S U D D H I P A R I T A D - DPU · 2014-12-06 · S U D D H I P A R I T A D 2...

S U D D H I P A R I T A D

ส ทธ ป ร ท ศน 1

เจาของ มหาวทยาลยธรกจบณฑตย 110/1-4ถนนประชาชน เขตหลกสกรงเทพฯ10210 โทร.02-954-7300 (อตโนมต30หมายเลข)ตอ361 E-mail:[email protected]

คณะทปรกษา ศ.ดร.บญเสรมวสกล รศ.ดร.วรากรณสามโกเศศ ศ.ดร.ไพฑรยสนลารตน รศ.ดร.สมบรณวลยสตยารกษวทย คณบดทกคณะ

บรรณาธการ รศ.ดร.กลทพยศาสตระรจ

กองบรรณาธการบคคลภายนอก ศ.ดร.ทวปศรรศม ศ.ดร.ปารชาตสถาปตานนท รศ.ดร.พรทพยดสมโชค รศ.ดร.ปรยาวบลยเศรษฐ ผศ.ดร.วโรจนอรณมานะกล

ทศนะขอคดเหนใดๆ ทปรากฏในวารสารสทธปรทศน เปนทศนะวจารณอสระทางคณะผจดท�าไมจ�าเปนตองเหน

ดวยกบทศนะขอคดเหนเหลานนแตประการใด ลขสทธบทความเปนของผเขยนและวารสารสทธปรทศน และไดรบ

การสงวนสทธตามกฎหมาย

สทธปรทศน

กองบรรณาธการ รศ.พนจทพยมณ ผศ.ดร.นตยเพชรรกษ ดร.เกยรตอนนตลวนแกว ดร.คมคมภรานนท ดร.นพพรศรวรวไล ดร.อดศรณอบล

กองจดการ (ธรการ การเงนและสมาชก) ปรญญาคลายเจรญ

ออกแบบรปเลม-จดหนา นนทกาสทธพฤกษ ธนตถสรณชงาน

ก�าหนดออก ราย3เดอนฉบบละ100บาท

จดจ�าหนาย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย โทร.02-954-7300ตอ445,292,690

พมพท โรงพมพมหาวทยาลยธรกจบณฑตย โทร.02-954-7300ตอ540 http://www.dpu.ac.th/dpuprinting

ปท๒๖ฉบบท๘๐กนยายน-ธนวาคม๒๕๕๕ISSN0857-2690



Owner Dhurakij Pundit University 110/1-4PrachachuenRoad Laksi,Bangkok10210 Telephone02-954-7300 (Automatic30Number)#361 E-mail:[email protected]

Editorial Consultant Prof.Dr.BoonsermWeesakul Assoc.Prof.Dr.VarakornSamkoses Prof.Dr.PaitoonSinlarat Assoc.Prof.Dr.SomboonwanSatyarakwit DeanofallDPUFaculty

Editor - in - Chief Assoc.Prof.Dr.KullatipSatararuji

Editorial Consultant Board Prof.Dr.TaweepSirirassamee Prof.Dr.ParichartSthapitanon Assoc.Prof.PorntipDesomchok Assoc.Prof.PreeyaVibulsresth Asst.Prof.WiroteAroonmanakun

SUTHIPARITHAT

Volume 26 Number 80 September - December 2012

Editorial Board Assoc.Prof.PinitTipmanee Asst.Prof.Dr.NitPetcharak Dr.KiatananthaLounkaew Dr.KomCampiranon Dr.NoppornSrivoravilai Dr.AdisornNaUbon Assistant Editors

ParinyaKlaicharoen

Cover Design NunthagaSitthipruk ThanatsornChoongan

Periodicity 3monthperyearissue100baht

Distribute Dhurakij Pundit University Telephone02-954-7300#445,292,690

Printed by DhurakijPunditUniversityPrinting Telephone02-954-7300#540 http://www.dpu.ac.th/dpuprinting

TheViewExpressedineachArticleareSolelythoseofAuthor(s).



รายชอผทรงคณวฒกลนกรองบทความภายนอก (Peer Review)

รายชอผทรงคณวฒกลนกรองบทความภายใน (Peer Review)

ศาสตราจารยดร.ทวปศรรศม มหาวทยาลยศลปากรศาสตราจารยดร.ปารชาตสถาปตานนท จฬาลงกรณมหาวทยาลยศาสตราจารยดร.พรทพยดสมโชค มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชรองศาสตราจารยดร.วภาเจรญภณฑารกษ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชรองศาสตราจารยดร.กงพรทองใบ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชรองศาสตราจารยดร.บญเลศศภดลก มหาวทยาลยกรงเทพผชวยศาสตราจารยดร.ธนะบลยสจจาอนนตกล มหาวทยาลยเกษตรศาสตรดร.จารวชยสมบต กรมสรรพากร

ศาสตราจารยดร.บญเสรมวสกล มหาวทยาลยธรกจบณฑตยศาสตราจารยดร.ไพฑรยสนลารตน มหาวทยาลยธรกจบณฑตยรองศาสตราจารยดร.อปถมภสายแสงจนทร มหาวทยาลยธรกจบณฑตยรองศาสตราจารยดร.อทยบญประเสรญ มหาวทยาลยธรกจบณฑตยผชวยศาสตราจารยดร.ฐตมาสทธพงษพานช มหาวทยาลยธรกจบณฑตยผชวยศาสตราจารยดร.วรสทธชชยวฒนา มหาวทยาลยธรกจบณฑตยดร.พณสดาสรธรงศร มหาวทยาลยธรกจบณฑตยดร.วษณวงศสนศรกล มหาวทยาลยธรกจบณฑตย



บทความวจย

ความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยน ชาญณรงค ชยพฒน...................................................................................................................................7

การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทเขารวมโครงการเกษยณอาย กอนก�าหนดของธนาคารออมสนประจ�าป2553 ณฐพล วฒรกขจร, ออทพย ราษฎรนยม, ชมพนท โกสลากร เพมพนววฒน............................................27

ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครประจ�าการทสงผลตอแรงบนดาลใจ ในการพฒนาศกยภาพการสอน สทธพงศ หกสวรรณ.................................................................................................................................43

การพฒนาตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา เกรยงพงศ ภมราช......................................................................................................................................59

การพฒนาฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา อญชล ทองเอม, มธรส จงชยกจ................................................................................................................73

กรอบเนอหาขาวความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตของไทย ดวงกมล เทวพทกษ....................................................................................................................................99

ระบบผแนะน�าแบบหลายเกณฑจากขอมลแบบไฮบรด นชร เปรมชยสวสด....................................................................................................................................111

ความคงตวของสารสแอนโทไชยานนจากกากกลบดอกกระเจยบแดง(Hibiscus sabdariffa Linn.) ในผลตภณฑขาวเหนยวมน ญาณ จนดามง, ปยะวทย ทพรส.............................................................................................................129

บทความวชาการ

การรเทาทนสอและสารสนเทศ อษา บกกนส................................................................................................................................................147

บทบาทใหมของCSRเพอตอบสนองความคมคาองคกรธรกจในบรบทไทย กญญรตน หงสวรนนท..............................................................................................................................163

หนงสอนาอาน HowanEconomyGrowsandWhyitClashes อนวฒน ชลไพศาล....................................................................................................................................177

สารบาญ



Research Articles Synchronicity of Macro Economic Variables among ASEAN Member Countries Channarong Chaiphat..................................................................................................................................7 Cost-BenefitofEmployeesEarlyRetirementProject2010ofGovernmentSavingsBank Nuttapon Wuttirakkajon, Aotip Ratniyom, Chompoonuh Kosalakorn Permpoonwiwat....................27

Channelsofinformationoninnovativeteachingofteachersaffectingtheinspirationfor thedevelopmentofteaching Suttipong Hoxsuwan.....................................................................................................................................43

TheDevelopmentofLeadershipIndicatorsoftheDirectorsoftheEducationalService AreaOffices Kriangpong Phumiraj....................................................................................................................................59

DevelopmentofThaiLanguageKnowledgebaseforHigherEducation Anchali Thongaime, Maturos Chongchaikit................................................................................................73

MediaFramingofNewsRegardingtheViolenceandConflictintheSouthern BorderProvincesofThailand Duangkamal Tawapitak..............................................................................................................................99

AMulti-CriteriaRecommendationSystembasedonHybridProfile Nucharee Premchaiswadi.........................................................................................................................111

StabilityofAnthocyaninfromRedRoselle(Hibiscus sabdariffaLinn.) ResidueinTheSweetStickyRice Yanee Jindamung, Piyavit thipbharos.......................................................................................................129

Academic Articles

MediaandInformationLiteracy Ousa Biggins .......................................................................................................................................147

ThenewroleofCSRinordertoservethevalueofbusinessinThaicontext Kanyarat Hongvoranant............................................................................................................................163

Book ReviewHowanEconomyGrowsandWhyitClashes

Anuwat Cholpaisal....................................................................................................................................177

Contents



บทบรรณาธการ

วารสารสทธปรทศน วารสารวชาการของมหาวทยาธรกจบณทตย ฉบบท80นกองบรรณาธการขอน�าเสนอบทความวจยจ�านวน8เรองประกอบดวยบทความทางดานสงคมศาสตรในสาขาเศรษฐศาสตร2เรองไดแกความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยน และการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก�าหนดของธนาคารออมสนประจ�าป2553ในสาขาการศกษาจ�านวน3เรองไดแก1.ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครประจ�าการทสงผลตอแรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอน2.การพฒนาตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา และ 3. ไดแกเรอง การพฒนาฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษานอกจากนยงมบทความวจยในสาขานเทศศาสตร ไดแก เรองกรอบเนอหาขาวความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตของไทย และดานเทคโนโลยสารสนเทศไดแกเรองระบบผแนะน�าแบบหลายเกณฑจากขอมลแบบไฮบรด ทงนบทความวจยเรองสดทายเปนบทความดานวทยาศาสตร ในสาขาเทคโนโลยการอาหารไดแก เรอง ความคงตวของสารสแอนโทไชยานนจากกากกลบดอกกระเจยบแดง(Hibiscus sabdariffaLinn.)ในผลตภณฑขาวเหนยวมน ส�าหรบบทความทางวชาการในฉบบนมดวยกน2บทความในสาขานเทศศาสตรไดแกเรองการรเทาทนสอและบทบาทใหมของCSRเพอตอบสนองความคมคาขององคกรธรกจในบรบทไทยการแนะน�าหนงสอนาอานในฉบบน กองบรรณาธการขอน�าเสนอหนงสอเรองHowanEconomyGrowsandWhyitClashesซงเปนหนงสอส�าหรบใหความรความเขาใจทางดานเศรษฐกจมหภาคทอานงายแนะน�าโดยดร.อนวฒนชลไพศาล กองบรรณาธการขอขอบคณผประเมนบทความทกทานทไดใหความอนเคราะหในการประเมนบทความและใหขอเสนอแนะทเปนประโยชนแกผเขยนบทความรวมทงขอขอบคณผน�าสงบทความวจยบทความวชาการทกทานทมสวนสงเสรมในการพฒนาคณภาพวารสารสทธปรทศนเขาสแวดวงทางวชาการสบไป

บรรณาธการ



ความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยน

Synchronicity of Macro Economic Variables among ASEAN Member Countries

ชาญณรงคชยพฒน*ChannarongChaiphat*

*คณะเศรษฐศาสตรมหาวทยาลยกรงเทพ

*SchoolofEconomics,BangkokUniversity



บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยนจ�านวน 5 ประเทศ ไดแกอนโดนเซย มาเลเซยฟลปปนส สงคโปร และประเทศไทย โดยใชขอมลทตยภมแบบอนกรมเวลา ระหวางป พ.ศ.2523 – 2553 รวมทงหมด 31 ป ซงไดจากกองทนการเงนระหวางประเทศและธนาคารโลก เครองมอทใช ในการวเคราะหคอสมประสทธสหสมพนธ เพยร สน ผลการวจยพบวาตวแปรเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยนมความสอดคลองกนในเรองอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรง อตราดอกเบยทแทจรงระดบการเปดประเทศ และการเปลยนแปลงคาเงนสกลทองถนตอ 1 หนวยดอลลารสหรฐสวนตวแปรทมความสอดคลองกนต�าไดแกอตราเงนเฟอ เมอพจารณาเปนรายประเทศพบวาประเทศทมความสอดคลองกนของตวแปรเศรษฐกจมหภาคไดแกประเทศอนโดนเซยประเทศมาเลเซย ประเทศสงคโปร และประเทศไทย สวนประเทศทมความสอดคลองกนต�า ไดแกประเทศฟลปปนสและเมอพจารณาในภาพรวมของอาเซยนพบวาความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคอยในระดบปานกลาง ดงนนอาเซยนควรทจะมนโยบายรวมกนในการดแลภาวะเงนเฟอของแตละประเทศใหมความสอดคลองกนกอนเขารวมอาณาเขตเงนตราทเหมาะสมและมระบบกลไกการด�าเนนงานทางดานเศรษฐกจของประเทศสมาชกรวมกนกอนเพอทจะสามารถพฒนาการรวมกลมทางเศรษฐกจเปนสหภาพอาเซยน(AU)ตอไปในอนาคต

ค�าส�าคญ:อาณาเขตเงนตราทเหมาะสมประชาคมเศรษฐกจอาเซยนอาเซยน



Abstract

This research aimed at analyzing synchronicity of macro economic variables among the ASEAN countries comprising Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore,andThailandbyusing time-series secondarydata from1980-2010,totaling31years.ThedatawerecollectedfromInternationalMonetaryFund (IMF)andWorldBankandanalyzedbyPearsonCorrelationCoefficient. TheresultrevealsthattherewassynchronicityamongASEANmembersintermsofrealGDPgrowth,real interestrate,degreesofopenness,andthechangeoflocalcurrencyperUSDwhilethevariablewhichhaslowsynchronicitywasinflationrate.Whenconsideringeachcountry,itwasfoundthatIndonesia,Malaysia,SingaporeandThailandwerecountrieswithsynchronicityofeconomicvariables.However,Philippineshadlowsynchronicity.Whenconsideringthewholepicture of ASEAN, synchronicity of macro economic variables was found at amoderatelevel.Therefore,ASEANshouldhaveamutualpolicyofhandlinginflation in each country tomaintain synchronicity before havinga commoncurrencyarea.Inaddition,thereshouldbeasharedmechanismineconomicmanagementforASEANinordertodevelopaneconomicuniontobeAsianUnioninthenearfuture.

KEYWORDS : Optimum Currency Area, ASEAN Economic Community, ASEAN



บทน�า การรวมกลมทางเศรษฐกจ(EconomicIntegration) เปนการรวมกล มของประเทศทอยในภมภาคเดยวกนตงแต 2 ประเทศขนไปตกลงน�าระบบเศรษฐกจของตนมาเชอมโยงเขาดวยกน และมกระบวนการทจะยกเลกขอจ�ากด ระเบยบวธปฏบตทางการคา หรอกระบวนการช�าระเงนระหวางประเทศของประเทศทมการรวมกลมกน โดยแบงลกษณะการรวมกลมกนออกเปนหลายระดบเชน เขตการคาเสรอาเซยน(ASEANFreeTradeArea:AFTA) ประชาคมเศรษฐกจยโรป (EuropeanEconomic Community: EEC) หรอสหภาพยโรป (European Union: EU) ทงนเปนการเพมมลคาทางการคาระหวางกน เพอชวยเหลอซงกนและกนภายในกลมและเพอเพมศกยภาพการแขงขนทางดานเศรษฐกจ หรออ�านาจตอรองทางดานเศรษฐกจในเวทโลก จะเหนวาการรวมกลมทางเศรษฐกจมความจ�าเปนอยางยงทจะตองเกดขนในอนาคตอนใกลของอาเซยน ส�าหรบอาเซยน (Association ofSoutheastAsianNations: ASEAN)นนในปพ.ศ.2558 มเปาหมายจะรวมกนเปนประชาคมอาเซยน (ASEAN Community: AC) คอเปนการรวมกลมความรวมมอ 3ดานไดแก 1)ประชาคมการเมองและความมนคง (ASEAN Political-Security Community: APSC) 2)ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน(ASEANEconomicCommunity:AEC)และ3)ประชาคมสงคมและวฒนธรรม(ASEANSocio-CulturalCommunity:ASCC)โดยเฉพาะในดานประชาคมเศรษฐกจอาเซยน(AEC)คอการรวมตวกนเปนตลาดเดยว(SingleMarket)สามารถเคลอนยายปจจยการผลต สนคา บรการ และแรงงานไดอยางเสร

ภายในประเทศสมาชกอาเซยน(ASEAN,2008)ซงจะมผลท�าใหมลคาการคาระหวางกนภายในประเทศสมาชกอาเซยนสงขนและอาจจะพฒนาตอไปเปนสหภาพอาเซยน(ASEANUnion:AU)โดยการใชเงนตราสกลเดยวกนเพออ�านวยความสะดวกในการคาขายระหวางกนภายในกล มอาเซยนซงจะมผลท�าใหมลคาการคาระหวางกนภายในกลมยงสงขนอก ในขณะทการรวมกลมโดยใชเงนตราสกลเดยวกนและก�าหนดนโยบายการเงนและนโยบายการคลงชดเดยวกนนนตามทฤษฎอาณาเขตเงนตราทเหมาะสม(OptimumCurrencyArea:OCA)(Mundell,1961)กลาวไววาประเทศทจะใชเงนตรารวมกน มเงอนไขจ�าเปนทจะตองมกอนเขารวมอาณาเขตเงนตราทเหมาะสมคอความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคดงนนจงเปนเรองทนาสนใจวาตวแปรทางเศรษฐกจมหภาคของประเทศสมาชกอาเซยนมความสอดคลองกนอยางไรและมความเปนไปไดมากนอยแคไหนในการใชเงนตราสกลเดยวกน หรอการรวมกลมทางเศรษฐกจเปนสหภาพอาเซยน(AU)ในอนาคต วตถประสงคการวจย 1.เพอศกษาความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยน 2.เพอศกษาความเปนไปไดในการเขารวมอาณาเขตเงนตราสกลเดยวกนของประเทศสมาชกอาเซยนในอนาคต แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ ทฤษฎอาณาเขตเงนตราทเหมาะสม(Optimum Currency Area: OCA) ทเสนอโดยR.A.Mundell(1961)R.I.McKinnon(1963)และP.Kenen(1969)คออาณาเขตท



เหมาะสมตอการใชเงนตราสกลเดยวกนหรอตงคาเงนไวดวยกน โดยก�าหนดเกยวกบเงอนไขทจ�าเปนตองมกอนเขารวมอาณาเขตเงนตราทเหมาะสม (Precondition Approach) คอจะตองมความสอดคลองกนของตวแปรเศรษฐกจมหภาคของประเทศทจะเขารวมอาณาเขตเงนตราทเหมาะสม(OCA)ดงน 1.ระดบการเคลอนยายปจจยการผลต(DegreeofFactorMobility) ประเทศทอย ในอาณาเขตเงนตราเดยวกนไดจะตองมการเคลอนยายปจจยการผลตในระดบสง หรอการเคลอนยายปจจยการผลตเปนไปอยางเสรในกล มประเทศทจะใชเงนตรารวมกน (Mundell, 1961) เพอชวยแกปญหาอปสงคในสนคาทไมเทากนของแตละประเทศ กลาวคอเมอประเทศใดประเทศหนงเกดปญหาการเปลยนแปลงอปสงคในสนคาทประเทศเคยผลตไปสสนคาทประเทศสมาชกอกประเทศผลต ภายใตกฎของ OCA ประเทศทเกดปญหาจะสามารถตอสกบระบบเศรษฐกจทมการจางงานลดลงไดเมอการเคลอนยายปจจยการผลตมระดบสงหรอเปนไปอยางเสร โดยไมตองอาศยการปรบตวของอตราแลกเปลยน 2.ระดบการเปดประเทศ(DegreeofOpenness) ระดบการเปดประเทศโดยพจารณาจากอตราสวนของสนคาทคาขายกนระหวางประเทศ(Tradable Goods) ตอสนคาทไมสามารถคาขายระหวางประเทศ(Non-tradableGoods)โดยประเทศใดประเทศหนงเมอมสดสวนของสนคาทคาขายระหวางประเทศไดอยในระดบสงแสดงวาประเทศนนมระดบการเปดประเทศสง (McKinnon, 1963) การใช ระบบอตรา

แลกเปลยนแบบยดหย นเพอปรบการขาดดลบญชเดนสะพดจะท�าใหระดบราคาสนคาภายในประเทศเกดความผนผวนอยางมาก ประเทศเหลานจงควรใชสกลเงนตรารวมกนจะไดรบประโยชนอยางมากและท�าใหระดบราคาภายในประเทศมเสถยรภาพดวย นอกจากนMcKinnonยงกลาวถงขนาดของประเทศวาประเทศทมขนาดของเศรษฐกจภายในประเทศใหญ หมายถงสดสวนการคาระหวางประเทศเทยบกบขนาดของประเทศอยในระดบต�า นนคอความส�าคญและอทธพลของภาคการคาระหวางประเทศมไมมากดงนนความผนผวนของอตราแลกเปลยนจะมผลกระทบตอเสถยรภาพทางเศรษฐกจของประเทศไมมากจงกลาวไดวาประเทศทเศรษฐกจภายในมขนาดเลกและมระดบการเปดประเทศสงมคณสมบตเหมาะสมทจะเขารวมอาณาเขตเงนตราเดยวกน 3. ระดบความหลายหลายของสนคา(DegreeofProductDiversification) ประเทศทมความหลากหลายของของสนคาในระดบสงมความเหมาะสมทจะเขารวมอาณาเขตเงนตราเดยวกนมากกวาประเทศทมความหลายหลายของสนคาในระดบต�า(Kenen,1969)เนองจากเมอประเทศประสบปญหาการลดลงของอปสงคส�าหรบสนคาสงออกหากประเทศมความหลากหลายของสนคาสงจะท�าใหการวางงานไมเพมขนอยางรนแรงเมอเปรยบเทยบกบประเทศทมการผลตสนคาทมความหลายหลายนอยกวา เพราะสามารถสงออกสนคาชนดอนทดแทนไดโดยไมตองอาศยการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเพอปรบดลยภาพของดลบญชเดนสะพด



4.ความคลายคลงกนของอตราเงนเฟอ(SimilarityinRateofInflation) จากทฤษฎคาเสมอภาคของอ�านาจซอ(Purchasing Power Parity Theory) โดยนกเศรษฐศาสตรชาวสวเดนชอ Gustav Cassel กลาววา “ดลยภาพของอตราแลกเปลยนจะเทากบอตราสวนของระดบราคาสนคาของ 2ประเทศ” อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศจงสะทอนใหเหนถงอ�านาจซอโดยเปรยบเทยบของเงนสองสกลนน เมอดลบญชเดนสะพดไมสมดล การเปลยนแปลงในระดบราคาสนคาและอตราแลกเปลยนจะเปนกลไกในการปรบตวเพอเขาสภาวะสมดลดงนนประเทศทจะเขารวมอาณาเขตเงนตราเดยวกนควรมอตราเงนเฟอใกลเคยงกน(Magnifico,1973)เพราะถาประเทศทเขารวมสกลเงนตราเดยวกนมอตราเงนเฟอทแตกตางกนมากประเทศทมอตราเงนเฟอสงจะมความสามารถในการแขงขนของประเทศลดลง จงใชนโยบายในการปรบอตราแลกเปลยนเพอปรบสมดลของบญชเดนสะพด ในขณะทประเทศเขารวมอาณาเขตสกลเงนตราเดยวกนจะตองก�าหนดอตราแลกเปลยนคงทรวมกนท�าใหไมสามารถเปลยนแปลงอตราแลกเปลยนเพอแกปญหาระบบเศรษฐกจของประเทศตนเพยงประเทศเดยวได ดงนนการศกษานจะใชทฤษฎอาณาเขตเงนตราทเหมาะสม (OCA) เปนพนฐานเพอศกษาความสอดคลองกนของตวแปรเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยน โดยตวแปรในการศกษาประกอบดวย อตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรง (real GDPgrowth)อตราดอกเบยทแทจรง(realinterestrate)อตราเงนเฟอ(inflationrate)ระดบการเปดประเทศ (degrees of openness ) และ

การเปลยนแปลงของคาเงนสกลทองถนตอ 1 หนวยดอลลารสหรฐ(lnFX)(Obiyathulla,2008)(Magda,2010)(สถตย,2545)และ(ธงชย,2549)สวนระดบการเคลอนยายปจจยการผลต(degreeoffactormobility)และระดบความหลายหลายของสนคา (degree of productdiversification) จะไมศกษาในครงนเพราะประเทศสมาชกอาเซยนจะมการรวมตวกนเปน“ประชาคมอาเซยน”(ASEANCommunity:AC)โดยเฉพาะในป พ.ศ.2558 จะรวมกนเปน“ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน” (ASEAN Economic Community: AEC) เชนกน คอการรวมกนทางเศรษฐกจเปนตลาดเดยวสามารถเคลอนยายปจจยการผลต สนคา บรการ และแรงงานไดอยางเสร(ASEAN,2008)ซงจะสงผลท�าใหระดบการเคลอนยายปจจยการผลตความหลายหลายของสนคา และระดบการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศ(ชาญณรงค,2554)ของประเทศสมาชกอาเซยนเพมสงขนอยางมากสอดคลองกบทฤษฎอาณาเขตเงนตราทเหมาะสม(OCA)

วธด�าเนนงานวจย การศกษาความความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยนจะศกษาประเทศสมาชกกอตงอาเซยนจ�านวน 5 ประเทศ ไดแกประเทศอนโดนเซย (Indonesia: ID)ประเทศมาเลเซย (Malaysia: MY) ประเทศฟลปปนส (Philippines: PH) ประเทศสงคโปร (Singapore: SG) และประเทศไทย(Thailand: TH) (http://www.aseansec.org) สวนประเทศสมาชกอาเซยนใหมอก 5ประเทศจะไมศกษา โดยแบงวธการวจยออกเปนดงน



การเกบรวบรวมขอมล ขอมลทใชในงานวจยเปนขอมลทตยภมแบบอนกรมเวลา (Secondary Time SeriesData) รายป ระยะเวลาทใชในการเกบรวมรวมขอมลคอปพ.ศ.2523–2553รวมทงหมด 31 ป โดยเกบรวมรวมขอมลทางสถตจากเวบไซตของอาเซยน ธนาคารเพอการพฒนาเอเชย สหประชาชาต กองทนการเงนระหวางประเทศ และธนาคารโลก โดยตวแปรทศกษาประกอบดวย RGDPi หมายถง อตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรง (real GDPgrowth)หนวย:รอยละ ri หมายถง อตราดอกเบยท แทจรง(realinterestrate)หนวย:รอยละ ii หมายถ ง อ ตรา เ ง น เฟ อ (inflationrate)หนวย:รอยละ oi หมายถ ง ระดบการ เป ดประเทศ(degreesofopenness)หนวย:ดชน lnFXi หมายถงNaturalLogarithmของอตราแลกเปลยนเงนสกลทองถนตอ1หนวยดอลลารสหรฐ(ForeignExchangeRate) i หมายถง ประเทศอนโดนเซยประเทศมาเลเซย ประเทศฟลปปนส ประเทศสงคโปรและประเทศไทย การวเคราะหขอมล การว เ ค ราะห ข อม ล เช งปร ม าณ (Quantitative Analysis) พบวางานวจยทใชสมประสทธสหสมพนธเพยรสน (Pearson CorrelationCoefficient)ในการวเคราะหเชน(Obiyathulla,2008)สวนงานวจยในประเทศไทยมการศกษาเพอเปรยบเทยบความสอดคลองตวแปรทางเศรษฐกจของอาเซยนโดยใชคาสถตt

เชน(สถตย,2549)และ(ธงชย,2549)ดงนนการวจยครงนจะวเคราะหเพอหาความสมพนธของตวแปรเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยนจ�านวน5ประเทศโดยใชเครองมอทางสถตในการวเคราะหคอสมประสทธ สหสมพนธเพยรสนจะได



ผลการวจย ผลการวเคราะหความสอดคลองของตวแปรทางเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยนนน โดยพจารณาความสมพนธของตวแปรเศรษฐกจมหภาคจ�านวน 5 ตวแปรไดแก

อตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรง (Real GDP Growth: RGDPi) จากผลการวเคราะหในตารางท1พบวาคาสมประสทธสหสมพนธของอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรงระหวางประเทศอนโดนเซย (ID) กบประเทศมาเลเซย(MY) ประเทศสงคโปร (SG) และประเทศไทย(TH)มคาเทากบ0.7510.548และ0.758ตามล�าดบ โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท 0.01สวนประเทศฟลปปนส (PH) ไมมนยส�าคญทางสถตคาสมประสทธสหสมพนธระหวางประเทศมาเลเซย (MY) กบประเทศฟลปปนส (PH)ประเทศสงคโปร(SG)และประเทศไทย(TH)ม

คาเทากบ0.3730.819และ0.780ตามล�าดบโดยมระดบนยส�าคญทางสถตท0.050.01และ0.01 ตามล�าดบ คาสมประสทธสหสมพนธระหวางประเทศฟลปปนส (PH) กบประเทศสงคโปร (SG) มคาเทากบ 0.444 โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท 0.05 สวนประเทศไทย(TH)ไมมนยส�าคญทางสถตและคาสมประสทธสหสมพนธระหวางประเทศสงคโปร (SG) กบประเทศไทย(TH)มคาเทากบ0.656โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท0.05หรอแสดงไดดงภาพท1 อตราดอกเบยทแทจรง (Real Interest Rate: ri) จากผลการวเคราะหในตารางท2พบวาคาสมประสทธสหสมพนธของอตราดอกเบยทแทจรงระหวางประเทศอนโดนเซย (ID) กบประเทศมาเลเซย(MY)ประเทศฟลปปนส(PH)และประเทศไทย(TH)มคาเทากบ0.4330.386และ 0.594 ตามล�าดบ โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท 0.05 0.05 และ 0.01 ตามล�าดบสวนประเทศสงคโปร (SG) ไมมนยส�าคญทาง

(real GDP growth) หนวย: รอยละ ri หมายถงอตราดอกเบยทแทจรง (real interest rate) หนวย: รอยละ ii หมายถงอตราเงนเฟอ (inflation rate) หนวย: รอยละ oi หมายถงระดบการเปดประเทศ (degrees of openness) หนวย: ดชน lnFXi หมายถง Natural Logarithm ของอตราแลกเปลยนเงนสกลทองถนตอ 1 หนวยดอลลารสหรฐ (Foreign Exchange Rate) i หมายถงประเทศอนโดนเซย ประเทศมาเลเซย ประเทศฟลปปนส ประเทศสงคโปร และประเทศไทย

การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ (Quantitative Analysis) พบวางานวจยทใชสมประสทธสหสมพนธเพยรสน (Pearson Correlation Coefficient) ในการวเคราะห เชน (Obiyathulla, 2008) สวนงานวจยในประเทศไทยมการศกษาเพอเปรยบเทยบความสอดคลองตวแปรทางเศรษฐกจของอาเซยนโดยใชคาสถต t เชน (สถตย, 2549) และ (ธงชย, 2549) ดงนนการวจยครงนจะวเคราะหเพอหาความสมพนธของตวแปรเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยนจ านวน 5 ประเทศ โดยใชเครองมอทางสถตในการวเคราะหคอสมประสทธสหสมพนธเพยรสนจะได

2222 )()(

))((

YYnXXn

YXXYnr

เมอ r คอคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน X คอผลรวมของขอมลทวดไดจากประเทศท 1 (X)

Y คอผลรวมของขอมลทวดไดจากประเทศท 2 (Y)

YX คอผลรวมของผลคณระหวางขอมลจากประเทศท 1 และ 2

2 X คอผลรวมก าลงสองของขอมลทวดไดจากประเทศท 1

2Y คอ ผลรวมก าลงสองของขอมลทวดไดจากประเทศท 2

n คอ ขนาดของกลมตวอยางรวม 31 ป

ผลการวจย ผลการวเคราะหความสอดคลองของตวแปรทางเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยนนน โดยพจารณาความสมพนธของตวแปรเศรษฐกจมหภาคจ านวน 5 ตวแปร ไดแก อตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรง (Real GDP Growth: RGDPi)



สถตคาสมประสทธสหสมพนธระหวางประเทศมาเลเซย(MY)กบประเทศไทย(TH)มคาเทากบ0.513โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท0.01สวนประเทศฟลปปนส (PH) และประเทศสงคโปร(SG) ไมมนยส�าคญทางสถต คาสมประสทธสหสมพนธระหวางประเทศฟลปปนส (PH) กบประเทศสงคโปร(SG)และประเทศไทย(TH)ไมมนยส�าคญทางสถตและคาสมประสทธสหสมพนธระหวางประเทศสงคโปร (SG) กบประเทศไทย(TH) มคาเทากบ 0.537 โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท 0.01 หรอแสดงไดดงภาพท 2 อตราเงนเฟอ (Inflation Rate: ii) จากผลการวเคราะหในตารางท3พบวาคาสมประสทธสหสมพนธของอตราเงนเฟอระหวางประเทศอนโดนเซย (ID) กบประเทศมาเลเซย(MY)มคาเทากบ0.359โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท0.01สวนประเทศฟลปปนส(PH) ประเทศสงคโปร (SG) และประเทศไทย(TH) ไมมนยส�าคญทางสถต คาสมประสทธสหสมพนธระหวางประเทศมาเลเซย (MY) กบประเทศสงคโปร (SG) และประเทศไทย (TH)มคาเทากบ0.762และ0.747ตามล�าดบโดยมระดบนยส�าคญทางสถตท 0.01 สวนประเทศฟลปปนส (PH) ไมมนยส�าคญทางสถต คาสมประสทธสหสมพนธระหวางประเทศฟลปปนส(PH)กบประเทศสงคโปร(SG)และประเทศไทย(TH)ไมมนยส�าคญทางสถตและคาสมประสทธสหสมพนธระหวางประเทศสงคโปร (SG) กบประเทศไทย(TH)มคาเทากบ0.757โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท0.01หรอแสดงไดดงภาพท3

ระดบการเปดประเทศ (Degrees of Openness: oi) จากผลการวเคราะหในตารางท4พบวาคาสมประสทธสหสมพนธของระดบการเปดประเทศระหวางประเทศอนโดนเซย (ID) กบประเทศสงคโปร (SG)มคาเทากบ0.397โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท 0.05 สวนประเทศมาเลเซย (MY) ประเทศฟลปปนส (PH) และประเทศไทย (TH) ไมมนยส�าคญทางสถตค าสมประสทธสหสมพนธ ระหวางประเทศมาเลเซย (MY) กบประเทศฟลปปนส (PH)ประเทศสงคโปร (SG) และประเทศไทย (TH)มคาเทากบ 0.964 0.946 และ 0.976 ตามล�าดบ โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท 0.01คาสมประสทธสหสมพนธ ระหวางประเทศฟลปปนส(PH)กบประเทศสงคโปร(SG)และประเทศไทย (TH) มคาเทากบ 0.894 และ0.921 ตามล�าดบ โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท 0.01 และคาสมประสทธสหสมพนธระหวางประเทศสงคโปร (SG) กบประเทศไทย(TH) มคาเทากบ 0.964 โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท 0.01 หรอแสดงไดดงภาพท 4 การเปลยนแปลงคาเงนสกลทองถนตอ 1 หนวยดอลลารสหรฐ ln(Foreign Exchange Rate: lnFXi) จากผลการวเคราะหในตารางท5พบวาคาสมประสทธสหสมพนธของการเปลยนแปลงคาเงนสกลทองถนตอ 1 หนวยดอลลารสหรฐระหวางประเทศอนโดนเซย (ID) กบประเทศมาเลเซย(MY)ประเทศฟลปปนส(PH)ประเทศสงคโปร(SG)และประเทศไทย(TH)มคาเทากบ0.9540.942-0.560และ0.921ตามล�าดบโดยมระดบนยส�าคญทางสถตท0.01คาสมประสทธ



สหสมพนธระหวางประเทศมาเลเซย (MY) กบประเทศฟลปปนส(PH)ประเทศสงคโปร(SG)และประเทศไทย(TH)มคาเทากบ0.939-0.465และ0.977ตามล�าดบโดยมระดบนยส�าคญทางสถตท 0.01 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางประเทศฟลปปนส (PH) กบประเทศสงคโปร(SG)และประเทศไทย(TH)มคาเทากบ-0.626และ 0.921 ตามล�าดบ โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท 0.01 และคาสมประสทธสหสมพนธระหวางประเทศสงคโปร (SG) กบประเทศไทย(TH) มคาเทากบ -0.396 โดยมระดบนยส�าคญทางสถตท0.05หรอแสดงไดดงภาพท5



ตารางท 1 ความสมพนธของอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรง(RealGDPGrowth: RGDPi)

ID MY PH SG TH

ID 1 0.751** 0.201 0.548** 0.758**

MY 1 0.373* 0.819** 0.780**

PH 1 0.444* 0.253

SG 1 0.656**

TH 1

หมายเหต:*significanceat0.05%level,**significanceat0.01%level

ภาพท 1ความสมพนธของอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรง(RealGDPGrowth:RGDPi)

ตารางท 1 ความสมพนธของอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรง (Real GDP Growth: RGDPi)

ID MY PH SG TH ID 1 0.751** 0.201 0.548** 0.758** MY 1 0.373* 0.819** 0.780** PH 1 0.444* 0.253 SG 1 0.656** TH 1 หมายเหต: *significance at 0.05% level, **significance at 0.01% level

ภาพท 1 ความสมพนธของอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรง (Real GDP Growth: RGDPi)

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

%

Year

RGDPi

ID MY PH SG TH



ตารางท 2ความสมพนธของอตราดอกเบยทแทจรง(RealInterestRate:ri)

ID MY PH SG TH

ID 1 0.433* 0.386* 0.076 0.594**

MY 1 0.127 0.291 0.513**

PH 1 -0.209 -0.013

SG 1 0.537**

TH 1 หมายเหต:*significanceat0.05%level,**significanceat0.01%level

ตารางท 2 ความสมพนธของอตราดอกเบยทแทจรง (Real Interest Rate: ri)

ID MY PH SG TH ID 1 0.433* 0.386* 0.076 0.594** MY 1 0.127 0.291 0.513** PH 1 -0.209 -0.013 SG 1 0.537** TH 1 หมายเหต: *significance at 0.05% level, **significance at 0.01% level

ภาพท 2 ความสมพนธของอตราดอกเบยทแทจรง (Real Interest Rate: ri)

-30

-20

-10

0

10

20

30

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

%

Year

ri

ID MY PH SG TH

ภาพท 2ความสมพนธของอตราดอกเบยทแทจรง(RealInterestRate:ri)



ตารางท 3ความสมพนธของอตราเงนเฟอ(InflationRate:ii)

ID MY PH SG TH

ID 1 0.359* 0.059 -0.074 0.307

MY 1 0.297 0.762** 0.747**

PH 1 0.307 0.161

SG 1 0.757**


ภาพท 3ความสมพนธของอตราเงนเฟอ(InflationRate:ii)

ตารางท 3 ความสมพนธของอตราเงนเฟอ (Inflation Rate: ii)

ID MY PH SG TH ID 1 0.359* 0.059 -0.074 0.307 MY 1 0.297 0.762** 0.747** PH 1 0.307 0.161 SG 1 0.757** TH 1 หมายเหต: *significance at 0.05% level, **significance at 0.01% level

ภาพท 3 ความสมพนธของอตราเงนเฟอ (Inflation Rate: ii)

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

%

Year

ii

ID MY PH SG TH



ID MY PH SG TH

ID 1 0.279 0.277 0.397* 0.256

MY 1 0.964** 0.946** 0.976**

PH 1 0.894** 0.921**

SG 1 0.964**


ตารางท 4ความสมพนธของระดบการเปดประเทศ(DegreesofOpenness:oi)ตารางท 4 ความสมพนธของระดบการเปดประเทศ (Degrees of Openness: oi)

ID MY PH SG TH ID 1 0.279 0.277 0.397* 0.256 MY 1 0.964** 0.946** 0.976** PH 1 0.894** 0.921** SG 1 0.964** TH 1 หมายเหต: *significance at 0.05% level, **significance at 0.01% level

ภาพท 4 ความสมพนธของระดบการเปดประเทศ (Degrees of Openness: oi)

0

100

200

300

400

500

600

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

Index

Year

Oi

ID MY PH SG TH

ภาพท 4ความสมพนธของระดบการเปดประเทศ(DegreesofOpenness:oi)



ตารางท 5 ความสมพนธของการเปลยนแปลงคาเงนสกลทองถนตอ 1 หนวยดอลลารสหรฐ ln(ForeignExchangeRate:lnFXi)

ID MY PH SG TH

ID 1 0.954** 0.942** -0.560** 0.921**

MY 1 0.939** -0.465** 0.977**

PH 1 -0.626** 0.921**

SG 1 -0.396*


ตารางท 5 ความสมพนธของการเปลยนแปลงคาเงนสกลทองถนตอ 1 หนวยดอลลารสหรฐ

ln(Foreign Exchange Rate: lnFXi)

ID MY PH SG TH ID 1 0.954** 0.942** -0.560** 0.921** MY 1 0.939** -0.465** 0.977** PH 1 -0.626** 0.921** SG 1 -0.396* TH 1 หมายเหต: *significance at 0.05% level, **significance at 0.01% level

ภาพท 5 ความสมพนธของการเปลยนแปลงคาเงนสกลทองถนตอ 1 หนวยดอลลารสหรฐ

ln(Foreign Exchange Rate: lnFXi)

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

4.5

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

%

Year

lnFXi

ID MY PH SG TH

ภาพท 5 ความสมพนธของการเปลยนแปลงคาเงนสกลทองถนตอ 1 หนวยดอลลารสหรฐ ln(ForeignExchangeRate:lnFXi)



สรปและอภปรายผลการวจย จากผลการสงเคราะหในตารางท 6 สรปจ�านวนค ความสอดคล องของตวแปรเศรษฐกจมหภาความความสมพนธเปนไปในทศทางเดยวกนระหวางประเทศอนโดนเซย(ID)ประเทศมาเลเซย(MY)ประเทศฟลปปนส(PH)ประเทศสงคโปร (SG) และประเทศไทย (TH)โดยแบงเปนประเทศละ4คความสมพนธรวมทงหมด5ประเทศรวมเปน20คความสมพนธพบวา1)อตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรง (real GDP growth) ของประเทศอนโดนเซยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน3คประเทศมาเลเซยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน 4 ค ประเทศฟลปปนสมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน 2 คประเทศสงคโปรมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน4คและประเทศไทยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน3คดงนนเมอพจารณาในภาพรวมของอาเซยนทง5ประเทศพบวามคความสอดคลองทงหมดจ�านวน16คหรอคดเปนรอยละ80ซงเปนตวแปรทมความสอดคลองกนสงทสด2)ระดบการเปดประเทศ(degreesofopenness)ของประเทศอนโดนเซยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน1คประเทศมาเลเซยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน3 ค ประเทศฟลปปนสมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน 3 ค ประเทศสงคโปรมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน 4 ค และประเทศไทยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน 3 ค ดงนนเมอพจารณาในภาพรวมของอาเซยนทง5ประเทศพบวามคความสอดคลองทงหมดจ�านวน 14 ค หรอคดเปนรอยละ 70 ซงเปนตวแปรทมความสอดคลองกนสงเปนล�าดบสอง3)การเปลยนแปลงคาเงน

สกลทองถนตอ 1 หนวยดอลลารสหรฐ (lnFX)ของประเทศอนโดนเซยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน3คประเทศมาเลเซยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน 3ค ประเทศฟลปปนสมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน3 ค ประเทศสงคโปรไมมความสอดคลองกบประเทศอน และประเทศไทยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน3คดงนนเมอพจารณาในภาพรวมของอาเซยนทง5ประเทศพบวามคความสอดคลองทงหมดจ�านวน12คหรอคดเปนรอยละ604)อตราดอกเบยทแทจรง(realinterest rate) ของประเทศอนโดนเซยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน3คประเทศมาเลเซยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน2 ค ประเทศฟลปปนสมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน 1 ค ประเทศสงคโปรมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน1คและประเทศไทยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน3คดงนนเมอพจารณาในภาพรวมของอาเซยนทง5ประเทศพบวามคความสอดคลองจ�านวน10คหรอคดเปนรอยละ50และ5) อตราเงนเฟอ (inflation rate) ของประเทศอนโดนเซยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน1คประเทศมาเลเซยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน 3 ค ประเทศฟลปปนสไมมความสอดคลองกบประเทศอน ประเทศสงคโปรมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน2 ค และประเทศไทยมความสอดคลองกบประเทศอนจ�านวน 2 ค ดงนนเมอพจารณาในภาพรวมของอาเซยนทง 5 ประเทศ พบวามคความสอดคลองจ�านวน8คหรอคดเปนรอยละ40ซงเปนตวแปรทมความสอดคลองกนต�าทสด เมอพจารณาเปนรายประเทศพบวาประเทศมาเลเซย(MY)มคความสอดคลองของ



ตวแปรเศรษฐกจมหภาคสงทสดจ�านวน 15 คหรอคดเปนรอยละ 75 อนดบรองลงมาไดแกประเทศไทย(TH)ประเทศอนโดนเซย(ID)และประเทศสงคโปร (SG) มคความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคจ�านวน1411และ11คตามล�าดบหรอคดเปนรอยละ7055และ55ตามล�าดบสวนประเทศฟลปปนส(PH)มคความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคต�าทสดจ�านวน 9 ค หรอคดเปนรอยละ 45 เมอสรปรวมทงหมดพบวาประเทศสมาชกอาเซยนจ�านวน5 ประเทศ ไดแก อนโดนเซย (Indonesia:ID) มาเลเซย(Malaysia:MY)ฟลปปนส(Philippines:PH)สงคโปร(Singapore:SG)และประเทศไทย(Thailand:TH) มความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคจ�านวน60คจากทงหมด100คหรอคดเปนรอยละ60

ตารางท 6จ�านวนคความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยน

ID MY PH SG TH รวม รอยละ

Real GDP Growth 3 4 2 4 3 16 80

Real Interest Rate 3 2 1 1 3 10 50

Inflation Rate 1 3 - 2 2 8 40

Degrees of Openness 1 3 3 4 3 14 70

lnFX 3 3 3 0 3 12 60

รวม 11 15 9 11 14 6060

รอยละ 55 75 45 55 70ทมา:จากการสงเคราะห

เมอพจารณาความเปนไปไดในการเขารวมอาณาเขตเงนตราทเหมาะสม (OCA) ของประเทศสมาชกอาเซยน โดยก�าหนดเงอนไขทจ�าเปนตองมกอนเขารวมการใชเงนตราสกลเดยวกนหรอตงคาเงนไวดวยกน คอจะตองมความสอดคลองกนของตวแปรเศรษฐกจมหภาคของประเทศทจะเขารวมพบวาตวแปรเศรษฐกจมหภาคระหวางประเทศสมาชกอาเซยนทศกษามความสอดคลองกนจ�านวน4ตวแปรไดแกอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทแทจรง อตราดอกเบยทแทจรง ระดบการเปดประเทศ และการเปลยนแปลงคาเงนสกลทองถนตอ1หนวยดอลลารสหรฐ สวนตวแปรเศรษฐกจมหภาคของประเทศสมาชกอาเซยนทมความสอดคลองกนต�าไดแกอตราเงนเฟอ เมอพจารณาเปนรายประเทศพบวามความสอดคลองกนของตวแปร



การศกษานม งวเคราะหตวแปรหลกทางเศรษฐกจในระดบมหภาค ในขณะทยงมตวแปรเศรษฐกจอนๆ ทนาสนใจน�ามาศกษาความสอดคลองกนคอตวแปรดานการเงน เชนปรมาณเงนแบบแคบ(M1)ปรมาณเงนแบบกวาง(M2)ตวแปรดานการคลงเชนงบประมาณหนสาธารณะและตวแปรภาคตางประเทศเชนบญชเดนสะพดดลการช�าระเงน

เศรษฐกจมหภาคจ�านวน 4 ประเทศ ไดแกประเทศอนโดนเซย ประเทศมาเลเซย ประเทศสงคโปร และประเทศไทย สวนประเทศทมความสอดคลองกนของตวแปรเศรษฐกจมหภาคต�าไดแกประเทศฟลปปนส หรอถาพจารณาในภาพรวมของอาเซยนพบวามความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคในระดบปานกลางดงนนอาเซยนควรทจะมนโยบายรวมกนในการดแลภาวะเงนเฟอของแตละประเทศใหมความสอดคลองกนกอนเขารวมอาณาเขตเงนตราทเหมาะสม และมระบบกลไกการด�าเนนงานทางดานเศรษฐกจของประเทศสมาชกรวมกน เพอทจะสามารถพฒนาการรวมกลมทางเศรษฐกจเปนสหภาพอาเซยน (AU) หรอการใชสกลเงนตรารวมกนในอนาคต

ขอเสนอแนะ การ เข า ร วมอาณาเขตเงนตราท เหมาะสม (OCA) มเงอนไขทจ�าเปนตองมคอความสอดคลองของตวแปรเศรษฐกจมหภาคจากการศกษาตวแปรเศรษฐกจจ�านวน 5 ตวพบวาสวนใหญมความสอดคลองกนยกเวนอตราเงนเฟอทมความสอดคลองกนต�าซงเปนเงอนไขส�าคญเพราะการเขารวมอาณาเขตเงนตราสกลเดยวกนจะท�าใหแตละประเทศสญเสยเครองมอในการด�าเนนนโยบายดานอตราแลกเปลยนประเทศทมภาวะเงนเฟ อสงจะท�าให ความสามารถในการแขงขนทางการคาของประเทศนนลดลงท�าใหบญชเดนสะพดขาดดลและอาจน�าไปสปญหาวกฤตเศรษฐกจไดดงนนประเทศสมาชกอาเซยนควรจะมนโยบายรวมกนในการดแลภาวะเงนเฟอของแตละประเทศใหมความสอดคลองกนกอนการเขารวมใชเงนตราสกลเดยวกน



เอกสารอางอง

ชาญณรงค ชยพฒน. (2554).“ระดบการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศจากแบบ จ�าลองการก�าหนดอตราดอกเบย.”วทยาสารเกษตรศาสตรสาขาสงคมศาสตร ,32,3.หนา382-392.ธงชย วงศเสรนกล. (2549).ความพรอมในการรวมกล มทางการเงนในภมภาค อาเซยน และเอเชยตะวนออก.วทยานพนธปรญญามหาบณฑตสาขา เศรษฐศาสตร.มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.สถตยลมพงศพนธ.(2549).“ความสอดคลองของปจจยทางเศรษฐกจในการเขาส สกลเงนรวมกนของอาเซยน.”วารสารเศรษฐศาสตรสโขทยธรรมาธราช, 1,ฉบบปฐมฤกษ.หนา147-166.ASEAN.(2008).ASEAN ECONOMIC COMMUNITY BLUEPRINT.Retrieved February28,2012,fromhttp://www.asean.org/Kenen,Peter.(1969).“The theory of optimum currency areas.”Monetary ProblemsintheInternationalEconomy,UniversityofChicago Press,pp.41-60.MagdaKandilandMohamedTrabelsi.(2010).“IS THE ANNOUNCED MONETARY UNION IN GCC COUNTRIES FEASIBLE?.”TheEconomic ResearchForum.McKinnon,R.I.(1963).“Optimum Currency Areas”.AmericanEconomic Review,53,pp.717-725.Mundell,R.A.(1961).“A Theory of Optimum Currency Areas”.American EconomicReview,51,pp.657-665.ObiyathullalsmathBacha.(2008).“A common currency area for ASEAN? Issues and feasibility.”AppliedEconomics,40,pp.515-529.



การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก�าหนดของ

ธนาคารออมสน ประจ�าป 2553Cost - Benefit of Employees Early Retirement

Project 2010 of Government Savings Bank

ณฐพลวฒรกขจร*รศ.ดร.ออทพยราษฎรนยม**

รศ.ดร.ชมพนทโกสลากรเพมพนววฒน***NuttaponWuttirakkajon*

Assoc.Prof.Dr.AotipRatniyom**Assoc.Prof.Dr.ChompoonuhKosalakornPermpoonwiwat***

*นกศกษาปรญญาโทสาขาวชาเศรษฐศาสตรการพฒนามนษยส�านกวชาเศรษฐศาสตรและนโยบายสาธารณะ

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

*Graduatestudents,SchoolofEconomics&PublicPolicy,SrinakharinwirotUniversity

**อาจารยทปรกษาสาขาวชาเศรษฐศาสตรการพฒนามนษยส�านกวชาเศรษฐศาสตรและนโยบายสาธารณะ


**Adviser,SchoolofEconomics&PublicPolicy,SrinakharinwirotUniversity

***อาจารยทปรกษารวมสาขาวชาเศรษฐศาสตรการพฒนามนษยส�านกวชาเศรษฐศาสตรและนโยบายสาธารณะ


***Co-Adviser,SchoolofEconomics&PublicPolicy,SrinakharinwirotUniversity



บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาขอมลทวไป ปจจยทงทางเศรษฐกจสงคมและสาเหตการตดสนใจเกษยณอาย การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทไดรบการอนมตใหเกษยณอายจากการโครงการเกษยณอายกอนก�าหนดจากกลมตวอยางพนกงานทไดรบการอนมตใหเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก�าหนดประจ�าป2553ทวประเทศจ�านวน103ตวอยางจากผลการวจยพบวากลมตวอยางเพศหญงและเพศชาย โดยคดเปนรอยละ68.0และ32.0มอายเฉลยในปทเกษยณเทากบ52.9ปสถานภาพสมรส/อยดวยกนมากทสดคดเปนรอยละ62.1และสวนใหญอาศยอยกบคสมรส/ครอบครวคดเปนรอยละ69.9สวนใหญไมไดประกอบอาชพคดเปนรอยละ 67.0 สวนใหญไมมหนสน คดเปนรอยละ 72.8 สาเหตหลกของการตดสนใจของการตดสนใจเกษยณอายกอนก�าหนดคอตองการใชเวลาพกผอนและผลตอบแทนเปนทนาพอใจตนทนและผลตอบแทนทเปนตวเงนตอหนวยของพนกงานตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก�าหนดพบวามตนทนรวมเทากบ6,136,497บาทซงสงกวาผลตอบแทนทมมลคาเพยง3,607,468บาทตอคนและในทกชวงอายมตนทนและผลตอบแทนโดยเฉลยเทากบ8,734,717บาทและ4,798,966บาทตามล�าดบเมอจ�าแนกตามชวงอายพบวาพนกงานทมชวงอาย41-45ปมตนทนและมผลตอบแทนมากทสดโดยเฉลยตอคนสงสดเทากบ13,310,385บาทและ10,710,366บาทตามล�าดบ หากพจารณาตามระดบงานมตนทนรวมโดยเฉลยในแตละระดบงาน เทากบ5,569,709บาทแบงออกเปนตนทนทางตรงโดยเฉลยเทากบ632,066บาทและทางออมโดยเฉลย เทากบ 4,937,643 บาท พนกงานระดบปฏบตการมตนทนรวมมากทสดเทากบ6,710,961บาทและผลตอบแทนรวมโดยเฉลยเทากบ3,451,884บาทพนกงานระดบบรหารมผลตอบแทนมากทสดเทากบ4,372,422บาทการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนทเปนตวเงนของการเกษยณอายกอนก�าหนดพบวาตนทนและผลตอบแทนตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก�าหนดมมลคาปจจบนสทธ(NPV)เทากบ-2,529,029บาทและมอตราผลตอบแทนตอตนทน(B/C)เทากบ0.6เมอพจารณาตามระดบงานพบวาในทกระดบงานมมลคาปจจบนสทธ(NPV)เปนลบและมอตราผลตอบแทนตอตนทน(B/C)เปนศนยหากพจารณาถงชวงอายของพนกงานพบวาพนกงานทมชวงอาย56–59ปมมลคาปจจบน(NPV)เปนบวกเทากบ190,752บาทและมอตราผลตอบแทนตอตนทน(B/C)เทากบ1.1แสดงถงความคมคาและผลตอบแทนทไมเปนตวเงนคอพนกงานทเกษยณอายมการตดตามขาวสารเหตการณปจจบนเพมขนมาก

ค�าส�าคญ:ตนทน,ผลตอบแทน,มลคาปจจบนสทธ,อตราผลตอบแทนตอตนทน



Abstract

Thisresearchaimstostudygeneralinformationofeconomicandsocial

factors aswell as the decision on retirement, cost analysis and benefit of

employees approved to be retired by Early Retirement Project from 103

subjectsofemployeeswhoareapprovedtobeparticipatedinEarlyRetirement

Project2010throughoutThailand.Theresultsshowthatthesubjectsaremale

andfemaleinthepercentageof68.0and32.0,respectively.Theiraverageage

in the year of retirement is 52.9 years old. The majority of their marital

statusismarringandlivingtogethercalculatedtobe69.9%.Mostofthemare

unemployedcalculatedtobe67.0%andmostofthemalsohavenodebt

calculatedtobe72.8%.Themaincausesoftheirdecisiononearlyretirement

arethattheywanttotakerestandthebenefitofthisprojectissatisfying.When

consideringoncostandanalysisintheformofmoneyperemployeeduring

thedurationofearlyretirement,itisfoundthatthetotalcostis6,136,497

bahtthatishigherthanthebenefitthatisonly3,607,468bahtperemployee.

The average benefit for all ages is 8,734,717 baht and 4,798,966 baht,

respectively.Whenconsideringonage,itisfoundthatemployeeswiththeage

between41-45yearshavethehighestcostwiththehighestaveragebenefit

of13,310,385bahtand10,710,366baht,respectively.

Whenconsideringonworklevel,theaverageoftotalcostineachwork

levelis5,569,709bahtdividedintoaveragedirectcostof632,066bahtand

averageindirectcostof4,937,643baht.Theoperationemployeeshavethe

highesttotalcostof6,710,961bahtandtheaveragetotalof3,451,884baht

whiletheexecutiveemployeeshavethehighestbenefitof4,372,422baht.From

theanalysisofcostandbenefitintheformofmoneyforearlyretirement,itis

foundthatthecostandbenefitduringtheearlyretirementhastheNetPresent

Value(NPV)of-2,529,029bahtandB/Cratiois0.6.Whenconsideringonwork

level,itisfoundthatallworklevelshaveNetPresentValue(NPV)asthenegative

valueandB/Cratioaszero.Whenconsideringonemployees’ages,itisfound

thatemployeeswiththeagebetween56-59yearsoldhaveNetPresentValue

(NPV)aspositivevalueof190,752bahtandB/Cratioas1.1.Thisresultshowsthe

worthinessandbenefitthatisnotintheformofmoney,i.e.,retiredemployees

havehigherleveloffollowingcurrentnewsandsituation.

Keywords :Cost,Benefit,NetPresentValue(NPV),Benefit/CostRatio(B/C)



บทน�า ในสงคมยคปจจบนทมการเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวซงสงผลใหองคกรทงภาคธรกจและภาครฐตองเปลยนรปแบบการใหบรการเพอใหทนตอความกาวหนาทางดานเทคโนโลยในดานของทรพยากรมนษยทไมสามารถหนพนตอการเปลยนแปลงในโลกปจจบนไปไดจงท�าใหมนษยเปนตวกลางในการด�าเนนการขบเคลอนปจจยการลงทนอนๆเชนเงนวตถดบการผลต วธการด�าเนนงาน การขยายตวและเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมตางๆ ทมอทธพลตอการด�ารงอยขององคกรและบคลากรสงผลใหเกดแรงผลกดนตอองคกรธรกจทจะตองปรบตวเพอตอบสนองความตองการขนพนฐานของแรงงานเพอใหมคณภาพชวตการท�างานทดขน ดงนนจงท�าใหองคกรตางๆมการวางแผนทรพยากรมนษย ธนาคารออมสนซงกลมลกคาสวนใหญของธนาคารเปนลกคารายยอยซงคดเปนรอยละ93 ของจ�านวนผใชบรการ ท�าใหธนาคารตองพฒนาการใหบรการใหทวถงผานระบบการท�างานททนสมยและตองเพมเครอขายสาขาใหครอบคลมพรอมทงยงตองปรบปรงพนกงานใหมประสทธภาพและเพยงพอเพอตอบสนองความตองการของลกคาอยางครบวงจร ธนาคารออมสนจงจ�าเปนตองมการปรบเปลยนพฒนาบคลากรและเทคโนโลยตางๆ เพอใหพนกงานมความสามารถในการใหบรการททนสมยครบวงจร ทงยงตองปรบโครงสรางการบรหารงานและชองทางการใหบรการเพมขนเพอใหทนตอการแขงขนและสามารถรองรบปรมาณธรกรรมทางการเงนทเพมมากขน เพอใหองคกรเปนผน�าการบรการทางดานการเงนทมการเตบโตอยางตอเนองในแตละป

ดงนนธนาคารออมสนจงได จดให มโครงการเกษยณกอนก�าหนดแกพนกงานธนาคารออมสนซงจะเปนทางเลอกหนงใหแกพนกงานของธนาคารออมสนทไมสามารถปรบตวใหทนตอการเปลยนแปลงของเทคโนโลยและวธการปฏบตงานใหมๆใหเขารวมโครงการโดยก�าหนดใหผ เขารวมโครงการ ไดรบผลตอบแทนเทากบเงนเดอนเดอนสดทายคณดวยระยะเวลาการท�างาน(ป) ทงนไมเกน 22 เทาของเงนเดอนเดอนสดทายส�าหรบพนกงานทมระยะเวลาการท�างาน30ปขนไปและมระยะเวลาการท�างานทเหลอ(เดอน)จนเกษยณอายไดนอยกวา 22 เดอน ใหไดรบผลตอบแทนพเศษเพมอก4เทาของเงนเดอนเดอนสดทายทงนผลตอบแทนพเศษเมอรวมกบคาตอบแทนแลวตองไมเกน 22 เทาของเงนเดอนเดอนสดทายคาชดเชยตามจ�านวนเทาของเงนเดอนเดอนสดทายสงสดไมเกน10เทา จากโครงการฯดงกลาวมผลกระทบตอพนกงานทตดสนใจเกษยณอายกอนก�าหนดทงในดานเศรษฐกจและสงคมทไดรบในชวงทเกษยณอายกอนก�าหนด อาทเชน ตนทนทางดานจตใจทงทเปนตวเงนและไมเปนตวเงนตนทนคาเสยโอกาสตางๆและผลตอบแทนทไดรบทงทางตรงและทางออมผวจยจงมความสนใจทจะวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทไดเกษยณอายจากโครงการเกษยณอายกอนก�าหนดของธนาคารออมสน ซงผลการศกษาทไดจะเปนประโยชนกบพนกงานในการตดสนใจทเขารวมโครงการฯในอนาคตไดอกทงเปนแนวทางในแกหนวยงานทงภาครฐและเอกชนในการบรหารงานบคคลเพอใหเกดประโยชนสงสดตอองคกร



วตถประสงค ในการวจยครงนผวจยไดตงวตถประสงคไวดงน 1. ศกษาสภาพทวไปและสาเหตการตดสนใจเกษยณอายของพนกงานธนาคารออมสน 2.วเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทไดรบการอนมตใหเกษยณอายจากการโครงการฯ

วธการศกษา ประชากรทใช ในการศกษา มดงนพนกงานธนาคารออมสนทไดรบอนมตตามโครงการเกษยณอายกอนก�าหนดทวประเทศจ�านวน519คนโดยแบงประชากรตามระดบต�าแหนงของพนกงานและกลมตวอยางทใชในการศกษา ไดแก พนกงานธนาคารออมสนทไดรบการเกษยณอายจ�านวน 103 คน ผวจยไดเลอกกลมตวอยางการเลอกตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยมการสมกลมตวอยางดวยการก�าหนดคณลกษณะประชากรจากระดบต�าแหนง(ภทรานคมานนท2544: 75) ในการเกบขอมลจากแบบสอบถามจากพนกงานทไดรบการเกษยณอายในสดสวนทเทาเทยมกน โดยก�าหนดกล มตวอยางทตองการศกษาประมาณรอยละ20ของทกระดบ (ยทธไกยวรรณ2545:103)

ขอบเขตการวจย ในการศกษาเรองการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทเกษยณอายกอนก�าหนดของธนาคารออมสนมขอบเขตการศกษาดงน

1. ศกษากลมตวอยางพนกงานทไดรบการอนมตใหเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก�าหนดประจ�าป2553ทวประเทศโดยจ�าแนกกลมตวอยางตามต�าแหนงงาน 2. ก�าหนดใหอายของโครงการเกษยณอายโดยการค�านวณจากอายของพนกงานทไดรบการอนมตใหเกษยณอายนบจ�านวนปจนกระทงอายครบ 60 ปบรบรณ ซงถอเปนการเกษยณอายตามปกต 3. ในการว เคราะหต นทนและผลตอบแทนของพนกงานทไดรบการเกษยณอายจากโครงการฯมเงอนไขในการวจยดงน 3.1 ก�าหนดใหอตราดอกเบยคงทตลอดอายโครงการก�าหนดไวทรอยละ1.8ตอป ประมาณจากอตราดอกเบยเงนฝากคาเฉลยถวงน�าหนกของธนาคารพาณชยทงระบบ(ธนาคารแหงประเทศไทย2553) 3.2ก�าหนดใหอตราเงนเดอนของพนกงานเพมขนจากการประเมนผลงานมาตราฐานในอตราคงทรอยละ7.5ตอป 3.3 ก�าหนดใหคาตอบแทนพเศษประจ�าป (เงนโบนส)มอตราคงทเทากบเงนเดอน5เดอนตอปจากคาตอบแทนพเศษประจ�าปยอนหลง5ปทต�าทสด 3.4 ก�าหนดให เงนสบทบพนกงานมอตราคงท รอยละ9ของอตราเงนเดอนตามขอก�าหนดของธนาคาร 3.5ผลตอบแทนและคาใชจายทเปนตวเงนของพนกงานทเขารวมโครงการทงหมดมการหกอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดา 3.6คารกษาพยาบาลค�านวณจากคารกษาพยาบาลประจ�าปของพนกงานทงองคกรโดยเฉลย



3.7 ก�าหนดใหพนกงานทเขารวมโครงการรบเงนบ�าเหนจทงหมด

เครองมอทใชในการวจย การวจยครงนใชเปนการศกษาวจยเชงพรรณนา โดยใชแบบสอบถามทผ วจยสรางขนเพอเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลปฐมภมจากพนกงานธนาคารออมสนทเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก�าหนด

การวเคราะหขอมล การวเคราะหแบงออกเปน2สวนดงน 1.ศกษาภมหลงเศรษฐกจสงคมและการตดสนใจของพนกงานทไดรบการอนมตใหเกษยณตามโครงการฯ โดยการใชสถตพรรณนาในการเปรยบเทยบไดแกคาความถ คารอยละและคาเฉลยและวธการแจกแจงความถในแตละขอมลตามคาเฉลยเลขคณตของคะแนนผวจยไดใชมาตรวดแบบRatingScaleตามวธของ Likert ในการวเคราะหการตดสนใจของพนกงานทเกษยณอายไดแบงคาระดบคะแนน5ระดบ 2.การวเคราะหตนทนและผลตอบแทน ของพนกงานท ได รบการเกษยณอายจาก โครงการเกษยณอายกอนก�าหนดของธนาคาร ออมสนประจ�าป2553โดยมการวเคราะหในมมมองของพนกงาน ซงประกอบดวยตนทนและผลตอบแทน ทงทเปนตวเงนและไมเปนตวเงนซงมการวเคราะหนบตงแตปทพนกงานเกษยณจนกระทงอายครบ60ปบรบรณโดยมสตรค�านวณดงน 1) มลคาปจจบนของผลตอบแทนสทธ(Net Present Value : NPV) การค�านวณผลตางของมลคาปจจบนของตนทนและผล

ตอบแทนตลอดอายโครงการฯ 1.1) มลคาปจจบนของผลตอบแทน(Present value of benefit หรอ PVB) เปนการค�านวณผลไดทสามารถตคามาเปนตวเงนไดทงของพนกงานและองคกร โดยมสตรการค�านวณดงน

4

3. ในการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของ

พนกงานทไดรบการเกษยณอายจากโครงการฯ มเงอนไขในการวจย ดงน 3.1 ก าหนดใหอตราดอกเบยคงทตลอดอายโครงการ ก าหนดไวท รอยละ1.8 ตอป ประมาณจากอตราดอกเบยเงนฝากคาเฉลยถวงน าหนกของธนาคารพาณชยทงระบบ (ธนาคารแหงประเทศไทย 2553) 3.2 ก าหนดใหอตราเงนเดอนของพนกงานเพมขนจากการประเมนผลงานมาตราฐาน ในอตราคงท รอยละ 7.5 ตอป 3 .3 ก าหนดให ค า ตอบแทนพ เ ศษประจ าป (เงนโบนส) มอตราคงทเทากบเงนเดอน 5 เดอนตอป จากคาตอบแทนพเศษประจ าปยอนหลง 5 ปทต าทสด 3.4 ก าหนดใหเงนสบทบพนกงานมอตราคงท รอยละ 9 ของอตราเงนเดอน ตามขอก าหนดของธนาคาร 3.5 ผลตอบแทนและคาใชจายทเปนตวเงนของพนกงานทเขารวมโครงการทงหมดมการหกอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดา 3.6 คารกษาพยาบาลค านวณจากคารกษาพยาบาลประจ าปของพนกงานทงองคกรโดยเฉลย 3.7 ก าหนดใหพนกงานท เขารวมโครงการรบเงนบ าเหนจทงหมด

เครองมอทใชในการวจย การวจยครงนใชเปนการศกษาวจยเชงพรรณนา

โดยใชแบบสอบถามทผวจยสรางขนเพอเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลปฐมภมจากพนกงานธนาคารออมสนทเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก าหนด

การวเคราะหขอมล

การวเคราะหแบงออกเปน 2 สวน ดงน 1.ศกษาภมหลงเศรษฐกจ สงคม และการตดสนใจของพนกงานทไดรบการอนมตใหเกษยณตามโครงการฯ โดยการใชสถตพรรณนาในการเปรยบเทยบ ไดแก คาความถ คารอยละและคาเฉลยและวธการแจกแจงความถในแตละขอมลตามคาเฉลยเลขคณตของคะแนนผวจยไดใชมาตรวดแบบ Rating Scale ตามวธของ Likert ในการวเคราะหการตดสนใจของพนกงานทเกษยณอาย ไดแบงคา ระดบคะแนน 5 ระดบ

2.การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทไดรบการเกษยณอายจากโครงการเกษยณอายกอนก าหนดของธนาคารออมสน ประจ าป 2553 โดยมการวเคราะหในมมมองของพนกงาน ซงประกอบดวยตนทนและผลตอบแทน ทงทเปนตวเงนและไมเปนตวเงน ซงมการวเคราะหนบตงแตปทพนกงานเกษยณจนกระทงอายครบ 60 ปบรบรณ โดยมสตรค านวณดงน 1) มลคาปจจบนของผลตอบแทนสทธ (Net Present Value : NPV) การค านวณผลตางของมลคาปจจบนของตนทนและผลตอบแทนตลอดอายโครงการฯ

1.1) มลคาปจจบนของผลตอบแทน (Present value of benefit หรอ PVB) เปนการค านวณผลไดทสามารถตคามาเปนตวเงนไดทงของพนกงานและองคกร โดยมสตรการค านวณ ดงน

0 1PVB

n Bt tt r

โดยท PVB คอ ผลรวมของมลคาปจจบนของผลตอบแทน

ตลอดโครงการฯ Bt คอ ผลรวมของผลตอบแทนทเปนตวเงน

ทงหมดของโครงการ ตงแตปทเรมเกษยณอายจนกระทงครบ 60 ปบรบรณ

n คอ จ านวนปทเหลอกอนเกษยณอาย 60 ปบรบรณของผขอเกษยณอายกอนก าหนด

r คอ อตราสวนลด 1.2) การหาคาผลรวมของมลคาปจจบนของ

ตนทน (Present value of cost หรอ PVC) เปนการค านวณคาใชจายทเกดขนในชวงเวลาทเกษยณอาย โดยมค าสงใหเกษยณอายตงแตวนท 1 ธนวาคม 2553 จนกระทงพนกงานทเกษยณอายมอายครบ 60 ป สตรการค านวณดงน

0 1

n CtPVC tt r

โดยท PVC คอ คาใชจายทเปนตวเงนทงหมดของโครงการ

โดยท PVBคอผลรวมของมลคาปจจบนของผลตอบแทนตลอดโครงการฯ Bt คอผลรวมของผลตอบแทนทเปนตวเงนทงหมดของโครงการ ตงแตปทเรมเกษยณอายจนกระทงครบ60ปบรบรณ nคอจ�านวนปทเหลอกอนเกษยณอาย 60 ปบรบรณของผขอเกษยณอายกอน ก�าหนด rคออตราสวนลด 1.2)การหาคาผลรวมของมลคาปจจบนของตนทน(PresentvalueofcostหรอPVC)เปนการค�านวณคาใชจายทเกดขนในชวงเวลาทเกษยณอาย โดยมค�าสงใหเกษยณอายตงแตวนท1ธนวาคม2553จนกระทงพนกงานทเกษยณอายมอายครบ60ปสตรการค�านวณดงน

โดยทPVCคอคาใชจายทเปนตวเงนทงหมดของโครงการ Ct คอ ผลรวมของคาใชจายทเปนตวเงนทงหมดของโครงการ ตงแตปทเรมเกษยณอายจนกระทงครบ60ปบรบรณ nคอจ�านวนปทเหลอกอนเกษยณอาย60ปบรบรณของผขอเกษยณอายกอนก�าหนด rคออตราสวนลด

