Rumen Mikroflorası ve Adaptasyonu “Kaba /Kesif Yem Oranının...
Transcript of Rumen Mikroflorası ve Adaptasyonu “Kaba /Kesif Yem Oranının...
Rumen Mikroflorası ve Adaptasyonu “Kaba /Kesif Yem Oranının Etkisi”
Prof. Dr. Nurettin Gülşen Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi
Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı
GEÇİŞ
DÖNEMİ
1 Doğum öncesi 3 hafta sonrası 4 hafta
2 laktasyon performansını artırır
3 tedavi masraflarını azaltır
4 sürüden ayıklanmaları azaltır
geçiş döneminde
rumen adaptasyonu üzerine
araştırma sayısı azdır
Yeni rasyon düzenlemeleri
rumen pH’sı, UYA yoğunluğu
ve ozmotik basınç
gibi fermentasyon parametrelerini
değiştirir
Bu parametrelerin
rumen epitelinde
yol açtığı
değişiklikler
genellikle
“ADAPTASYON”
terimi ile
adlandırılmaktadır
Rasyona Dereceli Adaptasyon-Uyum
fizyolojik adaptasyon
sindirim
adaptasyonu
yapısal (morfolojik)
adaptasyon
metabolik adaptasyon
Laktik asit (LA) üreten bakterilerin
(Streptococcus bovis ve Laktobasilli)
sayısında azalma
LA’i UYA’ya dönüştüren bakterilerin
(M. elsdenii ve S. ruminantium)
sayısında azalma
Kuru dönem Rasyonları
Nişastanın tüketiminin
azalması
RUMEN (İŞKEMBE)
Rumen papillalarının
uzunluğu azalmakta
(ilk 7 hafta emilim alanının
yaklaşık %50’si)
UYA’nin emilim kapasitesini azaltmakta
Kuru dönem Rasyonları
Düşük enerjili
rasyonlar
RUMEN (İŞKEMBE)
Kaba yem
azaltılmış (En az
%40)
Rasyonun enerji
düzeyi yüksek
Rasyonun ham-
metabolik protein
içeriği yüksek
Lifli maddelerce
zengin
Rasyonun enerji
içeriği düşük
Rasyonun protein
içeriği düşük
Kuru dönem/
Laktasyon
başlangıcı
rasyonları
Kuru dönem
11. ay 12. ay
Laktasyon
GEÇİŞ DÖNEMİNDE BESİN MADDE İHTİYACI DEĞİŞİMLERİ
8 25 33 NDF %
en az
1536 (%8.7) 3034 (%19.5) 1498 (%10.8) Ham protein
g/gün
20.4 34.8 14.4 NEL
Mcal/kg KM
1.9 15.6 13.7
Kuru madde tüketimi kg/gün
FARK LAKTASYON BAŞLANGICI
KURU DÖNEM İHTİYAÇLAR
- 44 NFC %
en fazla 44
(HOLSTEİN, 680 KG CA, 35 KG SV, 3.3 VK, 58 AY YAŞ, GEBELİK CA KAZANÇ 0.67 KG GÜN)
NRC 2001
Geçiş döneminde rasyonlarında enerji düzeyi
1.54-1.62 Mcal NEL/kg KM
FİZYOLOJİK
Doğum
sonrası süt
verimi
başlarken
kuru madde
ihtiyacı
karşılanamaz
Yüksek
verimli
hayvanlarda
enerji
ihtiyacında
açık oluşur
Rasyonda
kaba yemlere
kıyasla
konsantre yem
düzeyinin
artırılması
gerekmektedir
FİZYOLOJİK UYGULAMA
gebelik sonu
laktasyon
başlangıcı
doğum sonrası
hipokalsemi
•cinsiyet hormonları
•yavru nedeniyle fiziksel kısıtlama
•lipit mobilizasyonundaki artış
yem tüketimi baskılanır
kas tonusunun zayıflaması içeriğin geçiş
oranını azaltır
yem tüketimi baskılanır
RUMEN ADAPTASYONUNA NEDEN İHTİYAÇ DUYULUR?
