Sağlıkta dönüşüm, neyi dönüştürüyor?

atasoyer30.10.09PHK 1

Sağlıkta dönüşüm, neyi dönüştürüyor?

ATA SOYER30.10.2009

Pratisyen Hekimlik Kongresi


Sunumun “yol haritası”

1. S.D.P. (Sağlıkta Dönüşüm Programı) Ne?

2. S.D.P. ile ne değişti, neler oldu?2.1. finansman; 2.2. hizmet sunumu,

2.3. vatandaş (memnuniyeti), 2.4. hekimler ve sağlık çalışanları

3. Tartışma 3.1. finansman sürdürülebilir mi? 3.2. piyasalaştırma

4. Sonuç


Sağlıktadönüşüm

SağlıkFinansmanı

G.S.S.

SağlıkBakanlığı’nın

YenidenYapılanması

“yerelleştirme”

Hastanelerinİşletmeleştirilmesi

özelleştirilmesi

BirinciBasamakta

Ailehekimliği

SağlıkÇalışanlarınınİstihdamında

Değişim“sözleşmelilik”

Performansagöre

ücretlendirme


1. Sağlık finansman yapısı ve düzeyi değiştirildi


MALİYEBAKANLIĞI S.G.K.

E.S.SSKBKSAĞLIK

BAKANLIĞI

Y.K. MMR

S.B.HAST

ÜNV.HAST

ÖZELHAST

AİLEHEK.

SAĞ.OC..

H.B.Ö.

vergi

prim

Katkıpayı

HAZİNEM.


Kişi başına düşen reel sağlık gideri 1985-2006; %8.5 artmış (OECD’de %4.8)

Sağlık harcamaları/GSMH %2.2 (1985; OECD’nin 1/3’ü) >> %5.6 (2006; OECD’nin 2/3’ü)

1999 sonrası, hem GSYİH, hem de kişi başına sağlık harcaması artmış (2001 hariç)

Kamu sağlık harcaması/toplam sağlık harcaması: %72-73


2. Hizmet sunumu “reformlar”ı


*hizmet sunumu reformları:

Birinci basamak sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi (aile hekimliği

Kamu hastanelerinin reforme edilmesi

Özel sektörden hizmet


3. Hastalara cevap verebilirlik ve sağlık hizmetlerinden duyulan memnuniyet


*Genel memnuniyet oranı; %39.5 (2003) > %55.2 (2005) >> %66.5 (2007)

Bbsh’ne ait memnuniyet; %39.4 (2003) >> %57.1 (2006)

Kamu hastane h.memnuniyeti; %41>> %51.5

39,5

66,5 63,4

35

40

45

50

55

60

65

70

2003 2004 2005 2006 2007 2008


T.CSAĞLIK BAKANLIĞI

Sağlık Hizmetlerinden Memnuniyet Oranları

Birinci basamak sağlık hizmetlerinde hasta memnuniyetini ölçmeyi amaçlayan EUROPEP anketi, hastalardan son 6 ay içerisinde en sık başvurdukları hekimleri ve muayenehanelerini, 23 sorudan oluşan bir ölçekle değerlendirmeleriniistemektedir.

EUROPEP ölçeği 16 Avrupa ülkesinde geçerlik ve güvenilirlik çalışması yapılmış, uluslararası kabul görmüş bir ölçektir.

Birinci basamak sağlık hizmetlerinden yararlanan 81 ilden 100 er hasta olmak üzere toplam 8100 hasta üzerinde uygulanmıştır. 23 soruya verilen cevapların ortalaması alınmıştır.

EUROPEP Ölçeği, 81 İl Memnuniyet Çalışması

(Ekim 2008)

75

86

0

15

30

45

60

75

90

Sağlık Ocaklarıyla Hizmet Verilen İ ller

Aile Hekimliğine Geçilen iller


*hizmete erişimde hakkaniyet;Eşit ihtiyaç için eşit tedaviYeşil kart’ın katkısıEn düşük gelirli %20’nin YK’ı %24

(2003) >> %68 (2006)Hekimlerin coğrafi dağılımı, çok daha

eşit hale gelmiş (16 bin sp, kişi başına düşen sp açısından sıkıntılı bölgelerde)


4. Hekimler ve sağlık çalışanlarına ne oldu?

%50 uzman, %30 pratisyen, %20 asistan

Hemşire/hekim oranı: 1.4 (OECD’de 3.1)

