1

สาธกา โพธประสทธ รหสนกศกษา 521910241 สทธมนษยชนและงานดานมนษยธรรมในความสมพนธระหวางประเทศ (126433) ROSA PARKS

บทน า

“มนษยทงหลายเกดมามอสระเสร เทาเทยมกนทงศกดศรและสทธ

ทกคนไดรบการประสทธประสาทเหตผลและมโนธรรม และควรปฏบตตอกนอยางฉนพนอง”

จาก ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน ขอท 1 ค ากลาวนท าใหเราไดรถงสทธทเรามนบตงแตวนท

เราลมตาดโลก มนษยทกคนเกดมาพรอมกบสทธของเราเอง เราสามารถกระท าสงตางๆไดอยางเสร แตใน

ขณะเดยวกนการกระท าของเรานนกจะตองไมไปละเมดสทธของผอนเชนกน

ถงแมสทธเปนสงทมนษยทกคนบนโลกควรมอยางเทาเทยมกน แตมคนอกไมนอยบนโลกทถกเอา

รดเอาเปรยบ ถกละเมดสทธมนยชนโดยทบางครงคนเหลานนไมรดวยซ าไป แตกมอกหลายคนทกลาหาญ

กลาแสดงออก และไดลกขนมาเพอเรยกรองถงสทธทตนเองควรไดรบ และจากความกลาหาญเหลานนไดท า

ใหคนรอบขางของบคคลเหลานนอกมากมายไดตระหนกและรบรถงสทธทตนพงม พรอมกนนนยงท าใหผ

ทมกละเมดสทธของผอนตองหยดการกระท าเชนนนลง สงผลท าใหคนอกมากมายทโดนละเมดสทธไดรบ

สทธของตนเองกลบคนมา

บคคลหนงทท าใหเราไดตระหนกถงการกระท าเพอเรยกรองใหเกดความเทาเทยม และท าใหเรา

ตระหนกถงประเดนทางดานสทธมนษยชน บคคลนนคอ โรซา พารคส สตรผวสผซงกระท าสงเลกๆแต

สรางผลลพธทยงใหญ และน าพาซงความเทาเทยมอนเปนสงทคนผวสอกมากมายเฝารอมาได การกระท า

เพอเรยกรองหาความเทาเทยมนเกดขนในประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศซงไดชอวาเปนดนแดนแหงอสระ

และเสรภาพ แตในขณะนนความไมเทาเทยมระหวางคนผวขาวและคนผวด าไดเกดขนทวทกพนทใน

สหรฐอเมรกา คนผวด าถกเอารดเอาเปรยบ ถกเหยยดหยาม ดหมน และถกลดถอนความเปนมนษยลง เพยง

เพราะในอดตพวกเขาเคยเปนทาส เปนกลมคนทมฐานะทางสงคมต ากวาคนผวขาว แตการกระท าของโรซา

พารคส ไดสรางปรากฎการณ สรางแรงบนดาลใจ และสรางความเปลยนแปลงครงยงใหญใหเกดขนกบ

2

ความสมพนธระหวางคนผวขาวและคนผวด า รวมทงฎหมายทใชกนมายาวนานกยงตองเกดการเปลยนแปลง

เพราะการกระท าเลกๆของผหญงคนน

เพอใหประวตและการด าเนนชวตของโรซาไดเปนสงทกระตนใหเราตระหนกถงสทธทเรามและ

เพอเปนการสรางแรงบนดาลใหกบผทคดจะเรยกรองหรอตอสเพอสทธทตนควรไดรบ เนอหาตอไปจากน

จะเปนการน าเสนอถงประวตทมาของโรซา พารคส เหตการณทเธอไดกระท า เบองหลงการกระท านน

ผลลพธทเกดขนหลงจากการกระท า รวมไปถงสงทสนบสนนเธอ และรางวลเกยรตยศตางๆทเธอไดรบดวย

ประวต

โรซา หลยส แมคคอเลย พารคส (Rosa Louise McCauley Parks) หรอ โรซา พารคส (Rosa Parks)

เธอคอสตรผวสเชอสายแอฟรกน-อเมรกน เกดเมอวนท 4 กมภาพนธ ค.ศ. 1913 (พ.ศ. 2456) เมองทสเคจ

รฐอลาบามา ประเทศสหรฐอเมรกา โรซา พารคสคอสตรผวสทปฏเสธทจะสละทนงโดยสารบนรถเมล

ใหกบผโดยสารผวขาวบนรถเมลสายมอนตโกเมอร รฐอลาบามา ซงสงทเธอกระท านเปนการกระตนใหเกด

การคว าบาตรไมขนรถเมลสายมอนตโกเมอรครงยงใหญในสหรฐอเมรกา และยงเปนสงทชวยท าให

กฎหมายการแบงแยกเชอชาตในทสาธารณะของสหรฐอเมรกาสนสดลงดวย

ชวตในวยเดกของโรซานน เธอไดมประสบการณทเกยวของกบการเหยยดสผวและการด าเนนการ

เพอความเทาเทยมทางเชอชาตและสผวอยเรอยมา จากประวตสวนตวท โรซา พารคส เคยไดใหสมภาษณไว

เมอป ค.ศ. 1992 (พ.ศ. 2535) ไดบรรยายถงความทรงจ าในวยเดกของเธอ ทงความทรงจ าทดตอคนผวขาว