•kuru madde tüketimi %30-35 azalır Doğumdan önceki
hafta
•Kuru madde tüketimi pik düzeyin yaklaşık %65’i düzeyinde gerçekleşmektedir
• laktasyonun 9-13 haftaları arasında en üst düzeye çıkmaktadır
Laktasyonun ilk haftası
DOĞUMA 2 HAFTA KALA YEDİRİLECEK HIZLI FERMENTE
OLABİLEN YEMLERE ALIŞTIRMA SAYESİNDE DOĞUM
STRESİNİN VE RASYON DEĞİŞİKLİĞİNİN OLUŞTURDUĞU
YEM TÜKETİMİNDEKİ AZALMANIN ÖNÜNE GEÇİLMESİ
ketosis ve yağlı karaciğer sendromu gibi hastalıkların insidensi düşürülebilir
Doğumdan önce konsantre yeme alıştırma uygulaması
doğum sonrası enerji tüketimi artırılabilir
yağ dokusundan yağ asitlerinin mobilizasyonu azaltılabilir
ADAPTASYONUN UYGULANMAMASI
Nişasta kaynaklarının hızlı artırılması
Nişasta sindirimini sağlayacak
rumen mikroorganizma çeşitliliğinin
hızlı bir şekilde oluşturulamaması
BESLENME
HASTALIKLARI
METABOLİK
HASTALIKLAR
Alıştırma döneminin uygulanmaması
veya kısa tutulması
ADAPTASYON UYGULANMAMASI
Yüksek nişasta ve şeker ile laktik asit bakterilerinde hızlı üreme 1
Ani yüksek konsantre yeme geçiş laktik asit üretimini artırmakta 2
Laktik asiti UYA’ne dönüştüren bakterilerin sayısının ise hızlı bir
şekilde artış oluşmamakta 3 3
. 4 4
5 Fermentasyon sonucunda oluşan laktik asit ve UYA rumen pH’sının
düşmesine yol açmaktadırlar
EKŞİME
Rumende laktik asit birikmekte
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
0 20 40 60 80
Tane yem Oranı, %
Lakti
k a
sit
, m
M
1. Gün
3. Gün
Grafik Hızlı adaptasyon sürecinde (her 3 günde bir buğday ve mısıra dayalı ) rumen
sıvısı laktik asit yoğunluğunun tane yem oranındaki artışa ve günlere bağlı olarak
değişimi (TYO x gün interaksiyonu).
Umucalılar ve ark. 2012, TÜBİTAK projesi kesin raporu
Laktik asit UYA’ne daha güçlü bir asittir
rumen pH’sını UYA’nden daha fazla düşürür
rumenden UYA’ne göre daha yavaş emilir
adaptasyon uygulanmadığında rumen epitelinin yavaş gelişmesi
UYA’nin hızlı emilmesini engelleyerek rumen pH’sını düşürür
bu nedenler protozoa ve bakterilerin ölmelerine yada
inaktive olmalarına yol açmaktadır
Laktik asit
UYA’ne göre
daha güçlü bir
asittir
sonuçlar
LA ve ölen rumen florasından salınan
endotoksinler ile histamin emilir tırnak duvarının yapısı etkilenir
klinik laminitis
emilen organik asitlerin miktarı
karaciğer ve dokuların
kapasitesini aşarsa metabolik asidozis
düşük pH ve azalan yem tüketimi
mikrobiyel metabolizma ve sindirimi
olumsuz etkilemekte
yangı, asidoz, sola abomasum
deplasmanı, diyare süt yağı düşüklüğü
hastalık-verim kayıbı
Tane yemle hızlı adaptasyon sonucunda rumen içeriğinin görüntüsü
Gaz-katı-sıvı
katman
karışım
halinde
Mudurnu ilçesinde karnı bilinmeyen bir nedenden dolayı şişen
300 kiloluk boğa, işkembesi bıçakla açılarak kurtarıldı. Boğanın
sahibi Sinan K. “Yetişmeseydik karnı patlayacaktı'' dedi.