Hastane hekimlerinin geliri > sağlık ocağı hekimleri


hastanehekimi Sağlıkocağıhekimi

ailehekimi


DR’ a başvuru: *kişi başına 4.6’dan 5.4’e (2007)-OECD

(6.5) 1990-2006 arasında, yıllık hekime başvuru

oranındaki büyüme %7.3 (OECD’de %0.6) Dr başına başvuru 3179 (2006)-2007’de

3630 /OECD’de 2510 1990-2006 arası; %6.2’lik yıllık bir artış

(OECD’de %0.5 düşüş)%40’ı birinci basamak-%60’ı hastane Eskişehir araştırması: 46/54 (2005) >>

52/48 (2007)


Başvuru artış nedenleri: A)BBSH

Koruyucu ve birinci basamak s h harcamalarındaki artış

Hekimleri yoksun alanlara çekmeyi hedefleyen tedbirler (düzenleyici ve mali teşviklerin karışımı)

Atıl sağlık ocaklarının faaliyete geçirilmesi Sağlık ocağı muayene odalarında artış

(2002’de dr’ların %45’i, 2006’da %95’i kendi odalarına sahip)

Sağlık ocaklarındaki sevk oranı %20’den %6’ya düştü


B) Hastaneler

Uzman hekime erişimde gelişmeAyakta tedavi başvuru oranı %91 artmış

(2002-2007)YK kapsamına ayakta tedavi h.nin dahil

edilmesi (2004)Sh’nin yaygınlaştırılması, arttırılan sp

sayısı ile desteklenmiş


Dr’ların tam-zamanlı çalışması artmış (2002’de %11 >> 2008’de %73)

Kamu hastanelerinde çok sayıda ek muayene odası

Çok sayıda muayenehane kapanması

PDEÖBuna rağmen 60/40


*Hastane doluluk oranı:2005’de %65 (OECD’de %75) >>

2007’de %69*yatış süresi:5.2 gün >> 4.6 gün (OECD’de 6.3)Doğumda; 1.7 gün (OECD’de 3.3)1990-2007 arası SB hastanelerinde

%30 azalma


Sağlık çalışanları ne yaşıyor?

Hasta başına muayene süresi(-)Tetkik sayısı(+)

Yatırılan hasta (+)Lokal anesteziyle op (+)

Konsültasyon (+)

Endikasyonsuz müdahale +Etik olmayan uygulama +

Uygulama hatası +Komplikasyon +

Sh niteliği -

Eğitim –Ek görev ++

Okuma –Sürekli eğitim, asistan

Eğitimi --

Çalışanların rekabeti+Çalışma/iş stresi+

İzin-dinlenme süresi—Görevlendirmede adalet—

Moıtivasyon--?Geleceği görme--

Hekim-hekim ilişkisi –Hekim-diğer sağlıkçı ilişki –

Dayanışma/işbirliği—Hastayla ilişki--?

Aile ilişkisi--

TTBAraştırması2009


OECD-DB ve Sağlık Bakanlığı kaynaklarından aldığımız veriler üzerinden SDP’nın sonuçlarını(n bir bölümünü) gördük!

Şimdi, bunların anlamını tartışmaya çalışalım…


SDP, finansal olarak –bu haliyle- sürdürülebilir mi?


1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008SB 21,5 18,2 16,7 17,1 16,1 15,8 16,3 17,8 18 17,3YK 3,7 3,5 3,1 4 3,7 3,5 10,9 9,4 11,3 10,1ÜN 3,6 3,6 2,9 2,9 2,6 2,5 2,3 2 1,9 1,9MMR 12,9 12,2 12,9 11,9 11,7 11,4 9,3 8,2 7,9 7,6DGR 1,6 3,2 3,2 3,4 1,9 2,8 1,3 0,6 0,6 0,6SGK 50,7 54,3 57,3 57,7 61,1 61 57,1 59,2 58,1 60,5YY-KİT 6,4 5,1 3,9 3,3 3 3 2,9 2,4 2,2 2,1

KAMU SAĞLIK HARCAMALARININ KURUMSAL DAĞILIMI (%)

27

Yeşil kartlı sayısı

(milyon)

10

13

6,7

10,8

12,5

14,5

9,4

0

2

4

6

8

10

12

14

16

2000 2002 2004 2005 2006 2007 2008

8161170 1131

1810

2870

4500

0

1000

2000

3000

4000

5000

2002 2003 2004 2005 2006 2008

Yeşil kart harcamaları (milyon YTL)

28

SGK sağlık harcamaları nereye?