4

3. ในการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของ

พนกงานทไดรบการเกษยณอายจากโครงการฯ มเงอนไขในการวจย ดงน 3.1 ก าหนดใหอตราดอกเบยคงทตลอดอายโครงการ ก าหนดไวท รอยละ1.8 ตอป ประมาณจากอตราดอกเบยเงนฝากคาเฉลยถวงน าหนกของธนาคารพาณชยทงระบบ (ธนาคารแหงประเทศไทย 2553) 3.2 ก าหนดใหอตราเงนเดอนของพนกงานเพมขนจากการประเมนผลงานมาตราฐาน ในอตราคงท รอยละ 7.5 ตอป 3 .3 ก าหนดให ค า ตอบแทนพ เ ศษประจ าป (เงนโบนส) มอตราคงทเทากบเงนเดอน 5 เดอนตอป จากคาตอบแทนพเศษประจ าปยอนหลง 5 ปทต าทสด 3.4 ก าหนดใหเงนสบทบพนกงานมอตราคงท รอยละ 9 ของอตราเงนเดอน ตามขอก าหนดของธนาคาร 3.5 ผลตอบแทนและคาใชจายทเปนตวเงนของพนกงานทเขารวมโครงการทงหมดมการหกอตราภาษเงนไดบคคลธรรมดา 3.6 คารกษาพยาบาลค านวณจากคารกษาพยาบาลประจ าปของพนกงานทงองคกรโดยเฉลย 3.7 ก าหนดใหพนกงานท เขารวมโครงการรบเงนบ าเหนจทงหมด

เครองมอทใชในการวจย การวจยครงนใชเปนการศกษาวจยเชงพรรณนา

โดยใชแบบสอบถามทผวจยสรางขนเพอเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลปฐมภมจากพนกงานธนาคารออมสนทเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก าหนด

การวเคราะหขอมล

การวเคราะหแบงออกเปน 2 สวน ดงน 1.ศกษาภมหลงเศรษฐกจ สงคม และการตดสนใจของพนกงานทไดรบการอนมตใหเกษยณตามโครงการฯ โดยการใชสถตพรรณนาในการเปรยบเทยบ ไดแก คาความถ คารอยละและคาเฉลยและวธการแจกแจงความถในแตละขอมลตามคาเฉลยเลขคณตของคะแนนผวจยไดใชมาตรวดแบบ Rating Scale ตามวธของ Likert ในการวเคราะหการตดสนใจของพนกงานทเกษยณอาย ไดแบงคา ระดบคะแนน 5 ระดบ

2.การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทไดรบการเกษยณอายจากโครงการเกษยณอายกอนก าหนดของธนาคารออมสน ประจ าป 2553 โดยมการวเคราะหในมมมองของพนกงาน ซงประกอบดวยตนทนและผลตอบแทน ทงทเปนตวเงนและไมเปนตวเงน ซงมการวเคราะหนบตงแตปทพนกงานเกษยณจนกระทงอายครบ 60 ปบรบรณ โดยมสตรค านวณดงน 1) มลคาปจจบนของผลตอบแทนสทธ (Net Present Value : NPV) การค านวณผลตางของมลคาปจจบนของตนทนและผลตอบแทนตลอดอายโครงการฯ

1.1) มลคาปจจบนของผลตอบแทน (Present value of benefit หรอ PVB) เปนการค านวณผลไดทสามารถตคามาเปนตวเงนไดทงของพนกงานและองคกร โดยมสตรการค านวณ ดงน

0 1PVB

n Bt tt r

โดยท PVB คอ ผลรวมของมลคาปจจบนของผลตอบแทน

ตลอดโครงการฯ Bt คอ ผลรวมของผลตอบแทนทเปนตวเงน

ทงหมดของโครงการ ตงแตปทเรมเกษยณอายจนกระทงครบ 60 ปบรบรณ


r คอ อตราสวนลด 1.2) การหาคาผลรวมของมลคาปจจบนของ

ตนทน (Present value of cost หรอ PVC) เปนการค านวณคาใชจายทเกดขนในชวงเวลาทเกษยณอาย โดยมค าสงใหเกษยณอายตงแตวนท 1 ธนวาคม 2553 จนกระทงพนกงานทเกษยณอายมอายครบ 60 ป สตรการค านวณดงน

0 1

n CtPVC tt r

โดยท PVC คอ คาใชจายทเปนตวเงนทงหมดของโครงการ



2) อตราผลตอบแทนตอคาใชจาย (BenefitCostratioหรอB/Cratio)โดยการวเคราะหเปรยบเทยบคาทไดระหวางมลคาปจจบนของผลตอบแทนกบมลคาปจจบนของคาใชจายโครงการฯทงของพนกงานและองคกรทเกดจากการเกษยณอายกอนก�าหนดดงสตร

โดยท B/Cคออตราผลตอบแทนตอคาใชจายทเกดขนจากโครงการฯ PVBคอมลคาปจจบนของผลตอบแทนตลอดระยะเวลาโครงการฯ PVCคอมลคาปจจบนของคาใชจายทเกดจากโครงการตลอดระยะเวลาของโครงการฯ

ผลการศกษา ผลการศกษาวจยครงนเปนขอมลทไดจากการเกบแบบสอบถามถงสภาพทวไปและสาเหตในการตดสนใจเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก�าหนด รวมทงการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนในการเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก�าหนดมรายละเอยดดงตอไปน1. สรปผลการศกษาขอมลภมหลงทางดานเศรษฐกจ สงคม และสาเหตการตดสนใจของพนกงานทเกษยณอายกอนก�าหนด 1. สรปผลการศกษาขอมลภมหลงทางดานเศรษฐกจสงคมและสาเหตการตดสนใจของพนกงานทเกษยณอายกอนก�าหนด การส�ารวจกลมตวอยางทไดรบอนมตใหเกษยณกอนก�าหนด103ตวอยางกลมตวอยางทไดรบอนมตใหเกษยณกอนก�าหนดมสดสวนเปนเพศหญงมากวาเพศชายโดยคดเปนรอยละ68.0อายในปจจบนสวนใหญมชวงอาย56-60

5

tC คอ ผลรวมของคาใชจายทเปนตวเงนทงหมด

ของโครงการ ตงแตปทเรมเกษยณอายจนกระทงครบ 60 ปบรบรณ


r คอ อตราสวนลด 2) อตราผลตอบแทนตอคาใชจาย (Benefit Cost ratio หรอ B/C ratio) โดยการวเคราะหเปรยบเทยบคาทไดระหวางมลคาปจจบนของผลตอบแทนกบมลคาปจจบนของคาใชจายโครงการฯทงของพนกงานและองคกรทเกดจากการเกษยณอายกอนก าหนด ดงสตร B/C= มลคาปจจบนของผลตอบแทนของโครงการฯ (PVB)

มลคาปจจบนของคาใชจายโครงการฯ (PVC)

โดยท B/C คอ อตราผลตอบแทนตอคาใชจายทเกดขน จากโครงการฯ

PVB คอมลคาปจจบนของผลตอบแทนตลอดระยะเวลาโครงการฯ

PVC คอ มลคาปจจบนของคาใชจายท เกดจากโครงการตลอดระยะเวลาของโครงการฯ

ผลการศกษา

ผลการศกษาวจยครงนเปนขอมลทไดจากการเกบแบบสอบถามถงสภาพทวไปและสาเหตในการตดสนใจเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก าหนด รวมทงการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนในการเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก าหนด มรายละเอยดดงตอไปน 1. สรปผลการศกษาขอมลภมหลงทางดานเศรษฐกจ ส งคม และสาเหตการตดสนใจของพนกงานทเกษยณอายกอนก าหนด 1. สรปผลการศกษาขอมลภมห ลงทางดานเศรษฐกจ สงคม และสาเหตการตดสนใจของพนกงานทเกษยณอายกอนก าหนด การส ารวจกลมตวอยางทไดรบอนมตใหเกษยณกอนก าหนด 103 ตวอยาง กลมตวอยางทไดรบอนมตใหเกษยณกอนก าหนดมสดสวนเปนเพศหญงมากวาเพศชาย โดยคดเปนรอยละ 68.0 อายในปจจบนสวนใหญมชวงอาย

56-60 ป และ 51 - 55 ป คดเปนรอยละ 40.8 และ 31.1ตามล าดบ และในปทไดการเกษยณ สวนใหญมชวงอาย 56 - 59 ป และ 51 - 55 ป คดเปนรอยละ 40.8 และ 33.0 โดยมอายโดยเฉลย เทากบ 52.9 ป ซงเหนไดวาอายเปนปจจยทก าหนดความตองการเกษยณอายของพนกงานสถานภาพสมรส/อยดวยกนมากทสด เนองจากการส ารวจครงนไดแบงสดสวนของกลมตวอยางตามระดบงาน โดยทพนกงานปฎบตการ ระดบ 7 มจ านวนพนกงานทการเกษยณอายมากทสด คดเปนรอยละ 41.7 และเมอพจารณาถงอายงาน พบวา สวนใหญท างานในธนาคารออมสน อยในชวง 26-30 ป คดเปนรอยละ 34.0 โดยมอายงานโดยเฉลยเทากบ 28.2 ป การศกษาของพนกงานทเกษยณสวนใหญมการศกษาต ากวาปรญญาและระดบปรญญาตรในสดสวนทใกลเคยงกน คดเปนรอยละ 46.6 และ 41.7 ตามล าดบ เม อพ จ า รณาข อม ลทางด าน ส งคม พบว า สถานภาพสมรส/อยดวยกนมากทสด คดเปนรอยละ 62.1 และสวนใหญอาศยอยกบคสมรส/ครอบครว คดเปนรอยละ 69.9 มลกษณะการครอบครองทอยอาศยเปนของตนเอง/ครอบครวมากทสด คดเปนรอยละ 90.3 และมบคคลในครอบครว เปนจ านวน 4 คนมากทสด คดเปนรอยละ 29.1 มจ านวนบตรเพยง 2 คนมากทสด คดเปนรอยละ 33.0 และกจกรรมทางสงคมทชนชอบมากทสด คอ สงเสรมสขภาพ เชน การวง สงทเปนพนกงานกงวลในชวตหลงเกษยณ โดยสวนใหญมความกงวลในเรองของรายได คดเปนรอยละ 35.9 ขอมลทางดานเศรษฐกจ พนกงานทเกษยณอายสวนใหญไมไดประกอบอาชพ คดเปนรอยละ 67.0 เมอพจารณาถงรายไดซงมลกษณะเปนไปในทศทางเดยวกน คอ ไมมรายไดเนองจากไมไดประกอบอาชพ คดเปนรอยละ 67.0 เชนกน ในขณะกลมตวอยางทประกอบอาชพ สวนใหญมรายไดตอเดอน 45,001 ขนไป คดเปนรอยละ 10.7 โดยมรายไดโดยเฉลย 36,828.9 บาทตอเดอนตอคน สวนใหญไมมหนสน คดเปนรอยละ 72.8 มอตราหนสนโดยเฉลย 721,969.1 บาทตอคน และไมตองรบผดชอบคาใชจายของบคคลในครอบครว คดเปนรอยละ 46.6

สาเหตห ลกในการตดสนใจเกษยณอาย คอ ตองการใชเวลาพกผอน รองลงมาคอ ผลตอบแทนทไดรบเปนทนาพอใจในระดบปานกลาง ซงสอดคลองกบงานวจยของมาโนช โนราช.(2549).การตดสนใจเขารวมโครงการเกษยณกอนก าหนดของขาราชการกองก ากบการต ารวจ

ปและ51-55ปคดเปนรอยละ40.8และ31.1ตามล�าดบและในปทไดการเกษยณสวนใหญมชวงอาย56-59ปและ51-55ปคดเปนรอยละ40.8และ33.0โดยมอายโดยเฉลยเทากบ 52.9 ป ซงเหนไดวาอายเปนปจจยทก�าหนดความตองการเกษยณอายของพนกงานสถานภาพสมรส/อยดวยกนมากทสดเนองจากการส�ารวจครงนไดแบงสดสวนของกลมตวอยางตามระดบงานโดยทพนกงานปฎบตการระดบ7มจ�านวนพนกงานทการเกษยณอายมากทสดคดเปนรอยละ 41.7 และเมอพจารณาถงอายงานพบวาสวนใหญท�างานในธนาคารออมสนอยในชวง26-30ปคดเปนรอยละ34.0โดยมอายงานโดยเฉลยเทากบ 28.2ป การศกษาของพนกงานทเกษยณสวนใหญมการศกษาต�ากวาปรญญาและระดบปรญญาตรในสดสวนทใกลเคยงกน คดเปนรอยละ 46.6 และ 41.7ตามล�าดบ เมอพจารณาข อมลทางด านสงคม พบวา สถานภาพสมรส/อยดวยกนมากทสดคดเปนรอยละ 62.1 และสวนใหญอาศยอยกบคสมรส/ครอบครว คดเปนรอยละ 69.9 มลกษณะการครอบครองทอย อาศยเปนของตนเอง/ครอบครวมากทสดคดเปนรอยละ90.3และมบคคลในครอบครวเปนจ�านวน4คนมากทสดคดเปนรอยละ29.1มจ�านวนบตรเพยง2คนมากทสดคดเปนรอยละ33.0และกจกรรมทางสงคมทชนชอบมากทสด คอ สงเสรมสขภาพ เชน การวง สงทเปนพนกงานกงวลในชวตหลงเกษยณ โดยสวนใหญมความกงวลในเรองของรายไดคดเปนรอยละ35.9 ขอมลทางดานเศรษฐกจ พนกงานทเกษยณอายสวนใหญไมไดประกอบอาชพ คดเปนรอยละ 67.0 เมอพจารณาถงรายไดซงม



ลกษณะเปนไปในทศทางเดยวกนคอไมมรายไดเนองจากไมไดประกอบอาชพคดเปนรอยละ67.0 เชนกน ในขณะกลมตวอยางทประกอบอาชพสวนใหญมรายไดตอเดอน 45,001ขนไปคดเปนรอยละ10.7โดยมรายไดโดยเฉลย36,828.9บาทตอเดอนตอคนสวนใหญไมมหนสนคดเปนรอยละ72.8มอตราหนสนโดยเฉลย721,969.1บาทตอคนและไมตองรบผดชอบคาใชจายของบคคลในครอบครว คดเปนรอยละ46.6 สาเหตหลกในการตดสนใจเกษยณอาย คอ ตองการใชเวลาพกผอน รองลงมาคอผลตอบแทนทไดรบเปนทนาพอใจในระดบปานกลางซงสอดคลองกบงานวจยของมาโนช โนราช (2549) การตดสนใจเขารวมโครงการเกษยณกอนก�าหนดของขาราชการกองก�ากบการต�ารวจตระเวนชายแดนท33มวตถประสงคของการศกษา2ประการคอ(1)เพอศกษาถงทศนะตอปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเขารวมโครงการเกษยณกอนก�าหนดของขาราชการต�ารวจตระเวนชายแดนท 33 และ (2) เพอศกษาถงทศนะตอผลดผลเสยของการด�าเนนการโครงการเกษยณกอนก�าหนดของขาราชการต�ารวจตระเวนชายแดนท332. การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทเกษยณอายกอนก�าหนด 1)ตนทนและผลตอบแทนของพนกงานตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก�าหนด เมอ พจารณาจากกลมตวอยางทงหมดจ�านวน103คนพบวามตนทนรวมเทากบ6,136,497บาทและมตนทนโดยเฉลย เทากบ 876,642 บาทโดยสวนใหญเปนตนทนทางออม เทากบ5,426,936 บาท ซงสวนใหญเปนตนทนสวนใหญทพนกงานตองสญเสยไปจากการเขารวม

โครงการคอคาเสยโอกาสจากเงนเดอนคดเปนรอยละ 31.1 รองลงมาเปนคาเสยโอกาสจากเงนโบนส คดเปนรอยละ 14.7 ในขณะทตนทนอนๆมสดสวนทไมแตกตางกนมาก ในขณะทตนทนทางตรงซงเปนตนทนทเกดจากความตองการทางดานจตใจเทากบ709,561บาท เมอพจารณาในรายละเอยดของตนทนพบวาโดยสวนใหญเปนตนทนทเกดจากคาใชจายในการทองเทยวชวงทเกษยณอาย คดเปนรอยละ 49.1 และคาใชจายในการท�าบญและคาใชจายในกจกรรมอนๆในสดสวนทใกลเคยงกน คดเปนรอยละ 29.1 และ 21.8 ในสวนของตนทนทางดานจตใจทไมเปนตวเงนไดแกอาการเจบปวยทางดานจตใจพนกงานทเกษยณอายมลกษณะทเพมขนนอยทสด มคาเฉลยเทากบ1.7 ผลตอบแทนตอหนวยของพนกงานตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก�าหนดพบวาผลตอบแทนทสามารถค�านวณได อนไดแก ผลตอบแทนทางตรงมมลคาเทากบ3,607,468บาท และมผลตอบแทนโดยเฉลยของทกรายละเอยดเทากบ901,867บาทพนกงานสวนใหญมรายไดจากการประกอบอาชพหลงเกษยณและเงนบ�าเหนจเปนสดสวนทใกลเคยงกนมากคดเปนรอยละ 31.7 และ 31.5 ตามล�าดบรองลงมาคอ เงนคาตอบแทนและคาชดเชยมสดสวนทไมแตกตางกนมากนกคดเปนรอยละ22.6และ14.2ตามล�าดบดงภาพประกอบการเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทน



ตระเวนชายแดนท 33 มวตถประสงคของการศกษา 2 ประการ คอ (1) เพอศกษาถงทศนะตอปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเขารวมโครงการเกษยณกอนก าหนดของขาราชการต ารวจตระเวนชายแดนท 33 และ (2) เพอศกษาถงทศนะตอผลดผลเสยของการด าเนนการโครงการเกษยณกอนก าหนดของขาราชการต ารวจตระเวนชายแดนท 33 2. การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทเกษยณอายกอนก าหนด

1) ตนทนและผลตอบแทนของพนกงานตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก าหนด เมอพจารณาจากกลมตวอยางทงหมด จ านวน 103 คน พบวา มตนทนรวมเทากบ 6,136,497 บาทและมตนทนโดยเฉลย เท ากบ 876,642 บาท โดยสวนใหญเปนตนทนทางออม เทากบ 5,426,936 บาท ซงสวนใหญเปนตนทนสวนใหญทพนกงานตองสญเสยไปจากการเขารวมโครงการ คอ คาเสยโอกาสจากเงนเดอน คดเปนรอยละ 31.1 รองลงมาเปนคาเสยโอกาสจากเงนโบนส คดเปนรอยละ 14.7 ในขณะทตนทนอนๆมสดสวนทไมแตกตางกนมาก ในขณะทตนทนทางตรงซงเปนตนทนทเกดจากความตองการทางดานจตใจ เทากบ 709,561 บาท เมอพจารณาในรายละเอยดของตนทน พบวาโดยสวนใหญเปนตนทนทเกดจากคาใชจายในการทองเทยวชวงทเกษยณอาย คดเปนรอยละ 49.1 และคาใชจายในการท าบญและคาใชจายในกจกรรมอนๆในสดสวนทใกลเคยงกน คดเปนรอยละ 29.1 และ 21.8 ในสวนของตนทนทางดานจตใจทไมเปนตวเงน ไดแก อาการเจบปวยทางดานจตใจพนกงานทเกษยณอายมลกษณะทเพมขนนอยทสด มคาเฉลย เทากบ 1.7

ผลตอบแทนต อหน วยของพนกง านตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก าหนด พบวา ผลตอบแทนทสามารถค านวณได อนไดแกผลตอบแทนทางตรง มมลคาเทากบ 3,607,468 บาท และมผลตอบแทนโดยเฉลยของทกรายละเอยด เทากบ 901,867 บาท พนกงานสวนใหญมรายไดจากการประกอบอาชพหลงเกษยณและเงนบ าเหนจเปนสดสวนทใกลเคยงกนมาก คดเปนรอยละ 31.7 และ 31.5 ตามล าดบ รองลงมาคอ เงนคาตอบแทนและคาชดเชยมสดสวนทไมแตกตางกนมากนก คดเปนรอยละ 22.6 และ 14.2 ตามล าดบ ดงภาพประกอบการเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทน

ภาพประกอบ 1 เปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทเกษยณอายกอนก าหนดตลอดระยะเวลาการเกษยณอายกอนก าหนด ทมา : จากการค านวณตนทนและผลตอบแทน

ในขณะทผลตอบแทนทางออมซงไมสามารถน ามาค านวณออกมาเปนมลคาได พบวา ผลตอบแทนทางออมทไมสามารถค านวณออกมาเปนตวเงนไดอยในระดบเพมขนปานกลาง โดยมคาเฉลย เทากบ 2.7 ซงเมอพจารณาถงรายละเอยด พบวา พนกงานทเกษยณอายมเวลาตดตามขาวสาร เหตการณตางๆในปจจบนเพมขนมาก มคาเฉลยเทากบ 3.6 รองลงมา พนกงานทเกษยณรสกมชวตทเรยบงาย มความสขตามอตภาพและมชวตชวาสนกสนานไปเทยวหรอมกจกรรมเพมขนในระดบปานกลาง มคาเฉลย เทากบ 3.2 และ 3.1 ตามล าดบ

2) ตนทนและผลตอบแทนตอหนวยของพนกงานตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก าหนดจ าแนกตามชวงอาย พบวา ตนทนโดยเฉลยในชวงอายตางๆ เทากบ 8,734,717บาทตอคน โดยทชวงอาย 41- 45 ป มตนทนโดยเฉลยของทกประเภทตนทนตอคนสงสด เทากบ 13,310,385 บาท รองลงมาคอ พนกงานทมชวงอายนอยกวา 40 ป มมลคาเทากบ 12,573,119 บาท และพนกงานทมอาย 46 -50 ปในปเกษยณ เทากบ 8,596,341 บาท เนองจากพนกงานมอายนอยและมระยะเวลาในการปฎบตงานทมากกวาระดบอนๆ และเปนทนาสงเกตวาพนกงานทมชวงอายตงแต 46 ขนไปมตนทนลดลงเรอยๆตามอายทมากขนซงสอดคลองกบอายงานทลดลง ในขณะท

0500,000

1,000,0001,500,0002,000,0002,500,0003,000,0003,500,000

คาใชจายในก

ารทอ

งเทยว


ารท า

บญ/บรจาค


จกรรมอ

นๆ

เงนเดอน

เงนโบนส

เงนสม

ทบ

เงนคารกษา

พยาบ

าล

คาตอ

บแทน

คาชด

เชย

รายไดจ

ากการป

ระกอ

บอาชพ

เงนบ า

เหนจ

ผลตอบแทน

ตนทน

บาท

ภาพประกอบ1เปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทเกษยณอายกอนก�าหนดตลอดระยะเวลาการเกษยณอายกอนก�าหนด ทมา:จากการค�านวณตนทนและผลตอบแทน

ในขณะทผลตอบแทนทางออมซงไม สามารถน�ามาค�านวณออกมาเปนมลคาได พบวา ผลตอบแทนทางออมทไม สามารถค�านวณออกมาเปนตวเงนไดอยในระดบเพมขนปานกลาง โดยมคาเฉลย เทากบ 2.7 ซงเมอพจารณาถงรายละเอยดพบวาพนกงานทเกษยณอายมเวลาตดตามขาวสาร เหตการณตางๆในปจจบนเพมขนมาก มคาเฉลยเทากบ3.6 รองลงมา พนกงานทเกษยณรสกมชวตทเรยบงาย มความสขตามอตภาพและมชวตชวาสนกสนานไปเทยวหรอมกจกรรมเพมขนในระดบปานกลางมคาเฉลยเทากบ3.2และ3.1ตามล�าดบ 2) ตนทนและผลตอบแทนตอหนวยของพนกงานตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก�าหนดจ�าแนกตามช วงอาย พบว าตนทนโดยเฉลยในชวงอายตางๆ เทากบ8,734,717บาทตอคนโดยทชวงอาย41-45ป

มตนทนโดยเฉลยของทกประเภทตนทนตอคนสงสดเทากบ13,310,385บาทรองลงมาคอพนกงานทมชวงอายนอยกวา 40 ป มมลคาเทากบ12,573,119บาทและพนกงานทมอาย46-50ปในปเกษยณเทากบ8,596,341บาทเนองจากพนกงานมอายนอยและมระยะเวลาในการปฎบตงานทมากกวาระดบอนๆและเปนทนาสงเกตวาพนกงานทมชวงอายตงแต46ขนไป มตนทนลดลงเรอยๆตามอายทมากขนซงสอดคลองกบอายงานทลดลง ในขณะท พนกงานทมชวงอาย 56-59 ป มมลคาของตนทนโดยเฉลยนอยทสด เทากบ 2,900,245บาทหากพจารณาตามประเภทของตนทนพบวาตนทนสวนใหญเกดจากตนทนทางออมมคาเฉลยเทากบ8,262,363บาทตนทนสวนใหญเกดจากคาเสยโอกาสจากเงนเดอนในชวงปฎบตคดเปนรอยละ61ขนไปรองลงมาคอคาเสยโอกาสจากเงนโบนสและเงนสมทบในสวนของตนทนทางตรงทสามารถน�ามาค�านวณได คอ ตนทนทเปนตวเงนทเกดขนจากความตองการตอบสนองทางดานจตใจซงในทกชวงอายเกด จากคาใชจายในการทองเทยวมากทสด เมอ พจารณาในสวนของตนทนทางตรงทไมเปนตวเงน คอ อาการทางดานจตใจและความรสก สวนใหญเพมขนในระดบนอยทสด มเพยงพนกงานทเกษยณอายในชวงทมอายนอยกวา40 ป และอาย 41-45 ป ทมลกษณะเพมขนปานกลาง ผลตอบแทนพนกงานตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก�าหนดจ�าแนกตามชวงอายพบวา ในทกชวงอายมผลตอบแทนโดยเฉลยเทากบ4,798,966บาทตอคนโดยทพนกงานทมชวงอายระหวาง41–45ปมผลตอบแทนมากทสดเทากบ10,710,366บาทรองลงมา คอ พนกงานทมช วงอายนอยกวา 40 ป



มมลคาเทากบ4,073,235บาทเมอพจารณาในรายละเอยดของผลตอบแทน พบวา ในแตละชวงอายตนทนสวนใหญเกดใหญเกดจากรายไดจากการจากการประกอบอาชพหลงเกษยณซงชวงอาย41-45ปมมลคาสงทสดเทากบ8,528,348บาทคดเปนรอยละ 79.6ของผลตอบแทนทงหมดรองลงมาคอชวงอายนอยกวา40ปมมลคาเทากบ3,291,235บาทคดเปนรอยละ80.8ของผลตอบแทนทงหมดและพนกงานทมชวงอายระหวาง46–50ปมลคาเทากบ 1,553,217 บาท คดเปนรอยละ 44.4 ของผลตอบแทนทงหมด เปนทนาสงเกตวากลมชวงอายตงแต46–59มรายไดจากการประกอบอาชพหลงเกษยณทลดลงเรอยๆ ในขณะทรายละเอยดของผลตอบแทนลกษณะอนๆมมลคาและคารอยละทไมแตกตางกนมากนก ในขณะทผลตอบแทนทางออมซงไมสามารถน�ามาค�านวณออกมาเปนมลคาได พบวา ผลตอบแทนทางออมทไม สามารถค�านวณออกมาเปนตวเงนไดในแตละชวงอาย พบวา พนกงานทมอายนอยกวา 40 ปและพนกงานทมอายระหวาง41-45ปมผลตอบแทนทางออมเพมขนมากมคาเฉลยเทากบ3.9และ3.6ตามล�าดบรองลงมาคอพนกงานทมอาย 46 - 50ปมผลตอบแทนทางออมเพมขนในระดบปานกลางเมอพจารณาถงรายละเอยด พบวา พนกงานทเกษยณอายมเวลาตดตามขาวสารเหตการณตางๆในปจจบนเพมขนมากถงมากทสด 3) ตนทนและผลตอบแทนตอหนวยของพนกงานตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก�าหนดจ�าแนกตามระดบงาน พบวา มตนทนโดยเฉลยในทกระดบงาน เทากบ 5,569,709บาทโดยทพนกงานพนกงานระดบ

ปฎบตการมต นทนรวมมากทสด เท ากบ6,710,961 บาท รองลงมาคอ พนกงานระดบบรหาร มตนทนเทากบ 5,961,811 บาทและพนกงานระดบบรการ ตนทนเทากบ 4,036,356บาทโดยเมอพจารณาตามประเภทของตนทนพบวาตนทนทางตรงมมลคาเฉลยในทกระดบงาน เทากบ 632,066 บาท โดยพนกงานพนกงานระดบปฎบตการมตนทนทางตรงมากทสดอกเช นกน มค าเท ากบ 853,012 บาท ซงในทกระดบงานมตนทนทางตรงสวนใหญเกดจากคาใชจายในการทองเทยวและตนทนทางดานจตใจของพนกงานทเกดจากอาการและความรสกทางดานจตใจเพมขนในระดบนอยถงนอยทสด ในขณะทรายละเอยดของตนทนทางออมสวนใหญเกดจากตนทนคาเสยโอกาสของเงนเดอนมากกวารอยละ60ในขณะทตนทนจากการสญเสยสวสดการคารกษาพยาบาลซงในแตละระดบงานมมลคานอยทสดและในแตละระดบงานมมลคาทไมแตกตางกนมากนก ผลตอบแทนพนกงานตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก�าหนดจ�าแนกตามระดบงานผลตอบแทนโดยเฉลยเทากบ3,451,884บาทพนกงานระดบบรหารมผลตอบแทนมากทสดเทากบ4,372,422บาทรองลงมาคอพนกงานระดบปฎบตการมมลคาเทากบ3,500,080บาทและพนกงานระดบบรการ มลคาผลตอบแทนเทากบ 2,483,151 บาท ผลตอบแทนสวนใหญเกดรายไดจากการประกอบอาชพ โดยทพนกงานระดบปฎบตการมมลค าสงทสดเทากบ 1,246,011 บาท คดเปนรอยละ 35.6ของตนทนทงหมดและระดบบรการทมมลคา 1,113,998บาทคดเปนรอยละ44.9ในขณะทพนกงานระดบบรหารมผลตอบแทนสวนใหญ



เกดจากเงนบ�าเหนจ เทากบ 1,664,782 บาทคดเปนรอยละ38.1ในขณะทผลตอบแทนจากคาตอบแทนและคาชดเชยจากการเกษยณอายมคาทไมไดแตกตางกนมากนกยกเวนพนกงานระดบบรหารยงคงเปนระดบงานทมคาตอบแทนทสงแตกตางจากระดบอนมาก ในขณะทผลตอบแทนทางออมโดยเฉลยในทกๆระดบงานเพมขนในระดบนอยถงปานกลางและในแตรายละเอยดของผลตอบแทนทางออมลกษณะการเพมขนทไมแตกตางกนมากนก 4 ) การว เคราะห ต นทนและผลตอบแทนของการเกษยณอายกอนก�าหนดเมอพจารณาถงกรณทเปนตวเงนตอหนวยของพนกงานตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก�าหนดพบวามลคาปจจบนสทธ(NPV)เทากบ -2,529,029บาทแสดงถงการไมคมทนเนองจากมคาPVCมากกวาคาPVBจงท�าใหคาNPVจากการค�านวณมตวเลขทตดลบและมอตราผลตอบแทนตอตนทน(B/C)เทากบ0.6กรณทพจารณาจากตนทนและตอบแทนทเปนตวเงนตอหนวยจ�าแนกตามระดบงานพบวาในทก ระดบงานโดยสวนใหญมมลคาปจจบนสทธ (NPV) เปนลบ แสดงถงไมความคมทนในทก ระดบงานหากพจารณากรณทจ�าแนกตามอายพบวา พนกงานสวนใหญมคามลคาปจจบน(NPV) เปนลบ และมอตราผลตอบแทนตอตนทน(B/C)เปนศนยมเพยงพนกงานทอาย56–59ปมคามลคาปจจบน(NPV)เปนบวกเทากบ190,752บาทและมอตราผลตอบแทนตอตนทน (B/C) เทากบ 1.1 ซงเปนชวงอายทมความคมคาในการเลอกตดสนใจเกษยณอายทสด เนองจากมคาอตราผลตอบแทนตอตนทน เมอน�ามลคาปจจบนสทธ(NPV) และอตราผลตอบแทนตอตนทน(B/C)เฉลยในระดบ

อายตางๆพบวามตนทนจากการเกษยณอาย เทากบ 8,734,717 บาท และมผลตอบแทนเทากบ4,798,966บาทสงผลใหมมลคาปจจบนสทธ(NPV)และอตราผลตอบแทนตอตนทนในระดบอายตางๆ เทากบ -3,935,751 บาท และอตราผลตอบแทนตอตนทน เทากบ 0.5สะทอนใหเหนวาการตดสนในภาพรวมทกระดบงานการเลอกเกษยณอายไมคมกบตนทนทเกดขนเนองจากมอตราผลตอบแทนตอตนทน

อภปรายผล จากผลการศ กษาต นท นและผลตอบแทนของพนกงานจากการเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก�าหนด มประเดนส�าคญทน�ามาอภปรายผลดงน 1) ขอมลทวไปทางเศรษฐกจ สงคม และสาเหตการตดสนใจของพนกงานออมสนทเกษยณอายกอนก�าหนด การส�ารวจกลมตวอยาง พบวา กลมตวอยางทไดรบอนมตใหเกษยณกอนก�าหนดมสดสวนเปนเพศหญงมากวาเพศชาย โดยคดเปนรอยละ68.0และ33.0ซงเปนทนาสงเกตวามเพศหญงมากกวาเพศชายจ�านวนมากเนองจากจ�านวนพนกงานทงหมดทธนาคารใหพนกงานเกษยณมสดสวนเพศหญงมากกวาครงคดเปนรอยละ54.2ของจ�านวนผเกษยณอายทงหมด ซงสอดคลองกบงานวจยของ ภคนสวรรณจดา(2539)ไดท�าการศกษาวจยเรองปจจยทมอทธพลตอการเขารวมโครงการให เกษยณอายก อนก�าหนดของพนกงานธนาคารออมสน พบวา กล มตวอยางสวนใหญเปนเพศหญงคดเปนรอยละ75.2หากพจารณาถงอายในปจจบนสวนใหญมชวงอาย56-60ปและ51-55ปคดเปนรอยละ40.8



และ31.1ตามล�าดบและในปทไดการเกษยณสวนใหญมชวงอาย56-59ปและ51-55ปคดเปนรอยละ40.8และ33.0โดยมอายโดยเฉลยเทากบ52.9ปซงเหนไดวาอายเปนปจจยหลกทก�าหนดความตองการเกษยณอายของ พนกงานเมอพจารณาถงอายงานพบวาสวนใหญท�างานในธนาคารออมสนอยในชวง26-30ปคดเปนรอยละ34.0โดยมอายงานโดยเฉลยเทากบ28.2ปสวนใหญมระดบงานพนกงานระดบปฎบตการ 7 คดเปนรอยละ 41.7 ใน ขณะทระดบอนๆมสดสวนทไมแตกตางกนมากนก ซงสอดคลองกบการก�าหนดรปแบบความ กาวหนาการเลอนต�าแหนงของพนกงาน ทม 2กรณดงน กรณท 1 ในกลมงานเดมระดบงานบรการ 3 ไประดบปฎบตการทสงขนตองมการทดสอบระดบปฎบตการ4-5เปนต�าแหนงระดบควบ (Deep Class) ใหเลอนต�าแหนงภายใตเงอนไข ในขณะทระดบงานทสงขนไปเลอนต�าแหนงไดตามความจ�าเปนของหนวยงานซงตองมการก�าหนดอตราก�าลงไวลวงหนา ภายใตเงอนไขการประเมนและระยะเวลาทก�าหนดไว กรณท 2เลอนโดยการเปลยนกลมงานมในระดบปฎบตการ 7 เลอนโดยการเปลยนกลมบรหาร8หรอวชาการ8โดยการผาน การอบรมเฉพาะทางและตองผานการประเมนผล จากกฏเกณฑดงกลาว ท�าใหสดสวนพนกงานของธนาคารทเกษยณอายสวนใหญอยทพนกงานปฎบต 7 เนองจากเปนระดบชนสงสดของการทดสอบ ซงการจะกาวไปสต�าแหนงทใหญขนทตองอาศยความเชยวชาญเฉพาะดานอกทงยงขนอย กบปจจยหลาย

ประการไดแก ความเหมาะสมของชวงเวลาความจ�าเปนของหนวยงาน เปนตน จงท�าใหพนกงานสวนใหญมความกาวหนาของสายงานอยเพยงระดบปฎบต7เทานนคดเปนรอยละ41ดงจะเหนไดจากภาพประกอบ

ภาพประกอบ2แสดงจ�านวนและรอยละของระดบงานท

เกษยณอาย

9

เพยงระดบปฎบต 7 เทานนคดเปนรอยละ 41 ดงจะเหนไดจากภาพประกอบ

2) การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทเกษยณอายกอนก าหนด

ตนทนและผลตอบแทนทเปนตวเงนตอหนวยของพนกงานตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก าหนด เมอพจารณาจากกลมตวทงหมด จ านวน 103 คน พบวา มตนทนรวมเทากบ 6,136,497 บาท ซงสงกวาผลตอบแทนทมมลค า เพยง 3,607,468 บาทตอคนโดยเฉ ลยตลอดระยะเวลาการเกษยณอายกอนก าหนด หากพจารณาตามประเภทของตนทน สวนใหญเปนตนทนท เกดจากการสญเสยรายไดในอนาคตจากการปฎบตงานในธนาคารออมสน คดเปนรอยละ 84.7 รองลงมาเปนตนทนทางดานจตใจ คดเปนรอยละ 12.6 และคาใชจายทเกดการสญเสยสวสดการคารกษาพยาบาลของตนเองและครอบครว มสดสวนเพยงรอยละ 2.8 และเมอพจารณาในรายละเอยดของตนทน พบวา ตนทนสวนใหญทพนกงานตองสญเสยไปจากการเขารวมโครงการ คอ เงนเดอน คดเปนรอยละ 54.8 รองลงมาคอ เงนโบนส คดเปนรอยละ 22.2 เมอพจารณาถงผลตอบแทน พบวา พนกงานสวนใหญมรายไดจากการประกอบอาชพหลงเกษยณและเงนบ าเหนจเปนสดสวนทใกลเคยงกนมาก คดเปนรอยละ 31.7และ 31.5 ตามล าดบในสวนของผลตอบแทน พบวา ในรายทพนกงานมอายสง มผลตอบแทนสวนใหญทไดรบเกดจากเงนบ าเหนจ เนองจากการค านวณเกดจากอตราเงนคณดวยระยะเวลาในการท างานซงเปนผลใหพนกงานทมอายมากและมระยะเวลาในการท างานทสงกวา ในขณะทกลมพนกงานทอายนอย สวนใหญมผลตอบแทนทเกดจากการประกอบอาชพหลงเกษยณ

การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทเกษยณอายกอนก าหนดตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก าหนด พบวา มลคาปจจบนสทธ (NPV) เท ากบ -2,044,692 บาท แสดงถงการไมคมทนเนองจากมคา PVC มากกวา คา PVB จงท าใหคา NPV จากการค านวณมตวเลขทตดลบและมอตราผลตอบแทนตอตนทน (B/C) เทากบ 0.6 แสดงถงความผลตอบแทนทนอยกวาการทยงคงปฎบตงานจนกระทงครบ 60 ปบรบรณ ซงสอดคลองกบงานวจยของทรงศกด ภวพทยานนท. (2543). ไดท าการศกษาวจย เรอง การว เคราะหผลกระทบทางเศรษฐกจของพนกงานท เกษยณอายกอนก าหนดของธนาคารไทยพาณชยในเขตจงหวดเชยงใหม เชยงรายและล าพน ผลการศกษาพบวา แมเงนทชวยเหลอจากธนาคารของพนกงานทเขารวมโครงการไดรบนอยกวารายไดปกตหากปฏบตงานจนเกษยณอาย ซงสาเหตการทเขารวมโครงการเกษยณอาย เพราะตองการชวยเหลอเพอลดความรนแรงของภาวะวกฤตของธนาคารและไมมความเดอดรอนเรองรายไดและสามารถหาอาชพใหมท าได เมอศกษาถงตนทนและผลตอบแทนทไมเปนตวเงน ซงเปนรายละเอยดทแสดงถงสถานภาพ บทบาททางสงคม การตระหนกถงคณคาและความสขการใชชวตประจ า จากการส ารวจกลมตวอยางทเปนพนกงานเกษยณกอนก าหนด พบวา เมอพจารณาถงรายละเอยด พบวา ในทกๆรายละเอยดมคาเฉลยอยในระดบทเพมขนปานกลาง โดยเมอพจารณาถงรายละเอยด พบวา พนกงานทเกษยณอายมการตดตามขาวสาร เหตการณปจจบนเพมขนมาก รองลงมาคอ มชวตทเรยบงาย มความสขตามอตภาพ เพมขนปานกลาง และมชวตชวา สนกสนานไปเทยวหรอมกจกรรม เพมขนปานกลางโดยซงสอดคลองกบงานวจยของสมาน บญวตร (2549). ไดท าการศกษาเรอง สถานภาพทางเศรษฐกจและสงคมของพนกงานธนาคารกรงไทย ภายหลงเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก าหนดในเขตภาคเหนอ พบวา สถานภาพทางสงคมดขน ไดแก การมเวลาเอาใจใสตอครอบครวมากขน มเวลาพกผอน สขภาพจตดขน มโอกาสเขารวมกจกรรมทางครอบครวและสงคมเพมมากขน

ขอเสนอแนะส าหรบงานวจยครงตอไป 1. เนองจากการวจยครงน ผวจยไดศกษาถง

ตนทนและผลตอบแทนของพนกงานธนาคารออมสนเทานน ในอนาคตจงควรมการเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทน

3% 3% 8%

1%

10%

6%

41%

12%

14%

1% 1% พนกงานบรการ ระดบ 1 พนกงานบรการ ระดบ 2 พนกงานบรการ ระดบ 3 พนกงานปฎบตการ ระดบ 4 พนกงานปฎบตการ ระดบ 5 พนกงานปฎบตการ ระดบ 6 พนกงานปฎบตการ ระดบ 7 หวหนาหนวย ผชวยผจดการสาขา ผจดการสาขา หวหนาสวน ผจดการฝาย

ภาพประกอบ 2 แสดงจ านวนและรอยละของระดบงานทเกษยณอาย

2) การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทเกษยณอายกอนก�าหนด ตนทนและผลตอบแทนทเปนตวเงนตอหนวยของพนกงานตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก�าหนด เมอพจารณาจากกลมตวทงหมดจ�านวน103คนพบวามตนทนรวมเทากบ6,136,497บาทซงสงกวาผลตอบแทนทมมลคาเพยง3,607,468บาทตอคนโดยเฉลยตลอดระยะเวลาการเกษยณอายกอนก�าหนดหากพจารณาตามประเภทของตนทน สวนใหญเปนตนทนทเกดจากการสญเสยรายไดในอนาคตจากการปฎบตงานในธนาคารออมสนคดเปนรอยละ 84.7 รองลงมาเปนตนทนทางดานจตใจคดเปนรอยละ12.6และคาใชจายทเกดการสญเสยสวสดการคารกษาพยาบาลของตนเองและครอบครวมสดสวนเพยงรอยละ2.8และเมอพจารณาในรายละเอยดของตนทนพบวา ตนทนสวนใหญทพนกงานตองสญเสยไปจากการเขารวมโครงการคอเงนเดอนคดเปนรอยละ 54.8 รองลงมาคอ เงนโบนสคดเปน



รอยละ22.2เมอพจารณาถงผลตอบแทนพบวา พนกงานสวนใหญมรายไดจากการประกอบอาชพหลงเกษยณและเงนบ�าเหนจเปนสดสวนทใกลเคยงกนมากคดเปนรอยละ31.7และ31.5ตามล�าดบในสวนของผลตอบแทน พบวา ในรายทพนกงานมอายสงมผลตอบแทนสวนใหญทไดรบเกดจากเงนบ�าเหนจ เนองจากการค�านวณเกดจากอตราเงนคณดวยระยะเวลาใน การท�างานซงเปนผลใหพนกงานทมอายมากและมระยะเวลาในการท�างานทสงกวาในขณะทกล มพนกงานทอายน อย สวนใหญมผล ตอบแทนทเกดจากการประกอบอาชพหลง เกษยณ การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของพนกงานทเกษยณอายกอนก�าหนดตลอดระยะเวลาการเกษยณกอนก�าหนดพบวามลคาปจจบนสทธ (NPV) เทากบ -2,044,692บาท แสดงถงการไมคมทนเนองจากมคาPVCมากกวาคาPVBจงท�าใหคาNPVจากการค�านวณมตวเลขทตดลบและมอตราผลตอบแทนตอตนทน (B/C) เทากบ 0.6 แสดงถงความผลตอบแทนทนอยกวาการทยงคงปฎบตงานจนกระทงครบ 60 ปบรบรณ ซงสอดคลองกบงานวจยของทรงศกด ภวพทยานนท(2543) ไดท�าการศกษาวจยเรอง การวเคราะหผลกระทบทางเศรษฐกจของพนกงานทเกษยณอายกอนก�าหนดของธนาคารไทยพาณชยในเขตจงหวดเชยงใหมเชยงรายและล�าพนผลการศกษาพบวา แมเงนทชวยเหลอจากธนาคารของพนกงานทเขารวมโครงการไดรบนอยกวารายไดปกตหากปฏบตงานจนเกษยณอาย ซงสาเหตการทเขารวมโครงการเกษยณอายเพราะตองการชวยเหลอเพอลดความรนแรงของภาวะวกฤตของธนาคารและไมมความเดอดรอนเรอง

รายไดและสามารถหาอาชพใหมท�าไดเมอศกษาถงตนทนและผลตอบแทนทไมเปนตวเงนซงเปน รายละเอยดทแสดงถงสถานภาพ บทบาททางสงคมการตระหนกถงคณคาและความสขการ ใชชวตประจ�า จากการส�ารวจกลมตวอยางท เปนพนกงานเกษยณกอนก�าหนด พบวา เมอ พจารณาถงรายละเอยด พบวา ในทกๆ รายละเอยดมคาเฉลยอย ในระดบทเพมขน ปานกลางโดยเมอพจารณาถงรายละเอยด พบวา พนกงานทเกษยณอายมการตดตามขาวสารเหตการณปจจบนเพมขนมากรองลงมาคอมชวตทเรยบงายมความสขตามอตภาพเพมขนปานกลาง และมชวตชวา สนกสนานไปเทยวหรอมกจกรรม เพมขนปานกลางโดยซงสอดคลองกบงานวจยของสมาน บญวตร(2549) ไดท�าการศกษาเรอง สถานภาพทางเศรษฐกจและสงคมของพนกงานธนาคารกรงไทยภายหลงเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก�าหนดในเขตภาคเหนอ พบวา สถานภาพทางสงคมดขน ไดแก การมเวลาเอาใจใสตอครอบครวมากขนมเวลาพกผอนสขภาพจตดขนมโอกาสเขารวมกจกรรมทางครอบครวและสงคมเพมมากขน

ขอเสนอแนะส�าหรบงานวจยครงตอไป 1. เนองจากการวจยครงน ผวจยไดศกษาถงตนทนและผลตอบแทนของพนกงานธนาคารออมสนเทานน ในอนาคตจงควรมการเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนของโครงการเกษยณอายกอนก�าหนดทงทเกดขนทงของพนกงานและองคกรเพอน�ามาเปรยบเทยบและมความครอบคลมมากขน 2.กลมตวอยางทท�าการศกษาเปนเพยงกลมตวตวอยางของพนกงานธนาคารออมสน



เทานน ท�าใหมกลมตวอยางทมขอบเขตจ�ากดจงควรศกษากลมตวอยางทงทเปนธนาคารรฐและธนาคารเอกชน หรอแมแตกระทงหนวยงานรฐวสาหกจในสายงานอนๆเชนการไฟฟา การประปาเปนตนเพอใหเหนขอแตกตางทางดานสวสดการทองคกรตางๆมอบใหพนกงานหลงจากเกษยณอายแลว

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย จากผลการวจยตนทนและผลตอบแทนของพนกงานธนาคารออสนทเกษยณอายกอนก�าหนดผวจยคนพบขอเสนอแนะดงน 1. จากการก�าหนดคณสมบต เป นพนกงานทมอายการท�างานตงแต 10 ปขนไปหรอมอายตงแต 50 ปขนไป นบถงวนท 30พฤศจกายน 2553 ซงมปญหาดานสขภาพสงผลตอการท�างานหรอขาดประสทธภาพในการท�างาน หรอพนกงานทเขารวมโครงการฯแลวไมสงผลกระทบตอการด�าเนนงานของธนาคารซงท�าใหพนกงานทตองการเขารวมโครงการฯมทงพนกงานทมอายมากและพนกงานทมอายนอยแตมอายงาน10ปขนไปจากหลกเกณฑดงกลาวจงใจพนกงานใหเขารวมโครงการฯทงพนกงานทมอายนอยและพนกงานทมอายมากแตจากผลการวจยพบวาพนกงานทเขารวมโครงการสวนใหญเปนพนกงานทมวยใกลเกษยณ ซงควรมการเพมแรงจงใจใหแกกลมเปาหมายทธนาคารตองการอาทเชนการเพมสวสดการการรกษาพยาบาลใหครอบคลมทงครอบครว การสงเสรมการมธรกจเปนของตนเอง หรอควรมการส�ารวจความตองการทหรอไมตองการสงใดในตวโครงการ เพอสรางความตนตวใหแกพนกงาน

2.ผลตอบแทนจากการเขารวมโครงการเปนสาเหตทพนกงานทเขารวมโครงการเหนวาไดเปนสาเหตหลกจากการเขารวมโครงการโดยการตดสนใจอยในระดบปานกลางดงนนควรมส�ารวจความตองการและความพงพอใจในเรองของเงนตอบแทนทพนกงานจะไดรบจากการเขารวมโครงการและแสดงใหเหนขอดของการเขารวมโครงการ ในดานอนๆ ใหมากขน เชนในดานสทธการรกษาพยาบาลโดยไมเสยคาใชจาย ทงครอบครว กจกรรมและนโยบายในการ ส งเสรมและพฒนาคณภาพของชวตหลง เกษยณอายเปนตน



บรรณานกรม

ทรงศกดภวพทยานนท.(2543).การวเคราะหผลกระทบทางเศรษฐกจของพนกงาน ทเกษยณอายกอนก�าหนดของธนาคารไทยพาณชยในเขตจงหวดเชยงใหม เชยงรายและล�าพน.วทยานพนธศ.ม.เชยงใหม:บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.ถายเอกสาร.ธนาคารแหงประเทศไทย.(2553).อ ตราดอกเบยเงนฝากคาเฉลยถวงน�าหนกของ ธนาคารพาณชยทงระบบ. สบคนเมอ28มกราคม2554;จากhttp:// www2.bot.or.th/statistics/ReportPage.aspx?reportID=208&language=thภคนสวรรณจดา.(2539).ปจจยทมอทธพลตอการเขารวมโครงการใหเกษยณอายกอนก�าหนด ของพนกงานธนาคารออมสน. วทยานพนธศศ.ม.กรงเทพฯ:บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร.ภทรานคมานนท.(2544).การวจยทางการศกษาและสงคม.กรงเทพฯ: ส�านกพมพอกษราพพฒน.มาโนชโนราช.(2549).การตดสนใจเขารวมโครงการเกษยณกอนก�าหนดของขาราชการ กองก�ากบการต�ารวจตระเวนชายแดนท 33.วทยานพนธศ.ม.เชยงใหม: บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.ยทธไกยวรรณ.(2545).พนฐานการวจย.กรงเทพฯ:โรงพมพสวรยาสาสน.สมานบญวตร.(2544).สถานภาพทางเศรษฐกจและสงคมของพนกงานธนาคารกรงไทย ภายหลงเขารวมโครงการเกษยณอายกอนก�าหนดในเขตภาคเหนอ.วทยานพนธ ศ.ม.เชยงใหม:บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.



ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครประจ�าการทสงผลตอแรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอน

Channels of information on innovative teaching of teachers affecting the inspiration

for the development of teaching

สทธพงศหกสวรรณ*SuttipongHoxsuwan*

*รองศาสตราจารยประจ�าภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา

คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม

*AssociateProfessorinEducationalTechnologyandCommunications,

FacultyofEducation,MahasarakhamUniversity



บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครประจ�าการทสงผลตอแรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอน2)เพอศกษาแรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอนของครประจ�าการทมผลจากการไดรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนและกลมตวอยางไดแกครประจ�าการสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาจ�านวน15เขตแตละส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ก�าหนดขนาดกลมตวอยางทระดบความเชอมน95%จ�านวน400คนโดยใชวธการเลอกแบบแบงกลม(ClusterRandom Sampling)เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลคอ แบบสอบถามมคาความเชอมนเทากบ0.971สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแกรอยละคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานผลการศกษาคนควาปรากฏดงน 1. ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครประจ�าการทสงผลตอแรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอน 1.1) ชองทางสอสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนพบวามากทสดคอหนงสอต�ารา วารสาร งานวจย 1.2) ชองทางการไดรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนจากพบวามากทสดคอหนงสอต�าราวารสารงานวจย1.3)ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนประเภททน�าไปใชประโยชนกบนกเรยนพบวามากทสดคอหนงสอต�าราวารสารงานวจยรองลงมา1.4)ชองทางการรบสารสนเทศใดทไดรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทชดเจนพบวามากทสดคอกจกรรมไดแกการอบรมสมมนาและการจดนทรรศการ1.5) ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนประเภททมรปแบบการเผยแพรทนาสนใจพบวามากทสดคอโทรทศนคร(TeacherTV)1.6)ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทไดรบแลวทนตามเวลาก�าหนด พบวา มากทสดคอโทรทศนคร(TeacherTV)1.7)ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทไดรบแลวใชถอยค�าเขาใจงายพบวามากทสดคอบคคลไดแกการถาม-ตอบครศกษานเทศก 1.8) ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทสามารถชกจงและเปนแรงบนดาลใจทพฒนาตนเองดานการสอนพบวามากทสดคอ โทรทศนคร(TeacherTV)1.9)ความตองการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนจากชองทางทมความสะดวกในการรบสารสนเทศพบวามากทสดคอหนงสอต�าราวารสารงานวจย1.10)ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทคดวาควรมการเพมเตมและปรบปรงพบวามากทสดคออนเทอรเนต



2. แรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอนของครประจ�าการทมผลจากการไดรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนในการพฒนาศกยภาพของคร ,สามารถน�าสารสนเทศดานนวตกรรมในการพฒนาความรความสามารถดานการวจย, การพฒนาสอและ/หรอนวตกรรมการเรยนการสอนโดยรวมอยในระดบมาก

ค�าส�าคญ:ชองทางการรบนวตกรรม,นวตกรรมการสอน,แรงบนดาลใจ



Abstract

The purpose of this study was to 1) Study for Channels of information on innovative teaching of teachers affecting the inspirationfor the development of teaching 2) Study about teachers’s affectingthe inspiration for the development of teaching. office of north east educationalAreaforsecondaryschoolteachers.Thesamplesconsistedof400secondaryschoolteachersnortheasteducationalareain15area,selectedbymeansofclusterrandomsamplingmethodwereutilizedasthesamplegroupinthisstudy. The research instrument consisted the questionnaires a reliabilityof0.971andwereused tocollectdataand frequency,percentages, arithmeticmeansandstandarddeviationswereusedtoanalyzethosedata.The results of the study were as follow: 1.channels of information on innovative teaching of teacher affectingtheinspirationforthedevelopmentofteaching1.1)channelsofinformationon Innovative instructionalmediathat ratedat thehighestlevelarebooks,textbooks,journals,research.1.2)channelofinformationreceivedfromtheteachinginnovationthatratedatthehighestlevelare books, textbooks, journals, research. 1.3) channels for information leadingtothekindofinnovativeteachingandstudentusethatratedatthehighestlevelisbooks,textbooks,journals,research.1.4)channelsforinformationtechnologyinnovation,whichhasbeenexplicitinstructionthatratedatthehighestlevelisactivitiesincludeworkshops,seminarsandexhibitions.1.5)channelsofinformationforinnovationintheteachingofdiffusioninterestthatratedatthehighestlevelisTeachertelevision(TeacherTV)1.6)channelsof informationfor innovationinteachinghas already been set up by this time that rated at the highest level isteachertelevision(TeacherTV)1.7)channelsofinformationforinnovative teachingandusewordsthatiseasytounderstandthatratedatthehighest level isactivities includeworkshops, seminarsandexhibitions.1.8)channelsofinformationthatcanleadtoinnovationinteachingandinspirationtodeveloptheirownteachingthatratedatthehighestlevelisteachertelevision(TeacherTV)



1.9)theneedforinnovativeteachingofinformationchannelsthatiseasytogetinformationthatratedatthehighestlevelarebooks,textbooks,journals,research.1.10)channelsofinformationforinnovationinteachingthatyouthinkshouldbeaddedandupdatedthatratedatthehighestlevelisinternet. 2. Study about teacher’s affecting the inspiration for the developmentof teachingasawholewasat thehigh level :applied Information is the ability to develop innovative research , media developmentand/orinnovativeteachingandlearning.

Key words : Channelsofinformation,innovativeteaching,inspiration



บทน�า พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542ไดใหความส�าคญของการพฒนาครคณาจารยและบคลากรทางการศกษาโดยไดระบไวในหมวดท 1บททวไปความมงหมายและหลกการหมวด9(4)วา“มหลกการสงเสรมมาตรฐานวชาชพคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา และพฒนาคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาอยางตอเนอง” และไดก�าหนดหลกการด�าเนนการไวในหมวด 7 ครคณาจารยและบคลากรทางการศกษามาตรา52วา“ใหกระทรวงสงเสรมใหมระบบกระบวนการผลตพฒนาครคณาจารยบคลากรทางการศกษาใหมคณภาพและมาตรฐานทเหมาะสมกบการเปนวชาชพชนสงโดยการก�ากบและประสานใหสถาบนทท�าหนาทผลตและพฒนาครคณาจารยรวมทงบคลากรทางการศกษา ใหมความพรอมและมความเขมเขงในการเตรยมบคลากร ใหมและพฒนาบคลากรประจ�าการอยางตอเนองรฐพงจดสรรงบประมาณและจดตงกองทนพฒนาครคณาจารยและบคลากรทางการศกษาอยางเพยงพอ”แตจากการศกษาผลการด�าเนนงานในการพฒนาครประจ�าการในปจจบนนนพบวายงไมประสบความส�าเรจจากการด�าเนนงานโดยจะเหนไดจาการเสนอ สภาพปญหาดานการผลตและปญหาครในขอเสนอการพฒนาศกยภาพครและบคลากรทางการศกษา ของสถาบนพฒนาครคณาจารยและบคลากรทางการศกษา(2548:2)สรปไดวาครสวนใหญมความกระตอรอรนทจะพฒนา แตขาดรปแบบและวธการพฒนาครหลายแหลงยงใชวธเดม ซงสอดคลองกบขอเสนอยทธศาสตรการปฏรปการศกษาของคณะกรรมการอ�านวยการปฏรปการศกษา(2547)ทไดเสนอปญหาการพฒนาครประจ�าการวา ขาด

ระบบการพฒนาครประจ�าการทด ครประจ�าการยงไมมโอกาสไดรบการพฒนาอยางเพยงพอจงไมทราบแนวโนมใหมทางวชาการ การวจยเชงนวตกรรมและแนวปฏบตทางดานการเรยนการสอน ประกอบกบมหลายหนวยงานด�าเนนการท�าใหการพฒนาไมเปนเอกภาพดานนโยบายแผน และมาตรฐานทชดเจน การพฒนาเกดความซ�าซอนไมเปนระบบไมตอเนองและขาดประสทธภาพรวมทงไมตรงกบความตองการไมสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมการเรยนการสอนของครตามแนวปฏรปได อกทง การพฒนาครประจ�าการในเรองตางๆทเกยวกบหลกสตรการจดการเรยนการสอน การประเมนผล ทด�าเนนการอยในปจจบนแยกกนในการอบรมทละสวนไมเปนองครวม โดยวทยากรตางหนวยงาน อกทงรปแบบการอบรมเนนการบรรยายทางทฤษฎมากกวาการฝกปฏบตวทยากรขาดประสบการณตรงในการน�าหลกสตรไปใชในการจดการเรยนการสอนทยดผเรยนเปนส�าคญ ท�าใหการฝกอบรมครไมไดผลเทาทควรนอกจากนหลงจากการอบรมไปแลวไมมการตดตามผล และการนเทศเพอใหค�าปรกษา แนะน�าเมอครมปญหา ดวยการทรฐบาลใหความส�าคญกบการปฏรปการศกษาเพอยกระดบคณภาพการเรยนรของผเรยนโดยใหความส�าคญกบการพฒนาศกยภาพของครผสอน โดยคาดหวงใหครไดรบรสารสนเทศดานการสอนและน�าไปปรบปรงกระบวนการการเรยนการสอนของตนใหมประสทธภาพรปแบบการน�าเสนอมทงการฝกอบรม การประชมเชงปฏบตการ และทส�าคญคอการเผยแพรสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนผานสอสารมวลชนตางๆ อยางกวางขวาง เชนโทรทศนคร เปนตน จะเหนไดวามการน�าเสนอ สารสนเทศผ านช องทางต างๆ มากมาย ใ ช ง บ ป ร ะ ม า ณ ใ น ก า ร ด� า เ น น ก า ร



จ�านวนมากดงนน เพอใหเหนชองทางการรบร สารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครประจ�าการ วารบผานชองทางใดเปนหลก การวจยนจะท�าใหไดขอมลส�าหรบใชวางแผนการเผยแพรนวตกรรมการเรยนการสอน ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ความมงหมายของการวจย การวจยครงนมวตถประสงคการวจยดงน 1.เพอศกษาชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครประจ�าการท สงผลตอแรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอน 2.เพอศกษาแรงบนดาลใจในการพฒนา ศกยภาพการสอนของครประจ� าการท ม ผลจากการไดรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอน

วธด�าเนนการวจย 1.ประชากรและกลมตวอยางของการวจยในครงน 1.1ประชากรไดแกครประจ�าการ สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา จ�านวน15เขตในพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอจ�านวน25,099คนแลวเลอกแบงประชากรตามสดสวนแตละจงหวด 1.2กลมตวอยางไดแกครประจ�าการส งก ดส� าน ก งาน เขตพ นท ก า รศ กษา มธยมศกษาจ�านวน 15 เขต แตละส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา ภาคตะวนออก เฉยงเหนอ ก�าหนดขนาดกลมตวอยาง จ�านวน 400 คน โดยใช วธการเลอกแบบแบ งชน (Stratified Random Sampling) (บญชม ศรสะอาด,2545)

2.ตวแปรทใชในการวจย 2.1ตวแปรอสระไดแกชองทางการ รบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของคร ประจ�าการ 2.2ตวแปรตามไดแกความคดเหนของครประจ�าการตอการรบสารสนเทศดาน นวตกรรมการสอนทสงผลตอแรงบลดาลใจใน การพฒนาศกยภาพการสอน 3.การด�าเนนการวจย รปแบบการวจยเปนวจยเชงส�ารวจ (SurveyResearch)โดยด�าเนนการดงน 1) วเคราะหเอกสารบรบทดานนวตกรรมและเทคโนโลย ความสามารถในการน�าสารสนเทศไปใชประโยชนในการพฒนาศกยภาพของคร 2 ) สอบถามช อ งทา งกา ร ร บสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครประจ�าการทส งผลตอแรงบนดาลใจในการพฒนา ศกยภาพการสอน 4.เครองมอทใชในการวจย 4.1 แบบสอบถาม 4.1.1ศกษาต�าราเอกสารบทความและงานวจยท เกยวข องกบช องทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมแลวสรางแบบสอบถาม ใหขอค�าถามครอบคลมองคประกอบในชองทางการรบสารสนเทศบรบทดานนวตกรรมและเทคโนโลยความสามารถในการน�าสารสนเทศไปใชประโยชนในการพฒนาศกยภาพของคร และแรงบนดาลใจในการพฒนาตนเอง 4.1.2ศกษาแบบสอบถาม จาก งานวจยทเกยวของกบเรองการรบสารสนเทศ จากแบบสอบถามของ(จกรพงษงามสงา.2543)



,(สดใจบษบงค.2550)และ(อดมศกดมนศลป. 2534) 4.1.3น�าขอมลจากขอ4.1.1และ 4.1.2 มาสรางแบบสอบถามชองทางการรบ สารสนเทศดานนวตกรรมจ�านวน1ชด4ตอน แบบสอบถามชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครประจ�าการทสงผลตอแรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอนประกอบดวย ตอนท 1 ขอมลพนฐานทวไป เปนขอมลเกยวกบ เพศ ต�าแหนงงาน อาย ระดบการศกษาทท�างานปจจบนระดบชนทสอนกลมสาระทสอน ตอนท2ชองทางการรบสารสนเทศไดแกบคคลเชนการถาม-ตอบครศกษานเทศหนงสอ ต�ารา วารสาร งานวจย โปรแกรมบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนอนเทอรเนตโทรทศนคร(TeacherTV)โทรทศนเพอการศกษา(ETV)กจกรรม ไดแก การอบรมสมมนาและการจดนทรรศการ ตอนท3เปนแบบสอบถามเกยวกบ ความสามารถในการน�าสารสนเทศไปใชประโยชน ในการพฒนา ศกยภาพของคร จ�านวน 10 ขอแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5ระดบRatingscale)ตามแบบของไลเครท(Likert) ตอนท4แบบสอบถามเกยวกบแรงบนดาลใจในการพฒนาตนเองจ�านวน11ขอแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา5 ระดบ (Rating scale)ตามแบบของไลเครท(Likert) ซงผวจยไดก�าหนดคาน�าหนกคะแนนตามแบบสอบถามในตอนท3 4.1.4 น�าแบบสอบถามมาปรบปรง แกไขแลวเสนอผเชยวชาญ จ�านวน 3 คน เพอ พจารณาตรวจสอบ ความเทยวตรงและความถกตองของเนอหา

4.1.5น�าแบบสอบถามทปรบปรงแลวไป ทดลองใช(Tryout)กบครประจ�าการสงกดเขต พ นท ก ารศ กษาม ธยมศกษาในพ นท ภ าค ตะวนออกเฉยงเหนอ ทไมใชกล มตวอยางจ�านวน 30 คน หาค าความเชอมนของแบบสอบถาม (Reliability) ของแบบสอบถามท ง ฉ บ บ โ ด ย ห า ค า ส ม ป ร ะ ส ท ธ แ อ ลฟ า (

5 แบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (Rating scale)ตามแบบของไลเครท (Likert) ตอนท 4 แบบสอบถามเกยวกบแรงบนดาลใจในการพฒนาตนเอง จ านวน 11 ขอแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (Rating scale)ตามแบบของไลเครท (Likert) ซงผวจยไดก าหนดคาน าหนกคะแนนตาม แบบสอบถามในตอนท 3 4.1.4 น าแบบสอบถามมาปรบปรงแกไขแลวเสนอผเชยวชาญ จ านวน 3 คน เพอพจารณาตรวจสอบ ความเทยวตรงและความถกตองของเนอหา 4.1.5 น าแบบสอบถามทปรบปรงแลวไปทดลองใช (Try out) กบครประจ าการสงกดเขตพนทการศกษามธยมศกษาในพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทไมใชกลมตวอยางจ านวน 30 คน หาคาความเชอมนของแบบสอบถาม (Reliability) ของแบบสอบถามทงฉบบโดยหาคาสมประสทธแอลฟา (α-Coefficient) โดยใช สตร ค ร อ นบ า ค (Cronbach) ไ ด ค า ค ว า ม เ ช อ ม น ข อ งแบบสอบถามทงชด เทากบ 0.971 4.1.6 หาคาอ านาจจ าแนกเปนรายขอของแบบสอบถาม โดยใชเทคนครอยละ 27 ของกลมสงและกลมต า แลวใชการทดสอบท ( t-test) คดเลอกขอค าถามทมคาอ านาจจ าแนกตงแต 0.75 ขนไป ไวเปนแบบสอบถามในการวจย สวนแบบสอบถามทมคาอ านาจจ าแนกนอยกวา 0.75 น าไปปรบปรงขอค าถามใหมความเหมาะสมมากขนแลวน าไปใชเปนแบบสอบถามในการวจย 4.1.7 น าแบบสอบถามทปรบปรงแลวไปเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางตอไปน าไปปรบปรงขอค าถามใหมความเหมาะสมมากขน กอนน ามาใชตอไป 5. การจดกระท าและการวเคราะหขอมล 5.1 การวเคราะหขอมลของผตอบแบบสอบถาม โดยวเคราะหสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม โดยหาคาความถ คารอยละ และคาเฉลย 5.2 การหาคณภาพของแบบสอบถามแบบ สอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (Rating scale)ตามแบบของไลเครท (Likert) 5.3 การหาดชนความสอดคลองระหวางแบบสอบถามกบจดประสงคการวจย โดยหาคาเฉลยของ

ผ เ ช ย วชาญท งหมด โดยใช (Item–Objective Congruence Indexes หรอ IOC) 5.4 การหาคาอ านาจจ าแนกเปนรายขอของแบบสอบถาม โดยใชเทคนครอยละ 27 ของกลมสงและกลมต า แลวใชการทดสอบท (t-test) ผลการวจย ผลการวจยสรปผลการวจยไดดงน 1. ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครประจ าการทสงผลตอแรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอน จากการวเคราะห พบวา มผตอบแบบสอบถามทง 400 คน คดเปนรอยละ 100 เปนเพศชาย จ านวน 181 คน คดเปนรอยละ 45.2 และ เพศหญง จ านวน 219 คน คดเปนรอยละ 54.8 สวนใหญเปนต าแหนงงาน เปนครช านาญการ จ านวน 162 คน คดเปนรอยละ 40.5 สวนต าแหนง ครผชวย จ านวน 111 คน คดเปนรอยละ 40.5 ครช านาญการพเศษ 85 จ านวน คดเปนรอยละ 21.2 คน และ ครเชยวชาญ 42 จ านวน คดเปนรอยละ10.5 สวนใหญอายอยชวงระหวาง 31-40 ป จ านวน 160 คน คดเปนรอยละ 40.5 ช ว งอาย ระหวาง 21-30 ป จ านวน 107 คน คดเปนรอยละ 26.8 ชวงอายระหวาง 41-50 ป จ านวน 97 คน คดเปนรอยละ 24.2 และชวงอายระหวาง 51-60 ป จ านวน 36 คน คดเปนรอยละ 9.0 ระดบการศกษา ต ากวาปรญญาตร จ านวน 45 คน คดเปนรอยละ 11.2 ปรญญาตร จ านวน 242 คน คดเปนรอยละ 60.8 ปรญญาโท จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 27.2 และปรญญาเอก จ านวน 4 คน คด เปนรอยละ 0.8 ทท างานปจจบน สพม. 19 (เลย-หนองบวล าภ) จ านวน 29 คน คดเปนรอยละ 7.2 สพม. 20 (อดรธาน) จ านวน 36 คน คดเปนรอยละ 9.0 สพม. 21 (หนองคาย) จ านวน 39 คน คดเปนรอยละ 9.0 สพม. 22 (นครพนม-มกดาหาร)

-Coefficient) โดยใชสตร ครอนบาค (Cronbach) ไดคาความเชอมนของแบบสอบ ถามทงชดเทากบ0.971 4.1.6 หาคาอ�านาจจ�าแนกเปนรายขอ ของแบบสอบถามโดยใชเทคนครอยละ27ของกลมสงและกลมต�าแลวใชการทดสอบท(t-test)คดเลอกขอค�าถามทมคาอ�านาจจ�าแนกตงแต0.75ขนไปไวเปนแบบสอบถามในการวจยสวนแบบสอบถามทมคาอ�านาจจ�าแนกนอยกวา0.75น�าไปปรบปรงขอค�าถามใหมความเหมาะสมมากขนแลวน�าไปใชเปนแบบสอบถามในการวจย 4.1.7น�าแบบสอบถามทปรบปรงแลวไปเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางตอไปน�าไปปรบปรงขอค�าถามใหมความเหมาะสมมากขนกอนน�ามาใชตอไป 5.การจดกระท�าและการวเคราะหขอมล 5.1 การวเคราะหขอมลของผ ตอบแบบสอบถามโดยวเคราะหสถานภาพของผตอบแบบสอบถามโดยหาคาความถคารอยละและคาเฉลย 5.2 การหาคณภาพของแบบสอบถาม แบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (Rating scale)ตามแบบของไลเครท(Likert) 5.3การหาดชนความสอดคลองระหวาง แบบสอบถามกบจดประสงคการวจย โดยหาคา เฉลยของผเชยวชาญทงหมด โดยใช (Item– ObjectiveCongruenceIndexesหรอIOC)



5.4การหาคาอ�านาจจ�าแนกเปนรายขอของแบบสอบถามโดยใชเทคนครอยละ27ของกลมสงและกลมต�าแลวใชการทดสอบท(t-test)

