MAG IK DEZE DANS VAN JOU? | COLUMN | DE PRESIDENT VAN DE VS OVER HET TIJDREISPAD

RIJK VAN DOMMEL EN AA

InhoudsopgaveMag ik deze dans van jou? ������������������������������������������������������������������������������ 4

Quotes �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 6

De Toekomst (column) �������������������������������������������������������������������������������������� 7

Studenten willen kanaal weer laten spetteren �������������������������������������� 8

De stad van de toekomst en de genoegens van het Rijk van Dommel en Aa ����������������������������������������������������������������� 10

Fotopagina – Team Ons Magazine aan de slag �������������������������������������� 12

Paspoorten ���������������������������������������������������������������������������������������������������������� 13

Rijk van Dommel en Aa vormt dé perfecte

schakel naar de regio van de toekomst ��������������������������������������������������� 18

De president van de VS reist over het tijdreispad ������������������������������ 20

Colofon ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 22

8 1810

RIJK VAN DOMMEL EN AA

3

Het Rijk van Dommel en Aa is dé gelegenheid om kennis te ma-ken, verbindingen aan te gaan en dromen te realiseren. Hier wil de ondernemer of de ondernemende burger zelf de dans leiden. Hij verwacht dat de overheid volgt; die kent immers de danspasjes.

Het Rijk van Dommel en Aa als marktplaats“De overheid moet flexibel en meedenkend zijn”, aldus Maikel Ha-braken van de Brandevoortse Hoeve in Helmond. “Dat gaat steeds beter, want sinds de centen op zijn moeten ze wel creatiever zijn om iets te bereiken.” De Brandevoortse Hoeve is een agrotechnisch bedrijf dat per jaar 30 hectare aan asperges en aardbeien teelt. Maar dit is niet alles. Ook een boerderijwinkel, terras, vergaderruimtes,

een binnenspeelschuur en een maïsdoolhof zijn onderdeel van dit mooie bedrijf in het Rijk van Dommel en Aa. Op de vraag hoe hij de toekomst van dit gebied ziet, antwoordt Maikel: “Het zou een soort marktplaats kunnen zijn waar ideeën uitgewisseld worden en initiatiefnemers met elkaar in contact komen. Samen kunnen we - als ondernemers - concrete samenwerkingen aangaan, waarbij de overheid faciliteert.”

Een flexibele overheidBert-Jan Leermakers van de Passantenhaven in Son heeft Maikel Habraken niet gesproken, maar hun reacties wijken niet veel van elkaar af. Zouden zij danspartners kunnen zijn? Bert-Jan ziet het Rijk van Dommel en Aa als “een toeristisch iets”, helemaal in lijn met zijn business: een haven voor fietsers, wandelaars en pleziervaarders om lekker te ontspannen met een kopje koffie en een broodje. Graag

zou hij iets vergelijkbaars met happen en trappen opzetten, maar dan gecombineerd met overnachtingen. Van de overheid verwacht hij dat ze meedenkt en zich flexibel opstelt.

De overheid beweegt meeHet beeld dat deze ondernemers schetsen is zo gek nog niet. De manier waarop overheden tegenwoordig (willen) acteren is hiermee in lijn. Een participatieve overheid: een overheid die meedenkt, mee-beweegt en dingen mogelijk maakt.

Cruciaal is kennis maken en met elkaar in gesprek gaan. Dan pas weet je wie voor jou de juiste danspartner is. Bert-Jan Leermakers: “Het Rijk van Dommel en Aa moet ik eerst ondervinden, voordat ik kan zeggen wat het is. We moeten eerst kennis maken met elkaar voordat we samen iets kunnen doen.”

OpeningsdansHet motto luidt: Kennis maken, verbinden, samen doen. Laat de over-heid haar rol pakken door de kennismaking en verbinding te facilite-ren, zodat iedereen die wil, kan komen dansen. Kortom, tijd om door te pakken en de dans te openen.

