Marijn Rabaut Frédéric Rasier Georges Allaert Krien Hansen

Johan Vande LanotteMinister van Noordzee

Een eerste bindend RUIMTELIJK PLAN voor onze NOORDZEE

Maes et al., 2005

Marien Ruimtelijk Plan

Marien Ruimtelijk Plan1. Plan werd voorbereid in 2012-2013;2. Akkoord visserijmaatregelen in natuurgebieden (13

juni 2013)3. Ruime bevraging (juli – september 2013):

• Gewesten• Buurlanden• Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling• Gebruikers• Brede publiek

4. In totaal ontvingen we 140 reacties, waarop het ontwerp-plan werd aangepast

5. Goedkeuring Ministerraad op 19 december 20136. Bindend plan van 20 maart 2014 (KB in Staatsblad)7. Plan wordt herzien in 2020

Marien Ruimtelijk Plan

Scheepvaart• Principe vrijheid (onschuldige doorvaart) blijft• Wel specifieke ‘vaarroutes’ aangeduid om aan te

geven dat de prioritaire activiteit in die zones scheepvaart is;

Marien Ruimtelijk Plan

Marien Ruimtelijk Plan

Energieprocuctie, transport en opslagOp zee

Visserij

Zandontginning en zeewering

Natuur

Marien Ruimtelijk Plan

Havens• De potentiële havenuitbreidingen richting zee

mogen niet gehypothekeerd worden;• Aanduiding van 1km zone rond de havens van

Zeebrugge en Oostende

Marien Ruimtelijk Plan

Toerisme en Recreatie• Zoveel mogelijk behouden van de toeristisch-recreatieve mogelijkheden in het BNZ.• Verbod op het gebruik van bodemberoerende technieken in het hele

habitatrichtlijngebied ‘De Vlaamse Banken’ behoudens twee uitzonderingen:• Te voet en te paard mag bodemberoering wel;• Recreatieve garnaalvisserij met boot: kan toestemming krijgen voor maximaal 6 jaar, voor

10 keer per jaar

Wetenschappelijk onderzoek, bebakening, radars en masten• De visie gaat uit van een toename aan kennis over het BNZ, niet enkel in functie van

innovatie, maar ook in functie van monitoring en bescherming van het marienemilieu.

• De nodige bebakening, radars en masten worden voorzien in het BNZ in functie vanhet garanderen van een veilige omgeving.

• Industrieel onderzoek, proefneming in realistische omstandigheden endemonstratieprojecten zijn overal toegelaten zonder de ruimtelijke bestemmingenvan het MRP in het gedrang te brengen en mits naleving vergunning en MERprocedures.

Marien Ruimtelijk PlanMilitair Gebruik

Een eerste bindend ruimtelijk plan voor onze Noordzee

Diepzee werd gerealiseerd naar aanleiding van de tentoonstelling “Wisselland”,een productie van het CC Knokke-Heist en het Vlaams Architectuurinstituut

Containerhaven - Shanghai - Yangshan

I — V — V 62case # 2 / distributie

De huidige tendens tot lokale landbouwproductie, zoals de voedselteams die rechtstreeks bij de lokale boer kopen, laat toe een deel van de distributieketen opnieuw te definiëren, maar volstaat niet om te voldoen aan de noden.

Oorspronkelijk vormden Antwerpse haven en stad één geheel: de producten werden verwerkt in de stad en daar ook verhandeld en op schepen geladen.

In Antwerpen wordt steeds meer ruimte vrijgemaakt voor het verhandelen van containers.

1550 1815 1907 2000

Onze havens maken twee ingrijpende evoluties door. Enerzijds is er een tendens tot schaalvergroting. Anderzijds groeien haven en stad steeds verder uit elkaar.

IVV_1.indd 62 5/12/11 08:23

I — V — V 62case # 2 / distributie

De huidige tendens tot lokale landbouwproductie, zoals de voedselteams die rechtstreeks bij de lokale boer kopen, laat toe een deel van de distributieketen opnieuw te definiëren, maar volstaat niet om te voldoen aan de noden.

