Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een...
Transcript of Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een...
![Page 1: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/1.jpg)
Samenwerking
aardwarmteproject
Koekoekspolder
Visit: Danish specialists
17 april 2013
Radboud Vorage
Greenhouse GeoPower
![Page 2: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/2.jpg)
• Doelstelling van het project
• Wat is aardwarmte/geothermie
• Geologie in het gebied en aardwarmte
• De boorlocatie
• Diverse foto’s van werkzaamheden
• Stand van zaken / leerpunten
• Vragen/discussie
Opzet
presentatie
![Page 3: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/3.jpg)
Doel van project
(Koekoekspolder)
• Realiseren van een aardwarmtebron van ca. 5 MW (thermisch)
• De bron operationeel voorjaar 2012
• Warmte leveren aan 3 tuinbouwbedrijven (18 ha.)
• Ruim 2/3 van de benodigde warmte voor de bedrijven komt uit aardwarmtebron
• Stabiele warmtekosten voor de tuinbouwbedrijven
• Per jaar ca. 4 tot 4,5 miljoen m³ gas besparen
• Vermindering CO2-emissie met ca. 7,5 kiloton p.j.
• Bron ca. 30 jaar gebruiken (aflossen in 15 jaar)
• Kennis opdoen voor vervolgprojecten (in zowel tuinbouw als andere sectoren)
![Page 4: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/4.jpg)
Einddoel
![Page 5: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/5.jpg)
Volop aardwarmte!
![Page 6: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/6.jpg)
Koekoekspolder IJsselmuiden
Koekoeks-
polder
![Page 7: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/7.jpg)
Kern toekomstvisie:
combinatie van
WKK met aardwarmte
en externe ‘groene’ CO2
![Page 8: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/8.jpg)
Het principe van aardwarmte
![Page 9: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/9.jpg)
Porositeit en permeabiliteit
![Page 10: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/10.jpg)
Maximaal 7 aardwarmtebronnen !
![Page 11: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/11.jpg)
Opzet aardwarmte project
- Drie tuinbouwbedrijven
- Integratie aardwarmte met WKK/ketel/buffers
- Robuust warmtenet 1.7 km
- Een integrale aansturing via glasvezel
- Tuinders bepalen zelf uitkoeling van aardwarmte
![Page 12: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/12.jpg)
Het pomphuis en warmtewisselaar
![Page 13: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/13.jpg)
De boorlocatie aan de Hartogsweg, IJsselmuiden
![Page 14: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/14.jpg)
Mijnbouwlocatie
![Page 15: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/15.jpg)
Activiteiten op boorlocatie
![Page 16: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/16.jpg)
Beelden van de locatie (1)
![Page 17: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/17.jpg)
Beelden van de locatie (2)
![Page 18: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/18.jpg)
Beelden van de locatie (3)
![Page 19: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/19.jpg)
Beelden van de locatie (4)
![Page 20: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/20.jpg)
Beelden van de locatie (5)
![Page 21: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/21.jpg)
Mud unit en chemicaliën (6)
![Page 22: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/22.jpg)
Sreens en well-test (7)
![Page 23: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/23.jpg)
Aanleg warmtenet (8)
![Page 24: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/24.jpg)
Warmtenet en installaties (9)
![Page 25: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/25.jpg)
Water/gas scheider (10)
![Page 26: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/26.jpg)
Besturingssysteem (11)
![Page 27: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/27.jpg)
Stand van zaken • Geothermische installatie is getest en kan ca. de
beoogde 5 MW leveren. 15.000 GJ/maand
• Er is nu 8 maanden warmte aan de tuinbouwbedrijven geleverd, en ca. 2.000.000 m³ gas bespaart.
• Vermindering CO2-emissie met 70 tot 75%
• Injecteren van bronwater vraagt extra druk/energie (injectiepomp). Mindere doorlatendheid reservoir
• COP van het systeem is ca. 8-14. Lager dan verwacht (laag is minder doorlatend).
• Meegeproduceerd gas ook gebruiken.
• Optimalisatieslag bij de bedrijven (retourtemperatuur)
• Extra warmteafnemers (hogere benutting)
• Onderzoek naar levering van regionale ‘groene CO2’
![Page 28: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/28.jpg)
Reservoirmodel
![Page 29: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/29.jpg)
Reservoirmodel (na 30 jaar)
![Page 30: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/30.jpg)
Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet,
ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland zit nog vol in een leercurve
• Geothermie is nog niet economisch haalbaar zonder subsidie/ondersteuning.
• Constructieve samenwerking overheid en bedrijfsleven (Provincie, gemeente, Rijk, KAE, PT, TNO, LTO, etc) geeft stevige basis en noodzakelijk vertrouwen voor de toekomst.
• Ondersteuning van overheid blijft komende jaren noodzakelijk: Rijksgarantieregeling, SDE, vergunningverlening, zorgsystemen, kennisontwikkeling, etc.
• Kijken naar mogelijkheden om financieringshobbel te nemen, met name voor vervolgprojecten.
• Ontstaan van kleine energiebedrijven en passende wetgeving.
• Prachtige vorm van warmte/energie, kennis en ervaring verder uitbouwen!
![Page 31: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/31.jpg)
Betrokken partijen
Aardwarmtecluster 1 KKP BV
Agro Advies Buro
ALFA en Nysingh
IF-WEP
Daldrup & Söhne AG
Gemeente Kampen
Provincie Overijssel
LTO Noord
Ministerie van EL&I
CLM
Productschap Tuinbouw
Kas als Energiebron
![Page 32: Samenwerking aardwarmteproject Koekoekspolder · Leerpunten • Onderschat de complexiteit van een aardwarmteproject niet, ondanks het eenvoudige basisconcept. Geothermie in Nederland](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022050307/5f6fcfc220f3fb6c920aca8d/html5/thumbnails/32.jpg)
Vragen en discussie
www.greenhousegeopower.nl voor vragen en opmerkingen: Radboud Vorage Projectdirecteur / Aardwarmtecluster 1 KKP BV 06-51431301 [email protected]