenüt Dámaris.Ngome áagan, aton tajlüyiw alacas.

Pablo altiül Corinto

Ndoj aag ayaj, quiaj taw tiül Atenas aPablo, tamb andüy tiül cambaj Corinto. 2

Wüx tapeay Corinto, quiaj taxom nopnaxey nenüt Aquila, judío nej naw tiül iüt Ponto,jayats mapeayiw imiün Italia, aquiiüb mintaj nejnenüt Priscila. Cos aaga Claudio minatang nenajiüttiül Roma, tapiüng netam mawüw quiaj meáwannipilan judío, pares nejiw tawüw quiaj. Teat Pablotamb majaw nejiw mandeacüw maquiüjpüw. 3

Condom tacül quiaj maquiüjpüw, cos nej atonarang aaga najiüt arangüw Aquila y Priscila,tarangüw najiüt nóiquian; aag ayaj arangüw iümtaag manüjpiw. 4 Teat Pablo mbójan amb tiülsinagoga wüx nüt axoodaran maquiaach MipochTeat Dios manguiayiw nipilan judío, at nipilangriego aton.

5 Wüx Silas y Timoteo tapeayiw imiünüw tiül iütMacedonia, quiaj a Pablo tarang áagan minajiütTeat Dios pal nüt. Tenguial müüch a nipilan judíomajawüw majneaj naleaing Teat Jesús, aag ayaj aCristo leawa lapiürang aliüc. 6 Pero ajcüwa nipilanjudío tajcüyiw majawüw a Pablo; tandeacüw xeyayngo majneaj wüx ombas nej. Quiaj a Pablo tataadapix nej, ndoj tasaj nejiw:

―Ich macül wüx imbasan aaga nisoet mandroochimbasan, aag ayaj xique ngo najiür naél. Ajan wüxnganüy sanamb nasajüw meáwan nipilan ngomejudío ―aj nejiw.

7 Quiaj taw tiül a sinagoga, tamb andüy aniüngnop naxey nenüt Justo, nop neyamb Teat Dios. Aaganaxey quiaj ajiür aniüng nej niüng ajlüy a sinagoga.8 Condom nop naxey nenüt Crispo, natang nej tiüla sinagoga, nej aton tüüch omeaats Teat Jesúsmaquiiüb meáwan monlüy aniüng nej. Aton xeyaynipilan tiül Corinto wüx tanguiayiw andeac Pablo,tüjchiw omeajtsüw Teat Dios, ndoj tayariw yow. 9

Ndoj, noic ongwiiüts Teat Dios tüüch manguiay aPablo atnej maǘm, tasaj:

―Nde mermbol, indeac xic wüx, ndendijchiümear. 10 Cos xique salnaquiiüb ic,nejinguind ngondom marang alngün ngo majneajwüx imbas. Cos sajiür xeyay xenipilan tiül aagacambaj cam ―aj nej.

11 Quiaj tacül quiaj a Pablo nomb neat pinawan,maquiaach nipilan wüx Mipoch Teat Dios.

12 Pero wüx Galión tarang nenajiüt tiül iüt Acaya,quiaj a judíos sonongotoj nóiquian mapiüngüwmasapüw a Pablo. Quiaj tasapüw, taquiüjpüwmamb andüy awan. 13 Condom quiaj tasajüwnenajiüt:

―Aaga naxey cam tenguial maquiaach ombeaynipilan müjchiw omeajtsüw Teat Dios, pero naleaingalinoic aquiaach, ngome atnej apiüng aaga pochtüünd Moisés ―ajüw.

14 Pablo laámb apmendeac, quiaj tendeac aGalión masaj ajcüwa judíos:


19

―Sitiül aaga naxey quiaj ajiür alngün nisoet,tengwüy alngün xeyay ngo majneaj arang, najneajsananguiay leaw apmepiüngan cuane arang. 15

Pero nganüy cos ijcüyíünan mejawan ajcan aleaicaquiaach, ajcan andeac wüx minüt aljane, aton aagayaj wüx poch leaw icona indüjpiün; pues ijawancoen ninguiaj, xique ngo nandiüm najaw wüx aagayaj ―aj nejiw.

16 Ndoj quiaj tawün nejiw tiül awan. 17 Condomajcüwa nipilan griego tasapüw a Sóstenes, nop nejnatang tiül sinagoga. Tapots matoeliw nej quiajmbeay awan. Aaga Galión ngo mapiüng nicuajind,masey teamajaw.

Pablo tandilil andüy Antioquía, condom tandüyquiaj amb arojmbüw oleaj

18 Teat Pablo tacül tiül Corinto alacas nüt,condom wüx taw quiaj, tatepeay meáwan monyarandeac Teat Jesús monlüy quiaj, cas tamb andüySiria amb tiül müx, taquiüjpüw nej mamb a Priscilay Aquila. Quiaj tambüw ambüw wüx iüt andüyiwCencrea majtepiw tiül müx. Tiül Cencrea tajerepomal nej a Pablo nangwing, majüic nej lamarangleawa lamasaj Teat Dios apmarang. Condom quiajtawüw quiaj, tambüw. 19 Wüx tapeayiw tiül Éfeso,quiaj a Pablo tecueatayej maquiüjpüw a Priscila yAquila. Ndoj nej tamb andüy tiül a sinagoga,mandeac maquiüjpüw nipilan judío. 20 Condomtasajüw nej macül quiaj xeyay nüt maquiüjpüw,pero nej ngo mandiüm. 21 Wüx tandiüm maw quiaj,tatepeay nejiw, tapiüng:

―Netam namb najaw aaga nangos nüt laliücmajlüy tiül Jerusalén. Ndoj saliüc alinomb najawicon sitiül Teat Dios mapiüng ―aj nejiw.

Quiaj taw Éfeso amb tiül nadam müx. 22 Wüxtapeay Cesarea, quiaj tamb andüy Jerusalén,matepeay meáwan minipilan Teat Cristo monlüyquiaj. Ndoj naw quiaj, tamb andüy Antioquía. 23

Ndoj acül quiaj acas nüt taw quiaj, tamb alinombandüy tiül meáwan cambaj tiül Galacia, at tiül Frigia,müüch mapac omeajtsüw mambeol meáwanmonyar andeac Teat Cristo monlüy tiül aaga iütquiaj.

Apolos tandeac mipoch Teat Dios tiül Éfeso24 Ndoj tapeay tiül Éfeso nop naxey judío nenüt

Apolos naw Alejandría. Aaga naxey quiaj xeyayaxom omeaats wüx andeac, y ajaw xeyay leawapiüng tiül Mipoch Teat Dios. 25 Nej laquiaacharanwüx Teat Jesús, y ngo paxiüm mandeac wüx leawtaquiaach Teat Jesús, masey nej tajlüy minipilan nejaaga Juan neech yow nipilan. 26 Apolos tapotsmandeac tiül a sinagoga ngo mimbol; pero wüxPriscila y Aquila tanguiayiw nguineay aquiaach,quiaj taquiüjpüw andüy aniüngüw nejiw. Condomtaquiajchiw nej alquiriw wüx Teat Jesús leaw nejnganaw manguiay. 27 Condom wüx tandiümApolos mamb andüy tiül Acaya, quiaj tambeolüwnej minipilan Teat Cristo monlüy Éfeso. Tarangüw

noic nawiig müjchiw nej majoy, majawüw minipilanTeat Cristo monlüy tiül Acaya, cos atquiaj alndommangochiw nej najneájan. Wüx nej tapeay tiülAcaya, xeyay tambeol ajcüw monyar andeac TeatCristo monlüy quiaj, leaw Teat Dios lamambeolmayambüw nej. 28 Nej wüx tandeac wüx Teat Jesúsmanguiayiw nipilan, tajüiquich nguineay ajcüwajudíos ngo majneaj arangüw. Ngondommapiüngüw ngo maleaing cos tasaj nejiw nguineayapiüng tiül Mipoch Teat Dios. Tasaj nejiw aagaCristo leawa tealeámban macüliw, aag ayaj TeatJesús.

Pablo altiül Éfeso

Wüx Apolos aliün tiül cambaj Corinto,Pablo laímb majüy tiül meáwan cambaj tiültiüc; nganüy lamatüch Éfeso. Quiaj taxom

acas monyar andeac Teat Jesús. 2 Condom tatünmanguiay nejiw:

―¿Jow icona, wüx teajchiün imeajtsan Teat Dios,teyariün Nangaj Espíritu ocueaj neje? ―aj nejiw.

Nejiw tapiüngüw:―Xicona ngo nanguiayiün sitiül almajlüy aaga

Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ―awüw.3 Quiaj tasaj nejiw:―¿Cuane wüx teyariün yow? ―aj nejiw.Nejiw tapiüngüw:―Wüx leaw tapiüng a Juan wüx tüüch yow nipilan

―awüw.4 Quiaj tasaj nejiw a Pablo:―Juan wüx tüüch yow nipilan, aag ayaj tarang

majüic jane laleaaw omeaats wüx aaga ngo majneajteamarang y macueat, para marang leaw najneaj.At a Juan tasaj nipilan mayariw andeac aaga nopaliüc miün andǘüban nej. Aaga apiüng aliüc miünquiaj, aag ayaj Teat Jesús, aaga Cristo ―aj nejiw.

5 Wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj tayariw yow wüxminüt Teat Jesús. 6 Ndoj, wüx Pablo tayac owix wüxomalüw nejiw, quiaj tiün wüx ombasüw nejiwNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Condom quiajtandeacüw pálwüx ombeayiün. At aton tandeacüwleaw Teat Dios tasaj nejiw mandeacüw. 7 Ajcüwamonxey quiaj ajlüyiw maseyme gajpiüp (12) nejiw.

8 Condom Pablo nde asap amb tiül a sinagoga.Ngo mimbol mandeac Mipoch Teat Diosmanguiayiw nipilan; tamb quiaj arej caaw. Tapotsmasaj nejiw mayariw mipoch Teat Jesús paramajlüyiw tiül micambaj Teat Dios. 9 Pero naleaingaltiül nipilan nadam omeajtsüw ngo mandiümüwmayariw aaga poch wüx Teat Jesús. Tapotsmandeacüw xeyay ngo majneaj manguiay nipilanwüx leaw tandeac a Pablo. Ndoj quiaj tacueat nejiwa Pablo, taquiiüb mamb leaw lamayariw mipochTeat Jesús; taquiaach nejiw meáwan nüt tiül noicescuela niüng aquiaach nop naxey nenüt Tiranno.10 Atquiaj tarang a Pablo iüm neat. Quiaj meáwannipilan judío at nipilan griego moncül tiül iüt Asiatanguiayiw mipoch Teat Jesús. 11 Teat Dios xeyaytambeol a Pablo marang xeyay cuajantanej nadam


ateócan. 12 Altiül tajoyiw masey mipüy nej,tengwüy cuajantanej apix nej leaw naw wüx ombasnej, majoyiw mayacüw wüx ombas ajcüwa moniünandeow, quiaj tajneajiw; at masey nimeech alwüxombasüw, tawüw aton.

13 Alquiaj acas nipilan judío leaw ajüyjüyíwan,ngo macüliw tiül noic cambaj. Nejiw aton apiüngüwalndom ombasüw mawüniw nimeech wüx ombasnipilan. Wüx taxomüw nop nipilan alwüx ombasnimeech, quiaj tasajüw a nimeech:

―Sasajan ic wüx minüt aaga Jesús, leawateamandeac wüx a Pablo, iriow ―ajüw.

14 Ajcüwa monxey monrang aag ayaj, ajlüyiwayaíw, micual nejiw nop judío nenüt Esceva. Aaganaxey quiaj natang miteaats nej. 15 Wüx tarangüwaag ayaj, quiaj tendeac a nimeech, tasaj nejiw:

―Xique sajaw jane a Jesús, sajaw jane a Pabloaton; pero icona ¿jane icona? ―aj nejiw.

16 Quiaj tajmel masap nejiw aaga naxey alwüxombas nej nimeech quiaj. Tapots atsojowmaquiüjpüw. Tajntsop wüx cos napac, tapotsmambiy nejiw. Quiaj tenoodayej tecuiürrüwtajtsoriw miotaagtajcǘwan, anmecoy ombasüwajmbiyaw. 17 Meáwan nipilan moncül tiül Éfeso,átan nipilan judío átan nipilan griego, wüxtanguiayiw aag ayaj timboloj xeyay. Tandeacüwnajneaj wüx minüt Teat Jesús.

18 Condom xeyay nipilan leaw lamandüjpiw TeatJesús tiünüw mapiüngüw nguineay laiünüw wüxarangüw ngo majneaj. 19 At xeyay nipilan leawateowüw nawiig ocueaj nimeech, tajamiünüwminawijquiaw nejiw mambeliw niüng ajlüy meáwannipilan. Condom mawüniw nguitow ombeatmeáwan aaga nawiig quiaj, tajawüw atüch ic miowgajpowüw mil (50,000) tomiün plat. 20 Atquiaj tajüyaaga poch wüx Teat Jesús, ngo majcueat, cos tajüicnaleaing cuajantanej alndom.

21 Landoj meáwan aag ayaj, quiaj a Pablo tapiüngapmamb tiül iüt Macedonia at tiül iüt Acaya, ndojapmamb Jerusalén. At tapiüng naw Jerusalén netammamb tiül Roma aton.

22 Condom tüüch mambüw ijpüw monbeol nejtiül Macedonia: nop Timoteo alinop Erasto; nganüya nej tacǘlan quiaj tiül Asia alacas nüt.

Witiüt noic nadam moncüy tiül Éfeso23 Tiül aaga nüt quiaj, witiüt noic nadam moncüy

wüx aaga najneaj nanderac nguineay Teat Cristoawün asoeteran. 24 Aag ayaj tawitich nop naxeynerang plat, nenüt Demetrio, cos nej arang platnine ombiüm diosa nasoic Diana. Ajcüw monbeolnej marangüw aaga najiüt quiaj, axomüw wüxxeyay tomiün. 25 Quiaj a Demetrio tasojnong nejiw,at altigüy monrang aaga najiüt quiaj, tasaj nejiw:

―Teat monxey, icona ijawan axomaats xeyaytomiün wüx aaga najiüt arangaats cam. 26 Nganüylamejawan lamenguiayiün nguineay aaga Pablotenguial maquiaach ombeay nipilan masaj ngomedios nej leaw narangüch naag owixaran. Xeyay

nipilan lamayariw nej andeac, ngome áagan nipilanningüy tiül Éfeso, aton laliüc mambich masajmeáwan nipilan ningüy tiül iüt Asia. 27 Xeyay ngomajneaj ajlüy, cos ngome áagan minajiütaatsapmümb, at aton apmajcueat ayambüch aaganangaj iüm ocueaj natang müm dios Diana, camümapmajcueat ayambüch a müm dios aton, leawmeáwan moncül ningüy tiül Asia, at meáwannipilan wüx iüt üjchiw omeajtsüw ―aj nejiw.

28 Wüx nejiw tanguiayiw aag ayaj, quiaj tajcüyiwxeyay, tepajüw napac, tapiüngüw:

―¡Xeyay netam ajlüy aaga müm dios Diana,midiosaats meáwan nipilan ningüy tiül Éfeso!―awüw.

29 Quiaj tajcüyiw xeyay nipilan tiül aaga cambajquiaj. Condom tasapüw teat Gayo maquiiüb teatAristarco, tanototoj mamb andüy niüng lambójanajlüy moncanchiün. Ajcüwa ijpüw monxey quiajmonaw Macedonia, aquiüjpüw a Pablo. 30 TeatPablo tandiüm mamb majmel niüng tenguialajcüyiw quiaj, pero ajcüwa monyar andeac TeatJesús ngo müjchiw nej mamb. 31 At aton acasmonajiüt tiül Asia leaw miamigos nej, tüjchiw mambmasoic nde mamb tiül a moncanchiün quiaj. 32

Nejiw a nipilan tiül aaga moncanchiün quiaj ngomandeacüw nóiquian, palpálwüx tandeacüw cosngo majawüw cuane najlüy, neol sonongot nipilan.33 Quiaj acas judíos tasajüw nop tiül nejiw nenütAlejandro cuane najlüy. Condom tatechiw nejteopech mamong mendeac. Quiaj tarang owix nejndijchiümójan. Tandiüm mandeac noic poch nganamajcüyaran majarawüw meáwan nipilan judío. 34

Wüx nipilan tajawüw nej nop judío nej, quiajyajnguiat tiüt apajüw, tepajüw maseyme ijquiawores, tapiüngüw:

―¡Xeyay netam ajlüy aaga müm dios Diana,midiosaats monaw Éfeso! ―awüw.

35 Condom quiaj aaga nerang nawiig ocueajcambaj, tasaj nipilan ndijchiümoj. Tapiüng:

―Teat cambaj micual iüt Éfeso, meáwan nipilanwüx iüt ajawüw aaga cambaj Éfeso cam ajlüyaymajiür aaga nangaj iüm ocueaj natang müm diosDiana. Cos aaga müm dios quiaj, najmiüc imiüncielo. 36 Aag ayaj nejinguind ngondom mapiüngngo maleaing. Nganüy netam ndijchiümeron,ngondom merangan nicuajind irangánan. 37 Iconatequiüjpanüw miün ningüy ajcüwa monxey quiaj;nejiw ngo manejtiw nicuajind tiül a nangaj iümocueaj müm dios; at ngo mandeacüw ngo majneajwüx ombas aaga mimümaats dios quiaj. 38 Nganüysitiül teat Demetrio y ajcüwa monrang najiüt atnejarang nej, andiümüw maquiüjpüw teombasmonajiüt aljane, ich mambüw awan majawüwmonajiüt. Quiaj ich mapiüngüw jane nejiür asoetpara majaraw wüx. 39 At sitiül ijiüran alngünpálwüx indiüman manderac wüx, quiaj alndommajlüy noic nadam moncanchiün majaraw wüx. 40

Icootsa alndom majlüyiiüts tiül naél; cos sitiülapmanderac wüx aag agüy teombas natang


20

monajiüt mapiüngüw ningüy lawitiow moncüy,cuane apmapiüngaats ―aw.

41 Ndoj mapiüng aag ayaj, quiaj tasaj nipilanndajrriümoj majtsoriw.

Pablo tamong tiül Macedonia at tiül Grecia aton

Wüx lalomboj moncüy, quiaj a Pablo tapajmiünüw meáwan monyar andeac TeatJesús; tasaj nejiw tanaámb mandüjpiw.

Condom tatepeay nejiw cos apmaw quiaj. Ndojquiaj taw quiaj, tamb andüy tiül iüt Macedonia. 2

Tajüy tiül meáwan cambaj tiül aaga iüt quiaj majawmonyar andeac Teat Jesús, masaj nejiw tanaámbmandüjpiw Teat Dios, nde macueatiw. Quiaj tambmatüch tiül iüt Grecia. 3 Condom tacül quiaj arejcaaw. Wüx lamatüch a nüt maw quiaj, mamb ambtiül nop nadam müx andüy Siria, quiaj tanguiaynguineay lamapiüngüw ajcüwa judíos moncül quiaj,cos lamapiüngüw apmasapüw nej. Quiaj tapiünglango mamb amb tiül müx, apmamb amb wüx iüt,apmamong tiül Macedonia alinomb. 4 Taquiüjpüwnej acas monxey: nop naw Berea nenüt Sópater;alijpüw monaw Tesalónica, nop Aristarco, alinopnenüt Segundo; alinop naw Derbe nenüt Gayo;alinop Timoteo; at alijpüw monaw tiül Asia, nopTíquico alinop Trófimo. 5 Ajcüw ayaj tambüwombas nejiw macüliw xicon tiül cambaj Troas. 6

Condom xicona wüx lamong aaga nangos nüt wüxüeteran pan ngo majmel levadura, quiaj tawasanFilipos, samban tiül müx. Wüx acoquiaw nüttatüchasan Troas. Quiaj texomasayonnaquiüjpanüw. Condom tacülasan quiaj ayaíw nüt.

Pablo tamong tiül Troas7 Wüx tamelich semán, minipilan Teat Jesús

canchiütason nüetiün pan atnej tapiüng Teat Jesús.Ndoj Pablo taquiaach xicon cos arraw tiüt apmawquiaj. Nej tandeac xeyay najal, tatüch pinawanongwiiüts. 8 Pues aaga iüm niüng canchiütason,cawüx tiül amb arojpüw iüm, y teandaab xeyaycandil quiaj. 9 Alquiaj nop nench nenüt Eutico,alchetem tiül ventan. Cos Pablo xeyay najaltandeac, áag tind ameay aaga nench quiaj. Wüxlamasap nej ameay nómban, quiaj tajmiüc andüytiüt imiün cawüx tiül amb arojpüw iüm. Wüx tambxaijnguiam, landeow nómban. 10 Condom teatPablo taw tiüt majaw. Wüx tajngot majaw, quiajtaquieel micos tiüt mejquiet wüx, mapeic. Ndojtapiüng:

―Nde mbayameron, nej almapac ―aw.11 Condom tajtep alinomb a Pablo andüy cawüx

tiül aaga iüm niüng canchiütason, quiaj tambaag apan. Condom wüx landoj üet, tandüy wüx andeac;atquiaj tatüch ümb arraw. Ndoj taw quiaj. 12 Aaganench almapac, taquiüraab mamb majtsor, xeyaytapac omeajtsüw meáwan minipilan Teat Jesús.

Pablo taw Troas tandüy Mileto13 Condom xicona tambasan ombas xicon,

samban tiül nadam müx, tandüyasan tiül cambajAsón, nangochiün quiaj a Pablo. Cos nej lamapiüngandiüm majüy tiüt amb wüx iüt. 14 Wüxtexomasayon naquiüjpan tiül Asón, quiaj tajtepasantiül müx, tambasan sandüyiün tiül cambaj Mitilene.15 Condom tawasan quiaj. Larraw tiüt tamongasanmbas noic iüt tiül ndec nenüt Quío. Condom ambalinoic nüt tajtepasan wüx noic iüt tiül ndec nenütSamos, ndoj taxoodasan tiül cambaj nenüt Trogilio.Condom amb alinoic nüt, quiaj tatüchasan tiülcambaj Mileto. 16 Pablo lamapiüng apmamóngantiül Éfeso, ngana mequiy tiül Asia. Cos andiümmamb najen, sitiül alndom matüch Jerusalén,majlüy quiaj wüx nangos nüt Pentecostés.

Pablo tequiaach tiül Mileto17 Wüx altiül Mileto, tüüch mamb masoiquiw

montangtang monajiüt tiül minipilan Teat Jesús tiülÉfeso miünüw majawüw nej. 18 Wüx tapeayiwmajawüw nej, quiaj tasaj nejiw:

―Icona tejawan nguineay mbójan narang tiülicona ajan wüx aaga nüt tapeayiüs tiül Asia. 19

Tejawan nguineay tarangas minajiüt Teat Dios, ngonerangrangüy wüx, pero tajiüntsas. At tejawannguineay tamongochiüs xeyay ngo majneaj wüxajcüwa judíos tandiümüw mambiyaw xic. 20

Naleaing xique ngo nacueat nasaj icon wüxmeáwan najneaj. Atquiaj tarangas, tandeacas niüngcanchiowaran, aton tambas najüy tiül ndennandeac. 21 Tasajasüw meáwan nipilan, maseyjudíos, masey pálwüx nipilan, ich leaam omeajtsüwmacueatiw aaga ngo majneaj teamarangüw,marangüw najneaj atnej Teat Dios andiüm,mayacüw omeajtsüw wüx Miteatiiüts Jesucristo. 22

Nganüy sanamóngan, sanamb Jerusalén. Naleaingngo najaw cuane sanamongoch quiaj. Pero sanambcos Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios lamapiüngnetam namb. 23 Leaw xique sajaw, aag ayaj tiülngünantanej cambaj niüng samong, NangajEspíritu ocueaj Teat Dios asaj xic nguineay tenguialsajcal ndeaand, namongoch ngo majneaj. 24

Meáwan aag ayaj, xique ngo napiüng wüx, ngonetajquiay lasta napiüng ngondom nandeow. Cosleaw sayac ximeaats wüx, aag ayaj mapac ximeaatsnambich meáwan xenajiüt leaw lamasaj xic TeatJesús narang, napiüng wüx aaga najneajay pochmanguiayeran nguineay Teat Dios andiüm mawünwüx asoet nipilan.

25 ’Nganüy sajaw aleaw ningüy ajawayoots;nejinguind tiül icona niüng tamongos nasaj iconnguineay alndom mejlüyiün tiül micambaj TeatDios, langome apmejawan xic alinomb. 26 Paresnganüy sasaj icon, nejinguind ngondom mayacsasoet sitiül aljane ngo maw wüx asoet nej; 27 cosxique ngo naxot, tambichas nasaj icon meáwanleaw lamapiüng Teat Dios. 28 Nganüy icona


21

montangtang, netam mejawan cuane irangan; atnetam membeolan meáwan monyar andeac TeatJesús. Cos aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dioslamayac icon mejlüyiün minatangüw, membeolanmeáwan, mejiüranüw atnej arangüw monjiür sap;cos Teat Jesús lamangüy asoetiw nejiw naag miquiejnej. 29 Sajaw wüx xique lango najlüy ningüy,apmajmeliw tiül icona nipilan atnej rombüysampüy; ngome apmawüniw wüx ajcüwa sap. 30 Attíülan icona apmaw altiül apmaquiajchiw leaw ngomaleaing; apmandiümüw müüch mandüjpiw nejiwminipilan Teat Jesús. 31 Nganüy netam mepacanwüx aag ayaj. Ich leaam imeajtsan nguineaytarangas wüx tacüliüs tiül icona aroomb neat, cosngo lombom napaj icueajiün nüt ongwiiüts, nguiajsajiünts wüx nasaj icon inopnopon.

32 ’Nganüy teat, sayac icon teowix Teat Dios. Sasajicon merangan atnej apiüng tiül Mipoch nej, cosaag ayaj apmambeol icon xeyay, ngo müüch iconmermbolan. At apmüüch icon mejlüyiün niüngajlüyiw aldemas leawa lajwanüw wüx asoetiw. 33

Xique ngo nandiümdiüm ocueaj aljane nicuajind,ngo nandiüm tomiün at ngo nandiüm napixeran; 34

pero icona tejawan nguineay tarangas najiüt naagxiwix para naxom leaw netam xic y leaw netamnejiw leaw saquiüjpüw. 35 Atquiaj tarangas paranaquiaach icon nguineay netam merangan najiüt,membeolan leaw ngo majiür. Ich leaam imeajtsanwüx aaga poch leaw tapiüng Teat Jesús: “Najneajayapmajlüy jane ambeol alinop ingow imbeolaranan”―aj nejiw teat Pablo.

36 Wüx ndot mapiüng aag ayaj, quiaj teat Pablotaquieel tiüt micos nej, tataag orar maquiiüb nejiwnóiquian. 37 Meáwan nejiw tajiüntsüw xeyay,mejquietoj wüx onic a Pablo, y tachejchiw mimboynej. 38 Tamix omeajtsüw xeyay wüx tanguiayiwaaga poch apiüng langome apmajawüw nejalinomb. Ndoj quiaj taquiüjpüw mamb mayacüwnej niüng ajlüy a nadam müx.

Pablo tamb andüy Jerusalén

Wüx landoj sacueatayon naquiüjpanüw,quiaj tawasan quiaj, samban tiül nadammüx, saleainguíünan tambasan sandüyiün

wüx noic iüt tiül ndec nenüt Cos. Condom ambalinoic nüt tatüchasan alinoic iüt tiül ndec nenütRodas, samongónan tambasan najtepiün wüx iüttiül noic cambaj nenüt Pátara. 2 Quiaj taxomasanalinop müx apmamb andüy Fenicia; tajtepasan tiül.Ndoj tawasan quiaj tambasan. 3 Tamongasanniüng ajlüy noic iüt tiül ndec nenüt Chipre, tajlüyamb wüx miquiamb a müx, samongónansandüyiün wüx iüt nenüt Siria. Tajtepasan wüx iüttiül cambaj Tiro, cos a müx quiaj netam majwanamal. 4 Wüx taxomasan monyar andeac Teat Jesúsmonlüy quiaj, tacülasan quiaj ayaíw nütnaquiüjpanüw. Naleaing nejiw tasajüw a Pablo ndemamb Jerusalén, cos Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios lamasaj nejiw nguineay apmamongoch a

Pablo tiül Jerusalén. 5 Wüx lamong aag ayaíw nüt,quiaj tawasan quiaj. Taquiüjpüw xicon meáwanmonyar andeac Teat Jesús at mintajüw nejiw ymicualüw nejiw, mayacüw xicon mbeay cambajmbeay ndec. Quiaj taquieelasan xacosan,tataagasan orar. 6 Wüx landoj satepeayayonnaquiüjpanüw anopnopoj, quiaj tajtepasan tiülmüx. Ndoj nejiw tandilileaw alinomb, tajtsoriw.

7 Xicona nawasan Tiro, tambasan tiül cambajTolemaida, samban tiül nadam müx. Ndojtambasan natepeayiün meáwan monyar andeacTeat Jesús monlüy quiaj. Condom tacülasan quiajnoic nüt naquiüjpanüw. 8 Amb alinoic nüt, quiajteat Pablo y leaw saquiüjpan tawasan quiaj,tambasan sandüyiün Cesarea. Wüx tatüchasanquiaj, tandüyasan aniüng nop nendeac wüx MipochTeat Dios, nenüt Felipe, aag ayaj nop tiül ayaíwdiáconos. Quiaj taxoodasan aniüng nej. 9 Nejalmajiür apiquiw micual nej monüx. Ajcüwa monüxquiaj, andeacüw leaw asaj nejiw Teat Dios. 10

Xicona tacülasan quiaj acas nüt. Ndoj tapeay quiajnop nendeac andeac Teat Dios imiün Judea nenütAgabo. 11 Aaga naxey quiaj, wüx tiün majaw xicon,tayar misiend a Pablo. Condom taóel oleaj nej owixnej nejáyan quiaj. Ndoj tapiüng:

―Atcüy apiüng Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios,apiüng atquiaj apmarangüw a judíos, cosapmaoeliw tiül Jerusalén aaga naxey neneay a siendcam, ndoj apmayacüw nej teowixaw napeay miünnipilan ―aw.

12 Xicona wüx tanguiayasan aag ayaj, quiajtasajasan a Pablo naquiüjpanüw meáwan monyarandeac Teat Jesús tiül Cesarea, nde mambJerusalén. 13 Quiaj tasaj xicon a Pablo:

―¿Neol tapots ijiüntsan meajchiün mamixximeaatsa? Cos xique sajlüy ngome áagannaoeleran, at sajlüy masey nandeow tiül Jerusalénwüx minüt Teat Jesús ―aj xicon.

14 Pues wüx tajawasan ngondom napalan, quiajtacueatasan nasajan, tapiüngasan:

―Teat Dios ajaw nguineay apmarang ―sawan.15 Wüx lamatüch a nüt nawan quiaj, wüx laímb

naxainguiün meáwan leaw sanajoyiün, quiajtambasan sandüyiün Jerusalén. 16 Taquiüjpüwxicon acas monyar andeac Teat Jesús monawCesarea. Altiül nop naxey nenüt Mnasón nawChipre, lamajiür nüt ayar mipoch Teat Jesús; aniüngnej sanaxojtan.

Teat Pablo amb majaw a teat Jacobo17 Wüx tapeayasan Jerusalén, najneájan

tangochiw xicon monyar andeac Teat Jesús, apacomeajtsüw majawüw xicon. 18 Aw alinoic nüt, quiajtamb a Pablo majaw a Jacobo, taquiiübasan mambaton. Alcanchiümoj quiaj meáwan montangtangmonajiüt tiül minipilan Teat Jesús. 19 Teat Pablotatepeay nejiw. Condom tapots mandeac masajnejiw andüübndüjpeay nguineay Teat Dioslamarang tiül nipilan ngome judío wüx nej tamb


22

mandeac Mipoch Teat Dios tiül meáwan cambaj. 20

Nejiw wüx tanguiayiw aag ayaj, tapiüngüwnajneajay lamarang Teat Dios. Ndoj tasajüw aPablo:

―Pero naleaing teat, ique ijaw cas mil judíosalmajlüy leaw lamayariw mipoch Teat Jesús.Meáwan nejiw andiümüw marangüw atnej apiüngtiül aaga poch tüünd Moisés. 21 Nejiwlamanguiayiw, asoiquiw ique iquiaach meáwanjudíos moncül tiül palpálwüx cambaj, macueatiwmarangüw atnej apiüng aaga poch tüünd Moisés.Teamesajüw lango metam matajcüw circuncidarmicualüw nejiw. Teamesajüw aton lango metammarangüw meáwan leawa lambójan arangaats. 22

¿Nguineay apmarangaats a nganüy? Cos nipilanapsonongomoj, apmajlüy nadam moncüy wüxapmanguiayiw ique lerpeay. 23 Nganüy sapiüngannajneaj merang atcüy: Alningüy tiül xicona apiquiwmonxey, nejiw netam marangüw leawlamapiüngüw apmarangüw. 24 Alndom meambmequiüjpüw merangan atnej ajlüyay marangaatswüx üjchiiüts merixix ajlüyiiüts. Aton netammengüy leaw apmandrojchiw. Condom apmajerepomalüw nangwang, quiaj apmajawüw nipilan ngomaleaing leaw tanguiayiw nguineay irang. Cosapmajawüw at a ique aton ijlüy tiül, irang atnejapiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. 25 Peroajcüwa nipilan ngome judíos leaw lamayariwmipoch Teat Jesús, ngo metam marangüw meáwanaag ayaj. Cos icootsa lamarangaats nawiigmasajajtsüw ngondom müetiw alngün nüeteranlandoj arang nichech teombas dioses; ngondommatsambüw quiej, átan mionij nimal napatsüchonic andeow. Aton ngondom majiürüw pálwüxnaxey pálwüx najtaj ―ajüw nej.

Asapüw Teat Pablo tiül nadam nangaj iüm26 Teat Pablo quiaj taquiiüb mamb ajcüwa piquiw

monxey quiaj. Condom amb alinoic nüt tarangüwleaw ajlüyay marangüw wüx üjchiw merixix ajlüyiw.Quiaj tajmel tiül nadam nangaj iüm mapiüng ngünnüt apndom aaga teamarangüw quiaj wüxapmayacüw nimal mambiyaran majmel marangichechiw nejiw anopnopoj.

27 Pero wüx laliüc palam ayaíw nüt, quiaj tajawüwnej tiül nadam nangaj iüm acas judíos monaw tiülAsia. Condom quiaj tapots masajsajüw meáwannipilan monlüy quiaj, nguineay ndom majcüyiwmajawüw a Pablo. Quiaj tambüw masapüw a Pablo.28 Condom tepajüw napac, tapiüngüw:

―¡Teat cambaj Israel, macaron imbeolan xicon!Jogüy lanasapan aaga naxey tenguial aquiaachombeay nipilan tiül meáwan cambaj majcüyiwmajawüw micambajaats, aton macueatiwmarangüw meáwan leaw apiüng tiül aaga pochtüünd Moisés. At aton andeac ngo majneaj wüxaaga nadam nangaj iüm cam. Y ngome áagan ayaj,átan lamamelich tiül aaga nadam nangaj iüm cam

acas nipilan griego; atquiay lamitsojow aaga nadamnangaj iüm cam ―awüw.

29 Atquiaj tapiüngüw cos laiünüw quiaj majawüwa teat Pablo alquiaj tiül cambaj, almaquiiüb nopnaxey ngome judío nej, naw Éfeso, nenüt Trófimo.Pares tapiüngüw Pablo nemelich nej tiül nadamnangaj iüm.

30 Quiaj witiüt noic nadam moncüy, sonongotmeáwan nipilan. Quiaj tawüniw a Pablo, tanototojimiün tiül nadam nangaj iüm. Condom andüübmapalüw meáwan ombeay nangaj iüm. 31 Coslamapiüngüw apmambiyaw nómban, quiaj tambmasoic nop minatang ocueajiw soldados, nguineaynipilan tiül Jerusalén lamawitichaw noic nadammoncüy. 32 Aaga naxey quiaj wüx ndot manguiayaag ayaj, quiaj tamb maquiiüb mamb tigüysoldados, at alacas montangtang ocueaj nej,acuiürrüw majawüw cuane najlüy. Wüx nipilantajawüw aliücüw monajiüt aquiüjpüw soldados,quiaj tacueatiw matoeliw a Pablo. 33 Wüx tapeayiwquiaj a monajiüt, quiaj tüüch mamb ndeaam aPablo maoeleran naag ijtsüw galen. Condom tatünmanguiay jane nej, cuane arang. 34 Nipilanancayajyaj ngo majüic cuane teamapiüngüw. Altiülteapajüw teamapiüngüw pálwüx, altiülteamapiüngüw pálwüx. Quiaj aaga nenajiütngondom maxom omeaats wüx nicuajind costenguial apajüw. Quiaj tapiüng maquiüraab a Pabloandüy niüng acüliw soldados. 35 Wüx lapeayiw tiülombeay iüm maquiüjpüw a Pablo, ajcüwa soldadosquiaj tandeajndiw tiüt, cos nipilan xeyay lajcüyiwmajawüw nej. 36 Xeyay nipilan almandüjpiw nejiw,tenguial apajüw, apiüngüw:

―¡Ich mandeow nómban! ―awüw.

Teat Pablo tandeac nguineay arang manguiaynipilan

37 Pablo wüx laámb apmamelichaw nej niüngacüliw soldados, quiaj tasaj a nenajiüt:

―¿Ngwüy, alndom nendeac nasaj ic noic poch?―aj.

Aaga naxey quiaj tasaj nej:―¿Alndom mendeac griego? 38 ¿Neol, ngome

ique aaga naxey naw Egipto, teawitich moncüyninguinüt, ndoj temelich tiül wajchiüc apiquiw milmonbiy nipilana? ―aj nej.

39 Quiaj tasaj nej a Pablo:―Xique naleaing judío xic, nawas Tarso. Aaga

cambaj quiaj najntsop atam tiül iüt Cilicia. Nganüysatün icueaj meaach xic nendeac nasajüw nipilan―aj nej.

40 Quiaj tüünd mendeac, Pablo níüngan lembejtiül ombeay iüm, tarang owix nej ndijchiüm nipilan.Wüx ndijchiütoj, quiaj tamelich andeac, tandeacwüx hebreo, tapiüng:

―Teat monxey micual xeíüt, nganüyinguiayiün, sanapiüng menguiayiünnguineay sarang ―aw.


2 Wüx nipilan tanguiayiw nguineay teamasajnejiw a Pablo wüx ombeayiw nejiw, quiajndijchiütójan. Condom Pablo tapiüng:

3 ―Xique judío xic, wijquianos tiül cambaj Tarso,tiül Cilicia. Naleaing ningüy satang tiül a cambajcam, taquiaach xic teat Gamaliel. Tequiaachayoswüx aaga poch tüünd Moisés, leaw tüjndiwmixejchiiüts. Xique xeyay tayacas ximeaats wüxnarang, cos sapiüng minajiüt Teat Dios teanarang,atnej teamerangan nganüy cam. 4 Xique tayambasombasüw monyar andeac Teat Jesús. Tasapasüwnayacüw tiül manchiüc monxey y montaj,mandeowüw. 5 At a natangtang miteaats, atmeáwan montangtang monajiüt tiül nipilan judío,alndom mapiüngüw wüx aag ayaj aton. Cos nejiwtüjchiw xic nawiig najoy nüjchiw nipilan judío micualmiiütaats monlüy tiül Damasco, para müjchiw xicnasap natsaag meáwan monyar andeac Teat Jesúsleaw sanaxom quiaj, naquiiüb miün andüy ningüytiül Jerusalén, müjndiw mamongochiw ngo majneaj.

Pablo tapiüng nguineay tandüüb Teat Jesús(Hch. 9:1-19; 26:12-18)

6 ’Quiaj tambas, y wüx saleamb tiül tiiüd laliücnatüch Damasco, limnüt camüm nayaag lamarrajxic noic ran imiün cielo, xowüy larraw. 7 Quiajtajmiücas. Condom tanguiayiüs andeac nopnendeac, tasaj xic: “Saulo, Saulo, ¿neol tapots ijcüymejaw xique?” aj xic. 8 Quiaj tatüniüs nanguiay:“¿Jan ic Teat?” saj. Quiaj tasaj xic: “Xique Jesús nawNazaret, leaw ique tenguial ijcüy mejaw”, aw. 9 Atleaw alnaquiiüb tajawüw aaga ran quiaj aton, xeyaymbayatoj majawüw; pero ngo manguiayiw cuaneandeac aaga nendeac masaj xic. 10 Xique quiajtapiüngas: “¿ Jow nganüy Teat, cuane netamnaranga?” saj. Quiaj tasaj xic aaga nendeac quiaj,tapiüng: “Witiür, quiür indüy Damasco. Quiajapmesoic meáwan cuane netam merang”, aj xic. 11

Cos xique nómban ngo naxom najaw, nde ndojmachech xiniiüg aaga ran. Quiaj ajcüwa monxeysaquiüjpüw, tanetetiw xiwix natüch Damasco.

12 ’Altiül Damasco nop naxey nenüt Ananías, nejxowüy ayac wüx omeaats marang atnej apiüng tiülaaga poch tüünd Moisés. Meáwan nipilan judíosmoncül quiaj apiüngüw nej xeyay najneaj arang. 13

Aaga Ananías quiaj, tamb majaw xic. Wüx tapeayniüng sajlüy, quiaj tasaj xic: “Teat Saulo, nganüyaprram iniiüg”, aj xic. Quiaj rat xiniiüg tíülan a oresquiaj, taxomas najaw aaga naxey quiaj. 14 Condomtasaj xic: “Aaga Teat Dios Midiosüw mixejchiiüts, nejlamarriiüd ic, müüch ic menguiay cuane andiümmerang, aton mejaw aaga nerang najneaj,menguiay andeac nej. 15 Cos netam mepiüng wüxnej, mesaj meáwan nipilan tiül meáwan cambajleaw tejaw leaw tenguiay. 16 Nganüy ngo metammecül, witiür iyar yow, itün ocueaj nej, isaj mawünisoet”, aj xic.

Pablo tapiüng nguineay tüünd mamb tiül nipilanngome judíos

17 ’Condom wüx tandilileas sandüy Jerusalén, saltiül nadam nangaj iüm tenguial nataag orar nasajTeat Dios, quiaj atnej aleaic tajawas atnej saǘm. 18

Quiaj tajawas a Teat Jesús, tasaj xic:“Ernguialeateay, iriow ningüy tiül Jerusalén najénan.Cos nipilan ngome apmayariw indeac wüxapmepiüng xic wüx”, aj xic. 19 Xique tasajas: “Teat,nejiw tajawüw nguineay tarangas wüx tasapasxeyay monyar indeac nayacüw tiül manchiüc, wüxtawüüchasüw tiültiül sinagogas leaw niüngsaxomüw. 20 Aton wüx tambiyaw aaga Estebannendeac ic wüx, xique aton sal quiaj, tajawas,ajneájan najaw mandeow, aton xique nesapasmicamixaw monbiy nej”, saj. 21 Quiaj nej tasaj xic:“Quiür, cos xique sanüüch ic meamb miünquiaj tiülnipilan ngome judío”, aj xic ―aw a Pablo.

Pablo alteowix monajiüt22 Nipilan aleaw ninguiaj taiündüw manguiayiw.

Condom tepajüw napac, tapiüngüw:―¡Ich mandeow aaga naxey quiaj; ngo metam

mapac! ―awüw.23 Nipilan tajcüyiw xeyay, tepajüw, andalalüw

cawüx micamixaw nejiw, apüchiw cawüx najndot.24 Quiaj tapiüng a nenajiüt mamelicharan a Pabloandüy niüng acüliw soldados. Ndoj tapiüngmajwüch, mapiüng cuane arang, neol tapotsapajüw atquiaj a nipilan, cuane wüx ajcüyiwmajawüw nej. 25 Naleaing Pablo wüx landojaoelich, wüx laámb apmajwüch, quiaj tasaj nopnatang ocueaj soldados najlüy quiaj:

―¿Ngwüy, alndom majwüch nop nipilan romano,sitiül ngome ombas majaraw wüx asoet neje? ―aj.

26 Wüx aaga minatang ocueaj soldados tanguiayaag ayaj, tsajmbiüt masaj a nenajiüt, camümmajngot tasaj:

―¿Cuane apmeranga? Cos aaga naxey quiajromano nej ―aj.

27 Quiaj tamb a nenajiüt majaw a Pablo, tasaj:―Isaj xic, ¿naleaingue, nipilan romano ique? ―aj.Quiaj tapiüng a Pablo:―Naleaing ―aw.28 Quiaj tasaj nej a nenajiüt:―Xique tayacas xeyay tomiün para narang

romano ―aj nej.Quiaj tapiüng a Pablo:―Xique wijquiajos romano xic ―aw.29 Atquiaj ajcüwa soldados laámb apmewüjchiw

nej, pero wüx ndot manguiayiw aag ayaj,acueatíwan tawüw quiaj. At a nenajiüt aton wüxtajaw naleaing Pablo romano nej, quiaj mbayatxeyay, cos ajcan lamüüch maoeleran.


23

Pablo alteombas montang monajiüt ocueajjudíos

30 Rat tiüt amb alinoic nüt, aaga nenajiüt quiajtandiüm manguiay majneaj, neol cuane wüxtayacüw asoet a Pablo ajcüwa nipilan. Áag tüüchmamb macheederan a Pablo, cos aoeliw naaggalen. Condom tapaj mapeayiw canchiümojmeáwan montangtang miteaats, at meáwan ajcüwanoic ajlüy monjiür najiüt tiül judíos. Wüxlacanchiüjow meáwan, quiaj tawün a Pablomaquiiüb andüy niüng ajlüyiw.

Condom quiaj taxaing omal a Pablo majawteombasüw ajcüwa monxey montangtangmonajiüt tiül judíos. Quiaj tapiüng:

―Teat monxey, micual iüt. Xique sayaag tiülximeaats tanaámb sarang najneaj majaw Teat Dios―aw.

2 Quiaj tapiüng a Ananías natang miteaats, tasajmonlüy niüng ajlüy a Pablo müjchiw wüx ombeay. 3

Quiaj a Pablo tasaj a Ananías:―¡Teat Dios apmüüch wüx imbeay a ique

newüyay arang najneaj! ¿Neol ngome chetetearninguiaj mejaw wüx sasoete atnej apiüng tiül aagapoch tüünd Moisésa? ¿Neol a nganüy terang leawngo mapiüng tiül aaga poch tüünd Moisésa, costepiüng maleambüch ximbeaye? ―aj.

4 Quiaj tapiüngüw alacas monxey monlüy niüngajlüy a Pablo, tasajüw a Pablo:

―¿Neol tesap mendeac ngo majneaj wüx ombasteat natang miteaats ocueaj Teat Dios? ―ajüw nej.

5 Quiaj tasaj nejiw a Pablo:―Teat, cos xique ngo najaw sitiül nej natang

miteaats nej. Naleaing atquiaj larangüch wüxnawiig tiül Mipoch Teat Dios, apiüng: “Nde mendeacngo majneaj wüx ombas nop natang nenajiüt tiülmicambaj” ―aj nejiw.

6 Pablo tajaw ajcüwa monxey monlüy tiülmoncanchiün quiaj, noic ajlüy saduceos nejiw,alinoic ajlüy fariseos nejiw, quiaj tapiüng:

―Teat monxey, xique aton fariseo xic, micual xicfariseo. Xique sajlüy ningüy majaraw wüx sasoet,cos xique sapiüng ajcüwa mondeow apmapacüwalinoic nüt ―aw.

7 Wüx ndot mapiüng aag ayaj, quiaj witiüt noicmondeac tiül fariseos maquiüjpüw saduceos. Quiajmbajcatoj ajcüwa nipilan quiaj. 8 Cos saduceosapiüngüw nipilan landeow lango mapacüw alinoicnüt. At apiüngüw ngo majlüy ángeles, átanespíritus aton ngo majlüy. Nganüy ajcüwa fariseosapiüngüw almajlüy meáwan aag ayaj. 9 Tepajüwnapac cos lajcüyiw. Condom acas monxey mondüywüx aaga poch tüünd Moisés, aquiüjpüw tiülfariseos, witiütoj, tapiüngüw:

―Aaga naxey quiaj, ngo majiür nicuajind nisoet.Cos ngo majaraw, jondot miespíritu Teat Diostendeac masaj nej, tengwüy alngün ángel.Ngondom majcüyiiüts maquiüjpaats Teat Dios―awüw.

10 Cos nipilan tapots ajcüyiw, quiaj mbayat anatang nenajiüt, lango majaw cuane marang,ngwüy apmambiyaw a Pablo. Quiaj tapaj miünüw asoldados mawüniw quiaj a Pablo maquiüjpüwandüy niüng acüliw.

11 Aw alinoic ongwiiüts, Teat Jesús tajüiquichayniüng ajlüy a Pablo, tasaj nej:

―Nde mermbol teat, cos atnej tepiüng xic wüxningüy tiül Jerusalén, atquiaj netam mepiüng xicwüx tiül Roma aton ―aj nej.

Tayambüw nguineay mambiyaw a Pablo12 Wüx rat tiüt, acas judíos teyambayej nejeyéjan

quiaj, tayambüw nguineay mambiyaw a Pablo. Wüxlamaxomüw nguineay apmarangüw, quiaj tayacüwmipochiw nejiw müjchiw Teat Dios, tapiüngüwlango metiw lango manganeowüw nicuajind sitiülngo mambiyaw a Pablo. 13 Ajcüwa monxeymonyacüw mipochiw wüx aaga ngo majneajapmarangüw quiaj, ajlüyiw maseyme ic miow (40)monxey. 14 Tambüw majawüw montangtangmiteaats at montangtang monajiüt tiül nejiw,tasajüw:

―Xicona lanayacan xepochiün nasajan Teat Dios,sapiüngan lango netiün ngo nanganeowannicuajind sitiül ngo nambiyan a Pablo. 15 Nganüyindeacan mequiüjpanüw ajcüwa monajiüt tiülicootsa mesajan a nenajiüt mawün oxep a Pablomaquiiüb miün mayac niüng ijlüyiün, atnejindiüman menguiayiün majneaj cuane arang.Xicona sanajlüyiün ninguiün nambiyan wǘxannganaw mapeay niüng ijlüyiün ―awüw.

16 Naleaing nop micual michiig najtaj a Pablotanguiay andeacüw ajcüwa nipilan quiaj, nguineayapmarangüw mambiyaw a Pablo. Quiaj tamb,tajmel niüng acüliw soldados müüch manguiay aPablo. 17 Condom Pablo wüx landoj manguiay,quiaj tapaj nop minatang soldado, tasaj:

―Teat, iquiiüb aaga nench cam, iyac niüng ajlüynenajiüt, cos nej andiüm müüch manguiay noicpoch a nenajiüt ―aj.

18 Aaga minatang soldado quiaj taquiiüb mamb anench andüy niüng ajlüy nenajiüt. Wüx tapeayquiaj, tapiüng:

―Aaga Pablo najlüy tiül manchiüc tapaj xic, tasajxic naquiiüb miün andüy ningüy niüng ijlüy aaganench cam, cos nej andiüm masaj ic noic poch―aw.

19 Quiaj aaga nenajiüt tasap owix a nench quiaj,taquiiüb andüy ninguiün quiriw, tatün manguiay:

―¿Cuane indiüm mesaj xique? ―aj.20 Quiaj tapiüng a nench:―Teat, ajcüwa judíos lamapiüngüw apmasajüw ic

mewün oxep a Pablo, mequiiüb andüy niüngapcanchiümoj montangtang monajiüt tiül nejiw,atnej andiümüw manguiayiw majneaj cuane arang.21 Naleaing ique nde meyar andeacüw nejiw, cosajlüy maseyme ic miow monxey teamacüliw nejaxotayéjan. Nejiw lamayacüw mipochiw nejiw


24

masajüw Teat Dios, lamapiüngüw lango metiwlango manganeowüw nicuajind sitiül ngomambiyaw a Pablo. Nganüy landojay, tenguialmacüliw ic cuane apmepiüng ―aj nej.

22 Condom quiaj aaga nenajiüt quiaj, tasaj anench majtsor, naleaing tasaj nde masaj nejinguindwüx aaga lamüüch nej manguiay quiaj.

Pablo tüünd mamb andüy teombas a Félix tiülCesarea

23 Ndójan manguiay, quiaj tapaj ijpüwmontangtang ocueaj soldados. Tasaj nejiw netammajlüyiw quiaj ijquiaw acoic miow (200) soldados, alermiow gajpowüw (70) montep cawüy, al ijquiawacoic miow monjoy lanzas, majlüyiw quiaj aagaongwiiüts quiaj, cos ǘmban pojniow apmambüwCesarea. 24 At tasaj nejiw mayambüw cawüymajtep wüx a Pablo, para mapeay quiaj najneaj,mayacüw nej teowix a Félix, aaga natang nenajiüttiül Cesarea. 25 Condom tarang noic nawiigmajoyiw mamb. Tiül a nawiig quiaj, apiüng:

26 “Xique Claudio Lisias, sarang aaga nawiig camnüüch ic teat Félix, satepeay ic Teat Xan nenajiüt. 27

Aaga naxey cam ndeaad, tasapüw nej nipilan judío;tandiümüw mambiyaw nej. Naleaing xiquetawüniüs saquiüjpüw xesoldados, cos tajawas nejnipilan romano nej. 28 Condom tandiümas najawneol tayacüw nej asoet. Quiaj taquiüjpas andüyniüng ajlüyiw montangtang monajiüt tiül nejiw. 29

Quiaj tajawas tayacüw nej asoet imiün wüx ajlüyaymipochiw nejiw. Naleaing nej ngo marang nicuajindleaw netam mandeow wüx, aton ngo metam mambtiül manchiüc. 30 Nganüy wüx tanguiayiüsnguineay ajcüwa judíos lamayambüw nguineaymambiyaw aaga naxey quiaj, quiaj xique najénantüjchiüs miün andüy niüng ijlüy. At lanasajüwajcüwa monyac nej asoet, mambüw mapiüngüwmenguiay cuane asoet aaga naxey quiaj.Tamtámban teat”, aw.

31 Ajcüwa soldados taquiüjpüw mamb a Pabloaaga ongwiiüts quiaj, atnej tasoiquiw, tambüwmatüchiw tiül cambaj Antípatris. 32 Larraw tiüt,quiaj tandilileaw alinomb ajcüwa soldados monjüytiüt, andüyiw Jerusalén niüng acüliw. Tacueatiwmüjchiw ajcüwa montep cawüy a Pablomaquiüjpüw mamb. 33 Wüx tapeayiw Cesareaajcüwa soldados, quiaj tüjchiw nawiig a nenajiüt;aton tayacüw teowix nej a Pablo. 34 Aaga nenajiütquiaj, wüx landoj mateow a nawiig, quiaj tatünmanguiay a Pablo nguia naw. Wüx landoj manguiayPablo naw Cilicia, 35 quiaj tasaj:

―Najneaj, ndoj sananguiay indeac, leaw apeayiwmonyac isoet ―aj.

Condom quiaj tüüch mamb majiürüch a Pablo tiülnoic najneaj iüm ocueaj Herodes.

Teat Pablo tasaj Félix nguineay arang

Lamajiür acoquiaw nüt, quiaj tapeayCesarea aaga natang miteaats nenütAnanías, aquiiüb acas montangtang

monajiüt tiül judíos. Aton aquiiüb nop teat xeechnexom omeaats, nenüt Tértulo. Camüm mapeayiwquiaj, tambüw niüng ajlüy nenajiüt mayacüw asoeta Pablo. 2 Wüx tapeay maquiüraab miün a Pablo,quiaj tapots andeac a Tértulo mayac asoet. Tasaj anenajiüt:

―Teat xan, sajawan ique neech namongochiünnajneájan; at sajawan ique xeyay najneaj lamerangtiül meáwan cambaj, cos ique xeyay ixom imeaats.3 Pares sapiüngan Dios mangüy ic teat Félix, cosmeáwan nüt ajlüy najneaj nguiajantanej. 4 Nganüyteat, ngana napalan ic xeyay, nandeac xeyay najal,satüniün icueaj teat, menguiay sandeacan. 5 Xiconalanajawan aaga naxey cam, xeyay ngo majneajteamarang, xeyay awitich moncüy tiül judíos tiülmeáwan cambaj wüx iüt. Nej natang aton tiül noicajlüy nipilan nasoic nazareno. 6 Ngome áagan ayaj,aton tandiüm mitsoj leaw nangaj najlüy tiül nadamnangaj iüm tiül Jerusalén. Áag xicona tasapasan,tandiümasan najawan wüx asoet nej, atnej apiüngtiül aaga poch tüünd Moisés tanomb. 7 Condom,quiaj tajngot a nenajiüt Lisias aquiiüb misoldadosnej, najcüyiw tajngotoj tanojtiw xicueajiün. 8 Ndoj,tapiüng netam niünan ningüy niüng ijlüynapiüngan cuane asoet aaga naxey quiaj. Nganüyique aton teat, alndom metün menguiay nej sitiülnaleaing meáwan leaw sapiüngan quiaj ―aj.

9 Quiaj tapiüngüw ajcüwa judíos alquiaj:―Naleaing teat, atquiaj tajlüy meáwan ―awüw.10 Quiaj aaga nenajiüt tarang owix nej müüch a

Pablo mendeac. Quiaj tendeac a Pablo, tapiüng:―Najneaj teat xan, sanandeac menguiay

nguineay sarang, cos sajaw lamajiür xeyay neatirang nenajiüt ocueaj aaga iüt cam. 11 Xiquelamajiür gajpic (12) nüt tatow sapeay Jerusalénnarang casa Teat Dios. Aag ayaj alndom metünmenguiay sitiül naleaing, tengwüy ngo maleaing.12 Nejiw ngome taxomüw xic teasajcüy anaagnipilan; taton ngome tenguial sawitich moncüy tiülnadam nangaj iüm, tengwüy tiül alngün sinagoga,tengwüy tiül cambaj. 13 Nejiw ajcüwa monyacsasoet monlüy ningüy cam, ngondom müjchiw icmejaw sitiül naleaing meáwan leaw tenguialmandeacüw wüx ximbas quiaj. 14 Leawa xiquealndom nasaj ic naleaing, aag ayaj sandüüb leawtaquiaach Teat Jesús, leaw nejiw apiüngüw ngomaleaing. Atquiaj sarang minajiüt Midiosüwxexejchiün monlüy tanomb. Sandüüb opech leawapiüng tiül a poch tüünd Moisés, at leaw tarangüwmondeac andeac Teat Dios. 15 Xique sapiüng TeatDios alinoic nüt apmapacüüch meáwan nipilan leawlandeow, masey monrang najneaj, masey monrangngo majneaj. At nejiw aton atquiaj apiüngüw. 16

Wüx aag ayaj a xique sayamb nguineay narang


25

najneaj meáwan nüt majaw Teat Dios, at nipilanaton.

17 ’Xique, lamajiür acas neat ngo najlüy tiülxecambaj Jerusalén, aag a nganüy tapeayiüs quiaj.Sajoy xeyay cuajantanej nüjchiw nipilan tiülxecambaj jane ngo majiür. Condom tambas tiülnadam nangaj iüm nayac xechech. 18 Sal wüx aagayaj, quiaj taxomüw xic acas judíos monaw Asia, saltiül nadam nangaj iüm tenguial narang atnej netammarangüch. Ngo majlüy quiaj xeyay nipilan, atonngome tenguial süüch majcüy nipilan. 19 Nejiwajcüwa nipilan quiaj netam miünüw ningüy niüngijlüy teat xan, mapiüngüw cuane sawan wüxnaquiüjpüw. 20 Tengwüy joyajiw ajcüwa monxeyquiaj, ich mapiüngüw sitiül taxomüw wüx ximbasalngün nisoet, alngün ngo majneaj sarang wüxtajlüyiüs niüng ajlüyiw montangtang monajiüt tiülnejiw. 21 Tengwüy mapiüngüw ngo majneajtarangas wüx tandeacas tiül nejiw. Tapiüngas:“Xique nganüy sajlüy ningüy majaraw wüx sasoet,cos xique sapiüng alinoic nüt meáwan nipilan leawalandeow apmapac alinomb”, sajüw ―aw.

22 Aaga Félix lamajaw nguineay ajlüy monyarandeac Teat Cristo; pero cos ngo mandiümmandondoch nómban, quiaj tasaj nejiw:

―Leaw apeay a nenajiüt Lisias, quiaj sanambichnanguiay meáwan leaw ipiüngan ―aj nejiw.

23 Condom, quiaj tasaj nop minatang soldadomaquiiüb alinomb a Pablo majiür. Tasaj ngondommapal nejinguind, sitiül aljane minipilan nej a Pabloandiüm mamb majaw nej, ndot aljane andiümmambeol nej.

24 Wüx lamajiür acas nüt, quiaj tapeay alinomb aFélix maquiiüb miün mintaj nej Drusila. Aaga najtajquiaj, judía nej. Ndoj tüüch mamb majpaj a Pablomandeac manguiayiw wüx mipoch Teat Jesucristo.25 Naleaing wüx tasaj nej a Pablo nguineay alndommarangüch najneaj, tasaj nej nguineay anopnopnipilan netam majaw cuane teamarang. Tasaj nejnguineay Teat Dios apmajaw wüx asoet meáwannipilan alinoic nüt. Quiaj mbayat a Félix, condomtasaj a Pablo:

―Canüy lajlüy, quiür. Alinoic nüt wüx sanajlǘyanndoj sanapaj ic alinomb ―aj nej.

26 At aton aaga Félix teamacül sitiül Pabloapmüüch nej tomiün para tsajmbiüm. Parescatscatsǘyan mapaj a Pablo mandeac aweaag. 27

Wüx lamajiür iüm neat, quiaj tajmel ingow a Félix,tangoch a Porcio Festo marang nenajiüt. Pero aagaFélix cos andiüm majneaj aweaag judíos, pares ngomatsambiich a Pablo.

Pablo alteombas a Festo

Aaga Festo tapeay mayar minajiüt nej.Condom wüx lamajiür er nüt tatow ndojayar minajiüt nej, quiaj tamb andüy

Jerusalén imiün Cesarea. 2 Wüx tapeay Jerusalén,quiaj montangtang miteaats at montangtangmonajiüt tiül judíos tambüw majawüw a Festo,

mayacüw asoet a Pablo. 3 Tatüniw ocueaj, tasajüwmüüch mamb majanüch a Pablo andüy Jerusalén.Cos nejiw lamandeacüw axotayéjan apmambiyawtiül tiiüd. 4 Quiaj a Festo tasaj nejiw, Pablo tenguialajiürüch tiül manchiüc tiül Cesarea, y nej apmandililnajénan andüy quiaj. 5 Ndoj tasaj nejiw:

―Sitiül ajlüy acas monajiüt tiül icona alndommambüw, alndom naquiüjpüw mamb mapiüngüwsitiül naleaing ajiür alngün nisoet aaga naxey quiaj,alngün ngo majneaj arang ―aj nejiw.

6 Festo tacül maseyme ojpeacüw tengwüygajpowüw nüt tiül Jerusalén, condom quiaj tandililandüy Cesarea. Wüx larraw tiüt amb alinoic nüt,quiaj chetet tiül apal nej. Ndoj tüüch mambmajanüch a Pablo. 7 Wüx tapeay maquiüraab miüna Pablo, quiaj sonongotoj niüng ajlüy nej ajcüwajudíos napeayiw imiünüw Jerusalén. Quiaj tapotsmayacüw asoet a Pablo, mapiüngüw xeyay ngomajneaj arang. Pero ngo maw ocueajiw, cos ngomaxomüw cuane wüx alndom majüiquichawmapiüngüw naleaing meáwan aag ayaj. 8 Condom,quiaj tandeac a Pablo nguineay arang, tapiüng:

―Xique ngo najiür nicuajind nisoet, ngo narangalngün ngo majneaj leaw apiüng tiül aaga pochtüünd Moisés. At ngo narang alngün ngo majneajtiül nadam nangaj iüm tiül Jerusalén. Aton ngonandeac ngo majneaj wüx ombas a César ―aw.

9 Pero a Festo, cos andiüm majneaj majawüw nejajcüwa judíos, áag tasaj a Pablo:

―¿Indiüm meamb Jerusalén, majaraw wüx isoetquiaj niüng sajlüye? ―aj.

10 Quiaj a Pablo tasaj nej:―Xique sajlüy tiül iwix, cos ique nop ic nenajiüt

ocueaj a César natang nenajiüt tiül Roma. Ningüynetam majaraw wüx sasoet, ngome tiül Jerusalén.Xique ngo narang nicuajind ngo majneaj tiül ajudíos, ique aton lamejaw. 11 Cos sitiül alngünxeyay ngo majneaj sarang, leaw alndom nandeowwüx, xique ngondom napiüng ngo nandeow. Perocos xique ngo najiür nicuajind sasoet wüx meáwanleaw lamapiüngüw quiaj, nejinguind ngondommayac xic teowixaw nejiw. Nganüy a xique sanambmajaraw wüx sasoet teombas a César, aaga natangnenajiüt tiül Roma ―aj nej.

12 Condom Festo wüx landoj andeac aweaag amonxey monbeol nej wüx leaw arang, quiaj tasaj aPablo:

―Sitiül indiüm meamb teombas a César tiülRoma, pues najneaj, apmeamb quiaj ―aj.

Pablo alteombas Rey Agripa13 Wüx lamajiür acas nüt, quiaj tamb tiül cambaj

Cesarea nop nenajiüt nenüt Agripa, aquiiüb mintajnej nenüt Berenice, metepeayayej maquiüjpüw aFesto. 14 Tacüliw quiaj xeyay nüt, quiaj a Festo tasajaaga nenajiüt quiaj nguineay arangüch wüx ombasa Pablo, tasaj:

―Wüx taw a Félix, tacueat tiül manchiüc nopnaxey. 15 Condom wüx tambas Jerusalén, quiaj


26

tambüw majawüw xic ajcüwa montangtangmiteaats at montangtang monajiüt tiül judíos.Tasajüw xic natepich asoet aaga naxey quiaj,mandeow. 16 Quiaj a xique tasajasüw, monajiütocueaj Roma ngondom mayac teowixaw nipilannop najlüy tiül manchiüc mandeow sitiül nganawmanguiay andeacüw monyac nej asoet, cos atquiajnej alndom mewüneay. 17 Condom nejiw tiünüwmaquiüjpüw xic miün ningüy. Xique ngometequiyas; ráwan tiüt amb alinoic nüt, quiaj chetetosnajaw wüx asoet nej. Ndoj tüjchiüs mambmajanüch aaga naxey najlüy tiül manchiüc. 18

Ajcüwa monyac nej asoet, wüx tendeacüw, quiajtanguiayiüs nguineay andeacüw. Ngo mandeacüwwüx atnej xique tayajcas apmandeacüw. 19 Nejiwtandeacüw wüx midiosüw nejiw, aton wüx aaga nopnaxey tandeow, nenüt Jesús. Naleaing cos a Pabloapiüng aaga naxey quiaj almapac. 20 Xique ngonaxom ximeaats nguineay najaw wüx aag ayaj,quiaj tatüniüs nanguiay a Pablo. Tasajas sitiülandiüm mamb Jerusalén majaw wüx asoet nej. 21

Pero nej tapiüng andiüm mamb majaraw wüx asoetnej teombas Augusto César tiül Roma, quiajtüjchiüs mamb majiürüch; ndoj, wǘxan apmatüchsanamongoch mamb andüy teombas a César ―aj.

22 Quiaj tapiüng Agripa, tasaj a Festo:―Xique aton sandiüm nanguiay andeac aaga

naxey quiaj ―aj.Festo tasaj nej:―Najneaj, oxep apmenguiay ―aj nej.23 Rat tiüt amb alinoic nüt, quiaj tamb Agripa

aquiiüb a Berenice andüyiw awan. Nejiw xeyaynajneaj ambüw, aquiiüb nejiw nangos nüt. Atonaquiüjpüw meáwan monajiüt ocueaj soldados,aquiüjpüw montangtang ombas monxey tiül aagacambaj quiaj. Condom Festo tüüch mambmajanüch miün a Pablo. 24 Wüx lapeay, quiajtapiüng a Festo:

―Teat Xan Agripa, at icona teat monxey leawiliünan ningüy mequiüjpan xicon, nganüy jogüyijawan aaga naxey cam. Xeyay judíos tasajüw xicaaga naxey cam xeyay ngo majneaj arang. Átan tiülJerusalén, átan ningüy Cesarea, tepajüw apiüngüwaaga naxey cam netam mandeow. 25 Naleaingxique tajawas nej ngo majiür nicuajind nisoet cuanewüx apmandeow, aton cos nejay tapiüng andiümmamb teombas César tiül Roma; áag tapiüngassanüüch mamb. 26 At aton cos ngo najaw cuanesanarang wüx nawiig nasaj xenatang, áag nganüytapiüngas miün ningüy niüng ijlüyiün, teat monxey.At cos sajaw ique Teat Xan Agripa alwüx xeyay atamijlüy. Cos wüx landoj mapiüng menguiay nguineayarang, quiaj sanajaw cuane alndom narang wüxnawiig. 27 Cos xique sapiüng ngo majneaj nüüchmamb nop najlüy tiül manchiüc sitiül ngo napiüngcuane asoet ajiür ―aw a Festo.

Pablo tasaj Agripa nguineay arang

Condom quiaj tapiüng Agripa, tasaj aPablo:

―Nganüy apmendeac mepiüngnguineay irang ―aj.

Quiaj a Pablo tarang owix nej ndijchiümoj.Condom quiaj tapots müüch mapiüng nguineayarang, tapiüng:

2 ―Teat Xan Agripa, apac ximeaats cos nganüyningüy niüng ijlüy alndom napiüng meáwan cuanesarang, neol tayacüw sasoet ajcüwa judíos quiaj. 3

Aton xeyay apac ximeaats, cos sajaw ique ijawmeáwan leawa xicona nipilan judío sarangan, ijawcuane naél ajlüy tiül xicona. Nganüy teat, sandiümmeíüc wüx menguiay sandeac.

Pablo tapiüng nguineay tarang wüx nganawmandüüb Teat Jesús

4 ’Meáwan judíos tajawüw nguineay sajngot miünsarang quich, cos xique tatangas tiül micual xeíüt,átan tiül xecambaj, átan tiül Jerusalén. 5 At atontajawüw nguineay xique nde wüx sarang nenchtajlüyiüs fariseo xic. Aag ayaj nejiw alndommapiüngüw wüx aton sitiül andiümüw, cos fariseosxeyay apacüw wüx marangüw meáwan leaw iün tiüla nawiig sajiüran. 6 Nganüy sajlüy ningüy majarawwüx sasoet, cos xique sapiüng sayac ximeaats wüxnguineay Teat Dios alinoic nüt apmapacüüchmeáwan nipilan leaw landeow, atnej tanomb tasajxexejchiün. 7 Meáwan micualüw a gajpiüp (12)monxey micual Israel apiüngüw naleaing aag ayajaton; áag arangüw, ayambüw Teat Dios nütongwiiüts. Teat Xan Agripa, xique aton sayacximeaats wüx aag ayaj atnej nejiw, áag tayacüwsasoet. 8 Jow icona, monyac sasoet ¿neol tepiünganTeat Dios ngome apmapacüüch alinoic nüt nipilanleaw landeowa?

Pablo tapiüng nguineay tayamb ombasminipilan Teat Jesús

9 ’Naleaing xique aton tanomb ngo majneajtarangas, tapiüngas netam narang xeyay ngomajneaj wüx ombasüw mondüüb Teat Jesús nawNazaret. 10 Aag ayaj tarangas tiül Jerusalén.Tayacasüw tiül manchiüc xeyay minipilan Teat Jesús,cos tajiüras nawiig ocueajiw montangtang miteaatsnarang aag ayaj. At wüx tambiyaw minipilan TeatJesús, at a xique aton sal tiül, tapiüngas najneajmandeowüw. 11 Ngome nomb tarangas,tawüüchasüw tiül meáwan sinagogas, nguineayndom mapiüngüw apmacueatiw mandüjpiw TeatJesús. Cos xeyay tajcüyiüs najawüw; tapots nayambombasüw masey tiül ngünantanej cambaj tiülpalpálwüx iüt.


27

Teat Pablo tandüy wüx mandeac nguineaytandüüb Teat Jesús

(Hch. 9:1-19; 22:6-16)

12 ’Aag ayaj sanarang, ndoj tambas sandüy tiülcambaj Damasco, sajoy nawiig ocueajiwmontangtang miteaats. 13 Teat Xan Agripa, wüxsaleamb tiül tiiüd lalimnüt, quiaj tajawas noic ranimiün tiül cielo, xowüy larraw, alwüx arraw ngomatnej achech nüt. Nómban arraj xic naquiüjpüwsaquiüjpüw. 14 Quiaj tajmiücas, condomtanguiayiüs andeac nop nendeac, andeac wüxombeay hebreo, tasaj xic: “Saulo, Saulo, ¿neoltapots ijcüy mejaw xique? Ngo majneaj mejcüy, cosngo majneaj apmemongoch, atnej arang boy wüxatoel, andüüb atileran”, aj xic. 15 Xique quiajtasajas: “¿ Jan ic Teat?” saj. Nej tapiüng: “Xique Jesús,leaw ique tenguial ijcüy mejaw. 16 Nganüy witiürlember. Xique tejüiquichayos mejaw xic, cos lanayacic merang xenajiüt, mendeac meáwan leawalamejaw nganüy, at leawa sanüüch ic mejaw alinoicnüt, 17 wüx xique sanawün ic teowixaw nipilanjudío, at tiül pálwüx nipilan niüng sanüüch icmeamb nganüy, 18 para alndom meajchiwmajawüw cuane netam marangüw. Cos nganüy ngomajawüw cuane teamarangüw, atnej aliw tiülpojniün. At aton apmesajüw macueatiw marangüwmeáwan ngo majneaj ocueaj Satanás quiaj,marangüw najneaj leaw Teat Dios andiüm. Cosnetam müjchiw xic omeajtsüw nejiw para alndomnawün asoetiw nejiw. Atquiaj nejiw alndommajlüyiw niüng apmajlüyiw meáwan leaw apmayarxepoch”, aj xic teat Jesús.

Pablo tarang leawa tasoic19 ’Teat Xan Agripa, xique sarang leaw Teat Dios

tüüch xic najaw imiün tiül cielo. 20 Ombas tambasnandeac nasajüw nipilan monlüy tiül Damasco.Condom tandeacas nasajüw monlüy tiül Jerusalén.Condom tandeacas nasajüw monlüy tiül meáwancambaj tiül iüt Judea. Ndójwüx tambas nasajüwmeáwan palpálwüx nipilan. Tasajasüw leaamomeajtsüw macueatiw meáwan ngo majneaj leawteamarangüw, marangüw najneaj, mayariw andeacTeat Dios. 21 Ajcan sarang aag ayaj tasapüw xicjudíos tiül nadam nangaj iüm tiül Jerusalén;tandiümüw mambiyaw xic. 22 Pero naleaing cosTeat Dios xeyay ambeol xic, áag saliün najlüynganüy nüt cam, tealeámban nandeac Mipoch nejmanguiay meáwan nipilan masey montangtang,masey monguich. Cos xique ngo nandeac nicuajindpálwüx; xique sandeac meáwan leaw lamapiüngüwtanomb ajcüwa mondeac andeac Teat Dios. AtMoisés lamandeac aton nguineay aliüc miünapmajlüy. 23 Cos lamapiüngüw nguineay aagaCristo netam mamongoch xeyay ngo majneaj,apmandeow, ndoj nej ombas apmapac tiülmondeow; condom apmüüch manguiayiw mipochnej nipilan judío at pálwüx nipilan, cos mipoch nej

ambeol nipilan atnej aaga ran ambeol nipilanmaxom majaw ―aw a Pablo.

Pablo tandiüm müüch aaga Agripa mayamb TeatJesús

24 Wüx tapiüng a Pablo meáwan aag ayaj, quiajtendeac a Festo napac, tasaj a Pablo:

―¡Nerchach Pablo! lamüüch ic merchachiteowteow nawiig ―aj.

25 Quiaj Pablo tasaj nej:―Ngwüy teat xan Festo, xique ngome

nechachiüs, xique sandeac naleaing leaw alndommajlüy. 26 Joyaj Teat xan Agripa, nej aton lamajawmeáwan aag ayaj, pares xique ngo nimbol nandeacmanguiay. Sayaag nej ajaw wüx aag ayaj aton cosaag ayaj ngome nexotüy. 27 ¿Ngwüy cuane ipiüngTeat xan Agripa, ngome naleaing leawlamapiüngüw mondeac andeac Teat Diosa? Xiquesajaw ique ijaw naleaing aag ayaj ―aj.

28 Quiaj tapiüng a Agripa, tasaj a Pablo:―¡Laliüc meaach xic nayar aquiaach Teat Cristo!

―aj.29 Quiaj tasaj nej a Pablo:―Masey laliüc tengwüy masey nequiy, Teat Dios

andiüm ngome ic miün quiaj, aton nej andiümmeáwan leawa lamanguiayiw sandeac nganüy cam,aton mayariw mipoch Teat Jesús para majlüyiwatnej sajlüy. Pero ngome naoeleranüw naag galenatnej sajlüy cam ―aj.

30 Wüx landoj mapiüng aag ayaj a Pablo, quiajwitiüt aaga natang nenajiüt maquiiüb alinopnenajiüt, at a Berenice, at meáwan montsoton quiajmaquiüjpüw. 31 Condom tawüw andüyiw ninguiünquiriw mandeacüw nguineay apmarangüw. Quiajtendeacüw nejeyéjan quiaj, tapiüngüw:

―Aaga naxey quiaj ngo majiür nicuajind asoetcuane wüx apmandeow, at cuane wüx macül tiülmanchiüc ―awüw.

32 Condom Agripa tasaj a Festo:―Aaga naxey quiaj alndom tsajmbiüm sitiül nej

ngo mapiüng mamb teombas a César ―aj.

Teat Pablo tüünd mamb andüy Roma

Wüx tapiüngüw sanamban sandüyiün tiüliüt Italia, samban tiül nadam müx, quiajtayacüw a Pablo, at alacas monlüy tiül

manchiüc, teowix nop naxey nenüt Julio, natang nejocueaj noic ajlüy soldados nenüt Augusto. 2

Condom tajtepasan tiül nop nadam müx naw tiülcambaj Adramitio. Aaga müx quiaj apmamongmbeay acas cambaj tiül Asia. Quiaj tambasan,saquiüjpan mamb teat Aristarco naw tiül cambajTesalónica tiül Macedonia. 3 Amb alinoic nüt, quiajtatüchasan wüx iüt mbeay cambaj Sidón. Aaga teatcapitán Julio xeyay najneaj tarang, tüüch mamb aPablo matepeay miamigo nej, mambeolüw nej. 4

Condom nawasan quiaj, tateajquiw a vela,tambasan sandüyiün calüy, tamongasan milan iütChipre najlüy tiül ndec, samban wüx ombas nonüt,


cos xowüy lapac a iünd imiün noleat, ngondomnangochiün. 5 Wüx lasamongon tiül mindequiwmonaw Cilicia, at tiül mindequiw monaw Panfilia,quiaj tajtepasan wüx iüt mbeay cambaj Mira tiül iütLicia.

6 Quiaj aaga minatang soldado taxom nopnadam müx naw Alejandría. Aaga müx quiajapmamb andüy Italia. Quiaj tasaj xicon najtepiüntiül. 7 Ndoj tawasan quiaj, tambasan teamteáman,tajüyasan xeyay nüt. Tajlüy ngo natüchiün niüngajlüy cambaj Gnido, cos aliün mapac a iünd imiünnoleat, ngo müüch xicon najüyiün najen. Áagtasapasan andüy cawac, sasapan milan iüt Creta.Condom tamongason samban niüng ajlüy oxing iütCreta nasoic Salmón. Sayeyiün tiüt aaga iüt,tandüyasan noleat. 8 Tambasan sasapanmbeaymbeay iüt amb cawac. Xowüy laél, tajlüy ngonatüchiün mbeay iüt nasoic Najneaj Puerto. Nawquiaj ngome miünquiaj ajlüy a cambaj Lasea.

9 Lasaquiyan xeyay nüt, nganüy laliüc matüchmaw napac iünd, apmaquind. Tiül aaga nüt quiajnaél majüy müx, áag tapaj nej ocueajiw a Pablo. 10

Tasaj nejiw:―Teat monxey, sajaw laliüc matüch a nüt maél

majüy müx. Sitiül apmambaats, apmamongochiiütsxeyay ngo majneaj. Ngome áagan a müx maquiiübamal nej alndom ndrom ombas, at a icootsa atonalndom mandeowaats ―aj nejiw.

11 Pero aaga minatang soldado tayar leawandeacüw nejüyich a müx maquiiüb neneay müx,ingow ayar andeac a Pablo. 12 Cos aton aaga niünglomboj müx, niüng saxojtan quiaj, ngome najneajmacül quiaj a müx wüx apac iünd, áag xeyayiwnejiw tapiüngüw nawan quiaj, natüchiün najtepiünwüx iüt mbeay cambaj Fenice tiül iüt Creta nacüliünquiaj. Cos aaga niüng lomboj a müx quiaj andüyombeay nonüt, at najneaj macül quiaj wüx apaciünd.

Tangoch nejiw nadam iünd tiül ndec13 Wüx tawün nine ncherec imiün cawac, quiaj

tapiüngüw najneaj namban. Quiaj taxainguiw aagapiedra nesap müx. Condom tambasan, sasapanmbeaymbeay iüt Creta. 14 Naleaing ngome xeyaylasajüyiün, quiaj tangoch xicon noic napac xeechiünd imiün calüy nonüt, atnej leaw alndom mayacndiüc oic, Euroclidón minüt nej. 15 Aaga xeech iündquiaj, tapots mawün a müx, ngondom nangochiün.Quiaj tajlüyasánan maquiiüb xicon a iünd. 16 Wüxtatüchasan milan noic nine iüt najlüy tiül ndecnenüt Clauda, quiaj taxaingasan a nine müx rondonwil a nadam müx, masey taél naxainguiün. 17 Wüxlandoj natepichan tiül nadam müx aaga nine müx,quiaj tatsajcüw pinawan otüeng a müx nandandnaag tsapaj las mambeol nej. Condom tawüniw avela cos imboloj malox xicon wüx noic nawaag tiülndec nasoic Sirte. Ndoj quiaj tajlüyasánan maquiiübxicon mamb a iünd. 18 Naleaing cos wüx rat tiütamb alinoic nüt aaga iünd nde asap apac,

teamachach xicon omal yow. Quiaj tapotsmawijchaw tiül ndec amal a müx para tejyemquiriw. 19 Wüx amb er nüt, quiaj tawiichasan tiülndec altigüy leawa netam tiül nadam müx. 20

Tamong xeyay nüt ngo majüic nüt, ngo majüic ocas,cos xeyay apac aaga xeech iünd. Ndójwüxlanapiüngan lango nawan wüx, sanandeowan.

21 Wüx lamajiür xeyay nüt ngo netiün, quiaj witiüta Pablo masaj nejiw, tapiüng:

―Teat monxey, xique tasajas icon sitiül meyariünsandeac ngo mawaats Creta, ngo miünaatsmamongochiiüts aaga naél cam, aton ngo ndromombas nicuajind. 22 Nganüy sasaj icon ndemermbolan, nde mamix imeajtsan, cos masey amüx apndrom ombas, icootsa nejinguind ngomeapmandeowaats. 23 Cos Xeteat Dios leawa xiquesandüüb, tenguial narang minajiüt nej, tüüch miünniüng sajlüy nop miángel nej tepood. 24 Aaga ángelquiaj, tasaj xic: “Pablo, nde mbayamear, cos iquenetam memong teombas a César. Langomeapmandeow nejinguind leaw almequiiüb tiül müx;cos almaquiüjpüw ic”, aj xic a ángel. 25 Xiquenganüy sasaj icon teat monxey, nde mermbolan, ichmapac imeajtsan, cos xique sayac ximeaats wüxTeat Dios, sajaw naleaing apmajlüy atnej lanasoic.26 Nguineayantanej netam majtochiiüts wüxalngün nine iüt tiül ndec ―aj nejiw a Pablo.

27 Noic ongwiiüts lamatüch ijquiaw semánsajlüyiün tiül ndec, saleamban tiül ndec nasoicAdriático, aquiiüb xicon a xeech iünd. Aleambpinawan ongwiiüts, quiaj tapiüngüw ajcüwamonrang najiüt tiül müx ayajcüw atnej ajüic laliücnatüchiün iüt. 28 Quiaj tapeaxiw majawüw nguitowajal a ndec. Tajawüw atüch nimiow gajponüy (36)metro. Ndoj tajüyasan alquiripite. Condomtandüyiw wüx mapeaxiw alinomb. Quiaj tajawüwajiür nimiow ayaíw (27) metro. 29 Quiaj taloxiw tiütapiquiw piedra nesap müx amb wüx owil a müx,apmacüliw ram, cos imboloj majtochiw wüx piedra.Nejiw malüy apiüngüw larraw. 30 Condom ajcüwamonrang najiüt tiül a nadam müx tandiümüwmecuiürrüw macueatiw a müx. Quiaj tawüniw tiüt anine müx mayacüw tiül ndec, arangǘwan atnej ajüicapmaloxiw tiüt nesap müx amb teombas. 31 Peroteat Pablo wüx tajaw aag ayaj, quiaj tasaj a natangsoldado, at misoldados nej:

―Sitiül nejiw ayaj apmecuiürrüw, ngo macüliw tiülmüx, icona aton ngondom meriowan wüx ―ajnejiw.

32 Quiaj a soldados tambüw mandojquiw milas anine müx, mamb nómban.

33 Condom wüx lajngot chiüjmbaw, quiaj tasajnejiw a Pablo metiw, tapiüng:

―Nganüy amb gajpopeic nüt (14) tatow apacaatsaiündaats, ngo metiiüts nicuajind. 34 Nganüynetam meretiün, müüch icon mejiüran ipacan. Cosnejinguind ngome apmandeow, ngome apndrommasey nots miondeats imalan ―aw.

35 Wüx landoj mapiüng aag ayaj, quiaj tayar apan. Condom tüüch gracias Teat Dios niüng ajlüyiw.


28

Ndoj cas taquiiw a pan müet. 36 Quiaj meáwannejiw tajneaj omeajtsüw, tetiw aton. 37 Leawsajlüyiün tiül aaga nadam müx quiaj, sajlüyiünijquiaw acoic miow ermiow gajponüy (276) nipilan.38 Wüx landoj üetiw paxiün, quiaj tawijchaw tiülndec meáwan trigo, tejyem alquiriw a müx.

Tsoyot tiüt a nadam müx39 Wüx larraw, quiaj tajüic a iüt, naleaing ngo

mayajcüw nguiane. Tajawüw aaga iüt quiaj almajiürnoic socol ayac püjchiün. Quiaj tapiüngüw sitiülalndom matepichaw quiaj a müx. 40 Quiajtandojquiw milas nesap nine müx, tacueatíwan tiülndec. Aton tachejtiw aaga las neoeleay remoneleainguiich a müx. Condom tateapiw a vela najlüyteoxing a nadam müx mangoch a iünd. Quiaj tajüya müx aleáingan andüy tiül aaga socol quiaj. 41

Naleaing iünd talox xicon andüy wüx noic oxingniüng angochay ndec. Quiaj tajtoch a müx, nómbantajtsot tiüt teombas. Quiaj tapots ajmbaj imiün wüxowil, ajmbaj nej omal yow. 42 Condom tapiüngüw asoldados mambiyaw meáwan leaw apmambüw tiülmanchiüc ngana mecuiürrüw, cos ndotapmajchiquiaw tiüt majrrocoj. 43 Naleaing aagaminatang ocueajiw soldados ngo müüch nejiwmarangüw cos andiüm mawün wüx a Pablo. Quiajtapiüng jane ndoj ombas ajrroc, ich majchiquiawtiüt ombas nejiw, majtepiw wüx iüt. 44 Nganüy janengondom ombas ajrroc, ich mayambüw xiültengwüy masey quiriw najmbaj müx leaw axomüwmambüw wüx. Atquiaj tawasan wüx ngo mandeownejinguind, tümb najtepiün wüx iüt.

Teat Pablo alwüx nine iüt tiül ndec nenüt Malta

Wüx landoj laǘmb najtepiün wüx iüt, quiajtanguiayasan aaga nine iüt tiül ndec quiaj,nenüt Malta. 2 Ajcüwa nipilan micual iüt

moncül quiaj, najneájan majawüw xicon,tambeolüw xicon xeyay, tajalüw biümb najüetiüncos xowüy laquind, tenguial ajoet. 3 Condom tamba Pablo mayamb nawaag soex mandaab. Wüxtapeay mayac tiül biümb a soex, quiaj taw nopndiüc naw tiül a soex quiaj, cos larraar mayaag.Quiaj matsamb nej owix nej, rondótan wüx. 4

Ajcüwa nipilan micual iüt moncül quiaj, wüxtajawüw aaga ndiüc alrrondom wüx owix a Pablo,quiaj tendeacüw nejeyéjan quiaj, tapiüngüw:

―Aaga naxey quiaj naleaing nembiy nipilan nej.Cos masey laáw wüx, ngo mandeow tiül ndec,nganüy mbich apmandeow; cos midiosaatsngondom müüch macül mapac nop nembiy nipilan―awüw.

5 Naleaing Pablo tawiich owix nej andüy tiülbiümb, quiaj tajmiüc a ndiüc andüy tiül biümb; ndojnej ngo marang nej nicuajind. 6 Nejiw tenguialmacüliw cajores apmapep nej, tengwüy cajoresapmajmiüc mandeow. Pero wüx paxiüt macüliwngo majüic marang nej nicuajind; quiaj

tambiülüjchiw andeacüw, tapiüngüw Pablo lamidiosnej.

7 Tiül aaga iüt niüng tajtepasan quiaj, ajlüy quiajmiíüt nop naxey nenüt Publio. Aaga naxey quiajnenajiüt nej tiül aaga nine iüt tiül ndec quiaj. Nejtangoch ximbasan, at tüüch xicon nguiane naxojtannajneajay er nüt. 8 Wüx aaga nüt quiaj tiün andeowmiteat a Publio, tasap mats üüch nej nerraar, arangnej nequixquix. Quiaj tamb a Pablo majaw nej,condom tataag orar. Wüx landoj masaj Teat Dios,tayac owix wüx ombas aaga niün andeow quiaj,quiaj tajneaj. 9 Wüx tanguiayaran aag ayaj, quiajtapeayiw altigüy moniün andeow monaw tiül aaganine iüt quiaj majaw nejiw a Pablo. Meáwantajneajiw. 10 Condom ajcüwa nipilan quiaj, tapacomeajtsüw majawüw xicon, tambeolüw xicon. Ndojwüx laliüc nawan quiaj, tüjchiw xicon meáwan leawnetam xicon najoyiün.

Teat Pablo tapeay Roma11 Wüx laǘmb arej caaw tatow sacüliün wüx aaga

nine iüt tiül ndec, quiaj tawasan quiaj, samban tiülnop nadam müx naw tiül cambaj Alejandría, cosaaga müx quiaj tacǘlan quiaj wüx nüt aquind iünd.Aaga nadam müx quiaj narangüch wüx oxing ijpüwdios, nop nenüt Cástor alinop nenüt Pólux. 12

Condom tajtepasan wüx iüt tiül cambaj Siracusa.Tacülasan quiaj er nüt. 13 Ndoj nawasan quiaj,tambasan sasapan mbeaymbeay iüt, nómbansamban tatüchasan cambaj Regio. Amb alinoic nüttawasan quiaj, cos lamawün ncherec imiün cawac.Quiaj tatüchasan cambaj Puteoli wüx amb ic nüt. 14

Quiaj taxomasanüw acas monyar andeac Teat Jesús,tasajüw xicon nacüliün quiaj noic semánnaquiüjpanüw. Condom nawasan quiaj, tambasannatüchiün tiül cambaj Roma, samban wüx iüt. 15

Ajcüwa monyar andeac Teat Jesús monaw Romalamanguiayiw xicona saliücan, quiaj tambüwmangochiw xicon tiül cambaj Foro de Apio, altiültangochiw xicon tiül cambaj Tres Tabernas. WüxPablo tajaw nejiw, quiaj tapac omeaats xeyay, tüüchgracias Teat Dios. 16 Wüx tapeayasan Roma, quiajaaga minatang soldado tayac teowixaw monajiütmeáwan monamb tiül manchiüc. Naleaing Pablotüjchiw macül pálwüx anopǘyan, tajiür nej nopsoldado.

Teat Pablo tandeac Mipoch Teat Dios tiül Roma17 Laǘmb er nüt tatow sapeayiün Roma, quiaj

tapiüng a Pablo majpajüw miün montangtang tiülnipilan judío leaw aliw quiaj. Condom wüx laímbmapeayiw niüng ajlüy nej, quiaj tasaj nejiw, tapiüng:

―Teat monxey micual xeíüt, masey xique ngonarang nicuajind ngo majneaj wüx ombasüwmicual miiütaats, at ngo napiüng ngo majneajmarangüch meáwan leaw tarangüw mixejchiiüts,nganüy micual miiütaats tasapüw xic tiül Jerusalén,mayacüw xic teowixaw monajiüt monaw ningüyRoma namb tiül manchiüc. 18 Nejiw monajiüt wüx


laǘmb manguiayiw nguineay sarang, quiajtandiümüw matsambijchaw xic, cos ngo maxomüwwüx ximbas nicuajind nisoet para nandeow. 19 Peronejiw micual miiütaats ngo mandiümüw majawüwtsajmbiün. Pares tapiüngas netam niün ningüyteombas a César majaraw wüx sasoet. Naleaing,xique ngo niün nayac asoet micual xeíüt. 20

Nganüy tapajas icon mewiünan mejawan xic, nasajicon neol tayacüw sasoet micual miiütaats. Nganüyxique tatsaagaranas naag a galen cam, cos sayacwüx ximeaats nacül leaw lamapiüng tiül MipochTeat Dios aliüc miün apmajlüy, atnej meáwanicootsa micual Israel teamacüliiüts ―aw a Pablo.

21 Nejiw quiaj tapiüngüw:―Xicona ngo nanguiayiün nicuajind, ngo mapeay

alngün nawiig imiün Judea mapiüng wüx ique, atonngo miün alngün micual miiütaats masajüw xiconmandeacüw sitiül ique ngo majneaj temerang. 22

Naleaing nganüy sandiüman nanguiayiün mesajxicon nguineay indeac. Cos xicona lananguiayiünnguiajantanej anderac ngo majneaj wüx ombasüwleaw monquiajchay wüx aaga poch quiaj ―ajüw nej.

23 Condom tayacüw alinoic nüt miünüw. Wüxtatüch aaga nüt, quiaj tapeayiw niüng acül nejxeyay nipilan. Nej tamelich masaj nejiw wüx MipochTeat Dios leaw taquiaach Teat Jesús, tamelichandeac ümb arraw, ndot laquinüt. At tasaj nejiwnguineay alndom majlüyiw tiül micambaj Teat Dios.Nej tüüch nejiw majawüw nguineay lamapiüng wüxTeat Jesús tiül Mipoch Teat Dios leaw tarang Moisésat leaw tarangüw mondeac andeac Teat Dios. 24

Altiül tajawüw naleaing, aton tayariw leaw tandeaca Pablo; nganüy altiül ngo mayariw. 25 Cos ngomandeacüw nóiquian, altiül tapiüng naleaing, altiültapiüng ngo maleaing; quiaj tandiümüw majtsoriw.Wǘxan nganaw majtsoriw, quiaj tasaj nejiw a Pablo:

―Naleaing lamapiüng tiül Mipoch Teat Diostarang teat Isaías aaga nendeac andeac Teat Dios,wüx tüüch nej poch a Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios mandeac masaj mixejchiiüts. Tapiüng:

26 Quiür isajüw a cambaj quiaj:Masey apmenguiayiün naag ilajcan,ngome apmejawan cuane amb apiüng.Masey apmejawan naag iniüjcan, naleaing ngome

apmejawan cuane.27 Cos ajcüwa nipilan quiaj nadam omeajtsüw,nelajcüw, pares ngo manguiayiw,amontsotsüw oniüjcüw,gana maxomüw majawüw;cos ngo mandiümüw majawüw cuane amb apiüng,ngo müjchiw olajcüw manguiayiw,at ngo mayacüw wüx omeajtsüw leaw anguiayiw,cos ngo mandiümüw leaam omeajtsüw wüx aaga

ngo majneaj teamarangüw, ndoj marangüwnajneaj.Pares xique ngondom nawün asoetiw nejiw,

irajüw, aj nej a Isaías.28 Nganüy inguiayiün, cos ngo mendiümanmeyariün aag ayaj, pares Teat Dios lamüüch mambmasoiquiw nipilan ngome judíos alndom mawasoetiw nejiw. Nejiw mbich apmanguiayiw ―ajnejiw a Pablo.

29 Wüx landoj masaj nejiw aag ayaj a Pablo, quiajtajtsoriw, tapots asajayej wüx aag leaw tanguiayiwquiaj.

30 Pablo tacül quiaj palanüy iüm neat tiül nop iümangüy, xeyay tapac omeaats majaw meáwan leawtambüw quiaj majawüw nej. 31 Nej tasaj nejiwnguineay alndom majlüyiw tiül micambaj Teat Dios,at taquiaach nejiw wüx Teat Jesucristo, ngo mimbolmanguiay jangantanej, nejinguind ngo mapal nej.


1

ROMANOS

Pablo atepeay mondüüb Teat Cristo tiül Roma

Xique nenütiüs Pablo nerangas minajiüt TeatJesucristo. Teat Dios tayac xic narangmiapóstol nej, namb nasaj meáwan nipilan

wüx aaga najneaj nanderac nguineay alndommawüw wüx asoetiw nejiw.

2 Aaga najneaj nanderac quiaj, aag ayaj tanombTeat Dios lamapiüng apmajlüy, lamarangüw wüxnawiig ajcüw mondeac andeac nej. 3 Aaga leawalamapiüng Teat Dios quiaj, aag ayaj apiüng wüxMiteatiiüts Teat Cristo, micual nej. Teat Cristo tajlüynipilan nej, micual micualüw David. 4 Tajüicnaleaing Micual Teat Dios nej cos alndom marangcuajantanej, y cos Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diostapacüüch nej imiün tiül mondeow. 5 Nejlamambeol xic xeyay, lamüüch xic narang nopmiapóstol nej namb nasaj nipilan tiül meáwancambaj wüx iüt mayariw nej andeac, mandiümüwnej. 6 Icona aton ijlüyiün tiül ajcüwa nipilan quiaj,cos Teat Dios lamayamb icon müüch icon mejlüyiüntiül minipilan Teat Jesucristo.

7 Xique sarang aaga nawiig cam nüüch iconleawa iliün tiül cambaj Roma, cos Teat Dios ajiüricon lasta, aag tayamb icon mejlüyiün micual nej.Miteatiiüts Dios y Teat Jesucristo mambeol icon,müüch icon monajneaj tiül imeajtsan.

Pablo andiüm mamb tiül cambaj Roma8 Xique süüch gracias Miteatiiüts Dios wüx minüt

Teat Cristo por meáwan icona, cos tiül meáwancambaj andeacüw nguineay icona ngo mechiweanimeajtsan wüx Teat Dios. 9 Teat Dios ajaw xiquengo nacueat natün ocueaj nej mambeol icon. Xiquexeyay apac ximeaats narang minajiüt nej; cosxenajiüt, aag ayaj nasaj nipilan nguineay lamarangTeat Cristo. 10 Xique ngo nacueat natün ocueaj TeatDios malüy alndom namb najaw icon, sitiül nejandiüm. 11 Sandiüm namb najaw icon nasaj iconwüx noic mimonajneaj Teat Dios, leaw NangajMiespíritu nej alndom müüch icon, mapacimeajtsan wüx nej. 12 Aag ayaj sasaj icon cossandiüm membeolayoots mayacaats omeajtsaatswüx Teat Dios.

13 Xecojow xechijquiaw, sandiüm menguiayiünnguineay xique xeyay sandiüm namb najaw icon,nambeol icon wüx Mipoch Teat Dios, atnej sarangtiül pálwüx nipilan tiül meáwan cambaj. Pero ajlüycuane mepal xic ngondom namb. 14 Xique netamnasaj meáwan nipilan nguineay apiüng Teat Dios,

masey nipilan griego, masey pálwüx nipilan, maseynipilan mondüy nawiig, masey nipilan ngo majawxeyay. 15 Xique sayaag atnej lango naíüc wüxsandiüm namb nasaj icon aton monlüy tiül Roma,wüx aaga najneaj nanderac nguineay alndom mawasoeteran.

Aaga najneaj nanderac alndom mawün wüxnipilan

16 Aaga najneajay nanderac leawa lamapiüngTeat Cristo, ngo naxing nandeac wüx, cos aag ayajalndom mawün wüx asoet meáwan nipilan leawapmayar, ombas nejiw a nipilan judío, condomaldemas nipilan ngome judío. 17 Tiül aaga leawalamapiüng Teat Cristo quiaj, ajawaats nguineay nejalndom mawün asoetiiüts, majlüyiiüts ocueaj nej:aag ayaj sitiül mapiüngaats tiül omeajtsaats aagayaj naleaing, ngo machiweaats omeajtsaats. Cosapiüng tiül Mipoch Teat Dios: “Sitiül aljane naleaingneyar andeac Teat Dios, aag ayaj apmapac”, aw.

Leaw ngo majneaj arangüw nipilan18 Ajawaats nguineay Teat Dios imiün tiül cielo,

apmajcüy majaw meáwan nipilan leaw ngo mayarnej andeac, leaw nerang ngo majneaj. Nejiw ngomayariw leawa naleaing, cos andiümüw marangüwngo majneaj. 19 Leaw alndom majaraw wüx TeatDios, nejiw ajawüw. Cos Teat Dios lamüüch nejiwmajawüw aag ayaj. 20 Cos nde wüx Teat Diostarang a iüt cam, quiaj tajüic naleaing nej almajlüy,at alndom marang cuajantanej meáwan nüt maseynej ngo maxoram majaraw. Cos wüx meáwan leawaTeat Dios lamarang, nipilan alndom majawüw nejalmajlüy. Quiaj nejinguind ngo majiür cuaneapmewüyay wüx. 21 Masey ajcüwa nipilan quiajajawüw naleaing Teat Dios almajlüy, nejiw ngomapiüngüw najneaj tarang, at ngo müjchiw graciasTeat Dios. Ingow ayambüw Teat Dios, nejiwalomboochayej, ayambüw leaw ngo metam. Quiajnómban ngondom mayacüw omeajtsüw wüx leawnajneaj. 22 Nejiw apiüngüw ajiürüw xeyay fis, peronaleaing nejiw xeyay nechachiw. 23 Cos ingowmüjchiw omeajtsüw Teat Dios leaw almapac,mapiüngüw najneajay ajlüy, nejiw üjchiwomeajtsüw leawa narangüch dios ngome almapac;ajlüyiw atnej nipilan. At üjchiw omeajtsüwnarangüch dios, aag atnej quiec, atnej nimal nejiürpiquiw oleaj, atnej nimal nesatatüy tiüt ajüy.

24 Áag tacueat nejiw Teat Dios marangüwmeáwan ngo majneaj leaw nejiw andiümüw

ROMANOS 1:2 171 ROMANOS 1:24

2

marangüw; altiül nejíwan quiaj itsojowmicuerpojüw nejiw. 25 Nejiw arangüw aag ayaj costangowüjchiw meáwan aaga naleaing leaw apiüngTeat Dios; tandüjpiw leaw ngo maleaing. Nejiwingow üjchiw omeajtsüw Teat Dios nerang meáwanleaw almajlüy, tüjchiw omeajtsüw meáwancuajantanej leaw Teat Dios tarang. Néjan quiaj TeatDios netam masoic najneajay arang, atonmüjchiiüts gracias meáwan nüt. Amén, aag ayajnaleaing.

26 Por aag ayaj Teat Dios tacueat nejiw marangüwxeyay monxing majaw nipilan. Montaj y monüxlango mind anojow, cos andiümüw majiürüw najtaj.27 At monxey y monench lango mind aquiüjpüwnajtaj, cos andiümüw majiürüw naxey. Aag ayajxeyay monxing wüx nop naxey majiür naxey. Cosarangüw atquiaj, áag taxom nejiw cuajantanejmonandeow. Aaga ngo majneaj teamamongochiwquiaj, aag ayaj netam nejiw cos xeyay ngo majneajarangüw quiaj.

28 Nejiw cos ngo mandiümüw mayambüw TeatDios mapiüngüw netam nejiw, quiaj Teat Dios tüüchnejiw marangüw aaga ngo majneaj amb wüxomeajtsüw quiaj, marangüw leaw ngo metammarangüch. 29 Nejiw xeyay arangüw cuajantanejngo majneaj, monxey ajiürüw pálwüx najtaj, montajajiürüw pálwüx naxey. At monxey ajiürüw naxey,montaj ajiürüw najtaj. Altiül nerrejchiw, napatüw,ngo mind majawüw majiür cuajantanej alinop,ambiyaw nipilan. Ayambyambüw moncüy,newaijchaw; andeacüw ngo majneaj wüx ombasalinop. 30 Nejeyéjan quiaj andeacndeacayej wüxombasüw, apaijchaw; ajcüyiw majawüw Teat Dios,ngo majiürüw lasta alinop, nelomboochayej,nerangrangayej. Ayambüw nguineay marangüwalngün ngo majneaj leaw ngo majlüy tanomb; atngo mayariw andeac miteatiw, mimümüw nejiw, 31

nechachiw, ngo majawüw cuane najneaj, ngomarangüw leaw apiüngüw apmarangüw. Ngomandiümüw nejinguind, ngo mawüniw wüxomeajtsüw leaw arang alinop, ngo majiürüw lastanejinguind. 32 Nejiw ajawüw naleaing Teat Dioslamapiüng netam mandeow meáwan leaw nerangatquiaj; ngome áagan arangüw aaga ngo majneajquiaj, aton apac omeajtsüw wüx alinop apmarangatnej arangüw nejiw.

Teat Dios ajaw wüx asoeteran

Nganüy sanasaj ic, ngo mejiür cuaneapmewüyay wüx, ¿pues jane ic meyac asoetalinop? Cos wüx iyac asoet alinop iquiáyan

quiaj iyacüy isoet, cos atanej temerang aton. 2

Icootsa ajawaats naleaing Teat Dios ajaw monrangngo majneaj; apmüüch mamongochiw ngo majneajatow nej arangüw. 3 Nganüy ique neryac asoetalinop, ique atanej temerang. ¿Nguineay ipiünga,Teat Dios langome apmüüch ic memongoch ngomajneaja, ipiüng apmeriow wüxe? 4 ¿Ngwüy, iqueipiüng ngo metam ic mimonajneaj neje, iyaag Teat

Dios apmaíüc wüx leaw irang, ngome apmajcüye?Neol ngo mejaw sitiül nej teamaíüc wüx meáwan,aag ayaj cos andiüm majaw meyaag xeyay ngomajneaj temerang, mecueat. 5 Nganüy cos nadamimeaats, ngo meyaag ngo majneaj teamerang.Atquiaj ique tenguial meaach majcüy Teat Dios,ndoj alinoic nüt nej apmajüiquich cuane ngomajneaj netam memongoch wüx nüt apchetemmajaw wüx asoeteran. 6 Quiaj apmüüch anopnopatow nej tarang. 7 Wüx aaga nüt quiaj, Teat Diosapmüüch mapac meáwan nüt tiül cielo leawtanaámb arang najneaj, majlüy najneajay mapacmeáwan nüt. 8 Nganüy leaw nelombojchay, leawngo mandiüm mayariw andeac Teat Dios, leawmonrang ngo majneaj; ajcüw ayaj Teat Dios ajcüymajaw. 9 Meáwan nipilan monrang ngo majneajapmamongochiw xeyay necoy, apmamixomeajtsüw. Meáwan aag ayaj nipilan judío ombasapmüjndiw mamongochiw, andǘüban a nipilanngome judío. 10 Nganüy meáwan monrangnajneaj, Teat Dios apmüüch majlüyiw najneaj,apmasoiquiw najneaj arangüw, apmüüch nejiwmajneaj omeajtsüw. Meáwan aag ayaj Teat Diosombas apmüüch ajcüwa nipilan judío, ndojandǘüban apmüüch a nipilan ngome judío aton.

11 Atquiaj arang Teat Dios atotow, cos ngomapiüng wüx jane nembeat jane ngo membeat. 12

Meáwan leaw nerang ngo majneaj wüx nganawmajlüy aaga poch tüünd Moisés; pues wüx TeatDios apmayac nej asoet, ngome apmasaj nej wüxaaga poch tüünd Moisés. Pero leaw nerang ngomajneaj masey lamanguiay aaga poch tüündMoisés, Teat Dios apmayac nej asoet atnej apiüngaaga poch tüünd Moisés. 13 Cos Teat Dios ngomawün asoet jane nenguiáyan cuane apiüng tiülaaga poch tüünd Moisés. Nej awün asoet leawnerang palan aaga poch. 14 Jane ngome nipilanjudío ngo majiür aaga poch tüünd Moisés. Naleaingwüx arangüw nejeyéjan quiaj atnej apiüng tiül aagapoch, aag ayaj nembeat poch ocueajiw nejiw,masey ngo majiürüw aaga poch tüünd Moisés. 15

Cos wüx arangüw najneaj atnej apiüng, quiaj ajüicmeáwan aaga poch quiaj ajlüy wüx omeajtsüw.Ayajcüw tiül omeajtsüw nejiw aaga nembeat pochquiaj, cos nguiaj leaaw omeajtsüw sitiül najneajarangüw tengwüy ayajcüw ngo majneaj arangüw.16 Atquiaj apmajlüy aaga nüt quiaj wüx Teat Diosapmüüch Teat Jesucristo majaw wüx asoetiw nejiwleawa tarangüw axotayéjan. Cos Teat Cristoapmajaw wüx asoeteran atnej tüüch xic nasaj icon.

Nipilan judío y aaga ley ocueaj Moisés17 Nganüy sanasaj ic jangantanej naw tiül nipilan

judío, ique ipiüng judío ic. At ipiüng irang atnejapiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. Irangrangüywüx cos ipiüng ijaw jane nej Teat Dios. 18 Ijawcuane andiüm Teat Dios merang, at ijaw cuanenajneaj, cos tequiaacharan wüx a poch tüündMoisés. 19 Ipiüng alndom metiib mitiiüd nop somb;


3

ipiüng alndom meaach majlüy tiül ran nop leawajlüy tiül pojniün. 20 Ipiüng alndom mequiaach janengo majaw nicuajind; at alndom mequiaachmonguich, cos ijaw cuane apiüng tiül aaga pochtüünd Moisés. Ipiüng aag ayaj üüch ic merndüymexom imeaats wüx cuane naleaing. 21 Sitiül iqueiquiaach alinop, ¿neol ngo merquiajchay iquiáyanquiaja? Ique iquiaach nipilan ngo maneed, nganüya ique tenguial erneed. 22 Ique ipiüng ngondomnop naxey majiür minajtaj nej, at nop najtajngondom majiür minaxey nej. ¿ Jow a ique neolteranga? At ipiüng ngo mind mejaw narangüchdios. ¿ Jow a ique neol teneed aaga nembeat najlüytiül nangaj iüm ocueaj ajcüwa dioses quiaja? 23

Irangrangüy, cos ipiüng ijiür aaga poch tüündMoisés. ¿Neol ngo mejaw, tenguial meaach majcüyTeat Dios wüx irang leaw apiüng Moisés ngondommarangüch? 24 Naleaing tarangüch tiül MipochTeat Dios, apiüng: “Nipilan leaw ngome judíoandeacüw ngo majneaj wüx ombas Teat Dios cosicona ngo majneaj irangan”, aw.

25 Naleaing aaga circuncisión irangan, aag ayajnembeat sitiül iyac wüx imeaats leaw apiüng tiülaaga poch tüünd Moisés. Pero sitiül ngo merangatnej, aaga circuncisión quiaj ngo membeatnicuajind, atanej ngo mejiür masey ijiür. 26 Sitiülpálwüx nipilan ngome judío leaw ngo majlüycircuncidado ayac wüx omeaats atnej apiüng tiülaaga poch tüünd Moisés, Teat Dios apmajaw nejatanej majlüy circuncidado, masey ngo majlüy. 27

Masey aljane ngo majlüy circuncidado, sitiül nejarang atnej apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés, nejalndom mayac isoet, cos ique irang ngo majneaj,masey ijiür meáwan aaga poch tüünd Moisésnarangüch wüx nawiig, masey ijlüy circuncidadoaton. 28 Cos nop ngo majlüy merrey judío nejmasey naw tiül nipilan judío, cos aaga circuncisiónarangüch wüx cuerpo ngome nembeat sitiül nejngo mayac wüx omeaats Mipoch Teat Dios. 29 Puesnop merrey judío, aag ayaj nop neyac wüx omeaatsmarang leaw apiüng tiül Mipoch Teat Dios. Atonaaga circuncisión quiaj apiüng wüx leawa NangajEspíritu arang sitiül nop apmayac wüx omeaatsmarang najneaj atnej andiüm Teat Dios. Aag ayajTeat Dios apiüng najneaj arang, masey nipilan ngomapiüngüw najneaj arang.

¿Cuane axomüw wüx nipilan sitiül judíonejiw; aton cuane axomüw wüx sitiül ajlüyiwcircuncidado? 2 Pues xeyay axomüw wüx,

cos Teat Dios ombas tüüch nejiw majiürüw Mipochnej. 3 Naleaing ngome meáwan nipilan tiül Israeltarangüw atnej apiüng Teat Dios. Nganüy cuaneipiüngan, ¿ndot ngo marangüw meáwan aag ayaj,Teat Dios langome apmarang leaw lamapiüngapmaranga? 4 Ngwüy, Teat Dios apmarang leawlamapiüng, cos nej ngo mawaiich, masey meáwannipilan awaijchaw. Aag ayaj apiüng tiül Mipoch nej,cos apiüng:Apmajaraw naleaing meáwan leaw indeac.

Wüx apmajaraw wüx isoet, apmapiüngüw iquengo mejiür nicuajind nisoet, aw.