Met deze simpele openingszin zijn de mooiste verbintenissen ontstaan� In het Rijk van Dommel en Aa gaat het niet anders� We zien een dansvloer tussen Eindhoven en Helmond waar al jarenlang vaste danspartners hun dans uitvoeren� Muurbloempjes wachten tot ze gevraagd worden� Onder de danspartners en muurbloempjes zien we ondernemers, overheidsinstellingen, ondernemende inwoners, onderwijs- en kennisinstellingen�

Maikel Habraken: ‘Het Rijk van Dommel en Aa zou een soort marktplaats kunnen zijn voor het

uitwisselen van ideeën en waar initiatiefnemers met elkaar in contact komen.’

Bert-Jan Leermakers: ‘Het Rijk van Dommel en Aa is voor mij een toeristisch iets. Ik verwacht dat de overheid

meedenkt met ondernemers en zich flexibel opstelt.’

Mag ik deze dans van jou?

Frans Dijstelbloem, Ilja Franken, Nikole van de Goor, Hans Snijders

Mag ik deze dans van jou?

Quotes

De Toekomst

Quotes

Het Rijk van Dommel en Aa: een groot gebied vol mogelijkheden, vol kansen ook� Tijdens het maken van deze Ons Magazine komen daarom ook de meest uiteenlopende onderwerpen aan bod� Arie Ras en Judith Maatje legden enkele opvallende momenten vast in een pakkende quote en opvallend beeld�

De ToekomstAls je onderweg een gele schelp ziet, kijk je meteen op het metertje van de brandstoftank. Is het een gele hoofdletter M dan knort je maag. Deze reacties zijn niet zomaar ontstaan, maar het zijn wel voorbeelden van beelden die werken. Aan welk beeld herkennen we het Rijk van Dommel en Aa eigenlijk?

Het Rijk van Dommel en Aa staat aan het begin van een mooie toekomst. Als je de aanwezige elementen bekijkt, zie je een berg losse parels. Een korte opsomming: we hebben mooie natuur, dynamische steden en rustieke dorpen. We hebben gezonde bedrijven waar voedsel wordt geproduceerd en daarna smaakvol geconsumeerd. Het gebied wordt ook vaak genoemd als tuin van de stad. We vinden er rust en ruimte. Hierdoor voelen we ons beter, waardoor we juist op momenten dat het nodig is, weer extra kunnen pieken. Het is de kunst om van al die parels één snoer te maken.Onze parels kennen elkaar nog niet, hierdoor missen we kansen. Tot op heden is het Rijk van Dommel en Aa vooral een 'ambtenarenfeestje' van de Overheid. Ondernemers kennen ons niet, Onderwijsinstellingen hebben soms van ons gehoord. De Organisaties werken af en toe mee binnen een project. Voor de Omgeving zijn we nog een grote onbekende. (Om maar met de 5 O’s te spreken.)We gaan ervoor zorgen dat iedereen bij het Rijk van Dommel en Aa meteen het juiste beeld heeft, net zoals de schelp en de M, en iedereen ons kent!Bij een korte rondgang onder collega’s komen er veel relaties naar voren. Ze stralen een dusdanige eenvoud uit dat je jezelf afvraagt: ‘Waarom is die relatie er nog niet?’. Een korte bloemlezing: De aanwezige ziekenhuizen bieden revalidatieprogramma’s aan in het Rijk van Dommel en Aa. Hierbij kan zorg op maat worden geleverd binnen tien kilometer. Dan: er zijn meer mogelijkheden om design en techniek in het gebied te ontwikkelen. Het fietspad van Daan Roosegaarde zal toch zeker navolging krijgen. Een reis door de tijd met hologrammen?Het feit dat het zo dichtbij ligt wordt als normaal bevonden als we even gaan wandelen. Dit is juist zeer bijzonder. Van Strijp S naar Nederwetten of buurtschap ’t Broek in 15 minuten. Wanneer trekken grote grazers via de aaneengesloten natuurgebieden van zuid naar noord? Culinair is het op orde, je hoeft geen brood mee te nemen. Nu de tank weer vol is en de maag gevuld kunnen we aan de slag!