อยางการทเธอเคยไดรบการปฏบตจากคนผวขาวเปนอยางด โดยเฉพาะจากทหารชาวอเมรกนผวขาวทให

ความเอนดเธอเชนเดยวกบเดกผหญงธรรมดา ไมใชเดกผหญงผวด า อกทงเธอยงไดกลาวถงคนด าสงอายคน

หนงทชอวา กส วอฮน ทปฏเสธการท างานใหคนผวขาว และยงไดกลาวถงตาของเธอทตองพกปนไวขางกาย

ตลอดเวลาเพอปกปองครอบครวจากกลมค คลกซ แคลน (Ku Klux Klan) และโรซายงไดเลาถงชวตในวย

เดกของเธอวา เคยถกเดกผชายผวขาวใชวาจาดหมนและขมขเธอ แตเธอกพยายามทจะตอสจนท าใหเดกคน

นนไมกลา และเธอยงคอยปกปองนองชายทถกกลนแกลงในโรงเรยนดวย อปนสยใจคอทชอบตอสเพอ

ความยตธรรมของโรซาท าใหยายของเธอเปนหวงวาเธออาจจะท าราย เชนถกแขวนคอกอนอาย 20 ป หาก

เธอไมยอมแพใหแกพวกคนผวขาว หลงจากทบดาและมารดาของเธอหยารางกน มารดาของโรซาไดพาเธอ

และครอบครวยายไปอยทเมองไพน เลเวล รฐอลาบามา กบโรส และซลเวสเตอร เอดเวรด ตาและยายของ

3

เธอ ในอดตตาและยายของโรซาเคยเปนทาสใหกบคนผวขาวมากอน ดงนนพวกเขาจงเปนผสนบสนนใน

เรองความเทาเทยมทางเชอชาตดวย

สวนดานการศกษาของโรซานน เธอเรยนหนงสอกบมารดาทบาน จนกระทงอาย 11 ป โรซาไดเขา

เรยนทโรงเรยนมอนตโกร อนดสเตรยล ผกอตงและบคลากรในโรงเรยนเปนคนผวขาว เพอสอนนกเรยนผว

ด า เพราะเหตนโรงเรยนจงถกวางเพลงถงสองครงจากกลมคนเหยยดสผว ตวของโรซาเองนนสนใจในดาน

วชาการและฝกหดวชาชพ เธอใหความเหนวา บทเรยนส าคญทสดทไดเรยนรกคอ “ฉนเปนบคคลทมคาและ

มเกยรต ฉนไมมวนวางตวใหต ากวาใครดวยเหตผลทวาเปนคนด า” แตในป ค.ศ. 1929 (พ.ศ. 2472) ขณะท

เธอเรยนเกรด 11 เธอกตองลาออกจากโรงเรยนเพอดแลยายทปวยในไพนเลเวล เธอไมไดกลบไปเรยนอกเลย

และเธอไดท างานในโรงงานผลตเสอเชรตในมอนโกเมอร ใน ค.ศ. 1932 (พ.ศ. 2475) โรซาสมรสกบชางตด

ผมคนหนงทชอวา เรยมอนด ปารคส ผซงเปนสมาชกของขบวนการเรยกรองสทธและเสรภาพส าหรบ

ประชาชนผวส (The National Association for the Advancement of Colored People : NAACP) ดวยการ

สนบสนนของเรยมอนด โรซา ปารคสไดส าเรจการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลายในป ค.ศ. 1933 (พ.ศ.

2476) หลงจากนนในป ค.ศ. 1943 (พ.ศ. 2486) โรซาไดเปนสวนหนงของประเดนดานสทธพลเมองโดยเขา

รวมกบขบวนการเรยกรองสทธและเสรภาพส าหรบประชาชนผวส (NAACP) โดยรบหนาทเปนเลขานการ

ใหกบ อ. ด. นกซสน* ประธานสาขาทองถนขององคกรจนถงป ค.ศ. 1957 (พ.ศ. 2500)