5 Sitiül wüx arangaats ngo majneaj, quiajajüiquichaats Teat Dios arang más najneaj, ¿cuaneapmapiüngaats wüx aag ayaja? ¿ApmapiüngaatsaTeat Dios ngo majneaj arang sitiül apmüüch icootsmamongochiiüts ngo majneaja por aaga ngomajneaj arangaats? (Sandeac atquiaj cos nipilanatquiaj apiüngüw.) 6 ¡Ngwüy, Teat Dios nómbanngondom marang ngo majneaj! Cos sitiül Teat Diosngo majneaj arang, ¿nguineay apmajaw wüx asoetnipilan?

7 Nganüy sitiül xique sawaiich, quiaj sajüiquichTeat Dios nómban ngo mawaiich; ¿neolapmanderac wüx ximbas at xic nop nejiür nisoete?8 Sitiül atquiaj ajlüy, ¿neol ngo marangaats ngomajneaj para majlüy más najneaja? Cos atquiajandeacüw acas nipilan apiüngüw xicona atquiajsaquiajchiün. Aag ayaj apiüngǘwan cos andeacüwngo majneaj wüx ximbasan. Ajcüwa nipilan quiajapmamongochiw xeyay ngo majneaj cos áag netamnejiw.

Meáwan icootsa ajiüraats nisoet9 Nganüy cuane ipiüngan, ¿jowa icootsa nipilan

judío, más najneaj majaw icoots Teat Diosa, ngomat icoots meáwan pálwüx nipilana? Aag ayaj ngomaleaing, cos lanapiüng meáwan nipilan arangüwngo majneaj, masey judíos, masey nipilan ngomejudío. 10 Atcüy apiüng tiül Mipoch Teat Dios:Ngo majlüy nejinguind nerang palan najneaj,

ngome nop;11 nejinguind ngo mandiüm majaw leaw andiüm

Teat Dios,nejinguind ngo mayamb nej.12 Meáwan nipilan lambiüjlajow wüx arangüw ngo

majneaj;nómban lamandüjpiw aaga ngo majneaj tiiüd.Ngo majlüy nejinguind marang najneaj, ngome

nop.13 Xeyay ngo majneaj poch aw teombeayiw nejiw,atnej najmboc naw tiül niüng amiüraad mondeow.Oniweaw nejiw ayac nejiw wüx mewaijchaw.Apal ombeayiw nejiw ajlüy atnej micüy napat

ndiüc;14 apaijchaw, ngo mandeacüw najneaj poch.15 Najénan acuiürrüw mambiyaw alinop.16 Nguiajantanej mambüw androjchiw ombas

cuajantanej, üjchiw mamix omeaatsaran.17 Nómban ngondom mayajcüw monajneaj.18 Ngo mapiüngüw wüx mimboloj mandüyiw Teat

Dios.19 Icootsa ajawaats meáwan leaw apiüng tiül

aaga poch tüünd Moisés, aag ayaj nembeatocueajiw ajcüwa nipilan leaw ajiürüw aaga pochquiaj. Aaga poch quiaj ajüiquich nguineay meáwannipilan arangüw ngo majneaj. Aaga poch apalombeayaran, quiaj nejinguind ngondom mapiüngTeat Dios ngondom mayac nej asoet. 20 At


4

nejinguind ngondom mapiüng apmaw asoet nej,cos arang atnej apiüng tiül aaga poch tüündMoisés. Cos aaga mipoch Moisés quiaj, üüch icootsmajawaats cuane nisoet ajiüraats.

Néjan Teat Dios alndom mawün icoots wüx21 Nganüy Teat Dios lamüüch icoots majawaats

nguineay alndom mawün asoetiiüts. Aaga pochtüünd Moisés ngo mambeol nicuajind, maseynaleaing tandeac wüx. At mondeac andeac TeatDios tapiüngüw wüx aag ayaj. 22 Nganüy ajawaatsTeat Dios awün asoet meáwan nipilan monyarandeac Teat Jesucristo. Atquiaj arang Teat Dios wüxmeáwan nipilan leaw apmüüch nej omeaats nej,masey judíos, masey jangantanej nipilan. 23 Cosmeáwan nipilan arangüw nisoet, nejinguindngondom matüch mimonajneaj Teat Dios mawasoet nej. 24 Pero Teat Dios alndom mawünasoetiiüts, ngo metam mangüyiiüts nicuajind, cosTeat Cristo tandeow mawün icoots wüx asoetiiüts.25 Teat Dios tayac Teat Cristo mandeow ingowandeowaats maw asoetiiüts sitiül apmüjchiiütsomeajtsaats. Atquiaj tarang Teat Dios majüiquichnaleaing nej najneaj arang; taíüc wüx meáwannisoet tajiüraats. 26 Nganüy nej ajüiquich tanaámbnajneaj arang cos awün asoet meáwan nipilan leawüüch omeaats Teat Jesús.

27 Pares ngondom merangrangayoots, cosngome ajcan lamarangaats atnej apiüng tiül a pochtüünd Moisés apmaw asoetiiüts; asoetiiüts aw wüxayariiüts mipoch Teat Cristo. 28 Quiaj ajawaats TeatDios lamawün asoetiiüts cos ayariiüts mipoch TeatCristo, ngome aag arangaats atnej apiüng tiül apoch tüünd Moisés.

29 ¿Jow Teat Dios, áagan Midiosan nipilan judíoneje? ¿Ngwüye, ngome Midiosüw pálwüx nipilanatona? Pues naleaing, nej Midios pálwüx nipilanaton. 30 Cos Teat Dios nop nej, alndom mawünasoet meáwan nipilan leaw ayar nej andeac, maseyajlüy circuncidado, masey ngo majlüy. 31 ¿Jownganüy, cuane apmapiüngaatsa? ¿Alndommapiüngaatsa aaga poch tüünd Moisés langometama, cos lamayariiüts andeac Teat Cristo?¡Ngwüy ngondom mapiüngaats atquiaj! Cos wüxayariiüts andeac Teat Cristo, arangaats atnej apiüngtiül aaga poch tüünd Moisés. Quiaj ajüic aaga pochleaw Moisés tüünd naleaing aliün metam.

Nguineay Abraham taw wüx asoet

¿Jow nganüy nguineay apmapiüngaats wüxmixejchiiüts Abrahama, nguineay taw asoetneje? 2 Cos sitiül Abraham taw asoet nej

ajcan arang najneaj, nej alndom merangrangüywüx, pero naleaing ngome arangrangüy majaw nejTeat Dios. 3 ¿Neol cuane apiüng tiül Mipoch TeatDios wüx aag ayaja? Apiüng: “Abraham tayarandeac Teat Dios, pares taw asoet nej”, aw. 4 Cossitiül aljane marang najiüt apmangüyeran minajiütnej, naleaing aag ayaj ngome ǘündan, aag ayaj

ombeat arang najiüt. 5 Pero wüx aljane apmüüchomeaats Teat Dios, mapiüng Teat Dios alndommawün wüx nisoet jangantanej leaw apmayar nejandeac; quiaj Teat Dios apmawün nej asoet cos ayarnej andeac, masey nej ngome aleaic marang paraalndom maw wüx. 6 Aaga Rey David tandeac wüxaag ayaj aton, cos tapiüng najneajay ajlüy leaw TeatDios apmawün asoetiw nejiw masey ngondommarangüw nicuajind. 7 Rey David tapiüng:Najneajay apac omeaats leaw Teat Dios lamawün

nej asoet, nómban lango majüic asoet nej.8 Najneajay apac omeaats leaw Teat Dios lamasaj

nej lango majiür nicuajind nisoet, aw.9 ¿Jow nganüy cuane apmapiüngaats wüx aag

ayaja? ¿Apmapiüngaatsa aaga najneajay quiaj,tasoiquiw áagan nipilan judío monlüy circuncidado?¿Ngwüy aag ayaj aton tasoiquiw ajcüwa nipilanngome judío leaw ngo majlüyiw circuncidado?Lanapiüng Teat Abraham tawün nej asoet nej TeatDios cos tayar nej andeac. 10 ¿Ngüt tajwan asoetnej? ¿Tajwan asoet nej wüx landoj ajlüycircuncidado, ngwüy wüx nganawa? Pues nejtajwan asoet nej wüx nganaw majlüy circuncidado.11 Abraham tayar andeac Teat Dios, ndoj quiajtajlüy circuncidado. Aag ayaj tajlüy para majüiquichnaleaing lamayar andeac Teat Dios. Cos Teat Dioslamawün nej asoet wüx nganaw majlüycircuncidado, quiaj a Abraham tiün marang atnejnateataran ocueajiw meáwan monyar andeac TeatDios, ajcüw leawa Teat Dios lamawün asoetiwmasey ngo majlüyiw circuncidado. 12 AtonAbraham arang atnej nateataran ocueajiw meáwannipilan monlüy circuncidado, para nejiw atonalndom mayariw andeac Teat Dios atnej nej tayarwüx nganaw majlüy circuncidado.

Teat Dios apmarang leawa lamapiüng sitiülmayariiüts andeac nej

13 Cos Teat Dios ngome tasaj a Abrahamapmüjndiw mayariw micual nej meáwan iüt leawalmajlüy, ajcan andüjpiw aaga poch tüünd Moisés.¡Ngwüy! Aag ayaj cos ayacüw omeajtsüw wüxMipoch Teat Dios marangüw leaw apiüng. 14 Cossitiül ajcǘwan a nipilan monrang leaw apiüng tiül apoch tüünd Moisés apmüjndiw leaw lamapiüngTeat Dios, quiaj lango metam mayariiüts andeacTeat Cristo. At leaw Teat Dios lamasaj Abrahamapmüüch, lango membeat aton. 15 Meáwan nipilanleaw ngo marang atnej apiüng tiül mipoch Moisésüüch majcüy Teat Dios. Nganüy sitiül ngo majlüyaaga mipoch Moisés quiaj, nejinguind ngondommajiür asoet wüx aag ayaj.

16 Leawa Teat Dios lamapiüng apmüüch quiaj,aag ayaj apmüüch jane neyar nej andeac, apmüüchǘüchan. Teat Dios apmüüch meáwan micualAbraham. Aag ayaj ngome ajcǘwan judíosmondüüb mipoch Moisés, aton apmüjndiwmeáwan nipilan ngome judío leaw lamayariwandeac Teat Dios atnej Abraham tayar, cos nej


5

miteatiiüts. 17 Aag ayaj apiüng wüx aton tiülMipoch Teat Dios, cos apiüng: “Lanayac ic merangmiteatiw xeyay palpálwüx nipilan”, aw. Aaga leawapiüng quiaj, nembeat majaw Teat Dios, aaga Diosleaw alndom mapacüüch alinomb mondeow. Atonnej alndom müüch majlüy cuajantanej maseynganaw majlüy. Aaga Teat Dios quiaj, Abrahamtayar nej andeac.

18 Abraham tayar leaw lamapiüng Teat Dios wüxtapiüng apmajiürüw xeyay micualüw nejiw, maseylangondom majiürüw. Nej tayar wüx tasoic:“Apmejiüran xeyay micualan”, ajow. 19 Abrahamngome tachiw omeaats wüx Teat Dios maseylangondom majiürüw micualüw nejiw, cos tayaagnej latang laliüc mandeow, cos laliüc majiür coicmiow (100) mineat nej. Aton Sara mintaj nejngondom majiür micual nej. 20 Abraham ngomachiw omeaats mapiüng ngo maleaing leawlamapiüng Teat Dios. Nej tüüch gracias Teat Dios,tapac omeaats. 21 Nómban tapiüng naleaing TeatDios alndom marang meáwan leaw lamapiüngapmarang. 22 Cos Abraham tapiüng naleaingapmajlüy meáwan leaw lamasoic, áag Teat Diostawün nej asoet.

23 Ngome néjan quiaj apiüng tiül Mipoch TeatDios taw asoet nej, 24 Aton aag ayaj apiüng wüxicootsa leaw lamayariiüts andeac Teat Dios, áagtapacüüch alinomb Miteatiiüts Jesús. 25 Cos TeatJesús tayacüch teowixaw nipilan mandeow ingowandeowaats, condom tapacüüch nej Teat Diosalinomb para majlüyiiüts atnej nómban ngome aagarangaats nisoet.

Nganüy ajaw icoots Teat Dios atnej ngomajiüraats nisoet

Nganüy lango majiüraats nisoet majawicoots Teat Dios; lamawün asoetiiüts cosayariiüts andeac nej, aton cos ayacaats

omeajtsaats wüx Teat Cristo. Najneajay ajlüyiiütslango majcüy majaw icoots, cos aquiüjpaats TeatDios. 2 At icootsa ajawaats lamaxomaats xeyaymonajneaj wüx nej cos tanaámb ayariiüts andeacnej, ngo macueatiiüts. Xeyay apac omeajtsaats cosajawaats apmajlüyiiüts najneaj maquiüjpaats TeatDios. 3 Ngome áagan ayaj, apac omeajtsaats atonmasey amongochiiüts naél. Cos wüx amongochiiütsnaél, ambeol icoots xeyay maiücaats wüxcuajantanej. 4 Sitiül icootsa maiücaats wüx alndommawaats tiül naél; wüx laawaats tiül aaga naélquiaj, quiaj alndom macüliiüts leaw aliüc miün. 5

Aaga leaw teamacüliiüts aliüc miün quiaj, aag ayajnaleaing apmajlüy atnej lamapiüng Teat Dios. Cosnej xeyay lamajiür icoots lasta, lamüüch icootsmajiüraats Nangaj Miespíritu nej tiül omeajtsaats.

6 Wüx icootsa nómban ngo majiüraats apacaats,quiaj tatüch a nüt mapiüng Teat Dios, miün TeatCristo mandeow mawün wüx monrang nisoet. 7

Naleaing naél maxoram aljane mandiüm mandeowingow andeow alinop masey nerang najneaj.

¿Ngwüy naleaingue aljane alndom mapiüngmandeowa ingow andeow nop nerang najneaja? 8

Nganüy Teat Dios tajüiquich nguineay nej ajiüricoots lasta, cos tüüch miün mandeow Teat Cristoingow andeowaats wüx aliün marangaats ngomajneaj. 9 Pares nganüy cos Teat Cristo tandeowtaw miquiej nej para mawün asoetiiüts, Teat Dioslango majcüy majaw icoots. 10 Cos icootsa nombtajcüy majaw icoots Teat Dios; nganüy najneajmajaw icoots, cos Micual nej tandeow ingowandeowaats. Nganüy ajlüyiiüts najneájanmaquiüjpaats Teat Dios, apmawaats wüx asoetiiütscos Teat Cristo almapac. 11 Ngome áagan, xeyayapac omeajtsaats aton wüx Teat Dios, cosMiteatiiüts Jesucristo tüüch icoots majlüyiiütsnóiquian maquiüjpaats Teat Dios, lango majcüymajaw icoots.

Adán y Teat Cristo12 Cos nisoet tajlüy ningüy wüx iüt imiün wüx nop

naxey nenüt Adán, aaga nisoet quiaj üüchmandeowaran. Naw quiaj meáwan nipilan wüx iütandeowüw, cos meáwan nipilan ajiürüw nisoet. 13

Tanomb wüx nganaw majlüy aaga poch tüündMoisés, meáwan nipilan tarangüw ngo majneaj.Naleaing wüx ngo majlüy mipoch Moisés,nejinguind ngo majmel asoet nej wüx aag ayaj. 14

Pero naleaing meáwan nipilan tandeowüw ajan wüxAdán aleaw wüx Moisés, masey ngo majiürüwnisoet atnej leaw tajiür Adán. Aaga Adán quiaj ajlüylandiüm matnej leaw tapiürang aliüc.

15 Leawa Teat Dios üüch icoots, ǘüchan, aag ayajxeyay najneaj, ngo matnej leaw Adán tüüch icoots.Cos sitiül meáwan nipilan andeowüw ajcan tarangnisoet nop naxey, aag ayaj Adán, cuantemasnganüy Teat Dios alndom mawün wüx meáwannipilan, cos nop naxey, aag ayaj Teat Jesucristoxeyay tajiür icoots lasta. 16 Aaga leaw Teat Diosǘüchan icoots, aag ayaj ngo matnej leaw tayacicoots wüx nop naxey wüx tarang nisoet. Cos tajmelasoetiiüts ajan wüx aaga nisoet tarang Adán.Nganüy aaga leaw üüch icoots Teat Dios, ǘüchan,tüüch icoots masey xeyay nisoet arangaats, cosatquiaj alndom maw asoetiiüts. 17 Sitiül meáwannipilan netam mandeow ajan wüx aaga nisoettarang nop naxey, cuantemas nganüy xeyay nipilanapmapacüw por nop naxey. Ajcüw ayaj leawlamüjndiw majiürüw monajneaj, üjndíwan.Lamawün nej asoetiw Teat Dios cos ayariw andeacnop Teat Naxey aag ayaj Teat Jesucristo. 18 Atnejnganüy ajlüy noic xeyay ngo majneajapmamongochiw nipilan, ajcan nop naxey ngomarang leaw apiüng Teat Dios. Atquiaj aton alndommaw asoeteran mapacaran meáwan nüt, cos TeatCristo xeyay najneaj tarang wüx tandeow wüx cruz.19 Cos atquiaj atnej wüx nop naxey ngo marangatnej apiüng Teat Dios, meáwan nipilan lajlüyiwmonrang nisoet. Atquiaj nganüy cos nop naxeytarang atnej apiüng Teat Dios, xeyay nipilan


6

7

apmajlüyiw najneaj majaw nejiw Teat Dios, cos laáwasoetiw nejiw.

20 Teat Dios tüüch Moisés aaga poch majüiquichajlüy xeyay nisoet. Naleaing masey nipilantarangüw xeyay ngo majneaj, Teat Dios tajiür nejiwlasta xeyay. 21 Ajawaats meáwan nipilan netammandeow cos ajiürüw nisoet, pero Teat Dios tüüchicoots mimonajneaj nej, tajiür icoots lasta. Nganüyalndom majlüyiiüts najneaj teombas Teat Dios,mapacaats meáwan nüt tiül cielo, cos MiteatiiütsJesucristo tandeow mawün asoetiiüts.

Por Teat Cristo icoots almapacaats, langomealiünaats tiül nisoet

¿Cuane apmapiüngaats nganüye? ¿Netamtanaámb marangaats nisoete para alndommajiür icoots lasta Teat Dios? 2 ¡Ngwüy ngo

matquiaj! Cos ajlüyiiüts atnej landeowaats.¿Nguineay alndom mandüyiiüts wüx marangaatsnisoete? 3 ¿Neol ngo mejawana, meáwan leawalamayariiüts yow, majüiquichaats ajlüyiiütsnóiquian maquiüjpaats Teat Cristo, aton tajlüyiiütsnóiquian maquiüjpaats wüx tandeowa? 4 Cos wüxayariiüts yow ajlüyiiüts atnej tamiürajtaatsmaquiüjpaats Teat Cristo. Ndoj Teat Dios tapacüüchTeat Cristo, cos nej alndom marang cuajantanejnajneaj. Atquiaj icoots aton ajlüyiiüts atnejtapacaats alinomb marangaats leaw najneaj, ngomatnej tarangaats nomb.

5 Sitiül tajlüyiiüts nóiquian maquiüjpaats wüxtandeow, naleaing aton apmajlüyiiüts nóiquianmaquiüjpaats wüx apmapacaats tiül mondeowatnej tapac. 6 Ajawaats meáwan ngo majneajtarangaats nomb, aag ayaj atnej tamb wüx cruznóiquian maquiiüb nej ndrom ombas nómban.Aaga nganüy ngo metam mandüyiiüts wüxmarangaats leaw ngo majneaj. 7 Cos sitiül aljanelandeow nóiquian maquiiüb Teat Cristo aag ayajlaáw asoet nej. 8 Cos sitiül tandeowaatsmaquiüjpaats Teat Cristo, ajawaats aton alinoic nütapmapacaats maquiüjpaats tiül cielo. 9 AjawaatsTeat Cristo tapac imiün tiül mondeow, nejlangondom mandeow alinomb, nómban ngondommandeow. 10 Cos Teat Cristo wüx tandeowtandrooch ombas meáwan nisoet, ndoj wüx tapacalinomb, tapac majlüy nóiquian maquiiüb Teat Dios.11 Nganüy icona aton netam meyajcan ijlüyiünatnej nop nandeow, cos nop nandeow langondommarang ngo majneaj. Pero naleaing netammeyajcan lamüüch icon mepacan Teat Dios, cosijlüyiün nóiquian mequiüjpan Teat Cristo.

12 Nde merangan ngo majneaj leaw andiümmicuerpojan mayac icon wüx, cos nisoet langomarang minatangan, lango metam merangan leawandiüm. 13 At nde meyacan wüx micuerpojanmarang ngo majneaj; ingow aag ayaj ijchanimeajtsan Teat Dios. Nej apmüüch merangannajneaj, cos nganüy ijlüyiün atnej lamapacüüch iconalinomb. At netam meajchiün micuerpojan

merangan najneaj atnej Teat Dios andiüm. 14

Nganüy nisoet langondom müüch icon meranganleaw ngo majneaj, cos langome temeyambanmawün icon wüx aaga poch tüünd Moisés. Iconanganüy ijlüyiün tiül mimonajneaj Teat Dios.

Nop najon marang najiüt ngondom marangandíüman nej

15 ¿Jow nganüy cuane apmarangaatsa? ¿Ngomeapmacueatiiüts arangaats nisoete, cos nganüylango metam marangaats atnej apiüng tiül aagapoch tüünd Moisés ajcan ajlüyiiüts tiül mimonajneajTeat Diosa? ¡Ngwüy ngondom! 16 Cos icona ijawansitiül irangan minajiüt alinop ngondom meranganleaw indiüman; netam merangan leaw apiüngneneay najiüt. Atquiaj aton sitiül apmerangan leawandiüm micuerpojan ndójwüx apmendeowan.Tengwüy sitiül apmerangan leaw andiüm Teat Dios,nej apmawün isoetiün. 17 Süüch gracias Teat Dios,cos nganüy ijchan imeajtsan meyariün aaga leawatequiaacharanan wüx, masey nomb terangan xeyaynisoet. 18 Temerangan najneaj atnej andiüm TeatDios; leriowan tiül irangan ngo majneaj leawterangan nomb. 19 (Aag ayaj sasaj icon leaw nipilanarang, cos nganaw mejawan nguineay amb leawteanasaj icon quiaj.) Atquiaj atnej nomb teajchiünmicuerpojan majlüy tiül nisoet marang ngomajneaj; atquiaj a nganüy ijchan marang najneajmicuerpojan, marang leaw andiüm Teat Dios.

20 Cos nomb wüx ngondom mecueatiünmerangan nisoet, ngondom merangan nicuajindnajneaj atnej andiüm Teat Dios. 21 ¿Naleaing cuanetexoman wüx aaga ngo majneaj terangan nombleaw üüch icon monxing nganüy? Nicuajind ngomexoman wüx, cos andüy wüx apmayac icon tiülngo majneaj meáwan nüt. 22 Nganüy Teat Dioslamawün icon tiül nisoet, lamüüch icon mejlüyiünocueaj nej. Aag ayaj apmexoman xeyay najneajnganüy, ndójwüx apmepacan meáwan nüt niüngajlüy Teat Dios. 23 Cos sitiül aljane tanaámb arangnisoet, wüx apmandeow, quiaj apmangüy xeyayngo majneaj; pero jane apmayar aaga najneajayleaw Teat Dios ǘüchan, aag ayaj apmapac meáwannüt tiül cielo maquiiüb Miteatiiüts Cristo Jesús.

Andeac wüx mongoch owix

Xecojow xechijquiaw, sasaj icon leaw ijawanwüx a poch tüünd Moisés. ¿Neol ngomejawana? Cos wǘxan aljane aliün mapac

netam marang atnej apiüng tiül mipoch Moisés. 2

Moisés tapiüng nop najtaj netam mayar andeacminoj nej wüx aliün mapac. Pero sitiül minoj nejlandeow, quiaj nej lajlǘyan, lango membeat aagapoch. 3 Nganüy sitiül almapac minoj nej, ndoj nejmaquiiüb alinop naxey, aag ayaj atnej nop nejiürminaxey nej. Pero sitiül minoj nej landeow, quiaj nejlajlǘyan lango membeat aaga poch quiaj, maseymajiür alinop minoj nej, aag ayaj ngome nisoet.


8

4 Atquiaj icona ijlüyiün nganüy, xecojowxechijquiaw, cos wüx Teat Cristo tandeow, iconaatnej tendeowan mequiüjpan aton. Nganüy langometam mendüjpiün aaga poch leaw tarang Moisés;ijlüyiǘnan para mendüjpiün alinop, aag ayaj TeatCristo, cos nej tapac alinomb. Atquiaj ijlüyiün paramerangan najneaj atnej andiüm Teat Dios. 5 Wüxicootsa aliün marangaats leaw andiümdiümaats,tandiümaats marangaats ngo majneaj, cos wüxtanguiayiiüts nguineay apiüng tiül a poch tüündMoisés, quiaj tajüic xeyay ngo majneaj arangaats,aag ayaj andüy wüx apmayac icoots tiül ngomajneaj. 6 Nganüy lango metam mandüjpiiütsaaga poch tüünd Moisés, cos wüx tandeowaatsmaquiüjpaats Teat Cristo, quiaj lango metam icootsaaga poch quiaj. Nganüy ajlüyíiütsan marangaatsleaw andiüm Teat Dios. Cos Nangaj Miespíritu nejlamüüch icoots marangaats najneaj, ngo matnejarangaats nomb, wüx arangaats atnej apiüng tiülaaga poch tüünd Moisés.

Nisoet ngo mandiüm macueat xic7 ¿Jow nganüy nguineay apmapiüngaats wüx aag

ayaja? ¿Apmapiüngaats aaga poch tüünd Moisésquiaj, aag ayaj nisoete? ¡Ngwüy, ngome áag! Cossitiül ngo majlüy aaga poch tüünd Moisés, xiquengome tajawas cuane nisoet. Sitiül aaga pochtüünd Moisés ngo mapiüng: “Nde mendiümdiümocueaj alinop”, ¿nguineay sanajaw sarang nisoetwüx sandiümdiüm ocueaj alinopa? 8 Naleaing aagapoch tüünd Moisés tüüch xic najaw wüxapmandiümdiümaran cuajantanej, aag ayaj nisoet,quiaj xique tandiümdiümas cuajantanej. Pero sitiülngo majlüy a poch tüünd Moisés ngo majarawcuane nisoet. 9 Nomb xique sapiüng salnapacsarang najneaj, cos ngo nayaag ximeaats cuaneajlüy tiül aaga poch tüünd Moisés. Naleaing wüxtateowas aaga poch tüünd Moisés, quiaj tajawassarang nisoet, sajlüy atnej nop nandeow. 10 Quiajtajawas aaga poch tüünd Moisés leaw tajlüy paramambeol mapacaran, tüüch xic nayaag atnejlasandeow. 11 Cos masey aaga poch tüünd Moiséstüüch xic najaw aaga nisoet teanarang quiaj, perotawaiich xic, cos ngondom nacueat narang.

12 Naleaing aaga poch tüünd Moisés quiaj,nangaj najneaj; y leaw apiüng netam marangüch,aag ayaj nangaj najneaj aton. 13 ¿Jow nganüy, aagapoch tüünd Moisés quiaj masey najneaj, pero tiünmüüch xic nandeow tiül ngo majneaja? ¡Ngwüy!Nisoet nerang aag ayaj, tüüch xic nandeow tiül ngomajneaj para majüic sarang nisoet, aag tayambleaw najneaj mejüiquichay wüx. Cos wüx ajarawcuane apiüng tiül mipoch Moisés, quiaj ajaraw anisoet nguineay ngo majneaj ajlüy.

14 Cos ajawaats aaga poch tüünd Moisés, aagayaj Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios neyac.Nganüy xique cos nipilan xic, sarang leaw nisoetandiüm. 15 Xique ngo najaw neol tarangas leawasarang, cos ngo narang leawa sandiüm narang,

sarang leawa ngo nandiüm narang. 16 Pero sitiülsarang leawa ngo nandiüm narang, quiaj ajüic aagapoch tüünd Moisés quiaj najneaj. 17 Atquiaj ngomexique sarang aaga ngo majneaj quiaj, nisoet leawsajiür tiül ximeaats nerang aag ayaj. 18 Sajawxíquian quiaj ngondom narang nicuajind najneaj,masey alwüx ximeaats sandiüm narang najneaj,pero naleaing ngondom narang. 19 Cos ngondomnarang najneaj leaw sandiüm narang, sarang ngomajneaj leaw ngo nandiüm narang. 20 Sitiül sarangleaw ngo nandiüm, ngome xique sarang aag ayaj,nisoet leaw ajlüy tiül ximeaats nerang aag ayaj.

21 Atquiaj wüx sandiüm narang najneaj, quiajsayaag aliün nandiüm narang ngo majneaj. 22 Tiülxique, tiül ximeaats sandiüm narang najneaj leawTeat Dios andiüm. 23 Pero naleaing sayaag altiülxique alngün ngo majneaj leaw ngo müüch xicnarang leaw najneaj sayaag tiül ximeaats. Aag ayajnisoet leaw üüch xic najlüy atnej nop najlüy tiülmanchiüc.

24 ¡Pares xeyay ngo majneaj ximeaats! ¿Nganüyjane alndom mambeol xic nacueat narang aaga ngomajneaj leaw sandiüm? Cos andüy wüx apmambiyxic. 25 Süüch gracias Teat Dios, cos Miteatiiüts TeatCristo lamambeol xic. Nganüy sayar Mipoch TeatDios tiül ximeaats, masey xecuerpo aliün mandiümmarang nisoet.

Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ambeol icoots

Nganüy meáwan mondüüb Teat Cristo langomajmel nicuajind asoetiw. Cos nejiw langomandiümüw marangüw atnej andiüm

micuerpojüw nejiw; nejiw andiümüw marangüwleaw andiüm Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. 2

Cos Dios Nangaj Espíritu, aaga neech icootsmapacaats nóiquian maquiüjpaats Teat Cristo,lamawün icoots tiül nisoet; lango mandeowaatsmambaats tiül castigo. 3 Aaga poch tüünd Moisésngondom mawün wüx ombasaats nisoet, cosnipilan icoots. Naleaing Teat Dios tawün asoetiiütscos tüüch miün micual nej majlüy nipilan atnejajlüyiiüts. Nej tandeow atnej nichech mangüyasoetiiüts. Quiaj tawün meáwan nisoet najlüy wüxombasaats. 4 Atquiaj tarang Teat Dios para alndommarangaats palan atnej apiüng tiül aaga pochtüünd Moisés, cos lango marangaats atnejicoyóotsan quiaj andiümaats; nganüy arangaatsatnej andiüm Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios.

5 Cos jane arang atnej néjan quiaj andiümmarang, aag ayaj ayac wüx omeaats leaw andiümmicuerpo nej. Nganüy jane arang atnej andiümNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, ayac wüx omeaatsleaw andiüm Nangaj Espíritu. 6 Cos sitiül arangaatsatnej icoyóotsan quiaj andiümaats, apmüüch icootsmandeowaats mambaats tiül castigo. Nganüy sitiülarangaats atnej andiüm Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios, apmapacaats meáwan nüt tiül cielo, najneajayapmajlüyiiüts. 7 Pero jane ayac omeaats wüx leawanéjan quiaj andiüm, Teat Dios ngo majneaj majaw,


cos ngo mandiüm mandüüb leaw apiüng tiülMipoch Teat Dios, at ngondom marang. 8 Atquiajjane neyac omeaats wüx marang leaw néjan quiajandiüm, nómban ngondom majneaj majaw nej TeatDios.

9 Pero nganüy icona nde merangan leawicoyónan quiaj indiüman. Sitiül naleaing ijiüranNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios tiül imeajtsan,irangan leaw andiüm Nangaj Espíritu. Nganüy sitiülaljane ngo majiür Nangaj Espíritu tiül omeaats nej,ngome ocueaj nej Teat Cristo. 10 Nganüy sitiül TeatCristo ajlüy tiül imeajtsan quiaj imeajtsan almapaccos lamawün isoetiün; pero micuerpojan atnejlandeow cos ajlüy tiül nisoet. 11 Sitiül ajlüy tiülimeajtsan Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, áagtapacüüch Teat Jesús alinomb imiün tiül mondeow;pues nej aton apmapacüüch alinomb micuerpojanijiüran nganüy. Cos Teat Dios apmarang aag ayajnaag Miespíritu nej najlüy tiül imeajtsan.

12 Nganüy xecojow xechijquiaw, ngo metammarangaats leaw icoyóotsan quiaj andiümaats. 13

Cos sitiül apmerangan atnej indiüman icoyónanquiaj, apmendeowan. Nganüy sitiül apmeajchiünmambeol icon Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diosmawün wüx imeajtsan leaw icónan quiaj indiümanmerangan, quiaj apmepacan.

14 Meáwan leaw arang atnej andiüm NangajEspíritu ocueaj Teat Dios, ajcüw ayaj micual nejiwTeat Dios. 15 Cos aaga Nangaj Espíritu lameajndiünquiaj, ngo müüch icon mermbolan alinombmejlüyiün at nejiw najonüw monrang najiüt. AagaEspíritu lameajndiün quiaj, aag ayaj lamüüch iconmejlüyiün micual icon Teat Dios. Áag nganüy üüchicon mepiüngan: “¡Xeteatiün Teat Dios!”, merawan.16 Nejay Miespíritu Teat Dios quiaj, üüch icootsmayajcaats tiül omeajtsaats icootsa ajlüyiiütsmicual icoots Teat Dios. 17 Sitiül ajlüyiiüts micualicoots Teat Dios, quiaj apmüjndiiüts ocueaj TeatDios. At apmüjndiiüts maquiüjpaats Teat Cristonóiquian leaw apmüünd. Sitiül apmamongochiiütsatnej nej tamongoch, quiaj apmajlüyiiüts nóiquiannajneajay maquiüjpaats.

18 Xique sayaag meáwan leawapmamongochiiüts ningüy cam, aag ayaj nicuajind,cos ajawaats apmajlüyiiüts xeyay najneaj alinoic nüttiül cielo. 19 At meáwan leaw almajlüy tarang TeatDios, teamacül aaga nüt wüx apmajüiquicharanmeáwan micual Teat Dios. 20 Cos meáwan leawtarang Teat Dios, aag ayaj lango majneaj nganüy,ngo matnej tajlüy nomb. Atquiaj ajlüy ajan wüxtajlüy nisoet, lango majneaj. Naleaing tenguialacüleran aaga nüt wüx meáwan leaw almajlüyapmajlüy najneajay alinomb. 21 Alinoic nüt meáwanleaw Teat Dios tarang lango ndrom ombas,apmajlüy najneajay alinomb, atnej micual Teat Dios.22 Ajawaats meáwan leaw Teat Dios tarangtanomb, nganüy atnej teamamongoch necoy, atnejnop najtaj amongoch necoy wüx apmawiquiachmicual nej. 23 Ngome nejíwan quiaj amongochiwngo majneaj nganüy, pero icootsa aton

amongochiiüts, masey ajiüraats Nangaj Espírituocueaj Teat Dios tiül omeajtsaats. Aag ayaj üüchicoots majawaats apmajlüyiiüts najneaj alinoic nüt.Icootsa aiümaats, teamacüliiüts aaga nüt wüx TeatDios apmaquiiüb icoots atanej micual nej, andüytiül cielo. Quiaj apmajiüraats jayats micuerpojaats.24 Icootsa tajwanaats wüx asoetiiüts cosapiüngaats apmüjndiiüts leawa teamacüliiüts. Puessitiül lamaxomaats leawa teamacüliiüts, langondommapiüngaats tealeámban macüliiüts aag ayaj. ¿Cosjane apmacül müünd leawa lamüünd? 25 Pero sitiülngo maxomaats majawaats aaga leawateamacüliiüts quiaj, netam maiündaats wüxmacüliiüts aag ayaj.

26 Atquiaj aton aaga Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios ambeol icoots wüx ngo majawaats nguineayapmasajaats Teat Dios wüx atajcaats orar. QuiajNangaj Espíritu apmasaj Teat Dios masey ngomaxomaats poch alndom mandeacaats. 27 TeatDios ajaw omeaatsaran, ajaw nguineay andiümNangaj Espíritu wüx atün ocueaj Teat Dios ingowatüniiüts, cos nej arang leaw andiüm Teat Dios.

Apmajntsopiiüts wüx cuajantanej28 Icootsa ajawaats meáwan leaw amongochiiüts,

Teat Dios apmambeol icoots, apmüüch mawnajneaj atnej andiüm nej, cos lamapaj icootsmandüjpiiüts, marangaats leawa nej andiüm. 29

Cos meáwan monyar andeac Teat Dios, ajcüw ayajTeat Dios tarriiüd nejiw wüx nganaw majlüyiw;tayac nejiw majlüyiw atnej ajlüy Micual nej. Aag ayajtarang Teat Dios para majlüy Teat Cristo ombas nejtiül meáwan monyar andeac Teat Dios. 30 Puesajcüw leawa Teat Dios tajaw wüx nganawwijquiamoj apmayariw nej andeac, ajcüw ayajtarriiüd. Ajcüw leawa Teat Dios tarriiüd quiaj, atontawün asoetiw nómban. At ajcüw leawa tawünasoetiw quiaj, lamüüch nejiw majlüyiw najneajay.

31 ¿Cuane alndom mapiüngaats wüx aag ayaja?Cos sitiül Teat Dios almaquiiüb icoots, nejinguindngondom marang alcuane wüx ombasaats. 32 TeatDios ngo mapiüng wüx, tüüch mamb wüx cruzmicual nej mandeow mawün asoetiiüts; atonngome apmapiüng wüx müüch icoots meáwanleawa lamapiüng apmüüch. 33 Jow nganüy ¿janeapmayac nej asoetiw leaw lamarriiüd nejiw TeatDios? Cos Teat Dios nepiüng najneaj ajlüyiwmaquiüjpüw nej. 34 ¿Jane apmeyac asoetiiütsa?Nejinguind, cos Teat Cristo tandeow condom tapacalinomb; nganüy ajlüy amb wüx miác Teat Diosniüng tenguial masaj Teat Dios mambeol icoots. 35

Teat Cristo xeyay ajiür icoots lasta. ¿Nguineayalndom mecueateyoots maquiüjpaats Teat Cristo?¿Ngwüy, wüx amongochiiüts naéle? ¿Wüx amixomeajtsaatsa xeyaye? ¿Ngwüy, wüx ajcüy majawicoots nipilana? ¿Wüx aiündaats lopa? ¿Ngwüy, wüxngo majiüraats apixaatsa? ¿Wüx aliiüts tiül naéle,alndom mandeowaatsa? ¿Ngwüy, wüx


9

ambiyaranaatsa? 36 Wüx aag ayaj apiüng tiülMipoch Teat Dios:Ajcan sayariün indeac, sajlüyiün meáwan nüt atnej

laliüc nandeowan;cos sajlüyiün at xicon sap najon mandeow,

matsambaran.37 Pero icootsa, masey amongochiiüts meáwanaaga ngo majneaj quiaj, apmajntsopiiüts wüxcuajantanej naél, cos Teat Dios xeyay ajiür icootslasta. 38 Pares xique sajaw majneaj, nicuajindngondom müüch macueat majiür icoots lasta TeatDios. Masey apmandeowaats, masey aliünmapacaats; ata ángeles, nimeech, tengwüy leawamongochiiüts nganüy, tengwüy leawapmamongochiiüts oxep nawiür, 39 leaw ajlüycawüx tiül cielo, tengwüy leaw ajlüy ningüy wüx iüt,tengwüy cuajantanej leaw tarang Teat Dios;nicuajind ngondom müüch macueat majiür icootslasta Teat Dios cos Teat Cristo tandeow mawünicoots wüx.

Teat Dios tayamb nipilan monaw Israel

Leawa xique teanasaj icon, aag ayajnaleaing, ngo nawaiich, cos sayar andeacTeat Cristo. Aton Nangaj Espíritu ocueaj Teat

Dios üüch xic nayaag tiül ximeaats meáwan aagayaj naleaing. 2 Xique xeyay amix ximeaats, ngomajneaj ximeaats. 3 Nguiaj sayaag malüy xiquealndom namb tiül castigo ingow ambüw micualxeíüt, ajcüw xecojow, xechijquiaw. 4 Teat Dios xeyaylamambeol micual xeíüt cos xicona micual xiconcambaj Israel. Teat Dios lamaquiiüb xicon atanejmicual nej, tüüch xexejchiün tanomb majawüw nejatnej noic ran. Aton tayac poch maquiüjpüw, tüücha Moisés aaga poch müüch nejiw majawüwnguineay netam marangüw. Aton tüüch nejiwmayambüw nej, müjchiw nej omeajtsüw, tasaj nejiwaton apmarang meáwan leaw lamapiüng. 5 Ajcüwaxexejchiün quiaj, imiün tiül nejiw tajlüy Teat Cristo,tajiür cuerpo atnej meáwan nipilan, pero naleaingnej Midiosüw meáwan leaw almajlüy. Nej netammasoic najneajay ajlüy meáwan nüt. Amén, atquiajnetam majlüy.

6 Teat Dios tarang leaw lamapiüng tiül Mipoch nejapmarang, pero ngome meáwan nipilan micualIsrael naleaing nipilan israel nejiw. 7 Aton ngomemeáwan micual micualüw Abraham naleaingmicual nejiw Abraham; cos Teat Dios tasajAbraham: “Ajcüwa leaw apmasoiquiw naleaingmicual, aag ayaj apmajlüyiw nawüw tiül micualIsaac”. 8 Aag ayaj apiüng ngome meáwan leawanaw tiül micual Abraham ajcüw ayaj micual TeatDios; ngwüy, micual Teat Dios aag ayaj jane TeatDios lamapiüng apmajlüy micual nej, ajcüw ayajateoraw tiül micual Abraham. 9 Cos Teat Dios tasajAbraham: “Wüx apmatüch aaga nüt tapiüngas,saliüc alinomb, quiaj müm Sara apmajiür nopmicual nej”, aw.

10 Ngome áagan ayaj, aton wüx müm Rebecamintaj Isaac tajlüy teomeaats nej micual nej, tajiürmicual nej cuüch, micual aweaag Isaac minoj nej.11 Wüx nganaw wijquiamoj a cuüch, nganawmarangüw nicuajind najneaj nicuajind ngo majneaj;quiaj Teat Dios tarriiüd tiül nejiw leawa nej tandiümmarang micual nej, ngome aag tarang najneajtengwüy arang ngo majneaj. 12 Teat Dios tasajmüm Rebeca: “Aaga natang tiül a cuüch quiaj,apmarang minajiüt chingüy”, aj. 13 Aag ayaj atonapiüng tiül Mipoch Teat Dios, cos Teat Dios apiüng:“Aaga Jacob sajiür lasta, nganüy aaga Esaú ngomind najaw”, aw.

14 ¿Jowa nganüy cuane apmapiüngaats wüx aagayaja? ¿Apmapiüngaats Teat Dios arang ngomajneaja? ¡Ngwüy ngondom! 15 Cos Teat Dios tasaja Moisés: “Sanajiür lasta jane xique sandiüm najiürlasta, sanambeol jane xique sandiüm nambeol”. 16

Aag ayaj ajüiquich nejinguind ngondom maxommonajneaj ocueaj Teat Dios por nejáyan quiajandiüm, at ngome ajcan alcuane arang, aag ayajcos Teat Dios tandiüm majiür lasta. 17 Wüx aag ayajapiüng tiül Mipoch Teat Dios, cos Teat Dios tasaj aMoisés masaj a Faraón, aaga natang nenajiüt tiülEgipto: “Tayacas ic merang natang nenajiüt,najüiquich wüx imbas nguineay xique alndomnarang cuajantanej sitiül ngo marangüch atnejsandiüm. Aag ayaj sanarang para alndommanguiayiw wüx xique meáwan nipilan wüx iüt”,aw Teat Dios. 18 Atquiaj ajüic nguineay Teat Diosajiür lasta jane andiüm majiür lasta, aton jane nejandiüm müüch madam omeaats, aag ayaj üüchmadam omeaats.

19 Jondot aljane apmasaj xic: “Sitiül naleaing aagayaj, ¿neol Teat Dios ayac asoet nipilan wüxarangüw ngo majneaja? cos ngondom mbiüjlamleaw andiüm Teat Dios”, maj xic. 20 Pero ndemepiüng aag ayaj, ¿cos cuane ic mendiümmengoch andeac Teat Diosa? Jondot nop xormendeac masaj nerang nej: “¿Neol terang xicatcüy?” maj. 21 Nop nerang xor alndom marangleawa nej andiüm marang. Nej alndom marang nopxor natsüjyay ombas, aton alndom marang alinopnawan tiül ndeor, quiaj ngo matsüjyay ombas.

22 Atquiaj Teat Dios aton alndom müüch majawnipilan nguineay nej alndom marang leawa nejandiüm. Naleaing nej aíüc wüx leaw arangüwmonrang ngo majneaj, pero aton nganaw müüchmamongochiw ngo majneaj ajcüwa nipilan leawalaliüc mandroocheran ombasüw. 23 Teat Dios arangaag ayaj majüiquich nguineay nej xeyay najneajarang wüx ombasaats, cos lamajiür icoots lasta; atlamapiüng majlüyiiüts micual nej icoots, majlüyiiütsnajneajay tiül cielo. 24 Teat Dios tayamb icootsaton, ngome ajcǘwan a nipilan judío; tayambnipilan ngome judío aton. 25 Atnej tapiüng TeatDios tiül a nawiig tarang Oseas:Leawa tanomb ngome xenipilan, nganüy

sanasajüw xenipilan;


10

at ajcüwa leaw ngo najiürüw lasta nomb, nganüysanajiürüw lasta.

26 Aton niüng tasajasüw: “Ngome xecambaj icon”,nganüy sanasajüw xecual icon, cos xique Dios

almapac.27 Pero Isaías tandeac wüx nipilan israel aton, wüxtapiüng: “Masey apmajlüyiw xeyay micual micualüwIsrael atnej wiiüd mbeay ndec, pero naleaing nejiwnapateayiw apmawüw wüx asoetiw. 28 Cos TeatDios najénan apmajaw wüx ombasüw meáwannipilan; apmüüch mamongoch ngo majneaj janengo mayar nej andeac”, aw. 29 Wüx aag ayaj ndetanomb tandeac Isaías wüx tapiüng:Sitiül Teat Dios najlüy tiül cielo y nerang

cuajantanej, ngo mawün wüx nejinguind majlüyiwmicual nej,quiaj xicona landroj ximbasan atnej meáwan

nipilan tiül ajcüwa cambaj Sodoma y Gomorra ndrotombasüw.

Alndom mawüw wüx asoetiw nipilan judío30 ¿Cuane apmapiüngaats nganüy? Sandiüm

nasaj icon, ajcüwa nipilan leaw ngome judíosnganüy alndom maw asoetiw nejiw nómban. Maseyngome nejiw ayambüw aag ayaj, pero naleaingapmaw asoetiw nejiw sitiül apmayacüw omeajtsüwwüx Teat Dios. 31 Pero ajcüwa nipilan israel leawteamarangüw atnej apiüng tiül aaga poch tüündMoisés, nejiw ngondom maw asoetiw nejiw wüxaag ayaj. 32 ¿Pero neola? Cos nejiw maseyteamarangüw atnej apiüng tiül aaga poch tüündMoisés, ngo mayacüw omeajtsüw wüx Teat Dios.Arangǘwan, cos lasap ombasüw wüx cuajantanejleaw arangüw. Ngo mandiümüw mayariw andeacTeat Cristo, aaga apiüng tiül Mipoch Teat Diosnasoic “noic piedra najtocharan wüx”. 33 Aag ayajapiüng Teat Dios tiül Mipoch nej, cos apiüng:Xique sanayac wüx tiüc nenüt Sion noic piedra

najtocharan wüx, najmiücaran wüx;jangantanej leaw apmayar nej andeac, ngome

apmaxing.Xecojow xechijquiaw, xique naleaing sayacwüx ximeaats malüy nipilan israel mawüwwüx asoetiw nejiw, pares satün ocueaj Teat

Dios mambeol nejiw. 2 Xique alndom napiüngnejiw xeyay ayambüw Teat Dios atnej ajlüyaymarangüw, pero aag ayaj ngo matnej apiüng TeatDios. 3 Nejiw ngo majawüw nguineay Teat Diostarang para mawün asoetiw nejiw. Apacüw wüxandiümüw marangüw cuajantanej leaw ajlüyaymarangüw para mawüw wüx asoetiw nejiw. Áagngo mandiümüw marangüw atnej apiüng Teat Dios.4 Cos Teat Cristo tarang meáwan leaw apiüng tiülaaga poch tüünd Teat Moisés, nganüy meáwanmonyar nej andeac, apmaw wüx asoetiw nómban.

5 Teat Moisés tarang tiül mipoch nej mapiüngnguineay alndom majlüyaran najneaj teombas TeatDios, cos tapiüng: “Jane apmarang palan meáwanleaw apiüng tiül a poch cam apmapac”. 6 Nganüy

leaw tapiüng nguineay Teat Dios alndom mawünasoetiiüts ajcan ayariiüts andeac Teat Cristo apiüng:“Nde mepiüngan tiül imeajtsan: ¿ Jane apmambcawüx tiül cielo? ―cos aag ayaj atnej para müüchmiün Teat Cristo alinomb―; 7 tengwüy mepiüngan:¿Jane apmamb tiüta?” ―cos aag ayaj atnej majtepTeat Cristo alinomb imiün tiül mondeow. 8

¿Nguineay apiüng aag ayaja? Apiüng: “Aaga pochleaw alndom mawün isoetiün, aag ayaj ajlüy tiülimeajtsan, indeacan wüx”. Aaga poch quiaj leawasasajan icon netam meyariün, meyacan wüximeajtsan. 9 Cos sitiül apmepiüng Teat Jesús, aagayaj Cristo nej leawa tapiürang aliüc, aton sitiülmepiüng tiül imeaats Teat Dios tapacüüch nej nawtiül mondeow, quiaj apmeriow wüx isoet, langomeamb tiül castigo. 10 Cos wüx nop ayar andeacTeat Jesús con omeaats, quiaj Teat Dios lajneajmajaw nej. Pero aton netam masaj nipilan nguineaytawün nej wüx Teat Jesucristo.

11 Tiül Mipoch Teat Dios apiüng: “Meáwanmonyar andeac Teat Cristo, ngome apmamongochalngün monxing”, aw. 12 Teat Dios ngo mayacnipilan judío pálwüx, nganüy pálwüx nipilan griego,cos nop Dios ajlüy ocueaj meáwan nipilan; nej xeyayambeol meáwan monyambüw nej. 13 Aag ayaj atonapiüng tiül Mipoch Teat Dios: “Meáwan janeapmasaj Teat Dios mawün nejiw wüx, aag ayajapmaw asoetiw nejiw”. 14 Sitiül nganaw mayariwandeac Teat Cristo, ¿nguineay alndom masajüwTeat Cristo mawün nejiw wüxe? Sitiül nganawmanguiayiw wüx Teat Cristo, ¿nguineay alndommayariw andeac neje? At sitiül nejinguind ngomamb masaj nejiw, ¿nguineay apmanguiayiw wüxneje? 15 Cos sitiül ngo müjndiw mambüw,¿nguineay alndom mandeacüw wüx neje? Wüx aagayaj apiüng tiül Mipoch Teat Dios: “¡Najneajay oleaj,najneajay arang leaw apmamb masaj nipilan aaganajneaj poch leaw apiüng nguineay Teat Diosalndom mawün nipilan wüx asoetiw!”

16 Pero naleaing ngome meáwan nipilan ayariwaaga najneajay poch, cos atnej tapiüng teat Isaías:“Teat Dios, nejinguind ngo mayar sandeacan”, aw.17 Pues jangantanej alndom mayar aaga najneajaypoch wǘxan anguiay; y nipilan apmanguiayiw aaganajneajay poch wüx aljane apmasaj nejiw wüx TeatCristo.

18 Nganüy sapiüng: ¿Neol, nganaw manguiayiwandeac Teat Dios ajcüwa nipilan? ¡Naleaing nejiwlamanguiayiw! Cos aag ayaj aton apiüng MipochTeat Dios:Meáwan nipilan tiül palpálwüx cambaj

lamanguiayiw andeacüw nejiw,y aaga poch quiaj tanguiayaran meáwan wüx a iüt

cam.19 Pero sapiüng alinomb: ¿Jow Israel, ngo majawüwwüx aag ayaja? Ngwüy tajawüw, cos Teat Diostapiüng tiül aaga poch tüünd Moisés:Xique sanüüch icon mejcüyiün wüx ombasüw

alinoic nipilan imiün alinoic iüt;


11

sanüüch icon mejcüyiün mejawan ajcüwa nipilanngo mandiümüw manguiayiw wüx Teat Dios.20 Aton Teat Isaías tapiüng:Ajcüwa nipilan leaw ngo mayambüw xic, taxomüw

xic;y leaw ngo matüniw manguiay wüx xique, tüjchiüs

majawüw xic.21 Teat Isaías wüx andeac wüx Israel, apiüng: “Palnüt tandiquias xiwix napajüw mandilileawmayambüw xic, pero nejiw ngo mandiümüw, ngomayariw sandeac”, aw Teat Dios.

Altiül nipilan israel tawüw wüx asoetiw

Nganüy sanatün nanguiay icon: ¿Cuaneipiüngan, naleaingue, Teat Dios langomandiüm micambaj neje Israel? ¡Ngwüy

ngome atquiaj! Cos xique aton nawas tiül nipilanisrael, acualaats xic teat Abraham, nawas tiül micualteat Benjamín. 2 Teat Dios ngome lamacueatminipilan nej, cos nde tanomb tayamb nejiw.¿Ngwüy ngo mejawan nguineay apiüng teat Elíastiül Mipoch Teat Dios wüx nej tasaj Teat Dios wüxaaga ngo majneaj arangüw Israele? 3 Tapiüng:“Teat Dios, lamambiyaw ajcüwa monxey mondeacindeac, lamajarrijchaw meáwan miartül, y xíquianquiaj saliün napac, pero andiümüw mambiyaw xicaton”, aw. 4 Pero Teat Dios tapiüng: “Aliün najiürayaíw mil nipilan leaw ngo maquiejliw micosüwnejiw teombas aaga narangüch dios nenüt Baal”,aw Teat Dios. 5 At nganüy aliün majlüy noic ajlüynipilan leaw Teat Dios tarriiüd nde ajneaj omeaats,andiüm mambeol nejiw. 6 Cos Teat Dios tajiür nejiwlasta, quiaj tayamb nejiw majlüyiw micual nej; y wüxarang aag ayaj, quiaj ajüic nejiw ngo marangüwnicuajind para maxomüw aaga monajneaj quiaj.Cos sitiül aljane netam marang aleaic, quiaj ajüicngome ǘündan.

7 ¿Condom cuane apmapiüngaats? Alndommapiüngaats altiül nipilan israel tandiümüw mawasoetiw nejiw, pero ngo maxomüw; áagan ajcüwaleaw Teat Dios tarriiüd, tajwan asoetiw nejiw; peroaltegüy nipilan tadam omeajtsüw. 8 Atquiaj apiüngtiül Mipoch Teat Dios: “Teat Dios tüüch nejiwmajlüyiw atnej ngondom mayambüw omeajtsüwwüx nej; ajlüyiw atnej nop somb ngo maxommajaw; ajlüyiw atnej nop laag ngo manguiay.Atquiaj aliün majlüyiw nganüy”, aw. 9 Aton teatDavid tapiüng wüx nejiw:Ich mandrooch nej ombasüw, cos palüy ambüw

tiül nangos nüt.Ich mandeowüw atnej cüet andeow wüx asap nej

ndoc wüx ngo mateots andeow.Ich mamongochiw leaw netam nejiw.10 Ich majlüyiw atnej nesomom oniüjcüw, ngo

majawüw cuane teamarangüw.Ich mamongochiw ngo majneaj meáwan nüt atnej

nop naxey anmejquien wüx amal naǘm.

Nguineay alndom mawüw wüx asoetiw nipilanngome judío

11 Nganüy satün nanguiay: ¿ Jowa cambaj Israel,ajcan ngo mayariw andeac Teat Dios, lamacueatnejiw nómban? ¡Ngwüy ngo matquiaj! Cos nejiwtarangüw ngo majneaj, ngo mayariw andeac TeatCristo, quiaj Teat Dios tawün wüx asoetiw xeyaynipilan ngome judío. Atquiaj tarang Teat Diosmüüch mandiümüw a nipilan judío mawün nejiwwüx asoetiw Teat Dios. 12 Sitiül ajcan nipilan judíongo mayariw andeac Teat Cristo, pares Teat Diostawün wüx asoetiw xeyay nipilan ngome judío,¡cuantemas wüx nejiw apmayariw andeac TeatCristo xeyay najneajay apmajlüyiw!

13 Nganüy icona ngome nipilan judío icon,sanasaj icon Teat Dios tayac xic namb nasaj iconwüx Mipoch Nej, xique sayac wüx ximeaats narangnajneaj leaw tüjndiüs narang. 14 Xique sandiüm,malüy micual xeíüt majawüw nguineay iyambanTeat Cristo, y mandiümüw aton mayariw andeacnej, para mawüw wüx asoetiw. 15 Teat Dios tawünwüx asoetiw xeyay nipilan ngome judío, cos nejtacueat a cambaj Israel. Jow nganüy wüx Teat Diosapmawün wüx nipilan judío, ¿nguineay apmajlüy?Apmajlüy najneajay, atnej wüx apacaran janelandeow. 16 Sitiül aaga pan narangüch ombasapmajmel marang nichech ocueaj Teat Dios, puesaldemas pan nangaj aton. Sitiül noic owil xiülalmapac y nangaj mioxiich nej, mipüüig nej atonalmapac, nangaj.

17 Altiül nipilan judío ajlüyiw atnej noic owilnajneaj xiül nenüt olivo; nganüy icona nipilanngome judío ijlüyiün atnej noic owil olivonajntsopeáyan tiül xiül. Pues tandojquiüt mipüüig anajneaj xiül olivo quiaj, condom tapech mipüüignajntsopeáyan xiül wüx aaga najneaj xiül quiaj.Nganüy almapac mipüüig aaga najntsopeáyan xiülcos ayar miyow mioxiich aaga najneaj olivo quiaj. 18

Nganüy icona nipilan ngome judío, ndemerangrangayon wüx mejawan nipilan judío. Ichleaam imeajtsan aaga newün isoetiün ngome nawtiül icona; mioxiich nej nipilan judío. Icona ngomeajchiün mapac aaga xiül; más naleaing mioxiichaaga najneaj xiül üüch icon mepacan.

19 Jondot nganüy icona nipilan ngome judíoapmepiüngan: “Naleaing, pero Teat Dios tandooigtalox ninguiün nipilan judío para mapech xiconwüx; nganüy sajlüyiün najneajay ngo mat nejiw”,merawan. 20 Naleaing, pero icona ngome alwüxijneajiün, cos Teat Dios tandooig nejiw, tacueatnejiw ajcan ngo mayariw andeac. Nganüy icona,Teat Dios lamawün icon wüx isoetiün cos teyariünandeac nej. Pero nde merangrangayon mejawannejiw, netam mermbolan mendüyiün Teat Dios. 21

Cos sitiül Teat Dios ngo majiür lasta mawün wüxomeaats nej leawa tarangüw nipilan judío,cuantemas te icona ngome apmajiür icon lasta sitiülngo meyariün nej andeac. 22 Nganüy ich leaam


12

imeajtsan Teat Dios xeyay najneaj omeaats, pero ataton alndom majcüy, mapaj ocueajiiüts. Naleaingxeyay tajcüy majaw jane ngo mayar nej andeac,pero tajiür icon lasta. Nej ngome apmacueat majiüricon lasta sitiül tanaámb meyariün andeac nej, perositiül ngwüy, nej apmacueat icon aton. 23 Puesnejiw nipilan judío, ndot apmandilileaw mayariwandeac Teat Dios, nej apmaquiiüb nejiw mambeolnejiw alinomb. Aag ayaj atnej apmapech nejiwalinomb tiül aaga najneaj owil olivo. Cos Teat Diosalndom marang leaw nipilan ngondom marang. 24

Sitiül Teat Dios lamaquiiüb icon leaw ngome judío,mejlüyiün micual nej nóiquian mequiüjpan nipilanjudío cos teyariün nej andeac; cuantemas nganüyapmaquiiüb alinomb nipilan judío leawa tacueat,sitiül apmayariw nej andeac.

Ndójwüx a cambaj Israel apmajwanüw wüxasoetiw

25 Xechijquiaw xecojow, xique sandiüm nüüchicon mejawan leaw Teat Dios ngo müüch iconmejawan nde tanomb; pero nde mepiüngan iconaxeyay lerndüyiün. Cos netam mejawan masey altiülnipilan judío xowüy ladam omeajtsüw nganüy; peroaag ayaj apmajlüy leaw apalam jane apmayariwandeac Teat Dios monaw tiül nipilan ngome judío.26 Condom Teat Dios apmawün wüx asoetiwcambaj Israel, atnej nomb tapiüng Teat Dios tiülminawiig nej, cos apiüng:Aaga newün wüx asoeteran aliüc imiün Sion,quiaj apmawün asoetiw meáwan micual a Jacob,

macueatiw arangüw ngo majneaj.27 Quiaj apmümb majlüy meáwan leaw tasajasüw

apmajlüy,wüx sanawün asoetiw nejiw.

28 Cos cambaj Israel ngo mayariw nej andeac,áag tacueat nejiw Teat Dios, quiaj tawün icon wüxisoetiün. Naleaing Teat Dios aliün majiür lasta Israelcos tarriiüd mixejchiw nejiw. 29 Teat Dios ngomangowüüch leaw nej lamapiüng apmarang, cosleawa nej lamapiüng apmüüch, aag ayaj apmüüch.At leaw nej lamapiüng micual nej, aag ayaj micualnej. 30 Icona nipilan leaw ngome naw tiül Israel,icona nomb ngo meyariün andeac Teat Dios, peronganüy lamajiür icon lasta, cos nipilan judío ngomayariw nej andeac. 31 Nganüy icona lamajiür iconlasta Teat Dios cos nipilan judío ngo mayariwandeac nej. Ndoj nejiw apmajiürüchiw lasta atnejtajiür icon lasta Teat Dios. 32 Teat Dios tacueatmeáwan nipilan leaw ngo mayariw nej andeac.Condom meáwan atotow tajiür nejiw lasta.

33 Quiaj ajawaats nguineay Teat Dios xeyaynajneajay ajlüy, xeyay nendüy, xeyay axomomeaats. Nejinguind ngondom majaw nguineayteamapiüng apmarang, cuane apmarang. 34 “¿Janeajaw cuane alwüx omeaats nej Teat Diosa, ngwüyjane nesaj nej cuane netam maranga? 35 ¿Janealndom mangüy Teat Dios, müüch nejcuajantaneje?” 36 Nejinguind, cos meáwan leaw

almajlüy naw teowix nej, nej tarang; alteowix nejmeáwan leaw almajlüy. Pares netam mayarichandeac Teat Dios meáwan nüt. ¡Amén!

Netam marangaats casa Teat Dios

Nganüy xecojow xechijquiaw, cos Teat Dioslamüüch icoots xeyay mimonajneaj nej,áag sasaj icon nganüy netam meajchiün

Teat Dios imeajtsan y micuerpojan, para mejlüyiünat icon noic nichech almapac, mejlüyiün nangaj,atnej andiüm Teat Dios. Cos aag ayaj najneajaymajaw Teat Dios merangan. 2 Nde mendüjpiünwüx merangan ngo majneaj atnej arangüwmeáwan nipilan nganüy cam. Netammengowüjchiün meáwan ngo majneaj leaw iyajcantiül imeajtsan, merangan najneaj, ngo matnejirangan nomb. Cos atquiaj alndom mejawan cuaneandiüm Teat Dios merangan. Nej andiüm merangannajneaj, merangan palan; aag ayaj andiüm majaw.

3 Por mimonajneaj nej Teat Dios tayac xic nasajicon: Nejinguind tiül icona nde mapiüng tiülomeaats nej alwüx ajaw ngo matnej alinop. Netammeyajcan icona ijawan atow nej Teat Dios lamüüchanopnop majaw leaw netam majaw, paramerangan leawa nej andiüm. 4 Cos atnej icootsaajawaats, micuerpojaats ajiür oleaj, ajiür owix, ajiüromal, ajiür oniiüg, ajiür olaag, ajiür oxing, ajiürombeay, pero ngome meáwan aag ayaj noic nejarangüw. 5 Atquiaj aton icootsa, masey xeyayajlüyiiüts, pero ajlüyiiüts nóiquian wüx Teat Cristo,atnej majlüyiiüts nop nipilan.

6 Aton cos Teat Dios lamajiür icoots lasta,lamüüch icoots anopnopoots cuane alndommarangaats palpálwüx. Netam marangaats atnejlamüüch icoots Teat Dios marangaats. Sitiül TeatDios lamüüch nop mandeac andeac nej, netammandeac leaw Teat Dios asaj nej, nde mayac wüx. 7

Tengwüy sitiül Teat Dios lamüüch alinop ndojombas mambeol, ich mambeol najneajay. Tengwüysitiül Teat Dios lamüüch alinop ndoj ombasmaquiaach, ich mayac omeaats wüx aquiaach. 8

Tengwüy sitiül Teat Dios lamüüch alinop ndojombas müüch mapac omeaats alinop, ich müüchmapac omeaats alinop najneajay. Tengwüy sitiülaljane lamüüch nej Teat Dios majiür, ich mapacomeaats mambeol leaw ngo majiür. Tengwüy sitiülTeat Dios lamüüch aljane marang natang, ichmayac omeaats wüx marang atnej netam. Atonsitiül aljane lamüüch nej Teat Dios majiür lastaalinop, ich mapac omeaats wüx mambeol.

Leaw netam marangüw monyar andeac TeatCristo

9 Ijiüran lasta meáwan nipilan con imeajtsan, ndemerangánan. Nde mendiüman merangan leaw ngomajneaj, ngwüy irangan leawa najneaj. 10 Atonijiürayon lasta nop alinop atnej mejiüran micojonmichijquian, ermbeolayon.


13

14

11 Leaw irangan, iyacan wüx imeajtsan merangannajneaj. Nde merangan anch wüx irangan minajiütTeat Dios.

12 Ich mapac imeajtsan, icüliün Teat Cristo imiüntiül cielo. Netam meiücan wüx imongochiün ngomajneaj, tanaámb itajcan orar, nde mecueatiün.

13 Imbeolan monyar andeac Teat Dios sitiül aljanengo majiür. Ijchan maxood iniüngan monyarandeac Teat Dios napeay miün.

14 Nde mendeacan ngo majneaj wüx ombasnipilan leaw arangüw ngo majneaj wüx imbasan,itüniün majiürüw mimonajneaj Teat Dios, ndemepaijchan nejiw.

15 Ich mapac imeajtsan mequiüjpan leaw apacomeaats, at jane ajiünts, ijiüntsan mequiüjpan aton.

16 Ijlüyiün nóiquian nop alinop, ndemerangrangayon atnej alwüx ijawan, pero ijlüyiünat icon nipilan leaw ajüic ngo membeat. Ndemepiüngan tiül imeajtsan icona nerndüyiün.

17 Nde merangan ngo majneaj wüx ombas janearang ngo majneaj wüx imbasan; iyambanimeajtsan nguineay merangan leaw najneaj majawnipilan. 18 Ipacan wüx sitiül alndom mejlüyiünnajneaj mequiüjpan meáwan nipilan. 19 Xecojowxechijquiaw, sitiül aljane arang ngo majneaj wüximbasan, nde mepalüchiün ombas. Ich majlüy, TeatDios apmepalüch. Cos apiüng tiül Mipoch Teat Dios:“Xique sanüüch mangüy, xique sanapalüch ombas”,aw. 20 Aton apiüng: “Sitiül aljane najcüy majaw icmind üet, pues iich; tengwüy sitiül mind anganeowyow, iich manganeow. Cos wüx apmerang aag ayaj,quiaj apmaxing xeyay cos terang wüx ombasnajneaj”, aw. 21 Nde meaach majntsop ngo majneajwüx imbas; netam merang najneaj masey aljanearang ngo majneaj wüx imbas.

Meáwan nipilan netam mayar andeacüwmonajiüt. Cos Teat Dios neyac nejiw, nejneech nejiw majiürüw najiüt. 2 Jane ngo

mayar andeacüw monajiüt, aag ayaj ngo mayarandeacüw leaw tayac nejiw Teat Dios. Jane ngomayar andeac monajiüt, nejiw apmamongochiwngo majneaj. 3 Nop nerang najneaj ngo metammimbol mandüy monajiüt; pero nop nerang ngomajneaj netam mimbol mandüy monajiüt. ¿ Jowaique, ngo mendiüm mermbol mejaw monajiüta?Pues irang najneaj, quiaj monajiüt apmandeacüwnajneaj wüx imbas. 4 Teat Dios tayac nejiwmambeolüw ic, pero sitiül apmerang ngo majneaj,quiaj netam mermbol; cos monajiüt alndommüjchiw ic memongoch ngo majneaj. Teat Diostüüch nejiw marangüw aag ayaj; tayac nejiwmüjchiw mangüyiw monrang ngo majneaj leawarangüw. 5 Netam meyariün andeacüw monajiüt,ngome ajcan ermbolan müjchiw iconmemongochiün ngo majneaj, netam merangan costiül imeajtsan ijawan netam merangan najneaj. 6 Atnetam mengüyiün leaw atüniw ocueaj cambaj, cosTeat Dios tayac nejiw marangüw najiüt ocueajcambaj.

7 Ingüyiün meáwan leaw ijüchiün. Netammemiücüchiün leaw atüniw; at netammemiücüchiün leaw netam mengüyiün monajiüt.Aton leaw netam meyariün andeac, iyariün andeac;leaw netam mesajan najneajay ajlüy, netammesajan najneajay ajlüy. 8 Nde mejüchiün alinop,aton netam mejiüran lasta nipilan meáwan nüt. Cosleaw ajiür lasta alinop, aag ayaj arang palan atnejapiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. 9 Cos tiül aagagajpowüw poch apiüng: “Nde mejiür minajtaj, ndemejiür minaxey, nde membiy nipilan, nde merneed,nde mewüy ombasaran, nde mendiümdiüm ocueajalinop”, aw. Meáwan aaga poch quiaj, at altegüypoch leaw alíünan, aton apiüng andüy wüx aagapoch leaw apiüng: “Netam mejiürayon lasta atnejiquiáyan quiaj merjiürüy lasta”, aw. 10 Cos sitiülajiürayoots lasta, quiaj ngo mandiümaatsmarangaats ngo majneaj wüx alinop. Aag ayajajüiquich sitiül ajiürayoots lasta, quiaj arangaatspalan atnej apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés.

11 Aag ayaj netam marangaats, cos ajawaatsacüliiüts tiül nipilan monrang ngo majneaj. Nganüynetam mapacaats, cos Teat Cristo aliüc mawünicoots wüx, laliüc matüch a nüt mapeay, ngo matnejwüx nüt ayariiüts andeac nej. 12 Minütiiütsajlüyiiüts ningüy wüx a iüt cam, aag ayaj tequechatnej noic ongwiiüts. Aaga nüt aliüc Teat Cristolaliüc matüch. Nganüy netam macueatiiütsmarangaats meáwan ngo majneaj arangüch tiülpojniün, marangaats leaw najneaj arangüch tiülran. 13 Netam marangaats leaw najneaj atnejmajlüyiiüts tiül ran. Ngondom mangüniiütsmajlüyiiüts tiül alngün nangos nüt, ngondommajiüraats minajtajaats, minaxeyiiüts. At ngondommitsojoots micuerpojaats, marangaats cuajantanejngo majneaj. At ngondom majcüyiiüts majawaatsnop alinop, ngondom mayajcaats ngo majneajajcan ngo majiüraats leaw ajiür alinop. 14 Ingowaag ayaj, netam müjchiiüts nejay Teat Cristomambeol icoots ngo mayacaats omeajtsaats wüxajcüwa ngo majneaj quiaj leaw micuerpojaatsandiüm mayac icoots wüx.

Nde mendeac wüx ombas alinop

Sitiül aljane lamayar andeac Teat Cristo,pero naleaing nganaw majaw xeyay,iquiüjpan najneájan tiül icona, nde

mendeacndeacan wüx leaw nej nganaw majaw. 2

Cos altiül ajaw alndom müeteran matsarambcuajantanej, pero altiül leaw nganaw majaw xeyaywüx Mipoch Teat Cristo, apiüng áagan soex alndommüeteran. 3 Jane lamajaw alndom müeteranmatsaramb cuajantanej, ngondom maneoc ombasleaw ngo müet meáwan aag ayaj. At leaw ngo müetmeáwan aag ayaj ngondom mandeac ngo majneajwüx ombas leaw üet cuajantanej, cos Teat Dioslamawün nej asoet aton. 4 Nganüy sanasaj ic, ¿neoltendeac ngo majneaj wüx ombas nop nerangminajiüt alinopa? Ngo majneaj mendeac aag ayaj,


15

cos nej ngome minajiüt arang, nej arang minajiütTeat Dios. Sitiül nej arang najneaj tengwüy arangngo majneaj, Teat Dios apmajaw wüx aag ayaj,ngome ique. Nej alndom marang najneaj, cos TeatDios apmambeol nej.

5 Nop apiüng noic nüt alwüx atam mayambüchTeat Dios ngo matnej alinoic; pero alinop apiüng:Ngwüy, meáwan nüt atanej ajlüy, aw. Naleaing, wüxaag ayaj meáwan anopnop ich marang leaw nejayaag tiül omeaats najneaj. 6 Cos leaw nepiüngnoic nüt alwüx atam mayambüch Teat Dios, aagayaj najneaj, ngo majiür nicuajind, cos ayamb TeatDios. At leaw nepiüng meáwan nüt atanej alndommayambüch Teat Dios, aag ayaj najneaj aton, cosayamb Teat Dios. Aton leawa andüy matsambcuajantanej natsambaran, aag ayaj najneaj majawTeat Dios, cos üüch gracias Teat Dios, at leaw ngomandüy matsamb leaw natsambaran, aag ayajnajneaj aton majaw Teat Dios, cos nej üüch graciasTeat Dios wüx apmüet.

7 Nejinguind icootsa ngondom mapiüngaatsicóotsan quiaj nguineay apmapacaats oxep nawiür,at nguineay apmandeowaats. 8 Cos sitiülalmapacaats, alndom marangaats leawa Teat Diosandiüm; sitiül apmandeowaats, aag ayaj cos TeatDios andiüm. Atquiaj masey almapacaats maseylandeowaats ajlüyiiüts ocueaj Teat Dios. 9 Cos TeatCristo tandeow ndoj tapac alinomb para marangnatang ocueajiw meáwan nipilan, masey landeow,masey almapac.

10 ¿Jowa ique, neol teyambyamb cuane asoetalinopa? ¿Neol teneoc ombasüw micojowmichijquiawa? Cos ajawaats alinoic nütapmajlüyiiüts nóiquian niüng ajlüy Teat Cristo,majaraw wüx cuane tarangaats. 11 Atquiaj ajlüy tiülMipoch Teat Dios, niüng apiüng:Cos naleaing xique salnapac, meáwan nipilan

apmaquiejliw micosüw nejiw tiximbas.Meáwan anopnop apmapiüngüw xique Teat Dios,

aw.12 Quiaj meáwan anopnopoots netam masajaatsTeat Dios cuane tarangaats.

Nde meyac wüx marang ngo majneaj alinop13 Pares netam macueatiiüts mayambyambaats

nisoet wüx ombas nop alinop. Netam mayambaatsnguineay marangaats najneaj, ngana müjchiiütsmajtoch alinop micojoots michijquiaats, müjchiiütsmajiür nisoet. 14 Xique sayaag meáwan natsarambnajneaj matsambaats, cos Teat Jesús lamüüch xicnayaag atquiaj. Pero naleaing, aljane nepiüngalmajlüy natsaramb ngondom matsamb, quiaj ngomajneaj sitiül nej apmatsamb aag ayaj, cos netammarangüch leaw apiüng omeaats. 15 Sitiül iconawüx itsamban cuajantanej, quiaj alinopmihermanojan apmamix omeaats, quiaj apmajüicicona ngo mejiüran nej lasta. Ijawan, nde meajchiünmajcüy wüx leaw iretiün, ngana macueat andüübTeat Cristo, cos Teat Cristo tandeow mawün nej wüx

aton. 16 Nde meajchiün manderac ngo majneajwüx aaga najneaj leaw irangan. 17 Cos Teat Diosngo metam nej leaw inganeowan, leaw itsamban;pero leaw netam nej, aag ayaj leawa asaj iconmerangan. Irangan najneaj, ijlüyiün nóiquian nopalinop, mapac imeajtsan atnej andiüm NangajMiespíritu nej. 18 Cos sitiül atquiaj irangan minajiütTeat Cristo, Teat Dios najneajay majaw icon, atnipilan aton apmapiüngüw najneaj irangan.

19 Icootsa netam marangaats najneaj, ngomajcüyiiüts majawaats nop alinop; netammambeolaats nop alinop mayacaats omeajtsaatswüx Teat Cristo. 20 Nde meajchiün aljane majcueatminajiüt Teat Dios wüx nüetaran. Naleaing meáwannüetaran najneaj müeteran. Nganüy sitiülapmeyacan wüx naél alinop wüx ajaw leaw itean,aag ayaj mbich ngo majneaj. 21 Najneaj sitiül ngometsamban onij, sitiül ngo menganeowan yowneech mangüneran, aton sitiül ngo merangannicuajind leaw alndom mayac wüx naél alinop. Ndemerangan leaw alndom müüch nop mandüy wüxmarang ngo majneaj. Nde merangan leaw alndommüüch machiw omeaats alinop. 22 Meáwananopnop nejáyan quiaj ich majaw nguineay ayarandeac Teat Dios, nguineay andiüm Teat Diosmajaw marang. Najneajay apac omeaats leaw ngometam machiw omeaats wüx leaw arang. 23 Peronaleaing sitiül ichiwean imeajtsan wüx leaw iteanitsamban, aag ayaj üüch icon mejiüran nisoet, cosiyajcan aag ayaj ngo majneaj. Meáwan leaw irangansitiül ichiwean imeajtsan wüx, ngo mejawan sitiülnajneaj tengwüy ngo majneaj, aag ayaj nisoet sitiülirangan.

Ijchan majneaj omeaats alinop, ngome icónanquiaj

Icootsa leaw lamajawaats wüx Mipoch TeatDios xeyay netam mambeolaats leaw aliünmapateay ajaw, ngondom marangaats

leaw andiümaats. 2 Meáwan anopnopoots netammarangaats atnej andiüm alinop; aag ayajapmambeol nej apmüüch nej mapac omeaats wüxTeat Dios. 3 Cos nej Teat Cristo ngome tarang leawandiüm; nej tarang atnej apiüng tiül Mipoch TeatDios, cos apiüng: “Meáwan ngo majneaj leawasajüw ic, leaw arangüw, tiün andüy wüx ximbas”. 4

Cos meáwan leaw tarangüch tiül Mipoch Teat Diostanomb, aag ayaj tarangüch maquiaacheranaatswüx. Aag ayaj ambeol icoots majawaats majneajwüx leaw teamacüliiüts, müüch icoots maiücaatswüx, majawaats apmambeol icoots Teat Dios. 5

Malüy Teat Dios neech mapac omeaatsaran, neechicoots maiücaats wüx cuajantanej, müüch icootsmajlüyiiüts nóiquian omeajtsaats nop alinop atnejTeat Cristo andiüm. 6 Quiaj nóiquian masajaatsnajneajay arang Teat Dios miteat Miteatiiüts TeatCristo.


Tasoiquiw nipilan ngome judío alndom mawüwwüx asoetiw

7 Atquiaj icona erndeacan mequiüjpan nopalinop, ijiürayon lasta atnej Teat Cristo ajiür icootslasta. Quiaj apmanderac najneaj wüx Teat Dios. 8

Naleaing sasaj icon, Teat Cristo tiün mambeolnipilan judío majüiquich naleaing Teat Dioslamarang leaw lamapiüng apmarang. Atquiajtarang Teat Cristo para alndom majlüy leaw TeatDios tasaj tanomb xexejchiün. 9 Aton Teat Cristotiün para mapac omeajtsüw mayambüw Teat Diosajcüwa nipilan ngome judío, cos ajiür nejiw lasta.Atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios:Xique sanandeac wüx minüt tiül nipilan ngome

judío,sanataag cantar himnos wüx ique.

10 Apiüng alinoic tiül Mipoch Teat Dios:Ich mapac imeajtsan icona nipilan ngome judíonóiquian mequiüjpan nipilan judío.

11 At apiüng alinomb:Icona nipilan monaw palpálwüx iüt isajan Teat

Dios najneajay ajlüy.Aton meáwan nipilan indeacan nguineay najneajay

arang Teat Dios.12 Isaías aton tarang wüx nawiig:Apmajmel nop nenajiüt naw tiül micualüw micual

Isaí,nej apmajlüy wüx palpálwüx iüt;nejiw apmacüliw aaga nenajiüt quiaj mambeol

nejiw.13 Malüy Teat Dios, aaga nembeol meiücan wüx

leaw almajlüy, müüch icon mapac imeajtsan xeyay,mejlüyiün najneaj mejawan nop alinop, meyacanimeajtsan wüx nej. Quiaj aaga Nangaj Espírituocueaj Teat Dios apmüüch icon meiücan wüx,ngana paxiüm mecüliün leaw temecüliün.

14 Xecojow xechijquiaw, xique sajaw majneajicona xeyay najneaj imeajtsan, at ijawan nguineayalndom mepajan ocueaj nop alinop. 15 Naleaingtiül a nawiig cam nguiaj tayacas tiül napacpac pochnüüch leaam imeajtsan wüx meáwan aag ayaj. TeatDios tajiür xic lasta; 16 tayac xic narang najiütocueaj Teat Cristo, nasaj nipilan ngome judíomayariw andeac Teat Dios, para majlüyiw at nejiwnoic najneajay nichech leawa Teat Dios andiüm. CosNangaj Espíritu lamüüch nejiw majlüyiw ocueaj TeatDios.

17 Xique nganüy xeyay apac ximeaats wüx aaganajiüt lanarang ocueaj Teat Dios, cos sajlüynóiquian naquiiüb Teat Cristo. 18 Xique ngonandiüm napiüng wüx alinoic najiüt, sandeac áaganwüx najiüt ocueaj Teat Cristo, cos nej ambeol xicnüüch mayariw andeac nej ajcüwa nipilan ngomejudío. Nejiw andüjpiw Teat Cristo wüx leaw sandeac,at wüx leaw Teat Dios üüch xic narang. 19 CosNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios tüüch xic narangateócan leaw ngome aag ajaraw. Atquiaj tasajasnipilan nguineay Teat Cristo awün nisoet, nawas tiül

cambaj Jerusalén sajüy tiül meáwan cambaj leawtatüchiüs tiül iüt Ilírico. 20 Xique sayamb nambnasaj nipilan niüng nganaw manguiayiw aaganajneaj nanderac wüx Teat Cristo, ngana narangnajiüt niüng alinop lamawitich marang. 21 Tarangasatnej larangüch tiül Mipoch Teat Dios, cos apiüng:Apmajawüw nej ajcüwa leawa nómban ngome áag

masoiquiw wüx nej,jane nganaw manguiayiw wüx nej, nejiw

apmayariw andeac nej.

Teat Pablo apiüng apmamb andüy Roma22 Pares ngo matüch namb najaw icon, masey

xeyay tandiümas namb. 23 Pero nganüy coslanandondoch xenajiüt ocueaj Teat Dios tiül aagacambaj cam, aton cos lamajiür xeyay neat sandiümnamb najaw icon; 24 nganüy sapiüng wüx sanambEspaña sanamong niüng ijlüyiün. Quiajapmandeacaats maquiüjpaats nop alinop, mapacomeajtsaats nóiquian. Condom sandiümmembeolan xic namong namb más ninguiün. 25

Nganüy ombas sanamb Jerusalén najoy mambtomiün nambeolüw mondüüb Teat Cristo tiülJerusalén. 26 Cos mondüüb Teat Cristo monaw tiüliüt Macedonia, at monaw tiül iüt Acaya tapiüngüwnajneaj mamiücüchiw quiriw tomiün mambeolüwmondüüb Teat Cristo leaw ngo majiür, monlüyJerusalén. 27 Naleaing nejiw tapiüngüw najneajmambeolüw leaw ngo majiür, monlüy tiül Jerusalén,cos nejiw masey ngome judío nejiw, tüjndiw aaganajneajay mipoch Teat Cristo. Nganüy nejiw atonnetam mambeolüw mondüüb Teat Cristo monlüytiül Israel wüx cuajantanej leaw ngo majiürüw. 28

Nganüy sapiüng wüx landoj xiün nayac meáwantomiün, nandondoch leaw teanarang, quiajsanamong niüng ijlüyiün, ndoj sanamb España. 29

Xique sajaw majneaj nguineay Teat Cristoapmambeol xic, müüch mapac ximeaats xeyay wüxsanapeay niüng ijlüyiün.

30 Xecojow xechijquiaw, nganüy satün icueajiünmembeolan xic, metüniün ocueaj Teat Diosmambeol xic xeyay. Aag ayaj sasaj icon, cosajlüyiiüts nóiquian maquiüjpaats Miteatiiüts TeatCristo, aton cos ajiürayoots lasta atnej andiümNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. 31 Itüniün ocueajTeat Dios mambeol xic, ngana masapüw xic nipilanmoncüy majaw xic monlüy tiül iüt Judea. Atonitajcan orar para mayariw najneájan leaw sajoymamb nüüch ajcüwa mondüüb Teat Cristo leawngo majiür, ajcüwa monlüy tiül Jerusalén. 32

Atquiay alndom natüch niüng ijlüyiün mapacximeaats naquiiüb icon, sitiül Teat Dios andiüm.Quiaj sanaxood quiriw naquiiüb icon. 33 Teat Dios,aaga neech monajneaj tiül omeajtsaats majlüymaquiiüb icon. Amén.


16

Atepeay anopnopoj

Nganüy sanüüch mamb müm Febe,apmamb quiaj majaw icon, ingochiünnajneaj. Cos nej ajiür najiüt tiül mondüüb

Teat Cristo monlüy tiül cambaj Cencrea. 2

Itepeayiün, ingochiün najneájan atnej netammangocheran meáwan monyar andeac Teat Dios.At imbeolan wüx cuajantanej netam nej, cos nejlamambeol xeyay jangantanej; ata xique atonlamambeol xic.

3 At aton itepeayiün teat Aquila at mintaj nejmüm Priscila. Nejiw xeyay tambeolüw xic wüxsarang minajiüt Teat Cristo. 4 Cos nejiw atontajlüyiw tiül xeyay naél wüx tambeolüw xic nganamambiy xic nipilan. Pares süüch nejiw graciasxeyay, ngome xíquian quiaj, aton meáwan monyarandeac Teat Cristo leaw ngome judío nejiw, üjchiwnejiw gracias aton. 5 Itepeayiün meáwan mondüübTeat Cristo leaw canchiüjow aniüngüw teat Aquila.At itepeayiün xeamigo teat Epeneto, cos nej ombasmayar andeac Teat Cristo tiül iüt Acaya. 6

Itepeayiün aton müm María, cos nej lamarangxeyay najiüt ocueaj Teat Dios tiül icona. 7 Atitepeayiün teat Andrónico at teat Junias, ajcüw ayajmicual xeíüt, aton taquiiübasüw tiül manchiüc.Nejiw xowüy ajiür nejiw lasta meáwan apóstoles,aton ombas mayariw andeac Teat Cristo, teoj axique.

8 Itepeayiün teat Amplias, xique xowüy sajiürlasta wüx minüt Teat Dios. 9 Itepeayiün teatUrbano, nej nembeol xicon wüx minajiüt TeatCristo. At a teat Estaquis itepeayiün. Xique xowüysajiür lasta. 10 Itepeayiün teat Apeles, nej xeyayajüiquich andüüb Teat Cristo. At itepeayiünmeáwan acualaats teat Aristóbulo. 11 Itepeayiünteat Herodión, micual xeíüt. At itepeayiün acualaatsteat Narciso, ajcüw monyar andeac Teat Cristo. 12

Itepeayiün müm Trifena, at müm Trifosa, nejiwmimonrang minajiüt Teat Cristo; átan mimümaatsPérsida, cos nej lamarang xeyay najiüt aton. 13

Itepeayiün teat Rufo, nej nop naxey leaw tarriiüdnej Teat Cristo. Aton mimüm nej itepeayiün, cosajlüy atnej xemüm aton. 14 Itepeayiün teatAsíncrito, teat Flegonte, müm Hermas, teatPatrobas, teat Hermes, at meáwan leaw aquiüjpüwnejiw itepeayiün aton. 15 Itepeayiün teat Filólogo,müm Julia, teat Nereo, at michiig najtaj nej. Atonitepeayiün teat Olimpas at meáwan monyar andeacTeat Cristo monlüy quiaj.

16 Meáwan icon itepeayiün nop alinop, müüchmapac imeajtsan. Aton meáwan noicnoic ajlüymondüüb Teat Cristo atepeayiw icon aton.

17 Xecojow xechijquiaw, sasaj icon netammejawan wüx ajcüwa nipilan leaw andiümüwmayacüw icon wüx naél, mayacüw moncüy tiülicona. Ajcüw ayaj ngo marangüw atnejterquiaachayon wüx. Icueatiün ajcüw ayaj, ndemequiüjpan. 18 Cos ajcüwa nipilan quiaj ngomeminajiüt Miteatiiüts Teat Cristo arangüw; ajcüw ayajnejíwan quiaj andiümüw. Nejiw ajiürüw nguineaymawüywüyiw nipilan; alndom mawaijchawmondüüb Teat Cristo leaw nganaw majaw xeyay. 19

Cos xeyay languiayaran nguineay icona xeyayiyacan imeajtsan wüx merangan andiüm Teat Dios,pares apac ximeaats xeyay. Pero aton sandiümmexoman imeajtsan más xeyay wüx irangannajneaj; ngo metam mexoman imeajtsan paramerangan ngo majneaj. 20 Teat Dios aaga neechmonajneaj tiül omeajtsaats, apmambeol iconmecuüjchiün tiüt aaga Satanás. Miteatiiüts TeatCristo mambeol icon, müüch icon monojneaj.

21 At aton atepeay icon teat Timoteo, nejnembeol xic wüx aaga najiüt sarang. At atepeayiwicon teat Lucio, teat Jasón, y teat Sosípater. Nejiwmicual xeíüt aton.

22 At a xique Tercio nerangas aaga nawiig camocueaj teat Pablo, xique aton satepeay icon wüxminüt Teat Cristo.

23 At aton teat Gayo atepeay icon, xique aniüngnej sacül. Aton aniüng nej canchiüjow meáwanmonyar andeac Teat Cristo. At teat Erasto, nesapmitomiün aaga cambaj cam, atepeay icon aton; atteat Cuarto atepeay icon.

24 Miteatiiüts Teat Cristo mambeol meáwan icon.Amén.

Andondoch andeac, andeac najneajay wüx TeatDios

25 Nganüy marangaats casa Teat Dios, masajaatsnajneaj arang, cos nej alndom mambeol iconmejawan más xeyay wüx leaw tasajas icon,nguineay lamawün isoetiün Teat Jesucristo. Aagayaj Teat Dios ngo müüch nejinguind majaw aagaayaj tanomb. 26 Pero nganüy Teat Dios lamüüchicoots majawaats aag ayaj, cos mondeac andeacTeat Dios monlüy tanomb tarangüw wüx nawiig.Nganüy meáwan nipilan netam manguiayiw aagayaj, cos Teat Dios almapac meáwan nüt, y tapiüngmeáwan palpálwüx ajlüy nipilan netam manguiayandeac nej, marangüw leawa nej andiüm.

27 Pares apmarangaats casa Teat Dios meáwannüt, néjan quiaj nendüy; masajaats najneajay arangwüx minüt Teat Jesucristo. Amén.


1

1 CORINTIOS

Atepeay

Xique Pablo nop apóstol ocueaj TeatJesucristo, cos Teat Dios tayac xic narang.Nganüy cam saquiiüb teat Sóstenes. 2

Xicona satepeayiün icon meáwan monyar andeacTeat Cristo moncül tiül cambaj Corinto; icona atonmicual icon Teat Dios cos tayamb icon mejlüyiünnangaj nóiquian mequiüjpan meáwan nipilan leawandüjpiw Miteatiiüts Jesucristo. 3 SandiümanMiteatiiüts Dios at Miteatiiüts Jesucristo müjchiwicon mimonajneajiw, at mejiüran noic omeajtsannajneajay.

Teat Pablo üüch gracias Teat Dios4 Xique ajlüyay nüüch gracias Teat Dios cos nej

lamüüch icon mimonajneaj nej ajcan ijlüyiünnóiquian mequiüjpan Teat Cristo Jesús. 5 Cosindüjpiün Teat Cristo Jesús, quiaj Teat Dioslamambeol icon wüx meáwan indeacan, at meáwanleaw netam mexoman imeajtsan wüx. 6 Ninguiajajüic naleaing leaw tasajas icon wüx Teat Cristo. 7

Pares nganüy lamejiüran meáwan najneaj leawNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios tapiüng apmüüch.Lamejiüran aag ayaj tatow tam mecüliün mapeayMiteatiiüts Jesucristo. 8 Nej apmambeol icon ngomejiüran nicuajind nisoet wüx aaga nüt apmajawwüx asoeteran wüx nej aliüc alinomb. 9 Cos TeatDios leawa lamayac mipoch nej marang, aag ayajapmarang. Nejay Teat Dios tayamb icon mejlüyiünnóiquian mequiüjpan Micual nej MiteatiiütsJesucristo.

Ngo majlüyiw nóiquian10 Xecojow xechijquiaw, satün xeyay icueajiün

wüx minüt Miteatiiüts Jesucristo; malüy sapiüngnguineay mejlüyiün nóiquian. Nde mbajcameronmeriowan palpálwüx; netam mejlüyiün noic nejimalan, noic nej imeajtsan. 11 Xecojow xechijquiaw,sasaj icon aag ayaj cos xique lanasoic nguineaytenguial ijlüyiün; tasajüw xic altiül monaw aniüngCloé. Apiüngüw ajlüy moncüy tiül icona. 12 Nganüysandiüm nasaj icon nguineay sanguiaytemendeacan; cos altiül icon apiüng: “Xiquesandüüb teat Pablo”, aw; altiül apiüng: “Xiquesandüüb teat Apolos”, aw; altiül apiüng: “Xiquesandüüb teat Cefas”, aw; aton altiül apiüng: “Xiquesandüüb nejay Teat Cristo”, aw. 13 ¿Neola, mbichajlüy acas Teat Cristo? ¿Ngwüy, tamb wüx cruz a

Pablo mangüy isoetiün? ¿Ngwüy, teyariün yow wüxminüt Pablo? 14 Xique süüch gracias Teat Dios, cosngo nüüch yow nejinguind icon; áagan teat Crispotüjchiüs yow, aton teat Gayo. 15 Pares nejinguindngondom mapiüng nej tayar yow wüx minüt Pablo.16 At aton tüjchiüs yow acualaats Estéfanas. Langoleaam ximeaats sitiül tüjchiüs yow alinop. 17 CosTeat Cristo ngo müüch xic niün nüüch yow nipilan;nej tüüch xic niün napiüng wüx nguineay alndommawaran wüx asoeteran. Áag ngo nandeac naélpoch nerangrangüy wüx atnej xique xeyay saxomximeaats. Naleaing sandeac ngo maél nganamapiürang ngo membeat tandeow wüx cruz TeatCristo.

Teat Cristo ajüiquich nguineay omeaats TeatDios

18 Ajcüwa nipilan leaw apndrom ombasüw tiülaaga xeyay ngo majneaj apiüngüw chach miünaaga tenguial anderac wüx nguineay Teat Cristotandeow mangüy asoetiiüts. Pero aaga najneajnanderac wüx nguineay Teat Cristo lamawün icootswüx asoetiiüts ajüiquich Teat Dios alndom marangcuajantanej. 19 Cos Teat Dios apiüng tiül mipochnej:Xique sanandrooch mifis leawa nepiüng xowüy

landüy;sanajüiquich ngo majawüw nicuajind.

20 Jow nganüy, ¿wül, cuajpar leaw nepiüng xeyayandüye? ¿Wül leawa nepiüng xeyay andüy wüx aagapoch tüünd Moisésa? ¿Wül leawa nepiüng ndojombas mandeac leaw almajlüy wüx aaga nganüynüt cama? Wüx meáwan aag ayaj Teat Dioslamapiüng nejiw ngo mandüyiw nicuajind, ajlüyiwatnej nop chach. 21 Cos Teat Dios nde tanomblamajaw nipilan ngondom maxomüw nej nejeyéjanquiaj, pares tajaw najneaj mawün wüx asoeteranajcüw leaw apmayariw andeac nej, masey nipilanapiüngüw chach poch sandeacan, ngo membeat.

22 Nipilan israel apiüngüw aaga poch sandeacanngo membeat cos andiümüw majawüw ateócan; atnipilan griego ayambyambüw nguineay alndommajawüw wüx meáwan cuajantanej con mifisüwnejiw. 23 Naleaing xicona sandeacan wüx nguineayTeat Cristo tandeow wüx cruz; aag ayaj nipilan israelajtochiw wüx cos ngo mandiümüw manguiayiw.Nganüy nipilan ngome israel apiüngüw ngomembeat aaga nanderac quiaj, cháchan. 24 Peroajcüw leawa Teat Dios lamapaj majlüyiw micual nej,masey nipilan israel, masey nipilan griego, nejiw

1 CORINTIOS 1:2 187 1 CORINTIOS 1:24

2

3

ajawüw áagan Teat Cristo alndom müüch nejiwmayariw nej andeac, at majiürüw fis maxomüw TeatDios. 25 Masey altiül apiüngüw ngo membeat leawatarang Teat Dios, pero Teat Dios axom omeaatsxeyay, ngo matnej nipilan monpiüng nendüyiw. Atmasey apiüngüw Teat Dios ngondom marangnicuajind, naleaing ajawaats Teat Dios alndommarang xeyay cuajantanej, ngo matnej ajcüwanipilan leawa monpiüng nejiw alndom marangüwcuajantanej. 26 Xecojow xechijquiaw, ich leaamimeajtsan nguineay tejlüyiün wüx tarriiüd icon TeatDios. Ngo majlüy tiül icona mondüyndüy wüxcuajantanej wüx aaga iüt cam. Aton ngo majlüy tiülicona xeyay natangtang monajiüt; at ngo majlüy tiülicona xeyay netam ajlüy nipilan. 27 Naleaing, TeatDios lamarriiüd leaw ngome nendüy xeyay cosatquiaj apmüüch maxing leaw apiüng xowüylandüy. At tarriiüd leaw napiürang ngo membeatiw,cos atquiaj alndom müüch maxing monpiüng nejiwxowüy lambeatiw. 28 Aton tarriiüd nipilan leawapiürang ngo membeat, at leaw napiürang cuaneajpar. Atquiaj tarang Teat Dios para majüiquichlango membeatiw leaw apiürang wüx ombasüwnejiw xeyay nembeatiw. 29 Atquiaj nejinguindngondom merangrangüy teombas Teat Dios. 30

Naleaing cos Teat Dios andiüm, pares ijlüyiünnóiquian mequiüjpan Teat Cristo. At Teat Dioslamüüch icoots mendüyiiüts wüx andüjpiiüts TeatCristo. Nganüy ajlüyiiüts najneaj, ngo majiüraatsnicuajind nisoet teombas Teat Dios cos nej tawünicoots wüx. 31 Mipoch Teat Dios apiüng: “Jane nindarangüy casa, ich marang casa Teat Dios”, aw.

Taquiaach nejiw áagan wüx Teat Cristo

Pares xecojow xechijquiaw, ninguinüt wüxtambas niüng ijlüyiün nasaj icon nguineaytarang Teat Dios mawün icoots wüx

asoetiiüts, ngo nasaj icon at xic nop xowüy landüy,at ngo nasaj icon naél poch. 2 Tapiüngas ngomesanaquiaach icon wüx cuajantanej alinoic,sanaquiaach áagan wüx Teat Cristo leaw tamb wüxcruz mandeow mangüy asoetiiüts. 3 Ijawan wüxtajlüyiüs niüng ijlüyiün, xique ngo nerangrangüynapiüng xíquian quiaj alndom narang cuajantanej.Naleaing timbolas, tambeapmbeap xic. 4 Wüxtandeacas nasaj icon wüx Teat Cristo, ngo nandeacatnej xowüy lasandüy. Tejawan nguineay tambeolxic Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios majüiquichleaw tarangas aag ayaj minajiüt Teat Dios. 5 Atquiajtarangas para mepiüngan nejay Teat Dios nembeolicon meyariün andeac nej, ngome alngün nipilanxeyay axom omeaats mandeac.

Nangaj Espíritu üüch majawaats nguineay ajlüyTeat Dios

6 Naleaing nguiaj saquiajchiün wüx leaw xowüylaél, cos leawa latangüw wüx Mipoch Teat Diosalndom manguiayiw. Aaga sandeacan quiaj ngomeocueaj monpiüng nendüyiw wüx a iüt cam, at

ngome mifis montang monajiüt, cos ajcüw ayajnajen apndrom ombasüw. 7 Naleaing sandeacanaaga poch leaw Teat Dios üüch xicon. Aag ayajnomb ngo manguiayaran cos nej ngo majüiquichnguineay apmarang. Naleaing nej tajaw nguineayapmarang, nguineay apmawün icoots wüx, ndewüx nganaw marang a iüt cam. 8 Nejinguindmontangtang monajiüt monlüy nganüy cam ngomajawüw nguineay andiüm marang Teat Dios. Cossitiül tajawüw aag ayaj, ngome tayacüw wüx cruzTeat Cristo, aaga najneajay imiün tiül cielo. 9

Atquiaj aton tarangüch tiül Mipoch Teat Dios, cosapiüng:Ajlüy cuajantanej najneajay leaw ngome áag

ajaraw,ngome áag anguiayaran,ngome áag ajmel tiül omalaran.Teat Dios lamarang aag ayaj müüch meáwan

mondiüm nej.10 Teat Dios tüüch miün aaga Nangaj Espíritumambeol icoots majawaats aag ayaj. Cos NangajEspíritu ajaw meáwan cuajantanej ocueaj Teat Dios,masey xowüy laxotüy.

11 ¿Jane alndom majaw cuajantanej leawaalmajlüy tiül omeaats nop nipilana? Nejáyan quiajajaw cuane ajlüy tiül omeaats nej. Atquiaj atonnejinguind ngondom majaw leawa almajlüy tiülomeaats Teat Dios, áagan a Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios nejaw aag ayaj. 12 Icootsa ngomayajcaats tiül omeajtsaats atnej ayajcüw altiülnipilan; pero ayajcaats tiül omeajtsaats atnejandiüm Nangaj Espíritu, aag ayaj lamüüch icootsTeat Dios. Quiaj alndom majawaats leawa lamüüchicoots Teat Dios. 13 Wüx aag ayaj xicona sandeacan,ngome atnej axom omeaats nipilan ningüy wüx iüt;ngwüy sandeacan leaw aquiaach xicon NangajEspíritu. Cos aaga poch leawa saquiajchiün, aagayaj poch leaw asaj xicon Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios.

14 Meáwan nipilan leawa ngo majiür NangajEspíritu tiül omeaats nej ngondom majaw cuaneNangaj Espíritu andiüm müüch, cos nej apiüng aagayaj atnej ngo membeat nicuajind. Cos niquimasngondom majaw wüx aag ayaj sitiül Nangaj Espíritungo mambeol nej majaw. 15 Cos leaw nembeol nejNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios alndom majawcuane najneaj, cuane ngo majneaj. Pero pálwüxnipilan ngondom majawüw nguineay omeaats leawambeol nej Nangaj Espíritu. 16 Atnej ajlüy tiülMipoch Teat Dios, cos apiüng: “¿ Jane alndom majawleaw alwüx omeaats Teat Diosa? ¿Ngwüy, janealndom maquiaach neje?” Nganüy icootsa leawajiüraats Nangaj Espíritu alndom maxomaatsomeajtsaats wüx leaw apiüng Teat Cristo.

Monbeol wüx minajiüt Teat Dios

Xecojow xechijquiaw, ninguinüt ngondomnaquiaach icon matnej nipilan leaw ambeolnejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, cos


4

tealeámban merangan leaw indiüman icona,ngome leaw andiüm Teat Cristo. Pares taquiajchiüsicon atnej maquiajchich nop nine leaw nganawmajaw nicuajind. 2 Cos icona tejlüyiün atnej nopnine tealeámban achech, nganaw ndom ombas üet,pares ngondom naquiaach icon matnej natangnipilan. Átan nganüy, nganaw ndom cos ngondommeyariün. 3 Tealeámban nganaw merangan leawandiüm Teat Dios; naleaing temerangan leaw iconaindiüman. Cos tealeámban ngo majneaj mejawannop alinop, ijcüyiün icoyónan quiaj, at lambajcaronmejlüyiün palpálwüx. ¿Neol terangan atquiaja? Costealeámban merangan atnej arangüw pálwüxnipilan. 4 Altiül icona apiüng: “Xique sandüüb teatPablo”, aw. Altiül apiüng: “Xique sandüüb teatApolos”, aw. ¿Pues neol terangan atquiaja? Cosnganaw merangan atnej andiüm Teat Cristo; aliünmerangan atnej arangüw meáwan nipilan.

5 ¿Cuane neje a Pablo? ¿Cuane neje Apolos?Xicona monrang minajiüt Teat Dios xicon, maseytasajasan icon meyariün andeac Teat Cristo; cosTeat Dios tüüch xicon sanopnopon aaga najiüt leawnetam narangan. 6 Xique tapiüras Mipoch TeatDios tiül icona; condom tiün Apolos tambeol iconalquiriw. Aag ayaj atnej wüx nop apmateow leawlandoj apiürüch. Condom Teat Dios tüüch iconmetangan wüx Mipoch Nej. 7 Aaga nepiür nicuajindnej; at neteow nicuajind nej. Leawa más nembeat,aag ayaj Teat Dios, cos nej nerang meáwan, nejnetangüch cuajantanej. 8 Pues leawa nepiür, atleawa neteow atanej ajlüyiw. Teat Dios apmüüchanopnopoots leaw netam maxomaats wüx aaganajiüt tarangaats. 9 Xicona monrang minajiüt TeatDios, nganüy icona ijlüyiün atnej noic corrül ocueajnej.

At ijlüyiün atnej nop iüm ocueaj Teat Dios leaw nejteamawitich. 10 Teat Dios lamambeol xic narangminajiüt nej, najlüy atnej nop nerang iüm leawaneyac tiüt piedra witiow wüx iüm. Condom alinoptenguial mambeol icon, aag ayaj atnej teamajüyichwüx alquiriw. Nganüy netam majaraw nguineayapmajüyicheran wüx alquiriw. 11 Cos aaga najiütlawitiow marangüch, aag ayaj minajiüt Teat Dios.Teat Cristo ajlüy atnej aaga piedra witiow wüx iüm.Naleaing nejinguind alinop ngondom mayac alinoicwitiow wüx iüm. 12 Jane tanaámb matangüüchaaga najiüt lawitiow quiaj, ich majaw cuaneapmayac wüx. Cos sitiül apmayac oro, tengwüyplat, tengwüy natsüjyay ombas piedra, aag ayaj ngomandaab. Pero sitiül apmayac xiül, tengwüy soex,tengwüy miolam naxiül, pues apmandaab. 13

Nganüy apmajüic nguineay arangüw najiüt, coswüx nüt Teat Dios apmajaw wüx asoeteran, quiajaaga biümb apmajüiquich sitiül tarang najneaj.Condom apmajüic jane taíüc minajiüt nej, janetandaab ocueaj, cos biümb apmajüiquich. 14 Sitiülaljane taíüc minajiüt nej, ngo mandaab, nejapmüünd leaw netam maxom wüx. 15 Pero sitiülaljane tandaab minajiüt nej, quiaj nej ngome

apmaxom wüx nicuajind; masey nej apmaw wüx,biümb ngome apmambel nej.

16 ¿Neol ngo mejawana, icona at icon noic temploocueaj Teat Dios, at Nangaj Espíritu acül tiülimeajtsana? 17 Sitiül aljane apmaquiaach icon ngomatnej apiüng Teat Dios, Teat Dios apmandroochnej ombas, cos icona aaga templo ocueaj Teat Dios,aaga templo quiaj nangaj.

18 Nde merwaiichayon icoyónan quiaj; cos sitiülaljane tiül icona mapiüng nej xeyay ajaw wüxcuajantanej leaw almajlüy nganüy cam, ich marangatnej ngo majaw nicuajind, cos quiaj alndommambeol nej Teat Dios maxom omeaats wüxcuajantanej. 19 Cos aaga fis leaw ajiür nipilanningüy wüx iüt, Teat Dios ajaw aag ayaj chach miün.Atquiaj apiüng tiül Mipoch Teat Dios: “Teat Diosapmasap nejiw wüx aaga fis apiüngüw ajiürüw, aagayaj nejeyéjan quiaj ayacayej tiül naél”, aw. 20 Atapiüng: “Teat Dios ajaw nguineay apiüngüw ajcüwleaw apiüngüw xeyay ajawüw, aag ayaj ngomembeat nicuajind”, aw. 21 Nde merangrangayonmendüjpiün nipilan cos icona ineayiün meáwancuajantanej almajlüy. 22 Masey Pablo, maseyApolos, masey Pedro, masey a iüt cam, masey wüxnepacan nejneajiün, tengwüy masey mendeowan,masey leaw apmemongochiün nganüy, tengwüyleaw apmemongochiün alinoic nüt; pues najneajmeáwan aag ayaj. 23 Cos icona micual icon TeatCristo, at Teat Cristo naleaing Micual nej Teat Dios.

Minajiütüw apóstoles

Sandiüman majaw nipilan que xiconamimonrang minajiüt Teat Cristo; sajlüyiünwüx minajiüt nej naquiajchiün meáwan leaw

Teat Dios lamüüch xicon najawan, leawa nomb ngomajüiquich. 2 Nganüy ajawaats jangantanej ajlüywüx minajiüt alinop, netam marang najneaj leawasaj nej minatang nej. 3 Xique ngo metam mesajanxic cuane sarang, at leaw apmapiüngüw monajiütwüx xique. At xique aton ngondom napiüngnguineay sarang. 4 Naleaing xique sayaag tiülximeaats ngo narang nicuajind ngo majneaj; perongome wüx aag ayaj alndom napiüng ngo najiürnisoet, cos Teat Dios ajaw meáwan leaw sarang. 5

At icona nde meyacan asoet alinop wüx nganawmandilil Teat Cristo, cos wüx nej lapeay, nejapmüüch majüic leaw naxoraad, leaw ngo majaraw.Aton apmajüiquich leaw altiül omeajtsaatsanopnopoots. Condom Teat Dios apmandeacnguineay tarangaats anopnopoots.

6 Xecojow xechijquiaw, aag ayaj teanasaj iconwüx xique, at wüx Apolos, nguineay sarangan, paramejawan nguineay netam merangan leaw apiüngtiül Mipoch Teat Dios. Ngondom mepiünganpálwüx, nganandot aljane apmarang casa nop,tengwüy majcüy majaw alinop. 7 Jow ique, ¿neoltepiüng ique irang najneaj, nganüy alinop ngwüye?Jow ique, ¿cuane almejiür sitiül ngo müüch ic Teat


5

Diosa? Ngwüy sitiül teaand, ¿neol terangrangüywüx atnej íquian quiaj texoma?

8 Nganüy iyajcan ijiüran meáwan cuajantanejleaw netam icon wüx minajiüt Teat Dios; at iyajcanatnej ngo majlüy nicuajind leaw ngondom imbasanmerangan; ajüic atnej lango netaman. Malüynaleaing irangan atnej arang nop natang niüngajlüy Teat Dios, cos quiaj alndom majlüyiiütsnóiquian wüx minajiüt Teat Dios. 9 Nguiaj sapiüngTeat Dios tayac xicon narangan apóstoles paranajarawan atnej ngo nembeatiün nicuajind.Sajlüyiün atnej nipilan layacüch asoet mandeow. Atlasajlüyiün atnej teasayacan majaw xicon nipilan;aton ángeles teamajawüw xicon. 10 Pues apiürangwüx xicona atnej nechachasan cos sandüjpiün TeatCristo; nganüy icona ajüic nerndüyiün wüxindüjpiün Teat Cristo. Apiürang xicona ngondomnarangan nicuajind; nganüy icona ajüic alndommerangan cuajantanej, masey icónan quiaj. Iconanajneaj mejarawan; nganüy xicona ngo majneajmajaw xicon nipilan. 11 Masey tanaámb nganüysaiündan lop, saiündan yow, ngo najiüran sapixan,sajtolan, ngo najiüran saniüngan. 12 Atonsambichayon sapacan narangan najiüt naagxiwixan. Sitiül aljane andeac ngo majneaj wüxximbasan, xicona sasajan Dios mambeol nej. Wüxajlüy xeyay moncüy, xicona saiücánan wüx. 13

Masey nipilan andeacüw ngo majneaj wüxximbasan, xicona ngo nangochiün ombeayiw cossandiüman najneajiün naquiüjpan tanaámb.Sajlüyiün at xicon nendeajndeaj, atnejnequiachquiach leaw nejinguind ngo metam nej.

14 Ngo narang aaga nawiig cam para nüüch iconmonxing, ngwüy sarang para nambeol icon cossayaag atnej xecual icon, sandiüm icon xeyay. 15

Masey lamejiüran agajpowüw mil (10,000)monquiaach icon wüx Teat Cristo, naleaing ngomejiüran xeyay miteatiün, cos xíquian quiaj ombasnaquiaach icon meyariün andeac Teat Cristo. 16

Pares sasaj icon netam mendüjpiün wüx leawasarang.

17 Áag tüjchiüs mamb Timoteo majaw icon, cossayaag nej ajlüy atnej xecual leaw sandiüm xeyay;aton nej tanaámb andüüb Teat Cristo. Nej apmüüchleaam imeajtsan wüx nguineay netam mendüjpiünwüx leaw sarang cos sandüüb Teat Cristo. Aag ayajsaquiaach tiül meáwan cambaj tiül meáwan niüngajlüy minipilan Teat Cristo. 18 Naleaing sajaw altiülicona nganüy apac omeaats, apiüngüw xiquelasamb nómban, lango nandilil najaw icon, parestenguial alombojchayej timbasan. 19 Nganüysapiüng najen sanamb najaw icon sitiül Teat Diosmandiüm. Quiaj sanajaw nguineay arangüw ajcüwamonlombojchay quiaj, ngome áagan leawandeacndeacüw sanajaw, at sanajaw leaw arangüw.20 Cos najiüt tiül micambaj Teat Dios, aag ayajngome anderac miün, ajüic wüx leaw Teat Diosarang. 21 ¿Ngün indiüman? ¿Sanamb ninguiaj nalicicona? ¿Ngwüy najneaj najaw icona najiür icon lasta,ngo najcüye?

