Leszek PrachniakDyrektor Departamentu Notowao

Towarowa Giełda Energii S.A.Leszek.prachniak@polpx.pl

Rola TGE w organizacji Rynku Praw Majątkowych

Rynki prowadzone przez TGE, nowe produkty

TGE – prowadzone rynki

Towarowa Giełda Energii prowadzi cztery rynki, na których

Członkowie Giełdy w sposób aktywny i bezpieczny mogą handlować

energią elektryczną, prawami majątkowymi i uprawnieniami do emisji

CO2. Są to:

Rynek Dnia Następnego (RDN),

Rynek Terminowy Energii Elektrycznej (RTEE)

Rynek Terminowy Finansowy,

Rynek Praw Majątkowych dla OZE i Kogeneracji (RPM),

Rynek Uprawnień do Emisji CO2 (RUE).

Jednocześnie TGE organizuje rozliczenia transakcji zawartych przez

jej Członków na poszczególnych rynkach jak i w transakcjach

pozasesyjnych.

Produkty na rynku energii elektrycznej – rynek fizyczny natychmiastowy

Rynek Dnia Następnego (notowania odbywają się 7 dni w tygodniu)

Standardowe kontrakty godzinowe notowane w dobie n – 2 i n – 1

Kontrakty blokowe: PASMO, EUROSZCZYT, OFFPEAK.

Transakcje pozasesyjny (kontrakty godzinowe i blokowe)

Rynek Dnia Bieżącego (I poł. 2010)

Kontrakty godzinowe w systemie notowań ciągłych na 3 godziny przed

terminem dostawy

(start rynku uzależniony od wprowadzenia zmian w zasadach rynku bilansującego).

kontrakty godzinowe

Blok - PASMO

Blok - Euroszczyt \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\\ \\\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\

Blok - Offpeak \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\ \\\\\

godziny doby 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

Rynek Terminowy Energii Elektrycznej (notowania odbywają się od Pon. do Pt.)

Kontrakty terminowe forward na dostawę energii, których podstawą jest:

Cała doba we wszystkich dniach tygodnia – BASE (tygodniowe, miesięczne,

kwartalne i roczne do 3 lat naprzód);

Godziny szczytu europejskiego w dni robocze – PEAK5 (tygodniowe,

miesięczne, kwartalne i roczne do 3 lat naprzód).

W następnym etapie planujemy wprowadzić kontrakty terminowe forward na dostawę

energii, których podstawą są godziny poza szczytem zapotrzebowania – OFFPEAK.

A po upłynnieniu Rynku Dnia Następnego, wprowadzenie terminowych kontraktów typu

futures rozliczanych finansowo.

Produkty na rynku energii elektrycznej – rynek fizyczny terminowy

Rynki fizyczne na TGE - dzienny harmonogram czasowy

Lata L - 3 , kwartały, miesiące i tygodnie

Notowania pon. – pt. 8:00 – 14.00

Rynek Terminowy Energii Elektrycznej

Notowane kontrakty: BASE i PEAK5

Fizyczna dostawa zakontraktowanej energii elektrycznej

Notowania odbywają się w systemie notowań ciągłych

Jednostka notowania: 1 kontrakt

Waluta: PLN

Rozliczenie po kursie transakcyjnym.

Rozliczaniem zawartych transakcji zajmuje się Izba

Rozliczeniowa.

Na system gwarantowania rozliczeń składają się:

fundusz gwarancyjny, depozyt wstępny i depozyt

uzupełniający

Dzień N - 2 Dzień N -1

Rynek Dnia Następnego

notowania pon – nie

7:15 – 14:30

Notowane kontrakty:

GODZINOWE i bloki:

PASMO, SZCZYT,

OFFPEAK

Notowania ciągłe.

Min. wol.- 1 MWh

Rozliczenie po kursie transakcyjnym przez

Izbę rozliczeniową.

notowania pon – nie

7:15 – 11:30

Notowane kontrakty:

GODZINOWE i bloki:

PASMO, SZCZYT,

OFFPEAK

Fixing i not. ciągłe.

pon – nie

11:50 – 13:00

Wysyłanie grafików

do OSP

(wol. godz. = suma

trans. z RTEE i RDN)

13:00

bramka zamknięta

Dzień N

Rynek Uprawnień do Emisji CO2

RUE jest integralną częścią krajowego i europejskiego Systemu

Handlu Uprawnieniami do Emisji CO2. Funkcjonuje od 19

września 2006r. Przeznaczony jest dla instalacji

uczestniczących w europejskim systemie handlu uprawnieniami

do emisji CO2 i wszystkich podmiotów zainteresowanych ich

obrotem.

Od połowy 2010 roku członkowie RUE będą mieli bezpośredni

dostęp do rynku CO2 organizowanego przez skandynawską

giełdę Nordpool – największą na świecie giełdę energii.