ในวนท 1 ธนวาคม ป ค.ศ. 1955 (พ.ศ. 2498) หลงจากการท างานทหางสรรพสนคามอนโกเมอร

โรซาไดขนโดยสารรถเมลท คลฟแลนด อเวนว เพอกลบบาน โรซาไดนงทนงดานหนาสดของทนงทตด

ปายใหนงส าหรบผโดยสารผวส ในขณะทโรซานงอยบนรถเมลระหวางทางนนมผโดยสารผวขาวก าลงจะ

ใชบรการ แตในขณะนนรถเมลเตมแลว คนขบรถสงเกตเหนผโดยสารผวขาวหลายคนทตองยนบรเวณ

ทางเดนบนรถเมล เขาจงหยดรถและยายปายสญลกษณแบงแยกทนงครงหลงแถวแรก และใหผโดยสารผว

ด าสคนสละทนงของพวกเขาใหแกผโดยสารผวขาว ผโดยสารผวด าสามคนยอมท าตาม แตโรซาปฏเสธและ

ยงคงนงอยกบท คนขบรถจงถามวาท าไมเธอจงไมลกออกจากทนง โรซาตอบค าถามของคนขบรถวา “ฉนไม

คดวาฉนควรตองลกขน” คนขบรถจงเรยกต ารวจมาเพอจบกมตวเธอ ต ารวจไดจบกมตวโรซา ณ ทเกดเหต

และเรยกเกบคาปรบจากเธอตามขอฝาฝนทางกฎหมายมาตราท 6 หมวดท 11 ของขอกฎหมายทองถนเมอง

มอนตโกเมอร จากนนโรซาจงถกน าตวไปทส านกงานต ารวจ หลงจากคนทถกจบกมตวนนโรซากไดถก

ประกนตวออกมา โดยในวนท 8 ธนวาคม โรซารบการพจารณาคดและไดรบฟงค าตดสนความผดทละเมด

ขอกฎหมาย เธอตองเสยคาปรบ 10 ดอลลาร และอก 4 ดอลลารส าหรบคาภาษศาล หลงจากนน โรซาหวน

4

นกถงเรองทเธอปฏเสธทจะลกขน สงทเธอท านนไมใชเพราะเธอรสกเหนอยทางรางกาย แตเปนเพราะเธอ

เหนอยทจะตองยอมใหเรองพวกนตางหาก

เหตการณทโรซา พารคสถกจบกมตวหลงจากไมสละทนงโดยสารบนรถเมลใหกบผโดยสารผวขาว

ท าใหคนผวด าพรอมใจกนลกขนมาตอตานโดยการคว าบาตรไมขนรถเมลทมอนตโกเมอรเปนเวลาถง 382

วน สงทโรซากระท านนเปนการแสดงออกเพอเรยกรองสทธทมนษยทกคนควรไดรบและไดสรางแรง

บนดาลใจใหคนผวด า นถอเปนการลกขนสครงส าคญและยงใหญมากของคนผวด า และน าไปสการปฏวต

ความสมพนธระหวางคนผวขาวกบคนผวสในสหรฐอเมรกา หลงจากนนศาลสงสดของสหรฐอเมรกายงได

ตดสนยกเลกกฎหมายแบงแยกคนผวขาวและคนผวด าในทสาธารณะดวย

สตรผจดกระแสตอตานการเหยยดผว

จากประวตตงแตวยเดกของโรซา พารคส เธอไดเผชญกบการแบงแยกเชอชาตและสผวตลอดมา ทง

การถกเดกผชายผวขาวใชวาจาดหมน หรอการทตองเหนผเปนตาคอยปกปองครอบครวจากกลมค คลกซ

แคลน ซงสงเหลานไดหลอหลอมใหโรซาเปนผทชอบตอสเพอความยตธรรม ดงนนการกระท าบนรถเมลใน

เมองมอนตโกเมอรนนถอเปนการกระท าเพอความยตธรรม เธอยอมทจะถกจบมากกวาทจะยอมใหคนผว

ขาวดหมนและเอาเปรยบ ซงหากดจากขอกฎหมายของเมองมอนตโกเมอรในขณะนนแลวถอไดวาเปน

กฎหมายทมความไมเปนธรรมแกประชาชนผวสอยางมาก ถงแมในตวกฎหมายจะระบไววาเปนการแบงแยก

แตเทาเทยมกตาม

ขอกฎหมายของเมองมอนโกเมอร รฐอลาบามาไดระบไววาการคมนาคมสาธารณะทงหมดตองม