RUMEN ADAPTASYONU SIRASINDA GÖZLENEN
DEĞİŞİKLİKLER
adaptasyon
rumen mikrobiyel populasyonunun değişimi
sindirim organlarındaki epitel doku değişimi
metabolizma ve beslenme
davranışlarının değişimi
RASYON DEĞİŞİKLİKLERİ-ADAPTASYON SÜRECİ
Kuru
dönem
sonu
Laktasyon
başlangıcı
Sonuç
Tamamen kaba yem
%60 oranında tane yem
Sindirimin yaklaşık %70’ini gerçekleştiren
rumen bakterilerinin sayısı ve aktiviteleri 21
gün boyunca yeterli olmamakta, ortalama 4
haftayı bulmaktadır
mikrobiyel adaptasyon
Butyrivibrio
fibrisolvens ve
Fibrobacter
succinogenes
populasyonlarında
dereceli azalma
oluşmaktadır
Streptococcus
bovis,
Megasphaera
elsdenii,,
Selenomonas
ruminantium ve
Prevotella bryantii
gibi bakteri
populasyonlarında
artış
Lifli madde
kullananlar LA üreten-kullanan
konsantre yeme geçildikten 3 hafta sonra kendini
göstermeye başlamakta 6. haftada ise tamamen farklı
bir mikrobiyel populasyon oluşmaktadır
Selülolitik bakteriler daha düşük pH’da yaşayamadıkları için selüloz
yıkımlanması açısından kritik eşik pH 6.0-6.3’tür
Add Your Title
Sonuç
Add Your Title
Yüksek miktarda
hızlı yıkımlanabilir
karbonhidrat
tüketimi nişasta
yıkan (amilolitik)
bakterilerin gelişimi
için uygun olan
düşük pH’yı sağlar Yüksek UYA ya da
rumen içeriğinin
tamponlanamaması
lifli yem maddeleri
yıkımlayan
mikroorganizmaların
yaşamaları ve
gelişmelerini
engellemektedir
Rasyon
değişimleri
sırasında
mikroorganizma
çeşitliliği ile
yoğunluklarının
korunması iyi bir
adaptasyon
protokolü
gerektirmekte
pH üzerine etkiler
Yine de normal
rumen
fonksiyonlarının
sürdürüldüğü
düzeye
ulaşılamamaktadır
Yüksek tane
yeme geçiş
1. hafta
pH yükselme
eğilimine geçmekte
2. hafta
Rumen pH’sında sert düşüş
Rumen duvarı değişimleri
Rumen içeriği
UYA üretimi
Üretilen UYA’lerinin çeşidi
Rumen
duvarındaki
proliferasyonu
etkileyen önemli
faktörler
Rumen mukozası gelişimi
UYA’leri miktarının artışı
laktik asit üretimi
parakeratozis ve
hiperkeratozis
üretilen asitlerin emilimi
azaltmaktadır
KM tüketimini artırmanın başlıca yolu, rumenden
UYA emilim kapasitesini artırmaktan geçmektedir
Rumende UYA emiliminin artışı rumen pH’sının
yüksek kalmasını sağlamaktadır
Rumen duvarı emilim kapasitesi kaba yem tüketenlere
göre konsantre yem tüketen hayvanlarda yaklaşık 1
kat daha fazladır.
Bu durum papillaların sayı ve büyüklüğünün
dolayısıyla emilim yüzey alanının daha fazla
olmasından kaynaklanmaktadır.
Geçiş döneminde azalan yem tüketiminin hızlı bir
şekilde normal hale getirilmesi için rumen
fonksiyonlarının yüksek konsantre yem tüketimine
göre düzenlenmesi gerekmektedir
Konsantre yem
tüketiminde artış
Enerji
tüketimindeki
artış
protein
tüketimindeki
artış
UYA,
Ca, Mg, Na ve
Cl iyonlarının
işkembe
duvarından
geçişlerini
artırıcı etkileri
bulunmaktadır
Rumendeki etki
Organ, doku ve metabolik adaptasyon
rumen papilla sayısı
ve büyüklüğü artar epitelden iyon geçiş
düzeyleri artış
Rumen duvarında
organik asitlerin emilimi
ve metabolizması artar
metabolik ve fizyolojik adaptasyon
enzim
aktiviteleri
değişir
RUMEN ADAPTASYONU SIRASINDA GÖZLENEN
DEĞİŞİKLİKLER
Rumende üretilen UYA:
rumendeki mikroorganizma kompozisyonu
Her bir mikroorganizmanın etkin olduğu yem materyali ya da besin
maddesi ile metabolik yolu diğerlerinden farklıdır
rumen mikroorganizma çeşitliliğinin zaman içerisinde yedirilen yem
materyaline göre değişir
UYA tipinin rumendeki bazı faktörler veya mikrobiyel metabolizma
değişimlerine bağımlı olarak değişebilir
Yüksek oranda fermentasyon veya mikrobiyel büyüme bir tür
mikroorganizma tarafından üretilen UYA çeşidini değiştirebileceği gibi
mikrobiyel çeşitliliği de etkileyebilmektedir
SONUÇ: artan organik madde fermentasyonu en fazla bütirik ve
propiyonik asit üretimini yüksektir
Tane
Yem
Tane yem oranı Bütirik As
mol/100mol
Toplam
UYAmM
As:Pr
Hızlı adaptasyon
Mısır
0 18.42 168 2.08
20 18.91 239 2.04
40 23.23 168 1.91
60 28.33 187 1.98
80 34.11 203 1.69
Buğday 0 18.29 199 2.38
20 22.81 187 1.76
40 28.32 185 1.63
60 30.95 218 1.74
80
ANOVA
Adaptasyon
Tane yem (TY) 0.0001 0.18 0.008
Tane yem O.