Arie Ras en Judith Maatje

Giel KantelbergGemeente Geldrop-Mierlo (42 jr)

‘Ik neem nooit een lunchpakketje mee’

Karel BeljaarsGemeente Eindhoven (53 jr)

‘In Eindhoven zullen ze blij zijn als het wilde zwijn de

stad binnen wandelt�’

Mathilde Mollenhorst Peelnetwerk (29 jr)

‘Ik maak een tijdreis van Dommel naar Aa�’

Marle Zeegers Gemeente Son en Breugel ( 43 jr)

‘Het is om de hoek�’

Trudy van Horne, Gemeente Helmond (46 jr)

‘Ziekenhuizen kunnen het Rijk van Dommel en Aa benutten�’

6 7

‘Het is een verrassend groot natuurgebied, verscholen tussen Eindhoven en Helmond.’ Zo typeert student Robbert Muskens het stuk kanaal tussen Eindhoven en Helmond. Samen met betrokken ambtenaren en docenten fietsten de studenten heel wat kilometers af in het natuurgebied. En zo kregen ze een goed beeld van het stukje ‘onontdekt groen’.

Dit project is een vervolg op twee eerdere onderwijs-projecten van het URBAN/LAB in samenwerking met betrokken gemeenten Het begint met een project over een leegstaand gebouw aan de Vestdijk in Eindhoven, het VDMA gebouw, een voormalige luciferfabriek met als laatste functie een autogarage. Studenten brachten samen met mogelijke geïnteresseerden voor het pand, betrokken burgers en ambtenaren de mogelijkheden in kaart tijdens een tweedaagse workshop. In een tweede project is vervolgens een deel van het Eindho-vensch kanaal onderzocht, een al wat grotere aanpak. Vervolgens kwam de aanvraag voor het grotere gebied rondom het Eindhovensch kanaal, het verscholen groen tussen Eindhoven en Helmond. En daar gaat

het proces niet eindigen. De vervolgstap is het onder-zoeken van de blauwe ruit: het gebied dat (globaal) begrensd wordt door het Beatrixkanaal in het westen, het Eindhovensch kanaalin het zuiden en de Zuid Willemsvaart in het oosten.

Op de goede wegHoe doe je dat, een visie ontwikkelen voor zo’n groot en gevarieerd gebied met zoveel verschillende belang-hebbenden? Koenhen: ‘We hebben met verschillende partijen gesproken, zoals de roeiverenigingen die hier actief zijn, maar ook met de ondernemer van de Gulbergen.’ Overigens had die ondernemer al een plan op papier staan. ‘Er bleken heel toevallig een aantal overeenkomsten met ons plan. Dat bevestigt alleen maar dat we op de goede weg zijn. Als twee partijen onafhankelijk van elkaar met een vergelijkbaar idee komen, dan moet het haast wel passen bij het gebied.’

VarenDat plan, wat behelst dat precies? Koenhen: ‘De basis van het plan is een netwerk van drie lange lijnen van oost naar west: het kanaal zelf en twee snelfietspaden, op enige afstand van het kanaal. Het eerste snelfiets-pad, van Helmond naar Eindhoven, is op dit moment in voorbereiding.’ Tussen de twee snelfietspaden is in deze toekomstvisie een groene, parkachtige zone

Studenten willen kanaal weer laten spetteren

Het Rijk van Dommel en Aa is rijk aan kanalen� Ze kenmerken de regio én bieden veel mogelijkheden� Studenten van de faculteit Bouwkunde (master Architecture, Building and Planning) van de TU/e, zochten uit hoe het gebied dat grenst aan het Eindhovensch Kanaal nóg optimaler benut kan worden� De plannen zijn enthousiast ontvangen en binnenkort start een onderzoek naar de ‘blauwe ruit’� Studenten Robin Koenhen, Robbert Muskens en Sander Storms en docent Marcel Musch,coordinator van het URBAN/LAB aan de faculteit Bouwkunde aan het woord�

bedacht. Een fietspad met een eenduidige uitstraling vormt de ruggengraat van deze groen lus. Landgoed Gulbergen vormt het kloppend hart van deze kanaal-zone. Storms: ‘We hebben diverse gedachten over de invulling van dit gebied, zoals een amfitheater, horeca, een survivalroute, een beeldentuin, een evenementen-

terrein en bootverhuur. Zo is er voor alle leeftijden iets te doen.’ Het kanaal speelt uiteraard een belangrijke rol in het ontwerp. Er is een speciale wedstrijdbaan ingetekend voor de op het kanaal actieve roeivereni-gingen. Zo ontstaat er ruimte voor meer pleziervaart. ‘Dan kun je van Eindhoven naar Helmond varen.’