ผลการวจย ผลการวจยสรปผลการวจยไดดงน 1. ชองทางการรบสารสนเทศดาน นวตกรรมการสอนของครประจ�าการทสงผลตอแรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอน จากการวเคราะหพบวามผตอบแบบ สอบถามทง400คนคดเปนรอยละ100เปนเพศชายจ�านวน181คนคดเปนรอยละ45.2และเพศหญงจ�านวน219คนคดเปนรอยละ54.8 สวนใหญเปนต�าแหนงงาน เปนครช�านาญการจ�านวน162 คนคดเปนรอยละ 40.5สวนต�าแหนงครผชวยจ�านวน111คน คดเปนรอยละ 40.5 ครช�านาญการพเศษ 85 จ�านวน คดเปนรอยละ 21.2 คน และ ครเชยวชาญ 42 จ�านวน คดเปนรอยละ10.5 สวนใหญอายอยชวงระหวาง31-40ปจ�านวน160คนคดเปนรอยละ40.5ชวงอายระหวาง 21-30 ป จ�านวน 107 คนคดเปน รอยละ26.8ชวงอายระหวาง41-50ปจ�านวน 97คนคดเปนรอยละ24.2และชวงอายระหวาง51-60ปจ�านวน36คนคดเปนรอยละ9.0 ระดบการศกษา ต�ากวาปรญญาตร จ�านวน45คนคดเปนรอยละ11.2ปรญญาตรจ�านวน242คนคดเปนรอยละ60.8ปรญญาโทจ�านวน109คนคดเปนรอยละ27.2และ ปรญญาเอกจ�านวน4คนคดเปนรอยละ0.8 ทท�างานปจจบน สพม. 19 (เลย-หนองบวล�าภ) จ�านวน 29 คน คดเปนรอยละ7.2สพม.20(อดรธาน)จ�านวน36คนคดเปนรอยละ9.0สพม.21(หนองคาย)จ�านวน

39คนคดเปนรอยละ9.0สพม.22(นครพนม-มกดาหาร)จ�านวน25คนคดเปนรอยละ6.2สพม.23 (สกลนคร)จ�านวน43คนคดเปนรอยละ10.8สพม.24(กาฬสนธ)จ�านวน33คน คดเปนรอยละ 8.2 สพม. 25 (ขอนแกน) จ�านวน37คนคดเปนรอยละ9.2สพม.26(มหาสารคาม)จ�านวน37คนคดเปนรอยละ9.2 สพม. 27 (รอยเอด) จ�านวน 24คนคดเปนรอยละ6.0สพม.28(ศรสะเกษ-ยโสธร) จ�านวน16คนคดเปนรอยละ4.0สพม.29(อบลราชธาน-อ�านาจเจรญ)จ�านวน9คนคดเปนรอยละ2.2สพม.30(ชยภม)จ�านวน23คนคดเปนรอยละ5.8สพม.31(นครราชสมา)จ�านวน13คนคดเปนรอยละ3.2สพม.32(บรรมย)จ�านวน 16 คน คดเปนรอยละ 4.0และสพม.33(สรนทร)จ�านวน23คนคดเปนรอยละ5.8 ระดบชนทสอน มธยมศกษาตอนตนจ�านวน 182 คน คดเปนรอยละ 45.5 และ มธยมศกษาตอนปลายจ�านวน218คนคดเปนรอยละ54.5 กลมสาระทสอน คณตศาสตรจ�านวน 47คนคดเปนรอยละ11.8วทยาศาสตรจ�านวน54คนคดเปนรอยละ13.5ภาษาตางประเทศจ�านวน 58 คน คดเปนรอยละ 14.5 ภาษา ไทยจ�านวน65คนคดเปนรอยละ16.2สงคมศาสนา วฒนธรรม จ�านวน 61 คน คดเปน รอยละ 15.2 สขศกษาและพลศกษา จ�านวน30 คน คดเปนรอยละ 7.5 การงานอาชพและเทคโนโลยจ�านวน40คนคดเปนรอยละ10.0และศลปะจ�านวน45คนคดเปนรอยละ11.2 1 .1 ช องทางส อสารสนเทศด านนวตกรรมการสอนพบวามากทสดคอหนงสอต�ารา วารสาร งานวจย มจ�านวน 144 คน



คดเปนรอยละ 36.0 รองลงมา คอ กจกรรมไดแกการอบรมสมมนาและการจดนทรรศการ)มจ�านวน60คนคดเปนรอยละ15.0 1.2 การรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอน พบวา มากทสด คอ หนงสอ ต�าราวารสาร งานวจย มจ�านวน 141 คน คดเปน รอยละ35.8รองลงมาคอโทรทศนคร(TeacherTV)มจ�านวน52คนคดเปนรอยละ13.0 1.3 ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทน�าไปใช ประโยชนกบนกเรยน พบวา มากทสด คอ หนงสอ ต�ารา วารสาร งานวจย มจ�านวน 143 คน คดเปน รอยละ 35.8 รองลงมา คอ บคคล ไดแกการถาม-ตอบ คร ศกษานเทศ และโทรทศนคร(Teacher TV) มจ�านวน 47 คน คดเปน รอยละ11.8 1.4 ชองทางการรบสารสนเทศทไดรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทชดเจนพบวา มากทสด คอ กจกรรม ไดแก การอบรมสมมนาและการจดนทรรศการ มจ�านวน114 คน คดเปนรอยละ 28.6 รองลงมา คอ หนงสอ ต�ารา วารสาร งานวจย มจ�านวน 92คนคดเปนรอยละ23.0 1.5 ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทมรปแบบการเผยแพรทนาสนใจพบวามากทสดคอโทรทศนคร(TeacherTV)มจ�านวน162คนคดเปนรอยละ40.5รองลงมาคอ โปรแกรมบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมจ�านวน81คนคดเปนรอยละ20.2 1.6 ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทไดรบแลวทนตามเวลา ก�าหนด พบวา มากทสด คอ โทรทศนคร(TeacherTV)มจ�านวน107คนคดเปนรอยละ 26.8รองลงมาคอโปรแกรมบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมจ�านวน83คนคดเปนรอยละ20.8

1 . 7 ช องทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนไดรบแลวใชถอยค�า เขาใจงาย พบวา มากทสด คอ บคคล ไดแก การถาม-ตอบครศกษานเทศกมจ�านวน112คน คดเปนรอยละ28.0รองลงมาคอหนงสอต�าราวารสาร งานวจย มจ�านวน 111 คน คดเปนรอยละ27.8 1.8 ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทสามารถชกจงและเปนแรงบนดาลใจทจะพฒนาตนเองดานการสอน พบวามากทสดคอโทรทศนคร(TeacherTV)มจ�านวน118คนคดเปนรอยละ29.5รองลงมาคอบคคลไดแกการถาม-ตอบครศกษานเทศกมจ�านวน86คนคดเปนรอยละ21.5 1.9 ความตองการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทมความสะดวกในการรบสารสนเทศพบวามากทสดคอหนงสอต�าราวารสาร งานวจย มจ�านวน134 คนคดเปน รอยละ33.5รองลงมาคออนเทอรเนตมจ�านวน92คนคดเปนรอยละ23.0 1.10 ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทควรมการเพมเตมและปรบปรง พบวา มากทสด คอ อนเทอรเนต มจ�านวน149คนคดเปนรอยละ37.2รองลงมาคอโปรแกรมบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมจ�านวน74คนคดเปนรอยละ18.5 2.แรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอนของครประจ�าการทมผลจากการไดรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอน 2.1จากการวเคราะหคาเฉลยระดบ ความพงพอใจของคร เกยวกบข อมลความสามารถในการน�าสารสนเทศไปใชประโยชนในการพฒนาศกยภาพของคร เมอพจารณาเปนรายขอพบวาขอทมคาเฉลยสงสดคอสามารถ



น�าสารสนเทศดานวตกรรมในการพฒนาความร ความสามารถดานการวจย อย ในระดบมาก (

7 วารสาร งานวจย มจ านวน 134 คน คดเปนรอยละ 33.5 รองลงมา คอ อนเทอรเนต มจ านวน 92 คน คดเปนรอยละ 23.0 1.10 ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทควรมการเพมเตมและปรบปรง พบวา มากทสด คอ อนเทอรเนต มจ านวน 149 คน คดเปนรอยละ 37.2 รองลงมา คอ โปรแกรมบทเรยน คอมพวเตอรชวยสอน มจ านวน 74 คน คดเปนรอยละ 18.5 2. แรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอนของครประจ าการทมผลจากการไดรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอน 2.1 จากการวเคราะหคาเฉลยระดบความพงพอใจของครเกยวกบขอมลความสามารถในการน าสารสนเทศไปใชประโยชนในการพฒนาศกยภาพของคร เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาเฉลยสงสด คอ สามารถน าสารสนเทศดานวตกรรมในการพฒนาความรความสามารถดานการวจย อยในระดบมาก (X = 4.48) รองลงมา คอ สามารถน าสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทไดรบไปปรบปรงการสอนไดถกตองและรวดเรว อยในระดบมาก (X = 4.33) และมความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมาก (X = 4.04) 2.2 จากการวเคราะหคาเฉลยระดบความพงพอใจของครเกยวกบแรงบนดาลใจในการพฒนาตนเอง เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาเฉลยสงสด คอ การพฒนาสอ และ/หรอนวตกรรมการเรยนการสอน อยในระดบมาก (X = 4.28) รองลงมา คอ ตองการพฒนาเทคนคการจดการเรยนการสอน อยในระดบมาก (X = 3.93) และมความพงพอใจโดยรวมอยในระดบมาก (X = 3.93) อภปรายผล การอภรายผลการวจย ผวจยจ าแนกเปนหวไดดงน 1. ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครประจ าการทสงผลตอแรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอน

1.1 ชองทางสอสารสนเทศดานนวตกรรมการสอน พบวา มากทสด คอ หนงสอ ต ารา วารสาร งานวจย ซงสอดคลองกบงานวจยของ สดใจ บษบงค (2550 : 68) ไดศกษาวจยเรองการจดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศในโรงเรยนเมองกาฬสนธ อ าเภอเมองจงหวด กาฬสนธ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาฬสนธ เขต 1 ดานสอทใชในการจดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศในโรงเรยน เมอพจารณาเปนรายขอตามลกษณะของสอทครใช สอสงพมพคอ หนงสอประกอบการเรยนการสอนและเอกสารประกอบการสอนของคร ทครใชสอเหลานมากเพราะวาหนงสอถอไดวาเปนสอประกอบการจดการเรยนการสอนทส าคญของครและนกเรยน ทมเนอหาและการท ากจกรรมตาง ๆ ไดตรงตามหลกสตรการจดการศกษา 1.2 ชองทางการไดรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอน พบวา มากทสด คอ หนงสอ ต ารา วารสาร งานวจย สอดคลองกบวจยของ สดใจ บษบงค (2550 : 68) ไดศกษาวจยเรองการจดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศในโรงเรยนเมองกาฬสนธ อ าเภอเมองจงหวด กาฬสนธ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษากาฬสนธ เขต 1 ดานสอทใชในการจดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศในโรงเรยน โดยรวมสอใชอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา สอสงพมพทใชอยในระดบมาก คอ หนงสอประกอบการเรยนการสอน 1.3 ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนประเภททน าไปใชประโยชนกบนกเรยน พบวา มากทสด คอ หนงสอ ต ารา วารสาร งานวจย สอดคลองกบงานวจย ของ สจรา ธงงาม (2547 : บทคดยอ) ไดศกษาสภาพการสงเสรมการรสารสนเทศ พบวา ดานการสงเสรมการรสารสนเทศ ในการจดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศเพอใหเปนผรสารสนเทศและสามารถใชสารสนเทศไดอยางถกตอง พบวา ใชสอสงพมพและหนงสอประกอบเรยนและการศกษาคนความากกวาการใชสออเลกทรอนกส

=4.48)รองลงมาคอสามารถน�าสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทไดรบไปปรบปรงการสอนไดถกตองและรวดเรว อย ในระดบมาก (



= 4.33) และมความพงพอใจโดยรวมอยใน ระดบมาก(



=4.04) 2.2จากการวเคราะหคาเฉลยระดบความพงพอใจของครเกยวกบแรงบนดาลใจในการพฒนาตนเอง เมอพจารณาเปนรายขอพบวาขอทมคาเฉลยสงสดคอการพฒนาสอและ/หรอนวตกรรมการเรยนการสอนอยในระดบมาก(



=4.28)รองลงมาคอตองการพฒนาเทคนคการจดการเรยนการสอนอยในระดบมาก(



=3.93)และมความพงพอใจโดยรวมอย ในระดบมาก (



=3.93)

อภปรายผล การอภปรายผลการวจย ผวจยจ�าแนกเปนหวขอไดดงน 1. ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครประจ�าการทสงผลตอแรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอน 1.1 ชองทางสอสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนพบวามากทสดคอหนงสอต�ารา วารสาร งานวจย ซงสอดคลองกบงานวจยของสดใจบษบงค(2550:68)ไดศกษาวจยเรองการจดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศในโรงเรยนเมองกาฬสนธ อ�าเภอเมองจงหวดกาฬสนธ สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษากาฬสนธเขต1ดานสอทใชในการจดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศในโรงเรยนเมอพจารณาเปนรายขอตามลกษณะของสอทครใชสอสงพมพคอ หนงสอประกอบการเรยนการสอนและ

เอกสารประกอบการสอนของครทครใชสอเหลานมากเพราะวาหนงสอถอไดวาเปนสอประกอบการจดการเรยนการสอนทส�าคญของครและนกเรยนทมเนอหาและการท�ากจกรรมตางๆไดตรงตามหลกสตรการจดการศกษา 1.2 ชองทางการไดรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอน พบวา มากทสด คอ หนงสอต�าราวารสารงานวจยสอดคลองกบวจยของสดใจบษบงค (2550 :68) ไดศกษาวจยเรองการจดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศในโรงเรยนเมองกาฬสนธ อ�าเภอเมองจงหวดกาฬสนธ สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษากาฬสนธเขต1ดานสอทใชในการจดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศในโรงเรยน โดยรวมสอใชอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา สอสงพมพทใชอยในระดบมาก คอหนงสอประกอบการเรยนการสอน 1.3ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนประเภททน�าไปใชประโยชนกบนกเรยนพบวามากทสดคอหนงสอต�าราวารสาร งานวจย สอดคลองกบงานวจย ของ สจราธงงาม(2547:บทคดยอ)ไดศกษาสภาพการสงเสรมการรสารสนเทศพบวาดานการสงเสรมการรสารสนเทศในการจดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศเพอใหเปนผร สารสนเทศและสามารถใชสารสนเทศไดอยางถกตองพบวาใชสอสงพมพและหนงสอประกอบเรยนและการศกษาคนความากกวาการใชสออเลกทรอนกส 1.4 ชองทางการรบสารสนเทศท ไดรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทชดเจนพบวามากทสดคอกจกรรมไดแกการอบรม สมมนาและการจดนทรรศการซงสอดคลองกบงานวจยของวไลพนธนวลสงห(2545:บทคดยอ)ทศกษาพบวา กจกรรมทจดตามการเรยนรจาก



การคดและปฏบตจรงครผสอนใชกจกรรมกลมใหผ เรยนศกษาคนควาดวยตนเองจากแหลงความรตางๆพรอมทงใชกจกรรมการปฏบตตามใบงานในวชาปฏบต ครจะใชกจกรรมโครงงาน การสมภาษณผร การสงเสรมการอานการแกปญหาและการทดลองอยางตอเนอง 1.5 ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนประเภททมรปแบบการเผยแพรทนาสนใจ พบวา มากทสด คอ โทรทศนคร (Teacher TV) ซงสอดคลองกบ ฉววรรณคหาภนนท (2542 : 47-54)กลาวไววาสอไมตพมพทครใชในการจดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศในโรงเรยนมากคอภาพ(แผนภาพ/แผนภม/รปภาพ/ภาพโปสเตอร)และวดทศน/ วซดซงสอไมตพมพดงกลาวทครใชเพอเปนสอประกอบการเรยนการสอนในรายวชาทสอนและการจดกจกรรม 1.6 ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทไดรบแลวทนตามเวลา ก�าหนดพบวา มากทสด คอ โทรทศนคร (Teacher TV) ซงสอดคลองกบ ฉววรรณ คหาภนนท(2542:47-54)กลาวไววาสอไมต พมพทครใชในการจดกจกรรมสงเสรมการร สารสนเทศในโรงเรยนมากคอภาพและวดทศน/วซดซงสอไมตพมพดงกลาวทครใชเพอเปนสอประกอบการเรยนการสอนในรายวชาทสอนและการจดกจกรรม 1.7 ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทไดรบแลวใชถอยค�าเขาใจงาย พบวา มากทสด คอ บคคล ไดแก การถาม-ตอบครศกษานเทศกซงสอดคลองงานวจยของวรฉตรสปญโญ(2532:8)พบวาสอทใชในการเผยแพรสารสนเทศความรคอสอดานบคคลซงใชวธการบอกกลาว การพดคย หรอ

สนทนาและวจยของอาภรมยชณโน(2551:บทคดยอ)ไดศกษาพบวาหลงการสงเสรมการรบรขอมลขาวสารทางดานสขภาพกลมตวอยางไดรบขาวสารจากชองทางการรบรขาวสารเกยวกบผลตภณฑสขภาพในชวง1ปทผานมามากทสดคอสอบคคลรอยละ92.5 1.8 ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทสามารถชกจงและเปนแรงบนดาลใจใหทานสนใจทพฒนาตนเองดานการสอนพบวามากทสดคอโทรทศนคร(TeacherTV) ซงสอดคลองกบ ฉววรรณ คหาภนนท (2542 : 47-54) กลาวไววา สอทก�าหนดใหนกเรยนไดอานมากทสด สอไมตพมพทครใชในการจดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศในโรงเรยนมากคอภาพและวดทศน/วซดซงสอไมตพมพดงกลาว ทครใชเพอเปนสอประกอบการเรยนการสอนในรายวชาทสอนและการจดกจกรรม 1.9ความตองการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนจากชองทางทเหนวามความสะดวกในการรบสารสนเทศพบวามากทสดคอหนงสอต�าราวารสารงานวจยสอดคลองกบงานวจยของสจราธงงาม(2547:บทคดยอ)ไดศกษาสภาพการสงเสรมการร สารสนเทศ พบวาดานการสงเสรมการรสารสนเทศในการ จดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศเพอใหเปนผ ร สารสนเทศและสามารถใชสารสนเทศไดอยางถกตอง พบวา ใชสอสงพมพและหนงสอประกอบเรยนการศกษาคนความากกวาการใชสออเลกทรอนกส 1.10 ชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนทควรมการเพมเตมและปรบปรงพบวามากทสดคออนเทอรเนตซงสอดคลองงานวจยของ สดใจ บษบงค (2550:



68)ทกลาววาชองทางสออเลกทรอนกสทใชในการจดกจกรรมอยในระดบมากคออนเทอรเนต 2.แรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอนของครประจ�าการทมผลจากการไดรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอน ระดบความพงพอใจของครเกยวกบขอมลความสามารถในการน�าสารสนเทศไปใชประโยชนในการพฒนาศกยภาพของครเมอพจารณาเปนรายขอพบวาขอทมคาเฉลยสงสดคอสามารถน�าสารสนเทศดานวตกรรมในการพฒนาความรความสามารถดานการวจยอยในระดบมากมากซงสอดคลองกบงานวจยของ(กนยารตนหสโรค,2543:60) ได สรประดบปญหาการรบสารสนเทศของ อาจารยแนะแนวโรงเรยนมธยมศกษาจากสอทง 7 ประเภท พบวาสอประเภทหนงสอพมพ อาจารยแนะแนวโรงเรยนมธยมศกษาจะไมไดรบ สารสนเทศผานสอประเภทนเลย ผลการศกษา คนควาเปนเชนน อาจเปนเพราะเนอหาสาระใน หนงสอพมพมหลากหลาย ผรบสารสนเทศไมสามารถเลอกรบสารสนเทศอยางเจาะจง เมอพจารณาจากสอประเภทอนๆทอาจารยแนะแนวโรงเรยนมธยมศกษาไดรบ และระดบความพงพอใจของครเกยวกบแรงบลดาลใจในการพฒนาตนเอง เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาเฉลยสงสด คอ การพฒนาสอ และ/หรอนวตกรรมการเรยนการสอนอยในระดบมากซงสอดคลองกบงานวจยสดใจบษบงค(2550:68) สวนสอไมตพมพทใชอยในระดบมากคอภาพ(แผนภาพ/แผนภมรปภาพ/ภาพโปสเตอร) รองลงมาคอวดทศน/วซดและแถบบนทกเสยงสอไมตพมพทใชนอยทสดคอ สไลดและห นจ�าลอง สวนสออเลกทรอนกสทใชในการจดกจกรรมอยในระดบมากคออนเทอรเนต

ขอเสนอแนะ 1.ขอเสนอแนะในการน�าผลการวจยไปใช

1.1จากการวจยพบวาชองทางการ รบสารสนเทศดานนวตกรรมเชนหนงสอต�าราวารสาร งานวจย และโทรทศนคร (TeacherTV) ควรมการสงเสรมเพอเปนชองทางหลกในการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครประจ�าการ 1.2 ควรมการจดกจกรรม ไดแกการอบรมสมมนาและการจดนทรรศการอยางตอเนองเพอเปนการเปดชองทางการรบสารสนเทศดานนวตกรรมการสอนของครทเปนตนแบบทชดเจนและน�าไปปฏบตไดจรง 2.ขอเสนอแนะในการท�าวจยครงตอไป 2.1 ควรมการวจยเกยวกบการ ศกษาปจจยทผลตอชองทางการรบสารสนเทศ ดานนวตกรรมการสอนของครประจ�าการทสงผล ตอแรงบนดาลใจในการพฒนาศกยภาพการสอน 2.2ควรมการศกษาวจยถงรปแบบกจกรรมดานการรบสารสนเทศทางอนเทอรเนตทเหมาะสมกบครเพอพฒนาศกยภาพการสอนทสามารถท�าใหเกดทกษะการปฏบตจรง




กนยารตนหสโรค.(2543).การศกษาการรบสารสนเทศการศกษาตอระดบ ปรญญาตร (โควตารบตรง)มหาวทยาลยมหาสารคาม ของอาจารยแนะแนวโรงเรยนมธยมศกษา กรมสามญศกษาเขตการศกษา 10.การศกษาคนควาอสระศศ.ม.มหาสารคาม: ภาควชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม.จกรพงษงามสงา.(2543).การรบสารสนเทศเกยวกบยาเสพตดของผใชแรงงานในโรงโมหนจงหวด ขอนแกน.วทยานพนธศศ.ม.มหาสารคาม:ภาควชาบรรณารกษศาสตรและ สารสนเทศศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม.ฉววรรณคหาภนนท.(2542).การอานและการสงเสรมการอาน.กรงเทพฯ:ศลปาบรรณาคาร.บญชมศรสะอาด.(2545).การวจยเบองตน.พมพครงท7.กรงเทพฯ:สวรยาสาสน.วไลพนธนวลสงห.(2545).การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส�าคญของครผสอน สงกด ส�านกงานการประถมศกษาจงหวดสกลนคร.วทยานพนธกศ.ม.มหาสารคาม: มหาวทยาลยมหาสารคาม.วรฉตรสปญโญ.(2532).การเผยแพรความรดานคหกรรมศาสตรขนมลฐานแกสตรในพนทภาค ตะวนออกเฉยงเหนอ.วทยานพนธค.ม.กรงเทพฯ:จฬาลงกรณมหาวทยาลย.สถาบนพฒนาครคณาจารยและบคลากรทางการศกษา.(2548).ยทธศาสตรการพฒนาคร และบคลากร ทางการศกษา ป 2549-2551.กรงเทพฯ:ส�านกปลดกระทรวง กระทรวงศกษาธการ.สจราธงงาม.(2547).การสงเสรมการรสารสนเทศใหแกนกเรยนในโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3 และ ชวงชนท 4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษารอยเอด.การศกษาคนควาอสระศศ.ม. มหาสารคาม:มหาวทยาลยมหาสารคาม.สดใจบษบงค.(2550).การจดกจกรรมสงเสรมการรสารสนเทศในโรงเรยนเมองกาฬสนธ อ�าเภอเมองจงหวดกาฬสนธ สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษากาฬสนธ เขต 1. วทยานพนธศศ.ม.มหาสารคาม:ภาควชาบรรณารกษศาสตรและ สารสนเทศศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม.ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2547). ขอเสนอยทธศาสตรการปฏรปการศกษา / คณะกรรมการอ�านวยการปฏรปการศกษา.กรงเทพฯ:ส�านกงานเลขาธการสภาการ ศกษา.



อาภรมยชณโน.(2551).“การสงเสรมการรบรขอมลขาวสารทางดานสขภาพตอความ รและพฤตกรรมการของประชาชนจงหวดกาฬสนธ ป 2551” วารสารวจยและพฒนาระบบสขภาพ,:กาฬสนธ,กลมงานคมครองผบรโภค สานกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ.อดมศกดมนศลป.(2534).ความสมพนธ ระหวางการรบรดานนวกรรมการศกษา จากสอและระดบการยอมรบนวกรรมการศกษา ของครมธยมศกษา จงหวดกาฬสนธ.วทยานพนธศศ.ม.มหาสารคาม: ภาควชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม.



การพฒนาตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา

The Development of Leadership Indicators of the Directors of the Educational Service

Area Offices

เกรยงพงศภมราช*KriangpongPhumiraj*

*นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาวชาการบรหารการศกษาบณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยสยามกรงเทพมหานคร

*StudentofDoctorofPhilosophyinEducationalAdministrationprogram,

SiamUniversity



บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงค เพอพฒนาตวบงชภาวะผ น�าของผ อ�านวยการ

ส�านกงานเขตพนทการศกษา การด�าเนนการวจยประกอบดวย 3 ขนตอน ไดแก

1)ศกษาเอกสารและสนทนากลม(FocusGroupDiscussion)2)ทดสอบความสอดคลอง

ของโมเดลโครงสรางตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษากบขอมล

เชงประจกษโดยการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบสองดวยโปรแกรมลสเรล(LISREL

8.72)ตวอยางคอผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษารองผอ�านวยการส�านกงานเขต

พนทการศกษา ผอ�านวยการกลม/ หวหนากลม ผบรหารโรงเรยนประถมศกษา ผบรหาร

โรงเรยนมธยมศกษาประธานคณะกรรมการเขตพนทการศกษาและประธานคณะอนกรรมการ

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาประจ�าเขตพนทการศกษาจ�านวน497คนซงก�าหนด

ขนาดตวอยางโดยใชสตรของยามาเน(Yamane)และการสมแบบหลายขนตอนเครองมอท

ใชเปนแบบสอบถามแบบมาตราประมาณคา5ระดบ3)ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเกณฑ

สมพนธ (Criterion-relatedValidity) ของตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขต

พนทการศกษาโดยการน�าตวบงชมาสรางเปนแบบประเมนและน�าไปสอบถามความคดเหน

เชงประเมนจากตวอยางจ�านวน175คน

ผลการวจยพบวา

1)องคประกอบทง 6องคประกอบคอองคประกอบท 1ภาวะผน�าตามบทบาท

ดานการก�าหนดยทธศาสตรการพฒนาองคประกอบท2ภาวะผน�าตามบทบาทดานการเปน

ผน�าการเปลยนแปลงองคประกอบท3ภาวะผน�าตามบทบาทดานการเปนผน�าทางวชาการ

องคประกอบท4ภาวะผน�าตามบทบาทดานการพฒนาระบบบรหารงานบคคลองคประกอบ

ท5ภาวะผน�าตามบทบาทดานการเสรมสรางวฒนธรรมคณภาพและองคประกอบท6ภาวะ

ผน�าตามบทบาทดานการก�ากบตดตามนเทศและประเมนผลการศกษาเปนองคประกอบ

ส�าคญของภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาโดยองคประกอบทมคาน�า

หนกสงสดคอองคประกอบท3ภาวะผน�าตามบาทดานการเปนผน�าทางวชาการและองค

ประกอบท 4 ภาวะผน�าตามบทบาทดานการพฒนาระบบบรหารงานบคคล 2) ผลการวจย

ท�าใหไดตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาจ�านวน75ตวบงช

ประกอบดวยองคประกอบท1มจ�านวน11ตวบงชองคประกอบท2มจ�านวน14ตวบงช

องคประกอบท3มจ�านวน14ตวบงชองคประกอบท4มจ�านวน10ตวบงชองคประกอบ

ท5มจ�านวน13ตวบงชและองคประกอบท6มจ�านวน13ตวบงช3)การตรวจสอบ

ความเทยงตรงเชงเกณฑสมพนธของตวบงช ภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนท

การศกษาทง75ตวบงชผลการตรวจสอบพบวาตวบงชจ�านวน75ตวบงชมความเทยง

ตรงเชงเกณฑสมพนธ

ค�าส�าคญ :ตวบงชภาวะผน�าผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา



ABSTRACT

The purpose of this research was to develop the leadership

indicatorsoftheDirectorsoftheEducationalServiceAreaOffices.Thestudy

consistedof3stages.Thefirststagewastostudyfactorsandindicatorsabout

leadershipof theDirectorof Educational ServiceAreaOffices from literature

reviews,relatedresearchesandspecialists’focusgroupdiscussion,Thesecond

stagewasfieldresearchmainlytestingstructuralmodelofleadershipindicatorswith

theempiricaldata.Asampleof497ofwhomweretheresearchsubjects,consisted

ofvariouseducationaladministratorsnamely,DirectorsofEducationalServiceArea

Offices,DeputyDirectorofEducationalServiceAreaOffices,HeadofDivisions’in

EducationalServiceAreaOffices,SchoolAdministrators,ChairpersonsofCommittee

ofEducationalServiceArea,ChairpersonsofPersonnelSubcommitteeofEducational

ServiceArea. It shouldbe informed that instrument usedwas 5point scale

questionnaireandMulti-stage-randomsamplingwasusedinthisresearch.And

thethirdstagewastohaveacriterion-relatedvalidationofleadershipindicators.

Itshouldbereiteratedthatthisstudyfoundthat6leadershipfactorsof

theDirectorofEducationalServiceAreaOfficesnamely;DevelopmentStrategy

Leadership, Changing Leadership, Academic Leadership, Human Resource

Developmentleadership,PromotingQualityCultureLeadershipandMonitoring,

supervisionandevaluationleadershipweretheimportantfactorsfortheleadership

oftheDirectorsofEducationalServiceAreaOffices.Theleadershipfactorsthat

hadthehighestvalueoffactorloadingwasAcademicLeadershipandHuman

ResourceDevelopmentleadership,Theresultsofthecriterion-relatedvalidationfor

leadershipofthedirectorsofeducationalserviceareaofficesshowedsignificantly

correlatedwiththeempiricaldataatP<0.05.Thesixfactorshad75indicators

;11 indicatorsofDevelopmentStrategyLeadership,13 indicatorsofChanging

Leadership,14indicatorsofAcademicLeadership,10indicatorsofHumanResource

Development Leadership, 13 indicators of Promoting Quality Culture

Leadershipand13indicatorsofMonitoring,SupervisionandEvaluationLeadership.

Thesefactorsandindicatorswouldbefruitfulineducationaladministration.

Keywords :Indicators;leadership;DirectorofEducationalServiceAreaOffices



บทน�า ส�านกงานเขตพนทการศกษาเปนหนวยงานทางการศกษาของรฐทเกดขนตามพระราช บญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทมเจตนารมณในการปฏรปโครงสรางและกระบวน การบรหารและไดใหความส�าคญกบการพฒนาระบบการบรหารในหนวยงานทางการศกษาระดบทองถนทรบผดชอบการจดการศกษาขนพนฐานโดยยดหลกวา การบรหารและการจดการศกษาขนพนฐานใหยดเขตพนทการศกษา(กระทรวงศกษาธการ,2546)ส�านกงานเขตพนทการศกษามอ�านาจในการก�ากบ ดแล สงเสรม สนบสนน และการบรหารจดการตางๆ เพอให สถานศกษาในสงกดปฏบตภารกจตามทระเบยบกฎหมายก�าหนด รวมทงปฏบตหนาททได รบการกระจายอ�านาจการบรหารจดการจากกระทรวงศกษาธการ 4 ดานไดแก การบรหารวชาการการบรหารงบประมาณการบรหารงานบคคลและการบรหารทวไปส�านกงานเขตพนทการศกษามโครงสรางการแบงสวนราชการตามทก�าหนดในกฎกระทรวง โดยมงเนนการบรหารงานทคลองตว มความเปนอสระในการบรหารจดการเกยวกบการน�านโยบายสการปฏบตใหบรรลตามความมงหมายและหลกการของการจดการศกษา เปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม ในการจดการศกษาในเขตพนทการศกษา มงเนนการสงเสรมและพฒนาศกยภาพและการเพมขดความสามารถของสถานศกษาใหพฒนาคณภาพผ เรยนใหมคณภาพตามมาตรฐานทก�าหนดในแตละระดบ การวดความส�าเรจและผลงานของเขตพนทการศกษาจงวดไดจากคณภาพและมาตรฐานของสถานศกษาในแตละเขตพนทการศกษาเปนส�าคญ(กระทรวงศกษาธการ,2549)

ส�านกงานเขตพนทการศกษามผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาเปนผบรหาร สงสดมอ�านาจหนาทตามกฎหมายก�าหนดและมบทบาทส�าคญในการเปนผ เชอมโยงใหการปฏบตงานของส�านกงานเขตพนทการศกษากบองคคณะบคคลทเกยวของ อนไดแก คณะกรรมการเขตพนทการศกษาคณะอนกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษาประจ�าเขตพนทการศกษา (อ.ก.ค.ศ.) และคณะกรรมการตดตามตรวจสอบนเทศและประเมนผลการจดการศกษาของเขตพนทการศกษา ใหเปนไปตามหลกการมสวนรวมมลกษณะเปนองครวม (Holistic) มากขน นอกจากนน ยงมบทบาททส�าคญในการเปนตวแทนของกระทรวงศกษาธการทตองรบผดชอบในการบรหารการศกษาใหเป นไปตามแผนการจดการศกษาชาต นโยบายรฐบาล นโยบายของกระทรวงศกษาธการ ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน มความสอดคลองกบบรบทของทองถนความตองการของชมชนผปกครองผเรยนโดยอาศยหลกการปฏบตตามทระเบยบกฎหมายก�าหนด ผลกดนภารกจทางดานการศกษาใหบรรลผลในเขตพนทการศกษาของตนผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาจงเปนผ ทถกคาดหวงวาจะสามารถขบเคลอนการศกษาในระดบเขตพนทการศกษาใหมคณภาพและมาตรฐานตามเปาหมายทก�าหนดหากผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา ปฏบตหนาทตามบทบาทอยางมประสทธภาพและประสทธผลแลวยอมสงผลตอคณภาพการศกษาทงในระดบเขตพนทการศกษาและระดบประเทศโดยรวมดวย การปฏรปการศกษาของประเทศไทยตงแตมการก�าหนดพระราชบญญตการศกษา



แหงชาตพ.ศ.2542เปนตนมาแมจะมความเพยรพยามยามในการพฒนาคณภาพการศกษามาอยางตอเนองโดยเฉพาะอยางยงในการปฏรปดานโครงสรางและกระบวนการบรหารทมงเนนใหความส�าคญกบการบรหารงานในรปแบบเขตพนทการศกษา ซงไดแก ส�านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษา และคาดหวงใหทงสองหนวยงานนเปนกลไกส�าคญในการพฒนาคณภาพการศกษาของประเทศใหบรรลเปาหมายการจดการศกษาในระดบตางๆ แตผลการจด การศกษา ยงไมบรรลเปาหมาย จากรายงาน ผลการศกษาหลงจาก 9 ป ในการปฏรปการศกษาตงแตพ.ศ.2542จนถงพ.ศ.2551ของส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา (ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2552) ไดศกษาวเคราะหรวบรวมผลการประเมนทางการศกษาของหนวยงานตางๆทเกยวของกบคณภาพการศกษาโดยภาพรวม พบวา แมจะมการปฏรปการศกษามาเปนเวลาเกอบทศวรรษการจดการศกษาไทยมทงในสวนทมความกาวหนา และในสวนทยงเปนปญหา อปสรรค ยงไมบรรลเปาหมายทชดเจน มความลาชา ไมเทาทนกบความเปลยนแปลง ของสงคมโลก สงผลตอคณภาพชวตของผคนในประเทศทกระดบ การจดการศกษาตลอดชวตเพอปวงชนยงไมประสบผลส�าเรจ ส�าหรบในระดบการจดการศกษาขนพนฐานสภาพปญหาทพบไดแกปญหาคณภาพโรงเรยนขนาดเลก ปญหาครและบคลากรทาง การศกษา ปญหาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนต�า ปญหาดานคณธรรม จรยธรรมนกเรยนปญหาดานการบรหารจดการศกษารวมทงเมอเปรยบเทยบกบในระดบนานาชาตกยงมผลไมเปนทพอใจสงคม

สภาพปญหาดงกลาวขางตนชใหเหนวาการปฏรปการศกษาทมงปฏรปโครงสรางและระบบการบรหารจดการศกษาทเนนการกระจายอ�านาจการจดการศกษาไปยงคณะกรรมการส�านกงานเขตพนทการศกษา และสถานศกษานน ยงไมเปนกลไกลส�าคญทน�าไปสการพฒนาคณภาพการศกษา ซงจากการศกษา พบวาปจจยส�าคญประการหนงทสงผลตอความส�าเรจในการกระจายอ�านาจการบรหารและจดการศกษาใหเขตพนทการศกษาคอการมภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา(ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา,2549)ดงทสมพนธพนธพฤกษ(2549)กลาววาอนาคตของเขตพนทการศกษาจะดเพยงใดขนอย กบ ผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาทจะท�าใหเจตนารมณบรรลวตถประสงคในชวงของการปฏรปการศกษา สอดคลองกบส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550) ไดรายงานการศกษาผลกระทบโลกาภวฒนตอการจดการศกษาไทยใน 5 ปขางหนา โดยพบวา เปนปจจยส�าคญประการหนงทมความส�าคญในการขบเคลอนคณภาพการศกษาใหพรอมรบสภาพโลกาภวฒนคอภาวะผน�าของผบรหารสถาบนการศกษา อนไดแกความร ทกษะ และความสามารถของผบรหารสถาบนการศกษาในดานการมภาวะผน�าการก�าหนดวสยทศนการบรหารการเปลยนแปลงการบรหารเชงรกการบรหารทรพยากรอยางมประสทธภาพเปนตน สภาพปญหาการศกษาน�าไปสการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง(พ.ศ.2552-2561)(กระทรวงศกษาธการ, 2552) ในการด�าเนนงานการปฏรปการศกษาดงกลาวใหบรรลผลทางปฏบตนน ส�านกงานเขตพนทการศกษาจงเปนองคกรหลกส�าคญทจะท�าหนาทเปนผรบผดชอบ



ดแลการบรหารจดการศกษาในแตละเขตพนทการศกษาโดยมผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาเปนผน�าและเปนผทมบทบาทส�าคญทจะท�าใหการจดการศกษาในเขตพนทการศกษามคณภาพ บรรลเปาหมายการปฏรปการศกษาและหากผทเขามาด�ารงต�าแหนงผบรหารสงสดของเขตพนทการศกษามศกยภาพของการเปนผน�าอยางเพยงพอแลว ยอมเปนความหวงของประเทศในการมงสความเปนเลศทางการศกษาในอนาคต อนาคตของคณภาพการศกษาจงขนอยกบภาวะผน�า หรอความสามารถในการน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาเปนส�าคญ ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาองคประกอบและตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาภายใตบรบทการบรหารการศกษาในยคการปฏรปการศกษา ทเนนการเปลยนแปลงไปสการบรหารจดการศกษาเชงคณภาพ เพอใหไดขอมลทจะเปนประโยชนและเปนเครองมอส�าคญส�าหรบผ อ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาในการประเมนภาวะผน�าของตนเองเปนฐานในการพฒนาการบรหารจดการศกษาภายในเขตพนทการศกษาใหมคณภาพตอไป

วตถประสงคการวจย การวจยครงนมวตถประสงคเพอพฒนาตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาโดยมความมงหมายเฉพาะดงน 1. เพอสรางตวบงชภาวะผ น�าของผ อ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา 2. เพอทดสอบความสอดคลองของโมเดลโครงสรางตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษากบขอมลเชงประจกษ

3. เพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงเกณฑสมพนธของตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา

วธด�าเนนการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงบรรยาย(DescriptiveResearch)ม3ขนตอนดงน ขนตอนท 1 ศกษาเอกสารและสนทนากลม(FocusGroup)เพอก�าหนดกรอบและสรางตวบงชภาวะผ น�าของผ อ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาผวจยไดด�าเนนการศกษาเอกสารทเกยวของและสงเคราะหเนอหา (DocumentaryAnalysis)จากนนน�ามาก�าหนดกรอบเบองตนในการจดสนทนากลม (FocusGroup Discussion) โดยผทรงคณวฒซงเปนผเชยวชาญดานการบรหารการศกษาขนพนฐานจ�านวน25คนผลการจดสนทนากลมท�าใหไดโมเดลโครงสรางตวบงชจ�านวน6องคประกอบ80ตวบงช ขนตอนท2การทดสอบความสอดคลองของโมเดล โครงสรางตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษากบขอมลเชงประจกษโดยผวจยสอบถามความคดเหนจากกลมตวอยาง จ�านวน 497 คน จากประชากร จ�านวน 8,417 คน ก�าหนดขนาดกลมตวอยางโดยใชสตรของยามาเน(Yamane)ประกอบดวยผ อ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา รองผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาผอ�านวยการกลมและหวหนากลมงานในส�านกงานเขตพนทการศกษา ผ บรหารสถานศกษา ประธานคณะกรรมการเขตพนทการศกษาประธานคณะอนกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษาประจ�าเขตพนทการศกษา ใชวธส มตวอยางแบบหลายขนตอน



(multi-stage random sampling) เครองมอทใชในการเกบขอมลคอ แบบสอบถามรปแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบตามแนวคดของลเครทวเคราะหขอมลเกยวกบสถานภาพทวไปของกลมตวอยาง ใชวธแจกแจงความถ(Frequency) และคารอยละ (Percentage)ส�าหรบการวเคราะหคาสถตพนฐาน ใชคาเฉลย(Means) คาเบยงเบนมาตรฐาน (StandardDeviation) และทดสอบความสอดคลองของโมเดลโครงสรางเชงเสนกบขอมลเชงประจกษโดย วเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบสอง (Second order Confirmatory Factor Analysis) ดวยโปรแกรมลสเรล (LISREL) 8.72 ขนตอนท 3 การตรวจสอบความเทยงตรงเชงเกณฑสมพนธ(Criterion-related Validity)ของตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาในขนตอนนผวจยน�าตวบงชทพฒนาขนไปสรางเปนแบบประเมนระดบพฤตกรรมภาวะผ น�าของผ อ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษารปแบบมาตราสวนประมาณคา5ระดบตามแนวคดของลเครทใชวดกบส�านกงานเขตพนทการศกษา จ�านวน 5 เขตพนทการศกษา กลมตวอยาง จ�านวน 175คนซงเปนขาราชการครและบคลากรทเกยวของกบการบรหารงานของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาน�าคาเฉลยของผลการประเมนมาเปรยบเทยบกบเกณฑ การแปลผลเพออธบายความเทยงตรงเชงเกณฑสมพนธของตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา

ผลการวจย 1. ผลการทดสอบความสอดคลองของโมเดลโครงสรางตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษากบขอมลเชงประจกษ พบวา โมเดลโครงสรางของตวบงชทผวจยสรางขนมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษโดยมคาไค-สแควร(Chi-square)ม คาเทากบ3820.49องศาอสระ (Degreeoffreedom ) = 2914 และ คาความนาจะเปนเทากบ0.18242แสดงถงคาไค-สแควรมความแตกตางจากศนยอยางไมมนยส�าคญทางสถตโมเดลการวจยประกอบดวย6องคประกอบ75ตวบงช ดงน 1) องคประกอบท 1 ภาวะผน�าตามบทบาทดานการก�าหนดยทธศาสตรการพฒนาจ�านวน11ตวบงช 2)องคประกอบท 2 ภาวะผน�าตามบทบาทดานการเปนผน�าการเปลยนแปลงจ�านวน14ตวบงช3)องคประกอบท 3 ภาวะผน�าตามบาทดานการเปนผน�าทางวชาการจ�านวน14ตวบงช4)องคประกอบท 4 ภาวะผน�าตามบทบาทดานการพฒนาระบบบรหารงานบคคล จ�านวน 10 ตวบงช 5) องคประกอบท 5 ภาวะผน�าตามบทบาทดานการเสรมสรางวฒนธรรมคณภาพจ�านวน13ตวบงชและ6)องคประกอบท6ภาวะผน�าตามบทบาทดานการก�ากบ ตดตามนเทศ และประเมนผลการศกษา จ�านวน 13ตวบงชซงทกองคประกอบเปนตวบงชทใชวดภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาไดอยางมความเทยงตรงเชงโครงสรางองคประกอบทมคาน�าหนกมาตรฐานสงสดคอองคประกอบท3ภาวะผน�าตามบาทดานการเปนผน�าทางวชาการและองคประกอบท4ภาวะผน�าตามบทบาทดานการพฒนาระบบบรหารงานบคคล



2.ผลการตรวจสอบความเทยงตรงเชงเกณฑสมพนธ(Criterion-relatedValidity)ของตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาพบวาตวบงชทง75ตวบงชมความเทยงตรงเชงเกณฑสมพนธสงตวบงชทมคาสงสดในแตละองคประกอบคอองคประกอบท 1 ไดแกใชขอมลสารสนเทศจากการประเมนคณภาพผ เรยนจากทกระดบเปนฐานในการตดสนใจในการวางแผนพฒนาคณภาพการศกษาของเขตพนทการศกษาองคประกอบท2ไดแกก�าหนดวสยทศนทเนนการเปลยนแปลงเพอพฒนาคณภาพผเรยนเปนหลกองคประกอบท3ไดแก ก�าหนดเปาหมายดานคณภาพการเรยนรของผเรยนในระดบสง และรวมมอกบสถานศกษาจดกจกรรมเพอสงเสรมการเรยนรสความเปนเลศทางวชาการและจรยธรรมแกผเรยนอยางตอเนองเพอใหผเรยนบรรลศกยภาพสงสดองคประกอบท4ไดแกสรางขวญและก�าลงใจหรอจดสวสดการแกครและบคลากรทางการศกษาในสงกดองคประกอบท5ไดแกใหความส�าคญกบนกเรยนและผมสวนไดเสยองคประกอบท6ไดแกสงเสรมใหมเครอขายการก�ากบ ตดตามนเทศระหวางสถานศกษาในสงกดและใชขอมลจากการก�ากบตดตามนเทศและประเมนผลในการตดสนใจพฒนาคณภาพการศกษาของเขตพนทการศกษา

อภปรายผล 1. ผลการวจยพบวาองคประกอบทง 6 องคประกอบเปนองคประกอบส�าคญของภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา องคประกอบทมคาน�าหนกมาตรฐานสงสดคอองคประกอบท3ภาวะผน�าตามบทบาทดานการเปนผน�าทางวชาการ และ

องคประกอบท4ภาวะผน�าตามบทบาทดานการพฒนาระบบบรหารงานบคคล บทบาทภาวะผ น�าของผ อ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาทไดจากการศกษาวจยในครงน มความสอดคลองกบ เพลนใจพฤกษาชาตรตน (2549), ส�านกงานเลขาธการ ครสภา(2548),LunenburgและOrnstein(1991)และสอดคลองกบแนวคดของนกวชาการและระเบยบปฏบตทางดานกฎหมายทไดระบบทบาทหนาทของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาทงในและตางประเทศ เชน บทบาทของผ อ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาในประเทศไทย ประเทศสหรฐอเมรกา (สมานอศวภม, 2543)ประเทศองกฤษประเทศญปน (ฉนทนาจนทรบรรจง,2543)ชใหเหนวาภาวะผน�าตามบทบาทดานการก�าหนดยทธศาสตรการพฒนาภาวะผน�าตามบทบาทดานการเปนผน�าการเปลยนแปลง ภาวะผน�าตามบาทดานการเปนผน�าทางวชาการภาวะผน�าตามบทบาทดานการพฒนาระบบบรหารงานบคคล ภาวะผน�าตามบทบาทดานการเสรมสรางวฒนธรรมคณภาพ ภาวะผน�าตามบทบาทดานการก�ากบตดตาม นเทศ และประเมนผลการศกษา เปนบทบาทส�าคญของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา ซงในสภาพการบรหารจดการศกษาในระดบเขตพนทการศกษาในยคปจจบนนน ผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาเปนผมบทบาททส�าคญตามทกฎหมายไดบญญตไวในฐานะเปนผบงคบบญชาสงสดในเขตพนทการศกษา รบผดชอบการปฏบตราชการของส�านกงานใหเปนไปตามนโยบายแนวทางและแผนการปฏบตราชการของกระทรวง และตามกฎหมายระเบยบหรอค�าสงอนทเกยวของตองผลกดนในทางปฏบตใหเกดผลในเขตพนทการ



ศกษาของตนอนาคตของเขตพนทการศกษาจะดเพยงใดขนอยกบผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาทจะท�าใหเจตนารมณขององคกรบรรลวตถประสงค และตองแสดงบทบาทภาวะผน�าอยางเดนชด การทผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา มภาวะผน�า ตามองคประกอบเหลานจะท�าใหการบรหารงานของส�านกงานเขตพนทการศกษาเปนไปอยางมประสทธภาพสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษาและในภาพรวมของระดบเขตพนทการศกษาและระดบประเทศสอดคลองกบCaldwell(2000)กลาววา การบรหารงานดานการศกษาตองการนกบรหารทมภาวะผน�าทางการศกษาสงซงเปนองคประกอบทส�าคญของการเปนนกบรหารมออาชพทสามารถขบเคลอนใหงานดานการศกษามงสจดมงหมายของการจดการศกษาเพอสรางและจดประกายใหการด�าเนนการเปนไปอยางราบรนและมประสทธภาพสงสดตามศกยภาพขององคกรหลอเลยงใหเกดชมชนแหงการเรยนรทงในระดบโลกและทองถน องคประกอบทมคาน�าหนกมากทสดคอองคประกอบท 3 ภาวะผน�าตามบทบาทดานการเปนผน�าทางวชาการและองคประกอบท 4 ภาวะผ น�าตามบทบาทดานการพฒนาระบบบรหารงานบคคล มความสอดคลองกบผลการวจยของ จกรพรรด จตมณ (2547) ทศกษาและพบวา สมรรถนะทพงประสงคของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาในการบรหารจดการตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 คอ ดานวชาการและดานบรหารงานบคคล แสดงใหเหนวาผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาเปนทคาดหวงวาจะเปนผน�าทางวชาการทสามารถขบเคลอนการพฒนาคณภาพการศกษา มงมนการปฏบต

งานในหนาทเพอเพมผลสมฤทธทางการศกษาน�านโยบายและจดเนนคณภาพผเรยนในระดบตางๆไปสการปฏบตไดอยางเปนรปธรรมสรางพลงขบเคลอนภายในเขตพนทการศกษาเพอยกระดบผลสมฤทธทางการเรยนใหเปนไปตามเปาหมาย แกปญหาคณภาพผเรยนไดอยางตรงจด รวมทงเปนนกบรหารงานบคคลทมความเชยวชาญสามารถจดระบบการบรหารงานบคคลใหมประสทธภาพ พฒนาคณภาพของบคลากรในสงกดใหมศกยภาพในการปฏบตงานมความพงพอใจในอาชพและสามารถพฒนาวชาชพอนสงผลตอคณภาพผเรยนอยางยงยน 2. ผลการวจยพบวาตวบงชภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาทง75 ตวบงช มความเทยงตรงเชงเกณฑสมพนธขออภปรายเกยวกบตวบงชทมคาน�าหนกสงสดในแตละองคประกอบดงน 2.1 องคประกอบท 1 ภาวะผน�าตามบทบาทดานการก�าหนดยทธศาสตรการพฒนาขอทมคาเฉลยความเทยงตรงสงสดคอใชขอมลสารสนเทศจากการประเมนคณภาพผ เรยนจากทกระดบเปนฐานในการตดสนใจในการวางแผนพฒนาคณภาพการศกษาของเขตพนทการศกษา ชใหเหนวา ผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาไดใหความส�าคญกบการก�าหนดยทธศาสตรในการพฒนาคณภาพการศกษา ซงจะน�าไปส ผลในเชงประจกษอยางมเปาหมาย ผลส�าเรจของเขตพนทการศกษาคอ คณภาพของผเรยนตามมาตรฐานในระดบตางๆการก�าหนดยทธศาสตรจงตองอาศยขอมลสารสนเทศทางการศกษา โดยเฉพาะอยางยงสารสนเทศจากการประเมนคณภาพผเรยนจากทกระดบเปนฐานในการตดสนใจในการวางแผนพฒนาคณภาพการศกษาของเขตพนทการศกษา(Freedet.at.,1998)



2.2 องคประกอบท 2 ภาวะผน�าตามบทบาทดานการเปนผน�าการเปลยนแปลง ขอทมคาเฉลยความเทยงตรงสงสด คอก�าหนดวสย ทศนทเนนการเปลยนแปลงเพอพฒนาคณภาพผเรยนเปนหลกแสดงใหเหนวาผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาในฐานะผน�าขององคกร สามารถจงใจโนมนาวใหครและบคลากรทางการศกษาและผเกยวของตางๆ ใหความรวมมอเพอกอใหเกดการเปลยนแปลง เพอพฒนาคณภาพ การศกษาใหสอดคลองกบบรบทตางๆทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงเพอพฒนาคณภาพผเรยนในระดบเขตพนทการศกษาและปฏบตภารกจ ตางๆ โดยค�านงถงประโยชนทผเรยนจะไดรบ (ชยเสฏฐ พรหมศร ,2549) จดเรมตนของการ เปลยนแปลงคณภาพการศกษาของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา คอการก�าหนด เปาหมายทชดเจน ในการเปลยนแปลงโดยการ ก�าหนดวสยทศน ทบงบอกเปาหมายคณภาพ ผเรยนเปนหลก 2.3 องคประกอบท 3 ภาวะผน�าตามบทบาทดานการเปนผน�าทางวชาการ ขอทมคาเฉลยความเทยงตรงสงสดคอก�าหนดเปาหมายดานคณภาพการเรยนรของผเรยนในระดบสงและรวมมอกบสถานศกษาจดกจกรรม เพอสงเสรมการเรยนรสความเปนเลศทางวชาการและจรยธรรมแกผเรยนอยางตอเนอง เพอใหผเรยนบรรลศกยภาพสงสด แสดงใหเหนวาผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาไดมงเนนการพฒนาคณภาพการเรยนรของผเรยนเปนหลกมการก�าหนดผลลพธทางการศกษาหรอเปาหมายคณภาพผเรยนอยางชดเจนซงจะชวยใหสถานศกษาสามารถน�าไปก�าหนดยทธศาสตรใหบรรลเปาหมายคณภาพการเรยนรของผเรยนไดอยางมทศทาง(Whitaker,1997:2)สวนการก�าหนด

เปาหมายในระดบสงเปนกลยทธสรางแรงจงใจแกผบรหาร ครและบคลากรใหเกดการพฒนาอยางเขมแขงและตอเนองนอกจากนนแสดงใหเหนวาผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาไดใหความส�าคญกบการใหรวมมอของสถานศกษาในการจดกจกรรมเพอสงเสรมการเรยนรสความเปนเลศทางวชาการและจรยธรรมแกผเรยนอยางตอเนองเพอใหผเรยนบรรลศกยภาพดวยวธการอนหลากหลาย(DuFour,2002) 2.4 องคประกอบท 4 ภาวะผน�าตามบทบาทดานการพฒนาระบบบรหารงานบคคลขอทมคาเฉลยความเทยงตรงสงสดคอสรางขวญและก�าลงใจหรอจดสวสดการแกครและบคลากรทางการศกษาในสงกดผลการวจยแสดงใหเหนวาผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาไดใหความส�าคญกบการสรางขวญและก�าลงใจแกครและบคลากรทางการศกษาในสงกด เพราะการสรางแรงจงใจมความสมพนธกบการปฏบตงาน สงผลใหครและบคลากรทางการศกษาในสงกด มก�าลงใจและมงมนท�างานใหส�าเรจและพงพอใจในผลงาน(WhettenandCameron,2002:56-83)อกทงมความเตมใจและมความมนใจสงขนในการเขามามสวนรวมในการพฒนางานขององคกรใหสามารถบรรลผลส�าเรจตามเปาหมายรวมกนมความรสกผกพนตอองคกร (นธมา เทยนทอง ,2548) เกดความสมดลระหวางคณภาพผเรยนและคณภาพบคลากร 2.5องคประกอบท5ภาวะผน�าตามบทบาทดานการเสรมสรางวฒนธรรมคณภาพขอทมคาเฉลยความเทยงตรงสงสดคอใหความส�าคญกบนกเรยนและผมสวนไดเสย แสดงใหเหนวาผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาไดสงเสรมพฤตกรรมในการปฏบตงานของครและบคลากรทางการศกษาทกคนในสงกดให



ปฏบตหนาทโดยค�านงถงผลงานทมคณภาพอยเสมอโดยเฉพาะอยางยงไดใหความส�าคญกบผเรยนและผมสวนไดเสยอนไดแกผปกครองชมชน หรอผทเกยวของและไดรบผลกระทบตอคณภาพของการศกษาการทผบรหารการศกษาใหความส�าคญกบผเรยนและผมสวนไดเสยจะเปนหลกประกนวาการบรหารการศกษาจะเกดผลลพธตรงกบความตองการของผเรยนและผมสวนไดเสย สอดคลองกบแนวทางในการสรางวฒนธรรมคณภาพคอการปฏบตงานดวยวธการตางๆ เพอเปนการประกนวา ผลงานนนท�าใหเกดความพงพอใจของลกคาเปนส�าคญ (BunillandLedolter,1999) 2.6 องคประกอบท 6 ภาวะผน�าตามบทบาทดานการก�ากบ ตดตาม นเทศและประเมนผลการศกษาขอทมคาเฉลยความเทยงตรงสงสด คอ สงเสรมใหมเครอขายการก�ากบตดตาม นเทศระหวางสถานศกษาในสงกดและใชขอมลจากการก�ากบ ตดตามนเทศและประเมนผลในการตดสนใจพฒนาคณภาพการศกษาของเขตพนทการศกษา แสดงใหเหนวาผ อ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาไดสรางวธการก�ากบตดตามนเทศและประเมนผลคณภาพของกระบวนการท�างานของครและบคลากรทางการศกษา กระบวนการบรหารงานของสถานศกษา และผลผลตอยางตอเนอง(John R. Hoyle & others, 2004) โดยใชกระบวนการมสวนรวมในลกษณะเครอขายการนเทศ เปนกลยทธส�าคญในการสรางความรบผดชอบรวมกนผลของการก�ากบตดตามนเทศและประเมนผลการศกษา จะชวยใหไดขอมลสารสนเทศของกระบวนการท�างานตามภารกจตางๆน�ามาวเคราะหเพอสรางความเชอมนวาการด�าเนนงานนนมความสอดคลองกบเปาหมาย

ทตองการใหเกด รวมทงเปนการสรางระบบความรบผดชอบทสามารถตรวจสอบได (นธมา เทยนทอง,2548)นอกจากนนผลการด�าเนนการดงกลาวจะท�าใหไดขอมลซงสามารถน�าไปใชในการ ตดสนใจพฒนาคณภาพการศกษาของเขตพนทการศกษาไดตรงเปาหมายตอไป

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการน�าผลการวจยไปใช 1.ผลการวจยทไดรบในครงน ท�าใหไดตวบงชภาวะผน�าทสอดคลองกบบทบาทของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา ซงสามารถน�าไปใชประโยชนในการประเมนการบรหารงานในหนาทของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา ทสอดคลองกบบรบทการเปลยนแปลงทางการศกษารวมทงอาจน�าไปปรบใชในการประเมนผบรหารในหนวยงานอนๆได 2.หนวยงานตนสงกดอาจจะน�าตวบงชทไดจากการวจยไปประยกตใชเปนแนวทางในพฒนาภาวะผน�า ของผบรหารการศกษาและผบรหารสถานศกษาในระดบตางๆไดหรออาจใชเปนแนวทางการพฒนาเกณฑการพจารณาบคคลเขาสต�าแหนงผบรหารการศกษา 3.ผน�าในหนวยงานการศกษาในระดบสง อาจใชองคประกอบและตวบงชทจากการวจยไปใชในการก�าหนดพฤตกรรมภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาทพงประสงคในอนาคต ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป การวจยครงนไดด�าเนนการภายใตขอบเขตทผวจยไดก�าหนดไว ดงนนผวจยจงไดน�าเสนอแนวทางบางประการทอาจเปนประโยชนในการวจยในครงตอไปในประเดนทเกยวของกบภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาดงน



1.ในการศกษาทพบวาภาวะผน�าตาม บทบาทดานการเปนผ น�าทางวชาการ และบทบาทภาวะผน�าดานการพฒนาระบบบรหารงานบคคล อย ในล�าดบมากทสด อาจมการศกษาเพมเตมเกยวกบการพฒนาสมรรถนะดานการบรหารวชาการ และการบรหารงานบคคล ทสอดคลองกบแนวทางการปฏรปการศกษาตอไป 2. ควรมการน�าองคประกอบและตวบงชทอยนอกเหนอจาก 6 องคประกอบทไดจากการวจยครงน ไปวจยเพมเตมเพอเปนการขยายแนวคดเกยวกบภาวะผ น�าของผ อ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา ใหมความครอบคลมมากขน




จกรพรรดจตมณ.2547.สมรรถนะทพงประสงคของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการ ศกษาในการบรหารจดการตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542.วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑตสาขาบรหารการศกษา บณฑตวทยาลยหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชฉนทนาจนทรบรรจง.2543.รายงานการวจยเรองการศกษาแนวทางการบรหารและการ จดการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถนในประเทศญปน.กรงเทพมหานคร: อมรนทรพรนตงแอนดพบบลชชงจ�ากดชยเสฏฐพรหมศร.2549.ภาวะผน�า องคกรยคใหม (Organizational Leadership). กรงเทพฯ:ธรรมกมลการพมพนตมาเทยนทอง.2548.ภาวะผน�าของผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา ในทศวรรษหนา.วทยานพนธการศกษามหาบณฑตบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒเพลนใจพฤกษาชาตรตน.2549.การพฒนารปแบบการพฒนาภาวะผน�าของผอ�านวยการ ส�านกงานเขตพนทการศกษาวทยานพนธครศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษาบณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลยสมานอศวภม.2543.การศกษาแนวทางการบรหารและการจดการศกษาของเขตพนทการ ศกษาในประเทศสหรฐอเมรกาและองกฤษ.กรงเทพฯ:ส�านกงานคณะกรรมการ การศกษาแหงชาตสมพนธพนธพฤกษ.2549.การบรหารงานในส�านกงานเขตพนทการศกษา[ระบบออนไลน] แหลงทมาhttp://school.obec.go.th/sup_br3/ms_2.htm(12มนาคม2553)ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา.2552.สรปผลการด�าเนนงาน 9 ปของการปฏรปการศกษา พ.ศ. 2542 – พ.ศ.2551.กรงเทพฯ:วทซคอมมวนเคชนส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา.2549.รายงานการวจยประเมนผลการกระจายอ�านาจการ บรหารและการจดการศกษาใหเขตพนทการศกษา(ฉบบสมบรณ).กรงเทพฯ :พรกหวานกราฟฟก_______.2550.การศกษาผลกระทบโลกาภวฒนตอการจดการศกษาไทยใน5ปขางหนา. กรงเทพฯ:ออฟเซตเพรสจ�ากดส�านกงานเลขาธการครสภา.2548.มาตรฐานวชาชพ ทางการศกษา.กรงเทพฯ:โรงพมพครสภาลาดพราวศกษาธการ,กระทรวง.2546.พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพม เตม (ฉบบท 2)พ.ศ. 2545.กรงเทพฯ:กระทรวงศกษาธการ



______.2549.คมอการปฏบตงานส�านกงานเขตพนทการศกษา.กรงเทพมหานคร: โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ(ร.ส.พ.)_____.2552.ขอเสนอปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ.2552.-2559). กรงเทพมหานคร:พรกหวานกราฟฟกBunill,C,W,andLedolter,J.1999.Establishing a Culture of Quality. NewYork:JohnWileyandsonsCaldwell,B.J.2000.Local Management and Learning Outcome. London:TaylorandFrancisPrinterDuFour,R..2002.“Learning-centeredprincipal”Educational Leadership 59(8)Freed,JE.,andKlugman,MR..1998.Quality principles and practices in higher education.Phoenix,AZ:AmericanCouncilonEducation andTheOry.JohnR.Hoyle,LarsG.Björk,VirginiaCollier,ThomasGlass.2004. The superintendent as CEO: standards-based performance. C.A:CorwinPress.Lunenburg,F.C.andOrnstein,A.C.1991.Educational Administration : Concepts and Practices.NewYork:WadsworthPublishingCompany.Whitaker,B.1997.“Instructionalleadershipandprincipalvisibility”. The Clearinghouse,70(3)Whetten.D.A.andCameron.2002.Developing Management Skills. 5thed.NewJersey:PrenticeHall



การพฒนาฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาDevelopment of Thai Language

Knowledgebase for Higher Education

อญชลทองเอม*AnchaliThongaime*

มธรสจงชยกจ**MaturosChongchaikit**

*นสตระดบดษฎบณฑตสาขาวชาหลกสตรและการสอนคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

*PhDStudent,DepartmentofCurriculumandInstruction,FacultyofEducation,KasetsartUniversity

**รองศาสตราจารยสาขาวชาหลกสตรและการสอนคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

**AssociateProfessor,DepartmentofCurriculumandInstruction,FacultyofEducation,KasetsartUniversity



บทคดยอ

งานวจยน มวตถประสงคเพอพฒนาฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาและศกษารปแบบและผลการจะน�าฐานความรฯไปใชกลมตวอยางเปนอาจารยผสอน รายวชาภาษาไทยจากสถาบนอดมศกษาเอกชนเขตกรงเทพมหานครจ�านวน15คนทไดจากการสมตวอยางแบบเจาะจง(PurposiveSampling)เครองมอทใชในการวจยคอฐานความรฯและแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบรปแบบวธการจะน�าฐานความรฯไปใชและความพงพอใจในฐานความรฯ การวเคราะหขอมลใช คาความถ รอยละ และคาเฉลย ผลการวจยพบวา 1) ฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาทพฒนาไวบนเวบไซตทURL:www.anchali-t.com/thaikb/ประกอบดวย3กลมคอแหลงความรดานภาษาไทย แหลงทรพยากรการเรยนการสอนภาษาไทยจากเวบไซตสอมวลชนและแหลงทรพยากรในประเทศและตางประเทศดานการพฒนาวชาชพคร เมนหลกอนๆ ไดแก การสบคนฐานความร การใหความชวยเหลอ และ การตดตอสอสาร 2)ผลการศกษารปแบบและวธการจะน�าฐานความรฯไปใชพบวาม3รปแบบสอดคลองกบงานวจยทผานมาคอการใชเปนสอหลกในหองเรยนสอเสรมนอกหองเรยนและสอส�าหรบตนเองเพอการสอนและการคนควาความพงพอใจในการจะน�าฐานความรฯไปใชอยในระดบสงสดทกดานทงดานเนอหาดานการจดการเรยนการสอนดานเทคโนโลยและรปแบบการน�าเสนอคดเปนคาเฉลย3.83,3.94และ3.85ตามล�าดบ ค�าส�าคญ :ฐานความรภาษาไทยฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา



Abstract

Theobjectivesoftheresearchon“DevelopmentofThaiLanguageKnowledgebaseforHigherEducation”weretodevelopThaiknowledgebasefor higher educationand to study the opinions on usagemodels and methodsoftheknowledgebase.Thesamplegroupsusedintheopinionstudywere 15 Thai language lecturerpurposively selected fromprivateuniversities in Bangkok Metropolitan. The research instruments were theknowledgebase and the questionnaires.The frequency, the percentage,andmeanwereusedtoanalyzethedata.Theresearchfindingsshowedthat:1) the“Thai LanguageKnowledgebase forHigher Education”at the URL:www.anchali-t.com/thaikb/,composedof3maingroupsofresources:theknowledgeonThailanguage,theThailanguageresourcesonmassmediawebsites,andtheteacherprofessionresources.Theothermainmenuswerethesearchingtool,theusageinstructionandthecontactinstruction.The3usagemodelsoftheknowledgebaseaswellasvarioususagemethods: in class usage, after class usage and personal usage for teaching preparationandknowledgesearch,revealedtheconformitytopreviousresearch.Thesatisfactionwereshownathighestlevelsforallcomponentsoftheknowledgebase:thecontent,theinstructionaluseandthetechnologyandinterfaces,respectivelyat3.83,3.94and3.85.