(TYO) 0.0001 0.0001 0.0001
TY*TYO 0.05 0.0001 0.0001
Tane yem karışımları ve oranlarına bağlı olarak UYA parametrelerinde meydana
gelen değişimler
RUMEN ADAPTASYONU SIRASINDA GÖZLENEN
DEĞİŞİKLİKLER
Papilla sayısı
%5 artar
Biçimi değişir
Papilla büyüklüğündeki değişim doğumdan 9 hafta önce
ve 8 hafta sonrayı içerisine alan bir zaman dilimine
yayılmaktadır
En yüksek 6-8 haftalık adaptasyon periyodunun son iki
haftasında
İlk olarak emilim kapasitesini artıran epitel doku kütlesi artar
epitelin mukoza bölümünde %18 seroza katmanında ise %29 artış
UYA’nin epitel büyütme faktörü olduğu düşünülmektedir
Adaptasyon Süresi
Konsantre Yem Tüketim Düzeyi
Yem Maddelerinin Seçimi
Performans Düzenleyiciler
Yemlerin Hazırlanma Şekilleri
RUMEN
ADAPTASYONUNUN
SAĞLANMASI
Sosyal Adaptasyon
Rumen Adaptasyonu Etkileşimi
Adaptasyon Süresi, Konsantre Yem Tüketim Düzeyi ve
Rasyonda Yer Alacak Yem Maddelerinin Seçimi
Doğum sonrası artan ihtiyaçları karşılamak için
enerji bakımından zengin yem maddelerinin rasyonda
oranlarının artırılması (propiyonik asit üretiminin artırılması,
%33-43 )
besleme açısından temel hedef
geçiş döneminin doğum öncesi kısmında başlanarak uygulandığı
takdirde etkinliğini gösterebilmektedir
NFC artırılması sonucunda mikrobiyel protein sentezi ve
glikoneogenesisde kullanılan propiyonik asit miktarının olacak
şekilde artırılması mikroorganizmaların sayısının artışını
sağlamaktadır
Rasyon değişikliklerine
karşı rumen
adaptasyonunu sağlamak
için doğumdan en az 2-3
hafta önce tane yem oranı
dereceli olarak artırılarak
yüksek oranda nişasta
içeren erken laktasyon
rasyonuna geçilmesi
gerekmektedir.
Başlangıçta canlı ağırlığın
%0.5’i düzeyine artırılan
tane yem dereceli olarak
doğum öncesi canlı
ağırlığın %0.8’i düzeyine
çıkarılmalıdır. Günlük 0.3
kg’dan fazla konsantre
yem artışı yapılmamalıdır
Geçiş döneminde tane
yem düzeyindeki artışlar
5-7 günde bir yapılmalıdır
Adaptasyon Süresi, Konsantre Yem Tüketim Düzeyi ve
Rasyonda Yer Alacak Yem Maddelerinin Seçimi
Adaptasyon Süresi, Konsantre Yem Tüketim Düzeyi ve
Rasyonda Yer Alacak Yem Maddelerinin Seçimi
Kuru madde tüketimini artırmak için rasyon sindirilebilirliği ile birlikte rumen geçiş oranının
da dikkate alınması gerekmektedir
Partikül büyüklüğü azaltılmış kaba yem ile birlikte artan oranlarda selüloz yapısında
olmayan karbonhidrat tüketimi sağlanmalıdır.
Aksi takdirde kaba yem tüketiminde sert düşüşler oluşabilmekte ve rumen asidozisi riski
artmaktadır
Türkiye açısından
rasyonlarda buğday ve arpa
gibi yem maddelerinin yüksek
oranda kullanılması önemlidir
Buğdayın yıkımlanma oranı
ve hızı arpa, sorgum ve mısıra
göre daha fazladır
Arpa ve buğday nişastasının
%80-90’ı rumende
yıkımlanırken bu oran sorgum
ve mısır için %55-70 arasında
değişmektedir
Mısır ve sorgum gibi tane
yemlerin endospermindeki
nişasta granüllerinin proteinle
kaplı olması yıkımlanma
oranını azaltmaktadır.
Adaptasyon Süresi, Konsantre Yem Tüketim Düzeyi ve
Rasyonda Yer Alacak Yem Maddelerinin Seçimi
Tane yemlerin rumende yıkımlanmasının elektron mikroskop ile görüntüleri (A) buğday nişastası
granülü üzerinde mikrobiyel film oluşumu (Bar = 3 μm); (B) buğday nişastası granülü üzerinde
sindirilmiş halkalar (Bar = 10 μm); (C) Mısır nişastası granülü üzerinde mikrobiyel biyofilm (B’deki
sindirilmiş halkalara benzemiyor, (Bar = 1 μm); (D) Sindirim sonrası boşalmış mısır nişastası
granülleri (Bar = 5 μm)
McAllister T. A., K.-J. Cheng, L. M. Rode, C. W. Forsberg. 1990a. Digestion of barley, maize, and wheat by selected species of
ruminal bacteria. Appl. Environ. Microbiol. 53:3146-3153.