Oorspronkelijk vormden Antwerpse haven en stad één geheel: de producten werden verwerkt in de stad en daar ook verhandeld en op schepen geladen.

In Antwerpen wordt steeds meer ruimte vrijgemaakt voor het verhandelen van containers.

1550 1815 1907 2000

Onze havens maken twee ingrijpende evoluties door. Enerzijds is er een tendens tot schaalvergroting. Anderzijds groeien haven en stad steeds verder uit elkaar.

IVV_1.indd 62 5/12/11 08:23

DIEPZEE

Positie in de Noordzee

Diepte > 15 m. Scheepvaartroutes

WindparkenEcosystemenStromingenZandbanken

Kabels & Pijplijnen Visserij

AquacultuurZand & Grind ontginning

Militair gebruik...

Vademecum - Havenontwerp

Diepzeehaven als Ontwerpopgave

OVERHEVELENReuzegrote containerschepen van 400 meter lang en groter varen tussen de belangrijkste wereldhavens. Ze meren aan de buitenzijde van de diepzeehaven aan. Hun con-tainers worden er afgeladen op de kades en overgeheveld naar kleinere containerschepen, klaar om verdeeld te worden over de kusthavens rond de Noordzee.

VERWERKENOp het haveneiland worden containers gestapeld in afwachting van hun doorreis. De grote goederenstroom wordt er beheerd en in logistieke loodsen herverdeeld. Aan de luwe binnenzijde leggen kleinere containerschepen aan. Ze vervoeren de containers langsheen de kusten, maar ook via kanalen en rivieren tot diep in de delta van Rijn, Maas, Schelde, Seine en Thames.

VERHANDELENDe diepzeehaven regelt de import en export van Noord en West-Europa naar de rest van de wereld. Het epicentrum van de handel is de agora, een Europese marktplaats. Hier beheersen traders de containertrafiek en regelen ze op-drachten voor de containerschepen. De haven vormt de poort tot de Europese Unie, containers worden er door de douane gecon-troleerd en taksen worden er geïnd.

VERBLIJVENEen nieuwe compacte stad in de binnenhaven biedt onderdak aan havenarbeiders, bevoorraders, handelaars, douaniers en toeris-ten. Cruiseschepen leggen hier aan en maken van de haven een spec-taculaire tussenstop. Restaurantboten, casinoschepen, drijvende cafés en tax-free shoppingmalls, de havenstad is een vrijplaats en plek van plezier.

BEVOORRADENEen windmolencluster voorziet de diepzeehaven én zeeschepen van hernieuwbare energie. Water wordt er omgezet tot waterstof en gebruikt als duurzame brandstof voor de zeeschepen. Tankers pendelen tussen de brandstofhaven en de containerschepen om deze te bevoorraden.

DIEPZEE

Graafwerken gestart aan nieuw kanaal

WERKEN AAN WAASLANDKANAAL GESTART NABIJ SINT-NIKLAAS

Verschillende minis-ters gaven gisteren met een symbolische spadesteek het start-schot voor de wer-ken aan het nieuwe Waaslandkanaal. Dit kanaal vormt het sluitstuk van het actieplan “Water-netwerk Vlaanderen 2050”.

De afgelopen jaren werden verschillende ingrepen uit-gevoerd om het netwerk van rivieren en kanalen in Vlaanderen te modernise-ren en uit te breiden. Vlaan-deren kent zo het meest dichte waternetwerk ter wereld dat kan worden in-gezet voor duurzaam trans-port via binnenschepen. De eerste ingrepen uit het ac-tieplan legden de focus op het verhogen van de brug-gen over het Albertkanaal om zo de doorvaart van grotere schepen mogelijk te maken. Een aantal grotere infrastructuurwerken volg-den, zoals het verbreden van het Schipdonkkanaal (tussen Zeebrugge en Gent) en het graven van het kanaal Ieper-Kortrijk dat de Noord-zee, via de IJzer, verbindt met de Leie en zo richting Frankrijk. Met de realisa-tie van het Waaslandkanaal wordt de laatste schakel