Keywords :Thailanguageknowledgebase, Thailanguageknowledgebaseforhighereducation



บทน�า แนวคดในการพฒนาฐานความร ภาษาไทยระดบอดมศกษา เรมตนจากการคนพบวา ในปจจบน ความกาวหนาทางวทยาการและเทคโนโลยสมยใหม ไดเขามามสวนในการจดเกบและน�าเสนอขอมลความรรวมถงแหลงทรพยากรการเรยนรทหลากหลายเปนอยางมากท�าใหผสอนสามารถเลอกหามาใชในการจดการเรยนการสอนของตนไดอยางสะดวก งายดายโดยท ในขณะเดยวกนผ เรยนสามารถสบคนขอมลจากแหลงดงกลาวมาใชในการเสรมการเรยนรของตนแตการจดการเรยนการสอนภาษาไทยทงในหองเรยน และนอกหองเรยนทเปนอยในปจจบน โดยเฉพาะในระดบอดมศกษา สวน ใหญ ยงคงมสภาพไมแตกตางจากอดตมากนกกลาวคอ ผ สอนยงคงใชรปแบบเดมๆในการ จดการเรยนการสอนทไดแกการใชการบรรยายเปนหลก การเนนครเปนผ ใหความร การถายเทความรทมงใหทองจ�าหลกการและทฤษฎมากกวาการปฏบตจรง การไมเนนการพฒนากระบวนการคดการจดการเรยนรทไมสอดคลองกบสภาพจรง การเรยนการสอนทเนนปรมาณ มากกวาคณภาพ ตลอดจน การจดการเรยนการสอนภาษาเปนกลมใหญทท�าใหผสอนและ ผเรยนไมสามารถมปฏสมพนธตอกนอยางเพยงพอ(ไทยปญญาจนปม,2543) ประเทศไทยเปนประเทศหนงในหลายๆประเทศในโลกทมภาษาของตนเองใชภาษาไทยเปนมรดกล�าคาทบรรพบรษไดสรางไวเปนสมบตของชาตทมการสบทอดมาชานาน เปนเครองแสดงเอกลกษณของชาตมาตงแตโบราณกาลและยงยนมาถงปจจบนดงพระราชด�ารสพระบาทสมเดจพระเจาอยหวตอนหนง

ความวา ...ภาษาไทยนนเปนเครองมออยางหนงของชาต ภาษาทงหลายเปนเครองมอชนดหนงคอเปนทางส�าหรบแสดงความคดเหนอยางหนง เปนสงทสวยงามอยางหนง เชน ในทางวรรณคด เปนตน ฉะนนจงจ�าเปนตองรกษาเอาไวใหด... (คณะกรรมการการจดงานวนภาษาไทยแหงชาต,2550) ภาษาไทยเป นเคร องมอถ ายทอดวฒนธรรม เปนสอทแสดงภมปญญา โลกทศนและสนทรยภาพมการบนทกไวเปนลายลกษณอกษรอนล�าคา จงเปนสมบตของชาตทควร เรยนรอนรกษและสบสานใหอยคชาตไทยตลอดไปธรรมชาตของภาษาทมการเปลยนแปลงไปตามกาลเวลาและบรบทในสงคมท�าใหครผสอนตองรจกใชวธการสอนภาษาไทยทมความหลากหลายและทนยคทนสมยสอดคลองกบกาลเวลาและบรบทในสงคมทเปลยนไปเพอชวยใหผเรยนเกดความสนใจมองเหนประโยชนของการน�าไปใชในชวตประจ�าวน ในดานการศกษาหาความรในศาสตรอนๆ ในการประกอบอาชพ และใน ดานความบนเทง นวตกรรมการสอนมความส�าคญและจ�าเปนอยางยงตอการพฒนาการเรยนการสอนใหมประสทธภาพชวยใหผเรยนไดเรยนรอยางลกซงและเขาใจยงขนเพราะวธการสอนหรอรปแบบการสอนทใหมและหลากหลายของครเปนองคประกอบส�าคญทจะชวยท�าใหผเรยนพฒนาความรความสามารถจนมศกยภาพออกสสงคมได คณะกรรมการอดมศกษาฯ ไดเสนอกลยทธการปฏรปการเรยนรในระดบปรญญาตรทมความส�าคญมากอยางเชนกลยทธท3ดานวธจดการเรยนการสอนไวดงน



... ในสถาบนอดมศกษาจะตองจดการเรยนการสอนทลดการบรรยายและเนนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาผเรยน มวธการสอนทหลากหลาย เหมาะสมกบธรรมชาตเนอหาวชาและระดบของผเรยนโดยเฉพาะในระดบปรญญาตรทเนนการ เ ร ยนแบบม ง ให เ ก ดความค ดว เ ค ร าะห วจารณญาณและทกษะการแกปญหา ตลอดจนทกษะในการกลนกรองหรอยอยขอความรทไดจากการเรยนร จดกระบวนการพฒนาทกษะในการสอนของอาจารยใหสามารถด�าเนนการสอนตามหลกการเรยนรแบบผเรยนเปนส�าคญ... สงเสรมใหมการใชสอประกอบกจกรรมการเรยนรของผเรยนมากขนไดแกการใชโปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) การใชเทคโนโลยสารสนเทศ (IT) เชน การใชอนเทอรเนต การจดการสอนกงมหาวทยาลยเสมอนจรง (cyberuniversity/homeuniversity)จดใหมรปแบบการเรยนรทหลากหลายแกผเรยน...(ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต,2543) ดวยเหตนสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาตางๆ จงไดมความตนตวในการน�า เทคโนโลยทกาวหนาและทนสมยมาใชในการ เรยนการสอนไดแกการใชบทเรยนคอมพวเตอร ซด รอม (CD-ROM) และ ฐานความร (Knowledgebase) จากเครอขายอนเทอรเนตท�าใหการเรยนการสอนมลกษณะทยดหยนมากขนทงในดานเวลาและสถานทสงเหลานท�าใหเกดความร ในวงกวางททงผ สอนและผ เรยนสามารถเลอกใชไดอยางหลากหลายนอกจากนขอมลการวจยหลายเรองยงชใหเหนวาการน�านวตกรรมและเทคโนโลยมาใชในการเรยนการสอน จะท�าใหการเรยนการสอนมผลสมฤทธสงขน(ครรชตมาลยวงศ,2542)

การร จ กแหล งท มาบนเคร อข าย อนเทอรเนต ของสงทสามารถน�ามาใชเปนสอการสอนไดเหลานจะชวยใหผสอนสามารถเลอกใชสอหลายชนด หลายประเภทผสมผสานกนเพอท�าใหผเรยนเกดความสนใจ หรอเขาใจในเนอหาทเปนนามธรรมไดงายขน ชวยใหผเรยนเขาใจบทเรยนไดดยงขนเพราะสอทมลกษณะเปนเอกสารจรง จะเปนตวกลางส�าคญในการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยนภาษากระตนสรางความสนใจและท�าใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรมากขน มองเหนประโยชนทแทจรงของการน�าความรไปใชในชวตประจ�าวน การรจกแหลงทรพยากรการเรยนการสอนเหลานยงชวยลดภาระในการจดท�าสอและสรางความมนใจในการจดการเรยนการสอนใหแกคร (สกาวเดอน มงคลสคนธรก, 2539; กดานนท มลทอง,2542;กาญจนาปราบพาล,2549) ผวจยพบวา ปจจบนมแหลงทรพยากรการเรยนการสอนภาษาไทยบนเครอขายโลก(WWW)ทมลกษณะเปนสอเอกสารจรงจ�านวนมากทงทจดท�าขนและไมไดจดท�าขนเพอใชในการเรยนการสอนเชนบทความอบกสสไลดอเลกทรอนกสภาพวดโอและเสยงเปนความรทแวดลอมผใชภาษาไทยอยในชวตจรงมความหลากหลายทงในดานเนอหาสาระ และรปแบบการน�าเสนอผานเวบไซตของหนวยงานสถาบนการศกษาและผเชยวชาญดานภาษาไทยตางๆแตสารสนเทศเหลาน อยอยางกระจดกระจายไมมการรวบรวมและจดเกบอยางเปนระบบใหสะดวกงายตอการคนหา และ น�ามาใช ดงนน การจดท�าฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา จงเป นแนวทางหน งในการรวบรวมแหล ง ทรพยากรการเรยนการสอนภาษาไทยบน เครอขายอนเทอรเนตทแตกตางจาก เอกสาร



ต�าราหนงสอเรยนในรปของสอสงพมพทใชกนอย ปจจบนในแวดวงการศกษาภาษาไทยระดบอดมศกษาทงในดานการจดท�าขนเพอสอนภาษาไทยโดยตรงและโดยออมในดานรปแบบความเปน สออเลกทรอนกสทหลากหลายและในดานความ ยดหยนของการน�าไปใชจดการเรยนการสอนใน และนอกหองเรยน ผวจยจงมแนวคดทจะพฒนาสออเลก ทรอนกสประเภทฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา ในรปของเวบไซตฐานความร ทรวบรวม แหลงทรพยากรการเรยนการสอนภาษาไทยทง เนอ หาทเปนตวความร และทเปนสอน�าไปส ความรรปแบบตางๆซงผวจยมงหวงทจะพฒนาฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา ใหเปนเครองมอสนบสนนการจดการเรยนการสอนของอาจารยผสอนภาษาไทยในสถาบนอดมศกษาไดอยางหลากหลายรปแบบและวธการโดยเฉพาะการน�าตวอยางการใชภาษาไทยทงผดและถกทอยในรปแบบของเอกสารจรงมาใชสอน เพอใหสามารถพฒนาผเรยนใหเกดทกษะทส�าคญและจ�าเปนตอการด�ารงชวตอยในโลกปจจบนทแวดลอมดวยเทคโนโลยสารสนเทศอยางเชนการคนควาหาความรดวยตนเอง การเรยนรอยางมสวนรวมและมความหมายดวยการมปฏสมพนธระหวางผสอนและผเรยนผานระบบเครอขาย ความรทเชอมโยงกนและกน อยางไมจ�ากดซง ฐานความร ออนไลนนบเปนสอชนดหนง ท สามารถปรบตวเองใหทนสมยอยเสมออนเปนขอไดเปรยบของการจดการศกษาโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศในปจจบน แนวคดและทฤษฎทเกยวของ 1. ทรพยากรการเรยนการสอน บนระบบเครอขายอนเทอรเนต

ในทางการศกษา สอการเรยนการสอน นบไดวาเปนตวกลางทมความส�าคญตอกระบวนการเรยนการสอน มหนาทเปนตวน�าความตองการของครไปส ตวผ เรยนอยางถกตองและรวดเรว เปนผลใหผเรยนเปลยนแปลงพฤตกรรมไปตามจดมงหมายการเรยนการสอนไดอยางถกตองเหมาะสม สอการสอนไดรบการน�าไปใชในการเรยนการสอนมาโดยตลอดและยงไดรบการพฒนาไปตามการเปลยนแปลงทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงกาวหนาไปไมหยดยง นกการศกษาเรยก สอการสอนดวยค�าตางๆทไดแกอปกรณการสอนโสตทศนปกรณ เทคโนโลยการศกษา สอการเรยนการสอนสอการศกษาเปนตน ในปจจบนรปแบบการศกษาไดเปลยนจากการเรยนรในหองเรยนมาส การศกษาทางไกลการเรยนรดวยตนเองการเรยนรตลอดชวตแนวคดเกยวกบทรพยากรการสอนจงเปลยนมา เปนทรพยากรเพอการเรยนร ประกอบกบความ เจรญรดหน าอย างรวดเรวของเทคโนโลยสารสนเทศ สงผลใหทรพยากรการเรยนร หรอทรพยากรการเรยนการสอนมลกษณะทแตกตางไปจากทรพยากรการเรยนการสอนแบบดงเดม (Vossetal.,2009;ยนภวรวรรณและสมชายน�าประเสรฐชย,2546;กดานนทมลทอง,2548) ความเปลยนแปลงดานแหลงทรพยากรการเรยนรในปจจบนเกดจากการวางเปาหมายใหมๆทางเทคโนโลยการศกษาดงน(อรรคเดชโสสองชน,2008) 1. การขยายพสยของทรพยากรของ การเรยนร แหลงทรพยากรการเรยนรในปจจบนมไดหมายถงแตเพยงต�าราครและอปกรณการสอนทโรงเรยนมอยเทานน



แนวคดทางเทคโนโลยการศกษาตองการให ผเรยน ไดมโอกาสเรยนร จากแหลงความรทกวางขวางยงขน แหลงทรพยากรการเรยนรปจจบนจงครอบคลมไปถงสงทอยนอกโรงเรยนทงผคนสถานทวสดอปกรณและเทคนควธการเชนเกษตรกรต�ารวจบรษไปรษณยวทยโทรทศน ภาพยนตร เครองเลนวดโอเทป ของจรงของจ�าลองสงพมพรวมไปถงการใชสอมวลชนตางๆ โรงเรยน หองปฏบตการทดลอง โรงฝกงานไรนาฟารมทท�าการรฐบาลภเขาแมน�า ทะเล หรอสถานทใด ๆ ทชวยเพมประสบการณทดใหแกผเรยนไดเนองจากแตเดมนน การเรยนการสอนสวนมาก ใชวธใหครเปนคนบอกเนอหาแกผเรยนแตในปจจบนมงเนนการเปดโอกาสใหผเรยนไดศกษาคนควาดวยตนเองใหมากทสดโดยใหครเปนเพยงผวางแผนแนะแนวทาง 2.การเนนการเรยนรแบบเอกตบคคล จากสภาวะการมจ�านวนนกเรยนทลนชนและอย อยางกระจดกระจาย ยากแกการจดการศกษาตามความแตกตางระหวางบคคลนกการศกษาและนกจตวทยาไดพยายามคดหาวธน�าเอาระบบการเรยนแบบตวตอตวมาใชแทนการสอน โดยครกบผเรยนทละคน เรยกวา ‘บทเรยนแบบโปรแกรม’ ซงท�าหนาทสอนแทนคร และชวยใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองอยางชาหรอเรวไดตามความสามารถของผเรยนแตละคนเกดเปนสอการเรยนรในรปแบบตางๆเชนบทเรยนเปนเลมสอประสมจนถงการใชคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศชวยการเรยนการสอนดงปจจบน 3.การใชวธวเคราะหระบบในการศกษา การใชวธระบบในการปฏบตหรอแกปญหาเปนวธการทางวทยาศาสตรทเชอถอได

วา จะสามารถแกปญหาหรอชวยใหงานบรรลเปาหมาย เนองจากกระบวนการของวธระบบเปนการวเคราะหองคประกอบของงานหรอของระบบอยางมเหตมผลเพอหาทางใหสวนตางๆของระบบท�างานประสานสมพนธกนได อยางมประสทธภาพ 4. การพฒนาเครองมอ วสดอปกรณ ทางการศกษา วสดอปกรณและเครองมอตางๆ ทใชในการศกษาหรอการเรยนการสอนปจจบนจะตองไดรบการพฒนาใหมศกยภาพหรอขดความสามารถในการท�างานใหสงยงขนไปอก สรปไดว า ทรพยากรการเรยนการสอนในปจจบน (Teaching and Learning Resources) มความหมายรวมถง คน สถานท เครองมอ วสดและอปกรณทสามารถน�ามาใชประโยชนในกระบวนการเรยนรทรพยากรบางชนดไดรบการออกแบบและสรางขนมาอยางดเพอใหบรรลวตถประสงคของการสอนทรพยากรบางชนดมอยแลวตามธรรมชาต (Real WorldResources)ซงครหรอผเรยนน�ามาใชประโยชนเพอการเรยนร ทรพยากรการเรยนการสอน จงชวยสงเสรมการเรยนรดวยตนเองของผเรยนใหสอดคลองกบมาตรฐานหรอวตถประสงคของหลกสตรเปนแหลงเรยนรทมการรวบรวมจดเกบ น�าเสนอสารสนเทศ สอการเรยนร วสด และอปกรณดวยรปแบบและวธการมากมาย และหลายสาขาวชาททกคนทงนกการศกษาผสอนและผเรยนสามารถคนควาหาความรไดอยางสะดวกรวดเรววนละหลายๆครงไดตามตองการ สมถวลธนะโสภณนาตยาปลนธนานนทและมธรส จงชยกจ (2550) ไดกลาวถงความเปลยนแปลงของศาสตรทางการศกษา และประโยชน ของการน�าทรพยากรการศกษา



อเลกทรอนกสมาใชไวดงน ...ศาสตรทางการศกษาในปจจบนมไดหมายความถงกลวธ เทคนค วธการเรยนการสอนแบบทเราเขาใจกนแตเดมอกตอไปแตจะรวมถง การเปลยนรปแบบการอ�านวยประโยชนและการจดการตางๆอยางยงยนอกดวยไมวาจะในดานโครงสรางสถาบนสงคมและทเกยวของกบบคคล ศาสตรการศกษาในปจจบน กาวมาถงการทนกการศกษาตองเปลยนรปแบบการจด การศกษาโดยท 1.นกการศกษามความรบผดชอบทจะตองมบทบาททนอกเหนอและแตกตางไปจากบทบาทเดมๆมาเปนการขยายขอบเขตความรและการท�างานทตองใชความกาวหนาของความรมาจดการ...สถาบนการศกษาทกระดบใหมนโยบายเชงรกทยดหย นจากการสงผานการเรยนการสอนในมมมองแคบๆ ขยายใหกว างขวางออกไป เปดโลกทศนการเรยนร ดวยการน�าทรพยากรการศกษาอเลกทรอนกสมาใชใหมากขน ความรจะไมใชเนอหาทเปนตวกลางของศาสตรการศกษาอกตอไป กระบวนการสรางองคความร เปนสงส�าคญกวา ซงตองอาศยหลกสตรทองเทคโนโลยคอมพวเตอร ทจะเปน “knowledge-as-a-product”basedcurricula(Foucault,1977) 2.การเปลยนบทบาทการใชเทคโนโลยคอมพวเตอรเปนสอกลางสรางระบบการศกษาแบบเครอขายอเลกทรอนกสสงเสรมความรวมมอในการเรยนรระหวางผสอนกบผสอนผสอนกบผเรยนและระหวางผเรยนดวยกนรวมทงการใหอสระการเรยนรและการจดการเรยนรของผเรยนเอง...Virkkunenargues (2003)ไดกลาวไวสรปไดวาเฉพาะเทคโนโลยคอมพวเตอรเองกไมอาจเพมพน และ สงเสรมการเรยนรได

หากไมมการสรางสรรคทรพยากรการเรยนร อเลกทรอนกสทมคณภาพ…การเรยนการสอนในลกษณะ”onesubject-onetextbook”เปนเรองลาสมยแลวในปจจบนทรพยากรการศกษาอเลกทรอนกสกลายเปนแหลงเรยนร ทส�าคญในโลกยคเทคโนโลยคอมพวเตอรขนสงทก�าลงเจรญรดหนาไปอยางไมหยดยงเพราะคณสมบตทเปดโอกาสใหทกคน “เขาถง” ขอมลความรไดอยางงายดายและกวางขวาง ขอมลความรจากต�าราหนงสอกลายเปน“สงไมมชวต”ตางกบ ขอมลความร ทปรากฏอยในทรพยากรการศกษาอเลกทรอนกสจะมชวตมการเคลอนไหวมการเปลยนแปลงมการปรบใหทนสมยอยเสมอไดมากกวา…

2. แนวคดทฤษฎเกยวกบการใชเอกสารจรงในการสอนภาษา การสอนภาษาตางประเทศในระยะเวลาทผานมามวธการสอนทแตกตางหลากหลายตามหลกการและแนวคดพนฐานทางวธการสอนภาษาทแตกตางกนออกไป ตามแตทนกภาษาศาสตรจะประยกตคดคนขนมาเพอใชในการสอนหรอเพอปรบปรงการสอนใหมประสทธภาพมากขนการสอนภาษาตางประเทศตามแนวทางการสอนภาษาเพอการสอสารเกดขนเมอประมาณปค.ศ.1970 และไดรบความนยมอยางมากเนองจากเปนแนวทางการสอนท เน นการสอสารตามสถานการณ การใชภาษาจรงมากกวาเนนการสอน รปแบบหรอ โครงสรางของภาษา เพยงอยางเดยว Wilkins (1976) ไดเสนอแนวคดการสอนภาษาเพอการสอสารไววาเปนการใหความส�าคญกบการใชภาษาเพอการสอสารตงแตเรมตนแตในขณะเดยวกนกไมไดละเลยในเรองความ



ส�าคญทางไวยากรณและสถานการณในการใชภาษา การสอนภาษาตามแนวทางการสอนเพอการสอสาร จะมขอดกวาแนวการสอนทเนนไวยากรณ คอ มการฝกฝนภาษาเพอใชในการสอสารและเมอผเรยนไดมการฝกฝนการใชภาษาในสถานการณจรงแลว ยงชวยใหเกดแรงจงใจแกผเรยนอกดวย ดงนน การใชเอกสารจรง (authentic documents) และสถานการณ (situations) มาประกอบการสอน จะท�าให ผเรยนน�าความร ไปใชในชวตจรงได Devitt,Seanetal.(1994)กลาวถงเอกสารจรงไววา เปนเอกสารทผลตขนมา เพอสนองความตองการในการใชภาษาในสงคมและมวตถประสงคเพอใชในการสอสาร ไดแกนวนยาย บทกว หนงสอพมพ บทความในนตยสารหนงสอแนะน�าหรอคมอการใชสงของต�าราอาหาร รวมไปถงรายการวทย โทรทศนและโปรแกรมคอมพวเตอร สอดคลองกบความคดของWilliams(1976)ทกลาวถงเอกสารจรงไววานอกจากต�าราเรยนและหนงสอเสรมหลกสตรแลวเอกสารจรงถอวาเปนเอกสารการสอนแหลงทสาม หมายถง เปนต�าราหรอเอกสารทไมไดผลตขนเพอวตถประสงคในการสอนภาษา หรอเปนแบบอยางในดานการใชภาษา แตผลตขนเพอสอผานขาวสารขอมล Ahellal (1990) แบงสอการสอนจากเอกสารจรงออกเปน2ประเภทคอ1)สอท ไมมขอความเชนรปภาพแผนภมภาพเขยน และ2)สอทมขอความเชนแผนพบหนงสอพมพนตยสารฉลากยาสมดบญชธนาคารรายการอาหาร ตวอยางเอกสารจรงลกษณะตางๆ ทผเรยนพบในชวตประจ�าวนทสามารถน�ามาใชในการเรยนการสอนไดไดแกขาวจากหนงสอพมพขอความโฆษณา บทความ โปรแกรมละคร

ในนตยสาร เอกสารทางธรกจ เชน จดหมายสงซอสนคา เอกสารแนะน�าสถานททองเทยวคมอการใชสนคาเชนคมอการใชเครองเปาผมต�าราอาหารการตนแผนปลว(โปสเตอรปายประกาศ ฯลฯ) คมอ ตารางสถต ตารางเวลาแผนท สมดโทรศพท พจนานกรม สารานกรม ค�าสงค�าเตอนค�าแนะน�า(วธการใชวธประดษฐวธปฏบตฯลฯ)แบบฟอรม(สมครงานฯลฯ)เปนตน กาญจนา ปราบพาล (2549) ไดอธบายถงแนวคดการเรยนการสอนภาษาในยค โลกาภวตนและยคขอมลขาวสาร ไว สรปไดวา ผเรยนมโอกาสไดสมผสกบขอมลทางภาษาแบบหลากหลายเปนลกษณะของภาษาทใชจรงในการสอสาร ครผสอนภาษาจงมโอกาสดทจะน�าขอมลเหลานมาใชใหเกดประโยชนกบผเรยน เชน จดกจกรรมเสรมบทเรยนโดยใชขอมลทาง อนเทอรเนต ใชคอมพวเตอรชวยในการให feedback ทไมจ�ากดเวลาและสถานท ครผสอนภาษาในปจจบนจงตองปรบเปลยนบทบาทจากเดมทถายทอดเนอหาความรทางภาษาอยางเดยวมาเปนผจดกจกรรมโดยน�าขอมลทางภาษามาชวยใหผเรยนเกดการเรยนร เปลยนจากการเนนทคร มาเนนทผเรยน วาจะชวยใหผเรยนสามารถใชภาษาใหเปนประโยชนในการแสวงหาความรดวยตนเองไดอยางไร และ ผสอนควรจดการเรยนการสอนโดยใชอนเทอรเนตในระดบอดมศกษาเพราะขอมลภาษาทผเรยนสามารถสมผสได จะมทงขอมลทใชคนควาหาความรในชวตประจ�าวน และ ขอมลทใชในการประกอบอาชพในอนาคต เอกสารจรงมหลายรปแบบแตกตางกนในดานลกษณะภาษาและระดบความยากงายผสอนจงควรเลอกใชเอกสารจรงใหเหมาะสมกบ



ระดบความรความสามารถตลอดจนความสนใจของผเรยน เพอใหไดบทเรยนทมประสทธภาพดงทRobinson(1980)และFoley(1990)ไดใหแนวทางไวดงตอไปน 1. พจารณาจากจดมงหมายในการใชเพอจดอนดบและประเภทของเอกสารไดถกตอง 2. พจารณาความสนยาววาเหมาะสมกบระดบของผเรยนหรอไม 3.ควรเปนเรองใหมและทนสมย 4.ควรเปนเรองทเปนทยอมรบกนทวไปและเหมาะสมกบผเรยน 5.ใชเอกสารจรงชวยใหผเรยนไดฝกเพอกระตนใหผเรยนมความสนใจในภาษามากยงขน 6.ควรเปนสงทผเรยนไมเคยพบมากอนและสามารถเรยนรไดทนทเชนหนงสอคมอทใหรายละเอยดเกยวกบการเบกเงนในธนาคารในประเทศองกฤษ 7.ในทางตรงกนขามควรหาเรองจากวารสารหนงสอพมพ หรอเรองทนกเรยนสนใจเชนรายงานกฬาหรอขาวอนๆซงผเรยนไดเคยพบเหนมาแลว ความรเดมทผเรยนมอยแลวจะชวยใหอานไดเขาใจชดเจนยงขน 8. เลอกเอกสารจรงใหเหมาะสมกบระดบความสามารถของผเรยนโดยพจารณาจากศพทส�านวนวาซบซอนเกนไปหรอไมควรมภาพหรอแผนภมเพอชวยใหเขาใจไดชดเจนยงขน 9. ไม ควรเป นเรองท เกยวข องกบวฒนธรรมมากเกนไป เพราะผเรยนจะไมเขาใจผสอนควรใหรายละเอยดเกยวกบวฒนธรรมในเรองเพอเปนพนฐานในการอาน

3.แนวคดเกยวกบการพฒนาฐานความรภาษาไทย ความหมายและประเภทของฐานความร (Knowledgebase) ผ เชยวชาญได ให ความหมายและประเภทของฐานความร(Knowledgebase)ไวตางๆกนสรปไดดงน ฐานความร เปนฐานของการรวบรวมความรตางๆขององคการทรวมถงการแกปญหาและคมอตางๆฐานความรจะมโครงสรางทไดรบการออกแบบอยางมระบบทงรปแบบของเนอหาและเครองมอการคนหา ลกษณะทส�าคญทสดของฐานความร อยทชนดของขอมลทบรรจไวในฐานความรนน เชนขอมลทเปนปจจบนมากทสดและมความเกยวของกบสงทน�าเสนอไว (วลาศววงศ,2535) ฐานความรน�าเสนอความร ในรปของ โปรแกรมคอมพวเตอรในขอบเขตความร ใดความร หนงโดยจดเปนขนตอน ใหสามารถคนควาหาความรนนไดอยางมการเชอมโยงและมปฏสมพนธผใชสามารถศกษาหาความรไดดวยตนเองเพอใหไดสงทสนใจ(นงคราญใจปญญา,2542) ฐานความรทางการศกษา ควรบรรจความร ประสบการณทเปนเนอหาในหลกสตรซงสวนใหญจะแยกเนอหาในแตละรายวชาทสามารถใชไดทงในหองเรยนและนอกหองเรยนประกอบไปดวยความรและขอมล3ประเภทคอ(1) Hard Core เปนความรทไมเปลยนแปลงเปนขอเทจจรงหรอขอมลจรง (2) Interactiveเปนสวนฐานความรและขอมลทมปฎสมพนธกบผเรยนในการใชความรและขอมลนน และ (3)Add-On เปนสวนเพมเตมความรและขอมลความคดเหนผลการวจยใหมๆทมาจากครเกยวกบขอมลนนๆ(Brahmawong,2005)



ฐานความรสามารถจ�าแนกออกไดเปน2ประเภทดงน (Wikipedia, 2012; AnswerCorporation,2008) 1. ฐานความรทใชความสามารถของคอมพวเตอรในการจดการขอมล(Machine -readable knowledgebase) เปนฐานความรทมการเสนอขอมลผานเครองคอมพวเตอรเพอการน�าไปประยกตใช ในฐานความรนประกอบดวยหมวดหมของขอมลความรทเปนการเสนอเนอหาตามหลกการทคอนขางคงท 2. ฐานความรทใชความสามารถของมนษยในการจดการกบขอมล(Human-readableknowledgebase) เปนการออกแบบฐานความร โดยใหบคคลทมความร ความสามารถและมประสบการณ ใชความรทมมาถายทอดอบรมใหความรแกบคคลอน ซงปกตบคคลเหลานจะมความร ประสบการณและมความเชยวชาญในการแกปญหาทสามารถชวยใหผทมประสบการณนอยกวาน�าไปปรบใชได

เครองมอทใชในการพฒนาฐานความร ระบบการจดการเนอหาบนเวบ( WebContentManagement System:CMS)คอ ระบบทพฒนาคดคนขนมาเพอชวยลดทรพยากรในการพฒนา (Development) และบรหาร(Management) เวบไซตไมวาจะเปนเรองของก�าลงคน ระยะเวลาและคาใชจายทใชในการสรางและควบคมดแล สวนใหญมกจะน�าเอาภาษาสครปต(Scriptlanguages)ตางๆมาใชเพอใหวธการท�างานเปนแบบอตโนมต เชนPHPPERLASPPythonหรอภาษาอนๆ(ตามความถนดของผพฒนา) ซงมกตองใชควบคกนกบโปรแกรมจ�าลองเวบเซรฟเวอร เชน Apacheและ โปรแกรมฐานขอมลส�าหรบเซร ฟเวอร

เชนMySQLลกษณะเดนของระบบการจดการเนอหาบนเวบ (CMS) คอ การมสวนของเมนผควบคมระบบ (Administration panel) ทใชในการบรหารจดการสวนการท�างานตางๆในเวบไซต ท�าใหสามารถบรหารจดการเนอหาไดอยางรวดเรว และ เนนทการจดการระบบผานเวบ (Web interface) ในลกษณะรปแบบของระบบเวบทา (Portal Systems) โดยตวอยางของฟงกชนการท�างาน ไดแก การน�าเสนอบทความ(Articles)สารบญเวบ(Webdirectory)การเผยแพรขาวสารตางๆ (News) หวขอขาว (Headline)รายงานสภาพอากาศ(Weather)ขอมลขาวสารทนาสนใจ (information) ถาม/ตอบปญหาทพบบอย(FAQs)หองสนทนา(Chat)กระดานขาว (Forums) การดาวนโหลดไฟล (Downloads) โพล หรอแบบสอบถาม (poll)ขอมลสถตตางๆ(Statistics)และสวนอนๆอกมากมาย ทสามารถเพมเตมดดแปลงแกไขแลวประยกตน�ามาใชงานใหเหมาะสม ตามแตละรปแบบและประเภทของเวบไซตนนๆ(อครวฒต�าราเรยง,2549) ระบบการจดการเนอหาบนเวบ แมมโบ (Mambo) แมมโบเปนระบบการจดการเนอหาบนเวบประเภทเปดเผยรหส(OpenSourceCMS:Content Management System) ทงายตอการใช และท�าไดรวดเรวกวาโปรแกรมอนๆ ทมอยในปจจบนสามารถใชไดทงกบเวบไซตสวนตวขนาดเลกจนถงเวบไซตเพอธรกจขนาดใหญซงความงายทเปนจดเดนของMamboสรปไดดงน(อครวฒต�าราเรยง,2553) 1.เปนโปรแกรมส�าหรบพฒนาเวบไซตอยางรวดเรวทใชตนทนไมมากนก ผพฒนาไมจ�าเปนตองมความรในการเขยนโปรแกรมสราง



เวบเพจมสวนประกอบส�าหรบใชงานหลากหลายและสามารถพฒนาโปรแกรมเพมเตมในรปแบบComponentหรอModuleตามความตองการของผใชงานสามารถก�าหนดหรอตกแตงรปแบบของเวบไซตเพมเตมไดตามตองการ 2.ผดแลเวบไซตสามารถด�าเนนการดวยตนเองผานโปรแกรมบรหารจดการเวบไซตแบบออนไลนเชนการก�าหนดโครงสรางในการแสดงขอมลของเวบไซตในสวนของการจดต�าแหนงmodule ตางๆในหนาเวบและสามารถก�าหนดโครงสรางหมวดหมของบทความ สามารถสรางเนอหาบทความตางๆไดโดยไมจ�ากดจ�านวนหนา นอกจากนโปรแกรมยงสามารถเพมเตมฟงกชนอนๆเขาไปยงระบบได เชน มเดยแกลลอร กระดานพดคย ความสามารถเบองตนไดแก รองรบการใชงาน wysiwyg editorท�างานกบโปรแกรมMS-Wordเปนระบบจดการเนอหา/บทความ ขอมลการตดตอ สมาชก/ระบบสงmail ส�าหรบสมาชก รปภาพและไฟลมลตมเดยกระดานขาวสมดเยยมเอกสาร/การดาวนโหลดแฟมขอมลส�ารวจความคดเหนปายโฆษณาสามารถพฒนาโปรแกรมเพมเตมโดยใชภาษาPHPและฐานขอมลMySQL 3. การตดตงและการใชงานแมมโบมขนตอนทไมซบซอนเพยง4ขนตอนและมค�าอธบายในหนาจอการตดตงทชดเจนและเขาใจงายนอกจากนยงมรปแบบการใชงานแบบWebInterface ซงมเครองมอทเพยงพอตอความตองการของเวบไซตในหลายรปแบบ 4. แมมโบยดหย นตอการออกแบบเวบไซต โดยมเครองมอในการเลอกรปแมแบบหรอเทมเพลต(Template)ส�าหรบเลอกใชดวยวธทงายและประหยดเวลา สามารถเปลยนรปแบบเวบไซตไดทนทในคลกเดยวนอกจากนยงม

แมแบบเวบใหดาวนโหลดฟรไดจากเวบไซตตางๆชวยใหน�ามาประยกตใหเขากบความตองการไดงายขน 5.ประโยชนหลกของแมมโบคอการท�าใหผใชสามารถจดการกบเนอหาหรอขอความ (Content)ไดโดยตรงผานหนาเวบโดยผบรหารเวบหรอผดแลเวบไซตไมจ�าเปนตองมความรมากมายทางดานการเขยนโปรแกรมHTML ในการ ปรบปรงเวบ เพราะแมมโบม editor ออนไลน(WYSIWYG editor) ไวเพอการจดรปแบบขอความตวอกษร(Text)และรปภาพยงกวานนยงไมจ�าเปนตองอพโหลดเอกสารดวยโปรแกรม FTPขนไปทแมขาย เพยงคลกปมapplyหนาเวบไซตทปรบแกไขใหม กจะออนไลนเตรยมพรอมรบผเขาชมทจะเขามาเยยมชมหรอศกษาไดทนท 6.ความปลอดภยของระบบแมมโบไดออกแบบระบบบรหารเวบไซตใหสามารถก�าหนดสทธของผใชงาน ในระดบตางๆ กน ส�าหรบการเพมเตมหรอแกไขเนอหาในสวนทก�าหนดไวท�าใหเพมระดบความปลอดภยของการเขาถงขอมลจากบคคลทงภายในและภายนอกหนวยงาน 7. แมมโบสามารถน�ามาใชพฒนาเวบไซตตางๆ ไดหลากหลายประเภททงเวบทา(Portals)เวบไซตเชงพาณชย(CommercialWebsites)เวบไซตทใชในองคกร(IntranetWebsites)เวบไซตทไมแสวงหาก�าไร(Non-ProfitWebsites)เวบไซตสวนตวPersonalWebs i tes ) เวบไซต ท สร างจาก F lash (IntegratedFlashSites) ผ วจยไดใชแนวคดและทฤษฎตางๆเหลานในการก�าหนดเปนกรอบแนวทางการวจยและพฒนาฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา



กอนทจะน�าไปใหกลมตวอยางลองใชเพอศกษาความคดเหนเกยวกบรปแบบวธการทจะน�าฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาไปใช และความพงพอใจทมตอฐานความรฯในดานตางๆ โดยสรปฐานความรภาษาไทยจงหมายถงแหลงความรภาษาไทยหลากหลายประเภท รปแบบและแหลงทมาทไดรบการรวบรวมมาจากเครอขายโลก น�ามาจดเปนหมวดหมผานระบบการจดการเนอหาบนเวบประเภทเปดเผยรหสโดยมโครงสรางและรปแบบการน�าเสนอเนอหาสาระทไดรบการออกแบบมาอยางเปนระบบมขอบเขตสาระความร ทเฉพาเจาะจงและลงลกในเรองตางๆ มการเชอมโยงปฏสมพนธกนระหวางขอมลภายในฐานความร และมเครองมอสบคนความรเพออ�านวยความสะดวกในการศกษาเรยนรดวยตนเองของผใชตามความตองการ ภายใตบรบททางการเรยนรทหลากหลาย

อปกรณและวธการ ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร คอ อาจารยผสอนรายวชาภาษาไทย ในสถาบนอดมศกษาภาครฐและเอกชน กลมตวอยางคออาจารยผสอนรายวชาภาษาไทยระดบปรญญาตรจ�านวน15คนทไดจากการสมเลอกแบบเฉพาะเจาะจง(PurposiveSampling)จากมหาวทยาลยเอกชน5แหงในเขตกรงเทพมหานคร ทมความพรอมในดานอปกรณคอมพวเตอรระบบเครอขายและยนดใหความรวมมอในการท�าวจย

เครองมอวจย 1)เครองไมโครคอมพวเตอรระบบเครอขาย/ 2) พนทบนเครองแมขาย ของผ ใหบรการHostingคอSiteground.com 3) โปรแกรมเปดเผยรหส (OpenSource)ประเภทระบบบรหารจกการเนอหาเวบชอMambo 4)โปรแกรมส�าเรจรปอนๆทชวยจดท�าเวบ เชนAdobe PhotoShopและ Flash 5)เอกสารต�าราหลกสตรวชาภาษาไทยระดบปรญญาตร 6)แหลงขอมลความรภาษาไทยบนเครอขายอนเทอรเนต 7)สครปตแหลงความรของฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา 8) ฐานความร ภาษาไทย ระดบอดมศกษา ท URL: http://www.anchali-t .com/thaikb 9)แบบสอบถามความคดเหนของกลมตวอยางเกยวกบรปแบบวธการและผลการจะใชฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา

ขนตอนการวจย งานวจยและพฒนา (Research & Development) เรอง การพฒนาฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาด�าเนนการวจยเปน3ขนตอนดงน 1. ขนการออกแบบและเตรยมการพฒนาฐานความร ภาษาไทยระดบอดมศกษา 2. ขนการพฒนาฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา ขนการศกษารปแบบและวธการจะน�าฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาไปใช



ขนตอนท 1 ขนการออกแบบและเตรยมการพฒนาฐานความรภาษาไทย ระดบอดมศกษา 1.1ศกษาหวขอความรภาษาไทยของมหาวทยาลยตางๆ ภาครฐและเอกชน เพอน�าไปสบคนแหลงทรพยากรการเรยนการสอนภาษาไทยและรปแบบเวบไซตบนระบบเครอขายอนเทอรเนต แลวประมวลวเคราะหขอมล ทไดจากการสบคนน�ามาจดกลมความรภาษาไทยทสามารถน�าไปใชในการเรยนการสอน 1.2ออกแบบโครงสรางฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาประกอบดวยเมนหลกและเมนยอย 3 กลมความรใหญทางภาษาไทยทอยในรปแบบเอกสารจรงทหลากหลายและ เสนอตอคณะกรรมการทปรกษาวทยานพนธเพอตรวจสอบและปรบปรงแกไขจนสมบรณ 1.3 ประมวลวเคราะหขอมลทไดจากการศกษารปแบบเวบไซต และแหลงทรพยากรการเรยนการสอนภาษาไทยฯบนระบบเครอขายและสรปเปนความเรยงเชงพรรณนา

ขนตอนท 2 ขนการพฒนาฐานความรภาษาไทย ระดบอดมศกษา 2.1สบคนแหลงทรพยากรการเรยนการสอนภาษาไทย จากระบบเครอขายอนเทอรเนตตามกลมความรภาษาไทยและเครองมอตางๆทออกแบบไวในโครงสรางฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา แลวน�าผลทไดมาจดท�าเปนสครปตในรปของไฟลเวรด แสดงรายการแหลงทอยของเวบไซต(URLs)ทมบทสรปสนบรรยายประกอบทกรายการ 2.2ศกษาโปรแกรมเปดเผยรหสประเภทระบบบรหารจดการเนอหาเวบ ชอ แมมโบ (OpenSourceCMS:ContentManagementSystem - Mambo) และออกแบบจดท�า

สตอรบอรด (storyboard) พรอมกบการจดท�าตนรางฐานความรภาษาไทย ระดบอดมศกษาเนองจากโปรแกรมแมมโบ มคณลกษณะพเศษทท�าใหใชงานงาย สามารถแกไขสงทสรางไดโดยตรงจากหนาเวบทตดตงไวไมตองรอการแกไขจนเสรจแลวอพโหลดขนไปเชนโปรแกรมชวยพฒนาเวบโดยทวไปทงนการจดท�าเวบไซตดวยโปรแกรมแมมโบ ตองเรมตนดวยการออกแบบจดท�าเมนหลก และเมนยอย รวมถงการเชอมโยงเขาออกระหวางหนาเวบแตละหนาแลวตรวจสอบการท�างานใหเรยบรอยกอนทจะน�าเนอหามาใส 2.3ตดตงฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาไวบนพนทเครองแมขายทเชาไว ทURL: http://www.anchali-t.com/thaikbทดสอบดวยการลองใชดวยตนเองและแกไขจนสมบรณ พรอมทงจดท�าคมอการตดตงและใชงานไวทเมน“แนะน�ากนกอน”สรางแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบรปแบบวธการจะใช ฐาน ความรภาษาไทยระดบอดมศกษาและความพงพอใจทมตอฐานความรฯ ส�าหรบกลมตวอยางอาจารยผสอนวชาภาษาไทย แบบสอบถามความคดเหนดงกลาว มทงหมด3ตอนประกอบดวย ตอนท1ขอมลสวนบคคล ตอนท2รปแบบและวธการจะน�าฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาไปใช ตอนท 3 ความพงพอใจตอการจะใช ฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา ในดาน เนอหาดานการจดการเรยนการสอน และดานเทคโนโลยและรปแบบการน�าเสนอ



ขนตอนท 3 ขนการศกษารปแบบ วธการ และผลการจะใชฐานความรภาษาไทย ระดบอดมศกษา 3.1 ผวจยด�าเนนการขอหนงสอ จาก ประธานสาขาวชาหลกสตรและการสอน ภาควชาการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร(บางเขน)ถงผบรหารของสถาบนอดมศกษาทเปนกล มตวอยาง เพอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลจากอาจารยผสอน 3.2 ผวจยตดตอกลมตวอยางอาจารยผ สอนเพออธบายเปาหมายของสอประเภทฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาทพฒนาขน แนะน�าวธการตดตงใช งาน พรอมทงมอบแบบสอบถามแกอาจารยผสอนทเปนกลมตวอยางจาก5สถาบนโดยใหเวลาในการศกษาฐานความรภาษาไทย และ ตอบแบบสอบถามประมาณ1เดอนผวจยนดหมายวนสนสดและรบแบบสอบถามคน 3.3 ผวจยเกบรวบรวมแบบสอบถามความคดเหนและความพงพอใจ คนจากกลมตวอยางอาจารยผสอนทง 5 แหง ดวยตนเองโดยตรวจสอบความสมบรณของขอมลทไดรบและ ด�าเนนการเกบขอมลเพมเตม จนสมบรณแลวน�าขอมลทงหมดมาวเคราะหสรปผลดวยการแจกแจงความถหาคารอยละคาเฉลยและบรรยายสรปเปนความเรยงเชงพรรณนา

สรป วจารณ และขอเสนอแนะสรปผลการวจย 1. ผลการออกแบบโครงสรางฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา 1.1 ผลการส�ารวจแหลงขอมลภาษาไทย บนเครอขายโลก เวบไซตแหลงทรพยากรการเรยนการ

สอนภาษาไทย สามารถจ�าแนกตามลกษณะหวขอความรภาษาไทยและรปแบบการน�าเสนอไดเปน3กลมดงน 1) เวบไซตทเจาะจงเสนอหวขอความรดานภาษาไทยทไดแกหลกภาษาการใชภาษาวรรณกรรมรอยแกวรอยกรองการพดการเขยนการฟงการอานดงตวอยาง เวบไซต ThaiGoodView.Com - ว ธ ก า ร อ อ ก เ ส ย ง พ ย ญ ช น ะ ภ า ษ า ไ ท ย http://www.thaigoodview.com/node/18656 เวบไซตส�านกพมพสม วงอ อนและ คมออน–ระบบเสยงในภาษาไทยhttp://www. comeon-book.com/comeonv3/substory. php?SID=9773&SubID=34520 เวบไซตMTHai.Com-สารคดเทดพระเกยรตชด“๙ค�าพอสอน”http://www.mthai.com/scoop/9kamporsorn/index.php 2) เวบไซตทมหวขอความรดานการพฒนาวชาชพครภาษาไทยเชนบทความงาน วจย วารสารวชาการอเลกทรอนกส และ หองสมดออนไลนตางๆดานหลกสตรการเรยนการสอนและการประเมนผลดงตวอยาง เวบไซตโทรทศนคร -หลกสตรการสอนภาษาไทย: http://www.thaiteachers.tv/video_list_grp.php?tag=1 เวบไซต สถานวทยโทรทศนเพอการศกษากระทรวงศกษาธการ http://www. etvthai.tv/stream/home.aspx เวบไซต มลนธการศกษาทางไกลผานดาวเทยม:http://www.dlf.ac.th/ เวบไซต สมศ. - องคกรอสระเพอประเมนสถานศกษา :http://www.onesqa.or.th/onesqa/th/home/index.php



3) เวบไซตทมการน�าเสนอหวขอความรดานภาษาไทยผานการสอสารมวลชนทงรปแบบการสอสารเดยวและแบบมลตมเดยในลกษณะของสอเอกสารจรง เชน เวบไซตสถานวทยโทรทศนหนงสอพมพและนตยสารดงตวอยาง เวบไซตสถานวทยโทรทศนกองทพบก ชอง5:http://www.tv5.co.th/newss/ เวบไซต หนงสอพมพกรงเทพธรกจ: http://www.bangkokbiznews.com/ เวบไซตสถานวทย – ฟงวทยออนไลน SiamZA.com : http://radio.siamza.com/ 1.2 โครงสรางฐานความรภาษาไทย ระดบอดมศกษาประกอบดวยเมนใหญและเมนยอยดงน กลมท 1เมนหลก“ประตสความร” เมนยอยสงพมพสอเสยง-วดทศนคลงภาพบทเรยน-กจกรรม กลมท 2เมนหลก“แหลงทรพยากรการเรยนการสอนยคใหม”เมนยอย วทย-โทรทศน วารสาร-นตยสารหนงสอพมพภาพยนตร กลมท 3เมนหลก“พฒนาวชาชพคร”เมนยอยบทความและตวอยางหลกสตรวารสารงานวจยเครองมอส�าหรบการสบคน การใหความชวยเหลอ และการตดตอสอสาร เมนหลก 5 เมน คอ แนะน�ากนกอน(คมอการใช) - สบคนภายใน - สบคนภายนอก–ตดตอเรา-แผนผงเวบไซต เมนเสรมประเภทเชอมโยง (OtherMenu)3เมนกระดานสนทนา–พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน ภาควชาภาษาไทย - มหาวทยาลย ธรกจบณฑตย

1.3 ฐานความร ภาษาไทยระดบอดมศกษา ฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาจดท�าดวยระบบจดการความรแบบเปดเผยรหสMamboและตดตงอยบนเครองแมขายทใหบรการเชาพนทพรอมคมอการตดตงและใชงานท URL: http://www.anchali-t.com/thaikb ดงภาพท1



2. ผลการศกษารปแบบ วธการ และผลการจะน�าฐานความร ภาษาไทยระดบอดมศกษา ไปใช กล มตวอยางอาจารยผ สอนรายวชาภาษาไทยผตอบแบบสอบถามจ�านวน15คนจาก5สถาบนอดมศกษาเอกชนสวนใหญเปนเพศหญงจ�านวน14คนมอายมากทสดอยใน ชวง36-40ปจ�านวน5คนและนอยทสดอยในชวง25-30ปจ�านวน1คนมประสบการณการสอนมากทสด อยในชวง 6-9 ป จ�านวนทงหมด6คน สวนใหญจบการศกษาระดบปรญญาโทและมต�าแหนงเปนอาจารยจ�านวน14คนทกคนเคยใชอนเทอรเนตe-mailและการสบคนขอมล 3.1 รปแบบและวธการจะน�าฐานความร ภาษาไทย ระดบอดมศกษาไปใชม3รปแบบดงน 1) รปแบบการใชเปนสอการเรยนการสอนหลก ในหองเรยน ไดแก(1)ใชเปนตวอยางประกอบการสอน(2) ใหศกษาและคนควาเพมเตม(3)ใชเปนแบบฝกหดแบบทดสอบและท�า

รายงาน(4)ใหศกษาเปนรายบคคลและเปนกลม(5)ฝกคดวเคราะหอภปรายแลกเปลยนความร(6)ใชประกอบกบเรองทจะสอน 2) รปแบบการใชเปนสอเสรมการเรยนการสอน นอกหองเรยน ไดแก(1)ใหเปนตวอยางประกอบการสอน(2) ใหศกษาและคนควาเพมเตม(3)ใชเปนแบบฝกหดแบบทดสอบและท�ารายงาน(4)ใหศกษาเปนรายบคคลและเปนกลม(5)ฝกคดวเคราะหอภปรายแลกเปลยนความร 3) รปแบบการใชเปนสอส�าหรบตนเองเพอการเรยนการสอนและการคนควาหาความรเพมเตมไดแก(1)ใชเปนแหลงคนควาศกษาหลกสตรในประเทศ ตางประเทศ ปรบปรงหลกสตร เตรยมการสอนจดท�าแผนการสอน เสรมแผนการสอนในเรอง/ ทตองการคดเลอกเรอง/บทเรยนทจะใชสอนหาตวอยางเพอใชสอน(2) ใชเปนแหลงขอมลส�าหรบการท�าวจยศกษาแนวทางการท�าวจยคนควางานวจยท�าวจยเปนขอมลส�าหรบการเขยนบทความ(3)ใชเปนแหลงคนควา เพมเตม เพอเพมพนความรใหตนเองตามความสนใจเพอพฒนาหนวยงานและตนเอง

ภาพท1ฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาหนาแรกของเวบไซต(Homepage)



3.2 ความพงพอใจของกลมตวอยางอาจารยผสอนวชาภาษาไทย ทมตอฐานความรฯ ความพงพอใจในภาพรวมอยในระดบมากทสดทงดานเนอหาดานการจดการเรยนการสอนและดานเทคโนโลยและรปแบบการน�าเสนอ คดเปนคาเฉลย3.833.94และ3.85ตามล�าดบโดยมรายการความพงพอใจมากทสด ในแตละดานเรยงตามล�าดบดงน

ดานเนอหา (1)เนอหาเหมาะสมส�าหรบใหนกศกษาหาความรเพมเตม (2) เปนประโยชนตอนกศกษาในการเรยนร (3)เปนประโยชนตอการน�าไปใชในการจดการเรยนการสอน (4)เนอหากระตนความสนใจและจงใจ (5)เนอหาชวยพฒนาความคด (6) มการอางองแหลงทมาของขอมลอยางชดเจน

ดานการจดการเรยนการสอน (1)เพมทางเลอกในการจดการเรยนการสอน (2)เพมทางเลอกในการแสวงหาความรเพมเตม (3) เปดโอกาสใหสามารถคนควาหา ความรเพมเตมตามความตองการไดดวยตนเอง (4) เปดโอกาสใหสามารถคนควาหา ความรเพมเตมตามความตองการไดตลอดเวลา (5) เปนแหลงความร ในดานการประยกตใชเทคโนโลยใหมททนสมย

ดานเทคโนโลยและรปแบบการน�าเสนอ (1)การจดวางองคประกอบบนหนาจอไดสดสวนสวยงาม (2) ภาษาทใชสอความหมายชดเจนเขาใจงาย (3)การใชภาพสสวยงามเหมาะสมและกลมกลน (4) การใชภาพและภาพเคลอนไหวประกอบเหมาะสม (5)การเชอมโยงไปยงแตละหนาภายในเวบไซตถกตอง (6) ค�าแนะน�า ในการใช สอเป นประโยชนและเขาใจงาย

วจารณ ผวจยมขอวจารณใน4ประเดนดงน 1. แนวคดพนฐานในการออกแบบฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา แนวคดพ นฐานของการออกแบบโครงสร างของฐานความร ภาษาไทยระดบอดมศกษา คอ การสบคนน�าแหลงทรพยากรการเรยนการสอน ทมอยอยางหลากหลายบนเครอขายอนเทอรเนต มาใชใหเกดประโยชนในการจดการเรยนการสอนภาษาไทยระดบอดมศกษา เนองจากแหลงทรพยากรการเรยนการสอนเหลาน เปนสงทแวดลอมตวผสอนและผเรยนอยในชวตจรงประจ�าวน โดยไมจ�าเปนตองเปนเอกสารหรอต�าราในรปแบบเดมๆแตอาจเปนภาษาไทย ทอยในบทความ สารคดขาว หรอแมแตกระดานสนทนา ซงเชอมโยงจากสงทเกดขนจรงหรอเชอมโยงจากสงหนงไปสอกสงหนงเชนจากเรองทเปนนามธรรมไปสเรองทเปนรปธรรม การน�าตวอยางภาษาไทยทงผดและถกซงอาจอยในลกษณะของขอความ



เสยง ภาพ กราฟก หรอ รายการตางๆ จากเวบไซตสอมวลชนเชนเวบสถานวทยโทรทศนหนงสอพมพและภาพยนตรมาใชประกอบการสอนเปนแนวคดพนฐานทสอดคลองกบกาญจนาปราบพาล(2549)และCandlin(1985)ดานการเรยนการสอนภาษาในยคโลกาภวตนและยคขอมลขาวสารทวา “ ... ผเรยนควรมโอกาสไดสมผสกบขอมลทางภาษาแบบหลากหลายเปนลกษณะของภาษาทใชจรงในการสอสารครสอนภาษามโอกาสด ทจะน�าขอมลเหลานมาใชใหเกดประโยชนกบผเรยน... ควรใหนกเรยนไดท�าแบบฝกหดจากเอกสารจรงเพอฝกการใชภาษา และควรใชขอความทเปนจรงซงไมมการดดแปลงส�านวนแตอยางใดตามทเสนอผานทางสอตางๆรวมไปถงรายการวทยและโทรทศนทไดมการน�าตนฉบบมาตพมพในหนงสอพมพรวมทงภาพยนตรและวดโอเปนตน” นอกจากน แนวคดพนฐานในการ ออกแบบโครงสรางของฐานความรของผวจยยง สอดคลองกบ Oller (1978 อางในกาญจนา ปราบพาล,2549)กลาวคอ“แนวคดปฏบตนยมของนกภาษาศาสตร ในดานการเรยนการสอน ภาษา มองวา การสอนภาษาทดทจะชวย ส งเสรมให ผ เรยนน�าภาษาไปปฏบตได ในสถานการณจรงนนเนอหาทใชสอนจะตองอยในระดบของภาษาทใชจรงคอมความเปนธรรมชาตและทส�าคญคอมความสมพนธกบประสบการณของผ เ ร ยน . . . ” รวมถ งข อสนบสนนของ Virkkunenargues (2000 อางใน สมถวลและคณะ,2550)ทกลาววา“...ทรพยากรการศกษาอเลกทรอนกสกลายเปนแหลงเรยนรทส�าคญใน โลกยคเทคโนโลยคอมพวเตอรขนสง เพราะคณสมบตทเปดโอกาสใหทกคน“เขาถง”ขอมลความรไดอยางงายดาย…ความรทปรากฏอย

ในทรพยากรการศกษาอเลกทรอนกส จะมชวตมการเคลอนไหว มการเปลยนแปลง มการปรบปรงใหทนสมยอยเสมอทรพยากรการศกษา (Pedagogicalresources)เกยวของกบ(1)การศกษาการเรยนการสอน(2)ความเปนวชาชพคร…ทรพยากรการศกษาในลกษณะของสออเลกทรอนกสโดยเฉพาะในรปของเวบไซตตางๆมอยมากมายมหาศาลการสบคนเพอน�าสออเลกทรอนกสประเภทนไปใช จะกอใหเกดประโยชนตอการศกษาอยางคมคา...” 2. การปรบเปลยนวธการจดท�าสตอรบอรด ดวยซอฟตแวรเปดเผยรหสประเภทระบบบรหารจดการเวบ การศกษาซอฟตแวรโปรแกรมเพอน�ามาพฒนาฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาใหสบคนขอมลความรทอยในตวฐานความรเองไดรวมถง ใหมสวนของการจดการผใชงาน(Users)อยางเปนระบบ ท�าใหผวจยเลอกศกษาและใช ระบบการจดการความร ทเรยกวา CMS หรอContentManagementSystemชอMAMBOทมลกษณะเฉพาะเปนระบบการจดการเนอหา(Content) ผานบราวเซอร ทสามารถอพเดตขอมลผานทางหนาเวบโดยตรงแบบออนไลนโดยไมตองอาศยโปรแกรมการออกแบบจดท�าเวบไซตแลวอพโหลดขนไปไวบนเครองแมขายอยางทเคยท�า ท�าใหการพฒนาเวบไซตฐานความรกลายเปนงานทสะดวกงายดายยงขน ชวยลดขนตอนในการจดท�าสตอรบอรดเพอออกแบบหนาจอการน�าเสนอเนอหาสาระกอนลงมอพฒนาจรงใหกลายเปนการจดท�าตนรางของเวบไซตฐานความรภาษาไทยฯทพรอมตอการแกไขปรบปรงโดยตรงจากหนาเวบไดทกเวลาและสถานทผทมพนฐานไมมากในการออกแบบเวบไซตมากอนสามารถเรยนรและใชงานไดอยางรวดเรวดวย



คณสมบตของระบบทออกแบบมาใหมสวนของแมแบบเวบ(Template)ทงายตอการใชงานและแกไขเปลยนแปลงความเปนซอฟตแวรเปดเผยรหสทไมมคาใชจายในดานลขสทธจดซอยงชวยลดทรพยากรในการพฒนา(Development)และบรหารจดการ(Management)เวบไซตทงในเรองของก�าลงคนระยะเวลาการจดท�าและคาใชจายทใชในการสรางและควบคมดแลเวบนบเปนลกษณะเดนของระบบการจดการเนอหาเวบประเภทซอฟตแวรเปดเผยรหส สอดคลองกบท อครวฒ ต�าราเรยง(2549) ไดกลาวไววา “ . . . ก า รม ส ว น ขอ ง เ มน ค วบค ม ร ะบบ (Administration Panel ) ทใชในการบรหารจดการสวนการท�างานตางๆ ท�าใหสามารถบรหารจดการเนอหาไดอยางรวดเรวและเนนทการจดการระบบผานเวบ (Web interface)ในรปแบบของเวบทา (Portal systems)โดยตวอยางของฟงกชนการท�างาน ไดแก การน�าเสนอบทความ(Articles)เวบไดเรคทอร(Webdirectory) การเผยแพรขาวสารตางๆ (News)หวขอขาว (Headline) รายงานสภาพดนฟาอากาศ...” 3. ผลการวจยทยนยนถงความหลากหลายในดานรปแบบและวธการน�าไปใชของสอประเภทฐานความร ผลการวจยทพบว า กล มตวอย างอาจารยผสอนมความตองการทจะใชเมนทงหมดของฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาในรปแบบและวธการตางๆทไดแก1)รปแบบการใชเปนสอหลกในหองเรยนดวยวธการจะใชเปนตวอยางประกอบการสอน2)รปแบบการใชเปนสอเสรมนอกหองเรยนดวยวธการจะใชใหศกษาคนควาเพมเตมดวยตนเองและ3)รปแบบการใชส�าหรบตนเองเพอการเรยนการสอนและ

คนควาเพมเตม ดวยวธการจะใชเตรยมการสอนและจะใชเปนแนวทางจดการและปรบปรงการสอนของตน เปนผลการวจยทสอดคลองกบการศกษาวจยทเคยมมาซงยนยนถงความหลากหลายในการน�าไปใชทางการศกษาของสอประเภทฐานความรไดแกการพฒนาระบบสารสนเทศประเภทเครอขายเสมอนชวยการเรยนการสอนดานพยาบาลอนามยชมชนของ อชร เอกโทชน (2546) ฐานความรทกษะการอานภาษาองกฤษเพอสงเสรมการเรยนการสอนดวยอเลกทรอนกส ของพนตนาฏ ชฤกษ (2549)ฐานความรการจดการกลยทธเพอสงเสรมการจดการเรยนการสอนดวยอเลกทรอนกสระดบปรญญาตรของราชา มหากนธา (2551) ฐานความรหลกสตรและการสอนวทยาศาสตรเพอสงเสรมการเรยนการสอนดวยอเลกทรอนกสระดบปรญญาตรของสมทรงสทธ(2551)ฐานความรทกษะการเขยนภาษาองกฤษระดบปรญญาตรของพชราพร รตนวโรภาส (2552) และ ฐานความรเรองเคมระดบมธยมศกษาตอนปลายของพราวฏฐพมพรอด(2553) 4. ความพงพอใจตอฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาของกลมตวอยางอาจารยผสอน ทสะทอนมตใหมของการใชขอมลความรทมอยจ�านวนมากบนเครอขายโลกในการจดการเรยนการสอนภาษา ความพงพอใจของกลมตวอยางอาจารยผ สอนทมตอฐานความร ภาษาไทยระดบอดม ศกษาในภาพรวมทอยในระดบมากทสดทงดานเนอหาดานการจดการเรยนการสอนและดาน เทคโนโลยและรปแบบการน�าเสนอ คดเปนคาเฉลย3.833.94และ3.85ตามล�าดบสะทอนใหเหนถงความตระหนกร และยอมรบของกลมตวอยางอาจารยผ สอนเกยวกบแนวคดการใช



แหลงทรพยากรเรยนการสอนบนเครอขายโลกทมลกษณะเปนเอกสารจรงในการจดการเรยนการสอนภาษาไทย(กาญจนาปราบพาล,2549)ดงน ดานเนอหากลมตวอยางอาจารยผสอนมระดบความพงพอใจมากทสดในดานเนอหาโดยเหนวา เนอหาเหมาะสมส�าหรบใหนกศกษาหาความรเพมเตมเปนประโยชนตอนกศกษาในการเรยนรเปนประโยชนตอการน�าไปใชในการจดการเรยนการสอน เนอหากระตนความสนใจและจงใจชวยพฒนาความคดและมการอางองแหลงทมาของขอมลอยางชดเจน สอดคลองกบแนวคดของสกาวเดอนมงคลสคนธรก(2539)กดานนท มลทอง (2540) และ กาญจนา ปราบพาล(2549)ทวา“…การรจกแหลงทมาบนเครอขายอนเทอรเนต ของสงทสามารถน�ามาใชเปนสอการสอนไดจะชวยใหผสอนสามารถเลอกใชสอหลายชนด หลายประเภทผสมผสาน กนเพอท�าใหผเรยนเกดความสนใจหรอเขาใจในเนอหาทเปนนามธรรมไดงายขน ชวยใหผเรยนเขาใจบทเรยนไดดยงขนเพราะสอทมลกษณะเปนเอกสารจรงจะเปนตวกลางส�าคญในการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยนภาษากระตนสรางความสนใจและท�าใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรมากขน มองเหนประโยชนทแทจรงของการน�าความรไปใชในชวตประจ�าวน” ดานการจดการเรยนการสอน กล มตวอยางอาจารยผสอนมระดบความพงพอใจมากทสดทางดานการน�าไปใชจดการเรยนการสอน โดยเหนวาเปนสอทชวยเพมทางเลอกในการ จดการเรยนการสอน และ การแสวงหาความรเพมเตมเปดโอกาสใหสามารถคนควาหาความรเพมเตมตามความตองการไดดวยตนเองตลอดเวลาและเปนแหลงความรในดานการประยกต

ใชเทคโนโลยใหมททนสมยสอดคลองกบแนวคดในการน� าทรพยากรการศ กษาท เ ป นส ออ เลกทรอนกส มาส งเสรมการเรยนร ของ สมถวลธนะโสภณ,นาตยาปลนธนานนทและมธรสจงชยกจ(2550)ทวา“…ทรพยากรการศกษาในปจจบน ตองสงเสรมการใหผเรยนเปนศนยกลางการเรยนร ดงนน ครจะตองไมเปนศนยกลางการใชทรพยากรการศกษาแตจะตอง เปนผจดการสงเสรมใหผเรยนเปนผใช จะเปน การใชเปนรายบคคลหรอเปนกลมกได โดยเนนในลกษณะเพอการเรยนรมากกวาการสอน การใชทรพยากรการศกษาทจะสงเสรมการเรยนรอเลกทรอนกสควรเปนในลกษณะการมอบหมายงานใหท�าหรอการท�าโครงงานดงนนการจด การเรยนการสอนในลกษณะ Task-based learningหรอProject-basedapproachจะท�าใหใชทรพยากรการศกษาไดอยางคมคาเพราะจะเปนการสงเสรมการใหผเรยนมคณลกษณะ ของการเปนผ จดการการเรยนร ของตนเอง (Self-directedlearner)ได” ดานเทคโนโลยและรปแบบการน�าเสนอ กล มตวอยางอาจารยผ สอนมระดบความพงพอใจมากทสดทางดานเทคโนโลยและรปแบบการน�าเสนอ โดยเหนวา ฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษา มการจดวางองค ประกอบบนหนาจอไดสดสวนสวยงาม ภาษาท ใชสอความหมายชดเจนเขาใจงายการใชภาพสสวยงามเหมาะสมและกลมกลนการใชภาพและภาพเคลอนไหวประกอบเหมาะสมการเชอมโยงไปยงแตละหนาภายในเวบไซตถกตอง และค�าแนะน�าในการใชสอเปนประโยชนและเขาใจงาย ซงนบเปนผล จากการทผวจยไดออกแบบและพฒนาฐานความรอยางเปนระบบเรมตงแตการออกแบบโครงสรางการจดท�าสครปตแหลงทรพยากร และการพฒนาตนรางฐานความร



ตามหลกการออกแบบเวบไซตทสรปได ดงน (Nielsen,1999; Ashenhurst, 2001; พชร บศราวงสและคณะ,2547;วทยา เรองพรวสทธ, 2540; วรจนต นาคะนเวศน, 2551; อรรคเดช โสสองชน, 2008) (1) การออกแบบเวบไซตทมประสทธ ภาพควรมความเรยบงาย สม�าเสมอ และเปนเอกภาพเนอหามประโยชนมระบบเนวเกชนทใชงานงาย (2)การออกแบบหนาเวบโดยการสรางล�าดบชนความส�าคญขององคประกอบตางๆภายในเวบทเนนความส�าคญมากนอยตามล�าดบโดยค�านงถงต�าแหนงและล�าดบขององคประกอบตางๆทควรจดวางสงส�าคญไวสวนบนหรอดานซายของหนา ใหสมพนธกบการอานจากซายไปขวา และจากบนลงลางเสมอ ค�านงถงการใชสเดนเพอเนนองคประกอบทส�าคญมากการใชสเดยวกนทสอความหมายถงความสมพนธทใกลชดกนขององคประกอบแตละชด และ การใชภาพเคลอนไหวแตพอสมควร เพอดงดดความสนใจ (3) การออกแบบโฮมเพจทด ทแสดงภาพรวมและสงท เป นประโยชนในเวบโดยสมพนธกบเนอหามลงคเชอมโยงไปสสวนหลกๆของเวบไซตและมการแสดงผลทรวดเรวจากการใชกราฟกอยางจ�ากดและมการค�านงการลดขอผดพลาดในการออกแบบเวบไซต

ขอเสนอแนะ 1. การน�าฐานความรภาษาไทย ระดบอดมศกษาไปใช อาจารยผสอน ควรเตรยมความพรอม ดานอปกรณ และ เทคโนโลยเปนอยางดศกษา และท�าความเขาใจจากผลงานวจยทมมาทงหมด

เกยวกบรปแบบและวธการน�าฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาไปใชไดอยางหลากหลายทงในการใชเป นสอหลกในหองเรยน นอกหองเรยนและการใชเปนสอส�าหรบตนเองเพอเตรยมการสอนและคนควาหาความรเพมเตม และออกแบบจดท�าประมวลการสอนทชวยใหเกดความพรอมทงในดานการจดกจกรรมการเรยนร สอการเรยนการสอนจากฐานความรฯ และการ วดประเมนผลทสอดคลอง 2. การท�าวจยครงตอไป 1)ควรท�าวจยเพอศกษาผลการน�าฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาไปใชจรงกบ ผเรยนในรปแบบและวธการตางๆ และน�าผลทไดมาปรบปรงฐานความรใหสอดคลองกบความตองการของผใชกลมตางๆยงขน 2)ควรท�าวจยเพอเปรยบเทยบวธการใชฐานความรภาษาไทยระดบอดมศกษาแตละวธเพอใหทราบวาวธใดในแตละรปแบบทสงผลตอ การเรยนรของผเรยนไดมากทสดเชนการใชเปนตวอยางประกอบการสอน การใหศกษาคนควาเพมเตม การใชเปนแบบฝกหด แบบทดสอบและท�ารายงานการใหศกษาเปนรายบคคลและ เปนกลม การฝกคดวเคราะหอภปราย แลกเปลยนความร ในรปแบบการใชเปนสอหลกในหองเรยนเปนตน 3)ควรมการวจยตอยอดเพอพฒนาใหเกดเครองมอการสอสารและมปฏสมพนธกบผใชในลกษณะตางๆ เพอน�าขอคดเหลานนกลบมา พฒนาฐานความรใหกลายเปนเครองมอในการ จดการความร ด านภาษาไทยของหนวยงานองคกรตางๆไดตอไป




กดานนทมลทอง.2542.สรรคสรางหนาเวบไซตและกราฟกบนเวบ.กรงเทพมหานคร: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.กาญจนาปราบพาล.2549.ครสอนภาษาและบทบาททตองปรบเปลยน.ออนไลน. สบคนเมอวนท20เมษายน2555.จากhttp://pioneer.chula.ac.th/~pkanchan/ html/cv.htm. กตตภกดวฒนะกลและทวศกดกาญจนสวรรณ.2544.สรางระบบสารสนเทศบนเวบดวย FrontPage 2002. กรงเทพฯ:เคทพคอมพแอนดคอนซล.คณะกรรมการการจดงานวนภาษาไทยแหงชาต.2550.วนภาษาไทยแหงชาต 2550. คณะอกษรศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.คณะกรรมการการศกษาแหงชาต.ส�านกงาน.2543.ปฏรปการเรยนรผเรยนส�าคญทสด. กรงเทพฯ:โรงพมพครสภาลาดพราว.ครรชตมาลยวงศ.2542.ทศนะไอท.กรงเทพฯ:ซเอดยเคชนจ�ากด(มหาชน).โครงการการศกษาไรพรมแดน.2001.ฐานความร.สบคนเมอวนท18ธนวาคม2550. Available:http://www.borderless2.sut.ac.th/WebBorder/index.htmชยอนนตสมทวณช.2541.ทรพยากรเพอการศกษา.รายงานวจยประกอบการราง พระราชบญญตการศกษา,ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ส�านกนายกรฐมนตร.ไทยปญญาจนปม.2534.ความสมพนธระหวางความเขาใจในการประยกตใชกบการใชความร วชาฟสกสในชวตประจ�าวนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 เขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑตสาขาการศกษาวทยาศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.นงคราญใจปญญา.2542.การพฒนาสอประเภทฐานความรส�าหรบวชาภาษาฝรงเศสเพอ การทองเทยว 2.วทยานพนธมหาบณฑตสาขาการสอนภาษาฝรงเศส, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.นคมทาแดง,กอบกลปราบประชาและอ�านวยเดชชยศร.2546. เทคโนโลยการศกษาเพอการเรยนร.กรงเทพฯ.ส�านกการปฏรปการศกษา.พนตนาฏชกฤษ.2549.การพฒนาฐานความรทกษะการอานภาษาองกฤษเพอสงเสรมการ เรยนการสอนดวยอเลกทรอนกส.วทยานพนธศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน,มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.พชราพรรตนวโรภาส.2552.การพฒนาฐานความรทกษะการเขยนภาษาองกฤษส�าหรบระดบ ปรญญาตรปรญญาศกษาศาสตรดษฎบณฑต(หลกสตรและการสอน) สาขาวชาหลกสตรและการสอนภาควชาการศกษามหาวทยาลยเกษตรศาสตร.



พชรบศราวงสและคณะ.(แปลและเรยบเรยง).2547.คอมพวเตอรและเทคโนโลย สารสนเทศสมยใหม.กรงเทพฯ:ฟสกสเซนเตอร.พราวฏฐพมพรอด.2553.การพฒนาฐานความร เรองเคมระดบมธยม ศกษาตอนปลาย. วทยานพนธศกษาศาสตรดษฎบณฑตสาขาหลกสตรและการสอน, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.ยนภวรวรรณและสมชายน�าประเสรฐชย.2546.ไอซทเพอการศกษาไทย.กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.ราชามหากนธา.2551.การพฒนาฐานความรการจดการกลยทธเพอสงเสรมการจดการเรยน การสอนดวยอเลกทรอนกส ระดบปรญญาตรปรญญาศกษาศาสตรดษฎบณฑต (หลกสตรและการสอน)สาขาวชาหลกสตรและการสอนภาควชาการศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.วทยาเรองพรวสทธ.2540.เรยนรภาษา HTML กบการเขยนโฮมเพจส�าหรบผเรมตน. กรงเทพมหานคร:บรษทซเอดยเคชนจ�ากด(มหาชน).วลาศววงศและบญเจรญศรเนาวกล.2535.ระบบผเชยวชาญ. กรงเทพมหานคร: ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต.วรจนตนาคะนเวศน.2551.การออกแบบเวบไซต.สบคนเมอวนท15มกราคม2551. Available:http:/www.pm.ac.th/vrj/web/design.htmสกาวเดอนมงคลสคนธรก.2539.การพฒนาชดการเรยนดวยตวเองเรองกระบวนการพยาบาล ส�าหรบนกศกษาพยาบาลชนปท 1 หลกสตรประกาศนยบตรพยาบาลศาสตร (เทยบเทาปรญญาตร).วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑตสาขาพยาบาลศกษา, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.สมทรงสทธ.2551.การพฒนาฐานความรหลกสตรและการสอนวทยาศาสตร เพอสงเสรมการเรยนการสอนดวยอเลกทรอนกส ระดบปรญญาตร วทยานพนธศกษาศาสตรดษฎบณฑตสาขาหลกสตรและการสอน, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.สมถวลธนะโสภณนาตยาปลนธนานนทและมธรสจงชยกจ.2550. การพฒนาทรพยากรการศกษาสงเสรมการเรยนรดวยอเลกทรอนกสดานหลกสตร และการสอน เอกสารรายงานผลการวจยฉบบสมบรณ.สถาบนวจยและพฒนาแหง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.2543.พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542.กรงเทพฯ:บรษทพรกหวานจ�ากด.อรรคเดชโสสองชน.2008.ความหมายของนวตกรรมการศกษาและเทคโนโลยทางการศกษา. สบคนเมอวนท25พฤศจกายน2550.http://ceit.sut.ac.th/km/wordpress/?p=138อครวฒต�าราเรยง.2549.สรางเวบแบบมออาชพดวย mambo.กรงเทพฯ: พชยอดศรคอนซลตง.



อชรเอกโทชน.2546.การพฒนาระบบสารสนเทศแบบเครอขายเสมอนชวยการเรยน การสอนดานการพยาบาลอนามยชมชน.วทยานพนธศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน.มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.Ahellal,M.1990.Using Authentic Materials in the classroom : Theoretical Assumptions and Practical Considerations.English Teaching Forum 12.April,37-39.Ashenhurst,J.2001“Designing Successful Web Site”Internet05/01(Online). Available:www.roughnotes.com/mmag/mag.htm,July14,2001, March20,2005.Brahmawong,C.2005.E-Learnig Courseware Production System :UniversityPress, pp.7.14.Devitt,seanetal.1994.Teaching Modern Language.Routledge:Londonand NewYorkinassociationswiththeopenUniversity. Available:http://www.stemnet.nf.ca/~achafe/Internetinclassroom.html.FoleyK.1990.Using Authentic Materials in the classroom: Theorical Assumptions and Practical Consideration,EnglishTeachingForum.GulsunKurubacak.2000Online Learning: A study of students attitudes towards web-based instruction (WBI).Ed.D.UniversityofCincinnati(online) Available:http://wwwlib.umi.com/disertations/fullcit/9973125Januszewski,A.2001.Educational technology: the development of a concept. Colorado:LibrariesUnlimited,Inc.Kapoun,J.1998.TeachingUndergradsWEBEvaluation:A Guide for Library Instruction.C&RLNews,59(7),(Online).Available: http://www.library.cornell.edu/olinuris/ref/research/webcrit.htmlLynch,P.andS.Horton.1999.Web Style Guide : Basic Design Principles for Creating Web Site.NewHavenandLondon:YaleUniversityPress.Nielsen,J.1999.Ten Good Deeds in Web Design(Online) Available:www.useit.com/alertbox/991003.html,December15,2007.Robinson,P.1980.ESP (English of specific purpose).Oxford:Pergamon.Vallance,M.1996.The Design and Utilisation of an Internet Resource for Business English Learners.(Online).Available:http://iteslf.or/Articles/Vallance-Business/ index.htmlVoss,L.etal.2009.OECD Study on digital Learning Resources as Systemic innovation.CountryCaseStudyReportonDenmark.Wilkins,D.1976.Notional Syllabuses.Oxford:OxfordUniversityPress.



กรอบเนอหาขาวความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตของไทย

Media Framing of News Regarding the Violence and Conflict in the Southern

Border Provinces of Thailand

ดวงกมลเทวพทกษ*DuangkamalTawapitak*

*นกศกษาหลกสตรนเทศศาสตรดษฎบณฑตมหาวทยาลยธรกจบณฑตย

*Studentsinthedoctoralprogram,FacultyofCommunicationArts,

Dhurakij Pundit university



บทคดยอ

งานวจยชนนมวตถประสงคเพอศกษาการวางกรอบเนอหาขาวของสอเพอเพอสะทอนภาพความรนแรงจากความขดแยงในจงหวดชายแดนภาคใตของไทย ปจจยทมอทธพลตอการวางกรอบเนอหาขาวของสอรวมทงประมวลทศนะของผมสวนไดเสยและเกยวของกบเหตการณเพอคนหารปแบบลกษณะการวางกรอบเนอหาขาวในเชงสรางสรรคเหมาะสมกบสงคมไทย โดยจะวเคราะหกรอบขาวของหนงสอพมพไทยรฐ มตชนเวบไซตศนยขาวอศราและส�านกขาวอามานตามแนวทางของRobertEntmanใน7เหตการณระหวางปพ.ศ.2547-2552คอปลนปนกองพนพฒนาท4จบกมคนรายในมสยดกรอเซะ สลายการชมนมทอ�าเภอตากใบจบทหารนาวกโยธนเปนตวประกนระเบดกลางเมองหาดใหญยงผโดยสารรถตสายเบตง-หาดใหญและยงครทองแกนอกจากนจะสมภาษณเชงลกผท�าหนาทนายประตขาวสารจ�านวน12คนผมสวนไดเสยและเกยวของกบเหตการณจ�านวน35คนผลการศกษาพบวาสอตางประเภทกนจะวางกรอบเนอหาขาวความรนแรงตางกนโดยหนงสอพมพใชกรอบในบทบาทหนาทเพอนยามเหตการณและวางกรอบไปในทศทางเรองราวทางการเมองระหวางรฐกบกลมตอตานเปนหลกซงชวงแรกนยามเปนกลมกอการรายแบงดนแดนตอมาไดเปลยนเปนกรอบการกอความไมสงบตามนโยบายทางการเมอง ซงพบกรอบผานการใชค�าส�าคญในการพาดหวขาวและการท�าซ�า ขณะทสอเวบไซตวางกรอบในบทบาทเสนอทางแกไขปญหาไปในทศทางของมนษยธรรมและสนตภาพเปนกรอบหลก กรอบขาวของสอไดท�าหนาทตามแนวทางทEntmanไดกลาวไวสอสงพมพใชกรอบเพอท�าหนาทในการอธบายเหตการณตอสงคมโดยมผน�าทางการเมองและชนชนปกครองเปนผตความและก�าหนดกรอบเปนไปตามแนวคดCascadeModelของEntmanขณะทสอเวบไซตวางกรอบเพอน�าเสนอทางออกใหกบสงคมเปนหลกโดยปฏเสธแนวคดขอบEntmanทเชอวาเมอมเหตการณส�าคญผน�าทางการเมองและชนชนปกครองจะเปนผก�าหนดทศทางในการท�าความเขาใจกบสงคมผานทางการวางกรอบขาวของสอเนองจากพบการวางกรอบทเกดขนจากPolicyAgendaSettingนอยมากปจจยทมอทธพลตอการน�าเสนอขาวมากทสดคอปจจยดานองคกรสอและปจจยดานการเมอง สวนแนวทางการเสนอกรอบเนอหาขาวในเชงสรางสรรคไมมสตรตายตวควรรายงานขาวแบบสอสนตภาพและท�าขาวในเชงลกยดมนจรรยาบรรณวชาชพและมความรบผดชอบตอสงคม

ค�าส�าคญ :กรอบขาวความรนแรงความขดแยงจงหวดชายแดนภาคใต



Abstract

The Objective of this study is to examine the media framing

and factors affecting news framing regarding the violence and conflict

situationinthesouthernborderprovincesofThailand.Thestudyalsoexamines

stakeholders’suggestionsofhowtoframethenewsmorebconstructivelyand

appropriatelyinThailand’scontext.ThisstudyusedRobertEntman’smethodin

analyzingnewsframing.Themainstreammedia,namelyMatichonandThaiRath

newspapers,andthealternativemedia,suchasIsraandAmannewsagency

websites,werechosenassamplesforcontentanalysis.Sevensouthernconflict

incidentsduring2004-2009wereselectedforanalyzingnewsframing,namely,thegun

robberyatBattalionIV;thearrestoftheKrueSemosque;thedispersionofmuslim’s

demonstrationatTakBai;theMarinesashostages;thebombsinHatYai;the

shootingofYala-HatYaipassengersandthekillingofpregnant teacherby

adisguisedsoldiers.Thestudyalsoconductedin-depthinterviewswith12media

newsgatekeepersand36stakeholdersconcerningsouthernconflictsituation.

Theresultsshowedthatdifferenttypesofmediashapednewsconflictcontent

differently.Thenewspapertoldthestoriesandplacedthenewsframeinthe

directionofpoliticalconflictbetweenstateandoppositiongroups,whichinitially

aswerecalledterroristgroupsandseparatistmovements.However,theopposition

groupslaterwerecalledtheinsurgency.Whichareeliminatedthroughtheuse

ofkeywordsintheheadlineandrepeat.TheNewspaperexplaintheeventsto

servethesocietybypoliticalleadersandelitesareinterpretedaccordingto

the concept and framework of the CascadeModel by Entman.While the

website is rejected the rim Entmanbelieves thatwhenanevent is political

leadersandeliteswilldeterminethedirectionoftheunderstandingofsociety

throughtheframework’snews.becausethenewmediaframingofthePolicy

Agenda Setting rare. The website framed the southernconflict incidents

emphazisingsolutiontotheproblembyputtingtheframeinthedirectionof

humanityandpeace.Themostinfluentialfactorofpresentingnewsisthe

mediacorporatestructureandpoliticalpolicy.Finally,thereisnofixedformat

foraconstructiveapproachtothenewsframing.Themediamustadhereto

professionalethicsandsocialresponsibility.

Keywords :MediaFraming,theViolence,Conflict,TheSouthernBorder

ProvincesofThailand



บทน�า เปนเวลามากกวา8ปทคนในสงคมไดรบรถงเหตการณความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตของไทยผานสอมวลชนอยางตอเนองนบจากวนท4มกราคม2547ถง18เมษายน2555มเหตรนแรงเกดขนในพนทจงหวดชายแดน ภาคใตรวม12,856ครงเปนเหตการณดานความมนคง 7,498 ครง ผเสยชวตรวม 3,124 คน ผไดรบบาดเจบรวม 7,815 คน (ทมา: ศนยปฏบตการต�ารวจชายแดนภาคใตป2555)แมวนนตวเลขทางสถตจะมจ�านวนการกอเหตลดลงแตความรนแรงยงคงมอยและไมมแนวโนมทจะยตไดในเวลาอนใกล ปญหาในจงหวดชายแดนภาคใตของไทยจงยงเปนวาระส�าคญของชาตสอมวลชนเปนผ มบทบาทส�าคญในการเลอกเหตการณส�าคญน�ามาสการรบรของคนในสงคมแตการรายงานเหตการณทเกดขนในจงหวดชายแดนภาคใตของสอมวลชนไดสงผลกระทบกบการแกไขปญหาในพนท กฤษณะ วชรเทศ(2552)พบวาสอกบขบวนการกอความไมสงบมลกษณะการพงพากนอาจตงใจหรอไมตงใจแตสอกถกใชเปนเครองมอในการสรางสถานการณสรางความหวาดกลวใหกบประชาชน นวรรณทบเทยง (2550) ส�ารวจทศนคตของประชาชนในจงหวดชายแดนภาคใต พบวาการท�าหนาทของสอมวลชนบกพรอง การสะทอนภาพความไมสงบของสอสงผลกระทบมากตอคนในพนท วลกษณกมล จางกมล (2550) ระบวาการรายงานขาวของสอมแนวโนมไปในทศทางการสรางความขดแยงมลกษณะสอสงคราม(WarJournalism)ซงเปนผลมาจากการยดตดกบการ ประเมนคณค าความเป นข าวตามทฤษฎวารสารศาสตรทใหน�าหนกกบความขดแยงเปนส�าคญและไดเสนอแนะวาองคกรสอควรตองรอ

กรอบแนวคดหรอแนวทางการน�าเสนอขาวใหมสอกลายเปนจ�าเลยของสงคมเมอถกกลาวหาวา มสวนในการสรางกระแสปลกเราเยายวนสรางการรบร ท�าใหเกดความขดแยง ความรนแรง (พระจรโสภณ,2551:16)ไปจนถงการเปน แนวรวมมมกลบถกใชเปนเครองมอขบเคลอน ทางยทธศาสตรด านการเมองใหกบกล มผ กอเหตเพอการตอรองเรยกรองกบรฐบาลจากท กลาวมาสะทอนใหเหนถงความส�าคญของการน�าเสนอขาวความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตของสอมวลชนไทยวามผลกระทบคอนขางมากกบสงคมและอาจสงผลใหเกดการเปลยนแปลงทางการเมองทกวนนยงคงมการตงค�าถามกบสอวาแตละองคกรเสนอขาวความรนแรงอยางไรและเกดขอสงสยวาในเหตการณความจรงเดยวกนสอแตละองคกรมการน�าเสนอความจรงซงมผลตอ การรบรของคนในสงคมแตกตางกนหรอไม MaxwellMcCombs(2004:86-87)กลาวถงการทสอมวลชนทมอทธพลตอการรบร ของคนในสงคมวาเปนแนวคดทเดยวกบการก�าหนดวาระขาวสาร (Agenda Setting)โดยแบงเปน 2 ระดบ โดยระดบแรก สอจะชใหเหนความส�าคญของประเดนทเกดขนคลายนายทวารคอยกลนกรอง ควบคมขาวสาร (Gatekeeper) ดวยการเลอกประเดนใดออกจากประเดนหนงท�าใหผ รบสารตระหนกถง ประเดนทสอเลอกมาน�าเสนอ สวนการรบรใน ล�าดบขนตอนตอไปหรอระดบสองของการก�าหนดวาระขาวสารคอการก�าหนดกรอบการ รบร(FrameSetting)ซงเปนความสามารถของสอในการวาดภาพในสมองมนษยเพอตความหรอท�าความเขาใจกบประเดนขาวสารเปนกระบวน การทอธบายถงขนตอนวาเมอสอเลอกประเดน ใหกบสาธารณะแลวประเดนส�าคญเหลานนถก



สอรายงานไปอยางไร เนนแงมมใด Robert Entman(1993:52)ระบวากรอบคอการเลอกความจรงบางแงมมถกท�าใหโดดเดนขนภายใน วาทกรรมของการสอสาร สามารถศกษาไดจาก รปแบบกระบวนการเลาเรองวเคราะหแกนเรอง(Theme)การวางกรอบขาวของสอถกศกษาเพอท�าความเขาใจอทธพลของสอกบมตทางดาน สงครามหรอความรนแรงทเกดจากความขดแยง มาโดยตอเนองเพราะเปนกญแจส�าคญในการ ท�าความเขาใจกบความหมายของเรองราวใน แตละยคสมยของสงคมนบตงแตปปค.ศ.2004 สมาคมวชาชพและนกวชาการดานการสอสารไดตระหนกและใหความสนใจไปทบทบาทของการบรรณาธกรณในการวางกรอบความคดและ การรบรของสอ(StanleyJBaranและDennisKDavis ,2006 :1-2)ขณะทในประเทศไทย ยงไมมผศกษาปญหาความรนแรงในจงหวดชาย แดนภาคใตดวยการศกษากระบวนการวางกรอบเนอหาขาวของสอมากอน

วตถประสงคของการวจย 1. วเคราะหกรอบในการน�าเสนอขาว ความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตของสอในสงคมไทยวามลกษณะอยางไรรวมทงวเคราะหวา สอทมโครงสรางและลกษณะองคกรทแตกตางกน มวธวางกรอบเนอหาขาวตางกนหรอไมอยางไร 2.ตรวจสอบเพอหาปจจยทสงผลตอการ วางกรอบเนอหาขาวของสอ 3.ประมวลความเหนเพอคนหารปแบบ และลกษณะการวางกรอบเนอหาขาวความรนแรง ในจงหวดชายแดนภาคใตในเชงสรางสรรค เหมาะสมกบบรบทสงคมไทยเพอเปนการสงเสรมบทบาทสอทมคณคาทางวชาชพและรบผดชอบ ตอสงคม

กรอบแนวคดและทฤษฏ 1.แนวคดเรองกรอบ งานวจยนจะใช แนวทางการศกษาของRobertEntman(1993) เปนหลกโดยนยามความหมายค�าวากรอบคอความจรงบางแงมมของประเดนซงถกเลอกมาท�าใหโดดเดน สงเกตงาย นาจดจ�าในสายตาผรบสารผานกระบวนการเลาเรองเพอท�าใหเหนถงความส�าคญหรอความนาสนใจของประเดนนน พจารณาไดจากการก�าหนดทแกนเรองและกลวธในเรองรปแบบ ไดแก การจดระเบยบความ ส�าคญของขอมลรปแบบการจดวางการพาดหว ขาว ความน�า ยกค�าพดมาเนน ท�าซ�า การใช สญลกษณทคนเคย การกลบความส�าคญของมมมองอน กรอบมหนาทในการก�าหนดการรบ รของผรบสาร สามารถแบงตามบทบาทหนาท เปน 4 ประเภท ไดแกการนยามเหตการณ การวเคราะหสาเหตของปญหา ประเมนทาง จรยธรรมตลอดจนแนะแนวทางออกของปญหา เหลานน Maxwell McCombs & DonaldShaw(1972:176-185)อธบายวาการก�าหนด กรอบของสอมวลชนไมเพยงท�าใหประเดนขาวสารโดดเดนและอยในความสนใจของคนในสงคม แตยงชวยใหสอสามารถก�าหนดความหมายหรอทศทางของเหตการณตอสงคมดวยEntman(1993:53)เชอวาในแตละคนจะมกรอบ ทถกก�าหนดไวในใจเกบไวอยแลวเปนโครงสรางภายในใจ (Schemata) ของแตละคนทใชเปนคมอในการประมวลผลความคด การตความ เหตการณตางๆซงมาจากการรบรขอมลรวมทง อทธพลจากการวางกรอบของสอผานกระบวน การจดระเบยบ ทงนเมอมเหตการณส�าคญการตความของผ น�าทางการเมองจะอย เบองหลง การตอบโตและน�าสงคมไปสความเขาใจตามการ โฆษณาชวนเชอของผน�าทางการเมองโดยด�าเนน



ยทธศาสตรผานการก�าหนดกรอบขาวสารของ สอมวลชน การก�าหนดกรอบในการสอสารทาง การเมองจงมลกษณะลดหลนไหลลงมาจากชนชนปกครอง รฐสภาไปส สอมวลชนและประชาชนตามแบบจ�าลองCascadeModel 2. แนวคดเรองปจจยทมอทธพลตอการน�าเสนอขาวของสอ ผลการศกษาทางดานการสอสารจ�านวนมากในปจจบนท�าใหเชอไดวา สอมวลชนแตละประเภทอาจวางกรอบหรอบรรจ ชดความเขาใจในขาวความขดแยงแตกตางกนตามปจจยดานองคกรไดแกความเปนเจาของ สอปจจยดานวชาชพไดแกจรรยาบรรณปจจยดานเศรษฐกจเชนธรกจหรอการตลาดปจจยดานการเมองกฎหมายสงคมวฒนธรรมกลมผอาน ปจจยทางเทคโนโลย (พระ จรโสภณ, 2551:15)ประวตศาสตรการเขาถงขอมลแหลงขาว รวมทงการรบร ทศนคตและภาพในสมอง เกยวกบเรองนนๆ ของตวผสอขาวอดมการณ ความสนใจและความคดเหนทางการเมอง ซง เปนตวตนของสอเอง(นนทพรผลอนนต,2547:118-165,Scheufele1999,Werder&Golan2002อางถงในGalinaBannavong:9)Dietram A. Scheufele (1999: 109) ไดศกษาการวาง กรอบขาวของสอพบวาม5ปจจยทอาจมอทธพล ตอการวางกรอบเนอหาขาวของสอ ไดแก ขนบธรรมเนยม ประเพณของสงคม แรงกดดนจากองคกรสอแรงกดดนจากกลมชนชนตางๆ จรรยาบรรณและมาตรฐานทางวชาชพรวมทงจดยนทางการเมองของตวผ สอข าวเอง 3. แนวคดเรองการน�าเสนอขาวความรนแรง ในป พ.ศ. 2552 สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทยไดจดท�าค มอรายงานขาวในสถานการณความขดแยงขนโดยไดเสนอวาผสอขาวควรมองเหตการณความ

รนแรงจากความขดแยงอยางพนจพเคราะหมากกวาเปนตวแสดงหรอเปนผจดการในฉากแหงสถานการณความขดแยง โดยใหยดมนมาตรฐานจรยธรรม จรรยาบรรณสอและความรบผดชอบของวชาชพ ควบคมคานยมและอคตสวนบคคลในการน�าเสนอขาว และเชอวาหาก สอน�าเสนอขอมลทถกตองครบถวนมากเทาทจะหาไดและไมล�าเอยงเขาขางใครกระตนการแกไขความขดแยงจะสามารถท�าใหความขดแยงลดลงทส�าคญสอตองมบทบาทในการก�าหนดกรอบของการสอสารความขดแยงเสยใหมเพอผอนคลาย ความเครยดในประเดนเดมๆ คนหาความจรงความคดเหนและมมมองใหมๆ ทเกยวกบความ ขดแยง ความเคลอนไหวของบคคลทพยายามแกไขความขดแยงเพอใหเจอทางออกของสงคม ยดเอาสนตภาพเปนเปาหมายในการท�างานโดยการรายงานขาวเพอสนตภาพในความหมาย ของสมาคมวชาชพนนหมายถงสอมวลชนตอง ขามพนการตอบค�าถาม5W1H ใครท�าอะไร ทไหน เมอไหร ท�าไมและอยางไร ตามหลกวารสารแบบดงเดม ดวยการเพม S (Solution)คอทางออกของปญหาและเพม C (Commonground)หรอจดรวมทางความคดเพอรวมกนแกปญหาความขดแยงทเปนตนเหตของความรนแรง(สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย,2552:54-62)

วธด�าเนนการวจย งานวจยนด�าเนนการวจยด วยการวเคราะหเนอหาเพอศกษาการวางกรอบขาวและการสมภาษณเจาะลกโดยการวเคราะหเนอหาเพอศกษาการวางกรอบขาวเพอตอบโจทยวาสอวางกรอบเนอหาขาวเพอสะทอนภาพเหตการณความรนแรงจากความขดแยงในจงหวดชายแดน



ภาคใตอยางไร สอทมลกษณะพนฐานองคกรแตกตางกนจะมการวางกรอบเนอหาขาวเหมอนหรอตางกนอยางไร จะศกษาจากหนงสอพมพ และเวบไซตทมการน�าเสนอขาวความรนแรงใน จงหวดชายแดนภาคใตอยางตอเนองโดยเลอก กลมตวอยางแบบเจาะจงเพอใหไดกลมตวอยาง ทมาจากองคกรสอซงมลกษณะพนฐานโครงสราง องคกรแตกตางกนตามวตถประสงคการวจย ไดแก สอกระแสหลกประเภทสอสงพมพ คอ หนงสอพมพไทยรฐและมตชน กบสอใหมประเภทเวบไซต โดยเลอกศกษาเวบไซตโตะ ขาวภาคใตสถาบนอศราซงสมาคมนกขาวและนกหนงสอพมพแหงประเทศไทยไดกอตงเมอ ปพ.ศ.2548กบเวบไซตส�านกขาวอามานซงกอตงในป พ.ศ. 2552 โดยกลมนกขาวทองถนในจงหวดปตตาน แตเนองจากเหตการณความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตนบตงแตป พ.ศ. 2547จนถงปจจบนมจ�านวนมากและเพอ ใหเหนววฒนาการของความรนแรงจงเลอกศกษา จากเฉพาะเหตการณทมความสญเสยชวตและ ทรพยสนมากหรอกระทบจตใจประชาชนอยางรนแรงจ�านวน7เหตการณไดแก1.)การปลน ปนกองพนพฒนาท 4 คายกรมหลวงสงขลานครนทรจงหวดนราธวาสเมอวนท4มกราคม25472.)การโจมตฐานต�ารวจ-ทหารและตดตาม จบกมคนรายเขาไปในมสยดกรอเซะ จงหวดปตตานเมอ28เมษายน25473.)การสลาย การชมนมหนาสถานต�ารวจภธรอ�าเภอตากใบจงหวดนราธวาส เมอ 25 ตลาคม 2547 4.) เหตกราดยงรานน�าชาและจบทหารนาวกโยธนเปนตวประกนทบานตนหยงลมอ จงหวดนราธวาสเมอ21กนยายน25485.)เหตระเบด หลายจดกลางเมองหาดใหญจงหวดสงขลาเมอ16กนยายน25496.)เหตจอยงผโดยสารรถต

สายเบตง-หาดใหญทจงหวดยะลาเมอ14ม.ค. 2550 7.)คนรายแตงกายเลยนแบบเจาหนาท กราดยงครทองแกเสยชวต ทจงหวดนราธวาส เมอ2มถนายน2552 ส วนการสมภาษณเชงลกเพอตอบปญหาวจยวาปจจยอะไรบางทมอทธพลตอการวางกรอบขาวของแตละองคกรสอจะสมภาษณ กลมนายประตขาวสาร ไดแก บรรณาธการ ผสอขาว และ เวบมาสเตอรของหนงสอพมพ ไทยรฐ มตชน เวบไซตอศราและส�านกขาว อามาน จ�านวน 12 คน และการสมภาษณ เชงลกเพอตอบปญหาการวจยวากรอบขาวความรนแรงในเชงสรางสรรคควรเปนอยางไรจะเลอกกลมตวอยางเปนผเกยวของหรอมสวนไดสวนเสยจากเหตการณความรนแรง (Stakeholders)ประกอบดวย กลมเจาหนาทรฐทปฏบตงานในจงหวดชายแดนภาคใต กลมนกวชาการสาขาตางๆ ทศกษาคนควาและมองคความรในเรอง เกยวกบการรายงานขาวความรนแรงจากความขดแยงในจงหวดชายแดนภาคใต กลมสมาคมวชาชพกลมผน�าชมชนและผน�าความคดในพนทและกลมประชาชนสาขาอาชพตางๆ ทอาศยอยในจงหวดชายแดนภาคใต จ�านวน 35 คน

สรปผลการวจยจากการวเคราะหเนอหาพบวาสอมการใชค�า ส�าคญในการพาดหวขาว การน�าเสนอขาวในแง มมทศทางซ�าๆ การเลาเรองใหสามารถตความ ไปในทศทางตาง ๆ ซงสามารถอธบายไดวา เปนการวางกรอบเนอหาขาวตามแนวทางการ ศกษาของ Entman ทกลาววาเปนการท�าบาง แงมมใหโดดเดนในวาทกรรมการสอสารซง พบ วาการวางกรอบของสอหนงสอพมพไทยรฐได วางกรอบเนอหาขาวเพออธบายความรนแรงใน



จงหวดชายแดนภาคใตไปในทศทางของการบอกเลาเหตการณทางการเมองในลกษณะของการตอสระหวางรฐกบผตอตานซงเปนขบวนการกอการรายทมความประสงคแบงแยกดนแดน ในชวงแรก ตอมาไดเปลยนกรอบเปนการกอความไมสงบทงนการวางกรอบของหนงสอพมพไทยรฐในชวงแรกเหตการณปลนปนฯ ใชกรอบการปลนปนเยยรฐของขบวนการกอการรายใน การท�าความเขาใจกบสงคม ชวงทสองคอการประลองก�าลงระหวางรฐกบผตอตานซง ไดแก กลมผกอความไมสงบโดยในการจบกมคนรายในมสยดกรอเซะวางกรอบในลกษณะรฐเปน ฝายมศกยภาพเหนอกวา การจบกมนาวกโยธนเปนตวประกนและการวางระเบดหาดใหญ สะทอนใหเหนศกยภาพของกลมตอตานรฐและชวงสดทายเปนกรอบในการดสเครดตหรอลดความนาเชอถอของกลมผกอความไมสงบทงในเหตการณยงผโดยสารรถตสาย เบตง-หาดใหญ และเหตการณยงครทองแก สวนหนงสอพมพมตชนไดวางกรอบไปในทศทางของการนยามเหตการณโดยชใหตระหนกถงความรนแรงของการตอสทางการเมองระหวางรฐกบกลมกอการ รายแบงแยกดนแดน ชวงแรกในเหตการณปลนปนฯมตชนวางกรอบไปในทศทางของการคนชพของกล มกอการรายแบงแยกดนแดน ตอมา เหตการณจบกมคนรายบกสถานทราชการภาย ในมสยดกรอเซะ มตชนไดวางกรอบทกษณสยบกลมแบงดนแดน ตอมาเมอเกดเหตการณ สลายการชมนมทอ.ตากใบมตชนน�าเสนอขาวไปในทศทางการพพากษาการใชความรนแรง ของรฐ หลงเหตการณจบนาวกโยธนเปนตวประกน การวางระเบดภายใน อ. หาดใหญ จ.สงขลา และเหตกราดยงครทองแกมตชนไดวางกรอบไปในทศทางของสนตภาพและการ

แสวงหาหนทางแกไขปญหาความรนแรงทเกดขนเปนหลก ขณะทศนยขาวอศรา โตะขาวภาคใต ได วางกรอบอธบายความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตไปในทศทางของการสรางพลงเชอมรอยผคนเพอหาหนทางแกไขปญหาโดยใชกรอบของมนษยธรรมและความสงบสขเปนกรอบหลกซงคลายกบส�านกขาวอามานทวางกรอบไปในทศทางเพอแสวงหาหนทางในการแกไขปญหาความรนแรงจากความขดแยงระหวางรฐกบชาวมลายมสลม ในจงหวดชายแดนภาคใตทตองการแบงแยกดนแดนจากรฐไทย โดยใชกรอบมนษยธรรมและสนตภาพ ความสงบสขเปนกรอบหลก สวนการศกษาปจจยทมอทธพลตอการน�าเสนอขาวความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตพบวาปจจยดานโครงสรางองคกรสอมอทธพลมากทสด สวนปจจยดานเทคนค คณสมบตของสอปจจยดานการเมองปจจยดานขาวเปนปจจยรองลงมา ปจจยดานตวบคคล ปจจยดานสงคมวฒนธรรมมอทธพลตอการวาง กรอบเนอหาขาวของสอคอนขางนอย จากการประมวลทศนะของผมสวนไดเสยและผเกยวของกบเหตการณพบวาการวางกรอบเนอหาขาวความรนแรงจากความขดแยงในจงหวดชายแดนภาคใตของสอมวลชนทสรางสรรคในเชงเนอหากอนการวางกรอบเพอนยามเหตการณสอตองมความรเพยงพอละเอยดรอบคอบแยกแยะเหตการณ ความรนแรงกอน การวางกรอบเพอชใหเหนปม สาเหตของความรนแรงเป นสงทสอควรท�ามากกวาการรายงานสถานการณรายวนทงนตองใชเทคนคการเจาะขาวเชงลกท�าขาวเชงสบสวนสอบสวนหาขอมลในพนทอยางรอบดาน สวนการวางกรอบเพอตดสนทางจรยธรรมตองมอง



ทกฝายดวยจตใจทดมความเขาใจอยบนหลกฐานอยาใชความรสกแยกระหวางขอเทจจรงเชงประจกษกบขอคดเหน ไมท�าใหเกดความแตกแยกในสงคมและรบผดชอบตอสงคมสวนกรอบในการเสนอทางออกใหกบสงคมควรให ก�าลงใจทกฝายอยาชน�าชดเจนมทางเลอก หลากหลายตองตดตามประเมนผลแนวทางการ แกไขทไดด�าเนนการไปแลวและหลกเลยงการใหขอมลดานเทคนคทสงผลกระทบตอการแกไข สถานการณ

การอภปรายผล จากการวเคราะหกรอบเนอหาขาวของ สอเกยวกบความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตของไทยตามแนวทางของRobertEntman ไดสะทอนภาพการรบรเหตการณความรนแรงของสงคมไทย โดยในการวางกรอบของสอกระแสหลกในชวงแรกถกตความไปในทศทางของการกอการรายผานการพาดหวขาวและการน�าเสนอขาวในทศทางนซ�าๆ เนองจากเปนความรนแรงขนาดใหญตอรฐแบบทไมเคยเกด ขนมากอนการวาดภาพความรนแรงทเกดขนในจงหวดชายแดนภาคใตของไทยซงมประชาชนทนบถอศาสนาอสลามจ�านวนมากในพนทถกเชอมโยงกบการกอการรายเนองจากไดรบอทธพลจากกระแสการตอตานการกอการรายสากลในระดบโลกทมองคกรมสลมเขาไปเกยวของสอวางกรอบความรนแรงโดยการสร างความจร งจากเหตการณบางแงมมและวาทกรรมของ พ.ต.ท. ทกษณชนวตรนายกรฐมนตรคณะรฐมนตรทเกยวของ ชนชนปกครองทไดตความเหตการณและวางแผนผงความคดเปนล�าดบลดหลนกนไปผานสอมวลชนและประชาชนในสงคมเปนล�าดบสดทายซงเปนไปตามCascadeModel

ของEntmanการวางกรอบเพอบอกแนวทางแกปญหาใหกบสงคมมทศทางทโตตอบดดนและมาจากนโยบายของรฐสะทอนภาพใหเหนความเปนไปในสงคมไทยทชนชนปกครองมความสมพนธทดและมอทธพลตอการน�าเสนอขาวของสอกระแสหลกรฐบาลเลอกใชพลงอ�านาจการปฏบตการทางทหารด�าเนนการตอการแกไขปญหาทางการเมองทเกดความรนแรงขนในระยะแรก ขณะท ความรนแรงยงมอยางตอเนองรฐบาลมนโยบายจ�ากดระดบความรนแรงใหเปนเรองภายในประเทศปองกนการแทรกแซงจากตางชาตและ แยกกลมกอเหตจากองคกรมสลมในระดบโลก จงไดวางกรอบในการท�าความเขาใจเหตการณ รนแรงใหมวาเปนการกอความไมสงบโดยผาน สอมวลชนกระแสหลก ในป 2549 เปนตนมามการเปลยนแปลงผ น�าทางการเมองและนโยบายในการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตพล.อ.สรยทธจลานนทนายกรฐมนตรเปลยนแนวทางจากการตอบโตดดนเปนขอโทษประชาชนและด�าเนนนโยบายพระราชทานเขาถง เขาใจ พฒนา ควบคไปกบการบงคบใชกฎหมายประกอบกบภาคสวนตางๆของสงคมเรมมบทบาทในการเคลอนไหวเพอรวมเสนอแนวทางแกไขปญหาใหกบรฐบาลเนองจากความรนแรงมแนวโนมยดเยอ การวางกรอบความรนแรงของสอกระแสหลกอยางหนงสอพมพมตชนจงเพมทศทางของสนตภาพและความสงบสขปรากฎขนอยางไรกตามสอกระแสหลกของไทยวางกรอบความรนแรงในบทบาทการนยามเหตเพออธบายเหตการณตามการตความของผน�าทางการเมองและชนชนปกครองมากกวาการวางกรอบเพอเสนอแนวทางแกไขปญหาใหกบสงคม สวนการวางกรอบความรนแรงของสอใหม ไดแก เวบไซตศนยขาวอศราและ



ส�านกขาวอามานซงเกดขนในภายหลงเหตการณความรนแรงไดใหความส�าคญกบการวางกรอบในบทบาทหนาทวเคราะหสาเหตและการแกไขสถานการณความรนแรงเปนหลกโดยมแนวทางเรองสนตภาพและการใหประชาชนมสวนรวมเปนส�าคญ สอเวบไซตไดสรางความจรงในแงมมทแตกตางจากสอกระแสหลกโดยเนนมมมองทถกสอกระแสหลกมองขามไมน�าเสนอ ปฏเสธ แนวคดCascadeModelของRobertEntmanโดยไมไดน�าเสนอกรอบทมาจากชนชนปกครองเปนหลกแตหนมาตความและวางแผนผงในการอธบายความรนแรงใหมจากประสบการณและภาพทอย ในใจของประชาชนในพนทสะทอนภาพการดนรนตอสของมสลมในพนทจงหวดชายแดนภาคใตซงเปนชนกลมนอยในการตอสทางการเมองกบรฐบาลทมอ�านาจในสงคม แมวาแนวทางการวางกรอบขาวของสอทางเลอกอยางเวบไซตจะใชกรอบในการวเคราะหและเสนอทางแกไขปญหาใหกบสงคมมากกวาสอหนงสอพมพแตกไมสามารถสรปไดวาจะเปนหนทางทดทสดในการน�าไปสการแกปญหาความรนแรงหากไมสะทอนกรอบนโยบายและการประเมนผลการแกปญหาของรฐ การวางกรอบเพออธบายความรนแรงทเกดขนในเหตการณเดยวกนของสอหนงสอพมพและสอเวบไซตมความแตกตางกนทงนเนองมาจากปจจยดานโครงสรางองคกรสอเปนตวก�าหนดการวางกรอบทส�าคญ แตละองคกรสอตองก�าหนดทศทางวาจะใชกรอบในบทบาทหนาทใดเพออธบายความรนแรงทเกดขนในสงคมอยางไรเพอใหสอดคลองกบวตถประสงคหรออตลกษณความเปนตวตนขององคกรสอนนๆ และกลายเปนวฒนธรรมองคกรทหลอหลอมสอมวลชนแตละบคคลจากการศกษาพบวาการวางกรอบความ

รนแรงของสอบอยครงทไมตรงกบโครงสรางแผนผงภายในใจของสอแตละบคคลเนองจากสอไมสามารถก�าหนดกรอบในการอธบายความรนแรงไดเอง แตตองอาศยวาทกรรมของผน�าทางการเมองและเกยวของกบปจจยทางดานการเมองดวยทงสนในการวางกรอบเนอหาขาวแมจะเปนเรองทเกยวของกบกรอบภายในใจของแตละบคคลซงมเรองของสงคมและวฒนธรรมมาเกยวของแตปจจยภายในตวบคคลกลบมอทธพลนอยมากเมอเปรยบเทยบกบปจจยภายนอก ความจรงของเหตการณทเกดขนเปนเชนไรไมส�าคญเทาคนในสงคมรบรอยางไร แตความขดแยงทน�าไปสความรนแรงมโครงสรางทซบซอนเกดความไมสมดลระหวางสองหรอสามฝายดงนนสอทมบทบาทส�าคญในการก�าหนดความคดและการรบร ของคนในสงคมผานการวางกรอบเนอหาขาว ตองตระหนกระมดระวงและมความรอบคอบ การวางกรอบโดยอาศยคณคาองคประกอบของขาวเพยงอยางเดยวไมเพยงพอตองแสวงหาความจรงในเชงลกใหไดหลายแงมมรอบดานสมดลมความรบผดชอบตอผลกระทบทอาจเกดขนจากการวางกรอบเนอหาขาวดงนน ควรหลกเลยงแงมมทส งผลลบตอการแกไขสถานการณและเสนอกรอบทท�าหนาทในการเสนอทางออกใหกบสงคม ขอเสนอแนะ 1.การวางกรอบเนอหาข าวของสอ หนงสอพมพ นอกจากจะสะท อนการ ให ความหมาย การวเคราะหสาเหตปญหาของ ความรนแรงจากความขดแยงของผน�าทางการเมองและชนชนปกครองแลวหากสอหนงสอพมพเพมการวางกรอบทมาจากประชาชนในพนทหรอคขดแยงกบรฐรวมทงวางกรอบในบทบาทเสนอ



ทางออกในการแกไขปญหาจะเปนการถวงดลขอมลใหกอใหเกดประโยชนตอสงคมและน�าไปสการลดปญหาความรนแรงในพนทไดมากขน 2.การวางกรอบเนอหาขาวของสอทางเลอก อยางเวบไซตจะเปนประโยชนตอสงคมและสามารถน�าไปสการแกปญหาอยางแทจรงมากขนหากน�าเสนออยางรอบดาน ครบถวนรวมทงการน�าเสนอกรอบขาวทมทศทางประเมนผลการแกปญหาของรฐทไดด�าเนนการไปแลว 3.ในเชงปฏบตองคกรสอและสมาคมวชาชพสอนาจะรณรงคและผลกดนแนวทางในการรายงานขาวแบบสอสนตภาพอยางตอเนองเพอสงเสรมบทบาทของสอมวลชนในการการรายงานขาวตอสถานการณวกฤตใหมประโยชนและมคณคาตอสงคม ทงในสอกระแสหลกและสอทางเลอก 4.ขอเสนอแนะดานการวจยการศกษาสอกระแสหลกประเภทสอโทรทศนซงมผรบสารจ�านวนมากและมอทธพลตอผรบสารในจงหวดชายแดนภาคใต นาจะสามารถสะทอนการวาง กรอบเนอหาขาวความรนแรงจากความขดแยง ได มากขน และเพ อให เหนภาพรวมของกระบวนการในการวางกรอบเนอหาขาวของสอมวลชนนาจะมการศกษาการรบรกรอบเนอหาขาวของผรบสาร(AudienceFrame)ดวยวาสอดคลองไปในทศทางเดยวกบกบการก�าหนดกรอบเนอหาขาวของสอ(MediaFrame)หรอไม ส�าหรบการศกษาการวางกรอบเนอหาขาวของสอมวลชน เปนสงทนาประยกตใชกบการศกษาวจยเพอศกษาปรากฏการณทส�าคญในเรองตางๆ ของสงคมไทยในอนาคต ซงจะสามารถสะทอนถงบทบาทการท�าหนาทของสอมวลชนในสถานการณตางๆไดวาเปนอยางไร




กฤษณะวชรเทศ.(2552).สอมวลชนกบการตอตานการกอความไมสงบในพนทจงหวด ชายแดนภาคใต.(เอกสารวจย).กรงเทพฯ:วทยาลยเสนาธการทหาร สถาบนวชาการปองกนประเทศ.นวรรณทบเทยง(2550).ผลกระทบของการสอสารมวลชน : ทศนคตของประชาชน ในเขตสามจงหวดชายแดนภาคใตตอการน�าเสนอขาวเหตการณไมสงบ (รายงานการวจย).ปตตาน:มหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยาเขตปตตาน.วลกษณกมลจางกมล.(2550).สอเพอสนตภาพ จรยธรรม การจดการ และขอเสนอแนะ เพอการพฒนา.(รายงานการวจย).ปตตาน:มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน.สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย.(2552).คมอรายงานขาวในสถานการณ ความขดแยง.กรงเทพ:เจรญวทยการพมพ.พระจรโสภณ.(2551).“นายประตขาวสารในอดมคต.”หนงสอครบรอบ 11 ป สภาการหนงสอพมพแหงชาตหนา15-20.Baran,StanleyJ.&DennisK.Davis.(2006).Mass Communication Theory Foundation Ferment and Future.CA.,MalloyInc.McCombs,Maxwell(2004).Setting the Agenda.Cornwall,Uk.: MPGBooks,Bodmin.McCombs,Maxwell&S.I.Ghanem.(2001).“TheConvergenceofAgenda SettingandFraming”InS.D.Resse,O.H.Gandy,andA.E.Grant (eds.)Framing Public Life: Perpective on Media and Our Understanding of the Social World.Mahwah,NJ:Erlbaum.Entman,RobertM.(1993).“Framing:TowardsClarificationofFractured Paradigm”.Journal of Communication,43,4.pp.51-58Entman,RobertM.(2003).“CascadingActivation:ContestingtheWhite House’sFrameAfter9/11”Political Communication,20pp415-432.McCombs,M.,&Shaw,D.L.(1972).“TheAgendeSettingfunctionofthemass media.”Public Opinion Quarterly,36.pp.176-185.Bannavong,Galina.(2005).Framing of Newson Terrorism in Southeast Asian Newspapers.MA.,Bangkok:TheBangkokUniversity.



ระบบผแนะน�าแบบหลายเกณฑจากขอมลแบบไฮบรด

A Multi-Criteria Recommendation System based on Hybrid Profile

รศ.ดร.นชรเปรมชยสวสด*Assoc.Prof.Dr.NuchareePremchaiswadi*

*คณะเทคโนโลยสารสนเทศมหาวทยาลยธรกจบณฑตย

*FacultyofInformationTechnology,DhurakijPunditUniversity



บทคดยอ

บทความนน�าเสนอระบบผแนะน�าแบบหลายเกณฑดวยวธการรวบรวมขอมลความชอบของผใชโดยทางออมเพอแกปญหาทเกดจากการรวบรวมจากผใชโดยตรงเนองจากการรวบรวมขอมลความชอบจากผใชทมตอไอเทมโดยตรงดวยการใหผใชใหคะแนนแตละคณลกษณะของไอเทมนน ในระบบผแนะน�าแบบหลายเกณฑตองอาศยความรวมมอจากผใชเปนอยางมากและอาจน�าไปสความไมสอดคลองกนระหวางขอมลความชอบทผใชมตอแตละคณลกษณะของไอเทมกบความชอบโดยรวมทมตอไอเทมนนบทความนน�าเสนอวธการรวบรวมขอมลแบบไฮบรดจากขอมลเดมทมอยแลวซงประกอบไปดวย 4 ขนตอนคอ 1) รวมขอมลความชอบทผใชมตอไอเทมโดยรวมเขากบขอมลคณลกษณะของไอเทม2)หาglobalcriteriaweightsทอธบายถงความชอบของผใชทมตอคณลกษณะโดยทวไปในไอเทมนน แทนทจะพจารณาจากความชอบโดยรวมเพยงอยางเดยว3)ท�าการวเคราะหและสรางเปนขอมลความชอบของผใชทมตอแตละคณลกษณะของไอเทม4)ท�าการวดคาระดบความเขมขนของแตละคณลกษณะทปรากฏอยในเนอหาของไอเทม จากนนน�าขอมลเหลานมาใชในการแนะน�าไอเทมทเหมาะสมทสดใหกบผใชเปนรายเฉพาะบคคล

ค�าส�าคญ :ระบบผแนะน�า,หลายเกณฑ,เกณฑเดยว,ความชอบ, CollaborativeFiltering,Content-based,Hybridmethod



Abstract

Thispaperproposesa“Multi-criteriaRecommender”systembasedonexplicitgatheringofusers’preferences.Normallywithindatagatheringprocess,auserisaskedtoratedifferentaspectsofanitemfoundedonaslidingscaleexplicitly.However,individual’spreferencesoneachaspectofitemmayconflictwithotherpreferences.Toovercomesuchconflictsandlimitations,weproposeda“HybridMethod”derivedfromgatheringof previous data profiles. Themethod creates a hybrid profile through combinationofuser-itemdataanditem-relateddata.Havingthecalculatedaggregateddata,wecanallocateglobalcriteriaweightstopreferencesofusers.Despiteofothermethods,wedidnotuseoverallratingmethodatall.Instead,wetriedtolocalizetheobtainedweightsforeachindividualuser.Consequently,thesystemappliestheallocatedweightsinawaytorecommendappropriatecalculateditemsforeachindividualuser.



บทน�า ระบบผแนะน�าเปนระบบทถกสรางขนมาเพอชวยเหลอผใชในการคดกรองสงทสนใจหรอพงพอใจจากสงตางๆทมอยเปนจ�านวนมากและไดมการน�าไปประยกตใชกบงานดานตางๆเชน การแนะน�าหนงสอ, แนะน�าบทความขาว(Marlin,2003;Rossetetal.,2002)เปนตนนอกจากนยงมการน�ามาใชในเชงธรกจ เชน การแนะน�าสนคาตางๆในAmazon(Lindenet al., 2003), และการแนะน�าภาพยนตร ใน MovieLens(Milleretal.,2003)เปนตนระบบผแนะน�าแบบดงเดมสวนใหญจะอธบายความพงพอใจของผใชทมตอไอเทม (item: สงใดสงหนง)ดวยคาคะแนนความชอบโดยรวม(overall rating) ซงแสดงในรปของตวเลขทมคาอยในชวงทแนนอน เชน 1 หมายถง พงพอใจนอยทสดและ5หมายถงพงพอใจมากทสดเปนตนระบบผแนะน�าแบบนจงถกพจารณาวาเปนระบบผแนะน�าแบบเกณฑเดยว (single-criteria) ใน ขณะทระบบผ แนะน�าสมยใหมพยายามทจะท�าความเขาใจและอธบายความพงพอใจของผใชทมตอไอเทมโดยพจารณาจากความชอบทผใชมตอคณลกษณะตางๆของไอเทมซงโดยทวไปจะมมากกวาหนงคณลกษณะ ระบบผแนะน�าเหลานจะถกพจารณาวาเปนระบบผแนะน�าแบบหลายเกณฑ(multi-criteria)อยางไรกตามกอนทระบบผแนะน�าแบบหลายเกณฑจะสามารถใหบรการผใชได จ�าเปนตองอาศยขอมลตอบกลบจากผใชซงสะทอนใหเหนรสนยมความชอบของเขาทมตอคณลกษณะตางๆ เพอน�ามาท�าการวเคราะหโดยทวไปขอมลเหลานไดมาจากการสอบถามความเหนจากผใชโดยตรง(explicitly)ดวยการก�าหนดใหผใชใหคะแนนความชอบของเขาทมตอแตละคณลกษณะของไอเทมทเขาเคยเหน

หรอบรโภคมาแลววธการดงกลาวน�าไปสปญหาทเรยกวา intrusiveness problem (Joseph et al. 1997, Douglas and Kim 1998; Middleton et al. 2004; Gediminas andKwon2007)กลาวคอผใชอาจรสกไมสะดวกทจะตองใหคะแนนคณลกษณะตางๆ ของแตละไอเทมทมมากกวาหนงคณลกษณะ(Jung2001;Kellaretal.2004)เนองจากเปนเรองของความรสกยงไปกวานนผใชอาจใหขอมลตอบกลบทไมไดสะทอนใหเหนถงความชอบทแทจรงของพวกเขาเลยกได(Leeetal.2008;PalanivelandSivakumar2010)ปญหาตางๆเหลานน�าไปสความไมสอดคลองกนระหวางขอมลความชอบของผใชทมตอแตละคณลกษณะ (individualattributerating)กบความชอบโดยรวมทมตอไอเทมนนๆซงเปนอปสรรคทส�าคญในการทจะใชประโยชนจากขอมลตอบกลบดงกลาว ดงนน งานวจยนจงไดน�าเสนอกรอบวธการรวบรวมขอมลความชอบของผใชทมตอคณลกษณะตางๆของไอเทมโดยทางออมเพอสนบสนนการพฒนาหรอการขยายขดความสามารถของระบบผแนะน�าจากเดมทเปนแบบเกณฑเดยวไปเปนแบบหลายเกณฑโดยพยายามทจะลดปญหา intrusivenessใหเหลอนอยทสด

ระบบผ แนะน�า (Recommender Systems) ระบบผแนะน�าเกยวของกบการพยายามทจะท�านายวาผใชจะใหคะแนนความชอบตอสงทถกแนะน�านนๆ อยางไร ซงกระบวนการท�างานดงกลาวไดถกจ�าแนกออกเปนสองขนตอน (Burke,2002) คอขนตอนการท�านาย (prediction phase) และขนตอนการแนะน�า(recommendation phase) ในขนตอนการ



ท�านายขอมลเกยวกบความชอบของผใชทมตอไอเทมทผใชเคยเหนหรอเคยใช และขอมลเกยวกบคณลกษณะของไอเทมเองทมอยในระบบจะถกน�ามาวเคราะหเพอท�านายคาคะแนนความชอบของผใชทจะมตอไอเทมอนๆ ทผใชยงไมเคยเหนหรอใชมากอน ผลลพธทไดจากขนตอนการท�านายจะถกน�ามาใชในขนตอนการแนะน�าโดยจะมการจดล�าดบความส�าคญของสงทจะแนะน�าตามคาทท�านายไดจากมากไปหานอยและสรางรายการของไอเทมทจะแนะน�าใหกบผใชเพอใหผใชท�าการตดสนใจเลอกตอไป ซงการน�าเสนอนนสามารถท�าไดหลายรปแบบเชนน�าเสนอเฉพาะสงทมคาท�านายสงๆ (Top-N recommendations)เปนตน โดยทวไปวธการแนะน�าทใชในระบบผแนะน�าสามารถจ�าแนกไดเปนสองวธพนฐานคอContent-basedและCollaborativeFilteringส�าหรบวธ Content-based จะเลอกแนะน�าโดยพจารณาจากคณลกษณะของไอเทมทจะแนะน�าวามความคลายคลงกบคณลกษณะของไอเทมทผใชปจจบนเคยเหนหรอเคยบรโภคมากอน และผใชไดใหขอมลตอบกลบเปนคะแนนความชอบทคอนขางสงโดยทวไปวธการแนะน�าแบบ content-based จะเลอกแนะน�าไอเทมทมคณลกษณะตางๆ คลายกบไอเทมทผ ใชปจจบนเคยชอบมาแลว วธการนตองการขอมลทคอนขางสมบรณจ�านวนมากทสามารถใชในการอธบายคณลกษณะของไอเทมได เปนทนาสงเกตวาวธการดงกลาวประสบผลส�าเรจอยางดในระบบแนะน�าทไอเทมตางๆ ทถกอธบายดวยขอมลทเปนขอความ (textual information)เนองจากระบบจะสามารถตความหรอเขาใจไดอยางอตโนมตเชนระบบผแนะน�าหนงสอหรอแนะน�าหนา web เปนตน อยางไรกตาม วธ

การcontent-basedนนไมเหมาะสมกบระบบทไอเทมทถกอธบายดวยขอมลทไมใดอยในรปขอความ เชน เพลง, วดโอ และ ภาพยนตรเปนตน สวนวธ Collaborative Filtering จะเลอกแนะน�าสงทผ ใช คนอนๆ ในระบบทมลกษณะความชอบคลายคลงกบผ ใชปจจบนมากๆ และผใชเหลานไดใหคะแนนความชอบตอไอเทมนนไวคอนขางสงในขณะทผใชปจจบนยงไมเคยใชไอเทมนนมากอน โดยทวไปในวธแนะน�าแบบcollaborativefilteringแบบดงเดมนนจะพจารณาความชอบทคลายคลงกนระหวางผใชจากคาความชอบโดยรวมทผใชก�าหนดใหกบไอเทมตางๆ รวมกน ยกตวอยางเชน ในระบบแนะน�าภาพยนตร เปนตน โดยทวไปแลวจ�านวนของภาพยนตรจะมปรมาณสงกวาจ�านวนภาพยนตรทผใชเคยดอยคอนขางมากเมอเทยบกนท�าใหในบางครงมความเปนไปไดมากทระบบจะไมสามารถค�านวณหาคาความคลายคลงกนระหวางผใชไดโดยเฉพาะอยางยงในกรณทผใชปจจบนเลอกดแตภาพยนตรทไมคอยมหรอไมเคยมผใชคนอนๆ เลอกดมากอนเลยในระบบสงผลใหระบบไมสามารถแนะน�าภาพยนตรใหแกผใชปจจบนคนนนไดหรอหากแนะน�าไดความถกตองกจะไมดนก ปญหาดงกลาวถกเรยกวา sparsity problem ซงถอเปนปญหาหลกของระบบผ แนะน�าท ใช วธการแนะน�าแบบ Collaborativefiltering นอกจากสองวธพนฐานทกลาวมาแลว ยงมวธการแนะน�าแบบอนทถกพฒนาขนอก หลายวธ เช น Demographic based (Pazzani,1999)ซงถกจดอยในประเภทเดยวกนกบวธการพนฐาน Collaborative Filteringเนองจากใชหลกการเดยวกน แตจะตางกนท



Demographic based นนเปรยบเทยบความคลายคลงกนของผใชโดยพจารณาจากขอมลสวนตวพนฐานเชนอาย,เพศ,และอาชพเปนตนในขณะท Collaborative Filtering พจารณาจากขอมลพฤตกรรมการแสดงความพงพอใจตอไอเทมตางๆทผใชเคยบรโภคสวนวธการแนะน�าแบบKnowledgebased(Burke,2002)นนจะคลายกนกบContent-basedแตจะพจารณาจบคระหวางขอมลเกยวกบคณลกษณะของไอเทมและลกษณะของผใชปจจบนประกอบกน อยางไรกตามวธการแนะน�าแบบตางๆทกลาวมาแลวมขอดและขอเสยตางกนไปดงนนนกวจยหลายทานไดพยายามพฒนาวธการใหมๆโดยการน�าเอาเทคนควธการตางๆ เหลานนมาผสมผสานกนเพอใหไดขอดและก�าจดขอเสยบางอยางออกไป วธการแบบผสมผสานเหลานเรยกวาHybridapproachesรายละเอยดเกยวกบวธการผสมผสานนไดมการศกษาเชงส�ารวจและอธบายอยางมากในการศกษาของ Burke(2002,2007)

ระบบผ แนะน�าแบบเกณฑเดยวและหลายเกณฑ ระบบผแนะน�าทใชคาคะแนนความชอบโดยรวมเพยงอยางเดยวเรยกวาระบบผแนะน�าแบบเกณฑเดยว สวนระบบผแนะน�าทพยายามอธบายความพงพอใจของผใชทมตอไอเทมโดยพจารณาจากความชอบทผใชมตอคณลกษณะตางๆ ของไอเทมทมมากกวาหนงคณลกษณะเรยกว าระบบผ แนะน�าแบบหลายเกณฑ (multi-criteria) นกวจยหลายทานเชอวาการพจารณาเพยงแคคาความชอบโดยรวมของผ ใชทมตอไอเทมเพยงอยางเดยวนน ไมเหมาะสมในการท�านายอกตอไป(Alexander,2005;

GediminasandYoungok,2007) เนองจากวาในความเปนจรงแลว การพจารณาตดสนใจเลอกไอเทมทเหมาะสมของผใชมกจะพจารณาจากขอมลคณลกษณะตางๆ ของแตละไอเทมดงนน การทระบบไดเรยนรและท�าความเขาใจกบขอมลเหลานจะชวยใหสามารถท�านายและแนะน�าไดอยางมประสทธภาพมากขน (Leeetal.,2002;Gediminasetal.,2011) แมวาวธการแนะน�าแบบหลายเกณฑจะไดมการศกษาและใชงานกนมาบางแลว แตสวนใหญเปนเพยงการคนหาไอเทมทเหมาะสมทสดส�าหรบคนทวๆไปไมใชสงทเหมาะสมทสดเฉพาะบคคล ตวอยางเชน ระบบผแนะน�าการทองเทยวเฉพาะบคคลทถกพฒนาโดยใชเทคนคcase-based reasoning ทแมวาจะมการจดล�าดบความส�าคญของคณลกษณะตางๆ เชนสถานท(location),กจกรรม(activities)และบรการตางๆ (services) แตกเปนการจดล�าดบความส�าคญตามความนยมของนกทองเทยวทวๆไปโดยอาศยขอมลการทองเทยวทผานมา(RicciandWerthner,2002)คณลกษณะตางๆของไอเทมไมไดถกพจารณาวาเปนเกณฑทผใชๆในการตดสนใจและถงแมวาจะมหลายๆระบบทพยายามเปรยบเทยบไอเทมตางๆโดยพจารณาการจดล�าดบความส�าคญหรอใหคาน�าหนกของ แตละคณลกษณะของไอเทม(Leeetal.,2002)อยางไรกตามคาน�าหนกเหลานนเปนคาทผใชทงหมดไดรวมกนก�าหนดใหกบระบบเพอน�าไปจดล�าดบไอเทมทนาสนใจเทานน ดงนนการแนะน�าสงตางๆ ใหกบผใชแตละคนจงไมแตกตางกนเนองจากเปนการแนะน�าสงทดทสดตามความเหนของคนทวไป แทนทจะแนะน�าตามความชอบสวนตวของแตละบคคล



Adomaviciuset,al(2005)ไดเสนอวธการเปรยบเทยบความคลายคลงกนระหวางผใชสองวธคอAggregatingSimilarityและการใชmultidimensionaldistancemetricsโดยพจารณาเปรยบเทยบจากขอมลความชอบของผใชทมตอคณลกษณะตางๆ ของไอเทม แทนทจะพจารณาแคเพยงความชอบโดยรวมของไอเทม เหมอนวธดงเดมส�าหรบวธแรกความชอบของผใชทมตอคณลกษณะของไอเทมจะถกแยกออกมาค�านวณเปนคาความคลายคลงกนระหวางผใชบนพนฐานของคณลกษณะนนๆจากนนความคลายคลงกนทงหมดทค�านวณไดบนพนฐานของแตละคณลกษณะเหลานน จะถกน�ามาค�านวณรวมกน (aggregation) อกครง เพอหาความคลายคลงกนของผใชทเปนผลลพธสดทาย(Finalsimilarity)ส�าหรบวธทสองนนคาความชอบของผใชทมตอแตละคณลกษณะของแตละไอเทมจะถกแสดงเปนแตละจดในk+1มต (dimensionspace)และคาทกคาในK+1มตจะถกค�านวณเปนคาระยะหางระหวางผใชดวยวธการค�านวณระยะหางดวยวธการตางๆ เชน Manhattan,Euclidean และอนๆ เปนตน จากนนกแปลงกลบไปเปนคาความคลายคลงกนระหวางผใช จากทยกตวอยางมาขางตนจะเหนไดวาในสภาพแวดลอมของระบบผแนะน�าแบบหลายเกณฑนน จ�าเปนตองรวบรวมขอมลความชอบของผใชทมตอคณลกษณะตางๆ ของไอเทมโดยระบบสวนใหญจะอนญาตใหผใชสามารถก�าหนดคาคะแนนความชอบตางๆ เหลานนโดยตรง (explicitly) เพอเกบเปนขอมลทจะน�ามาใชในการท�านายความพงพอใจของผใชในภายหลงอยางไรกตามการรวบรวมขอมลดวยวธการดงกลาวมผลกระทบตอผใชโดยผใชจะตองประเมนความชอบของตนเองและตองใชเวลาใน

การใหขอมลกบระบบเพมมากขน จนอาจท�าใหเกดปญหาทเรยกวา intrusiveness problemเมอเรวๆนนกวจยกลมหนง(PalanivelandSivakumar,2010)ไดเสนอวธการทจะแกปญหาดงกลาว โดยน�าขอมลความชอบของผใชทมตอคณลกษณะตางๆ ของไอเทมทไดมการรวบรวมไวแลวมาวเคราะหเพอค�านวณเปนขอมลตอบกลบทางออม(implicitrelevancefeedback)เพอทจะสรางเปนuserprofileใหมและน�ามาใชในการแนะน�าแบบหลายเกณฑอยางไรกตามขอมลทไดมาจากระบบดงกลาวสนบสนนเฉพาะวธการแนะน�าแบบ Collaborative filteringเทานนดงนนงานวจยนจงไมไดมงเนนเพยงแคการแกปญหา intrusivenessproblem เทานนแตยงมงเนนการเพมความสามารถของระบบทจะสามารถสนบสนนวธการแนะน�าในแบบอน(Knowledge-based)ดวย

การสรางขอมลโดยรวมแบบไฮบรด (HYBRID PROFILING) งานวจยไดเสนอวธการรวบรวมขอมลความชอบของผใชโดยทางออมทมแนวคดจากงานของพทยากบวเชยร(PittayaandWichian,2010) เพอแกปญหาของวธการตางๆทไดกลาว มาแลวแบบไฮบรดซงประกอบไปดวย4ขนตอนคอ 1.รวมขอมลความชอบของผใชเขากบขอมลคณลกษณะตาง ๆ ของไอเทม ขนตอนนเปนการผนวกเอาขอมลความชอบโดยรวมของผใชเขาทมตอไอเทม(User-ItemRating:UIR)เขากบขอมลคณลกษณะตางๆของไอเทม(Item-AttributesBinaryValues:IAB)ดงแสดงในตารางท1และ2ตามล�าดบผลจากการผนวกUIRและ IAB เขาดวยกนจะไดเปน



เมทรกซใหมเรยกวาUser-Item-AttributeBinaryValueandRatings(UIABR)ดงแสดงในตารางท3

จากตารางท 1 สมมตวาในระบบผแนะน�าภาพยนตรมผใชจ�านวน5คน(U = {u1, u2, u3, u4, u5})และมภาพยนตจ�านวน7เรอง( I = {m1, m2, m3, m4, m5, m6, m7})ผใชสามารถทจะแสดงความชอบโดยรวมทมตอภาพยนตแตละเรองทเขาเคยดมาแลวในลกษณะของคาคะแนนซงมคาอยในชวง1=ชอบนอยสดถง 5=ชอบมากทสด (Ø หมายถงผใชนนยงไมเคยดภาพยนตเรองนนมากอน) ดงแสดงในตารางท 1 สวนตารางท 2 อธบายเกยวกบเนอหาของภาพยนตรดวยประเภทของภาพยนตรในทนสมมตวาในระบบผแนะน�าภาพยนตรนมประเภทภาพยนตร7ประเภท(A = {action,

adventure, drama, horror, sci-fi, war, western}) ภาพยนตร แต ละ เร อ งจะถกอธบายด วยคณลกษณะของประเภทภาพยนตร ซงในความ เปนจรงแลวภาพยนตรแตละเรองอาจประกอบ ไปดวยหลายประเภทภาพยนตร

5

1) รวมขอมลควำมชอบของผใชเขำกบขอมลคณลกษณะตำง ๆ ของไอเทม ขนตอนนเปนการผนวกเอาขอมลความชอบโดยรวมของผใชเขาทมตอไอเทม (User-Item Rating: UIR) เขากบขอมล

คณลกษณะตาง ๆ ของไอเทม (Item-Attributes Binary Values: IAB) ดงแสดงในตารางท 1 และ 2 ตามล าดบ ผลจากการผนวก UIR และ IAB เขาดวยกนจะไดเปนเมทรกซใหมเรยกวา User-Item-Attribute Binary Value and Ratings (UIABR) ดงแสดงใน ตารางท 3

ตำรำงท 1 User-Item Ratings (UIR) ตารางท 2 Item-Attribute values (IAB)

m1 m2 m3 m4 m5 m6 m7

u1 4 0 0 0 2 0 3 u2 0 2 0 4 0 4 0 u3 0 3 3 0 0 2 0 u4 0 3 0 4 0 0 3 u5 0 3 0 3 0 2 0

จากตารางท 1 สมมตวาในระบบผแนะน าภาพยนตรมผใชจ านวน 5 คน (U = {u1, u2, u3, u4, u5}) และมภาพยนต

จ านวน 7 เรอง ( I = {m1, m2, m3, m4, m5, m6, m7}) ผใชสามารถทจะแสดงความชอบโดยรวมทมตอภาพยนตแตละเรองทเขาเคยดมาแลวในลกษณะของคาคะแนน ซงมคาอยในชวง 1=ชอบนอยสด ถง 5=ชอบมากทสด (Ø หมายถงผใชนนยงไมเคยดภาพยนตเรองนนมากอน) ดงแสดงในตารางท 1 สวนตารางท 2 อธบายเกยวกบเนอหาของภาพยนตรดวยประเภทของภาพยนตร ในทนสมมตวาในระบบผแนะน าภาพยนตรนมประเภทภาพยนตร 7 ประเภท (A = {action, adventure, drama, horror, sci-fi, war, western}) ภาพยนตรแตละเรองจะถกอธบายดวยคณลกษณะของประเภทภาพยนตร ซงในความเปนจรงแลวภาพยนตรแตละเรองอาจประกอบไปดวยหลายประเภทภาพยนตร

ตำรำงท 3 User-Item-Attribute Binary Value and Ratings (UIABR)

Action Advent Drama Horror Sci-fi War Western Overall

u1 m1 1 1 0 0 0 0 1 4 m5 1 0 0 0 0 0 0 2 m7 1 0 0 0 0 1 1 3

u2 m2 0 0 1 0 0 0 0 2 m4 1 1 1 0 0 1 0 4 m6 0 1 1 0 0 0 0 4

u3 m2 0 0 1 0 0 0 0 3 m3 0 0 0 1 1 0 0 3 m6 0 1 1 0 0 0 0 2

u4

m2 0 0 1 0 0 0 0 3 m4 1 1 1 0 0 1 0 4 m5 1 0 0 0 0 0 0 3 m7 1 0 0 0 0 1 1 3

u5 m2 0 0 1 0 0 0 0 3 m4 1 1 1 0 0 1 0 3 m6 0 1 1 0 0 0 0 2

Action Advent Drama Horror Sci-fi War Western

m1 1 1 0 0 0 0 1 m2 0 0 1 0 0 0 0 m3 0 0 0 1 1 0 0 m4 1 1 1 0 0 1 0 m5 1 0 0 0 0 0 0 m6 0 1 1 0 0 0 0 m7 1 0 0 0 0 1 1

ตารางท 1User-ItemRatings(UIR)5




m1 m2 m3 m4 m5 m6 m7

u1 4 0 0 0 2 0 3 u2 0 2 0 4 0 4 0 u3 0 3 3 0 0 2 0 u4 0 3 0 4 0 0 3 u5 0 3 0 3 0 2 0





u1 m1 1 1 0 0 0 0 1 4 m5 1 0 0 0 0 0 0 2 m7 1 0 0 0 0 1 1 3

u2 m2 0 0 1 0 0 0 0 2 m4 1 1 1 0 0 1 0 4 m6 0 1 1 0 0 0 0 4

u3 m2 0 0 1 0 0 0 0 3 m3 0 0 0 1 1 0 0 3 m6 0 1 1 0 0 0 0 2

u4

m2 0 0 1 0 0 0 0 3 m4 1 1 1 0 0 1 0 4 m5 1 0 0 0 0 0 0 3 m7 1 0 0 0 0 1 1 3

u5 m2 0 0 1 0 0 0 0 3 m4 1 1 1 0 0 1 0 3 m6 0 1 1 0 0 0 0 2


m1 1 1 0 0 0 0 1 m2 0 0 1 0 0 0 0 m3 0 0 0 1 1 0 0 m4 1 1 1 0 0 1 0 m5 1 0 0 0 0 0 0 m6 0 1 1 0 0 0 0 m7 1 0 0 0 0 1 1

ตารางท 2Item-Attributevalues(IAB)



ตวอยางเชน ภาพยนตรเรองท 6 ถกอธบายดวยประเภทภาพยนตร 2 ประเภทคอadventureและdramaโดยทวไปขอมลเกยวกบประเภทของภาพยนตรนจะถกแทนดวยคา0=ไมมคณลกษณะ และ 1=มคณลกษณะ ถาสงเกตใหดจะพบวาในUIRและIABจะมขอมลเกยวกบidของภาพยนตรเหมอนกนดงนนเราจงสามารถน�าขอมลจากทงสองตารางมารวมเขาดวยกนโดยอาศยidของภาพยนตรดงแสดงในตารางท3 2. ค�านวณหาคา global criteria weights ของผใช ขนตอนนเปนการน�าเอาขอมลผลลพธทไดจากขนตอนท 1 มาท�าการวเคราะหเพอค�านวณหาคาglobalcriteriaweightsของผใชแตละคนคาglobalcriteriaweightsของผใชเปนคาทแสดงความชอบเกยวกบคณลกษณะทวไป(เชนประเภทภาพยนตร)ของภาพยนตรทผใชชอบ เปนความชอบทไมไดเฉพาะเจาะจง

5




m1 m2 m3 m4 m5 m6 m7

u1 4 0 0 0 2 0 3 u2 0 2 0 4 0 4 0 u3 0 3 3 0 0 2 0 u4 0 3 0 4 0 0 3 u5 0 3 0 3 0 2 0





u1 m1 1 1 0 0 0 0 1 4 m5 1 0 0 0 0 0 0 2 m7 1 0 0 0 0 1 1 3

u2 m2 0 0 1 0 0 0 0 2 m4 1 1 1 0 0 1 0 4 m6 0 1 1 0 0 0 0 4

u3 m2 0 0 1 0 0 0 0 3 m3 0 0 0 1 1 0 0 3 m6 0 1 1 0 0 0 0 2

u4

m2 0 0 1 0 0 0 0 3 m4 1 1 1 0 0 1 0 4 m5 1 0 0 0 0 0 0 3 m7 1 0 0 0 0 1 1 3

u5 m2 0 0 1 0 0 0 0 3 m4 1 1 1 0 0 1 0 3 m6 0 1 1 0 0 0 0 2


m1 1 1 0 0 0 0 1 m2 0 0 1 0 0 0 0 m3 0 0 0 1 1 0 0 m4 1 1 1 0 0 1 0 m5 1 0 0 0 0 0 0 m6 0 1 1 0 0 0 0 m7 1 0 0 0 0 1 1

วาจะดภาพยนตรเรองใหนตวอยางเชนถาถามวาคณชอบดภาพยนตรแนวใหนเราอาจจะตอบวาแนวactionกบadventureโดยทไมไดระบวาเปนภาพยนตรเรองใด เปนตน เนองจากวาโดยปกตถาคนเราชอบดภาพยนตรแนวใหนกมกจะเลอกดแนวทตวเองชอบนนบอยๆ ดงนนเราสามารถระบไดวาเขาสนใจภาพยนตรแนวใหนเปนพเศษ โดยพจารณาจากคาความถในการเลอกดภาพยนตรแตละประเภทนนเองตวอยางเชนจากขอมลของผใชคนท4ในตารางท3จะเหนวาเขาไดเลอกชมภาพยนตรทงหมด4เรองคอเรองท2,4,5และ7จากการสงเกตขอมลการชมภาพยนตรของเขาพบวาภาพยนตรทเขาเลอกชมบอยทสดจะเปนแนวactionดงนนเราจงพอสรปในเบองตนไดวาเขาชอบภาพยนตรแนวactionมากทสดเปนตน โดยสรปคาglobalcriteriaweightsของผใชสามารถค�านวณไดโดยนบจ�านวนความถของประเภทภาพยนตรทผใชเกยวของ จากนน



จงปรบเปลยนคาความถของแตละประเภทของภาพยนตรใหอยในชวงคาคะแนนระหวาง0ถง1ซงสามารถเขยนเปนสมการไดดงสมการท8

6

ตวอยางเชน ภาพยนตรเรองท 6 ถกอธบายดวยประเภทภาพยนตร 2 ประเภทคอ adventure และ drama โดยทวไปขอมลเกยวกบประเภทของภาพยนตรนจะถกแทนดวยคา 0=ไมมคณลกษณะ และ 1=มคณลกษณะ ถาสงเกตใหดจะพบวาใน UIR และ IAB จะมขอมลเกยวกบ id ของภาพยนตรเหมอนกน ดงนน เราจงสามารถน าขอมลจากทงสองตาราง มารวมเขาดวยกนโดยอาศย id ของภาพยนตร ดงแสดงในตารางท 3

2) ค ำนวณหำคำ global criteria weights ของผใช ขนตอนนเปนการน าเอาขอมลผลลพธทไดจากขนตอนท 1 มาท าการวเคราะหเพอค านวณหาคา global criteria

weights ของผใชแตละคน คา global criteria weights ของผใชเปนคาทแสดงความชอบเกยวกบคณลกษณะทวไป (เชน ประเภทภาพยนตร) ของภาพยนตรทผใชชอบ เปนความชอบทไมไดเฉพาะเจาะจงวาจะดภาพยนตรเรองใหน ตวอยางเชน ถาถามวาคณชอบดภาพยนตรแนวใหน เราอาจจะตอบวาแนว action กบ adventure โดยทไมไดระบวาเปนภาพยนตรเรองใด เปนตน เนองจากวา โดยปกตถาคนเราชอบดภาพยนตรแนวใหนกมกจะเลอกดแนวทตวเองชอบนนบอย ๆ ดงนนเราสามารถระบไดวาเขาสนใจภาพยนตรแนวใหนเปนพเศษ โดยพจารณาจากคาความถในการเลอกดภาพยนตรแตละประเภทนนเอง ตวอยางเชน จากขอมลของผใชคนท 4 ในตารางท 3 จะเหนวาเขาไดเลอกชมภาพยนตรทงหมด 4 เรองคอ เรองท 2, 4, 5 และ 7 จากการสงเกตขอมลการชมภาพยนตรของเขา พบวาภาพยนตรทเขาเลอกชมบอยทสดจะเปนแนว action ดงนนเราจงพอสรปในเบองตนไดวาเขาชอบภาพยนตรแนว action มากทสดเปนตน

โดยสรป คา global criteria weights ของผใชสามารถค านวณไดโดยนบจ านวนความถของประเภทภาพยนตรทผใชเกยวของ จากนนจงปรบเปลยนคาความถของแตละประเภทของภาพยนตรใหอยในชวงคาคะแนนระหวาง 0 ถง 1 ซงสามารถเขยนเปนสมการได ดงสมการท 8

(8) เมอก าหนดให Ix แทนเซตของภาพยนตรทถกก าหนดคาความชอบโดยผใช x และให bi,a แทนคาของแตละประเภทภาพยนตรของภาพยนตรเรองท i โดยท 1= เปนภาพยนตรประเภทนน, 0 = ไมใชภาพยนตรประเภทนน. ส าหรบตวคณ h เปนคา normalization factor ซงถกนยามไวดงสมการท 9 โดยท Ai จะแทนเซตของคณลกษณะ (ประเภทภาพยนตร) ของภาพยนตรเรองท i

(9) ตวอยาง การค านวณ global criteria weigh ของผใชคนท 4

gu4,action = 3/3 = 1.0, gu4,adventure = 1/3 = 0.333, gu4,drama = 2/3 = 0.667 gu4,war = 2/3 = 0.667, gu4,western = 1/3 = 0.333

ตารางท 4 แสดงคา global criteria weights ของผใชทงหมดทไดจากการค านวณ ซงตารางนถกเรยกวา User-

Attribute-Weights (UAW) จากตวอยางทน าเสนอในขางตน เราสามารถอธบายคณลกษณะของผใชคนทสองไดดวย global criteria weights ของเขา โดยสามารถเขยนในรปของ vector ได ดงน gu4 = (1.0, 0.333, 0.667, 0, 0, 0.667, 0.333)

,,

xIi

aiax bhg

)b(/hx

i Iii,aAa

max1

6










,,

xIi

aiax bhg

)b(/hx

i Iii,aAa

max1

เมอก�าหนดให Ix แทนเซตของภาพยนตรทถกก�าหนดคาความชอบโดยผใชxและใหbi,aแทนคาของแตละประเภทภาพยนตรของภาพยนตรเรองท i โดยท 1= เปนภาพยนตรประเภทนน, 0=ไมใชภาพยนตรประเภทนน.ส�าหรบตวคณh เปนคาnormalizationfactorซงถกนยามไวดงสมการท9โดยทAiจะแทนเซตของคณลกษณะ(ประเภทภาพยนตร)ของภาพยนตรเรองท i

6










,,

xIi

aiax bhg

)b(/hx

i Iii,aAa

max1

6










,,

xIi

aiax bhg

)b(/hx

i Iii,aAa

max1

ตวอยาง การค�านวณglobal criteriaweighของผใชคนท4

6










,,

xIi

aiax bhg

)b(/hx

i Iii,aAa

max1

ตารางท 4 แสดงคาglobalcriteriaweights ของผใชทงหมดทไดจากการค�านวณซงตารางนถกเรยกวา User-Attribute-Weights(UAW) จากตวอยางทน�าเสนอในขางตน เราสามารถอธบายคณลกษณะของผใชคนทสองไดดวย global criteria weights ของเขาโดยสามารถเขยนในรปของ vector ได ดงน gu4=(1.0,0.333,0.667,0,0,0.667,0.333)ขอมลดงกลาวอธบายโดยสรปไดวาเขาชอบภาพยนตรประเภทactionมากทสดรองลงมาคอdramaซงสามารถวดคาออกมาเปรยบเทยบไดเปนตวเลขทแสดงถงระดบความสนใจของเขา

7

ขอมลดงกลาวอธบายโดยสรปไดวาเขาชอบภาพยนตรประเภท action มากทสด รองลงมาคอ drama ซงสามารถวดคาออกมาเปรยบเทยบไดเปนตวเลขทแสดงถงระดบความสนใจของเขา

ตำรำงท 4 user-attribute-weights (UAW)


u1 1 0.333 0 0 0 0.333 0.667 u2 0.333 0.667 1 0 0 0.333 0 u3 0 0.5 1 0.5 0.5 0 0 u4 1 0.333 0.667 0 0 0.667 0.333 u5 0.333 0.667 1 0 0 0.333 0

3) ค ำนวณหำระดบควำมสนใจหรอคำน ำหนกทผใชแตละคนก ำหนดใหกบแตละคณลกษณะของไอเทม ขนตอนนเปนการน าเอาขอมลทไดจาก ขนตอนท 1 และ 2 มาท าการวเคราะห เพอค านวณหาระดบความสนใจหรอ

คาน าหนกทผใชแตละคนก าหนดใหกบคณลกษณะตาง ๆ (ประเภทภาพยนตร) ทมอยในเนอหาของแตละไอเทม (ภาพยนตร) ทเกยวของ โดยแนวคดคอตองการทจะค านวณหาความเหนหรอความชอบของผใชแตละคนทมตอแตละคณลกษณะ (attribute rating) ของแตละไอเทม ในรปของคาคะแนน จากนนจงท าการ normalize คาคะแนนเหลานใหอยใน scale ระหวาง 0 ถง 1 เพอใหสามารถน าไปเปรยบเทยบกบคา global criteria weights ของผใชไดในภายหลง

ในขนตนจะท าการส าเนาขอมลทงหมดใน UIABR ออกมาเปนขอมลอกชดหนงจากนนจะแทนคาไบนารทเปน 1 ในเมทรกซดงกลาวทงหมดดวยคา global criteria weights ของผใชแตละคนทสอดคลองตรงกน โดยการน าเอาแตละคาของ global criteria weights คณกบคาไบนารทตรงกน จากนนแปลงคาทค านวณไดแตละคาใหอยในชวง 0 ถง 1 ดวยการหารดวยคาคะแนนของประภทภาพยนตรทมคาสงสด ดงแสดงในสมการท 10 โดยท sx,i,a แทนคาระดบความสนใจ (weight) ของผใช x ทมตอคณลกษณะ a ของไอเทมท i

(10)

จากนนเรากสามารถค านวณคาความชอบของผใช x ทมตอคณลกษณะ a ของไอเทมท i ดวยการน าคาทไดจากการ

ค านวณดวยสมการท 10 มาคณกบคาความชอบโดยรวมทผใชก าหนดใหกบไอเทมนน ดงแสดงในสมการท 11 โดยท ropx,i,a เปนคาความชอบทผใช x ก าหนดใหกบคณลกษณะ a ของไอเทมท i และ rx,i แทนคาความชอบโดยรวมทผใช x ทไดก าหนดใหกบไอเทม i

ropx,i,a = sx,i,a, . rx,i (11)

ตวอยางเชน ผใชคนท 2 เลอกชมภาพยนตรเรองท 6 ซงประเภทของภาพยนตรเปนแนว drama และ adventure

หลงจากทเราแทนคา binary ทเปน 1 ในขอมลของภาพยนตรเรองท 6 ดวยคา global criteria weight ทตรงกนของผใชคนท 2 โดยใชสมการท 10 แลว กสามารถทจะค านวณคาความชอบทผใชคนท 2 จะก าหนดใหกบประเภทภาพยนตรตาง ๆ (drama และ adventure) ซงเปนคณลกษณะของ ภาพยนตรเรองท 6 ไดโดยใชสมการท 11 ดงน

)(max ,,

,,,,

axaiAa

axaiaix gb

gbs

i .