Ikea-routeBij het ontwerp zijn de studenten uitgegaan van de diversiteit van het gebied, legt Musch uit: ‘Je hebt hier te maken met een grote diversiteit van landschapsty-pen en een grote bestuurlijke drukte. We zijn uitge-gaan van de kracht van dit gevarieerde landschap met diverse actieve spelers. We verbinden de verschillende gebieden met elkaar met één eenduidige route. In het hart van het gebied ontplooien we activiteiten.’ De ontstane recreatieve route wordt op die manier een soort ‘Ikea-route’, zoals die gekscherend door een van de betrokken ambtenaren betiteld is. Musch: ‘Bij de Ikea loop je binnen en zie je allerlei kleine kamertjes en interieurs, je hebt geen idee van de omvang van het gebouw. Zo zie ik dit gebied rondom het kanaal ook. Je fietst langs een gevarieerd landschap en ziet steeds weer iets anders.’

De blauwe ruitDe vervolgstap? ‘We hebben een presentatie gege-ven aan stakeholders, onze plannen werden positief ontvangen’, vertelt Koenhen. ‘Het is ook heel bijzonder om samen voor onze grote tekening te staan en dan te merken welke gesprekken en discussies er op gang ko-men. Dit maakte heel wat los en dat was ook precies de bedoeling.’ Het ontwerp riep het idee op van een nóg bredere aanpak, waarbij de ‘ruit van kanalen’, te vinden in het gebied van Dommel en Aa betrokken wordt. Dit kan de ‘groene long’ of beter nog de ‘blauwe long’ van het stedelijk gebied worden. Dit project wordt samen met Fontys en de Design Academy opgepakt. ‘De ko-mende maanden gaan studenten hier aan werken. Het is mooi om te zien dat dit dus geen eenmalig project is, maar dat we blijven ontwikkelen. Dat is een leerzaam en mooi proces.’

TU/e en werken in de praktijk Het URBAN/LAB van de TU/e wil graag meer de verbinding leggen met het bedrijfsleven en de overheid. Studenten trekken er daarom meer op uit om ‘real life’ projecten uit te voeren. Een manier van werken die alle partijen kansen biedt. De studenten komen met creatieve oplossingen en leren hoe het in de praktijk werkt. Deze activiteiten worden ontplooid vanuit het URBAN/LAB. Storms: ‘Ik vond het heel inspirerend om eens aan land-schapsarchitectuur te werken. De gesprekken met ambtenaren en stakeholders waren heel interes-sant en leerzaam. Soms blijkt dat plannen die je achter de tekentafel hebt, in realiteit niet werken. Je leert door zo’n project om verder te kijken dan het papier.’

‘Ik wist niet dat hier zo’n groot verscholen natuurgebied te vinden was’

‘Gulbergen vormt het kloppend hart van het gebied’

Studenten willen kanaal weer laten spetteren

8 9

WelvaartIn 2040 is onze regio nog altijd een toptechregio van formaat. Grote, internationale bedrijven vestigen zich in onze regio. Niet alleen vanwege de aanwezi-ge kennisinfrastructuur, maar zeker ook vanwege de omgevingskwaliteiten. Het Rijk van Dommel en Aa, als centraal landschapspark van de stedelijke agglome-ratie, biedt het broodnodige tegenwicht tegenover de stedelijke dynamiek.

WelzijnInwoners van onze regio willen in 2040 nergens anders meer wonen. Zij hebben hun hart verpand aan dit gebied waar ze met veel plezier wonen, werken en ontspannen. De stedelijke dynamiek en de mogelijkhe-den tot onthaasting in de nabije omgeving vormen een ideale combinatie. Het Rijk van Dommel en Aa biedt kansen aan allerlei partijen die zich richten op sport, gezondheid, ontspanning en beweging in een natuur-lijk en avontuurlijk cultuurlandschap.