การแบงแยกสผวและคนขบรถนนมอ านาจเสมอนกบต ารวจในเมองทจะสามารถกระท าทกอยางไดเพอ

วตถประสงคในการด าเนนการตามบทบญญตของขอกฎหมาย ในขณะทรถเมลปฏบตหนาทอยนน

คนขบรถมหนาทจะตองแบงแยกทนงระหวางคนผวขาวและผวด าโดยเทาเทยมกน ซงแบงแยกโดยใชบรเวณ

กลางของรถเมลเปนตวก าหนดใหผโดยสารผวขาวนงครงหนา สวนผโดยสารผวด า(แอฟรกน -อเมรกน)นง

ดานครงหลง เมอผโดยสารผวด าขนใชบรการรถ พวกเขาตองขนทางดานหนาเพอช าระคาบรการ หลงจาก

นนตองลงจากรถเพอไปขนอกครงทางประตหลง และเมอทนงทางดานหนาของรถเมลเตม แตมผโดยสารผว

ขาวมากกวาขนมาบนรถ ผโดยสารผวด าจะตองสละทนงใหคนผวขาว แมกฎหมายเกยวกบการใชรถเมลของ

เมองจะใหอ านาจแกคนขบรถในการจดสรรทนง แตกไมไดหมายความวาพวกเขาจะมอ านาจในการบงคบ

5

ใหผโดยสารสละทนงใหใครกได (แมวาจะเปนคนผวสกตาม) อยางไรกตามคนขบรถบสสายมอนตโกเมอร

เลอกทจะใชธรรมเนยมของการเรยกรองใหผโดยสารผวด าสละทนงของพวกเขาใหแกผโดยสารผวขาว เมอ

ไมมทนงอนวาง ถาผโดยสารผวด าคดคานทจะสละทนง คนขบรถมอ านาจทจะปฏเสธการใหบรการและ

สามารถเรยกต ารวจมาเพอขบไลผโดยสารคนนนออกจากรถได

บอยครงทกฎเกณฑบนรถขนอยกบคนขบ หากพบคนขบรถทเปนผเหยยดสผวอาจใหคนผวด า

จายเงนทางประตหนาแลวลงไปขนรถอกครงทางประตหลง หากโชคไมดยงไมทนไดขนรถ คนขบกออกรถ

ไปกอนแลว เทากบคนผวด าตองเสยเงนโดยไมไดใชบรการ เหมอนกบเหตการณครงหนงทโรซาไดพบ คอ

เมอโรซาตองการโดยสารรถเมลเพอไปลงคะแนนเสยงเลอกตง แตทางดานหลงรถไมมทนงเหลออยแลว ม

เพยงทยนบนบนไดเทานน แทนทโรซาจะจายคาโดยสารทางดานหนาแลวเดนไปขนรถทางบนไดประต

ดานหลง เธอกลบเดนขนไปตามทางเดน เจมส เบลค คนขบรถเมลคนนนสงใหเธอกลบออกไปขนรถจาก

ทางประตหลง ดงนนโรซาจงลงจากรถแลวคอยรถเมลคนถดไปแทน และอกเหตผลหนงกคอบอยครงทคน

ผวด าขนรถเพอจายเงนทางดานหนาแลวยงไมทนทจะไดขนประตทางดานหลงกปดกอนและพวกเขากถกทง

ใหยนคอยรถเมลคนตอไป

ซงจากการออกค าสงใหผโดยสารผวด าสละทนงใหแกผโดยสารผวขาวของคนขบรถเมลคนทโรซา

พารคสขนนนถอเปนการละเมดสทธของผโดยสารรถอยางมาก การทโรซาปฏเสธทจะสละทนงของเธอ

ใหแกคนผวขาวนนถอเปนการแสดงออกถงความยดมนในสทธทตนควรไดรบ แมคนผวด าอกสามคนจะ

ยอมสละทนงของตนตามค าสงของคนขบรถ จะเพราะความเคยชนทตองยอมใหคนผวขาวหรอความเกรงใน

อ านาจทางกฎหมายทคนขบรถมกตาม แตโรซานนเลอกทจะนงอยในททเธอควรไดรบ แมจะถกจบกมตว

โดยต ารวจเธอกยอม เธอเลอกทจะโดนจบมากกวาโดนเอารดเอาเปรยบและดหมนในความเปนคนผวด า

และการกระท านของเธอท าใหเกดการตอตานการเหยยดสผดและเชอชาตตามมาอกมากมาย เรยกไดวาโรซา