Nop nerang xeyay ngo majneaj

Naleaing languiayaran lajlüy tiül icona nopnejiür minajtaj nej, lamaquiiüb ingowmimüm nej. Aag ayaj ngondom marangüch

masey tiül nipilan leaw ngo mayar andeac TeatDios, pero tiül icona lajlüy. 2 ¡Nganüy icona iranganngo mejawan, tanaámb erlomboochayon! ¿Neol,ngo metam mamix imeajtsana, mejiüntsana?Netam mewüniün tiül icona aaga nerang atquiayquiaj. 3 Masey xique naleaing ngo najlüy niüngijlüyiün, pero tíülan ximeaats sayaag atnej salniüngijlüyiün. Áag tapiüngas nguineay netam marangüchwüx ombas aaga nerang atquiay quiaj. 4 Cos xiquelanapiüng netam canchiümeron metüniünmambeol icon Miteatiiüts Jesucristo. Xique sayaagatanej najlüy naquiiüb icon, aton MiteatiiütsJesucristo apmambeol icon maw icueajiün najneajleaw apmerangan. 5 Condom, iyacan aaga naxeynerang atquiay quiaj teowix Satanás masey ndromombas micuerpo nej, cos miespíritu nej alndommaw wüx, wüx nüt aliüc Teat Cristo.

6 ¿Cuane wüx apmelomboochayon sitiül lamitsojicon aaga nerang atquiay quiaj? Cos aaga ngomajneaj quiaj arang atnej arang levadura wüxapmayacüch tiül ajtsaj marang pan. Masey quiripiteayacüch, ndoj apmambich majüy tiül, müüch maxipmeáwan ajtsaj. 7 Pares netam mewüniün aaga ngomajneaj tiül icona para mejlüyiün najneaj. Condomapmejlüyiün at icon jayats ajtsaj ngo majiürlevadura. Aag ayaj apiüng wüx lajwan isoetiün, cosTeat Cristo tandeow atnej quichech sap marangichechiiüts wüx tamb wüx cruz, aag ayaj wüxnangos nüt pascua. 8 Netam marangaats aaganangos nüt pascua quiaj, naleaing atnej apiüngomeajtsaats. Aag ayaj atnej müetiiüts pan ngomajmel levadura, cos aaga levadura quiaj apiüngwüx nisoet. Ngondom marangaats aaga pascuawüx arangaats ngo majneaj, cos aag ayaj atnejmüetiiüts pan leaw ajiür levadura.

9 Tasajas icon tiül alinoic nawiig, nde mequiüjpantiül leaw ajiürüw pálwüx najtaj tengwüy pálwüxnaxey. 10 Aag ayaj ngo nasaj icon wüx meáwannipilan leaw arangüw aaga nisoet quiaj, tengwüyleaw nerreech, tengwüy neneed, tengwüy monrangcasa pálwüx dios. Cos sitiül apmerangan aag ayaj,quiaj netam meriowan ningüy wüx iüt. 11 Tarangasaaga nawiig quiaj nasaj icon nde mequiüjpannejinguind masey apiüng ayar andeac Teat Dios,sitiül tanaámb arang aaga nisoet quiaj; tengwüynerreech, tengwüy nerang casa pálwüx dios,tengwüy andeac ngo majneaj wüx alinop, tengwüynangün, tengwüy neneed. Pues aaga nerangatquiay quiaj, ngondom meretiün mequiüjpan. 12

Ngo metam najaw wüx asoetiw nipilan leaw ngomayar andeac Teat Dios, pero leaw ajlüyiw tiülicoots netam mejawan wüx asoetiw nejiw. 13 Paresiwüniün tiül icona aaga nerang ngo majneaj quiaj.


6

7

Pero leaw ngo mayar andeac Teat Dios, Teat Diosapmajaw wüx asoetiw nejiw.

Ngo metam masoic monajiüt wüx noic moncüytíülan icona

¿Jondot nop tiül icona apmajcüy aweaagalinop, neol tamb teombas monajiüt leawngo mandüüb Teat Diosa? Netam mamb

teombas monyar andeac Teat Cristo. 2 ¿Neol ngomejawana, minipilan Teat Cristo apmajawüw wüxasoet meáwan nipilan wüx iüta? Sitiül iconaapmejawan wüx ombasüw meáwan nipilan, ¿neolngondom mejawan wüx leaw más ngo maéle? 3

¿Neol ngo mejawana, icootsa apmajawaats wüxombasüw ángeles? ¿Neol ngondom majawaats wüxleaw más napateay ningüy wüx a iüt cama? 4 Sitiülicona ijcüyiün merjawayon wüx cuajantanej leawajlüy nganüy cam; ¿neol teriümban teombasmonajiüt leaw ngo majlüyiw tiül icona? 5 Aag agüysasaj icon cos netam mexinguian wüx. ¿Neola, ngomajlüy tiül icona masey anop nexom omeaatsa,majaw wüx cuajantanej naél leaw ajlüy tiül monyarandeac Teat Cristo? 6 ¿Neol nganüy netam nopicona mayac asoet alinop icona teombas jostis leawngo mandüjpiw Teat Cristo?

7 Naleaing xeyay ngo majneaj wüx aljane iconaapmayac alinop teombas jostis. ¿Neol ngome másnajneaj meiücan wüx aaga ngo majneaj arangüchwüx imbasan quiaja? ¿Neol ngome más najneajmeiücan wüx leaw najnot icueajiün quiaja? 8 Perosanguiay altiül icona más ngo majneaj teamarang,cos awaijchaw y anojtiw ocueaj alinop.

9 ¿Neol ngo mejawana, leaw nerang ngo majneajngome apmajlüy tiül micambaj Teat Diosa? Ndemerwaiichayon wüx aag ayaj, mepiüngan maseymarangüw nisoet monench tengwüy monüx. Ndemepiüngan najneaj marangüch casa pálwüx dios.Nde mepiüngan masey nop majiür minajtaj,tengwüy minaxey, tengwüy najtaj nejiür najtaj,tengwüy naxey nejiür naxey. 10 At nde menejtiün,nde merangan reech, nde mengüniün, ndemendeacndeacan wüx ombas alinop, ndemenojtiün aneay alinop. Cos meáwan leawmonarang atquiaj, ngome apmajlüyiw tiülmicambaj Teat Dios. 11 Altiül icona nomb tarangmeáwan aag ayaj, pero nganüy Teat Dios lamawünicon wüx. Aag ayaj atnej lamajants icon müüch iconmerangan najneaj. Lamawün isoetiün nómban costeyariün andeac Teat Cristo, at cos Nangaj Espírituocueaj Teat Dios teamambeol icon.

Minipilan Teat Cristo netam marangüw najneaj12 Apiürang: “Nop alndom marang leaw andiüm,

nejinguind ngo mapal”. Aag ayaj naleaing, perongome meáwan aag ayaj najneaj marangüch. Cosmasey nop alndom marang meáwan, pero ngomajneaj sitiül apmarangüch leaw apmayac nej wüxmarang ngo majneaj. 13 Aljane tapiüng: “Nüeterannetam majmel tiül otüengueran, at otüengueran

netam nej nüeteran”. Nganüy sasaj icon Teat Diosapmandrooch ombas miijquiaw. Pares sasaj iconngomeaag atam micuerpojaats merangayootsnisoet, pero naleaing tarangüchiiüts paramarangaats casa Teat Dios, ndoj nej apmambeolicoots. 14 Atnej Teat Dios tapacüüch alinomb TeatJesús, atquiaj apmapacüüch icoots alinomb, cos nejcuajantanej alndom marang.

15 ¿Neol ngo mejawana ajlüyiiüts nóiquianmaquiüjpaats Teat Cristo? ¿Nguineay apmüjchiiütsmicuerpojaats majlüy nóiquian maquiiüb nopnajüyjüy najtaja? ¡Ngwüy, aag ayaj niquimas! 16

¿Neol, ngo mejawana, leaw ajlüy aweaag nopnajüyjüy najtaj ajlüy nóiquian maquiiüba? Cosapiüng tiül Mipoch Teat Dios: “Masey ajlüyiw ijpüw,pero atnej noic nej ajlüyiw”, aw. 17 Nganüy leawlajlüy nóiquian maquiiüb Teat Cristo lajlüy nóiquianwüx miespíritu nej aton.

18 Nde mejiüran minajtajan tengwüy minaxeyiün.Cos cuajantanej alinoic nisoet leawa narangüch,aag ayaj andüy wüx ombas alinop; pero leaw ajiürnajtaj tengwüy naxey, aag ayaj arang nisoet andüymiün wüx ombas nej. 19 ¿Neol ngo mejawana,icootsa ajlüyiiüts atnej templo ocueaj NangajEspíritu leaw Teat Dios tüüch miüna? Ngomeicoyóotsan quiaj aneayayoots, marangaats leawandiümaats. 20 Cos Teat Dios lamangüy xowüylambeat mawün icoots wüx asoetiiüts. Nganüynetam marangaats casa Teat Dios wüxmicuerpojaats at wüx miespiritujaats, cos ocueajicoots Teat Dios.

Andeac wüx angoch owixaran

Nganüy sanasaj icon wüx alacas poch leawtetüniün menguiayiün xic tiül aaga nawiigterangan. Sapiüng naleaing najneaj sitiül

nop naxey ngo majiür mintaj nej. 2 Pero cos notsquiaj alndom marangüw ngo majneaj, paresnajneaj anopnopoj majiür mintaj nej, at montaj ichmajiürüw minojow nejiw. 3 Nanojaran ich marangleaw netam marang maquiiüb mintaj nej; at atonnajtajaran ich marang leaw netam marangmaquiiüb minoj nej. 4 Najtajaran ngome aneay nejmicuerpo nej, cos ocueaj minoj nej. At nanojaranngome nej aneay micuerpo nej, cos ocueaj mintajnej. 5 Pero jondot tendeacan mejlüyíünan acas nütngo mertüchayon, para metajcan orar mesajan TeatDios wüx alcuane; aag ayaj najneaj sitiül ngomelercueatayon, nganandot aaga minatang nimeechSatanás mayac icon wüx merangan ngo majneaj.

6 Meáwan leawa lanasaj icon quiaj, aag ayaj sasajicon najneaj merangan; ngo napiüng netammerangan. 7 Xique sapiüng najneaj sitiül meáwanmonxey majlüy atnej sajlüy cam, cos ngo najiürxantaj; pero naleaing inopnopon ich marang leawayaag tiül omeaats Teat Dios lamüüch nej marang.

8 Xique sapiüng leaw nganaw majiür mintaj nej,tengwüy leaw lemben omal, najneaj majlüy néjanquiaj atnej sajlüy cam. 9 Pero sitiül ngondom maíüc


wüx, pues najneaj ich mengoch owix ingowandiümdiüm alinop.

10 Nganüy sasaj icon leawa landoj angoch iwixan,masey ngome xique sapiüng, aag agüy asaj iconTeat Dios: Najtajaran ngondom macueat minoj nej.11 Naleaing sitiül najtajaran apmacueat minoj nejnde maquiiüb alinop, ich majlüy néjan quiaj,tengwüy ich maquiiüb minoj nej alinomb. Átannanojaran nde macueat mintaj nej.

12 At aton meáwan aldemas, ich manguiayiwleawa sanapiüng, masey aag agüy ngome Teat Diosnesaj xic, ngwüy xiquiáyan quiaj sapiüng: Sitiül nopneyar andeac Teat Cristo ajiür mintaj nej nganawmayar andeac Teat Cristo, pero aaga najtaj najneajajlüy maquiiüb nej, nde macueat. 13 Átan nop najtajneyar andeac Teat Cristo, sitiül ajiür minoj nejngome neyar andeac Teat Cristo, pero sitiül aaganaxey najneaj ajlüy maquiiüb nej, nde macueataton. 14 Cos aaga naxey nganaw mayar andeacTeat Cristo, nots quiaj apmandiüm wüx apmambeolnej mintaj nej. At nop najtaj leaw nganaw mayarandeac Teat Cristo, nots quiaj apmandiüm sitiülminoj nej apmambeol nej. Cos sitiül apmecueatayej,micualüw nejiw naél mayariw andeac Teat Cristo.Nganüy sitiül tanaámb aquiiübayej, nots quiaj TeatDios apmambeol micualüw nejiw mandüjpiw nej. 15

Sitiül aaga ngo mandüüb Teat Cristo quiaj,apmandiüm macueat minoj nej tengwüy mintaj nej,ich mecueatayej. Condom aaga neyar andeac TeatCristo, masey naxey tengwüy najtaj, apmajlüy néjanquiaj, cos Teat Dios ngo mandiüm majlüy moncüy.16 ¿Nguineay alndom mejaw ique najtajaran, sitiülalndom membeol minoj mayar andeac Teat Cristoalinoic nüte? ¿Jow ique nanojaran, nguineayalndom mejaw sitiül alndom membeol mintajmayar andeac Teat Cristo alinoic nüte?

17 Pues wüx meáwan aag ayaj, inopnopon ichmayar marang leaw Teat Dios lamasaj nej marang.Atquiaj sasajüw marangüw tiül meáwan noicnoicajlüy minipilan Teat Cristo. 18 Sitiül aljane lajlüycircuncidado wüx tayar andeac Teat Cristo, ichmajlüy atnej ajlüy. At sitiül aljane nganaw majlüycircuncidado, ich majlüy atánan quiaj. 19 Cos ngomembeat sitiül nop ajlüy circuncidado, sitiül ngwüy.Leaw netam xeyay, aag ayaj marangaats leawlamapiüng Teat Dios. 20 Pares inopnopon ichmajlüy atnej tajlüy wüx tayar andeac Teat Dios. 21

Sitiül aljane ajlüy najon mos nej wüx tayar andeacTeat Dios, nde mapiüng wüx. Pero naleaing sitiülaxom nguineay alndom maw wüx aag ayaj, ichmarang sitiül alndom. 22 Cos jane tajlüy najon moswüx tayar andeac Teat Dios, nganüy ngome najonmos ocueaj Teat Cristo. Aton leaw ngome najonmos wüx tayar andeac Teat Cristo, nganüy ajlüyatnej najon mos, cos Teat Cristo apmüüch nej cuanemarang. 23 Teat Cristo tangüy nembeat xeyay paramawün icoots wüx asoetiiüts; pares nde meranganatnej nop mos leaw netam marang apiüng nipilan.24 Xecojow xechijquiaw, netam inopnopon

tanaámb mejlüyiün atnej tejlüyiün wüx tapaj iconTeat Dios.

25 Nganüy xique sanapiüng nguineay alndommarangüw leaw nganaw mengoch owix. Peronaleaing ngome asaj xic Teat Dios; sanapiüng leawsajaw cos Teat Dios lamajiür xic lasta, lamajawxique sanandeac leaw andiüm nej. 26 Xiquesapiüng najneaj sitiül nop nipilan alndom majlüyatnej ajlüy, sitiül nop ajiür mintaj nej, tengwüy ngomajiür; cos ajüic tenguial ajlüy xeyay naél nganüycam. 27 Pero leaw almajiür mintaj nej, ndemandiüm macueat; at leaw ngo majiür mintaj nej,nde mandiüm mayamb. 28 Pero sitiül nop nenchapmengoch owix, aag ayaj ngome nisoet. At sitiülnop nüx apmengoch owix, aag ayaj ngome nisoet.Pero leaw apmengoch owixaw apmamongochiwnaél. Aag ayaj sasaj icon, nganandotmemongochiün aaga naél quiaj.

29 Nganüy xecojow xechijquiaw, sanasaj icon:Aaga nüt cam latequechej, laliüc mümb. Pares leawnejiür mintaj nej, nde mayac omeaats áagan wüxmintaj nej, netam mayac omeaats wüx minajiütTeat Dios. 30 Sitiül aljane ajiünts, amix omeaats,pues ich mapac omeaats; at sitiül aljane apacomeaats, netam majiünts, majlüy triste. Leawnengalüy, nde mayac omeaats wüx leaw apmangalcos aag ayaj ngome apmaíüc meáwan nüt. 31 Atleaw nejiür cuajantanej wüx a iüt cam nde mayacomeaats wüx áagan, cos meáwan najlüy wüx a iütcam apndrom ombas.

32 Aag ayaj sasaj icon ngana meyacan imeajtsanwüx cuajantanej leaw alndom mapalpal icon. Cosleaw ngo majiür mintaj nej alndom mayac omeaatswüx minajiüt Teat Dios, wüx áagan leaw andiümTeat Dios. 33 Naleaing leaw nejiür mintaj nej netammayac omeaats wüx cuajantanej leaw netammarang. At netam majaw nguineay alndom marangaag andiüm majaw mintaj nej; pares apalpal nej. 34

Pues nop nüx alndom mayac omeaats wüxnguineay alndom marang minajiüt Teat Dios,nguineay alndom marang áagan najneaj leawandiüm Teat Dios. Pero nop nejiür minoj nej, netammayac omeaats wüx cuajantanej leaw netammarang, para marang leaw minoj nej najneajmajaw.

35 Aag ayaj sasaj icon nguineay alndom nambeolicon, ngo nandiüm napal icon nganandot mengochiwixan. Sandiüm merangan áagan najneaj, ngomajlüy nicuajind merpalayon wüx meranganminajiüt Teat Dios atnej apiüng imeajtsan.

36 Nop nateataran sitiül ayaag ngo majneaj cosmicual nej nüx teatang nganaw majiür minoj nej,ich mengoch owix sitiül andiüm. At sitiül minenchnej xeyay ayaag andiüm maquiiüb nej, mengochowix aweaag, pues ich mengoch owixaw, aag ayajngome nisoet. 37 Pero sitiül nateataran naleaingayaag tiül omeaats, nejinguind ngo masaj nej,lamayac omeaats wüx micual nej macül marangnüx, pues najneaj aton, aag ayaj ngome nisoet. 38

Wüx aag ayaj, leaw neech majiür minoj micual nej,


89

najneaj arang. Naleaing leaw ngo müüch majiürminoj micual nej, sapiüng más najneaj arang.

39 Nop najtaj nejiür minoj nej netam tanaámbmaquiiüb wüx aliün mapac minoj nej. Pero sitiüllandeow minoj nej, nej alndom mengoch owixaweaag alinop leaw andüüb Teat Cristo sitiülandiüm. 40 Pero xique sapiüng apmajlüy najneajsitiül apmacül atánan quiaj, ngo mengoch owixalinomb. Xique sayaag Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios ambeol xic wüx sasaj icon aag ayaj.

Nüeteran najmel teombas narangüch dios

Nganüy sanasaj icon wüx nüeteran najmelteombas narangüch dios. Wüx aag ayajapiürang ajawüw nguineay netam

marangüch. Sitiül aljane apmapiüng aag ayaj, quiajajüic nej arangrangüy wüx leaw ajaw, aag ayaj ngomajneaj. Pero sitiül arangaats casa nop alinop, quiajajüic ajiürayoots lasta. 2 Pues sitiül aljane apiüngnej najntsop wüx andüy, aag ayaj ngo majawnicuajind atnej netam majaw. 3 Sitiül aljane arangcasa Teat Dios, Teat Dios najneaj majaw nej.

4 Nganüy sanasaj icon wüx aaga nüeteran najmelteombas ajcüw narangüch dios quiaj; cos ajawaatsajcüw narangüch dios ngo membeat nicuajind;áagan nop Dios almajlüy. 5 Masey anderac wüxdioses najlüyiw cawüx, tengwüy leaw najlüyiw wüxiüt, cos apiürang almajlüy xeyay dioses, maseychingüy masey natang. 6 Naleaing icoots ajawaatsáagan nop Dios almajlüy, aag ayaj Teat Dios. Imiünwüx nej almajlüy meáwan leaw almajlüy. Nej tayacicoots ningüy wüx iüt marangaats nej casa. Atalmajlüy nop Miteatiiüts Jesucristo, cos imiün wüxnej almajlüy cuajantanej leaw almajlüy. At aton nejtenguial mapacüüch icoots.

7 Ngome meáwan ajawüw aag ayaj. Cos aliünmasap ombasüw wüx aaga ajlüyay narangüch, cosayacüch nüeteran teombas narangüch dios. Maseyngome nej neyac, nganüy wüx üet leaw najmelteombas dioses, aag ayaj ayaag tiül omeaats ngomajneaj arang. 8 Teat Dios ngo mamb wüx leawüetiiüts. Cos sitiül tetiiüts tengwüy ngo metiiüts,ngome wüx aag ayaj alndom majlüyiiüts najneajteombas Teat Dios. 9 Ijawan wüx aag ayaj, cosmasey aag ayaj ngo marang icon nicuajind wüxitean, pero cos alinop jayats nendüüb Teat Cristonganaw majaw wüx meáwan aag ayaj; nots quiajnej alndom mayaag ngo majneaj teamerangan. 10

Masey lamejawan aag ayaj ngo majiür nicuajind;jondot alinop jayats nendüüb Teat Cristo leaw aliünmapateay ajaw apmajaw icon niüng arangüch casadioses, alchetemeron tenguial meatiün leawnajwan teombas dioses, quiaj apmandiüm müetaton leaw najmel teombas dioses, ndoj ngo majneajmayaag leaw tarang. 11 Pares netam mejawan wüx,cos sitiül apmeajchiün mamong ngana wüx alinopleaw nganaw maxom omeaats wüx mandüüb TeatCristo, aag ayaj ngo majneaj, cos Teat Cristotandeow mawün nej wüx aton. 12 Wüx irangan

atquiay majaw nop leaw nganaw maxom omeaats,aag ayaj ngo majneaj irangan, cos nej ngo majawcuane najneaj marang tengwüy cuane ngo majneaj.Wüx irangan aag ayaj, Teat Cristo ngo majneajmajaw leaw irangan. 13 Pares xique, sitiül sajawxecoj tengwüy xechiig ngo majneaj majaw wüx süetcuajantanej, nómban sanacueat nüet leaw najmelteombas narangüch dioses, nganandot nayac wüxnisoet xecoj tengwüy xechiig.

Leaw netam marang nop apóstol

Cuane ipiüngan, ¿neol ngome apóstol xique?¿Ngome sajlüye ndom narang leaw andiümTeat Diosa? ¿Neol ngome xiquiay tajawas

Miteatiiüts Teat Cristo? ¿Neol ngome icona teyariünandeac Teat Jesús cos tarangas najiüt wüximbasana? 2 Sitiül aljane apiüng xique ngomeapóstol xic, pero icona lamejawan naleaing xiquenop apóstol xic, cos teyariün andeac Teat Cristowüx tasajas icon wüx nej. Quiaj tajüic nejay TeatDios neyac xic narang apóstol.

3 Sitiül aljane andiüm mayac sasoet, sanasaj: 4

¿Neol jow xicona, neol ngondom netiün,nanganeowan atnej irangana? 5 ¿Neol ngondomnajiüran xantajana atnej arangüw meáwanapóstoles, atnej arangüw michiig Teat Jesús, atnejarang Teat Pedro aton? 6 ¿Neol áagan a xiquenaquiiüb a Bernabé netam narangan pálwüx najiütpara naxoman süetiüna? ¿Neol atquiaj arangüwaldemas apóstoles? 7 ¿Nguiane ajlüy nop soldadongo müünd majiür meáwan leaw netam neje?¿Nguiane ajlüy nop naxey mapiür tiül micorrül nejcuajantanej xiül neóng, naleaing ngondom mapeedmüete? ¿Nguiane ajlüy nop nejiür sap, ngondommapats onts mijiw misap nej manganeowa? 8 Áagsasaj icon quiaj ngome nanderacan cos atánanquiaj apiüng aton aaga poch tüünd a Moisés. 9

Atcüy apiüng: “Nde meyac minchiiüts ombeay a boyleaw tearang najiüt teawiig osaab soex”, aw. ¿TeatDios tapiüng aag ayaja wǘxan boye; 10 ngwüy,apiüng aag ayaj wüx icootsa? Naleaing, aag ayajtandeac wüx icoots. Cos nop nechiüt iüt, nepiür,netam macül leaw ayac aóng aag apiür. Aton nopnetaad osaab soex netam macül mawaag, castaxaing najneaj. 11 Pues xicona tapiürasan MipochTeat Dios tiül icon. ¿ Jow nganüy, ngwüy iyajcanalaxowüy saxoman wüxe, sitiül apmeajchiün xiconnüeterana? 12 Sitiül alacas monquiaach icon ngomaxinguiaw wüx matüniw icueajiün leaw netamnejiw, cuantemas xicona alndom natüniünicueajiün.

Naleaing ngo narangan aag ayaj.Teanamongochiün nguineayantanej cos ngonandiüman nüjchiün majcüy nejinguind. Tanaámbsanarangan minajiüt Teat Cristo. 13 ¿Ngomejawana, miteaats ocueaj nipilan israel axomüwleawa netam nejiw wüx arangüw minajiüt TeatDios? At wüx ajmel nichech wüx artül alndommayariw mionij nimal najmel wüx artül. 14 Cos


10

atquiay tapiüng Teat Cristo: Meáwan leaw nerangminajiüt Teat Dios, wüx aaga najiüt quiaj alndommaxom leawa netam nej. 15 Xique, wüx aag ayajngo natün nicuajind. At ngo narang aaga nawiigcam nasaj icon meajchiün xic leaw netam xic. Cossapiüng más najneaj nandeow wüx nganawmapiürang xique satüntün leaw alnajiür.

16 Masey sandeac Mipoch Teat Dios, ngo metamnerangrangüy wüx, cos sajaw netam narang aagayaj. ¡Ngo majneaj nayaag sitiül ngo nandeacMipoch Teat Dios! 17 Sitiül sanandeac Mipoch TeatDios cos xique sandiüm narang, quiaj lanajiür leawsaxom wüx. Nganüy sitiül sanandeac Mipoch TeatDios cos nej nesaj xic narang, pues masey aton, cosaaga najiüt quiaj lanüünd narang. 18 ¿Cuane saxomwüx, wüx sanandeac Mipoch Teat Diosa? Áaganagüy saxom: Apac ximeaats cos ngome alcuanesaxom wüx. Cos masey alndom natün icueajiün wüxsarang minajiüt Teat Dios, naleaing ngo natünnicuajind.

19 Xique sajlüy miün, masey nejinguind ngondommasaj xic leaw netam narang; naleaing sandiümnarang atnej najon mos ocueaj meáwan nipilan,para nasajüw mayariw andeac Teat Cristo. 20 Wüxsalnaquiüjpüw nipilan israel, sarang at xic nop nejiwpara alndom nasajüw mandüjpiw Teat Cristo. Atwüx alnaquiüjpüw ajcüwa nipilan ngome israel leawnepiüng netam marangüch aaga poch tayacMoisés, xique aton sarang atnej arangüw, paraalndom mayariw sandeac, masey xique langometam narang aaga ajlüyay narangüch leawa tayacMoisés. 21 Nganüy wüx salnaquiüjpüw leaw ngomandüjpiw aaga poch tayac Moisés, xique atonsarang atnej arangüw nejiw, para alndommanguiayiw sandeac. 22 Wüx salnaquiüjpüw leawnapateay ajawüw wüx Mipoch Teat Dios, xiqueteamteáman sasajüw. Xique sarangnguineayantanej cos sandiüm nawüniw alacas,mawüw wüx asoetiw nejiw. 23 Meáwan aag ayajsarang para manguiayaran wüx Teat Cristo, cossandiüm nüünd aaga najneajay leawa Teat Dioslamapiüng apmüüch.

24 ¿Ngo mejawana nguineay arangüw leawmonamb wüx apuesta? Cos meáwan andiümüwmajntsopiw wüx, pero naleaing netam maw tiüláagan nop najntsop acuiür. Áagan nop alndommayar leaw apmüünd cos tajntsop wüx. Nganüyicona aton netam merangan leaw alndom wüxminajiüt Teat Dios, aag ayaj atnej mecuiürran napacpara alndom meyariün aaga najneajay leaw TeatDios apmüüch. 25 Pues meáwan leaw andiümmamb tiül cuajantanej apuesta netam maíünd wüx,macueat cuajantanej leaw ngo mambeol nej. Nejiwnaleaing arangüw aag ayaj para mayariw noiccorona arangüch naag op xiül, masey aag ayajapndrom ombas najen. Nganüy icootsa netammarangaats leaw alndom, cos atquiaj apmüjndiiütsleaw Teat Dios lamapiüng apmüüch. Aag ayajngondom ndrom ombas. 26 Pues xique leawsarang, sacuiür leaw alndom, cos sajaw nguiane

sandüy. Sarang at xic nop natsoj ndoj ombas atsoj,ngome atnej nop atsójan. 27 Más naleaing, ngonejiürüy lasta, xique sasapüy nandand nganandotneyacüy wüx naél. Cos ndot xeyay nipilan lanasajwüx Teat Cristo, ndoj tarangas ngo majneaj, notsquiaj najcueat, ngo mambeol xic nicuajind meáwanaaga najiüt lanarang.

Ngo metam marangüch casa narangüch dios

Xecojow xechijquiaw, sandiüm nüüchleaam imeajtsan nguineay tamongochiwtanomb mixejchiiüts wüx tawüw tiül iüt

Egipto, tawün nejiw Moisés. Cos Teat Dios tangochnejiw, taquiiüb nejiw ambüw tiül minden oic. At wüxtatüchiw nots ndec nenüt Nacants Ndec, nejtambaag noic ores aaga ndec quiaj, nguineayalndom mamongoj. 2 Aag ayaj tajüiquich atanejmayariw yow, cos tamongoj tiül aaga ndec quiaj, attaquiiüb nejiw mamb a oic. Tajlüyiw nóiquian costayariw andeac Moisés. 3 At meáwan nejiw tüetiwnüeteran leaw tüüch nejiw Teat Dios. 4 Meáwantanganeowüw aton aaga yow tüüch nejiw Teat Diosimiün tiül piedra wüx tiüc. Aaga piedra quiajajüiquich wüx Teat Cristo, cos nej taquiiüb nejiw tiülwajchiüc. 5 Naleaing xeyayiw ngo majneaj majawnejiw Teat Dios; tandeowüw patayatójan tiülwajchiüc.

6 Meáwan aag ayaj tajlüy para alndom leaamomeajtsaats wüx, nganandot mandiümaatsmarangaats ngo majneaj atnej tarangüw. 7 Paresnde merangan casa narangüch dioses atnej altiültarangüw, cos tiül Mipoch Teat Dios apiüng: “Nejiwchetetoj müetiw, manganeowüw leaw ayacüwteombas midiosüw nejiw. Condom witiütojmejiüngüw”, aw. 8 At ngondom mesapayootsmarangaats nisoet atnej tarangüw altiül, ndojtandeowüw nóiquian nimiow arojpüw mil (23,000)nipilan tiül noic nüt. 9 Ngondom müjchiiüts majcüyTeat Dios atnej tarangüw altiül; condom tapotsandeowüw, tatsamb nejiw ndiüc. 10 Ngondommandeacaats wüx ombas Teat Dios atnejtandeacüw altiül; condom tambiy nejiw nop ángelocueaj Teat Dios.

11 Meáwan aag ayaj tamongochiw paramajawaats icootsa aton nguineay tarangüw ngomajneaj. Tarangüch wüx nawiig para müüch icootsmajawaats, nganandot mandüjpiiüts wüx atnejtarangüw, cos nganüy cam ajlüyiiüts tiül ǘmbwüxnüt. 12 Pares leaw nepiüng tiül omal tiül omeaatsnej ngondom majmiüc tiül nisoet netam majawwüx, nganandot majmiüc. 13 Cos meáwan leaw ngomajneaj arang nipilan, nots quiaj alndommalocooch icon mendiüman merangan aton.Naleaing Teat Dios apmambeol icon atnejlamapiüng, ngo müüch malocooch icon cuajantanejleaw ngondom meiücan wüx. Cos wüxapmalocooch icon cuajantanej, quiaj Teat Diosapmüüch icon nguineay alndom meiücan wüx,nganandot merangan aag ayaj.


11

14 Xecojow xechijquiaw, niquimas ndemetepeayiün narangüch dios. 15 Xique sasaj iconayaj, cos sajaw alndom mexoman imeajtsan wüx.Nganüy netam mejawan leaw sanasaj icon, sitiülnaleaing tengwüy ngo maleaing. 16 Pues wüxanganeowaats vin wüx arangaats aaga Cena delSeñor, aag ayaj ajüiquich ajlüyiiüts nóiquian wüxmiquiej Teat Cristo. At aton wüx ajineran a panmüetiiüts, quiaj ajüiquichaats ajlüyiiüts nóiquianmaquiüjpaats Teat Cristo. 17 Masey xeyayoots,nganüy ajlüyiiüts nóiquian wüx üetiiüts aaga panquiaj. Aaga pan quiaj apiüng wüx micuerpo TeatCristo.

18 Ajawaats nguineay ajlüy tiül nipilan israel. Coswüx atsambüw mionij nimal najmel wüx artülmarang nichech müjchiw Teat Dios, quiaj ajüicnóiquian arangüw casa Teat Dios. 19 At sasaj icon:Ajcüw narangüch dios ngo membeat nicuajind; atngo membeat leaw ajmel teombas ajcüwa diosesquiaj. 20 Sasaj icon, sitiül jangantanej nipilan leawngo mayariw andeac Teat Cristo ayacüw ichechiwwüx artül, aag ayaj nimeech üjchiw, ngome TeatDios. Pares xique ngo nandiüm metsamban leawnajmel wüx artül ocueaj nimeech, cos aag ayaj ajüicijlüyiün nóiquian mequiüjpan nimeech. 21 Puesngondom merangan ijquiaw, cos ngondommenganeowan aaga vin najlüy tiül Cena del Señorcondom apmenganeowan leaw najmel wüx artülocueaj nimeech. At ngondom meatiün aaga pannajlüy tiül Cena del Señor, condom apmeatiün leawnajmel wüx mes ocueaj nimeech. 22 ¿Puesnguineay apmarangaatsa, masey müjchiiüts majcüyTeat Diosa? ¿Ngwüy ipiüngana icootsa xowüylapacaatsa, pero Teat Dios ngo majiür apaca?

Minipilan Teat Cristo netam mandiümüwmeáwan nipilan

23 Altiül apiüngüw nop alndom marang leawandiüm, pero naleaing ngome meáwan leawnandiüram najneaj marangüch. Masey nop alndommarang leaw andiüm, naleaing altiül ngomeapmambeol nej matang wüx Mipoch Teat Cristo. 24

Pares nejinguind nde mayac omeaats wüx mayambáagan leawa néjan quiaj andiüm; ngwüy ichmarang leawa najneaj, leaw apmambeol alinop.

25 Nganüy sanasaj icon wüx onij najnap tiül plas.Nde metüniün menguiayiün nejinguind nguia nawaag ayaj. 26 Naleaing Teat Dios tarang a iüt, ndojmeáwan leaw almajlüy wüx aaga iüt cam ocueajnej.

27 Pares sitiül aljane leaw ngo mayar andeac TeatCristo mandiüm maquiiüb icon meamban meretiünaniüng nej, quiüran sitiül indiüman. Meáwan leawapmayac metsamban, pues itsamban. Ndemetüniün menguiayiün nejinguind nguia naw aagayaj. 28 Pero sitiül aljane apmasaj icon: “Aag ayajnichech najmel teombas narangüch dios”, maj icon,pues nde metsamban. Cos nots quiaj nej ngomajneaj mayaag tiül omeaats sitiül apmetsamban.

29 Pues aaga lanasaj icon ngome cos icona iyajcanngo majneaj metsamban, ngwüy, pero cos alinopalndom mayaag ngo majneaj.

Jondot aljane tiül icona apmasaj xic: “¿Neolngondom natsamb leaw sandiüma, neol netammapal xic leaw ayaag alinop quiaja? 30 Cos sitiülsüüch gracias Teat Dios wüx satsamb aag ayaj,¿neol alinop nipilan apmapiüng ngo majneajsaranga?” maw. 31 Sanasaj icon neol: Cos meáwanleaw irangan, masey wüx itsamban tengwüyinganeowan, netam merangan meáwan atnejnajneaj majaw Teat Dios. 32 Nde merangannicuajind leaw alndom mayac wüx alinop marangleaw nej ayaag ngo majneaj; ngome wüx nipilanisrael, tengwüy wüx pálwüx nipilan ngome israel,tengwüy wüx leawa neyar andeac Teat Dios. 33

Xique sarang leaw alndom, nganandot majcüyiwmajawüw xic aljane. Ngo narang áagan leawnajneaj sajaw xique, sarang leaw najneaj majawaldemas, cos sandiüm meáwan nipilan mayariwandeac Teat Cristo y mawüw wüx asoetiw.

Indüjpiün wüx merangan atnej sarang, cosxique sandüüb wüx narang atnej tarangTeat Cristo.

Nguineay netam marangüw montaj2 Xecojow xechijquiaw, xeyay apac ximeaats cos

sajaw leaaw imeajtsan xic, at ngo ndrom imeajtsanleaw taquiajchiüs icon. 3 Nganüy ajlüy alinoicsandiüm mejawan: Cos Teat Cristo ajlüy natang wüxmeáwan monxey, at naxey netam majlüy natangwüx najtaj, at aton Teat Dios ajlüy natang wüx TeatCristo. 4 Sitiül nop naxey apooch omal wüx ataagorar, tengwüy wüx aquiaach Mipoch Teat Dios, aagayaj monxing ocueaj minatang nej. 5 Nganüy sitiülnop najtaj ngo mapooch omal wüx ataag orartengwüy wüx andeac leaw üüch nej mandeac TeatDios, pues aag ayaj monxing ocueaj minoj nej, cosaag ayaj atanej majep omal nej nangwang. 6 Sitiülnop najtaj ngo mapooch omal, más najneaj ichmajerep omal nej nómban. Pero sitiül axingmajerep omal nangwang, más najneaj ich mapoochomal nej. 7 Nop naxey ngo metam mapooch omalnej, cos Teat Dios tarang naxey majlüy najneajayatnej mindiw nej, majüiquich nej natang. Nganüynajtaj tarangüch najneajay atnej mindiw naxey. 8

Cos Teat Dios tarang a najtaj imiün wüx micostilnaxey, ngome imiün wüx micostil najtaj tajlüynaxey. 9 Teat Dios ngo marang a naxey ajcan lajlüya najtaj; ngwüy, najtaj tarangüch cos ajcan lajlüy anaxey. 10 Por aag ayaj nop najtaj netam mapoochomal, cos aag ayaj ajüic arang casa naxey, atonángeles alndom majawüw aag ayaj. 11 Teat Diostayac a naxey, átan tayac a najtaj, cos naxey netamnej najtaj, aton najtaj netam nej naxey. 12 Naleaingnajtaj tajlüy imiün wüx micostil naxey, condomnaxey micual nej najtaj, masey Teat Dios nerangmeáwan leaw almajlüy.


12

13 Cuane ipiüngan, ¿jow nop najtaj, najneaja sitiülmataag orar ngo mapooch omala? 14 ¿Neol ngomejawana nguineay netam majlüy omal nopnaxeye? Cos sitiül nop naxey matangüüch omal nejnajaljal, aag ayaj monxing. 15 Pero sitiül najtajmatangüüch omal nej najaljal aag ayaj ambeol nejmataag nej majneaj, cos aaga ondeats quiaj apoochnej omal. 16 Sitiül aljane ngo majneaj majaw aagayaj, pues xicona ngo najiüran alinoic poch wüx aagayaj. At aton tiül meáwan noicnoic ajlüy minipilanTeat Cristo ngo majlüy alinoic leaw arangüw wüxaag ayaj.

Ngo marangüw Cena del Señor atnej netam17 Nganüy leaw sanasaj icon cam, ngondom

napiüng najneaj najaw leaw irangan. Cos sanguiaywüx canchiüron ingow mambeol icon müüchmapac imeajtsan, más naleaing ayac icon wüx ngomajneaj. 18 Nganüy sanasaj icon, cos tanguiayiüswüx canchiüteron indeacan palpálwüx, ngomejlüyiün nóiquian. Xique sapiüng nots quiajnaleaing atquiaj irangan. 19 Jonde ngwa, atquiajnetam majlüy para majüiquich jane tiül iconanaleaing almandüüb Teat Cristo. 20 Pues aagirangan quiaj wüx canchiüron, aag ayaj naleaingngome Cena del Señor irangan. 21 Cos wüxteretiün, inopnopon üet leaw aneay nej, at altiülangün wüx. Pero alinop leaw ngo majiür netammaíünd. 22 ¿Cuane aag ayaja? ¿Neol, ngo mejiüraniniüngana niüng alndom meretiün, menganeowanquiaja? Cos leaw irangan quiaj, ajüic ngo membeatmejawan nopnop nendüüb Teat Cristo, costeajchiün monxing leaw ngo majiür nicuajindnüeteran. ¿Pues cuane sanasaj icon wüx aag ayaja?¿Sanasaj icon najneaj najawa? ¡Ngwüy niquimas!

Teat Cristo tayac Cena del Señor(Mt. 26:26-29; Mr. 14:22-25; Lc. 22:14-20)

23 Teat Cristo tüüch xic najaw nguineay netammarangaats aaga Cena del Señor. Lanasaj iconnguineay tarang Teat Jesús wüx aaga ongwiiütsapmayacüch teowix monajiüt, cos taxaing a panmandeaand. 24 Condom wüx landoj müüch graciasTeat Dios, quiaj tambaag. Tapiüng: “Iyariün, itean,cos aag agüy xecuerpo, saneyacüy mangüyasoeteran. Wüx itean aag ayaj netam leaamimeajtsan xic”, aw. 25 Condom wüx landoj müetiw,taxaing a vas, tapiüng: “Aaga vin tiül a vas camapiüng wüx jayats poch üüch Teat Dios, cos xequiejapmajünch tiüt wüx sanandeow. Wüx aag ayaj TeatDios apmawün isoetiün. Meáwan nüt wüxapmenganeowan aag ayaj ich leaam imeajtsan wüxxique”, aw. 26 Pares wüx apmetiün aaga pan,menganeowan aaga vin, aag ayaj ijüiquichannguineay Teat Jesús tandeow. Atquiay netammerangan tanaámb, leaw nej andilil miün alinomb.

Leaw ngo metam marangüch wüx ayarich Cenadel Señor

27 Wüx aag ayaj, jangantanej leaw apmüet aagapan quiaj, leaw apmanganeow aaga vin quiaj,naleaing sitiül ngo marang atnej apiüng Teat Jesúsnetam marang, pues aag ayaj lamajiür xeyay nisoet,cos atnej ngo marang casa leaw tamongoch TeatJesús wüx taw miquiej nej, tandeow wüx cruz. 28

Pares wüx apmerangan aaga Cena del Señor netammeyamban imeajtsan nganandot terangan alngünngo majneaj, para alndom metüniün mesajan TeatDios mawün wüx omeaats leaw terangan. Quiajalndom metiün aaga pan quiaj, menganeowanaaga vin. 29 Cos jangantanej leaw apmüet, leawapmanganeow, ndot ngo leaam omeaats wüxnguineay tamongoch Teat Jesús, Teat Dios apmajawwüx aaga nisoet quiaj. 30 Por aag ayaj ajlüy tiülicona xeyay moniün andeow, altiül ngo majiürmonapacüy, at altiül landeowüw. 31 Nganüy sitiülicootsa apmapiüngaats cuane nisoet ajiüraats, quiajTeat Dios apmawün wüx omeaats aaga nisoet quiaj.32 Naleaing sitiül ajiüraats nisoet, más najneaj TeatDios majaw wüx aag ayaj nganüy nómban, quiajlangome apmajlüyiiüts tiül, wüx aaga nüt Teat Diosapmajaw wüx asoet meáwan nipilan wüx iüt.

33 Xecojow xechijquiaw, wüx apcanchiümeronmerangan aaga Cena del Señor, ercülayonmerangan nóiquian. 34 Sitiül aljane ayáaganapmind üet, ich met aniüng nej, cos atquiaj mbichngome apmejiüran naél wüx apmerangan aagaCena del Señor niüng canchiüron. Sanasaj icon wüxleaw aliün majlüy wüx sanamb najaw icon.

Nangaj Espíritu üüch anopnop leaw alndommarang

Xecojow xechijquiaw, sandiüm mejawanwüx leaw üüch icoots anopnopoots NangajEspíritu ocueaj Teat Dios nguineay

marangaats minajiüt nej.2 Lamejawan wüx nganaw meyariün andeac Teat

Cristo, nimeech tayac icon wüx merangan casaajcüwa dios narangüch leaw ngondom mendeac. 3

Naleaing sandiüm mejawan: Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios ngo müüch nejinguind mapaiich TeatJesús. Átan nejinguind ngondom mapiüng TeatJesús miteatiiüts, sitiül Nangaj Espíritu ngo müüchnej mandeac aag ayaj.

4 Leaw üüch icoots Teat Dios anopnopoots paraalndom marangaats minajiüt nej, pues NangajEspíritu neech icoots aag ayaj. 5 Masey Teat Dioslamüüch icoots palpálwüx najiüt marangaats ocueajnej, naleaing aaga najiüt arangaats quiaj, wüxminüt nej Teat Dios arangaats. 6 At meáwancuajantanej najiüt leaw üjndiiüts anopnopootsmarangaats, nej Teat Dios neech icoots ndomombasaats marangaats aaga najiüt quiaj. 7 Puesmeáwan leaw Nangaj Espíritu üüch anopnopootsmarangaats, aag ayaj üüch para alndom


13

mambeolaats meáwan minipilan Teat Cristo. 8 CosNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios üüch altiül maxomomeaats mandeac wüx cuajantanej najneaj. AtNangaj Espíritu üüch altiül majaw cuajantanej paramaquiaach alinop. 9 Átan Nangaj Espíritu üüchaltiül majaw xeyay wüx leawa nej andiüm, ngomachiw omeaats wüx. At nejay Nangaj Espírituüüch alinop ndom ombas mamongoch iün andeowmoniün andeow. 10 At alinop üünd ndom ombasmarang ateócan leaw ngomeaag ajaraw. Alinopüünd maxom omeaats mandeac leaw lamasaj nejTeat Dios. Alinop üüch nej Teat Dios majaw janeteamambeol nej, sitiül Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios, tengwüy ambeol nej nimeech. Alinop üündmandeac alinoic ombeayiün leaw nej ngo majaw;alinop üünd maxom omeaats mapiüng cuaneandeac aaga nendeac alinoic ombeayiün quiaj. 11

Pues meáwan aag ayaj Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios ajaw cuane nej andiüm müüch, cos nej üüchicoots anopnopoots palpálwüx leaw alndommarangaats.

Meáwan monyar andeac Teat Cristo ajlüyiw noicmiün

12 Nop nipilan ajiür omal, owix, oleaj, meáwanajiür, pero aag ayaj nop nej. Atquiaj aton ajlüymonyar andeac Teat Cristo. Cos masey ajlüyiiütsxeyay, ajlüyiiüts nóiquian maquiüjpaats Teat Cristo.13 Aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios tayacicoots majlüyiiüts nóiquian maquiüjpaats atnej nopnipilan, masey nipilan israel, masey nipilan griego;masey nipilan arang najon mos teombas alinop,masey nipilan ngome mos nejiw. Nganüy meáwanicootsa tüjndiiüts aaga Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios.

14 Noic cuerpo ngome noic quiriw ajlüy, cos ajiürpalpálwüx. 15 Jondot oleajaran mapiüng: “Xiquengome owixaran xic, pares ngome sajlüy wüxcuerpo”, maw. Masey mapiüng ayaj, naleaing nejtanaámb alwüx cuerpo. 16 Jondot olaagaranmapiüng: “Xique ngome oniiügaran xic, paresngome sajlüy wüx ombasaran”, maw. Maseymapiüng aag ayaj, naleaing tanaámb alwüx cuerpo.17 Cos sitiül nop nipilan palüy miün oniiügaranalwüx, ¿nguineay alndom manguiayarana? Jondotnop nipilan palüy miün olaagaran alwüx, ¿nguineayalndom maximarana? 18 Cos Teat Dios tayacmeáwan niüng netam majlüy wüx cuerpo atnejandiüm nej. 19 Sitiül ndot áagan oniiügaran ajiür,tengwüy áagan olaagaran ajiür, quiaj apmajüic ngopalam aaga cuerpo. 20 Pero masey xeyay palpálwüxajiür, naleaing nop nej.

21 Pares oniiügaran ngondom masaj owixaran:“Ngo metam xic ic”, maj. Aton omalaran ngondommasaj oleajaran: “Ngo metam xic icona”, maj. 22 Atleaw ajawaats najlüy wüx cuerpo leaw ajüic ngomajiür apac, naleaing xeyay netamüw. 23 Ajawaatswüx noic cuerpo leaw ajüic ngo membeat, aag ayajatajcaats majneaj atnej xeyay nembeat. Pero leaw

axinguiaats majawaats najlüy wüx cuerpo, aag ayajayambaats nguineay alndom maxotaats. 24

Naleaing leaw ngo maxinguiaats majawaats wüxcuerpo, ngo metam maxotaats. Atquiaj ajawaatsTeat Dios tüüch majlüy xeyay nembeat leaw ajüicngo membeat. 25 Atquiaj tarangüchiiüts, ngomajüic noic quiriw xeyay netam, alinoic ngwüy,ajlüyiw atotow, meáwan ambeolayej. 26 Pares sitiülalngün maxom nej necoy, meáwan apmayaag acoy.Nganüy sitiül apmajneaj nop, meáwan atonapmbixiüm.

27 Nganüy icootsa ajlüyiiüts at icoots micuerpoTeat Cristo; at anopnopoots ajiüraats atamaats wüxnej. 28 Teat Dios tayac anopnopoots marangaatsleawa nej andiüm tiül noicnoic ajlüy minipilan TeatCristo. Leaw natangüw, ajcüw ayaj apóstoles.Condom andǘüban mondeac andeac Teat Dios.Andǘüban marangüw natang monquiaach.Condom andǘüban leaw üüch nejiw Teat Diosmarangüw ateócan. Condom ajcüw moneechmajneaj moniün andeow. Condom monbeoljangantanej tiül monyar andeac Teat Cristo.Andǘüban nejiw monlüy wüx cuajantanej najiüt.Ndójwüx ajcüw ayaj mondeac alinoic ombeayaranleaw Teat Dios üüch nejiw mandeacüw. 29 ¿Jownganüy cuane ipiüngana, jangantanej alndommarang apóstol? ¿Ngwa, palǘyan mondeac andeacTeat Diosa? ¿Ngwa, palǘyan monquiaach tiülnoicnoic ajlüy minipilan Teat Cristo? ¿Ngwa,meáwan leawa neech nejiw Teat Dios ndomombasüw marangüw ateócana? 30 ¿Ngwüye,jangantanej alndom müüch majneaj moniünandeowa? ¿Ngwüye, jangantanej alndom mandeacalinoic ombeayarana? ¿Ngwüye, jangantanejalndom mapiüng cuane amb apiüng alinop wüxandeac alinoic ombeayarana? ¡Ngwüy ngondom! 31

Netam mandiüm imeajtsan leawa más najneaj,quiaj Teat Dios apmüüch icon aaga najiüt leawamás xeyay atam. Pero nganüy sanasaj icon wüxleaw ajntsop wüx ajneaj merangan.

Netam mandiümaats nop alinop

Jondot xique lanüünd nandeac ombeaypálwüx nipilan, at lanüünd nandeacandeacüw ángeles aton, naleaing sitiül ngo

nandiüm nop alinop, sanajlüy at xic manchiücnentsarar ajiünts, tengwüy sanajlüy at xic platillango majneaj ajiünts wüx atsünderan. 2 Maseylanüünd nandeac leaw asaj xic Teat Dios, atlanüünd najaw wüx leaw nomb ngo majüicnguineay ajlüy, at lanüünd najaw wüx meáwan leawalmajlüy; masey sajaw Teat Dios alndom maxaingnoic tiüc mawün mayac niüng andiüm nej, ngonachiw ximeaats wüx; pero sitiül ngo nandiüm nopalinop, pues ngo nembeat nicuajind. 3 Sitiülsanüüch meáwan leawa sajiür nambeol nipilan leawngo majiür nicuajind; at sitiül sanüüch xecuerpomandaab atnej noic nichech, pero naleaing sitiül


14

ngo nandiüm nop alinop, cuane saxom tiül,nicuajind.

4 Cos sitiül aljane andiüm nop alinop apmaíücwüx cuajantanej, xeyay ajneaj omeaats. At ngomeapmandiümdiüm majiür leaw ajiür alinop, ngomerangrangüy, ngome lombojchay, 5 ngomeitsojǘyan, ngo mayambyamb marangüch leawandiüm nej, ngome najen ajcüy, ngo mayac wüxomeaats mapalüch ombas cuajantanej. 6 Ngomapac omeaats wüx leaw ngo majneaj arangüwnipilan; naleaing apac omeaats wüx nipilanarangüw najneaj. 7 Jane naleaing ajiür lasta alinop,ngo mapiüng wüx nicuajind, masey ngo majneajapmamongoch. At ngo machiw omeaats wüxcuajantanej, ayar meáwan leaw najneaj asoic. Tiülomeaats nej apiüng nipilan apmarangüw najneaj.At aíüc wüx cuajantanej masey naél, nej tanaámbarang najneaj.

8 Sitiül andiümaats nop alinop, aag ayaj ngomamong. Alinoic nüt ngome apmetam aljanemandeac andeac Teat Dios; ngome apmetam aljanemandeac pálwüx ombeayaran; at Teat Dioslangome apmetam müüch aljane majaw wüxcuajantanej. 9 Cos leaw ajawaats nganüy, aag ayajngome palan ajlüy; at leaw lamasaj icoots Teat Dios,aag ayaj quiripite ajawaats, ngome palan. 10

Naleaing wüx apmatüch a nüt apmajawaats palanwüx meáwan cuajantanej, quiaj langome apmetamleaw ngome palan.

11 Pues wüx nine xic, tandeacas atnej andeacnine monguich, tapiüngas tiül ximeaats atnej arangnop nine, xefis atnej mifis nop nine. Nganüy wüxlasatang lanarang naxey, quiaj tacueatiüs narangatnej arang nop nine. 12 Nganüy ngondommaxomaats majawaats nicuajind palan; aag ayajatnej majawaats teombasaats tiül noic nesomomcheeg. Nganüy ngo nambich najaw meáwan, peroalinoic nüt sanajaw meáwan cuajantanej atnej TeatDios ajaw tiül ximeaats nganüy nguineay sarang. 13

Pero ajlüy arej sanasaj icon wüx leaw netammeyacan wüx imeajtsan meáwan nüt. Netammeyacan imeajtsan wüx leaw apiüng Teat Dios,ngondom mechiwean imeajtsan wüx. Alinoic:Netam meyajcan tiül imeajtsan Teat Dios apmarangmeáwan leawa lamapiüng apmarang. At alinoic:Netam mejiüran lasta nop alinop. Pero leaw ajntsopwüx atam tiül ajcüw arej quiaj, aag ayajmerndiümayon, merjiürayon lasta.

Wüx anderac alinoic ombeayaran

Irangan leaw niüng alndom mendiümannop alinop. At aton iyacan imeajtsan wüxleaw alndom müüch icon Nangaj Espíritu

merangan. Cos leaw xeyay netam meyacanimeajtsan wüx, aag ayaj ndom imbasan mesajannipilan leaw andeac Teat Dios. 2 Wüx nopapmandeac alinoic ombeayaran, aag ayaj ngomambeol alinop, cos Teat Dios ajaw cuane;nejinguind alinop ngo manguiay cuane

teamapiüng. Masey Nangaj Espíritu ambeol nejmandeac aag ayaj, nipilan ngondom majawüwcuane. 3 Pero leaw üünd mandeac leaw asaj nejTeat Dios, aag ayaj andeac manguiay nipilan,ambeol nejiw mapacüw wüx mandüjpiw Teat Cristo,üüch mapac omeajtsüw, at üüch nejiw mambeolüwaljane mamong amix omeaats. 4 Cos leawanendeac alinoic ombeayaran, aag ayaj nejáyanquiaj ambeolüy. Pero leaw nendeac leaw asaj nejTeat Dios, aag ayaj ambeol meáwan noicnoic ajlüyminipilan Teat Cristo.

5 Xique malüy sapiüng meawarónan mendeacanalinoic ombeayaran, pero más xeyay sandiüm sitiülalndom mendeacan mesajan nipilan leaw asaj iconTeat Dios, cos aag ayaj xowüy latam. Nganüy sitiülaljane üünd mandeac cuane apiüng aaga nendeacalinoic ombeayaran quiaj, aag ayaj alndommambeol monyar andeac Teat Cristo matangüwwüx Mipoch Teat Dios. 6 Xecojow xechijquiaw,jondot xique nganüy sanamb niüng ijlüyiünnandeac alinoic ombeayaran, ¿cuane apmambeolicon wüx? ¡Nicuajind! Pero sanambeol icon sitiülsanandeac nasaj icon leaw tasaj xic Teat Dios,tengwüy sitiül sanasaj icon leaw tüjndiüs najaw,tengwüy sitiül sanasaj icon leaw tasoiquiüsnandeac, asaj xic Teat Dios, tengwüy sitiülsanaquiaach icon leaw apiüng tiül Mipoch TeatDios.

7 Jondot cuajantanej natsünderan tengwüynainderan ngo mayambüch onic, ngondom mawünnajneaj ton. ¿Nguineay apmajüic cuane soentawüne? 8 Sitiül a trompet ngo maw onic, nguineayapmapaj soldados mambüw tiül montsoj. ¿ Janeapmetajquiay majneaj mamb tiül montsoja? 9 Puesatquiay icona aton wüx indeacan sitiül ngomendeacan ranüy, ¿nguineay apmajüic cuaneteamendeacana? Aag ayaj atnej mendeacndeacantiül nepepep. 10 Naleaing, masey ajlüy xeyayombeayaran ningüy wüx iüt, meáwan nanderacajiür cuane amb apiüng. 11 Sitiül xique ngonanguiay aaga ombeayaran leaw andeac alinop,sanajlüy at xic napeayiüs miün; at aaga nendeacmasaj xic quiaj, apmajlüy atnej napeay miün. 12 Aticona aton cos lamendiüman mejiüran meáwanleaw apmüüch icon Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios, netam merangan aaga najiüt leawapmambeol meáwan monyar andeac Teat Cristomapacüw wüx minajiüt nej.

13 Pares sitiül aljane andeac alinoic ombeayaran,ich matün ocueaj Teat Dios müüch nej majawnguineay alndom masaj alinop cuane landojmapiüng quiaj. 14 Jondot sitiül xique sanataag orarwüx alinoic ombeayaran, masey Nangaj Espírituüüch xic narang, jondot ngo najaw cuaneteanandeac, pues ngondom mambeol nejinguind.15 Pero, ¿nguineay netam naranga? Cos alndomnataag orar wüx alinoic ombeayiün leaw üüch xicNangaj Espíritu, pero aton netam nataag orar leawalndom najaw cuane sandeac. At aton alndomnataag cantar himnos leaw üüch xic Nangaj


Espíritu, pero netam najaw cuane sataag cantar. 16

Pero icona sitiül isajan Teat Dios leaw najneajaylamarang wüx icona wüx alinoic ombeayiün,¿nguineay alndom alinop jayats leaw ngo majawmapiüng “amén” nóiquian maquiiüb icona wüx aagleaw ipiüngan quiaja, sitiül ngo manguiay cuanetemendeacana? 17 Naleaing icona alndommeajchiün gracias Teat Dios najneajay, pero alinopleaw ngo manguiay ngo mambeol nej nicuajind. 18

Xique süüch gracias Teat Dios cos más alndomnandeac palpálwüx ombeayaran ngo matnej icona.19 Pero wüx sajlüy niüng canchiüjow monyarandeac Teat Cristo, sandiüm nandeac maseyacoquiaw poch leaw alndom manguiayiw, leawapmambeol nejiw; ngo nandiüm nandeacagajpowüw mil (10,000) poch wüx alinoicombeayaran leaw ngo mambeol nejinguind.

20 Xecojow xechijquiaw, nde mepiüngan tiülimalan atnej apiüngüw naliw monguich. Netammepiüngan atnej natang nipilan, menguiayiün leawsasaj icon quiaj. Pero wüx cuajantanej ngo majneaj,netam mejlüyiün atnej naliw monguich leawnganaw majaw cuane ngo majneaj. 21 Tiül aagaajlüyay poch tarang Isaías apiüng nipilan israelapmasoiquiw wüx alinoic ombeayaran, cos TeatDios tapiüng: “Xique sanüüch mambüw niüngijlüyiün nipilan mondeac palpálwüx ombeayaran.Sanandeac nasaj icon wüx ombeayiw. Masey atquiajsanarang, nejiw ngome apmayariw sandeac”, awTeat Dios. 22 Atquiaj ajlüy nganüy aton, cos sitiülaljane apmandeac alinoic ombeayaran wüxcanchiüron, aag ayaj alndom mambeol leawnganaw mayariw andeac Teat Cristo, ngomeapmambeol leaw lamayariw andeac Teat Cristo.Nganüy wüx aljane apmandeac noic poch leaw asajnej Teat Dios, aaga andeac quiaj apmambeolmonyar andeac Teat Cristo, ngome apmambeolleaw nganaw mayar andeac Teat Cristo. 23 Sitiülmeáwan monyar andeac Teat Cristo apcanchiüm,condom teamandeacüw alinoic ombeayaran, jondotmapeayiw acas jayats leaw ngo majawüw xeyay,tengwüy mapeayiw alacas leaw ngo mayariwandeac Teat Cristo, ¿cuane apmapiüngüwa?¿Ngome apmapiüngüw nerchachiün wüx indeacanaag ayaja? 24 Nganüy sitiül meáwanteamandeacüw leaw asaj nejiw Teat Dios, puesmasey apmapeay nop ngo mayar andeac TeatCristo, tengwüy nop jayats leaw nganaw majawxeyay, pero wüx apmanguiay leaw indeacan,apmayaag tiül omeaats nej ngo majneaj arang,apleaam omeaats netam macueat arang ngomajneaj. 25 Wüx apleaam omeaats leaw ngomajneaj lamarang, pues quiaj apmaquieel micos nejmarang casa Teat Dios, mapiüng naleaing Teat Diosalniüng ijlüyiün.

Wüx apcanchiümeron netam merangan meáwannajneaj

26 Xecojow xechijquiaw, nganüy sanasaj iconnguineay netam merangan. Wüx apcanchiümeron,jangantanej tiül icona alndom majiür cuaneapmarang. Nop alndom mapiüng matajcüch cantarnoic salmo, alinop alndom maquiaach, alinopalndom mapiüng cuane lamüüch nej Teat Diosmajaw, alinop alndom müüch nej Teat Diosmandeac alinoic ombeayaran, alinop alndommüünd mapiüng cuane tapiüng aaga nendeacalinoic ombeayaran quiaj. Meáwan leaw iranganquiaj, aag ayaj apmembeolayon mapac imeajtsan,metangan wüx Mipoch Teat Dios. 27 Sitiül almajlüyacas alndom mandeacüw alinoic ombeayaran, puesich mandeacüw masey ijpüw tengwüy arojpüw,pero nopnopoj ich mandeacüw; aton alinop ichmapiüng cuane teamapiüngüw. 28 Sitiül ngo majlüyaljane alndom mapiüng wüx cuane teamapiüngüw,más najneaj ich ndijchiümoj, nde mandeacüw niüngcanchiowaran. Ich mandeacüw tíülan omeajtsüwnejiw, at masajüw Teat Dios, ngome tiül nipilan. 29

At aton leaw mondeac leaw asaj nejiw Teat Dios,pues leaw wüx ijpüw tengwüy arojpüw alndommandeacüw. Aldemas ich müjchiw olajcüwmanguiayiw sitiül aag ayaj naleaing tengwüy ngomaleaing. 30 Sitiül aljane ajcüwa moncheten quiaj,lamasaj nej Teat Dios cuane alndom mapiüng, puesich müünd mendeac; pero alinop ich macueatandeac. 31 Icona alndom mendeacan inopnoponleaw lamasaj icon Teat Dios, cos atquiaj alndommerquiaachayon, at apmapac imeajtsan wüx TeatCristo. 32 Meáwan leaw nendeac leaw asaj nej TeatDios alndom ndijchiüm wüx andiüm. 33 Cos leawandiüm Teat Dios aag ayaj majlüy najneájan tiülmoncanchiün, ngome aolǘyan andeacüw.

Meáwan niüng apcanchiümoj monyar andeacTeat Cristo, atquiaj netam majlüy. 34 Cos montajnetam ndijchiümójan wüx canchiowaran; ngometam mendeacüw, netam mayariw andeacminojow nejiw atnej apiüng tiül ajlüyay Mipoch TeatDios. 35 Sitiül andiümüw manguiayiw leaw ngomajawüw, ich matüniw manguiayiw minojow nejiwaniüngüw nejiw, cos monxing sitiül nop najtajapmandeac tiül moncanchiün.

36 Ich leaam imeajtsan Mipoch Teat Dios ngometíülan icona witiüt, at ngome áagan iconalameyariün. 37 Sitiül aljane tiül icona apiüng nejalndom mandeac leaw asaj nej Teat Dios, tengwüyapiüng Nangaj Espíritu lamüüch nej marangcuajantanej, nej netam mayaag mapiüng leawsarang wüx nawiig cam, aag ayaj asaj xic TeatCristo. 38 Pero sitiül aljane ngo mandiüm mayaraag ayaj, nde merangan casa.

39 Xecojow xechijquiaw, indeacan leawlameajndiün mendeacan, leawa lamasaj icon TeatDios; at nde mepalan leaw nendiüm mandeac


15

alinoic ombeayaran. 40 Pero irangan meáwannajneaj, nendüübndüjpeay, nde meolǘyan.

Wüx Teat Cristo tapac alinomb

Nganüy xecojow xechijquiaw, sanasaj iconalinomb para alndom leaam imeajtsanleawa landoj nasaj icon, nguineay

lamawün icon wüx isoetiün Teat Cristo. Aag ayajicona teyariün, at nganüy tanaámb temendüjpiün.2 Cos wüx aaga poch tasajas icon quiaj, landojleriowan wüx isoetiün sitiül temeyacan wüximeajtsan. Pero sitiül ngo meyacan wüx imeajtsan,ajüic ipiüngánan iyariün andeac Teat Cristo.

3 Xique taquiajchiüs icon wüx leawa xeyay atammenguiayiün atnej tasoiquiüs, cos tiül Mipoch TeatDios apiüng Teat Cristo tandeow mawün asoetiiüts.4 Ndoj tamiüraad, pero tapac alinomb wüx er nüt,atnej lapiürang wüx nej tiül Mipoch Teat Dios. 5

Condom tejüiquichay majaw nej néjan teat Pedronasoic Cefas. Ndoj tejüiquichay majawüw nejmeáwan gajpiüp (12) miapóstoles nej aton. 6 Ndojtejüiquichay majawüw nej among acoquiaw acoicmiow (500) minipilan Teat Cristo nóiquian. Ajcüwayaj xeyayiw aliünüw mapacüw nganüy, altiül acaslandeowüw. 7 Condom tejüiquichay majaw nej teatJacobo. Ndoj tejüiquichay majawüw nej alinombmeáwan miapóstoles nej.

8 Ndójwüx tejüiquichay najaw aton, masey xiqueatnej wijquiatos ǘmbwüx, atnej nop nine nganawmatüch a nüt wijquiam. 9 Xique chingüy tiülmeáwan apóstoles, ngo nembeat nicuajind, ngometam nasoic apóstol xic, cos tanomb xeyaytajcüyiüs najawüw; tayambas ombasüw monyarandeac Teat Cristo. 10 Cos Teat Dios tajiür xic lastaxeyay, pares tajlüyiüs atnej nganüy sajlüy cam.Ngome por gana miün tajiür xic lasta, cos sarangxeyay najiüt, ngo matüchiw xic meáwan apóstoles.Naleaing aag ayaj ngome xíquian quiaj sarang, cosTeat Dios nembeol xic narang. 11 Ngo metammandeacaats wüx jane tarang aaga najiüt tiül icona,sitiül xique tengwüy nejiw. Naleaing leaw xeyaynembeat, aag ayaj cos lameyariün andeac TeatCristo.

Wüx apmapacüw alinomb leawa landeowüw12 Sitiül lamapiüngaats Teat Cristo tapac alinomb,

¿nguineay altiül apiüngüw leaw landeow langomeapmapacüw alinomba? 13 Cos sitiül naleaing leawlandeow langome apmapacüw alinomb, aton TeatCristo ngome tapac alinomb. 14 Sitiül Teat Cristotaton ngo mapac alinomb, por gana miünandeacaats wüx, at por gana miün ayariiüts andeacTeat Cristo. 15 At xicona ajüic atnej monwaiich xiconwüx tandeacasan nguineay tarang Teat Dios, costapiüngasan Teat Dios tapacüüch Teat Cristo. Sitiülnaleaing mondeow ngo mapacüw alinomb, quiajTeat Dios taton ngome tapacüüch Teat Cristo. 16

Cos sitiül mondeow ngo mapacüw, at aton TeatCristo ngome tapac alinomb. 17 Átan sitiül Teat

Cristo ngome tapac alinomb, por gana iyariünandeac nej, aliün mejiüran isoetiün. 18 At aton sitiülatquiaj ajlüy, nipilan leaw tayariw andeac Teat Cristondoj tandeowüw, ngo maw asoetiw, lambüw tiülcastigo. 19 Jondot niüngancüy wüx iüt cam ambeatandüjpiiüts Teat Cristo, nots quiaj ngo membeatleaw arangaats, quiaj ajüic najntsop tiülmichachiiüts.

20 Naleaing Teat Dios tapacüüch alinomb TeatCristo. Cos Teat Cristo ombas mapac tiül mondeow,pares ajawaats Teat Dios apmapacüüch alinombmeáwan nipilan leaw ayar nej andeac. 21 Tamelichandeowaran wüx leaw tarang nop naxey; at nawwüx leawa tarang nop naxey tamelich apacaran tiülmondeow. 22 Meáwan nipilan wüx iüt tenguialandeowaats cos acualaats icoots Adán; peromeáwan nipilan leaw lamayariw andeac Teat Cristoapmapacüw alinomb. 23 Andüübndüjpeayapmapacüw, cos Teat Cristo ombas mapac.Condom wüx nüt apmandilil Teat Cristo,apmapacüw meáwan leaw minipilan nej. 24

Condom aliüc miün nüt apmümb aaga iüt cam wüxTeat Cristo landoj mandrooch ombas meáwanmontangtang monajiüt, at meáwan moncüy majawnej. Condom apmayac teowix Teat Dios meáwanleaw almajlüy. 25 Cos naleaing nej Teat Cristonetam majlüy wüx meáwan leaw almajlüy, leawndoj mayac teoleaj nej meáwan moncüy majaw nej.26 Condom aaga ǘmbwüx ngo majneaj leaw nejapmandrooch ombas, aag ayaj andeowaran. 27

Lajlüy tiül Mipoch Teat Dios niüng apiüng: “Meáwanleaw almajlüy, Teat Dios tayac teoleaj Teat Cristo,cos nej netam majlüy wüx meáwan”, aw. Naleaingwüx tapiüng aag ayaj ajüic ngome teandeac wüxTeat Dios cos nejay Teat Dios tayac meáwan teoleajTeat Cristo. 28 Condom wüx Teat Cristo lajlüy wüxmeáwan leaw almajlüy, nej aton quiaj apmeyacüyteowix Teat Dios, cos Teat Dios tayac teowix nejmeáwan. Quiaj Teat Dios apmajlüy wüx meáwanleaw almajlüy. 29 Nganüy sanasaj icon alinoic. Sitiülnaleaing mondeow ngo mapacüw alinomb,¿cuajpar altiül icona ayariw yow ingow ayar yownop leaw landeowa?

30 Aton sitiül mondeow ngo mapacüw alinomb,¿cuane saxoman wüx sitiül ajcüyiw majawüw xiconnipilana? 31 Nganüy xique, xecojow xechijquiaw,sayaag ngünantanej nüt aljane alndom mambiy xic.Aag ayaj naleaing sasaj icon cos xeyay apacximeaats lameyariün andeac Miteatiiüts Jesucristo.32 Sitiül wüx xique tambas natsoj anaag napatnimal tiül Efeso, ¿cuane ambeol xic wüx sitiülmondeow ngo mapacüw alinomba? ¡Nicuajind! Másnajneaj marangaats atnej apiürang, cos apiüng:“Metiiüts manganeowaats, cos ngünantanej nütalndom mandeowaats”, aw.

33 Nde mawaiich icon nejinguind, cos ajawaatsatnej apiürang: “Nipilan monrang ngo majneajapmayacüw wüx alinop marang ngo majneaj atonsitiül ajlüyay maquiiüb nguiajantanej”, maw. 34 Ichleaam imeajtsan, indüyiün wüx alinomb irangan


16

najneaj, nde merangan ngo majneaj. Cos almajlüynipilan tiül icona nómban nganaw maxomüwomeajtsüw majawüw nguineay apiüng Teat Dios.Aag ayaj sasaj icon nguineay alndom mexinguian.

Nguineay apmapacüw alinomb leaw landeowüw35 Aljane apmapiüng: “¿Nguineay alndom

mapacüüch mondeow alinomb Teat Diosa?¿Nguineay apmajlüyiw nejiw wüx apmapacüwalinomba?” apmaw. 36 ¡Nechach leaw nepiüngatquiaj! ¿Neol ngo mejaw nguineay arang osaabsoex wüx apiürüche? Cos cuajantanej osaab leawapmapiürüch, sitiül ngo majtex mipang, ngomajntsop. 37 Aton ngo mapiürüch natang soex, aagmiün osaab apiürüch, masey os masey trigo,tengwüy cuajantanej osaab leaw napiürüch. 38

Pero Teat Dios üüch majntsop noicnoic osaabmajlüy atnej andiüm nej; wüx ajntsop, Teat Diosüüch nej majlüy atnej netam majlüy. 39 Atonngome meáwan cuerpo atanej ajlüy, cos palpálwüxajlüy. Cos ajlüy noic micuerpo nipilan, alinoic ajlüynimal, alinoic ajlüy quiec, at alinoic ajlüy cüet. 40

Aton pálwüx leaw najlüyiw cawüx tiül cielo, atpálwüx leaw najlüy ningüy wüx iüt. Leaw najlüycawüx tiül cielo tarangüch najneajay para majlüycawüx. Aton leaw najlüy wüx iüt tarangüchnajneajay para majlüy wüx iüt. 41 Ajawaats aaganüt alinoic arraj, at a caaw alinoic arraj, ocas alinoicarrajüw; nganüy tíülan ajcüw ocas alinoic arrajüwanoicnoiquiw. 42 Atquiaj wüx meáwan mondeowapmapacüw alinomb, cos wüx amiüraad a nandeowapndrom ombas; pero wüx apmapac alinomblangondom ndrom ombas. 43 Pues aaga nandeowwüx amiüraad ngo metam, cuane ajpar. Pero wüxapmapac alinomb, quiaj apmajlüy najneajay. Wüxamiüraad lajlǘyan, ngondom marang nicuajind;pero wüx apmapac alinomb, quiaj apndom marangcuajantanej. 44 At wüx amiüraad, ajlüy atnejmeáwan mondeow; pero wüx apmapac alinomblami alinoic, cos Teat Dios lamangowüüch marangjayats. Nganüy ajlüy micuerpojaats atnej ajlüymeáwan nipilan. Pero alinoic nüt apmajlüy pálwüx,cos Teat Dios apmangowüüch marang jayats.

45 Atquiaj apiüng tiül Mipoch Teat Dios, cosapiüng: “Teat Dios ombas marang Adán, tüüchmapac”, aw. Condom tajlüy alinop atnej Adán, aagayaj Teat Cristo; Miespíritu nej apacüüch nipilanalinomb. 46 Nganüy micuerpojaats cam ajlüyaynipilan nej, pero alinoic nüt apmajlüy jayats. Quiajajüiquich ngome aaga jayats cuerpo espiritualombas tajlüy, cos aaga ajlüyay cuerpo ombasmajlüy. 47 Aaga naxey ombas marangüch ningüywüx iüt, Teat Dios tarang iüt nej. Condom tajlüyalinop naxey imiün tiül cielo, aag ayaj Teat Cristo. 48

Atnej tajlüy micuerpo aaga naxey ombasmarangüch iüt nej, atnej ajlüy micuerpojaatsnganüy. At aton atnej ajlüy micuerpo aaga naxeyimiün tiül cielo, atnej apmajlüy micuerpojaatsalinoic nüt wüx apmajlüyiiüts tiül cielo. 49 Cos

ajlüyiiüts atnej tajlüy aaga naxey ombas marangüchiüt nej, at aton apmajlüyiiüts atnej aaga naxey tajlüyimiün cielo.

50 Xecojow xechijquiaw sanasaj icon, aagamicuerpojaats ajiüraats nganüy cam ngondommajmel tiül micambaj Teat Dios tiül cielo; cos leawapndrom ombas ngondom majmel niüng langondrom ombas nicuajind. 51 Nganüy sanasaj iconleaw nomb ngo majaraw. Ngome meáwan icootsapmandeowaats; naleaing Teat Diosapmangowüüch micuerpojaats. 52 Apmarangnajénan, atnej noic ameecharan oniiügaran wüxndójwüx ajiünts trompet ocueaj Teat Dios. Quiajapmapacüw alinomb meáwan monyar andeac TeatCristo leawa tandeowüw, apmajiürüw jayatsmicuerpojüw nejiw, langondom ndrom ombasüwalinomb. At icootsa leaw aliün mapacaats, Teat Diosapmangowüüch micuerpojaats aton. 53 Aagamicuerpojaats leaw apndrom ombas netammangowüücharan cos langondom ndrom ombas.Nganüy alndom mandeowaats, áag netammangowüücharan micuerpojaats, quiaj langondommandeowaats. 54 Cos wüx langowüücharanmicuerpojaats majlüy jayats, quiaj langondomndrom ombas; apmajlüy atnej apiüng tiül MipochTeat Dios, cos apiüng: “Ninguiaj ndoj andeowaran,langondom mandeowaran alinomb”, aw. 55 ¿Wülnganüy andeow nipilana? ¿Nguiane ajlüye? ¿Wülnganüy oxiüta? ¿Nguiane ajlüye? 56 Cos ajlüynisoet, quiaj netam mandeowaran; at cos aagaajlüyay poch ayac Teat Dios, aag ayaj ajüiquichajiüraats nisoet. 57 Nganüy netam müjchiiütsgracias Teat Dios, cos lamüüch icoots majntsopiiütswüx meáwan cuajantanej. Aag ayaj tarangMiteatiiüts Jesucristo.

58 Pares xecojow xechijquiaw, irangan tanaámbleaw alndom merangan, nde paxiüm icueajiün wüxiyariün andeac Teat Cristo. Irangan minajiüt TeatDios meáwan nüt, cos lamejawan wüx iranganminajiüt Teat Dios ngome irangánan.

Amiücücharan tomiün mambeol minipilan TeatCristo

Nganüy sanasaj icon nguineay alndommecanchichan aaga tomiün leawapmeyacan membeolan monyar andeac

Teat Cristo tiül Jerusalén. Irangan atnej tasajasüwnoicnoic ajlüy minipilan Teat Cristo tiül Galacia. 2

Wüx noic nüt doming iwüniün quiriw leaw ixomantiül namong seman; quiaj ngo metammemiücüchiün nicuajind wüx sanapeay quiaj. 3

Wüx sanapeay niüng ijlüyiün, quiaj sanarang nawiigmajoyiw ajcüwa monxey leaw lamepiüngan alndommambüw mayacüw tiül Jerusalén leaw najmiüc. 4

Sitiül sapiüng najneaj namb a xique aton, quiajsanamb naquiüjpüw.


Pablo apiüng nguineay apmarang5 Ombas netam namb namong tiül Macedonia,

condom sanamb tiül Corinto najaw icon. 6 Notsquiaj nacül acas nüt niüng ijlüyiün, tengwüy sanacülninguiaj tiül meáwan nüt wüx aquind. Condomquiaj alndom membeolan xic meajchiün xic nambniüng sanandüy quiaj. 7 Naleaing ngo nandiümnamóngan niüng ijlüyiün, cos sitiül Teat Diosmandiüm, sanacül naquiiüb icon xeyay nüt. 8

Sanacül tiül cambaj Efeso leaw ndoj nangos nütPentecostés. 9 Cos ningüy lanaxom xeyay najiütocueaj Teat Dios leaw alndom narang; áagsanarang wǘxan alndom, masey almajlüyiw xeyayleaw ajcüyiw majawüw xic.

10 Wüx apmapeay niüng ijlüyiün a Timoteo,imbeolan para alndom mapac omeaats macülmaquiiüb icon, cos nej arang minajiüt Teat Diosatnej xique sarang. 11 Pares nde mepiüngan nejngo metam, imbeolan mapeay ningüy najneajaymapac omeaats, cos teanacül mapeay nóiquianmaquiiüb alacas micojoots michijquiaats.

12 Nganüy sanasaj icon wüx michijquiaats teatApolos. Xeyay tasajas sitiül alndom mamb niüngijlüyiün maquiüjpüw alacas monyar andeac TeatCristo wǘxan ambüw. Pero ngo mandiüm mambnganüy; apmamb wüx apmatüch ocueaj.

Ndójwüx atepeay13 Netam mepacan wüx merangan najneaj;

tanaámb indüjpiün leaw lameyariün ocueaj TeatCristo, nde mermbolan, iyacan imeajtsan wüxmerangan leaw andiüm nej. 14 At meáwan leaw

irangan, ijüiquichan naleaing indiümayon nopalinop.

15 Nganüy xecojow xechijquiaw, icona lamejawanmeáwan acualaats teat Estéfanas, nejiw ombasmayariw andeac Teat Cristo tiül iüt Acaya. Nejiwtanaámb ayacüw omeajtsüw wüx mambeolüwmonyar andeac Teat Cristo. 16 Xique xowüy satünicueajiün meyariün andeacüw nejiw, at netammeyariün andeacüw meáwan monarang atnejarangüw nejiw, cos ambeolüw icon wüx aaga najiütquiaj. 17 Pues wüx tapeayiw ajcüw teat Estéfanas,teat Fortunato, at teat Acaico, xeyay tapac ximeaats,cos nejiw tajlüyiw ningüy mambeolüw xic ingowijlüyiün ningüy. 18 Nejiw xeyay tüjchiw mapacximeaats, at sajaw nejiw tüjchiw mapac imeajtsan.Netam meyajcan mesajan najneaj arangüw.

19 Meáwan noicnoic ajlüy monyar andeac TeatCristo monlüy tiül iüt Asia atepeayiw icon. At teatAquila, aton müm Priscila mintaj nej, y meáwanmonyar andeac Teat Cristo leaw canchiüjowaniüngüw nejiw, xeyay andiümüw matepeayiw iconwüx minüt Teat Cristo. 20 At atepeayiw iconmeáwan monyar andeac Teat Cristo leaw alningüy.At icona itepeayiün nop alinop najneájan.

21 Nganüy xiquiay sarang aaga ǘmbwüx pochcam naag xiwix natepeay icon.

22 Sitiül aljane ngo mandiüm Teat Cristo, ich mawninguiün nómban mamb tiül castigo. ¡Teat Cristoaliüc najen!

23 Miteatiiüts Jesucristo mambeol icontamtámban. 24 Xique xeyay sandiüm icon, cosnóiquian teamandüjpiiüts Teat Cristo Jesús. Amén.


1

2 CORINTIOS

Atepeay

Xique Pablo sajlüy miapóstol Teat Jesucristocos Teat Dios tayac xic. At alningüymichijquiaats Timoteo alnaquiiüb. Xique

sarang aaga nawiig cam nüüch monyar andeac TeatCristo monlüy tiül cambaj Corinto. At aton süüchmamb manguiayiw meáwan micual Teat Diosmoncül tiül iüt Acaya. 2 Sandiüm Miteatiiüts Dios atMiteatiiüts Jesucristo müjchiw icon mimonajneajiw,at mejlüyiün najneájan tiül imeajtsan.

Teat Pablo tamongoch xeyay3 Najneajay ajlüy Teat Dios, miteat Miteatiiüts

Jesucristo. Nej andiüm meáwan nipilan, at tanaámbteamüüch majneaj omeaatsaran. 4 Nej üüchmajneaj omeajtsaats wüx meáwan naélamongochiiüts. Atquiaj alndom icootsa atonmüjchiiüts majneaj omeajtsüw jangantanejteamamongoch naél. Cos atnej teambeol icootsTeat Dios, atnej alndom müjchiiüts majneajomeajtsüw jangantanej aton. 5 Maseyteamamongochiiüts xeyay ngo majneaj atnejtamongoch Teat Cristo, atquiaj nej apmüüchmajneaj omeajtsaats xeyay. 6 Xiconasamongochiün xeyay naél cos atquiaj alndomnambeolan icon necamb wüx imongochiün naél.Tamongochasan xeyay naél alndom nasajan iconnguineay Teat Cristo alndom mawün icon wüxisoetiün. Cos Teat Dios teamambeol xicon, paresxicona aton alndom nambeolan icon meiücan wüxcuajantanej apmemongochiün atnej xicona saiücanwüx leaw samongochiün. 7 Xicona sajawan iconaapmeiücan wüx meáwan leaw apmemongochiün,cos sajawan sitiül apmemongochiün ngo majneajatnej samongochiün, quiaj Teat Dios apmambeolicon atnej ambeol xicon.

8 Xecojow xechijquiaw, nganüy sanasaj iconmenguiayiün nguineay tamongochasan tiül iüt Asia.Cos xeyay tamongochasan ngo majneaj quiaj,langondom narangan nicuajind, lanüjchiünximeajtsan sanandeowan quiaj. 9 Lanapiünganlandoj, sanandeowan. Nganüy sajaw aag ayajtamongochasan niüng ngondom napiüngansanawan wüx xicónan quiaj. Naleaing nejay TeatDios áag nepacüüch mondeow tawün xicon wüx. 10

Najneaj tarang Teat Dios cos tawün xicon wüx,tajlüy nandeowan; at nganüy tanaámb teamawünxicon wüx. Sajawan naleaing nej apmawün xiconwüx alinomb. 11 Naleaing netam membeolan xicon

metüniün mambeol xicon Teat Dios. Cos atquiajxeyay nipilan leaw atüniw ocueaj Teat Diosmambeol xicon, apmüjchiw gracias Teat Dios cosnej xeyay tambeol xicon.

Pablo tequiy mamb andüy Corinto12 Xicona xeyay apac ximeajtsan cos sayajcan tiül

ximeajtsan sarangan najneaj tiül nipilan, saranganáagan leaw andiüm Teat Dios; ngo nawaijchannejinguind, cuantemas te icona ngo nawaijchanicon. Teat Dios teamambeol xicon narangan aagayaj, ngome xicónan quiaj alndom narangan. 13

Xique sarang wüx nawiig áagan ngo maél leawalndom meteowan mexoman imeajtsan wüx. Malüynaleaing apmexoman imeajtsan wüx meáwan leawsarang wüx aaga nawiig cam. 14 Sapiüng iconalamejawan quiriw. Wüx aaga nüt Teat Jesúsapmandilil sandiüm mapac imeajtsan wüx xique; atsandiüm mapac ximeaats wüx icona cos xiquetambeolas icon meyariün andeac Teat Cristo.

15 Cos tapiüngas atquiaj ipiüngan wüx xique;pares tandiümas ombas namong quiaj, nambeolicon amb ijmbüw. 16 Tapiüngas naw quiaj sanandüytiül Macedonia, ndoj nawas Macedonia tapiüngassanandilil alinomb najaw icon amb ijmbüw.Condom tapiüngas alndom membeolan xic nambsandüy tiül iüt Judea. Nganüy naleaing ngondomnamb ombas najaw icon atnej tapiüngas. 17 Cuaneipiüngan, ¿jow wüx tapiüngas sanamb najaw icon,aag ayaj sapíüngan, lango narang leaw tapiüngasa?Ngwüy, naleaing sapiüng, cos ngo narang atnejarang jangantanej nipilan. Xique leawa lanapiüngsanarang, pues netam narang, ngondomnapíüngan. 18 Teat Dios ajaw leaw sasaj icon ngonapíüngan, naleaing sanarang. 19 Xicona, xique,teat Silvano at teat Timoteo tasajasan icon wüx TeatCristo, Micual Teat Dios. Nej mbójan marang leawlamapiüng, ngo mapíüngan. 20 Teat Cristo tarangmeáwan leaw lamapiüng Teat Dios, paresapiüngaats “Amén, aag ayaj naleaing” wüxarangaats casa Teat Dios, cos najneaj lamarang TeatCristo. 21 Nejay Teat Dios neech icoots lembemootsnandand mandüjpiiüts Teat Cristo, cos nej nerriiüdicoots. 22 Aton nej tayac tiül omeajtsaats aagaNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, majlüy tiülomeajtsaats, majüiquich ajlüyiiüts micual nej icoots.

23 Nganüy sanasaj icon neol ngo namb tiülcambaj Corinto najaw icon wüx aaga nüt tapiüngas.Teat Dios ajaw ngo nawaiich. Naleaing ngo nambnajaw icon cos ngo nandiüm nalic icon xeyay. 24


2

3

Xicona lango metam nasajan icon más wüx TeatCristo cos lamejawan wüx aag ayaj. Más naleaing,sandiüman nambeolan icon nüjchiün mapacimeajtsan.

Xique taton ngo nandilil najaw icon, cos ngonandiüm nüüch icon mamix imeajtsanalinomb. 2 Sitiül xique nüüch mamix

imeajtsan, ¿pues jane apmeech mapac ximeaatsa?Nejinguind, cos icónan quiaj alndom müüch mapacximeaats. ¿Pero nguineay alndom, ndot nüüch iconmamix imeajtsana? 3 Tarangas alinoic nawiig cosngo nandiüm mamix ximeaats wüx sanatüch niüngijlüyiün. Cos áagan icona alndom meajchiün mapacximeaats; sajaw ngondom mapac imeajtsan sitiülxique amix ximeaats. 4 Xique xeyay ngo majneajximeaats, tajiüntsas wüx tarangas aaga alinoicnawiig nüüch icon. Ngo narang aag ayaj nüüchmamix imeajtsan, naleaing tarangas para mejawannguineay sajiür icon lasta.

Pablo awün wüx omeaats leaw tarang alinop5 Naleaing sitiül aljane tiül icona tüüch mamix

ximeaats, ngome xíquian quiaj, cos meáwan iconaaton tüüch mamix imeajtsan. Malüy naleaingmeawarónan tamix imeajtsan. 6 Sapiüngngocháyan aaga naél leaw icona teajchiünmamongoch aaga naxey quiaj, cos lamamongochxeyay. 7 Nganüy netam mewüniün wüx imeajtsanleaw tarang, netam membeolan, nganandot mamixomeaats nómban. 8 Nganüy sasaj iconmejüiquichan alinomb ijiüran lasta. 9 Tarangasaaga nawiig nasaj icon wüx aag ayaj cos tandiümasnambich najaw sitiül icona naleaing apmeranganmeáwan leaw sasaj icon. 10 Sapiüng najneajmewüniün wüx imeajtsan leaw tarang aaga naxeyquiaj, cos xique aton lanawün wüx ximeaats. Sitiülaleaic aliün majlüy netam nawün wüx ximeaats,Teat Cristo ajaw sanarang para alndom nambeolicon. 11 Sitiül atquiaj apmarangaats, quiaj Satanásngondom mayac icoots wüx naél, cos lamajawaatsnguineay mbójan arang.

Pablo ngo majneaj omeaats tiül cambaj Troas12 Wüx tapeayiüs tiül cambaj Troas, Teat Dios

tambeol xic xeyay nasaj nipilan wüx Teat Cristo. 13

Pero naleaing xique ngo majneaj ximeaats, cos ngonaxom quiaj teat Tito. Por aag ayaj tasajasüwsanaw quiaj; tambas tandüyiüs tiül iüt Macedonia.

Teamambeol xicon Teat Cristo14 Nganüy süüch gracias Teat Dios, nej

teamambeol xicon nasajan meáwan nipilannguineay Teat Cristo tandeow mawün wüxasoetaran. Aaga süjndiün nandeacan quiaj, najenajüy miünquiaj atnej ajüy noic najmboc angan. 15

Xicona sajlüyiün atnej najmboc angan pom leawTeat Cristo teamayac müüch Teat Dios. Aaganajmboc angan quiaj, ajüic tiül jane laáw wüxasoetiw nejiw, at ajüic masey tiül nipilan apndrom

ombasüw tiül aaga xeyay ngo majneaj. 16 Jane ngomayariw andeac Teat Cristo, wüx apmaximeawaaga najmboc angan quiaj, ayajcüw ngo majneajcos apmambüw tiül aaga xeyay ngo majneaj. Peromonyar andeac Teat Cristo, wüx aximeaw aaganajmboc angan quiaj, ayajcüw najneaj cos ajawüwTeat Dios apmapacüüch nejiw mapacüw meáwannüt. ¿ Jane alndom marang aaga najiüt cama?Xicona alndom, cos Teat Dios teamambeol xicon. 17

Pero ngo narangan atnej arangüw ajcüwa mondeacMipoch Teat Dios mexomxomayej wüx. Xiconasandeacan naleaing, ngo nawaijchan, cos Teat Diostayac xicon wüx narangan aag ayaj, nej teamajawnaleaing aaga sandeacan quiaj, cos minipilan TeatCristo xicon.

Monrang minajiüt Teat Cristo

Jow nganüy, ¿cuane ipiüngana? ¿Netamnatüniün noic nawiig mapiüng jane xicon,mejawan nguineay sarangana? ¿Ngwüye,

netam najoyiün nawiig atnej ajoyiw altiül, paraalndom natüchiün niüng ijlüyiüna? ¿Ngwüy netamnatüniün icueajiün noic nawiig atnej arangüwaltiüla? 2 Ngwüy, ngo metam xicon alngün nawiig;cos áagan leaw netam xicon, aag ayaj icona. Coswüx nipilan ajawüw nguineay Teat Diostangowüüch imeajtsan wüx taquiaachasan iconwüx Mipoch Teat Dios, quiaj alndom majawüwnguineay tarangasan najneaj tiül icona. 3 Nipilanalndom majawüw icon at icon nawiig imiün tiülowix Teat Cristo, tajamiünasan. Aag ayaj ngomenoic nanderac tarangüch naag tinta, at ngome wüxpiedra; pero Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diosalmapac tarang wüx imeajtsan aag ayaj.

4 Sajawan aag ayaj naleaing, Teat Dios tambeolxicon ajcan teyariün andeac Teat Cristo. 5 Meáwanleaw sarangan ngome xicónan quiaj sarangan, TeatDios nembeol xicon narangan meáwan. 6 Nejlamüüch xicon naxoman ximeajtsan nasajan nipilannguineay Teat Cristo awün wüx asoeteran. Jane ngomarang palan meáwan leaw apiüng tiül aaga pochtüünd Moisés, nej apmamb tiül castigo. Peronganüy sasajan icon, aaga Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios üüch mapacaran meáwan nüt.

7 Cos aaga poch narangüch wüx piedra tapiüngapmamb tiül castigo meáwan leaw ngo mandüübleaw apiüng. Wüx Moisés tüünd aaga poch quiaj,nipilan Israel ngondom majawüw teombas nej cosxowüy lalitlit, condom aag ayaj tamong. 8 Sitiülxowüy lajneaj aaga poch quiaj, cuantemas nganüyaaga nanderac leaw Nangaj Espíritu üüch, aag ayajmás najneaj ajlüy. 9 Pues sitiül xowüy lajneaj aagapoch tüünd Moisés, masey tarangüch majüiquichjane nejiw apmambüw tiül castigo, pues más xeyaynajneaj arang nganüy Nangaj Espíritu, cos nejapiüng nguineay alndom mawün asoetiiüts TeatDios, lango mambaats tiül aaga xeyay ngo majneajquiaj. 10 Cos aaga poch leaw nomb tajlüy najneajay,aag ayaj tayac Moisés, nganüy lajüic atnej ngo


4

majneaj cos ngo matüch matnej leaw lajlüy nganüy.11 Sitiül aaga ajlüyay arangüch leaw tayac Moisésxeyay najneaj tajlüy, masey nganüy lamong, puesmás xowüy lajneaj leaw tüüch icoots Teat Cristo cosaag ayaj apmajlüy meáwan nüt.

12 Xicona sajawan aag ayaj naleaing, pares ngonimbolan nasajan nipilan. 13 Xicona ngo nexotayonwüx sandeacan Mipoch Teat Dios, ngo mat xiconMoisés, cos taxot teombas nej naag noic püynganandot majawüw nej nipilan israel nguineayteámb ndroj alitlit teombas nej. 14 Ngo maxomüwomeajtsüw cos tanaámb nganüy cam nadamomeajtsüw. Pares nganüy wüx ateowüw aagaajlüyay Mipoch Teat Dios, ngo majawüw cuane, cosatnej aliün teombasüw püy. Néjan Teat Cristoalndom mawün aag ayaj. 15 Pares nganüy nipilanisrael wüx apmateowüw aaga ajlüyay poch tüündMoisés, ngo majawüw cuane wüx apiüng, cos atnejaleaic nexot nej oniüjcüw. 16 Nganüy wüx aljanenejiw apmayar andeac Teat Cristo, quiaj apmawaaga nexot nej oniüjcüw quiaj. 17 Aaga NangajEspíritu ocueaj Teat Dios ajlüy nóiquian maquiiübTeat Cristo. Pares jangantanej leaw ajiür NangajEspíritu lango metam mayac omeaats wüx marangleaw apiüng tiül aaga ajlüyay poch tüünd Moisés.18 Icootsa leaw lamayariiüts andeac Teat Cristolango majiüraats alcuane mexot teombasaats; cosNangaj Espíritu üüch icoots majawaats nguineayTeat Cristo xowüy lajneajay ajlüy. Quiaj nütnǘtanteajlüyiiüts najneaj atnej ajlüy nej.

Teat Dios tayac xicon najlüyiün wüx aaganajiüt teanarangan cam. Nej ajiür xiconlasta, áag ngo paxiüm xicueajiün. 2 Xicona

ngo narangan nexotayon wüx nicuajind; ngonarangan nicuajind müüch monxing. At ngonawaijchan, ngo nambiülüjchiün andeac Teat Dios.Sandeacan áagan naleaing manguiay meáwannipilan. Wüx aag ayaj nipilan ajawüw, at Teat Diosteamajaw xicon sandeacan naleaing, ngonawaijchan. 3 Nganüy sitiül aljane ngo majawnguineay ajlüy aaga Najneaj Nanderac wüx TeatCristo, aag ayaj ngome cos ngondom majaw, perocos ngo mandiüm mayar andeac Teat Cristo; poraag ayaj apmamb tiül castigo. 4 Ajcüwa nipilanquiaj ngo mandiümüw mayariw andeac Teat Cristo,cos minatangüw nimeech leaw ajlüy wüx a iüt camapal nejiw nganandot mayariw. Teat Cristonajneajay ajlüy; nej ajlüy atanej Teat Dios. 5 Xiconasandeacan áagan wüx Teat Cristo; ngo nandeacanleawa sarangan xicona para narangüchiün casa.Sandeacan wüx áagan leawa lamarang MiteatiiütsJesucristo. Xicona sajlüyiün atnej mimos nej paraalndom nambeolan icon, cos sandiüman Teat Jesús.6 Teat Dios ombas mapiüng majlüy ran maseyáagan pojniün tajlüy. Pues nejay nganüy lamüüchicoots maxomaats omeajtsaats majawaatsnguineay ajneaj ajlüy Teat Dios wüx ajawaats TeatCristo xeyay najneaj ajlüy.

Mayacaats omeajtsaats wüx mandüjpiiüts TeatCristo

7 Masey xicona atnej nop xor narangüch iüt cosngo nembeatiün, pero Teat Dios lamüüch xiconnandeacan leaw nembeat xeyay. Leaw sarangan,aag ayaj ocueaj Teat Dios, ngome sarangánanxicona. 8 Masey apalpal xicon nipilan cos ajcüyiwmajawüw xicon, pero Teat Dios awün xicon wüxmeáwan aaga naél quiaj. Nguiaj ngo najawancuane sanarangan, pero ngo mamix ximeajtsandedaámb. 9 Masey ayamb ximbasan nipilan,naleaing Teat Dios ngo macueat xicon. Maseyawüjchiw xicon tiüt, ngo nandeowan. 10 Xiconanguiajnguiaj laliüc nandeowan atnej tamongochTeat Cristo; cos Teat Dios neech xiconnamongochiün aag ayaj majüic Teat Cristo almapac,tenguial mambeol xicon. 11 Wǘxan saliünannapacan samongochiün xeyay, sayajcan laliücnandeowan, cos wüx Teat Jesús sasajan nipilan.Samongochiün aag ayaj para majüic nguineay TeatJesús almapac, teamambeol xicon masey aliünnajiüran aaga cuerpo leaw apndrom ombas. 12

Xicona samongochiün xeyay ngo majneaj, laliücnandeowan; cos atquiaj alndom nambeolan iconnasajan icon nguineay alndom mepacan meáwannüt.

13 Xicona lanayariün andeac Teat Dios atnejapiüng tiül Mipoch Nej niüng apiüng: “Xiquetayariüs andeac Teat Dios, nganüy alndom nandeacwüx”, maw. At xicona aton sayariün andeac TeatDios, pares nandeacan. 14 Cos sajawan Teat Diosnepacüüch alinomb Teat Jesús, nejay apmepacüüchxicon aton, cos sanajlüyiün nóiquian naquiüjpanTeat Jesús. Quiaj apmaquiiüb icoots nóiquian andüyniüng ajlüy nej. 15 Pues meáwan leawsamongochiün, aag ayaj ajlüy para alndommejlüyiün más najneaj, cos wüx Teat Dios ambeolxeyay nipilan, quiaj apmayajcüw masajüw najneajaylamarang, marangüw nej casa.

16 ¡Pares ngo paxiüm xicueajiün! Masey tenguialsatangan, laǘmb sapacan; pero tiül ximeajtsansayajcan nütnǘtan xeyay sandiüman naranganminajiüt Teat Dios. 17 Cos leawa ngo majneajamongochiiüts ningüy wüx aaga iüt cam, aag ayajamóngan, ngome apmaíüc. Naleaing wüx aag ayajapmarangüchiiüts casa xeyay ninguiün tiül cielo,ngo majiür ümb. 18 Pues atquiaj apmajlüyiiüts, cosngo mayacaats omeajtsaats wüx leaw axomaatsmajawaats ningüy wüx iüt cam; pero naleaingayacaats omeajtsaats wüx leaw altiül cielo, leawngondom maxomaats majawaats nganüy. Cosmeáwan leaw almajlüy naxoram majaraw nganüy,aag ayaj apndrom ombas; pero leaw ngo maxorammajaraw, aag ayaj apmajlüy meáwan nüt.


5

6

Aniüngaats ninguiün tiül cielo

Ajawaats micuerpojaats ajlüy atnej nop iümningüy wüx iüt, ngome apmaíüc xeyay. Perowüx apmandeowaats, quiaj micuerpojaats

apmajlüy jayats atnej nop jayats iüm. Aag ayaj TeatDios apmarang, ngome nipilan apmerang, langondrom ombas nómban cos tiül cielo almajlüy. 2

Nganüy aiümaats, cos teamamongochiiüts xeyaynaél wüx aaga cuerpo cam. Pares xeyay andiümaatsmajiüraats aaga jayats cuerpo leaw apmüjndiiütsninguiün tiül cielo. 3 Atquiaj ngome apmajlüyiiütsninguiün tiül cielo atnej miotajcáatsan,apmajiüraats jayats micuerpojaats. 4 Pero nganüywüx ajlüyiiüts ningüy tiül micuerpojaats camaiümaats cos amongochiiüts xeyay ngo majneaj.Pares xeyay andiümaats majlüyiiüts tiül jayatsmicuerpojaats leaw ngome apmandeow; másnaleaing andiümaats mangowüjchiiütsmicuerpojaats leaw apmandeow, para majiüraatsjayats micuerpojaats leaw ngome apmandeow. 5

Ajawaats apmajiüraats jayats micuerpojaats tiülcielo. Aag ayaj ajawaats, cos nej lamüüch icootsmajiüraats Nangaj Espíritu tiül omeajtsaats.

6 Ajawaats wüx ajlüyiiüts tiül micuerpojaats camningüy wüx iüt, miünquiaj ajlüyiiüts niüng ajlüy TeatDios, cos nganaw majlüyiiüts tiül cielo niüng ajlüynej. 7 Aag ayaj ajawaats naleaing cos ayariiütsandeac Teat Cristo, masey ngome axomaatsmajawaats. 8 Apac omeajtsaats cos ajawaats másnajneaj sitiül apmacueatiiüts aaga cuerpo cam paramambaats tiül cielo niüng ajlüy Teat Dios. 9 Paresnetam marangaats atnej andiüm Teat Dios, maseyaliünaats ningüy, tengwüy lapeayiiüts tiül cielo. 10

Cos meáwan icoots netam matüchiiüts teombasTeat Cristo manguiayiiüts nguineay tarangaats,sitiül tarangaats najneaj tengwüy tarangaats ngomajneaj wüx aliün mapacaats. Quiaj apmüjndiiütsleaw nej andiüm müüch icoots.

Teat Dios lajneaj majaw icoots11 Cos lanajawan nguineay Teat Dios apmajaw

wüx asoeteran, pares xicona sasajan nipilanmayariw andeac Teat Cristo. Teat Dios ajawnguineay sarangan. Malüy icona aton mejawannguineay sarangan. 12 Xicona ngo metamnarangan nawiig menguiayiün jane xicon cuanesarangan, cos lamejawan nguineay sarangan.Nganüy sasajan icon ich leaam imeajtsan nguineaysarangan, para mejiüran cuane apmesajan ajcüwanipilan monrangrangüy teombas nipilan, ngometam nejiw leaw altiül omeaatsaran. 13 Sitiül ajüicxicona nechachasan, aag ayaj cos sandiümannarangan xeyay najiüt ocueaj Teat Dios. Tengwüysitiül ajüic saxoman ximeajtsan wüx cuajantanej,aag ayaj cos sandiüman nambeolan icon. 14 Xiconasandiüman narangan áagan andiüm Teat Cristo,cos nej xeyay ajiür icoots lasta. Sajawan nejtandeow ingow andeow meáwan nipilan; pares

ajüic atnej meáwan icoots tandeowaats nóiquianmaquiüjpaats. 15 Naleaing nej tandeow ingowandeowaats, pares jane apmayar nej andeacapmapac meáwan nüt niüng ajlüy Teat Dios; peronaleaing langondom marangüw leaw andiümüw.Netam marangüw leaw andiüm Teat Cristo, áagtandeow ingow andeowaats, y tapac alinomb. 16

Xicona nganüy ngondom nateotsan wüx ombasalinop atnej arangüw altiül, masey nomb atquiajtateotsasan wüx ombas Teat Cristo, nganüy ngonarangan atquiaj. 17 Pares sitiül aljane ajlüynóiquian maquiiüb Teat Cristo, pues nej lajlüy atnejjayats wijquiam; lango mapiüng tiül omeaats atnejtapiüng nomb, cos nej jayats ajlüy, lami alinoic.

18 Meáwan aag ayaj Teat Dios nerang, cosnganüy lajneaj omeaats, lango majcüy majawicoots, cos Teat Cristo tiün mandeow mangüyasoetiiüts. At tasaj xicon namban nasajan nipilanmandilileaw mayambüw nej, cos nej lango majcüymajaw nejiw. 19 Teat Dios tajneaj majaw nipilan cosTeat Cristo tiün mangüy asoet nipilan, pares nejnganüy lango leaam omeaats wüx asoetiiüts. Nejtasaj xicon namban nasajan meáwan nipilannganüy lajneaj majaw nejiw wüx apmayambüw nej.20 Naleaing tasaj xicon Teat Cristo namban nasajannipilan, napiüngan leaw apiüng nej. Xeyay sasajanicon wüx minüt Teat Cristo, netam mendilileanmeyamban Teat Dios. 21 Teat Cristo masey ngomajiür nicuajind nisoet, condom tajlüy atnej tajiürnisoet, cos Teat Dios tacanchich wüx ombas nejmeáwan asoetiiüts. Atquiaj tarang para majlüyiiütsnajneaj atnej andiüm Teat Dios. Aag ayaj tajlüy cosTeat Cristo tandeow mangüy asoetiiüts.

Xicona sarangan najiüt ocueaj Teat Diosnüjchiün icon menguiayiün, pares sasajanicon nde mecueatiün, nde ndrom imeajtsan

leaw najneajay lamüüch icon Teat Dios. 2 Cos tiülMipoch Teat Dios apiüng:Wüx tatüch a nüt tanguiayiüs indeacan;wüx tatüch a nüt meriowan wüx isoetiün, quiaj

tambeolas icon, aw.Nganüy lamatüch aaga nüt wüx Teat Dios andiümmambeol icon; lamatüch a nüt mawaran wüxasoeteran.

3 Xicona ngo narangan nicuajind ngo majneaj,para maxomüw nguineay mandeacüw ngo majneajwüx aaga najiüt sarangan ocueaj Teat Dios. 4

Meáwan leaw sarangan, sarangan najneaj, majüicxicona nerangasan minajiüt Teat Dios. Ajüic aagayaj naleaing, cos saiücan wüx samongochiün ngomajneaj, wüx ngo najiüran nicuajind, at wüxsajlüyiün wüx naél. 5 Nguiaj sajwüchiün, nguiajsajmeliün tiül manchiüc, nguiaj sajlüyiün tiül nadammoncüy, nguiaj xeyay ümb sapacan cos xeyay najiütsarangan, nguiaj ngo nameayiün, nguiaj saiündanlop wüx ngo majlüy. 6 Ajüic sarangan minajiüt TeatDios cos sarangan palǘyan najneaj. Saxomanximeajtsan wüx cuajantanej, saiücan wüx leawarang jangantanej nipilan, sambeolan jangantanej,sarangan leaw andiüm Nangaj Espíritu, y xeyay


7

sandiüman nop alinop. 7 At wüx sasajan nipilanwüx Teat Cristo sandeacan naleaing, ngonawaijchan. Meáwan leaw alndom narangan, aagayaj cos Teat Dios ambeol xicon, üüch xiconnajiüran xengochayon jane apmajngot amb wüxxeacan at wüx xequiambiün. 8 Nguiaj sarangüchiüncasa, nguiaj ngo narangüchiün casa; nguiaj anderacwüx ximbasan ngo majneaj, nguiaj anderac najneaj;nguiaj anderac xicona newaiichasan, pero xiconasandeacan leaw naleaing. 9 Nguiaj sajlüyiün atnejngo nembeatiün; nguiaj sajlüyiün atnejnembeatasan. Nguiaj laliüc nandeowan, perotapacasan. Nguiaj xeyay sayacüchiün wüx naél,pero ngo nandeowan. 10 Nguiaj amix ximeajtsan,nguiaj xeyay apac ximeajtsan. Masey ngo najiürannicuajind, naleaing süjchiün xeyay nipilan majiürüwleaw Teat Dios üüch nejiw. Masey ajüic ngo najiürannicuajind ningüy, naleaing alnajiüran meáwan leawalmajlüy.

11 Xecojow xechijquiaw monlüy tiül cambajCorinto, xicona lanasajan icon meáwan leaw alwüxximeajtsan cos sajiüran icon lasta. 12 Pues xiconanajneaj ximeajtsan najawan icon, pero icona ngomendiüman mejawan xicon. 13 Sanasaj icon atnejnateataran asaj micual nej: Ijiüran xic lasta atnejsajiür icon lasta.

Teat Dios acül tiül omeajtsaats14 Nde mejlüyiün wüx yugo mequiüjpan

jangantanej leaw ngo mayar andeac Teat Cristo, cosngo marangüw atnej irangan. ¿Nguineay alndomnop nerang najneaj majlüy maquiiüb nop nerangngo majneaja? ¿Nguineay alndom a ran maquiiübpojniün nóiquian? 15 At, ¿nguineay alndom majlüyTeat Cristo nóiquian maquiiüb nimeeche?¿Nguineay alndom nop neyar andeac Teat Cristomajlüy nóiquian maquiiüb nop leaw ngo mayarandeac Teat Cristo? 16 ¿Nguineay alndom macülTeat Dios nóiquian maquiiüb niüng ajlüyiwnarangüch dios? Cos aaga Teat Dios almapac ajlüytiül omeajtsaats. Aag ayaj apiüng Teat Dios tiülMipoch nej:Sanacül tiül omeajtsüw, sanaquiüjpüw;xique Midiosüw nejiw,nejiw apmajlüyiw xecambaj.

17 Pares Teat Dios tapiüng aton:Iriowan niüng ajlüy nipilan ngo marang xic casa,

icueatiün;nómban nde merangan ngo majneaj.Quiaj xique sanaquiiüb icon;18 sanajlüy Miteatiün,icona apmejlüyiün xecual, aw Teat Dios nerang

meáwan cuajantanej.Xecojow xechijquiaw, lamanguiayiiütsnguineay Teat Dios lamapiüng apmarang;pares netam macueatiiüts arangaats

meáwan ngo majneaj, masey leaw icóotsan quiajandiümaats marangaats, tengwüy leaw omalaatsandiüm mayac icoots wüx. Netam marangaats

najneaj atnej andiüm Teat Dios, müjchiiütsomeajtsaats.

Pablo apac omeaats cos arangüw najneajalinomb

2 Xeyay sandiüm mejiüran xicon lasta, cos xiconanejinguind ngo narangan ngo majneaj wüx ombas;nejinguind ngo nüjchiün macueat andüüb TeatCristo; nejinguind ngo nawaijchan nawüniün ocueajalcuane. 3 Ngo nasaj icon aag ayaj para nayacisoetiün, cos lanasaj icon xique xeyay sajiür iconlasta. Nique mandeowaats, nique mapacaats, peroajlüyiiüts nóiquian. 4 Xique sajaw apmerangannajneaj atnej lanasaj icon. Aton xeyay apacximeaats wüx icona, xeyay ajneaj ximeaats, maseysamongochiün xeyay ngo majneaj.