StadWe zien een dynamische, futuristische en compacte stedenregio ontstaan met uitstekende verbindingen. Met daartegenover een groene oase die zicht onttrekt aan de hectiek van alledag. Het leven in de stad is druk, uitdagend en vol verrassingen. In het Rijk van Dommel en Aa is onthaasten het credo. De verbindingen tussen stad en landschapspark worden intensief gebruikt. Stad en platteland zijn complementair, maar tegelijker-tijd een eenheid. Ze vormen een unity in duality.

PlattelandHet Rijk van Dommel en Aa wordt in 2040 breed ge-waardeerd en erkend als ademruimte voor de stede-lijke omgeving. Iedereen is welkom, maar het is niet nodig om Het Rijk van Dommel en Aa als zodanig op de kaart te zetten. Het gebied bewijst zichzelf met zijn unieke gebiedskwaliteiten. Van belang is vooral dat de inwoners van de omliggende stedelijke agglomeratie de weg naar het gebied blindelings weten te vinden.

ParticipatieHet Rijk van Dommel en Aa kent een intrinsieke waar-de die uitgangspunt is voor het verbinden van allerlei partijen die in de regio actief zijn. Niet alleen partijen uit het Rijk van Dommel en Aa zelf, maar ook partijen uit de omliggende regio’s. Al deze actoren hebben een gedeeld belang als het gaat om een vitaal en groen landschapshart. Het is van belang om quick wins te combineren met een gedeelde stip aan de horizon.

TechnologieZoals Brainport het Europese hart van technologi-sche innovaties is, is het Rijk van Dommel en Aa de proeftuin van nieuwe toepassingen. Nieuwe ver-voersconcepten worden hier in samenwerking met de Automotive Campus getest. De nieuwste social me-dia-toepassingen zorgen voor real-time ontmoetingen tussen gelijkgezinden in een aangename omgeving.

Als overheden zien we volop mogelijkheden voor co-creatie. Overheden, ondernemers, onderwijs, orga-nisaties en omgeving… de handschoen ligt klaar om te worden opgepakt.

De stad van de toekomst en de genoegens van het Rijk van Dommel en AaWij wonen en werken in een prachtige regio en beschikken over een prachtig ‘groen hart’� De wereld verandert in een razendsnel tempo� Welke gevolgen hebben al deze veranderingen voor onze leefomgeving? Hoe ziet het land van Dommel en Aa er in 2040 uit? En welke rol speelt dit ‘groene hart’ in onze regio? En in de stad van de toekomst? Een mogelijk toekomstperspectief aan de hand van zes thema’s�

De stad van de toekomst en de genoegens van het Rijk van Dommel en Aa

Trudy van Horne, Martien van Heugten, Hans Roozen, Marle Zeegers

1110

Het Rijk van Dommel en Aa is niets zonder samenwerking. Hoe denken betrokken

partijen over samenwerken en het succes daarvan? Geert Hoeben, Fleur van Riel,

Guido van Gisteren en Giel Kantelberg vragen het hun collega’s.

Fotopagina Paspoorten

Fotopagina

Naam: Marle Zeegers

Werkt bij: Gemeente Son en Breugel

Stel dat een buurgemeente hetzelfde project aan het

uitvoeren is?

Vooral niet proberen elkaar af te troeven, maar het

gesprek aangaan en kijken hoe je samenwerking of

eigenheid kan bevorderen.

Hoe betrek je ondernemers bij projecten?

Wij moeten als overheid faciliteren en meedenken

met hetgeen wat opbloeit. Het is onze rol ervoor te

zorgen dat het gezamenlijk belang ook aandacht krijgt.

Wij hebben de mogelijkheid om initiatieven samen te

brengen.

Wat vind je van de naam Rijk van Dommel en Aa?

Het is een werknaam

Naam: Nikole van de Goor Werkt bij: Gemeente Laarbeek

Met welke partners wil je samenwerken?IIk zou graag samen met gemeente Helmond willen werken aan aan Waterboulevard De Peel: de ont-wikkeling van het kanaal als toeristisch recreatieve boulevard.

Wanneer is samenwerking geslaagd?Als we niet meer kijken naar ieders eigen voor- en nadelen per project, maar juist naar het gezamenlijk

belang. En natuurlijk: als de mensen in het weekend daadwerkelijk heerlijk kunnen recreëren aan het kanaal.