in het waternetwerk aan-gepakt. Het nieuwe kanaal maakt mogelijk dat Sint- Niklaas en Lokeren in de toekomst ook een haven krijgen en per schip be-voorraad kunnen worden. Alle dertien Vlaamse cen-trumsteden zullen zo in de toekomst via binnenvaart

bediend worden. Het kanaal vormt een efficiëntere ver-binding tussen Antwerpen en Gent, zodat de Schelde met haar vele bochten en meanders niet rechtgetrok-ken hoefde te worden. Dit laat ruimte om langsheen de Schelde vooral in te zet-ten op natuurontwikkeling.

Nauwelijks nog vrachtwagens op onze wegen

GENTSE BINNENSTAD - HET VENETIE VAN HET NOORDEN

Vlaanderen kent de laatste jaren een sterke daling in het aantal vrachtwagens op de snelwegen. Goederen worden nu hoofdzakelijk per binnenschip of kleinschalige cargobootjes getransporteerd dwars doorheen Vlaanderen en centraal tot in de binnensteden.

den daalde de laatste jaren beduidend. Deze evolutie is het gevolg van een bewuste keuze van de overheid en de logistieke sector om in te zet-ten op een zeer uitgebreid vervoersnetwerk via het water. Op strategische plek-ken langsheen het fijnmazi-ge netwerk van kanalen en rivieren werden kaaimuren met laad- en losplatforms gebouwd. Zo worden con-tainers nu vanaf de Diep-zeehaven per binnenschip

tot aan bijna elk bedrijf of dorp gebracht. In de histo-rische binnensteden werd het model van Venetië toe-gepast, goederen worden er overgeladen van grote sche-pen in kleine cargobootjes die dwars doorheen de stad varen. Het model werd in Gent, Brugge en Mechelen al sterk uitgebouwd. Diver-se buitenlandse steden heb-ben al interesse getoond om het model over te nemen.

De uitbouw van een uitge-breid distributienetwerk via de waterwegen zorgt er-voor dat momenteel meer dan 65% van alle goederen in Vlaanderen per schip vervoerd worden. Ook het spoornetwerk neemt nog een groot deel op, voorna-melijk richting de buur-landen. De afname van het transport via vrachtwagens is duidelijk merkbaar op de snelwegen. Het aantal files rond de grotere ste-

Unieke getijdennatuur langsheen de Schelde

NATUUR EN OVERSTROMINGSGEBIED AAN DE SCHELDE

Sinds de realisatie van de diepzeehaven voor de Belgische kust varen nauwelijks nog grote zeeschepen de Schelde op. De Vlaamse en Neder-landse regering beslisten daarom om het baggeren stop te zetten en voor de Schelde een grensoverschrijdende samenwerking voor natuur-ontwikkeling op te zetten.

Enkele decennia geleden werden verschillende maat-regelen getroffen, zoals het uitdiepen van de vaargeul, om de haven van Antwer-pen toegankelijk te houden voor de grootste zeesche-pen. Nu leggen die aan in de Diepzeehaven voor de Bel-gische kust. Het baggeren van de Schelde kan daar-om stopgezet worden en in de plaats daarvan wil een grensoverschrijdend pro-ject tussen Vlaanderen en

Nederland van de Schelde-delta hét belangrijkste getij-dennatuurgebied van Euro-pa maken. Onder de noemer “ruimte voor de rivier” zal de rivierloop van de Schel-de langs dijken en oevers vrijer gelaten worden. Het karakter zoals we dat ken-nen van het land van Saef-tinghe zal typerend worden voor het landschap vanaf de monding tot aan Gent. De verschillende buitendijk-se natuurgebieden spelen

bovendien een belangrijke rol in het beheersen van de overstromingen in het bekken van de Schelde. De vroegere Sigma-projecten, waarbij dijken verhoogd werden en overstromings-gebieden werden aange-legd, zullen ook onderdeel vormen van deze nieuwe vi-sie op natuurontwikkeling langsheen de Schelde. De natuur belooft ook een be-langrijke toeristisch-recrea-tieve trekpleister te worden.