5 Naleaing, nde wüx tapeayasan ningüy tiül iütMacedonia ngondom naxojtan. Xeyaysamongochiün ngo majneaj, ajlüy xeyay moncüy.Tiül ximeajtsan ximbolan xeyay cos ngo najawannguineay apmajlüy. 6 Naleaing Teat Dios, áagneech majneaj omeaats jane namix omeaats, tüüchmajneaj ximeajtsan, cos tapeay niüng sajlüyiünmichijquiaats Tito. 7 Pues ngome áagan wüx apeaya Tito najneaj ximeajtsan, nganüy cos tapiüngnguineay teajchiün majneaj omeaats nej aton wüxtapeay niüng ijlüyiün. Tasaj xicon nguineaytendiüman mejawan xic alinomb, nguineay amiximeajtsan wüx leawa terangan. Wüx tapiüngnguineay ijiüran xic lasta, quiaj más xeyay tapacximeaats.

8 Masey tüjchiüs icon mamix imeajtsan wüx aaganawiig tarangas, nganüy lajneaj ximeaats wüxicona. Masey tamix ximeaats quiriw wüx tarangasaaga nawiig, cos tajawas wüx aag ayaj apmamiximeajtsan acas nüt. 9 Nganüy apac ximeaatsngome por aaga amix imeajtsan, pero cos tamiximeajtsan wüx leaad imeajtsan cuane terangan.Quiaj terangan leaw andiüm Teat Dios. Pares aaganawiig tarangas tambeol icon. 10 Wüx amixomeajtsaats atnej andiüm Teat Dios, aag ayaj üüchmandiümaats macueatiiüts arangaats ngo majneaj;atquiaj alndom mawün icoots wüx asoetiiüts TeatDios. Pero masey amix omeaats jangantanej leawango mandüüb Teat Cristo aag ayaj andüy wüx ayacnejiw tiül castigo. 11 Nganüy ajüic terangan leawandiüm Teat Dios, cos tamix imeajtsan wüx aaganaél tejiüran. At alndom mejawan leaw ixoman wüxnganüy, cos nejay Teat Dios tüüch icon membeolanxic, tüüch icon mejcüyiün, at mermbolan; condomtendiüman mejawan xic alinomb. Quiaj atontendiüman meajchiün mamongoch ngo majneajaaga naxey nerang a nisoet quiaj. Wüx aag ayajajüic ngo mequiüjpan wüx leaw tarang. 12 Wüxtarangas aaga alinoic nawiig nüüch icon, ngometarangas wǘxan nej aaga naxey nequiiüb ingowmimüm nej, aton ngome wüx nej aaga naxey najnotmintaj nej. Naleaing tarangas aaga nawiig nüjchiünleaam imeajtsan wüx leaw andiüm Teat Dios; at


8

sandiüman najüiquichan nguineay sajiüran iconlasta.

13 Xeyay tajneaj ximeajtsan nanguiayiünnguineay irangan. At tapac ximeajtsan wüxtanguiayasan nguineay teat Tito xeyay tapacomeaats cos icona teajchiün majneaj omeaats. 14

Xique tasajas teat Tito nguineay irangan najneaj,pares nganüy ngo naxing nicuajind, cos teranganatnej tapiüngas. Meáwan leaw tasajas icon wüxtajlüyiüs niüng ijlüyiün, aag ayaj naleaing ngonawaiich. At leaw tasajas teat Tito wüx icona, aagayaj naleaing. 15 Pues teat Tito xeyay ajiür iconlasta wüx leaad omeaats nguineay terangan, costengochiün najneaj wüx tapeay quiaj, terangancasa. Tajüic tendiüman merangan meáwan leawtapiüng merangan. 16 Nganüy xeyay apac ximeaatscos najneaj terangan, ngo nachiw ximeaats wüxicona.

Apac omeajtsüw tayacüw tomiün

Xecojow xechijquiaw, nganüy sanasaj iconnguineay ambeol nejiw Teat Dios ajcüwnoicnoic ajlüy monyar andeac Teat Cristo

moncanchiün tiül iüt Macedonia. 2 Cos maseyteamamongochiw xeyay naél, at ngo majiürüwnicuajind, pero xeyay apac omeajtsüw, tayacüwleaw alndom mayacüw. 3 Xique tajawas naleaingtayacüw leaw alndom mayacüw, ngome aleaw wüxtayacüw, tayacüw más xeyay. 4 Tasajüw xicon sitiülalndom nüjchiün mambeolüw leaw ngo majiür tiülajcüw minipilan Teat Cristo. 5 Pues ngome áaganayaj tarangüw, naleaing tarangüw alwüx leaw ngonateotsan apmarangüw. Cos ombas müjchiwomeajtsüw Teat Dios, condom tapiüngüw nejiwapmarangüw leawa sandiüman, cos aag ayajandiüm Teat Dios. 6 Pares tasajas teat Tito najneajmamb majaw icon para alndom mendondochiünmeyacan leaw apmeajchiün, cos ninguinüt nejnajlüy wüx maxaing aaga tomiün tiül icona. 7

Sajawan icona tenguial ijntsopiün wüx meáwancuajantanej: Ijntsopiün wüx iyariün andeac TeatCristo; at ijntsopiün wüx mesajan nipilan wüx TeatCristo; aton ijntsopiün wüx leaw nipilan alndommajawüw wüx cuajantanej; ijntsopiün wüxindiüman merangan leaw andiüm Teat Dios; atonijntsopiün wüx mejiüran xicon lasta. Pares nganüysandiüman aton mejntsopiün wüx meyacan leawapmeyacan.

8 Xique ngo napiüng netam merangan aag ayaj,pero sasaj icon para menguiayiün nguineayarangüw altiül. Aag ayaj sasaj icon nguineayalndom mejüiquichan naleaing ijiüran lasta nipilan.9 Icona lamejawan nguineay lamambeol icootsMiteatiiüts Jesucristo. Masey nej neneay meáwanleaw almajlüy tiül cielo, tacueat meáwan aag ayajpara mambeol icoots. Nganüy cos nej tarang aagayaj, pares icootsa apmajlüyiiüts tiül cielo alinoicnüt.

10 Nganüy sandiüm nasaj icon wüx aaga leawiyacan membeolan nipilan leaw ngo majiür.Sapiüng najneaj mernguialeatayon meyacan aagayaj, cos nde namong neat tapots meyacan tomiüncos icona xeyay tendiüman merangan. 11 Najneajsitiül apmendondochiün aag ayaj, pero naleaingirangan nde ajneaj imeajtsan atnej teranganninguinüt. Nganüy irangan atnej, indondochiünnajen meyacan leaw alndom meyacan. 12 Sitiülaljane andiüm mayac, ich mayac leaw almajiür,masey quiripite, cos Teat Dios ajneaj majaw; nej ngomatün ocueaj aljane mayac xeyay sitiül ngo majiür.

13 Ngome samb wüx aag ayaj para majiürüwxeyay ajcüw leaw apmembeolan, nganüy iconamecüliün ngo mejiüran leaw netam icon. 14

Naleaing sandiüm mejlüyiün atotow. Pero cos iconaalmejiüran, pares alndom meajchiün leaw netamwüx nüt nejiw ngo majiürüw. Masey alinoic nütnejiw sitiül apmajiürüw, quiaj alndom müjchiwmambeolüw icon wüx nüt ngo mejiüran. Atquiajapmejlüyiün atotow. 15 Ich leaam imeajtsannguineay apiüng tiül Mipoch Teat Dios, cos apiüng:“Leaw nexaing xeyay ngome apmenaw ocueaj, atleaw nexaing napateay apmatüch ocueaj majiürmeáwan leaw netam”, aw.

Teat Tito y ajcüw monbeol nej16 Süüch gracias Teat Dios cos nej tayac wüx

omeaats teat Tito mandiüm mamb mambeol iconatnej tarangas. 17 Cos nej andiüm marang leawtasajas; at nejáyan quiaj xeyay andiüm; paresnganüy apmamb majaw icon.

18 Sanüjchiün mamb maquiiüb teat Tito nop teatnaxey naw tiül icootsa leaw ajaraw najneaj arangnguiajantanej niüng ajlüy noicnoic ajlüy minipilanTeat Cristo. Nej amb nguiajantanej mandeac wüxnguineay lamawün asoetiiüts Teat Cristo. 19 Ngomeáagan ayaj, cos lamarriüjtüw nej monyar andeacTeat Cristo mambeol xicon tiül tiiüd naquiüjpanmamb najoyiün leaw sanajoyiün nayacan. Aag ayajsarangan cos sandiüman narangan casa Teat Dios,at para majüic icona naleaing wüx imeajtsan iyacanleaw ijchan. 20 Atquiaj sarangan, nganandot majlüyaljane mandeacndeac ngo majneaj wüx aaga najiütsarangan, cos sajlüyiün wüx aaga xeyay tomiünleawa najmel. 21 Sandiüman narangan najneaj,ngome áagan wüx Teat Dios teamajaw, naleaingmeáwan nipilan aton netam mambichaw majawüwsarangan najneaj wüx aag ayaj.

22 At sanüjchiün maquiüjpüw mamb alinopmihermanojaats. Lanajawan meáwan leaw sasajanmarang, apmarang najneaj. At nganüy xeyayandiüm mamb majaw icon, cos ajaw nguineayimeajtsan. 23 Pues sitiül aljane apmatün manguiayjane nej teat Tito, isajan nop saquiiüb, nej nembeolxic wüx sambeol icon. Nganüy alijpüw quiaj, tarriiüdnejiw noicnoic ajlüy minipilan Teat Cristo cos nejiwaton xeyay arangüw casa Teat Cristo. 24 Nganüyijüiquichan icona naleaing irangan casa, para


9

10

alndom manguiayiw meáwan noicnoic ajlüy monyarandeac Teat Cristo; at netam majüic naleaing iconairangan najneaj atnej lanapiüngan wüx icona.

Leaw najmel müjndiw monyar andeac TeatCristo

Pues wüx aaga tomiün leaw teameyacanmembeolan monyar andeac Teat Cristo, ngometam narang wüx nawiig alinomb nasaj

icon. 2 Cos lanajaw icona aliün wüx imeajtsanindiüman meyacan. Wüx aag ayaj apac ximeaatsnasajüw nipilan tiül iüt Macedonia nguineay iconatiül iüt Acaya tendiüman meyacan tomiün ndetajneat. Pares xeyay monyar andeac Teat Cristoandiümüw müjchiw aton, cos lamanguiayiwnguineay icona indiüman mepalüchiün meyacannajen. 3 Nganüy sanüüch mambüw ajcüw ayaj,mambüw masajüw icon alinomb mernguialeatayonwüx aag ayaj, cos ngo nandiüm manderac ndeacmbeay xic cos lanasajan nipilan nguineaylamerangan icona. 4 Jondot apmambüw acasmonaw Macedonia maquiüjpüw xic wüx sanambnajaw icon, ndoj apmajawüw icona nganawmembichan meyacan aaga tomiün, quiajsanaxinguian xeyay, cuantemas icona. Coslanandeacndeacan xeyay wüx icona nguineaytenguial meyacan aaga tomiün. 5 Pares tapiüngassanüjchiw mamb ajcüwa hermanos quiaj, mambüwombas quiriw masajüw icon meyacan leawlamepiüngan apmeajchiün. Quiaj apmejüiquichannaleaing irangan nde ajmiüc imalan imeajtsan,ngome cos sasajan icon.

6 Ich leaam imeajtsan, leaw nepiür xeyayapmaxaing xeyay; nganüy leaw napateay apiür,napateay apmaxaing. 7 Meawarónan ich mayacleawa lamapiüng tiül omeaats mayac, ngo mapiüngwüx; at nde mapiüng netam mayac, cos Teat Diosandiüm meyacan nde apac imeajtsan. 8 Teat Diosalndom müüch icon cuajantanej leaw netammejiüran. Atquiaj alndom mejiüran leaw netampara alndom mermbeolayon leaw ngo majiür. Atapmajlüy leaw netam para mermbeolayon wüxmeáwan najneaj najiüt. 9 Pues atanquiaj apiüngtiül Mipoch Teat Dios, cos apiüng:Teat Dios apac omeaats majaw leaw ngo majiür,

üüch leaw netam, ngo masap owix.Nej arang palan, ngo majiür ümb.

10 Teat Dios neyac osaab leaw napiürüch, at neyacmeáwan nüeteran leaw netam; nejay apmüüchmexeyay icueajiün leaw ijiüran. Quiaj apmejiüranleaw netam para membeolan jangantanej leaw ngomajiür. 11 Nej apmüüch icon mejiüran cuajantanej,para membeolan jangantanej aton. Cos wüx atquiajimbeolan, xeyay nipilan apmüjchiw gracias TeatDios wüx sanüjchiün nejiw leawa tenguialmeajchiün. 12 Wüx aaga leaw ijchan quiaj, aag ayajngome áagan membeolan monyar andeac TeatCristo leaw ngo majiürüw, pero wüx aag ayajapmayajcüw ambeol nejiw Teat Dios, apmüjchiw

gracias. 13 Wüx aaga leaw ijchan quiaj, ajcüwanipilan leaw ngo majiür apmarangüw casa TeatDios, cos por aag ayaj ijüiquichan irangan atnejapiüng Teat Cristo. Apmarangüw casa Teat Dios cosicona xeyay temembeolan; at aton tembeolanpálwüx nipilan. 14 Nejiw apmatüniw ocueaj TeatDios mambeol icon, apmajiürüw icon lasta xeyay,cos Teat Dios lamayac mimonajneaj nej tiülimeajtsan. 15 Netam mapiüngaats najneajay arangTeat Dios cos nej tüüch miün micual nej Teat Cristo.Aag ayaj lamong wüx ajneaj, ngondommapiüngaats nguitow ajneaj.

Pablo apac wüx aaga najiüt arang

Nganüy xique Pablo satün icueajiün ndeajneaj ximeaats, atnej Teat Cristo tasajnipilan. Altiül apiüngüw, wüx xique sajlüy

niüng ijlüyiün xeyay ajneaj sandeac, pero wüxsarang nawiig nasaj icon, ajüic atnej napatas. 2

Pues xique sasaj icon meyacan wüx imeajtsanmerangan najneaj, cos ngo nandiüm nalic icon wüxsanapeay niüng ijlüyiün. Naleaing sanarang sapatnajawüw ajcüwa leawa monpiüng xicona saranganatnej jangantanej nipilan leaw ngo mandüüb TeatCristo. 3 Masey sajlüyiün ningüy wüx iüt atnejmeáwan nipilan, naleaing meáwan leaw saranganngo narangan atnej arang nipilan leaw ngomandüüb Teat Cristo. 4 Pues xicona satsojonnaquiüjpan nimeech cos ambeol xicon Teat Dios.Ngome xicónan quiaj satsojon, pares alndomnajntsopiün wüx, ngondom majntsop wüx xiconanimeech. 5 Teat Dios ambeol xicon nangochiünombeay leaw ngo mayar andeac Teat Cristo; atambeol najntsopiün wüx jane nepiüng nej másxeyay ajaw, at leaw nepiüng ngo maleaing leawlamapiüng Teat Dios. Aton ambeol xicon nüjchiünnipilan maxomüw omeajtsüw marangüw leawandiüm Teat Cristo. 6 Sandiüman ombas najawansitiül icona apmerangan meáwan najneaj, condomquiaj alndom nalic jane ngo marang najneaj.

7 Icona netam membichan mejawan nguineayirangan inopnopon. Cos sitiül aljane apiüng tiülomeaats ocueaj nej Teat Cristo, ich leaam omeaatsxicona aton ocueaj Teat Cristo xicon. 8 Masey ajüicatnej sarangrangüy quiripite wüx sasaj icon, aagayaj cos sajlüy wüx icon. Naleaing ngo naxing, cosTeat Dios neech xicon nambeolan icon mepacanwüx áag andüjpiiüts, ngo nandiüm nandarriichicon. 9 Ngo nandiüm mepiüngan xique sarangaaga nawiig cam nambolooch icon. 10 Naleaingaltiül apiüngüw xique napatas, ngo najiür lasta wüxsarang wüx nawiig; pero wüx sajlüy niüng ijlüyiünxiquiay, ajüic atnej ngo najiür sapac, atnej ngonaxom ximeaats nandeac. 11 Leaw nepiüng atquiaj,ich majaw leaw sarang wüx nawiig atnej sanarangaton wüx sanajlüyiün niüng ijlüyiün.

12 Xicona ngo najlüyiün tiül ajcüwa monrangǘyancasa, apiüngüw najneajay arangüw. Ninguiaj ajüicnechachiw, cos mbójan ajawayej nguineay najneaj


11

arang nop alinop tíülan nejiw. 13 Pero xicona ngonelomboochayon wüx nayacan wüx leaw sarangan,sarangan aleaw wüx asaj xicon Teat Dios. Parestatüchasan niüng ijlüyiün. 14 Xicona ngo nambannajmeliün leaw niüng Teat Dios ngo mapiüng. Paresalndom nasajan icon, cos xicona ombas nambanniüng ijlüyiün nasajan icon wüx Teat Cristonguineay tandeow mawün asoetiiüts. 15 Xiconango nelomboochayon wüx leaw lamarang alinopwüx minajiüt Teat Dios. Pero sandiüman mepacanwüx leaw andiüm Teat Dios, cos atquiaj alndommembeolan xic namb nguiajantanej, 16 nandeacannguineay alndom maw wüx asoetiw nipilan leawacül miünquiaj necamb niüng ijlüyiün. Cos ngonandiüm najmeliün niüng alinop lamarang najiüt,nerangrangayon wüx leawa nej lamarang.

17 Pares sitiül aljane nind mandeac nguineayarang, nde mandeac leaw arang nej, ich mandeacleaw arang Teat Dios. 18 Cos leaw arangrangüy wüxleaw arang nej, aag ayaj nicuajind ngo membeat;pero sitiül Teat Dios najneaj majaw leaw arangaljane, aag ayaj nembeat.

Pablo andeac wüx leaw monpíüngan apóstolesnejiw

Malüy meiündan wüx leaw sanapiüng, cossanasaj icon quiriw atnej andeac nopchach. Netam meiündan, nde mejcüyiün. 2

Xique xeyay ajiünts ximeaats wüx imbasan, atnejTeat Dios ajiünts omeaats wüx imbasan. Cos xiquelanasaj icon apmecüliün nóiquian mequiüjpan TeatCristo, atnej nop nüx nayambüch, awün nej miteatnej, apmacül nóiquian maquiiüb minench nej. 3

Nganüy ngo majneaj ximeaats, ndot aljanelamawaiich icon ngo mendüjpiün Teat Cristo conimeajtsan, atnej tanomb Eva ngo mayar andeacTeat Dios, cos tawaiich nej ndiüc. 4 Icona aton wüxaljane amb niüng ijlüyiün, masey mandeac wüx TeatJesús pálwüx ngo matnej sasajan icon; tengwüywüx aljane apmasaj icon meajndiün alinoic espíritungo matnej aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diosleaw teajndiün wüx tasajasan icon; tengwüy wüxaljane apmamb maquiaach icon pálwüx ngo matnejtaquiaachasan icon wüx Teat Cristo nguineay awünasoetiiüts, pero naleaing icona temeyariün meáwanaag ayaj. 5 Xique sapiüng nejiw ajcüwa monwaiichmonpiüng xeyay netamüw, aag ayaj ngo maleaingcos xique ngome chingüy xic. 6 Nots quiaj naleaingngo nendeac najneajay ngo matnej andeac altiül.Masey, cos lamejawan nguineay saxom ximeaatsnaquiaach icon.

7 ¿Cuane ipiüngan, jow wüx tarangas najiüt quiajpara naxom ombeat süet, aag ayaj ngo majneajtarangas cos ngo nayar icueajiün nicuajind wüxtasajas icon nguineay lamawün icon wüx TeatCristo? Ngwüy niquimas, aag ayaj ngome ngomajneaj, cos aag ayaj tarangas para nambeol iconmeyariün andeac Teat Cristo. 8 Xique tayariüstomiün ocueaj palpálwüx noicnoic ajlüy minipilan

Teat Cristo, cos atquiaj alndom naquiaach icon. 9

Wüx tajlüyiüs ninguiaj niüng ijlüyiün masey xeyayngo najiür leaw tetam xic, nejinguind icon ngonatün ocueaj mambeol xic. Cos wüx alcuane tetamxic tambeolüw xic minipilan Teat Cristo monawMacedonia. Pues wüx meáwan aag ayaj taiündaswüx, ngo nasaj icon nicuajind. At aton nganüyngome sanasaj icon membeolan xic. 10 Teat Cristoajaw meáwan leaw sandeac ngo nawaiich, paresngo nacueat nasaj meáwan nipilan tiül iüt Acaya,xique ngo metam nangüyaran. 11 ¿Neol tapiüngassarang atquiaja, cos ngo najiür icon lasta? Ngwüyniquimas, Teat Dios ajaw sajiür icon lasta xeyay.

12 Xique tanaámb sanarang atnej tenguialnarang, cos atquiaj ngome apmajiürüw andeacüwajcüwa monpíüngan apóstoles nejiw, atonngondom mapiüngüw nejiw arangüw atnejsarangan. 13 Nejiw ngome naleaing apóstolesnejiw, cos awaijchaw, arangǘwan at nejiw apóstolesocueaj Teat Cristo. 14 Ngo metam mbayameronwüx aag ayaj, cos aaga minatangüw nimeech nenütSatanás alndom mawaiich mejüiquichay atanej nopángel ocueaj Teat Dios. 15 Pares nejinguind ngometam mbayameron wüx aag ayaj, cos mimonrangnajiüt Satanás alndom majüiquichaw arangüw atnejmonrang najneaj. Naleaing wüx ǘmbwüx nüt, quiajapmaxomüw leaw netam nejiw.

Pablo tamongoch xeyay cos apóstol nej16 Nganüy sanasaj icon alinomb, pero nejinguind

nde mapiüng xique nechachiüs wüx leawsanandeac. Cos sitiül aljane apiüng nechachiüs,masey ich mapiüng, pero ich manguiay leawsanapiüng majüic xique aton alndomnerangrangüy, masey quiriw. 17 Nganüy leawsanapiüng aag ayaj ngome leaw asaj xic Teat Dios;sanapiüng atnej nechachiüs cos sanerangrangüy.18 Cos almajlüy xeyay leaw tearangrangayej wüxleaw arangüw, ata xique aton sanerangrangüy wüxleaw sarang. 19 Icona ipiüngan xeyay ixomanimeajtsan, pares apac imeajtsan menguiayiünandeac leaw nechach. 20 Wüx nejiw asajüw iconmerangan leaw andiümüw nejiw, icona terangan. Atwüx tandiümüw mambichaw leaw ijiüran, iconateajchiün. Wüx tandiümüw mawaijchaw icon,teyariün andeacüw. At sitiül arangrangayej, ngomepiüngan nicuajind. Masey apmaleambüw icon,icona ngo mejcüyiün. 21 Masey saxing nasaj icontimbasan, pero ximbol narang atnej nejiw arangüw.

Nejiw arangrangayej wüx leaw tarangüw. Pues ataxique nganüy sanerangrangüy wüx leaw tarangas,masey apmajüic teanandeac atnej nechachiüs. 22

Pues sitiül nejiw hebreos nejiw, ¿jow xique, ngomehebreo xic? Sitiül nipilan israel nejiw, ¿jow xique,ngome nipilan israel xic? Sitiül nejiw monaw tiülacualaats teat Abraham, ¿jow xique, ngome nawastiül acualaats teat Abraham atona? 23 Sitiül nejiwapiüngüw monrang najiüt ocueaj Teat Cristo nejiw,nganüy xique najntsop wüx sarang, masey atnej


12

nechachiüs sandeac. Xeyay najiüt lanarang, ngomatnej nejiw. Najntsop wüx sajwüch, najntsop wüxsajmel tiül manchiüc, najntsop wüx ajlüy nandeow.24 Nipilan israel tawüjchiw xic acoquiaw awüjchiw,nimiow gajpoquey (39) tawüjchiw noicnoic. 25

Arojmbüw tajwüchiüs naag xiül. Alinoic tajlosas.Arojmbüw ajlüy nandeow tiül ndec wüx tajmbaj anadam müx. Alinoic tajlüyiüs pinawan nadam ndecnoic nüt noic ongwiiüts. 26 Xeyay tambas tiül tiiüdnamb nguiajantanej. Nguiaj tajlüy nandeow tiüllam. Nguiaj tajlüy mambiy xic need. Nguiaj tajlüymambiyaw xic micual xeíüt. Nguiaj tajlüy mambiyxic pálwüx nipilan ngome israel. Nguiaj tajlüynandeow tiül alinoic cambaj. Nguiaj tajlüy nandeowtiül wajchiüc. Nguiaj tajlüy nandeow tiül ndec.Nguiaj tajlüy mambiyaw xic leaw monpíünganayariw andeac Teat Dios. 27 Nguiajnguiaj xeyaylaǘmb sapac cos xeyay najiüt sarang. Nguiaj ngonameay, nguiaj saíünd lop, nguiaj saíünd yow,nguiaj ngo net cos ngo majlüy, nguiaj ambiy xicnaquind, nguiaj ngo najiür sapix.

28 Aliün majlüy xeyay alndom napiüng, pero leawxeyay amb wüx ximeaats meáwan nüt, aag ayajnguineay teajlüyiw noicnoic ajlüy minipilan TeatCristo. 29 Sitiül aljane ngo majiür apac, tengwüyngo mayac omeaats wüx mandüüb Teat Cristo,xique ngo majneaj ximeaats nanguiay. At sitiülaljane ayac wüx alinop marang ngo majneaj, xiqueaton xeyay sajcüy wüx aag ayaj. 30 Más najneajnerangrangüy wüx leaw arang Teat Dios, aag ayajleaw ngondom narang xiquiáyan quiaj. 31 TeatDios, miteat Miteatiiüts Jesucristo, aaga almajlüymeáwan nüt, nej ajaw naleaing meáwan leawalanapiüng quiaj, ngo nawaiich. 32 At aton wüxtajlüyiüs tiül cambaj Damasco, aaga natangnenajiüt ocueaj aaga rey Aretas tapiüngmajiürjiürüch niüng ajmeleran. Tajiüraran a cambajmasapüw xic. 33 Pero tajwanas samb tiül noicventana tiül muro leaw ayey nej tiüt a cambaj. Sambtiül noic nadam nchep, quiaj tawas wüx.

Teat Dios tüüch nej majaw atnej maǘm

Ngo metam nerangrangüy cos ngo naxomwüx nicuajind. Naleaing sanapiüngnguineay tüjndiüs najaw atnej saǘm, at

nguineay tasaj xic Teat Dios. 2 Sajaw nop naxeyleaw andüüb Teat Cristo, lamajiür gajpopeic (14)neat taquiiüb nej mamb Teat Dios matüch tiül ambarej cielo. Ngo najaw sitiül tajiür micuerpo nej tiülcielo, tengwüy ngo majiür, néjan Teat Dios ajaw. 3

Xique sajaw naleaing aaga naxey quiaj taquiiüb nejmamb Teat Dios andüy tiül cielo, pero ngo najawsitiül tajiür micuerpo nej tiül cielo, tengwüy ngomajiür, áagan Teat Dios ajaw. 4 Quiaj tiül cielotanguiay xeyay nanderac leaw naleaing, ngondommapiüng wüx nguineay amb leaw tanguiay, cos aagayaj nejinguind nipilan ngo müünd mandeac wüx.5 Pero leaw tajaw tiül cielo aaga naxey, xique wüxaag ayaj alndom nerangrangüy. Pero wüx leaw

sarang xique nganüy ngo metam nandeacndeacwüx. Sanandeac wüx áagan leaw tambeol xic wüxTeat Dios, cos ngondom narang nicuajind xiquiáyanquiaj. 6 Sitiül nandiüm nerangrangüy, aag ayajngome nechachiüs, cos naleaing meáwan leawsanapiüng. Pero ngo nandiüm nandeac wüx aagayaj, nganandot mayacüw wüx leaw sarang, at leawsandeac, cos ngo nandiüm malombüw xic nipilan.

7 Nganandot nerangrangüy wüx leaw tüüch xicnajaw Teat Dios, pares taxom xic noic necoy, atnejsayaag altiül sats. Aag ayaj tüüch xic minatangüwnimeech nenüt Satanás para mambiy xic, müüchmecoy nayaag. 8 Pues wüx aag ayaj, arojmbüwtasajas Teat Dios sitiül alndom mawün aag ayaj wüxximbas. 9 Pero Teat Dios tasaj xic: “Ich mapacimeaats cos ijaw sandiüm ic. Wüx ique ngondommerang nicuajind, quiaj xique alndom najüiquichleaw alndom narang”, aj xic. Pares apac ximeaatsmasey langondom narang nicuajind, cos quiajapmajüic meáwan leaw sarang ngome xiquesarang, Teat Cristo nerang. 10 Por aag ayaj apacximeaats wüx samongoch ngo majneaj wüxsandüüb Teat Cristo, masey wüx sayaag langondomnarang nicuajind, masey wüx aljane asaj xic ngomajneaj, masey ngo najiür leaw sapiüng netam,masey wüx ajlüy moncüy, masey wüx sajlüy tiülnaél. Pares wüx lango najaw nguineay sanarang,quiaj ambeol xic Teat Dios narang cuajantanej.

Xeyay amb wüx omeaats teat Pablo wüxminipilan Teat Cristo tiül Corinto

11 Lanarang at xic nop chach, cos lasarangrangüywüx nguineay tarangas najneaj, pero tarangas aagayaj cos icona teyacan xic wüx nandeac. Iconanetam mendeacan wüx xique nguineay tambeol xicTeat Dios narang najneaj. Masey ajüic ngo nembeatnicuajind, pero ajcüwa monpíüngan apóstoles nejiwngome más nembeatiw. 12 Tajüic xique naleaingapóstol xic, cos wüx tajlüyiüs niüng ijlüyiüntarangas xeyay najiüt ocueaj Teat Dios, ngonacueat. At tarangas xeyay ateócan y tarangascuajantanej leaw ngome aag ajaraw. 13 Xiquetambeolas icon atanej tambeolas minipilan TeatCristo nguiajantanej, pero naleaing ngo natünicueajiün nicuajind, ngo matnej tarangasnguiajantanej. Ajcan ngo natüntün icueajiünnicuajind, aag ayaj ngo majneaj tarangas. Iwüniünwüx imeajtsan aaga ngo majneaj tarangas quiaj.

Teat Pablo apiüng apmamb majaw nejiw ambiwear

14 Nganüy lanapiüng amb arojmbüw sanambnajaw icon. Naleaing ngo natün membeolan xic, cosngo namb wüx leaw ijiüran, samb wüx icona. Cosnop nacualaran ngome nej netam müüch miteatnej cuajantanej; nateataran netam mambeol micualnej. 15 Xique apac ximeaats masey sanüüch iconmeáwan leaw sajiür, at masey sanembichay sapacwüx imbasan para alndom metangan wüx Teat


13

Cristo. Masey ajüic ngo mejiüran xic lasta nicuajind,xique xeyay sandiüm icon.

16 Masey xique ngo nayar icueajiün nicuajind,pero altiül apmapiüngüw xique xeyay sayambyambnguineay alndom nawaiich icon. 17 ¿Jow, wüxtüjchiüs mamb niüng ijlüyiün aljane, tatüniwicueajiün leaw ijiürana, majoyiw müjchiw xique?¡Ngwüy, ngo narang! 18 Pues wüx tasajas teat Titomamb niüng ijlüyiün, tüjchiüs mamb alinop atonmaquiiüb mamb. Ngo matüniw icueajiün nicuajind,cos teat Tito aton apiüng tiül omeaats atnejsapiüng, aton arang atnej xique sarang.

19 ¿Ngwüy icona ipiüngan xicona sandeacanatquiaja para mewüniün wüx imeajtsan leawatarangasana? Ngwüy, cos Teat Dios ajaw leawsandeacan, aag ayaj cos sandüjpiün Teat Cristo.Meáwan leawa sandeacan, aag ayaj alndom müüchicon mejiüran ipacan wüx indüjpiün Teat Cristo. 20

Ximbol, jondot wüx sanapeay niüng ijlüyiünsanaxom icon ngome teamerangan atnej sandiüm;at icona ngome apmexoman xic atnej indiüman.Cos ximbol naxom icon majlüy mondeacndeac tiülicona, tengwüy indiüman leaw ocueaj alinop,tengwüy ijcüyiün, tengwüy nerrejchiün, tengwüynerndeacayon wüx imbasan ngo majneaj, tengwüynerndeacndeacayon, tengwüy nerlomboochayon,tengwüy ngo mejlüyiün nóiquian. 21 Ximbol aton,jondot wüx sanamb niüng ijlüyiün alinomb, XeteatDios apmüüch xic naxing wüx leaw irangan. Notsquiaj najiünts wüx ajcüw leaw tanaámb arangüwngo majneaj, cos nganaw leaam omeajtsüw cuaneteamarangüw, nganaw macueatiw. Altiül monxeyngo macueatiw ajiürüw minajtajüw nejiw, atonmontaj ngo macueatiw ajiürüw minaxeyiw nejiw, attanaámb teamarangüw ngo majneaj leawandiümüw.

Ndójwüx apaj ocueajiw

Pues nganüy amb arojmbüw sanambniüng ijlüyiün. Ich leaam imeajtsan, wüxajlüy alcuane majaraw, netam ijpüw

tengwüy arojpüw monjaw mapiüngüw nguineaytajlüy. 2 Cos atnej lanasaj icon ninguinüt, nganüysanasaj icon alinomb atanej tasajas icon wüx xiünquiaj amb ijmbüw. Wǘxan nganaw napeay niüngijlüyiün sandiüm nasajüw leaw tealeámbanarangüw ngo majneaj, at meáwan icona, sitiültapeayiüs niüng ijlüyiün alinomb, langome sanajiürlasta leaw tealeámban arang ngo majneaj. 3

Atquiaj sanarang, cos indiüman mejawan sitiül TeatCristo naleaing teamasaj xic nguineay netam

narang. Nej lamajüiquich mejawan nguineayalndom marang cuajantanej tiül icona. 4 NaleaingTeat Cristo tajüic atnej ngondom marang nicuajindwüx tajmel wüx cruz mandeow, pero nganüy lapac,cos Teat Dios tapacüüch nej alinomb. Ata xiqueaton masey ajüic atnej ngondom narang nicuajind,atnej tajüic wüx Teat Cristo wüx tandeow. Cos xiquenganüy teanarang atnej tarang Teat Cristo, pareswüx sanapeay niüng ijlüyiün, quiaj apmajüic TeatDios neech xic najaw wüx cuajantanej wüx icona.

5 Pues icónan quiaj netam meyajcan sitiülnaleaing lameyariün andeac Teat Cristo. ¿Ngwüyngo meyajcana, Teat Cristo ajlüy tiül icona?Tengwüy sitiül altiül ngo mandüüb Teat Cristo, quiajnaleaing ngo majlüy tiül icon Teat Cristo. 6 Malüymejawan xicona ngo nawaijchan, cos naleaingxicona miapóstol Teat Cristo xicon. 7 Satüniünmambeol icon Teat Dios nganandot merangan ngomajneaj. Atquiaj satüniün cos sandiüman icon,ngome cos sandiüman najüiquichan nguineaytarangasan najneaj najiüt tiül icona. Más najneaj,irangan leaw najneaj masey altiül apiüngüw ngonarangan leawa netam narangan tiül icona. 8

Xicona ngo nandiüman narangan nicuajind leawngo mambeol nipilan mandüjpiw Teat Cristo, ngonandiüman napalan nejinguind. 9 Xicona apacximeajtsan wüx ngo metam napaj icueajiün costeamerangan najneaj. Tanaámb teanasajan TeatDios mambeol icon merangan más najneaj. 10

Pares tarangas aaga nawiig cam wüx nganawnapeay niüng ijlüyiün, cos ngo nandiüm nalic iconwüx sanapeay quiaj, masey alndom nalic icon cosapóstol xic. Sandiüm nambeol icon metangan wüxMipoch Teat Dios; ngo nandiüm nüüch mamiximeajtsan, nasarriich icon.

Ndójwüx atepeay11 Ndójwüx sasaj icon xecojow xechijquiaw,

lasamb. Ich mapac imeajtsan irangan najneaj atnejlanasaj icon, ermbeolayon nop alinop para alndommejlüyiün nóiquian; nde merneocayon imbasan.Quiaj apmajlüy tiül icon Teat Dios, aaga neech iconmonajneaj, merjiürayon lasta. 12 Itepeayiün nopalinop cos ijlüyiün nóiquian wüx Teat Cristo.Tamtámban ijlüyiün. 13 Meáwan minipilan TeatCristo leaw alningüy atepeayiw icon.

14 Sandiüm mambeol icon Teat Jesucristo, majiüricon lasta Teat Dios, tanaámb majlüy nóiquianmequiüjpan aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios.Amén.


1

2

GÁLATAS

Pablo atepeay nejiw

Xique Pablo nop apóstol, ngome ayac xicnipilan, at ngome nipilan tarriiüd xic. TeatJesucristo nejay tarriiüd xic, at miteatiiüts

Teat Dios tarriiüd xic aton. Nej tapacüüch TeatCristo tiül mondeow. 2 Xique naquiüjpüw ajcüwmondüüb Teat Cristo leaw aliw ningüy, satepeayiünicon noicnoic ajlüy minipilan Teat Cristo tiül iütGalacia. 3 Tanaámb ich mambeol icon MiteatiiütsDios at Teat Jesucristo müüch icon mejiüranmonajneaj. 4 Cos Teat Jesucristo tiün mandeowmawün asoetiiüts, ngo mapiüng wüx nicuajind,tarang atnej andiüm Miteatiiüts Dios alndommawün icoots wüx tiül aaga ngo majneaj najlüynganüy nüt cam. 5 Teat Dios netam masoicnajneajay arang meáwan nüt. ¡Amén!

Ngo majlüy alinoic najneaj nanderac alndommawün asoeteran

6 Xeyay mbayajos wüx sanguiay nguineay iconanajen teamecueatiün Teat Dios, aaga nepaj iconmexoman aaga monajneaj arang Teat Cristo.Nganüy tenguial meyariün mipoch pálwüx nipilan,ngo matnej aaga najneaj nanderac wüx Teat Cristo.7 Ngo majlüy alinoic najneaj nanderac wüx TeatCristo. Naleaing aljane lamitsoj imalan, andiümüwmambiülüjchiw leaw tapiüng Teat Cristo nguineayalndom mawaran wüx asoeteran. 8 Sitiül aljanemaquiaach icon alinoic ngo matnej lanaquiajchiünicon wüx aaga najneaj nanderac wüx Teat Cristo,aaga nipilan quiaj ich mayac nej tiül aaga xeyay ngomajneaj Teat Dios; masey sitiül ndot xicona, maseynop ángel imiün tiül cielo. 9 Atnej nomb tasajasicon wüx aag ayaj, nganüy sandilil nasaj iconalinomb: Sitiül aljane teamandiüm maquiaach iconpálwüx poch wüx aaga najneaj nanderac wüx TeatCristo, ngo matnej lamenguiayiün, ¡ich mayac tiülaaga xeyay ngo majneaj Teat Dios!

10 Jow nganüy, ¿jane sayamb monajneaj wüxombas? ¿Nipilan, ngwüy Teat Diosa? ¿Ngwüy ajüicsayamb nguineay majneaj majawüw xic nipilana?Cos sitiül aliün narang leaw andiüm nipilanngondom narang minajiüt Teat Cristo.

Pablo tüünd majlüy nop apóstol11 Xecojow xechijquiaw, xique sandiüm

menguiayiün aaga najneaj nanderac wüx TeatCristo leawa xic saquiaach, aag ayaj ngome nipilan

taxom omeaats mandeac. 12 Ngo nayar ocueajnipilan, aton ngo maquiaach xic aljane; nejay TeatJesucristo tüüch xic najaw.

13 Icona lamenguiayiün nguineay sarang nombwüx saquiüjpüw nipilan judío, nguineay tayambasombasüw mondüüb Teat Cristo, at tandarriichasüw.14 Xique tajntsopiüs wüx sandüy tiül nipilan judío,ngo matnej saquiüjpüw, cos xeyay tandiümasnarang leaw tarangüw xexejchiün. 15 Naleaing TeatDios tarriiüd xic wüx nganaw wijquian; xeyay tajiürxic lasta, pares tayamb xic, 16 müüch xic najaw TeatCristo. Atquiaj alndom nandeac wüx nej nasaj wüxnipilan ngome judío. Wüx ndoj aag ayaj ngo nambnajaw nejinguind. 17 Ngome tambas Jerusalénnajawüw ajcüw ombas marangüw apóstoles;tambas sandüy tiül iüt Arabia; condom tandilileassandüy tiül cambaj Damasco alinomb.

18 Condom wüx laǘmb aroomb neat, quiajtambas sandüy Jerusalén najaw a Teat Pedro,tacüliüs anaag gajpacoic (15) nüt. 19 Naleaing ngonaxom najaw altegüy apóstoles; áagan Jacobomichiig Teat Jesús taxomas. 20 Naleaing sasaj icon,Teat Dios ajaw meáwan aaga poch teanasaj iconcam, aag ayaj naleaing.

21 Condom tambas tiül iüt Siria at tiül iüt Cilicia.22 Pero nganaw majawüw jane xic ajcüw noicnoicajlüy minipilan Teat Cristo monlüy tiül Judea. 23

Nejiw tanguiayiw teombeay miün nipilan, tanderac:“Aaga naxey leaw nomb xowüy tayamb ombasaats,nganüy tenguial maquiaach nipilan wüx mipochTeat Cristo, masey nomb xowüy tandiüm masarriichicoots”, awüw. 24 Condom xeyay tapac omeajtsüwmajawüw leaw Teat Dios lamarang wüx xique,tapiüngüw najneajay lamarang Teat Dios.

Altigüy apóstoles ajneájan majawüw leaw aranga Pablo

Ndoj, wüx laǘmb gajpopeic (14) neat, quiajtandilileas sandüy Jerusalén alinombsaquiiüb teat Bernabé; at teat Tito aton

salnaquiüjpan. 2 Xique tambas, cos Teat Dios tüüchxic najaw netam namb. Condom tiül Jerusalén, wüxtajlüyasan xicónan quiaj naquiüjpan monajiüt tiülminipilan Teat Cristo, quiaj tapots nasajüwnguineay saquiaach wüx aaga najneaj nanderacwüx Teat Cristo tiül nipilan ngome judío. Xiquetarangas aag ayaj cos ngo nandiüm mapiürang ngometam meáwan leaw lanarang, at leaw teanarangnganüy. 3 Naleaing, masey teat Tito aag alnaquiiübningüy, nipilan griego nej, ngo mapiüngüw wüx

GÁLATAS 1:2 213 GÁLATAS 2:3

3

sitiül netam marangüch wüx ombas nej aagacircuncisión. 4 Pero nganüy ajcüwa leaw ngomenaleaing andüjpiw Teat Cristo axotayej ajmeliw tiülicoots. Tajmeliw mandacüwiw nguineay ajlüyiiütsnóiquian wüx Teat Cristo, cos andiümüw mayacüwicoots alinomb wüx meáwan leaw nipilan judíoajlüyay marangüw. 5 Naleaing xicona ngombiüjlanon wüx narangan leaw apiüngüw maseynoic ores, cos sandiüman mejiüran tiül imeajtsanleawa naleaing wüx aaga najneaj nanderac wüxTeat Cristo.

6 Leawa natangtang monjiür najiüt tiül minipilanTeat Cristo, nicuajind jayats ngo masajüw xicnguineay netam narang. Xique ngo napiüng wüxjane nejiw cos Teat Dios ngo marriiüd jane netamajlüy, jane ngwüy. 7 Nejiw íünan mapiüngüw TeatDios lamüüch xic aaga najiüt quiaj, para naquiaachnipilan ngome judío nguineay alndom mawüw wüxasoetiw. Aag ayaj atnej najiüt tüünd teat Pedromasaj wüx nipilan judío. 8 Cos nejay Teat Diosneech mamb teat Pedro maquiaach nipilan judío,aton nejay Teat Dios tüüch xic namb naquiaachnipilan ngome judío.

9 Ndoj ajcüwa montangtang monajiüt tiülminipilan Teat Cristo, ajcüwa teat Jacobo, teatPedro, ata teat Juan, tapiüngüw naleaing Teat Dioslamüüch xic narang aaga najiüt quiaj; ndojtesapasayon xiwixan naquiüjpanüw, xique naquiiüba teat Bernabé. Tarangasan aag ayaj najüiquichansajiüran monajneaj. Quiaj tapiüngüw najneajnamban narangan najiüt tiül nipilan ngome judío;pero nejiw apmarangüw najiüt tiül nipilan judío. 10

At tasajüw xicon leaam ximeajtsan wüx nipilan leawngo majiür; pero xique meáwan aag ayaj ngonacueat narang.

Pablo apaj ocueaj teat Pedro tiül Antioquía11 Naleaing noic nüt wüx teat Pedro tamb tiül

cambaj Antioquía, quiaj tasajas teombas nguineayarang, cos tarang leaw ngo metam marang. 12 Cosnej tet aweaag nipilan ngome judío wüx nganawmapeay nejinguind imiün niüng ajlüy teat Jacobo.Condom wüx lapeayiw, quiaj tacueat üetmaquiüjpüw, cos imbol majawüw nej ajcüwa nipilanmonpiüng netam majlüy circuncidado meáwanminipilan Teat Cristo. 13 Altegüy minipilan TeatCristo tiül nipilan judío tarangüw atnej arang teatPedro. Ata teat Bernabé tandüüb wüx aton,tarangüw aaga ayaj masey ajawüw nguineay netammarangüw. 14 Wüx tajawas lamarangüw pálwüxngome atnej aquiaach aaga najneaj nanderac wüxTeat Cristo, quiaj tapots nasaj a teat Pedro niüngajlüyeran: “Sitiül ique masey nipilan judío ic, perotemerang atnej nop nipilan ngome judío, ¿neoltesajüw nipilan ngome judío netam marangüwatnej arangüw nipilan judío?” saj.

Atotow alndom mawaats wüx asoetiiüts porTeat Cristo

15 Xicona wijquiatason nipilan judío xicon, ngomenawasan tiül pálwüx nipilan monrang ngo majneaj.16 Pero nganüy ajawaats nejinguind ngondommaw asoet nej ajcan arang leaw apiüng aaga pochtüünd Moisés. Ajcǘwan monyar andeac TeatJesucristo apmawüw wüx asoetiw. Ata xicona atonlanayariün andeac Teat Jesucristo, pares alndommajaw icoots Teat Dios ngo majiüraats nisoet ajcanayariiüts andeac Teat Cristo, ngome ajcan saranganleaw apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés.

17 Nganüy sitiül xicona masey judío xicon,sayamban aton nguineay alndom najlüyiün najneajnaquiüjpan Teat Dios por leaw tarang Teat Cristo;quiaj ajüic xicona sajiüran nisoet aton. ¿Wüx aagayaj alndom mapiürang Teat Cristo ayac icoots wüxnisoete? ¡Ngwüy ngo matquiaj! 18 Cos sitiültapiüngas ngo metam narang leaw apiüng aagapoch tüünd Moisés, condom tandilileas narang aagayaj alinomb, quiaj lanajiür sasoet. 19 Cos xiquesayaag tajlüyiüs atnej tüüch xic nandeow aaga pochtüünd Moisés, cos apiüng netam nandeow porsasoet. Nganüy lango metam xic aag ayaj, cossayaag lamapacüüch xic Teat Dios nguineay alndomnarang leaw andiüm nej. 20 Nganüy xique sajlüyatnej laxiün wüx sandeow nóiquian naquiiüb TeatCristo wüx tamb wüx cruz. Aaga nganüy camngome xique salnapac, cos Teat Cristo almapac tiülximeaats. Leaw sarang nganüy ngo narang leawsandíüman xique, cos sayar andeac Micual TeatDios. Nej tandiüm xic xeyay, tiün nejáyan quiajmandeow ingow sandeow. 21 ¿Nguineay alndomnapiüng ngo metam xic aaga najneajay lamarangTeat Diosa? Cos sitiül aljane alndom majlüy najneajmaquiiüb Teat Dios ajcan arang leaw apiüng tiülaaga poch tüünd Moisés, quiaj ajüic andeówan TeatCristo, atnej ngo metam.

¿Ngün alwüx ambeat, aaga poch tüünd Moisésa,ngwüy mipoch Teat Cristo?

¡Nguitow merchachiün monaw Galacia!¿Jane netsoj imalan mecueatiün mendüjpiünleawa lamenguiayiüna? Cos leawa

lamenguiayiün aag ayaj naleaing. Xicona tasajasanicon naleaing nguineay Teat Jesucristo tamb wüxcruz. 2 Nganüy sandiüm mesajan xic wüx aag ayaj.¿Teyariün Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ajcanirangan leaw apiüng tiül aaga poch tüünd Moisésa?¿Ngwüy, ajcan teyariün leaw inguiayiün wüx TeatCristo? 3 ¿Neol terchachiüna? Cos wüx temelichanindüjpiün Teat Cristo, quiaj teajndiün NangajEspíritu mambeol icon. ¿Nguineay tendilileanalinomb mendüyiün wüx merangan leaw alndommerangan icona? 4 Ajüic atnej ngo mambeol iconnicuajind meáwan leawa temongochiün. ¡Ngwüy,ngome por ngana miün temongochiün aag ayaj! 5

Wüx Teat Dios üüch icon Nangaj Miespíritu nej, at


4

wüx arang ateócan tiül icona, ¿nej arang aag ayajajcan irangan leaw apiüng tiül aaga poch tüündMoisésa, ngwüy arang ajcan iyariün leawalamenguiayiün wüx Teat Cristo?

6 Atquiaj teat Abraham tayar andeac Teat Dios,quiaj Teat Dios tajneaj majaw nej. 7 Nganüy iconanetam mejawan leaw naleaing ayariw andeac TeatDios, ajcüw ayaj atnej acualaats teat Abraham. 8

Tiül Mipoch Teat Dios lamapiüng tanomb nguineayTeat Dios apmawün wüx asoetiw nipilan ngomejudío leaw apmayariw nej andeac. Áag Teat Diostasaj a teat Abraham tanomb wüx aaga najneajaynanderac, tapiüng: “Meáwan nipilan wüx iütapmajlüyiw najneaj sitiül apmayariw sandeac atnejique teyar sandeac”, aw. 9 Atquiaj meáwan leawapmayariw andeac Teat Dios, najneajay apmajlüyiwmaquiüjpüw teat Abraham cos nej aton tayarandeac Teat Dios.

10 Leaw nepiüng alndom maw wüx asoet nej cosarang leaw apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés,aag ayaj apmamongoch xeyay ngo majneaj. CosMipoch Teat Dios apiüng: “Apmamb tiül castigo janengo marang palan atnej apiüng tiül aaga pochtüünd Moisés”. 11 Cos naleaing nejinguindngondom majneaj majaw Teat Dios ajcan arangleaw apiüng minawiig Moisés, cos Mipoch Teat Diosapiüng: “Jane ayac omeaats wüx Teat Dios apmapacmeáwan nüt cos lamayar nej andeac”. 12 Aaga pochtüünd Moisés ngo mapiüng netam mayacüch wüxomeaatsaran. Apiüng: “Leaw arang palan, nejapmapac majlüy najneaj cos arang palan”.

13 Teat Cristo lamawün icoots tiül aaga ngomajneaj atnej apiüng tiül minawiig Moisés, cosapiüng netam mamongochiiüts aaga ngo majneajajcan ngo marangaats palan. Cos Teat Cristotamongoch meáwan ngo majneaj ingowamongochiiüts, alndom mawün icoots wüxasoetiiüts. Cos apiüng tiül Mipoch Teat Dios: “Leawnajntsop arang ngo majneaj aag ayaj apmamb wüxcruz”. 14 Atquiaj tajlüy alndom mayariw nipilanngome judío aaga monajneaj leawa Teat Dios tüüchteat Abraham. At apmüjndiiüts Nangaj Miespíritunej leaw Teat Dios lamapiüng apmüjndiiüts ajcanayariiüts andeac Teat Cristo.

Mipoch Moisés y leaw Teat Dios lamapiüngapmüüch

15 Xecojow xechijquiaw, sanasaj iconmenguiayiün wüx leaw nipilan alndom marang.Wüx alngün nipilan mayac mipoch nej mapiüngapmarang alcuane, nejinguind ngondom mapiüngngo membeat aag ayaj, tengwüy mapiüng mayacwüx alquiriw. 16 Teat Abraham tasoic, nej apmüündleaw Teat Dios lamapiüng apmüüch nej at micualnej. Nej ngo masoic andüy wüx meáwan micual nej,pares tasoic: “Micual”, ajow. Aag ayaj andeac wüxnop, aag ayaj Teat Cristo. 17 Nganüy atcüy sapiüng:Wüx Teat Dios tasaj Abraham leaw apmüüch nej,nganaw majlüy aaga poch tüünd Moisés. Aaga poch

quiaj tajlüy wüx lamajiür piquiw acoic miow nimiowgajpowüw (430) neat. Aaga poch tüünd Moisésquiaj, ngondom mangowüüch leaw Teat Dioslamapiüng apmarang. 18 Cos sitiül aaga leawapmaxomüw alinoic nüt apmaxoram wüx arangüchleaw apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés, quiajajüic ngo membeat leaw tapiüng Teat Diosapmüüch. Pero Teat Dios tapiüng apmüüch, ǘüchanteat Abraham aag ayaj.

19 Jow nganüy, ¿neol tajlüy aaga poch tayacMoisésa? Aag ayaj tajmel majüiquich arangüchnisoet. Teat Dios tüüch ángeles mandeacüw aagapoch quiaj manguiay Moisés, condom Moisés tajlüywüx masaj nipilan judío. Aaga poch tüünd Moisésquiaj tetam leaw apeay aaga nacualaran leawlamapiüng Teat Dios apmüüch miün. 20 Wüx TeatDios tayac mipoch nej masaj a Abraham leawapmüüch, nejay tarang, ngo metam mambeolaran,ngo matnej wüx tüüch poch a Moisés.

¿Neol tajlüy aaga poch tüünd Moisésa?21 ¿Jow nganüy ngo majlüyiw nóiquian aaga poch

tüünd Moisésa maquiiüb leaw Teat Dios tasaj aAbraham apmüüche? Ngwüy ngo matquiaj, cossitiül aaga poch tayac Moisés alndom mawünasoeteran, quiaj naleaing alndom majneaj ajlüyiiütsteombas Teat Dios wüx arangaats palan leawapiüng. 22 Cos lamapiüng tiül Mipoch Teat Diosmeáwan nipilan ajlüyiw tiül nisoet. Atquiaj ajlüyalndom müjndiw leaw apmayar andeac TeatJesucristo aaga leaw Teat Dios lamapiüng apmüüch.

23 Wüx nganaw mapeay Teat Cristo, aaga pochtüünd a Moisés tapal icoots atnej ajpal tiülmanchiüc aljane, cos netam macüliiüts mapeay TeatCristo mayacaats omeajtsaats wüx nej. 24 Aagapoch tüünd Moisés tajlüy atnej nop new nine. Costajiür icoots, tambeol icoots dedacasap; tiünmacueat wüx tapeay Teat Cristo, cos alndommajlüyiiüts najneaj teombas Teat Dios sitiülayariiüts andeac Teat Cristo. 25 Nganüy cos lapeayTeat Cristo, lango membeat aaga poch tayacMoisés, aaga atnej new nine.

26 Nganüy meáwan icootsa micual icoots TeatDios icoots cos ayariiüts andeac Teat Cristo Jesús.27 Meáwan icona leaw lameyariün yowmejüiquichan ijlüyiün nóiquian wüx Teat Cristo,nganüy ijlüyiün noic nej imeajtsan mequiüjpan TeatCristo. 28 Nganüy lango metam mepiüngan janenipilan judío, jane nipilan ngome judío, jane najonnipilan marang najiüt, jane nangüyeran minajiütnej, jane monxey, jane montaj; cos meáwan icootsanóiquian ajlüyiiüts, atowtowiiüts ajlüyiiüts wüx TeatCristo. 29 Pero sitiül icona ocueaj icon Teat Cristo,átan ijlüyiün micual icon teat Abraham, quiajapmeajndiün leaw Teat Dios lamapiüng apmüüch.

At aton sasaj icon: Wüx nop nacualaran aliünmapateay, ajlüy atnej nop najon marangnajiüt, masey alinoic nüt nej apmeneay

meáwan leaw almajiür miteat nej. Ngo majüic sitiül


nej apmeneay meáwan. 2 Nej netam mayar andeacmonbeol nej, at netam mayar andeacüw janeajlüyiw wüx minajiüt nej, leaw atüch a nüt mapiüngmiteat nej müünd meáwan leaw almajlüy najcueatcam. 3 Atquiaj tajlüyiiüts icoots aton, tajlüyiiütsatnej namix nine monguich. Cos tarangaatscuajantanej atnej ajlüyayej wüx marangüwjangantanej nipilan. 4 Wüx tatüch a nüt, Teat Diostüüch miün Micual nej, mawiquiach nej nop nüxnipilan judío nej, wijquiat wüx aaga nüt tealeámbanatam marangüch leaw apiüng tiül aaga poch tüündMoisés. 5 Nej tiün mawün icoots tiül meáwan leawamipoch Moisés apiüng netam marangüch, atquiajalndom majlüyiiüts alinomb macual icoots TeatDios.

6 Nganüy micual nej icoots, pares tüüch miünMiespíritu Micual nej macül tiül omeajtsaats,alndom masajaats Teat Dios: “¡Xeteat, necual xic!”majaats. 7 Nganüy ique ijlüy micual ic Teat Dios,lango mejlüy at ic nop najon nerang najiüt. Sitiülmicual nej ic, aton apmüüch ic aaga leawlamapiüng apmüüch por Teat Cristo.

Pablo xeyay ayac wüx omeaats meáwanmondüüb Teat Cristo

8 Naleaing icona nomb wüx nganaw mejawanjane Teat Dios, teajchiün imeajtsan leaw ngomenaleaing dios nejiw. 9 Pero nganüy lamejawan janeTeat Dios, aton alndom napiüng Teat Dios lamüüchleaam imeajtsan wüx nej. Jow nganüy, ¿nguineaytendiüman mendililean meajchiün imeajtsanmerangan alinomb cuajantanej leaw ngo metam,leaw ngo membeate? 10 ¿Neol tendüyiün wüx leawtanomb terangan wüx atüch nüt, wüx atüch caaw,wüx atüch neat, at alacas nüt leaw mixejchiüntarangüwa? 11 Sateow ximeaats wüx icona cosjondot aaga najiüt tarangas wüx imbasan ngometembeat.

12 Xecojow xechijquiaw, xique satün icueajiünmejlüyiün atnej xique sajlüy nganüy cam, cos xiquelango nandüüb leaw apiüng tiül aaga poch tüündMoisés, sajlüy atnej icona tejlüyiün nomb; iconangome alngün ngo majneaj teyacan xic wüx. 13

Icona lamejawan nguineay tamelichas nasaj iconwüx a najneaj nanderac wüx Teat Cristo, maseyaxom xic noic monandeow wüx aaga nüt quiaj. 14

Masey aaga monandeow tajiüras quiaj, aag ayajtajiüras majaraw nguitow sanaíüc wüx. Naleaingicona ngo mepiüngan ngo mind mejawan xic, ngomepiüngan ngo netam ajcan sajiür monandeow.Ingow aag ayaj icona teajchiün ilajcan menguiayiünsaquiaach, atnej nejay nop ángel ocueaj Teat Dios,atnej nejay Teat Jesucristo xic. 15 Jow nganüy, ¿wülapac imeajtsan tejiüran nomba? Cos tiül aaga nütquiaj sayaag sitiül ndot alndom iconaapmesojndiün osaab iniüjcan meajchiün xic. 16 Jownganüy, ¿ijcüyiün mejawan xic aag sasaj icon leawnaleaingue?

17 Nejiw ajcüwa nipilan quiaj awüywüyíwan icon;ngome arangüw leawa alndom mambeolüw icon.Nejiw andiümüw mecueatiün leaw saquiajchiün,para mendüjpiün leaw andiümüw. 18 Najneaj xeyaymawüywüyaran jangantanej sitiül naleaingapmayac nej wüx leaw najneaj. Xique meáwan nütsandiüm nüüch mapac imeajtsan, ngome áaganwüx salnaquiiüb icon. 19 Xecualüw, xeyay ngomajneaj nayaag. Sayaag atnej necoy, sapiüng atnejayaag necoy montaj wüx apwijquiam micual nej.Aag ayaj sanayaag tanaámb sitiül icona ngomeapmendiüman merangan leaw andiüm Teat Cristo.20 Malüy sapiüng alndom najlüy ninguiaj niüngijlüyiün nganüy cam, para nasaj icon xiquiay, coslango najaw cuane alinoic sanasaj icon.

Nguineay tajlüy wüx Agar, at wüx a Sara21 Jow icona leaw indiüman mendüjpiün aaga

poch tüünd Moisés, nganüy isajan xic: ¿Ngwanganaw mejawana cuane apiünga? 22 Cos apiüngAbraham tajiür ijpüw micual nej. Nop micualaweaag nop najon najtaj nerang najiüt, alinopmicual aweaag mintaj nej ngome najon. 23 Aagamicual aweaag najtaj najon marang najiüt, aag ayajwijquian atnej jangantanej. Pero aaga micualaweaag mintaj nej, aag ayaj tajiürüw cos Teat Dioslamapiüng apmüüch majiürüw micualüw nejiw. 24

Aag ayaj ajiür cuane amb apiüng. Ajcüwa ijpüwmontaj quiaj, apiüng wüx ijquiaw ajlüy poch leawTeat Dios tayac müüch nipilan. Noic aag ayaj leawtayac müüch nejiw wüx tiüc Sinaí, aag ayaj tüüch aMoisés. Leaw andüüb aaga poch quiaj, ajlüyiw atnejajcüwa najon monrang najiüt, atnej aaga Agarquiaj. 25 Cos Agar, aag ayaj apiüng wüx a tiüc Sinaítiül iüt Arabia; at apiüng wüx aaga cambajJerusalén, at wüx meáwan nipilan judío, cos ajlüyiwat nejiw najon nipilan marang najiüt. 26 Peroicootsa ajlüyiiüts najneajay, ngo matnej ajcüwanajon monrang najiüt quiaj, cos micual icoots aagaJerusalén najlüy tiül cielo. 27 Altiül Mipoch Teat Diosapiüng:Ich mapac imeaats najtaj leaw ngondom mejiür

micual;erpaj napac majüic apac imeaats,ique nganaw meyaag necoy wüx wijquiaw nop

nine.Cos aaga najcueat najtaj nganüy apmajiür más

xeyay micual nej,ngo matnej nop najtaj nejiür minoj nej.

28 Xecojow xechijquiaw, icona ijlüyiün atnej tajlüyteat Isaac, cos ijlüyiün necualaranan leawa TeatDios lamapiüng apmüüch. 29 Pero icootsawijquiajoots, üüch icoots wijquiamoots NangajEspíritu ocueaj Teat Dios, ayambüw ombasaatsajcüwa monpiüng netam mandüjpich aag arangüwnipilan judío. Aag ayaj atnej tajlüy wüx teat Isaac,cos micual Agar tayamb nej ombas nej. 30 ¿Cuaneapiüng tiül Mipoch Teat Diosa? Teat Dios tasaj teatAbraham: “Iwün iniüng aaga najon nerang


5

minajiütan maquiiüb micual nej, cos micual nejngondom müünd nicuajind leawa apmaneaymicualan”, aw. 31 Atquiaj icootsa xecojowxechijquiaw, ngo majlüyiiüts matnej micual aaganajon nerang najiüt quiaj; icootsa ajlüyiiüts atnejmicual mintaj teat Abraham.

Nde mendüyiün wüx mendüjpiün aaga pochtüünd Moisés

Pero cos Teat Cristo lamawün icoots tiülarangaats leaw apiüng tiül aaga poch tüündMoisés, tanaámb netam mendüjpiün Teat

Cristo; nde mendüyiün wüx alinomb mejlüyiün aticon najon monrang najiüt.

2 Nganüy inguiayiün, xique Pablo sanasaj icon,cos sitiül icona mendüjpiün wüx merangan aagacircuncisión, quiaj ijüiquichan atnej ngo membeattandeow Teat Cristo, ngo metam. 3 Sandiüm nasajicon alinomb menguiayiün, sitiül nop naxey andiümmajlüy circuncidado, at netam marang palan leawapiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. 4 Sitiül aljanetiül icona apiüng wüx nop lamarang leaw apiüngtiül aaga poch tüünd Moisés, quiaj Teat Diosapmawün nej asoet, pues quiaj ajüic nej tenguialmacueat andüüb Teat Cristo; at tenguial macueataaga monajneaj leaw andiüm müüch nej Teat Dios.5 Pero icootsa ambeol icoots Nangaj Espíritumacüliiüts a nüt wüx apmajlüyiiüts najneajay, cosayacaats omeajtsaats wüx Teat Cristo. 6 Cos sitiülapmayariiüts andeac Teat Cristo Jesús, quiaj ngomembeat sitiül ajlüyiiüts circuncidado, tengwüyngwüy. Leaw nembeat aag ayaj mayacaatsomeajtsaats wüx Teat Cristo, cos üüch icoots mapacomeajtsaats majawaats nop alinop.

7 Icona ninguiün nüt terangan najneaj. Jownganüy, ¿jane tepal icon mecueatiün mendüjpiünleaw ijawan naleaingue? 8 Aag ayaj ngome TeatDios nerang, cos tasaj icon mendüjpiün wüxmerangan leawa nej andiüm. 9 Ich leaam imeajtsannoic nanderac: quiripite nine levadura alndommajüy tiül ajtsaj, müüch maxip, mexeyay. 10 Xiquesajaw Teat Dios apmambeol icon, ngomeapmecueatiün mendüjpiün. Pero jangantanejteamandiüm mitsoj imalan, Teat Dios apmüüch nejmamongoch xeyay ngo majneaj alinoic nüt.

11 Xecojow xechijquiaw, jondot xique aliünnaquiaach netam marangüch aaga circuncisiónquiaj wüx ombas aljane andiüm mandüüb TeatCristo, nipilan judío ngome apmayambüw ximbas;at lango mayajcüw necoy wüx apmanguiayiw aaganajneaj nanderac wüx Teat Cristo tandeow wüxcruz. 12 Nejiw ajcüwa mondiüm mayacüw icon wüxcircuncisión quiaj, ¿neol ngo marangüw wǘxanombasüw nejiw mandoijquiw nómbana?

13 Cos icona xecojow xechijquiaw, tepajarananmeriowan tiül indüjpiün aaga poch tüünd Moisés.Naleaing netam mejawan wüx, nde mepiünganijlüyíünan mendüjpiün merangan leaw iconaindiüman. Leaw netam merangan aag ayaj

mejiürayon lasta, membeolan nop alinop. 14 Cosmeáwan apiüng tiül a poch tüünd Moisés alndommarangüch palan sitiül apmarangüch atcüy, cosapiüng: “Ijiür lasta jangantanej atnej erjiürüy lasta.”15 Nde merangan atnej arangüw napat nimal leawacüüchcüüchayej, atsambayej. Ijawan wüx, ndemejcüyiün mejawan nop alinop, nganandot mümbndajrriümeron.

Leaw ngo mandiüm Nangaj Espíritu16 Xique sandiüm nasaj icon: Irangan leaw

andiüm Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, quiajngome apmerangan leaw indiüman. 17 Cos leawnipilan andiüm, Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diosngo mandiüm. Pero leaw andiüm Nangaj Espíritu,nipilan ngo mandiüm. Wüx aag ayaj ngondommejlüyiün nóiquian; pares ngondom meranganleaw najneaj iün tiül imeajtsan. 18 Sitiülapmeajchiün a Nangaj Espíritu matiib icueajiünnguineay netam merangan, quiaj lango metammendüjpiün aaga poch tüünd Moisés.

19 Ngo maél mejaw nguineay ajlüyiw nipilan leawandüjpiw leaw nejíwan quiaj andiümüw: aag ayajleawa nejiür minajtaj, nejiür minaxey, leawaquiiübayéjan ngo mengoch owixaw, at leaw arangcuajantanej ngo majneaj wüx aag ayaj. 20 Atmonyac omeaats wüx narangüch dios, monsüet,monwüneay, monyambüy ombas, moncüy,moneocüy ombas, monbiyay, monsojnongüymajcüyiw, leaw ngo majlüyiw nóiquian, atmonquiaach leaw ngo mandiüm Teat Dios. 21 Atleaw moncüy wüx ajaw alinop ajiür, at monbiynipilan, mongün, monétan, at almajlüy xeyaycuajantanej ngo majneaj arangüw. Áag sasaj iconatnej landoj napiüng, leaw teamarang aag ayajngondom majlüy tiül micambaj Teat Dios.

22 Pero leaw Nangaj Espíritu üüch marangaats,aag ayaj majneaj majawaats nop alinop, majiüraatsapac omeajtsaats, majiüraats monajneaj, atmaiücaats wüx cuajantanej, marangaats najneajwüx alinop, majneaj omeajtsaats ngo merrejchiiütswüx nicuajind, nde macueatiiüts marangaats leawnetam marangaats. 23 Nde merangrangayoots, ndemarangaats leaw andiüm micuerpojaats. Janeapmarang meáwan aaga najneaj quiaj, ngo majlüyalngün poch mayac nej asoet. 24 Jane ocueaj TeatCristo ngo metam marang andíüman nej. Cos wüxtandeow wüx cruz Teat Cristo, quiaj tajlüy atnejtandeowaats nóiquian maquiüjpaats. 25 SitiülNangaj Espíritu ajlüy wüx icootsa, ambeol icootsmarangaats leaw andiüm Teat Dios, netammüjchiiüts mayac icoots wüx leaw andiüm nej.

26 Ngo majneaj sitiül merangrangayoots,müjchiiüts majcüy nop alinop; aton ngo majneajmeyambayoots ombasaats.


6

Netam mermbeolayon

Xecojow xechijquiaw, sitiül aljane majarawwüx arang ngo majneaj, icona leawa xowüyipacan wüx iyariün andeac Teat Cristo netam

meyamban nguineay meajchiün majaw cuane ngomajneaj teamarang, nde mejcüyiün mequiüjpan.Netam mejawan wüx, nde merangrangayon wüxmepiüngan icona najneaj irangan, nganandotalndom wüx imalan icona mejiüran naél. 2 Netammembeolan nop alinop wüx aljane ajiür naél, cossitiül apmembeolan alinop, quiaj irangan leawandiüm Teat Cristo.

3 Sitiül aljane ayaag nej alwüx ajaw ngo matnejalinop, nicuajind nej, aag ayaj nejáyan quiajteawaijchay. 4 Meáwan anopnop ich mayambomeaats wüx majaw nguineay arang, quiaj alndommapac omeaats nejáyan quiaj, ngo metammayambyamb nguineay arang alinop. 5 Cosmeáwan anopnopoots netam mayajcaats áaganasoetiiüts.

6 Leawa naquiaacharanüw wüx Mipoch Teat Dios,nejiw netam mambeolüw wüx cuajantanej ajcüwamonquiaach nejiw.

7 Nde merwaiichayon icoyónan quiaj, cosnejinguind ngondom mitsoj Teat Dios. Ajawaatsatnej arang nop nepiür wüx apmatüch a nütmaxaing omeaats micorrül nej, apmaxaing leawtapiür. 8 Sitiül aljane arang andíüman nej, nejáyanquiaj apmendrojchay ombas. Pero jane arang leawandiüm Nangaj Espíritu, Nangaj Espíritu apmüüchmapac meáwan nüt tiül cielo. 9 Nde paxiümocueajiiüts marangaats najneaj. Cos sitiül ngopaxiüm ocueajiiüts, wüx lamatüch a nütapmüjndiiüts leaw axomaats wüx leaw tarangaats.10 Atquiaj wüx alndom, netam mayambaatsnguineay mambeolaats jangantanej nipilan; pero

leaw micojoots michijquiaats monyar andeac TeatCristo, netam mambeolaats alwüx quiriw.

Andondoch atepeay11 Ijawan nganüy nguitoptop adam a poch. Aag

agüy xiquiay sarang naag xiwix nüüch icon. 12

Ajcüw leawa andiümüw majlüyiw najnéajanmaquiüjpüw nipilan judío, ajcüw ayaj mondiümmayacüw icon wüx merangan aaga circuncisiónquiaj, nganandot mayambüch ombasüw cos áagandüjpiw Teat Cristo leawa tandeow wüx cruz. 13

Nejiw ajcüwa monjiür circuncisión quiaj, ngomarangüw meáwan leaw apiüng tiül a poch tüündMoisés; nejiw andiümüw mejiüran circuncisión paramerangrangayej wüx mapiüngüw icona atonalmejoyiün aag ayaj wüx imbasan. 14 Pero xiquengo nandiüm nerangrangüy wüx nicuajind. Leawsandiüm, aag ayaj mapac ximeaats wüx Teat Cristocos tandeow wüx cruz mawün asoetiiüts. Cosatquiaj tajlüy, pares nganüy lango metam xicmeáwan ngo majneaj leaw arang nipilan wüx iüt, atnejiw lango metam nejiw xic. 15 Cos sitiül ajlüyiiütsnóiquian wüx Teat Cristo Jesús, lango membeatsitiül ajiüraats circuncisión tengwüy ngwüy. Peroleaw nembeat aag ayaj macueatiiüts meáwan ngomajneaj, marangaats leaw najneaj. 16 Meáwanicona leaw irangan atquiaj, ich müüch icon TeatDios xeyay monajneaj, majiür icon lasta, at meáwannipilan judío leaw naleaing ayariw andeac Teat Dios,cos nejiw aton micambaj Teat Dios.

17 Pero naw ningüy andüy ninguiün nde mayacxic wüx naél nejinguind. Cos ajcüwa ndooch alwüxximbas, aag ayaj ajüiquich xique nop xic nerangminajiüt Teat Jesús, cos wüx sarang minajiüt nejsaxom aag ayaj.

18 Xecojow xechijquiaw, tanaámb ich mambeolicon Miteatiiüts Jesucristo. Amén.


1

EFESIOS

Pablo atepeay minipilan Teat Cristo tiül Efeso

Xique Pablo miapóstol Teat Jesucristo, cosTeat Dios andiüm. Xique sarang aaga nawiigcam nüjchiw monyar andeac Teat Jesucristo

monlüy tiül cambaj Efeso, leaw tanaámb ngomacueatiw nej. 2 Tanaámb ich mambeol iconMiteatiiüts Dios at Teat Jesucristo müüch iconmejiüran monajneaj.

Teat Dios lamüüch icoots mimonajneaj TeatCristo

3 Najneajay ajlüy Teat Dios miteat MiteatiiütsJesucristo, cos lamüüch icootsa majlüyiiüts nóiquianmaquiüjpaats Teat Cristo. Lamüüch majiüraatsmeáwan najneaj leaw üüch Nangaj Espíritu ocueajTeat Dios cos ayariiüts andeac Teat Cristo; lamüüchmajneaj omeajtsaats najneajay atnej wüxapmajlüyiiüts tiül cielo. 4 Cos Teat Dios tarriiüdicoots wüx nganaw majlüy a iüt cam, para alndommajlüyiiüts najneajay, ngo majiüraats nicuajindnisoet. 5 Teat Dios tajneaj majaw icoots, parestarriiüd icoots wüx nganaw wijquiamoots,majlüyiiüts atnej micual nej por Teat Jesucristo, cosatquiaj tandiüm marang. 6 Pares tanaámbapmandeacaats najneajay tarang Teat Dios wüxicoots, cos ajlüyiiüts nóiquian maquiüjpaats Micualnej, aag xowüy andiüm. 7 Nganüy por micual nejalndom mawaats wüx asoetiiüts cos tajünch tiütmiquiej nej. Quiaj tarang xeyay najneaj wüx icoots;tawün wüx omeaats meáwan nisoet leaw tajiüraats.8 Lamajüiquich xeyay andiüm icoots cos tüüchicoots mendüyiiüts, maxomaats omeajtsaats xeyay;9 at lamüüch icoots majawaats leaw nómbanngomeaag ajaraw, leaw tapiüng apmarang. 10 TeatDios lamapiüng wüx apmatüch a nüt meáwanapmajlüy atnej lamapiüng. Quiaj Teat Cristoapmajlüy wüx meáwan leaw almajlüy tiül cielo, atmeáwan leaw almajlüy wüx a iüt cam.

11 Nganüy ajlüyiiüts nóiquian maquiüjpaats TeatCristo, cos Teat Dios tarriiüd icoots wüx nganawmajlüyiiüts, nguineay alndom müjndiiüts leawtapiüng apmüüch icoots. Meáwan aag ayaj tajlüyatnej lamapiüng apmajlüy, cos arang meáwan atnejandiüm nej. 12 Atquiaj tarang para meáwan icootsaleawa ombas majlüyiiüts minipilan icoots TeatCristo alndom marangaats najneaj, cos atquiajnipilan apmapiüngüw najneajay tarang Teat Dios.13 At icona wüx tenguiayiün aaga poch leawanaleaing, at tenguiayiün nguineay alndom

meriowan wüx isoetiün, teyariün andeac TeatCristo. Quiaj Teat Dios tüüch icon Nangaj Miespíritunej atnej lamapiüng, majüic minipilan nej icon. 14

Aaga Nangaj Miespíritu nej quiaj, aag ayajnejüiquich naleaing apmüjndiiüts aaga lamapiüngapmüüch icoots, leaw apmatüch a nüt mawün wüxjane lamarriiüd, quiaj apmandeacüw najneajayarang Teat Dios.

Pablo atün ocueaj Teat Dios mambeol montaagcreer monaw Efeso

15 Nganüy xique aton, wüx tanguiayiüs nguineayicona ngo mechiwean imeajtsan wüx Teat Jesús,nguineay apac imeajtsan mejawan monyar andeacnej cos indiüman nop alinop, 16 quiaj ngo nacueatnasaj Teat Dios najneajay arang cos lamambeolicon. Ajlüyay leaaw ximeaats icona wüx sataag orar.17 Satün ocueaj Teat Dios, Midios MiteatiiütsJesucristo, aaga najneaj Nateataran najlüy tiül cielo,müüch icon merndüyiün mexoman imeajtsannguineay amb apiüng, müüch icon mejawan ranüyjane nej. 18 Aton satün ocueaj nej müüch ramimalan mejawan cuane aaga najneajay temecüliünapmejawan alinoic nüt, at mejawan cuane aaganajneajay nembeat leawa Teat Dios apmüüchmeáwan monyar nej andeac. 19 Átan satünmejawan nguineay Teat Dios alndom marang xeyaycuajantanej ngomeaag ajaraw, para mambeolmeáwan monyar andeac nej. Nej cuajantanejalndom marang, ngo majiür ümb; 20 atnej wüxtapacüüch alinomb Teat Cristo tiül mondeow, ndojtüüch chetem amb wüx miác nej tiül cielo. 21

Nganüy Teat Cristo lamarang natang tiül meáwanmontangtang, tiül meáwan monjiür najiüt, tiülmeáwan monlüy wüx alngün cambaj. Nejinguindalinop ngondom matüch ajneaj ajlüy, ngome áagannganüy nüt cam, at meáwan nüt aliüc miün. 22 TeatDios tayac meáwan leaw almajlüy tiül owix TeatCristo marang wüx leaw andiüm. At tüüch TeatCristo majlüy natang wüx meáwan noicnoic ajlüymonyar andeac nej. 23 Pues minipilan Teat Cristoajlüyiw atnej micuerpo nej, y Teat Cristo ajlüy tiülnejiw meáwan nüt para ndom majlüyiw palanüy,cos nej ajlüy nguiajantanej, y aton ajlüy wüxcuajantanej leaw almajlüy.

EFESIOS 1:2 219 EFESIOS 1:23

2

3

Teat Dios tawün icoots wüx asoetiiüts cos ajiüricoots lasta

Teat Dios tapacüüch icon cos nomb tejlüyiünatnej lerndeowan tiül meáwan ngo majneajleaw terangan, tiül meáwan nisoet. 2 Aaga

nüt quiaj wüx icona aliün mendüjpiün meáwan ngomajneaj leawa narangüch ningüy wüx iüt,tendüjpiün leaw andiüm nimeech, aagaminatangüw meáwan jane ngo mandiüm marangleaw andiüm Teat Dios. 3 Nomb icootsa atontajlüyiiüts tiül ajcüwa nipilan quiaj. Cos tarangaatsngo majneaj atnej tandiümaats; tarangaats leawango majneaj aw tiül omeajtsaats. Icootsa atonnetam majcüy majaw icoots Teat Dios atnejmeáwan nipilan leaw ngo mayar andeac. 4 PeroTeat Dios xeyay ajneaj omeaats, xeyay tandiümicoots. 5 Masey icootsa tajlüyiiüts atnejlandeowaats cos xeyay asoetiiüts tajiüraats.Naleaing Teat Dios tajiür icoots lasta, tawün icootswüx asoetiiüts, tüüch icoots mapacaats nóiquianmaquiüjpaats Teat Cristo. 6 Teat Dios tapacüüchicoots tiül mondeow nóiquian maquiüjpaats TeatCristo, átan tüüch icoots chetemoots tiül cielonóiquian maquiüjpaats Teat Cristo Jesús. 7 Atquiajtarang Teat Dios para müüch majaraw alinoic nütnej lamambeol icoots xeyay, at najneaj omeaatsmajaw icoots cos ajlüyiiüts nóiquian maquiüjpaatsTeat Cristo Jesús. 8 Teat Dios xeyay andiüm icoots,pares tawün icoots wüx asoetiiüts, aag ayaj cosayacaats omeajtsaats wüx nej, ngome alcuanenajneaj tarangaats. Aag ayaj mimonajneaj Teat Diosüjndíiütsan. 9 Atquiaj nejinguind ngondommerangrangüy wüx, cos aag ayaj ngome porarangaats najneaj. 10 Teat Dios tarang icoots atnejnganüy ajlüyiiüts, ndoj tayac icoots nóiquianmaquiüjpaats Teat Cristo para marangaats najneajatnej lamapiüng.

Teat Cristo neech majlüyiiüts najneájan11 Icona netam leaam imeajtsan jane icon,

nguineay tejlüyiün nomb. Cos ngome nipilan judíoicon, at ngo mejlüyiün circuncidado; parestesoiquiün ngome circuncidado icon. Atquiajtasajüw icon leaw monlüy circuncidado, peronaleaing nejiw arangüw aag ayaj wǘxan a cuerpo.12 Tiül aaga nüt quiaj, icona ngome tejlüyiünnóiquian mequiüjpan Teat Cristo, at aton ngomejlüyiün tiül micual micualüw Israel. Pares ngomejlüyiün tiül aaga najneajay leawa Teat Diostapiüng apmarang wüx nipilan judío. Ngo mejawannguineay apmeriowan wüx isoetiün, at ngomeyajcan jane Teat Dios. 13 Nganüy ijlüyiünnóiquian mequiüjpan Teat Cristo Jesús, masey iconanomb tejlüyiün miünquiaj, cos ngo mejawan janeTeat Dios. Nganüy Teat Dios lamüüch iconmetüchiün niüng ajlüy nej, cos Teat Cristo tandeowtajünch tiüt miquiej nej. 14 Nganüy Teat Cristolamüüch nipilan judío at nipilan ngome judío

majlüyiw nóiquian, majlüyiw najneájan, langomajcüyiw mejawayej. Tawün aaga nepal noicnoicajlüy nipilan quiaj. 15 Teat Cristo wüx tandeow,tandarriich nómban aaga poch tüünd Moisés,maquiiüb meáwan leaw nipilan judío tapacüw wüxmarangüw. Condom tüüch judíos y nipilan ngomejudíos majlüyiw nóiquian maquiüjpüw nej, langomajcüyiw mejawayej. 16 Wüx Teat Cristo tamb wüxcruz, quiaj tüüch majlüyiw najneájan miijquiaw ajlüypalpálwüx nipilan. At tüüch majlüyiw nóiquianmaquiüjpüw Teat Dios, majlüyiw atnej nop nejiw.

17 Teat Cristo tiün masaj meáwan nipilannguineay alndom majlüyiw najneájan maquiüjpüwTeat Dios. Aag ayaj tasaj nipilan leaw aliw miünquiajcos ngo mayambüw Teat Dios, ngo majawüw janeTeat Dios. At aton tasaj nipilan judío leawa ngomajlüyiw miünquiaj, cos ajawüw jane Teat Dios. 18

Por leaw tarang Teat Cristo alndom matüchiiütsniüng ajlüy Miteatiiüts Dios, noic nej Nangaj Espírituapmambeol icoots, masey nipilan judío maseynipilan ngome judío icoots. 19 Nganüy icona leawngome judíos lango mejlüyiün atnej nerpeayiünmiün nipilan, langome atnej nermongon miün;nganüy icona ijlüyiün tiül minipilan Teat Dios,lamequiüjpan tiül micual Teat Dios. 20 Icona at iconnop iüm witiow tiüt wüx piedra. Aaga piedra apiüngwüx leaw tapiüngüw apóstoles y mondeac andeacTeat Dios. Aaga piedra leaw üüch metotow iüm, aagayaj apiüng wüx Teat Cristo. 21 Wüx aaga piedraquiaj, leaw apiüng wüx Teat Cristo, imiün wüxwitiow a iüm, meáwan nesooig najneajay ajlüy,andüy quiaj teadam najneajay, macül nangaj ocueajTeat Dios. 22 Atquiaj ijlüyiün aton nóiquianmequiüjpan Teat Cristo mejlüyiün nop iüm iconniüng acül Miespíritu Teat Dios.

Teat Dios tayac a Pablo mandeac mipoch nejmasaj nipilan ngome judío

Xique Pablo sajlüy tiül manchiüc ajcansaquiaach icon wüx Mipoch Teat Cristo,icona nipilan ngome israel. 2 Xique sajaw

lamenguiayiün nguineay Teat Dios tajiür xic lasta,cos tayac xic najlüy wüx nasaj icon wüxmimonajneaj Teat Cristo. 3 Teat Dios tüüch xicnajaw aaga leawa nejinguind nganaw majaw,nguineay lamapiüng apmarang, cos tasaj xicsanopǘyan. Aag ayaj lanarang wüx nawiig quiriwnasaj icon. 4 Wüx apmeteowan aag ayaj, quiajapmejawan naleaing xique lanajaw nguineayapiüng Teat Cristo apmarang, aaga leawanejinguind ngo majaw nomb. 5 Aag ayaj tanombngo müjndiw nipilan majawüw. Nganüy NangajEspíritu ocueaj Teat Dios lamüüch majawüw aagayaj miapóstoles nej, at mondeac andeac nej. 6 Cosaaga leaw nejinguind nganaw majaw nomb quiaj,aag ayaj apiüng wüx nganüy masey nipilan ngomejudío apmüjndiw aton majlüyiw minipilan Teat Dios;at apmajlüyiw nóiquian maquiüjpüw nipilan judío,noic ajlüy monyar andeac Teat Cristo. Aton nejiw


4

apmüjndiw aaga leaw Teat Dios lamapiüngapmüüch nipilan judío, cos ayariw apiüng TeatCristo leaw alndom mawün nejiw wüx asoetiw. 7

Nejay Teat Dios tayac xic nandeac wüx aag ayaj, cosxeyay tajiür xic lasta. Aag ayaj tarangas cos TeatDios tambeol xic. 8 Masey xique sayaag ngonembeat nicuajind tiül meáwan minipilan Teat Dios,pero Teat Dios tambeol xic xeyay para nasaj nipilanngome judío nguineay xowüy lajneaj tarang TeatCristo, aag ngo majiür ümb. 9 Teat Dios tasaj xicnüüch majawüw meáwan nipilan wüx aaglamapiüng apmarang, aag leawa nejinguind ngomajaw nomb; cos masey Teat Dios nerang meáwanleaw almajlüy, pero nomb ngo majüiquich nguineayapmarang. 10 Atquiaj tajlüy nguineay ndommeáwan montangtang ángeles at monjiür najiütmonlüy tiül cielo, majawüw nguineay Teat Diosaxom omeaats xeyay, wüx apmajawüw nguineayajlüyiw najneajay meáwan minipilan Teat Cristo. 11

Meáwan aag ayaj Teat Dios tarang, cos atquiajlamapiüng tanomb apmarang. Meáwan aag ayajtajlüy wüx Teat Cristo Jesús tiün mandeow. 12

Nganüy cos ayariiüts andeac Teat Cristo, quiajalndom matüchiiüts niüng ajlüy Teat Dios ngomimbolaats. 13 Áag sasaj icon nde paxiümicueajiün masey mejawan samongoch xeyay ngomajneaj wüx icona, cos wüx aag ayaj ambeol iconmejlüyiün najneaj.

Teat Cristo xeyay andiüm icoots14 Wüx aag ayaj xique saquieel xecos teombas

Miteatiiüts Dios, Miteat Miteatiiüts Jesucristo, 15 cosxeyay netam ajlüy, majawüw nej micual nej monlüytiül cielo at monlüy ningüy wüx iüt, cos Teat Diosmiteat meáwan nipilan. 16 Satün ocueaj Teat Diosmüüch icon Nangaj Miespíritu nej para mejiüranmeáwan mimonajneaj nej, mepacan wüx merangancuajantanej andiüm nej. 17 At aton satün ocueajTeat Dios nguineay alndom macül tiül imeajtsanTeat Cristo cos iyariün andeac nej, mejiürayon lastameáwan nüt. 18 Satün mexoman imeajtsan tiül aagayaj, mejawan mequiüjpan meáwan monyarandeac nej nguitow adam tiüt mimonajneaj TeatDios, nguitow ajal tiüt, nguitow ajmiüc tiüt, nguitowajtep andüy cawüx xeyay ajiür icoots lasta TeatCristo. 19 Satün mejawan nguineay andiüm icootsTeat Cristo, masey ngondom mayajcaats nguitowaxeyay andiümaranaats. Satün majlüy tiül imeajtsanTeat Dios.

20 Nganüy xeyay netam mayambaats Teat Dios;nej alndom marang xeyay cuajantanej, meáwanleaw icootsa apmatüniiüts. Nej apmayac más xeyay,masey icootsa ngo maxomaats omeajtsaats tiül. Nejapmambeol icoots marangaats cuajantanej. 21

Néjan quiaj netam manderac najneajay wüx ombasnej meáwan monyar andeac Teat Cristo meáwannüt ngo majiür ümb. Amén.

Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios üüchmajlüyiiüts nóiquian

Xique sal tiül manchiüc cos sarang minajiütTeat Jesús. Satün icueajiün merangan atnejnetam marang meáwan leawa Teat Dios

lamapaj, cos tayamb icon. 2 Nde merangrangayonmepiüngan alwüx ijawan ngo matnej alinop. Netammejiüran najneaj imeajtsan; netam meiücan wüxcuajantanej, inguiayiün andeac nop alinop connajneajay imeajtsan. 3 Netam meyamban nguineaymejlüyiün nóiquian, cos Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios andiüm mambeol icon mejiüran monajneaj. 4

Meáwan monyar andeac Teat Dios ajlüy atnejmajlüy noic cuerpo, y noic Nangaj Espíritualmejiüran. At meáwan icona temecüliün aaganajneajay apmejawan alinoic nüt. 5 Átan nop TeatCristo almajlüy, at nop ayariiüts andeac nej, y noicayarich yow. 6 Áagan nop Dios almajlüy, aag ayajmiteat meáwan monyar andeac Teat Cristo. Nejajlüy wüx meáwan monyar nej andeac, tanaámbalmaquiiüb nejiw.

7 Pero meáwan anopnopoots tüjndiiüts leawalndom marangaats, atnej Teat Cristo lamajawalndom marangaats. 8 Pares, tiül Mipoch Teat Diosatcüy apiüng:Teat Cristo wüx tamb andüy cawüx, taquiiüb

mamb andüy tiül cielo jane ndeajnoj,nej tüüch nopnop nipilan leaw ndoj ombas

marang.9 Aaga tamb andüy cawüx quiaj, ¿cuane apiüng

wüx aag ayaja? Aag ayaj apiüng wüx nej ombastamb tiüt tiül iüt (Hades).

10 Aaga leawa tamb tiüt tiül iüt quiaj, nejay tambandüy cawüx tiül meáwan cielo; nganüy nejalmajlüy nguiajantanej. 11 Teat Cristo tüüch nipilanleaw alndom marangüw. Nej tayac acas apóstoles,aton tayac acas mondeac andeac Teat Dios, at tayacacas mondeac masajüw nipilan nguineay alndommawüw wüx asoetiw. Aton tayac acas pastor, atmonquiaach tiül minipilan nej. 12 Atquiaj tarangTeat Cristo, tüüch marangüw minajiüt nej meáwanmonyar nej andeac, para müüch matangüw wüxnej. 13 Atquiaj netam majlüy, leaw apmajlüyiiütsnóiquian wüx ayariiüts andeac nej, at majawaatsmeáwan nguineay ajlüy Micual Teat Dios. Quiajapmajlüyiiüts atnej nop natang nipilan;apmatüchiiüts majlüyiiüts más atnej ajlüy TeatCristo. 14 Quiaj langome apmajlüyiiüts at icootsnop nine, leaw najénan apmayar cuajantanej asoic,camüm najénan apmbiüjlam wüx mayar leawapmaquiaach nej nipilan monxom omeaatsnguineay mawaiich, maquiaach nej leaw ngomaleaing. 15 Icootsa tanaámb netam mandüjpiiütsleawa naleaing, mejiürayoots lasta. At netammayambaats nguineay alndom majlüyiiüts atnejajlüy Teat Cristo, cos nej natang, y ajlüy atnej ajlüyomalaran ocueaj cuerpo. 16 Aaga cuerpo quiajapiüng wüx meáwan monyar andeac nej cos cuerpo


5

ajlüy nóiquian, ajiür niüng asapüy para alndommembeolüy, meáwan anoicnoic ajiür cuanemarang. Wüx meáwan arang najiüt najneaj, quiajapmatang. At icootsa aton wüx apmajlüyiiütsnajneájan apmejiürayoots lasta.

Nganüy alinoic ajlüyiiüts17 Nganüy sanasaj icon wüx minüt Teat Cristo

nguineay netam merangan. Pero nde meranganatnej arangüw nipilan leaw ngo mandüjpiw TeatDios, cos nejiw palǘyan ngo majneaj alwüxomeajtsüw. 18 Ajlüyiw atnej aliw tiül pojniün, ngoram omalüw; Teat Dios ngo müüch nejiw mapacüw.Nadam omeajtsüw cos ngo mandiümüw majawüwnguineay apiüng Teat Dios marangüch. 19 Ajcüwayaj lango mayajcüw sitiül ngo majneajteamarangüw, cos nómban lambiüjlajow wüx,palǘyan arangüw ngo majneaj leaw andiümüw. 20

Icona ngo matquiaj tequiaacharanan wüx TeatCristo, 21 sitiül ndot tenguiayiün naleaing wüx nej,atnej aquiajchiw monrang minajiüt nej, cosmeáwan aag ayaj naleaing. 22 Netam mecueatiünmeáwan leaw ngo majneaj terangan nomb, cos aagayaj andüy wüx apmandrooch imbasan. 23

Ingowüjchiün ijchan majlüy jayats meáwan leawalwüx imeajtsan, leaw altiül imalan aton. 24 Netammejlüyiün atnej nop jayats nipilan, arang nej TeatDios; cos apmarang palan, apmajlüy najneaj atnejTeat Dios andiüm.

25 Pares nganüy netam mecueatiün iwaijchan,netam mendeacan áagan naleaing mequiüjpan nopalinop, cos nóiquian ajlüyiiüts.

26 Wüx apmejcüyiün nde meyacan wüx imeajtsanpal nüt, cos alndom mayac icon wüx nisoet. 27 Ndemerangan leaw andiüm nimeech.

28 Sitiül aljane teneed, ich macueat, nde mandüywüx marang; ich marang najiüt para majiür cuaneapmüüch nop ngo majiür.

29 At nde mendeacan ngo majneaj poch,indeacan leaw najneaj, leaw netam, cos atquiajalndom meajchiün mapac omeajtsüw mandüjpiwTeat Dios. Apmembeolan meáwan leawapmanguiayiw indeacan. 30 Nde merangan ngomajneaj meajchiün mamix omeaats Nangaj Espírituocueaj Teat Dios, cos nej ajüiquich micual Teat Diosicon, leaw atüch a nüt mejiüran jayats micuerpojan.

31 Icueatiün ipatan, nde mejcüyiün, ndemerpajpajan mendeacan ngo majneaj, ndemerpaijchan, nde mendeacan ngo majneaj wüxombas alinop. 32 Ich majneaj imeajtsanmequiüjpan nop alinop, merjiürayon lasta; iwüniünwüx imeajtsan aaga ngo majneaj tarang alinop,atnej Teat Cristo tawün wüx omeaats isoetiün.

Nguineay netam majlüyiw micual Teat Dios

Nganüy cos icona micual icon Teat Dios,netam merangan atnej arang nej. 2 Netammerjiürayon lasta atnej Teat Cristo ajiür

icoots lasta, cos ngo menojteay wüx tandiümüw

mambiyaw nej; tandiüm marang nichech mawünasoetiiüts. Aaga nichech quiaj xeyay najneaj majawTeat Dios.

3 Cos icona micual icon Teat Dios, pares monxeyngondom majiürüw minajtajüw nejiw, at montajngondom majiürüw minaxeyiw nejiw. Átanngondom majlüy tiül micual Teat Dios cuajantanejngo majneaj arangüch, at meáwan nerreech,nendiümdiüm ocueaj alinop. 4 Nde mendeacanngo majneaj wüx ombas alinop mereechayonmonxing. Nde mendeacan cuajantanej ngo metammendeacan; nde mertsoj alinop. Meáwan aag ayajngo metam; leaw netam aag ayaj meajchiün graciasTeat Dios, mesajan najneaj arang. 5 Cos iconanetam mejawan sitiül aljane ajiür minajtaj nejtengwüy minaxey nej, at meáwan nerang ngomajneaj atquiaj; aton leawa nendiümdíümantomiün atnej lamayac marang midios nej a tomiün.Ajcüw ayaj ngome apmajmeliw tiül micambaj TeatDios maquiiüb Teat Cristo. 6 Nde mawaiich iconnejinguind wüx aaga ngo majneaj quiaj, masajüwicon najneaj merangan aag ayaj. Cos imiün wüxaaga ngo majneaj quiaj, Teat Dios xeyay apmajcüymajaw jane ngo mayar nej andeac. 7 Icona ndemequiüjpan tiül.

8 Cos nomb tejlüyiün atnej ilean tiül pojniün,ajcan terangan ngo majneaj, nganüy atnej ilean tiülran, cos ijlüyiün nóiquian mequiüjpan Teat Cristo.Netam merangan najneaj cos micual Teat Dios icon.9 Leawa micual Teat Dios, aag ayaj ambeol alinop,andeac naleaing, arang najneaj. 10 Iyamban cuanenajneaj merangan atnej Teat Dios andiüm. 11 Ndemequiüjpan tiül ajcüwa monrang ngo majneajquiaj, cos ajlüyiw atnej aliw tiül pojniün. Iconanetam mesajan macueatiw arangüw ngo majneaj.12 Naleaing monxing manderac wüx leawa nejiwarangüw axotayéjan. 13 Mipoch Teat Dios ajlüyatnej ran; pares meáwan cuajantanej ngo majneajnarangüch, nej apmüüch majüic. 14 Wüx aag ayajatcüy apiürang:Ique leaw almemeay, ipac,witiür tiül mondeow,ndoj apmarraj ic Teat Cristo.

15 Pares sasaj icon, ijawan nguineay netammerangan; nde merangan atnej nop ngo majawnicuajind, irangan atnej nop nendüy. 16 At irangannajneaj wǘxan alndom, masey tiül aaga nüt camteajlüy xeyay ngo majneaj. 17 Nde merangan atnejnop ngo majaw nicuajind, iyamban imeajtsanijawan cuane andiüm Teat Cristo majaw merangan.18 Aton nde mengüniün, cos aag ayaj apmayac iconwüx merangan ngo majneaj. Ingow irangan aagayaj, ijchan imeajtsan Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios mambeol icon. 19 Indeacan mequiüjpan nopalinop wüx salmos, wüx himnos, wüx atajcüchcantar müünd Teat Dios. Icona itajcan cantar conimeajtsan; isajan najneajay arang Teat Dios. 20

Meáwan nüt ijchan gracias Teat Dios wüx meáwancuajantanej, wüx minüt Miteatiiüts Jesucristo.


6

Nguineay netam mejiürayej lasta tiül nden21 Irangan con najneaj imeajtsan leaw atün

icueajiün alinop, cos atquiaj apmajüic indüjpiünTeat Dios.

22 Montaj ich mayariw andeac minojow nejiw,atnej ayariw andeac Teat Cristo. 23 Cos nanojaranajlüy minatang ocueaj mintaj nej atnej Teat Cristoajlüy minatangüw monyar andeac nej, cos ajcüwayaj atnej micuerpo nej, nej newün nejiw wüx. 24

Cos monyar andeac Teat Cristo ajlüyiw nóiquianmaquiüjpüw Teat Cristo, pares nantajaran aton ichmajiür noic nej omeaats maquiiüb minoj nej.

25 At nanojaran ich majiür lasta mintaj nej, atnejTeat Cristo ajiür lasta monyar nej andeac, pares tiünmandeow ingow andeowüw. 26 Nej tarang aag ayajpara majlüyiw pálwüx monyar andeac nej, ndojmüüch nejiw majneaj ajlüyiw atnej ajants nejiwnaag yow, cos lamayariw mipoch nej. 27 Atquiajtarang Teat Cristo para majiür noic ajlüy minipilannej najneajay, ngo manchom nejiw nicuajind nisoet,majlüy najneajay, ngo majlüy cuane wüx manderacngo majneaj wüx ombasüw nejiw. 28 Atquiajnanojaran netam majiür lasta mintaj nej, atnejmejiürüy lasta nejáyan quiaj. Leaw nejiür lastamintaj nej, nejáyan quiaj ajiürüy lasta. 29 Cosnejinguind ngo mandiüm marang ngo majneaj wüxmicuerpo nej, ingow aag ayaj nej üüch meáwanleaw netam. Atquiaj Teat Cristo ajaw wüx monyarandeac nej. 30 Cos icoots ajlüyiiüts atnej micuerpoTeat Cristo, atnej mionij nej atnej miolaats nej. 31

Apiürang: “Wüx aag ayaj nop naxey apmacueatmiteat nej, mimüm nej, apmaquiiüb mintaj nejmajlüyiw noic nej omeajtsüw”. 32 Aag ayajnejinguind ngo majaw nomb, pero xique teanasajicon aag ayaj andüy wüx nguineay ajlüy Teat Cristomaquiiüb monyar nej andeac. 33 At apiüng wüxnguineay inopnopon netam mejiüran lastamintajan, atnej merjiürayon lasta icoyónan quiaj.Aton montaj ich mayariw andeac minojow nejiw.

Nganüy icona nacualaranüw, iyariünandeacüw miteatiün mimüman, atnejandiüm Teat Dios; cos aag ayaj najneaj y

netam merangan. 2 Tiül aaga poch leaw Teat Diosombas tayac, apiüng wüx nguineay apmajlüy nopsitiül apmarang atnej apiüng, cos atcüy apiüng:“Iyariün andeacüw miteatiün, mimüman; 3 atquiajalndom mejlüyiün najneájan, mejiüran xeyayminütiün ningüy wüx iüt”.

4 At icona nateataranüw, nde meajchiün majcüymicualan, itangüjchiün najneaj, ipajan ocueaj,iquiajchiün wüx marangüw atnej andiüm TeatCristo.

5 At icona najon monrang minajiüt alinop, netammeyariün andeacüw moneay najiüt ningüy wüx aiüt cam; irangan leaw apmasajüw icon, iyacan wüximeajtsan minajiütan majüic najneaj irangan, atnejmerangan minajiüt Teat Cristo. 6 Nde merangannajiüt áagan wüx tenguial ijarawan para mexoman

monajneaj, ngwüy icona irangan najneajmimonrang najiüt Teat Cristo, irangan conimeajtsan cos atquiaj andiüm Teat Dios. 7 Atonirangan minajiütan wüx monajneaj. Iyacanimeajtsan wüx atnej temerangan minajiüt Teat Dios,ngome minajiüt nipilan. 8 Cos lamejawaninopnopon meáwan najneaj temerangan ningüy,alinoic nüt Teat Dios apmüüch icon atanej. Maseynajon monrang najiüt icon, masey nangüyeranmonrang najiüt. 9 At icona aton moneay najiüt,irangan najneaj wüx monrang minajiütan, ndemeajchiün mamix omeajtsüw. Netam leaamimeajtsan jane minatangüw nejiw, jane minatanganaton. Aag ayaj Teat Dios najlüy tiül cielo. Nej ngomeamb wüx majaw jane nejiür, jane ngo majiür.

Leaw nembeol monyar andeac Teat Dios10 Xecojow xechijquiaw, nganüy sanasaj icon,

iyamban Teat Cristo müüch icon mepacan wüxmipoch nej, cos alndom mambeol icon. 11 Netammerangan meáwan leaw Teat Dios apiüng, nganamawaiich icon nimeech. Cos sitiül irangan apiüngTeat Dios, quiaj apmejlüyiün atnej nop soldado leawasooig apix nej manchiüc ngana mambiy nejmoncüy majaw nej tiül montsoj. 12 Cos ngometeambiyayoots maquiüjpaats nipilan; nimeechteambiyayoots maquiüjpaats, ajcüw monrang xeyayngo majneaj, ajcüw monlüy nquiajantanej wüx iütat tiül cielo. Ajcüwa nimeech arangüw leaw andiümminatang nimeech najlüy tiül pojniün najlüy aaganüt cam. 13 Netam merangan meáwan leawa TeatDios lamapiüng, cos atquiaj alndom meiücan wüxcuajantanej wüx nüt apmandiüm mayac icon tiülnaél minatang nimeech. Condom wüx landojmemongochiün meáwan aag ayaj, quiajapmeyajcan nejinguind ngondom müüch iconmecueatiün Teat Dios. 14 Tanaámb nde mecueatiünindüjpiün Teat Dios. Netam mesapayon nandandatnej arang nop soldado wüx ajlüy tiül montsoj.Tanaámb irangan najneaj, indeacan naleaing, cosaag ayaj atnej nop soldado asooig noic camixmanchiüc para mambeol nej tiül montsoj. 15

Itaagayon majneaj cos netam meamban najénanmesajan nipilan nguineay lamarang Teat Cristopara müüch nejiw mimonajneaj nej. Irangan atnejarang soldado wüx asooig apaj nej mambnguiajantanej. 16 Netam meyacan imeajtsan wüxTeat Dios mambeol icon, ngana merangan leawanimeech apmayac icon wüx mendiüman merangan;cos wüx apmeyacan imeajtsan wüx Teat Dios nejapmambeol icon atnej ambeol soldado aaganengoch nitil, ngana malood nej nitil wüxapmatileran. 17 At aton iyacan imeajtsan wüxnguineay Teat Dios lamawün icon wüx isoetiün. Cosaag ayaj apmambeol icon, atnej nop soldadoambeol nej aaga sombrer manchiüc amoog wüxomal. At iyacan wüx imeajtsan leawa Teat Dioslamapiüng tiül Mipoch nej, quiaj aaga NangajEspíritu apmambeol icon atnej nop soldado ambeol


nej miespada nej tiül montsoj. 18 Icona netammetajcan orar, metüniün ocueaj Teat Dios meáwannüt, cos atquiaj andiüm Nangaj Espíritu. Ipacanwüx, nde paxiüm icueajiün; netam tanaámbmetüniün ocueaj Teat Dios mambeol meáwanmonyar andeac nej. 19 At aton itüniün mambeol xicTeat Dios, müüch xic a poch netam nandeac, ndenimbol wüx sandeac manguiayiw meáwan nipilannguineay alndom maw asoetiw nejiw. Cos aag ayajTeat Cristo tarang y nejinguind ngo manguiay wüxaag ayaj nomb. 20 Teat Dios tayac xic nasaj nipilanaaga poch cam, pares sal tiül manchiüc nganüy.Itüniün nguineay alndom nandeac ngo nimbolatnej netam nandeac.

Ndójwüx atepeay21 Teat Tíquico apmasaj icon menguiayiün cuane

teanarang, nguineay teanamongoch. Nop nejnajneaj nerang minajiüt Teat Cristo, xowüy sajiürlasta. 22 Xique tüjchiüs mamb niüng ijlüyiünmenguiayiün cuane sarangan, aton cos apmüüchicon mapac imeajtsan.

23 Miteatiiüts Teat Dios at Teat Jesucristo müüchmonajneaj meáwan monyar nej andeac, atmejiürayej lasta, nde machiweaw omeajtsüw. 24

Teat Dios tanaámb mambeol meáwan leawaandiümüw Miteatiiüts Jesucristo con omeajtsüw,para ngo macueatiw mandiümüw nej. Amén.


1

FILIPENSES

Altiül manchiüc Teat Pablo, atepeay nejiw

Xique Pablo naquiiüb Timoteo, sarangannajiüt ocueaj Teat Jesucristo, satepeayiünmeáwan minipilan Teat Cristo Jesús moncül

tiül cambaj Filipos. At satepeayiün meáwanmontangtang monajiüt y diáconos tiül minipilanTeat Cristo. 2 Tanaámb ich mambeol iconMiteatiiüts Dios at Teat Jesucristo müüch iconmejiüran monajneaj.

Pablo ataag orar wüx minipilan Teat Cristo3 Xique süüch gracias Teat Dios wüx leaaw

ximeaats icon. 4 At meáwan nüt wüx sasaj TeatDios wüx icona, níüngan apac ximeaats xeyay. 5

Cos naw wüx aaga nüt tamelichaats marangaatsnajiüt nóiquian masajaats nipilan mayariw andeacTeat Cristo; 6 sajaw naleaing Teat Dios nembeolicon meyariün andeac nej. Nej aton tanaámbapmambeol icon wüx aaga najneaj najiüt, leawatüch a nüt mandilil Teat Jesucristo. 7 Xique apacximeaats wüx icona, sajiür icon lasta xeyay. TeatDios ambeol meáwan icoots majlüyiiüts nóiquian,masey wüx sal tiül manchiüc, tengwüy wüx sajlüyniüng ajlüy monajiüt, alndom napiüng nguineayxique saquiaach nipilan aaga Najneajay Nanderacwüx Teat Cristo. 8 Teat Dios ajaw xique xeyay sajiüricon lasta atnej xeyay ajiür icon lasta Teat Jesucristo.9 At satün ocueaj Teat Dios wüx icona, merjiürayonlasta xeyay. At satün mexoman imeajtsan wüxcuajantanej, mejawan nguineay netam merangan.10 Cos netam merriüjtan cuane najneaj, quiajapmejlüyiün najneajay, ngo majlüy cuaneapmesoiquian wüx nüt apmandilil Teat Cristo. 11

Teat Cristo apmüüch icon merangan cuajantanejnajneaj. Wüx aag ayaj Teat Dios apmarangüch casa,apmanderac wüx nej xeyay najneaj.

Wǘxan salnapac sanarang atnej andiüm TeatCristo

12 Xecojow xechijquiaw, sandiüm menguiayiünmeáwan leawa samongoch, cos wüx aag ayajnaleaing xeyay teanderac wüx nguineay Teat Cristoawün asoet nipilan. 13 Meáwan soldados leawajlüyiw ningüy, at pálwüx nipilan, lamanguiayiwxique sal tiül manchiüc cos sandüüb Teat Cristo. 14

Cos sal ningüy tiül manchiüc, pares xeyay minipilanTeat Cristo ngo mimboloj, ngo maxinguiawmandeacüw wüx nej nganüy.

15 Altiül monquiaach wüx Teat Cristo nind ajcüyiwmajawüw xic cos andiümüw malombaranüw.Masey, cos álan tiül nejiw asajüw nipilan wüx TeatCristo con omeajtsüw, ngome aleaic ambüw wüx.16 Naleaing ajcüwa leaw mondiüm manderacnajneaj wüx ombasüw, ajcüw ayaj arangüw wüxomeajtsüw, cos andiümüw müjchiw mamixximeaats wüx nganüy sal tiül manchiüc cam. 17

Masey, cos alacas andeacüw wüx Teat Cristo ndeajneaj majawüw xic, ajawüw Teat Dios neyac xicnasaj nipilan nguineay lamawün asoetiiüts TeatCristo. 18 ¿Jow nganüy cuane ajiür aag ayaja?Masey altiül andeacüw con omeajtsüw wüx TeatCristo, altiül ngwüy. Naleaing Teat Cristo tanaámbteanderac wüx nej; aag ayaj üüch mapac ximeaats.

19 Apac ximeaats xeyay cos sajaw wüx itajcanorar, quiaj aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diosleaw Teat Jesucristo tüüch miün, nej apmambeol xicnamongoch najneajay leawa naél sal wüx cam. 20

Xique nganüy leawa teanandiüm, malüy ngo naxingwüx nicuajind leaw teanarang, nandeac najneajayleaw netam nandeac nde nganüy cam, at meáwannüt alndom marangüch casa Teat Cristo, maseynganüy wüx salnapac, tengwüy alinoic nüt wüxlasandeow. 21 Wǘxan salnapac sandiüm narangmeáwan leaw andiüm Teat Cristo; at wüxsanandeow, quiaj más najneajay sanajlüy. 22 Maseysitiül tealeámban aliün napac, quiaj alndom narangnajiüt leaw andiüm Teat Dios; pues ngo najaw ngünsanarriiüd. 23 Xique ngo najaw ngün más najneaj,Cos noic sandiüm nandeow namb naquiiüb TeatCristo, aag ayaj najntsop ajneaj najaw a xique. 24

Alinoic aton leaw netam icon xeyay, aag ayaj malüyngo nandeow, nacül ningüy wüx iüt tanaámbnambeol icon. 25 Pares sajaw naleaing sanacülningüy wüx iüt alacas nüt naquiiüb icon, paranambeol icon metangan wüx Teat Cristo, nüüchmapac imeajtsan xeyay wüx indüjpiün nej. 26

Sapiüng apmapac imeajtsan xeyay wüx sanajlüynaquiiüb icon alinomb. Quiaj apmerangan casa TeatCristo, cos lamambeol xic.