Hoe betrek je ondernemers bij projecten?Door middel van crowdfunding en crowdsourcing.Wat vind je van de naam Rijk van Dommel en Aa?Voor mij is dat een merknaam.

12 13

Naam: Eddie Nieuwstraten

Werkt bij: Provincie

Met welke partners wil je samenwerken?

De provincie ziet vooral de samenwerking met ge-

meenten als cruciaal. Een verdere samenwerking met

andere partners ligt meer bij de gemeenten zelf dan bij

de provincie.

Ondernemers zijn wel echt noodzakelijk voor het

welslagen van projecten. Zij voegen immers waarde

toe aan een gebied. Natuur alleen is niet voldoende.

Overheden en grondeigenaren moeten meer investeren

in de bereikbaarheid en zichtbaarheid van het gebied,

die is nu slecht, en de recreatieve ontsluiting.

Wanneer is samenwerking geslaagd?

Als je samen met elkaar nieuwe, economische activitei-

ten in het gebied kan toevoegen.

Stel dat een buurgemeente hetzelfde project aan het

uitvoeren is?

Concurrentie in het gebied moet echt niet kunnen. Er is

een urgentie om samen op te trekken, wat betekent dat

je ook elkaar iets moet gunnen.

Hoe betrek je ondernemers bij projecten?

Ondernemers kun je erbij betrekken wanneer je als

overheid écht een sterke visie neerlegt met een grote

ambitie waar je écht bereid bent om aan te trekken.

Pas dan kunnen ondernemers erop vertrouwen dat hun

plannen daadwerkelijk tot uitvoering kunnen komen en

zullen zij gaan participeren.

Wat vind je van de naam Rijk van Dommel en Aa?

Het Rijk van Dommel en Aa is geen merknaam.

Naam: Ilja Franken Werkt bij: Waterschap de Dommel

Met welke partners wil je samenwerken?Ik wil samenwerken met alle partners die nodig zijn. Met één partij zijn de doelen niet te realiseren.

Wanneer is samenwerking geslaagd?De samenwerking is geslaagd als projecten met daarin de wensen van alle partijen gerealiseerd kunnen worden.

Stel dat een buurgemeente hetzelfde project aan het uitvoeren is?We moeten kijken waar we elkaar kunnen versterken: minder concurrentie en meer oog voor het gezamenlijk belang. Dat betekent ook zaken uit handen durven geven aan partners.

Hoe betrek je ondernemers bij projecten?Ondernemers moet je betrekken op alle mogelijke manieren. Via bestaande of nieuwe netwerken. We zouden veel meer moeten etaleren wat wij als Waterschap ondernemers te bieden hebben. Daar liggen echt kansen. Om projecten met ondernemers te kunnen uitvoeren moet je af en toe buiten de kaders kunnen denken en dingen durven oppakken. Je moet ondernemers verleiden.

Wat vind je van de naam Rijk van Dommel en Aa?Dat is echt een werknaam. Er liggen wel mogelijkheden voor andere partijen, zoals gemeenten en ondernemers, om meer richting gebiedsbranding te gaan.

Naam: Trudy van Horne

Werkt bij: Gemeente helmond

Met welke partners wil je samenwerken?

Omliggende gemeenten, onderwijs en ondernemers.

Deze partners kunnen elkaar prima versterken om

doelen te realiseren. Ik hoop dat een belangrijk thema

als Automotive binnen het gebied beter zichtbaar kan

worden en zijn plekje gaat krijgen.

Wanneer is samenwerking geslaagd?

Als er vanuit een gedeeltelijk belang projecten geza-

menlijk worden afgerond.

Stel dat een buurgemeente hetzelfde project aan het

uitvoeren is?

Dan laat Gemeente Helmond dat gebeuren en verkiezen

wij het belang van de regio boven onze eigen wensen.

Hoe betrek je ondernemers bij projecten?

Door ze te faciliteren en kansen te bieden.

Wat vind je van de naam Rijk van Dommel en Aa?

Dit is een werknaam. Het gebied is van meerwaarde

voor de omgeving. Dat hoeft verder niet vermarkt of

gepromoot te worden. Natuurlijk moeten we het wel

doorontwikkelen.