พารคสคอผทจดกระแสการตอตานการเหยยดสผวและเชอชาตคนส าคฐของสหรฐอเมรกาเลยกวาได

การคว าบาตรรถเมลและผอยเบองหลงความส าเรจ

ในตอนเยนของวนทโรซาถกจบกมตวนน อ.ด. นกซสน ประธานสาขาทองถนของขบวนการ

เรยกรองสทธและเสรภาพส าหรบประชาชนผวส (NAACP) ไดเรมวางแผนเพอจดการคว าบาตรรถเมลใน

มอนตโกเมอร มการจดท าโฆษณาขนบนหนงสอพมพทองถน และมการแจกจายใบปลวใหกบคนผวด าใน

6

ละแวกใกลเคยง สมาชกในสงคมของชาวแอฟรกน-อเมรกนไดรบการเรยกรองใหหยดการใชบรการรถเมล

ในวนจนทรท 5 ธนวาคม เพอคดคานการจบกมโรซา พารคส ชาวผวด ามากมายถกกระตนใหอยทบาน

แทนทจะไปท างานหรอไปโรงเรยน ชาวแอฟรกน-อเมรกนเกอบทงหมดไมไดใชรถเมล ซงเปนไปตามทผ

รเรมการคว าบาตรนคาดหวงใหเกดขนและเชอวาการคว าบาตรจะใชเวลายาวนานและส าเรจในทสด

ในวนจนทรท 5 ธนวาคม ค.ศ. 1955 (พ.ศ. 2498) กลมของชาวแอฟรกน-อเมรกนกลมหนงไดเปน

ผน าในการรวบรวมคนผวด าไปทโบสถเมาทไซออน เพอหารอถงยทธศาสตรการคว าบาตรน พวกเขา

พจารณาเรองทพยายามจดตงองคกรใหมทมภาวะผน าทเขมแขง พวกเขาจดตงสมาคมพฒนามอนตโกเมอร

(Montgomery Improvement Association : MIA) และไดเลอกให ดอกเตอรมารตน ลเธอร คง จเนยร (Dr.

Martin Luther King Jr.) นกบวชจากโบสถเดกซเตอรอเวนว ซงเปนโบสถโปรเตสแตนต เปนผน าใน

กระบวนการครงน สมาคมพฒนามอนตโกเมอรเชอวากรณของโรซา พารคสจะเปนโอกาสทยอดเยยมใน

การน าไปสการเปลยนแปลงระหวางคผวด ากบคนผวขาวในอนาคต ซงการคว าบาตรในวนจนทรนนก

ประสบความส าเรจไปได ซงการคว าบาตรนส าเรจไดนาจะเปนเพราะการเหยยดสผวและการดหมน รวมถง

การเอารดเอาเปรยบคนผวด านนเกดขนมานานจนแทบจะกลายเปนความเคยชน คนผวด าทกคนนาจะม

ความรสกนอยเนอต าใจ ไปจนกระทงโกรธเคองกบการกระท าของคนผวขาว สงเหลานเปนความกดดนทอย

ภายในจตใจ ซงเมอมเหตการณของโรซา พารคส ประกอบกบการกระตนจากขบวนการเรยกรองสทธและ

เสรภาพส าหรบประชาชนผวส ท าใหคนผวด ามความกลาทจะเรยกรองสทธของตนเองมากยงขน

และดวยความส าเรจของการคว าบาตรทจะใชรถเมลในวนจนทรท าใหกลมคว าบาตรด าเนนการ

อยางตอเนอง มชาวแอฟรกน-อเมรกนเกอบ 40,000 คนเลอกใชการเดนเทาไปกลบระหวางบานกบทท างาน

เปนประจ า ซงมบางคนตองเดนมากกวา 20 ไมลจากบานถงทท างาน การกระท าดงกลาวไดท าใหบรษท

ขนสงสาธารณะในมอนตโกเมอรตองสญเสยรายไดไปอยางมาก แตอกดานหนงการคว าบาตรกตองพบกบ

แรงตานทานทยงใหญ เนองจากมกลมผแบงแยกสผวหวรนแรงท าการแกแคนคนโดยการเผาโบสถของคน

ผวด า รวมทงโจมตบานของมารตน ลเธอร คง จเนยร และ อ. ด. นกซสน ดวย ถอวาเปนการกระท าทรนแรง