Zeebrugge wordt een unieke badstad

PAARDENMARKTSTRAAT ZEEBRUGGE

Nu de havenactivitei-ten zich verplaatsten dieper op zee komt in de voormalige ha-ven van Zeebrugge ruimte vrij voor een uniek recreatiegebied waarin oude havene-lementen, nieuwe wo-ningen en het water een hoofdrol zullen spelen.

voort op de historiek van de haven. Zo spelen de oude havenkranen en kaaimuren een prominente rol in het plan. Op het water achter de grote strekdammen zal plaats zijn voor een grote jachthaven, voor diverse watersporten en zelfs voor een drijvend park. Aan de toegang tot het oude ha-vengebied komt een gro-te cruiseterminal. De vele watersportmogelijkheden en de ruime en groene pro-menades die aangelegd zul-len worden bieden hier een uniek alternatief voor het strand. Toch krijgt ook Zee-brugge een groot strand. Tegen de strekdammen aan zal door het verzanden een

heel breed zandvlak ont-staan dat ruimte biedt voor diverse sporten en groot-schalige evenementen. Er worden ook heel wat nieu-we appartementen en ho-tels voorzien, maar hier zal geen typisch Belgische Atlantik Wall verrijzen. De nieuwe appartementen vor-men geen aaneengesloten wand van appartementen langsheen de kustlijn, maar worden in de voorhaven ge-bouwd langsheen de dok-ken en op de strekdammen. Zo lijkt het alsof ze in zee gebouwd zijn. Ze zullen een prachtig zicht op zee en de kustlijn krijgen. Zeebrug-ge wordt een unieke bad-plaats langsheen onze kust.

Brugge heeft het initiatief genomen om een plan op te maken voor de herontwik-keling van het voormalige havengebied van Zeebrug-ge. Dit plan bouwt bewust

Laundryday voor laatste maal in haven, daarna komen de nieuwe bewoners.

LAUNDRYDAY IN DE HAVEN RUIMT PLAATS VOOR NIEUWE WOONWIJK

Het populaire jonge-renfestival Laundry-day trekt voor de laatste maal naar de Antwerpse haven. Op de voormalige haven-terreinen starten vol-gend jaar de werken aan de nieuwe stads-wijken. Binnen vijf jaar worden de eerste bewoners verwacht.

De uitgestrekte oude ha-venterreinen in de haven van Antwerpen vormden de uitgelezen locatie voor

het populaire electronische muziekfestival Laundry-day. Maar vanaf volgend jaar zal het stadsbestuur op zoek moeten gaan naar een nieuwe locatie verder in de haven. De eerste van de geplande stadsuitbrei-dingsprojecten gaat bin-nenkort van start. Het pro-ject past in de strategie die het stadsbestuur uitwerkte voor de reconversie van de havengebieden naar woon-ontwikkelingen. De stad Antwerpen groeit zeer snel en kampt al jaren met een tekort aan ruimte. Door-dat veel havenactiviteiten zich met de realisatie van

de diepzeehaven herloka-liseerden, kwam hier veel ruimte vrij. De historisch evolutie waarbij oude pol-derdorpen zoals Ooster-weel of Doel plaats moesten ruimen voor havenuitbrei-ding wordt hiermee omge-keerd. In het havengebied zullen verschillende nieu-we woonwijken gebouwd worden. Eind vorige eeuw werd deze ontwikkeling ge-start met de ontwikkelin-gen op het Eilandje, maar nu komen er nog veel meer woningen, scholen, sportfa-ciliteiten, winkels en stads-parken bij langsheen de voormalige havendokken.

Verbeelding door Ontwerpend Onderzoek

Blue vision

Blue vision

Kappaplan in beeld

Kappaplan: duidelijke zones

Kappaplan: bouwen met water