Naam: Guido van GisterenWerkt bij: Waterschap de Aa

Met welke partners wil je samenwerken?ZLTO, gemeenten en agrarische ondernemers. Vaak willen belangenverenigingen wel iets, maar verte-genwoordigen ze de deelnemende partijen niet goed. Daarom moet je ook samenwerken met ondernemers. Sang en Goorkens zou een voorbeeldgebied kunnen zijn waar deze partijen heel goed kunnen samenwerken bij de ontwikkeling van het gebied.

Wanneer is samenwerking geslaagd?Als alle partijen tevreden zijn en ieder zijn belang heeft gerealiseerd. Dit alles dankzij een goede samenwerking.

Stel dat een buurgemeente hetzelfde project aan het uitvoeren is?

Gemeenten hebben soms moeite om over de eigen grenzen heen te kijken. Het Waterschap heeft dat minder. Kijk naar wat goed is voor de regio en handel daarna, dat is mijn tip.

Hoe betrek je ondernemers bij projecten?De overheidsorganen moeten faciliteren. Ondernemers moeten zelf aanhaken bij projecten. Dat doen ze als zij kansen zien. Zorg dat je de juiste ondernemers informeert en laat ze meepraten.

Wat vind je van de naam Rijk van Dommel en Aa?Dat is een werknaam die je intern moet houden. Men-sen komen naar deze regio voor speciale projecten. Als je een naam creëert voor het gebied en dat gaat uitventen, moet je er wel iets unieks bieden.

14 15

Naam: Karel Beljaars

Werkt bij: Gemeente Eindhoven

Met welke partners wil je samenwerken?

Met gebiedsbeheerders, Gemeente Nuenen en het

waterschap zou ik graag het project Vaartbroekse

Beemden op willen pakken. Het ontwikkelen van een

stuk Dommeldal.

Wanneer is samenwerking geslaagd?

Als alle partijen in het betrokken gebied grote stappen

voorwaarts hebben gezet en er co-creatie heeft plaats-

gevonden. Het is van belang dat vanaf het begin alle

partijen te betrekken en hun ideeën mee te nemen.

Hoe betrek je ondernemers bij projecten?

Voor het Rijk van Dommel en Aa zou je aan een

coöperatie kunnen denken. Dan kunnen partijen naar

believen aanhaken.

Wat vind je van de naam Rijk van Dommel en Aa?

Dat is een voor mij een werknaam.

Naam: Geert Hoeben

Werkt bij: Gemeente Someren

Met welke partners wil je samenwerken?

Het gebied rond de Strabrechtse Heide zou ik graag

aanpakken samen met Staatsbosbeheer, Gemeente

Geldrop-Mierlo, VVV en ondernemers.

Wanneer is samenwerking geslaagd?

Als er veel aangejaagd is tot samenwerking en hieruit

concrete, duurzame projecten zijn ontstaan.

Hoe betrek je ondernemers bij projecten?

Het is de bedoeling dat wij een aanjagende functie

hebben. We helpen projecten van onderop groeien. Uit-

eindelijk kunnen ondernemers ze helemaal adopteren.

Wat vind je van de naam Rijk van Dommel en Aa?

Dat is een echte werknaam.

Naam: Arie RasWerkt bij: Gemeente Nuenen

Met welke partners wil je samenwerken?Morgen zou ik graag beginnen aan de fietsroute Nuenen - West-Eindhoven - Eckartse Bossen. Samen met de gemeente Eindhoven. Ook zou ik met Eindhoven, Son en Breugel en de provincie om tafel willen om de ecologische hoofdstructuur in het Dommeldal uit te werken.

Wanneer is samenwerking geslaagd?Nooit, het loopt altijd door! Het ene project wordt vervangen door een andere. Het is geslaagd als er een spontaan netwerk ontstaat.

Stel dat een buurgemeente hetzelfde project aan het uitvoeren is?Gun het ze als het beter is voor het gebied. Dat hoort bij investeren in Brabant!

Hoe betrek je ondernemers bij projecten?Ik wil ondernemers in een gebiedscoöperatie. Samen investeren we en de winst is voor de ondernemers. Sa-menwerken op basis van gelijkwaardigheid. We moeten het als overheid niet raar vinden dat ondernemers geld willen verdienen, maar hen helpen hun dromen waar te maken. Mensen komen niet naar Het Rijk van Dommel en Aa. Ze komen naar Glow, Wish Outdoor, etc.