Sgk sağlık

harcamala

rı

2002 2007 2008

İlaç

harcamala

rı

4,8

milyar

TL

9,7 milyar

TL

11 milyar

TL

Tedavi

harcamala

rı

2,8

milyar

TL

10,3

milyar

TL

14 milyar

TL

29

Sosyal güvenlik kurumlarının toplam

sağlık harcamaları (2001-2008) milyon TL

1799

2831

4362

5906 5626

8489

10267

13953

2777

4798

63007244

7981

11393

9717

9177

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

tedavi

ilaç-teknoloji

30

SGK’nin tedavi harcamaları-milyon YTL

1185

1815

2998

4083

3521

5442

6399

7325

330620 827

1079 10831325 1523

2247

284 396 538 7431021

1723

2345

4381

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

devlethastanesi

üniversitehastanesi

özelhastane

31

2009 yılı ilk 6 ay SGK sağlık harcamaları

( 14.2 milyon TL)

özelh; 2285;

16%

üniversiteh;

1224; 9%

devleth; 4051;

29%

tıbbim; 282; 2%

ilaç; 6322; 44%

32

Özel hastanelerin toplam hastaneler içindeki payı %

Özel hastane payı 1996 1998 2001 2007

Hastane 15.4 18.4 19.9 28.6

Hastane yatağı 5.0 6.6 7.1 9.7

poliklinik 3.7 3.3 9.3

Yatan hasta 7.9 8.9 20.0

Büyük ameliyat 8.1 10.8 10.8 18.6

Orta ameliyat 6.1 8.8 7.9 18.6

Küçük ameliyat 4.7 7.4 7.1 10.9

Doğum 5.3 7.5 9.1 18.9

33

1996’da 159, 2001’de 239, 2007’de 365, 2008’de 387 özel hastane


Sgk gelir-gider dengesi (milyar YTL)

“açık 8 yılda 10 kattan fazla artmış”

8,61113,417,8 20

28 27,9

41,334,7

50,6

41,2

59,953,8

71,9

56,9

81,9

67,3

93,2

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

gelir

gider

Açığın (25.9 milyar YTL) 22.7 si SSK, 3.8 i KÇ, 0.6 sı BK’a ait


SGK 2008 gelir-gider dengesimilyon YTL

• Gelirler*prim-47871*devlet katkısı-1719*yeniden

yapılandırma-6676*ek ödeme-2589*faturalı ödeme-

5019*diğer-3384Toplam 67257

• Giderler*emekli aylıkları-

58885*ek ödeme + syz-

2865*ilaç- 10717*tedavi- 13953[sağlık- 25404]*diğer- 6006Toplam 93159

AÇIK: 25902; BÜTÇE TRANSFERİ: 35016


Olan, PİYASALAŞTIRMA’ dır

atasoyer30.10.09PHK 37371.VATANDAŞ

2.prim,vergi,katkı payı

3.BütçeS.G.kurumları

4.MerkeziSağlıkörgütü

4.MerkeziSağlıkörgütü

YataklıTedavi k.

YataklıTedavi k.

BirinciBasamakSh/k

BirinciBasamakSh/k

5.Sağlıkpersoneli

Sağlıkişletmeleri

Sağlıkişletmeleri

Tüketicimüşt

eri

Kışkırtılmıştüketimcilik

katkıpayı

Güvencesiz/sözleşmeli

Satınalma


Sağlık çalışanları ve hekimlerin durumu, nasıl yorumlanabilir?


1.hekim, yaşadığı sürecin bilgisine tam sahip DEĞİL, üretimine YABANCI

2. Sağlık hizmetleri “üretimi” ARTIŞ gösterdi

3. Birim zamanda üretilen hizmette de ARTIŞ var, yani VERİMLİLİK de artıyor

4. Üretim artarken, üretim “hataları”nda da ARTIŞ var, ama üretimin kalitesinde henüz bir iyileşme görülmüyor…


5. Üretimin bilgi ile desteklenmesinde GERİLEME var, üretim-bilim ayrışması…

6. Çalışma süresi henüz çok artmadı (hekimlerde), ama izin ve dinlenme süresinde AZALMA var (dolaylı süre ARTIŞI)

7. Bu süreç çalışma temposu ARTIŞI, motivasyon AZALMASI ve iş stresi ARTIŞI ile birlikte…


8. Sağlık çalışanlarının rekabeti artarken, dayanışmaları azalıyor; işgücünde PARÇALANMA

9. Özellikle hekimlerin diğer sağlık çalışanları ile, hekimlerin diğer hekimlerle işbirliğinde gerileme yaşanıyor