.

3. ค�านวณหาระดบความสนใจหรอคาน�าหนกทผ ใชแตละคนก�าหนดใหกบแตละคณลกษณะของไอเทม ขนตอนนเป นการน�าเอาขอมลทไดจาก ขนตอนท 1 และ 2 มาท�าการวเคราะหเพอค�านวณหาระดบความสนใจหรอคาน�าหนกทผใชแตละคนก�าหนดใหกบคณลกษณะตางๆ(ประเภทภาพยนตร) ทมอยในเนอหาของแตละไอเทม (ภาพยนตร) ทเกยวของ โดยแนวคดคอตองการทจะค�านวณหาความเหนหรอความชอบของผใชแตละคนทมตอแตละคณลกษณะ (attributerating)ของแตละไอเทมในรปของคาคะแนนจากนนจงท�าการnormalizeคาคะแนนเหลานใหอยในscaleระหวาง0ถง1เพอใหสามารถน�าไปเปรยบเทยบกบคาglobalcriteriaweightsของผใชไดในภายหลง ในขนตนจะท�าการส�าเนาขอมลทงหมดใน UIABR ออกมาเปนขอมลอกชดหนงจากนนจะแทนคาไบนารทเปน 1 ในเมทรกซดงกลาวทงหมดดวยคาglobalcriteriaweightsของผใชแตละคนทสอดคลองตรงกนโดยการน�าเอาแตละคาของglobalcriteriaweightsคณกบคาไบนารทตรงกน จากนนแปลงคาทค�านวณไดแตละคาใหอยในชวง0ถง1ดวยการหารดวยคาคะแนนของประภทภาพยนตรทมคาสงสดดงแสดงในสมการท 10 โดยท sx,i,a แทนคาระดบความสนใจ(weight)ของผใช xทมตอคณลกษณะaของไอเทมทi



จากนนเรากสามารถค�านวณคาความชอบของผใช x ทมตอคณลกษณะ a ของไอเทมท iดวยการน�าคาทไดจากการค�านวณดวยสมการท 10 มาคณกบคาความชอบโดยรวมทผใชก�าหนดใหกบไอเทมนน ดงแสดงในสมการท 11 โดยท ropx,i,a เปนคาความชอบทผใช x ก�าหนดใหกบคณลกษณะ a ของไอเทมท i และrx,iแทนคาความชอบโดยรวมทผใชxทไดก�าหนดใหกบไอเทมi

7




u1 1 0.333 0 0 0 0.333 0.667 u2 0.333 0.667 1 0 0 0.333 0 u3 0 0.5 1 0.5 0.5 0 0 u4 1 0.333 0.667 0 0 0.667 0.333 u5 0.333 0.667 1 0 0 0.333 0




(10)






)(max ,,

,,,,

axaiAa

axaiaix gb

gbs

i .

.

7




u1 1 0.333 0 0 0 0.333 0.667 u2 0.333 0.667 1 0 0 0.333 0 u3 0 0.5 1 0.5 0.5 0 0 u4 1 0.333 0.667 0 0 0.667 0.333 u5 0.333 0.667 1 0 0 0.333 0




(10)






)(max ,,

,,,,

axaiAa

axaiaix gb

gbs

i .

.

7




u1 1 0.333 0 0 0 0.333 0.667 u2 0.333 0.667 1 0 0 0.333 0 u3 0 0.5 1 0.5 0.5 0 0 u4 1 0.333 0.667 0 0 0.667 0.333 u5 0.333 0.667 1 0 0 0.333 0




(10)






)(max ,,

,,,,

axaiAa

axaiaix gb

gbs

i .

.

7




u1 1 0.333 0 0 0 0.333 0.667 u2 0.333 0.667 1 0 0 0.333 0 u3 0 0.5 1 0.5 0.5 0 0 u4 1 0.333 0.667 0 0 0.667 0.333 u5 0.333 0.667 1 0 0 0.333 0




(10)






)(max ,,

,,,,

axaiAa

axaiaix gb

gbs

i .

.

ตวอยางเชนผใชคนท2เลอกชมภาพยนตรเรองท6ซงประเภทของภาพยนตรเปนแนวdramaและadventureหลงจากทเราแทนคาbinaryทเปน1ในขอมลของภาพยนตรเรองท6ดวยคาglobalcriteriaweightทตรงกนของผใชคนท2โดยใชสมการท10แลวกสามารถทจะค�านวณคาความชอบทผใชคนท 2 จะก�าหนดใหกบประเภทภาพยนตรตางๆ (drama และadventure)ซงเปนคณลกษณะของภาพยนตรเรองท6ไดโดยใชสมการท11ดงน

8

ropu2 ,m6,drama = su2,m6,drama . ru2,m6 = ( 1 ) . ( 4 ) = 4

ropu2 ,m6,adventure = su2,m6,adventure . ru2,m6 = (0.667) . ( 4 ) = 2.668

อยางไรกตาม เพอท าใหคาทค านวณไดดงกลาวเปนอสระโดยไมขนตอ rating scale ของคาความชอบทก าหนดในระบบผแนะน า เราจงจ าเปนตองเปลยนจากคาความชอบทมคาอยในชวงระหวาง 1 ถง 5 ไปเปนคาทอยในชวงระหวาง 0 ถง 1 ซงสามารถท าไดดวยสองขนตอน ขนตอนแรก เปลยนคาความชอบโดยรวมใหอยในชวง 0 ถง 1 โดยการหารคาดงกลาวดวยคาสงสดของ rating scale (ในทนคอ 5) ดงแสดงดวยสมการท 12 จากนนน าคาทไดซงเปนคาน าหนกหรอความส าคญโดยรวม ไปคณกบคาน าหนก หรอระดบความสนใจของผใช x ทมตอลกษณะ a ซงเปนสวนประกอบของ item ท i ทค านวณมาจากสมการท 10 ดงแสดงดวยสมการท 13

overall weight = rx,i,o = rx,i / maximum rating scale (12)

wopx,i,a = sx,i,a .overall weight (13)

โดยท wopx,i,a คอคาระดบความสนใจหรอน าหนกทผใช x ก าหนดใหกบคณลกษณะท a ของ item i ตวอยางเชน สมมตวาในระบบผแนะน าภาพยนตรก าหนดใหใช rating scale อยในชวง 1 ถง 5 คาระดบความสนใจ

หรอคาน าหนกทผใชคนท 2 ก าหนดใหกบแตละคณลกษณะ (drama และ adventure) ของภาพยนตรเรองท 6 สามารถค านวณไดดงน

wopu2,m6,drama = ( 1 ) . ( 4/5 ) = 0.8 wopu2,m6,adventure = ( 0.667 ).( 4/5 ) = 0.534

ตารางท 5 แสดงใหเหนระดบความสนใจหรอน าหนกทงหมดทผใชแตละคนก าหนดใหกบคณลกษณะตาง ๆ ของ

ภาพยนตรแตละเรองทเขาเคยชมแลว ตำรำงท 5 user-item-attribute weights (UIAW)


u1 m1 0.800 0.266 0 0 0 0 0.534 0.8 m5 0.400 0 0 0 0 0 0 0.4 m7 0.600 0 0 0 0 0.200 0.400 0.6

u2 m2 0 0 0.400 0 0 0 0 0.4 m4 0.266 0.534 0.800 0 0 0.266 0 0.8 m6 0 0.534 0.800 0 0 0 0 0.8

u3 m2 0 0 0.600 0 0 0 0 0.6 m3 0 0 0 0.300 0.300 0 0 0.6 m6 0 0.200 0.400 0 0 0 0 0.4

u4

m2 0 0 0.300 0 0 0 0 0.6 m4 0.800 0.266 0.533 0 0 0.5336 0 0.8 m5 0.600 0 0 0 0 0 0 0.6 m7 0.600 0 0 0 0 0.4002 0.333 0.6

u5 m2 0 0 0.600 0 0 0 0 0.6 m4 0.200 0.4002 0.600 0 0 0.200 0 0.6 m6 0 0.267 0.400 0 0 0 0 0.4

อยางไรกตาม เพอท�าใหคาทค�านวณไดดงกลาวเปนอสระโดยไมขนตอratingscaleของคาความชอบทก�าหนดในระบบผแนะน�าเราจงจ�าเปนตองเปลยนจากคาความชอบทมคาอยในชวงระหวาง1ถง5ไปเปนคาทอยในชวงระหวาง 0 ถง 1 ซงสามารถท�าไดดวยสองขนตอนขนตอนแรกเปลยนคาความชอบโดยรวม

ใหอยในชวง 0 ถง 1 โดยการหารคาดงกลาวดวยคาสงสดของ rating scale (ในทนคอ 5)ดงแสดงดวยสมการท 12 จากนนน�าคาทไดซงเปนคาน�าหนกหรอความส�าคญโดยรวม ไปคณกบคาน�าหนก หรอระดบความสนใจของผใช x ทมตอลกษณะ a ซงเปนสวนประกอบของitemทiทค�านวณมาจากสมการท10ดงแสดงดวยสมการท13

8












u1 m1 0.800 0.266 0 0 0 0 0.534 0.8 m5 0.400 0 0 0 0 0 0 0.4 m7 0.600 0 0 0 0 0.200 0.400 0.6

u2 m2 0 0 0.400 0 0 0 0 0.4 m4 0.266 0.534 0.800 0 0 0.266 0 0.8 m6 0 0.534 0.800 0 0 0 0 0.8

u3 m2 0 0 0.600 0 0 0 0 0.6 m3 0 0 0 0.300 0.300 0 0 0.6 m6 0 0.200 0.400 0 0 0 0 0.4

u4

m2 0 0 0.300 0 0 0 0 0.6 m4 0.800 0.266 0.533 0 0 0.5336 0 0.8 m5 0.600 0 0 0 0 0 0 0.6 m7 0.600 0 0 0 0 0.4002 0.333 0.6

u5 m2 0 0 0.600 0 0 0 0 0.6 m4 0.200 0.4002 0.600 0 0 0.200 0 0.6 m6 0 0.267 0.400 0 0 0 0 0.4

8












u1 m1 0.800 0.266 0 0 0 0 0.534 0.8 m5 0.400 0 0 0 0 0 0 0.4 m7 0.600 0 0 0 0 0.200 0.400 0.6

u2 m2 0 0 0.400 0 0 0 0 0.4 m4 0.266 0.534 0.800 0 0 0.266 0 0.8 m6 0 0.534 0.800 0 0 0 0 0.8

u3 m2 0 0 0.600 0 0 0 0 0.6 m3 0 0 0 0.300 0.300 0 0 0.6 m6 0 0.200 0.400 0 0 0 0 0.4

u4

m2 0 0 0.300 0 0 0 0 0.6 m4 0.800 0.266 0.533 0 0 0.5336 0 0.8 m5 0.600 0 0 0 0 0 0 0.6 m7 0.600 0 0 0 0 0.4002 0.333 0.6

u5 m2 0 0 0.600 0 0 0 0 0.6 m4 0.200 0.4002 0.600 0 0 0.200 0 0.6 m6 0 0.267 0.400 0 0 0 0 0.4

โดยท wopx,i,a คอคาระดบความสนใจหรอน�าหนกทผ ใช x ก�าหนดใหกบคณลกษณะท aของitemi ตวอยางเชนสมมตวาในระบบผแนะน�าภาพยนตรก�าหนดใหใชratingscaleอยในชวง1 ถง 5 คาระดบความสนใจหรอคาน�าหนกทผใชคนท 2 ก�าหนดใหกบแตละคณลกษณะ(dramaและadventure)ของภาพยนตรเรองท6สามารถค�านวณไดดงน

8












u1 m1 0.800 0.266 0 0 0 0 0.534 0.8 m5 0.400 0 0 0 0 0 0 0.4 m7 0.600 0 0 0 0 0.200 0.400 0.6

u2 m2 0 0 0.400 0 0 0 0 0.4 m4 0.266 0.534 0.800 0 0 0.266 0 0.8 m6 0 0.534 0.800 0 0 0 0 0.8

u3 m2 0 0 0.600 0 0 0 0 0.6 m3 0 0 0 0.300 0.300 0 0 0.6 m6 0 0.200 0.400 0 0 0 0 0.4

u4

m2 0 0 0.300 0 0 0 0 0.6 m4 0.800 0.266 0.533 0 0 0.5336 0 0.8 m5 0.600 0 0 0 0 0 0 0.6 m7 0.600 0 0 0 0 0.4002 0.333 0.6

u5 m2 0 0 0.600 0 0 0 0 0.6 m4 0.200 0.4002 0.600 0 0 0.200 0 0.6 m6 0 0.267 0.400 0 0 0 0 0.4

ตารางท 5 แสดงใหเหนระดบความสนใจหรอน�าหนกทงหมดทผใชแตละคนก�าหนดใหกบคณลกษณะตางๆ ของภาพยนตรแตละเรองทเขาเคยชมแลว



8












u1 m1 0.800 0.266 0 0 0 0 0.534 0.8 m5 0.400 0 0 0 0 0 0 0.4 m7 0.600 0 0 0 0 0.200 0.400 0.6

u2 m2 0 0 0.400 0 0 0 0 0.4 m4 0.266 0.534 0.800 0 0 0.266 0 0.8 m6 0 0.534 0.800 0 0 0 0 0.8

u3 m2 0 0 0.600 0 0 0 0 0.6 m3 0 0 0 0.300 0.300 0 0 0.6 m6 0 0.200 0.400 0 0 0 0 0.4

u4

m2 0 0 0.300 0 0 0 0 0.6 m4 0.800 0.266 0.533 0 0 0.5336 0 0.8 m5 0.600 0 0 0 0 0 0 0.6 m7 0.600 0 0 0 0 0.4002 0.333 0.6

u5 m2 0 0 0.600 0 0 0 0 0.6 m4 0.200 0.4002 0.600 0 0 0.200 0 0.6 m6 0 0.267 0.400 0 0 0 0 0.4

4. การวดคาระดบความเขมขนของแตละคณลกษณะ ขนตอนสดทายของกรอบวธการรวบรวมขอมลคอการวดคาระดบความเขมขนของแตละคณลกษณะทปรากฏอย ในเนอหาของไอเทม(ภาพยนตร) เรองตางๆ เนองจากในตวอยางระบบผแนะน�าภาพยนตรนคาเดมทใชในการอธบายคณลกษณะของภาพยนตรมคาเปนตวเลขไบนาร(0หรอ1)ซงใชอธบายไดแคเพยงการบงบอกวามคณลกษณะนนๆ อยในเนอหาของไอเทมหรอไมเทานน ไมสามารถบอกคาระดบความเขมขนของแตละคณลกษณะทปรากฏอยในเนอหาของitemทแทจรงไดดงนนจงตองอาศยความเหนของผใชทเกยวของรวมกนพจารณา(collaborate) ซงวธทงายทสดคอการค�านวณคาเฉลยของความเหนตางๆ ของผใชทเกยวของกบคณลกษณะนนๆ (ค�านวณมาไดจากสมการ ท13)ดงแสดงไดดวยสมการท14

9

4) กำรวดคำระดบควำมเขมขนของแตละคณลกษณะ ขนตอนสดทายของกรอบวธการรวบรวมขอมล คอการวดคาระดบความเขมขนของแตละคณลกษณะทปรากฏอยใน

เนอหาของไอเทม (ภาพยนตร) เรองตาง ๆ เนองจากในตวอยางระบบผแนะน าภาพยนตรนคาเดมทใชในการอธบายคณลกษณะของภาพยนตรมคาเปนตวเลขไบนาร (0 หรอ 1) ซงใชอธบายไดแคเพยงการบงบอกวามคณลกษณะนน ๆ อยในเนอหาของไอเทมหรอไมเทานน ไมสามารถบอกคาระดบความเขมขนของแตละคณลกษณะทปรากฏอยในเนอหาของ item ทแทจรงได ดงนน จงตองอาศยความเหนของผใชทเกยวของรวมกนพจารณา (collaborate) ซงวธทงายทสดคอการค านวณคาเฉลยของความเหนตาง ๆ ของผใชทเกยวของกบคณลกษณะนน ๆ (ค านวณมาไดจากสมการท 13) ดงแสดงไดดวยสมการท 14

(14)

โดยท asi,a แทนระดบความเขมขนของคณลกษณะ a ของไอเทมท i และ |Ui| แทน cardinality ของเซตของผใชทเกยวของกบไอเทมท i

ตารางท 6 แสดงใหเหนคาตางๆทไดจากการค านวณดวยสมการท 14 ซงถกใชในการอธบายระดบความเขมขนของแตละประเภทภาพยนตร ทปรากฎอยในเนหาของภาพยนตรแตละเรอง

ตำรำงท 6 Item-Attribute (Average) Weights (IAW)


m1 0.800 0.2664 0 0 0 0 0.5336 0.800 m2 0 0 0.55 0 0 0 0 0.550 m3 0 0 0 0.3 0.3 0 0 0.600 m4 0.422067 0.400067 0.644533 0 0 0.333267 0 0.733 m5 0.5 0 0 0 0 0 0 0.500 m6 0 0.433467 0.5333 0 0 0 0 0.533 m7 0.6 0 0 0 0 0.3 0.3666 0.600

กำรหำควำมคลำยคลงกนของขอมลโดยรวมแบบไฮบรด

ถงแมวาความคลายคลงกนระหวางผใชหรอระหวาง item ในระบบผแนะน าจะสามารถวดไดจากการค านวณดวยวธทเปนมาตรฐานอยาง Cosine similarity หรอ Pearson correlation อยางไรกตาม Cosine ไมสามารถใชงานไดเมอประยกตใชกบชดขอมลสามชดสดทาย เนองจากวาบางครง ผใชหรอไอทมถกแทนดวย vector ทมขนาดเลก ดงนนการเปรยบเทยบระหวาง vector ดวยวธการดงกลาวบางครงอาจไดผลลพธทไมสมเหตสมผลนก ตวอยางเชน สมมตวาเราตองการเปรยบเทยบระหวางไอเทม x และ y ซงถกแทนดวย 2 vector ดงน x = (3,3) และ y = (3,3) จากการค านวณดวย cosine vector similarity เราไดคาเทากบ 1 ซงแสดงวาทงสองไอเทมนเหมอนกนมากทสด แตเมอเราเปลยนคาทใชแทน x และ y ใหมเปน x = (3,3) และ y = (2,2) หรอ ให x = (5,5) และ y = (1,1) ผลลพธทไดจากการค านวณดวย Cosine Vector similarity กยงคงได 1 ในทกกรณ สวน Pearson Correlation นนถงแมจะไดรบการยอมรบวาท างานไดดอยางกวางขวาง แตกจ าเปนตองใชความพยายามเพมขนในการตความเนองจากคาทไดอาจเปนไดทงคาบวกและคาลบ ท าใหไมสะดวกในการน าไปใช อกทงยงไมเหมาะกบกรณไอเทมทจะน ามาเปรยบเทยบกนมจ านวนคณลกษณะทใชอธบายไอเทม

i

Uxaix

ai U

wopas i

,,

,

9



(14)





m1 0.800 0.2664 0 0 0 0 0.5336 0.800 m2 0 0 0.55 0 0 0 0 0.550 m3 0 0 0 0.3 0.3 0 0 0.600 m4 0.422067 0.400067 0.644533 0 0 0.333267 0 0.733 m5 0.5 0 0 0 0 0 0 0.500 m6 0 0.433467 0.5333 0 0 0 0 0.533 m7 0.6 0 0 0 0 0.3 0.3666 0.600



i

Uxaix

ai U

wopas i

,,

,

โดยท as i,a แทนระดบความเข มข นของคณลกษณะaของไอเทมทiและ|Ui|แทนcardinality ของเซตของผ ใชทเกยวของกบ ไอเทมท i ตารางท 6 แสดงใหเหนคาตางๆทไดจากการค�านวณดวยสมการท 14 ซงถกใชในการอธบายระดบความเขมขนของแตละประเภทภาพยนตรทปรากฎอยในเนอหาของภาพยนตรแตละเรอง



การหาความคลายคลงกนของขอมลโดยรวมแบบไฮบรด ถงแมวาความคลายคลงกนระหวางผใชหรอระหวางitemในระบบผแนะน�าจะสามารถวดไดจากการค�านวณดวยวธทเปนมาตรฐานอยาง Cosine similarityหรอ Pearsoncorrelation อยางไรกตามCosineไมสามารถใชงานไดเมอ ประยกตใชกบชดขอมลสามชดสดทายเนองจากวาบางครงผใชหรอไอเทมถกแทนดวยvectorทมขนาดเลกดงนนการเปรยบเทยบระหวางvector ดวยวธการดงกลาวบางครงอาจไดผลลพธทไมสมเหตสมผลนก ตวอยางเชน สมมตวาเราตองการเปรยบเทยบระหวางไอเทมxและyซงถกแทนดวย2vectorดงนx=(3,3)และy=(3,3)จากการค�านวณดวยcosinevectorsimilarityเราไดคาเทากบ1ซงแสดงวาทงสองไอเทมนเหมอนกนมากทสดแตเมอเราเปลยนคาทใชแทนxและyใหมเปนx=(3,3)และy=(2,2)หรอให

9



(14)





m1 0.800 0.2664 0 0 0 0 0.5336 0.800 m2 0 0 0.55 0 0 0 0 0.550 m3 0 0 0 0.3 0.3 0 0 0.600 m4 0.422067 0.400067 0.644533 0 0 0.333267 0 0.733 m5 0.5 0 0 0 0 0 0 0.500 m6 0 0.433467 0.5333 0 0 0 0 0.533 m7 0.6 0 0 0 0 0.3 0.3666 0.600



i

Uxaix

ai U

wopas i

,,

,

x=(5,5)และy=(1,1)ผลลพธทไดจากการค�านวณดวยCosineVector similarityกยงคงได 1 ในทกกรณ สวน Pearson Correlation นนถงแมจะไดรบการยอมรบวาท�างานไดดอยางกวางขวาง แตกจ�าเปนตองใชความพยายามเพมขนในการตความเนองจากคาทไดอาจเปนไดทงคาบวกและคาลบ ท�าใหไมสะดวกในการน�าไปใช อกทงยงไมเหมาะกบกรณไอเทมทจะน�ามาเปรยบเทยบกนมจ�านวนคณลกษณะทใชอธบายไอเทม นนๆ คอนขางนอย ดงนนเพอลดความย งยากและความผดพลาดจากปญหาในการใชวธการวดความคลายคลงทเปนมาตรฐานดงกลาว จงประยกตใชวธการวดความ คลายคลงแบบTanimotocorrelationเพอทดสอบ ประสทธภาพของวธการแนะน�าทไดน�าเสนอเพอเปรยบเทยบระหวางผใชกบไอเทมดงแสดงในสมการท15

10

นน ๆ คอนขางนอย ดงนนเพอลดความยงยากและความผดพลาดจากปญหาในการใชวธการวดความคลายคลงทเปนมาตรฐานดงกลาว จงประยกตใชวธการวดความคลายคลงแบบ Tanimoto correlation เพอทดสอบประสทธภาพของวธการแนะน าทไดน าเสนอเพอเปรยบเทยบระหวางผใชกบไอเทมดงแสดงในสมการท 15

(15) โดยท asi เปนเซตของคณลกษณะตาง ๆ (ถกอธบายดวยคาระดบความเขมขนของคณลกษณะนน ๆ ซงแทนดวย asi,a) ของไอเทม i ตวอยางเชน ตองการเปรยบเทยบระหวางผใชกบไอเทมคอ u4 กบ m6 เนองจาก m6 มสองคณลกษณะคอ Adventure และ Drama ดงนน จงน าเอาเฉพาะคา global criteria ของ u4 ออกมาเฉพาะ Adventure และ Drama เทานน คอ <0.333, 0.667> เมอท าการ normalize ดวยคา max(0.333,0.667) จะได <0.333/0.667, 0.667/0.667> = <0.49925, 1> ซงสามารถน าไปเปรยบเทยบกบ m6 ได u4 = <0.49925, 1> และ m6 = <0.433467, 0.53333> เมอน าไปแทนคาในสตร tanimoto จะได ดงน Sim(4,6) = (0.49925 * 0.433467) + (1 * 0.53333) (0.49925)2 + (0.433467)2 + (1)2 + (0.533333)2 ] - [ (0.49925 * 0.433467) + (1 * 0.53333) ] = 0.77145 สงเกตวา คา similarity จะไมเกน 1 ถาเทากบ 1 แสดงวาเหมอนกนทกประการ เชน สมมต u4 = <0.49925, 1> m6 = <0.49925, 1> Sim(4,6) = (0.49925 * 0.49925) + (1 * 1) (0.49925)2 + (0.49925)2 + (1)2 + (1)2 ] - [ (0.49925 * 0.49925) + (1 * 1)]

= 1.0 กำรทดสอบและประเมนผล

ในการทดสอบความถกตองของวธการทน าเสนอ งานวจยนใชขอมลจากระบบแนะน าภาพยนตร MovieLens (http://www.grouplens.org/node/73/) ซงขอมลดงกลาวไดถกรวบรวมโดยกลมผวจยของ GroupLens Research Project แหงมหาวทยาลย Minnesota โดยฐานขอมล MovieLens ทน ามาใชในการทดลองจะประกอบไปดวยขอมลเกยวกบภาพยนตร (movies) ทถกอธบายดวยประเภทของภาพยนตร (genres) ตาง ๆ เชน action, adventure, drama เปนตน ขอมลคาคะแนนความชอบโดยรวม (rating) ของผใชจ านวน 100,000 คาทรวบรวมจากผใชจ านวน 943 คน ทชมภาพยนตรจ านวน 1682 เรอง ขอมลคาคะแนนความชอบโดยรวม ทผใชก าหนดจะมคาอยในชวง 1 ถง 5 (1=ไมชอบ และ 5=ชอบมากทสด) โดยผใชแตละคนไดก าหนดคาคะแนนความชอบโดยรวมใหกบภาพยนตรไมนอยกวา 20 เรอง โดยทดสอบความถกตองของการท านายของวธทน าเสนอเปรยบเทยบกบวธการแนะน าแบบอน ๆ ทงแบบ single-criteria แบบดงเดม คอ Single User-Based Collaborative Filtering และวธการแบบ multi-criteria ทประยกตใชเทคนค aggregation approach (Adomavicius et al, 2005) คอ Multi-attribute Aggregation for User-Based Collaborative Filtering

)).(()()(

)( . )(),(

,,2

,2

,

,,

ixixix

ix

ASGaaiax

ASGaai

ASGaax

ASGaaiax

asgasg

asgixsim

10





)).(()()(

)( . )(),(

,,2

,2

,

,,

ixixix

ix

ASGaaiax

ASGaai

ASGaax

ASGaaiax

asgasg

asgixsim

u4ออกมาเฉพาะAdventureและDramaเทานนคอ<0.333,0.667>เมอท�าการnormalizeดวย คาmax(0.333,0.667)จะได<0.333/0.667,0.667/0.667>=<0.49925,1>ซงสามารถน�าไปเปรยบเทยบกบm6ไดu4=<0.49925,1>และm6=<0.433467,0.53333>เมอน�าไปแทนคาในสตรtanimotoจะไดดงน

โดยท as i เปน เซตของคณลกษณะตางๆ(ถกอธบายดวยคาระดบความเขมขนของคณลกษณะนนๆ ซงแทนดวย asi,a) ของไอเทม iตวอยาง เชน ตองการเปรยบเทยบระหวางผใชกบไอเทมคอu4กบm6เนองจากm6มสองคณลกษณะคอAdventureและDramaดงนน จงน�าเอาเฉพาะคา global criteria ของ



การทดสอบและประเมนผล ในการทดสอบความถกตองของวธการ ทน�าเสนอ งานวจยนใชขอมลจากระบบแนะน�า ภาพยนตร MovieLens (ht tp://www. grouplens.org/node/73/) ซงขอมลดงกลาวไดถกรวบรวมโดยกลมผวจยของ GroupLens ResearchProjectแหงมหาวทยาลยMinnesotaโดยฐานขอมล MovieLens ทน�ามาใชในการ ทดลองจะประกอบไปด วยข อมลเกยวกบภาพยนตร (movies) ทถกอธบายดวยประเภทของภาพยนตร(genres)ตางๆเชนaction,adventure,dramaเปนตนขอมลคาคะแนนความชอบโดยรวม (rating) ของผใชจ�านวน100,000คาทรวบรวมจากผใชจ�านวน943คน ทชมภาพยนตรจ�านวน 1682 เรอง ขอมลคา คะแนนความชอบโดยรวมทผใชก�าหนดจะมคา อยในชวง1ถง5(1=ไมชอบและ5=ชอบมาก ทสด) โดยผใชแตละคนไดก�าหนดคาคะแนน ความชอบโดยรวมใหกบภาพยนตรไมนอยกวา 20เรองโดยทดสอบความถกตองของการท�านาย ของวธทน�าเสนอเปรยบเทยบกบวธการแนะน�า แบบอนๆ ทงแบบ single-criteria แบบดงเดม คอSingleUser-BasedCollaborativeFiltering และวธการแบบ multi-criteria ทประยกตใช เทคนคaggregationapproach(Adomaviciusetal,2005)

10





)).(()()(

)( . )(),(

,,2

,2

,

,,

ixixix

ix

ASGaaiax

ASGaai

ASGaax

ASGaaiax

asgasg

asgixsim

คอ Multi-attribute Aggregation for User-Based Collaborative Filtering การประเมน ประสทธภาพความถกต องในการจ�าแนก (classificationaccuracy)จะก�าหนดthresholds เพอใชในการจ�าแนกภาพยนตรทถกแนะน�าออก เปนสองกลม (relevant และ non-relevant)โดยจะประเมนดวยคา threshold 2 ระดบคอ 3and4 (ถาคาทท�านายมากกวาหรอเทากบ Thresholdทก�าหนดผลลพธนนจะจดอยในกลม relevant,ถานอยกวาจะจดอยในกลม non-relevant) เราเลอกทจะทดลองในกรณทขนาดneighbor size เทากบ10 โดยจะพจารณาสงท แนะน�าในลกษณะtopNrecommendations โดยท N คอจ�านวนไอเทมหรอค�าแนะน�าท เหมาะสมมากทสดทตองการจะแนะน�าใหกบผใช ส�าหรบการทดลองนไดก�าหนดคาของNเปน1และ 5 และไดผลการทดลองดงแสดงในตารางท7



11

การประเมนประสทธภาพความถกตองในการจ าแนก (classification accuracy) จะก าหนด thresholds เพอใชในการจ าแนกภาพยนตรทถกแนะน าออกเปนสองกลม (relevant และ non-relevant) โดยจะประเมนดวยคา threshold 2 ระดบคอ 3 and 4 (ถาคาทท านายมากกวา หรอเทากบ Threshold ทก าหนด ผลลพธนนจะจดอยในกลม relevant , ถานอยกวาจะจดอยในกลม non-relevant) เราเลอกทจะทดลองในกรณทขนาด neighbor size เทากบ10 โดยจะพจารณาสงทแนะน าในลกษณะ top N recommendations โดยท N คอจ านวนไอเทมหรอค าแนะน าทเหมาะสมมากทสดทตองการจะแนะน าใหกบผใช ส าหรบการทดลองนไดก าหนดคาของ N เปน 1 และ 5 และไดผลการทดลองดงแสดงในตารางท 7

ตำรำงท 7 ผลกำรทดสอบ

คาThresholds วธการ

Precision in

Top-1(%)

Precision in

Top-5(%)

3 Single User-Based Collaborative Filtering 89.2 89.1 Multi-attribute Aggregation for User-Based Collaborative Filtering 90.0 89.7

วธทน าเสนอ 91.1 91.0

Single User-Based Collaborative Filtering 71.9 72.8 4 Multi-attribute Aggregation for User-Based Collaborative Filtering 72.2 73.9 วธทน าเสนอ 74.1 75.8

จากขอมลทแสดงในตารางท 7 แสดงใหเหนวาวธการทน าเสนอมผลการท านายทดกวาวธการอนทน ามาเปรยบเทยบ

ทงสองวธ เปนการสนบสนนวาวธการรวบรวมขอมลทน าเสนอนสามารถสรางขอมลทเปนประโยชนตอการพฒนาระบบผแนะน าแบบหลายเกณฑได นอกจากนนในวธการทน าเสนอนยงเปนการลดการ sparse ของเมทรกตใชในระบบดวยการแปลงขอมลใหเปนแบบไฮบรท เชน ในกรณของตวอยางทใชในการทดลอง ไดการแปลงขนาดของขอมล User-Item Ratings (UIR) ทมขนาดเทากบ 100,000 X 1682 (จ านวนผใชทก าหนดคาความชอบโดยรวม X จ านวนภาพยนต) ใหเปนเมทรกตขนาด 943 X 7 (จ านวนผใช X จ านวนของประเภทภาพยนต) จะเหนไดวาขนาดของขอมลเลกลงอยางมาก ในสวนขงขอมลของไอเทม (Item-Attributes Binary Values: IAB) ถงแมวาจะมขนาดเทาเดมไมเปลยนแปลงในกรณนเทากบ 1682 X 7 (จ านวนภาพยนต X จ านวนของประเภทภาพยนต) แตคาน าหนกคะแนนของแตละคณลกษณะมความชดเจนมากขน ไมใชคาทเปน 0 หรอ 1 เทานน ท าใหการท านายมความถกตองมากขน สรป

ในงานวจยนไดน าเสนอระบบผแนะน าแบบหลายเกณฑ ดวยวธการรวบรวมขอมลความชอบของผใชทางออมเพอลดภาระของผใชในการทจะตองประเมนและใหขอมลความชอบทมตอคณลกษณะตาง ๆ ของไอเทม และลดปญหาความไมสอดคลองกนของขอมลทเกดจากการรวบรวมจากผใชโดยตรง โดยวธการทน าเสนอจะเปนการผนวกกนของขอมลความชอบของผใชเกยวกบคณลกษณะโดยรวมของไอเทมเขากบขอมลคณลกษณะตาง ๆ ของไอเทม เพอท าการวเคราะหและสรางเปนขอมลความชอบของผใชเกยวกบคณลกษณะตาง ๆ ของไอเทม เพอประโยชนในการแนะน าไอเทมใหกบผใชเปนรายเฉพาะบคคลทเปนประโยชนอยางมากตอการพฒนาระบบผแนะน าแบบหลายเกณฑ เปนประโยชนส าหรบการเพมความสามารถการท างานจากระบบทเคยใชวธการแบบเกณฑเดยวไปใชวธการแบบหลายเกณฑทมประสทธภาพมากกวา

จากขอมลทแสดงในตารางท 7 แสดงใหเหนวาวธการทน�าเสนอมผลการท�านายทดกวาวธการอนทน�ามาเปรยบเทยบทงสองวธเปนการสนบสนนวาวธการรวบรวมขอมลทน�าเสนอนสามารถสรางขอมลทเปนประโยชนตอการพฒนาระบบผแนะน�าแบบหลายเกณฑไดนอกจากนนในวธการทน�าเสนอนยงเปนการลดการ sparseของเมทรกตใชในระบบดวยการแปลงขอมลใหเปนแบบไฮบรทเชนในกรณของตวอยางทใชในการทดลองไดการแปลงขนาดของขอมลUser-ItemRatings(UIR)ทมขนาดเทากบ100,000X 1682(จ�านวนผใชทก�าหนดคาความชอบโดยรวมXจ�านวนภาพยนต)ใหเปนเมทรกตขนาด943X7(จ�านวนผใชXจ�านวนของประเภทภาพยนต)จะเหนไดวาขนาดของขอมลเลกลงอยางมากในสวนขงขอมลของไอเทม(Item-AttributesBinaryValues: IAB) ถงแมวาจะมขนาดเทาเดมไมเปลยนแปลงในกรณนเทากบ1682X7(จ�านวนภาพยนตXจ�านวนของประเภทภาพยนต)แตคาน�าหนกคะแนนของแตละคณลกษณะมความชดเจนมากขนไมใชคาทเปน0หรอ1เทานนท�าใหการท�านายมความถกตองมากขน

สรป ในงานวจยนไดน�าเสนอระบบผแนะน�าแบบหลายเกณฑดวยวธการรวบรวมขอมลความชอบของผใชทางออมเพอลดภาระของผใชในการทจะตองประเมนและใหขอมลความชอบทมตอ คณลกษณะตางๆ ของไอเทม และลดปญหา ความไมสอดคลองกนของขอมลทเกดจากการ รวบรวมจากผใชโดยตรง โดยวธการทน�าเสนอ จะเปนการผนวกกนของขอมลความชอบของผใช เกยวกบคณลกษณะโดยรวมของไอเทมเขากบ ขอมลคณลกษณะตางๆของไอเทมเพอท�าการ วเคราะหและสรางเปนขอมลความชอบของผ ใชเกยวกบคณลกษณะตางๆ ของไอเทม เพอ ประโยชนในการแนะน�าไอเทมใหกบผใชเปนราย เฉพาะบคคลทเปนประโยชนอยางมากตอการ พฒนาระบบผ แนะน�าแบบหลายเกณฑ เปน ประโยชนส�าหรบการเพมความสามารถการ ท�างานจากระบบทเคยใชวธการแบบเกณฑเดยว ไปใชวธการแบบหลายเกณฑทมประสทธภาพ มากกวาโดยการใชขอมลเดมทมอยไดแลวพรอม ทงยงสามารถทจะลดปญหาintrusivenessและ ความไมสอดคลองของขอมลความชอบของผใชไดอกดวย

11

การประเมนประสทธภาพความถกตองในการจ าแนก (classification accuracy) จะก าหนด thresholds เพอใชในการจ าแนกภาพยนตรทถกแนะน าออกเปนสองกลม (relevant และ non-relevant) โดยจะประเมนดวยคา threshold 2 ระดบคอ 3 and 4 (ถาคาทท านายมากกวา หรอเทากบ Threshold ทก าหนด ผลลพธนนจะจดอยในกลม relevant , ถานอยกวาจะจดอยในกลม non-relevant) เราเลอกทจะทดลองในกรณทขนาด neighbor size เทากบ10 โดยจะพจารณาสงทแนะน าในลกษณะ top N recommendations โดยท N คอจ านวนไอเทมหรอค าแนะน าทเหมาะสมมากทสดทตองการจะแนะน าใหกบผใช ส าหรบการทดลองนไดก าหนดคาของ N เปน 1 และ 5 และไดผลการทดลองดงแสดงในตารางท 7

ตำรำงท 7 ผลกำรทดสอบ

คาThresholds วธการ

Precision in

Top-1(%)

Precision in

Top-5(%)

3 Single User-Based Collaborative Filtering 89.2 89.1 Multi-attribute Aggregation for User-Based Collaborative Filtering 90.0 89.7

วธทน าเสนอ 91.1 91.0

Single User-Based Collaborative Filtering 71.9 72.8 4 Multi-attribute Aggregation for User-Based Collaborative Filtering 72.2 73.9 วธทน าเสนอ 74.1 75.8

จากขอมลทแสดงในตารางท 7 แสดงใหเหนวาวธการทน าเสนอมผลการท านายทดกวาวธการอนทน ามาเปรยบเทยบ

ทงสองวธ เปนการสนบสนนวาวธการรวบรวมขอมลทน าเสนอนสามารถสรางขอมลทเปนประโยชนตอการพฒนาระบบผแนะน าแบบหลายเกณฑได นอกจากนนในวธการทน าเสนอนยงเปนการลดการ sparse ของเมทรกตใชในระบบดวยการแปลงขอมลใหเปนแบบไฮบรท เชน ในกรณของตวอยางทใชในการทดลอง ไดการแปลงขนาดของขอมล User-Item Ratings (UIR) ทมขนาดเทากบ 100,000 X 1682 (จ านวนผใชทก าหนดคาความชอบโดยรวม X จ านวนภาพยนต) ใหเปนเมทรกตขนาด 943 X 7 (จ านวนผใช X จ านวนของประเภทภาพยนต) จะเหนไดวาขนาดของขอมลเลกลงอยางมาก ในสวนขงขอมลของไอเทม (Item-Attributes Binary Values: IAB) ถงแมวาจะมขนาดเทาเดมไมเปลยนแปลงในกรณนเทากบ 1682 X 7 (จ านวนภาพยนต X จ านวนของประเภทภาพยนต) แตคาน าหนกคะแนนของแตละคณลกษณะมความชดเจนมากขน ไมใชคาทเปน 0 หรอ 1 เทานน ท าใหการท านายมความถกตองมากขน สรป

ในงานวจยนไดน าเสนอระบบผแนะน าแบบหลายเกณฑ ดวยวธการรวบรวมขอมลความชอบของผใชทางออมเพอลดภาระของผใชในการทจะตองประเมนและใหขอมลความชอบทมตอคณลกษณะตาง ๆ ของไอเทม และลดปญหาความไมสอดคลองกนของขอมลทเกดจากการรวบรวมจากผใชโดยตรง โดยวธการทน าเสนอจะเปนการผนวกกนของขอมลความชอบของผใชเกยวกบคณลกษณะโดยรวมของไอเทมเขากบขอมลคณลกษณะตาง ๆ ของไอเทม เพอท าการวเคราะหและสรางเปนขอมลความชอบของผใชเกยวกบคณลกษณะตาง ๆ ของไอเทม เพอประโยชนในการแนะน าไอเทมใหกบผใชเปนรายเฉพาะบคคลทเปนประโยชนอยางมากตอการพฒนาระบบผแนะน าแบบหลายเกณฑ เปนประโยชนส าหรบการเพมความสามารถการท างานจากระบบทเคยใชวธการแบบเกณฑเดยวไปใชวธการแบบหลายเกณฑทมประสทธภาพมากกวา




Adomavicius,Gediminas,andYoungokKwon.2007.NewRecommendation TechniquesforMulticriteriaRatingSystems.IEEE Intelligent Systems 22, no. 3:48-55.AdomaviciusandTuzhilin.2005.TowardtheNextGenerationofRecommender Systems:A Survey of the. Knowledge and Data Engineering IEEE Transactions on 17, no. 6:734--749.Balabanovic,Marko,andYoavShoham.1997.Fab:content-based,collaborative recommendation.(SpecialSection:RecommenderSystems). Commu nications of the ACM 66, March: 1-7.Billsus,D.,C.A.Brunk,C.Evans,B.Gladish,andM.Pazzani.Adaptiveinterfaces forubiquitouswebaccess.Commnications of the ACM, 45no.5:34-38, 2002.Bollen,Dirk,BartPKnijnenburg,MartijnCWillemsen,andMarkGraus.2010. Understandingchoiceoverloadinrecommendersystems.ACM International Conference on Recommender Systems RecSys,63-70.Burke,Robin.2000.Knowledge-basedrecommendersystems.Encyclopedia of Library and Information Systems 69, no. Supplement 32:175–186.Burke,Robin.2002.HybridRecommenderSystems:Survey and Experiments. User Modeling and User Adapted Interaction 12, no. 4:331-370.Burke,Robin.2007.HybridRecommenderSystems:TheAdaptiveWeb. Springer Berlin Heidelberg:377-408.Deshpande,Mukund,andGeorgeKarypis.2004.Item-BasedTop-N RecommendationAlgorithms.ACM Transactions on Information Systems 22, no. 1:143-177.Herlocker,JL,JAKonstan,ABorchers,andJRiedl.1999.Analgorithmic frameworkforperformingcollaborativefiltering.Proceedings of the 22nd Annual International ACM SIGIR Conference on Research and Development in Information Retrieval, 54:230-237.Kellar,M,CWatters,JDuffy,andMShepherd.2004.EffectofTaskonTimeSpent ReadingasanImplicitMeasureofInterest.Proc ASIS AM 04.



Konstan,JA,BNMiller,DavidMaltz,JLHerlocker,LRGordon,andJohnRiedl. 1997.GroupLens:applyingcollaborativefilteringtoUsenetnews. Communications of the ACM 40, no. 3:77-87.Lee,T,andYPark.2008.Atime-basedapproachtoeffectiverecommender systemsusingimplicitfeedback.Expert Systems with Applications 34, no. 4:3055-3062.Lee,Wei-Po,Chih-HungLiu,andCheng-CheLu.2002.Intelligent agent-basedsystemsforpersonalizedrecommendationsinInternet commerce.Expert Systems with Applications 22, no. 4:275-284.Linden,G.,B.Smith,andJ.York.Amazon.comRecommendations: Item-to-ItemCollaborativeFiltering.IEEE Internet Computing, Jan.-Feb, 2003.Manouselis,Nikos,andConstantinaCostopoulou.2007.Analysisand ClassificationofMulti-CriteriaRecommenderSystems.World Wide Web Internet and Web Information Systems 10, no. 4:415-441.Manouselis,Nikos.2007.ExperimentalAnalysisofDesignChoicesin MultiattributeUtilityCollaborativeFiltering.International Journal of Pattern Recognition and Artificial Intelligence 21, no. 2:311.Middleton,StuartE,NRShadbolt,andDCDeRoure.2004.Ontological UserProfilinginRecommenderSystems.ACM Transactions on Information Systems 22, no.1:54-88.Miller,BradleyN,IstvanAlbert,ShyongKLam,JosephAKonstan, andJohnRiedl.2003.MovieLensunplugged:experienceswith anoccasionallyconnectedrecommendersystem.Proceedings of the 8th international conference on Intelligent user interfaces:263-266.Marlin,B.ModelingUserRatingProfilesforCollaborativeFiltering.Proceedings of the 17th Annual Conference on Neural Information Processing Systems (NIPS’03), 2003. MovieLens,RetrievedJanuary29,2012fromhttp://www.grouplens.org/node/73/.Oard,D.,&Kim,J.(1998).ImplicitFeedbackforRecommenderSystems. Proceedings of the AAAI Workshop on Recommender Systems:81-83.O’Donovan,John,andBarrySmyth.2005.Trustinrecommendersystems. Proceedings of the 10th international conference on Intelligent user interfaces IUI 05 15, June:167.



PalanivelK.andSivakumarR.2010.AStudyOnImplicitFeedbackinMulticriteria E-CommerceRecommenderSystem.Journal of Electronic Commerce Research 11, no. 2:140-156.Pazzani,MichaelJ.1999.AFrameworkforCollaborative,Content-Basedand DemographicFiltering.Artificial Intelligence Review 13, no. 5:393-408.PittayaPoompiang,WichianPremchaiswadi.2010.UserandItemPattern MatchinginMulti-criteriaRecommenderSystems.11th ACIS International Conference on Software Engineering, Artificial Intelligences, Networking and Parallel/Distributed Computing, SNPD 2010, London, England, UK, June 9-11, 2010:20-25.Recker,MimiM,andAndrewWalker.2003.Supporting“word-of-mouth” socialnetworksthroughcollaborativeinformationfiltering.Journal Of Interactive Learning Research 14, no. 1.Ricci,F,andHWerthner.2002.Casebasequeryingfortravelplanning recommendation.Tourism 3, no. 4:215-226.Rosset,S.,E.Neumann,U.Eick,N.Vatnik,andY.Idan.CustomerLifetime ValueModelingandItsUseforCustomerRetentionPlanning.Proceeding of the 8th ACM SIGKDD International Conf. on Knowledge Discovery and Data Mining (KDD-2002), July 2002. Schafer,JBen,DanFrankowski,JonHerlocker,andShiladSen.2007. CollaborativeFilteringRecommenderSystems.International Journal of Electronic Business 2, no. 1:77.Schafer,JBen,JosephAKonstan,andJohnRiedl.2001.E-Commerce RecommendationApplications.Data Mining and Knowledge Discovery 5, no. 1:115-153.Schafer,JBen,JosephKonstan,andJohnRiedi.1999.Recommendersystems ine-commerce.Proceedings of the 1st ACM conference on Electronic commerce EC 99:158-166.Takács,Gábor,IstvánPilászy,BottyánNémeth,andDomonkosTikk.2008. Matrixfactorizationandneighborbasedalgorithmsforthenetflixprize problem.Proceedings of the 2008 ACM conference on Recommender systems RecSys 08:267.



ความคงตวของสารสแอนโทไชยานนจากกากกลบดอกกระเจยบแดง (Hibiscus sabdariffa Linn.)

ในผลตภณฑขาวเหนยวมนStability of Anthocyanin from Red Roselle

(Hibiscus sabdariffa Linn.) Residue in The Sweet Sticky Rice

ญาณจนดามง*ปยะวทยทพรส**

YaneeJindamung*Piyavitthipbharos**

*นกศกษาสาขาวชาเทคโนโลยการอาหารภาควชาวทยาศาสตรคณะศลปศาสตรและวทยาศาสตร

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

*aStudent,TheFieldofFoodTechnology,DepartmentofSciences,FacultyofArtsandSciences,

Dhurakij Pundit University

**อาจารยประจ�าสาขาวชาเทคโนโลยการอาหารภาควชาวทยาศาสตรคณะศลปศาสตรและวทยาศาสตร

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

**LecturerofFoodTechnology,DepartmentofSciences,FacultyofArtsandSciences,

Dhurakij Pundit University



บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาความคงตวของสารสแอนโทไซยานนจาก กากกลบดอกกระเจยบแดงในผลตภณฑขาวเหนยวมนขนแรกวเคราะหองคประกอบ ทางเคมของกากกลบดอกกระเจยบแดง พบวา มคาพลงงาน 62.0 Kcal /100 กรม พลงงานจากไขมน0.0Kcal/100กรมคารโบไฮเดรต14.1%(db)โปรตน1.22%(db)ไขมน0.05%(db)เถา1.29%(db)และความชน83.3%(db)ขนทสองศกษาผลของอณหภมและเวลาสกดสารสแอนโทไซยานนจากกากกลบดอกกระเจยบแดงโดย ใชอตราสวนระหวางกากกลบดอกกระเจยบแดงตอน�าทมคาpH2.5(ปรบดวยกรด HCl 1%) เปน 1 : 4 โดยน�าหนกตอปรมาตร ตามล�าดบ แปรคาอณหภม 60OC 80OCและ100OCเวลาสกด1020และ30นาทวางแผนการทดลองแบบสมอยาง สมบรณ(CompletelyRandomizedDesign)ทดลอง3ซ�าพบวาอณหภมและเวลาสกดทเหมาะสม คอ อณหภม 100OC นาน 30 นาท ใหคาสแดง(a*) 13.65สารละลายสแอนโทไซยานน ทสกดได มคา pH 2.29 ปรมาณแอนโทไซยานน ทงหมด0.41มลลกรม/100มลลลตรตวอยาง(db)และคาTSS0OBrixขนทสามศกษาอตราสวนทเหมาะสมระหวางสารละลายสแอนโทไซยานนตอขาวเหนยวพนธเขยวง (Oryza sativaLinn.)ทมตอการยอมรบทางประสาทสมผสของผทดสอบน�าสารละลายสแอนโทไซยานนสกดจากสภาวะทเหมาะสมของขนทสองแปรคาอตราสวนสารละลายสารสแอนโทไซยานนตอขาวเหนยวพนธเขยวงเปน30:7040:60และ50:50โดย น�าหนกตอน�าหนกแชทงไว6-8ชวโมงน�าขาวเหนยวทผานการแชผลตขาวเหนยวมนดวยสตรตนแบบทคดเลอกเตมมอลโทเดกซทรนผง(DE10)เปนสารชวยเกดเจลใหผทดสอบทไมผานการฝกฝน จ�านวน 30 คน ท�าแบบทดสอบ Hedonic Scale-9-Pointsวางแผนการทดลองแบบวดคาซ�า(RepeatedMeasureDesign)พบวาอตราสวนการแชขาวเหนยวพนธเขยวงดวยสารละลายสแอนโทไซยานน 50:50 ไดรบคะแนนความชอบรวมลกษณะปรากฏสเนอสมผสรสชาตและกลนรสมากทสดคอ8.17.78.37.67.9และ7.7คะแนนตามล�าดบสดทายประเมนอายการเกบรกษาผลตภณฑขาวเหนยวมนทมตอความคงตวของสารสแอนโทไซยานนในผลตภณฑน�าสภาวะทเหมาะสมจากขางตนเกบไวทอณหภมตเยนเปนเวลา12และ3วนเทยบกบอณหภมหองพบวามปรมาณแอนโทไซยานนทงหมดเทากบ0.900.91และ0.93 มลลกรม/100กรมตวอยางตามล�าดบคาการเหมนหน(เปอรออกไซด)และความแขงเพมขนสวนคาสแดงลดลงขณะทคาawเทากนทง3วน(0.95aw)การเจรญเพมจ�านวนของจลนทรยทงหมดและยสต-ราอยในเกณฑปลอดภยตอผบรโภคส�าหรบการประเมนคณภาพทางประสาทสมผสพบวาการเกบในตเยนทง3วนผทดสอบไมยอมรบแตใหการยอมรบผลตภณฑเมอเกบไวทอณหภมหอง ณ วนแรกทท�า ขาวเหนยวมน



ผสมสารสแอนโทไซยานน เมอเกบไวทอณหภมห อง (30±0.5OC). มปรมาณ แอนโทไซยานนทงหมด0.21มลลกรม/100กรมตวอยาง(wb)พลงงาน257.5Kcalพลงงานจากไขมน23.5Kcalคารโบไฮเดรต55.43%(wb)ความชน38.54%(wb)โปรตน3.06%(wb)ไขมน2.60%(wb)และเถา0.39%(wb)

ค�าส�าคญ :ความคงตวสารสแอนโทไซยานนกากกลบดอกกระเจยบแดงขาวเหนยวมนขาวเหนยวพนธเขยวง



Abstract

Thisresearchconsistedoffourexperimentalparts.Thefirstpartwasanalysesofchemicalcompositionsoffreshredreselle(HibiscussadariffaLinn.)residue.Itwasfoundthattheenergyvalue(62.0Kcal/100g),energyfrom fat (0.0 Kcal/100g), carbohydrates(14.1% db), protein (1.22% db),fat(0.05%db),ash(1.29%db),andmoisture(83.3%db). Inthesecondpart,theeffectsofextractiontemperature(for60OC80 OCor100OC)andtimes(for10,20,or30min)oftheanthocyaninsfromfreshredreselle residuewereevaluated.Theexperimentinvolvedasacompletelyrandomized design(CRD)wereanalysedtriplicateexperiments.Theeffectsoffreshredreselleresiduetodistilledwater(adjustedfor2.5pHwith1%HCl)ratioswascarriedoutat1:4w/v,respectively.Theexperimentalresultsfoundthatsignificantlytheoptimalextractionwas100 OC,30minwhichredness(a*),pH,extracted-totalanthocyanincontent(db),aswellastotalsolublesolidwere13.65,2.29,0.41mg/100mLsample,0OBrix,respectively. Inthethirdpart,theeffectsofanthocyaninsolutiontoglutinousricenamely“KEAWNGU”(Oryza sativaLinn.)ratiosat30:70,40:60,or50:50w/wonsensoryevaluationwithuntrained30assessorswereevaluated. Tobringextractedanthocyaninsolutionfromtheoptimalconditionwascarriedoutatsoakedovernightfor6–8hrsafterthattobringsoakedglutinousricewereproducedthesweetsickyricewithcommerciallystandardformular.Afteradded3%powderedmaltodextrin(DE10)asgellingagentweretestbyuntrained30assessorshadmakehedonicscale-9-points.Theexperimentinvolvedasarepeatedmeasuredesign(RMD).Theexperimental resultsfoundthatthesinificantlyeffectsofanthocyaninsolutiontoglutinousricenamely“KEAWNGU”ratioat50:50w/wwasreceivedscorelikeoverallacceptance,appearance,color,texture,tasteorflavorwere8.1,7.7,8.3,7.6,7.9or7.7,respectively.Inthefinalpart,theeffectsofshelflifeevaluation onstabilityofanthocyaninintheproductwerestudied.Tobringtheoptimal conditionofinthethirdpartkeepat1,2,or3dayswhencomparedwithcontroltreatment(roomtemperatureat30±0.5OC).Itwasfoundthatincreasing storage days had significantly effected increasing profiles of anthocyanincontentswere0.90,0.91,or0.93mg/100gsample,respectively.



Inaddition,theexperimentalresultsfoundthatincreasingstoragedayshadsignificantlyeffectedincreasingprofilesofperoxidevalue,andsignificantlyeffecteddecreasingprofilesofcolor(L*,a*)while,nosignificantlyeffectedofwateractivity(0.95aw).Inaddition,Microbiologyevaluationonthesweetsticklyriceinrefrigerationwerestudied.Itwasfoundthatthoseobtainednegativetoconsumer.Ontheotherhand,sensoryevaluationitwasfoundthatthoseobtainedthroughout3daysnoacceptableassessorsbutthatsignificantly effected acceptable control treatment (room temperature).Theexperimentalresultsfoundthatthesinificantlyeffectsofanthocyaninsolutiontoglutinousricenamely“KEAWNGU”ratioat50:50w/wkeepatroomtemperatureoftotalanthocyanincontent,energy,energyfromfat,carbohydrate,moisture,protein,fatorashwere0.21mg/100g(wb)sample,257.5Kcal,23.5Kcal,55.43(wb),38.54%(wb),3.06%(wb),2.60%(wb)or0.39%(wb),respectively.

Keywords :AnthocyaninStability,RedReselle(Hibiscus sadariffaLinn.)Residue,SweetStickyRice,“KEAWNGU”GlutinousRice.