มาก และยงมความพยายามอนๆของพวกทแบงแยกสผวทตองการจะยตการคว าบาตรอกดวย นนท าใหกลม

ชาวแอฟรกน-อเมรกนไดน าระบบรถแทกซมาใช เพอใหผคนทตองการเดนทางอยางเสรไดมหลกประกน

การทถกยกเลกและเพอความปลอดภย และจากคว าบาตรนท าใหมคนผวด าอกหลายคนถกจบกมโทษฐานท

ฝาฝนกฎหมายเกาในเรองการหามการคว าบาตร

7

การคว าบาตรครงนไดด าเนนการอยางตอเนองยาวนานเปนเวลาถง 382 วน จนในทสดน าไปสการ

ปฏวตความสมพนธระหวางคนผวขาวกบคนผวสในสหรฐอเมรกา นอกจากนศาลสงสดของสหรฐอเมรกา

ยงไดตดสนยกเลกการใชกฎหมายแบงแยกคนผวขาวและคนผวด าในทสาธารณะ ซงสะทอนใหเหนถงชย

ชนะครงส าคญของคนผวด า และยงเปนการเปลยนแปลงทท าใหสหรฐอเมรกาไดกลายเปนประเทศแหงสทธ

เสรภาพ และความเทาเทยมอยางแทจรงดวย จะเหนไดจากพฒนาการทมอยอยางตอเนอง หลงจากยกเลก

กฎหมายดงกลาวแลวการแบงแยกในทสาธารณะกลดนอยลง บทบาทของคนผวด าเรมมความเทาเทยมกบ

คนผวขาวมากขน จนกระทงปจจบนนทเรยกไดวาคนผวด ามบทบาทในสงคมอยางมาก ทดเทยมกนคนผว

ขาว ทเหนไดชดเจนกคอนายบารค โอบามา ประธานาธบดคนปจจบนของสหรฐอเมรกาทเปนประชาชนผว

ส (แอฟรกน-อเมรกน) รวมไปถงศลปน ดารา หรอแมกระทงนกกฬาทมชอเสยงในสหรฐอเมรกากมคนผว

ด าอยมากมาย แมจะมคนบางกลมทยงเปนพวกอนรกษนยม มความคดทเหยยดสผวอย แตนนกเปนสวนนอย

ในสงคมแลว เพราะในปจจบนสงคมสหรฐอเมรกาจะยอมรบผทมความสามารถมากกวาการดทเชอชต

ศาสนาหรอฐานะทางสงคม

จะเหนไดวาการคว าบาตรรถเมลในมอนตโกเมอรนนส าเรจขนไดเนองจากแรงสนบสนนจากทง

องคกรและบคคลทนอกเหนอจากเพยงโรซา พารคส โดยองคกรทมบทบาทส าคญกคอ สมาคมพฒนามอนต

โกเมอร (Montgomery Improvement Association : MIA) ทมผน าการจดตงองคกรนคอ อ.ด. นกซสน

ประธานสาขาทองถนของขบวนการเรยกรองสทธและเสรภาพส าหรบประชาชนผวส (NAACP) โดยการ

จดตงองคกรนเกดจากการประชมวางแผนเพอเรยกรองสทธทควรไดรบใหแกพลเมองคนผวสในเมองมอนต

โกเมอร ซงการประชมครงนเกดขนจากการน าของอ.ด. นกซสนในระหวางทโรซา พารคสถกจบกมตวอยท

สถานต ารวจ ดงนน อ.ด. นกซสน ถอวาเปนบคคลทส าคญอกคนหนงทรเรมและผลกดนใหเกดการประทวง

และคว าบาตรไมใชบรการรถเมลน อกหนงคนทมความส าคญมากกคอ มารตน ลเธอร คง จเนยร ซงเขา

ไดรบเลอกจากการประชมใหเปนผน าในการคว าบาตรน และเขายงมบทบาทมากในการกลาวสนทรพจนท

สรางก าลงใจและกระตนใหทงคนผวขาวและผวด าตระหนกถงสทธเสรภาพ และความเทาเทยมของ

ประชาชนชาวอเมรกนอกดวย และทขาดไปไมไดคอประชาชนชาวผวด าอกมากมายทเขารวมตอการคว า

บาตรครงส าคญน หากทกคนไมตอสรวมกน ไมยดมนกบการกระท าใหการคว าบาตรครงนด าเนนไปเปน

เวลาถงกวาหนงป การเปลยนแปลงครงยงใหญนกคงไมสามารถเกดขนและประสบความส าเรจได

8

หลงจากเหตการณ

แมวาโรซา พารคสจะกลายเปนสญลกษณของการเคลอนไหวในดานสทธพลเมองจากเหตการณ

บนรถเมลทมอนตโกเมอร แตเธอกตองเผชญกบผลลพธทยากล าบากจากการกระท าของเธอรวมทงจากการ

คว าบาตรรถเมล โรซาตองสญเสยงานทหางสรรพสนคา และสามของเธอตองสญเสยงานของเขาหลงจาก

หวหนาของเขาไมอนญาตใหเขาพดถงเรองของภรรยาหรอกรณทเกยวกบกฎหมาย เมออกจากงานเกาแลว

ทงโรซาและสามของเธอไมสามารถหางานใหมได จนสดทายแลวโรซา พรอมดวยสามและแมของเธอกตอง

ออกจากเมองมอนตโกเมอร และยายไปอาศยอยทเมองดทรอยท รฐมชแกน ทนนเธอไดสรางชวตใหม

ส าหรบตวเธอเอง โรซาไดท างานเปนเลขานการและพนกงานตอนรบทส านกงานของสมาชกผแทนจอหน

คอนเยอร ในดทรอยท นอกจากนเธอยงรบหนาทเปนคณะกรรมการของสหพนธวางแผนครอบครวแหง

อเมรกา ในป ค.ศ. 1987 (พ.ศ. 2530) โรซาและเอเลน อสน สตล เพอนเกาของเธอไดกอตง สถาบนพฒนา

ตนเองโรซาและเรยมอนด (The Rosa and Raymond Parks Institute for Self-Development) ซงสถาบน