McAllister, T. A., Y. Dong, L. J. Yanke, H. D. Bae, K.-J. Cheng, J. W. Costerton. 1993b. Cereal grain digestion by selected strains of
ruminal fungi. Can. J. Microbiol. 39:367-376.
Mısırın bakteriler tarafından sindirilmesinin elektron mikroskopi görüntüleri (A) Protein matriksi
içerisinde gömülü nişasta granüllerinde bakteri kolonizasyonu (Bar = 7.5 μm); (B) Nişasta
granülleri sindirilmiş protein matriksi (Bar = 7.5 μm); Camsı yapıdaki hücrelerde mısır nişastası
sindirildikten sonraki protein matriks (Bar = 75 μm); (D) Mısır endospermindeki nişasta
sindirildikten sonra kalan protein matriksi ve hücre duvarı (Bar = 10 μm)
McAllister, T. A., D. J. Gibb, K. A. Beauchemin, and Y. Wang. 2006. Starch type, structure, and ruminal digestion. Cattle Grain
Processing Symposium MP-177. Pp 30-41. Oklahoma State University, Stillwater.
TABLO 1: Farklı İnkübasyon Sürelerinde Tane Yemlerin Rumende Yıkımlanma
Dereceleri (%KM)
İnkübasyon Süresi (Saat)
0 2 4 8 16 24 48
Arpa 20.1 29.4 42.3 58.3 71.3 75.2 77.0
Buğday 34.3 36.9 47.6 61.3 73.7 78.5 82.9
Çavdar 24.8 35.8 47.9 60.9 70.8 74.4 77.5
Mısır 22.1 21.9 24.6 29.7 38.8 46.8 66.7
Tritikale 34.9 37.5 49.0 62.9 74.4 78.4 81.9
Yulaf 44.3 48.2 51.2 55.3 60.1 62.9 66.5
Umucalılar HD, Coşkun B, Gülşen N. In situ rumen degradation and in vitro gas
production of some selected grains from Turkey. J Anim Physiol Anim Nutr 2002; 86:
288-97.
Geçiş döneminde rasyonun protein içeriğinin artırılması
rumende protein sindirimini gerçekleştiren mikroorganizmaların sayısını artırarak yararlı olan metabolitlerin miktarının
artırılmasını teşvik edebilir.
rasyonlardaki protein ayarlanırken çözünen ve yıkımlanan protein oranları iyi bir şekilde düzenlenmelidir
Ayçiçeği küspesi, Soyaküspesi, Mısır gluteni
Adaptasyon Süresi, Konsantre Yem Tüketim Düzeyi ve
Rasyonda Yer Alacak Yem Maddelerinin Seçimi
•Serbest Yağ: yem tüketimi, rumen fermentasyonu ve verim performansı üzerine olumsuz etki
•Korunmuş yağlar kullanımı yaygın Fermentasyonunu ve kuru madde tüketimi üzerine olumsuz etkileri daha azdır. •Enerji tüketimini artırmak için rasyona yağ ilave edilmesi faydalı görülmektedir. •Adaptasyon döneminin daha etkin olması için:
doğum öncesi son 2-3 haftada rasyona dereceli olarak yağ katılarak doğum sonrası rasyona yağ katılmasından kaynaklanan yem
tüketimindeki azalmanın önüne geçilmesi önerilse de son zamanlarda bunun etkili
olmadığı ya da olumsuz etkisi olduğu belirtilmiştir.
Adaptasyon Süresi, Konsantre Yem Tüketim Düzeyi ve
Rasyonda Yer Alacak Yem Maddelerinin Seçimi
Yem tüketimi ve süt verim parametreleri üzerine serbest ayçiçek asit yağı (AY) ve
proteinli korunmuş ayçiçek asit yağı (KPAY, kalsiyum sabunu)’nın etkileri
Parametre KONTROL AY KPAY
KM tüketimi, kg/gün 16.11 15.41 15.53
Süt verimi, kg/gün 25.16 23.59 23.84
% 3.5 DSV, kg/gün 23.73 20.83 22.00
Yağsız kuru mad., % 8.23 8.10 8.15
Protein verimi, g/gün 799.68 723.44 739.28
Yağ verimi, g/gün 794.25 654.21 711.24
GÜLŞEN, N., İNAL, F.(2000). Yemlerin rumende yıkımlanması ve süt verim
parametreleri üzerine protein katkılı korunmuş yağların etkileri. II. Süt verim
parametreleri üzerine etkileri. Veteriner Bilimleri Dergisi, 16,1, 35-41.
Performans Düzenleyicilerin Rumen Adaptasyonu Üzerine
Etkileri
Etkiler daha çok rumen pH’sı üzerine gerçekleşmektedir.