27 Nganüy aag agüy sandiüm nasaj icon: netammeyamban nguineay alndom mejlüyiün atnejapiüng aaga najneaj nanderac wüx Teat Cristo.Masey sanamb najaw icon, tengwüy ngo namb,xique sandiüm nanguiay icona tan iriümbanmejlüyiün nóiquian wüx merangan leaw andiümNangaj Espíritu; tanaámb mendüjpiün nóiquianwüx aaga leaw lameajndiün meyajcan tiülimeajtsan, wüx tenguiayiün nguineay alndom

FILIPENSES 1:2 225 FILIPENSES 1:27

2

meriowan wüx isoetiün. 28 Nde mermbolanmendüyiün jane ajcüyiw majawüw icon, cos aagaleaw arangüw quiaj ajüiquich apmambüw tiülcastigo alinoic nüt. Pero icona leriowan wüxisoetiün, ngome apmeamban tiül aaga xeyay ngomajneaj quiaj. Atquiaj apmarang Teat Dios. 29

Naleaing icona ngome áagan meyariün andeac TeatCristo, at netam memongochiün ngo majneaj wüxminüt nej. 30 Tanaámb tenguial memongochiünatnej tamongochiüs wüx tajlüyiüs niüng ijlüyiün;nganüy aton temenguiayiün nguineayteanamongoch.

Teat Cristo tajüic atnej ngo membeat, ndójwüxtembeat

Teat Cristo üüch icon mbixiüm imeajtsan; nejambeol icon üüch majneaj imeajtsan cosandiüm icon; aton Nangaj Espíritu üüch icon

mejlüyiün nóiquian. Lamejawan nguineaymimonajneaj Teat Cristo cos ajiür icon lasta. 2

Pares netam meajchiün mapac ximeaats. Atquiajapmajlüy sitiül apmejlüyiün noic nej imeajtsanmerjiüran monajneaj nop alinop, aton mejlüyiünnóiquian wüx cuajantanej. 3 Wüx irangancuajantanej, nde merangan para mexoman wüxalcuane, tengwüy merangrangayon wüx; ngwüyirangan najneaj, nde merlomboochayon wüx.Meáwan inopnopon ich mayaag nej ngome alwüxatam. 4 Nejinguind nde mayamb wǘxan nej majlüynajneaj, ngwüy ich mayamb aton nguineay alndommeáwan majlüyiw najneaj.

5 Netam meyajcan tiül imeajtsan atnej Teat Cristoaton tayaag tiül omeaats nej. 6 Masey Dios nej,ngome tapac wüx mapiüng nej ngondom masüüdmacueat majlüy atnej ajlüy Teat Dios. 7 Tacueatmeáwan leaw tajiür tiül cielo; tiün majlüy atnej nopnerang minajiüt nipilan wüx tiün wijquiam wüx iütcam marang nipilan. 8 Wüx tajlüy atnej nipilan, nejngome telombojchay; tarang najneajay atnejandiüm Teat Dios; tiün mandeow wüx cruz, maseyxeyay monxing tamongoch. 9 Pares Teat Dios tüüchnej majlüy más natang wüx meáwan leaw almajlüy,meáwan montangtang monajiüt tanguejriwomalüw teombas nej; at tüüch nej minüt nejnajneajay tiül meáwan minüteran leaw almajlüy. 10

Cos wǘxan apmanguiayiw minüt Teat Jesúsapmaquiejliw micosüw nejiw marangüw casa minütnej meáwan monlüy tiül cielo, meáwan monlüy wüxiüt, at meáwan ajcüw aliw tiüt landeowüw. 11 Quiajmeáwan nipilan apmapiüngüw Teat Jesucristonatang tiül meáwan almajlüy, quiaj apmarangüchcasa Teat Dios.

Minipilan Teat Cristo ajlüyiw atnej ran ningüywüx iüt

12 Nganüy xecojow xechijquiaw, tilüy nüt tilüyores wüx sal ninguiaj naquiiüb icon, terangannajneaj atnej tasajas icon. Nganüy wüx lango najlüycos sal miünquiaj, sandiüm najaw merangan alwüx

alquiriw. Netam mejawan wüx, nde tegüy ndromimeajtsan nguineay laáw isoetiün. 13 Cos Teat Diosambeol icon meáwan nüt, nej üüch mendiümanmerangan najneaj atnej andiüm nej.

14 Meáwan leaw irangan, irangan najneaj, ngometam majlüy wüx mondeac, tengwüy moncüy. 15

Quiaj nejinguind ngondom mapiüng ngo meranganpalan. Netam merangan najneaj, cos icona micualicon Teat Dios masey ijlüyiün tiül nipilan monrangngo majneaj. Quiaj alndom majüic at icon ran paramembeolan meáwan nipilan wüx aaga iüt cam, 16

mesajan wüx meáwan nipilan nguineay alndommawüw wüx asoetiw. Wüx aag ayaj apmapacximeaats xeyay wüx nüt aliüc Teat Cristo, cos quiajapmajüic ngome tembichayos miün sapac, atonngome tarangrangas miün najiüt tiül icona. 17

Masey netam maw xequiej nandeow nambichnapalüch erchechiün, meajchiün Teat Dios ajcanlanambeol icon menguiayiün andeac nej. Wüx aagayaj ngo mamix ximeaats, apac ximeaats nóiquiannaquiiüb icon. 18 At aton icona ich mapac imeajtsannóiquian mequiüjpan xic.

Timoteo y Epafrodito19 Sitiül Teat Jesús mandiüm, xique tenguial

nandiüm nüüch mamb Timoteo najen majaw icon,para mapac ximeaats wüx apmandilil masaj xiccuane terangan. 20 Cos ngo majlüy alinopmandiüm mayac wüx omeaats mambeol icon atnejarang teat Timoteo. 21 Meáwan ayambüw leawnejíwan quiaj andiümüw marangüw, ngomayambüw leaw andiüm Teat Cristo Jesús. 22 Iconalamejawan nguineay arang Timoteo; xeyay najneajarang cos ambeol xic wüx minajiüt Teat Dios atnejnop nacualaran ambeol miteat nej. 23 Tenguialnapiüng sanüüch mamb majaw icon, wüx landojnajaw nguineay sanajlüy ningüy. 24 Sajaw TeatJesús apmambeol xic aton namb najaw icon najen.

25 Tapiüngas netam nüüch mandilil andüy niüngijlüyiün michijquiaats Epafrodito, aag ayaj iconateajchiün miün mambeol xic wüx meáwan leawanetam. Tembeolasayon xeyay atnej arangüw tiülsoldados. 26 Sajaw xeyay andiüm mamb majawicon, xeyay leaaw omeaats icon. Ninguinüttenguiayiün niün andeow. 27 Naleaing tiün andeow,tajlüy mandeow. Apmandeow jondot Teat Dios ngomajüiquich mimonajneaj nej wüx nej, at wüx xique,cos apmamix ximeaats xeyay, ngome quiriw. 28

Wüx aag ayaj ayac xic wüx nüüch mamb majaw iconnajen, müüch mapac imeajtsan wüx apmejawanalinomb; ata xique lango mamix ximeaats xeyay. 29

Nganüy ich mapac imeajtsan wüx apmengochiün,cos arang najiüt ocueaj Teat Dios. At ich mapacimeajtsan mejawan meáwan monrang najneaj atnejnej arang. 30 Cos wüx minajiüt Teat Cristo tajlüymandeow. Nej ngo mapiüng wüx, masey mandeowcos nind mambeol xic, cos icona ngondommewiünan membeolan xic.


3

4

Néjan quiaj Teat Cristo alndom mawünasoetiiüts

Nganüy xecojow xechijquiaw, sanasaj iconalinomb, ich mapac imeajtsan wüx TeatJesús. Xique ngo paxiüm narang wüx nawiig

alinomb leaw landoj lanasaj icon, cos sajaw aag ayajnetam menguiayiün; quiaj ngome apmechiweanimeajtsan wüx aaga landoj menguiayiün. 2 Netammepacan wüx ajcüwa nipilan leaw arangüw ngomajneaj, at nejiw pet. Cos ngo maquiajchiw atnejapiüng Teat Dios; apiüngüw nejiw arangüw atnejapiüng Teat Dios ajcan ajlüyiw circuncidado. 3

Icootsa lajlüyiiüts tiül minipilan Teat Dios cosayambaats Teat Dios, ngome cos ajlüyiiütscircuncidado. Nangaj Espíritu ambeol icootsmandiümaats Teat Dios; üüch mapac omeajtsaatscos ajlüyiiüts ocueaj icoots Teat Cristo Jesús. Icootsango mayajcaats más netam cuajantanej leawalndom marangaats icóotsan quiaj. 4 Sitiülmealjane alndom mapiüng nembeat leawa tarang,ndot aag apmambaran wüx, xique najntsopiüs tiül.5 Cos xique tajlüyiüs circuncidado wüx tajiürasojpeacüw nüt. Xique nacualaranas tiül cambajIsrael, nawas tiül acualaats Benjamín. Xeteatiünpalǘyan hebreo nejiw, at a xique. Tajlüyiüs tiül noicajlüy nipilan nasoiquiw fariseos, leaw xowüyandüjpiw aaga poch tüünd Moisés. 6 Tapacas wüxxeyay leaw taquiaachasan, cos tayambas ombasüwminipilan Teat Cristo. Tarangas meáwan palan atnejapiüng tiül aaga poch tüünd Moisés; ngo majlüycuane alndom nasoic wüx. 7 Pero meáwan leawatarangas quiaj, leawa tayajcas nembeat xeyay,nganüy sapiüng ngo membeat nicuajind, cosnganüy sandiüm Teat Cristo. 8 Naleaing meáwanleaw tarangas nomb, nganüy lango membeatnicuajind najaw. Leaw sarang nganüy aag ayajxeyay nembeat cos teanandüüb Teat Cristo JesúsXeteat Dios. Ajcan sandüüb Teat Cristo lanacueatmeáwan leawa tajiüras nomb, at leawa tarangas.Lanawiich ninguiün aag ayaj atnej nendeajndeaj.Nganüy leaw xeyay sandiüm, aag ayaj naxommonajneaj wüx ombas Teat Cristo, 9 najlüynóiquian naquiiüb. Nganüy Teat Dios lamawünsasoet wüx tarangas apiüng Teat Cristo, ngomewüx sarang apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés.Cos aaga awaran wüx quiaj, Teat Dios tarang wüxtujchiüs ximeaats Teat Cristo. 10 Nganüy leawsandiüm, najaw xeyay wüx Teat Cristo, y nayaag tiülximeaats nguineay Teat Dios tapacüüch nej tiülmondeow. Sandiüm naquiiüb wüx namongochatnej nej tamongoch, masey nandeow atnejtandeow. 11 Nganüy leawa teanacül, matüch a nütmapacaran tiül mondeow.

Netam marangaats leaw niüng alndom12 Xique ngo napiüng lanatüch meáwan aag ayaj,

at ngo napiüng lanarang palan; ngwüy xiquesandiüm sitiül alndom natüch narang leaw apaj xic

wüx Teat Cristo. Cos tawün xic wüx para najlüymicual nej. 13 Xecojow xechijquiaw, xique ngondomnapiüng lanapalüch leaw niüng netam natüch.Ngwüy, leawa xique sarang, aag ayaj ndromximeaats leawa lamong; sayac ximeaats wüx leawaliüc miün, 14 para alndom natüch niüng netamnatüch. Cos quiaj sanüünd aaga najneajay leawapmüüch icoots Teat Dios tiül cielo wüx ajlüyiiütsnóiquian maquiüjpaats Teat Cristo.

15 Meáwan icootsa leawa latangaats wüx aagaleawa Teat Dios lamüüch icoots majawaats, netammayajcaats atquiaj aton. Nganüy sitiül aljane ayaagalinoic tiül aaga les ndot napiüng quiaj, Teat Diosapmüüch maxom omeaats wüx aag ayaj. 16 Paresnetam mandüjpiiüts leawa niüng lamanguiayiiütswüx Teat Cristo.

17 Xecojow xechijquiaw, indüjpiün wüx leawasarang. At leaw ijawan arangüw atnej sarangan,indüjpiün wüx aton. 18 Cos almajlüy xeyay leawapiüngüw arangüw leaw andiüm Teat Cristo, peronaleaing ajcüyiw majawüw Teat Cristo, aag tandeowwüx cruz mawün asoetiiüts. Lanasaj icon xeyay wüxajcüw ayaj, y nganüy sajiünts wüx nasaj iconalinomb. 19 Alinoic nüt ajcüw ayaj apmambüw tiülcastigo cos pálwüx arangüw, áagan leaw andiümüwmarangüw; ayacüw aag ayaj atnej midiosüw nejiw.At leawa netam maxinguiaw wüx, aag ayajarangrangayej wüx. Nejiw a nipilan quiaj palüymiün ayacüw omeajtsüw wüx leawa najlüy ningüywüx iüt cam. 20 Pero icootsa, micambajaats ajlüytiül cielo. Imiün quiaj teamacüliiüts mapeayMiteatiiüts Jesucristo, aaga newün icoots wüxasoetiiüts. 21 Wüx nej aliüc, quiaj apmangowüüchmicuerpojaats cam leaw ngo membeat;apmajiüraats alinoic najneajay atnej micuerpo nej.Cos nej alndom marang ayaj, atnej arang wüxcuajantanej leaw almajlüy.

Meáwan nüt ich mapac imeajtsan wüx TeatCristo

Xecojow xechijquiaw, xowüy apac ximeaatswüx icona, xeyay sandiüm najaw icon.Meáwan nüt apac ximeaats wüx icona, cos

wüx icona saxom sarang xenajiüt. Nganüy sandiümtanaámb mapac imeajtsan wüx Teat Jesús, ndemecueatiün.

2 Sandiüm nasajüw müm Evodia at müm Síntiquemajlüyiw nóiquian wüx Teat Cristo, macueatiwajcüycüyiw. 3 Átan sandiüm nasaj ic xechiig,imbeolüw ajcüwa montaj quiaj, cos nejiw naleaingtambeolüw xic xeyay wüx tarangas minajiüt TeatDios maquiüjpüw xechiig Clemente, y alacas leawatambeolüw xic. Minütiw nejiw altiül aaga nawiigniüng ajmel minüt leaw apmapacüw meáwan nüttiül cielo.

4 Ich mapac imeajtsan meáwan nüt wüx TeatCristo. Sasaj icon alinomb ich mapac imeajtsan. 5

At nde mejcüyiün najen, ijüiquichan ijiüran lasta;


atquiaj alndom majaw meáwan nipilan nguineayirangan najneaj. Teat Jesús laliüc mandilil.

6 Nde meyacan wüx imeajtsan alcuane naél leawijlüyiün tiül; aleáingan itüniün ocueaj Teat Diosleawa indiüman metüniün; y wüx itüniün isajan TeatDios apac imeajtsan wüx leaw ixoman. 7 Quiaj TeatDios apmüüch majneaj imeajtsan leawa nejinguindwüx cambajiüt ngondom maxom omeaats wüx.Aaga monajneaj quiaj apmambeol icon wüx leawaiyajcan tiül imeajtsan, at apmüüch mexomanimeajtsan cos ijlüyiün nóiquian mequiüjpan TeatCristo Jesús.

Iyacan imeajtsan wüx leawa najneaj8 Xecojow xechijquiaw, sandondoch leaw

sandiüm nasaj icon. Iyacan imeajtsan wüx meáwanleawa naleaing, leawa najneaj majaraw, leawanajneaj marangüch atnej netam, leawa palǘyannajneaj, leawa najneajay nandiüram, leawa najneajanderac wüx. Meáwan cuajantanej leawa najneaj,leaw alndom marangüch casa, wüx aag ayaj iyacanimeajtsan.

9 Leawa taquiajchiüs icon at leaw teyariün, leawtenguiayiün, aton leaw tejawan nguineay sarang,atquiaj irangan. Quiaj Teat Dios, aaga neechmonajneaj apmajlüy maquiiüb icon.

Hermanos monaw tiül cambaj Filipos ambeolüwa Pablo

10 Nganüy xeyay apac ximeaats sarang casa TeatDios, cos sajaw icona laleaaw imeajtsan wüx xiquealinomb. Ngome teanapiüng nómban ndrotimeajtsan xic, cos tajawas ngondom membeolan xicmasey tendiüman. 11 Xique ngo nasaj icon aag ayajajcan ngo najiür; ngwüy, cos lasap ximbas wüx leawalnajiür. 12 Lanajaw nguineay alndom namongoch,masey ngo najiür nicuajind, tengwüy masey sajiür

xeyay. Cuajantanej majngot, xique lanajawnguineay sanarang, masey netiüs paxiün, tengwüyngo naxom nicuajind; masey sajiür xeyay, tengwüymasey ngo najiür nicuajind. 13 Cuajantanej alndomnamongoch, cos Teat Cristo ambeol xic, üüch xicsapac. 14 Masey atquiaj ajlüy, icon najneaj terangancos tembeolan xic wüx samong tiül naél.

15 Icona monaw Filipos, icoyónan quiajlamejawan nguineay tembeolan xic wüx tawasninguiaj tiül Macedonia; tamelichas nasaj wüxnipilan nguineay tandeow Teat Cristo mawünasoeteran. Icónan quiaj tiül Filipos teajchiün xictomiün membeolan xic wüx aaga najiüt sarang. 16

At wüx tajlüyiüs tiül cambaj Tesalónica, teajchiünmamb tomiün nomb iwic, meajchiün xic leawanetam. 17 Xique ngo namb wüx sitiül alndommeajchiün xic alcuane; ngwüy, cos xique sandiümnajaw mexoman wüx xeyay leaw irangan quiajninguiün tiül cielo. 18 Meáwan leaw teajchiün miünlapeay tiül xiwix, tüüch xic teat Epafrodito. Nganüylamong wüx alnajiür. Leaw teajchiün xic, aag ayajatnej najmboc angan pom, atnej noic najneajnichech leawa Teat Dios najneajay majaw. 19

Midiosaats apmüüch icon meáwan leaw ngomejiüran, cos Teat Cristo ajiür xeyay cuajantanej tiülcielo. 20 Miteatiiüts Dios netam marangüch casameáwan nüt ngo majiür ümb.

Ndójwüx atepeay21 Itepeayiün quiaj meáwan minipilan Teat Cristo

Jesús. Atepeayiw icon meáwan minipilan Teat Cristoleawa aliw ningüy naquiüjpüw. 22 Ningüy meáwanmonyar andeac Teat Cristo atepeayiw icon, atonandiümüw matepeayiw icon xeyay ajcüwa monlüyaniüng a César, natang nenajiüt ningüy tiül Roma.

23 Tanaámb mambeol icon Miteatiiüts Jesucristo,müüch icon mimonajneaj nej. Amén.


1

COLOSENSES

Pablo atepeay minipilan Teat Cristo moncül tiülColosas

Xique Pablo miapóstol Teat Jesucristo, ayacxic Teat Dios. Alnaquiiüb michijquiaatsTimoteo. 2 Xique sarang aaga acas poch

wüx nawiig cam nüüch meáwan micual Teat Diosmonyar andeac nej moncül tiül cambaj Colosas, costanaámb andüjpiw Teat Cristo. Ich mambeol iconMiteatiiüts Dios y Miteatiiüts Jesucristo, müüch iconmejiüran monajneaj.

Pablo atün ocueaj Teat Dios mambeol moncülColosas

3 Xicona meáwan nüt wüx satüniün ocueaj TeatDios mambeol icona, süjchiün gracias Teat Dios,miteat Miteatiiüts Jesucristo. 4 Cos xiconalananguiayiün ngo mechiwean imeajtsan wüx TeatCristo Jesús, y sanguiayiün nguineay indiümanmeáwan monyar andeac nej. 5 Aag ayajteamerangan cos aton icüliün aaga leawalamejawan apmeajndiün tiül cielo. Aag ayaj landojlameneayiün nde wüx tenguiayiün aaga najneajaypoch, aaga naleaing wüx Teat Cristo. 6 Aagananderac wüx Teat Cristo leawa tenguiayiün,tenguial ajüy meáwan wüx iüt. Atquiaj teajlüy xeyaymondüüb Teat Cristo. At icona aton teyariün andeacnej, cos wüx nüt tenguiayiün tejawan naleaing TeatDios lamawün icon wüx. 7 Aag ayaj tenguiayiünwüx taquiaach icon teat Epafras, aaga nerang najiütnóiquian naquiüjpan. Nej nop najneaj nerangminajiüt Teat Cristo, teamambeol icon. 8 Nej nesajxicon nguineay erjiürayon lasta, cos ambeol iconNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios.

9 Xicona aton wüx nüt tanguiayasan aag ayaj,ngo nacueatiün natüniün ocueaj Teat Diosmambeol icon. Satüniün müüch icon mejawannguineay andiüm Teat Dios merangan; y müüchicon mexoman imeajtsan leaw andiüm NangajEspíritu ocueaj Teat Dios. 10 Satüniün meranganatnej netam marangüw monyar andeac Teat Dios,merangan leawa najneaj majaw Teat Dios. Meáwanleaw irangan netam merangan atnej Teat Diosandiüm, y metangan wüx Mipoch nej. 11 Satüniünocueaj Teat Dios müüch icon mejiüran xeyay ipacanwüx nej, müüch icon ndoj imbasan merangan leawanej andiüm, y meiücan wüx meáwan leaw aliücmiün apmajlüy, mapac imeajtsan wüx. 12 IsajanTeat Dios najneajay lamarang cos lamambeol icootsmayariiüts aaga apmüjndiiüts, leaw Teat Dios

apmüüch meáwan micual nej. 13 Teat Dioslamawün icoots tiül pojniün niüng nimeech arangnatang; lamayac icoots tiül niüng Micual nej arangnatang, áag xowüy lamajiür lasta. 14 Cos aagaMicual nej quiaj, lamangüy naag miquiej nej leawngo majneaj tarangaats, lamawün wüx omeaatsmeáwan asoetiiüts.

Teat Dios tajneaj majaw icoots wüx tandeowTeat Cristo

15 Teat Cristo ajlüy atnej mejaw Teat Dios, cosTeat Dios ngo maxoram majaraw. Nej a Teat Cristombas majlüy, teoj majlüy meáwan leaw almajlüy. 16

Meáwan leaw almajlüy, Teat Cristo tarang atnejtapiüng Teat Dios, meáwan leaw almajlüy tiül cielo,leaw almajlüy wüx iüt, leaw alndom maxorammajaraw, aton leawa ngondom maxoram majaraw;masey montangtang monajiüt, masey ángeles,masey jangantanej monajiüt. Meáwan leawalmajlüy, Teat Cristo tarang ocueaj nej. 17 TeatCristo lajlüy wüx nganaw majlüy meáwan leawalmajlüy nganüy. Nej ajaw nguineay netam majlüy,nguiane netam majlüy. 18 At aton nej ajlüy atnejomal, nganüy monyar andeac nej ajlüyiw atnejmicuerpo nej. Nej newitich majlüy meáwancuajantanej. Nej ombas mapac tiül mondeow,atquiaj ajüic naleaing nej ombas nej wüx meáwancuajantanej. 19 Miteatiiüts Dios tapac omeaats cosTeat Cristo meáwan nüt ajlüy atnej nej ajlüy. 20 TeatDios najneaj majaw meáwan leaw almajlüy, maseyleawa almajlüy wüx iüt, masey leawa almajlüy tiülcielo. Meáwan tajlüyiw najneájan maquiüjpüw TeatDios nde wüx tandeow Teat Cristo wüx cruz, tajünchtiüt miquiej nej. 21 Icona aton nomb ngo mejlüyiünnóiquian mequiüjpan Teat Dios. Tejcüyiün mejawannej cos ngo majneaj terangan; pero nganüy ijlüyiünnajneaj mequiüjpan Teat Dios, 22 cos Teat Cristotandeow wüx cruz para maquiiüb icon niüng ajlüyTeat Dios mejlüyiün ocueaj nej, ngo mejiürannicuajind nisoet. 23 Nganüy tanaámb netammeyacan imeajtsan wüx indüjpiün Mipoch TeatDios. Nde mbiüjlameron wüx alcuane, cos aag ayajalndom mawün wüx imeajtsan leawalamenguiayiün wüx tenguiayiün aaga najneajnanderac wüx Teat Cristo. Aag ayaj teanderac tiülmeáwan cambaj ningüy wüx iüt. Xique Pablotüjndiüs nambeol y nandeac wüx aag ayaj aton.

COLOSENSES 1:2 229 COLOSENSES 1:23

2

Teat Pablo tüünd mambeol monyar andeac TeatCristo

24 Xique nganüy apac ximeaats wüx meáwannecoy leaw samongoch wüx icona, cos nganüytenguial nambich namongoch atnej Teat Cristotamongoch para mawün wüx asoetiw minipilan nej,ajcüwa monyar andeac nej. 25 Teat Dios tayac xicnarang najiüt tiül minipilan nej, nambeol icon nambnasaj nipilan manguiayiw meáwan leawa tapiüng.26 At netam nüüch icon mejawan aaga leawnejinguind ngo majaw nde wüx tajlüy aaga iüt cam.Pero nganüy Teat Dios lamajüiquich manguiayiwmonyar andeac nej. 27 Teat Dios tandiüm müüchmajawüw ajcüwa nipilan leaw ngome israelnguineay xeyay ajneaj ajlüy áag leawa nomb ngomanguiayaran. Pero nipilan leaw ngome israelalndom majawüw aton. Aaga ngo manguiayaranquiaj, apiüng wüx Teat Cristo ajlüy tiül imeajtsan,wüx nej nganüy temecüliün mejlüyiün xeyaynajneajay alinoic nüt tiül cielo.

28 Xicona sandeacan wüx Teat Cristo, sapajanocueajiw meáwan nipilan, saquiajchiün wüx atnejTeat Dios üüch xicon najawan, para alndommarangüw palan meáwan leaw andiüm Teat Cristo.29 Wüx aag ayaj xique sarang xeyay najiüt,sambichay sapac wüx narang leaw lamüüch xic TeatCristo narang, cos nej teamambeol xic.

Xique sandiüm menguiayiün nguineay sapacwüx nambeol icon, y meáwan monlüy tiülcambaj Laodicea, at meáwan leaw nganaw

nejawayon naquiüjpüw. 2 Sapac wüx para mapacomeajtsüw, mejiürayej lasta nóiquian, matüchiwmajawüw meáwan leaw andiüm Teat Cristomarangüch. At para majawüw wüx aaga leaw nombTeat Dios taxot ngo majaraw; aag ayaj wüx TeatCristo. 3 Cos wüx Teat Cristo almajlüy meáwan fis,meáwan leaw ngomeaag maxom omeaats wüxnipilan, nej ajaw meáwan. 4 Aag ayaj sasaj iconngana mawaiich icon aljane masey ajüic xowüylajneaj andeac. 5 Cos masey ngo najlüy niüngijlüyiün mejawan xic, naleaing xique sayaag atnejsal niüng ijlüyiün, apac ximeaats, cos sajawnguineay irangan najneaj, tanaámb ngomecueatiün indüjpiün Teat Cristo.

6 Nganüy cos lameyariün andeac MiteatiiütsJesucristo, netam merangan atnej apiüng nej. 7

Nde mechiwean imeajtsan wüx Teat Cristo ymecueatiün. Irangan atnej noic owil xiül nemiücüchtiüt mioxiich, aplombom nandand. Atquiaj netammeyacan imeajtsan wüx Teat Dios, atnejlerquiaacharanan wüx. Ich majüic apac imeajtsanwüx ijchan gracias Teat Dios.

Nganüy alinoic arangaats cos andüjpiiüts TeatCristo

8 Ijawan wüx, nde mawaijchaw icon ajcüwa leawmonquiaach pálwüx poch masey ajüic atnejnaleaing. Nejiw ngo maquiajchiw leaw apiüng Teat

Cristo; aquiajchiw atnej ajlüyayej wüx marangüw,leawa axomüw omeajtsüw.

9 Pues Teat Cristo masey nipilan nej, tanaámbDios nej aton. 10 Ngo metam icon alcuane, cos wüxTeat Cristo ijiüran meáwan. Nej ajlüy wüx meáwanmontangtang monajiüt wüx iüt, átan tiül cielo. 11

Wüx teyariün andeac Teat Cristo, quiaj atnejtejlüyiün circuncidado; pero naleaing aag ayaj ngomatnej leaw arangüw wüx ombas nipilan. Aag ayajapiüng wüx icona lamewüniün ninguiün ngomajneaj, lango mendiüman merangan leawterangan nomb. 12 At wüx teyariün yow, aag ayajatnej temiürajtan nóiquian mequiüjpan Teat Cristo.Aton tepacan mequiüjpan nóiquian, coslamepiüngan naleaing Teat Dios alndommapacüüch mondeow atnej tapacüüch Teat Jesús.13 Icona wüx nganaw meyariün andeac Teat Cristo,tejlüyiün atnej lerndeowan cos irangan ngomajneaj; nganaw maw wüx imeajtsan meáwan ngomajneaj leaw tendiüman merangan. Pero Teat Dioslamawün wüx omeaats isoetiün, atnej lerpacanalinomb nóiquian mequiüjpan Teat Cristo. 14 TeatDios tandarriich meáwan asoetiiüts tajlüy wüxnawiig, cos aag andeac wüx ngo marangaats palanleaw apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. Pero TeatCristo tangüy aaga nisoet quiaj wüx tandeow wüxcruz. 15 Teat Cristo talox tiüt meáwan nimeech leawarangüw natang, langondom marangüw leawandiümüw. Teat Cristo tüüch majaw nipilannguineay tajntsop wüx nejiw wüx tandeow wüxcruz.

Iyamban ocueaj Teat Dios16 Nganüy nejinguind ngondom mayac isoetiün

wüx leaw itean, leaw inganeowan; at wüx nangosnüt, wüx aliw caaw, tengwüy wüx nüt axoodaran,sitiül irangan tengwüy ngo merangan. 17 Cosmeáwan aag ayaj atnej minden leawa lapiürangaliüc apmajlüy. Aaga lapiürang aliüc quiaj nganüylapeay; aag ayaj Teat Cristo. 18 Nde meajchiünnejinguind mawün icueajiün leaw apmeajndiün tiülcielo, cos altiül apiüngüw netam majtan ocueajiwángeles matüniw ocueaj Teat Dios mambeol icoots.Nejiw apiüngüw ajawüw alcuane atnej aümiw,arangrangayej wüx leaw axomüw omeajtsüw wüxnejíwan quiaj. 19 Nejiw ngo majlüyiw nóiquianmaquiüjpüw Teat Cristo, aaga minatangaats. CosTeat Cristo asaj icoots cuane netam marangaats,üüch icoots matangaats wüx Mipoch Teat Dios,ambeol icoots majlüyiiüts nóiquian, matangaatsatnej Teat Dios andiüm.

20 Sitiül naleaing atnej lerndeowan nóiquianmequiüjpan Teat Cristo, icona lamecueatiünmeáwan ngo majneaj leaw arangüw nipilan. Jownganüy ¿neol tendüyiün wüx alinomb meranganatnej nipilan ajlüyayej wüx marangüwa? 21 Cosapiüngüw: “Nde merreeg ayaj, nde meat aíün, ndemexaing mendeaand ayaj”. 22 Meáwan aagaajlüyay arangüch quiaj, apndrom wüx landoj atam,


3

4

cos meáwan aag ayaj nipilan monyac, maquiajchiwwüx. 23 Aaga ajlüyay narangüch quiaj naleaingajüic atnej najneaj. Nejiw arangüw ayaj majüicnaleaing ayambüw Teat Dios, atnej ngomerangrangayej, ngo majiürüw lasta micuerpojüwnejiw. Pero meáwan aag ayaj ngo membeat, cosngondom mambeol nejiw macueatiw aaga ngomajneaj leaw andiümüw marangüw.

Atquiaj sitiül icona naleaing lerpacanalinomb mequiüjpan Teat Cristo, iyambanleaw najlüy cawüx tiül cielo niüng alchetem

Teat Cristo amb wüx miác Teat Dios. 2 Iyacanimeajtsan wüx leaw altiül cielo, ngome leawalningüy wüx iüt. 3 Cos icona atnej tendeowanmequiüjpan Teat Cristo wüx nej tandeow; nganüyalmepacan almequiüjpan niüng ajlüy Teat Dios. 4

Wüx aliüc Teat Cristo alinomb, aaga neech icootsmapacaats, quiaj icona aton apmequiüjpan,apmejlüyiün najneajay atnej ajlüy nej.

Alinoic arangaats nganüy ngo matnej nomb5 Iwüniün wüx imeajtsan meáwan ngo majneaj

leaw almajlüy ningüy wüx iüt cam. Aag ayaj apiüngwüx: nde merangan nisoet mejiüran minajtajan,nde mejiüran minaxeyiün; nde mendiüman leawngo majneaj; nde mendiümdiüman merangan leawijawan; at nde mendiümdiüman cuajantanej leawalmajlüy ningüy wüx iüt cam, meyacan atnejmidiosan. 6 Cos ajcüwa nipilan ngo mayamb TeatDios, ajcüw monrang aaga ngo majneaj quiaj, TeatDios apmüüch nejiw mamongochiw xeyay ngomajneaj tiül Castigo. 7 Icona wüx nganawmeyamban Teat Cristo terangan meáwan aag ayajaton. 8 Nganüy netam mecueatiün meáwan aagateanasaj icon cam: aag ayaj moncüy, monteots ngomajneaj wüx ombas alinop, mondeac ngo majneajwüx Teat Dios; aton meáwan ngo majneaj pochleaw alndom maw teombeayaran. 9 At ndemerwaiichayon, cos lamecueatiün merangan leawterangan nomb. 10 Nganüy lame alinoic ijlüyiün.Meáwan nüt Teat Dios tenguial mawün wüximeajtsan ngo majneaj, para mejlüyiün najneajayatnej ajlüy nej. 11 Quiaj nganüy ngo metam sitiülnipilan griego icon, tengwüy nipilan judío icon; sitiülijlüyiün circuncidado, tengwüy ngo mejlüyiün; sitiülicona nipilan icon naw alinoic iüt, tengwüy sitiülicona neriowan tiül noic cambaj ocueajiwnemeechmeech nipilan; tengwüy sitiül icona nipilannajon marang minajiüt alinop, tengwüy sitiül iconanipilan leaw ngo metam merangan minajiüt alinop.Aag ayaj lango metam, cos nganüy nóiquianajlüyiiüts wüx Teat Cristo; néjan quiaj más nembeatnguiajantanej.

12 Cos Teat Dios lamajiür icon lasta, nejlamarriiüd icon mejlüyiün minipilan nej. Paresnetam merjiürayon lasta, mermbeolayon. Langomerlomboochayon; netam majneaj imeajtsan, ynetam meiücan wüx cuajantanej. 13 Netammeiücan wüx leaw arang nop alinop; sitiül aljane

tarangüch alcuane wüx ombas alinop, ich mawünwüx omeaats. Atnej Teat Cristo tawün wüx omeaatsleaw ngo majneaj terangan, atquiaj icona atonnetam merangan. 14 Pero leaw más xeyay netam,aag ayaj merjiürayon lasta, cos atquiaj alndommejlüyiün nóiquian najneajay. 15 Aaga monajneajocueaj Teat Cristo majlüy tiül imeajtsan müüch iconmeyajcan cuane netam merangan, cos áag tarriiüdicon Teat Dios para mejlüyiün nóiquian atnej majlüynop nipilan. Netam meajchiün gracias Teat Dios cosnajneajay arang.

16 Meáwan leaw apiüng Teat Cristo, ich macülwüx imeajtsan meáwan nüt. At iquiajchiün, ipajanocueaj nop alinop atnej netam. Ijchan imeajtsanTeat Dios, ijüiquichan apac imeajtsan wüx itajcancantar salmos, himnos, y leaw üüch icon NangajMiespíritu nej metajcan cantar. 17 Meáwan leawirangan, masey wüx indeacan, tengwüy wüxcuajantanej irangan, netam merangan meáwanwüx minüt Teat Cristo. Ijchan gracias Teat Dios wüxminüt Teat Cristo.

Nguineay netam marang nop minipilan TeatCristo

18 Nganüy sanasaj icon montaj, irangan leawapiüng minojon. Aag ayaj netam merangan cosiyariün andeac Teat Cristo. 19 At icona nanojaran,netam mejiüran lasta mintajan, nde mejcüyiünmejawan. 20 At icona monguich, iyariün andeacmiteatiün wüx meáwan leaw netam merangan, cosTeat Dios aag ayaj najneaj majaw. 21 Aton iconanateateran, nde meajchiün majcüy micualan nganapaxiüm ocueajiw. 22 At icona najonüw monrangnajiüt, irangan leaw asaj icon neneay najiüt. Ndemerangan áagan wüx tenguial ijarawan, majüicnajneaj irangan. Irangan meáwan con imeajtsan,majüic naleaing iyariün andeac Teat Dios. 23

Meáwan leaw irangan, irangan con imeajtsan atnejmerangan ocueaj Teat Dios, ngome ocueaj nipilan.24 Cos lamejawan Teat Dios apmüüch icon alinoicnüt noic najneajay, cos temerangan minajiüt TeatCristo. 25 Pero leawa nerang ngo majneajapmüünd mamongoch ngo majneaj atnej tarang,cos Teat Dios ngo marriiüd jane nembeat, jane ngomembeat.

At icona moneay najiüt, irangan najneaj wüxijchan najiüt monrang minajiütan, coslamejawan icona aton almejiüran tiül cielo

nop minatangan.2 Pero tanaámb itajcan orar nde mecueatiün.

Wüx itajcan orar ijchan gracias Teat Dios cosnajneajay lamarang. 3 At isajan Teat Dios mambeolxicon nüjchiün manguiayiw nipilan wüx aaga pochngomeaag anguiayaran tanomb, nguineay TeatCristo apmawün nipilan wüx asoetiw. Nganüy saltiül manchiüc cos ajcan sandeac wüx nej. 4 Itüniünocueaj Teat Dios para alndom nandeac ranüy leawnetam nandeac.


5 Irangan najneaj wüx ajcüwa nipilan ngomayambüw Teat Dios, cos atquiaj apmajawüw iconnaleaing irangan najneaj. Iyamban nguineayalndom mesajan wüx Teat Cristo. 6 Wüx indeacanmequiüjpanüw, indeacan najneaj; atquiajjangantanej apmandiüm manguiay leaw ipiüngan.At netam mejawan wüx leaw indeacan, nguineayapmesajan anopnop nipilan wüx cuajantanejapmatüniw manguiayiw icon.

Ndójwüx atepeay7 Teat Tíquico apmasaj icon meáwan cuane

teanarang, nguineay teanamongoch. Nej nopnajneaj nerang minajiüt Teat Dios, sarang najiütnaquiiüb. 8 Xique süüch nej mamb majaw iconmasaj icon cuane sarangan, nguineaysamongochiün, para majneaj imeajtsan. 9 Atapmaquiiüb mamb teat Onésimo; nej aton nop nejnajneaj nerang minajiüt Teat Dios. Aag ayaj micualmicambajan. Nejiw apmasajüw icon cuane teajlüyningüy.

10 At teat Aristarco, áag salnaquiiüb ningüy tiülmanchiüc atepeay icon. At atepeay icon teat Marcosmicual michiig teat Bernabé. Xique lanasaj icon wüxteat Marcos cuane apmarang. Sitiül apmambmajaw icon, ingochiün najneaj. 11 At a Jesús, áagnenüt Justo aton, atepeay icon. Cos nejíwan quiaj

nipilan judío mondüüb Teat Cristo leawatambeolüw xic wüx minajiüt Teat Dios; nejiwnejchiw majneaj ximeaats. 12 At atepeay icon teatEpafras. Nej aton micual micambajan, arangminajiüt Teat Cristo. Nej ngo macueat mataag orarmatün ocueaj Teat Dios mambeol icon mendüjpiünTeat Cristo tanaámb, y merangan palan meáwanatnej andiüm Teat Dios. 13 Xique sajaw nguineaynej naleaing arang xeyay najiüt mambeol icona, atmondüüb Teat Cristo monlüy tiül cambaj Laodicea,y monlüy tiül Hierápolis. 14 At atepeay icon teatLucas, aaga nejaw moniün andeow, nej xeyayandiümaats. At teat Demas aton atepeay icon.

15 Itepeayiün meáwan minipilan Teat Cristomoncül tiül Laodicea. Itepeayiün teat Ninfas aton, ymeáwan minipilan Teat Cristo leawa canchiüjowaniüng nej. 16 Wüx landoj meteowan aaga nawiigcam, ijoyiün ijchan mateowüw minipilan Teat Cristomonlüy Laodicea aton. At a nawiig süüch mambandüy tiül Laodicea, at icona iteowan aton. 17

Isajan teat Arquipo mayac omeaats wüx aaga najiüttüüch nej Teat Dios marang.

18 Xique Pablo sarang naag xiwix aaga acas pochndójwüx satepeay icon cam. Ich leaam imeajtsanwüx xique cos sal tiül manchiüc. Teat Dios tanaámbmambeol icon, müüch icon mimonajneaj nej. Amén.


1 2

1 TESALONICENSES

Atepeay

Xique Pablo saquiüjpüw Silvano y Timoteo,sarang aaga acas poch cam natepeayiünicon meáwan moncül tiül cambaj Tesalónica,

monlüy nóiquian mequiüjpan Teat Dios atMiteatiiüts Jesucristo. Sandiüman Teat Dios müüchicon mimonajneaj nej, at mejlüyiün najneájan.

Monaw Tesalónica ajüiquichaw nguineayayacüw omeajtsüw wüx Teat Jesucristo

2 Meáwan nüt süjchiün gracias Teat Dios, y leaamximeaats icon meawaron wüx satajcan orar. 3 Atmeáwan nüt leaaw ximeajtsan nasajan MiteatiiütsDios wüx aaga najiüt teamerangan, cos aag ayajijüiquichan lameyariün Mipoch Teat Dios, atijiürayon lasta. Masey imongochiün xeyay ngomajneaj, tenguial meiücan wüx meáwan aag ayajcos teamecüliün mandilil Teat Jesucristo. 4 Xecojowxechijquiaw, sajawan Teat Dios xeyay andiüm icon, ylamarriiüd icon. 5 Wüx tasajasan icon wüx aaganajneaj nanderac wüx Teat Jesucristo, aag ayaj ngonandéacan, naleaing tayaagasan Nangaj Espírituocueaj Teat Dios xeyay tambeol xicon, costajawasan meáwan aag ayaj naleaing. Lamejawannguineay tarangasan wüx ajlüyiiüts nóiquiannaquiüjpan icon, cos sandiüman nambeolan icon.

6 Icona tendüjpiün wüx leaw sarangan, attendüjpiün wüx leaw arang Teat Jesucristo. Teyariünaaga najneaj nanderac wüx Teat Cristo, maseyxeyay tajcüyiw majawüw icon nipilan, cos naleaingaaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios tüüch iconmapac imeajtsan xeyay. 7 Por aag ayaj tejüiquichanirangan najneaj; tajawüw icon meáwan monyarandeac Teat Jesús monlüy tiül iüt Macedonia atmoncül tiül Acaya. 8 Atquiaj tajüiquichay aagananderac wüx Teat Jesús manguiayaran ngomeáagan tiül Macedonia y tiül Acaya, pero at aton tiülmeáwan cambaj teajaraw nguineay indüjpiün TeatDios. Pares ngo metam nandeacan wüx nguineayindüjpiün Teat Dios. 9 Cos nipilan teamandeacüwwüx nguineay tapac imeajtsan mengochiün xiconwüx tasajasan icon wüx Teat Jesús; nguineaytecueatiün ajcüwa narangüch dios, mendüjpiünaaga naleaing Teat Dios almapac. 10 Atonapiüngüw icona teamecüliün Micual Teat Dios, aagaTeat Jesús aliüc imiün tiül cielo, aaga leaw Teat Diostapacüüch tiül mondeow. Nej apmawün icoots wüxaaga ngo majneaj leaw aliüc miün apmajlüy wüxTeat Dios apmajaw wüx asoeteran.

Leaw tarang teat Pablo tiül Tesalónica

Xecojow xechijquiaw, icona lamejawan wüxtambasan quiaj niüng ijlüyiün ngomesambánan. 2 Lamejawan nguineay

tamongochasan xeyay ngo majneaj, nguineaytandeacüw ngo majneaj wüx ximbasan nipilanmonaw tiül cambaj Filipos. Aag ayaj tajlüy wüxnganaw namban najawan icon. Masey teajlüynadam moncüy tiül micambajan aton, pero TeatDios tambeol xicon nasajan icon aaga najneajnanderac, nguineay alndom mawaats wüxasoetiiüts. 3 Cos leawa taquiaachasan icon, aagayaj palanüy naleaing; ngo narangan nicuajind ngomajneaj, ngo nawaijchan icon. 4 Teat Dios tajawsanarangan meáwan leaw apiüng, quiaj tüüch xiconnamban naquiajchiün aaga najneaj nanderac wüxTeat Jesús. Aag sandeacan, ngome leaw nipilanandiüm manguiay, sandeacan áagan leaw andiümTeat Dios, cos nej lamajaw nguineay ximeajtsan. 5

Icona lamejawan xicona ngo nawüywüyiün aljane;at Teat Dios ajaw xicona ngo newüyayon wüxsaquiajchiün para naxoman wüx alcuane. 6 At ngonayamban malomb xicon aljane, ngome iconatengwüy pálwüx nipilan. Masey xicona alndomnarangan, cos miapóstoles Teat Cristo xicon. 7

Tarangasan najneaj wüx imbasan, atnej nopnamümaran ajiür lasta micual nej. 8 Atquiaj xiconaaton xeyay leaaw ximeajtsan icon. Ngome áagantandiümasan nasajan icon wüx aaga najneajnanderac leawa tüüch Teat Dios; at tajlüyasannandeowan ingow indeowan sitiül netam, cos xeyaysandiüman icon. 9 Xecojow xechijquiaw, sajawannganaw ndrom imeajtsan nguineay tümb sapacanwüx tarangasan xeyay najiüt tiül icona. Nütongwiiüts sarangan najiüt cos ngo nandiümannatüniün icueajiün nicuajind wüx tasajasan iconwüx aaga najneaj nanderac tüüch Teat Dios.

10 Icona ijawan, at Teat Dios ajaw nguineaytarangasan wüx tajlüyasan ninguiaj tiül icona.Tarangasan leaw andiüm Teat Dios, nejinguindngondom mayac sasoetiün. 11 At lamejawannguineay taquiaachasan icon, y tambeolasan iconinopnopon wüx amix imeajtsan. At tapajasanicueajiün xeyay atnej nop nateataran arang wüxmicual nej. 12 Atquiaj tasajasan icon merangannajneaj, atnej netam marang jane ocueaj Teat Dios,cos lamapaj icon mejlüyiün tiül aaga najneajaycambaj niüng ajlüy nej.

1 TESALONICENSES 1:2 233 1 TESALONICENSES 2:12

3

4

13 Pares ngo nacueatiün nüjchiün gracias TeatDios, cos wüx tenguiayiün sasajan icon wüx aaganajneaj nanderac, icona ngome tenguiayíünan,teyariün aag ayaj cos aag ayaj naleaing Mipoch TeatDios, ngo matnej poch andeac nipilan. Aaga najneajnanderac ocueaj Teat Dios quiaj, ayac icon wüxmerangan najneaj. 14 Xecojow xechijquiaw, iconatemongochiün atnej tamongochiw noicnoic ajlüymondüüb Teat Dios tiül iüt Judea wüx tayariwandeac Teat Cristo Jesús. Pues ajcüw micual miiütantayambüw imbasan aton, atnej ajcüwa judíostayambüw ombasüw minipilan Teat Cristo tiülJudea. 15 Ajcüwa judíos tambiyaw Teat Jesús. Átannde tanomb tambiyaw mondeac andeac Teat Diosmonáwan tiül nejiw; y aton tawüniw xicon quiaj.Nejiw ngo marangüw leaw andiüm Teat Dios, yajcüyiw majawüw meáwan nipilan. 16 Andiümüwmapalüw xicon para ngo nasajan wüx TeatJesucristo pálwüx nipilan ngome judíos, nganandotmawüw wüx asoetiw. Atquiaj teaxeyay asoetiwnejiw; Teat Dios lajcüy majaw nejiw xeyay.

Pablo andiüm mamb majaw alinomb moncülTesalónica

17 Xecojow xechijquiaw, masey ngo mexomayootsacas nüt, ngo ndrom ximeajtsan icon. Nganüyxeyay lanandiüman mejawayoots alinomb. 18

Naleaing xicona tandiümasan namban najawanicon. Masey xique Pablo tajlüy namb nomb ijmbüw,pero aaga Satanás tayac naél mapal xicon. 19 ¿Janeapmüüch xicon xeyay apac ximeajtsan wüx aliücalinomb Miteatiiüts Jesucristo majlüyiiüts nóiquianmaquiüjpaatsa? ¿Jane üüch xicon nayajcan najneajtarangasan minajiüt Teat Dios tiül icona? Puesiconan quiaj. 20 Naleaing, icona apmeajchiün xiconnayajcan xeyay apac ximeajtsan.

Lango naiündan wüx cos laínd nanguiayiünwüx icona, quiaj tandeacasan sanacüliünxicónan quiaj tiül cambaj Atenas, 2 condom

sanüjchiün mamb michijquiaats Timoteo mambeolicon. Cos nej nop nerang minajiüt Teat Dios, at nopnembeol xicon wüx sandeacan aaga najneajnanderac wüx Teat Cristo. Tasajas maquiaach iconcuane najneaj merangan, mambeol icon müüchmejlüyiün nandand wüx indüjpiün Teat Cristo. 3

Atquiaj tarangasan nganandot mbayameron wüxaaga naél imongochiün quiaj. Cos icona lamejawanaag ayaj netam mamongochiiüts. 4 Cos wüxsaliünan ninguiaj naquiüjpan icon tasajasan iconapmamongochiiüts naél. Nganüy mbich lamejawanatquiaj teajlüy. 5 Wüx xique lango naíünd wüx,quiaj tüjchiüs mamb teat Timoteo cos sandiümnanguiay cuane terangan, nguineay temendüjpiünTeat Dios, nganandot nimeech mayac icon wüxmerangan ngo majneaj, ndot cuajpar saranganaaga najiüt tiül icona.

6 Pero wüx tandilil teat Timoteo imiün niüngijlüyiün, taquiiüb miün najneaj poch nguineay iconatanaámb temendüjpiün Teat Cristo. At tapiüng

nguineay indiüman nop alinop, y tanaámb leaawimeajtsan xicon. Apiüng indiüman mexomayootsmejawayoots atnej xicona teanandiüman najawanicon aton. 7 Wüx aag ayaj xecojow xechijquiaw,tajneaj ximeajtsan wüx tanguiayasan iconatanaámb temeyacan imeajtsan wüx Teat Cristo,masey xicona sajlüyiün tiül xeyay naél cos ajcüymajaw xicon nipilan. 8 Nganüy apac ximeajtsanwüx icona cos tanaámb ersapayon nandand wüxTeat Jesucristo. 9 Xeyay süjchiün gracias Teat Dioswüx icona; nej ajaw xeyay apac ximeajtsan costanaámb teamendüjpiün Teat Cristo. 10 Nütongwiiüts satüniün ocueaj Teat Dios sitiül alndommejawayoots alinomb, para nasajan icon meáwanleaw nganaw mejawan wüx indüjpiün Teat Cristo.

11 Sandiüman Teat Dios y Miteatiiüts Jesucristomambeol xicon natüchiün niüng ijlüyiün. 12

Sandiüman Teat Jesucristo müüch mejiüran xeyaymonajneaj, müüch mejiürayon lasta, at mendiümanmeáwan nipilan aton, atnej sajiüran icon lasta. 13

Tanaámb nde mechiwean imeajtsan; irangan leawandiüm Miteatiiüts Dios, cos atquiaj apmaxomicona tenguial merangan najneaj wüx nütapmandilil Miteatiiüts Jesucristo maquiiüb miünmeáwan minipilan nej.

Netam marangüch leaw andiüm Teat Dios

Nganüy xecojow xechijquiaw, sasajan iconalinomb, satüniün wüx minüt Teat Jesústanaámb merangan leaw andiüm Teat Dios

atnej tenguiayiün wüx taquiaachasan icon. Maseysajawan temerangan atquiaj, nganüy sandiümantanaámb merangan más xeyay najneaj.

2 Tenguiayiün nguineay tasajasan icon meranganleaw andiüm Teat Jesús, cos nej atquiaj tasaj xicon.3 Leawa Teat Dios andiüm, aag ayaj irangan palannajneaj. Pues naxey ngondom maquíiüban najtaj, ataton najtaj ngondom maquíiüban naxey sitiülnganaw mengoch owixaw; at monguich ngondommarangüw aag ayaj. 4 Pues inopnopon netammequiüjpan mintajan najneajay mejiürayon lasta; 5

ngondom merangan wüx ombas leaw indiümanatnej arangüw altiül nipilan leawa ngo mandüjpiwTeat Dios. 6 Nejinguind ngo metam mitsoj alinopwüx aag ayaj, cos Teat Dios apmapalüch ombasjane arang atquiaj, atnej lanasajan icon. 7 Cos TeatDios ngo marriiüd icoots marangaats aaga ngomajneaj quiaj; nej andiüm marangaats palǘyannajneaj. 8 Leaw itsojǘyan aag ayaj ngome nipilanitsoj, Teat Dios itsoj, aaga neech icoots aaga NangajEspíritu.

9 Xecojow xechijquiaw, ngo metam nasajan iconnguineay netam mejiürayon lasta, coslamenguiayiün nguineay apiüng Teat Dios. 10

Sanguiayiün atquiaj temerangan wüx meáwanminipilan Teat Cristo moncül tiül iüt Macedonia.Pero sandiüman tanaámb mejiüran lasta másxeyay. 11 Iyamban nguineay alndom mejlüyiünnajneájan, merangan leawa netam merangan;


5

irangan minajiütan con iwixan, atnej lanasajan icon.12 Atquiaj pálwüx nipilan apmajawüw nguineayirangan najneaj; ngome apmaxomüw cuane wüxmandeacndeacüw wüx imbasan, aton ngomeapmetam meyariün nicuajind ocueaj alinop.

Wüx apmandilil Teat Jesús13 At aton xecojow xechijquiaw, ngo nandiüman

mejlüyíünan ngo mejawan nguineay ajlüy wüxmondeow. Ngo metam mamix imeajtsan atnejnipilan ngo mandüjpiw Teat Cristo, cos ngomajawüw nguineay apmajlüyiw alinoic nüt. 14

Ajawaats Teat Jesús tandeow, ndoj tapac alinomb.At ajawaats Teat Dios apmüüch miün mandilileawnóiquian maquiüjpüw Teat Jesús meáwan monyarandeac nej leawa landeow.

15 Nganüy sasajan icon aag agüy leaw tapiüngTeat Jesucristo, cos icootsa leaw aliünaatsmapacaats lapeay Teat Jesucristo, ngondommamongoots ombas nejiw leawa landeowüw. 16

Cos nejay Teat Jesucristo aliüc imiün cielo,apmandeac napac müüch manguiayaran. Aaganatang ángel apmendeac napac, y nots trompetocueaj Teat Dios apmajiünts. Quiaj ombasapmapacüw meáwan mondeow leawa tayariwandeac Teat Cristo. 17 Condom icootsa leawaaliünaats mapacaats ningüy wüx iüt, atonapxaijnguiamoots nóiquian maquiüjpaats tiül oicmangochiiüts Teat Jesucristo. Quiaj apmajlüyiiütsnóiquian maquiüjpaats Teat Jesús meáwan nüt. 18

Nganüy ijchan mapac imeajtsan nop alinop wüxaaga poch quiaj.

Xecojow xechijquiaw, ngo narangan wüxnawiig ngün neat ngün nüt apmajlüy aagayaj, cos ngo metam majawaats ngow. 2

Cos icona lamejawan wüx nüt aliüc Teat Jesucristo,aag ayaj wüx ngo mateotsaran, atnej arang nopneed wüx apmajmel ongwiiüts maneed. 3 Wüxnipilan apmapiüngüw: “Nganüy najneajay ajlüyiiütsngo majlüy nicuajind naél”, mawüw, quiaj aliücmiün najénan apndrom ombasüw. Aag ayaj atnejarang nop najtaj, cos ngondom mewüneay wüx,netam mamongoch aaga necoy wüx apwijquiammicual nej. 4 Nganüy icona xecojow xechijquiaw,langome apmejlüyiün tiül aaga ngo majneaj atnejpojniün quiaj. Aaga nüt wüx aliüc Teat Jesucristongome apmasap icon wüx, ngome atnej arang nopneed wüx ngo mateotsaran. 5 Meawarónan ijlüyiüntiül ran, ngo mejlüyiün tiül pojniün. Langomajlüyiiüts tiül pojniün, at aton ngo majlüyiiüts tiülongwiiüts. 6 Pares ngondom marangaats atnejarangüw jangantanej nipilan, cos ajlüyíwan at nejiwmonmeay. Nganüy icoots netam mapacaats wüxleaw aliüc miün, marangaats palanüy najneaj.Netam majiüraats fis, ngo matnej mongün. 7

Ajawaats ameayaran ongwiiüts. At aton mongünongwiiüts más angüniw. 8 Pero icootsa ajlüyiiütstiül ran, cos ayariiüts andeac Teat Dios. Netammaxomaats omeajtsaats wüx marangaats najneaj,

ngo matnej arang mongün. Cos sitiül ajawaatsnaleaing teamandüjpiiüts Teat Jesucristo, at sitiülajiürayoots lasta, aag ayaj apmambeol icoots atnejcamix manchiüc ambeol soldados tiül montsoj.Aton cos ajawaats naleaing apmawaats wüxmeáwan ngo majneaj; aag ayaj apmambeol icootsatnej sombrer manchiüc ambeol soldados. 9 CosTeat Dios ngo marriiüd icoots mayac icoots tiül ngomajneaj, nej tüüch miün Miteatiiüts Jesucristomawün icoots wüx asoetiiüts. 10 Nej tandeowingow andeowaats. Masey almapacaats maseylandeowaats, almajlüyiiüts nóiquian maquiüjpaatsmeáwan nüt. 11 Pares ich mapac imeajtsan nopalinop wüx leaw indüjpiün atnej tanaámbteamerangan quiaj. Aton ermbeolayon membichanmejawan wüx Mipoch Teat Dios.

Pablo asaj nejiw nguineay netam marangüw12 Xecojow xechijquiaw, sasajan icon netam

merangan casa ajcüwa monajiüt leaw Teat Diosayac marangüw minajiüt nej tiül icona, mambeolüwicon y mapaj icueajiün. 13 Netam merangan nejiwcasa mendiüman, cos arangüw minajiüt Teat Diostiül icona; najneájan mejawan nop alinop tíülanicona, nde mejcüyiün.

14 At aton sasajan icon xecojow xechijquiaw,ipajan ocueaj leaw neánch, isajan netam marangnajiüt. Netam meajchiün mapac omeaats monmixomeaats, at imbeolan leaw napateay ajaw. Netammeiücan wüx cuajantanej arangüw nipilan.

15 Ijawan wüx, nde mepalüchiün ombas janearang ngo majneaj wüx imbasan, iyambanmerangan najneaj wüx nop alinop, at wüx meáwannipilan.

16 Netam mapac imeajtsan meáwan nüt. 17

Itajcan orar Teat Dios, itüniün ocueaj, nde paxiüm.18 Ijchan gracias Teat Dios wüx meáwancuajantanej. Aag ayaj andiüm Teat Dios merangan,cos lameyariün andeac Teat Cristo Jesús.

19 Nde mepalan Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios;ijchan marang leaw andiüm tiül icona. 20 Ndemepiüngan ngo membeat leaw Nangaj Espírituüüch nop alinop mequiaachayon wüx. 21 Peronaleaing netam mejawan wüx meáwan leawaquiajchich, meyariün áagan leaw naleaing najneaj.22 Leawa ngo majneaj nde meyariün merangan.

23 Nejay Teat Dios, aaga neech majlüy monajneaj,alndom müüch icon merangan palan najneaj. Nejapmajaw wüx miespíritujan, imeajtsan, atmicuerpojan. Quiaj alndom mejlüyiün najneajay,ngo mejiüran nisoet wüx aliüc alinomb MiteatiiütsJesucristo. 24 Cos aaga nerriiüd icon quiaj,najneajay ajlüy, apmarang leawa lamapiüng.

Ndójwüx atepeay25 Xecojow xechijquiaw, itüniün Teat Dios

mambeol xicon.26 Aton itepeayiün tamtámban meáwan minipilan

Teat Cristo.


27 Sasaj icon wüx minüt Teat Dios, netammeteowan aaga nawiig cam manguiayiw meáwanminipilan Teat Cristo.

28 Sandiüman Miteatiiüts Jesucristo tanaámbmambeol icon, tambtámban ijlüyiün. Amén.


1

2

2 TESALONICENSES

Atepeay

Xique Pablo salnaquiüjpüw Silvano yTimoteo, sarang aaga acas poch cam,natepeayiün icon meáwan hermanos

moncül tiül cambaj Tesalónica, cos icona ijlüyiünnóiquian mequiüjpan Teat Dios at MiteatiiütsJesucristo. 2 Sandiüman Teat Dios at MiteatiiütsJesucristo müjchiw icon mimonajneajiw, atmejlüyiün najneájan tiül imeajtsan.

Teat Dios apmajaw wüx asoeteran wüx aliücTeat Cristo

3 Xecojow xechijquiaw, meáwan nüt netamnüjchiün gracias Teat Dios cos icona almendüjpiünTeat Cristo. Icona ajüic tenguial itangan xeyay wüxindüjpiün Teat Jesucristo cos xeyay ijiürayon lasta. 4

Por aag ayaj sandeacan najneaj wüx icona tiülmeáwan noicnoic ajlüy mondüüb Teat Dios.Sandeacan nguineay iiücan wüx cuajantanej, attanaámb indüjpiün Teat Jesús, masey tenguialmemongochiün xeyay naél, xeyay moncüy. 5

Meáwan aaga imongochiün quiaj ajüiquich TeatDios najneaj arang, teambeol icon, mejlüyiünnajneajay wüx apmejmeliün tiül micambaj nej.

6 Teat Dios apmepalüch ombas jane nerang ngomajneaj wüx imbasan, cos nej atquiaj arang,apalüch ombas jane arang ngo majneaj. 7 Icona,cos atquiaj tememongochiün, apmeajndiünmejlüyiün najneaj alinoic nüt, ata xicon aton.Apmajlüy aag ayaj wüx Teat Jesús apmandilil imiüntiül cielo tiül oniw biümb, maquiiüb miün napacmiángeles nej. 8 Cos nej aliüc mapalüch ombaswüx ombasüw jane ngo mandiüm Teat Dios, atonjane ngo mayar aaga najneaj nanderac wüxMiteatiiüts Jesucristo. 9 Ajcüwa nipilan quiajapmambüw tiül xeyay ngo majneaj, tiül castigoniüng apmajlüyiw meáwan nüt, ngondom mawüwmambüw niüng ajlüy Teat Dios; at ngondommajawüw nguineay ajneaj niüng ajlüy Teat Dios,nguineay Teat Dios arang cuajantanej najneaj. 10

Aag ayaj apmajlüy wüx nüt aliüc Teat Jesucristomaxejneng minipilan nej, apmapac omeajtsüwxeyay, apmandeacüw najneaj wüx nej, apmarangüwnej casa meáwan mondüüb nej. At icon atonapmequiüjpan cos teyariün sandeacan wüx nej.

11 Por aag ayaj xicona tanaámb satajcan orar poricona. Satüniün ocueaj Teat Dios mambeol iconmerangan aaga najneaj leawa nej lamarriiüd iconpara merangan. Satüniün mambeol icon, müüch

icon ndoj imbasan merangan meáwan najneaj leawindiüman merangan, at meáwan najiüt leawalndom merangan cos iyariün andeac Teat Cristo.12 Por aag ayaj meáwan nipilan apmandeacüwxeyay najneaj wüx minüt Miteatiiüts Jesucristo, cosajawüw nej teamambeol icon merangan najneaj. Atapmandeacüw najneaj wüx imbasan cos ajawüwicona ocueaj icon Teat Jesucristo. Aag ayaj apmajlüycos Teat Dios y Miteatiiüts Jesucristo üüch iconmimonajneajiw.

Apmajüiquich nop nerang xeyay ngo majneaj

At aton xecojow xechijquiaw, sanasaj iconwüx nguineay aliüc Miteatiiüts Jesucristomaxejneng icoots majlüyiiüts niüng nej ajlüy.

2 Sasajan icon nde meajchiün aljane mitsoj imalan,nde mbayameron. Cos sitiül aljane mapiüng alngünespíritu tüüch nej majaw lamatüch a nüt lapeayTeat Cristo alinomb, tengwüy aljane tasaj nej,tengwüy mapiüng xique tarangas nawiig napiüngaag ayaj, nde mepiüngan naleaing. 3 Ndeme aljanemawaiich icon, cos ngondom mapeay aaga nütquiaj sitiül ngome ombas majlüy nadam moncüy, atxeyay nipilan apmacueatiw mandüjpiw Teat Dios.Apmejüiquichay nop naxey nerang xeyay ngomajneaj; aag ayaj nerang minajiüt nimeech; alinoicnüt apmamb tiül castigo. 4 Nej ajcüy majaw TeatDios, at ajcüy majaw meáwan cuajantanej leaw ajiürminüt dios, y cuajantanej leaw arangüch casa. Nejapmajmel tiül aaga nadam nangaj iüm ocueaj TeatDios, apchetem quiaj mapiüng dios nej.

5 ¿Ngo leaam imeajtsana, tasajas icon aag ayajwüx sal ninguiaja? 6 Nganüy icona ijawan cuaneteamepal aaga nerang minajiüt nimeech quiaj;condom leaw atüch a nüt, quiaj apmejüiquichay. 7

Masey minajiüt aaga ngo majneaj naxey quiajtearangüch nganüy, pero nganaw mejüiquichay.Wüx Teat Dios apmawün aaga nepal nej, 8 quiajaaga ngo majneaj naxey apmejüiquichay nómban.Condom wüx apmandilil Teat Jesús con xeyaynajneajay, quiaj apmambiy nej wüx apmapepmiíünd nej, quiaj apndrom ombas aaga naxey. 9

Aaga naxey nerang ngo majneaj quiaj, minatangüwnimeech nenüt Satanás tüüch nej miün. Pares ndotombas marang xeyay cuajantanej, at alndommarang ateócan mawaiich nipilan. 10

Apmayambyamb xeyay cuajantanej nguineayalndom mawaiich ajcüwa leaw apndrom ombasüw,apmambüw tiül castigo cos ngo mandiümüwmayariw aaga naleaing poch leaw alndom mawün


3

nejiw wüx asoetiw nejiw. 11 Quiaj Teat Diosapmüüch mawaiicharanüw xeyay, apmandüjpiwleaw ngo maleaing, leaw apiüng aaga newaiichquiaj. 12 Por aag ayaj apmambüw tiül castigomeáwan nejiw leawa ngo mandiümüw mayariwaaga poch naleaing leawa taquiaach Teat Jesucristo,cos xeyay apac omeajtsüw marangüw ngo majneaj.

Lamarriiüd icon Teat Dios13 Xecojow xechijquiaw, netam müjchiiüts gracias

Teat Dios cos sajawan xeyay andiüm icon. Ndetanomb lamarriiüd icon mawün icon wüx isoetiün;tüüch icon Nangaj Miespíritu nej mejneajiün,müüch mendüjpiün leawa naleaing. 14 Wüxtasajasan icon wüx aaga najneaj nanderac nguineayalndom maw nisoet, quiaj Teat Dios tarriiüd iconmejlüyiün najneajay, mejlüyiün nóiquianmequiüjpan Teat Jesucristo alinoic nüt.

15 Nganüy xecojow xechijquiaw, irangan leawalndom imbasan, nde mecueatiün leawtaquiaachasan icon, masey leaw lanasajan icon wüxtajlüyasan niüng ijlüyiün, tengwüy leaw saranganwüx nawiig. 16 Sandiüman Miteatiiüts Jesucristo yMiteatiiüts Dios, áag nejiür icoots lasta, neechmajneaj omeajtsaats meáwan nüt, áag nembeolicoots neech majlüyiiüts najneájan wüxteamacüliiüts mandilil Teat Cristo. 17 Sandiümannej müüch mapac imeajtsan, mambeol iconmendeacan najneaj wüx nej, tanaámb meranganmeáwan minajiüt nej.

Itüniün ocueaj Teat Dios mambeol xicon

Nganüy xecojow xechijquiaw, itüniün ocueajTeat Dios mambeol xicon. Isajan Teat Diosmüüch majüy najen aaga najneaj nanderac

wüx Teat Jesucristo manguiayaran tiül meáwancambaj, müüch mayarich aaga najneaj nanderacatnej icona tenguiayiün, ndoj teyariün. 2 Itüniünaton ocueaj Teat Dios mambeol xicon nganandotaleaic marangüw wüx ximbasan nipilan monrangngo majneaj, cos ngome meáwan nipilanandiümüw mayariw andeac Teat Dios. 3 Nganüy ichleaam imeajtsan, Teat Jesucristo ngome apmacueaticon; apmajiür icon nganandot matüch iconnimeech. 4 Teat Dios lamüüch mapac ximeajtsan

wüx icona cos sajawan tanaámb teamerangan leawsaquiajchiün icon; at sajawan tan iriümbanapmerangan aag ayaj. 5 Aton satüniün Teat Diosmambeol icon meyajcan tiül imeajtsan nej xeyayandiüm icon, müüch meiücan wüx cuajantanej naélatnej tarang Teat Cristo.

Netam merangan najiüt6 Xecojow xechijquiaw, sasajan icon wüx minüt

Miteatiiüts Jesucristo, nde mequiüjpan nop leawaneánch ngo mandiüm marang najiüt, tengwüy nopleawa ngo mandiüm marang leawa saquiajchiünicon. 7 Icona lamejawan netam merangan atnejtarangasan, cos wüx tacülasan ninguiaj naquiüjpanicon, ngo neanchiün. 8 Ngo nayariün ocueajnejinguind netnetíünan aniüng nej. Ngwüytarangasan xeyay najiüt, sambichayon sapacan nütongwiiüts, ngana nüjchiün icon mejiüran naél. 9

Masey alndom natüniün nawiülaranan, ngwüyxicona tarangasan najiüt mejawan nguineay netammerangan aton. 10 Cos wüx tajlüyasan ninguiajtasajasan icon sitiül aljane ngo mandiüm marangnajiüt, ich maíünd. 11 Sanguiayiün altiül acas iconaajlǘyan, ngo marangüw nicuajind najiüt, peroapalpalǘwan alinop. 12 Ajcüwa nipilan quiaj,sasajan y sapajan ocueajiw wüx minüt MiteatiiütsJesucristo, marangüw najiüt najneájan paramaxomüw üetiw.

13 Xecojow xechijquiaw, nde paxiüm icueajiünmerangan najneaj. 14 Sitiül aljane ngo mayar leawateanasajan icon tiül aaga nawiig cam, iyacan wüxiniüjcan, nde mequiüjpan, para maxing. 15 Ndemejcüyiün mejawan, pero ipajan ocueaj cos nejaton ayamb Teat Dios.

Ndójwüx atepeay16 Sandiüm nejay Teat Jesucristo, aaga neech

monajneaj, tanaámb müüch icon monajneaj wüxmeáwan cuajantanej irangan, maquiiüb iconnguiajantanej.

17 Nganüy xique Pablo sarang naag xiwixsatepeay icon cam. Aag agüy sarang tiül meáwanxenawiig. 18 Miteatiiüts Jesucristo mambeol iconmeawarónan. Amén.


1

2

1 TIMOTEO

Teat Pablo atepeay teat Timoteo

Miteatiiüts Dios aaga newün icoots wüxasoetiiüts, aton Miteatiiüts Jesucristo aagateamacüliiüts, tayacüw xique Pablo narang

nop apóstol ocueajiw. 2 Timoteo, xique sarangaaga acas poch cam nüüch ique, cos sayaag atnejnaleaing xecual ic cos lamayariiüts andeac TeatDios. Tanaámb ich mambeol ic Miteatiiüts Dios yMiteatiiüts Cristo Jesús, majiür ic lasta, müüch icxeyay monajneaj.

Ijawan wüx ajcüwa monquiaach ngo maleaing3 Nganüy sanasaj ic alinomb aag atnej tasajas ic

wüx nganaw namb sandüy tiül iüt Macedonia. Costasajas ic mecǘlan tiül cambaj Efeso mesajüwajcüwa monquiaach quiaj ngo metam maquiajchiwleawa teamaquiajchiw, cos altiül aquiajchiw ngomaleaing. 4 Isajüw macueatiw andeacndeacüwleaw ngo metam; nde mayambyambüwmandeacüw wüx mixejchiw nde tanomb. Cos aagayaj ngo mambeol icon nicuajind mejawan leawTeat Dios andiüm merangan wüx indüjpiün TeatCristo; más naleaing para miün majlüy wüxmondeacndeac.

5 Sasaj ic aaga poch quiaj, cos sandiümmerjiürayon lasta, meyajcan tiül imeajtsan irangannajneaj, y mejawan naleaing indüjpiün Teat Cristo.6 Cos altiül lamambiülüjchiw ayaj, andeacndeacüwpálwüx leaw ngo metam. 7 Masey nejiw apiüngüwnendüyiw wüx aquiajchiw aaga poch tüünd Moisés,pero nejiw ngo majawüw cuane aquiajchiw, ngomajawüw cuane naleaing.

8 Icootsa ajawaats aaga poch tüünd Moisés, aagayaj najneaj cos ajawaats cuane ajpar, neol tajlüy. 9

Ajawaats Teat Dios ngo müüch Moisés aaga pochpara nipilan arang najneaj. Ngwüy, tayacmajüiquich asoet jane nerang ngo majneaj, janenepiüng ngo metam nej monajiüt, nemal nipilan,leawa xowüy arang ngo majneaj, jane ngo metamnej Teat Dios, jane ngo mayar andeac Teat Dios,jane nembiy miteat nembiy mimüm, at meáwanmonbiy nipilan. 10 At Moisés tüünd aaga pochmajüiquich ngo majneaj arang leaw monjiürminajtaj, leaw monjiür minaxey, leaw naxey aquiiübnaxey, leaw najtaj aquiiüb najtaj, leaw neneednipilan manüüb, leaw newaiich wüx cuajantanej,leaw newaiich apaj wüx minüt dios, leaw ngo mayarleaw apiüng Mipoch Teat Dios. 11 Meáwan aag ayajlamapiüng tiül aaga najneajay nanderac wüx Teat

Cristo, nguineay awün asoetiiüts. Aaga nanderacquiaj tüjndiüs nandeac, tüüch xic najneajayMiteatiiüts Dios.

Teat Pablo üüch gracias12 Süüch gracias Miteatiiüts Jesucristo, aaga

nembeol xic narang aag ayaj, cos tajaw xiquesanarang leaw apmapiüng. Áag tayac xic narangminajiüt nej. 13 Masey nomb titsojos Teat Cristo,tayambas ombasüw monyar nej andeac, tandeacasxeyay ngo majneaj wüx nej. Pero tajiürüchiüs lastacos tarangas ayaj wüx ngo najaw nicuajind, wüxnganaw nandüüb Teat Cristo. 14 Miteatiiüts Diostüüch xic xeyay mimonajneaj nej, xeyay tajiür xiclasta, tambeol xic nandüüb Teat Cristo Jesús.

15 Aaga poch cam naleaing, netam mayarmeáwan nipilan: Teat Cristo Jesús tiün wüx iütmawün wüx asoetiw nipilan, cos meáwan nipilanarangüw ngo majneaj. Sayaag xique najntsopsarang ngo majneaj, cos xeyay ngo majneajtarangas. 16 Masey najntsop sarang xeyay ngomajneaj, tajiürüchiüs lasta cos atquiaj alndommajüic nguineay Miteatiiüts Jesucristo xeyay aíücwüx leaw arangüw nipilan. Wüx aag ayaj nipilanalndom majawüw nguineay tajiürüchiüs lasta. Quiajapmandiümüw mayariw andeac nej, mapacüwmeáwan nüt majlüyiw najneaj niüng ajlüy Teat Dios.17 Najneajay ajlüy Minatang Nenajiüt, nej aaga Reyalmapac meáwan nüt, nej ngo majiür ümb, maseyngondom maxomaats majawaats. Néjan Teat Dios,ngo majlüy alinop dios. Netam müjchiiüts graciasmeáwan nüt, masajaats najneajay ajlüy meáwanneat, ¡Amén!

18 Timoteo, sayaag ique ijlüy atnej xecual. Sasaj icnetam merang atnej tanderac tanomb wüx imbas.Nganüy irang atnej tesoic, irang con imeaats atnejarang nop soldado wüx ajlüy tiül montsoj. 19

Tanaámb indüüb leawa lameyar ocueaj Teat Dios.Irang leaw iyaag tiül imeaats najneaj. Cos ajlüy acasmasey ayajcüw cuane najneaj, ngo marangüw leawayajcüw quiaj, arangüw leaw andiümüw nejiw. Ngomayacüw omeajtsüw wüx mayariw andeac TeatDios. 20 Atquiaj tarangüw Himeneo y Alejandro.Condom xique tayacasüw teowix a Satanásmajawüw ngondom mitsojow Teat Dios.

Aquiaach wüx atajcüch orar

Nganüy sanasaj ic wüx leawa más netam.Itün ocueaj Teat Dios mambeol meáwannipilan, isaj Teat Dios müüch leawa netam

1 TIMOTEO 1:2 239 1 TIMOTEO 1:20

3

nej nopnop nipilan nguiajantanej ajlüyiw. At netammüünd gracias Teat Dios wüx leaw lamarang. 2

Netam metün ocueaj Teat Dios mambeol meáwanmontangtang monajiüt. Itün Teat Dios mambeolmonajiüt nguiajantanej ajlüyiw, cos atquiaj alndommajlüyiiüts najneájan, ngo majlüy xeyay naél, ngomajlüy monstoj y monbiy. Atquiaj alndommayajcaats, marangaats leaw andiüm Teat Dios, cosaag ayaj más xeyay netam. 3 Miteatiiüts Diosnewün icoots wüx asoetiiüts, najneaj majaw aagayaj. 4 Teat Dios andiüm mawün wüx asoetiwmeáwan nipilan, müüch majawüw naleaing leawanej tapiüng. 5 Áagan nop Teat Dios almajlüy, atonáagan nop ajlüy de teat mambeol nipilan niüngajlüy Teat Dios. Aag ayaj Teat Jesucristo cos nipilannej aton. 6 Nejáyan quiaj teyacüy mandeow mawünwüx asoetiw meáwan nipilan. Cos wüx tatüch a nüt,quiaj tejüiquichay, tajüic jane nej. 7 Wüx aag ayajtarriiüd xic Teat Dios nandeac andeac nej, najlüyapóstol, naquiajchiw pálwüx nipilan ngome judíosmajawüw cuane naleaing, mayariw andeac TeatDios. Xique aag ayaj sandeac wüx, aag ayajnaleaing, ngondom nawaiich.

8 Sandiüm nipilan nguiajantanej matajcüw orar,mandeacüw maquiüjpüw Teat Dios. Wüx aljaneandic cawüx owix mataag orar netam mayaag tiülomeaats ngo majiür nisoet, ngondom majcüymajaw aljane, at ngondom masajsaj aljane wüxcuajantanej. 9 At montaj netam masoijquiw apixawnejiw najneaj, ngo merangrangayej wüx leawasoijquiw, ngome para majarawüw. At ngo metammerangrangayej wüx mapeatiw omalüw nejiw atnejarangüw altiül. Ngo metam mandijquiaw xeyay oro,tengwüy xeyay perla, tengwüy masooig xeyaynembeat napixeran melombochayej wüx. 10 Cosmontaj leaw ayariw andeac Teat Dios, ingowmerangrangayej wüx napixeran netam marangüwnajneaj, majüiquichaw naleaing andüjpiw Teat Dios.11 Montaj ich ndijchiümójan manguiayiw leawateaquiajchich; nejiw ngondom marangüw natang.12 Xique ngo nüüch montaj maquiajchiw tiülnipilan; at sapiüng ngondom majlüyiw wüxmasajüw monxey nguineay netam marangüw.Naleaing ich manguiayiw ndijchiümójan. 13

Sandeac atquiaj cos Adán ombas tarangüch, tarangnej Teat Dios, ndoj tarang a Eva. 14 Condom aagamüm najtaj quiaj ombas mawaiicheran, ngomeAdán. Ndoj aaga najtaj quiaj tarang nisoet. 15

Masey tarang xeyay ngo majneaj, Teat Diosapmawün nej wüx, ngo mandeow wüxapmawiquiach micual nej sitiül tanaámb andiümTeat Dios, ajiür lasta jangantanej, arang najneaj, yngo merangrangüy wüx nicuajind.

Nguineay netam marangüw natang monajiüttiül noic ajlüy minipilan Teat Cristo

Naleaing leaw anderac: Sitiül aljane andiümmarang natang nenajiüt, aag ayaj najneaj,ich marang. 2 Sitiül aljane apmarang natang

nenajiüt tiül icona, netam mayac wüx omeaatsmarang palanüy najneaj. Netam majiür áagan nopmintaj nej, majlüy najneájan, majaw cuane najneajnetam marang. Netam mapac omeaats majawjangantanej masey müüch maxood aniüng nej;netam majlüy nop ndoj ombas maquiaach najneaj.3 Ngondom mangün, ngondom mayambyambmoncüy, ngondom mayac omeaats wüxmandiümdiüm tomiün. Netam majiür lasta nipilan,majüic ajneaj omeaats. 4 At netam majaw wüxaniüng nej, mambeol mintaj nej micual nej, cosatquiaj apmayariw nej andeac, marangüw leawaapmapiüng. 5 Sitiül aljane ngondom majaw wüxaniüng nej, nguineay alndom majaw wüx noic ajlüymonyar andeac Teat Dios. 6 Nop jayats ngondommarang natang nenajiüt tiül monyar andeac TeatDios, jondot merangrangüy wüx atnej nimeechtarang, ndoj apmajmiüc tiül xeyay nisoet. 7 Nopnatang nenajiüt tiül icona netam mayamb nguineayalndom majiür monajneaj maquiiüb nipilan leawango mayariw Mipoch Teat Dios. Cos sitiülapmandeacndeacüw wüx leawa nej arang, ajan wüxaag ayaj nimeech alndom malox nej tiüt.

Nguineay netam marang diáconos8 At ajcüwa diáconos aton netam majlüyiw

najneájan, ngondom marangüw ndeac mbeay,ngondom mangüniw, ngondom mayacüw wüxomeajtsüw mawaijchaw maxomüw tomiün. 9 Ataton netam mandüjpiw aaga najneaj poch leawTeat Dios tüüch icoots mayariiüts, mayajcüw tiülomeajtsüw arangüw najneaj. 10 Ombas netammajarawüw nguineay arangüw, condom sitiül ngomaxoram ngo majneaj wüx aag ayaj, ich marangüwdiáconos. 11 Átan mintajüw nejiw netam majlüyiwnajneájan, nde mandeacüw wüx ombas aljane. Ndemarangüw nicuajind arangǘwan; ich marangüwleaw asoiquiw najneaj miün. 12 At aton ajcüwadiáconos alndom majiürüw áagan nop mintajüwnejiw. Netam ndom ombasüw majawüw wüx,mambeolüw mintajüw nejiw, micualüw nejiw, ymimosüw nejiw. 13 Cos sitiül ajcüwa diáconosarangüw minajiütüw nejiw najneaj, quiajapmarangüchiw casa, at apmajiürüw andeacüwnguineay andüjpiw Teat Cristo Jesús.

Lamajawaats nganüy leawa nomb ngomejüiquichay

14 Tarangas aaga nawiig cam masey tealeámbannapiüng sanamb najaw ic najen. 15 Cos nganandotnequiy namb, lamenguiay tam nguineay netammarangüch tiül noic ajlüy monyar andeac Teat Dios,ajcüw ayaj iglesia ocueaj Teat Dios almapac; cosajiürüw aaga naleaing poch, y aquiajchiw áaganleawa naleaing. 16 Ajawaats nejinguind nejáyanquiaj ngondom mambich majaw nguineay TeatJesús lamawün icoots wüx asoetiiüts. Pero naleaingajawaats leawa tarang:Cos tejüiquichay marang nipilan;


4

5

Nangaj Espíritu tajüiquich Teat Jesucristo palǘyannajneaj arang,tajawüw nej nangaj ángeles.Tanderac wüx nej tiül meáwan palpálwüx nipilan;tayariw mipoch nej meáwan wüx a iüt cam;ndoj tandilil najneajay andüy cawüx tiül cielo.

Altiül apmandüjpiw monquiaach ngo majneaj

Pero aaga Nangaj Espíritu ranüy apiünglaliüc ǘmbwüx nüt, wüx altiül apmacueatiwmandüjpiw leawa naleaing, apmandüjpiw

monquiaach leaw ajiürüw ngo majneaj espíritu,aton altiül apmandüjpiw leawa lamawaiich nejiwnimeech. 2 Ajcüwa monquiaach quiajapmelomboochayej, apmewaijchaw, cos xowüyladam omeajtsüw. 3 At apmaquiajchiw ngondommajiürüch mintajaran. Átan apmapiüngüw altiülnüeteran ngondom müeteran. Pero Teat Diosandiüm monyar andeac nej müjchiw nej gracias cosnejiw ajawüw naleaing meáwan aaga nüeteranquiaj nej neyac. 4 Meáwan leawa Teat Dioslamarang, aag ayaj najneaj. Nicuajind nüeteranngondom mapiürang wüx ngo majneaj ajlüy sitiülapmayajcaats Teat Dios neyac meáwan y müjchiiütsgracias. 5 Aaga nüeteran quiaj najneaj cos MipochTeat Dios apiüng najneaj; aton najneaj cos üjchiiütsgracias Teat Dios.

Nop najneaj nerang najiüt ocueaj Teat Cristo6 Sitiül aag ayaj apmequiajchiw wüx meáwan

monyar andeac Teat Dios, apmejlüy nop najneajnerang minajiüt Teat Jesucristo. Tanaámb apmejawmás, aton apmepac wüx aaga poch leawalamendüüb. 7 Nde meyac wüx imeaats andeacüwmondeacndeac; aag ayaj ngo mambeol nicuajind.Pero iyac imeaats wüx mendiüm leaw andiüm TeatDios. 8 Cos wüx iwind xiüt merang cuajantanej, aagayaj ngo mambeol ic xeyay; nganüy wüx irang leawandiüm Teat Dios aag ayaj apmambeol ic xeyay, cosaag ayaj meáwan nüt apmambeol ic, ngome áagannganüy. 9 Aaga poch quiaj naleaing, meáwannipilan netam mayariw. 10 Wüx aag ayaj icootsarangaats xeyay najiüt masey ajlüy naél, costeamandüjpiiüts Teat Dios. Nej almapac, alndommawün wüx asoetiw meáwan nipilan jane ayariwandeac nej.

11 Ajcüwa poch quiaj netam mequiajchiw wüxnipilan, mesajüw mayacüw wüx omeajtsüwmarangüw. 12 Nganüy ique Timoteo, ijaw wüx leawirang, irang najneaj nganandot ngo mayariwiquiaach cos monguich ic. Irang najneaj majawüwmeáwan monyar andeac Teat Dios nguineay indeac,mejüiquich nguineay mimonajneaj, nguineay ijiürlasta nop alinop, nguineay ambeol ic NangajEspíritu meyar andeac nej, nguineay irang palǘyannajneaj. 13 Masey nganaw napeay ninguiaj, iquetanaámb iteow Mipoch Teat Dios manguiayiw,iquiajchiw, isajüw nguineay netam marangüw. 14

Ijaw wüx, tanaámb indüüb opech irang leawa

landerac wüx imbas nomb nguineay apmerang.Aag ayaj wüx tayacüw owixaw wüx imal ajcüwamontangtang monajiüt tiül monyar andeac TeatDios, ndoj tatüniw Teat Dios mambeol ic.

15 Irang aaga najiüt quiaj najneaj, quiaj apmajüicique tenguial ijntsop wüx minajiüt Teat Dios. 16 Ijawwüx iquiáyan quiaj, y wüx leawa iquiaach. Tanaámbindüüb wüx aag ayaj, cos sitiül atquiaj irang,apmeriow wüx iquiáyan quiaj, y apmewüniw wüxleawa anguiayiw iquiaach.

Nguineay netam merang tiül noic ajlüymondüüb Teat Cristo

Nde melic nop natang ombas naxey, isajnajneaj atnej mesaj miteat. At jane chingüyipaj ocueaj atnej mesaj michiig. 2 Átan

montang ombas montaj isajüw najneaj atnej mesajmimüm. At monüx aton isajüw atnej mesaj michiig,pero nde aleaic mepiüng wüx ombasüw.

3 Imbeol ajcüwa lemben omal montaj janenaleaing landeow minojow nejiw. 4 Pero sitiülaljane najtaj lemben omal almajiür micual nejtengwüy micual micual nej, nejiw a monguich quiajich mambeolüw mimümüw nejiw atnejtambeolaranüw wüx almapac miteatiw nejiw, cosatquiaj najneaj majaw Teat Dios. 5 Nganüy janenaleaing lemben omal najtaj tiül mondüüb TeatDios sitiül néjan ajlüy, ngo majiür nejinguind, nejnaleaing áagan Teat Dios apmayac wüx omeaatsmatün ocueaj nüt ongwiiüts. 6 Pero jane lembenomal ndoj apmajüyjüy marang leaw andiüm, maseyalmapac, ajlüy atnej nop nandeow. 7 Isajüwmeáwan mondüüb Teat Dios wüx aaga sasaj icquiaj, cos atquiaj ngome apmeliquiaw. 8 Sitiülaljane ngo mambeol acualaats nej, ngo mambeolmoncül aniüng nej, aag ayaj xeyay ngo majneajarang, atnej lango mayar Mipoch Teat Dios, langoleaam omeaats nguineay apiüng tiül Mipoch TeatDios.

9 Leawa lemben omal najtaj lamajiür er miow (60)mineat nej, y áagan nop minoj nej tajiür, alndommajmel minüt nej wüx noic nawiigmambeolaranüw. 10 Pero netam majüic nej mbójanarang najneaj. Sitiül najneaj tatangüüch micual nej,sitiül apac omeaats müüch maxood aniüng nejnapeay miün nipilan; sitiül ajants oleajiw napeaymiün monyar andeac Teat Cristo; sitiül ajiür lastamambeol jane teamongoch ngo majneaj; sitiül ayacomeaats wüx marang meáwan najneaj; quiajalndom majmel wüx aaga nawiig ocueajiwmonlemben omal montaj leaw netammambeolaran.

11 Pero monguich montaj lemben omal ndemeyac minütiw nejiw wüx aaga nawiig, nganandotmarangüw leawa nejiw andiümüw, apmengochowixaw alinomb. Nots quiaj ngome apmayacomeajtsüw wüx marangüw leaw andiüm TeatCristo. 12 Quiaj apmajiürüw nisoet cos ngomarangüw leaw lamapiüngüw apmarangüw. 13 At


6aton nganandot majüyjüyiw aniüng nipilan, ngomarangüw minajiütüw nejiw. Cos ngome áaganarangüw anch quiaj, ndot mayambüw cuanemandeacndeacüw wüx, masocoj ombeayiw tiülcuajantanej mondeac, mandeacüw leaw ngometam mandeacüw. 14 Pares sapiüng meáwanmonguich montaj lemben omal nandeow minojownejiw, najneaj sitiül apmengoch owixaw alinomb,majiürüw micualüw nejiw, majawüw wüx aniüngüwnejiw. Quiaj nejinguind ngome apmaxom cuanemandeacndeacüw wüx ombasüw. 15 Cos almajlüyacas monguich montaj lemben omal lambiüjlajow,lamandüjpiw wüx marangüw leaw andiüm Satanás.

16 Sitiül aljane tiül minipilan Teat Cristo ajiür micojnej michiig nej lemben omal najtaj, nej netammambeol aaga lemben omal quiaj. Ngo majneajmacueat müüch ajcüw noic ajlüy minipilan TeatCristo mambeolüw. Cos minipilan Teat Cristo netammambeolüw ajcüwa lemben omal montaj leawnaleaing ngo majiürüw nejinguind.

17 Ajcüwa montangtang ombas monajiüt tiülnoicnoic ajlüy minipilan Teat Cristo leaw arangüwnajneaj netam marangüchiw casa, pero netammajntsop wüx marangüchiw casa jane ndoj ombasmandeac wüx y maquiaach Mipoch Teat Dios. 18

Cos tiül Mipoch Teat Dios apiüng: “Nde meyacminchiiüts ombeay a boy wüx arang najiüt acuüüchtiüt trigo maw osaab”, aw. Aton apiüng: “Nopnerang najiüt netam mangüyaran”, aw.

19 Nde majmel asoet nop natang nenajiüt tiülminipilan Teat Cristo, sitiül ngo majlüy ijpüwarojpüw monjaw leawa tarang. 20 Pero leawanaleaing tanaámb arang ngo majneaj, netam mepajocueaj niüng ajlüyaran, cos atquiaj apmimbolojmeáwan mondüüb Teat Cristo. 21 Sasaj ic wüxminüt Teat Dios, wüx minüt Teat Jesucristo, y wüxajcüwa nangaj ángeles, netam meyac wüx imeaatsmerang atnej lanasaj ic quiaj. Nde merang nicuajindsitiül ngo mejaw naleaing nguineay tajlüy; netammerang meáwan atotow. 22 Nde merang najenmeyac iwix wüx omal aljane meaach majiür najiüttiül minipilan Teat Cristo. Netam mejaw naleaingnguineay arang, nganandot ngo majneajteamarang, quiaj alndom mapiürang najneájanmejaw leaw arang. At netam mejaw wüx iquiáyanquiaj, merang najneájan.

23 Alinoic sanasaj ic teat Timoteo, cos xowüyiüniün indeow, ngo majneaj tiül imeaats. Nganüynde menganeow áagan napac yow; irang misüüiginganeow noic pite vin.

24 Altiül nipilan ranüy ajüiquichay arang ngomajneaj, masey nganaw majaraw wüx ombasüwleaw arangüw. Pero altiül ngo mejüiquichaynganüy, alinoic nüt apmajüic. 25 Atanquiaj ajlüyaton wüx monrang najneaj, cos altiül nipilan ajüicarang najneaj nganüy, altiül nganaw majüic,condom alinoic nüt apmajüic nguineay arangnajneaj.

Meáwan najon mos najlüyiw tiül minipilanTeat Cristo netam marangüw casa neneaynejiw, ngana mitsojaran minüt Teat Dios,

tengwüy mitsojaran leaw saquiajchiün icon. 2 Atsitiül neneay nejiw nop minipilan Teat Cristo aton,nde mapiüngüw ngo metam marangüw casa cosnej aton ayar andeac Teat Cristo. Ngwüy, ichmajntsopiw wüx arangüw najiüt, cos aaga neneaynajiüt quiaj nop minipilan Teat Cristo aton; paresnetam mejiür aweaag lasta. Atquiaj netammequiaach wüx, mesajüw wüx meáwan monyarandeac Teat Dios.

Xeyay nembeat leawa teamandüjpiiüts3 Sitiül aljane aquiaach pálwüx, ngo matnej aaga

najneaj Mipoch Miteatiiüts Jesucristo, tengwüy ngomatnej aquiaachayoots wüx marangaats leawandiüm Teat Dios; 4 aag ayaj, arangrangǘyan wüx,ngo majaw nicuajind. Lamichach wüx cuajantanejandeac, ayacyácan wüx poch. Aaga poch quiajwitiow wüx mondeacndeac wüx ombasaran,moncüy majaw nop alinop, mondeac ngo maleaingwüx alinop, monteots wüx ngo majneaj, 5

monyambyamb moncüy cos ayacüw omeajtsüwwüx ngo majneaj, ngo majawüw cuane naleaing.Nejiw apiüngüw alndom maxomüw tomiün wüxleaw andüjpiiüts. Nde mequiüjpüw ajcüwa nipilanquiaj. 6 Naleaing nembeat xeyay leaw andüjpiiüts,cos aaga atajcaats creer quiaj üüch mapacomeajtsaats, ngo metam xeyay cuajantanej. 7 Coswüx wijquiatoots ngo majamiünaats nicuajind wüxaaga iüt cam; at wüx apmandeowaats ngondommajoyiiüts nicuajind. 8 Sitiül ajiüraats ombeatüetiiüts, apixaats, ich mapac omeajtsaats wüxáagan ayaj. 9 Cos sitiül aljane andiüm majiür xeyay,ajan wüx aag ayaj apmalocooch nej. Quiajapmandiüm marang cuajantanej ngo majneaj paraalndom maxom wüx xeyay. Condom apmbiüjlamwüx mayac omeaats wüx marang meáwan ngomajneaj; quiaj apndrom ombas. 10 Cos sitiülandiüram xeyay tomiün, wüx aag ayaj witiowarangüch meáwan ngo majneaj. Altiül wüxlamarang aag ayaj lamacueat mandüüb leawandüjpiiüts. Nejáyan quiaj ayacüy tiül naél,mamongoch ngo majneaj tiül omeaats.

Tan iriümb irang minajiüt Teat Cristo11 Nganüy ique Timoteo, tan iriümb irang

minajiüt Teat Dios, nde mbiüjlamear wüx merangnicuajind aaga ngo majneaj quiaj; indüüb opechleawa najneaj. Cos netam mendüüb leaw andiümTeat Dios, nde mecueat leaw andüjpiiüts; ijiür lastanop alinop; iíüc wüx meáwan cuajantanej; ichmajneaj imeaats mejaw jangantanej. 12 Iyacimeaats wüx mendüüb Teat Cristo atnej meambwüx apuesta; isap nandand wüx leaw apmüüchmapacaran meáwan nüt. Cos Teat Dios tarriiüd ic,ndoj tendeac manguiayiw xeyay nipilan nguineaylameyar andeac Teat Cristo. 13 Nganüy sasaj ic wüx


minüt Teat Dios, aag teamapacüüch meáwan leawalmajlüy, sasaj ic aton wüx minüt MiteatiiütsJesucristo, aaga tandeac naleaing ngo mimbol wüxtaquiüraab mamb niüng ajlüy a gobernador PoncioPilato. 14 Wüx minütiw nejiw sasaj ic merang palanleawa lanasaj ic merang, tan iriümb, leaw atüch anüt mandilil Miteatiiüts Jesucristo. Ndemengowüüch nicuajind, quiaj nejinguind ngondommayac isoet. 15 Wüx lamatüch a nüt, quiaj TeatDios, aaga najlüy wüx meáwan leaw almajlüy,apmüüch mandilil Teat Cristo. Néjan Teat Diosalndom marang cuajantanej. Nej najneajay, nejnatangüy wüx meáwan montangtang monajiüt. 16

Néjan Teat Dios ngondom mandeow. Nej acül tiülnoic najneajay ran niüng nejinguind ngondommatüch. Nejinguind nipilan ngondom maxommajaw Teat Dios. Néjan netam marangüch casa, cosnej ajlüy wüx meáwan leaw almajlüy, tanaámbmeáwan nüt. Amén.

17 Isajüw leawa monjiür xeyay wüx iüt cam, ngometam merangrangayej wüx; isajüw ngo mayacüw

omeajtsüw wüx leaw almajiürüw, cos aaga ajiürüwquiaj acas nüt ajlüy. Isajüw netam mayacüwomeajtsüw wüx Teat Dios, cos nej almapac, nejüüch icoots meáwan leawa netam para mapacomeajtsaats. 18 Isajüw ich marangüw najneaj, ichmayacüw omeajtsüw wüx mambeolüw jangantanej,ich müjchiw cuajantanej wüx apmetam, ndemarangüw reech. 19 Pues atquiaj apmüjndiwmajiürüw meáwan leaw netam nejiw tiül cieloalinoic nüt, aag ayaj najntsop wüx ajneaj.

Andondoch tasaj Timoteo20 Teat Timoteo, iyac wüx imeaats irang leawa

Teat Dios lamayac tiül iwix merang. Nde meaachnipilan mitsojow imal wüx cuajantanej nanderac,cos ngo membeat nicuajind. Nde meyar nanderacocueaj nipilan apiüngüw nendüyiw, pero monwaiichnejiw. 21 Altiül lamandüjpiw ajcüw ayaj, langomandüjpiw Teat Cristo.

Tanaámb ich mambeol ic Teat Dios. Amén.


1

2

2 TIMOTEO

Teat Pablo atepeay teat Timoteo

Xique Pablo, miapóstol Teat Jesucristo cosTeat Dios tüüch xic narang minajiüt nej,napiüng nguineay Teat Cristo Jesús andiüm

müüch nipilan mapac meáwan nüt niüng ajlüy TeatDios. 2 Xique sarang aaga nawiig cam nüüch ic,xechiig Timoteo, cos xeyay sandiüm ic. MiteatiiütsDios at Miteatiiüts Jesucristo tanaámb mambeolüwic xeyay, majiürüw ic lasta, müjchiw ic xeyaymonajneaj.

Andeac wüx leaw arang Teat Cristo3 Xique sayaag tiül ximeaats sarang minajiüt Teat

Dios najneaj, atnej tarangüw xexejchiw. Süüchgracias Teat Dios wüx ique Timoteo. Ngo ndromximeaats ic wüx satün ocueaj Teat Dios masey nüt,masey ongwiiüts. 4 Xeyay sandiüm najaw ic paramapac ximeaats, cos meáwan nüt leaaw ximeaats icnguineay tejiünts wüx tecueatayor. 5 At leaawximeaats nguineay lameyar andeac Teat Dios,ngome ipíüngan. Cos ombas mimüm vida, mümLoida, at aton mimüm ique, müm Eunice, tayariwandeac Teat Cristo, condom sajaw atquiaj ique aton.

6 Pares sandiüm nasaj ic nde mamong mendiümaaga najiüt leawa Teat Dios tüüch ic merang wüxtayacas xiwix wüx imal, wüx tatüniüs mambeol icTeat Dios. 7 Cos Teat Dios ngo müüch icootsmimbolaats. Nej ayac icoots mapacaats wüx nej,majiüraats lasta nop alinop, at ngo müüch icootsmarangaats leaw andiümaats. 8 Nde mexingmendeac wüx Teat Cristo; at nde mexing wüx saltiül manchiüc cos minajiüt nej sarang. Naleaingnetam meyac wüx imeaats aaga najneaj nanderacwüx Teat Cristo masey memongoch cuajantanejnaél, cos Teat Dios apmüüch ic meíüc wüxcuajantanej. 9 Teat Dios tawün asoetiiüts, tayambicoots marangaats leaw andiüm nej. Aag ayajngome cos arangaats najneaj, pero cos nej áagandiüm; at cos andiüm majüiquich mimonajneajnej. Cos wüx nganaw marang a iüt cam, nejlamajaw apmüüch miün Teat Cristo Jesús. 10

Nganüy lajüic nguineay andiüm marang Teat Dioswüx tüüch miün Miteatiiüts Cristo Jesús mawünasoetiiüts. Nej tandrooch ombas aaganandeowaran quiaj, lamüüch icoots mapacaatsmeáwan nüt. Aag ayaj ngome apndrom ombas,tajüic wüx tayariiüts aaga najneaj nanderac wüxTeat Cristo Jesús.

11 Teat Dios tayac xic narang apóstol, nandeacNangaj Mipoch Nej, naquiaach monaw palpálwüxiüt wüx aaga jayats nanderac wüx Teat Jesucristo.12 Masey wüx aag ayaj teanamongoch cuajantanej,pero ngo naxing, cos sajaw jane sandüüb, at sajawnej alndom majiür tiül owix nej xenajiüt leawalanarang, leaw apmajüiquich aaga nüt wüx nej aliücalinomb.

13 Tan iriümb iquiaach aaga najneaj pochtenguiay saquiaach. Wüx irang atquiaj netammejüiquich ijiür xeyay lasta, at tan iriümb netammersapüy nandand wüx Mipoch Teat Dios, áaglamayariiüts cos nóiquian ajlüyiiüts maquiüjpaatsTeat Cristo Jesús. 14 Iyac wüx imeaats, nde mecueataaga naleaing poch Teat Dios tüüch ic mequiaach,cos apmambeol ic Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diosleaw acül tiül omeajtsaats.

15 Lamejaw lamacueatiw xic meáwan monaw tiüliüt Asia, altiül Figelo at Hermógenes. 16 Satün TeatDios majiür lasta meáwan acualaats teat Onesíforo,cos xeyay tambeol xic. Nej ngo maxing mambmajaw xic, masey sal tiül manchiüc. 17 Cos nejnaleaing wüx tapeay tiül cambaj Romatayambyamb xic, quiaj taxom xic. 18 Ique lamejawnguineay tambeol icor tiül cambaj Efeso aton. SatünTeat Dios mambeol nej, majiür nej lasta xeyay wüxaaga nüt aliüc Teat Cristo.

Irang at ic nop najneaj soldado ocueaj TeatJesucristo

Ique Timoteo, sayaag ijlüy atnej najiürxecual, pares sasaj ic netam mepac wüx TeatCristo Jesús cos nej teamambeol icoots

xeyay. 2 Aaga poch tenguiay nguineay tandeacasnasajüw xeyay nipilan, atquiaj iquiajchiw monxeyleaw naleaing lamayariw andeac Teat Dios, cosatquiay nejiw apndom maquiajchiw nop alinopaton.

3 Ique netam meíüc wüx leaw imongoch wüxindüüb Teat Jesucristo. Irang atnej arang nopnajneaj soldado, cos nej aíüc wüx cuajantanej naél.4 Nop soldado ngondom marang cuajantanejnajiüt tarang nomb, pero netam marang leawapmapiüng minatang nej. 5 At aton sitiül nop arangatnej arangüw monpeaxay acuiür, nej ngo müündnicuajind sitiül ngo matsoj atnej netam. 6 Atonsitiül nop arang najiüt tiül corrül, nej ombas alndommaxaing omeaats corrül leaw aneay nej. 7 Iyambimeaats wüx aaga sasaj ic quiaj, ndoj Teat Diosapmüüch ic mejaw meáwan cuane wüx sasaj ic.


3

8 Ich leaam imeaats wüx Teat Cristo Jesúsnguineay tapac tiül mondeow. Aton aaga natangnenajiüt tajlüy tanomb, nenüt David, naleaingmixeech nej. Xique mbójan naquiaach wüx aaganajneaj nanderac quiaj. 9 Cos sandeac aaga najneajnanderac wüx Teat Cristo, pares taoelaranas,teanamongoch ngo majneaj tiül manchiüc camatnej nop nerang xeyay ngo majneaj. Pero MipochTeat Dios niquimas ngondom maoelich. 10

Naleaing xique saíüc wüx meáwan aag ayaj, cosatquiaj alndom nambeol leawa lamarriiüd nejiwTeat Dios manguiayiw nguineay Teat Cristo Jesúslamawün nejiw wüx meáwan nisoet, quiajapmajlüyiw najneajay meáwan nüt.

11 Aag ayaj naleaing nanderac:Sitiül landeowaats nóiquian maquiüjpaats Teat

Cristo,quiaj aton apmapacaats maquiüjpaats;12 sitiül aiücaats wüx leaw amongochiiüts, aton

apmaquiüjpaats Teat Cristo wüx arang natang tiülcielo.Sitiül apmawaijchaats mapiüngaats ngo

mandüjpiiüts,nej aton apmapiüng ngo majaw jane icoots.13 Masey sitiül icoots achiweaats omeajtsaats wüx

Teat Dios,nej tanaámb apmarang leawa lamapiüng,cos Teat Dios, ¿nguineay alndom ndrom omeaats

leaw lamapiüng apmarang?

Irang najneaj wüx minajiüt Teat Cristo14 Ijchaw leaam omeajtsüw, isajüw wüx minüt

Teat Cristo netam macueatiw asajsajayej wüxcuajantanej poch. Cos aag ayaj ngondom mambeolnejiw nicuajind. Naleaing awün ngana ocueaj janeteamandiüm manguiay Mipoch Teat Dios. 15 Irangnajneaj leaw alndom merang, quiaj apmajaw TeatDios temerang minajiüt nej najneaj. Ndoj ngomeapmejiür cuane wüx mexing, cos iquiaach áaganleaw Teat Dios lamapiüng naleaing. 16 Ndembiüjlamear wüx menguiaynguiay andeacndeacüwnipilan leaw ngo mandiüm Mipoch Teat Dios, cosngo membeat nicuajind leaw andeacüw. Wüx aagayaj witiow arangüw xeyay ngo majneaj. 17 Aagapoch quiaj apmarang xeyay ngo majneaj atnej noicnecoy ngo majaw ndej, andüy quiaj teamatexiich.Cos atquiaj arang leaw aquiajchiw Himeneo y Fileto.18 Nejiw lango mandeacüw naleaing, cos apiüngüwlandoj apacaran tiül mondeow. Atquiaj lamitsojowomal aljane; altiül lango majawüw nguineay apiüngMipoch Teat Dios. 19 Leawa lamapiüng Teat Diostiül Nangaj Mipoch Nej, aag ayaj apmajlüy meáwannüt. Nej lamapiüng: “Xique sajaw jane xicueajxique”, aw. At aton lamapiüng: “Meáwan mondüübTeat Cristo netam macueat arang ngo majneaj”, aw.

20 Tiül nop nadam iüm ngome áagan orotengwüy plat ajlüy nitajquiay minajiütaran; altiülnarangüch xiül, altiül narangüch iüt. Cos ajlüy acasxeyay netam, at ajlüy alacas nguiajantanej tojliüm.

21 Atquiaj icoots ajlüyiiüts ocueaj Teat Cristo, atnejajcüwa nitajquiay minajiütaran quiaj. Cos sitiülmacueatiiüts meáwan ngo majneaj, quiajapmajlüyiiüts atnej ajlüy najneaj nitajquiayminajiütaran; ndoj Teat Cristo apndom marangmeáwan najneaj najiüt leaw nej andiüm marangwüx icoots.

22 Ique Timoteo, nde mbiüjlamear wüx mendüübleaw andiüm monench monüx leaw ngo mandüjpiwTeat Cristo. Cos palǘyan andiümüw marangüw leawnejiw andiümüw. Pero ique indüüb opech aaganajneaj teamerang quiaj. At indüüb wüx leaw ijawnaleaing, ijiür lasta nop alinop, ich majneaj imeaatsmejaw jangantanej, iquiüjpüw áagan ajcüw leawanaleaing andüjpiw Teat Cristo. 23 Nde meyarombeayiw mondeacndeac cuajantanej ngo metam,cos wüx aag ayaj witiow wüx xeyay moncüy. 24 Nopnerang minajiüt Teat Cristo ngo metam majmel tiülmoncüy; naleaing netam majüiquich mimonajneajnej tiül meáwan nipilan. Netam ndoj ombasmaquiaach najneaj, at netam maíüc wüxcuajantanej. 25 Netam majiür xeyay monajneajmawüywüy müüch majneaj omeaats jane najcüymajaw nej, ndot Teat Dios apmüüch nejiw leaamomeajtsüw majawüw cuane naleaing. 26 Quiajapmawüw teowix nimeech leawa lamasap nejiwmayac nejiw wüx marangüw andiüm nej.

Nguineay apmajlüy nipilan wüx laliüc mümb aiüt cam

At aton Timoteo, netam mejaw aag agüy,cos wüx landüy wüx apmümb aaga iüt cam,quiaj apmajlüy xeyay naél, xeyay ngo

majneaj. 2 Apmajlüy nipilan andiümüy nejáyanquiaj, at apmajlüy mondiümdiüm tomiün,monlombojchay, monrangrangüy, mondeac ngomajneaj wüx Teat Dios. At apmajlüy nipilan ngomayariw andeac nateataran, nexiül, ngo marangüwcasa nicuajind dios. 3 Altiül nadam omeajtsüw, ngometam nejiw aljane. Ngondom mawüniw wüxomeajtsüw leaw arang alinop. Andeacüw ngomajneaj wüx ombas alinop. Ngo maiücüw wüx leawnejiw andiümdiümüw. Ajcüyiw, ngo majiürüw lastanejinguind. Itsojayéjan jane nendiüm marangnajneaj. 4 Apmajlüy monwaiich masey ajüic ajneajaweaag. Apmajlüy monrang leaw andiümüw, langomajawüw wüx; ngo marangüw casa nejinguind,lamong wüx alomboochayej. Altiülapmandiümdiümüw leaw andiümüw, ngome leawandiüm Teat Dios. 5 Altiül apmapiüngüw arangüwnajneaj, apmajüiquiw atnej mondüüb Teat Cristonejiw pero arangǘwan, ngome naleaing.

Nde mequiüjpüw ajcüwa nipilan quiaj. 6 Cos altiülajcüwa monquiaach quiaj andiümüw majmeliwjangantanej aniüng, maxomüw alngün nechachnajtaj mawaijchaw. Ajcüwa montaj quiaj najenapmanguiayiw cos xeyay ajiürüw nisoet, arangüwáagan leawa nejiw andiümüw. 7 Ajcüwa montajquiaj andiümüw manguiayiw leaw aquiaach


4

jangantanej; pero masey nop apmaquiaach nejiwleaw naleaing, ngo mayariw. 8 Atnej ajcüwamonxey monwüneay, nenütiw Janes y Jambres,leawa tandiümüw mapalüw a Moisés; atnej nganüyaton ajcüwa nipilan quiaj andiümüw mapalpalüwleaw naleaing. Cos nejiw ayacüw wüx omeajtsüwleaw ngo majneaj, pares niquimas ngondommayariw andeac Teat Cristo. 9 Pero nejiw ngondommarangüw leaw andiümüw, cos meáwan nipilanapmajawüw nguineay michachiw, atnej tajarawnguineay tarangüw ajcüwa ijpüw monxey tanombwüx tandiümüw mapalüw a Moisés.

Pablo ndójwüx asaj Timoteo nguineay netammarang

10 Pero ique Timoteo, lamejaw nguineaysaquiaach, nguineay sarang. At lamejaw cuanesandiüm narang, ijaw nguineay sandüüb TeatCristo. Lamejaw nguineay saíüc wüx cuajantanej,nguineay sajiür lasta nipilan; at aton ijaw ngonacueat masey samongoch cuajantanej. 11

Lamejaw nguineay tamongochiüs tiül ajcüwacambaj Antioquía, Iconio, Listra, nguineaytamongochiüs ngo majneaj quiaj. Masey, cos TeatCristo tawün xic tiül meáwan aag ayaj. 12 Icootsaajawaats naleaing meáwan leawa nendiüm marangnajneaj apmamongoch xeyay moncüy, cos andüübTeat Cristo Jesús. 13 Pero nipilan monrang ngomajneaj, y monwaiich apmarangüw más xeyay ngomajneaj, apmewaijchaw, at apmawaiicharanüw.