Wysokość zobowiązania PM dla OZE:Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. (Dz. U. z 28 sierpnia 2008 r. Nr 156, poz. 969)

Obowiązek uważa się za spełniony jeżeli za dany rok udział ilościowy sumy energii elektrycznej wynikającej z

przedstawionych do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia dla OZE, lub uiszczonej przez

przedsiębiorstwo zobowiązane opłaty zastępczej w wykonanej całkowitej rocznej sprzedaży energii elektrycznej

przez to przedsiębiorstw odbiorcom końcowym wynosi odpowiednio dla lat:

7,00%

8,70%

10,40%

10,40%

10,40%

10,90%

11,40%

11,90%

12,40%

12,90%

0%

100%

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Rola TGE w systemie wsparcia OZE i kogeneracji:

I Prowadzenie rejestrów świadectw pochodzenia

dla energii elektrycznej z OZE i kogeneracji.

II Organizowanie obrotu prawami majątkowymi

wynikającymi ze świadectw pochodzenia dla

energii elektrycznej z OZE i kogeneracji.

Rynek Praw Majątkowych:

- Rynek składa się z linii notowań kontraktów:

PMOZE - na dostawę praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia będących

potwierdzeniem wytworzenia energii elektrycznej w OZE (termin wytworzenia do 1 marca 2009r).

PMOZE_A - na dostawę praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia będących

potwierdzeniem wytworzenia energii elektrycznej w OZE (termin wytworzenia od 1 marca 2009r).

Przyjmowanie zleceń na fixing Notowania ciągłe

Publikowanie wyników

notowań na publicznej

stronie internetowej

Przyszły harmonogram notowań na RPM

Określenie kursu

jednolitego

Zakończenie

notowań

9:30 11:00 13:30 15:00

Wprowadzanie i potwierdzanie przez Członków Giełdy

zleceń transakcji pozasesyjnych rozlicznych

i nierozliczanych.

Akceptacja przez TGE

potwierdzonych zleceń. Po

akceptacji wyniki dostępne

na niepublicznej stronie

internetowej.

Zakończenie okresu

wprowadzania i

potwierdzania zleceń

Poniedziałek

i środa

Wtorek

i czwartek

Miesięczne obroty kontraktami PMOZE i PMOZE_A na sesji

i w transakcjach pozasesyjnych w 2009 roku [ MWh]

Średnioważone miesięczne ceny dla kontraktów PMOZE i

PMOZE_A na sesji i w transakcjach pozasesyjnych w 2009

roku [zł/MWh]

Średnioważone miesięczne ceny dla kontraktów PMOZE w transakcjach

pozasesyjnych w 2006 roku [zł/MWh]

70,00

80,00

90,00

100,00

110,00

120,00

130,00

140,00

150,00

160,00

170,00

180,00

190,00

200,00

210,00

220,00

230,00

240,00

250,00

PM

SP

-31-1

2-2

005

PM

SP

-21-0

1-2

006

PM

SP

-11-0

2-2

006

PM

SP

-04-0

3-2

006

PM

SP

-25-0

3-2

006

PM

SP

-15-0

4-2

006

PM

SP

-06-0

5-2

006

PM

SP

-27-0

5-2

006

PM

SP

-17-0

6-2

006

PM

SP

-08-0

7-2

006

PM

SP

-29-0

7-2

006

PM

SP

-19-0

8-2

006

PM

SP

-09-0

9-2

006

PM

SP

-30-0

9-2

006

PM

SP

-21-1

0-2

006

PM

SP

_11

-11-2

006

Trans pozasesyjne - Kurs min. PLN/MWh

Trans pozasesyjne - Kurs max. PLN/MWh

Indeks OZEX dla kontraktów PMOZE na sesji w 2006 roku [zł/MWh]

160,00

170,00

180,00

190,00

200,00

210,00

220,00

230,00

240,00

250,00

PM

SP

-31-1

2-2005

PM

SP

-21-0

1-2006

PM

SP

-11-0

2-2006

PM

SP

-04-0

3-2006

PM

SP

-25-0

3-2006

PM

SP

-15-0

4-2006

PM

SP

-06-0

5-2006

PM

SP

-27-0

5-2006

PM

SP

-17-0

6-2006

PM

SP

-08-0

7-2006

PM

SP

-29-0

7-2006

PM

SP

-19-0

8-2006

PM

SP

-09-0

9-2006

PM

SP

-30-0

9-2006

PM

SP

-21-1

0-2006

PM

SP

_11-1

1-2

006

09-09-200628-01-2006

Kontrakty typu forward na Prawa Majątkowe

z OZE

1. Proponowany jest kontrakt o 12-miesięcznym okresie notowania z

wykonaniem w jeden dzień (pierwszy dzień po zakończeniu notowań).

Proponowany termin wykonania to trzeci wtorek miesiąca.

2. W obrocie będzie jednocześnie 12 kontraktów z wykonaniem na każdy

miesiąc oddzielnie.

3. W dzień następny po wygaśnięciu kontraktu pojawi się w obrocie kolejny

kontrakt danej serii z wykonaniem za rok.

Kalendarz notowania i wykonaniaMaj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Styczeń

notowanie wykonanie

Dziękuje za uwagę