ดงกลาวนไดจดท าโครงการพเศษทเรยกวา เสนทางสอสรภาพ (Pathways to Freedom) เพอแนะน าเยาวชน

ใหเรยนรเกยวกบสทธพลเมองและเสนทางประวตศาสตรของสหรฐอเมรกา สถาบนนจะท าใหเยาวชนใน

สหรฐอเมรกาไดตระหนกถงสทธและหนาททตนมและควรกระท า อกทงการสงเสรมการเรยนรเรองสทธ

พลเมองนจะใหเยาวชนมรากฐานทดทจะปฏบตตนอยางเทาเทยมกบผอนในอนาคตอกดวย

ดวยสงทเธอไดกระท า และการเปนผทมบทบาทตอการด าเนนงานดานสทธพลเมงอนเองท าใหใน

ป ค.ศ. 1992 (พ.ศ. 2535) โรซาไดตพมพหนงสอ “Rosa Parks : My Story” ซงเปนหนงสอทเลาเรองอตถ

ชวประวตของเธอและเรองราวของการแบงแยกสผวทางตอนใตของประเทศ เพอทจะใหผอนศกษาถงสงท

เธอไดกระท าและไดประสบพบเจอมา และในป ค.ศ. 1995 (พ.ศ. 2538) โรซาตพมพบนทกชวตประจ าวน

ของเธอโดยตงชอวา “Quiet Strength” ซงเนอหาหลกเกยวกบบนทกของเธอเลมนคอบทบาทของความ

ศรทธาในศาสนาในชวตของเธอ เนองจากคนเชอสายแอฟรกน-อเมรกนสวนใหญมความเชอมนและศรทธา

อยางลกซงในพระเจาและโรซาเองกเชนกน นอกจากหนงสอและบนทกประจ าวนทไดเผยแพรออกไปแลว

เรองราวชวตและการตอสของโรซา พารคสยงไดถกน าไปผลตเปนภาพยนตรทใชชอเรองวา “The Rosa

Parks Story” อกดวย โดยภาพยนตรเรองนไดรบการเขยนบทภาพยนตรโดย Paris Qualles ก ากบภาพยนตร

โดย Julie Dash และมนกแสดงหญงชอ Angela Basset รบบทเปนโรซา พารคส ซงภาพยนตรเรองนได

เผยแพรเมอป ค.ศ. 2002 (พ.ศ. 2545)

9

จากประสบการณทผานมาทงจากการถกจบกมและเปนเหตใหเกดการประทวงและคว าบาตรการ

โดยสารรถเมลทมอนตโกเมอร รวมถงการเปลยนแปลงกฎหมายเกยวกบคนผวขาวและคนผวด าใน

สหรฐอเมรกาเกดขน อกทงยงมประสบการณการท างานใหกบขบวนการเรยกรองสทธและเสรภาพส าหรบ

ประชาชนผวส (NAACP) ทเธอคอยเรยกรองความยตธรรมใหกบคนผวด าทถกกระท าอยางไมเปนธรรมจาก

คนผวขาว เชน กรณของเรซ เทยเลอร สตรผวด าทถกชาวผวขาวลกพาตวและขมขน แตผกระท าผดไมไดรบ

การลงโทษตามทสมควรจะได จากประสบการณมากมายเหลานท าใหเธอไดหวนนกถงทกๆการกระท าของ

ตนเอง และโรซา พารคสไดเคยกลาวไววา เธอตองการใหทกคนรบรวา “เธอไมใชบคคลเดยวทเกยวของกบ

เหตการณทเกดขน แตเธอเปนเพยงคนหนงในจ านวนมากเทานนทตองการค าวาอสรภาพ” ค าพดเหลานของ

โรซาเปนการแสดงใหเหนถงทสงทเธอตองการบอกวา การทจะประสบความส าเรจในการกระท าอะไรก

ตาม สงนนไมสามารถไดมาจากการกระท าของคนเพยงเดยว แตตองเปนการรวมมอกนของหลายๆคน

หลายๆภาคสวน เพอท าใหเกดการเปลยนแปลงหรอการพฒนาไปสสงทดขน อสรภาพและความเทาเทยมท

เธอตองการนนจะไมสามารถไดมาหากเปนการกระท าของเธอเพยงคนเดยว แตสงเหลานไดมาดวยการ

รวมมอกนของประชาชนผวด าอกมากมาย ดงนนหากเราตองการความเทาเทยม หรอตองการสงกตาม มน

จะตองมผทเรมตนจดประกายการกระท านน และทส าคญจะตองมผทรวมมอหรอปฏบตตามอกมากเพอให

เกดความเปลยนแปลงทดขนได

รางวลและเกยรตยศ

โรซา พารคส ไดรบเกยรตและไดรบรางวลมากมายในชวงชวตของเธอ รวมไปถง เหรยญรางวล

สปนการน ซงเปนรางวลทมเกยรตสงสดของขบวนการเรยกรองสทธและเสรภาพส าหรบประชาชนผวส

(NAACP) เธอยงไดรบรางวล มารตน ลเธอร คง จเนยร อวอรดอกดวย ในวนท 9 กนยายน ค.ศ. 1996 (พ.ศ.