14 Nganüy ique Timoteo, tan iriümb indüüb leawaterquiajchay wüx, cos lamejaw aag ayaj naleaing; atijaw jane taquiaach ic. 15 Cos nde wüx iliünmepateay terquiajchay wüx Nangaj Mipoch TeatDios. Wüx aag ayaj ijaw nguineay alndom mendüübTeat Cristo Jesús, y nej apmawün ic wüx meáwannisoet. 16 Meáwan Nangaj Mipoch Teat Dios, aagayaj taw naleaing atnej Teat Dios tandiüm.Apmambeol wüx apmaquiajchich, apmüüchmayaag aljane cuane teamarang, apmambeolmarangüch palan, apmatiib ocueajich cuanenajneaj marangüch. 17 Atquiaj nopnop nendüübTeat Dios apmajiür palan leawa netam, quiajapndom marang meáwan najneaj leawa Teat Diosapmüüch nej marang.

Iquiajchiw Mipoch Teat Dios

Nganüy Timoteo, sasaj ic wüx minüt TeatDios y wüx minüt Teat Jesucristo, aag aliücmajaw wüx asoetiw jane almapac y jane

landeow. Nej wüx aliüc alinomb apmajlüy natangnenajiüt wüx micambaj nej. 2 Nganüy netammendeac aaga najneaj nanderac leaw apiüng tiülMipoch Teat Dios. Isajüw wǘxan andiümüwmanguiayiw, aton masey ngo mandiümüwmanguiayiw. Pero naleaing netam meyambnguineay mesajüw, ipaj ocueajiw, isajüw najneájanwüx iquiajchiw. 3 Cos aliüc miün nüt wüx ngomeapmandiümüw manguiayiw maquiaacharanüw wüx

leawa naleaing, palǘyan apmandiümüwmanguiayiw leawa najneaj manguiayiw. Atapmayambyambüw jane maquiaach nejiw leawaandiümüw manguiayiw. 4 Ngome apmüjchiwolajcüw manguiayiw leawa naleaing; ngwüy,apmandiümüw mandüjpiw leawa ngo maleaing. 5

Pero ique Timoteo, netam meyamb imeaats wüxleaw irang. Netam meíüc wüx leaw apmemongoch.Tanaámb isajüw nipilan wüx aaga najneaj nanderacnguineay alndom maw nisoet. Irang palan leawanetam marang nop minerang minajiüt Teat Cristo.

6 Laliüc mambiyaw xic atnej arangüch wüxnichech; laliüc matüch a nüt nacueat icon. 7 Xiquelasatsoj xeyay, lanarang najneaj leaw alndomnarang. Lanambich xenajiüt, tanaámb teanayacximeaats wüx Teat Cristo. 8 Apmapac ximeaatsxeyay, cos wüx aaga nüt aliüc, sanüünd noic coronacos tarangas najneaj. Aag ayaj apmüüch xic TeatCristo wüx aliüc majaw wüx asoetaran, cos nejnajneaj arang. Ngome xíquian quiaj sanüünd, ataton apmüünd meáwan leaw andiümüw TeatCristo, leaw teamacül nej wüx aliüc alinomb.

Pablo asaj Timoteo alacas poch9 Irang leaw alndom sitiül mewiün mejaw xic

najen. 10 Teat Demas lamacueat xic, cos nej andiümatnej andiüm meáwan nipilan. Nganüy laámbandüy tiül cambaj Tesalónica. Teat Crescente ngomajlüy, tamb tiül iüt Galacia. Ata teat Tito ngomajlüy, tamb tiül iüt Dalmacia. 11 Áagan teat Lucasalnaquiiüb. Nganüy iyamb teat Marcos mequiiübmiün wüx iliüc, cos nej aton alndom mambeol xicwüx aaga najiüt sarang. 12 At teat Tíquico atonlanasaj mamb andüy tiül cambaj Efeso. 13 Wüx iliücTimoteo, ijamiün aaga capot tacueatiüs tiül cambajTroas aniüng teat Carpo. Átan ijamiün xelibros, atxenawiig aton cos xeyay atam xic.

14 Tamongochiüs xeyay ngo majneaj teowixAlejandro, aaga nerang manchiüc. Teat Diosapmapalüch ombas leawa tarang wüx ximbas. 15

Ique aton netam mejaw wüx nej, cos nej nómbanngo mandiüm leaw aquiajchiiüts.

16 Wüx ombas mayacüw xic tiül jostis napiüngcuane tarangas, nejinguind ngo mambeol xic,meáwan tacueatiw xic. Malüy Teat Dios ngo mayacnej asoetiw wüx aag ayaj. 17 Pero naleaing TeatCristo almaquiiüb xic mambeol xic müüch xicnandeac palan nguineay nej alndom mawün wüxasoet nipilan. Quiaj tanguiayiw meáwan nipilanngome judío. Tayajcas atnej ajlüy namb teombeaynop león; pero atanquiaj tawas wüx, taton ngomarangüw wüx ximbas nicuajind. 18 Átan TeatCristo apmawün xic tiül meáwan ngo majneaj leawaliüc miün apmajlüy; y sajaw apmaquiiüb xic nambniüng ajlüy nej tiül cielo. Nej najneajay ajlüymeáwan nüt. ¡Amén!


Ndójwüx atepeay19 Sandiüm metepeay müm Priscila at teat Aquila,

aton meáwan leaw alaniüng teat Onesíforo. 20 TeatErasto tacǘlan tiül cambaj Corinto; pero teatTrófimo tacueatiüs tiül cambaj Mileto, cos niünandeow. 21 Irang nguineay alndom mewiün wüx

nganaw maquind. Aton atepeayiw ic meáwanminipilan Teat Cristo monaw ningüy, nop teatEubulo, alinop teat Pudente, alinop teat Lino, alinopmüm Claudia.

22 Miteatiiüts Jesucristo tanaámb maquiiüb ic; atTeat Dios tanaámb müüch icon mimonajneaj nejmeawarónan. ¡Amén!


1

2

TITO

Teat Pablo atepeay teat Tito

Xique Pablo nerangas minajiüt Teat Dios, atmiapóstol Teat Jesucristo xic. Xique tüjndiüsniün nasajüw mayariw mipoch Teat Cristo

leaw lamarriiüd nejiw Teat Dios; nüjchiw maxomüwomeajtsüw wüx aaga naleaing nanderac leawandüjpiiüts, cos aag ayaj üüch marangüch leawandiüm Teat Dios. 2 Xique sarang meáwan aag ayajpara majawüw wüx aaga leawa teamacüliiüts, aagayaj mapacaats meáwan nüt. Cos aag ayaj nde wüxnganaw majlüy a iüt cam Teat Dios lamapiüngapmüüch; nej ngondom mawaiich. 3 Nganüy coslamatüch a nüt, Teat Dios aaga newün icoots wüx,lamüüch xic nüüch manguiayaran aaga najneajnanderac wüx Teat Jesucristo. 4 Aaga nawiig camsarang nüüch ic teat Tito, cos sayaag naleaing iqueatnej xecual ic, cos ayariür andeac Teat Cristo.Miteatiiüts Dios at Teat Jesucristo newün icootswüx, mambeol ic, müüch ic xeyay monajneaj, atmejiür monapacüy wüx Mipoch Teat Dios.

Leaw tarang teat Tito tiül Creta5 Ique lamejaw neol tacueatiüs ic tiül aaga iüt tiül

ndec nenüt Creta, cos tacueatiüs ic mendondochleaw nganaw mümb majlüy, at meyac montangtangombas monajiüt tiül monyar andeac Teat Cristo tiülmeáwan noicnoic cambaj, atnej tasajas ic merang.6 Pero naleaing iyac leaw ijaw nerang najneaj, leawajiür nop minjtaj nej, at micual nej aton andüjpiwTeat Cristo, ngo manderac wüx ombasüw nejiwmapiürang nejiw arangüw leaw andiümüw, ngomajiürüw nepaj nej ocueajiw. 7 Jane natangnenajiüt tiül mondüüb Teat Cristo netam marangnajneaj, cos minerang minajiüt Teat Dios nej.Ngondom marang andíüman nej, ngome najenajcüy, ngome nangün, ngome neyambyambmoncüy, ngome newaiich maxomxom tomiün. 8

Pero nej netam majüiquich naleaing apac omeaatsmajaw jangantanej wüx apeay majaw nej. At netammajiür monajneaj, nop nexom omeaats, nerangnajneaj, neech omeaats marang leaw andiüm TeatDios, nop nerang leaw ayaag tiül omeaats aag ayajnajneaj, ngome leaw andíüman nej. 9 Netam nopleaw nendüüb wüx aaga naleaing nanderac leawataquiaacharan wüx, para alndom mambeoljangantanej maxom omeaats wüx Mipoch TeatDios, y müüch mapal ombeay jane nepiüng aagayaj ngo maleaing.

10 Cos almajlüy xeyay nipilan ngo mayariw wüxajpaj ocueajiw, nelomboochayej wüx andeacüw,monwaiich. Leaw najntsop wüx arangüw atquiaj,ajcüw ayaj judíos monpiüng netam aagacircuncisión. 11 Meáwan ajcüw ayaj netam majpalombeayiw, cos üjchiw machiweaw omeajtsüwmoncül tiül nden niüng ajmeliw. Aquiajchiw leawngo maleaing para maxomüw wüx alngün tomiün.

12 Atnej tanomb tapiüng nop naw tiül nejiw,tandeac wüx ombasüw micual miíüt nej. Tapiüng:“Monaw Creta monwaiich nejiw, napatüw, rombüy,aton neanchiw”, aw. 13 Aaga nanderac quiajnaleaing. Pares netam mepaj ocueajiw paramarangüw najneaj, majüiquich naleaing ayariwandeac Teat Cristo. 14 Isajüw nde müjchiw olajcüwmanguiayiw mayariw leaw andeacndeacüw nipilanjudío, at leawa nipilan apiüngüw netam marangüch,cos ajcüwa nipilan quiaj ngo mandüjpiw leawnaleaing.

15 Ajcüwa monyac omeaats wüx leawa najneaj,meáwan cuajantanej leaw almajlüy, najneajmajawüw. Pero jane ngo mayariw andeac Teat Dios,jane monyac omeaats wüx leaw ngo majneaj, nejiwayajcüw ngo majlüy nicuajind najneaj; cos xeyayngo majneaj alwüx omeajtsüw nejiw, langomayajcüw cuane najneaj. 16 Nejiw apiüngüwandüjpiw Teat Dios, pero naleaing ombeayíwan; coswüx meáwan aaga arangüw quiaj, ajüiquichawngome áag teamarangüw. Xowüy micorajeomeajtsüw, ngo marangüw leaw asoiquiw, atngondom marangüw nicuajind najneaj.

Najneaj naquiajchich wüx Mipoch Dios

Nganüy ique teat Tito, netam mequiaachleawa naleaing wüx Mipoch Teat Dios. 2

Isajüw montang ombas monxey ichmesapayej wüx, nde mamongochiw wüx leawarangüw, ich marangüw palanüy najneaj. Isajüwmayacüw wüx omeajtsüw mayariw áagan naleaing,majiürüw lasta jangantanej, maiücüw wüxcuajantanej netam mamongochiw. 3 At montangombas montaj aton isajüw marangüw áagannajneaj leaw andiüm Teat Dios. Isajüw ndemandeacndeacüw leaw ngo metam. Ndemangüniw. Nejiw netam majüiquichaw nguineaynetam marangüch najneaj, 4 cos atquiaj alndommaquiajchiw monguich montaj nguineay netammajneaj ajlüyiw maquiüjpüw minojow nejiw, atmajiürüw lasta micualüw nejiw. 5 Isajüwmayambüw omeajtsüw wüx leawa netam, nde

TITO 1:2 248 TITO 2:5

3

majüyjüyiw. Netam majawüw cuane netammarangüw aniüngüw nejiw. At majüiquichaw ajneajomeajtsüw marangüw leaw apiüng minojow nejiw,ngana manderac ngo majneaj wüx Mipoch TeatDios cos nejiw ngo marangüw atnej netam.

6 At monench aton ipaj ocueajiw marangüw leawnetam marangüw. 7 Ique teat Tito, ijüiquichmajawüw nguineay irang najneaj wüx meáwancuajantanej. At wüx iquiaach, iquiaach najneaj, ndemertsoj. 8 Indeac leaw netam, quiaj nejinguindngondom maxom alngün ngo majneaj wüxiquiaach. Atquiaj apmaxinguiaw ajcüwa moncüymajaw icoots, cos ngome apmaxomüw mandeacüwngo majneaj wüx ombasaats.

9 Ipaj ocueajiw ajcüwa najonüw monrang najiüt,marangüw leaw andiüm neneay nejiw. Ichmarangüw najneaj, nde mangochiw ombeay. 10

Isajüw nde menejtiw; netam marangüw najneajwüx cuajantanej, cos atquiaj apmandeacüwmeáwan nipilan xeyay najneaj wüx aaga najneajnanderac wüx Teat Dios, áag newün icoots wüx.

11 Nganüy Teat Dios lamajüiquich mimonajneajnej, cos andiüm mawün wüx asoet meáwan nipilan.12 Aag ayaj üüch icoots majawaats netammacueatiiüts nómban leawa Teat Dios ngomandiüm, meáwan ngo majneaj leaw andiümnipilan wüx aaga iüt cam. Netam mayacaatsomeajtsaats marangaats najneaj, ndemamongochiiüts wüx leaw arangaats; netammajlüyiiüts atnej andiüm Teat Dios. 13 At üüchicoots majawaats nguineay mapac omeajtsaatsmacüliiüts aaga najneajay teamandiümaatsmajawaats. Xeyay najneajay apmajlüy wüxapmandilil Teat Cristo Jesús, cos nej Midiosaatsnewün icoots wüx. 14 Nej teyacüy nejáyan quiajteowixaw monajiüt mandeow ingow andeowaatsicootsa, mawün icoots tiül meáwan ngo majneaj.Nej andiüm mambeol icoots majlüyiiüts noicnajneaj cambaj ocueaj nej, mandiümaatsmarangaats áagan najneaj.

15 Meáwan aag ayaj indeac, iquiajchiw wüx, ipajocueajiw atnej arang nop nenajiüt. Nde merangleaw ajüic ngo majneaj, ngana mapiüngüw ngomertam tiül minajiüt Teat Dios.

Leaw netam marangüw mondüüb Teat Jesús

Iich leaam omeajtsüw netam marangüwleaw apiüngüw montangtang monajiüt, atchingüy monajiüt tiül cambaj, mandiümüw

mambeolüw wüx cuajantanej najneaj najiüt leawanetam. 2 Isajüw nde mandeacüw ngo majneaj wüxombas aljane, nde mayambyambüw moncüy,netam maiündüw wüx cuajantanej, majüiquichawajiürüw monajneaj wüx andeacüw maquiüjpüwmeáwan nipilan.

3 Cos icootsa nomb aton tajlüyiiüts atnej nopnexiül ngo manguiay nanderac, ngo marangaatsleaw andiüm Teat Dios. Ndrotoots tandüjpiiüts leaw

ngo majneaj, tarangaats leaw andiümaats. Ngomajneaj majawaats alinop nejiür cuajantanej. Attajcüyaran majarawaats, tajcüyiiüts majawaats nopalinop. 4 Pero naleaing wüx Teat Dios, aaga newünicoots wüx, tajüiquich andiüm icoots at tüüchmeáwan nipilan mimonajneaj nej, 5 cos tawünicoots wüx asoetiiüts. Naleaing aag ayaj ngomeajcan arangaats najneaj, aag ayaj tarang cos xeyayajiür icoots lasta, tawün icoots wüx asoetiiüts,majlüyiiüts nerixixay. Nganüy ajlüyiiüts atnej jayatswijquiamoots, awiquiach icoots Nangaj Espírituocueaj Teat Dios. 6 Pares ngo macueat müüchicoots Nangaj Miespíritu nej, cos ambeol icoots TeatJesucristo, aaga newün icoots wüx. 7 Cos nejlamarang aaga xeyay najneaj quiaj wüx ombasaats,nganüy ajlüyiiüts atnej nómban ngo marangaatsngo majneaj. Pares nganüy tenguial macüliiüts leawTeat Dios apmüüch icoots, aag ayaj mapacaatsmeáwan nüt tiül cielo.

8 Meáwan aag ayaj naleaing, sandiüm mepacwüx mequiajchiw wüx, cos atquiaj alndom meáwanmonyar andeac Teat Dios mayacüw wüx omeajtsüwmarangüw najneaj. Cos aag ayaj najneaj, yapmambeol meáwan nipilan. 9 Naleaing ndemejmel tiül cuajantanej mondeac leaw ngo metam.Nde meyambyamb mendeac wüx leawa tarangüwmixejchiün nde tanomb, nde mejmel tiül moncüy.At nde mendeacndeac mejcüy anaag aljane wüxaaga poch tüünd Moisés, cos aag ayaj ngomambeol wüx nicuajind, ngo majiür ümb.

10 Sitiül aljane ayac naél tiül monyar andeac TeatCristo, netam mepaj ocueaj nomb ijmbüw. Peronaleaing sitiül ngo mayar indeac, icueatiün, ndemequiüjpan. 11 Cos quiaj lamejaw aaga nipilanquiaj lamitsoj nej omal, lamanot nej marang ngomajneaj, nejáyan quiaj ayacüy tiül naél.

Teat Pablo asaj teat Tito alacas poch12 Wüx sanüüch mamb niüng ijlüy teat Artemas

tengwüy teat Tíquico, iyamb nguineay alndommeamb mejaw xic tiül cambaj Nicópolis, coslanapiüng quiaj sanamongoch nüt wüx apmaquind.13 Iyamb aton nguineay membeol teat Zenas, aaganendüy wüx nguineay amb apiüng aaga ley. At teatApolos aton imbeol, meajchiw meáwan leawanetam nejiw tiül tiiüd. 14 Cos atquiaj meáwanmonyar andeac Teat Cristo alndom mequiaachayejwüx marangüw cuajantanej najneaj, mambeolüwjangantanej leaw ngo majiür. Atquiajapmajüiquichaw arangüw najneaj.

Andondoch atepeay15 Meáwan leawa almajlüyiw ningüy naquiüjpüw

atepeayiw ic. Aton sandiüm metepeayiw tamninguiaj alacas leaw almajlüyiiüts nóiquian wüxminüt Teat Cristo. Teat Dios mambeol icontamtámban. Amén.

TITO 2:6 249 TITO 3:15

1

FILEMN

Pablo y Timoteo atepeayiw Filemón

Xique Pablo, nayacüchiüs tiül manchiücajcan sarang minajiüt Teat Jesucristo. Xiquesarang aaga poch wüx nawiig cam naquiiüb

teat Timoteo, natepeayiün ic teat Filemón, cos noicnej najiüt arangaats. 2 At satepeayiün meáwanmonyar andeac Teat Cristo leaw mbichmeawcanchiüjow iniüng. Átan satepeayiün müm Apia. Atteat Arquipo, áag nerang najneaj soldado wüxminajiüt Teat Jesucristo maquiüjpaats. 3

Tambtámban ijlüyiün, nejneajíünan, at sandiümmejiüran monapacüy ocueaj Miteatiiüts Dios yMiteatiiüts Jesucristo.

Filemón andüüb Teat Cristo4 Xique wüx sataag orar süüch gracias Teat Dios

wüx ique teat Filemón, ngondrom ximeaats ic. 5

Cos lananguiay anderac wüx ique nguineay ajüiciyar andeac Teat Jesús, nguineay indiüm meáwanmondüüb Teat Jesús. 6 Satün ocueaj Teat Diosmambeol meáwan leaw lamembeolüw mayariwandeac Teat Dios, majawüw meáwan aaganajneajay leaw Teat Dios üüch icoots wüx TeatCristo Jesús. 7 Teat, xeyay ajneaj nayaag, üüchmapac ximeaats wüx sanguiay nguineay indiümüw,at lameaach mapac omeajtsüw meáwan mondüübTeat Cristo.

Pablo atün majneaj majaraw a Onésimo8 Masey nop apóstol ocueaj Teat Cristo xic, pares

alndom nasaj ic nguineay netam merang, 9 peronganüy sandiüm natün icueaj wüx mimonajneajTeat Dios. Xique Pablo nop xic natang ombas,nganüy sal tiül manchiüc cos sarang minajiüt TeatJesucristo. 10 Sandiüm natün icueaj majneaj mejawteat Onésimo, cos nej ajlüy atnej najiür xecualningüy tiül manchiüc, cos xique tasajas nej wüx TeatCristo.

11 Naleaing nej ninguinüt ngo metam ic; peronganüy nej xeyay netam icor cos alndom mambeolic, at alndom mambeol xic aton. 12 Nganüysanüüch mamb majaw ic alinomb. Ich mapacimeaats, ingoch atnej mengoch xic. 13 Masey

tandiümas macül ningüy naquiiüb mambeol xicingow imbeol xic wǘxan sajlüy tiül aaga manchiüccam, niüng sandeac wüx aaga najneaj nanderacwüx Teat Cristo. 14 Pero ngo nandiüm narangnicuajind xiquiáyan quiaj; netam natün icueaj mesajxic. Cos xique ngo nandiüm meaach Onésimomacül ningüy ajcan sasaj ic; xique sandiüm merangcon imeaats, ngome cos netam merang. 15 Cos,¿jonde ngwüy naleaingue? teat Onésimo taw niüngijlüy acásan nüt, nganüy alndom mandilil niüng ijlüymacül quiaj nómban. 16 Nganüy lango majlüy atnejnop najon nerang najiüt, nej nganüy ajntsop wüxatam, ngo matow nej ambeat nop najon nerangnajiüt, cos nej ajlüy atnej nop micoj michiig wüxTeat Cristo. Sitiül xique sandiüm nej, ique alwüxnetam mendiüm cos apmambeol ic wüx minajiüt, ataton cos ajlüyiiüts noic nej wüx minajiüt Teat Dios.

17 Pares sapiüng sitiül iyaag ajlüyiür amigos,sandiüm mengoch nej atnej mengoch xic. 18 Sitiülaleaic lamarang wüx imbas, tengwüy aleaic ajüch ic,iyac atnej xique alnajüch ic. 19 Xique sarang aagagüy naag xiwix napiüng xic sanangüy meáwan.Pero sapiüng ngo metam nüüch leaam imeaatsnguineay tambeolas ic, pares ijüch xic aton. 20

Nganüy xechiig, sandiüm meaach mapac ximeaatsmerang leaw sasaj ic quiaj, cos andüjpiiüts TeatCristo.

21 Xique sayaag apmerang leawa sapiüng, parestarangas aaga nawiig cam nüüch ic, cos sajawapmeyac wüx alquiriw leawa satün. 22 Satün icueajaton teat, meyamb niüng sanaxood, cos sapiüngTeat Dios apmüüch icon leaw itüniün ocueaj,apmambeol xic namb najaw icon.

Andondoch atepeay23 Nganüy atepeay ic teat Epafras, áag saquiiüb

ningüy tiül manchiüc, cos arang minajiüt Teat CristoJesús aton. 24 Átan atepeayiw ic teat Marcos, teatAristarco, teat Demas, at teat Lucas. Nejiw ajlüyiwningüy aton, ambeolüw xic wüx aaga najiüt sarang.

25 Miteatiiüts Jesucristo mambeol icon, müüchmajlüy tiül imeajtsan mimonajneaj nej,tambtámban. Amén.

FILEMN 1:2 250 FILEMN 1:25

1

2

HEBREOS

Teat Dios tandeac wüx Teat Cristo

Teat Dios tanomb tandeac xeyay, tayambnguineay masaj mondeac andeac nej(profetas) nguineay alndom masajüw

mixejchiiüts palpálwüx poch leaw andiüm masajnejiw. 2 Nganüy wüx aaga nüt cam Teat Dios tüüchmiün Micual Nej mandeac masaj icoots. TüüchMicual Nej marang meáwan ocas, nüt, at a iüt cam;ndoj tacueat teowix nej meáwan leaw almajlüy. 3

Micual nej ajlüy najneajay, atanej Teat Dios cos Diosnej aton; cuajantanej alndom marang. Wüx áaganandeac nej teamajiür meáwan leaw tarang, ngondrom ombas nicuajind. Wüx landoj mawünmeáwan asoetiiüts, quiaj tamb andüy cawüx tiülcielo chetem amb wüx miác Teat Dios.

Micual Teat Dios natang, ángeles chingüyiw4 Micual Teat Dios natang, nganüy meáwan

ángeles chingüyiw, ngo matüchiw. Minüt nej micualTeat Dios nembeat xeyay. 5 Cos Teat Dios ngomasaj nejinguind ángel:Ique Xecual ic;nganüy lanajüiquich xique miteat, aj.

At ngo mandeac wüx nejinguind ángel:Xique sanajlüy miteat nej,nej apmajlüy xecual, aj.

6 Pero wüx Teat Dios tüüch miün anopǘyan Micualnej ningüy wüx a iüt cam, quiaj tasaj meáwanmiángeles nej:Irangan nej casa, aj.

7 Teat Dios tandeac wüx miángeles nej wüxtapiüng:Tarangasüw majlüyiw atnej nepepep,aton tarangas majlüyiw atnej oniw biümb, aw.

8 Pero wüx Teat Dios tandeac wüx Micual Nej,tapiüng:Ique Dios, apchetemear wüx aaga najneajay

chetejeran wüx meáwan nüt;apmejlüy wüx meáwan leaw almajlüy.Ique najneajay apmejaw wüx cuajantanej wüx

apmeyar minajiüt.9 Ique palüy indiüm leawa najneaj, ijcüy mejaw

meáwan leawa ngo majneaj;pares Teat Dios, aaga naleaing Midios,lamüüch ic mapac imeaats mejlüy natang,mejntsop wüx iquiüjpüw, aw.

10 Aton Teat Dios tasaj Micual Nej:Teat, ique ombas terang a iüt cam wüx nganaw

majlüy nicuajind,

Terang nüt, caaw, at ocas naag iwix.11 Meáwan ajcüw ayaj apndrom ombas,pero ique tan ijlüy ngo ndrom imbas.Ajcüw ayaj apmataxeyiw atnej noic napixeran;12 ajcüw ayaj apmembiül melox ninguiün atnej

ngarrats napixeran,apmengowüüch majlüy jayats.Pero ique tan iriümb meáwan nüt,mineat ngondom mümb, aj.

13 Teat Dios ngo masaj nejinguind ángele:Cheter ningüy wüx xeác,leaw sanayac meáwan moncüy majaw ic

majmiücüw tileaj, maj.14 Pero meáwan ángeles mimonrang minajiüt TeatDios, tüjndiw miünüw mambeolüw nipilan leawapmawüw wüx asoetiw nejiw.

Aaga leaw tawün icoots wüx, nembeat xeyay

Pares nganüy netam mayacaats wüxomeajtsaats leawa lamanguiayiiüts,nganandot macueatiiüts mandüjpiiüts. 2

Cos sitiül aljane ngo marang aaga nembeat pochleaw nomb Teat Dios tüüch mandeacüw miángelesnej, sitiül jane ayaag ngo metam marangüch palanaaga poch quiaj, nej apmüünd mamongochiwxeyay ngo majneaj. 3 ¡Cuantemás icoots nganüyapmamongochiiüts xeyay ngo majneaj sitiül ngomayacaats wüx omeajtsaats aaga najneajay leawatarang Teat Cristo para mawün icoots wüx meáwanasoetiiüts! Aag ayaj Teat Jesús ombas mandeacnguineay apmarang, condom ajcüwa leawatanguiayiw andeac nej tajawüw aag ayaj naleaing,ndoj tasajüw icoots. 4 Teat Dios aton tajüiquich aagayaj naleaing, cos tüüch majaraw cuajantanej;tüüch apóstoles ndom ombasüw marangüw xeyaycuajantanej ateócan. Tambeol nejiw Nangaj Espírituocueaj Teat Dios cos tüüch ndom marangüwcuajantanej najiüt leaw andiüm nej.

Jesucristo tajlüy atnej nipilan5 Teat Dios ngome apmayac ángeles majlüyiw

wüx a iüt cam alinoic nüt wüx apmarang aagajayats iüt leawa teamandeacaats wüx. 6 Tiül aagaajlüyay Mipoch Teat Dios aljane tapiüng:¿Cuane nej nipilan ndom leaam imeaats wüxe?¿Neol indiüm membeol micual nipilana?7 Ique Teat Dios, acásan nüt teyac nipilan majlüy

chingüy, pero teyac ángeles majlüyiw natang.Condom teaach nipilan majlüy natang wüx a iüt

cam, marangüch casa;

HEBREOS 1:2 251 HEBREOS 2:7

3

teaach majlüy wüx meáwan leaw lamerang;8 lango majlüy nicuajind leaw ngo meyac majlüy

teoleaj nej, aw.Teaach nipilan majlüy wüx meáwan leaw almajlüy,nicuajind ngo majlüy leaw ngondom majlüy wüx.Pero nganaw majawaats nipilan majlüyiw wüxmeáwan leaw almajlüy. 9 Pero ajawaats Teat Jesús,acas nüt tajlüy chingüy, wüx ángeles tajlüyiwnatang. Condom Teat Jesús tajlüy natang,marangüch casa; cos Teat Dios tandiüm müüch nejmamongoch xeyay ngo majneaj wüx tandeowmawün wüx asoet meáwan nipilan.

10 Cos Teat Dios tarang meáwan leaw almajlüy,nganüy netam marangüch meáwan leaw andiümnej. Nej andiüm xeyay micual nej mambüw tiülcielo, áag tüüch Teat Jesús mamongoch xeyay ngomajneaj. Nej tarang palan leaw andiüm Teat Dios,cos atquiaj alndom mawün nejiw wüx asoetiw. 11

Teat Jesús tapaj nipilan majlüyiw ocueaj nej, atonajcüw leawa tajpaj majlüyiw nóiquian, cos nopmiteatiw; pares Micual Teat Dios ngo maxingmasajüw micojow michijquiaw nej. 12 Cos nombtapiüng:Sanasajüw xecojow xechijquiaw jane ic Teat Dios.Niüng canchiüjow, quiaj sanataag cantar najneajay

wüx ique, aw.13 Aton tapiüng:Xique sanayac ximeaats wüx nej, aw.

Alinomb tapiüng:Jogüy xic, salnaquiüjpüw meáwan xecualüw leaw

Teat Dios lamüüch xic, aw.14 Cos nacualaran ajiürüw quiej, ajiürüw cuerpo,

Teat Jesús aton tajiür cuerpo, at tajiür quiej cosnipilan newiquiach nej. Nej tandeow paramandrooch ombas aaga minatangüw nimeechnasoic diablo, cos nej neyac mandeowaran tiülnipilan. 15 Teat Jesús tandeow mawün imbolmandeowüw nipilan, cos meáwan nüt nipilanimboloj mandeowüw. 16 Aag agüy naleaing, cosTeat Cristo ngome tiün mambeol ángeles, tiünmambeol acualaats Abraham. 17 Pares Teat Jesústiün majlüy nipilan nej, mayaag atnej ayaag nipilan,cos atquiaj alndom marang najneaj natangmiteaats leaw ajiür lasta nipilan wüx arang leawTeat Dios tüüch nej marang. Teat Jesús nejay tarangnichech, mawün wüx asoetiw nipilan. 18 Cos nejtamongoch xeyay ngo majneaj, tayacüch wüx naél.Pares nganüy alndom mambeol leaw teayacüchwüx majiür naél.

Teat Jesús natang, Moisés chingüy

Xecojow xechijquiaw, Teat Dios lamawünisoetiün, lamapaj icon mendüjpiün nej;nganüy ich leaam imeajtsan wüx Teat Cristo

Jesús, cos Teat Dios tüüch nej miün marangminatang miteaats ocueajiiüts. 2 Nej tarangmeáwan palan leawa tüüch nej Teat Dios marang,atnej tarang tanomb teat Moisés wüx tarangminajiüt Teat Dios, cos nej aton tarang palan tiül

minipilan Teat Dios. 3 Nganüy Teat Jesús xeyaynetam marangüch casa, ngo matnej teat Moisés,cos atnej nop nerang iüm más netam ajlüy, ngomatnej aaga iüm leawa tarang. 4 Cos meáwan iümarang nej nipilan, pero leawa nerang meáwan leawalmajlüy, aag ayaj Teat Dios. 5 Naleaing teat Moiséstarang najneaj tiül meáwan monrang minajiüt TeatDios. Meáwan najiüt leaw tarang, aag ayaj apiüngwüx leaw aliüc miün apmanderac alinoic nüt. 6

Pero Teat Cristo ajlüy wüx minipilan Teat Dios atnejnop natang nacualaran ajlüy wüx aniüng nej. Aagaaniüng nej quiaj apiüng wüx icootsa. Netamtanaámb mandüjpiiüts, aton macüliiüts nde apacomeajtsaats leawa Teat Dios lamapiüng aliüc miünapmajlüy.

Wüx axojtüw minipilan Teat Dios7 Pares netam manguiayiiüts leaw apiüng Nangaj

Espíritu ocueaj Teat Dios, cos apiüng:Nganüy sitiül inguiayiün andeac Teat Dios,8 nde merangan adam imeajtsan matnej

tarangüw tanomb mixejchiün,cos nejiw ngo mayariw andeac Teat Dios, tüjchiw

majcüy wüx aliw tiül wajchiüc.9 Nejiw tüjchiw xic najcüy xeyay,masey tajawüw nguineay tambeolasüw tiül ic

miow (40) neat.10 Wüx aag ayaj tajcüyiüs najawüw ajcüwa nipilan

quiaj,tapiüngas: “Mbójan ndroj omeajtsüw xic,ngo mayacüw wüx omeajtsüw marangüw leaw

sandiüm”, saw.11 Pares tajcüyiüs xeyay,tapiüngas: “Langome sanüjchiw majmeliw

maxojtüw niüng sajlüy”, aw Teat Dios.12 Ijawan xecojow xechijquiaw, nde majlüy

nejinguind tiül icona mayac wüx omeaats ngomajneaj, mepiüngan ngo meyariün andeac TeatDios, mecueatiün aaga Teat Dios almapac. 13

Ipajüw nop alinop meáwan nüt wǘxan aliün majlüynganüy nüt cam, ngana madam omeaats aljane tiülicona mapiüng arang najneaj masey arang ngomajneaj. 14 Apmajlüyiiüts nóiquian maquiüjpaatsTeat Cristo sitiül tanaámb apmandüjpiiüts atnejtarangaats wüx tayariiüts andeac nej.

15 Pares apiüng:Nganüy sitiül inguiayiün andeac Teat Dios,nde madam imeajtsan matnej tarangüw tanomb

mixejchiün,wüx tüjchiw majcüy Teat Dios, aw.

16 ¿Jane nejiw tanguiayiw andeac Teat Dios quiaj,condom ngo mayariw? ¿Ngome ajcüw ayaj meáwanleaw tawüw tiül Egipto, tawün nejiw teat Moisésa?17 ¿Jane tajcüy majaw nejiw Teat Dios tiül aaga icmiow (40) neat quiaja? ¿Ngome ajcüw ayaja leawtarangüw ngo majneaja, condom tandeowüw tiülwajchiüca? 18 ¿Jane nejiw tasaj nejiw Teat Diosniquimas ngondom majmeliw maxojtüw niüng ajlüyneje? ¿Ngome ajcüw ayaja leaw ngo mayariw


4

5

andeac Teat Diosa? 19 Quiaj ajawaats nejiwngondom majmeliw tiül aaga niüng apmaxojtüw,cos ngo mayariw andeac Teat Dios.

Ata nganüy Teat Dios apiüng aliün ndommüüch icoots maxojtaats niüng ajlüy nej.Pares netam mejawan wüx leaw irangan,

nganandot ngo metüchiün. 2 Icoots aton nganüylamasoiquiiüts aaga najneaj nanderac quiaj atnejtasoiquiw mixejchiiüts, ndoj ngo mambeol nejiwnicuajind wüx tanguiayiw a poch quiaj, costanguiayíwan, ngo mayariw. 3 Pero icootsa leawalamayariiüts andeac Teat Dios, tajmeliiütsmaxojtaats niüng ajlüy Teat Dios. Wüx aag ayaj nejtapiüng:Wüx tajcüyiüs tapiüngas,niquimás lango majmeliw maxojtüw niüng saxood,

saw.Atquiaj tapiüng Teat Dios cos minajiüt nej laǘmbnde wüx tarang a iüt cam. 4 Aton tiül Mipoch TeatDios andeac wüx nej taxood wüx ayaíw nüt, cosapiüng:Teat Dios taxood wüx ayaíw (7) nüt, wüx landoj

marang meáwan minajiüt nej, aw.5 Alinoic poch tapiüng:Lango majmeliw niüng saxood, aw.

6 Altiül nejiw leaw ombas manguiayiw andeac TeatDios nganaw majmeliw, cos ngo mandiümüwmandüjpiw Teat Dios. Nganüy aliün ndom aljanemajmel tiül niüng axood Teat Dios. 7 Teat Dioslamayac alinoic nüt, aag ayaj nganüy cam. Cosatquiaj tapiüng Rey David, lamajiür xeyay neat,tapiüng:Sitiül nganüy inguiayiün andeac Teat Dios,nde madam imeajtsan, aw.

8 Ndot teat Josué müüch maxojtüw nipilan Israeltiül niüng alndom maxojtüw, quiaj Teat Dios ngometam mapiüng alinomb netam maxojtüw. 9 Cosngo maxojtüw ninguiün nüt, pares Teat Diosnganüy andiüm müüch maxood minipilan nej atnejnej axood. 10 Meáwan leaw laxood niüng axoodTeat Dios, at aton laxood wüx cuajantanej najiütarang, atnej Teat Dios taxood wüx landoj marangminajiüt nej. 11 Netam marangaats leaw alndom,maxojtaats niüng axood Teat Dios, nganamarangaats atnej tarangüw leaw nomb ngomayariw andeac Teat Dios, ndoj ngome tajmeliwniüng apmaxojtüw.

12 Mipoch Teat Dios almapac, alndom marangcuajantanej. Aaga Mipoch nej alndom majmel tiülomeaatsaran atnej nots espada nexing necambnecamb; alndom matüch tiül omeaats nipilanmüüch mayajcüw nguineay ajlüy tiül omeaatsaran.13 Meáwan leaw Teat Dios tarang, nej teamajawnguineay ajlüy. Naleaing meáwan leawa almajlüy,ranüy majaw Teat Dios, ngo mexotüy nicuajind.Netam masajaats Teat Dios nguineay tarangaats.

Teat Jesús minatang miteaats14 Icoots ajiüraats nop minatang miteaats, aaga

laámb tiül cielo. Aag ayaj Teat Jesús micual TeatDios. Netam mesapayoots nandand wüx andeac nejleawa lamayariiüts. 15 Cos aaga minatang miteaatsajiüraats quiaj, ajaw nguineay ayajcaats wüxamongochiiüts naél, cos ajaw nguineay ajlüyiiüts.Masey nej aton tamongoch naél atnejamongochiiüts, pero nej ngo marang nicuajind ngomajneaj. 16 Pares alndom matüchiiüts niüng ajlüyTeat Dios, ngo metam mimbolaats, cos nej apmajiüricoots lasta, apmaxomaats mimonajneaj nej;apmambeol icoots wüx amongochiiüts cuajantanejnaél.

Meáwan natang miteaats narriüjtüch tiülnipilan, tajmel marang minajiüt Teat Diosmambeol nipilan mayac nichech, at mambiy

nimal marang nichech mangüy asoeteran. 2 Cosmeáwan natang miteaats nipilan nejiw,amongochiw naél atnej amongochiiüts. Paresalndom majiürüw lasta jane ngo majaw cuanearang, at leaw ajaw arang ngo majneaj. 3 Cosnipilánan nejiw, netam mayacüw ichechiw mawünnej asoetiw, aton netam mayacüw nichech mawünasoet meáwan nipilan.

4 Nejinguind ngondom mapiüng apmarangnatang miteaats, cos áag miün Teat Dios alndommayac nop natang miteaats atnej tayac Aarón. 5

Atquiaj Teat Cristo aton ngome nejáyan quiajtapiüng apmarang natang miteaats, Teat Diosneyac nej, cos tasaj:Ique Xecual,nganüy lanüüch ic mejlüy nipilan ic, aj.

6 Aton Teat Dios tapiüng:Ique miteaats ic meáwan nüt,atnej tanomb wüx tarang miteaats Melquisedec,

aw.7 Teat Cristo wüx tajlüy ningüy wüx iüt tatün xeyay,tajiünts masaj Teat Dios, aaga alndom mambeol nejngo mandeow. Teat Dios tanguiay nej andeac cosnej tandiüm marang leaw Teat Dios apiüng. 8

Masey Micual Teat Dios nej, pero netammamongoch naél, cos atquiaj tajaw nguineayayajcüw nipilan, at nguineay netam marangüchleaw andiüm Teat Dios. 9 Cos landoj mamongochaaga xeyay naél quiaj; quiaj meáwan nüt alndommawün wüx asoeteran jangantanej nipilan leawapmayar nej andeac. 10 Quiaj Teat Dios tayac nejmarang minatang miteaats atnej tarangMelquisedec.

Nde ndrom imeajtsan Mipoch Teat Dios11 Wüx aag ayaj aliün najiür xeyay sandiüm nasaj

icon; aag ayaj naél, pero ngondom nasaj icon najencos icona nequiy menguiayiün. 12 Cos lamajiürxeyay nüt mendüjpiün Teat Cristo, pares lajneajmerquiajchiün; nganüy icona netammequiaacharanan wüx leaw ngo maél tiül Mipoch


6

7

Teat Dios. Ijlüyiün atnej nop lambiniow ninetealeámban achech, nganaw müet nüeteran. 13

Jangantanej leawa tealeámban achech ajlüy atnejnop nine, cos nganaw majaw nguineay aquiaachaaga poch leaw apiüng cuane najneaj cuane ngomajneaj. 14 Cos nipilan wüx latang alndom müetcuajantanej nüeteran. Aag ayaj apiüng wüx nipilanleaw ayacüw wüx omeajtsüw marangüw leawapiüng Teat Dios, cos atquiaj apmajawüw cuanenajneaj cuane ngo majneaj.

Pares lango nasaj icon alinomb leaw landojmesoiquiün wüx Teat Cristo. Nganüy netammatangaats wüx Mipoch Teat Dios; ngo

metam mequiaachayoots wüx nguineay netammacueatiiüts marangaats ngo majneaj, nguineaynetam mayariiüts andeac Teat Dios. Meáwan aagayaj lanasaj icon xeyay. 2 Lango nasaj icon alinombnetam meyariün yow, tengwüy nguineay netammayacüch owixeran wüx omalaran. Aton ngo nasajicon wüx apacaran tiül mondeow, at wüx Teat Diosapmajaw wüx asoeteran alinoic nüt. Cos meáwanaag ayaj lanaquiaach icon wüx. 3 Sitiül Teat Diosandiüm, nganüy sanasaj icon nguineay netammatangaats wüx Mipoch Teat Dios.

4 Meáwan leawa lamajawüw ranüy leaw apiüngtiül Mipoch Teat Dios, lamayariw aag imiün tiülcielo, lamüjndiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, 5

sitiül tayajcüw najneaj aaga andeac Teat Dios, atlamayariw nguineay apmarang Teat Dios alinoicnüt; 6 sitiül ajcüw ayaj apmacueatiw mandüjpiwMipoch Teat Dios, lango ndom leaam omeajtsüwmandüjpiw Teat Cristo alinomb, cos aag ayaj atnejayacüw Teat Cristo wüx cruz alinomb müjchiwmamongoch monxing. 7 Ajcüw ayaj ajlüyiw atnejnacats iüt niüng ajoet najneaj, cos sitiül aag iütquiaj apmayac najneaj leaw apiürüch tiül, atmonpiür alcuane apmaxaingiw müetiw, quiaj ajüicTeat Dios tambeol majlüy aag ayaj. 8 Pero sitiülnoic iüt palüy sats ayac, at cualsoj ajlüy tiül, aaga iütngo metam nicuajind, ngo majneaj apmanderacwüx. Ndójwüx apmambeliw leaw altiül.

Leaw teamacüliiüts ambeol icoots mandüjpiiütsTeat Cristo

9 Xecojow xechijquiaw leaw xeyay sandiüm,masey atquiaj sandeacan, sapiüngan icona atnejaaga iüt terangüy, tanaámb apmerangan najneaj;aag ayaj ajüic leriowan wüx isoetiün. 10 Cos TeatDios najneaj arang, ngo ndrom omeaats nguineayteamerangan, nguineay tanaámb membeolanmeáwan mondüüb Teat Cristo. 11 Sandiümaninopnopon tanaámb mepacan wüx mendüjpiünTeat Cristo, cos wüx irangan aag ayaj, quiajapmeajndiün leawa temecüliün wüx ümb minütiünningüy. 12 Nde meranchiün; irangan atnej arangüwajcüwa mondüüb Teat Cristo con omeajtsüw, costaiündüw wüx cuajantanej amongochiw, condomayariw leaw Teat Dios lamapiüng apmüüch nejiw.

13 Wüx Teat Dios tasaj Abraham cuane apmüüchnej alinoic nüt, quiaj nejáyan quiaj tandeac wüxminǘtan nej, cos ngo majlüy alinop natang atnej. 14

Quiaj Teat Dios tasaj Abraham: “Xique sanambeol icxeyay, sanüüch ic mejiür xeyay icualaats”, aw. 15

Atquiaj Abraham, cos tacül, ngo paxiüm ocueaj,quiaj tüünd leawa lamasoic apmüünd. 16 Naleaing,tiül nipilan apajüw minüt nop más natang wüx ngomeyarayej andeacüw. Cos wüx andeacüw atquiaj,quiaj ajüic andeacüw naleaing, lango metammandeacüw wüx más. 17 Wüx Teat Dios tandiümmajüiquich naleaing, nej ngondom mangowüüchleawa lamapiüng apmüüch acualaats Abraham,quiaj tandeac wüx minǘtan nej majüiquich naleaingapmarang leaw lamapiüng. 18 Cos Teat Diostapiüng nguineay apmarang, tandeac wüx minütnej, pares leaw tandeac ngondom mangowüüch,cos Teat Dios ngondom mawaiich. Nganüy icootsaleawa lajwanaats wüx asoetiiüts, Teat Diosteamambeol icoots ngo paxiüm macüliiüts aagaleaw nej lamapiüng apmüüch icoots alinoic nüt. 19

Nganüy aaga teamacüliiüts quiaj, aag ayaj üüchicoots majlüyiiüts nandand wüx mandüjpiiüts TeatDios, atnej nop müx nandand ajlüy wüx ajiürmicang müx masap nej. Wüx aaga leawateamacüliiüts quiaj, alndom majmeliiüts necambaaga cortina tiül nangaj iüm tiül cielo; 20 niüngtajmel Teat Jesús, ombas nej, marang natangmiteaats ocueajiiüts meáwan nüt atnej tarangMelquisedec.

Teat Jesús natang miteaats atnej tajlüyMelquisedec

Pues aaga Melquisedec quiaj minatangnenajiüt tiül cambaj Salem, aton miteaatsnej ocueaj Teat Dios najlüy tiül cielo. Aaga

naxey quiaj taw mangoch Abraham wüx tapeaylandoj ajntsop wüx montangtang monajiüt tiülmontsoj. Quiaj aaga Melquisedec tasaj Abrahamnajneaj tarang, at tasaj Teat Dios mambeol nej. 2

Condom Abraham tüüch Melquisedec igajpowüw(1/10) awün tiül leaw axom tiül montsoj. Pues aagaminüt Melquisedec quiaj apiüng wüx najneajnatang nenajiüt tiül cambaj Salem; at tajiür alinoicminüt nej, aag ayaj natang nenajiüt nendondochmoncüy. 3 Aaga Melquisedec quiaj ngo majiürmiteat nej, mimüm nej, mixeech nej; ngo majarawnguineay tajlüy, nguineay tandeow. Nej tajüic atnejMicual Teat Dios nej, apmarang miteaats meáwannüt.

4 Nganüy ijawan nguineay tarangüch casa aagaMelquisedec quiaj, cos mixejchiiüts Abraham tüüchnej igajpowüw naw tiül leaw taxom wüx tamb tiülmontsoj. 5 Ajawaats meáwan micual Leví leawmonrang miteaats netam mayariw igajpowüw nawtiül leaw axom cambaj, cos atquiaj apiüng tiül aagapoch tüünd Moisés. Naleaing nejiw alndommayariw aag ayaj ocueaj cambaj, masey micualnejiw Abraham aton. 6 Nganüy Melquisedec masey


8

ngome naw tiül nejiw, nej tayar igajpowüw naw tiülleaw taxom Abraham, at tatün ocueaj Teat Diosmambeol nej, marang wüx leaw apiüng apmarang.7 Wüx aag ayaj ajüic leaw atün mimonajneaj TeatDios wüx alinop, nej ajlüy natang; pero aaga leawneyar monajneaj ajlüy chingüy. 8 Naleaing nganüyaton miteaats ayariw igajpowüw naw tiül leawaxomüw nipilan, masey nipilan nejiw. Pero ninguiünnüt wüx tandeac wüx Melquisedec, apiüng nejalmapac ngo mandeow. 9 Ajawaats ajcüwamiteaats micual Leví aton tangüyiw Melquisedecigajpowüw naw tiül leaw taxomüw, cos Abrahammixejchiw nejiw tangüy Melquisedec, masey nejiwnganaw majlüyiw. 10 Cos wüx Melquisedec tambmangoch Abraham, naleaing nejiw nganawmajlüyiw. Masey nganaw majlüyiw, tajlüy atnejtangüyiw aton, cos apwijquiamoj tiül acualaatsAbraham.

11 Teat Dios tüüch nipilan israel aaga ajlüyay pochmüüch majawüw nguineay miteaats netammarangüw wüx ayacüw ichechiw nejiw. Peromiteaats micual Leví ngondom mawün asoetnipilan, pares netam majlüy alinop miteaatsmarang atnej tarang Melquisedec leaw ngome nawtiül micual Aarón. 12 Cos sitiül miteaats mbiüjlat,pues aaga ajlüyay poch tüünd Moisés aton netammbiüjlam müünd alinop pálwüx miteaats marangminajiüt Teat Dios. 13 Aaga landerac wüx quiaj, aagayaj Teat Cristo. Nej ngome naw tiül micual Leví, nejnaw tiül micual Judá. Nejinguind tiül ajcüw ayajngondom mayac nichech wüx artül. 14 Naleaingajawaats nej Teat Cristo tajlüy naw tiül micual Judá;nganüy Moisés ngo mandeac wüx Judá nicuajind,ngo mapiüng aljane apmaw marang miteaats.

15 Wüx aag ayaj ranüy majawaats, cos aaga jayatsmiteaats quiaj, apmajlüy atnej Melquisedec. 16

Aaga jayats miteaats quiaj tarang miteaats, cosniquimás ngondom ndrom ombas. Nej ngo marangmiteaats atnej ajcüwa nipilan leaw tarangüwmiteaats cos miteatiw nejiw tarangüw miteaats. 17

Atquiaj aton Teat Dios apiüng tiül Mipoch Nej:Ique miteaats ic meáwan nüt,atnej tarang Melquisedec, aw.

18 Quiaj ajüic aaga ajlüyay poch tüünd Moiséslango membeat nganüy, cos ngondom mawünasoet nipilan. 19 Atquiaj tajlüy, cos wüx aagaajlüyay poch quiaj, nejinguind ngondom maw wüxasoet nej. Nganüy ajlüy alinoic poch jayats, xeyaynajneaj; wüx aag ayaj alndom matüchiiüts niüngajlüy Teat Dios.

20 Wüx aaga jayats poch quiaj, Teat Dios tandeacwüx minǘtan nej wüx tayac Teat Cristo marangminatang miteaats. 21 Cos Teat Dios ngo mandeacwüx minüt nej wüx tayacüchiw ajlüyay miteaats;nganüy wüx Teat Jesús tarang miteaats, quiaj TeatDios tandeac wüx minüt nej. Aag ayaj apiüng tiülMipoch Dios:Teat Dios tandeac wüx minüt nej, pares ngondom

mambiülüüch andeac nej.

Nej tasaj Teat Cristo: “Ique apmerang miteaatsmeáwan nüt,atnej tarang Melquisedec”, aj.

22 Pares nganüy ajiüraats noic poch najneajay, cosTeat Jesús, aaga najlüy wüx a poch quiaj, apmajlüymeáwan nüt. 23 Tajlüyiw xeyay miteaats; nganüycos landeowüw, áag ngondom marangüw miteaatsmeáwan nüt. 24 Nganüy nej Teat Jesús, cos almajlüymeáwan nüt, pares alinop ngondom mayar aaganajiüt ocueaj nej. 25 Aton Teat Jesús alndom mawünwüx asoet meáwan nipilan leaw mondüüb TeatDios. Cos nej almapac meáwan nüt, pares alndommatün ocueaj Teat Dios mambeol nejiw.

26 Aaga natang miteaats ocueajiiüts quiaj, xeyayajneaj, nangaj nej, nejinguind ngondom mayac nejasoet, cos ngo majiür nisoet nicuajind, ngo majlüymatnej meáwan nipilan. Aton tayacüch majlüynatang wüx meáwan najlüy tiül cielo. 27 Nej ngometam ombas mambiy nimal mayac ichech nejmajüiquich asoet nej, condom mayac ichech nipilanatnej arangüw ajcüw ajlüyay montangtangmiteaats. Cos nejiw rawrráwan tiüt ombasmambiyaw nimal majüiquich maw asoetiw nejiw;condom ambiyaw nimal majüiquich maw asoetnipilan. Nganüy Teat Jesús teyacüy mandeowmarang nichech mawün asoet nipilan. Aag ayajngocháyan, ngo metam marangüch alinomb. 28

Tiül aaga poch tüünd Moisés apiüng jane apmarangminatang miteaats; cos ajcüw ayaj nipilánan nejiw,ajiürüw nisoet aton. Condom wüx Teat Dios tandeacwüx minüt nej, tayac Micual nej marang minatangmiteaats, cos nej apmajlüy palanüy meáwan nüt.

Teat Jesús ajlüy wüx noic jayats poch

Nganüy leaw xeyay netam mejawan, aagayaj wüx aaga minatang miteaats landojnasaj icon wüx. Cos nej alchetem amb wüx

miác Teat Dios tiül cielo niüng ajlüy xeyay najneaj. 2

Aaga minatang miteaats quiaj arang minajiüt nejtiül aaga najneajay nangaj iüm tiül cielo. Aaganangaj iüm quiaj, ngome nipilan nerang, Teat Diosnerang. 3 Pero meáwan minatang miteaats ningüywüx iüt ajmel mayac nichech, mambiy nimal paramaw nisoet. Nganüy aaga minatang miteaats tiülcielo quiaj, netam majiür cuane mayac aton. 4

Nganüy sitiül Teat Cristo majlüy ningüy wüx iüt,niquimas ngondom marang miteaats, cos ajcüwamiteaats najlüyiw ningüy wüx iüt ayacüw ichechiwnejiw atnej apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. 5

Aaga najiüt leaw arangüw ajcüwa miteaats ningüywüx iüt cam, aag ayaj apiüng wüx leawa najlüy tiülcielo. Cos wüx Moisés tasoic nguineay apmarangaaga nine nangaj iüm tiül wajchiüc miotaag nimal,quiaj tasaj nej Teat Dios: “Irang meáwan atnejtüjchiüs ic mejaw wüx tiüc”, aj. 6 Pero minajiüt TeatCristo tiül cielo najntsop wüx ajneaj, ngo matnejarangüw ajcüwa miteaats ningüy wüx iüt. Nej ajlüywüx noic poch najntsop wüx ajneaj leawa tüündMoisés, cos aaga poch leaw xeyay najneaj quiaj,


9

apiüng wüx nguineay Teat Dios ajiür lasta nipilanmawün asoetiw nejiw.

7 Sitiül aaga ombas majlüy poch tajlüy najneaj,quiaj lango metam marangüch amb ijquiaw poch. 8

Pero Teat Dios tajaw ngome palan arangüw ajcüwanipilan, cos ngo marangüw atnej apiüng tiül aagapoch quiaj. Quiaj tapiüng Teat Dios:Aliüc miün nüt sanarang noic jayats poch

naquiüjpüw nipilan monaw Israel, at nipilan monawJudá.

9 Aaga jayats poch quiaj, ngo matnej aaga pochtarangas naquiüjpüw mixejchiw nejiwwüx a nüt tawünasüw imiün Egipto;cos nejiw ngo marangüw atnej apiüng tiül a poch

tarangas naquiüjpüw;pares ngo nanguiay andeacüw.10 Nganüy aaga jayats poch sanarang naquiüjpüw

nipilan israel wüx lamatüch aaga nüt aliüc miün,apmajlüy atcüy:Sanüüch macül xepoch teomalüw nejiw,sanayac wüx omeajtsüw nejiw.Quiaj xique sanajlüy Midiosüw nejiw,nejiw apmajlüyiw xenipilan.11 Nejinguind ngome apmetam maquiaach alinop;ngo metam maquiaach micoj nej michiig nej

mapiüng: “Netam mendüüb Teat Dios”, maw,cos meáwan nipilan apmajawüw jane xic,masey namix masey natang.12 Sanajiürüw lasta masey ngo majneaj tarangüw;asoetiw nejiw lango leaam ximeaats wüx alinomb,

aw Teat Dios.13 Wüx Teat Dios andeac wüx aaga jayats pochquiaj, quiaj ajüic aaga ombas majlüy lango metam.Pares leaw lango metam apmamong, apndrom.

Niüng arangüch casa Teat Dios ningüy wüx iüt,at tiül cielo

Naleaing aaga ajlüyay poch tapiüngnguineay marangüch casa Teat Dios, attandeac wüx nop nangaj iüm ningüy wüx

iüt. 2 Cos aaga nine nangaj iüm taag quiaj, nasoictabernáculo, tajiür ijquiaw teomeaats. Aaga ombasteomeaats quiaj minüt nej Nangaj. Altiül noicnadam candiler, at nop mes alwüx pan leawa tajmelmarangüch casa Teat Dios. 3 Aaga nine nangaj iümquiaj ajiür cortin pinawan; necamb aaga cortin quiajajiür alinoic teomeaats; aag ayaj minüt nej XeyayNangaj. 4 Tiül aaga Xeyay Nangaj teomeaats quiaj,alquiaj noic artül narangüch oro ambeliw wüx pom.Aton tajlüy quiaj nop mbaw, ombas nej oro. Aagambaw quiaj minüt nej Mimbaw Jayats Poch, cos tiülaaga mbaw quiaj ajlüy nop nine xar palüy oro,iquial aaga atnej pan nenüt maná leaw tajmiücimiün tiül cielo. Aton altiül a mbaw quiaj aaganangoraad tsatsat, aag ayaj angot Aarón. Átan altiülajcüwa piedra alwüx gajpowüw poch tarang TeatDios. 5 Wüx opech aaga mbaw quiaj alembemojijpüw querubines, ajlüyiw atnej ángeles, cos aagayaj ajüiquichaw Teat Dios ajlüy quiaj. Ajcüw ayaj

andeniw naag miolümbiw nejiw aaga mbaw quiaj.Aag ayaj nganüy lango matüch nasaj icon wüxpalan.

6 Wüx landoj lajlüy quiaj meáwan tiül aaganangaj iüm quiaj, quiaj ajcüwa miteaats ajmeliwrawrráwan tiüt tiül aaga mbas teomeaats iüm taagmarangüw minajiütüw nejiw marangüw casa TeatDios. 7 Pero tiül aaga amb ijquiaw teomeaats iümtaag, néjan minatang miteaats alndom majmelnomb oleaj tiül nomb neat. Naleaing nej ngondommajmel sitiül ngo majoy miquiej nimal maripipquiaj, cos ombas netam mayac ichech nej, ndojalndom mayac ichech nipilan majüiquich asoetiwmasey ngo mayajcüw arangüw. 8 Wüx aag ayajDios Nangaj Espíritu üüch icoots majawaatsnganaw lejquiam majmeleran tiül aaga XeyayNangaj tiül iüm taag, wǘxan ajcüw miteaatsarangüw minajiütüw nejiw tiül aaga ombas palawteomeaats nangaj iüm quiaj. 9 Aaga nangaj iümningüy wüx iüt cam apiüng wüx nguineay ajlüy tiülcielo niüng ajlüy Teat Dios. Cos aaga leawtearangüch tiül aaga nangaj iüm quiaj, wüx ayacüwnichech, ambiyaw nimal majüiquich asoetiw nejiw,aag ayaj ngondom müüch nejiw mayajcüw laáwasoetiw nejiw. 10 Cos aaga ajlüyay tarangüw quiajwüx nüeteran, wüx nanganeowaran, wüxcuajantanej najantsüch; ajcüw ayaj najneaj, ocueajombasaran. Cos meáwan aag ayaj tetam, tiünndom wüx Teat Dios tüüch miün Teat Cristo, quiajmbiüjlat aag ayaj, lango metam.

11 Pero wüx Teat Cristo tamb marang minatangmiteaats tiül cielo, nej tüüch icoots noic tabernáculoleaw xeyay najneajay. Aag ayaj ngome arangüchnaag owix nipilan, at ngome ocueaj iüt cam. 12 Coswüx Teat Cristo tajmel quiaj tiül aaga Xeyay Nangajtiül cielo niüng ajlüy Teat Dios, nej ngo majoymiquiej teants, tengwüy miquiej wacüx; nejay tambmayac miquiej nej marang nichech. Atquiajlamawün asoetiiüts nómban. 13 Cos nomb jane ngomarang leaw ajlüyay netam marang, netammajwich wüx ombasüw miquiej toro, tengwüymiquiej teants, tengwüy mingweat vaquilla; cosatquiaj alndom majlüyiw najneaj alinomb teombasTeat Dios. 14 Sitiül aaga leaw arangüw quiaj tüüchnejiw majlüyiw najneaj, ¡cuantemas nganüy miquiejTeat Cristo nómban apmüüch icoots majlüyiiütsnajneaj! Cos Teat Cristo masey ngo majiür nisoetnicuajind, nejay teyacüy marang nichech müüchTeat Dios. Tarang aag ayaj cos Nangaj Espírituocueaj Teat Dios leaw almajlüy meáwan nüttambeol nej. Nganüy lango metam marangaatsaaga ajlüyay quiaj; alndom marangaats leaw TeatDios andiüm cos nej almapac.

15 Teat Cristo ajlüy wüx noic jayats poch. Nganüymeáwan nipilan leawa Teat Dios lamarriiüdapmüjndiw leawa nej lamapiüng apmüüchmajiürüw meáwan nüt. Cos Teat Cristo tandeowmawün nej asoetiw, masey áag leawa tarangüwwüx aliün majlüyiw tiül aaga poch ombas majlüy. 16

Wüx ajlüy noic poch apiüng wüx nguineay


10

apmbajcam cuajantanej leaw aneay aljane, quiajombas netam majaraw sitiül naleaing landeow leawneyac aaga poch quiaj, 17 Cos aaga poch quiaj ngomembeat sitiül nerang nej aliün mapac; nganüysitiül landeow, quiaj nembeat. 18 Atquiaj sitiül ngomajlüy miquiej nop nimal marang nichech, aagaombas poch ngo membeat aton. 19 Cos Moiséswüx landoj masaj nipilan meáwan poch leawa tüüchnej Teat Dios, quiaj tayar miquiej nine toro, atmiquiej teants, mayac tiül yow; condom tayarnacants milan sap, at mipüüig xiül nasoic hisopomasoc tiül a quiej, cas tawiichwiich wüx nawiig; attawiichwiich wüx ombasüw meáwan nipilan. 20

Wǘxan tenguial marang aag ayaj Moisés tapiüng:“Aaga quiej cam üüch membeat aaga poch tayacTeat Dios, leaw netam merangan”, aw. 21 Ngomeáagan ayaj, at aton tawiichwiich quiej wüx aaganangaj iüm taag, y wüx meáwan cuajantanej leawanetam nejiw wüx arangüw casa Teat Dios. 22 Lamicuajantanej netam mawiichwiich wüx quiej paramatajcüch majneaj atnej apiüng tiül aaga pochtüünd Moisés. Átan sitiül nimal ngo mambiyaranmaw miquiej nej, nejinguind ngondom maw wüxasoet.

Teat Cristo wüx tandeow tawün asoeterannómban

23 Quiaj ajüic netam majwich quiej wüxcuajantanej najlüy tiül aaga nangaj iüm taag, paramatajcüch majneaj atnej apiüng tiül aaga pochtayac Moisés; cos aag ayaj apiüng wüx leawalmajlüy tiül cielo. Nganüy aaga najlüy tiül cielonetam mayacüch noic nichech alwüx ajneaj, alwüxatam, ngome atnej najlüy ningüy wüx iüt. 24 CosTeat Cristo ngo majmel tiül aaga Xeyay Nangajomeaats iüm tiül nangaj iüm leaw almajlüy ningüywüx iüt; naleaing, tajmel tiül aaga Xeyay Nangajleawa najlüy tiül cielo. Cos aaga nangaj iüm leawanajlüy ningüy wüx iüt, aag ayaj apiüng wüxnguineay ajlüy tiül cielo. Pares Teat Cristo tajmelquiaj tiül cielo niüng ajlüy Teat Dios matünocueajiiüts. 25 Nej ngo metam meyacüy marangnichech neatneátan atnej arang minatang miteaatswüx ajmel tiül aaga Xeyay Nangaj majoy mambmiquiej nimal, ngome miquiej nej. 26 Cos sitiül TeatCristo netam mayac nichech mangüy asoetiiütsneatneátan atnej tetam marangüw minatangmiteaats, quiaj apmetam mandeow neatneátanaton, nde wüx tajlüy aaga iüt cam. Nganüy nde wüxtapeay ningüy wüx iüt cam, quiaj nomb teyacüymandeow mawün asoeteran. 27 Meáwan nipilannomb netam mandeow, condom Teat Diosapmajaw wüx asoetiw nejiw. 28 Atquiaj Teat Cristoaton teyacüy nomb mandeow mawün asoet xeyaynipilan. Nganüy wüx aliüc amb ijmbüw langomeapmawün asoet nipilan; nej aliüc mawün wüxnipilan leaw teamacül nej.

Aaga poch tüünd Moisés ajüiquich wüxleawa najneajay apmajlüy alinoic nüt, ngo

mapiüng ranüy nguineay apmajlüy. Pares wüx aagapoch tüünd Moisés, nejinguind ngondom majwanasoet nej nómban masey mayac nichech, cosneatneátan netam mayacüch nichech. 2 Sitiülaljane mayac ichech nej maw asoet nej nómban,quiaj ngome apmayaag ajiür nisoet. Nganüy cosasoet nej ngondom maw nómban, pares ngondommacueat mayac nichech. 3 Pero aaga nichech ajmelneatneátan quiaj, alndom müüch leaam omeajtsüwwüx asoetiw nejiw, áagan alndom marang. 4 Cosmiquiej toro, tengwüy miquiej teants niquimásngondom mawün asoeteran nómban.

5 Por aag ayaj wüx tapeay Teat Cristo ningüy wüxiüt, nej tasaj Teat Dios, tapiüng:Ngo mendiüm majmel wüx artül nimal

nambiyeran, tengwüy cuajantanej nichech,cos ique teaach xic najlüy nipilan para ndom

nandeow narang nichech.6 Ngo mind mejaw aaga nichech wüx nimal

mandaab wüx artül;at ngo mind mejaw cuajantanej nichech leaw

nayacüch maw nisoet.7 Quiaj tapiüngas: “Jogüy xic Teat, lasapeay ningüy

narang leawa ique indiüm,atnej larangüch tiül nawiig niüng apiüng wüx

xique”, aw.8 Wüx aaga landoj mapiüng quiaj, ajawaats TeatCristo tasaj Teat Dios: “Ique ngo mendiüm, ngometajneaj mejaw majmel wüx artül nimal nambiyeranmarang nichech. At ngome tendiüm mejawcuajantanej nichech leaw andaab wüx artül; atngome tendiüm mejaw cuajantanej alinoic nichechocueaj nisoet”, aw. Atquiaj tapiüng Teat Dios, maseymeáwan nipilan tayacüw ichechiw nejiw atnejapiüng tiül aaga poch tüünd Moisés. 9 CondomTeat Cristo tapiüng alinomb: “Jogüy xic Teat,lasapeay ningüy narang leaw ique indiüm”, aw. Aagayaj ajüic Teat Dios lamawün ajcüwa nichech leawMoisés tayac, condom nejay Teat Cristo teyacüymarang nichech wüx tandeow. 10 Teat Cristo tarangleaw apiüng Teat Dios, pares nganüy laáwasoetiiüts nómban, cos nej tandeow marangnichech nómban mangüy asoetiiüts.

11 Naleaing ajcüwa miteaats tiül nipilan israelarangüw minajiütüw nejiw rawrráwan, mbójanayacüw nichech; pero aag ayaj ngondom mawünnisoet nómban. 12 Nganüy Teat Cristo áagan nombteyacüy mandeow marang nichech mawün asoetnipilan. Condom quiaj tamb andüy tiül cielo chetemamb wüx miác Teat Dios. 13 Teamacül wüx TeatDios apmayac tiüt teoleaj nej meáwan leaw ngomandiümüw nej. 14 Cos Teat Cristo áagan nombteyacüy mandeow marang nichech. Naleaing nejnómban tawün nisoet ocueaj meáwan nipilan leawalarriüjtüch majlüyiw najneaj, nangaj. 15 At aagaNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios aton ajüiquich aagayaj naleaing wüx tapiüng:

16 Aag agüy jayats poch sanarang naquiüjpüwwüx aaga nüt aliüc miün, atcüy apmajlüy:


11

Sanüüch macül xepoch tiül omalüw, at wüxomeajtsüw nejiw.Sanüjchiw majawüw nguineay sandiüm

marangüw, aw.17 Aton apiüng:Niquimás ngome apleaam ximeaats wüx asoetiw

nejiw, leaw ngo majneaj arangüw.18 Pues wüx laáw asoeteran, quiaj lango metammajmel nichech alinomb maw nisoet.

Netam mayambaats Teat Dios19 Pares xecojow xechijquiaw, ngo metam

mimbolaats cos alndom majmeliiüts tiül aaga XeyayNangaj niüng ajlüy Teat Dios, cos Teat Cristotandeow, taw miquiej nej mangüy asoetiiüts. 20 Nejtarang aaga jayats tiiüd leaw among necamb aagacortin wüx teyacüy nejáyan quiaj mandeow mangüyasoetiiüts. Cos nej tarang atquiaj, nganüy alndommapacaats meáwan nüt. 21 Nganüy ajiüraats TeatCristo, nej minatang miteaats ocueaj meáwanminipilan Teat Dios. 22 Pares alndom matüchiiütsTeat Dios con omeajtsaats cos ajawaats leawateamandüjpiiüts. At ajawaats miquiej Teat Cristolamawün asoetiiüts; quiaj ngo mayajcaats ajiüraatsnisoet, cos aag ayaj atnej Teat Dios taxejmbeachicoots naag nerexix yow. 23 Nganüy netamtanaámb macüliiüts aaga xeyay najneaj leawapmüjndiiüts alinoic nüt; ngondom machiweaatsomeajtsaats, cos Teat Dios apmüüch icoots leawalamapiüng apmüüch, nej ngo mawaiich. 24 Paresnetam mayambaats nguineay alndom mejiürayootslasta nop alinop, nguineay alndom membeolayootsmarangaats más najneaj. 25 Tanaámb netamcanchiümoots nóiquian mequiaachayoots wüxMipoch Teat Dios; ngondom mecueatayoots matnejarangüw altiül. Tanaámb netam membeolayoots,pero nganüy más netam cos ajawaats laliüc matüchaaga nüt wüx aliüc Teat Cristo.

26 Nganüy sitiül aljane alwüx omeaats mandiümmarang ngo majneaj, masey nej lamajaw naleaingleaw apiüng tiül Mipoch Teat Dios, quiaj langomajlüy nicuajind nichech para ndom mawün asoetnej. 27 Xeyay apmbayamoj majawüw aaga xeyayngo majneaj leaw apmajlüy alinoic nüt wüx TeatDios apmajaw wüx asoeteran, ndoj apmandroochombas tiül biümb meáwan leaw ngo mayar nejandeac. 28 Cos nomb sitiül aljane ngo marang atnejapiüng tiül aaga poch tüünd Moisés, at sitiül ajlüyijpüw arojpüw monjaw leaw arang, aaga nipilanquiaj netam mandeow, niquimás ngondom mawwüx. 29 ¡Sitiül aag ayaj tetam mandeow, cuantemasngo majneaj apmajlüy wüx aljane leaw apiüng ngometam nej Micual Teat Dios; at leaw tayac atnej ngomembeat miquiej nej; at leaw ngo marang casaNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, aaga nembeolicoots! Pues miquiej Teat Cristo awün asoetmeáwan nipilan leaw ayariw aaga jayats poch leawüüch nejiw marangüw najneaj. 30 Cos ajawaats TeatDios tapiüng: “Xique sanapalüch ombas mangüyiw

leawa tarangüw”, aw. Alinoic tapiüng: “Teat Naxeyapmajaw wüx asoetiw minipilan nej”, aw. 31 ¡Xeyayxeyay ngo majneaj apmamongoch nop nerang ngomajneaj wüx apmajmiüc teowix Teat Dios almapac!

32 Pero ich leaam imeajtsan wüx teyariün aagapoch ocueaj Teat Cristo, quiaj temongochiün xeyayngo majneaj. Masey tajcüy majaw icon nipilan,naleaing icona teiücan wüx. 33 Naleaing nguiajtitsojow icon, tandeacüw ngo majneaj wüx imbasanniüng ajlüy nipilan. Nguiaj tequiüjpan tiül ajcüwleawa tamongochiw ngo majneaj. 34 Tejiüran lastaleawa tajmeliw tiül manchiüc. At wüx tajnoticueajiün leaw ijiüran ngo mamix imeajtsan, costejawan apmeajndiün tiül cielo leaw alwüx ajneaj,leaw nejinguind ngondom manood, cos aag ayajapmejiüran meáwan nüt. 35 Nde paxiüm icueajiün;ich leaam imeajtsan aaga najneajay leawapmeajndiün tiül cielo. 36 Pares icona netammeiündan wüx leaw apmemongochiün wüx iranganleaw andiüm Teat Dios; quiaj apmeajndiün leawlamapiüng Teat Dios apmüüch. 37 Tiül Mipoch TeatDios apiüng:Najénan aliüc leawa lamapiüng aliüc, ngome

apmequiy.38 Nganüy leaw lamayar sandeac, tanaámb netam

mandüüb xic meáwan nüt.Pero sitiül aljane achiw omeaats, ngo mandüüb

xic, aag ayaj ngo mapac ximeaats najaw, aw.39 Pero icootsa ngo majlüyiiüts matnej ajcüwlapaxiow ocueajiw, lamacueatiw nómban, ndojapndrom ombasüw tiül aaga xeyay ngo majneaj.Naleaing ajlüyiiüts tiül ajcüw leaw tanaámbteamayariw Mipoch Teat Dios, ndoj laawüw wüx,lango mambüw tiül aaga xeyay ngo majneaj.

Ajawaats naleaing leawa teamandüjpiiüts

Wüx lamayariiüts andeac Teat Dios, quiajajawaats apmajiüraats leawateamacüliiüts, masey nganaw maxomaats

majawaats aag ayaj. 2 At wüx nipilan nde tanombtayariw andeac Teat Dios, quiaj Teat Dios najneajmajaw nejiw.

3 Nganüy cos lamayariiüts andeac Teat Dios, quiajajawaats nej tarang iüt, tarang nüt, tarang caaw,tarang ocas; cos wüx nej tandeac quiaj tajlüymeáwan leaw almajlüy. Pares meáwan leawaxomaats majawaats nganüy, aag ayaj Teat Diostarang naag leawa ngomeaag ajaraw.

4 Abel tayar andeac Teat Dios, tayac noic nichechleawa Teat Dios tandiüm, ngo matnej leawa tayacmicoj nej Caín; aag ayaj Teat Dios ngo mandiüm.Quiaj Teat Dios tajüiquich najneaj arang Abel wüxtayar ichech nej. Nganüy masey nej landeow,tanaámb anderac wüx nguineay nej tayar andeacTeat Dios.

5 At Enoc, cos tayar andeac Teat Dios, aleáingantamb andüy tiül cielo, ngo mandeow. Masey nipilantamb mayambüw nej, ngo maxomüw, cos Teat Dioslamaquiiüb nej mamb andüy tiül cielo. Wüx nganaw


maquiüraab andüy tiül cielo, tajüic nej naleaingtarang palan leawa andiüm Teat Dios. 6 Nejinguindngondom marang palan leaw andiüm Teat Diossitiül ngo mayar andeac nej. Cos leawa nendiümmatüch niüng ajlüy Teat Dios, netam mayaag tiülomeaats, majaw Teat Dios almajlüy. Jangantanejleaw apmayamb nej, Teat Dios apmüüch majawjane nej.

7 Aaga Noé nde tanomb tayar andeac Teat Dios,tarang nop nadam müx mawün nejiw wüx, ngomandeowüw tiül yow mintaj nej, at meáwan micualnej. Atquiaj tarang cos Teat Dios ombas lamasaj nejapmajlüy leaw nganaw majaraw. Quiaj Noé tayarandeac Teat Dios, tarang atnej lamasoic. Wüx nejtarang aag ayaj, quiaj tajüiquich meáwan aldemasnipilan wüx iüt ngo mayariw andeac Teat Dios. Noétayar andeac Teat Dios, quiaj taw wüx cos Teat Diostajaw najneaj arang.

8 Teat Abraham aton, wüx tapaj nej Teat Dios,tayar leawa tasoic; taw tiül miíüt nej, tamb andüytiül alinoic iüt niüng lamapiüng Teat Dios apmüüchnej. Tamb andüy alinoic iüt masey ngo majawnguiane andüy apmamb. 9 Tayar andeac Teat Dios,pares tacül tiül aaga iüt niüng Teat Dios lamapiüngapmüüch. Tacül quiaj atnej napeay miün nipilantíülan iüm taag maquiiüb micual nej Isaac y Jacob.Atquiaj tarangüw cos Teat Dios lamapiüng nejiwapmüjndiw aaga iüt quiaj. 10 Atquiaj tarangAbraham cos teamandiüm macül tiül aaganajneajay cambaj leaw ngo ndrom ombas cos witiütwüx leawa nandand. Aaga cambaj quiaj Teat Diostapiüng nguineay apmajlüy, ndoj tarang.

11 At nejay müm Sara mintaj Abraham, tayarandeac Teat Dios; pares Teat Dios tüüch nej majiürteomeaats nej micual nej, masey lamong nütalndom majiür micual nej. Atquiaj tajlüy, cos tayarandeac Teat Dios wüx tasaj nej apmüüch nej micualnej. 12 Ajan wüx nop naxey tajlüy xeyay nacualaran,masey nej xeyay latang. Ajan wüx micual nej quiaj,tajlüyiw xeyay nipilan atnej ajlüyiw ocas, aton atnejmiwiiüd nadam ndec, nejinguind ngondommateow.

13 Meáwan nejiw tandeowüw wüx nganawmüjndiw leaw Teat Dios lamapiüng apmüüch. Peronejiw cos lamayariw andeac Teat Dios, áagtapiüngüw naleaing alinoic nüt apmüjndiw aagayaj. Nejiw apiüngüw ajawüw ajlüyiw ningüy wüxiüt at nejiw napeay miün nipilan. 14 Cos leawnepiüng atquiaj ajüic tealeámban mayambüw noiciüt niüng apmacüliw. 15 Sitiül ndot leaamomeajtsüw miiütüw nejiw niüng tawüw, quiaj ngomaél mandilileaw alinomb. 16 Pero nejiw tayacüwomeajtsüw wüx noic cambaj más najneaj, aag ayajtiül cielo. Pares Teat Dios apac omeaats masoic nejMidiosüw ajcüwa nipilan quiaj; nej lamarang noiccambaj niüng apmacüliw.

17 Teat Abraham cos tayar andeac Teat Dios, quiajtayac Isaac micual nej marang ichech nej, cos TeatDios tandiüm majaw sitiül naleaing apmarang atnejlamasaj. Quiaj Abraham tamb maquiiüb aag

anopǘyan micual nej marang ichech nej, maseytilüy quiaj Teat Dios tasaj nej: 18 “Ajan wüx Isaacapmajlüy xeyay micual”, aj. 19 Cos Abrahamtapiüng tiül omeaats, tajaw Teat Dios alndommapacüüch micual nej alinomb. Pero masey TeatDios ngo müüch Abraham mambiy micual nej,naleaing Abraham tayaag atnej landeow micual nej,ndoj tayaag atnej Teat Dios lamapacüüch nejalinomb.

20 Teat Isaac cos tajaw nguineay apmajlüy alinoicnüt, quiaj tayar andeac Teat Dios, tatün ocueaj TeatDios mambeol micual nej Jacob at a Esaú. 21 Atonteat Jacob cos tayar andeac Teat Dios, pares wüxlaliüc mandeow, quiaj tayar mapeaand tiüt angotnej, ndoj tangueer omal tiüt, tatün ocueaj Teat Diosmambeol nopnop micual José. 22 Teat José aton costayar andeac Teat Dios, pares wüx laliüc mandeowtapiüng micual Israel apmawüw tiül Egipto alinoicnüt. Aton tasaj nejiw netam macajüw tiüt miolaatsnej majoyiw mamb mamiütüw niüng andüyiw quiaj.

23 Aton miteat Moisés y mimüm nej, cos tayariwandeac Teat Dios, pares wüx wijquiat Moiséstaxotüw arej caaw; cos tajawüw nej nop ninenajneaj natsüjyay ombas. Ngo mimboloj maseyminatang nenajiüt lamapiüng netam mandeowmeáwan namix nine monench tiül nipilan israel. 24

At teat Moisés aton tayar andeac Teat Dios, pareswüx latang ngo mandiüm masoic micual nej aaganüx micual Faraón. 25 Pero teat Moisés tarriiüdmamongoch ngo majneaj nóiquian maquiiübminipilan Teat Dios ingow mapac omeaats acásannüt marang leaw ngo majneaj. 26 Atquiaj tarangcos ajaw más najneaj mamongoch naél wüx aagaCristo leaw aliüc miün alinoic nüt, ingow ajiürcuajantanej tiül Egipto. Cos nej tajaw Teat Diosapmüüch nej leaw xeyay nembeat alinoic nüt. 27

Teat Moisés tayar andeac Teat Dios, pares taw tiülEgipto; ngo mimbol masey xeyay apmajcüy natangnenajiüt. Moisés taíüc wüx meáwan cos atnej taxommajaw Teat Dios masey ngondom maxorammajaraw.

28 At cos teat Moisés tayar andeac Teat Dios,pares tapiüng marangüw aaga pascua atnejlamasaj nej Teat Dios. Aton tasaj minipilan nejmawichwich miquiej sap mbeaymbeay ombiümüwnejiw, cos atquiaj aaga ángel apmamóngan wüx,ngome apmambiy aaga ombas wijquiamnacualaran tiül israel. 29 Ajcüwa nipilan israel cosayariw andeac Teat Dios, pares tamongoj tiül aagaNacants Ndec. Tamongoj cos Teat Dios tambaag andec, tüüch nómban mawaag, íütan tiüt. Nganüywüx monaw Egipto tandiümüw mamongoj aton,quiaj tapal nejiw tiüt tiül ndec, meáwan nejiwtandeowüw.

30 At aton cos nipilan israel tayariw andeac TeatDios, pares wüx landoj mayeyiw tiüt a cambaj Jericóayaíw nüt, quiaj Teat Dios tüüch majmiüc meáwanaaga piedra leaw arangüch otüeng coet neyey tiütaaga cambaj quiaj. 31 At aaga Rahab, nopnelomblombüy najtaj leawa ndoj tayar andeac Teat


12

Dios, tambeol ajcüwa monxey monaw Israel, ajcüwleaw tambüw mandacüwiw a iüt. Aaga Rahab ndojtaw wüx, ngo mandeow maquiiüb nipilan tiül Jericóleaw ngo mayariw andeac Teat Dios.

32 ¿Cuane alinoic sanasaj icon wüx aag ayaja?Naleaing lango matüch nasaj icon wüx Gedeón,wüx Barac, wüx Sansón, wüx Jefté, wüx David, wüxSamuel, at wüx meáwan mondeac andeac TeatDios. 33 Pues nejiw tayariw andeac Teat Dios, áagwüx tambüw tiül montsoj tajntsopiw wüx meáwanleaw tajcüy majawüw nejiw tiül palpálwüx iüt. Ndojtarangüw najneaj wüx a nipilan quiaj. Teat Diostüüch nejiw leawa lamapiüng apmüüch, at tapalombeay león, ngo matsamb nejiw. 34 Aton leawtayacaranüw tiül biümb, ngo mandajpüw. At wüxaljane andiüm mambiy nejiw naag espada, nejiwtawüw wüx. Altiül tambeol nejiw Teat Dios tiülmontsoj wüx ngondom ombasüw. Aton altiül ndojombasüw majntsopiw wüx leaw ajcüy majaw nejiwtiül montsoj, tüüch mecuiürrüw montsoj monawpalpálwüx iüt. 35 Alacas montaj, cos tayariw andeacTeat Dios, pares Teat Dios tapacüüch alinombacualajtsüw nejiw leawa landeowüw.

Altiül monyar andeac Teat Dios tamongochiwxeyay ngo majneaj; tambiyaranüw cos ngomandiümüw macueatiw andüjpiw Teat Dios. Nejiwtajawüw apmajlüyiw más najneaj wüx apmapacüwalinomb. 36 Alacas cos ayariw andeac Teat Dios,pares titsojaranüw. Altiül tajwüchiw, altiültaoeleranüw naag galen, altiül tajmeliw tiülmanchiüc. 37 Alacas cos tayariw andeac Teat Diostandeowüw najlosüw; alacas tandooigaranüw naagsier; alacas tambiyaranüw naag espada. Alacastajüyjüyiw acüliw ninguiün ninguiün, tasoijquiwapixaw nejiw miotaag sap miotaag teants, ngomajiürüw nicuajind; tajcüyaran majarawüw,tamongochiw xeyay cuajantanej ngo majneaj. 38

Alacas cos tayariw andeac Teat Dios netammajüyjüyíwan. Altiül tacüliw tiül wajchiüc, altiültacüliw wüx tiüc, at tiül warraj tiüc, tengwüy tiülnadam warraj iüt. Masey tamongochiw meáwanaaga ngo majneaj quiaj, nejiw xeyay nembeatiwmajaw nejiw Teat Dios. 39 Naleaing tajüiquichawayariw andeac Teat Dios cos tajüic nguineaytamongochiw aag ayaj. Nganüy Teat Dios tiül aaganüt quiaj ngo müüch nejiw leaw lamapiüngapmüüch. 40 Cos Teat Dios tajaw alinoic nütapmüüch icoots leawa más najneaj, áag ngo müüchnejiw ombas leaw lamapiüng apmüüch icoots.

Netam mayacaats omeajtsaats wüx Teat Jesús

Ajawaats tajlüyiw xeyay nipilan leawtaiündüw wüx cuajantanej cos tayariwandeac Teat Dios; ajcüw ayaj atnej oic

ayeyiw icoots tiüt nganüy. Sitiül ajlüy cuajantanejleaw alndom mapal icoots ngo marangaats najneaj,tengwüy sitiül nisoet itsoj omalaats, meáwan aagayaj netam macueatiiüts. Netam mandüjpiiüts leawTeat Dios lamayac icoots wüx. 2 Netam mayacaats

omeajtsaats wüx Teat Jesús, cos nej tayac icootswüx leaw teamandüjpiiüts, at teamambeol icootsmarangaats palan leaw andiüm Teat Dios. Nej tajawalinoic nüt xeyay apmapac omeaats, pares taíücwüx mamongoch xeyay necoy wüx tandeow wüxcruz, ngo mapiüng wüx masey xeyay monxing. Wüxndoj aag ayaj, nej tamb chetem amb wüx miác TeatDios wüx aaga najneaj chetejeran wüx tiül cielo.

3 Ich leaam imeajtsan wüx nguineay tamongochTeat Jesús; cos xeyay tajcüyiw majawüw nej nipilanmonrang ngo majneaj. Pares tanaámb indüjpiün,nde paxiüm icueajiün, nde mamix imeajtsan. 4

Masey itsojon mequiüjpan nisoet, pero nganawmaw miquiejiün mendeowan cos iyariün andeacTeat Jesús. 5 ¡Neol landroj imeajtsan wüx aaga pochtüüch icon Teat Dios atnej asoic wüx nopnacualaran! Cos tiül Mipoch Teat Dios atcüy apiüng:Xecual, nde mepiüng ngo mind menguiay wüx

apmapaj icueaj Teat Dios.Nde paxiüm icueajiün wüx nej apmayac ic wüx

naél.6 Cos meáwan nipilan leawa Teat Dios andiüm, nej

apmapaj ocueaj.Aton nej alic meáwan leawa lajlüyiw micual nej.

7 Netam meiücan wüx aaga apaj icueajiün quiaj;cos quiaj ajüic Teat Dios apaj icueajiün atnej nopnateateran apaj ocueaj micual nej. ¿Mbich ajlüy nopnacualaran ngo mapaj nej ocueaj miteat neje? 8

Pero sitiül Teat Dios ngo mapaj icueajiün atnej ajpajocueaj nacualaran, quiaj ajüic icona ngomenaleaing necualaranan, ijlüyiün atanejnecualaranan wüx lada. 9 Cos ajiüraats miteatiiütsningüy wüx iüt leaw tapajüw ocueajiiüts, ndojtayariiüts ocueajiw. ¡Cuantemas Miteatiiüts Dios tiülcielo netam mayariiüts ocueaj wüx apaj ocueajiiüts,ndoj apmapacaats meáwan nüt! 10 Naleaingmiteatiiüts ningüy wüx iüt tapajüw ocueajiiüts acasneat cos nejiw apiüngüw netam; pero Teat Diosmeáwan nüt apaj ocueajiiüts cos nej ajaw aag ayajapmambeol icoots marangaats najneaj, majlüyiiütsnajneaj atnej ajlüy nej. 11 Cos wüx ajpaj ocueajiiüts,aag ayaj ngo müüch icoots mapac omeajtsaats;üüch icoots mamix omeajtsaats. Pero wüx landojmamongochiiüts aaga apajaran ocueajiiüts quiaj,lamajawaats nguineay netam marangaats. Condomquiaj apmajiüraats más najneaj omeajtsaats, atapmarangaats más najneaj.

Xeyay ngo majneaj apmajlüy jane ngo mindmanguiay andeac Teat Dios

12 Pares ijchan mapac iwixan ileajiün leaw ngomajiür apac, para alndom meiücan wüx leawatememongochiün. 13 Netam meyacan ileajiün wüxmejüyiün tiül aaga naleaing tiiüd para ndommerangan leaw andiüm Teat Dios, cos atquiajapmembeolan leaw atnej necoex ngana majmiüctiül tiiüd, ngo mapac wüx mandüüb Teat Cristo.

14 Átan ipacan wüx mejlüyiün najneájanmequiüjpan meáwan nipilan, tanaámb netam


13

merangan leaw andiüm Teat Dios. Cos sitiül ngomerangan atquiaj niquimas ngondom mejawanTeat Dios. 15 Aton ipacan wüx, ngana aljane ngomayar mimonajneaj Teat Dios. Cos sitiül moncüymajntsop tiül icona, aag ayaj atnej mioxiichnangaag soex leaw apmayac ngo majneaj tiül icona.Cos atquiaj alndom majüy aaga nangaag tiül iconamayac icon wüx majlüy ngo majneaj. 16 Ndemejiüran minajtajan, minaxeyiün; nde mepiünganngo membeat leawa Teat Dios ajaw nembeat, cosatquiaj tarang Esaú. Nej tanüüb leaw apmajcueatmüünd natang nacualaran. Tanüüb aag ayaj costandiüm noic nüeteran. 17 Icona lamejawan alinoicnüt wüx Esaú tandiüm mayar leaw apmajcueatmüünd, naleaing ngondom müünd, at ngo maxomnguineay alndom mayar, masey tajiünts xeyay cosandiüm mayar.

18 Aaga leawa lamayariiüts ocueaj Teat Diosnganüy, aag ayaj ngome atnej cuajantanej alndommajaraw masaramb. Ngo matnej wüx nütmixejchiiüts tajawüw aaga tiüc teandaab, ancatitit,at anpojniün wüx, aton ancatearriür wüx atnejnapac iünd. 19 Icona ngo menguiayiün ajiüntstrompet, taton ngo menguiayiün andeac Teat Dios.Nganüy leaw tanguiayiw aaga andeac Teat Diosquiaj, xeyay tatüniw nde mandeac alinoic poch. 20

Cos ngo mind manguiayiw aaga xeyay naél pochquiaj leaw tapiüng: “Sitiül ndot nop nimal mamongwüx aaga tiüc quiaj, netam majlos tengwüymajengueran”, aw. 21 Xeyay tambolooch nejiw aagatajawüw quiaj wüx mitiüc Sinaí. Quiaj Moiséstapiüng: “Xeyay ximbol, ambeapmbeap xic”, aw.

22 Nganüy icona atnej lametüchiün aaga tiücnenüt Sión, tiül micambaj Teat Dios almapac, aagaJerusalén tiül cielo niüng ajlüy xeyay ángeles ngomatüch mateoraw; teamarangüw casa Teat Dios. 23

At aton atnej lerpeayiün tiül niüng canchiüjownacualaranüw ombas, larangüch minütiw nejiw tiülcielo. At atnej lerpeayiün niüng ajlüy Teat Dios, áagapmejaw wüx ombas meáwan nipilan. At atnejlerpeayiün nóiquian mequiüjpan ajcüw espíritusocueaj monyar andeac Teat Dios leaw tajlüyiwnomb. Nganüy Teat Dios lamüüch nejiw majlüyiwpalanüy najneajay tiül cielo. 24 At atnej lerpeayiünniüng ajlüy Teat Jesús, aaga najlüy wüx jayats poch.At niüng ajlüy miquiej nej leaw xeyay nembeat,ngome atnej miquiej Abel.

25 Ijawan wüx, nde mepalan ilajcan, netammenguiayiün leaw asaj icon Teat Dios. Cos sitiülajcüwa nipilan tajlüyiw tanomb tamongochiw ngomajneaj, cos ngo mayariw leaw tasaj nejiw Moisésningüy wüx iüt; ¡cuantemas icootsa ngo mawaatswüx asoetiiüts sitiül ngo mayariiüts leaw lamasajicoots Teat Dios najlüy tiül cielo! 26 Wüx Teat Diostendeac wüx aaga tiüc nenüt Sinaí müüchmanguiayiw nipilan israel, áag andeac nej nómbanalanglang a iüt. Pero nganüy Teat Dios asaj icootstiül Mipoch nej, apiüng: “Alinomb sanüüchmelanglangüy ngome áagan a iüt; apmelanglangüya nüt, caaw, ocas aton”, aw. 27 Aaga poch leaw

tapiüng quiaj: “Alinomb sanüüch melanglangüy”maw, aag ayaj apiüng wüx leaw apmelanglangüyngome apmacül meáwan nüt. Nganüy aaga leawngondom melanglangüy, aaga cielo niüng acül TeatDios, aag ayaj apmacül meáwan nüt. 28 Paresnganüy müjchiiüts gracias Teat Dios, cos lamüüchicoots mayariiüts aaga najneajay cambaj tiül cieloleaw ngondom melanglangüy. Netam marangaatscasa Teat Dios con omeajtsaats atnej andiüm nej.29 Pues Midiosaats ajlüy atnej noic biümb leawalndom mambel cuajantanej.

Netam marangaats leaw andiüm Teat Dios

Tanaámb ijiürayon lasta, netam mejlüyiünatnej nop necual icon. 2 Aton nde ndromimeajtsan, netam mapac imeajtsan

mejawan napeay miün nipilan, meajchiün leawnetam. Cos atquiaj tarangüw acas monxey tanomb,tüjchiw maxood aniüngüw nejiw ángeles, ngomateotsüw wüx jane nejiw.

3 Aton netam leaam imeajtsan wüx leaw altiülmanchiüc, meyajcan atnej ilean tiül manchiücmequiüjpan. Átan leaw teamamongochiw ngomajneaj, netam meyajcan atnej teamemongochiünngo majneaj nóiquian mequiüjpan.

4 Leaw langoch owixaw mequiiübayej najneajarangüw, wüx ameayiw nóiquian ngo majiürnicuajind. Pero naleaing naxey ngondom majiürpálwüx najtaj, at najtaj ngondom majiür pálwüxnaxey. Meáwan monxey monjiür pálwüx najtajtengwüy nüx, aton meáwan montaj monjiür pálwüxnaxey tengwüy nench, pues Teat Dios apmajaw wüxasoetiw nejiw.

5 At aton nde meyacan imeajtsan wüxmendiümdiüman tomiün. Ich mapac imeajtsan wüxleaw almejiüran nganüy, cos Teat Dios apiüng: “Ngonacueat nambeol icon”, aw. 6 Pares ngomachiweaats omeajtsaats, alndom mapiüngaatsatnej tanderac nomb:Teat Dios nembeol xic,ngo nimbol nicuajind leaw alndom marang wüx

ximbas aljane.7 Ich leaam imeajtsan wüx ajcüw leaw tarangüw

natang tiül icona, leaw taquiajchiw icon wüx MipochTeat Dios. Iyamban imeajtsan mejawan nguineaytarangüw najneaj wüx almequiüjpan; irangan atnejtarangüw wüx tayariw andeac Teat Cristo.

8 Teat Jesucristo, áag tambeol nejiw tim quiaj,atanej teamambeol icoots nganüy, aton atanejapmambeol icoots oxep nawiür, ngo majiür ümb. 9

Nde mendüjpiün wüx sitiül aljane apmaquiaachicon wüx cuajantanej pálwüx, ngo matnejlamayariiüts. Áagan Teat Dios alndom müüch icootsmimonajneaj nej cos ajiür icoots lasta. Sitiülmandüjpiiüts aaga poch leaw andeac wüx nguineayalndom meteran, aag ayaj ngo mambeol icootsnicuajind.

10 Nganüy ajiüraats noic nichech más xeyaynembeat, ngo matnej tajlüy nomb. Tanomb


miteaats tayacüw nimal wüx artül marang nichechtiül nangaj iüm taag, ngondom müetiw. 11 Cosnomb minatang miteaats ajmel tiül aaga XeyayNangaj tiül nangaj iüm ajoyiw miquiej nimalmaripip quiaj mangüy asoeteran. Ndoj taquiüjpüwaaga nandeow nimal mambeliw mbeay cambaj. 12

Pares Teat Jesús aton tandeow mbeay cambajmangüy asoet meáwan nipilan naag miquiej nej. 13

Nganüy netam mambaats mbeay cambaj niüngTeat Jesús tandeow, masey mamongochiiütsmonxing atnej nej tamongoch. 14 Pues ningüy wüxiüt cam ngo majiüraats micambajaats leawapmajlüy meáwan nüt. Nganüy teamayambaatsaaga cambaj leawa aliüc miün niüng apmacüliiütsalinoic nüt. 15 Cos Teat Jesucristo tandeow, paresnetam marangaats casa Teat Dios meáwan nüt, cosaag ayaj atnej müjchiiüts ichechiiüts nganüy, ymüjchiiüts gracias Teat Dios. 16 Aton tanaámbnetam membeolayoots, mejiürayoots lasta, cos aagayaj atnej nichech leaw Teat Dios najneaj majaw.

17 Netam merangan leaw apiüngüw monajiüt tiülminipilan Teat Dios; netam meyajcan chingüy icona,nganüy nejiw natangüw. Cos aag ayaj minajiütüwnejiw, netam mambeolüw icon wüx minajiüt TeatDios. Alinoic nüt Teat Dios apmajaw wüx nguineaytarangüw. Pares imbeolüw marangüw najneaj, cosatquiaj apmapac omeajtsüw wüx minajiütüw nejiw,ngome apmamix omeajtsüw. Cos sitiül amixomeajtsüw wüx minajiütüw nejiw, aag ayaj ngomambeol icon nicuajind.

18 Itüniün ocueaj Teat Dios mambeol xicon, costanaámb sandiüman narangan leaw apiüng Teat

Dios, nayajcan najneaj tiül ximeajtsan wüxcuajantanej leaw sarangan. 19 Alinomb sasaj iconmetüniün mambeol xic Teat Dios para ndom nambnajaw icon najen.

Ndójwüx atepeay, teamasaj Teat Dios mambeolnejiw

20 Nganüy satün ocueaj Teat Dios, aaga neechicoots majlüyiiüts najneájan, leaw tapacüüchalinomb Miteatiiüts Jesucristo. Nej nganüy nopnatang nejiür icoots, atnej nop nejiür sap ajiürmisap nej. Nej ajlüy wüx aaga jayats poch leawapmajlüy meáwan nüt, cos taw miquiej nejtandeow. 21 Ich mambeol icon Teat Dios meranganpalan leaw andiüm nej, müüch icon merangannajneaj, cos Teat Cristo apmambeol icon. Nej netammarangüch casa meáwan nüt. Amén.

22 Satün icueajiün xecojow xechijquiaw,inguiayiün leaw lanasaj icon tiül aaga nawiig cam,iyacan wüx imeajtsan. Áagan acas poch sarang wüxnawiig cam ngome xeyay najal. 23 Nganüy sanasajicon aton, michijquiaats Timoteo laáw tiülmanchiüc. Sitiül nej mapeay najen, saleamban quiajnajawan icon.

24 Itepeayiün meáwan natang nenajiüt tiül icona;aton itepeayiün meáwan monyar andeac TeatCristo. Leaw aliw ningüy monaw Italia atepeayiwicon aton.

25 Teat Dios tanaámb müüch icon mimonajneajnej, tamtámban. Amén.


1

SANTIAGO

Teat Santiago atepeay nipilan israelnguiajantanej

Xique nenütiüs Santiago, nerangas minajiütTeat Dios at minajiüt Teat Jesucristo.Satepeayiw meáwan micual Israel, ajcüwa

micual gajpiüp (12) monxey leaw ndajrriütojtandüyiw tiül palpálwüx iüt.

Teat Dios üüch maxoram omeaatsaran2 Xecojow xechijquiaw, ich mapac imeajtsan

xeyay, masey imongochiün cuajantanej ngomajneaj. 3 Cos ijawan wüx imongochiün xeyay ngomajneaj wüx indüjpiün Teat Dios, quiaj apmejawannguineay üüch icon meiücan wüx, ngo paxiümicueajiün. 4 Sitiül apmeiücan wüx meáwancuajantanej leaw imongochiün, aag ayajapmajüiquich irangan palan najneaj, lango metamicon nicuajind.

5 Sitiül aljane icona ngo maxom omeaatsnguineay netam marang leaw Teat Dios andiüm, ichmatün ocueaj Teat Dios, quiaj apmüünd. Cos nejxeyay üüch meáwan nipilan leaw apmatün nejocueaj, ngo malic. 6 Wüx nop apmatün, tiülomeaats netam mapiüng apmüünd, ngondommachiw omeaats, cos jane apmachiw omeaats, aagayaj ajlüy atnej arang omal yow tiül ndec, aquiiübnej mamb iünd tengwüy ncherrec nguiajantanej. 7

Leawa nerang atquiaj ngondom mapiüng Teat Diosapmüüch nej leaw atün. 8 Cos nop nipilan nejiürijquiaw omeaats, noic nüt andiüm marang atnejandiüm Teat Dios, alinoic nüt andiüm marangandiüm nej. Aaga nipilan quiaj ngondom mandüübnoic nej.

9 Nop nendüüb Teat Dios masey napateay ajiür,ich mapac omeaats wüx ambeol nej Teat Dios. 10

Nop nejiür, ich mapac omeaats aton, masey nipilanitsojow nej wüx andüüb Teat Dios. Nej alinoic nütapmandeow, at leaw almajiür apmamong atnejamong ajpoet mbaj. 11 Cos wüx apmajntsop nütapmerraar xeyay, quiaj soex apmawaag, ajpoet nejapmajtean, quiaj ümb ajüic atsüjyay ombas. Atquiajalndom majlüy wüx nop nejiür, masey teamapiüngmarang minajiüt nej oxep nawiür, pero tealeámbanmarang, quiaj andeow.

Netam maiücaran wüx meáwan naél12 Najneajay apmajlüy jane aíüc wüx meáwan

naél amongoch, cos wüx landoj maíüc mamongoch

meáwan aaga naél quiaj, quiaj apmüünd atnej noiccorona leaw apmüüch mapac meáwan nüt, cos aagayaj Teat Dios lamapiüng apmüüch meáwanmondiüm nej. 13 Sitiül aljane ayaag tiül omeaatsnej andiüm marang ngo majneaj, ngondommapiüng Teat Dios tüüch nej leaam omeaats aagayaj, cos nejinguind ngondom mayac wüx Teat Diosmarang ngo majneaj, at Teat Dios ngo mayac wüxnejinguind marang ngo majneaj. 14 Cosjangantanej nejáyan quiaj ayacüy tiül omeaats nejmandiüm marang ngo majneaj, wüx anot nejmandiüm marang leaw axom majaw, quiajapmeyacüy tiül naél. 15 Wüx nop apmapiüng tiülomeaats nej marang ngo majneaj, aaga nisoet wüxlandoj lamarang alndom mambiy nej.

16 Xecojow xechijquiaw, nde mewaiicharanan wüxaag ayaj. 17 Meáwan leawa najneajay üjndiiütsüjndíiütsan, aag ayaj palanüy ajiüraats. Meáwanaag ayaj aliüc imiün cawüx niüng ajlüy Teat Dios,aaga nerang nüt, nerang caaw, nerang ocas. Nejngondom mambiülüüch atnej angowüüch mindencuajantanej. 18 Cos nej Teat Dios tandiüm müüchicoots wijquiamoots wüx aaga naleaing poch wüxTeat Cristo, para majlüyiiüts natang tiül meáwanleawa lamarang.

Netam marangüch atnej apiüng19 Xecojow xechijquiaw, ich leaam imeajtsan

netam mecüliün menguiayiün. Ndoj, wüxlamejawan nguineay ajlüy, quiaj tendeacan. Ndemajénan mejcüyiün. 20 Cos sitiül aljane apmajcüy,quiaj langondom marang najneaj atnej andiüm TeatDios. 21 Nganüy netam mecueatiün meáwan ngomajneaj irangan, meáwan ngo majneaj ajlüy tiülimalan at tiül imeajtsan. Iyariün con imeajtsan aagaNangaj Poch leaw alndom mawün icon wüx nisoet.

22 Netam merangan atnej apiüng tiül Mipoch TeatDios, nde menguiayíünan. Cos sitiülapmenguiayíünan, ngo merangan leaw apiüng,quiaj apmejüiquichan icoyónan quiaj tenguialiwaiichayon. 23 Sitiül aljane anguiáyan Mipoch TeatDios, ngo marang atnej apiüng, aag ayaj ajlüy atnejnop naxey nejaw mitey nej tiül cheeg nguineayajlüy. 24 Cos aaga nerang atquiay quiaj masey tajawnguineay ajlüy, condom wüx apmamb, quiaj landrojomeaats nguineay tajaw. 25 Pero jane tanaámbmajaw palan aaga poch ocueaj Teat Dios aaganewün icoots wüx, mayac wüx omeaats marangleaw apiüng, quiaj aaga nipilan lango majlüymatnej nop nenguiáyan condom landroj omeaats.

SANTIAGO 1:2 263 SANTIAGO 1:25

2

Pero nej apmajlüy nop nerang atnej apiüng TeatDios, condom xeyay apmapac omeaats wüx leawarang.

26 Sitiül aljane tiül icona apiüng xeyay andüübTeat Dios, pero naleaing ngo majaw wüx andeac,aag ayaj nejáyan quiaj tenguial awaijchay, cosmasey apiüng andüüb Teat Dios, aag ayaj ngomaleaing. 27 Sitiül aljane naleaing andüüb MipochTeat Dios, ngo matsopoch nej nicuajind nisoetteombas Teat Dios; aag ayaj apmamb majawmambeol ajcüwa nendeoj monguich, atapmambeol monlemben omal montaj wüxamongochiw naél. Atquiaj alndom majlüy nerixixayomeaats, ngo marang atnej arangüw nipilannganaw mandüjpiw Mipoch Teat Dios.

Ngo metam marriüjtan tiül nipilan

Xecojow xechijquiaw, cos indüjpiünnajneajay Miteatiiüts Jesucristo, ngo metammerriüjtan tiül nipilan. 2 Cos sitiül aljane

apmamb niüng canchiüron, nop asooig najneajayapix nej, at iquial owix nej oro; pero alinop apmambquiaj netiün andüy, nguirich apix nej; 3 condomicona apmajneaj mejawan aaga xeyay ajneajasoijquiay quiaj, apmesajan: “Mac cheter ningüy tiülnajneajay chetejaran wüx cam”, merajan. Condomapmesajan aaga netiün andüy quiaj: “Lombóranninguiaj, tengwüy tsotóran ningüy tiüt”, merajan. 4

Wüx irangan atquiaj, ajüic ngo majneaj tenguialirriiüdayon, cos tenguial mejawan nguineay ajlüywüx ombas nop alinop; aag ayaj ngo majneajipiüngan tiül imalan quiaj.

5 Xecojow xechijquiaw, inguiayiün sanasaj icon:Teat Dios lamarriiüd ajcüwa nipilan ngo majiürxeyay wüx aaga iüt cam mandüjpiw nej; atapmajlüyiw nóiquian maquiiüb Teat Cristo tiülmicambaj nej tiül cielo. Cos lamapiüng apmüüchaag ayaj meáwan leawa nej andiüm. 6 Pero iconango mind mejawan nipilan leaw ngo majiür, ¿neol,ngome ajcüwa monjiür, nejiw xeyay arangüw ngomajneaj wüx imbasana? ¿Neol, ngome nejiwasapüw icon mayacüw icon teombas monajiüta? 7

¿Neol, ngome ajcüwa monjiür andeacndeacüw ngomajneaj wüx aaga najneajay minüt Teat Jesucristo,áag tenguial mendüjpiün nganüye?

8 Sitiül icona apmerangan atnej Teat Dios apiüngtiül Nangaj Mipoch Nej wüx apiüng: “Netammendiüman nop alinop atnej iquiáyan quiajindiümüy”, aw. Aag ayaj najneaj apmerangan. 9

Pero sitiül irriiüdayon nop alinop, aag ayaj xeyaynisoet ijiüran; aaga poch tayac Teat Dios ajüiquichngo majneaj irangan. 10 Sitiül aljane apmapiüngarang palan meáwan aaga poch tayac Teat Dios;pero sitiül nej ngo marang masey noic poch, aagayaj Teat Dios ajaw atnej ngo marang nicuajindleaw apiüng tiül Mipoch Nej. 11 Cos nejay Teat Diosleaw tapiüng: “Nop naxey ngondom majiür pálwüxnajtaj, nop najtaj ngondom majiür pálwüx naxey”,aton tapiüng: “Nde membiy nejinguind”, aw. Atquiaj

Teat Dios apiüng, cos sitiül nop naxey ngo majiürpálwüx najtaj, at najtaj ngo majiür pálwüx naxey,pero sitiül apmambiy nipilan, aag ayaj ngo marangleaw apiüng aaga poch tayac Teat Dios. 12 Netammerangan najneaj, aton netam mendeacan najneajatnej apiüng Teat Cristo, cos nej andiüm icon, peroaton apmajaw wüx isoetiün alinoic nüt. 13 Sitiülaljane ngo majiür lasta alinop, alinoic nüt wüx TeatCristo apmajaw wüx asoet nej, ngome apmajiür nejlasta nicuajind. Pero sitiül aljane apmajiür lastaalinop, quiaj Teat Cristo apmajiür nej lasta wüxapmajaw wüx asoeteran.

Netam mejüiquich nguineay indüüb Teat Dios14 Xecojow xechijquiaw, ¿cuajpar sitiül aljane

mapiüng andüüb Teat Cristo sitiül ngo majüic arangleaw apiüng Teat Cristo? Aag ayaj ngo majüiquichlaáw asoet nej. 15 Jondot nop micoj michiig ngomajiür apix, ngo majiür cuane apmüet, 16 condomnop icona masaj nej: “Tamtámban ijlüy, quiür iyambipix ngana mambiy ic naquind, iyamb it nganamendeow lop”, maj nej. Pero sitiül ngo müüchnicuajind, ¿nguineay ajüic ambeol neje? 17 Atquiajsitiül aljane apiüng ayar andeac Teat Dios; puesaaga apiüng quiaj ngo membeat nicuajind sitiülngo marang leawa netam marang.

18 Sitiül apmasaj xic aljane: “Ique ipiüng temeyarandeac Teat Dios, pero xique teanarang leawapiüng Teat Dios”, maw. Pues iich xic najawnguineay iyar andeac Teat Dios masey ngo majüicirang najneaj, nganüy xique sanüüch ic mejawnguineay sayar andeac Teat Dios cos sarang leawanej andiüm. 19 Ique ipiüng ijaw áagan nop Diosalmajlüy, aag ayaj naleaing ipiüng. At aton nimeechajawüw nop Teat Dios almajlüy, peroambeapmbeap nejiw, xeyay imboloj mandüyiw. 20

¡Ique nerchach! ¿Ngo mejaw sitiül nop apmayarandeac Teat Dios, pero ngo marang leaw apiüngTeat Dios, aag ayaj por ngana miün mapiünglamayar andeac Teat Dios? 21 ¿Neol ngomenguiayiüna nguineay tarang mixejchiiütsAbraham wüx tayac nichech müüch Teat Diosa? Cosnej tarang leaw tasaj nej Teat Dios, taquiiüb micualnej Isaac mayac wüx artül marang nichech. 22

Naleaing ajawaats Abraham tarang aag ayaj costayar andeac Teat Dios. Quiaj tajüic nej naleaingayar andeac Teat Dios, cos tarang leaw tapiüng TeatDios. 23 Wüx tarang aag ayaj, quiaj tajüic nejlamarang atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios, cosapiüng: “Abraham tayar leaw tasaj nej Teat Dios,quiaj tajüic Teat Dios lamawün nej asoet nómban”,aw. Ndoj tanderac najneaj wüx Abraham cos nejxeyay ajneaj aweaag Teat Dios.

24 Nganüy ijawan sitiül naleaing nop ayar andeacTeat Dios, at sitiül arang atnej Teat Dios andiüm,aag ayaj ajüic Teat Dios lamawün nej asoetnómban. 25 Tanomb aaga najtaj nejiürjiür naxeynenüt Rahab, Teat Dios tawün nej asoet, cos nejtarang leaw Teat Dios andiüm wüx taxot aniüng nej


3

4

ajcüwa monxey, ndoj tüüch mambüw amb tiülalinots tiiüd, ngana ndeajmoj. 26 Atquiaj ajlüy, cosnop nandeow nipilan ngo majiür espíritu; at atonmasey nop apiüng lamayar andeac Teat Dios, sitiülngo marang leaw apiüng Teat Dios, aag ayaj ajlüyatnej nop nandeow.