บทน�า แอนโทไซยานนเปนรงควตถหรอสารสทมสชวงสแดงถงสน�าเงนพบในผกผลไมและดอกไมหลายชนดเชนดอกอญชนกลบดอกกระเจยบแดงผลองนและผลสตรอเบอรเปนตนแอนโทไซยานนเปนสารประกอบในกลมฟลาโวนอยด(flavonoids)มโครงสรางพนฐานทวไป(ภาพท 1) เปนอนพนธ Polyhydroxy และ Polymethoxy ของสาร Flavyl ium หรอ 2-Phenylbenzopyrylium โมเลกลประกอบดวยแอนโทไซยานดนหรอเรยกวาAglyconeจบกบ น�าตาลดวยพนธะβ-Glycosidic และมกจบทคารบอนต�าแหนงท 3 ของโครงสราง แอนโทไซยานดนโดยธรรมชาตมแอนโทไซยานนหลายชนดซงแตกตางกน เนองจากมแอนโท-ไซยานดนหลายชนด (Castaneda-Ovando และคณะ,2008) กากกลบกระเจยบแดงท เหลอจากกระบวนการผลตเครองดมน�ากระเจยบแดง พาสเจอรไรสและเครองดมน�ากระเจยบแดง ส เตอร ไลส จ าก โค ร งกา รส วนพระอ งค สวนจตรลดาสามารถน�ามาเพมมลคาใหสงขนโดยสามารถสกดสารใหส เพอใชในผลตภณฑ บางชนดไดในเชงอตสาหกรรม ปจจบน มการ ผลตเครองดมกระเจยบแดง เปนจ�านวนมาก ท�าใหมปรมาณกากกระเจยบแดงเพมมากขน ซงเปนการเพมของเสยใหกบผผลตดวยแนวคด ดงกลาว ผวจยจงไดท�าการศกษาประโยชนของ กากกลบดอกกระเจยบแดง(RedRoselle)ซง มชอทางวทยาศาสตรวาHibiscus sabdariffaLinn. วงศMalvaceaeสวนทนยมบรโภคคอกลบ ดอกหรอกลบเลยงกระเจยบแดง มสารสแอนโทไซยานนละลายน�ามากกวา 50% นอกจากน กระเจยบแดงยงมสารพอลฟนอลถง 66%

ของปรมาณกลบดอก และยงมคารโบไฮเดรต เพกตน รวมทงยงมกรดอนทรยหลายชนด เชนกรดอะซตก กรดซตรก กรดมาลก และกรดทารทารก กรดเหลานนท�าใหกระเจยบแดงมรสชาตเปรยวเปนตน(Prodanovและคณะ, 2004;Gradinaru และคณะ,2003;Veridianaและคณะ,2007;สถาบนการแพทยแผนไทย,2552;เวบไซตหมอชาวบาน,2552) Du และ Francis (1973) อางถงใน บศรารตน (2545)ศกษาแอนโทไซยานนหลกทมในกลบดอกกระเจยบแดงซงเปนพนธเดยวกบ ทใช ในการทดลองน ในขนตอนแรก สกด แอนโทไซยานนดวยกรดไฮโดรคลอรกเขมขน1.5 นอรมลในเอทานอลจากนนน�าสารละลายสกด แอนโทไซยานนท ได มาไฮโดรไลซ ด วย กรดไฮโดรคลอรกเขมขน2นอรมลและน�าไป แชในอางน�า(waterbath)นาน1ชวโมงท�าให แยกไดแอนโทไซยานดน ซงเปน Aglyccon และน�าตาลและ หาชนดของ Aglycon และ น� าตาล โดยวธ โครมาโตกราฟฟ พบว าแอนโทไซยานนหลกและรองในกระเจยบแดง คอ Delphinidin-3-glucoside และC ya n i d i n - 3 - g l u c o s i d e ต ามล� า ด บ

บทน า แอนโทไซยานนเปนรงควตถหรอสารสทมสชวงสแดง ถง สน าเงน พบในผก ผลไม และดอกไม หลาย

ชนด เชน ดอกอญชน กลบดอกกระเจยบแดง ผลอ งน และผลสตรอเบอ ร เปนตน แอนโทไซยานนเปนสารประกอบในกลมฟลาโวนอยด (flavonoids) มโครงสรางพนฐานทวไป (ภาพท 1) เปนอนพนธ Polyhydroxy และ Polymethoxy ของสาร Flavylium หรอ 2-Phenylbenzopyrylium โมเลกลประกอบดวยแอนโทไซยานดน หรอเรยกวา Aglycone จบกบน าตาลดวยพนธะ -Glycosidic และมกจบทคารบอนต าแหนงท 3 ของโครงสรางแอนโทไซยานดน โดยธรรมชาตมแอนโทไซยานนหลายชนดซงแตกตางกน เนองจาก มแอนโทไซยานดนหลายชนด (Castaneda-Ovando และคณะ,2008)

กากกลบกระเจยบแดงทเหลอจากกระบวนการผลตเครองดมน ากระเจยบแดงพาสเจอรไรส และเครองดมน ากระเจยบแดงสเตอรไลสจากโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา สามารถน ามาเพมมลคาใหสงขน โดยสามารถสกดสารใหส เพอใชในผลตภณฑบางชนดไดในเชงอตสาหกรรม ปจจบน มการผลตเครองดมกระเจยบแดง เปนจ านวนมากท าใหมปรมาณกากกระเจยบแดงเพมมากขน ซงเปนการเพมของเสยใหกบผผลต ดวยแนวคดดงกลาว ผวจยจงไดท าการศกษาประโยชนของกากกลบดอกกระเจยบแดง (Red Roselle) ซงมชอทางวทยาศาสตรวา Hibiscus sabdariffa Linn. วงศ Malvaceae สวนท นยมบรโภค คอ กลบดอกหรอกลบเลยงกระเจยบแดง มสารสแอนโทไซยานนละลายน ามากกวา 50% นอกจากน กระเจยบแดงยงมสารพอลฟนอลถง 66% ของปรมาณกลบดอก และยงมคารโบไฮเดรต เพกตน รวมทงยงมกรดอนทรยหลายชนด เชน กรดอะซตก กรดซตรก กรดมาลก และกรดทารทารก กรดเหลานนท าใหกระเจยบแดงมรสชาตเปรยว เปนตน (Prodanov และคณะ,2004;Gradinaru และคณะ,2003;Veridiana และคณะ, 2007;สถาบนการแพทยแผนไทย,2552;เวบไซตหมอชาวบาน,2552)

Du และ Francis (1973) อางถงใน บศรารตน (2545) ศกษาแอนโทไซยานนหลกทมในกลบดอกกระเจยบแดง ซงเปนพนธเดยวกบทใชในการทดลองน ในขนตอนแรก สกดแอนโทไซยานนดวย กรดไฮโดรคลอรกเขมขน 1.5 นอรมล ในเอทานอล จากนน น าสารละลายสกดแอนโทไซยานนทไดมาไฮโดรไลซ ดวยกรดไฮโดรคลอรก เขมขน 2 นอรมล และน าไปแชในอางน า (water bath) นาน 1 ชวโมง ท าใหแยกไดแอนโทไซยานดน ซงเปน Aglyccon และน าตาล และ หาชนดของ Aglycon และน าตาล โดยวธโครมาโตกราฟฟ พบวา แอนโทไซยานนหลกและรองในกระเจยบแดง คอ Delphinidin-3-glucoside และ Cyanidin-3-glucoside ตามล าดบ

ภาพท 1 โครงสรางทวไปของสารสแอนโทไซยานนส ทมา : Castaneda-Ovando และคณะ (2008)

ภาพท1โครงสรางทวไปของสารสแอนโทไซยานนสทมา:Castaneda-Ovandoและคณะ(2008)



ดวงกมลและคณะ(2551)ไดสกดสารสแอนโทไซยานนจากขาวเนยวด�าพบวาสภาวะทเหมาะสมในการสกดคออณหภม620C-650C เปนเวลา 67 – 75 นาท โดยใชอตราสวน ขาวเหนยวด�า:น�าเปน1ตอ3น�าหนก/น�าหนก ดวยเครองควบคมอณหภมแบบเขยาเชนเดยว กบบศรารตนและเกยรตศกด(2545)ไดศกษา การสกดสารละลายสแอนโทไซยานนจากกลบ ดอกกระเจยบแดงเพอใช เป นสผสมอาหาร รายงานวา สารสแอนโทไซยานน ทผานการท�าแหงแบบแชแขงทเตมมอลโทเดกซทรนผง(maltodextrinpowder)เขมขน3%w/vเปนสารทใหความคงตวดทสด และมคาดชนการเสอมสลายชาทสด(degradationindex)นนคอ สามารถเกบรกษาไดนาน15สปดาหมคาครงชวตมากทสดคอ86วน เพชรรตน และ อศราภรณ (2552)ศกษาความคงตวของสารสแอนโทไซยานนจากกลบดอกกระเจยบแดงในผลตภณฑเครองดมรายงานวาการเพมปรมาณน�าตาลทรายนอย กวา 500Brix ท�าใหปรมาณแอนโทไซยานนในเครองดมลดลงเพยงเลกนอย ขณะทการเตมกรดซตรกไมมผลตอปรมาณแอนโทไซยานนเชนเดยวกบงานวจยของ Veridiana และคณะ(2007) รายงานวา การเตมน�าตาลสามารถชวยเพมความคงตวใหกบสารสแอนโทไซยานนWrolstadและคณะ(1990)อางถงในVeridianaและคณะ (2007) รายงานวา การเตมน�าตาลซโครสสง20%ลงในผลตภณฑสตรอเบอรแชแขงท�าใหสารสแอนโทไซยานน มความคงตวสงสดอยางมนยส�าคญ ซงสอดคลองกบรายงานของ Prodanovและคณะ(2004)สารสแอนโทไซยานน คงตวไดดในสภาวะทมความเปนกรด และมน�าตาลเปนองคประกอบสามารถเพมความคงตว

ใหกบสารสแอนโทไซยานนอยางมนยส�าคญ ดงนน ผวจยจงท�าการศกษาทดลองสกดสารสแอนโทไซยานนจากกากกระเจยบแดงเปนการเพมมลคาใหกบกากกลบดอกกระเจยบแดงทเหลอจากกระบวนการผลต ของโครงการ สวนพระองคสวนจตรลดาน�าสารสแอนโทไซยานน ทสกดไดมาประยกตใชกบผลตภณฑขาวเหนยวมนทท�าจากพนธขาวไทย คอ ขาวเหนยวพนธเขยวง (Oryza sativa L.) ซงเปนการเพมทางเลอกใหกบผ บรโภคทชนชอบผลตภณฑขาว เหนยวมนอกดวย

วตถประสงคการวจย 1. เพอศกษาผลของอณหภมและเวลาในการสกดสารสแอนโทไซยานน จากกากกลบ ดอกกระเจยบแดงทม ตอคณภาพทางเคมและกายภาพของสารละลายสทสกดได 2. เพอศกษาอตราสวนทเหมาะสมระหวางสารละลายแอนโทไซยานนทสกดไดและขาวเหนยวพนธเขยวง ทมตอการยอมรบทางประสาทสมผสของผทดสอบ 3. เพอศกษาผลของอายการเกบรกษา ของผลตภณฑขาวเหนยวมนผสมสารสแอนโทไซยานน ทมตอคณภาพทางเคมกายภาพจลนทรยและประเมนคณภาพทางประสาทสมผสของผทดสอบ

อปกรณ และวธการด�าเนนงานวจย 1.อปกรณกากกลบดอกกระเจยบแดง (โครงการสวนพระองคสวนจตรลดา)ขาวเหนยว พนธเขยวง (Oryza sativa L.) (ตลาดบางซอ กรงเทพฯ) มอลโทเดกซทรน (DE10 ; บรษท เฮลท มหาบญ จ�ากด) กะทมะพราวยเอชท ตราอรอยดน�าตาลทรายตรามตรผลใบเตย หอมแก จด เกลอแกง เครองวดค า pH



(ตรา CONSORE รน C – 830) เครองชงละเอยดทศนยม4ต�าแหนง(ตราSatoriusรน CP–2245)เครองวดคาส(ระบบHunterLabรน Mini Scan XE Plus) เครองวดเนอสมผส(ตราLloydรนTAplusS/NLF2430ชนดBallprobe)รแฟลกโตมเตอรแบบพกพา(Handrefractometer)0–32 oBrixตราMAHCOรน FG–130และอปกรณเครองครวทจ�าเปน

2. วธการด�าเนนงานวจย 2.1 วเคราะหองคประกอบทางเคมเรมตนของกากกลบดอกกระเจยบแดง การทดลองนใชกากกระเจยบแดงสวนทเรยกวากลบดอก(ภาพท2)ซงเปนวสดเหลอทงจากกระบวนการผลตน�ากระเจยบพาสเจอไรซและน�ากระเจยบสเตอรไลซบรรจกระปองโลหะของโครงการสวนพระองค สวนจตรดา น�ามาวเคราะหองคประกอบทางเคม ไดแก พลงงานพลงงานจากไขมนคารโบไฮเดรตโปรตนไขมน เถาและความชน

6

อปกรณ และวธการด าเนนงานวจย 1. อปกรณ กากกลบดอกกระเจยบแดง (โครงการสวนพระองค สวนจตรลดา) ขาวเหนยวพนธเขยวง

(Oryza sativa L.) (ตลาดบางซอ กรงเทพฯ) มอลโทเดกซทรน (DE10 ; บรษท เฮลท มหาบญ จ ากด) กะทมะพราวยเอชท ตราอรอยด น าตาลทราย ตรามตรผล ใบเตยหอมแกจด เกลอแกง เครองวดคา pH (ตรา CONSORE รน C – 830) เครองชงละเอยดทศนยม 4 ต าแหนง (ตรา Satorius รน CP – 2245) เครองวดคาส (ระบบ Hunter Lab รน Mini Scan XE Plus) เครองวดเนอสมผส (ตรา Lloyd รน TA plus S/N LF 2430 ชนด Ball probe) รแฟลกโตมเตอรแบบพกพา (Hand refractometer) 0 – 32 oBrix ตรา MAHCO รน FG – 130 และอปกรณเครองครวทจ าเปน

2. วธการด าเนนงานวจย 2.1 วเคราะหองคประกอบทางเคมเรมตนของกากกลบดอกกระเจยบแดง

การทดลองนใชกากกระเจยบแดงสวนท เรยกวา กลบดอก (ภาพท 2) ซงเปนวสดเหลอทงจากกระบวนการผลตน ากระเจยบพาสเจอไรซและน ากระเจยบสเตอรไลซบรรจกระปองโลหะ ของโครงการสวนพระองค สวนจตรดา น ามาวเคราะหองคประกอบทางเคม ไดแก พลงงาน พลงงานจากไขมน คารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน เถา และ ความชน

ภาพท 2 กากกลบดอกกระเจยบแดง (Hibiscus sabdariffa Linn.) ไดจากโครงการสวนพระองค สวนจตรลดา

2.2 ศกษาอทธพลของอณหภมและเวลาสกดสารละลายสแอนโทไซยานน จากกากกลบ

กระเจยบแดงทมตอคณภาพทางเคมและกายภาพของสารละลายสแอนโทไซยานน ทสกดได น ากากกลบดอกกระเจยบแดงมาสกดสแอนโทไซยานนดวยตวท าละลาย (น ากลนปรบ pH 2.5 ดวย 1% HCl) (ดดแปลงวธของ บศรารตน และ เกยรตศกด, 2545) ใชอตราสวนระหวางกากกลบกระเจยบแดง ตอ ตวท าละลาย เปน 1 ตอ 4 โดยน าหนก/ปรมาตร จากงานวจยของ ดวงกมล และคณะ (2551) รายงานวา อณหภมและเวลาสกด เปนปจจยทมผลตอปรมาณของแขงทละลายทงหมด ฉะนน งานวจยนไดศกษาอณหภม และเวลาในการสกด ดงนคอ อณหภม (แปรคาเปน 600C, 800C และ 1000C) และเวลาสกด (แปรคาเปน 10, 20, และ 30 นาท) เกบรกษาสารสแอนโทไซยานนทสกดไดทอณหภมไมเกน 4 0C ในภาชนะทปองกนการซมผานของอากาศ ความชน และแสง เพอรอการวเคราะหคณภาพตอไป

จากนน น าสารละลายสแอนโทไซยานน ทสกดไดในแตละสภาวะ วเคราะหคณภาพทางเคม และ กายภาพ ไดแก ปรมาณแอนโทไซยานนทงหมด (วดดวยเครอง HPLC ) ปรมาณของแขงทงหมด(total solid) ปรมาณของแขงทละลายได (total soluble solid;TSS) คาความเปนกรด–ดาง (pH) และ คาส L* a* b* วางแผนการ

2.2 ศกษาอทธพลของอณหภมและเวลา สกดสารละลายสแอนโทไซยานน จากกากกลบ กระเจยบแดงทมต อคณภาพทางเคมและ กายภาพของสารละลายสแอนโทไซยานน ทสกด ได น�ากากกลบดอกกระเจยบแดงมาสกดสแอนโทไซยานนดวยตวท�าละลาย (น�ากลนปรบpH2.5ดวย1%HCl)(ดดแปลงวธของ บศรารตนและเกยรตศกด,2545)ใชอตราสวน ระหวางกากกลบกระเจยบแดงตอตวท�าละลายเปน 1 ตอ 4 โดยน�าหนก/ปรมาตร จากงานวจยของดวงกมลและคณะ(2551)รายงานวา อณหภมและเวลาสกด เปนปจจยทมผลตอปรมาณของแขงทละลายทงหมดฉะนนงานวจย นไดศกษาอณหภม และเวลาในการสกด ดงนคออณหภม(แปรคาเปน600C,800Cและ1000C)และเวลาสกด(แปรคาเปน10,20,และ30นาท)เกบรกษาสารสแอนโทไซยานนทสกดได ทอณหภมไมเกน40Cในภาชนะทปองกนการซมผานของอากาศความชนและแสงเพอรอการ วเคราะหคณภาพตอไป จากนนน�าสารละลายสแอนโทไซยานน ทสกดไดในแตละสภาวะ วเคราะหคณภาพทางเคมและกายภาพไดแกปรมาณแอนโทไซยานน ทงหมด(วดดวยเครองHPLC)ปรมาณของแขงทงหมด(totalsolid)ปรมาณของแขงทละลายได (total soluble solid;TSS) คาความเปน กรด–ดาง(pH)และคาสL*a*b*วางแผนการทดลองแบบสมอยางสมบรณ (CompletelyRandomizedDesign;CRD)ท�าการทดลอง3ซ�าใชการวเคราะหแบบANOVAวเคราะหความแตกตางของคาเฉลยแตละสงทดลอง(multiplecomparison)โดยวธDuncan,snewMultipleRageTestทระดบความเชอมน95%ซงในการ

ภาพท 2กากกลบดอกกระเจยบแดง(Hibiscus sabdariffaLinn.)ไดจากโครงการสวนพระองคสวนจตรลดา



ทดลองนจะใชคาสa*(redness)เปนเกณฑในการคดเลอกสภาวะทเหมาะสมในการสกดสารสแอนโทไซยานนจากกากกลบดอกกระเจยบแดง 2.3 ศกษาอทธพลของอตราสวนท เหมาะสมระหวางสารละลายสแอนโทไซยานนตอขาวเหนยวพนธเขยวง ทมตอการยอมรบทางประสาทสมผสของผทดสอบ น�าสารละลายสแอนโทไซยานน สกดทไดจากสภาวะทเหมาะสม จากขอ 2.2 แปรคาอตราสวนทเหมาะสมระหวางสารละลายสารสแอนโทไซยานนตอขาวเหนยวพนธเขยวงเปน30:70 40:60 และ 50:50 โดยน�าหนก/น�าหนกแชทงไว6-8ชวโมง(ภาพท3)

7

ทดลองแบบสมอยางสมบรณ (Completely Randomized Design;CRD) ท าการทดลอง 3 ซ า ใชการวเคราะหแบบ ANOVA วเคราะหความแตกตางของคาเฉลยแตละสงทดลอง (multiple comparison) โดยวธ Duncan,s new Multiple Rage Test ทระดบความเชอมน 95% ซงในการทดลองนจะใชคาส a* (redness) เปนเกณฑ ในการคดเลอกสภาวะทเหมาะสมในการสกดสารสแอนโทไซยานนจากกากกลบดอกกระเจยบแดง

2.3 ศกษาอทธพลของอตราสวนทเหมาะสมระหวางสารละลายสแอนโทไซยานนตอขาวเหนยวพนธเขยวง ทมตอการยอมรบทางประสาทสมผสของผทดสอบ น าสารละลายสแอนโทไซยานน สกดทไดจากสภาวะทเหมาะสม จากขอ 2.2 แปรคาอตราสวนทเหมาะสมระหวางสารละลายสารสแอนโทไซยานน ตอ ขาวเหนยวพนธเขยวง เปน 30 : 70 40 : 60 และ 50 : 50 โดยน าหนก/น าหนก แชทงไว 6 - 8 ชวโมง (ภาพท 3)

ภาพท 3 การแชขาวเหนยวเขยวงดวยสารละลายสแอนโทไซยานนสกด ทไดจากสภาวะทเหมาะสม

น าขาวเหนยวผลตขาวเหนยวมน (ภาพท 4) ดวยสตรตนแบบทคดเลอก (ตารางท 1) ซงมกระบวนการผลต ดงน 1) น าขาวเหนยวพนธเขยวงลางน าสะอาด 1-2 ครง 2) ลาง-ขดถดวยสารสมอะลมนา (เกรดอาหาร) นาน 30 นาท เทน าทง 3) ลางดวยน าสะอาดคณภาพน าดม 1-2 ครง จากนน แชในน าสารละลายสแอนโทไซยานน ตามอตราสวนทก าหนด ทงไวประมาณ 6 – 8 ชวโมง 4) นงดวยไอน าในหมอรงถง พรอมกบใสใบเตยแกจด 1 มดใหญ ทกนหมอรงถงเพอเพมความหอม 5) นงดวยอณหภมน าเดอด นานประมาณ 45 – 50 นาท 6) เตรยมกระทมะพราวยเอชท เกบไวทอณหภม 40C รอผสม 7) เทขาวเหนยวนงลงกะละมงสแตนเลสทสะอาด จากนน เทหวกระทมะพราว น าตาลทราย และ มอลโทเดกซทรนซผง 3% โดยน าหนก /ปรมาตร (เปนสารเพมปรมาณของแขงและใหความคงตว) ทชงตวงไว 8) ใชไมพายกวนใหเขากน เพอใหสวนผสมทงหมดละลายและกระจายตวไดด 9) ปดฝากะละมง ทงไวนาน 15 – 30 นาท ไดผลตภณฑขาวเหนยวมน (ภาพท 4)

ประเมนคณภาพทางประสาทสมผสดานลกษณะปรากฏ ส กลนรส รสชาต เนอสมผส และความชอบรวม ดวยผทดสอบทไมผานการฝกฝน จ านวน 30 คน ดวยแบบทดสอบ Hedonic scale -9- points วางแผนการทดลองแบบวดคาซ า (Repeated Measure Design ; RMD) ใชการวเคราะหแบบ ANOVA และวเคราะห Multiple Comparison โดยวธ DMRT ทระดบความเชอมน 95%

น�าข าวเหนยวผลตข าวเหนยวมน (ภาพท 4)ดวยสตรตนแบบทคดเลอก (ตาราง ท1)ซงมกระบวนการผลตดงน1)น�าขาวเหนยวพนธเขยวงลางน�าสะอาด1-2ครง2)ลาง-ขดถดวยสารสมอะลมนา(เกรดอาหาร)นาน30นาทเทน�าทง 3) ลางดวยน�าสะอาดคณภาพน�าดม1-2 ครง จากนน แชในน�าสารละลายสแอนโทไซยานนตามอตราสวนทก�าหนดทงไวประมาณ 6–8ชวโมง4)นงดวยไอน�าในหมอรงถงพรอมกบใสใบเตยแกจด 1 มดใหญ ทกนหมอรงถงเพอเพมความหอม 5) นงดวยอณหภมน�าเดอดนานประมาณ45–50นาท6)เตรยมกระทมะพราวยเอชทเกบไวทอณหภม≤40Cรอผสม

7)เทขาวเหนยวนงลงกะละมงสแตนเลสทสะอาด จากนนเทหวกระทมะพราวน�าตาลทรายและมอลโทเดกซทรนซผง3%โดยน�าหนก/ปรมาตร(เปนสารเพมปรมาณของแขงและใหความคงตว)ทชงตวงไว 8) ใชไมพายกวนใหเขากน เพอใหสวนผสมทงหมดละลายและกระจายตวไดด 9)ปดฝากะละมงทงไวนาน15–30นาทไดผลตภณฑขาวเหนยวมน(ภาพท4) ประเมนคณภาพทางประสาทสมผสดานลกษณะปรากฏ ส กลนรส รสชาต เนอสมผส และความชอบรวม ดวยผ ทดสอบทไมผานการฝกฝน จ�านวน 30 คน ดวยแบบทดสอบ Hedonicscale-9-pointsวางแผนการทดลองแบบวดคาซ�า (RepeatedMeasure Design; RMD) ใชการวเคราะหแบบ ANOVA และ วเคราะหMultipleComparisonโดยวธDMRT ทระดบความเชอมน95%

8

ภาพท 4 การผลตผลตภณฑขาวเหนยวมนเสรมสารสแอนโทไซยานน

ตารางท 1 สตรสวนผสมของผลตภณฑขาวเหนยวมน (สตรตนแบบทผลตขายได)

สวนผสม ปรมาณ (% w/w) ขาวเหนยวเขยวง 100.0 หวกะท 50.0 น าตาลทราย 45.0 เกลอปน 1.0 มอลโทเดกซทรนซ (DE 10) 3.0

ทมา : ดดแปลงสตรของ คณจรญ เกษมรต (สมภาษณ, 2552)

2.4 ประเมนอายการเกบรกษาผลตภณฑขาวเหนยวมนทมตอความคงตวของสารสแอนโทไซยานน ในผลตภณฑและคณภาพดานเคม กายภาพ จลนทรย และการยอมรบทางประสาทสมผสของผทดสอบ

น าสภาวะทเหมาะสมจากขน 2.3 เกบไวทอณหภมตเยน เปนเวลา 1 2 และ 3 วน เทยบกบอณหภมหอง (สภาวะควบคม) วางแผนการทดลองแบบ CRD ส าหรบการวเคราะหคณภาพทางเคม กายภาพ และจลนทรย และวางแผนการทดลองแบบการวดคาซ า RMD ส าหรบการประเมนคณภาพทางประสาทสมผส ใชการวเคราะหแบบ ANOVA และวเคราะห Multiple Comparison โดยวธ DMRT ทระดบความเชอ มน 95%

8







ภาพท 3การแชขาวเหนยวเขยวงดวยสารละลายสแอนโทไซยานนสกด ท ได จากสภาวะท เหมาะสม

ภาพท 4การผลตผลตภณฑขาวเหนยวมนเสรมสารสแอนโทไซยานน



8







8







8







8







8







8







2 . 4 ประ เม นอาย การ เก บ ร กษาผลตภณฑขาวเหนยวมนทมตอความคงตวของ สารสแอนโทไซยานน ในผลตภณฑและคณภาพดานเคม กายภาพ จลนทรย และการยอมรบทางประสาทสมผสของผทดสอบ น�าสภาวะทเหมาะสมจากขน2.3เกบไวทอณหภมตเยนเปนเวลา12และ3วนเทยบกบอณหภมหอง (สภาวะควบคม) วางแผนการทดลองแบบCRDส�าหรบการวเคราะหคณภาพทางเคม กายภาพ และจลนทรย และวางแผนการทดลองแบบการวดคาซ�า RMD ส�าหรบการประเมนคณภาพทางประสาทสมผส ใชการวเคราะหแบบANOVAและวเคราะหMultipleComparisonโดยวธDMRTทระดบความเชอมน95%

ผลการวจยและการอภปรายผล ผลการวจยดานการวเคราะหคณภาพทางเคม กายภาพ และการประเมนผลทางประสาทสมผสในชวงการเกบรกษาดงแสดงในตารางท2ถงตารางท9 1. การวเคราะหองคประกอบทางเคมเรมตนของกากกลบดอกกระเจยบแดง องคประกอบทางเคมเรมตนของกากกลบดอกกระเจยบแดงทใชในการทดลอง มคาแสดงดงตารางท2



9

ผลการวจยและการอภปรายผล ผลการวจยดานการวเคราะหคณภาพทางเคม กายภาพ และการประเมนผลทางประสาทสมผส ในชวงการเกบรกษา ดงแสดงในตารางท 2 ถงตารางท 9

1. การวเคราะหองคประกอบทางเคมเรมตนของกากกลบดอกกระเจยบแดง องคประกอบทางเคมเรมตนของกากกลบดอกกระเจยบแดงทใชในการทดลอง มคาแสดงดง ตารางท 2 ตารางท 2 องคประกอบทางเคมของกากกลบดอกกระเจยบแดง

องคประกอบทางเคม ปรมาณ (ตอ 100 กรม)1

ความชน 83.30.01 กรม พลงงาน 62.00.08 กโลแคลอร พลงงานจากไขมน 0.00 กโลแคลอร คารโบไฮเดรต 14.40.07 กรม โปรตน 1.22 0.04 กรม ไขมน 0.050.01 กรม เถา 1.290.06 กรม

1คาเฉลยจากการทดลอง 3 ซ า 2. ผลของอณหภมและเวลาในการสกดสารละลายสแอนโทไซยานน จากกากกลบกระเจยบแดงท

มตอคณภาพทางเคมและกายภาพของสารละลายสแอนโทไซยานน ทสกดได

พบวา สารละลายสแอนโทไซยานนทสกดดวยน า (พเอช 2.5) ทอณหภม 100˚C เปนเวลา 30 นาท ทคา pH 2.29 คา TSS 0 oBrix และ สามารถสกดไดปรมาณแอนโทไซยานนทงหมดมากทสดอยางมนยส าคญ (ตารางท 3) เทากบ 0.41 มลลกรม/100 มลลลตรตวอยาง และใหคาสแดง(a*) มากทสดอยางมนยส าคญ คอ 13.65 เนองจากอณหภมและเวลาเปนปจจยทส าคญในการสกดสารสแอนโทไซยานนจากกากกระเจยบแดงท าใหปรมาณสมวงแดงจากกากกระเจยบแดงตางกน ในชวงอณหภมสงจะเพมประสทธภาพในการสกด แตถาสงเกนไปท าใหแอนโทไซยานนเกดการสลายตวได เมออณหภมในการสกดสงขนมผลท าใหปรมาณแอนโทไซยานนทงหมดสงขน แตเมอเพมเวลาในการสกดนานขนมผลท าใหปรมาณแอนโทไซยานนทงหมดลดลง (ดวงกมล และคณะ, 2551)

2. ผลของอณหภมและเวลาในการสกดสารละลายสแอนโทไซยานน จากกากกลบกระเจยบแดงทมตอคณภาพทางเคมและกายภาพของสารละลายสแอนโทไซยานน ทสกดได พบวาสารละลายสแอนโทไซยานนทสกดดวยน�า(พเอช2.5)ทอณหภม100˚Cเปนเวลา30นาททคาpH2.29คา TSS 0 oBrix และสามารถสกดไดปรมาณแอนโทไซยานนทงหมดมากทสดอยางมนยส�าคญ(ตารางท3)เทากบ0.41มลลกรม/100มลลลตรตวอยางและใหคาสแดง(a*)มากทสดอยางมนยส�าคญคอ13.65เนองจากอณหภมและเวลาเปนปจจยทส�าคญในการสกดสารสแอนโทไซยานนจากกากกระเจยบ แดงท�าใหปรมาณสมวงแดงจากกากกระเจยบ แดงตางกนในชวงอณหภมสงจะเพมประสทธภาพ ในการสกดแตถาสงเกนไปท�าใหแอนโทไซยานน เกดการสลายตวไดเมออณหภมในการสกดสง ขนมผลท�าใหปรมาณแอนโทไซยานนทงหมดสงขนแตเมอเพมเวลาในการสกดนานขนมผลท�าใหป ร ม าณแ อน โ ท ไ ซ ย า น น ท ง ห ม ด ลดล ง (ดวงกมลและคณะ,2551)

1คาเฉลยจากการทดลอง 3 ซ�า

9

ผลการวจยและการอภปรายผล ผลการวจยดานการวเคราะหคณภาพทางเคม กายภาพ และการประเมนผลทางประสาทสมผส ในชวงการเกบรกษา ดงแสดงในตารางท 2 ถงตารางท 9

1. การวเคราะหองคประกอบทางเคมเรมตนของกากกลบดอกกระเจยบแดง องคประกอบทางเคมเรมตนของกากกลบดอกกระเจยบแดงทใชในการทดลอง มคาแสดงดง ตารางท 2 ตารางท 2 องคประกอบทางเคมของกากกลบดอกกระเจยบแดง

องคประกอบทางเคม ปรมาณ (ตอ 100 กรม)1

ความชน 83.30.01 กรม พลงงาน 62.00.08 กโลแคลอร พลงงานจากไขมน 0.00 กโลแคลอร คารโบไฮเดรต 14.40.07 กรม โปรตน 1.22 0.04 กรม ไขมน 0.050.01 กรม เถา 1.290.06 กรม

1คาเฉลยจากการทดลอง 3 ซ า 2. ผลของอณหภมและเวลาในการสกดสารละลายสแอนโทไซยานน จากกากกลบกระเจยบแดงท

มตอคณภาพทางเคมและกายภาพของสารละลายสแอนโทไซยานน ทสกดได

พบวา สารละลายสแอนโทไซยานนทสกดดวยน า (พเอช 2.5) ทอณหภม 100˚C เปนเวลา 30 นาท ทคา pH 2.29 คา TSS 0 oBrix และ สามารถสกดไดปรมาณแอนโทไซยานนทงหมดมากทสดอยางมนยส าคญ (ตารางท 3) เทากบ 0.41 มลลกรม/100 มลลลตรตวอยาง และใหคาสแดง(a*) มากทสดอยางมนยส าคญ คอ 13.65 เนองจากอณหภมและเวลาเปนปจจยทส าคญในการสกดสารสแอนโทไซยานนจากกากกระเจยบแดงท าใหปรมาณสมวงแดงจากกากกระเจยบแดงตางกน ในชวงอณหภมสงจะเพมประสทธภาพในการสกด แตถาสงเกนไปท าใหแอนโทไซยานนเกดการสลายตวได เมออณหภมในการสกดสงขนมผลท าใหปรมาณแอนโทไซยานนทงหมดสงขน แตเมอเพมเวลาในการสกดนานขนมผลท าใหปรมาณแอนโทไซยานนทงหมดลดลง (ดวงกมล และคณะ, 2551)



ดงนน ผวจยมขอเสนอแนะวา ในการสกดสารสแอนโทไซยานนจากกากกลบดอกกระเจยบแดง พบวา ตวท�าละลายทดทสดในการสกดคอเอทานอลสามารถสกดแลวใหสารสแอนโทไซยานนมสแดงเขมมากขน แตท�าใหสารละลายแอนโทไซยานนมรสชาตขมมากเมอน�าไปแชในขาวเหนยวเขยวงสงผลใหขาวเหนยวมนมรสชาตขมมาก ควรใชน�าปรบกรดสกดดทสดและมขอเสนอแนะเพมเตมวากรดทใชในการปรบpH2.5ในตวท�าละลายทใชในการสกดสารสแอนโทไซยานน เราสามารถใชกรดซตรคแทนการใชกรดไฮโดรคลอรกไดกรณถาไมมกรดไฮโดรคลอรก แตตองใชในปรมาณทมากขน 3. ศกษาอตราสวนทเหมาะสมระหวาง สารละลายสแอนโทไซยานน ตอ ขาวเหนยวพนธเขยวง ทมตอการยอมรบทางประสาทสมผสของผทดสอบ จากการประเมนคณภาพทางประสาทสมผส

10

ตารางท 3 คาสแดง (redness ; a*) และคา pH ของสารละลายสารสแอนโทไซยานนทสกดแตละสภาวะ

สภาวะการสกด คา a* pH 60oC, 10 นาท 4.6abc 1.23 2.61c 0.16

60oC, 20 นาท 4.24a 0.18 2.58c 0.05

60oC, 30 นาท 2.73a 0.15 2.67d 0.11

80oC, 10 นาท 5.05abc 0.46 2.58c 0.19

80oC, 20 นาท 6.04abc 0.91 2.55c 0.20

80oC, 30 นาท 3.77a 0.11 2.43b 0.09

100oC, 10 นาท 5.15b 0.20 2.41b 0.06

100oC, 20 นาท 6.99c 0.13 2.36b 0.31

100oC, 30 นาท 13.65d 0.75 2.29a 0.23 *คาเฉลยจากการทดลอง 3 ซ า หมายเหต a, b, c, และ d ตวอกษรทแตกตางกนในแนวตง หมายถงคาเฉลยทแตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบความเชอมน 95%

ดงนน ผวจยมขอเสนอแนะวา ในการสกดสารสแอนโทไซยานนจากกากกลบดอกกระเจยบแดง พบวา ตวท าละลายทดทสดในการสกด คอ เอทานอล สามารถสกดแลวใหสารสแอนโทไซยานนมสแดงเขมมากขน แตท าใหสารละลายแอนโทไซยานนมรสชาตขมมาก เมอน าไปแชในขาวเหนยวเขยวงสงผลใหขาวเหนยวมนมรสชาตขมมาก ควรใชน าปรบกรดสกดดทสด และมขอเสนอแนะเพมเตมวา กรดทใชในการปรบ pH 2.5 ในตวท าละลายทใชในการสกดสารสแอนโทไซยานน เราสามารถใชกรดซตรคแทนการใชกรดไฮโดรคลอรกได กรณถาไมมกรดไฮโดรคลอรก แตตองใชในปรมาณทมากขน

3.ศกษาอตราสวนทเหมาะสมระหวางสารละลายสแอนโทไซยานน ตอ ขาวเหนยวพนธเขยวง ทมตอการยอมรบทางประสาทสมผสของผทดสอบ จากการประเมนคณภาพทางประสาทสมผส พบวา อตราสวนการแชระหวางสารละลายสแอนโทไซยานน ตอ ขาวเหนยวพนธเขยวง เปน 50 ตอ 50 โดยน าหนก/น าหนก ตามล าดบ ไดรบคะแนนความชอบรวม ลกษณะปรากฏ ส เนอสมผส รสชาต และกลนรส มากทสดอยางมนยส าคญ คอ 8.1 7.7 8.3 7.6 7.9 และ 7.7 คะแนน ตามล าดบ (ตารางท 4)

10



60oC, 20 นาท 4.24a 0.18 2.58c 0.05

60oC, 30 นาท 2.73a 0.15 2.67d 0.11

80oC, 10 นาท 5.05abc 0.46 2.58c 0.19

80oC, 20 นาท 6.04abc 0.91 2.55c 0.20

80oC, 30 นาท 3.77a 0.11 2.43b 0.09

100oC, 10 นาท 5.15b 0.20 2.41b 0.06

100oC, 20 นาท 6.99c 0.13 2.36b 0.31




10



60oC, 20 นาท 4.24a 0.18 2.58c 0.05

60oC, 30 นาท 2.73a 0.15 2.67d 0.11

80oC, 10 นาท 5.05abc 0.46 2.58c 0.19

80oC, 20 นาท 6.04abc 0.91 2.55c 0.20

80oC, 30 นาท 3.77a 0.11 2.43b 0.09

100oC, 10 นาท 5.15b 0.20 2.41b 0.06

100oC, 20 นาท 6.99c 0.13 2.36b 0.31




พบวาอตราสวนการแชระหวางสารละลายสแอนโทไซยานนตอขาวเหนยวพนธเขยวงเปน50ตอ50 โดยน�าหนก/น�าหนกตามล�าดบ ไดรบคะแนนความชอบรวมลกษณะปรากฏสเนอสมผสรสชาตและกลนรสมากทสดอยางมนยส�าคญคอ8.17.78.37.67.9และ7.7คะแนนตามล�าดบ(ตารางท4)



11

ตารางท 4 คะแนนประเมนคณภาพทางประสาทสมผสของผลตภณฑขาวเหนยวมน อตราสวนระหวางสารละลายแอนโทไซยานนสกด : ขาวเหนยวพนธเขยวง

(โดย น าหนก : น าหนก) ประเมนคณภาพ 30 : 70 40 : 60 50 : 50 ส 6.0a ± 1.51 7.3b± 1.06 8.3c ± 0.78 ลกษณะปรากฏ 6.7a ± 1.21 7.4b± 0.96 7.7a ± 1.09 รสชาต 7.7a ± 1.15 7.7a ± 0.83 7.9a ± 1.03 กลนรส 7.5a ± 1.14 7.6a ± 0.97 7.7a ± 0.94 เนอสมผสโดยรวม 6.8 a± 1.68 7.4a ±1.30 7.6a ± 1.07 ความชอบรวม 7.0a ± 1.56 7.6a ±1.16 8.1b ± 0.68

หมายเหต a, b และ c ตวอกษรทแตกตางกนในแนวตง หมายถงคาเฉลยทแตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบความเชอมน 95%

3.4 ประเมนอายการเกบรกษาผลตภณฑขาวเหนยวมนทมตอความคงตวของสารสแอนโทไซยานน และคณภาพดานเคม กายภาพ จลนทรย และการยอมรบทางประสาทสมผส

พบวา การเกบทง 3 วน มคาแอนโทไซยานนทงหมด ในชวง 0.90 – 0.93 มลลกรม/100 กรมตวอยาง (ตารางท 5) ซงไมแตกตางกนอยางมนยส าคญ สวนคาสแดง( a*) ลดลง (ตารางท 6) และเนอสมผส(ความแขง) เพมขนอยางมนยส าคญ (ตารางท 7) คาการเหมนหนเพมขนอยางมนยส าคญ (ตารางท 8) ขณะทปรมาณน าอสระ (aw) เทากนทง 3 วน (0.95 aw) ไมแตกตางกนอยางมนยส าคญ (ตารางท 9) นอกจากน การเจรญเพมจ านวนของจลนทรยทงหมด และยสต-รา อยในเกณฑทยอมรบ และปลอดภยตอ ผบรโภค เมอพจารณาการยอมรบทางประสาทสมผส พบวา การเกบทง 3 วน ผทดสอบไมยอมรบ แตใหการยอมรบผลตภณฑเมอเกบทอณหภมหอง อาจเปนเพราะวาผลตภณฑขาวเหนยวมน มปรมาณน าตาลทรายสง ประกอบกบผลตภณฑถกเกบรกษาไวทอณหภมตเยนตลอดเวลาทง 3 วน ท าใหสญเสยความชนออกจากผลตภณฑ ผลตภณฑจงไมเปนทยอมรบ โดยผลตภณฑเมอเกบทอณหภมหอง มปรมาณแอนโทไซยานน ทงหมด (dry basis ; db) 0.21 มลลกรม/100 กรมตวอยาง พลงงาน 257.5 kCal พลงงานจากไขมน 23.5 kCal (d.b.) คารโบไฮเดรต 55.43 % (d.b.) ความชน 38.5 % (d.b.) โปรตน 3.06% (d.b.) ไขมน 2.60% (d.b.) และเถา 0.39% (d.b.)

11






11






3 . 4 ประ เม นอาย การ เก บ ร กษาผลตภณฑขาวเหนยวมนทมตอความคงตวของ สารสแอนโทไซยานน และคณภาพดานเคมกายภาพ จลนทรย และการยอมรบทางประสาทสมผส พบว า การเกบท ง 3 วน มค า แอนโทไซยานนทงหมด ในชวง 0.90 – 0.93มลลกรม/100 กรมตวอยาง (ตารางท 5) ซงไมแตกตางกนอยางมนยส�าคญ สวนคาสแดง(a*)ลดลง(ตารางท6)และเนอสมผส(ความแขง)เพมขนอยางมนยส�าคญ(ตารางท7)คาการเหมนหนเพมขนอยางมนยส�าคญ (ตารางท8)ขณะทปรมาณน�าอสระ(aw)เทากนทง3วน (0.95 aw) ไมแตกตางกนอยางมนยส�าคญ(ตารางท 9) นอกจากน การเจรญเพมจ�านวนของจลนทรยทงหมดและยสต-ราอยในเกณฑทยอมรบและปลอดภยตอผบรโภคเมอพจารณาการยอมรบทางประสาทสมผส พบวา การเกบทง3วนผทดสอบไมยอมรบแตใหการยอมรบผลตภณฑเมอเกบทอณหภมหองอาจเปนเพราะ

วาผลตภณฑขาวเหนยวมน มปรมาณน�าตาลทรายสงประกอบกบผลตภณฑถกเกบรกษาไวทอณหภมตเยนตลอดเวลาทง3วนท�าใหสญเสยความชนออกจากผลตภณฑผลตภณฑจงไมเปนทยอมรบ โดยผลตภณฑเมอเกบทอณหภมหองมปรมาณแอนโทไซยานน ทงหมด (dry basis;db)0.21มลลกรม/100กรมตวอยางพลงงาน257.5Kcalพลงงานจากไขมน23.5Kcal(d.b.)คารโบไฮเดรต55.43%(d.b.)ความชน38.5%(d.b.) โปรตน 3.06% (d.b.) ไขมน 2.60% (d.b.)และเถา0.39%(d.b.)



12

ตารางท 5 ปรมาณแอนโทไซยานนทงหมด(มลลกรม/100 กรมตวอยาง) ในผลตภณฑขาวเหนยวมน ท ผานการเกบรกษา ทง 3 วน ทอณหภมตเยน

เวลาเกบรกษา(วน) ปรมาณแอนโทไซยานนทงหมด (มลลกรม/100 กรม)*

0 (อณหภมหอง (300.5 OC). ; อณหภมควบคม) 0.210.03 1 0.900.02a

2 อณหภมตเยน 0.920.01 a

3 0.930.04 a

*คาเฉลยจากการทดลอง 3 ซ า ตารางท 6 คาความสวาง (Lightness; L*) และคาสแดง (redness ; a*) จากการวดดวยเครองวดส คาส อายการเกบรกษา (วน) 0 1 2 3 L* 36.60.04a 41.70.07b 46.40.01c 49.340.09d

a* 7.360.03 d 6.940.03c 6.60 0.05b 6.010.10a *คาเฉลยจากการทดลอง 3 ซ า หมายเหต a b c และ d ตวอกษรทแตกตางกนในแนวนอน หมายถง คาเฉลยทมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบความเ ชอมน 95%

ตารางท 7 คาเนอสมผสวดในรปความแขง (hardness ;นวตน) จากการวดดวยเครอง Texture Analyzer คาเนอสมผส อายการเกบรกษา (วน) 0 1 2 3 ความแขง 8.010.11a 7.840.08a 14.770.06b 14.820.10b *คาเฉลยจากการทดลอง 3 ซ า หมายเหต a และ b ตวอกษรทแตกตางกนในแนวนอน หมายถง คาเฉลยทมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบ ความเชอมน 95%

12





3 0.930.04 a




12





3 0.930.04 a




*คาเฉลยจากการทดลอง3ซ�าหมายเหตabcและdตวอกษรทแตกตางกนในแนวนอนหมายถงคาเฉลยทมความแตกตางกนอยางมนยส�าคญทระดบความเชอมน95%

*คาเฉลยจากการทดลอง3ซ�าหมายเหตabcและdตวอกษรทแตกตางกนในแนวนอนหมายถงคาเฉลยทมความแตกตางกนอยางมนยส�าคญทระดบความเชอมน95%

*คาเฉลยจากการทดลอง3ซ�า



สรปผลการวจย 1. องคประกอบทางเคมของกากกลบดอกกระเจยบแดงเรมตนมคาพลงงาน62.0Kcal/100กรมพลงงานจากไขมน0.0Kcal/100กรมคารโบไฮเดรต14.1%โปรตน1.22%ไขมน 0.05%เถา1.29%และความชน83.3% 2. อณหภมและเวลาสกดทเหมาะสม โดยการใชอณหภม 100OC นาน 30 นาทสารละลายสแอนโทไซยานนทสกดไดมคาpH2.29 มปรมาณแอนโทไซยานนทงหมด 0.41มลลกรม/100มลลลตรตวอยาง 3.อตราสวนระหวางสารละลายสแอนโทไซยานน:ขาวเหนยวพนธเขยวงคอ50:50

13

ตารางท 8 คาการเหมนหน (คาเปอรออกไซด ; PV) หนวยมลลกรมสมลย/กโลกรม คาการเหมนหน อายการเกบรกษา (วน) 0 1 2 3

PV 0.190.08a 0.260.21b 0.390.11c 0.500.06d

*คาเฉลยจากการทดลอง 3 ซ า หมายเหต a b c และ d ตวอกษรทแตกตางกนในแนวนอน หมายถง คาเฉลยทมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบ ความเชอมน 95% ตารางท 9 ปรมาณน าอสระ (aw) ปรมาณน าอสระ อายการเกบรกษา (วน) 0 1 2 3 aw 0.950.11a 0.950.21a 0.950.21a 0.950.20a

*คาเฉลยจากการทดลอง 3 ซ า จากผลการทดลอง ผวจยมขอเสนอแนะวา ในการผลตผลตภณฑขาวเหนยวมน ควรผลตแลวบรโภควนตอวน ไมควรเกบรกษาไวหลายวน แตถามความจ าเปนตองเกบไว กอนน ามารบประทานควรน าไปนงดวยไอน าเพอใหขาวเหนยวมนนมขน นอกจากน กากกลบดอกกระเจยบแดงสามารถน าไปแปรรปเปนผลตภณฑอนไดอก เชน แยม ขนมขบเคยว เปนตน สรปผลการวจย

1. องคประกอบทางเคมของกากกลบดอกกระเจยบแดงเรมตนมคาพลงงาน 62.0 Kcal /100 กรม พลงงานจากไขมน 0.0 Kcal /100 กรม คารโบไฮเดรต 14.1% โปรตน 1.22% ไขมน 0.05% เถา 1.29% และความชน 83.3%

2. อณหภมและเวลาสกดทเหมาะสม โดยการใชอณหภม 100OC นาน 30 นาท สารละลายสแอนโทไซยานน ทสกดได มคา pH 2.29 มปรมาณแอนโทไซยานนทงหมด 0.41 มลลกรม/100 มลลลตร ตวอยาง

3. อตราสวนระหวาง สารละลายสแอนโทไซยานน : ขาวเหนยวพนธเขยวง คอ 50 : 50 โดยน าหนก /น าหนก ไดรบคะแนนความชอบรวม ลกษณะปรากฏ ส เนอสมผส รสชาต และกลนรส คอ 8.1 7.7 8.3 7.6 7.9 และ 7.7 คะแนน ตามล าดบ

โดยน�าหนก/น�าหนกไดรบคะแนนความชอบรวมลกษณะปรากฏสเนอสมผสรสชาตและกลนรสคอ8.17.78.37.67.9และ7.7คะแนนตามล�าดบ 4.การเกบขาวเหนยวมนทอณหภมตเยน 1 - 3 วน มปรมาณ แอนโทไซยานน ในชวง0.90–0.93มลลกรม/100กรมตวอยางคาการเหมนหน(เปอรออกไซด;PV)และคาความแขงเพมขนสวนคาสแดงลดลงขณะทคาaw เทากนทง3วน(0.95aw)สวนการเจรญของจลนทรยทงหมด และยสต-รา อยในเกณฑปลอดภยตอผบรโภค และการเกบทอณหภมตเยน 3 วน ผทดสอบไมยอมรบแตใหการยอมรบผลตภณฑ



เมอเกบไวทอณหภมหอง ซงเมอเกบทอณหภมหอง ผลตภณฑมปรมาณแอนโทไซยานนทงหมด0.21มลลกรม/100กรมตวอยางพลงงาน257.5 Kcal พลงงานจากไขมน 23.5 Kcalคารโบไฮเดรต55.43%ความชน38.54%โปรตน3.06%ไขมน2.60%และเถา0.39%




จรญเกษมรต.(2552).สตรและกระบวนการผลต ผลตภณฑขาวเหนยวมน. ไดจากการสมภาษณ.เมอวนท1พฤษภาคม2552.ดวงกมลลมจนทร.วษฐดาจนทราพรชยและวชยหฤทยธนาสนต.(2551). การสกดแอนโทไซยา นนจากขาวเหนยวด�า.แหลงทhttp://wwwkucon.lib.ku.ac. th/cgibin/KUCON.exe?rec_id=010962&database=KUCON&search_ type=link&table=mona&back_path=/KUCON/mona&lang=thai&format_ name=TFMON,6มถนายน2552บศรารตนสายเชอ.(2545).แอนโทไซยานนจากกระเจยบแดง Hibiscus sabdariff L. เพอใชเปนส ผสมอาหารวทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยทางอาหารกรงเทพฯ:จฬาลงกรณมหาวทยาลย.เพชรรตนเพงรตนและและอศราภรณพาณชยเจรญรตน.(2552).ความเสถยรของ แอนโทไซยานนของกระเจยบและอญชนในผลตภณฑเครองดม. ออนไลนเขาถงในhttp://science.swu.ac.th/content/e65/e969/e1472/ HomeAbstract.pdf,6มถนายน2552วนดาเทวารทธ.(2552).การสกดสารแอนโทไซยานนในธญพช.อาหาร. สถาบนคนควาและพฒนาผลตภณฑอาหารมหาวทยาลยเกษตรศาสตร,ปท39 ฉบบท4ตลาคม–ธนวาคม2552,หนา293–298.เพชรรตนเพงเจรญและอศราภรณพาณชยเจรญรตน.(2552).ความเสถยรของ แอนโทไซยานนของกระเจยบและอญชนในผลตภณฑเครองดม. สบคนในwww.google.com,1หนา.เวบไซตหมอชาวบาน.(2552).กระเจยบมอญ.สบคนในwww.google.com, เมอวนท6มถนายน2552,5หนา.สถาบนการแพทยแผนไทย.(2552).กระเจยบแดง.สบคนในwww.Google.com, สบคนเมอวนท6มถนายน2552,3หนา.Gradinaru,G.,Biliaderis,C.G.,Kallithraka,S.,Kefalas,P.,andGarcia–Viguera., C.(2003).ThermalstabilityofHibiscussabdariffaL.anthocyaninsin solutionandinsolidstate:effectsofcopigmentationandglass transition.Journal of Food Chemistry.83:423–436.



Prodanov,M.P.,Dominguez,J.A.,Blazquez,I.,Salinas,M.R.,andAlonso,ก.L. (2004).Someaspectsofthequantitative/qualitativeassessment ofcommercialanthocyanin–richextracts.Journal of Food Chemistry. 90:585–596.Veridiana,V.R.,Adriana,Z.,andMercadante.(2007).Evaluationofcolour andstabilityofanthocyaninsfromtropicalfruitsinanisotonicsoftdrink system.Innovative Food Science & Emerging Technologies.8:347–352.Wrolstad,R.E.,Skrede,ก.,Lea,P.,&Enersen,.(1990).Influenceofsugar onanthocyaninpigmentstabilityinfrozenstrawberries.Journal of Food Science,55:1064–1065,1072.



การรเทาทนสอและสารสนเทศMedia and Information Literacy

รองศาสตราจารยดร.อษาบกกนส*AssociateProfessorOusaBiggins,Ph.D.*

*ผอ�านวยการหลกสตรมหาบณฑตสาขานเทศศาสตรคณะนเทศศาสตรมหาวทยาลยธรกจบณฑตย

*DirectorofMasterofCommunicationArts,FacultyofCommunication,DhurakijPunditUniversity



บทคดยอ

การรเทาทนสอและสารสนเทศเปนทกษะทจ�าเปนส�าหรบคนในยคปจจบนการสงเสรมใหการรเทาทนสอและสารสนเทศขยายศกยภาพของคนในดานสทธมนษยชนตามArticle19ของTheUniversalDeclarationofHumanRightsซงกลาววา “ทกคนมสทธในการแสดงความคดเหนและการแสดงออกอยางเสรสทธนรวมทงเสรภาพในการออกความคดเหนโดยปราศจากการแทรกแซงและการคนหา การรบ ขอมลขาวสารและความคดผานทางสอมวลชนอยางไรพรมแดน” ซงหากรเทาทนสอและสารสนเทศแลวจะท�าใหเกดประโยชนในกระบวนการสอนและการเรยนร ท�าใหครไดขยายความรในการเสรมพลงพลเมองในอนาคตการรเทาทนสอและสารสนเทศใหความรส�าคญเกยวกบหนาทของชองทางสารสนเทศและสอในสงคมประชาธปไตยความเขาใจอยางมเหตผลเกยวกบเงอนไขทจ�าเปนในการท�าหนาทอยางมประสทธภาพและทกษะทจ�าเปนขนพนฐานในการประเมนการท�างานของผถายทอดสอและสารสนเทศในมตของหนาททคาดหวงนอกจากนสงคมทมการรเทาทนสอและการรเทาทนสารสนเทศเนนการพฒนาสอทมเสรภาพเปนอสระและหลากหลายรวมทงเปดระบบสารสนเทศ

ค�าส�าคญ :การรเทาทนสอการรเทาทนสอและสารสนเทศ



Abstract

MediaandInformationLiteracyisthenecessaryskillforeveryonein thepresent time. Thepromotion ofmediaand information literacy extendsthepotentialofpeopleintermsofhumanrightsaccordingtoArticle19oftheUniversalDeclarationofHumanRights“Everyonehastherighttofreedomofopinionandexpression;thisrightincludesfreedomtoholdopinionswithoutinterferenceandtoseek,receiveandimpartinformationand ideasthroughanymediaandregardlessof frontiers“. Ifweknowmediaandinformationliteracy,wecanuseitforteachingandlearningprocess.Theteacherscanenlargetheirknowledgetoempowerthecitizeninthefuture.Mediaandinformationliteracyprovidesknowledgeondutyofmediaandinformationchannelsindemocraticsociety.Itcanmakeusunderstandthenecessarydutyandbasicskillstoevaluatethesendersofmediaandinformation.Moreover,thesocietywithmediaandinformationliteracyfocusesonthedevelopmentofmediafreedomanddiversityandtheinformationsystem.

Keywords :Medialiteracy,mediaandinformationliteracy



บทน�า การร เทาทนสอ (Media literacy) เรมน�ามาใชในป ค.ศ. 1992 โดยมสมาชกของAspenMediaLiteracyLeadershipInstituteไดใหค�าจ�ากดความไววาหมายถงความสามารถในการเขาถง วเคราะหประเมนและสรางสรรคสอในหลายๆรปแบบอยางไรกตามเมอใชกนตอๆมาค�าจ�ากดความกเรมมการเปลยนแปลงไปทละนอย จนกระทงในปจจบน ค�าวา “การรเทาทนสอ” ถอวาเปนสงส�าคญในการใหการศกษาแกนกเรยน นกศกษา ในยคศตวรรษท21 ทวฒนธรรมทางสอเฟองฟ ค�าจ�ากดความในปจจบนจงครอบคลมถงวธการทมความส�าคญและสมควรจะตองใหการศกษาโดยการก�าหนดกรอบในการเขาถง วเคราะห ประเมนและสรางสรรคการสอขอความในหลายๆ รปแบบนบแตดานสงพมพจนถงสอภาพและเสยงอยางโทรทศนหรอวดโอ จนกระทงอนเทอรเนตนอกจากนน “การรเทาทนสอ” คอการสรางความเขาใจเกยวกบบทบาทของสอในสงคมรวมทงทกษะทส�าคญในการสอบถามหาขอมลและแสดงออกซงความคดเหนของประชาชนทเปนไปตามระบอบประชาธปไตย การรเทาทนสอจะตองมการน�าไปปรบใชใน4รปแบบคอเขาถง(access)วเคราะห(analyse)ประเมน(evaluate)และสรางสรรค(create) และทง 4 รปแบบนสามารถใชไดกบสอทกประเภท นบตงแต สอสงพมพ การ กระจายเสยง จนถงสออนเทอรเนต ซงเรมมอทธพลอยางกวางขวางใน ปจจบน อยางไรกตามการใหความส�าคญกบการรเทาทนสอจะแสดงออกใหเหนอยางชดเจนเปนรปธรรมทสดดวยการก�าหนดนโยบายและหลกสตรการศกษา

1. การเขาถง การเขาถงสอจะเปนไปในลกษณะทมการเคลอนไหวและเปนกระบวนการทางสงคมทมความตอเนอง เมอประชาชนสามารถเขาถงสอไดแลวความสามารถในการรเทาทนสอกจะมการพฒนาไปเรอยๆ ท�าใหผ บรโภคสอมการเปลยนแปลงอยางตอเนองและมความรเกยวกบสอมากขน อยางไรกตามตราบใดทสภาพแวดลอมทางสงคมยงเกดความ เหลอมล�าและไมมความเทาเทยมกนระหวางในเมองกบชนบท วตถ ทรพยากรทบงชถงความเจรญ ยอมจะสงผลท�าใหเกดความไมเทาเทยมกนในการเขาถงสอการสอสารหรอความรตางๆ 2. การวเคราะห ผบรโภคสอทกวนน เมอเขาถงสอไดแลวกจะตองมทกษะหรอความสามารถในการวเคราะหสอและความหมายท สอสารออกมาดวย โดยเฉพาะอยางยงสอโทรทศนผ ชมมความจ�าเปนอยางยงทจะตองมความเขาใจนบตงแตตวแทนผผลตรายการหมวดหมประเภทรายการ เทคโนโลย ภาษากล มตวแทนทสอสะทอนใหเหน จนกระทงประเภทของกลมผชม ในปจจบน ผบรโภคยงจ�าเปนทจะตองมทกษะหรอความสามารถในการวเคราะหสอทเผยแพรทางเวบไซตอนเทอรเนตเพอใหสามารถใชประโยชนจากสออเลกทรอนกสประเภทนใหไดสงสด 3. การประเมน ในสวนของการเขาถง หรอการวเคราะหนน จ�าเปนจะตองมการประเมนสอไปพรอมๆ กนดวย แตในขนตอนของการประเมนนเปนเรองทคอนขางยากในการตดสนทงนเนองมาจากปจจยหลายๆประการเชนนโยบายของรฐขอก�าหนดกฎหมายหรอเกณฑในการประเมนตางๆ ไดแก ความงามบรรทดฐานทางการเมองคานยมอดมคตหรอเศรษฐกจ แมแตขอบเขตและวตถประสงคใน



การประเมนเองกยงเปนเรองทบางครงคอนขาง จะขดแยงกน เพราะตองพจารณาใหดวา การประเมนคณภาพสอนนจะตงอย บนหลกการประชาธปไตยทสงเสรมความอสระเสร ความหลากหลายความเทาเทยมกนลดความเหลอมล�าในการเปนตวแทนหรอสะทอนภาพสงคมเชนสะทอนใหเหนภาพของคนทกชนชนในสงคมไมใชวาจะสะทอนใหเหนแตชวตของคนทหรหราฟงเฟอในสงคม หรอวาจะใหการประเมนสอยดมนกบขนบธรรมเนยมแบบดงเดม ทแสดงถง การแบงแยกระหวางความดและความชวอยาง ชดเจนเปนตน 4. การสรางสรรคเนอหา ถาพจารณา ทกษะหรอความสามารถ 3 ดานทกลาวมาแลวเบองตนทกษะในขอนหรอการสรางสรรคเนอหานนจะเปนทกษะทเสรมเขามากลาวคอผบรโภคสอจ�าเปนจะตองมทกษะ3ขอคอความสามารถในการเขาถงวเคราะหและประเมนสอขณะทผผลตหรอผสรางสอ จ�าเปนจะตองมทกษะหรอความสามารถทางดานการสรางสรรคเนอหาดวยความสามารถในการสรางสรรคทผผลตจะตองมยกตวอยางเชน การเรยนรกระบวนการในการสรางขอก�าหนดตางๆ การผลตสอทแสดงออกมาในเชงสญลกษณ ความเขาใจอนลกซงเกยวกบขนบธรรมเนยมและจรยธรรมในการผลตสอแบบมออาชพ

ความส�าคญของการรเทาทนสอ ความส�าคญของการร เท าทนสอคอเรยนรในการใชสอ เขาใจวาสอมบทบาทหนาทอยางไร และสอจะชวยในการสรางภาพลกษณไดอยางไรในการทจะมสวนรวมกบกระบวนการขดเกลาทางสงคม เพอน�าไปสการสรางความเปนประชาธปไตยและท�าใหเกดความเปนธรรม

ในสงคม โดยการมการก�าหนดขอบเขตในสงคมใหเทาเทยมกนและแตละกลมตระหนกถงหนาทความรบผดชอบของตนเองโดยเฉพาะอยางยงกลมผผลตสอและผบรโภคสอ ควรมมาตรการส�าคญในการปลกฝงทศนคตทดในการสรางสรรคและผลตสอและพฒนาใหสงคมสวนรวมมความรบผดชอบ ประชาชนจะตองรจกคดในเชงวเคราะห และสามารถสอสารในเชงสรางสรรคไดการศกษาเกยวกบสอการทจะรเทาทนสอไดผบรโภคสอจ�าเปนจะตองไดรบการศกษาเกยวกบสอ(mediaeducation) การศกษาเกยวกบสอเพอน�าไปสการรเทาทนสอจะอยนอกระบบโรงเรยนเปนสวนใหญขนอย กบองคกรทท�างานรณรงคดานสอใหมคณภาพ แตยงไมไดบรรจอยในวาระแหงชาตหรอมผเกยวของใหความสนใจจรงจงประชาชนในสงคมควรมสทธทจะไดรบการศกษาเกยวกบสอทงในและนอกโรงเรยน เพอใหเกดการรเทาทนสอเพราะเปนสงทเกยวของกบคนทกเพศทกวยโดยเฉพาะเดกๆผปกครองและครแททจรงแลวการศกษาเกยวกบสอควรจะเรมตงแตระดบโรงเรยนเพอใหความรแกเยาวชน โดยมจดมงหมายทจะปกปองผเยาวใหพนจากอทธพลของสอ แมในบางประเทศอาจจะมหลกสตรใหการศกษาเกยวกบสอในโรงเรยนแตกอยในลกษณะของวชาเลอกมากกวาจะเปนวชาบงคบ หรอขนอยกบครวาจะเลงเหนถงความส�าคญของประเดนนหรอไมอยางไรกตามการใหครไดเรยนรถงสอและอทธพลของสอกสามารถชวยไดเพราะกลมครทไดรบการอบรมในเรองนสามารถน�าสาระทเรยนรไปถายทอดใหแกเดกตอไปโดยทวไปการศกษาเกยวกบสอในหลายๆ ประเทศมกไดรบการพฒนาบรรจไวเปนหลกสตรในโรงเรยนโดยมครเปนผมบทบาทหลกในการใหการศกษา ให



ขอมลทถกตองกบเดกนกเรยนโดยเฉพาะในเรองพฒนาการทางสงคมของเดกและการเสรมสรางเอกลกษณหรอบคลกของเดกนอกจากนนการ ศกษาเกยวกบสอควรเนนการเสรมสรางอ�านาจการคดเพอปกปองตวเอง หรอปลกฝงความคดเชงวเคราะหใหแกเดก เพอเปนภมคมกนใหแกเดกทจะเตบโตตอไปในอนาคตและทส�าคญจากการศกษาวจยพบวาการใหการศกษาเพอการรเทาทนสอ มประสทธภาพสงสดกบเดกในชวงอายระหวาง9-12ป ในสหรฐอเมรกาประชาชนตางตระหนกและใหความหวงใย ตองการใหมการใหการศกษาเกยวกบสอ อยางไรกตาม ในแตละรฐยงไมมการบงคบวาจะตองมหลกสตรการศกษาเกยวกบสอแตมองคกรหลายแหงทงภาครฐและภาคเอกชนทท�าหนาทตรวจสอบสอและใหการศกษาเกยวกบสอเปนองคกรของประชาชนหรอชมชนซงประสบผลส�าเรจในการด�าเนนงานพอสมควร ยกตวอยางเชน มการด�าเนนโครงการ4 ปในการศกษาความรนแรงทแสดงออกทางสอเพอการน�ามาพฒนาหลกสตรการศกษาเกยวกบสอในประเทศกลมยโรป ไดมการศกษาวจย เกยวกบสภาวะการร เทาทนสอ โดยการวจยครอบคลมสอทกประเภท รวมทงสอดจทล(digital media)หรอสออเลกทรอนกสทงหลายดวยเพอเปนการรณรงคใหผผลตสอและผบรโภคสอไดตระหนกถงการใชประโยชนจากสออยางเหมาะสมมความรบผดชอบทงการผลตและการบรโภค โดยเปนการสรางความตระหนกรและความรบผดชอบตอสงคม(civilresponsibilities)ใหแกทกกลมทเกยวของโดยเฉพาะส�าหรบกลมผบรโภคสอจ�าเปนจะตองตระหนกถงปญหาทางสงคมและด�ารงบทบาทในฐานะเปนพลเมองในเชงรกนนคอไมปลอยใหกระแสใดๆในสงคม

มาชน�าหรอครอบง�า จนท�าใหคานยมแหงความดงามสญสลายไป ส�าหรบการศกษาเกยวกบสอในโรงเรยนนน ประเทศตางๆ ในแถบยโรปยงไมคอยม เชนเดยวกน และถอวาเปนเรองทองคกรท เกยวข องจะต องรณรงค ผลกดนกนต อไปประชาคมยโรปไดพยายามผลกดนการเขามาม สวนรวมของภาคประชาชน โดยใหการเรยนร ดานสอแกประชาชนทางระบบออนไลนผานทาง เวบไซต เรยกว า กระบวนการอ เลร นนง (e-Learning) เพอใหความรแกประชาชนทกวยและชวยพฒนาทกษะในการวเคราะหตความและประเมนขอมลทแสดงออกผานทางสอทงหลายในประเทศญปนไดมการศกษาวจยเกยวกบการร เทาทนสอ โดยยอนไปตงแตในอดตจนกระทงถงแนวโนมของประเทศอนๆ ในยคปจจบน การใหความส�าคญกบการร เทาทนสอ เหนไดชดเจนเปนครงแรกในทศวรรษ1960 โดยมการกลาวถงความจ�าเป นทจะตองมการใหการศกษาเพอการรเทาทนสอขนเปนครงแรกในประเทศญป น จากนนจงเกด กจกรรมอนๆ ตามมา เชน การวจยและการแสวงหาแนวทางการปฏบตส�าหรบนกการศกษานกวจยดานสอ และประชาชนกลมตางๆ ในทศวรรษ 1970 ไดมการจดตงองคกรทผลกดนเรองสอทมคณภาพ ไดแก เวทเสวนาเรองโทรทศนและสอของประชาชน (Forum for Citizens’TelevisionandMediaหรอFCT)ซงไดเปดโอกาสใหกลมผเกยวของเขามามสวนรวมในการแสดงความคดเหน เชน กลมผปกครองครอาจารย นกวจย และนกวชาชพทางดานสอโดยเฉพาะทเกยวของกบเดกผหญงและชนกลมนอย อยางไรกตาม ในระยะเรมแรกยงมกลมคนทสนใจเขารวมการรณรงคเปนสวนนอย



จะเหนวากจกรรมเกยวกบการรเทาทนสอของญปน เนนดานสทธของประชาชนในการสอสารโดยผานทางสอหรอความสามารถของประชาชนในการวเคราะหและประเมนสอ สทธและความสามารถในการเขาถงสอเพอทจะสามารถใชสอใหเปนประโยชนในการแสดงความคดเหนและทศนคต ท�าใหเกดสงคมแหงการสอสารขนในหลายๆรปแบบนอกจากนนญปนยงใหความส�าคญกบการค มครองเดก โดยเนนประเดนเรองเดกกบสอ และไดสะทอนออกมาอยางเปนทางการโดยมเอกสารวาดวยเรองสทธเดกมการรณรงคใหสรางภาพแวดลอมทางสอทดใหแกเดกๆ โดยการสงเสรมกจกรรมการรเทาทนสอแนวคดของการศกษาเกยวกบสอในญปนจะเปนไปในแบบการศกษาตลอดชพ และมการบรรจเขาไปในระดบโรงเรยนทกระดบ อยางไรกตามญป นเองกยงตองการกล มผ ชมทมพฤตกรรมเชงรก ทมการแสดงออกซงการวพากษวจารณมากกวาเชงรบทเปนอยในปจจบน หลงจากมพฒนาการของการจดตงกลมสถานการณเกยวกบการรเทาทนสอในญปนกมการขยายขอบเขตมาจนถงการรวมมอกบนานาประเทศ เกดเปนเครอขายระหวางชาตขน ไดมการออกสงพมพทเกยวของ เชน Media Literacy ResourceGuide ประเทศเกาหลเปนอกประเทศหนงทมการเคลอนไหวของขบวนการภาคประชาชนทกาวหนา โดยมการก�าหนดยทธศาสตรส�าหรบการสอสารของประชาชนดวยเทคโนโลยการสอสารยคใหม ลกษณะของการเคลอนไหวเพอรณรงคเรองสอแบงออกเปน3ยทธศาสตรคอ • การสรางระบบและการสรางสรรคสอทางเลอก โดยการใหการสนบสนน สงเสรมผผลตสอทางเลอกทมคณภาพ ไมเปนพษเปนภยตอผชมใหด�ารงไวซงความเปนอสระปลอดจาก

การครอบง�าของสอกระแสหลกในสงคม • การด�าเนนงานทางการเมอง เพอ ผลกดนใหการสรางสรรคสอทางเลอกไดเปนวาระแหงชาตทรฐบาลและประชาชนตองหนมาใหความสนใจ ทงน สอทางเลอกจะเปนผตนแบบและมาตรฐานในการก�าหนดลกษณะการสอสารทมความกาวหนาทนสมยและสรางความนยมใหแกสอทางเลอก •การขยายพนท ในการเคลอนไหว รณรงคใหกวางขวางและครอบคลมทงสงคมทงนในอกแงหนงเพอสงเสรมความเปนประชาธปไตยในการสรางสรรคและบรโภคสอ และเนนการมสวนรวมของภาคประชาชน ทผานมาไดมการศกษาวจยหรอการส�ารวจเกยวกบการรเทาทนสอ หรอการศกษาเกยวกบสอในอกหลายๆประเทศเชน แอฟรกาใต อนเดยและประเทศในแถบละตนอเมรกาซงมงเนนใหมการใหความรเกยวกบสอและผลกระทบโดยมจดมงหมายเพอสรางจตส�านกใหแกผชม ไมใหปลอยตวลนไหลไปตามกระแสสอโดยไมค�านงวาผผลตสอจะผลตงานประเภทใดปอนเขาสสงคมประเทศในกลมเอเชยไดแกบงกลาเทศจนอนเดยอนโดนเซยญปน มาเลเซย เนปาล ปากสถาน ฟลปปนสสงคโปรศรลงกาเวยดนามและประเทศไทยยงไดมการจดประชมเกยวกบสถานการณของเดกๆในสภาพแวดลอมสอ เพอสรางความตระหนกระหวางสถาบนทางการเมอง สงคม และสอของประเทศตางๆ ในเอเชย โดยพจารณาเหนวารายการโทรทศนในประเทศในแถบเอเชยมกจะผลตขนเพอตอบสนองในเชงพาณชย มการคาเปนเรองจงใจมากกวาทจะใสใจกบเรองสงคมดงนนผทเกยวของกบการผลตสอและการเผยแพรสอในเอเชยจะตองมจตส�านกเกยวกบเรองของความรบผดชอบและบทบาทในการเขามาม



สวนรวมในการพฒนาเดกมากยงขนกวานการพฒนาทางสงคมและเศรษฐกจของประเทศตางๆในเอเชย ท�าใหเกดการผลตสอในรปแบบใหมๆขนมามากมายและท�าใหเกดประชาคมหรอกลมตางๆขนมาในสงคมรปแบบตางๆของสอดงกลาวไดแกสงพมพโทรทศนวทยคอมพวเตอรและอนเทอรเนตซงไดกลายเปนปจจยส�าคญในชวตประจ�าวนทมอาจขาดได การแพรหลายไปอยางรวดเรวและกวางขวางของสอดงกลาว ท�าใหเกดความหวงใยตอบทบาทของสอและการทเดกๆอยในสภาพเปดรบสอทถาโถมเขามาทงในแงบวกและแงลบจากการสรางและผลตสอทเปนอยในปจจบน ท�าใหเกดการวเคราะหและพจารณาวา สอทสรางออกมาไดสะทอนภาพเดกออกมาอยางไร หรอไดสรางแบบอยางทดใหแกพฒนาการของเดกบางหรอไมหรอสงคมมความตองการความคาดหวงทจะใหสอสะทอนคานยม วฒนธรรม ศลธรรมใหแกเดกๆและสงคมอยางไรบางการทเดกๆคลกคลอยกบสอในสงคมเชนนพวกเขาไดรบผลกระทบในดานลบทสอสะทอนออกมาหรอไมเชนในเรองของพฤตกรรมตอตานสงคมสอโปลามกเปนตน นอกจากนนกลมตางๆในสงคมไมวาจะเปนสถาบนสอ องคกรของรฐ และสถาบนผปกครองจะมบทบาทหรอปฏกรยาอยางไรในการปกปองคมครองเดกในฐานะทสอมบทบาทเปรยบเสมอนผใหการศกษาผสงเสรมผควบคมตรวจสอบ และผดแลผลประโยชนของสงคม จงเปนเรองจ�าเปนทจะตองมการวดและคอยตรวจสอบเนอหาของสอทเกยวของกบเดกๆรวมทงระบหนาทรบผดชอบของกลมคนทเกยวของและจดท�าแผนกลยทธเพอใหมนใจวาสอจะตระหนกถงอทธพลดานบวกทพงจะมตอเดกๆ ประเดนท

เนนหนกโดยเฉพาะไดแกสอโทรทศนทถายทอดประเดนเนอหาเกยวกบเดก นโยบายของสถานโทรทศนบรษทผผลตสอในการเผยแพรถายทอดขาวสารทเกยวกบเดกในประเดนทเกยวของกบสทธเดกและเยาวชนเบองหลงของนโยบายในแงของสงคม เศรษฐกจและอดมคตในการก�าหนดนโยบาย ผก�าหนดนโยบาย และผสอขาวหรอผ ทเกยวของกบการผลตสอมการตระหนกถงประเดนสทธเดกทก�าหนดโดยUNICEFหรอไม และไดน�าไปใชอยางไรนอกจากนน หลายๆ ประเทศ เชน ประเทศในกลมละตนอเมรกายโรป(กลมประเทศสแกนดเนเวยน)และสงคโปรยงไดหนมาสนใจศกษาเกยวกบอทธพลของสออนเทอรเนตทมตอเยาวชนโดยเฉพาะเรองเซกสและความรนแรง ผทใชสออนเทอรเนตในการลอลวงเหยอและการเสพตดอนเทอรเนตหรอเกมคอมพวเตอร ผลการวจยแสดงออกมาวา บดามารดาสวนใหญยงไมไดใหความส�าคญกบเรองเหลานสวนใหญปลอยใหเดกๆเลนอนเทอรเนตโดยล�าพง เกดชองวางในโลกดจทล (digitaldivide)ระหวางบดามารดานนคอบดามารดายงมความสามารถในการใชสออนเทอรเนตนอยกวาเดก และตามลกไมทน ไมรวาลกไดใชสออนเทอรเนตไปในเชงสงสรรคปฏสมพนธไมวาจะเปนการรบสงอเมลการแชตออนไลนหรอการดาวนโหลดเพลงหรอภาพตางๆบางรายถงขนาดนดพบตวจรงเพอพบปะกน นอกจากนน บดามารดายงไมเชอวาลกๆจะเขาไปดตามเวบไซตลามกอกดวยในสงคโปรกเชนเดยวกนไดมงานวจยพบวา เดกวยรนสงคโปรมกจะเขาเวบไซตลามกอนาจารทไมเหมาะสมกบเดกและค�าเสรชวา “sex” มาเปนอนดบหนง นอกจากนน ยงมการพบคดทเดกวยร นจ�านวนมากถกลอลวงจากผใหญโดยการรจกกนผานทางหองสนทนา



ออนไลน (chat room)บดามารดาชาวสงคโปรเองกมกประเมนลกๆต�ากวาความเปนจรงโดยไมทราบวาลกๆ ไดใชอนเทอรเนตไปในเชงสงสรรคปฏสมพนธอยางไรกตามบดามารดาในสงคโปรกไดตระหนกถงพษภยของอนเทอรเนตจากการทเดกอาจมโอกาสเสยงทจะไดรบขอมลทผดๆ หรอถกลอลวง จงไดมการกอตงกลมทปรกษาส�าหรบบดามารดาเกยวกบอนเทอรเนต(ParentsAdvisoryGroupfortheInternet:PAGI)ขนในปค.ศ.1999เพอใหการศกษากบพอแมเกยวกบสงคมอนเทอรเนตแมนกวจยดานสอตางมความเหนพองกนวา โดยรวมๆ แลวการศกษาวจยเกยวกบดานสอยงขาดแคลน แตผลการวจยเทาทมอยกแสดงออกมาในท�านองเดยวกน ไมว าจะเปนดานสอโทรทศนหรออนเทอรเนตกตามนนคอบดามารดาเปนจ�านวนมากยงตามไมทนลก และไมรถงพฤตกรรมของเดกในการใชสอ หรอบางครงบดามารดากตอตานการใชสอโดยไมไดอธบายถงเหตผลใหเดกฟง ท�าใหเกดความตงเครยด และบรรยากาศในการสอสารระหวางบดามารดากบเดกๆ ขาดหายไปในเรองการใชสอสมยใหมท�าใหเกดชองวางระหวางวย ดงนนบดามารดาจงตองการขอมลขาวสารจากหนวยงานทอาจท�าหนาทเสมอนองคกรทปรกษาหรอองคกรทรณรงคใหบดามารดาเกดความตระหนกระแวดระวงดานสอนอกจากจะขาดการศกษาเกยวกบสอในระบบการศกษาแลว ยงขาดการศกษาวจยทเกยวกบการรเทาทนสออกเชนกน อยางไรกตาม ในบางประเทศไดมการรเรมการศกษาวจยเกยวกบการรเทาทนสอ โดยมหนวยงานชมชนทรบผดชอบเชนกลมเยาวชนกลมกจกรรมชมชน ซงท�ากจกรรมในรปแบบโครงการศกษา และกลมองคกรพฒนาเอกชน

อยางไรกตามการศกษาเกยวกบสอไมควรจ�ากดเฉพาะในโรงเรยนเทานน แตควรเปนกระบวนการศกษาตลอดชวตซงตองอาศยความรวมมอจากคนทกกลม ไมวาจะเปนชมชน ประชาคมองคกรพฒนาเอกชนและนกวชาชพทางดานสอโดยเฉพาะอยางยงบดามารดา ผปกครองซงมบทบาทส�าคญ นอกจากนนยงตองอาศยความรวมมอจากบรษทผถายทอดแพรภาพ/เสยงและผผลตสอโดยการสรางจตส�านกใหแกคนกลมนเพอใหมความรบผดชอบตอสงคมความตระหนกถงปญหาอกประการหนงทจ�าเปนจะตองมการรณรงคอยางตอเนองคอการบรโภคสอโทรทศนมากเกนก�าหนดซงไมไดเกดขนเฉพาะในกลมเดกเทานน แตยงเปนสภาวะทครอบครวสวนใหญมพฤตกรรมแบบนดวยเชนกนจากแนวคดและสถานการณความตระหนกถงอทธพลของสอในประเทศตางๆสามารถสรปไดวาปญหาของการขาดการศกษาดานสอมหลายประการ เชนการขาดเงนทนสนบสนน การขาดความเอาใจใสตระหนกถงปญหา การขาดทรพยากร และเครองมอทจ�าเปนตองใชในการปฏบตงาน ดงนนหนวยงานภาครฐหรอเอกชนทเกยวของ จงควรตองตระหนกถงภารกจการรณรงคดานการศกษาเกยวกบสอและด�าเนนกจกรรมเพอใหเกดการพฒนาสออยางยงยน และมกระบวนการทโปรงใสตรวจสอบได โดยความรวมมอจากคนทกกลมทเกยวของดวยเหตทวาการใหการศกษาดานสอจะชวยใหประชากรมคณภาพขนและผบรโภคสอมอ�านาจมากขน การร เทาทนสอมวลชน ตามนยามระบไววา “เปนความสามารถในการเปดรบ เขาใจ และตความหมายของสารทปรากฏอยในสอมวลชนไดอยางมหลกการ โดยลวงรถงความลกตนหนาบาง อนเปนจดหมายทซอนเรนอยนน”