Doğrudan: mikrobiyel populasyonla birlikte tamponlama kapasitesi ve
rumenden geçiş oranı
Dolaylı: yemin tadı, besin madde konsantrasyonu, UYA üretimi veya
metabolizmayı değiştirirler
Hayvanların yemliğe geliş sıklığını ve her gelişte tüketim büyüklüğünü
değiştirmektedirler
yüksek oranda tane yem ve rasyonun peNDF düzeyi düşük ise
sodyum bikarbonat, sodyum seskuikarbonat,
kalsiyum karbonat ve magnezyum oksit
Mineral tuzları
-su tüketimini
artırmakta
-rumendeki
geçiş oranını
yükseltmekte
- nişasta
taneciklerini
alt sindirim
organlarına
geçişini
artırmakta
organik
asitlerin
üretimini
azaltmakta
rumen
pH’sının
düşmesini
engellemekte
sodyum bikarbonat: asitliği azaltıp tampon
kapasitesini artırarak pH üzerine direkt bir etki
Hayvan başına genellikle 7-10 g/kg KM düzeyinde
(12.5 g/kg KM düzeyine kadar kullanılabilir)
Daha fazla kullanımının etkisi gerçekleşmemekte
hatta yem tüketimini baskılayıcı etkisi
gözlenebilmektedir
AB ülkeleri ve Türkiye’de kullanımı yasak
İyonofor antibiyotikler
gram (-)
bakterilerin
sayısında
artış
gram (+)
bakterilerin
sayısında ise
azalma
rumen
fermentasyonunun
son ürünlerinde
bazı değişiklikler
Rumendeki etki
Monensin
yemliğe geliş sıklığı artırmakta fakat her gelişte tüketilen yem miktarı
azalmaktadır.
Bu durum rumen pH’sının daha stabil kalmasını sağlamaktadır
Probiyotikler
hayvana yedirildiği zaman canlılıklarını sürdürebilirler
kuru madde tüketiminin azaldığı ya da stres
faktörlerinin yoğun olduğu geçiş döneminde rumen
adaptasyonunu sağlamak için
besin maddelerinin değerlendirilmesini artırıcı etki
rumende istenilen mikrobiyel gelişim teşvik edilmekte,
pH düzenlenebilmekte, rumen fermentasyonu ve son
ürünleri değiştirilebilmektedir
En fazla kullanılan probiyotikler
maya ve mantar kültürleri (Aspergillus oryzae,
Saccharomyces cerevisiae),
laktik asit bakterileri (Lactobacillus, Streptococcus)
diğer bakteri türleridir (Bifidobacterium spp., Bacillus
spp., Propionibacterium spp.).
Probiyotikler maya ve mantar kültürleri yemlerin lezzetini artırıcı
rumen fermentasyonunu ve sindirilebilirliği iyileştirici
kuru madde tüketimini artırıcı
Maya ve mantar kültürü selülozu yıkımlayan ve LA kullanan bakteri sayısında artış gerçekleştirerek geçiş döneminde konsantre yeme adaptasyonu hızlandırabilir
Süt ineklerinde rasyona maya ilavesi sonucunda yemleme sıklığının artış göstermesi de rumen sıvı pH’sını artırabilir
Probiyotikler Rumendeki asitliğin
giderilmesinde laktik asit kullanan bakterilerin etkilidir
Megasphaera elsdenii, Selenomonas ruminantium,
rumene inoküle edilmesi sonucunda:
Rumen stabilitesinin sürdürüldüğü, UYA düzeyi artarken laktik asit birikiminin azaldığı, pH ve kuru madde tüketiminin arttığı belirlenmiştir
Megasphaera elsdenii
UMUCALILAR, H.D., GÜLŞEN, N, GÜNER, A, HAYIRLI A (2012) İn Vivo ve İn Vitro
Şartlarda Oluşturulan Subakut Asidozis Durumunda Megasphaera Elsdenii
Inokulasyonunun Rumen Parametreleri Üzerine Etkisi. TÜBİTAK 110O398
Megasphaera elsdenii İnokulasyonu
S.Ü. Veteriner Fakültesi,
Yayınlanmamış doktora tezi
Alataş M.S., Umucalılar H.D.
akıcı visköz
Megasphaera elsdenii mısıra göre buğday gibi kolay fermente olan yemlerle besleme
durumunda daha olumlu etkiler oluşturmaktadır. Yüksek buğday kullanımı ile birlikte
bakteri inokulasyonu protozoa sayısını artırıp S. bovis sayısını azaltarak UYA üretimi
düşürmesi yoluyla pH’daki düşüşü hafiflettiği düşünülmektedir.