Oniweran

Xecojow xechijquiaw, ngo metam majlüy tiülicona xeyay leawa apiüngüw alndomombasüw maquiajchiw, cos ijawan leaw

aquiajchiiüts sitiül ngo maquiajchiiüts naleaingatnej apiüng Teat Dios, nej apmayac asoetiiütsxeyay. 2 Naleaing nejinguind ngondom marangpalan. Ndot sitiül aljane ngo mandeac nicuajindleaw ngo metam mandeac, aag ayaj arang palan.Aton nej alndom mesapüy wüx marang palanüyleaw netam marang. 3 Ndot ayacaats frenoteombeay nop cawüy, quiaj alndommaleainguijchaats mayacaats tiül tiiüd. 4 At nopnadam müx masey nadam, aaga nejüyich nejalndom maleainguiich naag nots nine timón, maseynapac iünd mandiüm maquiiüb nej nguiajantanej.5 Atquiaj ajlüy wüx oniweran, cos masey nineoniweran, alndom merangrangüy mandeac wüxcuajantanej. ¿Neol ngo mejawana, noic nine biümbalndom mambel xeyay xiüla? 6 Atquiaj ajlüyoniweran, cos alndom marang xeyay ngo majneajatnej biümb alndom marang. Aaga oniweran,nimeech alndom majüyich nej müüch mandeacaatsxeyay ngo majneaj. Pares netam leaam omeajtsaatsnguineay andeacaats meáwan nüt. 7 Meáwannimal masey napatüw, alndom müünd memas,masey quiec, masey ndiüc, masey nimal naw tiülndec. Meáwan ajcüwa nimal quiaj, nipilan alndommüüch memas. 8 Pero nejinguind ngondom mapalombeay müüch memas oniw nej, cos aagaoniweran quiaj ngondom müünd memas. Aag ayajajlüy atnej micüy olüic napat ndiüc cos alndommambiy. 9 Cos naag ombeayaran alndommandeacaats najneaj wüx Teat Dios; at alndommapaijchaats nipilan, aag tarang Teat Dios atnejajlüy nej. 10 Cos ombeayaran alndom mandeacnajneaj, aton alndom mandeac ngo majneaj.Xecojow xechijquiaw, atquiay ngo metammarangüch. 11 ¿Jondot, noic oniiüg yow, mbichnóiquian alndom maw tiül nangan yowa, atnangaag yowa? 12 Xecojow xechijquiaw, ¿alndomnoic owil toc maóng olívas? ¿Ngwüy alndom noicowil uva maóng toca? ¡Aag ayaj ngondom niquimas!Aton noic oniiüg yow ngondom maw tiül najtix yownóiquian maquiiüb nangan yow.

Teat Dios ambeol maxoram omeaatsaran13 ¿Jane tiül icona xeyay axom omeaats, at ajaw

wüx cuajantaneje? Nej ich majüiquich nguineayaxom omeaats marang cuajantanej najneaj, at ngomerangrangüy wüx nicuajind. 14 Sitiül aljane ayacwüx omeaats ajcüy majaw alinop, at xeyay arang

cuajantanej leaw arang melombojcháyan wüx; aagayaj ngondom merangrangüy wüx mapiüng nejxeyay andüy, cos nop nerang atquiaj ajüiquichtenguial awaiich. 15 Leaw nepiüng atquiaj, aag ayajngome ocueaj Teat Dios, aag ayaj ocueaj nipilanningüy wüx iüt, tengwüy ocueaj nimeech. 16 Cossitiül aljane andiümdiüm ocueaj alinop, tengwüysitiül alwüx omeaats ajcüy majaw aljane, quiajapmajlüy xeyay moncüy, aton meáwan palpálwüxngo majneaj alndom marangüch. 17 Nganüy sitiülaljane axom omeaats wüx cuajantanej, aaga leawateamaxom omeaats wüx quiaj imiün cawüx niüngajlüy Teat Dios. Palanüy najneaj ajlüy, ngo müüchmoncüy, ajiür monajneaj, alndom manguiay leawapiüng alinop, ajiür lasta jangantanej, arang najneajmambeol alinop. Ngo marang casa nop, pero alinopngwüy; at ngo mawaiich nejinguind. 18 Jane ayambmonajneaj nguiajantanej mamb, apmaxommonajneaj.

Mondiümdiüm leaw almajlüy wüx aaga iüt cam

¿Cuane wüx ajlüy moncüye, atmondeacndeac tiül icona? ¿Ngome aagayaja naw tiül imeajtsana, merangan leaw

icona indiümana? 2 Cos indiüman mejiürancuajantanej leaw ngondom mejiüran, parestendiüman membiyan leaw nejiür. At atonindiüman mejiüran leaw almajiür alinop, perongondom mejiüran, áag teyambyamban moncüy,mejcüyiün mequiüjpan monjiür, para alndommenojtiün leaw almajiürüw. Níüngan atonngondom mexoman mejiüran nicuajind, cos ngomeyamban Teat Dios metüniün ocueaj. 3 At atonmasey itüniün, naleaing ngo meajndiün cos TeatDios ajaw ngo majneaj itüniün. Nej ngo müüch cositüniün para merlomboochayon wüx. 4 Iconatepiüngan apmerangan leaw andiüm Teat Dios,ndoj ngo merangan. ¿Neol ngo mejawana sitiülirangan ngo majneaja leaw arangüch ningüy wüxiüta, Teat Dios ngo majneaj majaw icon? 5 ¿Ngwüy,cuane ipiüngana? ¿Jow, leaw apiüng tiül MipochTeat Dios ngo metama? Ngwüy netam, cos apiüng:“Aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios leawa nejtayac tiül omeajtsaats andiüm icoots xeyay;teamajiür icoots, ngo mandiüm marangaats ngomajneaj”, aw. 6 Teat Dios teamambeol icoots xeyay,ngo metam mandiümaats marangaats ngomajneaj. Atcüy apiüng: “Teat Dios ambeol jane ngomerangrangüy; pero leaw nerangrangüy, nej ngomambeol”, aw. 7 Ijchan imeajtsan Teat Dios; ndemerangan leaw minatangüw nimeech andiüm. Ndojquiaj apaxiüm, apmacueat icon. 8 Sitiülapmeajchiün imeajtsan Teat Dios, nej apmatüchniüng ijlüyiün mambeol icon. ¡Icueatiün iranganngo majneaj icona monrang nisoet! Iwüniün tiülimeajtsan meáwan ngo majneaj, nde mejiüranijquiaw imeajtsan. Netam merangan áagan leawandiüm Teat Dios; ngondom merangan leaw iconaindiüman. 9 Netam meyajcan ngo majneaj tiül


5

imeajtsan, mejiüntsan xeyay. Nde mapac imeajtsanwüx aaga ngo majneaj irangan. 10 Sitiül ngomerangan adam imeajtsan teombas Teat Dios, nejapmajüiquich najneaj irangan.

Leaw nendeac ngo majneaj wüx ombas alinop11 Xecojow xechijquiaw, nde mendeacan ngo

majneaj wüx ombas nop alinop. Cos leaw nendeacngo majneaj wüx ombas alinop, tengwüy ayacasoet alinop, aag ayaj atnej andeac ngo majneajwüx aaga poch tayac Teat Dios. Cos atquiaj ajüicngo metam nej, ngo marang leaw apiüng. 12 Cosnéjan Teat Dios lamayac Mipoch Nej, aton néjanalndom mayac asoet aljane. Nej alndom mawünwüx asoeteran, aton nej alndom mandrooch ombasnipilan tiül aaga xeyay ngo majneaj. ¿ Jow nganüyicona, neol teyacan asoet alinopa?

Ngondom mejaw cuane apmajlüy oxep nawiür13 Sitiül aljane apmasaj icon mapiüng: “Nganüy

tengwüy oxep apmambaats marangaats najiüt tiülnoic cambaj miünquiaj; apmacüliiüts quiaj nombneat; apmengalayoots apmenüübayoots alndommaxomaats tomiün”, maw; aag ayaj ngo majneajmapiürang atquiaj. 14 Cos ngo mejawan cuaneapmexoman oxep nawiür, sitiül alndom mepacantengwüy mendeowan. Acásan nüt ajlüyiiütsniüngüy atnej oic, cos oic alndom majlüy acásanores condom lamong. 15 Netam mepiüngan: “SitiülTeat Dios apiüng aliün mapacaats, quiajapmarangaats aaga najiüt cam. Pero sitiül Teat Diosngo mandiüm marangaats aaga najiüt cam, quiajlango marangaats”, merawan. 16 Pero naleaingicona ngo mepiüngan atquiaj, cos indeacndeacan,erlomboochayon wüx nguineay apmerangan oxepnawiür. Meáwan ajcüwa monlombojchay quiaj, TeatDios ngo majneaj majaw nejiw. 17 Cos sitiül nopajaw nguineay netam marang, ndoj ngo marang,quiaj lamajiür xeyay nisoet.

Apaj ocueajiw monjiür

¡Inguiayiün icona monyac imeajtsan wüxleaw almejiüran! Sanasaj icon, netammejiüntsan, merpajan, cos laliüc

memongochiün xeyay ngo majneaj. 2 Cos meáwanleaw almejiüran, aag ayaj atnej pandiün, at meáwannajneaj ipixan almejiüran, aag ayaj ajlüy atnejlamüet nej ndeoog. 3 At meáwan oro, meáwanplata leaw almejiüran, aag ayaj ajlüy atnej lajtepmiíüt, lango majneaj. Ninguiaj ajüic iconanerrejchiün wüx leaw almejiüran. Wüx aag ayajalinoic nüt apmeyajcan xeyay ngo majneaj wüx TeatDios apmajaw wüx isoetiün; cos apmeyajcan atnejteamambel icon biümb. 4 Icona tewaijchan ajcüwanipilan monrang minajiütan, ngo mengüyiün palan,por aag ayaj Teat Dios apmepalüch ombas, cos nejlamanguiay nguineay teamapiüngüw ajcüwamonrang najiüt quiaj. 5 Icona najneajay ijlüyiünningüy wüx aaga iüt cam, lamong wüx ijiüran

cuajantanej; temerangan meáwan leaw üüchmapac imeajtsan. Icona at icon nop naxip nimalwüx apmatüch a nüt apmembiyaranan. 6 Iconalameyacan asoet mandeowüw leawa ngo majiürüwnisoet nicuajind. ¡Nejiw ngondom mewünayej!

Iiücan wüx cuajantanej leaw imongochiün7 Xecojow xechijquiaw, netam meiücan wüx

meáwan ngo majneaj leaw imongochiün, leawatüch a nüt mandilil Teat Jesús. Cos ijawan nguineayarang nop nepiür, netam maíüc wüx leaw ajoet ndojapmapiür. Condom apmatüch aaga nüt maxaingomeaats corrül. 8 Atquiaj icona aton netammeiücan wüx leaw almendüjpiün, nde paxiümicueajiün; cos laliüc mapeay Teat Jesús imiün tiülcielo. 9 Xecojow xechijquiaw, nde mendeacan ngomajneaj wüx ombas nop alinop, nganandot TeatDios mayac xeyay isoetiün, cos laliüc matüch a nütmajaw wüx asoeteran. 10 Xecojow xechijquiaw,netam merangan atnej nomb tarangüw ajcüwamondeac andeac Teat Dios, cos nejiw taiücüw wüxmeáwan ngo majneaj leawa tamongochiw. 11

Ajawaats najneajay tajlüyiw leawa taiücüw wüxmeáwan ngo majneaj tamongochiw quiaj.Lamenguiayiün nguineay teat Job taíüc wüxmeáwan ngo majneaj, at nguineay Teat Diostambeol nej xeyay wüx landoj mamongoch aagayaj. Atquiaj arang Teat Dios cos najneaj omeaats,andiüm meáwan nipilan.

12 Nganüy xecojow xechijquiaw, sasaj icon ndemepajan wüx minüt Teat Dios. Nde mepajan wüxminüt cuajantanej najlüy tiül cielo, tengwüy leawnajlüy wüx iüt. Nde mepajan minüt wüx cuajantanejleaw almajlüy. Ngwüy netam mepiüngan naleaingtajawas, tanguiayiüs; tengwüy ipiüngan naleaingngo najaw ngo nanguiay. Cos sitiül apmeranganatquiaj Teat Dios ngome apmayac isoetiün alinoicnüt.

13 Sitiül aljane icona amongoch ngo majneaj, ichmasaj Teat Dios mambeol nej; sitiül aljane apacomeaats, ich mataag cantar himnos wüx minüt TeatDios. 14 Sitiül aljane tiül icona niün andeow, ichmapaj montangtang monajiüt tiül icona monyarandeac Teat Cristo, mambüw quiaj matüniw ocueajTeat Dios mambeol nej. Aton ich matequejchiw wüxombas nej aceite wüx minüt Teat Jesucristo. 15

Condom ich matüniw ocueaj Teat Dios, ndemachiweaw omeajtsüw. Quiaj aaga niün andeowquiaj apmajneaj, Teat Dios apmawitich nej, y sitiülajiür nisoet Teat Dios apmawün meáwan asoet nej.16 Nganüy sitiül aljane tiül icona arang ngomajneaj, ich macheed masaj icon cuane nisoet ajiür.Condom isajan Teat Dios mambeol nop alinop wüxaag ayaj; quiaj apmamong, apmajneaj iün andeow.Cos sitiül nop naleaing andüüb Teat Dios conomeaats y arang leaw andiüm Teat Dios, wüxapmatün ocueaj Teat Dios, quiaj apmarangüch leawnej atün. 17 Aaga teat Elías tajlüy tanomb, aag ayajnop naxey atnej icootsa. Naleaing wüx nej tatün


ocueaj Teat Dios ngo majoet, quiaj ngo majoetaroomb neat pinawan. 18 Condom tatün alinombocueaj Teat Dios, tasaj müüch majoet, quiaj tajoet.Condom tajlüy nüeteran cos terangüy omeaatsmicorrüliw nejiw.

19 Xecojow xechijquiaw, sitiül aljane tiül iconalango mandüüb aaga poch naleaing leaw tandeac

Teat Dios, nganüy sitiül alinop icona apmambeolnej mandilil alinomb mandüüb Teat Dios, 20 quiajaaga nerang ngo majneaj quiaj apmaw wüx asoetnej, lango mandeow tiül nisoet. Aton aaga nembeolnej alndom mayaag najneaj cos lamawün wüx aaganipilan quiaj, lango majiür nicuajind nisoet.


1

1 PEDRO

Atepeay

Xique nop apóstol ocueaj Teat Jesucristo,nenütiüs Pedro. Nganüy sarang aaga acaspoch cam natepeayiw meáwan nipilan israel

leawa tajwanüw tiül micambajüw nejiw, leawanganüy ajlüyiw tiül alinoic iüt, tiül Ponto, tiülGalacia, tiül Capadocia, tiül Asia, tiül Bitinia. 2 CosTeat Dios nde tanomb ajaw icona apmendüjpiünnej; pares lamarriiüd icon meajchiün imeajtsanmerangan leawa Nangaj Espíritu asaj icon.Lamajants icon miquiej Teat Jesucristo paramejlüyiün nerexixay. Tamtámban nejneajíünan, ichmexeyay tiül icona mimonajneaj Teat Dios.

Teamacüliiüts leaw ngome apndrom ombas3 Najneajay ajlüy Teat Dios, Miteat Miteatiiüts

Jesucristo, cos tajmiüc omal omeaats majaw leawamongochiiüts. Tüüch icoots wijquiamoots alinombcos tapac tiül mondeow Teat Jesucristo. Aag ayajüüch mapac omeajtsaats xeyay macüliiüts aaga nütwüx icoots apmapacaats alinomb. 4 Quiajapmüjndiiüts leawa Teat Dios lamapiüng apmüüchicoots ninguiün tiül cielo. Aaga leaw apmüjndiiütsquiaj, ngome apndrom ombas, apmajiüraatsmeáwan nüt. Ngondom matsopoch nej nicuajind;aton ngondom mantsoy mawaag. 5 Cos ijchanimeajtsan meyariün andeac Teat Dios, nej teamajiüricon leaw apmatüch a nüt nómban meriowan wüxisoetiün. Aag ayaj aliüc miün apmajlüy wüx ümbwüx nüt.

6 Meáwan wüx aag ayaj icona netam mapacimeajtsan xeyay, masey ningüy wüx aaga iüt camapmemongochiün xeyay naél. Naleaing aag ayajacásan nüt apmajlüy. 7 Icona netam meiücan wüxmeáwan naél leaw apmemongochiün wüxindüjpiün Mipoch Teat Dios, cos aag ayaj najntsopwüx ambeat, ngo matnej netsüjyay ombas oro.Masey majmel wüx biümb maponcharan majwanmisoy nej maw áagan jayats oro. Atquiaj icona sitiülapmejüiquichan nguineay iiücan wüx meáwanimongochiün quiaj, najneajay apmapac omeaatsTeat Jesucristo majaw icon wüx nej aliüc alinomb.

8 Cos Teat Jesucristo indiüman, masey ngomenejay tejawan, nganüy tanaámb iyariün mipoch nej.Xeyay apac imeajtsan wüx nej, masey ngomexoman poch leaw alndom mapiüng wüxnguineay ajneaj ajlüy. 9 Pues aaga mipoch TeatJesucristo leawa temeyacan imeajtsan wüx, aag ayajapmawün icon wüx isoetiün.

10 Ajcüwa mondeac andeac Teat Dios monlüytanomb tandiümüw majawüw nguineay ajlüymimonajneaj Teat Dios leaw apmeajndiün,ijndeánan. Tayambüw teamteáman majüiquichawnguineay ajlüy aaga awaran wüx asoeteran. 11

Tayambüw ngün nipilan ngün nüt andeac wüx aagaNangaj Espíritu ocueaj Teat Cristo leaw almajlüy tiülnejiw. Cos tandeac wüx meáwan ngo majneaj leawapmamongoch aaga Cristo, condom tajuiquichnguineay apmajlüy xeyay najneajay. 12 Condomtüjndiw majawüw aag ayaj ngome apmajlüy tiülminütiw nejiw; aag ayaj apmajlüy wüx icootsa. Cosmeáwan leawa tandeacüw, aag ayaj lajlüy nganüy,lamenguiayiün wüx. Pues aaga Nangaj Espíritu niünimiün tiül cielo tambeol nejiw mandeacüw aag ayaj.Meáwan aaga lajlüy quiaj, ajcüwa ángeles monawtiül cielo xeyay tandiümüw majawüw nguineayajlüy.

Teat Dios tayamb icoots marangaats najneaj13 Nganüy iyacan wüx imeajtsan leaw

lamenguiayiün, merangan palanüy leawa najneaj.Icüliün meajndiün aaga monajneaj leawapmeajndiün wüx Teat Cristo aliüc alinomb. 14

Nganüy irangan atnej arangüw nacualaran leawarangüw asaj nejiw miteatiw nejiw. Nde meranganngo majneaj atnej terangan nomb wüx nganawmeyariün andeac Teat Cristo. 15 Cos aaga nepajicon mendüjpiün nej arang palanüy najneaj; aticona netam merangan áagan najneaj meáwan nütwüx ijlüyiün wüx aaga iüt cam. 16 Tiül Mipoch TeatDios apiüng: “Netam merangan najneaj cos xiquenajneaj sarang”, aw Teat Dios.

17 Sitiül icona ipiüngan Teat Dios miteatiün, puesnej ajaw jane arang najneaj jane ngwüy; nejapmajaw wüx leawa arangaats anopnopoots.Netam mermbolan mendüyiün Teat Dios meáwannüt wüx almejüyiün wüx aaga iüt cam atnej napeaymiün nipilan. 18 Cos Teat Dios lamawün icon tiülmeáwan leaw ngo metam merangan, áag leawatayacüw icon wüx mixejchiün. Nganüy ijawan aagatawün icon wüx isoetiün ngome nangüyaran naagoro tengwüy plata leaw alndom ndrom ombas. 19

Pero tejwanaranan naag xeyay nembeat miquiejTeat Jesucristo wüx tandeow wüx cruz mangüyisoetiün. Cos nej tajlüy atnej nop quicheech sapnajneajay, ngome ndron ombas. 20 Nej Teat Cristolajlüy netam mandeow nde wüx nganaw majlüyaaga iüt cam, pero nej tiün mejuiquichay majarawwüx tatüch a nüt, cos xeyay andiüm icon. 21

1 PEDRO 1:2 268 1 PEDRO 1:21

2

Nganüy icona lamexoman Teat Dios cos nej TeatCristo tamongoch meáwan aag ayaj. Nejay TeatDios tapacüüch alinomb Teat Cristo tiül mondeow;tüüch nej majlüy najneajay. Nganüy iconalameyacan imeajtsan wüx Teat Dios.

22 Nganüy ijlüyiün atnej lerjantsaranan nerexixnde wüx Nangaj Espíritu tambeol icon meyariün,mendüjpiün aaga naleaing poch. Nganüy netammejlüyiün nóiquian atnej nop necual icon, meyacanimeajtsan wüx mendiüman nop alinop. 23 Nganüyijlüyiün atnej lawijquiaron alinomb; aag ayaj ngomeatnej macual icon miteatiün mimüman, cos nejiwapmandeowüw. Nganüy aaga ijiüran quiaj ngomeapndrom ombas, cos aag ayaj Mipoch Teat Diostanaámb apmajlüy meáwan nüt. 24 Mipoch TeatDios apiüng:Meáwan nipilan ajlüyiw at nejiw nateaic soex,nganüy meáwan nalombocharanüw wüx, ajlüy

atnej ajpoet soex.Cos aaga soex quiaj apmawaag, ajpoet nej

apmajtean;25 Pero Mipoch Teat Dios tanaámb apmajlüy

meáwan nüt, aw.Aaga poch cam tenguiayiün wüx tasajüw iconnguineay Teat Cristo alndom mawün isoetiün.

Nganüy netam mecueatiün meáwan ngomajneaj irangan: monwaiich, mondeacndeaciwüniünan wüx imeajtsan, moncüy majaw

alinop leaw nejiür, at meáwan mondeacndeac wüxombasaran. 2 Irangan atnej arangüw namix nineles wijquiat cos ayambyambüw machech. Atquiajicona netam meyamban metangan wüx aagaNangaj Mipoch Teat Dios leawa temendüjpiün, cosaag ayaj apmewün isoetiün. 3 Atquiaj apmerangansitiül naleaing ijawan Teat Dios najneaj arang.

Teat Cristo atnej noic piedra xeyay netam4 Itüchiün niüng ajlüy Teat Cristo, ijchan

imeajtsan, cos nej ajlüy atnej noic piedra almapac.Masey nipilan aloxiw ninguiün, apiüngüw ngometam. Nganüy Teat Dios landoj lamarriiüd majlüynembeat xeyay. 5 Nganüy icona ijlüyiün atnej xeyaypiedras almapac. Teat Cristo apmawitich wüx iconaatnej noic templo ocueaj Teat Dios; at apmejlüyiünnoic ajlüy miteaats nangaj ocueaj Teat Dios,meajchiün imeajtsan atnej meyacan noic nichechmüüch mapac omeaats Teat Dios. 6 Lamapiüng tiülMipoch Teat Dios:Xique sanayac tiül Jerusalén noic piedra xowüy

latam, narriüjtüch, nembeat xeyay, apmamb tiüloxing iüm.Jane apmayar, mandüüb aquiaach nej, ngome

apmaxing, mamix omeaats, aw.7 Jane tiül icona lameyariün aquiaach Teat Cristo,lamepiüngan nej xeyay nembeat. Nganüy jane ngomayar aquiaach nej, atcüy apiüng wüx nejiw tiülMipoch Teat Dios:Aaga piedra leaw monrang iüm ngome

tandiümüw;

nganüy lamarang aaga netamüy piedra tiül oxingiüm, aw.8 Aton tandeac wüx Teat Cristo wüx apiüng:Aaga piedra nelimb oleajaran, aton üüch

majmiücaran wüx, aw.Atquiaj apiüng cos altiül ajtoechiw wüx leawa

taquiaach Teat Cristo, ngo mandiümüw marangüwleawa tapiüng, landoj lajwanüw marangüw aagango majneaj quiaj.

9 Nganüy icona ijlüyiün noic ajlüy nipilan leawlerriüjtücharanan mejlüyiün noic ajlüy miteaats tiülnoic nangaj cambaj ocueaj Teat Dios. Netammejüiquichan mesajan meáwan nipilan nguineayTeat Dios tapaj icon meriowan tiül pojniün,mendüyiün tiül aaga najneajay ran. 10 Iconatanomb ngome tejlüyiün minipilan Teat Dios;nganüy lejlüyiün minipilan nej. Tanomb ngometetüchiün meyariün mimonajneaj Teat Dios; nganüymbich lametüchiün, lamejiüran.

Netam merangan atnej andiüm Teat Dios11 Xecojow xechijquiaw, inguiayiün leawa sanasaj

icon. Icona netam meyajcan ijlüyiün at icon napeaymiün nipilan tiül aaga iüt cam. Iiücan wüx, ndemerangan ngo majneaj leaw indiüman. Cosmeáwan aag ayaj tenguial atsoj wüx müüch ndromimeajtsan indüjpiün Teat Dios. 12 Tanaámb irangannajneaj para majawüw meáwan nipilan leawnganaw mayariw andeac Teat Dios. Masey nejiwnganüy andeacndeacüw ngo majneaj wüx imbasan,ayacüw icon monrang xeyay ngo majneaj. Wüxapmatüch a nüt Teat Dios apmajaw wüx asoeteran,nejiw apmajawüw icona terangan najneaj. Quiajapmapiüngüw Teat Dios najneaj arang.

13 Cos temendüjpiün Teat Cristo, pares netammeyariün andeacüw meáwan monajiüt leawajmeliw marangüw natang wüx aaga iüt cam,masey aaga minatangüy nenajiüt nasoic rey aton.14 At iyariün andeacüw ajcüwa chingüy monajiütcos najmeliw majawüw wüx nipilan monrang ngomajneaj, müjchiw mangüyiw aaga ngo majneajarangüw; pero apmandeacüw najneaj wüxombasüw monrang najneaj. 15 Aag agüy andiümTeat Dios: merangan najneaj, cos atquiaj alndommepalan ombeayiw ajcüwa nipilan leaw ngomajawüw nicuajind, leaw andeacndeacüw ngomajneaj wüx imbasan.

16 Icona nganüy leriowan wüx isoetiün paramerangan leaw apiüng Teat Dios. Naleaingngondom mepiüngan por aaga leriowan wüx quiajalndom merangan leaw indiüman. Ngwüy, cosicona ijlüyiün mimonrang minajiüt Teat Dios. 17

Itüniün monapacüy teombasüw meáwan nipilan.Meáwan minipilan Teat Cristo netam mendiüman.Aag miün Teat Dios netam merbolan mendüyiün. Atitüniün monapacüy teombas aaga minatangmonajiüt.

1 PEDRO 1:22 269 1 PEDRO 2:17

3

Leaw tamongoch Teat Cristo18 Nganüy sanasaj icon monrang minajiüt alinop

nipilan: iyariün irangan leaw andiüm neneay najiüt,ngome áagan ajcüwa xeyay ajneaj omeajtsüwmajawüw icon, at ajcüw leawa xowüy apatüw. 19

Sitiül icona apmeiücan wüx naél wüx iranganminajiüt alinop, masey imongochiün ngo majneajleaw ngo metam memongochiün, nde mamiximeajtsan, cos Teat Dios najneaj majaw meranganatquiaj, meiücan wüx cuajantanej. 20 Sitiül iconaterangan alngün ngo majneaj, condomapmeajndiün memongochiün naél, ndoj iiücan wüxleaw imongochiün, ¿nguineay ajüic irangannajneaja? Pero jondot imongochiün leaw ngometam memongochiün wüx irangan najneaj, atiiücan wüx, aag ayaj najneaj majaw Teat Dios. 21

Wüx aag ayaj teyambücharanan cos Teat Cristoaton tamongoch meáwan ngo majneaj ingowamongochiiüts icootsa. Nej taíünd wüx meáwanaag ayaj para majüiquich nguineay netammendüjpiün wüx merangan atnej tarang. 22 CosTeat Cristo nómban ngome tarang nisoet, nómbanngo mawaiich aljane; 23 y wüx tasajsajüw nej, ngomangoch nej ombeayiw; at wüx tüjchiwmamongoch xeyay ngo majneaj, xeyay necoy, nejnómban ngo mapiüng apmapalüch ombas. Leawatarang, meáwan tayac teowix Teat Dios, cos nejajaw wüx jane arang najneaj jane ngwüy. 24 TeatCristo nejáyan quiaj tayar asoetiiüts wüx tamb wüxcruz, cos icootsa tandeowaats nóiquianmaquiüjpaats; nganüy lango metam marangaatsnisoet, alndom marangaats najneaj. Cos nejtamongoch xeyay necoy para mawün icoots wüxasoetiiüts. 25 Icona nomb tejlüyiün atnej tigüyndron sap; nganüy lerndililean niüng ajlüy TeatCristo aaga najneaj nejiür sap; nej tanaámbteamajiür icon cos ijlüyiün teowix nej.

Nguineay netam majlüyiw leaw landoj angochowixaw

Átan icona müm montaj, netam mejlüyiünnóiquian mequiüjpan minojon, mendiümanmerangan leaw nejiw andiümüw. Cos atquiaj

leaw nganaw mandiümüw Mipoch Teat Diosalndom mandiümüw mandüjpiw masey ngomesajan wüx, cos nejiw apmajawüw nguineayirangan najneaj. 2 Cos apmajawüw nguineayijlüyiün ocueajíwan nejiw, at majawüw nguineayirangan leaw Teat Dios andiüm. 3 Ngo metammejüiquichan ámban wüx imbasan wüx isojquiünnoic najneajay napixeran, wüx itajcan majneajipeatiün imalan, at wüx meyacan najneajay iquialowixan, tengwüy arend olajcan. 4 Ngwüy netammejüiquichan nguineay larangüy tiül imeajtsanleawa ngondom ndrom ombas; aag ayajapmajüiquich icon nguineay ajneaj imeajtsan, cosaag ayaj nembeat xeyay teombas Teat Dios. 5

Atquiaj nde tanomb tejüiquichayej ajcüwa müm

montaj leaw tüjchiw omeajtsüw Teat Dios; attajlüyiw nóiquian marangüw leaw andiümüwminojow nejiw. 6 Atquiaj tarang nop müm najtajnenüt Sara, nej tarang leaw tandiüm minoj nej teatAbraham, at tandeac wüx nej, “xeteat naxey”, aj.Cos naw wüx nej tejlüyiün icona atnej micual nej.Nganüy sitiül atquiaj apmerangan áagan najneaj,quiaj lango metam mermbolan wüx nicuajind.

7 Icona teat nanojaranüw, netam mecüliünnóiquian mequiüjpan mintajan najneájan. Ijchanmayajcüw naleaing indiüman nejiw, cos masey nopnajtaj ngo matüch apac nop naxey, nejiw ajlüyiw tiülnóiquian mequiüjpan leaw Teat Dios tüüch ǘüchanmapacaran wüx. Nganüy sitiül apmerangan atquiaj,Teat Dios apmanguiay wüx apmetüniün ocueajalcuane.

Najneajay omal omeaats8 Ndójwüx, sapiüng netam mejlüyiün noic nej

imeajtsan, mendiüman nop alinop atnej nacojarannachiigueran, mejüiquichan ajneaj imeajtsan. Ndemeyajcan nop xeyay netam, alinop ngwüy. 9 Ndemendiüman mepalüchiün ombas jane arang ngomajneaj wüx imbasan; nde mengochiün ombeayleaw itsojówan icon. Leaw netam merangan,mendeacan najneaj, metüniün monapacüyteombasüw nejiw; cos Teat Dios tarriiüd iconmerangan atquiaj, at icona aton teyariünmimonapacüy Teat Dios. 10 Cos atcüy apiürang:Jane andiüm majlüy najneájan wüx acül ningüy

wüx aaga iüt cam, mapac omeaats meáwan nüt,netam majaw wüx andeac,at ngondom mawaiich.11 Iwün ileaj tiül ngo majneaj, irang aaga najneaj

leaw netam,iyamb monapacüy, áag indüüb.12 Cos Teat Dios tenguial ajaw ajcüwa monrang

najneaj,aton anguiay cuane atüniw;pero nej ajüiquich ajcüy majaw monrang ngo

majneaj.13 ¿Jane alndom marang ngo majneaj wüx

imbasan sitiül icona áagan najneaj indüjpiün? 14

Sitiül aleaic imongochiün wüx irangan najneaj,masey, cos Teat Dios apmambeol iconmemongochiün najneájan. Nde mermbolanmendüyiün nejiw leaw arangüw ngo majneaj wüximbasan; nde paxiüm icueajiün, iiücan wüx, ndemejcüyiün. 15 Iyacan imeajtsan nómban wüx TeatCristo. Meáwan nüt netam mejiüran tiül imeajtsancuane alndom mepiüngan, nguineay alndommesajan jangantanej leaw apmatün manguiay icon.Pero naleaing netam mesajan teamteáman,ijüiquichan xeyay ajneaj imeajtsan wǘxan ileanningüy wüx iüt. 16 At ijüiquichan nguineay ajneajimeajtsan para alndom majawüw meáwan leawmondeacndeac wüx imbasan ngo majneaj. Ndojapmaxinguiaw wüx meáwan leaw andeacüw quiaj,wüx apmajawüw icona najneaj irangan cos

1 PEDRO 2:18 270 1 PEDRO 3:16

4

indüjpiün Teat Cristo. 17 Najneaj sitiülapmemongochiün naél wüx irangan najneaj sitiülTeat Dios atquiaj andiüm memongochiün, ngomewüx irangan ngo majneaj.

18 Cos Teat Cristo nomb tandeow mawünasoeteran; masey nej ngo majiür nicuajind nisoet,naleaing tandeow ingow andeowüw monrang ngomajneaj, para mambaats niüng ajlüy Teat Dios.Alndom mandeow cos nipilan nej, condom tapacalinomb, apacüüch nej Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios. 19 Wüx nej tandeow, miespíritu nej tamb tiülmondeow mandeac masaj ajcüw espíritu monlüyatnej ajlüyiw tiül manchiüc, 20 ajcüwa leawatanomb ngo mayariw leaw tasoiquiw. Aag ayaj wüxminüt teat Noé, cos Teat Dios tacül nejiwmayambüw nej wǘxan tenguialeámban arangüchaaga nadam müx, nasoic arca. Wüx aaga nüt quiajacásan nipilan tayariw nej andeac; áagan ojpeacüwnipilan tawüw wüx, ngo mandeowüw tiül najal yowwüx ndiliteay meáwan a iüt. 21 Atnej tawüw wüx,ngo mandeowüw tiül yow, ata nganüy apiüng wüxnguineay alndom mawaats wüx asoetiiüts wüxapmayariiüts yow. Aaga ayarich yow quiaj ngondommajants meáwan ngo majneaj arangüch. Leawaajüiquich aag ayaj majiüraran tiül omalaran at tiülomeaatsaran naleaing andiüram marangüch leawTeat Dios andiüm, cos Teat Jesucristo landoj lapactiül mondeow. 22 Teat Cristo wüx tapac alinomb,tandilil andüy tiül cielo. Nganüy ajlüy amb wüx miácTeat Dios. Nej ajlüy wüx meáwan ángeles, at ajlüywüx meáwan monajiüt.

Marangaats minajiüt Teat Dios leawa nej üüchicoots

Cos Teat Cristo tamongoch xeyay ngomajneaj, xeyay necoy ingow amongochiiüts;ata icona aton netam mejlüyíünan masey

memongochiün necoy. Nganüy jane lamamongochnecoy cos andüüb Teat Cristo, ajüiquich lamacueatnisoet. 2 Quiaj nej langondom mandiüm marangandíüman nej, aton ngome apmarang leawarangüw meáwan nipilan wüx aaga iüt cam. Nejapmarang áagan leaw andiüm Teat Dios. 3 Cosxeyay nüt terangan atnej arangüw ajcüwa nipilanngo mandüjpiw Teat Dios. Terangan leawtendiüman; terangan meáwan ngo majneaj leawatexoman merangan wüx aaga iüt cam: tengüniün,terangan xeyay nangos nüt niüng tembichanmeáwan leawa tejiüran, at terangan xeyay ngomajneaj wüx tendüjpiün ajcüwa narangüch dios. 4

Nganüy leawa nipilan tealeámban marangüw aagayaj, xeyay amb wüx omeajtsüw neol langomequiüjpan merangan meáwan ngo majneaj atnejterangan nomb. Wüx aag ayaj tenguialmandeacndeacüw ngo majneaj wüx imbasan. 5

Alinoic nüt wüx apmajlüjyiw teombas Teat Diosapmapiüngüw meáwan leawa tarangüw; cos nejapmajaw wüx cuane arangüw leaw almapac y leawalandeow. 6 Cos nejiw wüx aliün mapacüw tasoiquiw

wüx Mipoch Teat Dios, nguineay alndom mawüwwüx asoetiw mapacüw wüx miespíritu Teat Dios.Masey wüx aaga iüt cam ajaraw cuane tarangüw,atnej meáwan nipilan.

7 Nganüy cos laliüc mümb minüt meáwan leawalmajlüy ningüy wüx aaga iüt cam; icona netammerangan meáwan najneaj, tanaámb itüniünocueaj Teat Dios, nde paxiüm icueajiün. 8 Leawamás netam mejiüran tiül icona, aag ayajmerjiürayon lasta xeyay, cos sitiül xeyay indiümannop alinop alndom mewüniün wüx imeajtsanmeáwan nisoet. 9 Ijchan maxojtüw iniüngan nopalinop, ngo metam mendeacndeacan wüx. 10

Leawa lameajndiün inopnopon merangan, lamüüchicon Teat Dios, nganüy netam merangan aag ayajpara membeolan nop alinop, cos ijlüyiün noic ajlüymonjiür aaga monajneaj leawa Teat Dios lamüüch.11 Sitiül aljane andeac, netam mandeac atnej asajnej Teat Dios. Sitiül aljane ajiür najiüt mambeol wüxcuajantanej, ich marang atnej Teat Dios üüch nejmarang. Cos meáwan narangüch quiaj, tenguialajüiquicharan nguineay ajneaj Teat Dios wüx minütTeat Jesucristo, cos nej ajlüy wüx meáwan leawalmajlüy; alndom marang cuajantanej nganüy,oxep, nawiür, at meáwan nüt. Amén.

Leawa meáwan mondüüb Teat Cristo netammamongochiiüts

12 Xecojow xechijquiaw, nde mbayameron wüxapmemongochiün cuajantanej leaw aliüc miün, cosapmeyajcan atnej memongon tiül biümb. Ndemepiüngan aag naél quiaj ngondom majlüy wüxicona. 13 Leaw netam merangan, ich mapacimeajtsan xeyay, cos atquiaj apmejüiquichan atnejalmequiüjpan Teat Cristo tiül leaw tamongoch.Atquiaj alndom mapac imeajtsan xeyay wüx nejaliüc alinomb mejüiquichay najneajay ajlüy. 14 Sitiülandeacüw ngo majneaj wüx imbasan áag indüjpiünTeat Cristo, najneajay ijlüyiün, cos ajlüy tiül iconaNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Naleaing, maseynejiw itsojówan minüt Teat Cristo, nganüy iconaindeacan najneaj wüx nej. 15 Malüy nejinguind tiülicona ngo memongochiün matnej amongoch nopnembiy nipilan, matnej nop neneed, matnej nopnerang alinoic ngo majneaj, tengwüy wüx nopapmajmel tiül ocueaj alinop niüng ngo metammajmel. 16 Pero sitiül aljane aleaic mamongoch cosandüüb Teat Cristo, aag ayaj ngo metam maxingwüx; leaw netam marang, ich mapiüng najneajayarang Teat Dios cos almaquiiüb nej.

17 Nganüy lamatüch a nüt mamelich Teat Diosmajaw wüx asoeteran naw wüx minipilan nej.Naleaing sitiül apmamelich naw wüx icootsa,¿nguineaye apmajlüyiwe ajcüwa leaw nganawmayariw Mipoch Teat Diosa? 18 Cos sitiül nopnerang najneaj, pero xeyay aél maw wüx asoet nej,¿nguineay apmajlüye leaw ngo mayamb Teat Diosa,leaw tanaámb arang nisoete? 19 Nganüy sitiülimongochiün xeyay naél wüx irangan leaw andiüm

1 PEDRO 3:17 271 1 PEDRO 4:19

5

Teat Dios, nde paxiüm icueajiün; iyacan imeajtsanteowix Teat Dios, tanaámb irangan áagan najneajcos nej nerang meáwan leaw almajlüy.

Netam mejlüyiün nóiquian

Sapaj ocueajiw meáwan montangtangmonajiüt leaw ajlüy tiül icona. Xique nop xicnatang ombas sat nejiw. Xique tajawas

meáwan nguineay tamongoch ngo majneaj TeatCristo. Sanajlüy quiaj aton wüx nej apmejüiquichaynguineay ajneajay ajlüy alinoic nüt. 2 Ijlüyiün wüx,ijawan minipilan Teat Dios leaw almequiüjpan. Aagayaj ngo metam merangan cos aljane teamasaj iconmerangan; ngwüy, irangan cos indiüman. At ndemepiüngan aleaic apmexoman wüx; ngwüy,irangan najen nde apac imeajtsan. 3 Ngondommepiüngan ineayiün meáwan leaw ijlüyiün wüx.Leaw netam merangan, mejüiquichan nguineayirangan áagan leaw netam, majawüw meáwanminipilan Teat Cristo. 4 Cos wüx aliüc alinomb aaganatang najlüy wüx icona, aag ayaj Teat Cristo, quiajapmeajndiün najneajay corona leawa ngondomndrom ombas.

5 Sasaj icon monguich, irangan leawa apiüngüwmontangtang monajiüt tiül icona. At tíülan iconaiyariün leaw apiüng nop alinop; ijüiquichan ajneajimeajtsan, cos apiürang:Teat Dios ajcüy majaw monrang adam omeaats.Nej üüch mimonajneaj nej leaw najneaj omeaats.

6 Netam meyajcan nicuajind icon, cos ijlüyiün tiülnangaj owix Teat Dios; naleaing alinoic nüt nejapmantsopiich icon mapiüng najneaj terangan. 7

Iyacan tiül owix nej meáwan leaw alwüx imeajtsancos tenguial majiür icon.

8 Netam mejawan cuane temerangan, attanaámb mepacan wüx Mipoch Teat Dios, cos aaganimeech ajcüy majaw icon, atnej nop napat leontenguial mayeyey icon tiüt mayamb jane masapmatsamb. 9 Netam mendandand wüx aaga leawiyacan imeajtsan wüx mendüjpiün. At netammejawan atanquiaj tenguial mamongochiw micojonmichijquian minipilan Teat Cristo tiül meáwan aagaiüt cam. 10 Masey lamemongochiün xeyay naél, aagayaj acásan nüt. Nganüy nej Teat Dios apmüüchicon mejlüyiün palan, at mandand wüx imeajtsanMipoch nej, mejüiquichay tiül icona. Cos Teat Diosüüch meáwan leaw netam para mejlüyiün atnejandiüm, cos tayamb icoots wüx minüt TeatJesucristo majlüyiiüts niüng ajlüy nej meáwan nüt.11 Néjan quiaj najneajay ajlüy. Aton nej ajlüy wüxmeáwan leaw almajlüy nganüy, oxep, nawiür, atmeáwan nüt. Amén.

Andondoch atepeay12 Süüch teat Silvano majoy mamb aaga acás

poch cam müüch icon, cos sajaw nej nop najneajminipilan Teat Cristo. Tarangas nüüch leaamimeajtsan nasaj icon aaga naleaing ocueaj TeatDios, üüch ǘüchan leaw nganüy tenguialmendüjpiün.

13 Ajcüwa minipilan Teat Cristo najlüyiw tiülBabilonia, ajcüwa larriüjtücharanüw majlüyiwnóiquian atnej icona, atepeayiw icon. At xecual teatMarcos atepeay icon. 14 Itepeayiün ninguiaj nopalinop nde apac imeajtsan, at itüniün monapacüy.

Tamtámban ijlüyiün, at mejneajíünan meáwanicona minipilan Teat Cristo. Amén.

1 PEDRO 5:2 272 1 PEDRO 5:14

1

2

2 PEDRO

Atepeay

Xique Simón Pedro nop apóstol ocueaj TeatJesucristo, nop nerang minajiüt nej. Nganüysarang aaga acas poch cam nüüch icon

leawa lamendüjpiün Miteatiiüts Dios atnejsarangan. Miteatiiüts Dios tarang xeyay najneaj wüxicoots, cos Teat Cristo tawün asoetiiüts. 2

Tambtámban ijlüyiün. Tanaámb mambeol icon TeatDios, müüch icon mejiüran monajneaj, coslamejawan nguineay andiüm Teat Dios y MiteatiiütsJesús.

Nguineay netam marangüw minipilan TeatCristo

3 Pues Teat Dios lamüüch icoots meáwan leawnetam para alndom mapacaats marangaats leawandiüm nej, cos tüüch icoots mayariiüts andeacTeat Cristo, majlüyiiüts najneaj nóiquianmaquiüjpaats. 4 At tüüch icoots majawaatsnguineay alndom marang meáwan najneajay leawlamapiüng apmarang. Por aag ayaj nganüy alndommerangan najneaj, atnej arang Teat Dios,mecueatiün irangan ngo majneaj leaw arangüwmeáwan nipilan leaw ngo mayariw andeac TeatCristo, cos nejiw arangüw leaw nejíwan quiajandiümüw marangüw. 5 Nganüy cos lameyariünandeac Teat Cristo, pares netam mepacan wüxmerangan najneaj. Pero ngome áagan ayaj, cosnetam mexoman imeajtsan mejawan leawa TeatDios andiüm merangan. 6 Wüx ijawan cuaneandiüm Teat Dios, quiaj alndom mersapayon wüx,ngo metam merangan leaw indiüman. Netammeiücan wüx cuajantanej almajlüy, at atonmerangan casa Teat Dios tanaámb. 7 Netammerjiürayon lasta atnej ijiüran lasta micojonmichijquian, mendiüman nop alinop.

8 Pues wüx irangan meáwan aag ayaj conimeajtsan, quiaj ajüic naleaing irangan najneaj,ngome irangánan iyariün andeac Teat Cristo. 9

Sitiül aljane lamanguiay meáwan aag ayaj, ndoj ngomarang, aag ayaj landroj omeaats nguineay TeatDios tawün nej tiül meáwan nisoet leawa tarangnomb; ajlüy atnej nop nesomom oniiüg. 10 Nganüyxecojow xechijquiaw, netam mepacan wüxmerangan leawa Teat Dios tarriiüd icon merangan,cos nej tarriiüd icon merangan áagan najneaj. Sitiülapmeyacan imeajtsan wüx merangan atquiaj,langome apmejmiücan tiül nisoet. 11 Atquiajapmeajndiün mejmeliün najneajay tiül aaga nangaj

cambaj niüng ajlüy Miteatiiüts Jesucristo, aaganewün icoots wüx asoetiiüts. Quiaj apmecüliünmeáwan nüt, ngo majiür ümb.

12 Wüx aag ayaj, xique ngo nacueat nüüch leaamimeajtsan, masey lamejawan, lerndandand wüxaaga naleaing indüjpiün quiaj. 13 Nganüy sapiüngnajneaj napaj icueajiün wǘxan saliün napac, nüüchleaam imeajtsan nguineay netam merangan; 14 cosMiteatiiüts Jesucristo tüüch xic najaw laliüc matücha nüt nacueat a iüt cam, nandeow. 15 Paressandiüm nacueat nüüch icon leaw alndom, cosatquiaj masey lango najlüy ningüy, icona apleaamimeajtsan tanaámb leawa teanasaj icon quiaj.

Tajüic nguineay ajneaj ajlüy Teat Cristo16 Meáwan leawa lanasajan icon wüx Miteatiiüts

Jesucristo, nguineay nej aliüc alinomb xeyaynajneajay, pues aag ayaj ngome sapiüngánan,ngome nandeacánan; aag ayaj palüy naleaing. 17

Cos xicona tajawasan tanguiayasan wüx Teat Diostendeac imiün tiül raan oic, xeyay tarangüch casaTeat Jesús wüx tüüch militlit ombas nej. Condomtasaj: “Ique xecual, naleaing xecual ic, xeyay sajiür iclasta, apac ximeaats najaw ic”, aj nej. 18 Xiconatanguiayasan aaga nanderac tiün imiün tiül cielowüx salnaquiüjpan Teat Jesús, saliünan quiajnóiquian wüx tiüc. Quiaj tanguiayasan andeac TeatDios masaj Teat Jesús.

19 Nganüy ajawaats naleaing aaga pochtandeacüw nomb ajcüwa mondeac andeac TeatDios. Pares netam mayariiüts, cos aaga poch quiajajlüy atnej nots najquiol teatitit tiül pojniün palongwiiüts, pero wüx lachiüjmbaw lajntsop aaganadamüy ocas marraj tiül omeaatsaran. 20 Netammexoman imeajtsan wüx aag agüy: nejinguind ngondom maquiaach wüx Mipoch Teat Dios, awǘnantiül omal nej; naleaing netam mayaag ambeol nejNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. 21 Ajcüwamondeac andeac Teat Dios, ngo marangüw wüxnawiig leawa nejíwan quiaj taxomüw omeajtsüwwüx. Ngwüy, nejiw tarangüw wüx nawiig leawaNangaj Espíritu tüüch nejiw marangüw.

Altiül aquiajchiw leaw ngo maleaing( Judas 3-13)

Nomb tajlüy tiül nipilan israel acas leawango maleaing mondeac andeac Teat Diosnejiw. Atanej nganüy apmajlüy tiül icona

leawa ngome naleaing monquiaach Mipoch TeatDios. Apmamelichaw ámban tiüt, apmandiümüw

2 PEDRO 1:2 273 2 PEDRO 1:21

3

maquiajchiw icon leawa ngomeaag, cos andiümüwmecueatiün mendüjpiün aaga naleaing. Ngo majüicnaleaing andüjpiw Teat Jesús leawa tandeowmangüy asoetiw nejiw. Pues ajcüwa monquiaachquiaj, najen apndrom ombasüw. 2 Pero xeyaynipilan apmandüjpiw nejiw, apmarangüw xeyay ngomajneaj atnej arangüw nejiw. Wüx aaga arangüwquiaj, apmanderac wüx Mipoch Teat Dios ngomaleaing. 3 Cos andiümdiümüw tomiünapmexomxomayej wüx imbasan, apmaquiajchiwicon leaw ngo maleaing; nganüy ajcüwa nipilanquiaj ngome nequiy apndrom ombasüw, landojlajwanüw mambüw tiül aaga xeyay ngo majneaj.

4 Teat Dios ngome tawün wüx omeaats aaganisoet tarangüw tegüy ángeles; áag tajlosüw tiülniüng amongocharan xeyay ngo majneaj tiül noicpojniün, maoeleranüw majlüyiw quiaj leawapmatüch a nüt Teat Dios apmajaw wüx asoeteran.5 Naleaing Teat Dios ngo mawün wüx omeaatsleaw ngo majneaj tarangüw nipilan tanomb. Áaganteat Noé tawün wüx cos tarang at taquiaach wüxleaw andiüm Teat Dios. Aton Teat Dios tawün wüxalayaíw nipilan acualaats Noé. Condom tüüch majala yow ndilimeay iüt, quiaj tandeowüw meáwannipilan. 6 At Teat Dios aton nómban tandroochombas ajcüwa nadamdam cambaj Sodomamaquiiüb Gomorra wüx tandajpüw, tacülüwngweátan, cos xeyay ngo majneaj tarangüw moncülquiaj. Pues atquiaj tarang Teat Dios para majüiquichmajawüw ajcüwa nipilan monrang ngo majneajleaw aliüc miün apmajlüy. 7 Pero teat Lot taw wüxcos nej nop neyamb Teat Dios; lapaxiow majawarangüw xeyay nisoet ajcüwa nipilan quiaj. 8 Cosaaga naxey nerang najneaj quiaj, nütnǘtan xeyaytamix omeaats majaw, manguiay leawa ngomajneaj arangüw aaga nipilan quiaj. 9 Nganüy atonTeat Dios alndom mambeol, mawün tiül ngomajneaj ajcüwa monrang leawa nej andiüm.Nganüy ajcüwa monrang ngo majneaj landojlajwanüw mangüyiw leaw arangüw wüx apmatücha nüt majaraw wüx asoeteran. 10 Teat Diosapmüüch mamongochiw xeyay ngo majneaj ajcüwanipilan monrang aaga ngo majneaj leaw andiümüw,leaw ngo marangüw nej casa. Cos nejiw arangüwadam omeajtsüw, ngo mimboloj mandeacüw ngomajneaj wüx ombas Teat Dios, tengwüy wüx ombasmonajiüt monlüy tiül nangaj cielo. 11 Masey ajcüwángeles ocueaj Teat Dios leaw najntsop wüx atamajlüyiw, y alndom marangüw cuajantanej, nejiw ngomayacüw asoet ajcüwa monwaiich quiaj. 12 Peroajcüwa nipilan monwaiich quiaj, andeacüw ngomajneaj wüx cuajantanej leaw ngo majawüw; ngomajiürüw fis. At nejiw nimal, cos nimal ajaw áaganleaw teamamongoch ningüy wüx iüt; wijquiajowpara ndeajmoj mandeowüw. Atquiaj ajlüyiw ajcüwamonwaiich quiaj, cos áagan ayaj apiüngüw wüx,leaw axomüw majawüw ningüy wüx iüt. Itsojowleawa ngo maxomüw majawüw. Por aaga ngomajneaj arangüw quiaj, wüx apmandeowüwapmambüw tiül aaga xeyay ngo majneaj. 13 Quiaj

apmamongochiw xeyay ngo majneaj, apmangüyiwaaga ngo majneaj arangüw, cos nejiw arangüwrawrráwan tiüt leaw alndom müüch mapac nejomeajtsüw. Pares wüx itean mequiüjpan, aag ayajnoic monxing icueajiün, cos nejiw ngoyaymacueatiw arangüw ngo majneaj. Xeyay apacomeajtsüw wüx aaga ngo majneaj arangüw quiaj.

14 Nejiw ngo maiündüw majawüw nop najtaj,andiümüw manajtajüw; tanaámb arangüw nisoet.Ayambüw nguineay maloxiw tiüt jane nganawmandand wüx Mipoch Teat Dios. Nejiw áag ajlüyiwwüx mawaijchaw, ndoj apmambüw tiül castigo. 15

Nejiw ngo mandiümüw marangüw leaw apiüngTeat Dios, lambójan marangüw alinoic, cos arangüwatnej tarang nop naxey tajlüy tanomb, micual Beornenüt Balaam. Aaga naxey quiaj tandiümdiümmarang ngo majneaj maxom tomiün wüx. 16 ParesTeat Dios tapaj nej ocueaj, tüüch mendeac mibürnej masaj nej ngo majneaj arang. Atquiaj tarangTeat Dios wüx ombas a naxey quiaj, ngana marangaaga ngo majneaj teamandiüm marang quiaj.

17 Ajcüwa nipilan quiaj ajlüyiw at nejiw noic lolngo majlüy tiül yow. At ajlüyiw at nejiw oic ajüyichnej nepepep. Nejiw landoj lajwanüw mamongochiwxeyay ngo majneaj tiül xeyay pojniün niüngnómban ngome apmaxomüw majawüw ran. 18

Nejiw aquiajchiw ombeay nipilan, pero aagaaquiajchiw quiaj ngo membeat nicuajind, cosasajüw jayats monyar andeac Teat Dios mandilileawmarangüw ngo majneaj atnej arangüw nejiw. 19 Atasajüw alndom marangüw leaw andiümüw, ngomajiür nicuajind. Nganüy ajcüwa monwaiich quiaj,masey apiüngüw andüjpiw Teat Dios, aag ayaj ngomaleaing cos arangüw atnej andiümüw; arangüwleaw ataag nejiw mandar nisoet. 20 Sitiül aljanelamayar andeac Teat Cristo, aaga newün icootswüx, at lamacueat marang ngo majneaj ningüy wüxiüt cam, ndoj apmandilil marang alinomb aaganisoet, ndójwüx apmajlüy más xeyay ngo majneaj.21 Pues sitiül nop tajaw, tayaag Mipoch Teat Diosaag ayaj naleaing, y tandüüb acas nüt marang atnejapiüng, condom tandilil marang ngo majneaj, quiajapmajiür xeyay nisoet, cos tajaw aag ayaj naleaing,pero ngo mandiüm marang atnej apiüng. 22 Nejiwajlüyiw atnej apiüng noic nanderac: “Pet andililmüet ajtiür nej, at sow andilil maxeeb ndeoralinomb masey taxejmbeacharan”.

Wüx apmandilil Teat Cristo

Xecojow xechijquiaw, aag agüy amb ijquiawnanderac narang wüx nawiig nasaj icon. Tiülaaga ijquiaw nawiig sasaj icon leaam

imeajtsan wüx leaw naleaing. 2 At sandiüm nüüchleaam imeajtsan leawa tandeacüw tanomb ajcüwmondeac andeac Teat Dios, at nüüch leaamimeajtsan nguineay tapiüngüw apóstoles wüxMiteatiiüts Teat Cristo, aaga newün icoots wüxasoetiiüts.

2 PEDRO 2:2 274 2 PEDRO 3:2

3 Netam mejawan, wüx laliüc matüch a nütmandilil Teat Cristo, xeyay nipilan apmitsojow leawapiüng Teat Dios, apmarangüw ngo majneaj leawandiümüw marangüw. 4 Cos nejiw apmapiüngüw:“¿Wül, ngow apmandilil a Cristo, aaga apiüngüwaliüc alinomba? Cos lamajiür xeyay nüt wüx aliünmapac xeteatiün tapiüngüw aliüc. Nganüy tanaámbníüngan ajlüy meáwan cuajantanej, atnej wüxtarangüch a iüt cam”, apmawüw. 5 Pero aagaapmapiüngüw quiaj ngo maleaing, awaijchaw, cosnejiw ngo mandiümüw majawüw nguineay TeatDios tarang a iüt cam tanomb. Cos Teat Dios wüxtapiüng marang nüt, caaw, ocas, iüt; pues quiajtajlüy iüt imiün tiüt tiül yow, cos atquiaj tapiüngTeat Dios majlüy. 6 Condom ajcananǘyan a yow,Teat Dios tüüch ndilimeay iüt, ndrom ombasnipilan. 7 Nganüy aaga nüt, caaw, ocas, iüt, leawalmajlüy apmandaab, cos atquiaj apiüng Teat Diosapmajlüy. Atquiaj apmajlüy wüx Teat Dios apmajawwüx asoet nipilan ngo mayar nej andeac. Condomapndrom ombasüw.

8 Xecojow xechijquiaw, nde ndrom imeajtsan,Teat Cristo ngome nequiy aliüc. Cos gajpowüwacoic miow (1,000) neat Teat Dios ajaw atnej noicnüt, aton noic nüt ajlüy atnej gajpowüw acoic miowneat. 9 Xeyay nipilan apiüngüw Teat Cristo nequiyapmapeay, lango miün najen atnej tapiüng.Naleaing Teat Cristo aíüc wüx majaw icoots, cos ngomandiüm ndrom ombas nejinguind. Nej andiümmeáwan nipilan leaam omeajtsüw wüx asoetiwnejiw, macueatiw.

10 Wüx aaga nüt aliüc Teat Cristo nejinguind ngomateots wüx, atnej arang nop need wüx ngomateotsaran, quiaj apmajmel meneed. Cos aaganüt quiaj apmeterriür cawüx, apmajlüy noic nadammonbayan. Quiaj apmandrooch ombas meáwanleaw almajlüy cawüx, aton meáwan leaw almajlüywüx iüt apmandaab.

11 Sitiül atquiaj apndrom ombas meáwan, ¿jownganüy icona, nguineay apmerangan? Netammeajchiün imeajtsan Teat Dios merangan palanüynajneaj, merangan leawa nej andiüm. 12 Tatow tamtemecüliün matüch aaga nüt quiaj, irangan minajiütTeat Dios leaw alndom; cos aaga nüt quiajapmandaab, apjayam meáwan ocas, at a nüt, at acaaw aton. 13 Nganüy icootsa, ngome aagaapndrom ombas quiaj teamacüliiüts, teamacüliiütsmajlüy jayats ocas, jayats caaw, jayats nüt, jayatsiüt. Cos aag ayaj lamapiüng Teat Dios apmarang.Condom tiül aaga jayats quiaj, apmajlüy najneajay.

14 Xecojow xechijquiaw, tatow tam teamecüliünmeáwan aag ayaj, irangan leaw alndom, irangannajneaj majaw Teat Dios. Nde mejcüyiün mejawannop alinop, ijlüyiün najneájan, ngo mejiüran nisoet.15 At netam mejawan neol ngo miün Teat Cristonajen. Aag ayaj, cos nej ajiür lasta meáwan nipilan,andiüm mawün nejiw wüx asoetiw. Atquiaj tarangwüx nawiig micojoots teat Pablo, leawa xowüyandiümaats, cos Teat Dios tüüch nej majawnguineay masaj icon. 16 Cos meáwan leawa nejtarang tiül noicnoic minawiig nej tandeac andüywüx aaga nganüy teanasaj icon cam, masey altiülnoicnoic naél maxoram cuane amb apiüng. Altiülnipilan leaw naleaing ngo mandiümüw majawüwmayariw leaw apiüng, angowüjchiw andeac teatPablo. Atanquiaj arangüw wüx meáwan MipochTeat Dios. Aag ayaj ayambüw ndrom ombasüw.

17 Aag agüy lanasaj icon wüx, xecojowxechijquiaw, netam mejawan wüx aag ayaj, ndemawaiich icon ajcüwa monrang ngo majneaj quiaj,nde merangan atnej arangüw nejiw, cos nots quiajmanot icon, mecueatiün irangan najneaj. 18

Sandiüm tanaámb metangan wüx aaga poch tayacMiteatiiüts Jesucristo, aaga newün icoots wüxasoetiiüts, para marangaats leaw nej andiüm.Marangaats casa Teat Cristo nganüy at meáwannüt. Amén.

2 PEDRO 3:3 275 2 PEDRO 3:18

1 2

1 JUAN

Aaga poch cam alndom müüch mapacaran

Sarang aaga acas poch cam nasaj icon wüxaaga leawa lajlüy nde tanomb wüx nganawmajlüy aaga iüt cam. Aag ayaj tanguiayasan

andeac, tajawasan nejay, tajawasan nguineayarang, aton tarreegasan naag xiwixan. AagaNanderac quiaj leaw alndom müüch mapacaran,aag ayaj Teat Cristo. 2 Nej wijquiat wüx aaga iütcam. Wüx latang, quiaj xicona tajawasan nejay. Aagnganüy sasajan icon wüx Teat Cristo, aaga alndommüüch icoots mapacaats meáwan nüt. Cos nejtajlüy maquiiüb Teat Dios, condom tiünmejüiquichay najawan. 3 Nganüy sanasaj iconmenguiayiün wüx aaga leawa tajawasan,tanguiayasan andeac; para alndom majlüyiiütsnóiquian atnej xicona sajlüyiün nóiquiannaquiüjpan Teat Dios y Micual nej Teat Jesucristo. 4

Aag agüy sarang wüx nawiig menguiayiün, paramüüch mapac imeajtsan xeyay.

Teat Dios ran nej5 Nganüy sanasaj icon leaw tanguiayasan asaj

xicon Teat Cristo. Nej tapiüng: “Xeteat Dios ajlüy rannej, ngo majlüy pojniün wüx nej”, aw. 6 Sitiülicootsa apiüngaats ajlüyiiüts najneaj nóiquianmaquiüjpaats Teat Dios, nganüy naleaing sitiültenguialeámban ajüyiiüts tiül aaga pojniün quiaj,quiaj ajüiquichaats tenguial awaijchaats, ngomarangaats aaga naleaing leawa Teat Dioslamapiüng. 7 Nganüy sitiül ajüyiiüts tiül aaga ranquiaj atnej Teat Dios ajlüy ran nej, quiaj alndommajlüyiiüts najneaj nóiquian maquiüjpaats nopalinop. Cos Teat Jesucristo Micual Teat Dios nejantsicoots naag miquiej nej mawün meáwan asoetiiüts.

8 Sitiül icootsa apiüngaats ngo majiüraats nisoet,quiaj ajüiquichaats icoyóotsan quiaj awaiichayoots,ngo mandeacaats naleaing. 9 Pero sitiülapmachejtiiüts asoetiiüts, masajaats Teat Dioscuane ngo majneaj arangaats, quiaj alndommajawaats naleaing nej apmawün icoots wüxasoetiiüts; apmüüch icoots majlüyiiüts nerixixteombas nej. 10 Pero sitiül apiüngaats nómban ngomajiüraats nisoet, wüx aaga poch quiaj ayacaats nejTeat Dios newaiich, y aaga naleaing poch leawa nejlamapiüng, ngo majlüy wüx omeajtsaats.

Teat Cristo nop nembeol icoots

Xecualüw, nganüy sarang aag agüy nasajicon nde merangan nisoet; pero sitiül aljaneapmarang nisoet, quiaj Teat Jesucristo

apmasaj Teat Dios mawün wüx omeaats asoet nej.Cos Teat Cristo arang palan áagan najneaj, üüchatowtow. 2 Teat Cristo tandeow ingow andeowaatswüx asoetiiüts. Naleaing ngome nej tandeowmawün áagan asoetiiüts, nej tandeow mawün wüxasoetiw meáwan nipilan wüx aaga iüt cam.

3 Sitiül marangaats atnej apiüng Teat Dios, quiajalndom mayajcaats tiül omeajtsaats áagan nejandüjpiiüts. 4 Pero jane apiüng: “Xique sajaw janeTeat Dios”, maw; naleaing sitiül nej ngo marangatnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios, aaga nepiüngatquiaj nop newaiich nej; pues aaga naleaingnanderac ngo majlüy tiül omeaats nej. 5 Nganüyjane ayac wüx omeaats Mipoch Teat Dios, quiajajüic naleaing arang atnej andiüm Teat Dios, at TeatDios ajlüy tiül omeaats nej. Aag ayaj neech icootsmajawaats naleaing ajlüyiiüts nóiquianmaquiüjpaats Teat Dios. 6 Nganüy jane apiüngajlüy nóiquian maquiiüb Teat Dios, aaga nepiüngquiaj netam marang meáwan najneaj atnej tarangTeat Cristo.

Jayats poch nepaj ocueajaran7 Xecojow xechijquiaw, aaga poch leaw teanarang

cam nasaj icon, aag ayaj ngome jayats majlüy, cosaag ayaj ajlüyay poch tejiüran mbas; nganüy aagaajlüyay poch quiaj, aag ayaj lamenguiayiün nde wüxteyariün Mipoch Teat Dios. 8 Pero nganüy sarangnoic jayats poch nasaj icon. Aag ayaj ajüic naleaingwüx Teat Cristo, aton teajlüy naleaing wüx icona.Cos aaga pojniün tenguial among; nganüy aaga rannaleaing teamarraj nipilan.

9 Sitiül jane apiüng ajlüy tiül ran, pero ajcüymajaw alinop nendüüb Teat Cristo, quiaj nejajüiquich aliün tiül pojniün, nganaw majntsop tiülran. 10 Jane andiüm nop alinop, quiaj ajüic ajlüy tiülaaga ran, cos arang atnej andiüm Teat Cristo. Quiajngo majlüy nicuajind cuane alndom müüch nejmajtoech majmiüc tiül ngo majneaj. 11 Nganüysitiül jane ajcüy majaw alinop nendüüb Teat Cristo,quiaj ajüic aliün tiül pojniün; tenguial ajüy tiül aagapojniün quiaj niüng ngo majaw nguiane andüyamb, cos aaga pojniün quiaj lamüüch nej mesomb.

12 Xecualüw, nganüy aag agüy sarangmenguiayiün, naleaing Teat Dios landoj lamawün

1 JUAN 1:2 276 1 JUAN 2:12

3

isoetiün, cos iyacan wüx imeajtsan mipoch TeatCristo. 13 Sarang aag agüy nüüch icon, teatmonxey, cos icona lamejawan nej, aaga lajlüy ndetanomb wüx nganaw majlüy aaga iüt cam. Sarangaag agüy nüüch icon monench, cos iconalejntsopiün wüx leaw nimeech andiüm mayac iconwüx.

Sarang aag agüy xecualüw nasaj icon, coslamejawan jane nej Teat Dios. 14 Sarang aag agüynasaj icon teat monxey, cos lamejawan jane aagalajlüy nde tanomb wüx nganaw majlüy aaga iütcam. Sarang aag agüy nasaj icon monench, cosipacan wüx Mipoch Teat Dios. Aaga poch quiajlandoj lajlüy wüx imeajtsan; lejntsopiün wüx leawnimeech andiüm mayac icon wüx.

15 Nde mendiüman imeajtsan cuajantanej leawajlüy wüx aaga iüt cam. Nde meyacan imeajtsanwüx cuajantanej ngo majneaj leaw almajlüy ningüywüx iüt; cos sitiül aljane andiüm marang ngomajneaj, quiaj ajüic ngo mandiüm marang leawapiüng Teat Dios. 16 Meáwan ngo majneaj leawajlüy wüx aaga iüt cam, aag ayaj wüx nipilanandiümüw marangüw leaw andiümǘwan nejiw,aton meáwan ngo majneaj leaw andiüm oniüjcüwnejiw majaw, aton andiümüw majiürüw meáwancuajantanej leaw alndom merangrangayej wüx.Meáwan aaga ngo majneaj quiaj witiünǘyan wüxaaga iüt cam, ngome imiün niüng ajlüy Teat Dios.17 Pues aaga iüt cam teaǘmb teandroj ombas, atmeáwan ngo majneaj andiüram marangüchapmümb ndrom ombas. Pero jane arang leawandiüm Teat Dios apmapac meáwan nüt.

Leaw naleaing, leaw ngo maleaing18 Xecualüw, aaga nüt ajlüyiiüts tiül cam, aag ayaj

ndójwüx nganüy. Icona lamenguiayiün aliüc aljaneapmapiüng Cristo nej; aag ayaj apmajcüy majawTeat Cristo. Nganüy lajüic lajaraw lajlüyiw leawapiüngüw Cristo nejiw. Wüx lajüic aag ayaj, quiajajawaats laliüc mümb aaga nüt cam. 19 Nejiwnawǘwan tiül icootsa, pero ajcüw ayaj ngomeaquiüjpaats, cos sitiül nejiw aquiüjpaats, ngomawüw tiül icootsa. Pero cos tawüw, quiajtejüiquichay nejiw ngome aquiüjpaats.

20 Teat Cristo lamüüch icon Nangaj Espírituocueaj Teat Dios mambeol icon wüx iyariün mipochnej, y para alndom mejawan ngün naleaing, ngünngo maleaing. 21 Sarang aag agüy nasaj icon,ngome cos icona ngo mejawan cuane naleaing;sajaw ijawan cuane naleaing, at ijawan janetenguial awaiich aag ayaj ngo mandeac leawnaleaing.

22 ¿Jane aaga newaiiche? Aag ayaj leaw nepiüngTeat Jesús ngome aaga Cristo lapiürang aliüc. Aagayaj ngome áagan Teat Cristo ajcüy majaw; ajcüymajaw Teat Dios aton. 23 Meáwan jane apiüng TeatCristo ngome Micual nej Teat Dios, aag ayaj ngomajlüy tiül omeaats nej Teat Dios. Nganüy leaw

ayar, apiüng Teat Cristo Micual nej Teat Dios, aagayaj ajlüy tiül omeaats nej Teat Dios.

24 Leawa lamenguiayiün nde tanomb wüxteyariün Mipoch Teat Dios, aag ayaj ajlüy, acül wüximeajtsan. Nganüy sitiül meáwan tenguiayiün ndetanomb iyacan wüx imeajtsan, aag ayaj apmüüchicon mejlüyiün nóiquian mequiüjpan Teat Dios yMicual nej Teat Jesucristo. 25 Nganüy aag ayaj leawTeat Cristo lamapiüng apmüüch icoots, aag ayajapmüüch mapacaats meáwan nüt niüng ajlüy TeatDios.

26 Sarang aaga nawiig cam nasaj icon ndemawaiich icon ajcüwa monwaiich. 27 Icona ijiüranNangaj Espíritu ocueaj Teat Dios; ajlüy nóiquianmaquiiüb icon. Aag ayaj tüüch miün Teat Cristo.Nganüy nejinguind alinop pálwüx ngo metammaquiaach icon, cos aaga Nangaj Espíritu aquiaachicon mejawan ngün naleaing, ngün ngo maleaing.Tanaámb netam meyariün mendüjpiün Teat Cristonóiquian atnej lamaquiaach icon Nangaj Espíritu.

28 Nganüy xecualüw, nde mecueatiünmendüjpiün wüx leaw taquiaach Teat Cristo, cosatquiaj alndom masap imbasan wüx nej, ngomermbolan mejawan wüx aaga nüt aliüc, ngomeapmexinguiün mejawan. 29 Cos icona ijawan TeatCristo arang áagan najneaj, quiaj alndom mejawanmeáwan leaw nerang najneaj, aag ayaj micual TeatDios nej.

Jane micual nejiw Teat Dios

Nganüy ich leaam imeajtsan nguineayandiüm icoots Teat Dios. Alndommasoiquiiüts micual Teat Dios icoots, cos

naleaing micual nej icoots nganüy. Masey ajcüwanipilan wüx aaga iüt cam ngo majawüw jane icoots,cos nganaw majawüw jane Teat Dios. 2 Nganüyajlüyiiüts micual icoots Teat Dios, masey nganawmajawaats nguineay aliüc miün apmajlüyiiütsalinoic nüt. Pero ajawaats wüx Teat Cristo aliücalinomb, quiaj apmajlüyiiüts atnej ajlüy nej, cosquiaj apmajawaats nejay nguineay ajlüy. 3 Nganüymeáwan jane teamacül Teat Cristo wüx aliücalinomb, nejáyan quiaj üjchay merixixay omeaats,atnej Teat Cristo ajlüy nerixix.

4 Pero jangantanej arang nisoet, aag ayajteamarang leaw Mipoch Teat Dios apiüngngondom; cos wüx apmarangüch nisoet aag ayajngo matüch marang leaw apiüng Teat Dios. 5 Iconaijawan Teat Cristo tiün wijquiam ningüy wüx aagaiüt cam mawün asoetiiüts. Nej nómban ngometajiür nisoet. 6 Meáwan leaw ajlüy nóiquianmaquiiüb Teat Cristo, aag ayaj lango mandüy wüxmarang nisoet. Jane tanaámb arang nisoet ngomajaw jane nej. 7 Xecualüw, nde mawaiich iconnejinguind, cos jane arang palan ajüiquich najneajarang, atnej arang Teat Cristo. 8 Nganüy janetanaámb arang nisoet, aag ayaj minipilan nejnimeech, cos nimeech nde wüx tajlüy aaga iüt camnej tenguial arang nisoet. Nganüy Teat Cristo,

1 JUAN 2:13 277 1 JUAN 3:8

4

Micual Teat Dios, tiün mandarriich meáwan leawanimeech lamarang.

9 Meáwan jane awiquiach nej Teat Dios ngomandüy marang nisoet, cos Teat Dioslamambiülüüch omeaats nej. Áag ngo mandiümmandüy wüx marang nisoet, cos micual nej TeatDios. 10 Wüx meáwan aag ayaj ajüiquichayej janemicual nejiw Teat Dios, at aton jane micual nejiwnimeech. Meáwan jane ngo marang palan atnejnetam, at ngo mandiüm nop nendüüb Teat Cristo,aag ayaj ngome ocueaj nej Teat Dios.

Netam mandiümaats nop alinop11 Cos aaga nanderac cam landoj lamenguiayiün

nde tanomb apiüng: “Netam mandiümaats nopalinop”, aw. 12 Ngondom marangaats atnej nombtarang nop minipilan nimeech nenüt Caín, costambiy michiig nej. ¿Neola, cuane wüx tambiye? Costajaw meáwan leawa nej tarang, aag ayaj ngomajneaj; nganüy michiig nej meáwan leawa tarang,aag ayaj palan leaw andiüm Teat Dios.

13 Xecojow xechijquiaw, nde mbayameron sitiülmajcüy majaw icon jangantanej nipilan. 14 Icootsaajawaats atnej laawaats tiül mondeow, tapacaats;cos nganüy andiümaats meáwan mondüüb TeatCristo. Jane ngo mandiüm nop nendüüb Teat Cristoajüic tanaámb andeow. 15 Meáwan jane ajcüymajaw nop nendüüb Teat Cristo, aag ayaj atnej nopnembiy nipilan. Icona ijawan nop nembiy nipilanngondom mapac meáwan nüt. 16 Teat Cristotandeow mawün icoots wüx asoetiiüts; quiajajawaats nguineay nej xeyay andiüm icoots.Nganüy icoots aton netam mandeowaats ingowandeow alinop nendüüb Teat Cristo. 17 Nganüysitiül aljane tiül icoots ajiür cuajantanej wüx aagaiüt cam, condom ajaw alinop nendüüb Teat Cristonetiün andüy, pero aaga nejiür quiaj arang adamomeaats, ngo müüch nicuajind; pues ¿nguineayalndom majüiquich ajlüy tiül omeaats nejmimonajneaj Teat Dios? 18 Xecualüw, ndemajüiquichaats andiümaats nop alinopombeayíiütsan; ngwüy, netam majüiquichaatsnaleaing tenguial arangaats aag ayaj.

Netam masap ombasaats teombas Teat Dios19 Wüx meáwan aag ayaj ajawaats ajlüyiiüts tiül

ajcüw leaw andüjpiw aaga naleaing nanderac leawapiüng Teat Dios. Aton ajawaats ajlüyiiüts teombasnej najneaj. 20 Sitiül ayajcaats tiül omeajtsaats ngomarangaats atnej netam, nganüy Teat Dios ajntsopwüx ajaw meáwan cuane alwüx omeajtsaats, cosnej ajaw meáwan cuajantanej. 21 Xecojowxechijquiaw, sitiül ayajcaats tiül omeajtsaats najneajteamarangaats, quiaj alndom mayajcaats lasapombasaats teombas Teat Dios. 22 Atquiajcuajantanej leaw apmatüniiüts ocueaj nejapmüjndiiüts, cos ayacaats wüx omeajtsaatsmipoch nej; arangaats leawa nej andiüm. 23 Aagagüy apiüng marangüch: Mayariiüts mandüjpiiüts

Micual nej Teat Jesucristo; at mandiümaats nopalinop atnej landoj lamapiüng. 24 Jane apmayacwüx omeaats marang leaw apiüng Teat Dios, nejajlüy nóiquian maquiiüb Teat Dios, y Teat Dios ajlüynóiquian maquiiüb. Cos Teat Dios lamüüch icootsNangaj Miespíritu nej, ajawaats nej meáwan nütalmaquiiüb icoots.

Nde mendiümdiüman cuajantanej ocueaj amundo cam

Xecojow xechijquiaw, nde meyariünandeacüw meáwan leaw apiüngüw ambeolnejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, pero

netam mejawan sitiül naleaing ambeol nejiwNangaj Espíritu, tengwüy ngwüy; cos xeyaymonwaiich lajlüyiw ningüy wüx aaga mundo cam. 2

Wüx aag agüy alndom mejawan ngün naleaingambeol nej Nangaj Espíritu: Meáwan espíritu janeapmapiüng Teat Jesucristo tiün imiün cielowijquiam ningüy wüx aaga iüt cam, aag ayaj ocueajnej Teat Dios. 3 At aton meáwan espíritu janeapmapiüng Teat Cristo ngome tiün imiün niüngajlüy Teat Dios, aag ayaj ngome ocueaj nej TeatDios; cos ambeol nej espíritu ocueaj aaga newaiichaaga najcüy majaw Teat Cristo. Aag ayaj iconalamenguiayiün aliüc apmajlüy, nganüy lapeay, lajlüywüx aaga iüt cam.

4 Xecualüw, icona ocueaj icon Teat Dios. Costejntsopiün wüx ombasüw ajcüwa monwaiich quiaj,nganüy ngondom mawaijchaw icon. At aton cosaaga Nangaj Espíritu nembeol icon, aag ayajajntsop wüx marang cuajantanej; pero aagaespíritu ocueaj nimeech ngo matüch matnej. 5

Nganüy ajcüwa monwaiich quiaj, ngome ocueajnejiw Teat Dios; pares andeacüw leaw ajlüy wüxaaga iüt cam, aton nipilan aag andiümüwmanguiayiw. 6 Pero icootsa micual icoots Teat Dios.Jane ayamb Teat Dios apmüüch olaag manguiayandeacaats; pero jane ngome ocueaj nej Teat Diosngo mandiüm manguiay leaw andeacaats. Wüx aagayaj ajawaats jane ambeol nej Nangaj Espírituocueaj Teat Dios, at jane nembeol nej espírituocueaj aaga newaiich.

Teat Dios xeyay andiüm icoots7 Xecojow xechijquiaw, netam mandiümaats nop

alinop, cos Teat Dios üüch icoots mimonajneaj nejalndom mandiümaats nop alinop. Meáwan janeajiür aaga monajneaj quiaj ajüiquich micual nej TeatDios, at ajaw jane nej Teat Dios. 8 Pero jane ngomandiüm nop alinop, aag ayaj nganaw majaw janenej Teat Dios, cos Teat Dios andiüm meáwannipilan. 9 Teat Dios ajüiquich xeyay andiüm icoots,cos tüüch miün anopǘyan Micual nej ningüy wüxaaga iüt cam mandeow para mapacaats por nej. 10

Wüx aag agüy ajüic nguineay andiüm icoots TeatDios: cos ngome icootsa tayambaats mimonajneajnej; ngwüy, nej tǘüchan icoots aaga monajneaj

1 JUAN 3:9 278 1 JUAN 4:10

5

quiaj, wüx tüüch miün Micual nej mandeow paramawaats wüx asoetiiüts.

11 Xecojow xechijquiaw, cos sitiül Teat Dios xeyaylamandiüm icoots, atquiaj aton icootsa netammandiümaats nop alinop. 12 Nejinguind nganawmaxom majaw Teat Dios, pero sitiül andiümaatsnop alinop, quiaj Teat Dios apmajlüy tiülomeajtsaats; aton mimonajneaj nej apmatang tiülomeajtsaats. 13 Wüx aag agüy ajawaats ajlüyiiütstiül nej, aton nej ajlüy tiül icootsa, cos lamüüchicoots Nangaj Espíritu ocueaj nej. 14 Nganüy xiconacos tajawasan nejay, aag sandeacan wüx, naleaingTeat Dios tüüch miün Micual nej mawün wüx asoetmeáwan cambajiüt. 15 Sitiül jangantanejapmajüiquich mapiüng Teat Jesús aag ayaj Micualnej Teat Dios, quiaj Teat Dios ajlüy tiül omeaats nej,aton nej ajlüy tiül omeaats Teat Dios.

16 Icootsa lamajawaats Teat Dios andiüm icootscos lamayariiüts mimonajneaj nej. Cos Teat Diosajiür xeyay monajneaj, jane ayar aaga monajneajquiaj, ajlüy tiül omeaats Teat Dios, y Teat Dios ajlüytiül omeaats nej. 17 Wüx aag ayaj ajüiquichaatsnguineay larangüy tiül omeajtsaats mimonajneajTeat Dios, cos aaga nüt wüx apmajaraw wüxasoetaran ngo metam mimbolaats. Pues atnej ajlüyTeat Cristo, atquiaj icoots netam majlüyiiüts wüxaaga iüt cam. 18 Jane ajiür tiül omeaats nejmimonajneaj Teat Dios ngo mimbol, cos aagamonajneaj quiaj üüch nej ndrom omeaats mbol.Nganüy aaga mbol quiaj ngo müüch masapombasaran wüx mimonajneaj Teat Dios; alndommalox tiül naél nop. Nganüy jane imbol, aag ayajnganaw merangüy tiül omeaats nej mimonajneajTeat Dios.

19 Icootsa andiümaats Teat Dios cos nej ombastandiüm icoots. 20 Sitiül aljane apiüng: “Xiquesandiüm Teat Dios”, maw; pero aaga nepiüng quiajajcüy majaw alinop nendüüb Teat Cristo, aag ayajnewaiich. Cos jane ngo mandiüm nop nendüüb TeatCristo leaw mbichmeaw majaw ¿nguineay alndommandiüm Teat Dios leaw ngondom maxom majaw?21 Icootsa ajiüraats aaga poch niüng apiüng: janeandiüm Teat Dios, netam mandiüm aton alinopnendüüb Teat Cristo.

Apmajntsopiiüts wüx leaw almajlüy wüx a iütcam

Meáwan jane apmayar andeac Teat Jesúswüx tapiüng nej aaga Cristo lapiürang aliüc,aaga leaw nepiüng atquiaj ajüiquich

awiquiach nej Teat Dios. At meáwan jane andiümTeat Dios apmandiüm meáwan micual nej aton. 2

Wüx ayambaats mimonajneaj Teat Dios, y ayacaatswüx omeajtsaats marangaats leawa nej lamapiüng,quiaj ajawaats naleaing andiümaats meáwanmicual Teat Dios. 3 Sitiül arangaats atnej apiüngTeat Dios, quiaj ajüic andiümaats Teat Dios, cosaaga poch leawa nej tayac, aag ayaj ngome xeyaynaél marangaats. 4 Meáwan leaw awiquiach nej

Teat Dios, aag ayaj ngo marang atnej andiümnipilan ningüy wüx iüt. At leaw andüjpiiütsapmantsopiich icoots wüx meáwan ngo majneajleaw altiül aaga iüt cam. 5 ¿Jane alndom majntsopwüx leaw ngo majneaj arangüw nipilan? Áaganleaw nendüüb Teat Jesús cos ajaw Micual Teat Diosnej.

Apiüng wüx jane Micual Teat Dios6 Teat Jesucristo tiün tejüiquichay wüx tayar yow,

at wüx tajünch tiüt miquiej nej. Ngome tejüiquichayáagan wüx tayar yow; ngwüy, nej tiün, tayar yow, yaton tajünch tiüt miquiej nej. Aaga Nangaj Espírituocueaj Teat Dios lamajüiquich nej cos apiüng áaganleaw naleaing, ngondom mawaiich. 7 Cos ajlüyarojpüw leaw ajüiquichayej tiül nangaj cielo. Ajcüwayaj nop Teat Dios, nop aaga Nanderac, alinop aagaNangaj Espíritu; miarojpüéj ajlüyiw nop nej. 8 Atajlüy miarojpüéj nejüiquichayej wüx aaga iüt cam.Nop aag ayaj Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios;alinop tejüiquichay wüx tayar yow; y alinop aag ayajTeat Jesús wüx tandeow tajünch tiüt miquiej nej.Aaga arojpüw quiaj, noic nej andeacüw. 9 Sitiülicootsa ayariiüts leaw andeacüw nipilan, nganüynajntsop wüx atam leaw apiüng Teat Dios. Cos aaganetam poch leaw apiüng Teat Dios, aag ayaj andeacwüx Micual nej. 10 Jane ayar andeac Teat Cristomicual Teat Dios, nej aaga neyar quiaj ajüiquichajlüy tiül omeaats nej Mipoch Teat Dios. Pero janengo mayar andeac Teat Dios, aag ayaj nopnewaiich, cos ngo mejüiquichay tiül omeaats nejMipoch Teat Dios leawa landerac wüx Micual nej. 11

Nganüy aag agüy ajüiquicharan manguiayaran:Teat Dios lamüüch icoots mapacaats meáwan nüt;aaga apacaran quiaj axoram wüx Micual nej. 12

Jane ajiür tiül omeaats nej Micual Teat Dios, atonlamajiür aaga apacaran quiaj. Nganüy jane ngomajiür Micual Teat Dios tiül omeaats nej, at ngomajiür aaga apacaran quiaj.

Andondoch, apaj ocueajaran13 Nganüy meáwan aag agüy sarang wüx nawiig

nasaj icon leaw lameyariün mendüjpiün Micual TeatDios, para alndom mejawan naleaing lamejiüranaaga üüch mapacaran meáwan nüt.

14 Wüx aag agüy üüch icoots masap ombasaatswüx nej; cos sitiül apmatüniiüts cuajantanej leawandiüm nej, nej apmanguiay andeacaats. 15 Sitiülajawaats nej anguiay andeacaats wüx atüniiütscuajantanej, quiaj aton ajawaats apmüjndiiütsmeáwan leawa lamatüniiüts.

16 Sitiül aljane ajaw nop nendüüb Mipoch TeatDios arang nisoet, pero aaga nisoet quiaj ngomeindeowüyaran wüx, pues aaga nejaw quiaj netammatün ocueaj Teat Dios mambeol nej macueat aaganisoet. Aag ayaj leaw ajcüw arangüw nisoetngondom mindeowüyaran wüx. Cos ajlüy nisoetandeowaran wüx, aag ayaj ngo napiüng majtanocueaj Teat Dios. 17 Cos meáwan leaw ngo majneaj

1 JUAN 4:11 279 1 JUAN 5:17

arangüch, aag ayaj nisoet. Pero ajlüy nisoet ngometam mindeowüyaran wüx.

18 Ajawaats meáwan jane awiquiach nej TeatDios, ngo mandüy marang nisoet, cos Teat CristoMicual Teat Dios tenguial majiür nej, nde tegüymatüch nej nimeech. 19 Icootsa nganüy ajawaatsmicual icoots Teat Dios, masey ajawaats meáwanaaga iüt cam ajlüy teowix nimeech.

20 Ajawaats Micual Teat Dios tiün ningüy wüxaaga iüt cam; nej tüüch icoots maxomaatsomeajtsaats majawaats ngün aaga naleaing Diosnej. Nganüy ajlüyiiüts ocueaj aaga naleaing Diosquiaj, nóiquian maquiüjpaats Micual nej TeatJesucristo. Aag ayaj naleaing Dios nej, neechmapacaran meáwan nüt. 21 Xecualüw, ndemendüjpiün narangüch dioses. Amén.

1 JUAN 5:18 280 1 JUAN 5:21

1

2 JUAN

Atepeay

Xique nop teat naxey natang ombas; sarangaaga acas poch cam, müm najtaj, nüüch ic,at nüüch micualüw. Xique xeyay sandiümüw

cos andüjpiw aaga naleaing nangaj poch. Ngomeáagan xique sapiüng aag ayaj, aton atquiajapiüngüw meáwan leawa lamayariw mandüjpiwaaga poch leawa naleaing. 2 Cos aaga naleaingpoch nanderac quiaj lajlüy tiül icootsa, at atonajawaats landoj apmacül tiül icoots meáwan nüt. 3

Tamtámban ijlüyiün, Miteatiiüts Dios mambeol iconmejiüran monapacüy, at nejneajíünan wüx minütTeat Jesucristo Micual Teat Dios; cos indüjpiün aaganaleaing nanderac, at ijiüran monajneaj.

Tanaámb indüjpiün aquiaach Teat Cristo4 Xeyay tapac ximeaats wüx taxomas acas

micualüw tanaámb andüjpiw aaga naleaing nangajpoch leawa tayariiüts ocueaj Teat Dios. 5 Nganüysandiüm nasaj ic müm najtaj, ngome sarang nüüchic noic jayats poch. Ngwüy, aag ayaj lamajiüraatsxeyay neat, niüng apiüng: Netam mandiümaats nopalinop. 6 Sitiül ajiüraats mimonajneaj Teat Dios,quiaj apmarangaats leaw apiüng tiül Mipoch Nej.Nganüy leawa netam marangaats: majüyiiüts tiülaaga monajneaj quiaj, mandiümaats nop alinopatnej lamenguiayiün lamajiür xeyay nüt.

Monwaiich7 Xeyay monwaiich lajlüyiw ningüy wüx aaga iüt

cam, ngo mapiüngüw Teat Jesucristo tiün wijquiammarang nipilan. Jane apiüng atquiaj, monwaiichnejiw, y ajcüyiw majawüw Teat Cristo. 8 Ijawan wüxaag ayaj icoyónan quiaj, ngana ndrom ombasminajiüt Teat Dios leaw icona lamerangan, ndojngome apmeajndiün palan leaw Teat Dios andiümmüüch icon.

9 Sitiül aljane apmapiüng nej ajaw xeyay, peroaag ayaj ngo matnej aquiaach Teat Cristo, nej ngomajiür tiül omeaats nej Teat Dios. Nganüy janetanaámb ayac wüx omeaats leaw aquiaach TeatCristo, aag ayaj ajiür tiül omeaats nej Teat Dios,aton ajiür tiül omeaats Micual nej Teat Cristo. 10

Nganüy sitiül aljane mamb majaw icon, ngo majoyaaga poch aquiaach Teat Cristo, nde mengochiüniniüngan, aton nde metepeayiün. 11 Cos janeapmatepeay aaga newaiich quiaj, aton ajüic nejambeol wüx aaga ngo majneaj leaw aquiaach quiaj.

Ndójwüx atepeay12 Sajiür xeyay leaw netam nasaj icon, pero ngo

nandiüm narang wüx aaga nawiig cam, más najneajsapiüng sanamb najaw icon, quiaj alndommejawayoots mendeacaats, y mapac omeajtsaatsnóiquian.

13 At atepeayiw ic micual michiig najtaj, áag leawTeat Dios lamarriiüd. Amén.

2 JUAN 1:2 281 2 JUAN 1:13

1

3 JUAN

Atepeay teat Gayo

Xique nop teat naxey natang ombas tiülmondüüb Teat Cristo; sarang aaga acaspoch wüx nawiig cam nüüch ic teat Gayo,

naleaing sandiüm ic xeyay.2 Xechiig wüx minüt Teat Cristo, xique meáwan

nüt satün mambeol ic Teat Dios memongochnajneaj, mejiür monapacüy. Sajaw tenguial itangwüx Mipoch Teat Dios leaw andüjpiiüts. 3 Xeyaytapac ximeaats wüx tapeayiw micojootsmichijquiaats wüx minüt Teat Cristo mapiüngüwnguineay ajneaj ijlüy wüx aaga naleaing nanderacleaw andüjpiiüts, cos naleaing ique temerang atnejapiüng Teat Dios. 4 Wüx sanguiay meáwanxecualüw wüx Mipoch Teat Dios andüjpiw aaganaleaing poch, ngo majlüy alinoic leaw alndommüüch xic mapac ximeaats xeyay.

5 Xechiig, xeyay najneaj irang wüx imbeolüwmondüüb Mipoch Teat Dios leaw napeay miün,masey ngo meyaag ombasüw. 6 Cos ajcüwa teatmonxey quiaj, wüx tandilileaw tandeacüw tiül niüngcanchiüjow majüiquichaw nguineay ajneaj imeaats.Naleaing nganüy sandiüm natün icueaj imbeolüwalinomb; ijchaw leaw netam nejiw tiül tiiüd wüxapmambüw masajüw nipilan tiül alinoic cambaj, cosarangüw minajiüt Teat Dios. 7 Nejiw tambüwmarangüw minajiüt Teat Cristo, naleaing ngomayariw nicuajind ocueaj nipilan leaw nganawmayambüw Teat Dios. 8 Aag ayaj netammarangaats, mambeolaats ajcüw mondeac MipochTeat Dios quiaj, marangaats najiüt nóiquianmaquiüjpaats.

Ngo majneaj tarang teat Diótrefes9 Ninguiün nüt xique tarangas acas poch wüx

nawiig nüüch mondüüb Mipoch Teat Dios; peronaleaing Diótrefes ngo mayar leaw tapiüngas cosnej tanaámb andiüm marang natang tiül icona. 10

Sitiül sanamb najaw icon, quiaj sanandeac nasajüwmeáwan icona nguineay arang, cos andeac ngomajneaj wüx ximbasan, awaiich. Ngome áagan ayaj,at ngo mandiüm müüch maxojtüw aniüng nejmondüüb Mipoch Teat Dios monaw alinoic cambaj.Átan andeac niüng canchiüjow, asaj nejiw ndemüjchiw maxojtüw aniüngüw nejiw mondüübMipoch Teat Dios. Nganüy sitiül aljane apmarangaag ayaj, nej apmawün nejiw tiül moncanchiün.

11 Xechiig, nde mendüüb wüx merang ngomajneaj, tanaámb irang najneaj. Cos jane nerangnajneaj, ajneaj majaw nej Teat Dios; pero janenerang ngo majneaj, aag ayaj nganaw majaw leawandiüm Teat Dios.

Najneaj tarang Demetrio12 Meáwan nipilan andeacüw najneaj wüx ombas

teat Demetrio, cos meáwan nüt ajüiquich nguineayajneaj arang. At xicona aton alndom nandeacannguineay ajneaj arang. Ique ijaw xicona ngonawaijchan, sandeacan naleaing.

Ndójwüx atepeay13 Aliün najiür xeyay nasaj ic, pero naleaing ngo

nandiüm narang wüx nawiig. 14 Sapiüng alndommejawayor najen, quiaj apmendeacar.

15 Nganüy satepeay ic tamtámban, at atepeayiwic meáwan leaw ajawüw jane ic. At sandiümmetepeay anopnopoj leaw lamajawüw jane xic.

3 JUAN 1:2 282 3 JUAN 1:15

1

JUDAS

Teat Judas atepeay meáwan leaw Teat Dioslamapaj

Xique nenütiüs Judas michiig Teat Jacobo(Santiago), nerangas minajiüt TeatJesucristo. Nganüy xique sarang acas poch

wüx aaga nawiig cam nüüch meáwan leawa landojlajwanüw majlüyiw micual Teat Dios, lajlüyiwnóiquian mandüjpiw Teat Jesucristo cos nejteamajiür nejiw. 2 Tamtámban ijlüyiün, mejiüranmonapacüy, nejneajíünan, mexeyay tiül iconamimonajneaj Teat Dios.

Monquiaach leaw ngo maleaing(2 Pedro 2:1-7)

3 Xecojow xechijquiaw, xeyay tandiümas narangacas poch nüüch icon, nasaj icon nguineay laawaatswüx asoetiiüts. Pero nganüy lango nasaj icon wüxaag ayaj, cos netam napaj icueajiün mersapayonwüx, at mepacan wüx leawa lameyariün nde wüxindüjpiün Mipoch Teat Dios, áag leawa lamüjndiwmeáwan mondüüb Teat Dios. 4 Nganüy cos ajlüyacas nipilan lajmeliw axotayéjan almequiüjpan.Ajcüw ayaj lamapiüng wüx nejiw tiül Mipoch TeatDios lamajiür xeyay neat. Cos nejiw landoj lajwanüwmambüw tiül castigo alinoic nüt. Nejiw arangüwmeáwan ngo majneaj; awüyayej wüx apiüngüw TeatDios xeyay aíüc wüx cuajantanej, ngome apmayacnejiw tiül aaga xeyay ngo majneaj masey arangüwleaw andiümüw. Apiüngüw Teat Dios ngome néjanquiaj ajlüy natang; átan apiüngüw MiteatiiütsJesucristo ngome natang nej.

5 Nganüy sandiüm nüüch leaam imeajtsan wüxnipilan israel, masey icona lamejawan nguineayTeat Dios tawün nejiw wüx naél tiül iüt Egipto;condom tandrooch ombas jane ngo mayar andeacnej. 6 At ajcüwa ángeles, leaw ngo marangüw atnejnetam wüx minajiütüw nejiw cos tawüw tiül cieloniüng netam macüliw. Ndoj tasap nejiw Teat Diosmatsaag nejiw tiül noic pojniün, niüng apmacüliwmeáwan nüt leaw apmatüch aaga nadam nütmajaraw wüx asoeteran. 7 Atquiaj tajlüy tiül ajcüwacambaj Sodoma y Gomorra, aton alacas cambajmonlüy quiájan. Nejiw tarangüw xeyay ngo majneajngomeaag wijquiajow marangüw. Cos monxeytandiümüw marangüw montaj, monjtaj tandiümüwmarangüw monxey. Atquiaj tajlüy ndom majawüwmeáwan nipilan leaw ngo mayariw andeac TeatDios nguineay apmamongochiw tiül biümb alinoicnüt.

8 Masey nejiw tamongochiw aaga naél quiaj,atanquiaj aton alndom mamongochiw ajcüwamonümeay quiaj. Cos nejeyéjan quiaj tenguialandroochayej ombasüw wüx ngo mandiümüwmayariw leaw apiüng Teat Dios. At itsojayéjanmeáwan monlüy tiül nangaj cielo. 9 Wüx aagaminatangüy ángel nenüt Miguel tajcüy aweaagminatangüy nimeech, tandeacndeacüw nguineayapmarangüw wüx micuerpo Moisés. Aaga ángelMiguel ngo ndom malic minatangüy nimeech. Tasajatcüy: “Teat Dios mapaj icueaj”, aj. 10 Nganüyajcüwa nipilan monwaiich quiaj itsojayéjan leawngo majawüw cuane amb apiüng. Nejiw arangüwleaw awüníwan tiül omalüw, at nejiw nop nimal ngomajiür omal omeaats, cos ngo majawüw cuanearangüw.

11 ¡Pobre nejiw! ¿Neol tajlüyiw atquiaja? Costandüjpiw mitiiüd Caín, aton tambüw wüx tomiünatnej tarang Balaam. ¿Neol tajcüyiw majawüw TeatDios? ¿Ngo majawüwa, nej alndom mandroochombasüw atnej tarang wüx Coré? 12 Ajcüwamonwaiich quiaj tenguial manchom icon wüxiquiüjpan tiül niüng irangan noic monet ocueajhermanos. Nejiw üetiw, anganeowüw, apacomeajtsüw, ngo mapiüngüw wüx. At nejiw oic ngomajoy yow, alüeliich nejiw iünd nguiajantanejandüy. At nejiw noic owil xiül ngo mayac aóng wüxatüch a nüt meóng, cos landeow lasojndiow tiütmioxiich nej. 13 Nejiw napatüw, at nejiw wüx arangnapac ndec, ayac apop, atepich cuajantanejnequiachquiach. Aag arangüw quiaj üüchayéjanmonxing. At nejiw najüyjǘyan ocas, cos landojlajwanüw majlüyiw tiül pojniün meáwan nüt niüngnómban ngondom maxomüw majawüw ran.

14 Wüx meáwan ajcüw ayaj tandeac nop nendeacandeac Teat Dios nenüt Enoc; cos aaga Enoc quiaj,amb ayaíw nipilan naw wüx teat Adán. Tapiüng:“Tajawas Teat Dios lapeay, aquiiüb miün xeyayiwnangaj miángeles nej, 15 majaw wüx meáwanasoeteran tiül meáwan nipilan. Apmajaw wüxmeáwan monrang ngo majneaj, meáwan ngomajneaj lamandeacüw arangüw wüx omeajtsüw; atmeáwan cuajantanej ngo majneaj andeacüw wüxombas Teat Dios”, aw. 16 Ajcüw ayaj ndeac mbeaynejiw, cos arangüw leaw üüch nejiw majneajomeajtsüw; at ombeayiw nejiw andeac cuajantanejaxom mandeac ndom marangrangayej wüx; atandeacüw najneaj wüx ombasüw nipilan ndommaxomxomayej wüx.

JUDAS 1:2 283 JUDAS 1:16

Asaj nejiw, ajpaj ocueajiw17 Nganüy icona xecojow xechijquiaw, ich leaam

imeajtsan wüx aaga poch tandeacüw miapóstolesMiteatiiüts Jesucristo. 18 Cos nejiw tapiüngüw aliücmiün nüt apmajlüy nipilan apmitsojówan leawapiüng Teat Dios, at apmarangüw xeyay ngomajneaj leaw nejiw andiümüw marangüw. 19 Ajcüwayaj ambajcüw mawüniw pálwüx mondüüb MipochTeat Dios. Arangüw leaw awüníwan tiül omalüwnejiw, cos ngo majiürüw Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios.

20 Nganüy icona xecojow xechijquiaw, ijchanmatang wüx imeajtsan aaga nangaj poch leawindüjpiün. At itüniün ocueaj Nangaj Espíritumambeol icon, matiib icueajiün leawa nej andiüm.21 Iyacan wüx imeajtsan aaga mimonajneaj TeatDios. At icülíünan matüch aaga nüt wüx aliücalinomb Miteatiiüts Jesucristo. Quiaj apmüüchicoots mapacaats meáwan nüt niüng ajlüy nej.

22 Sitiül aljane nganaw ram ocueaj leawindüjpiün, teamteáman imbeolan maxom omeaats

wüx. 23 Átan iwüniün tiül ngo majneaj leawalajmiücüw, ixainguiün mawüw tiül biümbmacueatiw arangüw nisoet. Nganüy alacas iteowanimeajtsan mejawan wüx isajan; naleaing ijawan ndetegüy manchom icon apixaw nejiw cos nejiwlamanchomüw wüx meáwan ngo majneaj arangüw,nde manot icon tiül merangan leaw nejiwteamarangüw.

Andondoch andeac24 Teat Dios nej nadam ajlüy, alndom majiür icon

ngondom mejmiücan tiül nisoet. Nej apmajüiquichicon alinoic nüt nerixixay imeajtsan, at xeyayapmapac imeajtsan teombas nej. 25 Nej anopǘyanDios nejaw meáwan cuajantanej leaw almajlüy. Nejnewün icoots wüx asoetiiüts wüx tandeow TeatJesucristo. Cos nej najneajay ajlüy, ajlüy wüxmeáwan leaw almajlüy tiül cielo, átan leaw almajlüywüx aaga iüt cam. Nej tanaámb alndom marangcuajantanej nganüy, oxep, at meáwan nüt. Amén.

JUDAS 1:17 284 JUDAS 1:25

1

APOCALIPSIS

Teat Jesucristo tapiüng wüx nguineay apmajlüy

Tiül aaga nawiig cam ajüiquich cuaneapmajlüy alinoic nüt. Cos Teat Dios tüüchJesucristo mapiüng masaj monrang minajiüt

nej cuane laliüc majlüy. Ndoj Teat Cristo tüüch miünnop miángel nej masaj nop nerang minajiüt nejnenüt Juan, cuane apmajlüy. 2 Aaga Juan tapiüngnaleaing meáwan leawa tajaw, leawa tanguiay;tapiüng meáwan leawa tasaj nej Teat Dios, meáwanleaw Teat Jesucristo tüüch nej majaw.

3 Najneajay xeyay apmapac omeaats janeapmateow manguiayaran nguineay lamapiüng TeatDios tiül aaga nawiig cam. At xeyay apmapacomeajtsüw sitiül wüx apmanguiayiw aag agüyapmayacüw wüx omeajtsüw; cos laliüc miün nütapmajlüy leaw lamapiüng tiül aaga nawiig cam.

Atepeay ayaíw ajlüy mondüüb Teat Cristo4 Xique Juan sarang aaga nawiig cam nüüch

ayaíw noicnoic ajlüy monyar andeac Teat Cristomonlüy tiül iüt Asia. Satepeay icon, tamtámbanijlüyiüna. Teat Dios mambeol icon, müüch iconmonajneaj. Nej almajlüy nganüy, nej najlüy tanomb,at aliüc miün alinomb. At atepeayiw icon ajcüwayaíw espíritu najlüyiw niüng ajlüy aaga najneajaytrono chetej wüx Teat Dios. 5 Aton atepeay iconTeat Jesucristo, aaga nendeac naleaing. Nej ombasmapac alinomb imiün tiül mondeow; nej ajlüy wüxmeáwan montangtang monajiüt wüx iüt. Nejandiüm icoots xeyay, lamawün asoetiiüts wüxtajants icoots naag miquiej nej wüx tandeow wüxcruz. 6 Nej lamayac icoots marangaatsmontangtang monajiüt; at lamayac icootsmarangaats noic ajlüy miteaats marangaatsminajiüt Teat Dios, miteat nej. Néjan quiaj meáwannüt netam marangüch casa; néjan quiaj meáwannüt netam majlüy wüx meáwan leaw almajlüy.Amén.

7 ¡Ijawan, Teat Cristo aliüc amb tiül oic! Quiajapmajawüw nej meáwan nipilan wüx iüt. Maseyajcüw tatileaw tambiyaw nej apmajawüw nej aton.Quiaj meáwan cambaj wüx iüt apmajiüntsüw wüxapmajawüw, cos apleaam omeajtsüw nguineaytambiyaran. Atquiaj apmajlüy. ¡Amén!

8 Teat Dios apiüng: “Xique ombas xic, salnajlüyatnej letra A; at sajlüy ǘmbwüx atnej letra Z.Salnajlüy nganüy, salnajlüy nde tanomb, at xiquesaliüc alinomb. Xique alndom narang meáwancuajantanej”, aw.

Juan atnej taǘm majaw najneajay ajlüy TeatCristo

9 Xique, micojon Juan, xique aton samongochatnej tenguial memongochiün. Naleaing netammaiücaats wüx cuajantanej. Nóiquian teamacüliiütsaaga nüt wüx aliüc Teat Cristo majlüy wüx meáwaniüt, meáwan cambaj. Xique sal tiül pres, ayacüw xicningüy wüx noic nine iüt tindec nenüt Patmos,ajcan tandeacas Mipoch Teat Dios, at tandeacasleaw tarang Teat Jesucristo. 10 Wüx noic nütdomingo, aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Diostüüch xic najaw atnej saǘm. Quiaj tanguiayiüs imiünwan xipech noic nanderac napac, atnej ajiüntstrompet. 11 Aag ayaj apiüng:

―Xique ombas xic salnajlüy atnej letra A; atonsajlüy ǘmbwüx atnej letra Z. Nganüy irang wüxnawiig leawa tenguial mejaw. Ndoj iich mambniüng ajlüyiw ajcüw ayaíw ajlüy monyar andeac TeatCristo leaw ajlüy tiül iüt Asia. Ajcüw ayaj noic ajlüytiül cambaj Efeso, alinoic tiül Esmirna, alinoic tiülPérgamo, alinoic tiül Tiatira, alinoic tiül Sardis,alinoic tiül Filadelfia, alinoic tiül Laodicea ―aw.

12 Condom quiaj wantsatos najaw aaga nendeacmasaj xic quiaj. Wüx wantsatos, quiaj tajawas ayaíwcandeleros narangüch oro. 13 Alpinawan aag ayaíwcandeleros quiaj, ajlüy nop atnej Teat Naxey, asooignoic apix nej najal, atüch nic oleaj. Aton alats malmiíünd nej nots cinta de oro. 14 At omal nej, atmiondeats omal nej xowüy larraw atnej raan lan,tengwüy raan atnej nieve. At oniiüg nej atnej oniwbiümb. 15 At oleaj nej xeyay nelitlit atnej broncewüx landoj jayaw tiül biümb landoj asoetich. Atandeac nej atnej atearriür napac ndec. 16 At miácowix nej almasap ayaíw ocas. At imiün teombeaynej tenguial aw nots espada nexing necambnecamb. Teombas nej atnej nüt xowüy larraj.

17 Wüx tajawas, quiaj tajmiücas teoleaj nej atnejlasandeow. Quiaj tayac wüx ximbas miác owix nej,tasaj xic:

―Nde mbayamear. Xique mbas xic salnajlüy, atsajlüy ǘmbwüx. 18 Xique salnapac, maseytandeowas nomb, nganüy salnapac meáwan nüt.Xique alndom napiüng ngow apmandeowjangantanej nipilan, at nguiane apmamb wüxapmandeow. 19 Irang wüx nawiig leawa landojmejaw, leaw apmejaw nguineay ajlüy nganüy, atleaw aliüc miün apmajlüy alinoic nüt. 20 Nganüysanasaj ic wüx leaw nganaw majüic cuane, leawapiüng wüx aaga ayaíw ocas tejaw tiül miác xiwix,

APOCALIPSIS 1:2 285 APOCALIPSIS 1:20

2

aton aaga ayaíw candeleros de oro tejaw: ajcüwayaíw ocas quiaj apiüng wüx ajcüwa ángelesnajlüyiw wüx ajcüw ayaíw ajlüy monyar sandeac.Aton ajcüw ayaíw candeleros tejaw, ajcüw ayajapiüngüw wüx ajcüw ayaíw ajlüy monyar sandeac,ajcüw iglesias xicueaj.

Leawa tasaj ayaíw ajlüy iglesias: Ich manguiayiwmonlüy tiül Efeso

’Irang noic nawiig, iich aaga ángel ocueajmonyar andeac Teat Cristo monlüy tiülcambaj Efeso. Isaj masaj nejiw aaga nejiür

ayaíw ocas tiül miác owix nej, leaw ajüy pinawanayaíw candeleros de oro, atcüy apiüng: 2 “Xiquesajaw nguineay teamerangan; sajaw irangan xeyaynajiüt, ngo paxiüm. At sajaw ngome iiündanmejawan majlüy monrang ngo majneaj tiül icona.Sajaw icona tejawan wüx ajcüwa nipilanmonpíüngan apóstoles nejiw, ndoj tejawan ngomaleaing, tejawan monwaiich nejiw. 3 At sajawnaleaing iiücan wüx cuajantanej, maseylamemongochiün xeyay wüx xenüt, ngo paxiümicueajiün. 4 Naleaing sanasaj icon nganüy wüx noicngo majneaj sajaw wüx icona. Aag ayaj cos langomendiüman xic atnej tendiüman xic nomb. 5 Ichleaam imeajtsan nguineay terangan najneajaynomb wüx jayats mendüjpiün xic. Nganüy langomerangan najneaj atnej terangan nomb. Ich leaamimeajtsan mendüyiün wüx merangan atnejterangan nomb. Sitiül ngo mendüyiün wüxmerangan atnej terangan nomb, quiaj sanambniüng ijlüyiün najen. Sanawün micandeleriün niüngalmajlüy nganüy, sitiül ngo leaam imeajtsanmeyamban xic alinomb. 6 Masey ngo majneajterangan, pero altiül noic najneaj irangan, cos ngomind mejawan aaga ngo majneaj teamarangüwqjcüwa nicolaítas, cos xique aton ngo mind najawleaw teamarangüw. 7 Leaw nendiüm manguiay, ichmanguiay leaw apiüng Nangaj Espíritu, masajnoicnoic ajlüy monyar andeac Teat Cristo. Cosapiüng: Jane apmajntsop wüx meáwan moncüymajaw nej, ngo majmiüc tiül ngo majneaj, xiquesanüüch müet aóng aaga xiül neech mapacaran,aaga najlüy tiül najneajay cambaj niüng acül TeatDios”, aw.