จดเปนการพจารณาความรเทาทนสอมวลชนในฐานะของผรบสารซงตองค�านงถงความสามารถใน 4 ดาน ไดแก การเขาถงความหมายของสาร(access)การวเคราะหสาร(canalization)การประเมนสาร(evaluat ion) และการสอสาร(communication) ผานสอไดอยางมประสทธภาพสงเหลานจะรเทาทนเพยงไรขนกบผรบสารวามความตระหนกตอ1)กระบวนการท�างานของสอมวลชน2)กระบวนการแปลความหมายของสาร 3) บทบาทหนาทของสารทน�าเสนอผานสอมวลชน4)เทคนคการน�าเสนอสารของสอมวลชนและ5)ผลกระทบของสอมวลชนทมตอบคคลและสงคม ดวยความเขาใจตอการบรโภคสอและการผลตสอเปนอยางด เพราะจะ สงผลตอทกษะความรเทาทนทงในระดบความเขาใจ ระดบอารมณ ระดบจรยธรรม และระดบสนทรยศาสตรทกอใหเกด การเรยนร การแสวงหาคณคา และความรบผดชอบของ สอมวลชนนนๆ นอกจากนยงไดกลาวถงปจจยทจะสงกระทบตอความรเทาทนของผรบสารอก4ประการประกอบดวยโครงสรางและระบบองคการของสอมวลชน การสรางความหมายและการน�าเสนอของสอมวลชนการรบรและแปลความหมายในสอมวลชนและผลของสอมวลชนในแตละลกษณะ สวนการพฒนาการรเทาทนสอมวลชนนอกจากแตละบคคลสามารถพฒนาตนเองใหเปนผมการรเทาทนสอมวลชนแลว ยงตองเผยแพรการรเทาทนสอมวลชนไวในหลกสตรการศกษาวชา “สอมวลชนศกษา” (media education)ใหกวางขวางมากยงขน

การรเทาทนสารสนเทศ สอสารสนเทศ (Information andCommunicationsTechnology)เปนสอทแสดงขอมลขาวสารขอเทจจรงความรเรองราวและเหตการณตางๆทผานการเลอกสรรใหเหมาะสมหรอทไดรวบรวมไว และน�ามาถายทอดในรปแบบตางๆ ใหเหมาะกบการใชงานใหทนเวลาโดยผานชองทางการสอสารของเทคโนโลยสารสนเทศ เทคโนโลยสารสนเทศท�าให สงคมเปลยนจากสงคมอตสาหกรรมมาเปนสงคมสารสนเทศ คอมพวเตอรและระบบสอสารมบทบาทมากขน มการใชเครอขายคอมพวเตอรเชน อนเทอรเนต เชอมโยงการท�างานตางๆการด�าเนนธรกจใชสารสนเทศอยางกวางขวางเทคโนโลยสารสนเทศจงเปนเทคโนโลยแบบสนทรยสมผสและตอบสนองตามความตองการแบบการสอสารสองทางทกาวหนาและแพรหลายขน มการโตตอบผานเครอขายท�าใหเสมอนมปฏสมพนธไดจรง ทงผพดและผฟงตางกไดรบขอมล ขาวสารถงกน การพฒนาของ “สอสารสนเทศ” จงเขามามบทบาท และอทธพลอยางมาก ตอผ รบสาร (Receiver) โดยปจจบนการสอสารมมากมายหลายวธ อาจเปนทางวทยโทรทศนหนงสอพมพโทรศพทมอถอดาวเทยมระบบโทรคมนาคมหรอการสอสารระบบเครอขายทอาศยดาวเทยมและสายเคเบลใยแกวเรยกอกอยางหนงวาอนเทอรเนต เมอสารสนเทศ เขามาเกยวของกบสอสารมวลชนจะมองคประกอบทเกยวของ 3องคประกอบคอระบบสอสารผรบสารและระบบตดตามเฝาระวงสอซงนอกเหนอจากระบบตดตามเฝาระวงสอ ในยคโลกาภวฒน สอไดมการพฒนาการ มรปแบบหลากหลายมากยงขน



เพอดงดดผรบสารดงนนการรเทาทนสอ(MediaLiteracy)คอการอานสอใหออกเพอพฒนาทกษะในการเขาถงสอ การวเคราะหสอ การตความเนอหาของสอการประเมนคาและเขาใจผลกระทบของสอและสามารถใชสอใหเกดประโยชนได การรเทาทนสารสนเทศ (Information Literacy)เปนสวนส�าคญพนฐานของการเรยนร ดวยตนเอง และการเรยนร ตลอดชวต ในประวตศาสตรทผานมามการใหการสนบสนนการร เทาทนสอและสารสนเทศขององคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต(UNESCO)และเมอมการรวมกนระหวางการรเทาทนสอและการรสารสนเทศจงเกดการพฒนามาเปนหลกสตรชอMediaandInformationLiteracy-MIL

12

ความสมพนธระหวางการรเทาทนสอและการรเทาทนสารสนเทศ ภาพท 1 การรเทาทนสอ (Media Literacy)

องคประกอบหลกของการรเทาทนสอและสารสนเทศ

ภาพท 2 การรเทาทนสารสนเทศ (Information Literacy)

กำรรเทำทนสำรสนเทศเนนทควำมส ำคญของกำรเขำถงสำรสนเทศและกำรประเมนคำและกำรใชจรยธรรมดำนสำรสนเทศ ในขณะท กำรรเทำทนสอเนนทควำมสำมำรถในกำรท ำควำมเขำใจหนำทของสอ กำรประเมนวำหนำทเหลำนนท ำงำนอยำงไร และเกยวของกบสอเพอใชในกำรแสดงออกดวยตวเอง กำรรเทำทนสำรสนเทศถกมองวำมขอบเขตกวำงและมกำรรเ ทำทนสออยในนน ส ำหรบบำงคนมองวำ กำรรเทำทนสำรสนเทศเปนเพยงสวนหนงของกำรกำรรเ ทำทนสอ อยำงไรกตำม กลมผเชยวชำญระดบนำนำชำตของ UNESCO เนนถงควำมแตกตำงและควำมเช อมโยงระหวำงผสงสำรสนเทศและสอ มกำรใชศพทเกยวกบสอและกำรรเทำทนสอทหลำกหลำย ไดแก

กำรรเทำทนสอ(Media literacy) กำรรเทำทนสำรสนเทศ (Information literacy) เสรภำพในกำรแสดงออก และกำร รเ ทำทนสำรสนเทศ (Freedom of expression and

information literacy) กำรรเทำทนหองสมด (Library literacy) กำรรเทำทนขำว (News literacy)

นยามความตองการ สารสนเทศ

ทตงและการเขาถง สารสนเทศ

การเขาถงสาร สนเทศ

การจดการ สารสนเทศ

ใชจรยธรรมของสารสนเทศ

การสอสาร สารสนเทศ

การใชทกษะ ICT ส าหรบการประมวลผล สารสนเทศ

เขาใจบทบาทและหนาทของสอในสงคมประชาธปไตย

เขาใจสถานการณ ทสอท าหนาท

การประเมนผลเนอหาสอเชงวพากษตามหนาทของสอ

เขารวมแสดงออกผานสอและมสวนรวมในระบอบประชาธปไตย

ทบทวนทกษะดานไอซททจ าเปนในการผลตเนอหาสอโดยผใช

12

ความสมพนธระหวางการรเทาทนสอและการรเทาทนสารสนเทศ ภาพท 1 การรเทาทนสอ (Media Literacy)

องคประกอบหลกของการรเทาทนสอและสารสนเทศ

ภาพท 2 การรเทาทนสารสนเทศ (Information Literacy)

กำรรเทำทนสำรสนเทศเนนทควำมส ำคญของกำรเขำถงสำรสนเทศและกำรประเมนคำและกำรใชจรยธรรมดำนสำรสนเทศ ในขณะท กำรรเทำทนสอเนนทควำมสำมำรถในกำรท ำควำมเขำใจหนำทของสอ กำรประเมนวำหนำทเหลำนนท ำงำนอยำงไร และเกยวของกบสอเพอใชในกำรแสดงออกดวยตวเอง กำรรเทำทนสำรสนเทศถกมองวำมขอบเขตกวำงและมกำรรเ ทำทนสออยในนน ส ำหรบบำงคนมองวำ กำรรเทำทนสำรสนเทศเปนเพยงสวนหนงของกำรกำรรเ ทำทนสอ อยำงไรกตำม กลมผเชยวชำญระดบนำนำชำตของ UNESCO เนนถงควำมแตกตำงและควำมเช อมโยงระหวำงผสงสำรสนเทศและสอ มกำรใชศพทเกยวกบสอและกำรรเทำทนสอทหลำกหลำย ไดแก

กำรรเทำทนสอ(Media literacy) กำรรเทำทนสำรสนเทศ (Information literacy) เสรภำพในกำรแสดงออก และกำร รเ ทำทนสำรสนเทศ (Freedom of expression and

information literacy) กำรรเทำทนหองสมด (Library literacy) กำรรเทำทนขำว (News literacy)

นยามความตองการ สารสนเทศ

ทตงและการเขาถง สารสนเทศ

การเขาถงสาร สนเทศ

การจดการ สารสนเทศ

ใชจรยธรรมของสารสนเทศ

การสอสาร สารสนเทศ

การใชทกษะ ICT ส าหรบการประมวลผล สารสนเทศ

เขาใจบทบาทและหนาทของสอในสงคมประชาธปไตย

เขาใจสถานการณ ทสอท าหนาท

การประเมนผลเนอหาสอเชงวพากษตามหนาทของสอ

เขารวมแสดงออกผานสอและมสวนรวมในระบอบประชาธปไตย

ทบทวนทกษะดานไอซททจ าเปนในการผลตเนอหาสอโดยผใช

ความสมพนธระหวางการรเทาทนสอและการรเทาทนสารสนเทศภาพท 1 การรเทาทนสอ (Media Literacy)

องคประกอบหลกของการรเทาทนสอและสารสนเทศภาพท 2 การรเทาทนสารสนเทศ (Information Literacy)



การร เทาทนสารสนเทศเนนทความส�าคญของการเขาถงสารสนเทศและการประเมนคาและการใชจรยธรรมดานสารสนเทศในขณะท การรเทาทนสอเนนทความสามารถในการท�าความเขาใจหนาทของสอ การประเมนวาหนาทเหลานนท�างานอยางไร และเกยวของกบสอเพอใชในการแสดงออกดวยตวเอง การรเทาทนสารสนเทศถกมองวามขอบเขตกวางและมการร เทาทนสออย ในนน ส�าหรบบางคนมองวา การรเทาทนสารสนเทศเปนเพยงสวนหนงของการการรเทาทนสอ อยางไรกตาม กลมผเชยวชาญระดบนานาชาตของ UNESCO เนนถงความแตกตางและความเชอมโยงระหวางผสงสารสนเทศและสอมการใชศพทเกยวกบสอและการรเทาทนสอทหลากหลายไดแก •การรเทาทนสอ(Medialiteracy) •การรเทาทนสารสนเทศ(Informationliteracy) •เสรภาพในการแสดงออก และการร เทาทนสารสนเทศ (Freedom of expressionandinformationliteracy) •การร เท าทนห องสมด (L ibrary literacy) •การรเทาทนขาว(Newsliteracy) •การรเทาทนคอมพวเตอร(Computerliteracy) •การรเทาทนอนเทอรเนต (Internetliteracy) •การรเทาทนดจตอล(Digitalliteracy) •การร เทาทนภาพยนตร (Cinema literacy) •การรเทาทนเกมส(Gamesliteracy) •การร เทาทนโทรทศน (Television literacy)

•การร เทาทนโฆษณา (advertisingliteracy) ค�าศพทเหลานมการน�ามาเปนหวขอในการอภปรายและประยกตใชแตกตางกนขนอยกบบรบททางดานอาชพหรอวฒนธรรมของชมชนซงใชค�าเหลาน ในองคกรตางๆ ใชสอมวลชนศกษา (Media education) ซงเปนทยอมรบวาครอบคลมทงการรเทาทนสอและการรเทาทนสารสนเทศ



13

กำรรเทำทนคอมพวเตอร (Computer literacy) กำรรเทำทนอนเทอรเนต (Internet literacy) กำรรเทำทนดจตอล (Digital literacy) กำรรเทำทนภำพยนตร (Cinema literacy) กำรรเทำทนเกมส (Games literacy) กำรรเทำทนโทรทศน (Television literacy) กำรรเทำทนโฆษณำ (advertising literacy)

ค ำศพทเหลำนมกำรน ำมำเปนหวขอในกำรอภปรำยและประยกตใชแตกตำงกนขนอยกบบรบททำงดำนอำชพ หรอ วฒนธรรม ของชมชนซงใชค ำเหลำน ในองคกรตำงๆ ใชสอมวลชนศกษำ (Media education) ซงเปนทยอมรบวำครอบคลมทงกำรรเทำทนสอและกำรรเทำทนสำรสนเทศ แผนภาพท 1 :The Ecology of MIL: Notions of MIL

การรเทาทนสอและสารสนเทศขยำยศกยภำพของคนในดำนสทธมนษยชน ตำม Article 19

ของ The Universal Declaration of Human Rights ซงกลำววำ “ทกคนมสทธในกำรแสดงควำมคดเหนและกำรแสดงออกอยำงเสร สทธนรวมทงเสรภำพในกำรออกควำมคดเหนโดยปรำศจำกกำรแทรกแซงและกำรคนหำ กำรรบ ขอมลขำวสำรและควำมคดผำนทำงสอมวลชนอยำงไรพรมแดน”

แผนภาพท 1 :The Ecology of MIL: Notions of MIL

การรเทาทนสอและสารสนเทศ ขยายศกยภาพของคนในดานสทธมนษยชน ตาม Article19ของTheUniversalDeclarationofHumanRightsซงกลาววา“ทกคนมสทธในการแสดงความคดเหนและการแสดงออกอยางเสร สทธนรวมทงเสรภาพในการออกความคดเหนโดยปราศจากการแทรกแซงและการคนหาการรบ ขอมลขาวสารและความคดผานทางสอมวลชนอยางไรพรมแดน”

ประโยชนหลกของ MIL คอ 1. ในกระบวนการสอนและการเรยนรท�าใหครไดขยายความรในการเสรมพลงพลเมองในอนาคต 2. การร เท าทนสอและสารสนเทศ ใหความร ส�าคญเกยวกบหนาทของชองทางสารสนเทศและสอในสงคมประชาธปไตยความ

เขาใจอยางมเหตผลเกยวกบเงอนไขทจ�าเปนในการท�าหนาทอยางมประสทธภาพและทกษะทจ�าเปนขนพนฐานในการประเมนการท�างานของผถายทอดสอและสารสนเทศในมตของหนาททคาดหวง 3. สงคมทมการรเทาทนสอและการรเทาทนสารสนเทศเนนการพฒนาสอทมเสรภาพเปนอสระ และหลากหลายรวมทงเปดระบบสารสนเทศ หากจะท�าให การร เท าทนสอและสารสนเทศ มประโยชนตอคนกลมตางๆ การรเทาทนสอและสารสนเทศควรควรเปนการรวมศกยภาพดานตางๆ (ทงความร ทกษะ และทศนคต) หลกสตร ควรจะท�าใหครไดสอนการรเทาทนสอและสารสนเทศกบเดกนกเรยนโดยวตถประสงคทจะสรางเครองมอทจ�าเปนเพอใชเปนชองทางในการใชสารสนเทศและสอเพอ



สรางพลเมองรนใหมทมเหตผล พลเมองควรมความรเกยวกบทตงและวธการบรโภคสารสนเทศรวมทงการผลตสารสนเทศเองหรอทเราเรยกวา user-generated content ทงนกลมผหญงผชายและกลมชายขอบเชนคนทอยรวมกบคนพการ คนกลมนอย ควรจะมโอกาไดเขาถงขาวสารและความรอยางเทาเทยมกน ทายทสดการรเทาทนสอและสารสนเทศควรเปนเครองมอทจ�าเปนในการแลกเปลยนระหวางวฒนธรรมและสรางเสรมความเขาใจรวมกนของผคน กลาวโดยสรป การร เทาทนสอและสารสนเทศจะเนนการสงเสรมมากกวาการปองกนและเนนเสรมพลงภาคพลเมองใหสามารถเขาใจสอ วเคราะหสอและมภมคมกนดานสอทด ซงสอนนครอบคลมสอใหมไดแกเทคโนโลยสารสนเทศดวย การจะขบเคลอนสอไดอยางมประสทธภาพควรใหความส�าคญกบการเรยนการสอนเนนทหลกสตรการสอนมการออกแบบเครองมอและกจกรรมสรางสรรคส�าหรบการศกษานอกระบบ โดยอาศยการมสวนรวมและการสนบสนนจากผก�าหนดนโยบายดานการรเทาทนสอและสารสนเทศอกดวย



บรรณานกรม

บทความพรสทธพฒธนานรกษ.(ก.ค.-ธ.ค.2551).“พลานภาพขอมลขาวสารในการรเทาทนสอมวลชน” วารสารหองสมด ,52 , 2 Celot,P.&PerezTornero,J.M.(2009).“StudyonAssessmentCriteriaforMedia Literacy:FinalReport.Brussels”The European Commission.

สารสนเทศจากสออเลกทรอนกสบบผาเมฆศรทองค�า.(2554).“MediaLiteracy:KeepingPacewithInformationAge” สบคนเมอ11สงหาคม2554,จากhttp://www.bu.ac.th/knowledgecenter/ executive_journal/jan_mar_11/pdf/aw16.pdfนฤมลรนไวย.(2552).“จอต(ตางแดน)เลาะดขบวนการปกปองเดก”สบคนเมอวนท2 ตลาคม2554,จากhttp://info.thaihealth.or.th/library/hot/12381ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารส�านกงานปลดกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย. “ความหมายของเทคโนโลยสารสนเทศ”,สบคนวนท2ตลาคม2554http://www.ops. go.th/ictc/index.php/ictc-km/it-library/48-it-articles/89--information- technology?start=1พรทพยเยนจะบก.(2552).“ถอดรหสลบความคดเพอการรเทาทนสอ”,สบคนวนท20ตลาคม 2554 , จาก http://www.milthailand.org/index.php?option=com_content&vi ew=ar t ic le& id=648%3A2011-10-09-06-55-47&cat id=93%3A-e- book&Itemid=26&lang=th ศรดา ตนทะอธพานช .(2554). “ชดการสอนเสรมทกษะการใชอนเทอรเนตสรางสรรคและ ปลอดภย”สบคนวนท20ตลาคม2554,จากwww.safecyberspace.org/files/_Upda teOct2551..ppt



บทบาทใหมของ CSR เพอตอบสนองความคมคาองคกรธรกจในบรบทไทย

The new role of CSR in order to serve the value of business in Thai context

กญญรตนหงสวรนนท*KanyaratHongvoranant*

*ภาควชาการประชาสมพนธคณะนเทศศาสตรมหาวทยาลยธรกจบณฑตย

*DepartmentofPublicRelationsFacultyMassCommunicationDhurakijPunditUniversity



บทคดยอ

ความทาทายของการด�าเนนงานองคกรธรกจระดบโลกในยคโลกาภวตนทกวนนไมไดขนกบเรองของราคาและคณภาพผลตภณฑเทานนแตสงคมและผทเกยวของมงใหความส�าคญและคาดหวงตอบทบาทการแสดงความรบผดชอบตอสงคมขององคกรจะสามารถตอบแทนสงคมจากผลก�าไรทไดรบเชนไรโดยเฉพาะประเทศอตสาหกรรมทพฒนาแลวทน�าแนวคดความรบผดชอบตอสงคมขององคกรมาใชในการบรหารจดการและการด�าเนนงานโดยวตถประสงคการศกษาคอองคกรเลงเหนถงประโยชนดานความคมคาเชงเศรษฐกจและความคมคาเชงสงคมทเกดขนภายใตบรบทสงคมปจจบนอยางไร และองคกรธรกจไทยตองปรบตวเพอน�าแนวคดความรบผดชอบตอสงคมของ องคกรมาใชในการบรหารจดการใหสอดคลองตามทศทางขององคกรมาตรฐานโลก เชนไร โดยเฉพาะการรองรบตามมาตรฐาน ISO 26000 ซงแนวโนมในอนาคต คอองคกรธรกจไทยตองเตรยมพรอมทจะรบมอกบกระบวนการสอสารยคโลกาภวตนทมการเปลยนแปลงตลอดเวลาอยางรวดเรวดวยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเปนตวเรงนอกจากการด�าเนนนโยบายบรหารจดการองคกรตามแนวคดความรบผดชอบตอสงคมอาจไมเพยงพอในปจจบนองคกรธรกจไทยจ�าเปนตองแสวงหาชองทางการพฒนาไปสการเตบโตสเขยวหรอการมงสเศรษฐกจสเขยวถอเปนประเดนทาทายส�าหรบองคกรธรกจและประเทศไทยในอนาคต ค�าส�าคญ :ความรบผดชอบตอสงคมขององคกร,สงคมยคโลกาภวฒน,

การพฒนาอยางยงยน,ความคมคาเชงเศรษฐกจและสงคม,องคกรระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐาน(ISO26000)



Abstract

The Challenges of operating business in globalization does notsolely rely upon cost andquality of products alone. In addition, other participatingpartiesandsocietieshaveshiftedtheirfocusandexpectations of how to increase profits through the role of Corporate Society Responsibility (CSR). Based on other developed countries trends, the concept of Corporate Society Responsibility in the management and operation is a norm. This purpose is to study Thai organizations have realizedthetruebenefitofeconomicvalueandsocialvalueexistswithinthecurrentsocialglobalization.ThaiBusinessesurgentlyneedtoadjustandapplythisCSRconcepttotheiroperationsinordertoenhancesustainabledevelopmentgaincompetitiveadvantagesinlinewithglobalstandards,especially,theISO26000standardwhichisatoolusedbyotherdevelopedcountries.TheCSRconceptshouldbegradually implemented intothemanagementofThaiCorporateandbusinesses.Sothat,inthenearfuture,Thailandwillbeabletoprovethatthesameglobalizationisutilizedandreadytobegreengrowthandgreeneconomyinordertohavesmoothandlongtermcooperationtogether.

Keywords :CorporateSocialResponsibility,SocialGlobalization,SustainableDevelopment,EconomicvalueandSocialvalue,InternationalOrganizationforStandardization(ISO26000)



บทน�า แนวโนมของสงคมโลกทกวนนใหความส�าคญและตระหนกถงเรองการสรางประโยชนใหกบสวนรวมอาทการรกษาสงแวดลอมการดแลชมชนการใสใจดานสทธมนษยชนเพอลดความเหลอมล�าและการเอารดเอาเปรยบตอกนซงบทบาทในการดแลโลกตอประเดนดงกลาวตองอาศยความรวมมอทงภาครฐและภาคเอกชนในการด�าเนนงาน โดยหนวยงานตางๆมการท�ากจกรรมเพอชวยเหลอสงคมมานานแลวกอนทจะมการพดถงแนวคดความรบผดชอบตอสงคมขององคกร(CorporateSocialResponsibility:CSR) ทกวนนองคกรธรกจมบทบาทเปนสวนหนงของสงคมโลกตางมงแสดงความรบผดชอบตอสงคมในขอบเขตทธรกจตนมความเกยวของเพอแสดงถงวสยทศนขององคกรและจตส�านกของผน�าองคกรทเหนคณคาและประโยชนแกสวนรวม องคกรระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐาน International Organization for Standardization(ISO)ไดก�าหนดนยามและให ความหมายของCSRวา“CSRเปนเรองของการทองคกรตอบสนองตอประเดนดานเศรษฐกจสงคมและสงแวดลอมโดยมงใหประโยชนกบคนชมชนและสงคม นอกจากนนยงเปนเรองของบทบาทขององคกรธรกจในสงคมและความคาดหวงของสงคมทมตอองคกรธรกจโดยจะตองท�าดวยความสมครใจและผบรหารจะตองมบทบาทเกยวของกบกจกรรมตางๆโดยสามารถวดผลไดใน3มตคอการวดผลทางเศรษฐกจสงคมและสงแวดลอมน�าไปสการพฒนาอยางยงยน” การท�าความเขาใจแนวคดน ควรเรมจากปรชญาและทมาแนวคดการแสดงความรบผดชอบตอสงคมขององคกร (CSR) ซงปรากฏ

เปนรปเปนรางชดเจนหลงการเกดยคโลกาภวตน (Globalization) คอ ปรากฎการณทมความ สมพนธทางการเมอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมตางๆ ทเกดขนในโลกน ถกหลอม รวมเขาหาอยางใกลชดมากขน ทงในดานการ รบรและการกระท�าตางๆ อยางไมเคยเกดขนมากอนโดยมเทคโนโลยการสอสารเปนตวชวย(Anthony Giddens,1988) มงใหเกดลกษณะเปนหมบานโลก(GlobalVillage) เพอโลกยคใหมทตงอยบนพนฐานของเทคโนโลยอนน�าไปสการเปลยนแปลงทเรงเรวขนในทกระดบของสงคมมนษย(MarshallMcluhan,1964) จะเหนไดวา โลกาภวตนเปนพลงทเชอมคน ทงโลกเขาดวยกน โดยมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนหนงในกลไกขบเคลอนกอใหเกดแรงผลกดนใหแลกเปลยนเรยนรระหวางประเทศทพฒนาแลวกบประเทศก�าลงพฒนามงหวงผลในเชงบวกน�าพาชวตผคนใหมความเปนอยทดขนแตขณะเดยวกนกอาจกอใหเกดผลในเชงลบไดเชนกน เพราะเปนโอกาสในการสรางความเหลอมล�าทางสงคมจากเรองรายไดและผลประโยชนดานสงแวดลอม โดยบรษทขนาดใหญทมทนมากกวายอมมโอกาสไดรบผลตอบแทนสงกวาบรษทรายเลกและรายยอยรวมถงโอกาสจากการเอารดเอาเปรยบแรงงานสงคมสงแวดลอมเพอเปาหมายของการสรางรายไดใหมากทสด ดงนนแนวคดการด�าเนนธรกจบนพนฐานเรองผลก�าไรสงสดจนละเลยความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมเรมไมเปนทยอมรบจากประชาชน โดยเฉพาะกลมธรกจทมรายไดจากการเอารดเอาเปรยบแรงงานเอาเปรยบผบรโภคจนขาดจรรยาบรรณและศลธรรมในการบรหารงานก�าลงไดรบการตอตานจากชมชนและสงคม



โลกจนยากทจะด�าเนนธรกจอยางราบรนไดถายงไมคดเปลยนแปลงวถแบบเดมแนวคดซงก�าลงเขามาแทนท คอ การพฒนาทยงยนของธรกจทประสบความส�าเรจไมควรมเพยงความ “เกง”จากผลประกอบการทเตบโตอยางเดยวจะตองมความ“ด”ควบคกนความส�าเรจของธรกจไมควรวดจากผลก�าไรสงสดเพยงอยางเดยวธรกจทจะประสบความส�าเรจอยางยงยนควรพฒนาการด�าเนนงานบนพนฐานความรบผดชอบทสามารถตอบสนองตอความคาดหวงของสงคมทมตอองคกรได(วรทยราวนจ,2549) ความรบผดชอบตอสงคมขององคกร (CorporateSocialResponsibility:CSR)นบไดวาก�าลงเปนทศทางหลกตอการด�าเนนธรกจทเกดขนกบสงคมโลกในขณะนเนองจากบทบาทของรฐบาลอาจไมเพยงพอตอการแกปญหาสงคมทมเพมขนอยางตอเนองท�าใหองคกรธรกจทถกมองวามศกยภาพ ควรด�าเนนกจการดวยเปาหมายเพอการรวมดแลและแกไขปญหาสงคมใหเกดเปนรปธรรมในระยะยาวประกอบกบสงคมทมงเรยกรองใหองคกรธรกจขนาดใหญทมผลก�าไรมลคาสงควรมความรบผดชอบตอสงคมมการแสดงผลการด�าเนนงานทเกยวของกบสงคมและสงแวดลอมเพมขน (Kraisorn Suthasinee&FredricWilliamSwievcreck,2009) จะเหนไดวาประเทศทพฒนาแลวน�าแนวคดความรบผดชอบตอสงคมขององคกรเพอมาเปนเงอนไขใหมในการท�าการคากบประเทศ อนๆในโลกซงอาจเปนมาตรการกดกนทางการคาทมใชภาษรปแบบหนงหากองคกรธรกจไทยไมเรงปรบตวใหเขากบแนวคดดงกลาวอาจถกปฏเสธการท�าธรกรรมดานการคาการลงทนกบ คคาในอนาคตได (สถาบนไทยพฒน, 2552) บทบาทของแนวคดความรบผดชอบตอสงคมของ

องคกร จงไดรบการตอบรบจากองคกรธรกจทวโลก เพราะสงคมคาดหวงวาจะเปนเครองมอทชวยสรางกลไกเพอควบคมการด�าเนนงานโดยมเปาหมายอยทการรกษาสมดลระหวางผลก�าไร(Profit)ประชาชน(People)และโลก(Planet)สงผลใหแนวคดดงกลาวไดรบการพฒนาเปนขอก�าหนดทางการคายคใหมทท�าใหองคกรธรกจตนตวอยางมาก เพราะตวแปรดานราคา ดานปรมาณ หรอคณภาพผลตภณฑและบรการไมใชตวก�าหนดความไดเปรยบทางธรกจอกตอไป แตประเดนความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอมการสรางความเปนธรรมคอโอกาสในการท�าธรกจอยางยงยนในอนาคต ทงนองคกรระดบประเทศไดแสดงถงเจตนจ�านงและความมงมนทจะท�าใหเกดแรงผลกดนตอแนวคดความรบผดชอบตอสงคมในอนทจะท�าใหประเทศสมาชกตางๆ ทงในกลมประเทศพฒนาแลวและกลมประเทศก�าลงพฒนาสามารถน�าไปใชปฏบตใหเกดผลเปนรปธรรมไดจรงตามตารางระยะเวลาการประกาศเจตนจ�านงขององคกรระดบประเทศตามมาตรฐานโลกตอการเสนอแนวคดความรบผดชอบตอสงคมอยางเปนทางการดงน



ซ งบทความน ม จ ดม งหมายท จ ะวเคราะหแนวคดความรบผดชอบตอสงคมขององคกรธรกจไทยดวยขอค�าถามเชงวชาการ 2ประเดนดงน 1.ท�าไมองคกรธรกจไทยควรน�าแนวคดความรบผดชอบตอสงคมมาใชในการบรหารจดการองคกรใหมความสอดคลองกบองคกรมาตรฐานโลก 2.การด�าเนนงานตามแนวคดความรบผดชอบตอสงคมขององคกรธรกจมความส�าคญและมความคมคาตามบรบทสงคมไทยอยางไร ตามหวขอท 1 ท�าไมองคกรธรกจไทยควรน�าแนวคดความรบผดชอบตอสงคมมาใชในการบรหารจดการองคกรใหมความสอดคลองกบองคกรมาตรฐานโลกโดยการรวบรวมงานวจยในประเทศไทยและงานวจยจากตางประเทศจ�านวน4เรองศกษาเพอตอบค�าถามในประเดนขางตนดงน งานวจยเรอง The Framing of CSR and globalization of national business systems: A longitudinal case study

ปทประกาศใช หนวยงาน หลกการส�าคญ

1997 SocialAccountabilityInternational(SAI)

กฎเกณฑพทกษสทธมนษยชนดวยหลกพนฐาน9ประการ(SA8000)

2000 UNGlobalImpact ประกาศหลกการสญญาโลกสากล10ประการบนพนฐาน4ประเดน

2000 GlobalReportingInitiative(GRI) การท�ารายงานธรกจแบบยงยน3ประเดน155หวขอ

2000 OrganizationforEconomicCo-Operation(OECD)

แนวปฏบตความรบผดชอบตอสงคมของบรษทขามขาตดวยความสมครใจ11ขอ

2010 InternationalOrganizationforstandardization(ISO26000)

แนวปฏบตความรบผดชอบตอสงคมขององคกรตามหลก7ขอดวยหลกบรหาร7ประการ

(StefanTengblad&ClaesOhlsson,2010)เพอศกษาวาระบบเศรษฐกจในยคโลกาภวตนมอทธพลตอแนวคดการแสดงความรบผดชอบตอสงคมขององคกรเพยงใด ซงใชวธการวเคราะหเอกสารจากบทน�าแสดงวสยทศนผบรหารระดบสง(CEO)ทเสนอผานรายงานประจ�าป(annualreport)จ�านวน15บรษทในประเทศสวเดนเปนระยะเวลา 10 ปตอเนอง ซงผลการศกษาจากการวเคราะหบทน�ารายงานประจ�าปแสดงใหเหนวาองคกรธรกจทเนนความส�าคญเรองการแสดงความรบผดชอบตอสงคมทงในระดบองคกรและระดบประเทศไดใชแนวคดCSRในการด�าเนนงานมตตางๆขององคกรและแสดงถงกจกรรมCSRทเพมขนอยางเหนไดชดในรอบ10ปทผานมาโดยไดรบผลตอบรบเชงบวกจากสงคมและสงผลตอเนองไปถงขนทวา สงคมมความคาดหวงตอองคกรอนทจะใชCSRและจรยธรรมในการด�าเนนธรกจเปนเปาหมายส�าคญในอนาคต งานวจยเรอง Corporate social responsibility in Asia : A seven country studyofCSRwebsitereporting(Chapple&Moon,2005)

ตารางท 1การประกาศใชแนวคดความรบผดชอบตอสงคม(CSR)ขององคกรระดบประเทศ



ศกษาใน 4 ประเดน คอ ก) ความรบผดชอบตอสงคมขององคกรในทวปเอเชยมลกษณะแตกตางกนอยางไรในแตละประเทศ ข) ความแตกตางสามารถอธบายไดดวยขนตอนการพฒนาค)ความกาวหนาและการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยเปนกลไกกระตนการใชแนวคดความรบผดชอบตอสงคมขององคกร ง) รปแบบการด�าเนนงานความรบผดชอบตอสงคมใชตามแนวคดองคกรมาตรฐานสากล โดยใชการวเคราะหเอกสารเวปไซต50องคกรจาก7ประเทศในทวปเอเชยไดแกอนเดยอนโดนเชยมาเลเชยฟลปปนสเกาหลใตสงคโปรและไทย ซงผลวจยพบวา การด�าเนนงานตามแนวคดความรบผดชอบตอสงคมมความแตกตางกนในแตละประเทศซงไมสามารถอธบายไดดวยการพฒนา โดยองคกรระดบประเทศกมการประยกตแนวคดเพอใหเหมาะกบบรบทตามแตละประเทศทองคกรตงอย มากกวาจะใชรปแบบตามบรษทแมในตางประเทศท�าใหรปแบบความรบผดชอบสงคมของแตละองคกร มแนวโนมทจะสะทอนลกษณะเฉพาะของประเทศนนๆมากกวาสะทอนตามองคกรมาตรฐานโลก สอดคลองกบงานวจยของไทย เรองความรบผดชอบตอสงคมของธรกจในฐานะบรรทดฐานทางสงคมในบรบทโลกาภวฒน (เพญนภาดชยยะ,2552)เพอศกษาสถานการณความเคลอนไหวสงคมปจจบนตอประเดน CSRของภาครฐและองคกรธรกจในประเทศไทยและศกษาความเขาใจตอการประยกตใชCSRขององคกรไทยในบรบทโลกาภวตน ใชรปแบบการศกษาจากเอกสารและการสมภาษณพบวาระยะแรกภาคธรกจในประเทศไทยยงไมมการตอบรบทชดเจนการท�าCSRจะใชรปแบบการบรจาคและบ�าเพญสาธารณ ประโยชน เพอสรางภาพ

ลกษณมากกวาแตเมอประชาชนภาครฐและสอมวลชนใหความส�าคญประกอบกบยคสงคมโลกาภวตน จงท�าใหเกดแรงกดดนทางสงคมท�าใหภาคธรกจยอมรบการใช CSR ตามความคาดหวงของสงคม นบเปนจดเปลยนทส�าคญของประเทศไทย งานวจยเรองการศกษาประสทธผลกลยทธภาพลกษณความรบผดชอบตอสงคมขององคกรธรกจในเขตพนท เทศบาลเมองมาบตาพด เพอแสดงความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม(กญญรตนหงสวรนนท,2554) สนใจวา กลยทธ CSR จะสรางความรบรและจดจ�าภาพลกษณภาพลกษณความรบผดชอบตอสงคมของเอสซจทแตกตางกบองคกรอนไดหรอไมโดยเฉพาะในเขตพนทมาบตาพดพบวาชมชนเขตพนทมาบตาพดสามารถรบรกจกรรมCSR ของเอสซจรอยละ 98.46 และมความพงพอใจตอกจกรรม CSR ของเอสซจทระดบคาเฉลยสงถง4.47โดยเฉพาะรบรถงความแตกตางระหวางภาพลกษณCSRของเอสซจกบองคกรอนในเขตพนทมาบตาพดไดอยางชดเจนจากการศกษางานวจยทง4เรองแสดงถงทศทางทชใหเหนวา เหตผลส�าคญทท�าใหแนวคดความรบผดชอบตอสงคมขององคกรกลายเปนทยอมรบและตระหนกถงในระดบสากลเนองจากเกดจากปรากฏการณโลกาภวตนทหลอมรวมประเทศตางๆใหยอมรบแนวคดความรบผดชอบตอสงคม เปนสวนหนงในการการบรหารงานสามารถใหประโยชนอยางตอเนองในระยะยาวตอภาพลกษณองคกร รวมถงความตนตวขององคกรธรกจไทยทตองการแสดงใหเหนวาองคกรมนโยบายการด�าเนนงานทมความสอดคลองกบองคกรมาตรฐานโลก ในการน�าแนวคดความรบผดชอบตอสงคมมาประยกตใช



กบนโยบายการบรหารจดการภายในองคกรและกลยทธการสอสารภาพลกษณองคกรธรกจไทยเพอใหเปนทยอมรบและสรางความประจกษไดเชนเดยวกบสากลประเทศเชนกน เมอน�าแนวคดความรบผดชอบตอสงคมมาวเคราะหตามทฤษฎการสอสารกบโลกาภวตน (communicationandglobalizationtheory) AlvinThoffler(1991)ไดเสนอไววาสงคมมนษยจะมการพฒนาจากยคหนงไปสอกยคหนงดวยกระบวนการสอสารในการสรางเปลยนแปลงซงสาระส�าคญของสงคมโลกาภวตนประกอบดวยการเชอมรอยทงในระดบปจเจกบคคล สงคมและระดบโลก โดยอาศยเทคโนโลยสารสนเทศและกระบวนการสอสารจากสอมวลชน เพอสงตอขอมลขาวสารความร ความสนใจจากพนทหนงไปยงอกพนทหนงในลกษณะการขามพรมแดนทางเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม สมพนธกบการบบอดของเวลาและพนท (time-spacecompression) หมายถง พลงของการสอสารโลกาภวตน ท�าใหผคนไมวาจะอยทมมไหนของโลกกสามารถไดรบขาวสารจากชองทางสอไดพรอมๆกนแมวาจะมความแตกตางดานพนทแตกตางดานเวลาแตกมจตนาการและการรบรในเรองเดยวกนได ดงนนจงสามารถอธบายไดวา การทแนวคดความรบผดชอบตอสงคม กลายเปนประเดนส�าคญในระดบโลก เพราะกระบวนการสอสารขามพนท ขามสงคม ขามวฒนธรรมเพราะอาศยเทคโนโลยสารสนเทศสมยใหมเรงเราจนสงผลใหผคนทแตกตางกนสามารถรบรและเขาใจรวมกน จนท�าใหเกดการยอมรบและเหนพองตองกนตอแนวทางทจะน�ามาซงกนพฒนาสงคมโลกไปสเสนทางทมประโยชนรวมกนไดอยางยงยน

หวขอท2.การด�าเนนงานตามแนวคดความรบผดชอบตอสงคมขององคกรธรกจมความส�าคญและมความคมคาตามบรบทสงคมไทยอยางไร ตลอดระยะเวลากวา50ปทประเทศไทยมงยกระดบใหเปนประเทศอตสาหกรรมใหมโดยก�าหนดยทธศาสตรทเนนการเจรญเตบโตทางมตดานเศรษฐกจเปนส�าคญแตสงทปรากฏจากการมงพฒนาเพยงมตใดมตหนงเปนหลกท�าใหขาดความสมดลกลายเปนยงพฒนายงยากจนทามกลางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจชมชนกลบตองเผชญกบความลมสลายทเกดจากการพฒนาอยางรวดเรวแสดงใหเหนวาแนวทางเชนนไมสามารถไปสการพฒนาทยงยนไดในอนาคต(ปรชาเปยมพงศสานต,2543)ประเดนส�าคญในการพฒนาประเทศ คอ การพฒนาทเนนกระบวนการมสวนรวมของประชาชน องคกรธรกจและภาครฐเพอน�าประเทศไปสการพฒนาทสมดลและยงยนภายใตการแขงขนในการเปลยนแปลงตามกระแสโลกาภวฒนของสงคมโลกความจ�าเปนอกประการในการแกไขปญหาสงคมคอการสรางจตส�านกความรบผดชอบรวมกนของประชาชนทงประเทศมงยดหลกสายกลางในการพฒนาประเทศ โดยพฒนาดานเศรษฐกจควบคไปกบการพฒนาดานสงคมไปพรอมๆกน จากการเปลยนแปลงของสงคมไทยทเรมจากมตดานเศรษฐกจในเชงบวก แตกลบสงผลกระทบตอมตดานสงคมและสงแวดลอมในเชงลบท�าใหภาคธรกจไดตระหนกวาถาสงคมหรอชมชนลมสลายอยไมได องคกรธรกจทเปนสวนหนงของสงคมกยอมอยไมไดเชนกนภาคธรกจจงใหความสนใจกบแนวคดความรบผดชอบตอสงคมในการรวมสรางความยงยนใหกบทกภาคสวนไดตอไป



พอลวเดลกรรมการอ�านวยการสถาบนคนนแหงเอเชย เสนอแนวคดวา การทองคกรธรกจจะแสดงความรบผดชอบตอสงคมองคกรนนตองมความเขมแขงกอนเรมจากผมสวนไดสวนเสยใหนโยบายทชดเจนแกพนกงาน เพอสรางความรวมมอภายในองคกรและถาตองการประสบความส�าเรจในระยะยาวควรประกอบไปดวยCSCSคอความเขาใจถงแกนของแนวคด ค ว าม ร บ ผ ด ช อบต อ ส ง ค ม ข อ ง อ ง ค ก ร (Comprehension) การสรางกลยทธในระยะยาว(Strategy)การสอสารทครอบคลมทงภายในและภายนอกองคกร (Communication) และความเปนระบบตอมมมองความรบผดชอบตอสงคมขององคกร(System) ส�าหรบประเดนส�าคญทสดขององคกรคอ มตดานเศรษฐกจและการบรหารจดการเพราะเปาหมายสงสดกเพอผลก�าไรทใหความคมคาเชงเศรษฐกจตอองคกร แตในยคสงคมโลกาภวตนไดแสดงใหเหนวา การด�าเนนงานตามแนวคด CSR สามารถใหประโยชนในมตทางสงคมไดไมนอยไปกวามตทางเศรษฐกจดวยเชนกนจากเหตผลเรองการคนก�าไรใหกบสงคมสามารถสรางความนาเชอถอและการจดจ�าภาพลกษณในฐานะองคกรธรกจทมจรยธรรม จากการด�าเนนโครงการ CSR เรองการใสใจสงคมและสงแวดลอมยอมท�าใหประชาชนตดสนใจเลอกใชผลตภณฑและการบรการขององคกรเหลานเพมมากขนในระยะยาว จากการรวบรวมงานวจยในประเทศไทยและงานวจยจากตางประเทศจ�านวน 6 เรองศกษาองคกรธรกจทใชแนวคดความรบผดชอบตอสงคมเปนสวนหนงของนโยบายการด�าเนนงานโดยมเปาหมาย2มตคอมตดานเศรษฐกจและการบรหารจดการกบมตดานสงคม ดงน

งานวจยเรองReviewingthebusinesscaseofcorporatesocialresponsibility:Newevidence and analysis (Philipp Schreck, 2011) สนใจวา CSR จะสามารถสรางผลประโยชนดวยกนไดทง2ดานระหวางผลก�าไรและผลทางสงคมหรอไมผลการศกษาพบวามความสมพนธเชงเหตและผลทส�าคญซงเชอมโยงระหวางการใชCSRและการจดการดานการเงนโดยการด�าเนนกจกรรมCSRสามารถสรางความคมคาใหกบการบรหารจดการขององคกรได โดยไมสงผลกระทบทท�าใหเกดการสญเสยทางดานการเงน และมแนวโนมวาจะใหผลทดทางสงคมตามนยยะส�าคญเชนกน สอดรบกบงานวจยเรอง A strategy for sustainable business success. Ananalysisof20selectedBritishcompanies (MartinSamy,GodwinOdemilin&Roberta Bampton, 2010) เพอศกษาวา กลยทธการลงทนในกจกรรมการแสดงความรบผดชอบตอสงคมจะสามารถสรางผลก�าไรสงสด โดยสงผลตอสงคมและสงแวดลอมอยางยงยนอยางไรและเพอสรางความพงพอใจทคมคาแกผถอหนไดหรอไมโดยศกษาองคกรธรกจทด�าเนนกจกรรมCSR 20 แหงในประเทศองกฤษ ใชวธการวเคราะหเอกสาร global reporting initiativeguidelines (GRI) และการสมภาษณผบรหารผลการศกษาพบวา ยงไมเหนความชดเจนจากกลมตวอยางคอองคกรธรกจ20แหงทจะแสดงถงการคมคาในการลงทนตอกลยทธCSRแตสงคมมความเขาใจถงความสมพนธระหวางการลงทนขององคกรตอสภาพแวดลอมในระยะยาว รวมถงงานวจยเรอง Corporate socialresponsibilityasadynamicInternal organizational process : A case study



(SharonC.Bolton,RebeccaChung-heeKim&KevinD.OGorman,2011)ศกษาวาการด�าเนนกจกรรม CSR ตามกระบวนการบรหารจดการภายในองคกรทเนนพนกงานเปนส�าคญ (CSR in process) สามารถสรางแรงจงใจทจะท�าใหพนกงานด�าเนนกจกรรม CSRดวยความสมครใจไดอยางไร ผลการศกษาพบวาการตอบรบของพนกงานตอแนวคดCSRขนอยกบการใหความส�าคญของระดบบรหาร และความตอเนองตามนโยบาย CSR องคกร ทงนพนกงานจะมแนวคดเชงบวกตอองคกรเพมขนถามการด�าเนนกจกรรม CSR เพมขนในแตละระดบของกระบวน การบรหารจดการภายในองคกรทชดเจน งานวจยเรอง Investigation of thecorporate social responsibility (CSR) dimensioninprivatefinancialInstitutescasestudy:TwoIranianprivatebank(MehdiKazemi&SadafEstendsi,2011)ศกษาวาผบรหารใหความส�าคญและมมมมองกบCSRขององคกรอยางไรดวยกรณศกษาธนาคารเอกชน2แหงในประเทศอหราน ใชรปแบบการสมภาษณทงผบรหารระดบนโยบายและระดบผจดการพบวาวสยทศนของผน�าองคกรคอประเดนส�าคญของการท�าCSRทจะท�าใหแนวคดCSRสามารถสงตอไปยงหนวยงานระดบลางได งานวจยเรอง Corporate socialresponsibility: A corporate strategy fornewbusinessopportunities(RaviKiran&AnupamSharma,2011)สนใจวาการลงทนประเภทใดทสามารถสรางการเตบโตอยางยงยนใหกบธรกจในระดบโลกและการด�าเนนกจกรรมCSRจะสามารถสรางการจดจ�าและใหประโยชนทค มคาตอการลงทนขององคกรธรกจร นใหม

ไดหรอไม ใชการสมภาษณเปรยบเทยบระหวางประเทศตะวนตกทเปนตนแบบแนวคดCSRคอธรกจ Nestle กบกลมธรกจทองถนในประเทศแถบเอเชยไดแกอนเดย,จน,ญปน(CSRandMultinationals) พบวา องคกรธรกจรนใหมในประเทศเอเชย มโอกาสไดรบประโยชนจากการด�าเนนกจกรรมCSR เทาเทยมกบNestle ซงเปนประเทศทมาจากกลมทนตะวนตก เพราะCSR สามารถสรางการจดจ�าตอผบรโภค ดวยภาพลกษณขององคกรทมชอเสยงดานการลงทนเพอสงคมรวมถงสรางโอกาสในการไดผลก�าไรทเพมขนใหกบกลมธรกจใหมไดสอดคลองกบงานวจยของไทยเรองประสทธผลของการใชแนวคดความรบผดชอบตอสงคมในการสรางภาพลกษณของบรษทเครอเจรญโภคภณฑจ�ากด(วรทยราวนจ,2549)ใชการสมภาษณเจาะลกและเกบแบบสอบถามพบวาประชาชนสวนใหญเปดรบสอประชาสมพนธของเครอเจรญโภคภณฑอยในระดบต�าแตรบรภาพลกษณของบรษทในเกณฑดโดยเฉพาะรบรกจกรรมและโครงการดานความรบผดชอบตอสงคมของบรษทไดมาก ซงการรบรภาพลกษณมความสมพนธกบการตดสนใจซอสนคาและบรการของบรษทเครอเจรญโภคภณฑ ทงนทศทางของงานวจยทง 6 เรองแสดงใหเหนถงความคมคาทงดานเศรษฐกจและดานสงคมอยางเหนไดชด ยอมแสดงถงโอกาสและแนวโนมทจะเกดขนกบองคกรธรกจไทยไดเชนกนเมอมการน�าแนวคดนมาใชอยางจรงจงประการส�าคญของการทองคกรธรกจไทยจะไดรบประโยชนกบการน�าแนวคด CSR มาใชในนโยบายการบรหารจดการองคกร ทงระดบผบรหาร และระดบพนกงาน รวมถงประโยชนท เกดขนกบชมชนและสงคมทองคกรมสวน



เกยวของนนจ�าเปนอยางยงทองคกรธรกจไทยตองเรมปลกฝงความรบผดชอบตอสงคมตงแตเวลาน เพอในอนาคตขางหนาองคกรธรกจไทยจะไดมมาตรฐานความรบผดชอบตอสงคมในชวตประจ�าวน โดยไมตองรสกวามใครมาบงคบอกตอไป

สรปผล 1. ประเดนทเกดจากความทาทายของ การด�าเนนงานองคกรธรกจระดบโลกในยคโลกาภวตน ทกวนนไมไดขนกบเรองของราคาและคณภาพผลตภณฑเทานน แตสงคมและผทเกยวของมงใหความส�าคญและคาดหวงตอบทบาทการแสดงความรบผดชอบตอสงคมขององคกร จะสามารถตอบแทนสงคมจากผลก�าไรทไดรบอยางไร แนวโนมในอนาคต คอ องคกรธรกจ ไทยควรน�าแนวคด CSR มาประยกตใชในการด�าเนนกจการองคกรเพอท�าใหองคกรสามารถตอบสนองความคาดหวงของสงคม และพฒนาตอไปไดอยางยงยนในระยะยาว 2.ประเดนทองคกรตองการสรางความพงพอใจตอผมสวนไดสวนเสย ใหเหนวาความค มคาทางการเงนและการลงทนกบกจกรรมแสดงความรบผดชอบตอสงคม สามารถสรางผลตอบแทนดานก�าไรและผลทางสงคมได และท�าใหผถอหนเหนโอกาสในการสรางภาพลกษณทแตกตางระหวางองคกรธรกจทใชแนวคดCSRกบองคกรทไมใชCSR แนวโนมประเทศอตสาหกรรมทพฒนาแลว น�าแนวคดความรบผดชอบตอสงคมขององคกรมาใชในการบรหารจดการและการด�าเนนงานอยางเปนปกต ดวยเหตผลส�าคญทว าองคกรเหลานนเลงเหนถงประโยชนในเชงความ

คมคาเชงเศรษฐกจและความคมคาเชงสงคมทเกดขนภายใตบรบทสงคมยคโลกาภวฒน ซงแนวคดดงกลาวยอมสงผลกระทบตอองคกรธรกจไทยจ�าเปนตองเรงปรบตวเพอน�าแนวคดความรบผดชอบตอสงคมขององคกรมาใชใน การบรหารจดการใหสอดคลองเปนไปตามทศทางขององคกรมาตรฐานโลก โดยเฉพาะเพอรองรบมาตรฐาน ISO 26000 ซงเปนเครองมอของประเทศพฒนาแลว ในการสรางขอไดเปรยบทางการคากบการท�าธรกจตอกลมประเทศก�าลงพฒนาในอนาคต 3.ประเดนทองคกรธรกจใหความส�าคญของกระบวน การบรหารจดการภายในองคกรตามแนวคด CSR สามารถสรางแรงจงใจกบพนกงาน และผมสวนไดสวนเสยใหเกดความเขาใจจนเขารวมเปนสวนหนงของกจกรรมการแสดงความรบผดชอบตอสงคมและทส�าคญการด�าเนนกจกรรม CSR ควรเรมจากนโยบายของผบรหารระดบสง หรอเรมจากการมสวนรวมในระดบพนกงานทจะสรางใหเกดความศรทธาและความยงยนตอองคกรไดในระยะยาวเพอความคมคาในมตเชงสงคม จะเหนไดวา หากองคกรธรกจไทยใหความส�าคญมงสรางความเขาใจตระหนกถงการเสรม สรางจตส�านกความรบผดชอบตอสงคมขององคกรทงตามขอบงคบของกฎหมาย หรอดวยความสมครใจประโยชนส�าคญทสดขนคอเพอจะไมตองผเชญกบอปสรรคทางการคากบประเทศอตสาหกรรมทพฒนาแลว ซงด�าเนนกจกรรมความรบผดชอบตอสงคมอยางเปนปกตและเหนวาประเทศคคาจ�าเปนตองใชมาตรฐานเชนเดยวกนจงจะสามารถด�าเนนธรกจรวมกนไดอยางราบรน



ขอเสนอแนะ จากปค.ศ.1960นบเปนครงแรกของ องคการสหประชาชาตในการประชม RIO Summitทมการน�าเสนอประเดนเรองสงแวดลอมเขาสการประชมของสงคมโลกอยางเปนทางการและเปนจดก�าเนดแนวคดTripleBottomLine(TBL) ทเสนอใหองคกรธรกจควรมรปแบบการบรหารจดการทใสใจทงดานผลก�าไร สงคมและสงแวดลอมไปพรอมๆ กน เพอเปาหมายการพฒนาใหเกดความยงยนรวมกนของสงคมโลก จนสงผลใหมการประกาศใช UNGlobalCompactตามแนวคดความรบผดชอบตอสงคมในปค.ศ.2000 การพฒนาแนวคดความรบผดชอบ ตอสงคมทตอเนองมาถงในปค.ศ. 2012 ซง มการประชมในเวทระดบโลกขององคการ สหประชาชาตอกครง กบหวขอการประชมวาดวยการพฒนาทยงยน (United NationsConferenceonSustainableDevelopment-UNCSD)หรอทเรยกวาRio+20จดขนทเมองรโอเดจาเนโร ประเทศบราซล ดวยแนวคดการพฒนาประเทศทยงยนบทใหม สรางความตอเนองจากแนวคดความรบผดชอบตอสงคมทนานาประเทศใหการตอบรบและเหนความส�าคญรวมกน ส�าหรบวตถประสงคในการสานตอพนธกรณของประเทศตางๆ ตอการพฒนาทยงยน คอ การประชมเพอระดมความคดภายใต2ประเดนหลกไดแกเรองเศรษฐกจสเขยวในบรบทของการพฒนาทยงยนและเรองกรอบการท�างานในเชงสถาบนเพอการพฒนาทยงยนซงเปนทคาดหมายวาการพฒนาทยงยนบทใหมจะเปนประเดนส�าคญระดบโลกจากการประชมครงน

ซงประเดนทาทายส�าหรบประเทศไทยและองคกรธรกจไทยคอการเตรยมประเทศใหกาวสยคเศรษฐกจสเขยว (Green Economy)ซงยทธศาสตรการพฒนาส การเตบโตสเขยว(GreenGrowth)ของประเทศไทยยงมชองวางแหงการพฒนาอยมากเมอเทยบกบเพอนบานในแถบเอเชยนในขณะทแบบแผนการผลตและการบรการอยางยงยนและเปนมตรตอสงแวดลอมระหวางบรษทขนาดใหญกบเอสเอมอกยงมชวงวางทแตกตางระหวางกนมาก ซงอาจสงผลตอการพฒนาองคกรธรกจไทยในสงคมโลก ดงนนองคกรธรกจไทยตองเตรยมพรอมทจะรบมอกบกระบวนการสอสารยคโลกาภวฒนทมการเปลยนแปลงตลอดเวลาอยางรวดเรวดวยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเปนตวเรงนอกจากการด�าเนนนโยบายบรหารจดการองคกรตามแนวคดความรบผดชอบตอสงคมอาจไม เพยงพอในปจจบนองคกรธรกจไทยจ�าเปนตองแสวงหาชองทางการพฒนาไปสการเตบโตสเขยวหรอการมงสเศรษฐกจสเขยว ถอเปนประเดนทาทายส�าหรบประเทศไทยและองคกรธรกจไทยในอนาคตอนใกลน




กญญรตนหงสวรนนท.(2554).การศกษาประสทธผลกลยทธภาพลกษณความรบผดชอบ ตอสงคมขององคกรธรกจในเขตพนทเทศบาลเมองมาบตาพด เพอแสดงความรบผด ชอบตอสงคมและ สงแวดลอมคณะนเทศศาสตรมหาวทยาลยธรกจบณฑตย.เพญนภาดชยยะ.(2552).ความรบผดชอบตอสงคมของธรกจในฐานะบรรทดฐาน ทางสงคมในบรบทโลภาภวฒน กรณศกษานคมอตสาหกรรมมาบตาพด วทยานพนธปรญญามหาบณฑตคณะศลปศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.ปรชาเปยมพงศสานต(2543).วกฤตการณแหงการพฒนาวถใหมแหงการพฒนา วธวทยาศกษาสงคมไทยกรงเทพฯ:โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.วรทยราวนจ.(2549).ประสทธผลของการใชแนวคดความรบผดชอบตอสงคมในการ สรางภาพลกษณของบรษท เครอเจรญโภคภณฑ จ�ากดวทยานพนธ ปรญญามหาบณฑตสาขาวชาการประชาสมพนธจฬาลงกรณมหาวทยาลย.สถาบนไทยพฒน.(2552).รจกซเอสอาร.กรงเทพฯ:มลนธบรณะชนบทแหงประเทศไทยใน พระบรมราชปถมภ.AlvinThoffler(1991).The Third Wave.NewYork:BantumBooks.AnthonyGiddens(1988).Social Theory Today:StandfordUniversityPressChapple&Moon(2005).CorporatesocialresponsibilityinAsia: AsevencountrystudyofCSRwebsitereporting. Journal of International Business Ethics3(1),55–62.MarshallMcluhan(1964).Understanding Media .NewYork:McGraw-Hill.MartinSamy,GodwinOdemilin&RobertaBampton(2010).AStrategyfor sustainablebusinesssuccess.Ananalysisof20selectedBritishcompanies. Journal of Corporate Governance.10(2),203-217.MehdiKazemi&SadafEstendsi(2011).Investigationofthecorporate socialresponsibility(CSR)dimensionsinprivatefinancialinstitutecasestudy: TwoIranianprivatebanks.Journal of Contemporary Research in business3(2),80-92.KraisornSuthasinee&FredricWilliamSwievcreck(2009).InterpretationofCSR inThaicompany.Social Responsibility Journal5(1),550-565.PhilippSchreck(2011).Reviewthebusinesscaseforcorporatesocial responsibility:Newevidenceandanalysis.Journal of International business Ethics10(1),167–188.



RaviKiran&AnupamSharma(2011).Corporatesocialresponsibility: Acorporatestrategyfornewbusinessopportunitie.Journal of International Business Ethics 10(3),10-24.SharonC.Bolton,RebeccaChung-heeKim&KevinD.OGorman(2011). CorporatesocialresponsibilityasadynamicInternalorganizational process:Acasestudy.Journal of International business Ethics10(3), 61-74.StefanTengblad&ClaesOhlsson(2010).TheframingofcorporateSscial responsibilityandTheglobalizationofnationalbusinesssystem: Aoongitudinalcasestudy.Journal of International business Ethics9(1), 653-669.



How an Economy Grows and Why it Clashes

byPeter D. Schiff and Andrew J. Schiff

อนวฒนชลไพศาล*AnuwatCholpaisal*

*อาจารยประจ�าคณะเศรษฐศาสตรมหาวทยาลยธรกจบณฑตย



เมอเอยถงวชาเศรษฐศาสตร เชอวาผอานหลายทานอาจจะเบอนหนาหน แตหากมความจ�าเปนจะตองไปศกษาความร ในดานเศรษฐศาสตรมหภาคทสงผลตอชวต ตอการออมและตอการท�างานดานใดดานหนง หากผอานมองหาหนงสอทใหทงความรและอานไดงายแบบคนทไมไดเรยนจบทางดานเศรษฐศาสตรโดยตรงและเปนมมมองจากประเทศตะวนตกอยางสหรฐอเมรกา ผเขยนขอแนะน�าหนงสอของสองพนองPeterและAndrewSchiffในชอHowandeconomygrowsandwhyitclashes (ISBN 978-0-470-52670-5) พมพโดยส�านกพมพJohnWiley&Sonsในป2553 หน ง ส อ เ ล มน น า จะ เป นหน ง ส อเศรษฐศาสตรเพยงไมกเลมทเปนขอยกเวนเนองจากผเขยนสามารถน�าเสนอสาระส�าคญของเศรษฐศาสตรมหภาคอาทสาเหตของการเจรญเตบโตของเศรษฐกจ ประสทธภาพของตลาดการออมและการลงทน การด�าเนนนโยบายเศรษฐกจผดพลาดของรฐบาล ภาวะฟองสบในตลาดอสงหารมทรพยในสหรฐอเมรกาฯลฯใน

รปแบบของนทานมภาพประกอบสวยงามจนนาจะท�าใหผอานไมรสกวาก�าลงอานหนงสอทเกยวกบเศรษฐศาสตรอย หนงสอเลมนดดแปลงจาก “การตน!”ของพอผเขยน (IrwinSchiff)ทมชอเรองคลายกน(Howandeconomygrowsandwhyitdoesn’t (2528))สาระส�าคญทหนงสอตองการน�าเสนอม2สวนสวนแรกคอเหตใดเศรษฐกจจงเตบโตโดยจะน�าเสนอเนอหาภาพรวมใน8บทแรก)และสวนท 2คอ เหตใดเศรษฐกจจงประสบปญหาซงผเขยนไดน�าเสนอไวใน9บทหลงของหนงสอ นทานเศรษฐศาสตรเลมนเรมตนจากระบบเศรษฐกจขนาดเลกทสดทมชายสามคนคอเอเบล(Able)เบเกอร(Baker)และชารล(Charlie)อาศยอยณเกาะแหงหนงแมลกษณะโครงสรางเศรษฐกจจะไมมความซบซอน แตทงสามคนตางเผชญปญหาเศรษฐศาสตรคอ ตองจดสรรเวลาทจ�ากด ในท�างานโดยการหาปลาดวยมอเปลา พกผอน และลงทนท�าแหเพอจบปลา เนอหาตอนตนชใหเหนความส�าคญของ



ประสทธภาพการผลต(Productivity)กลาวคอเศรษฐกจขนาดเลกจะเตบโตไดกตอเมอในแตละวน แตละคนบนเกาะสามารถจบปลาไดมากขนโดยไมจ�าเปนตองลดเวลาของการพกผอน ในบทถดไปกลาวถง เศรษฐกจขนาดเลกนเรมเพมความเสมอนเศรษฐกจจรงมากขนทละนอยมการเกดตลาดสนเชอ(บทท3)การเพมของประชากร(บทท5)การคาระหวางเกาะ(บทท7)ภาครฐบาล(บทท8)และการด�าเนนนโยบายทผดพลาดของรฐบาลอนน�าไปสปญหาในชวง9บทหลง บรรดานกเศรษฐศาสตรตางตระหนกดวา หากรฐบาลพมพธนบตรแลวน�ามาแจกประชาชน โดยไมมใครตองท�างานหนกมากขนจะน�าไปสปญหาเงนเฟอ (ภาวะทระดบราคาสนคาและบรการโดยทวไปเพมขนอยางตอเนอง)แตนกเศรษฐศาสตรนาจะลมเหลวในการสอสารเรองนกบนกการเมอง ผเขยนขอยกตวอยางการอธบายความของผแตงหนงสอเลมนจากจนตนาการตอนหนงของหนงสอ ... รฐบาลของเกาะ Usonia ตองการรกษาฐานะทางการเงนของตนแตนกการเมองไมตองการขนภาษ รฐบาลจงท�าการพมพกระดาษออกมาจ�านวนมากโดยมสนทรพยหนนหลงจ�านวนเทาเดมคอปลา1ตวรฐบาลสามารถท�าเชนนไดดวยวธตดและทากาวทตวปลา(Cutting-and-gluingtechnique)การท�าเชนนรฐบาลสามารถฐานะทางการเงนไดในระยะหนง ในไมชาทกคนบนเกาะตางพบวา กระดาษทตนไดรบแจกน�าไปซอปลาไดตวเลกลงอยางไมนาเชอชาวเกาะทน�าปลาตวโตไปฝากธนาคารพบวาปลาทถอนออกมาตวเลกลงกวาเดมการท�าเชนนท�าใหเกดความโกลาหลในทกทบนเกาะเพราะทกคน

ตางแยงกนเอากระดาษทตนไดรบไปแลกปลาใหหมด ไมมใครมแรงจงใจน�าปลาไปฝากธนาคารอกเลย และแนนอนวา เมอธนาคารไมมปลากไมสามารถสนบสนนผประกอบการทมความคดเขาทาน�าปลาไปลงทนตอไป... ในแตละบทของหนงสอ ผ อ านจะเผชญค�าถามชวนคดอาทอะไรคอปจจยท�าใหความเปนอยของคนในระบบเศรษฐกจดขนอยางแทจรง? จะรไดอยางไรวาความเปนอยของคนรนนกบคนรนกอนหนานมความแตกตางกน?เหตใดการออม และการลงทนในปรมาณเทากนจงสงผลตอการเตบโตทางเศรษฐกจแตกตางกน? ท�าไม “เงน” กบ “ปลา” ในสายตานกเศรษฐศาสตรจงไมแตกตางกน?อกทงบทบาททเหมาะสมของธนาคารกลางรฐบาลคออยางไรฯลฯ จดเด นของหนงสอเล มนคอ การพยายามอธบายหลกพนฐานของเศรษฐศาสตรมหภาคในรปแบบการน�าเสนอทเปนนทานใหเขาใจงายเพมความซบซอนของระบบเศรษฐกจขนทละนอยมการตงค�าถามชวนใหผอานสงสยและครนคด (ในสวน “Takeaway”) นอกจากนยงแยกสวนทเปนประเดนของค�านยาม สาระส�าคญ ขอมลสถต และขอเทจจรง (ในสวน“Reality check”) ไวในแตละบทเปนการตางหากดวยอยางไรกตามเพออรรถรสในการอานผเขยนพยายามทจะบอกใบใหกบผอานดวยวาผ เขยนจงใจดดแปลงชอและสถานท และชอของบคคลทมตวตนอยจรงอาทเกาะUSONIA(หมายถงสหรฐอเมรกา)AllyGreenfin(หมายถงAlanGreenspanผวาธนาคารกลางสหรฐ2530-2549) Ben Barnacle (หมายถง Ben Bernankeผวาธนาคารกลางสหรฐ2549-ปจจบน)และอนๆ อกมากโดยเฉพาะในชวงทายของหนงสอ



โดยสรปแล วหนงสอ How and economygrowsandwhyitclashes(2553)ถอเปนหนงสอกงนทานเศรษฐศาสตรทอ านสนก เหมาะส�าหรบผทไมมความรพนฐานดานเศรษฐศาสตร และผอานสามารถอานใหจบไดภายใน1คนหนงสอเลมนถอเปนทางเลอกในการเรยนรส�าหรบนกศกษาวชาเศรษฐศาสตรอกชองทางหนงทอานงาย ไมซบซอนและเหมาะ ส�าหรบผ สนใจสาเหตของปญหาเศรษฐกจมหภาคของสหรฐอเมรกาในปจจบนซงในแตละ บทของหนงสอเล มน ได สะท อนถงป ญหาเศรษฐกจลกษณะคลายกนหลายเรองทเกดขนในบานเราทผอานทกทานควรจะไดน�ามาศกษาเปรยบเทยบไดเชนกน



แนวทางการจดเตรยมบทความ (Manuscript) ส�าหรบขอตพมพในวารสารสทธปรทศน

วารสารสทธปรทศนเปนวารสารวชาการของมหาวทยาลยธรกจบณฑตยซงตพมพบทความวชาการและ

บทความวจยจากบคคลทงภายในและภายนอกมหาวทยาลยจดพมพราย3เดอนปละ4ฉบบประจ�าเดอนมนาคม

มถนายน,กนยายนและธนวาคมของทกป

นโยบายการจดพมพ

วารสารสทธปรทศนมงเปนสอกลางในการเผยแพรบทความวชาการและผลงานวจยทมคณภาพ

ในสาขาวชาตางๆ

บทความวชาการหรอบทความวจยทสงมาขอตพมพตองไมอยในระหวางขอตพมพ

หรอเคยไดรบการตพมพเผยแพรมากอนในวารสารอนๆ

บทความวชาการมงเนนบทความทเสนอแนวความคดทฤษฎใหมหรอบทความทชวยเสรมสราง

ความเขาใจหรอกระตนการวจยตอเนองในหวขอวชาการทส�าคญตางๆ

บทความวจยมงเนนงานวจยทชวยทดสอบทฤษฎหรอผลงานวจยทชวยขยายความในแงมมส�าคญ

ตางๆของทฤษฎเหลานนเพอท�าใหผอานเกดความเขาใจหรอสามารถน�าไปท�าวจยตอเนองได

วารสารยนดตพมพงานวจยทใชระเบยบวธวจยหรอวธทดลองทดสอบในหลากรปแบบทชวยสราง

องคความรทส�าคญหรอทมผลกระทบตอสงคมวชาการในวงกวาง

ขอก�าหนดในการสงบทความส�าหรบผเขยน

บทความสามารถจดท�าเปนภาษาไทยหรอภาษาองกฤษในกรณทเปนภาษาองกฤษบทความดงกลาว

ตองผานการตรวจการใชไวยากรณอยางถกตองมาแลว

ในการจดท�าบทความผเขยนจะตองจดท�าบทความในรปแบบททางวารสารสทธปรทศนก�าหนดไว

โดยททานสามารถดาวนโหลดรปแบบและสงบทความไดทางเวบไซตของวารสารwww.dpu.ac.th

การสงบทความทางไปรษณยขอใหทานสงตนฉบบในรปของMicrosoftWord

จ�านวนไมเกน20หนา(พรอมรปตารางทเกยวของและเอกสารอางอง)จ�านวน3ชด

และบนทกลงแผนดสก1ชดสงมาท

กองบรรณาธการวารสารสทธปรทศน 110/1-4 ถ.ประชาชน เขตหลกส

กรงเทพมหานคร 10210 โทรศพท 02-9547300 ตอ 445 หรอ 690

หากผเขยนตองการสงบทความทางอเมลสามารถสงไดท[email protected]โดยแนบไฟล

บทความทระบหวเรองชอผแตงและทอยทตดตอไดซงรวมถงอเมลเบอรโทรศพทและบทคดยอ

(ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ)ค�าส�าคญ(ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ)และประวตของผเขยน

โดยสงเขปรวมถงบทความขอความตารางรปภาพแผนภมและเอกสารอางอง

เมอบทความไดรบการตพมพผเขยนจะไดรบวารสารฉบบทบทความนนตพมพ1ฉบบ

* สามารถตดตามรายละเอยดและดาวนโหลดรปแบบตางๆ ไดท www.dpu.ac.th



ใบสมครสมาชกวารสาร “สทธปรทศน”

ชอ-นามสกล...........................................................................................................................สถานทท�างาน........................................................................................................................

ประสงคจะสมครเปนสมาชกวารสาร“สทธปรทศน” 1ป2ป3ปสถานทสงวารสาร................................................................................................................. .................................................................................................................สถานทตดตอ ................................................................................................................. .................................................................................................................โทรศพท ..................................................................................................................สถานภาพสมาชก สมาชกใหม สมาชกเกาหมายเลข.......................................อตราคาสมาชก 1ปจ�านวน4ฉบบเปนเงน350บาท 2ปจ�านวน8ฉบบเปนเงน700บาท 3ปจ�านวน12ฉบบเปนเงน1,000บาทช�าระคาสมาชกโดย ธนาณต เชคธนาคาร................................................................................ เลขท........................................................................................... อนๆ(ระบ)................จ�านวน...................บาท

ลงชอ.................................................................ผสมคร ()

ธนาณตสงจาย“มหาวทยาลยธรกจบณฑตย”(ปทจ.หลกส)

จาหนาซอง บรรณาธการวารสารสทธปรทศนมหาวทยาลยธรกจบณฑตย 110/1-4ถนนประชาชนเขตหลกสกรงเทพฯ10210

S U D D H I P A R I T A D - DPU · 2014-12-06 · S U D D H I P A R I T A D 2...

Documents

Transcript of S U D D H I P A R I T A D - DPU · 2014-12-06 · S U D D H I P A R I T A D 2...