10. Sosyal yaşamda ve örgütlenme arayışında da AZALMA var


11. Diğer sağlık personelinden başlayan bir GÜVENCESİZLEŞME dalgası hissedilmeye başlıyor

12. Hekimler arasında ve hekimlerle diğer çalışanlar arasında ücret eşitsizliği DERİNLEŞİYOR

…


Muayenehanesindeyalnız başına çalışanHekim-tipi*serbest hekim Bir “işyerinde” ücretli-maaşlı

çalışan hekim


İlişki, “anlık”tı…

Tıbbi hizmet süresi uzadı…Verimlilik adı altında bir tempo oluştu…

Günde kaç hasta baktın? Kaç ameliyat/tetkikYaptın? Kaç reçete yazdın? Performans…tempo…fabrika bant sistemi…Taylorizm…böylece, hekimler, bürokrasi ya da şirketyönetimince kolayca izlenebilmekteGereksiz-masraflı prosedürler azaltılmaktaBöylelikle üretim sürecinin “verimliliği” artırılmakta


*artık, neye göre para alıyoruz?Sergilediğimiz performansa göre…yani,; TEŞHİS SAYISI, ÇEŞİDİ, SEVKLER, HER UYGULAMA SEANSINDA GEÇEN HASTA SAYISI, VB)

Hekimlik mesleğine ciddi bir saldırıİdari ve iktisadi özerklik kayboluyorAma daha önemlisi, klinik özerklikelden gidiyor Yani, bizim “ne kadar maaş

alacağımız”Başkalarınca belirleniyorduArtık, “işimizi nasıl yapacağımız” dabaşkalarınca belirlenmeye başladı…


SH’ deYALIN Ü.

İŞYERİ PARÇALANIYOR

İŞGÜCÜ PARÇALANIYOR

ÇALIŞMA SÜRESİUZATILIYOR

EMEK YOĞUNLUĞUARTIYOR


AZ PERSONELE ÇOK İŞ

ZAMAN ESNEKLİĞİ

TAŞERONLAŞTIRMA


ESNEK İSTİHDAM(STANDART-DIŞI)

SAYISAL ESNEKLİKSÖZLEŞMELİLİK

ÜCRET EŞİTSİZLİĞİ

SOSYAL HAKFARKLILIĞI


• yapılan, emeğimizin DENETLENMESİ’dir

• Sadece hekimleri değil, tüm sağlık çalışanlarını!

• sadece sağlık sektöründe DEĞİL, yaşamın tüm alanlarında!

• Sadece Türkiye’de değil, tüm dünyada!


Emeğimizi PARÇALAYANLAR’ a karşı,

BİRLEŞMEK!

Enerjimizi, birbirimizle REKABET’ e değil,

Asıl HEDEF’ e yönlendirmek!!!


OLUMSUZLUKLARIMIZ

“KOŞULLAR KÖTÜ,AMA PERFORMANS İYİ!”

“BANA NE TAŞERONDAN,HEMŞİREDEN, PRATİSYENDEN”

“HERKESİN PATRONUİŞYERİ AYRI, SORUNUDA…”

“BİZİMLE İLGİSİ YOK,YENİLERİN SORUNU!”

“ESKİDEN GÜVENCEMİ VARDI?”

“İŞİ BULDUĞUNA DUAET, DIŞARDA ÇOKİŞSİZ VAR!”


“AMA, MÜHENDİSLERDENÇOK KAZANIYORUZ!”

“YA, BENİ BULAŞTIRMAYIN!”

“O KADAR EYLEM YAPILDI, BİR ŞEY DEÇIKMADI!”

“HERŞEYİ, GÜÇ BELİRLİYORBU DEVİRDE PARASI OLAN…”

“YEMEZLER, ABİ…”

“HERŞEYE İTİRAZEDİYORSUNUZ, SİZİNALTERNATİFİNİZ NE?”

….


“ya, +’LARIMIZ?”

HepimizHepimizEMEĞİMİZLEGeçiniyoruz

Aramızda farkLARAzaldı!

HEKİMLİKYAPMAKİstiyoruz;KendiKararımızıKendimizVermek!

KLİNİK ÖZGÜRLÜĞÜMÜZÜİstiyoruz!

Standart hak istiyoruz!

İşgünü/İŞhaftası

ANGARYA istemiyoruz!

Fazla çalışma kurallıOlsun-karşılığı dahaÇOK olsun

Keyfi görev istemiyoruz!

Adaletli işbölümü…

Yasal güvence istiyoruz!SADECE BANA DEĞİL,HEPİMİZE AYNI HAKLAR!

Sağlıkta dönüşüm, neyi dönüştürüyor?

Documents

Transcript of Sağlıkta dönüşüm, neyi dönüştürüyor?