Aaga poch cam ich manguiayiw monlüy tiülEsmirna

8 ’Irang alinoic nawiig, iich aaga ángel ocueajmondüüb Teat Cristo monlüy tiül cambaj Esmirna.Isaj masaj monyar andeac Teat Cristo, áaga mbasmajlüy, at ajlüy ǘmbwüx, aaga tandeow ndoj tapac.Nej atcüy apiüng: 9 “Xique sajaw nguineayteamerangan, nguineay imongochiün naél. Sajawngo mejiüran xeyay ningüy wüx iüt cam, peronaleaing Teat Dios ajaw atnej xeyay ijiüran, cos nejteamambeol icon mejiüran leaw netam. Sajawnguineay andeacüw xeyay ngo majneaj wüximbasan ajcüwa nipilan israel monpíüngan nejiw

minipilan Teat Dios. Ngwüy, ngo maleaing cosminipilan nejiw minatangüw nimeech nasoicSatanás. 10 Nde mermbolan wüx leawapmemongochiün, cos minatangüw nimeechapmüüch majmel tiül manchiüc acas icona majawwüx icon, majüic sitiül apmeiücan wüx leawateamendüjpiün. Apmemongochiün xeyay ngomajneaj tiül gajpowüw nüt. Nganüy sitiül tanaámbindüjpiün xic leaw indeowan, quiaj sanüüch iconnoic corona tiül cielo niüng apmepacan mejlüyiünnajneajay meáwan nüt. 11 Leaw nendiümmanguiay, ich manguiay leaw apiüng NangajEspíritu masaj noicnoic ajlüy monyar andeac TeatCristo. Cos atcüy apiüng: Leaw apmaíüc wüx, ngomajmiüc tiül ngo majneaj, langome apmandeowalinomb”, aw.

Aaga poch cam ich manguiayiw monlüy tiülPérgamo

12 ’Aton irang alinoic nawiig, iich aaga ángelocueaj monyar andeac Teat Cristo monlüy tiülcambaj Pérgamo. Isaj masaj nejiw: Aaga nejiürespada nexing necamb necamb, atcüy apiüng: 13

“Xique sajaw nguineay teamerangan. Sajaw icüliünniüng ajlüy mitrono minatangüw nimeech nenütSatanás, majaw wüx minajiüt nej. Sajawtealeámban temeyariün xenüt. At sajaw ngomecueatiün xic masey wüx nüt tambiyaw teatAntipas tiül icona ajcan ngo mimbol mandeac wüxxique tiül micambajan niüng acül Satanás. 14 Peronganüy netam napiüng wüx acas ngo majneaj leawirangan: Cos ajlüy tiül icona acas nipilan andüjpiwleaw nomb taquiaach Balaam, aaga nequiaachBalac mayac wüx marangüw ngo majneaj nipilanisrael. Balaam tawaiich nipilan israel, cos tasaj nejiwnajneaj matsambüw mionij nimal nambiyeranmarang nichech najmel teombas narangüch dios.At tayac nejiw wüx majiürüw palpálwüx najtaj,palpálwüx naxey. 15 At ajlüy tiül icona acas nipilanandüjpiw leaw aquiajchiw ajcüwa nicolaítas. Aagaaquiajchiw quiaj sajcüy nanguiay. 16 Nganüy ichleaam imeajtsan nguineay teamerangan, iwüniüntiül icona. Sitiül ngwüy, najénan saleamb quiajnembiyayon naquiüjpüw naag xaespada naw tiülximbeay. 17 Leaw nendiüm manguiay ich manguiayleaw apiüng Nangaj Espíritu masaj noicnoic ajlüymonyar andeac Teat Cristo. Atcüy apiüng: Janeapmajntsop wüx, ngo majmiüc tiül ngo majneaj,xique sanüüch müet namix nine pan naxoraad,nasoic maná. At sanüüch anopnop noic nine raanpiedra. Wüx aaga nine piedra quiaj tarangüch wüxnoic jayats minüteran leaw nejinguind alinop ngomajaw”, aw.

Aag poch cam ich manguiayiw monlüy tiülTiatira

18 ’Aton irang alinoic nawiig, iich aaga ángelocueaj monyar andeac Teat Cristo monlüy tiülcambaj Tiatira. Isaj masaj meáwan mondüüb Teat


3

Cristo aaga poch cam leaw ayac Micual Teat Dios,aaga nejiür atnej oniw biümb oniiüg nej, oleaj nejatnej nelitlit bronce. Atcüy apiüng: 19 “Xique sajawnguineay teamerangan; sajaw nguineay erjiürayonlasta; sajaw nguineay iyariün andeac Teat Dios;sajaw nguineay ermbeolayon; sajaw nguineayiiücan wüx imongochiün cuajantanej naél; at sajawnganüy xeyay najneaj irangan, ngome atnejterangan nomb. 20 Pero nganüy netam nasaj iconwüx acas ngo majneaj leawa temerangan. Aag ayajcos teameiücan wüx nop najtaj leaw teamarangngo majneaj atnej tarang aaga Jezabel nomb. Nejapiüng nop nej nendeac andeac Teat Dios, cosandiüm mawüywüy monrang xenajiüt majiürüwpalpálwüx montaj, palpálwüx monxey. Aton nejneyac nejiw wüx matsambüw mionij nimalnambiyeran marang nichech najmel teombasnarangüch dioses. 21 Xique lanaíüc wüx arang anajtaj quiaj, nguineay alndom leaam omeaatsmacueat arang ngo majneaj, pero ngo mandiümmacueat. 22 Nganüy sanüüch miün andeow aaganajtaj quiaj. At meáwan leaw lamarangüw ngomajneaj maquiüjpüw, sanüüch mamongochiwxeyay ngo majneaj, sitiül ngo leaam omeajtsüwcuane ngo majneaj teamarangüw, macueatiwmeáwan aaga ngo majneaj quiaj. 23 At sanambiyminipilan nej leaw arang aweaag ngo majneaj.Meáwan noicnoic ajlüy monyar andeac Teat Cristoapmajawüw naleaing xique sajaw nguineayapiüngüw, nguineay omeajtsüw nejiw. Atapmajawüw nguineay xique sanüüch inopnoponatnej terangan. 24 Nganüy sandiüm nasaj iconmonlüy tiül Tiatira, icona leaw ngo meyariünandeac aaga najtaj quiaj, icona leaw ngomendüjpiün wüx merangan aaga nexotüy leawarang minatangüw nimeech nasoic Satanás; xiquengo nandiüm nayac icon wüx alinoic cuaneapmerangan. 25 Netam mesapan nandand wüxaaga najneaj leaw lamenguiayiün, iyacan wüximeajtsan merangan aag ayaj leaw sapeay. 26 Cosjane apmaíüc wüx, ngo majmel tiül aaga ngomajneaj quiaj, leaw arang atnej sandiüm marangleaw sapeay; aag ayaj sanüüch majlüy wüx meáwannipilan tiül meáwan iüt. 27 Naag napac owix nejapmüüch marangüw leawa nej apiüng. Nganüyleaw ngo mandiüm, aag ayaj apndrom ombas atnejndrom ombas nop xor najwüch naag nangoraadmanchiüc. Cos Xeteat tüüch xic narang aag ayaj. 28

At jane apmaíüc wüx, xique sanüüch aaga ocasnajntsop chiüjmbaw. 29 Leawa nendiüm manguiay,ich manguiay leaw apiüng Nangaj Espíritu masajmeáwan noicnoic ajlüy monyar andeac Teat Cristotiül meáwan cambaj”, aw.

Aaga poch cam ich manguiayiw monlüy tiülSardis

’At irang alinoic nawiig, iich aaga ángelocueaj monyar andeac Teat Cristo monlüytiül cambaj Sardis: “Aaga nejiür ayaíw

Espíritu ocueaj Teat Dios, at ayaíw ocas, atcüyapiüng: Xique sajaw nguineay temerangan, maseynipilan apiüngüw icona almepacan, aag ayaj ngomaleaing cos sajaw atnej lerndeowan. 2 ¡Nganüynetam mepacan mejawan nguineay temerangan!Irangan con imalan imeajtsan mejawan sitiülalndom mepacan wüx leaw andiüm Teat Dios. Coslanajaw ngo merangan palan, laliüc mecueatiünnómban. 3 Ich leaam imeajtsan wüx leawtenguiayiün, at wüx leaw tesoiquiün. Ich macül wüximeajtsan merangan najneaj. Cos sitiül ngomepacan wüx merangan najneaj, quiaj sanamb wüxnüt ngo meteotsan, atnej wüx ajmel nop need. 4

Sajaw tiül micambajan aliün majlüy acas nipilan tiülmonyar andeac Teat Cristo ngo marangüw aagango majneaj quiaj. Nejiw apmaquiüjpüw xic,apmasoijquiw apixaw nejiw rajnüy cos ngomajiürüw nicuajind nisoet. 5 Leaw apmaíüc wüx,ngo majmel tiül marang ngo majneaj, aag ayajapmamb niüng sajlüy, teamasooig rajnüy apix nej.Xique lango nandarriich minüt nej tiül aaga nawiigniüng ajlüy minüteran jane lamüjndiw mapacüwmeáwan nüt naquiüjpüw. At niüng ajlüy Xeteatmaquiiüb miángeles nej, sanapiüng xenipilan nejiw.6 Leawa nendiüm manguiay, ich manguiay leawapiüng Nangaj Espíritu masaj meáwan noicnoicajlüy monyar andeac Teat Cristo tiül meáwancambaj”, aw.

Aag poch cam ich manguiayiw monlüy tiülFiladelfia

7 ’Irang alinoic nawiig, iich aaga ángel ocueajmonyar andeac Teat Cristo monlüy tiül cambajFiladelfia. Isaj: “Aag agüy apiüng aaga Nangaj, aagaNendeac Naleaing, leawa nejiür aaga llave ocueajRey David, alndom maleaaig majmel jangantanejniüng ajlüy nej; at wüx apmapal nejinguind ngondom maleaaig matüch niüng ajlüy nej, cos nejatcüy apiüng: 8 Xique sajaw nguineay temerangan.Nganüy lanayac icon mendeacan xepoch,nejinguind ngondom mapal icon. Masey ngomexeyay mepacan wüx xenajiüt, naleaing ngomepiüngan ngo metam xepoch, aton ngomecueatiün xic nómban. 9 Nganüy ijawan sanasajicon wüx ajcüwa monwaiich monpiüng nipilan israelnejiw. Cos nejiw minipilan minatang nimeech nasoicSatanás. Nejiw sanüjchiw miünüw niüng ijlüyiünmaquiejliw micosüw timbasan, majawüw iconanaleaing xenipilan, lanajiür icon lasta. 10 Naleaingterangan atnej tasajas icon, teiücan wüx meáwannaél leaw temongochiün; áag xique aton ngonacueat icon. Sanambeol icon, sanawün icon wüx anüt apmajlüy xeyay naél tiül meáwan iüt, wüxapmatajcüchiw porbar meáwan nipilan wüx iüt. 11

Xique saliüc najénan, tanaámb isapan nandand wüxleaw ijawan naleaing; quiaj nejinguind ngondommanood icueajiün aaga corona leaw apmeajndiün.12 Leaw apmaíüc wüx, ngo majmiüc tiül aaga naélquiaj, nej sanüüch majlüy natang tiül cielo niüng


4

ajlüy Teat Dios; lango maw quiaj. Sanayac wüxombas nej minüt Xeteat Dios, at minüt micambajXeteat Dios; aag ayaj jayats Jerusalén, áag aliücmiün imiün cielo niüng ajlüy Teat Dios. Wüx ombasnej aton apmajüic jayats xenüt. 13 Leaw nendiümmanguiay, ich manguiay leaw apiüng NangajEspíritu masaj meáwan noicnoic ajlüy monyarandeac Teat Cristo tiül meáwan cambaj”, aw.

Aaga poch cam ich manguiayiw monlüy tiülLaodicea

14 ’Aton irang alinoic nawiig, iich aaga ángelocueaj monyar andeac Teat Cristo monlüy tiülcambaj Laodicea. Isaj: “Aaga nasoic Amén, aaganendeac meáwan naleaing, aaga najlüy wüxmeáwan leawa tarang Teat Dios, atcüy apiüng: 15

Xique sajaw nguineay teamerangan, cos sajawicona ngo mecueatiün xic nómban, at ngo mapacimeajtsan mendüjpiün xic. ¡Malüy mecueatiünnómban tengwüy mepacan wüx merangan leawasapiüng! 16 Nganüy cos ntsan miün ijlüyiün, ngomenaquind tengwüy ngome nerraar, sanajtiür nawünicon maw tiül ximbeay, cos ngo mind najaw leawirangan. 17 Masey ipiüngan icona naleaingtemendüjpiün Teat Dios, imongochiün najneaj,irangan meáwan palan, pero ngo meyajcan iconango mertaman, ngo meyajcan ngo mejiürannicuajind, ijlüyiün atnej nop nesomb, atnejmiotáagan aton. 18 Nganüy sanasaj icon, najneajmeyariün sandeac naag imeajtsan; cos aag ayajatnej mengalan oro jayam tiül biümb, paramejiüran meáwan leaw netam. Cos sitiül iyariünsandeac, quiaj ngome apmajlüy cuane wüxmexinguian, cos apmejiüran ipixan rajnüy. Atapmejiüran misüüig oniiügaran para alndommexoman mejawan. 19 Xique mbójan napaj ocueaj,at salic jane sajiür lasta. Nganüy ich leaamimeajtsan nguineay teamerangan, cos netammecueatiün merangan leaw ngo majneaj. 20 Xiquesalemben teombeay nden, teanapaj natepeay icon.Sitiül aljane apmanguiay sandeac, apmaleaaigmbeay nden, quiaj sanajmel tiül nden naquiiüb,ndoj sanüet anaag. 21 Leawa apmaíüc wüx, ngomeapmajmiüc tiül ngo majneaj, xique sanüüch chetemnóiquian maquiiüb xic niüng chetejos wüx xetrononajaw wüx meáwan leaw almajlüy. Aag ayaj costajntsopiüs wüx meáwan leaw tajcüyiw majawüwxic. Nganüy chetejos naquiiüb Xeteat wüx najneajaymitrono nej. 22 Leaw nendiüm manguiay, ichmanguiay leaw apiüng Nangaj Espíritu masajmeáwan noicnoic ajlüy monyar andeac Teat Cristotiül meáwan cambaj” ―aw.

Anderac najneaj wüx Teat Dios tiül cielo

Landoj aag ayaj, quiaj tajawas tiül cielo noicombeay nden lejquian. Aaga ombasnendeac tanguiayiüs andeac, tandeac

najneajay atnej ajiünts trompet, atcüy tasaj xic:

―Mac ningüy cawüx niüng sajlüy. Sanüüch icmejaw nguineay apmajlüy alinoic nüt ―aw.

2 Ndoj quiaj taquiiüb xic mamb Nangaj Espírituandüy tiül cielo. Quiaj tajawas noic najneajay tronoaltiül cielo; Teat Dios alchetem wüx. 3 Aagaalchetem quiaj xeyay najneajay ajlüy, atnej ajlüynoic najneaj nacants piedra xeyay nelitlit nenütjaspe, tengwüy alinoic najneajay piedra nenütcornalina. Aton ayey nej tiüt aaga najneajay tronoquiaj, atnej ndequiamb poj ajlüy nateaic, atnejpiedra esmeralda. 4 Aaga najneajay trono niüngalchetem Teat Dios, ayey nej tiüt nimiow apiquiw(24) tronos xeyay najneajay. Alchetemoj wüx nimiowapiquiw monxey montangtang ombas monajiüt,xowüy larraw apixaw nejiw; alwüx omalüw nejiwnoicnoic corona narangüch oro. 5 Imiün wüx aaganajneajay trono chetejeran wüx quiaj, niüngalchetem Teat Dios, tajawas teajliplip tiüt; attanguiayiüs teatearriür tiüt xeyay napac, tajüic atnejaljane teandeac. Niüng ajlüy aaga najneajay tronoquiaj, teandaab ayaíw najquiol. Aag ayaj apiüngwüx ayaíw Espíritu ocueaj Teat Dios. 6 Niüng ajlüyaaga najneajay trono leaw alchetem wüx Teat Dios,alquiaj aton atnej ndec nerijrij atnej vidrio.

Aaga najneajay trono quiaj, ayey nej tiüt atonapiquiw atnej nimal almapacüw, ajiürüw oniüjcüwnejiw xeyay, amb teombas, aton amb teopech. 7

Aaga ombas nej nimal quiaj ajüic atnej nop león;nganüy aaga amb ijpüw nimal ajüic atnej nop toro;at amb arojpüw nimal ajiür teombas nej atnejteombas nop naxey; at amb apiquiw ajüic atnej noicáguila teajlüel. 8 Ajcüw apiquiw atnej nimal quiajalmapacüw, nopnopoj ajiürüw anaíw miolümbiwnejiw, chipchipiow ombasüw nejiw ajiürüw xeyayoniüjcüw nejiw amb teombas miolümbiw nejiw, atamb teopech. Nejiw ngo ndijchiümoj, nüt ongwiiütsteamapiüngüw:Nangaj ic Teat Dios, nangaj ic Teat Dios, nangaj ic

Teat Dios.Teat, ique cuajantanej alndom merang.Ique almejlüy tanomb, ique almejlüy nganüy, ique

iliüc alinomb.9 Nejiw a nimal quiaj andeacüw najneajay wüx

Teat Dios, aag almapac meáwan nüt. Üjchiw graciasaaga alchetem wüx aaga najneajay trono quiaj. 10

Quiaj ajcüwa nimiow apiquiw (24) montangtangombas monajiüt aquiejliw micosüw nejiw teombasaaga cheten quiaj, marangüw casa aag almapacmeáwan nüt. Quiaj awüniw micoronajüw nejiwmayacüw niüng ajlüy aag alchetem quiaj,teamapiüngüw:

11 Teat Dios, ique Xeteatiün Dios.Ique xeyay netam ijlüy, xeyay netam merangüch

casa.Ique ijlüy wüx meáwan leaw almajlüy, terang

meáwan cuajantanej.Cos ique tendiüm majlüy, pares terang meáwan

leaw almajlüy.


5

6

Apiüng wüx noic nawiig, at wüx Quicheech Sap

Quiaj tajawas aaga alchetem tiül najneajaytrono, almandeaand noic nawiig tiül miácowix nej. Aaga nawiig quiaj nembiül, alwüx

poch amb teombas amb teopech, naquiand naagayaíw sello. 2 Quiaj tajawas nop ángel xowüy lapac,tandeac napac, tatün manguiay:

―¿Jane nembeata, alndom macheed ajcüwa selloquiaja, mateaaig a nawiigue? ―aw.

3 Nejinguind ngo majlüy macheed a sello; ngomajlüy aljane alndom majaw cuane alwüx aaganawiig quiaj, ngome tiül cielo, ngome wüx iüt,ngome tiüt tiül iüt. 4 Xique quiaj tajiüntsas xeyaycos ngo maxoram nejinguind nembeat alndommateaaig a nawiig majaw cuane alwüx. 5 Quiaj noptiül ajcüwa monxey natangtang ombas tasaj xic:

―Nde mejiünts, jogüy nop naxey naw tiül Judá,naw tiül acualaats aaga Rey David. Aag ayaj nasoicnop león, cos nej lajntsop wüx meáwan moncüymajaw nej. Nej alndom macheed mawün aagaayaíw sello quiaj, mateaaig a nawiig ―aw.

6 Quiaj tajawas niüng ajlüy aaga najneajay trono,alembem nop Quicheech Sap amb pinawan ajcüwapiquiw nimal, at pinawan ajcüw montangtangombas quiaj. Aaga Quicheech Sap quiaj tajüic atnejlandoj ambiyeran. Nej almajiür ayaíw miweac nej,aton ayaíw oniiüg nej. Ajcüw ayaíw oniiüg nej quiaj,apiüng wüx ayaíw espíritu ocueaj Teat Dios leawNej üüch mamb meáwan wüx iüt. 7 Quiaj tambaaga atnej Sap quiaj mayar a nawiig tiül miác owixTeat Dios niüng alchetem. 8 Wüx tayar aaga nawiigquiaj, ajcüw apiquiw nimal, at ajcüwa nimiowapiquiw (24) montangtang ombas taquiejliwmicosüw nejiw teombas aaga Quicheech Sap quiaj.Alteowixaw nejiw noicnoic arpa, aton alteowixawnejiw noicnoic nitomb palüy oro, chipchipiow pom.Aaga pom quiaj apiüng wüx leaw atüniw mondüübTeat Dios. 9 Quiaj tatajcüw cantar noic jayats canto,tapiüngüw:Ique xeyay netam ijlüy, pares alndom meyar aaga

nawiig quiaj,mewün misello nej, cos ique tembiyeran, tendeow.Wüx miquiej tewün xicon wüx sasoetiün ndom

najlüyiün nóiquian naquiiüjpan Teat Dios.Xicona monaw meáwan noicnoic ajlüy nipilan;

monaw tiül nipilan leaw andeacüw palpálwüxombeayaran; monaw tiül meáwan cambaj, meáwannación wüx iüt.

10 Ique teaach xicon najlüyiün noic ajlüy miteaatsocueaj Teat Dios;sanarangan montangtang monajiüt wüx iüt,

awüw.11 Quiaj tajawas xeyay ángeles, tanguiayiüs

andeacüw. Nejiw ayeyiw tiüt aaga najneajay trononiüng ajlüyiw ajcüw apiquiw nimal almapacüw;niüng ajlüyiw ajcüwa montangtang ombas aton.Ajcüwa ángeles ajlüyiw xeyayiw, ngondommateoraw. 12 Teandeacüw napac, teamapiüngüw:

Aaga Quicheech Sap tambiyaran xeyay netam,nej netam majlüy wüx meáwan leaw almajlüy,

alndom mayar meáwan nembeatmbeat,nej nendüy wüx meáwan leaw almajlüy; néjan

alndom ombas marang cuajantanej,netam marangüch casa nguiajantanej, masoic

najneajay ajlüy, awüw.13 Aton tanguiayiüs andeacüw meáwan leaw aliw

tiül cielo, at leaw aliw wüx iüt, at leaw aliw tiüt tiüliüt, at leaw aliw tiül ndec. Meáwan leaw almajlüytanguiayiüs andeacüw, tapiüngüw:Aaga alchetem wüx aaga najneajay trono quiaj, at

aaga Quicheech Sap quiaj, netam masoiquiwnajneajay ajlüyiw.Netam marangüchiw casa, manderac najneajay

wüx nejiw,cos meáwan nüt ndoj ombasüw marangüw

cuajantanej.14 Condom ajcüw apiquiw nimal tapiüngüw:―¡Amen, aag ayaj naleaing! ―awüw.At ajcüwa nimiow apiquiw (24) montangtang

ombas taquiejliw micosüw nejiw tiüt marangüwcasa Teat Dios, aton marangüw casa aagaQuicheech Sap quiaj, ajcüw almapacüw meáwannüt.

Ayaíw sello

Condom quiaj tajawas wüx aaga QuicheechSap tacheed noic sello naw tiül aaga ayaíwquiaj. Quiaj tanguiayiüs nop naw tiül ajcüw

apiquiw nimal quiaj tendeac napac atnej atearriür,tapiüng:

―¡Mac, ijaw! ―aw.2 Quiaj tajawas nop raan cawüy. Aaga nejtep

cawüy quiaj alteowix nej mimüm jeng. Condomtayacüch wüx omal nej noic corona, tamb tiülmontsoj, tajntsop wüx meáwan.

3 Condom wüx aaga Quicheech Sap quiaj tacheedamb ijquiaw sello, quiaj tanguiayiüs andeac ambijpüw aaga nimal naw tiül ajcüw apiquiw quiaj,tapiüng:

―¡Mac, ijaw! ―aw.4 Condom quiaj taw alinop cawüy xowüy lacants.

Aaga nejtep cawüy tüünd ndom müüch majlüymoncüy ningüy wüx iüt, at müüch membiyayejnipilan. Tüünd nots nadam espada aton.

5 Wüx aaga Quicheech Sap tacheed amb arejsello, quiaj tanguiayiüs andeac amb arojpüw nimal,tapiüng:

―¡Mac, ijaw! ―aw.Quiaj tajawas alinop cawüy nambeor. Aaga nejtep

cawüy quiaj alteowix nej noic nipeaxay. 6 Quiajtanguiayiüs andeac nop nendeac pinawan ajcüwapiquiw nimal quiaj, tapiüng:

―Noic kilo trigo ambeat noic denario, aton arejkilo cebada ambeat noic denario. Nganüy ndemendrooch ombas aaga aceite, at nde mendroochombas aaga vin ―aw.


7

7 Wüx aaga Quicheech Sap tacheed amb apiquiwsello, quiaj tanguiayiüs andeac amb apiquiw nimal,tapiüng:

―¡Mac, ijaw! ―aw.8 Quiaj tajawas nop cawüy lasüen. Aaga nejtep

cawüy quiaj minüt nej Nandeow. Aton almandüübnej alinop nenüt Hades. Nejiw tüjndiw mambiyawpinawan pinawan aaga nipilan wüx iüt; müjchiwmembiyayej naag espada ajcüwa nipilan quiaj, atmajlüy lop, aton majlüy xeyay monandeow,tengwüy majlüy napat nimal mambiy nipilan.

9 Wüx aaga Quicheech Sap tacheed ambacoquiaw sello, quiaj tajawas alteoleaj artülmiespíritu nipilan, aag tambiyaranüw wüxandeacüw Mipoch Teat Dios masajüw nipilan. 10

Nejiw tendeacüw napac, tapiüngüw:―Teat Dios, ique nangaj, ique mbójan merang

leaw lamepiüng apmerang. Nganüy ¿ngowapmejaw wüx asoetiw nipilan wüx iüta? ¿Ngowapmepalüch ombas wüx ombasüw monbiy xicona?―awüw.

11 Quiaj tüjndiw apixaw nejiw raan, tasoiquiw:―Iiündánan alquiriw, cos nganaw palameron

mequiüjpan monrang minajiüt Teat Cristo leawnetam mambiyeranüw atnej icona tembiyeranan―ajowiw.

12 Camüm tajawas aaga Quicheech Sap tacheedamb anaíw sello. Quiaj tajlang noic nadam ateam,nüt pojniüt nómban atnej nambeor jael. At a caawtacants atnej quiej. 13 At ajcüwa ocas najlüy tiülcielo tajmiücüw wüx iüt atnej ajtean naliw aóng tocwüx ataad nej tiüt napac iünd. 14 Quiaj aaga cieloniüng ajlüy nüt, caaw, ocas, ndrot atnejmambiülaran noic nawiig. Aton tümbmambiülüjchiw meáwan tiüc; at leaw iüt nacültindec tambiülüjchiw. 15 Quiaj tecuiürrüwmexotayej tiül warraj tiüc, at teombas piedraajcüwa montangtang monajiüt wüx iüt, ajcüwamontangtang ombas, ajcüwa monjiür xeyay, ajcüwaminatangüw soldado, ajcüwa ngo mimboloj tiülmontsoj, ajcüwa monrang najon mos, at ajcüw leawngome aag arang najon mos; 16 tepajüw masajüwa tiüc, at nadamdam piedra:

―Ichar xicon tiüt, ixot xicon ngana majaw xiconTeat Dios, áag cheten tiül najneajay trono, nganamarang ngo majneaj wüx ximbasan aagaQuicheech Sap leaw ajcüy majaw xicon; 17 coslamatüch aaga netam nüt wüx ajcüy majaw icootsTeat Dios. ¿ Jane alndom maíüc wüx ayaj? ―awüw.

Lajmeliw sello monaw tiül nipilan israel

Wüx landoj meáwan aag ayaj, quiaj tajawasapiquiw ángel alembemoj wüx piquiw oxingiüt. Nejiw tenguial mapalüw aaga piquiw

nepepep wüx iüt, cos atquiaj ngondom mapac wüxiüt, at ngome tiül ndec, at ngome wüx alngün xiül.2 Quiaj tajawas alinop ángel tajntsop imiün nonüt.Nej almajoy misello Teat Dios almapac. Quiajtendeac napac masaj ajcüw apiquiw ángeles leaw

lamayariw poch mandrojchiw ombas leaw najlüywüx iüt, leaw najlüy tiül ndec. Tasaj nejiw:

3 ―Nde mendrojchiün ombas leaw najlüy wüxiüt, leaw najlüy tiül ndec, at nde meloxiün tiüt xiül;icüliün leaw sayacan sello teombas omalüw ajcüwmonrang minajiüt Miteatiiüts Dios ―aj nejiw.

4 Condom quiaj tanguiayiüs nguitow ajlüyiwajcüwa leaw lajmeliw sello. Nejiw ajlüyiw coic miowic miow apiquiw mil (144,000) naw tiül meáwanmicual micual Israel. 5 Naw tiül micual acualaatsJudá tajmeliw sello agajpiüp mil (12,000) nipilan.Naw tiül micual acualaats Rubén tajmeliw selloagajpiüp mil. Naw tiül micual acualaats Gadtajmeliw sello agajpiüp mil. 6 Naw tiül micualacualaats Aser tajmeliw sello agajpiüp mil. Naw tiülmicual acualaats Neftalí tajmeliw sello agajpiüp mil.Naw tiül micual acualaats Manasés tajmeliw selloagajpiüp mil. 7 Naw tiül micual acualaats Simeóntajmeliw sello agajpiüp mil. Naw tiül micualacualaats Leví tajmeliw sello agajpiüp mil. Naw tiülmicual acualaats Isacar tajmeliw sello agajpiüp mil.8 Naw tiül micual acualaats Zabulón tajmeliw selloagajpiüp mil. Naw tiül micual acualaats Josétajmeliw sello agajpiüp mil. Naw tiül micualacualaats Benjamín tajmeliw sello agajpiüp mil.

Noic ajlüy xeyay nipilan palǘyan raan asojquiw9 Wüx landoj aag ayaj, quiaj tajawas xeyay

nipilan, nejinguind ngondom mambich mateow.Cos nejiw nawǘwan tiül meáwan nación wüx iüt;nawǘwan tiül meáwan noicnoic ajlüy nipilan;nawǘwan tiül noic noic cambaj niüng tajlüyiw. Atnawǘwan tiül meáwan nipilan leaw andeacüwpalpálwüx ombeayaran. Nejiw alembemoj quiajniüng ajlüy aaga najneajay trono, niüng ajlüy aagaQuicheech Sap. Nejiw almasojquiw apixaw nejiwpalǘyan raan, alteowixaw nejiw op nit. 10 Nejiwtendeacüw napac, tapiüngüw:Miteatiiüts Dios cheten tiül aaga najneajay trono

quiaj,at aaga Quicheech Sap quiaj;nejiw lamawüniw icoots wüx asoetiiüts.

11 Condom meáwan ángeles leaw alembemojayeyiw tiüt najneajay trono chetej wüx Teat Dios,aton ayeyiw tiüt ajcüwa montangtang ombas, atayeyiw tiüt ajcüw apiquiw nimal almapacüw,taquiejliw tiüt micosüw nejiw, nómban mejquiejowtiüt marangüw casa Teat Dios. 12 Nejiw tapiüngüw:¡Amén! Teat Dios najneajay arang, nej netam

marangüch casa,netam masoic nej nendüy wüx meáwan leaw

almajlüy.Nej netam müjchiiüts gracias;netam marangüch casa cos nej alndom marang

cuajantanej leaw andiüm.Atquiaj netam majlüy meáwan nüt. Amén.

13 Quiaj nop natang ombas tatün manguiay xic:―¿Jane nejiwe monsooig raan quiaja, nguiane

nawüwa? ―aw.


8

9

14 Quiaj xique tasajas:―Teat, ique ijaw nguiane nawüw ―saj.Quiaj tasaj xic:―Ajcüw ayaj leaw laawüw tiül xeyay ngo majneaj

wüx iüt. Nganüy nejiw ajlüyiw najneaj, costajantsüw apixaw nejiw rajnüy tiül miquiej aagaQuicheech Sap. 15 Por aag ayaj ajlüyiw teombasaaga trono niüng chetej Teat Dios. Nüt ongwiiütsnejiw teamarangüw minajiüt nej tiül aaga nangajtemplo tiül cielo. Aaga alchetem tiül aaga najneajaytrono quiaj, nej apmajiür nejiw cos apmaquiiübnejiw. 16 Nejiw langome apmaiündüw lop, atngome apmaiündüw yow. Nüt langome apmambelnejiw, at langome apmayajcüw nerraar. 17 AagaQuicheech Sap najlüy niüng ajlüy najneajay chetejwüx Teat Dios apmajiür nejiw, apmayac nejiw niüngajlüy xeyay oniiüg yow leawa neech mapacaran.Teat Dios apmajend miyow oniüjcüw nejiw ―aj xic.

Amb ayaíw sello

Wüx aaga Quicheech Sap tacheed ambayaíw sello, tanaámb ndijchiow tiül cielomaseyme pinawan ores. 2 Quiaj tajawas

ayaíw ángeles alembemoj niüng ajlüy Teat Dios.Nejiw tüjndiw ayaíw trompet. 3 Ndoj quiaj tajngotalinop ángel, lembet amb teombas artül, andeaandnoic nitomb narangüch oro. Quiaj tüünd xeyay pommambel wüx aaga artül narangüch oro najlüy niüngajlüy mitrono Teat Dios, wǘxan atajcüw orarmeáwan mondüüb Teat Cristo. 4 Minasop aagapom quiaj, tajndoc niüng ajlüy Teat Dios imiün tiülowix aaga ángel quiaj, nóiquian maquiiüb leawatajcüw orar ajcüwa mondüüb Teat Cristo quiaj. 5

Condom aaga ángel quiaj, tayar noic nitombmachipich olüic biümb naw wüx artül. Condomtawiich andüy wüx iüt. Quiaj teatearriür, aneorrorxeyay, xeyay tajliplip tiüt, at xeyay tajlanglangateam.

Ajcüwa trompeta6 Condom ajcüwa ayaíw ángeles quiaj, monjiür

ayaíw trompet, laliüc meindeaw.7 Ndoj aaga ombas nej ángel taínd trompet, quiaj

tajoet hielo wüx iüt. At tajmiüc biümb aquiiüb tiülquiej. Quiaj tandaab noic naw tiül arej ajlüy a iütmaquiiüb noic arej ajlüy a xiül. Tandaab meáwannateaic soex aton.

8 Wüx taínd trompet amb ijpüw ángel, quiaj tajlostiül nadam ndec atnej ajlüy noic nadam tiücteandaab. Quiaj iwear a nadam ndec tangowüüchmarang quiej. 9 Quiaj tandeowüw iwear (1/3) nimalnajlüy tiül ndec. At iwear barco najlüy tiül ndecndrot ombasüw.

10 Wüx taínd trompet amb arojpüw ángel, quiajtajmiüc imiün tiül cielo noic nadam ocas tenguialandaab atnej andaab nots najquiol. Aag ayajtajmiüc tiül iwear meáwan lam, tiül iwear oniiügyow aton. 11 Minüt aaga ocas quiaj, Ajenjo.Condom iwear a yow tangaag. Quiaj xeyay nipilan

tandeowüw, cos tanganeowüw aaga nangaag yowquiaj.

12 Wüx taínd trompet amb ipeic ángel, quiaj ndrotombas iwear ajlüy a nüt, iwear ajlüy a caaw, iwearajlüy a ocas; ajcüw ayaj pojniüt iwear. Quiaj ngo ramwüx iüt iwear, at nüt, at ongwiiüts.

13 Quiaj tajawas nop ángel tenguial ajlüel tiülcielo atnej águila. Aag ayaj tendeac napac, tapiüng:

―¡Jaa, pobre nejiw moncül wüx iüt wüxapmajiünts alacas trompet, áag apmaindeawalarojpüw ángel! ―aw.

Condom wüx taínd trompet amb acoquiawángel, quiaj tajawas atnej noic ocas lajmiücwüx iüt imiün tiül cielo. Nej tüünd nots llave

maleaaig aaga nequiliüt lol najlüy tiüt, ngo majiürümb. 2 Quiaj taleaaig aaga nequiliüt lol najlüy tiüt;taw nasop imiün tiül aaga lol quiaj, atnej minasopxeyay biümb. Aaga xeyay nasop naw tiül a lol quiajtaponiich a nüt. 3 Naw tiül aaga nasop quiaj tawüwxeyay nchiül andüy wüx iüt. Ajcüw ayaj tüjndiwndom mendalüw atnej andal napüp najlüy wüx iüt.4 Tasoiquiw ngondom müetiw soex wüx iüt, atcuajantanej nateaic, at owil xiül, aag miün nipilanalndom mandalüw leawa ngo majiür misello TeatDios teombas omal nej. 5 Nejiw tüjndiw ndommandalüw nipilan áagan acoquiaw caaw. Naleaingngondom mambiyaw nipilan nómban, áagaandalǘwan. Cos wüx andalüw, quiaj nipilanapmayajcüw xeyay necoy atnej wüx andal nejiwnapüp. 6 Wüx aaga nüt quiaj, nipilanapmandiümüw mandeowüw nómban, peronaleaing ngondom mandeowüw.

7 Ajcüwa nchiül quiaj, ajüic at nejiw cawüyapmambüw tiül montsoj. Alwüx omalüw nejiw ajüicatnej corona narangüch oro; nganüy teombasüwnejiw atnej teombas nipilan. 8 Aton ajiürüwmiondeats omalüw atnej miondeats omal montaj;olüiquiw nejiw atnej olüic león. 9 Opangüw nejiw lilatnej manchiüc; ajiünts miolümbiw nejiw atnejatearriür oleaj xeyay carret anot nej cawüy wüxacuiür tiül montsoj. 10 Ajiürüw miwiülüw nejiwatnej miwiül napüp, andalüw atnej andal napüp.Ajcüw ayaj tüjndiw ndom mandalüw nipilan naagmiwiülüw nejiw meáwan acoquiaw caaw. 11

Ajiürüw minatangüw nejiw aton, aaga ángel najlüywüx aaga nequiliüt lol najlüy tiüt. Minüt nej wüxhebreo Abadón, at wüx griego Apolión.

12 Nganüy lamong aaga mbas xeyay ngo majneajtamongochiw nipilan wüx iüt; aliün majlüy alijquiawxeyay ngo majneaj apmamongochiw nipilan.

13 Condom wüx taínd trompet amb anaíw ángel,quiaj tanguiayiüs noic nanderac imiün tiül ajcüwapiquiw miweac aaga artül narangüch oro najlüyteombas Teat Dios. 14 Aaga nanderac quiaj tasajamb anaíw ángel nejiür trompet:

―Ichejtiün ajcüw apiquiw ángeles naoelaranüwniüng ajlüy nadam lam Eufrates ―aj.

15 Quiaj tacheedaranüw ajcüw apiquiw ngomajneaj ángeles. Nejiw ayaj teamacüliwngünantanej ores, ngünantanej nüt, ngünantanej


10

11

caaw, ngünantanej neat mambiyaw iwear a nipilanleaw almajlüy wüx iüt. 16 Xique tanguiayiüsnguitow ajlüyiw ajcüwa soldados montep cawüy,ajlüyiw ijquiaw acoic miow millones (200,000,000).

17 Condom tüjndiüs najaw atnej saǘm xeyaycawüy alwüx montep. Ajcüwa montep cawüy quiajasoijquiw mal miiündüw nejiw manchiüc nacants,azul, maril. Aton omalüw cawüy atnej omal león; awteombeayiw nejiw biümb, nasop, azufre. 18 Ndojquiaj tandeowüw iwear (1/3) a nipilan wüx iüt;ambiy nejiw ajcüw arej ngo majneaj nawteombeayiw cawüy; aag ayaj biümb, nasop, azufre.19 Ajcüwa cawüy quiaj naag ombeayiw nejiw, atnaag miwiülüw nejiw alndom marangüw ngomajneaj. Miwiülüw nejiw atnej omal ndiüc, alndommatsambüw nipilan.

20 Meáwan nipilan leaw ngo mandeowüw tiülaaga xeyay ngo majneaj quiaj, ngo leaamomeajtsüw macueatiw arangüw casa leaw owixawnejiw tarangüw. Ngo macueatiw marangüw casanimeech, tengwüy aaga dios narangüch oro, plata,bronce, piedra, xiül. Ajcüwa narangüch dios quiaj,ngondom majawüw, ngondom manguiayiw,ngondom majüyiw. 21 At aton ajcüwa nipilan quiaj,ngo leaam omeajtsüw macueatiw ambiyaw nipilan,ngo leaam omeajtsüw macueatiw arangüwnesomüy, ngo macueatiw ajiürüw pálwüx najtaj,pálwüx naxey; at aton ngo macueatiw anejtiw.

Nop ángel alteowix nej noic nine nawiig

Quiaj tajawas alinop ángel xowüy lapac,imiün tiül cielo. Nej awinchay tiül oic, alwüxomal nej ndequiamb poj. Teombas nej

xowüy lachech atnej nüt, oleaj nej atnej oniwbiümb. 2 Almandeaand noic nine nawiig tejquian.Nej tacuüüch miác oleaj nej tiül nadam ndec,miquiamb oleaj nej wüx iüt. 3 Quiaj tendeac napacatnej apaj nop león. Wüx landoj andeac, quiajtetearriür ayaíw napac anendeoog andeac nej. 4

Wüx landoj atearriür ayaíw andeac nej, xiquelasamb sanarang wüx nawiig aag ayaj, quiajtanguiayiüs nop nendeac tiül cielo masaj xic:

―Ipálan tiül imeaats leawa apiüngüw ajcüwaayaíw netearriür quiaj, nde merang wüx nawiig ―ajxic.

5 Aaga ángel sajaw necuüüch oleaj tiül nadamndec, aton wüx iüt, nej taxaing miác owix nej andüytiül cielo. 6 Quiaj tandeac wüx minüt Teat Dios,aaga almapac meáwan nüt, aaga nerang cielo atleawa almajlüy quiaj, aaga nerang iüt at leawaalmajlüy wüx iüt, aaga nerang nadam ndec at leawaalmajlüy tiül ndec. Quiaj tapiüng:

―Nganüy apmajlüy leaw apmajlüy, lango mequiy;7 wüx aaga nüt apmaínd trompet aaga amb ayaíwángel, quiaj apmajlüy atnej tapiüngüw mondeacandeac Teat Dios, leaw tasaj nejiw Teat Dios ―aw.

8 Condom aaga landoj nanguiay andeac imiüncielo, tendeac alinomb masaj xic, tapiüng:

―Quiür, iyar aaga nine nawiig tejquian najlüyteowix aaga ángel necuüüch oleaj tiül nadam ndecat wüx iüt ―aj xic.

9 Quiaj tambas natüch aaga ángel, tasajas:―Chiün najaw aaga nine nawiig quiaj ―saj.Nej tasaj xic:―Iyar, it, aag ayaj apmangan tiül imbeay atnej

angan cün, pero apmangaag tiül imeaats ―aj xic.10 Quiaj tayariüs aaga nine nawiig teowix aaga

ángel, tüetiüs. Quiaj tangan tiül ximbeay atnejangan cün, pero wüx landoj nüet, quiaj tangaag tiülximeaats. 11 Condom quiaj tasoiquiüs:

―Netam mepiüng alinomb leaw lamasaj ic TeatDios, nguineay apmamongochiw palpálwüx cambaj,palpálwüx iüt; nguineay apmamongochiw nipilanleaw andeacüw ombeayaran, at nguineayapmamongochiw montangtang monajiüt ―sajow.

Ijpüw monjaw

Quiaj tüjndiüs nots najchow nepeaxay.Quiaj tasoiquiüs:

―Lemben, quiür ipeax aaga nadamnangaj iüm ocueaj Teat Dios, aton ipeax aaga artülleaw alquiaj. Aton iteow meáwan monrang casaTeat Dios tiül aaga nangaj iüm quiaj. 2 Nganüy ambwüx opech nangaj iüm, ich majlüy nde mepeax, cosTeat Dios lamüüch pálwüx nipilan ngome israel. Cosajcüwa nipilan quiaj apmacuüüchcuüjchiw tiüt aaganangaj cambaj quiaj meáwan ic miow ijquiaw (42)caaw. 3 Condom sanüüch mamb ajcüw ijpüwamonjaw aag tajlüy. Nejiw apmasoijquiw nambeorapixaw nejiw majüic xeyay amix omeajtsüw. Atapmüjndiw ndom mandeacüw andeac Teat Diosmeáwan noic mil ijquiaw acoic miow er miow(1,260) nüt ―aj xic.

4 Ajcüwa ijpüw monjaw leaw tajlüy quiaj, ajcüwayaj at nejiw ijquiaw owil olivo, aton at nejiw ijquiawcandiler najlüy niüng ajlüy Teat Dios nejaw wüxmeáwan iüt. 5 Sitiül aljane aleaic mandiüm marangwüx ombasüw nejiw, quiaj apmaw biümbteombeayiw nejiw, apmandrojchiw ombas moncüymajaw nejiw quiaj. Atquiaj sitiül aljane aleaicmandiüm marang wüx ombasüw nejiw, quiajapmandeow aton. 6 Ajcüw ayaj alndom mapalüw acielo lango majoet meáwan nüt wüx apmandeacüwandeac Teat Dios. At alndom mangowüjchiw yowmarang quiej. At alndom müjchiw majlüycuajantanej ngo majneaj wüx iüt, leawa nejiwandiümüw mayacüw. 7 Wüx landoj marangüwminajiütüw nejiw, quiaj aaga napat nimal imiün tiüttiül nequiliüt lol leaw ngo majiür ümb, apmatsojowmaquiüjpüw, apmantsop wüx, apmambiy nejiw. 8

Condom níüngan andeowüw, apmacülíwan quiajtiül calle tiül aaga nadam cambaj niüng tajmel wüxcruz Teat Cristo Midiosüw nejiw. Cos aaga nadamcambaj quiaj atnej Sodoma, tengwüy atnej Egipto.9 Condom meáwan er nüt alwüx pinawan,apmacüliw tiül calle majaraw. Meáwan nipilanmonaw tiül namix cambaj, meáwan noicnoic ajlüy


12

nipilan, meáwan mondeac palpálwüx ombeayaran,at meáwan nipilan monaw tiül palpálwüx iütapmajawjawüw ajcüwa mondeow quiaj. Nejiwlangome apmüjchiw mamiürajtüw. 10 Condomquiaj meáwan nipilan wüx iüt apmapac omeajtsüw,cos landeowüw ajcüwa monxey quiaj. Quiajapmarangüw nangos nüt, apmüjndiw cuajantanejnop alinop, cos ajcüw ijpüw mondeac andeac TeatDios quiaj, langome apndom müjchiw mamongochngo majneaj alinomb. 11 Pero wüx laǘmb er nütalwüx pinawan, quiaj Teat Dios tapacüüch nejiwalinomb. Quiaj witiütoj lembemoj. Ndoj xeyaymbayatoj meáwan nipilan majawüw nejiw. 12 Quiajajcüwa ijpüw monjaw quiaj tanguiayiw noicnanderac napac imiün tiül cielo, apiüng:

―Macaron ―ajowiw.Quiaj tambüw andüyiw cawüx tiül cielo, ambüw

tiül oic, teamajawüw nejiw ambüw ajcüwa monbiynejiw. 13 Quíajan tajlang noic nadam ateam;tandrooch ombas igajpowüw (1/10) iüm tiül acambaj quiaj. Wüx tajlang aaga ateam quiaj,tandeowüw ayaíw mil nipilan. Quiaj meáwan nipilanleaw ngo mandeowüw xeyay mbayatoj, tarangüwcasa Teat Dios tiül cielo.

14 Aaga amb ijquiaw ngo majneaj quiaj, lamong.Condom amb arej ngo majneaj apmajlüy najénan.

Amb ayaíw trompet15 Wüx taínd a trompet amb ayaíw ángel, quiaj

tajlüy xeyay mondeac tiül cielo, tapiüngüw napac:Nganüy Miteatiiüts Dios, at Teat Cristo micual nej

apmajlüyiw wüx palpálwüx iüt;condom Teat Cristo apmajlüy wüx meáwan leaw

almajlüy meáwan nüt.16 Quiaj ajcüwa nimiow apiquiw (24) montangtangombas moncheten tiül mitronojüw niüng ajlüy TeatDios, taquiejliw micosüw nejiw, nómbanmejquiejow tiüt marangüw casa Teat Dios. 17

Teamapiüngüw:Süjchiün ic gracias Xeteatiün Dios,ique alndom merang meáwan cuajantanej,ique almejlüy nganüy, ique tejlüy nde tanomb, at

iliüc miün alinomb.Nganüy lamejüiquich ndoj imbas merang

cuajantanej;lamesap minajiüt merang natang wüx meáwan iüt.18 Meáwan palpálwüx nación wüx iüt tajcüyiw

majawüw ic,pero nganüy lamatüch a nüt mejcüy mejawüw.At lamatüch a nüt mejaw wüx asoetiw mondeow,at aton apmeajchiw leaw apmüjndiw monrang

minajiüt, ajcüw ayaj mondeac indeac.Apmeajchiw leaw apmüjndiw meáwan

micambajiüt, meáwan monyar indeac,masey natang, masey chingüy.At aton lamatüch a nüt mendrooch ombasüw

ajcüw leawa teamandrojchiw ombas iüt.19 Quiaj aaga nadam nangaj iüm ocueaj Teat Dios

tiül cielo lejquiat. Quiaj tajüic aaga nangaj cüx altiül.

Condom quiaj tajliplip tiüt, aneorror tajlüy,tetearriür tiüt, tajlang noic ateam, y tajmiüc xeyayhielo.

Nop najtaj y nop nadam nimal atnej jüm.

Quiaj tajüic noic nadam majaraw tiül cielo.Aag ayaj nop najtaj, apix nej xowüy lachechatnej nüt, at a caaw altiüt teoleaj nej.

Alwüx omal nej noic corona alwüx gajpic (12) ocas.2 Aaga najtaj quiaj, alteomeaats micual nej,teajiünts wüx acoy omeaats cos laliüc wijquiammicual nej. 3 Condom quiaj tajüic alinoic majarawtiül cielo. Aag ayaj nop nadam nimal atnej jüm,nacants ombas, ajiür ayaíw omal nej y gajpowüw(10) miweac nej; ajiür noicnoic corona wüx omal nej.4 Naag miwiül nej tajimb tiüt iwear (1/3) ocas najlüytiül cielo, talox nejiw tiüt wüx iüt. Aaga nimal atnejjüm quiaj, tamb mojcom niüng ajlüy a najtaj laliücwijquiam micual nej, cos andiüm matsamb micualnej wǘxan apwijquiam. 5 Aaga najtaj quiaj, wijquiatmicual nej, nop nench. Aaga nench quiaj, apmajlüywüx meáwan cambaj wüx iüt; nejinguind ngomeapndom marang leawa nej ngo mandiüm. Naleaingquiaj tajnot a nine ocueaj aaga najtaj quiaj,taquiüraab andüy cawüx niüng ajlüy Teat Dios, atniüng ajlüy najneajay mitrono nej. 6 Condom aaganajtaj quiaj tecuiür andüy tiül wajchiüc niüng TeatDios tasaj nej mamb macül. Quiaj tüünd meáwanleaw apmetam nej noic mil ijquiaw acoic miow ermiow (1,260) nüt.

7 Condom quiaj tajlüy noic nadam montsoj tiülcielo; aaga natang ángel nenüt Miguel aquiiübmiángeles nej, tatsojow maquiüjpüw aaga nimalatnej nadam jüm, aquiiüb miángeles nej. 8 Ndojaaga nimal atnej nadam jüm ngo majntsopiw wüx;quiaj ngondom macüliw tiül cielo. 9 Quiaj tajlos tiütwüx iüt aaga nadam nimal atnej jüm quiaj. Cosnejay aaga ndiüc najlüy nde tanomb nenüt diablo,aag ayaj minatang nimeech, nenüt Satanás aton.Aaga newaiich nipilan wüx iüt tajlos tiüt wüx iütmaquiiüb meáwan miángeles nej.

10 Quiaj tanguiayiüs andeac nop nendeac tiülcielo; tandeac napac, tapiüng:

―Canüy Teat Dios lajntsop wüx meáwan ngomajneaj. Teat Dios lamajüiquich nejay alndommajlüy wüx meáwan leaw almajlüy. Teat Cristo, aagmicual nej, lamajüiquich nej aton ajlüy wüxmeáwan leaw almajlüy; cos aaga neyac asoet nütongwiiüts wüx ombasüw mondüüb Teat Cristoniüng ajlüy Miteatiiüts Dios, nej lajlos tiüt wüx iüt.11 Nejiw ajcüwa mondüüb Teat Cristo quiaj,tajntsopiw wüx minatang nimeech, cos tandeowaaga Quicheech Sap, tajünch tiüt miquiej nej paramawün nejiw wüx. At cos ngo mimbolojmandeacüw wüx Teat Cristo masey tajawüwapmambiyaranüw. 12 Nganüy ich mapac imeajtsanmeáwan monlüy tiül cielo. Pero nganüy xeyay ngomajneaj apmajlüyiw moncül wüx iüt, at moncül wüxiüt leaw ajlüy tiül ndec, cos minatangüw nimeech


13

14

lapeay niüng ijlüyiün. Nej xeyay ajcüy, cos ajawngome xeyay nüt aliün majiür ndom marang leawandiüm ―aw.

13 Condom aaga nadam nimal atnej jüm quiaj,wüx tayaag lajlos tiüt wüx iüt, quiaj tapeax acuiüraaga najtaj newiquiach nine nench. 14 Quiaj tüündijquiaw miolümb nej aaga najtaj quiaj, atnejmiolümb noic nadam águila, para majlüel andüytiül wajchiüc niüng apmüünd meáwan leaw netam.Aag ayaj apmajlüy aroomb neat alwüx pinawan, tiülniüng ngondom matüch nej aaga nadam nimalatnej jüm quiaj. 15 Condom aaga nadam nimalatnej jüm quiaj, tawün teombeay nej atnej nots lamamb teopech a najtaj. Aag ayaj tarang paramacuarreech nej lam. 16 Nganüy aaga iüt tambeolaaga najtaj quiaj, cos lejquiat, tümb xiüm a lam nawteombeay aaga nimal atnej jüm quiaj. 17 Condomaaga nimal atnej jüm quiaj, masey xeyay tajcüymajaw aaga najtaj quiaj, ngondom marangnicuajind. Ndoj quiaj tamb matsoj maquiüjpüwaldemas micual aaga najtaj quiaj. Cos ajcüw ayajayariw aaga poch leaw lamayac Teat Dios; at ngomimboloj mandeacüw wüx leaw lamarang TeatJesucristo.

Ijpüw napat nimal

Xique lembetos mbeay nadam ndec. Quiajtajawas tiül ndec nop ngo majneaj nimalalmajiür ayaíw omal nej, gajpowüw

miweac nej. Wüx notsnots miweac nej ajiür noiccorona; at wüx noicnoic omal nej ajlüy wüx noicminüteran xeyay ngo majneaj, cos andeac atnejdios nej. 2 Aaga alinop nimal sajaw quiaj, ajlüyatnej nop lüw, oleaj nej atnej oleaj oso, ombeay nejatnej ombeay león. Condom aaga alinop nimalatnej jüm tüüch nej ndom marang cuajantanej;aton tüüch nej niüng tsotoj majlüy wüx meáwancuajantanej. 3 Quiaj tajawas noic omal nej atnejtajcoch, ajüic atnej apmandeow; pero aaga ajiüraaga tajcoch quiaj tajneaj. Meáwan nipilan wüx iütmbayatoj majawüw nguineay tarang aaga nimalquiaj, ndoj tandüjpiw nej. 4 Condom quiaj meáwannipilan tarangüw casa aaga nimal atnej jüm quiaj,cos nej tüüch marang natangüy aaga nimal atnejlüw quiaj. At tarangüw casa aaga nimal atnej lüwquiaj, tapiüngüw:

―¿Jane alndom marang cuajantanej atnej arangaaga nimal quiaja? ¿Jane alndom matsoj aweaagmajntsop wüxe? ―awüw.

5 Quiaj aaga ngo majneaj nimal atnej lüw quiajtelombüy nejáyan quiaj. At tüünd mandeac xeyayngo majneaj wüx ombas Teat Dios; at tüündmarang leawa nej andiüm meáwan ic miow ijquiaw(42) caaw. 6 Quiaj tandeac xeyay ngo majneaj wüxombas Teat Dios. Tapaiich minüt Teat Dios, tapaiichniüng acül Teat Dios, tapaiich meáwan monlüy tiülcielo. 7 At tüünd matsoj aweaag mondüüb TeatCristo majntsop wüx nejiw. At tüünd majlüy wüxmeáwan nipilan monaw cuajantanej iüt, meáwan

monaw tiül namix cambaj, meáwan mondeacpalpálwüx ombeayaran, at meáwan nipilan monawtiül palpálwüx nación. 8 Quiaj tarangüw casa aaganimal atnej lüw quiaj meáwan nipilan monlüy wüxiüt leaw ngo marangüch minütiw nejiw tiül aaganawiig najlüy nde wüx nganaw majlüy a iüt cam.Cos aag miün leaw lamüünd mapac meáwan nütajlüy minüt nej tiül aaga nawiig quiaj. Aag ayajocueaj aaga Quicheech Sap tambiyaran.

9 Nganüy leaw nendiüm manguiay, ich manguiay.10 Sitiül aljane apmayac alinop tiül manchiüc, nejaton apmamb tiül manchiüc. Aton sitiül aljaneapmambiy alinop naag espada, nej aton naagespada apmindeowüy. Pares mondüüb Teat Cristonetam maiücüw wüx leaw apmamongochiw,tanaámb ngo macueatiw Teat Dios.

11 Ndoj quiaj tajawas alinop ngo majneaj nimalteaáw imiün tiüt tiül iüt. Aag ayaj ajiür ijtsüwmiweac nej atnej miweac sap; nganüy andeac nejatnej andeac aaga nimal atnej jüm. 12 Aaga nimalnejiür ijtsüw weac quiaj, tüünd majlüy wüxcuajantanej atnej arang aaga nimal atnej lüw quiaj.Nganüy aaga nimal atnej lüw quiaj ajlüy wüx aaganimal nejiür ijtsüw weac. Quiaj tapiüng meáwannipilan monlüy wüx iüt netam marangüw casa aagaombas wüx nimal atnej lüw, aaga leaw tajneajminecoy nej. 13 Aton tarang nadam ateócan, costüüch majmiüc biümb imiün tiül cielo andüy wüxiüt, teamajawüw nipilan. 14 Quiaj tawaiich meáwannipilan monlüy wüx iüt naag aaga ateócan leawatüüch nej marang aaga nimal atnej lüw quiaj. Atontasaj meáwan nipilan monlüy wüx iüt netammarangüw nop narangüch dios majüic atnej aaganimal atnej lüw quiaj, aaga tacoocharan naagespada ndoj tajneaj alinomb. 15 Quiaj aaga nimalnejiür ijtsüw miweac nej tüünd mapacüüch aaganarangüch dios ajüic atnej lüw quiaj, tüüchmendeac. Aton tüüch mambiy meáwan leawa ngomarang casa aaga narangüch dios atnej lüw quiaj.16 At aton tapiüng netam majmel sello wüx miácowixaw, tengwüy teombas omalüw meáwan nipilannde namix, nde natang; masey nejiür xeyay, maseyngo majiür nicuajind; masey najon mos, maseyngwüy. 17 Quiaj nejinguind ngondom mangalüwtengwüy manüjpiw nicuajind sitiül ngo majiürüwaaga sello najlüy wüx minüt aaga nimal, tengwüyaaga número apiüng wüx minüt nej. 18 Aag agüynaél maxoram omeaatsaran wüx nguineay apiüngaaga número alwüx sello. Leaw alndom maxomomeaats wüx, ich majaw cuane apiüng minúmerominüt aaga nimal quiaj, cos aaga número quiajapiüng wüx minüt nop naxey. Aaga número quiaj,aag ayaj anaíw acoic miow er miow anaíw (666).

Atajcüw cantar 144,000 nipilan

Ndoj quiaj tajawas aaga Quicheech Sap,alembem wüx mitiüc Sión almaquiiüb coicmiow ic miow apiquiw mil (144,000)

nipilan. Nejiw almajiürüw minüt Teat Cristo, at


15

minüt Miteat nej narangüch teombas omalüw. 2

Quiaj tanguiayiüs noic nanderac imiün tiül cieloatnej atearriür nadam lam, atnej noic napacnetearriür wüx ajüy monteoc. At aaga nanderacquiaj, atnej wüx teatsündiw xeyay montsünd arpa.3 Quiaj ajcüwa coic miow ic miow apiquiw milnipilan tatajcüw cantar noic jayats himno niüngajlüy najneajay alchetem wüx Teat Dios, at niüngajlüy ajcüw apiquiw nimal almapac monlüy quiaj, atniüng ajlüy ajcüwa montangtang ombas monajiüt.Nejinguind ngondom masap mataag cantar aagacanto quiaj, áagan ajcüw acoic miow ic miowapiquiw mil nipilan. Ajcüw ayaj leaw tajwanüw nawtiül meáwan nipilan monlüy wüx iüt. 4 Nejiw ngomarangüw nisoet maquiüjpüw montaj. Nejiw ayajalmandüjpiw aaga Quicheech Sap nguiajantanejmamb, ombas majwanüw naw tiül meáwan nipilanmajlüyiw atnej najneaj nichech müünd Teat Dios yaaga Quicheech Sap. 5 Nejiw nómban ngomawaijchaw; at ngo majiürüw nisoet teombas TeatDios niüng chetej tiül cielo. Tiül ombeayiw nejiwngo maxoram awaiich, aaga nisoet ngo matsopochnejiw.

Leawa tapiüng arojpüw ángeles6 Quiaj tajawas alinop ángel tenguial ajlüel cawüx

tiül cielo. Nej teandeac masaj meáwan nipilan wüxiüt nguineay alndom mawüw wüx meáwan asoetiwnejiw. Teamasaj meáwan monlüy wüx a iüt cam,ajcüw ayaj monaw tiül meáwan nación, meáwannoicnoic ajlüy nipilan, monaw tiül mondeacpalpálwüx ombeayaran, at monaw tiül meáwannamix cambaj wüx iüt. 7 Nej tendeac napac,tapiüng:

―Netam mermbolan mendüyiün Teat Dios,netam meyajcan mejawan Teat Dios najneaj arang.Cos lamatüch a ores majaw wüx asoet nipilan.Irangan casa aaga nerang cielo, nerang iüt, nerangndec, nerang meáwan oniiüg yow ―aw.

8 Alinop ángel tapiüng:―Landroj ombas aaga nadam cambaj Babilonia

cos aaga cambaj quiaj tüüch meáwan nación wüxiüt mangüniw; tayac nejiw wüx manganeowüwaaga vino leaw apiüng wüx tandüjpiw palpálwüxdioses ―aw.

9 Andǘüban aaga amb arojpüw ángel tandeacnapac, tapiüng:

―Sitiül aljane apmarang casa aaga ngo majneajnimal atnej lüw quiaj, tengwüy aaga narangüchdios atnej lüw quiaj; aton sitiül apmayar misello nejteombas omal nej, tengwüy wüx owix nej, 10 aagaleaw apmarang atquiaj apmajcüy majaw nej TeatDios. Apmayac nej tiül xeyay ngo majneaj, tiülbiümb maquiiüb azufre niüng apmamongoch xeyaynecoy; teamajawüw nej nangaj ángeles y aagaQuicheech Sap aton. 11 Minasop aaga biümb niüngapmamongochiw necoy apmajndoc meáwan nüt.Nejiw nüt ongwiiüts ngondom maxojtüw, costarangüw casa aaga nimal atnej lüw, at aaga

narangüch dios quiaj. Aton tayariw sello alwüxminüt aaga nimal quiaj. 12 Pares meáwanmondüüb Teat Cristo, ajcüwa leawa lamayacüw wüxomeajtsüw aaga poch tayac Teat Dios; nejiw netammaiücüw wüx cuajantanej leaw apmamongochiwningüy wüx iüt ―aw.

13 Quiaj tanguiayiüs andeac nop nendeac imiüntiül cielo, tasaj xic:

―Irang wüx nawiig atcüy: “Najneajay apmapacomeajtsüw nde nganüy at meáwan nüt janelamayar andeac Teat Cristo masey ndojtandeowüw”, aj xic. Aton aaga Nangaj Espíritutapiüng naleaing apmaxojtüw, lango metammarangüw najiüt; apmüjndiw leaw Teat Diosapmüüch nejiw cos tarangüw najneaj.

Taxaingueran cosecha wüx iüt14 Condom tajawas, alcawüx noic raan oic. Wüx

aaga oic quiaj alchetem nop atnej Teat Naxey.Alwüx omal nej noic corona narangüch oro;alteowix nots machat nexing. 15 Ndoj quiaj tawalinop ángel imiün tiül nadam nangaj iüm, tenguialandeac napac masaj aaga alchetem wüx oic:

―Imelich icooch, cos lamatüch a nüt netammecooch. Aaga cosecha najlüy wüx iüt latang ―aj.

16 Quiaj aaga cheten wüx oic tapots macoochmaxaing a cosecha najlüy wüx iüt.

17 Quiaj taw alinop ángel imiün tiül nadamnangaj iüm najlüy tiül cielo, alteowix nots machatnexing. 18 Quiaj taw alinop ángel imiün niüng ajlüyartül. Nej najlüy wüx aaga biümb wüx artül.Tandeac napac, tasaj aaga alteowix aaga nexingmachat quiaj:

―Imelich icooch, ixaing ajcüwa tsongol uvasnajlüy wüx iüt, cos lajün ―aj.

19 Condom quiaj aaga ángel tamelich macoochmaxaing aaga uvas najlüy wüx a iüt cam. Tayac tiülnoic nadam iquial niüng apmapatsüch miyow nej.Aag ayaj apiüng lajcüy majaw nejiw Teat Dios. 20

Aaga iquial uvas tajlüy mbeay cambaj; ndojtapatsüch a uvas maw miyow nej quiaj. Quiaj tawünxeyay miyow nej atnej quiej, tajal, atüch niüng ajlüyfreno teombeay cawüy, atüch arej acoic miow (300)kilómetros adam ajal tiüt.

Ajcüwa ángeles tayacüw ümb wüx ayaíw ngomajneaj wüx iüt

Condom quiaj tajawas alinoic nadamateócan mbayamaran majaraw tiül cielo,xeyay mbayajos najaw: Ayaíw ángeles

üjndiw mayacüw wüx iüt ayaíw ngo majneajndójwüx. Wüx aag ayaj apmamong ajcüy Teat Dios.

2 Tajawas aton atnej nots ndec nerijrij atnej vidrioxowüy lachech, nacants atnej olüic biümb. Attajawas ajcüwa leaw tajntsopiw wüx maquiüjpüwaaga nimal atnej lüw, cos ngo marangüw casa aaganarangüch dios, at ngo mayariw misello nej,tengwüy mayariw minúmero minüt nej. Nejiwalembemoj mbeay aaga ndec atnej vidrio,


16

almandeajndiw arpa leaw tüüch nejiw Teat Dios. 3

Nejiw tenguial atajcüw cantar aaga canto ocueajteat Moisés, aaga nerang minajiüt Teat Dios, ataaga canto ocueaj Quicheech Sap, leaw apiüngatcüy:Ique meáwan leawa lamerang xeyay najneajay,

teat,cos ique cuajantanej alndom merang, Teat Dios;ique mbójan najneaj irang, at naleaing irang aton,cos ique minatang Rey wüx meáwan iüt.4 Meáwan nipilan apmimbol majawüw ic, Teat

Dios.Apmandeacüw najneaj wüx minüt,cos ique nangaj ic.Meáwan nipilan wüx iüt apmambüw niüng ijlüy

marangüw ic casa,cos ajawüw najneaj teamerang wüx ijaw wüx

asoeteran.5 Wüx landoj aag ayaj, quiaj tajawas tiül cielo

lejquiat aaga xowüy langaj tabernáculo, aaga najlüytiül nadam nangaj iüm. 6 Quiaj tawüw ayaíwángeles imiünüw tiül aaga nangaj iüm quiaj. Nejiwtüjndiw mayacüw alayaíw ngo majneaj wüx iüt.Nejiw asoijquiw apixaw nejiw najneaj, nerixix,nelitlit. Anopnopoj alatsüw mal miiündüw nejiwnotsnots cinta narangüch oro. 7 Quiaj nop tiülnejiw ajcüw apiquiw nimal tüüch nejiw noic tas oroanopnopoj ajcüw ayaíw ángeles quiaj, chipchipiowaaga ngo majneaj; apmatongoj wüx iüt. Aaga leawapmatongoj quiaj, apiüng wüx aag ayaj ajcüy TeatDios, aaga almapac meáwan nüt. 8 Condom aaganangaj iüm quiaj chipiüt tiül nasop. Aag ayajajüiquich Teat Dios najneajay ajlüy, at alndommarang leawa nej andiüm. Nejinguind ngo ndommajmel tiül aaga nangaj iüm quiaj, leaw ajcüwayaíw ángeles landoj mayacüw aaga ayaíw xeyayngo majneaj wüx iüt.

Aaga tas apiüng wüx apmamongocharan xeyayngo majneaj

Quiaj tanguiayiüs noic nanderac napacimiün tiül aaga nangaj iüm quiaj, tasajajcüw ayaíw ángeles:

―Quiüran itongon wüx iüt naw tiül aaga ayaíw tasquiaj, cos ajcüw ayaj apiüng wüx Teat Dios lajcüy―aj nejiw.

2 Quiaj tamb aaga mbáswüx ángel matong andüywüx iüt naw tiül mitas nej. Quiaj taxom nejiw najlocatiümtiümbǘüchan ajcüwa nipilan leawaalmajiürüw misello aaga nimal atnej lüw, leawatarangüw casa midios nej.

3 Condom amb ijpüw ángel tatong andüy tiülnadam ndec naw tiül mitas nej. Quiaj aaga ndectangowüüch marang quiej atnej miquiej nandeownipilan. Quiaj tandeowüw meáwan cüet, meáwannimal najlüy tiül nadam ndec.

4 Ndoj quiaj amb arojpüw ángel tatong andüy tiüllam, at andüy tiül meáwan oniiüg yow naw tiülmitas nej. Quiaj tangowüüch marang quiej meáwan

yow. 5 Quiaj tanguiayiüs andeac aaga ángel najlüywüx meáwan yow, tapiüng:

―Teat Dios, ique nangaj, ique tejlüy nde tanomb,at almejlüy meáwan nüt. Ique najneaj irang wüxapmejaw wüx asoet nipilan. 6 Atquiaj irang cosnipilan tambiyaw monyar andeac Teat Cristo, attambiyaw mondeac indeac, taw miquiejiw nejiw.Condom ique aton lameaach quiej manganeowüw,cos atquiaj netam nejiw ―aw.

7 Quiaj tanguiayiüs alinoic nanderac imiün wüxartül, tapiüng:

―Naleaing Teat Dios, ique alndom merangcuajantanej. Ique irang naleaing, ique najneaj ijawwüx asoet nipilan ―aw.

8 Ndoj quiaj amb apiquiw ángel, tatong wüx nütnaw tiül mitas nej. Quiaj a nüt tüünd merraar xeyay,tayac biümb mambel nipilan. 9 Tandajpüw nipilancos xeyay arraar. Quiaj tapaijchaw Teat Dios, aagneech majlüy aaga xeyay ngo majneaj wüx iüt.Naleaing nejiw ngo leaam omeajtsüw macueatiwmeáwan ngo majneaj leaw teamarangüw; ngomarangüw casa Teat Dios.

10 Ndoj quiaj aaga amb acoquiaw ángel tatongnaw tiül mitas nej andüy wüx aaga najneajay trononiüng tsotoj aaga nimal atnej lüw. Quiaj pojniütmeáwan niüng ajlüy wüx aaga nimal atnej lüwquiaj. Quiaj nipilan atsamtsambüw oniweaw nejiwcos ayajcüw xeyay necoy, xeyay ngo majneaj. 11

Xeyay tapaijchaw Teat Dios najlüy tiül cielo cosxeyay necoy, xeyay ngo majneaj ayajcüw, xeyaynajloc axom nejiw. Masey amongochiw aag ayaj,ngo leaam omeajtsüw macueatiw leawa ngomajneaj teamarangüw.

12 Ndoj quiaj aaga amb anaíw ángel tatong nawtiül mitas nej andüy tiül aaga nadam lam nenütEufrates. Quiaj tawaag a yow tiül aaga lam quiaj,para mamongoj ajcüwa montangtang monajiütmonaw nonüt.

13 Quiaj tajawas aaga nimal atnej jüm, aagaalinop nimal atnej lüw, aton aaga newaiich nepiüngnej nendeac andeac Teat Dios. Quiaj tajawas tawteombeayiw nejiw nopnop nimeech atnej chiyam.14 Ajcüw arojpüw nimeech quiaj, arangüw ateócan.Nejiw apmambüw masojnongoj meáwanmontangtang monajiüt wüx iüt wüx aaga netamnüt, matsojow maquiüjpüw Teat Dios, aaga nerangcuajantanej. 15 Quiaj tendeac Teat Cristo, tapiüng:“Saliüc wüx ngo mateotsaran, atnej arang nopneed. Najneajay apmajlüy leaw almapac teamacülxic, tanaámb ngo masoond apix nej atnej wüxalmameay; quiaj ngome apmajlüy miotáagan, langomaxing wüx nüt saliüc”, aw. 16 Quiaj tasojnongojmeáwan montangtang monajiüt niüng nasoicArmagedón wüx aaga ombeayaran hebreo.

17 Condom aaga amb ayaíw ángel tatong naw tiülmitas nej tíülan nepepep. Quiaj tanguiayiüs noicnanderac napac imiün tiül aaga nadam nangaj iümtiül cielo niüng ajlüy aaga najneajay trono niüngchetej Teat Dios, tapiüng:

―¡Canüy landoj! ―aw.


17

18

18 Quiaj xeyay tajliplip tiüt, xeyay aneorror, xeyaytetearriür. At tajlang noic nadamüy ateam,ngomeaag ajlüy tatow ajlüy nipilan wüx a iüt cam.19 Quiaj aaga nadam cambaj Babilonia mbajcat arejajlüy. Aton meáwan cambaj tiül meáwan palpálwüxnación tümb ndrom ombas. Atquiaj tarang TeatDios wüx leaad omeaats nguineay tarang aaganadam cambaj Babilonia, cos xeyay lajcüy majaw.20 At meáwan iüt pinawan ndec, at meáwan tiüctümb ndrom. 21 Quiaj tajmiüc wüx ombasüwnipilan xeyay nadamdam hielo imiün tiül cielo,noicnoic aǘm maseyme ic miow (40) kilos. Quiajnipilan tanaámb xeyay tapaijchaw Teat Dios cos nejtüüch miün aaga hielo najmiüc wüx ombasüwnejiw, cos aag ayaj xeyay necoy, xeyay ngo majneaj.

Wüx Teat Dios apmajaw wüx aaga najtajnejiürjiür naxey

Quiaj tiün majaw xic nop imiün tiül ajcüwaayaíw ángeles monjiür ayaíw tas. Nejtendeac masaj xic:

―Mac ningüy, sanüüch ic mejaw nguineay TeatDios apmajaw wüx aaga minatang nelomblombüynajtaj, aaga altsotom wüx xeyay yow. 2 Cos nejaaga nelomblombüy najtaj quiaj tawüywüymeáwan montangtang monajiüt wüx iüt marangüwnisoet maquiüjpüw. At meáwan nipilan wüx iütangüniw wüx aaga vino leaw apiüng wüx arangüwnisoet maquiüjpüw ―aw.

3 Quiaj Nangaj Espíritu tüüch xic najaw atnejsaǘm. Quiaj tayajcas atnej aaga ángel taquiiüb xicmamb andüy tiül noic wajchiüc. Quiaj tajawas nopnajtaj almajtep nop nimal nacants ombas. Alwüxombas aaga nimal quiaj xeyay minüt ngo majneaj.At aaga nimal quiaj ajiür ayaíw omal nej ygajpowüw miweac nej. 4 Aaga najtaj quiajalmasooig apix nej morada, at nacants. Ayac arendolaag, ayac andiig, ayac iquial owix. Altiül oro, altiülnatsüjyay ombas piedra, altiül perlas. Almandeaandnoic tas narangüch oro, chipiow tiül xeyay ngomajneaj. Aaga altiül a tas quiaj, apiüng wüxcuajantanej ngo majneaj narangüch, at wüx aaganisoet nej tarang. 5 Alteombas omal nej noic minütnej ngo majüic cuane wüx apiüng. Aag ayaj apiüng:“Babilonia nej natang, nej mimüm meáwanmonlomblombüy montaj, nej neyac meáwan ngomajneaj najlüy wüx iüt”, aw. 6 Quiaj tajawas aaganajtaj quiaj langün, cos tanganeow miquiej monyarandeac Teat Cristo. At tanganeow miquiej ajcüwatambiyaranüw cos tandüjpiw Teat Cristo. Wüxtajawas, quiaj mbayatos xeyay. 7 Condom quiajaaga ángel tasaj xic:

―¿Neol mbayatear? Xique sanasaj ic cuane wüxapiüng aaga najtaj quiaj. Aton sanasaj ic cuaneapiüng wüx aaga nimal nejiür ayaíw omal, atgajpowüw miweac nej, aaga almajtep a najtaj quiaj.8 Aaga nimal landoj mejaw quiaj, tanomb tajlüy,nganüy lango majlüy. Naleaing laliüc maw tiülnequiliüt lol leaw ngo majiür ümb, ndoj apmamb

andüy tiül biümb. Quiaj ajcüwa nipilan moncül wüxiüt, leawa ngo marangüch minütiw nejiw tiül aaganawiig najlüy nde wüx nganaw majlüy iüt, leaw ajiürminütiw tiül aaga nawiig leaw apiüng wüxapmapacüw meáwan nüt; nejiw apmbayamojmajawüw aaga nimal tajlüy tanomb, nganüy langomajlüy, ndoj apmajlüy alinomb.

9 ’Leaw nexom omeaats alndom majaw cuanewüx andeac leaw sanapiüng nganüy: Ajcüw ayaíwomal nej quiaj, apiüng wüx ayaíw tiüc altsotom wüxaaga najtaj. 10 Aton aaga ayaíw omal apiüng wüxayaíw montangtang monajiüt. Acoquiaw nejiwlango majlüyiw, nop aliün mapac nganüy, alinopnganaw majlüy. Naleaing wüx nej apmapeayapmajlüy áagan acas nüt. 11 Aaga nimal leaw nombalmapac nganüy lango majlüy, nej amb ojpeacüwnatangtang nenajiüt, naleaing nej ajlüy tiül aagaayaíw, condom apmamb tiül biümb.

12 ’Aaga gajpowüw (10) weac tejaw, aag ayajapiüng wüx gajpowüw montangtang monajiüt.Nejiw nganaw müjndiw niüng apmajlüyiw wüx.Naleaing apmüjndiw ndom marangüw natangmonajiüt noic ores nóiquian maquiüjpüw aaganimal quiaj. 13 Ajcüw ayaj apmajlüyiw nóiquian,noic omeajtsüw maquiüjpüw aaga nimal atnej lüwquiaj. Nejiw apmüjchiw aaga nimal quiaj marangminajiütüw nejiw. 14 Nejiw apmatsojowmaquiüjpüw aaga Quicheech Sap. Naleaing nejapmajntsop wüx nejiw, cos nej Teat Naxey ajlüynatang wüx meáwan montangtang monxey; nejminatang nenajiüt wüx meáwan montangtangmonajiüt. Ajcüwa almaquiüjpüw, ajcüw ayajnajpajüw, narriüjtüchiw; at ajcüw ayaj leaw ngomacueatiw mandüjpiw Teat Cristo, masey wüxtajlüy xeyay moncüy ―aj xic.

15 Aton aaga ángel tasaj xic:―Aaga nelomblombüy najtaj tejaw altsotom wüx

xeyay yow, aaga yow quiaj apiüng wüx xeyaycambaj, xeyay nipilan, xeyay nación, xeyaypalpálwüx ombeayaran. 16 Ajcüwa gajpowüw weactejaw wüx omal aaga nimal, aag ayaj apiüng wüxgajpowüw montangtang monajiüt. Ajcüw ayajaquiüjpüw aaga nimal, apmajcüyiw majawüw aaganelomblombüy najtaj, apmayariw meáwan leawalmajiür, apmüjchiw majlüy miotáagan,apmatsambüw mionij nej y apmambeliw nej tiülbiümb. 17 Atquiaj apmajlüy, cos Teat Dios apmayactiül omeajtsüw nejiw marangüw leawa nej andiüm.Cos nej tandiüm majlüyiw nóiquian, müjchiw aaganimal marang aag ayaj. Atquiaj apmajlüy cosatquiaj alndom majlüy meáwan leawa Teat Dioslamapiüng netam majlüy. 18 Aaga najtaj tejaw, aagayaj apiüng wüx aaga nadam cambaj najlüy wüxmeáwan montangtang monajiüt wüx iüt ―aj xic.

Ndrot ombas aaga cambaj Babilonia

Wüx landoj aag ayaj, quiaj tajawas alinopángel imiün tiül cielo, áaga nejiür nadamnajiüt. Nej nómban anmarraj wüx iüt cos


xeyay alitlit ombas nej. 2 Quiaj tendeac napac,tapiüng:

―¡Landroj ombas, landroj ombas aaga cambajBabilonia! Nganüy aaga cambaj lamarang niüngacüliw nimeech, at meáwan ngo majneaj espíritu.Aton alquiaj ombiüm meáwan ngo majneaj quiecleaw ngo mandiüram. 3 Aaga cambaj quiaj ndrotombas cos nej tüüch meáwan nación manganeowaaga vino apiüng wüx aaga xeyay nadam nisoettayac nejiw wüx; at cos meáwan montangtangmonajiüt tarangüw ngo majneaj nisoetmaquiüjpüw. At tüüch mongalüy at monüjpeay wüxmeáwan iüt majiürüw xeyay cuajantanej wüx nejiwtarangüw xeyay ngo majneaj maquiiüb ―aw.

4 Quiaj tanguiayiüs alinoic nanderac tiül cielo,tapiüng:

―Xenipilanüw, iriowan tiül aaga cambaj quiaj; ndemejlüyiün nóiquian mequiüjpan wüx aaga nisoetarangüch quiaj, ngana memongochiün aaga ngomajneaj leaw apmamongochiw quiaj. 5 Cos asoetiwnejiw lajüic tiül cielo. Teat Dios leaad omeaats wüxaaga xeyay ngo majneaj leawa narangüch quiaj. 6

Irangan wüx ombas nej atnej lamarang wüximbasan; ijchan alinoic más ngo majneaj leaw nejtarang. Tiül aaga tas niüng nej tayac ngo majneajnanganeowaran müüch nipilan, quiaj iyacan alinoicatonej ngo majneaj. 7 Cos nej xeyay talombojchay,tarang meáwan cuajantanej leaw axom omeaatsmarang. Nganüy netam meajchiün mamongochxeyay necoy atnej temongochiün, ijchan atonejtejiüntsan cos xeyay amix imeajtsan. Cos nej tiülomeaats nej apiüng: “Xique salcheten at xic nopnatang nenajiüt, xique ngome nop lemben omal,xique ngo metam najiünts, ngo mamix ximeaatsnicuajind”, aw. 8 Por aag ayaj, wüx noic nüt nejapmamongoch meáwan aaga ngo majneaj quiaj.Apmajlüy xeyay mondeow; apmajlüy xeyay amixomeaatsaran, xeyay monjiünts; apmajlüy xeyaymontiün andüy. Condom nej apmandaab tiülbiümb, cos Teat Dios leaw nejaw wüx asoet nejalndom marang cuajantanej ―aw.

9 Condom meáwan montangtang monajiüt wüxiüt leawa tarangüw ngo majneaj maquiiüb, leawtarangüw aaga axom omeajtsüw marangüw,apmajiüntsüw, xeyay apmamix omeajtsüw wüxombas nej, wüx apmajawüw minasop nej costeandaab. 10 Nejiw aplombomoj miünquiaj cosimboloj matüchiw, ngana maxom nejiw atnej.Apmapiüngüw:

―¡Jaa, ique nadam cambaj Babilonia! Ique terangleaw tendiüm merang, nganüy noic ores landrojimbas ―apmawüw.

11 Quiaj meáwan monüjpeay y mongalüy wüx iütapmajiüntsüw, xeyay apmamix omeajtsüw wüxaaga cambaj quiaj; cos nejinguind lango majlüy tiülaaga cambaj para mangal leawa nejiw ajiürüw. 12

Cos nejiw ajiürüw oro, ajiürüw plata, ajiürüwnatsüjyay ombas piedras, ajiürüw perlas. Atonajiürüw najneajay jael nenüt lino, ajiürüw moradajael, at jael narangüch seda, at nacants jael. Aton

ajiürüw cuajantanej najmboc angan xiül, atoncuajantanej narangüch marfil, aton cuajantanejnarangüch najneaj xiül, ajcüw narangüch bronce, atleawa narangüch manchiüc, meáwan narangüchpiedra nenüt mármol. 13 Ajiürüw canela aton, ycuajantanej najmboc angan soex, pom, aaga soexnenüt mirra, aaga xeyay nembeat perfume nenütolíbano, vino, aceite, najneaj harina, at trigo.Ajiürüw boy, sap, cawüy, carret, aton ajiürüw najonnipilan marang mos. 14 Quiaj ajcüwa monüjpeay atmongalüy apmasajüw aaga cambaj quiaj:

―Nganüy meáwan leaw xowüy tendiüm mejiür,aag ayaj langondom mejiür. Meáwan cuajantanejaóng xiül xowüy lambeat, cuajantanej xowüy lajneajlangondom mejiür, ngondom mexom alinomb―awüw.

15 Quiaj ajcüwa monüjpeay at mongalüy leawataxomüw xeyay tiül aaga cambaj quiaj, aplombomojmiünquiájan, apmajiüntsüw napac, cos xeyay amixomeajtsüw, imboloj matüchiw niüng ajlüy, nganamaxom nejiw aaga xeyay ngo majneaj maquiüjpüw.16 Aton apmapiüngüw:

―¡Jaa, pobre ique nadam cambaj! Minipilanajlüyiw atnej nop najtaj asooig najneaj jael nenütlino, asooig morada y nacants jael. Asooigcuajantanej oro, asooig natsüjyay ombas piedras, yperlas; 17 pero nganüy noic ores landroj ombasxeyay cuajantanej nembeatmbeat ―apmawüw.

Aton meáwan capitán tiül barco, meáwan monjüyambüw tiül barco, meáwan marineros, at meáwanmonjüy tiül ndec menüjpeay y mengalüy, nejiwaton lombotoj miünquiájan majawüw, 18 y wüxtajawüw minasop aaga nadam cambaj quiaj wüxtandaab, quiaj tapiüngüw:

―¿Wül alinoic cambaj matnej aaga nadam cambajquiaja? ―awüw.

19 Quiaj tawijchaw iüt teomalüw nejiwmajüiquichaw xeyay amix omeajtsüw. Tajiüntsüw,tepajüw napac:

―¡Jaa! ¡Pobre nadam cambaj! Cos meáwan leawamonjiür barco lamaxomüw xeyay tiül a cambajquiaj. ¡Nganüy noic ores landroj ombas!

20 ’Nganüy ich mapac imeajtsan icona monlüy tiülcielo, icona apóstoles, icona mondeac andeac TeatDios, meáwan icona minipilan Teat Dios. Ich mapacimeajtsan, cos Teat Dios lamapalüch ombas leawaaga cambaj tarang wüx imbasan ―awüw.

21 Quiaj nop ángel xowüy lapac tayar noic nadampiedra atnej mipiedra molino, talox tiül nadamndec, tapiüng:

―Atnej aaga piedra ngo maxoram majarawalinomb, atquiaj aton aaga nadam cambajBabilonia apmajlos tiüt majmiüc napac, nómbanlangome apmaxoram majaraw. 22 Tiül aaga cambajquiaj, langome apmanguiayaran ajiünts arpa,langome apmajiünts ind, langome apmajiüntsflauta, langome apmajiünts trompeta. Atonnejinguind mondüy monrang cuajantanej najiütlangome apmajlüy quiaj. At langomeapmanguiayaran teanchiülaran quiaj. 23 Lámpara


19

nómban langome apmarraj quiaj, at langomeapmanguiayaran nangos nüt wüx angoch owixaran.Masey mongalüy at monüjpeay tiül aaga cambajquiaj, alombaranüw meáwan wüx iüt, y atonmonsüet quiaj tawaijchaw meáwan nación, perolango majlüyiw.

24 At aton tiül aaga cambaj quiaj taxoram miquiejajcüwa mondeac andeac Teat Dios, at miquiejmeáwan mondüüb Teat Cristo leaw tambiyaranüwwüx meáwan iüt ―aw.

Anderac najneaj wüx Teat Dios

Wüx landoj aag ayaj, quiaj tanguiayiüsandeacüw xeyay nipilan tiül cielo,apiüngüw napac:

¡Aleluya! ¡Üjchiiuts gracias Miteatiiüts Dios!Nej tawün icoots wüx asoetiiüts, nej netam

marangüch casa, cuajantanej alndom marang.2 Naleaing nej ajaw wüx asoet nipilan atnej netam

nejiw.Cos nej lamajaw wüx, lamayac asoet aaga natang

nelomblombüy najtaj,aaga tüüch marang nisoet meáwan nipilan wüx

iüt.Nganüy Teat Dios lamapalüch ombas, cos aaga

najtaj quiaj tambiy monrang minajiüt Teat Dios,awüw.

3 Ndoj quiaj tapiüngüw alinomb:―¡Aleluya! Üjchiiüts gracias Teat Dios, cos

minasop aaga biümb niüng teandaab aaganelomblombüy najtaj apmajndocndoc cawüxmeáwan nüt ―awüw.

4 Quiaj ajcüwa ic miow apiquiw (24) montangtangombas monxey, aton ajcüw apiquiw atnej nimalleaw almapac taquiejliw micosüw nejiw mejquiejowtiüt marangüw casa Teat Dios, aaga alcheten tiülnajneajay trono, tapiüngüw:

―¡Amén, aleluya! ―awüw.5 Condom quiaj tanguiayaran noic nanderac

imiün niüng ajlüy aaga najneajay trono niüngchetejeran quiaj, tapiüng:Irangan casa Miteatiiüts Dios,meáwan icona monrang minajiüt nej,masey chingüy masey natang, irangan nej casa,

irangan leaw apiüng ―aw.

Nangos nüt wüx apmengoch owix QuicheechSap

6 Condom tanguiayiüs atnej xeyay nipilanandeacüw, atnej atearriür lam, atnej atearriür tiütajüy monteoc. Nejiw tapiüngüw:¡Aleluya! Miteatiiüts Dios lajlüy wüx meáwan

cambaj, nej ndoj ombas marang cuajantanej leawandiüm.

7 Ich mapac omeajtsaats, mayajcaats xeyaynajneajay, marangaats casa Teat Dios;lamatüch a ores mengoch owix a Quicheech Sap.Minüx nej latajquiay majneaj maquiiüb minench

nej.

8 Nej tüünd apix nej, masooig najneaj jael nenütlino, nerixix, nelitlit ―awüw.Pues aaga najneaj jael nenüt lino quiaj, apiüng wüxnguineay mondüüb Teat Cristo tarangüw najneajatnej andiüm Teat Dios.

9 Quiaj nop ángel tasaj xic:―Irang wüx nawiig, ipiüng: “Najneajay ich mapac

omeajtsüw leawa tajpajüw metiw wüx tengoch owixa Quicheech Sap” ―aw.

Ndoj tasaj xic:―Aaga poch ocueaj Teat Dios quiaj, naleaing ―aj

xic.10 Quiaj xique taquiejliüs xecos tiüt narang casa

aaga ángel quiaj. Ndoj tasaj xic:―Ngwüy, nde merang xic casa, cos xique

nerangas minajiüt Teat Dios atnej ique irang, atnejarangüw meáwan mondüüb Teat Cristo, meáwanmonyar andeac nej. Néjan Teat Dios irang casa. Cosaaga naleaing leawa taquiaach Teat Jesús, áag miüntandeacüw nomb ajcüwa mondeac andeac TeatDios ―aj xic.

Nop nejtep raan cawüy11 Condom tajawas lejquiaw a cielo. Quiaj

tajntsop nop raan cawüy alwüx nejtep nej. Aaganejtep cawüy quiaj minüt nej Nerang Leaw ApiüngApmarang, at Naleaing alinoic minüt nej. Nejnajneaj arang wüx ajaw wüx asoeteran, at wüx ambtiül montsoj. 12 Oniiüg nej atnej oniw biümb; alwüxomal nej xeyay corona. Aton almajiür noic minüt nejnarangüch teombas nej; naleaing nejinguind ngomajaw cuane apiüng, néjan ajaw. 13 Almasooig noicapix nej nesong tiül quiej. Minüt nej NanderacOcueaj Teat Dios. 14 Meáwan monlüy tiül cielotandüjpiw nej, ajteptepiw raan cawüy. Asoijquiwapixaw nejiw xowüy lajneaj jael nenüt lino, rajnüy,nerixix. 15 Ajüic imiün teombeay nej nots espadanexing. Naag aag ayaj apmandrooch ombasmeáwan nación. Condom nej apmasap nejiw,müüch marangüw leawa nej apmapiüng. Nejapmarang wüx ombasüw nejiw atnej arangüch wüxuvas wüx ayacüch tiül noic nadam iquial niüngapmapatsüch miyow nej. Aag ayaj ajüiquich xeyayajcüy majaw nejiw Teat Dios, y nej alndom marangcuajantanej. 16 Aton wüx aaga najal apix nej, atwüx mitsac nej narangüch minüt nej, apiüng:“Minatang Rey wüx meáwan Reyes, Natangüy wüxmeáwan montangtang”, aw.

17 Quiaj tajawas nop ángel alembem wüx nüt,tendeac napac masaj meáwan quiec najlüel cawüx,tapiüng:

―Macaron, canchiüron, cos Teat Dios apmayacnoic nadam nüeteran. 18 Cos apmetsamban mionijmontangtang monajiüt, mionij minatangüwsoldados, mionij aag xowüy lapat, mionij micawüysoldados, mionij soldados montep cawüy, mionijmeáwan nipilan masey ngomeaag arangüw mos,masey mionij nipilan arangüw najon mos, mionijchingüy nipilan, mionij natang nipilan ―aw.


20

21

19 Quiaj tajawas aaga nimal atnej lüw almaquiiübmeáwan montangtang monajiüt wüx iüt atmisoldadojüw nejiw. Nejiw sonongotoj matsojowmaquiüjpüw aaga nejtep cawüy quiaj, atmisoldados nej leawa almaquiiüb. 20 Quiaj aaganimal atnej lüw quiaj, ndeaad maquiiüb aaganerang ateócan, aaga newaiich nepiüng nej nopnendeac andeac Teat Dios. Nej tawaiich nipilanleawa tajiürüw misello aaga nimal atnej lüw quiaj,leaw tarangüw casa aaga narangüch dios. Ndojajcüwa ijpüw quiaj, tan apacüw tajlosüw tiül biümbniüng teandaab azufre. 21 Condom aldemas nipilanleaw taquiüjpüw aaga nimal atnej lüw quiajtambiyaranüw naag aaga espada naw teombeayaaga nejtep cawüy quiaj. Ndoj meáwan quiec paxiütüetiw matsambüw mionijeaw nejiw.

Apiüng wüx noic mil neat

Ndoj quiaj tajawas nop ángel imiün tiülcielo almajoy millave aaga nequiliüt lolleaw ngo majiür ümb; alteowix nej nots

nadam galen. 2 Quiaj tasap aaga nimal atnej jüm,aag ayaj aaga ndiüc najlüy de tanomb, minatangüwnimeech nenüt diablo, aton minüt nej Satanás. Aagayaj ndeaad matsajcüch naag galen, macül noic milneat. 3 Quiaj talox tiül aaga nequiliüt lol najlüy tiüt,condom tapal, tayac wüx noic sello. Quiaj ngondommaw mawaiich nipilan tiül palpálwüx nación leawaamong noic mil neat. Condom wüx landoj aaga milneat, quiaj netam tsüjmbiüm alacas nüt.

4 Quiaj tajawas tigüy najneajay tronos chetejeranwüx, alchetemoj wüx ajcüwa tüjndiw majawüw wüxasoet nipilan. At tajawas ajcüwa nipilan leawatambiyaranüw tandooigaran oniquiaw wüxandeacüw wüx Teat Jesús y wüx Mipoch Teat Dios.Aton cos nejiw ngo marangüw casa aaga nimalatnej lüw quiaj; at ngo marangüw casa aaganarangüch dios. At ngo mayariw sello teombasomalüw nejiw, tengwüy wüx owixaw nejiw. Ajcüwayaj tapacüw alinomb marangüw montangtangmonajiüt wüx meáwan iüt maquiüjpüw Teat Cristoaaga noic mil neat. 5 Ajcüw ayaj leaw ombasmapacüw. Nganüy aldemas mondeow ngomapacüücharanüw alinomb leaw landoj noic milneat. 6 Xeyay apmapac omeajtsüw, at nangajapmajlüyiw meáwan leaw ombas mapacüwalinomb. Nejiw ngome apmambüw tiül biümb, aagayaj nasoic amb ijmbüw andeowaran. Nejiwapmarangüw miteaats ocueaj Teat Dios at ocueajTeat Cristo. Nejiw apmajlüyiw wüx meáwan iütmaquiüjpüw Teat Cristo wüx nej apmayar marangminajiüt nej noic mil neat.

7 Wüx lamong aaga noic mil neat, quiajaptsüjmbiüm alinomb minatangüw nimeech nenütSatanás naw tiül manchiüc. 8 Quiaj apmamb tiülpalpálwüx nación mawaiich meáwan nipilan wüxiüt. Apmasojnong nipilan tiül Gog at Magogmatsojow maquiüjpüw minipilan Teat Dios. Ajcüwayaj apmajlüyiw xeyay nipilan atnej miwiiüd nadam

ndec. 9 Quiaj ajcüwa nipilan tambüw, ambǘwanwüx iüt. Condom tayeyiw tiüt niüng acüliwmondüüb Teat Dios, at tayeyiw tiüt aaga cambajleaw Teat Dios xeyay andiüm. Quiaj Teat Dios tüüchmajmiüc biümb imiün tiül cielo wüx ombasüw,tümb mandajpüw. 10 Quiaj aaga minatangüwnimeech newaiich nejiw, ndeaad. Condom tajlos tiülniüng ajlüy xeyay biümb niüng teandaab azufre,niüng almajlüyiw aaga nimal atnej lüw, aton niüngajlüy aaga newaiich nepiüng nej nop nendeacandeac Teat Dios. Quiaj apmamongochiw xeyay ngomajneaj nüt ongwiiüts meáwan nüt.

Apmajaraw wüx asoeteran11 Quiaj tajawas nop alchetem wüx aaga nadam

trono, rajnüy. Quiaj tawüw niüng ajlüy nej iüt, nüt,caaw, ocas; nómban langome apmaxoram majarawalinomb. 12 Quiaj tajawas meáwan mondeow,natang at chingüy, alembemoj niüng ajlüy aaganajneajay trono. Condom lejquiat acas nawiig. Ndojlejquiat alinoic nawiig, altiül minütiw nejiw leawapmapacüw meáwan nüt. Condom quiajtajawaranüw wüx ombasüw mondeow atnejlarangüch tiül ajcüwa nawiig, nguineay tarangüwanopnopoj. 13 Quiaj tawüw imiün tiül nadam ndecmeáwan mondeow leawa tandeowüw tiül ndec. Attawüw imiün tiül niüng acüliw mondeow, nenütHades, meáwan mondeow leawa alquiaj. Quiajtajawaranüw wüx ombasüw nejiw anopnopojnguineay tarangüw wüx almapacüw. 14 Condomquiaj ajcüw leaw acüliw niüng ajlüy mondeow, atleaw altiül aaga Hades, tajlos tiül biümb. Aag ayajapiüng wüx amb ijmbüw andeowaran. 15 Ninguiajajüic leawa ngo maxoram minüt nej tiül aaganawiig niüng ajlüy minütiw leaw apmapacüwmeáwan nüt, ajcüw ayaj tajlosüw tiül biümb.

Jayats iüt, jayats cielo

Ndoj quiaj tajawas larangüch noic jayatsiüt, nüt, caaw, ocas; cos meáwan leawmbas majlüy lango majlüy. At nadam ndec

lango majlüy. 2 Condom xique Juan, aton tajawasaaga nangaj cambaj, aag ayaj jayats Jerusalén aliücimiün tiül cielo niüng ajlüy Teat Dios. Aaga cambajquiaj ajlüy najneajay atnej nop nüx lasoijquiayapmengoch owix maquiiüb minench nej. 3 Quiajtanguiayiüs noic nanderac napac imiün tiül cielo,tapiüng:

―Jogüy, Teat Dios lapeay niüng ajlüy nipilan.Nejiw apmajlüyiw minipilan nej, nejay Teat Diosapmacül maquiiüb nejiw, apmajlüy Midiosüw nejiw.4 Teat Dios apmajend miyow oniiügaran. Langomeapmajlüy andeowaran; langome apmajlüy amixomeaatsaran, langome apmajlüy monjiünts,langome apmajlüy necoy, cos meáwan leawa tajlüynomb lango majlüy ―aw.

5 Condom aaga cheten tiül aaga najneajay tronoquiaj, tapiüng:


22

―Nganüy xique sarang jayats meáwancuajantanej ―aw.

Quiaj tasaj xic aton:―Irang wüx nawiig, cos aaga poch cam naleaing,

alndom meyar meyac wüx imeaats ―aj xic.6 Quiaj tasaj xic alinomb:―Canüy landoj. Xique ombas salnajlüy, atnej letra

A; at sajlüy ǘmbwüx, atnej letra Z. Leawa nindanganeow yow xique sanüüch, sǘüchan aaga yowneech mapacaran naw tiül oniiüg yow ajlüyaypacaw. 7 Sitiül aljane apmaíüc wüx meáwan ngomajneaj, nej sanüüch maneay meáwan aaga jayatsleaw apmajlüy. Xique sanajlüy Midios nej, nejapmajlüy xecual. 8 Nganüy meáwan leaw imbolmandüüb Teat Cristo, meáwan leawa ngo mayarandeac nej, meáwan monrang xeyay ngo majneaj,meáwan monbiy nipilan, meáwan monjiürpalpálwüx najtaj palpálwüx naxey, meáwanmonsüet monwüneay marang ngo majneaj,meáwan monrang casa narangüch dios, meáwanmonwaiich, meáwan ajcüw ayaj apmambüw tiülxeyay biümb niüng teandaab azufre. Meáwan leawaapmambüw tiül aaga biümb quiaj, aag ayaj nasoicamb ijmbüw andeowaran ―aj xic.

Jayats Jerusalén9 Quiaj tiün majaw xic nop ángel naw tiül aaga

ayaíw ángeles, ajcüw tajiürüw ayaíw tas chipchipiowleaw xeyay ngo majneaj tatongoj wüx a iüt cam. Nejtendeac masaj xic, tapiüng:

―Mac ningüy, sanüüch ic mejaw aaga nüx, minüxaaga Quicheech Sap ―aj xic.

10 Condom quiaj aaga Nangaj Espíritu ocueaj TeatDios tüüch xic najaw atnej saǘm. Tayajcas atnejtaquiiüb xic mamb aaga ángel andüy wüx nop najaloleaj tiüc. Quiaj tüüch xic najaw aaga nangajcambaj Jerusalén aliüc imiün tiül cielo niüng ajlüyTeat Dios. 11 Aaga cambaj quiaj, xeyay najneajayatnej ajlüy Teat Dios. Xowüy lalitlit atnej noicnatsüjyay ombas piedra, atnej noic piedra nenütjaspe, nerijrij atnej vidrio. 12 Aaga cambaj quiaj,ayey nej tiüt noic nadam muro atnej otüeng coetnajal oleaj. Ajiür gajpic (12) ombeay niüngajmeleran, y nopnop ángel niüng ajmeleran.Narangüch wüx noicnoic niüng ajmeleran noicminüteran. Aag ayaj minütiw gajpiüp (12) monxeymicual Israel. 13 Aaga cambaj quiaj amb nonüt ajiürarej niüng ajmeleran; amb calüy ajiür arej niüngajmeleran; amb cawac ajiür arej; amb noleat ajiürarej. 14 Aaga muro ayey nej tiüt aaga cambaj quiaj,ajiür gajpic (12) nadam piedra witiow wüx a muro.Noicnoic piedra alwüx minüt nop apóstol, ajcüwagajpiüp (12) apóstoles ocueaj aaga Quicheech Sap.

15 Aaga ángel tenguial andeac masaj xic quiaj,alteowix nej nots nipeaxay narangüch oro paramapeax aaga cambaj, mapeax meáwan puerta, atapmapeax aaga nadam muro ayey tiüt a cambaj. 16

Aaga cambaj quiaj atowtow ajlüy mepiquiw. Quiajtapeax aaga cambaj naag a ipeaxay quiaj. Tatüch

ijquiaw mil ijquiaw acoic miow (2,200) kilómetrosandüy wüx ajal, atonej andüy wüx oxet, atonejandüy wüx ajal oleaj. 17 Condom tapeax aaga muroatnej otüeng coet quiaj, atüch er miow acoquiaw(65) metro ajal oleaj. Aaga ipeaxay a ángel quiaj,aag ayaj atow nej apeaxiw owix nipilan.

18 Aaga muro quiaj, narangüch naag xeyaynatsüjyay ombas piedra nenüt jaspe. Nganüy aagacambaj quiaj narangüch palǘyan oro nerijrij atnejvidrio. 19 Ajcüwa gajpic (12) nadamdam piedrawitiow wüx aaga muro neyey tiüt cambaj, ajmel wüxmimbaj nej palǘyan natsüjyay ombas piedra. Aagambáswüx piedra nenüt jaspe, amb ijquiaw piedranenüt zafiro, amb arej nenüt ágata, amb apiquiwnenüt esmeralda. 20 Aton amb acoquiaw nenütónice, amb anaíw nenüt cornalina, amb ayaíwnenüt crisólito, amb ojpeacüw nenüt berilo, ambojquiyej nenüt topacio, amb gajpowüw nenütcrisopraso, amb gajpanoic nenüt jacinto, ambgajpic nenüt amatista. 21 Nganüy ajcüwa gajpicpuerta ajlüy gajpic nadamdam perla, noicnoicpuerta ajlüy noic nadam perla. Aaga calle tiül aagacambaj quiaj palǘyan oro, nerijrij atnej vidrio.

22 Tiül aaga cambaj quiaj, ngo naxom najaw noictemplo; ngo majlüy, cos Teat Dios leaw alndommarang cuajantanej, at aaga Quicheech Sap ajlüyiwingow ajlüy nangaj iüm. 23 Aaga cambaj quiaj ngometam nej nüt, ngo metam nej caaw marraj quiaj,cos Teat Dios leaw xeyay najneajay ajlüy, xowüyarraj meáwan tiül a cambaj quiaj. At aagaQuicheech Sap arraj atnej lámpara. 24 Meáwannipilan naw tiül palpálwüx nación leawa tawüw wüxasoetiw nejiw apmajüyiw tiül aaga ran tiül aagacambaj quiaj. Meáwan montangtang monajiütnajlüyiw wüx iüt apmambüw tiül aaga najneajaycambaj quiaj, majoyiw mamb leawa xeyay najneajayajiürüw müjchiw Teat Dios, marangüw nej casa. 25

Meáwan puerta niüng ajmeleran ocueaj aagacambaj quiaj aplejquiam meáwan nüt, ngo palamcos ngo majlüy ongwiiüts quiaj. 26 Apmajoyaranmamb meáwan leaw xeyay najneajay müünd TeatDios marangüch casa. 27 Tiül aaga cambaj quiaj,ngondom majmel nicuajind ngo majneaj, atnejinguind nerang ngo majneaj, at monwaiich;naleaing apmajmeliw ajcǘwan leawa apmapacüwmeáwan nüt, cos larangüch minütiw nejiw tiül aaganawiig ocueaj Quicheech Sap.

Wüx landoj aag ayaj, quiaj aaga ángeltüüch xic najaw nots lam nerixixay, nerijrijatnej vidrio; aaga yow quiaj neech

mapacaran. Aag ayaj imiün niüng ajlüy najneajaytrono chetej wüx Teat Dios, at niüng ajlüy aagaQuicheech Sap. 2 Aaga lam quiaj among ambpinawan aaga calle tiül a cambaj quiaj.Mbeaymbeay aaga lam quiaj, ajlüy xiül neechmapacaran meáwan nüt. Aaga xiül quiaj, apmeónggajpic (12) aóng tiül nomb neat; aag ayaj aóngnoicnoic caaw. Aton naag aóp aaga xiül quiajalndom mamongoch iün andeow meáwan nación.3 Tiül aaga cambaj quiaj lango majlüy nicuajind


ngo majneaj. Naleaing aaga najneajay trono niüngchetej Teat Dios, at a trono niüng chetej aagaQuicheech Sap apmajlüy tiül aaga cambaj quiaj.Quiaj meáwan monrang minajiüt nej apmarangüwnej casa. 4 Apmajawüw mitey nej, aton minüt nejapmajlüy teombas omalüw nejiw. 5 Quiaj langomeapmajlüy ongwiiüts, ngome apmetam lámparamarraj; ngome apmetam atil nüt, cos Teat Diosapmarraj meáwan leaw almajlüy quiaj. Nejiwapmajlüyiw montangtang meáwan nüt, meáwanneat.

Teat Cristo apmandilil najen6 Quiaj aaga ángel tasaj xic:―Aaga poch cam naleaing, ngo mawaiich,

alndom meyar leaw apiüng. Aaga Nangaj Espírituocueaj Teat Dios, aag neech marangüw wüx nawiigleaw andeac nej ajcüw mondeac andeac nej, nejtüüch miün miángel nej majüiquich leawa laliücmajlüy, majawüw aag ayaj monrang minajiüt nej―aw.

7 ―¡Xique saliüc najénan! ¡Najneajay, ich mapacomeajtsüw leawa apmayac wüx omeaats andeacTeat Dios atnej apiüng tiül aaga nawiig cam, cos nejlamapiüng nguineay apmajlüy alinoic nüt! ―awTeat Cristo.

8 Xique, Juan, tanguiayiüs, tajawas meáwan aagayaj. Wüx landoj nanguiay, najaw aag ayaj, quiajtaquiejliüs xecos teoleaj aaga ángel narang casa,cos nej neech xic najaw aag ayaj. 9 Quiaj tasaj xic:

―Ngwüy, nde merang xic casa, cos xique atonsarang minajiüt Teat Dios at ic, atnej tarangüwmondeac andeac Teat Dios, atnej arangüw leawaayac wüx omeaats aaga poch najlüy tiül aaganawiig cam. Néjan Teat Dios netam merang casa―aj xic.

10 Ndoj tasaj xic:―Nde mexot aaga poch najlüy tiül aaga nawiig

cam, aag apiüng wüx nguineay apmajlüy alinoicnüt, cos laliüc majlüy aaga lamapiüng quiaj. 11

Leawa nerang ngo majneaj, tanaámb ich marangngo majneaj, at leawa nerang nisoet ich marangtanaámb. Nganüy leawa nerang najneaj, tanaámbich marang najneaj. At leawa nerang andiüm TeatDios, tanaámb ich marang leaw andiüm Teat Dios―aj xic.

12 Quiaj Teat Jesús tapiüng:

―Naleaing xique saliüc najénan, sanajamiün leawsanüüch nopnopoj leaw tarang. 13 Xique mbassalnajlüy atnej letra A, at sajlüy ǘmbwüx atnej letraZ ―aw.

14 Najneajay apac omeajtsüw leawa tajwanasoetiw nejiw, cos aag ayaj atnej lajantsüch apixawnejiw, majmeliw ambüw tiül aaga puerta ocueajaaga najneajay cambaj, at matüchiw aaga xiülneech mapacaran meáwan nüt. 15 Nganüy ajcüwaleawa ngo müjndiw majmeliw tiül aaga cambajquiaj, ajcüw ayaj atnej ngo majneaj nimal leawmbójan arang ngo majneaj. Ajcüw ayaj monsüet;ajcüw ayaj monjiür pálwüx minajtaj pálwüxminaxey; ajcüw ayaj monbiy nipilan; ajcüw ayajmonrang casa narangüch dios; at meáwanmondiüm leaw ngo maleaing, tengwüy monwaiich.

16 ―Xique Teat Jesús tüjchiüs miün xeángelmapiüng aaga poch lajlüy tiül aaga nawiig cam,manguiayiw meáwan mondüüb xic tiül palpálwüxcambaj. Xique nawas tiül acualaats aaga Rey Davidtajlüy nomb. At xique sajlüy natang atnej aaganadam ocas najntsop chiüjmbaw ―aw.

17 Aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, ymeáwan mondüüb Teat Cristo, nejiw ajlüyiw atnejminüx nej, apiüngüw:

―Mac ―awüw.At leaw anguiay, ich mapiüng aton:―Mac ―ich maw.Aton jane nind anganeow, ich miün manganeow;

meáwan leawa andiümüw manganeowüw, ichmanganeowüw aaga yow neech mapacaranmeáwan nüt, aag ayaj üjndíwan.

18 Xique Juan, sasaj meáwan leawa apmanguiayandeac Teat Dios tiül aaga nawiig cam: Sitiül aljaneapmayac wüx, quiaj Teat Dios apmüüch majlüy wüxombas nej meáwan ngo majneaj atnej lamapiüngtiül aaga nawiig cam. 19 Aton sitiül aljane apmawünquiriw naw tiül aaga nawiig cam niüng Teat Diosapiüng nguineay apmajlüy alinoic nüt, quiaj TeatDios langome apmüüch nicuajind leaw lamapiüngapmüüch minipilan nej tiül aaga nangaj cambaj;ngome apmayar aaga najneaj atnej apiüng tiülaaga nawiig cam.

20 Aaga nepiüng meáwan aag agüy, apiüng:―Naleaing xique saliüc najénan ―aw.Amén. ¡Atquiaj apmajlüy! ¡Mac Teat Jesús!21 Sandiüm Miteatiiüts Jesucristo müüch icon

meáwan mimonajneaj nej. Amén.


downloads.dbs.orgdownloads.dbs.org/scriptures/pdf/HUVTBL/HUVTBL.pdf · SAN...

Documents

Transcript of downloads.dbs.orgdownloads.dbs.org/scriptures/pdf/HUVTBL/HUVTBL.pdf · SAN...