Ort pH pH < 5.2,
dak
pH < 5.2
AUC*
pH < 5.6,
dak
pH < 5.6
AUC
5.6-
5.2**
pH 5.6-5.2AUC
Bakt - 5.66 246 48 730 240 575 159
Bakt + 5.66 227 42 681 221 537 149
Buğday ve Mısır ile SARA Oluşturulan Düvelerde Bakteri İnokulasyonuna Bağlı Olarak pH Kinetikleri
*AUC Eğri Altında Kalan Alan, pHxdakika/gün,** 5.6-5.2arasında pH, dakika
Prebiyotikler-Antikorlar
Malik asit, aspartik asit ve fumarik asit gibi organik asitler laktik asiti kullanan bakterilerin sayısını artırarak son ürün olarak propiyonik asitin üretimini teşvik ettikleri ve pH üzerine olumlu etki gösterdikleri ileri sürülmüştür (SARA’nin önlenmesi)
Rumen pH’sını artırmaları selülozu yıkılmayan bakterilerin sayısının artışına bağlanmaktadır
S. bovis için üretilen poliklonal antikor preparatlarının laktik asit üretimini azaltmak amacıyla kullanılabileceği ileri sürülmüştür
Fiziksel formdaki yetersizlik
çiğneme aktivitesini, tükrük üretimini azaltır
rumen motilitesi, rumende katı tabaka
oluşumu azalır
UYA konsantrasyonu artar
NDF içeriği en az %25 (en düşük %19’u kaba yem kaynaklı)
Yemlerin Hazırlanma Şekillerinin Adaptasyon Üzerine Etkileri
NDF içeriği en az %25 (en düşük %19’u kaba yem kaynaklı)
Yemlerin Hazırlanma Şekillerinin Adaptasyon Üzerine Etkileri
Kaba yemlerin ve mısır silajının partikül
büyüklüğünün azalması
çiğneme ve tükrük salgısını azaltır, rumende selüloz
yıkımlanmasını azaltır, pH’yı olumsuz etkiler
rumende katı tabaka azalır
tane yemler rumenin sıvı tabakasına iner
abomasuma geçerek burada fermente olur
rasyonun nem içeriği %50’den
fazla olması (fazla silaj ve
fermente yem) kuru madde
tüketimini azaltır
Çiğneme, ruminasyon süresi
ve tükrük üretimi azalır, pH
düşer
Fazla amonyak içeren bütirik
asitçe zengin silajlar yem
tüketimini azaltır
aminli madde içeriği yüksek,
lezzetliliği düşük silajlar yem
tüketiminde ani düşüşler
oluşturur
aminli maddelerin
yıkımlanmasını sağlayacak
mikrobiyel adaptasyon 14
günde gelişir
Yemlerin Hazırlanma Şekillerinin Adaptasyon Üzerine Etkileri
KÜFLÜ SİLAJA VE YONCAYA DİKKAT!!!!!!
KÜFLÜ YEDİRMEYİN
Konsantre
yemlerin çok
ince öğütülmesi
de nişastanın
mikrobiyel
sindirimini ve
propiyonik asit
üretimini
artırmakta,
pH’nın
düşmesine
sebep olmaktadır Öğütme, kırma, ezme veya buharla ezme gibi işleme
metotları tane yemlerin perikarp tabakaları bozularak
endosperm tabakası mikroorganizmalar ile daha fazla
temasa geçmektedir
Yemlerin Hazırlanma Şekillerinin Adaptasyon Üzerine Etkileri
Buharla tabaka haline getirme, patlatma ve
mikronizasyon işleme metotlarıyla nişastanın jelatinizasyonu sağlanmaktadır.
Jelatinize nişasta enzimlerle daha fazla temas etmektedir.
Buharla tabaka haline getirilmiş sorgumun öğütülmüş sorguma göre rumende yıkımlanması yaklaşık 3 kat artış göstermektedir.
Kuru ısıtma işlemi nişasta ile protein arasında kompleks oluşturarak nişastanın rumende yıkımlanmasını azaltmaktadır.
Yemlerin Hazırlanma Şekillerinin Adaptasyon Üzerine Etkileri
Yemmaddesi İşleme metodu Nişasta içeriği
(%KM)
Etkin Yıkımlanma, %
Mısır İşlenmemiş 70.3 59.7
Öğütülmüş 67.9
Kırılmış 58.4
Basınçla ezilmiş 33.8
Basınçla plaka yapılmış 80.3
Peletlenmiş 68.5
Formolle muamele edilmiş 56.9
Nem içeriği yüksek 86.8
Arpa İşlenmemiş 57.8 91.3
Öğütülmüş 85.9
Kırılmış 50.3
Basınçla ezilmiş 70.6
Formolle muamele edilmiş 84.4
Buğday İşlenmemiş 67.6 93.9
Yan ürünler 93.7
Baklagiller Soya küspesi 32.0 76.9
Öğütülmüş bezelye 44.6 87.8
Yan Ürünler Mısır gluten yemi 17.1 84.9
Bira sanayi yan ürünü 5.4 89.5
Bazı yemlerin rumendeki etkin yıkımlanma dereceleri
Zebeli Q, Mansmann D, Steingass H, Ametaj BN. Balancing diets for physically effective fibre and ruminally degradable starch: A
key to lower the risk of sub-acute rumen acidosis and improve productivity of dairy cattle. Livestock Science 2010; 127: 1–10.