2539) ประธานาธบดบลล คลนตนไดมอบรางวลเหรยญเชดชเกยรตดานสนตภาพซงเปนรางวลทสงคาทสด

จากฝายบรหารของสหรฐอเมรกา ในปถดมา โรซาไดรบรางวลเหรยญทองค าของสภาคองเกรส ซงเปน

รางวลสงสดจากฝายตลาการของสหรฐอเมรกาดวย และในป ค.ศ. 1999 (พ.ศ. 2542) นตยาสาร Time ได

เสนอชอ โรซา พารคส ใหเปนหนงใน 20 ของผทรงอทธพลแหงศตวรรษท 20 อกดวย

โรซา พารคสไดรบเกยรตและรบรางวลในความพยายามตอสเพอไมใหมการแบงแยกชนชาต จน

ไดรบการขนานนามวา Mother of the Civil Rights Movement โรซา พารคส เสยชวตเมอวนจนทรท 24

10

ตลาคม ค.ศ. 2005 (พ.ศ. 2548) ดวยวย 92 ป ทเมองดทรอยท สหรฐอเมรกา ซงหลงจากการเสยชวต หบศพ

ของเธอไดถกน ามาไวในหองโถงตกรฐสภาของสหรฐอเมรกาเปนเวลาสองวนเพอเปนการใหประเทศได

แสดงความเคารพเธอ ซงโรซา พารคสเปนผหญงคนเดยวและเปนชาวแอฟรกน-อเมรกนคนทสองใน

ประวตศาสตรของสหรฐอเมรกาทศพของเธอไดรบเกยรตใหน าไปไวทหองโถงตกรฐสภา ซงปกตจะมเพยง

ศพของประธานาธบดของสหรฐอเมรกาเทานนทไดรบเกยรตใหน าไปไวทนน แตเนองจากการกระท าทเปน

ทนายกยองของเธอท าใหเธอไดรบเกยรตอนสงสงน และในวนท 25 ตลาคมหลงจากทเธอเสยชวต ตอมา

ประธานาธบดจอรจ ดบเบลย บช ประธานาธบดของสหรฐอเมรกาในขณะนน ไดยกยองใหโรซา พารคส

เปนสตรผจดกระแสการตอตานการเหยยดผว และเรยกรองสทธความเทาเทยมของชนผวด าในสหรฐอเมรกา

วาเปนสตรผสรางแรงบนดาลใจไดมากทสดคนหนงในศตวรรษท 20

โรซา พารคสถอเปนบคคลตวอยางในดานสทธมนษยชน ความเทาเทยม รวมไปถงความกลาหาญ

ดวย ในหนาประวตทผานมา ผหญงมกมบทบาทนอยกวาผชายในการลกขนตอสอยากลาหาญเชนน แตโรซา

พารคสคอสตรผวด าทมความกลาหาญ แมการกระท าของเธอจะเปนสงเลกๆแคเพยงการไมสละทนงบน

รถเมลใหแกคนผวขาว แตการกระท านกลบสรางแรงบนดาลใจใหแกผคนมากมาย ไมใชเพยงคนผวด า

เทานนในมอนตโกเมอรเทา แตคนอนทงคนผวด าทโดนเอารดเอาเปรยบอนในสหรฐอเมรกา หรอคนทอย

ทวโลกกไดรบรถงการกระท าของเธอ และมองเธอเปนแบบอยางในการตอสเพอสทธของตนเอง

11

บรรณานกรม

“Rosa Parks” http://www.biography.com

วลลภา ดเรกวฒนะ แปลและเรยบเรยง, “โรซา พารคส หญงแกรง วรสตรแอฟรกนอเมรกน”

http://www.sereechai.com

Diane McWhorter, “The story behind her sitting down” http://www.slate.com, last revised on 25

October 2005

“Rosa Parks : Standing up for freedom” http://www.achievement.org, last revised on 23

September 2011

“Montgomery Bus Boycott” http://www.wikipedia.org, last revised on 20 December 2011

Patsy Stevens, “Rosa Parks” http://gardenofpraise.com, was written in 2006

Madison Gray, “Rosa Parks’ Archived Writing Reveals Attempted Rape” http://www.time.com,

posted on 29 July 2011

“Rosa Parks Timeline” http:// www.history-timelines.org

Jone Johnson Lewis, “Rosa Parks” http://www.about.com

Julie Dasha ก ากบภาพยนตร, Paris Qualles เขยนบท, The Rosa Parks, เผยแพรในป ค.ศ. 2002