Rasyonun karışım halinde verilmesi
rumendeki mikrobiyel fermentasyonu düzenler
pH’nın dengede kalmasını sağlar
Silaj ile konsantre yemin karışım halinde hayvanlara yedirilmesi ayrı
yedirilmesine göre kuru madde tüketimini laktasyonun ilk 3
haftasında sırasıyla %24, %17 ve %12 oranında artırmaktadır.
Laktasyonun 4. haftasında ise bu farklılık %6 olarak gerçekleşmiştir
Yemlerin Hazırlanma Şekillerinin Adaptasyon Üzerine Etkileri
Kaba ve Konsantre Yemin Ayrı veya Karışım
Halde Verilmesinin Rumen pH Düzeyi
Üzerine Etkisi
Besleme stratejisi
besleme sıklığını artırılması ile dalgalanma az, pH daha stabil
tükrük üretimi düzenlenir, organik asitlerin miktarı ve emilimleri artırılabilir
tüketim miktarını azaltacak, öğün sıklığını artıracak besleme ile rahat adaptasyon
yıkımlanma oranı yüksek olan konsantre yemler ile öğün sıklaştırılması adaptasyonu destekler. Günde 4 sefere kadar yapılan yemleme konsantre yeme adaptasyonu artırır, yüksek yem tüketimi sağlayabilir
yem için rekabeti azaltır, agresif davranışları da hafifletir
Yemlerin Hazırlanma Şekillerinin Adaptasyon Üzerine Etkileri
Geçiş Döneminde Sosyal Adaptasyonun Rumen
Adaptasyonu Üzerine Etkileri
sosyal hiyerarşi Sosyal üstünlük yaş,
canlı ağırlık ya da
vücut büyüklüğü ile
belirginleşir
Hayvan sayısı artışı
ile yemlik alanın
kısıtlanması rekabeti
artırır
rumende laktik
asit düzeyinin
artırır
rumen pH’sı 5.6’dan
aşağı düşmektedir
Dominant ve sıra dışı davrananlar
yemlikte ilk olarak yerlerini alırlar,
lezzetli olan ve asitliği artıran yemleri
alırlar
Yemliğe her gelişte fazla miktarda yem
tükettikleri için rumen pH’ları daha
fazla düşer
Geçiş Döneminde Sosyal Adaptasyonun Rumen
Adaptasyonu Üzerine Etkileri
0.5 m’den fazla yemlik
alanı istenir
0.2-0.5 m arası rekabeti
artırır
0.2 metreden az kuru
madde tüketimi ve
yemlikte geçirilen süre
az
yemlikte kalma süresi
kısıtlanması hızlı yem
tüketimine yol açar
hızlı tüketim tükrük
sekresyonunu 3 ml/g
KM’den 1 ml/g KM’ye,
toplamda ise günde 22
litreye düşürmüştür
Ayrı bir grupta beslenen düvelerin
sosyal streslerinin azalması
nedeniyle kuru madde ve süt
verimlerinin sırasıyla %14 ve %9
daha fazla olduğu belirlenmiştir
genel değerlendirme
Asidik rasyonlar yem tüketimini azaltır
Basamaklı konsantre yem artışı ile
mikrobiyel ve fizyolojik adaptasyon
sonrası hayvan daha fazla asit birikimine
karşı mücadele edebilmektedir
rumen epiteli daha fazla asidi emecek ve
metabolize edecek şekilde fizyolojik bir
adaptasyona uğramakta
hayvan daha düşük pH düzeylerini ve
asit birikimlerini tolere edecek hale
gelmektedir
Sonuç olarak
Geçiş döneminde rumen adaptasyonunun
sağlanmasının gelecek laktasyonu olumlu
etkilediği
Adaptasyona doğum öncesinde başlanmasının
yanısıra rumen mikroorganizma populasyonu ve
sayısı ile rumen epitelini hızlı bir şekilde
değiştirecek uygulamaların seçilmesine dikkat
edilmesinin laktasyon performansı ve hayvan
sağlığını olumlu etkileyeceği söylenebilir
TEŞEKKÜRLER