Wat vind je van de naam Rijk van Dommel en Aa?Een werknaam

17

Naam: Judith MaatjeWerkt bij: Gemeente Geldrop-Mierlo

Met welke partners wil je samenwerken?Ik wil samenwerken met mensen die verder denken dan de bestaande grenzen: out of the box dus. Mensen die over grenzen heen willen denken en samen een project willen maken.

Wanneer is samenwerking geslaagd?De samenwerking is geslaagd als er projecten zijn gerealiseerd die mensen trekken en daarnaast geld opleveren voor de ondernemers.

Stel dat een buurgemeente hetzelfde project aan het uitvoeren is?We moeten als partijen de samenwerking opzoeken bij dezelfde projecten. Niet gaan voor eigen belang, maar

voor het belang van het gebied. Gezamenlijk optrekken en over de grenzen heen denken dus.

Hoe betrek je ondernemers bij projecten?Als we ondernemers erbij willen betrekken moeten we ze iets bieden met toekomstperspectief. Zij moeten vervolgens iets hebben om op aan te kunnen haken.

Wat vind je van de naam Rijk van Dommel en Aa?Ik vind hem goed gekozen omdat het staat voor rijk en rijkdom. Dit gebied heeft vele rijkdommen. Ik denk niet dat het uit zichzelf verkoopbaar is, maar het is wel kneedbaar en maakbaar. Het is me niet duidelijk of deze naam echt trekt, maar ik vind het wel een merknaam waar iets van te maken valt.

1716

Wie met Frans Dijstelbloem praat, kan niet anders dan zelf enthousiast raken over de stad van de toekomst. Bevlogen deelt hij zijn ideeën over dit reële toekomst-beeld. Deze nieuwe steden worden mede gevormd vanuit particulier initiatief en dus niet alleen vanuit de overheid. Dat vraagt om een nieuwe manier van denken en werken. ‘En die manier van denken, raakt bij het Rijk van Dommel en Aa al aardig ingeburgerd. Daar wordt al actief gezocht naar samenwerking en wordt het eigen-belang niet voorop gesteld.’ Daarnaast gaat het hier om een heel creatief en ondernemend gebied. Dat blijkt uit verschillende mooie initiatieven vanuit gemeenten, par-ticulieren en bedrijven. ‘Als ik door het Rijk van Dommel en Aa fiets, zie ik elke keer weer hoe prachtig en kans-

rijk deze omgeving is. Ik zie initiatieven die bijdragen aan een groene, gezonde omge-ving waar je vitaal oud kunt worden. Ik noem deze initiatie-ven: parels. Deze parels kun je

‘in de oester laten’, maar als je ze aan elkaar rijgt tot een ketting, geeft dat het gebied een enorme upgrade. Zo draag je bij aan de regio van de toekomst. Daar ligt de uitdaging voor de komende jaren.’

Achter de cijfersEven een stapje terug. Wie is Frans Dijstelbloem? De bevlogen ambtenaar is al 43 jaar werkzaam bij ge-meente Eindhoven. Eerst als controller en sinds 2003 houdt hij zich bezig met stedelijke gebiedsontwikke-lingen. ‘Ik ben geïnteresseerd in het verhaal achter de cijfertjes’, legt hij die stap uit. Zo is hij ook betrokken geraakt bij de ontwikkeling van het Rijk van Dommel en Aa.

Elkaar bij de handBouwplannen maken en bouwen maar. Zo werkt het volgens Dijstelbloem niet meer. De inbreng van betrokken organisaties en bewoners is in de loop der jaren steeds groter geworden. Daarbij wordt bewuster nagedacht over de toekomst van een stad. Hoe ver-houden welvaart en welzijn zich? Hoe is de verhouding

landschap en stad? Hoe zorgen we voor een optimale balans tussen people, planet en profit? Het zijn geen eenvoudige vraagstukken. Toch probeert BrabantStad hier een antwoord op te formuleren, onder andere middels de ‘Health Deal’. Bij deze Health Deal wordt nagedacht over ‘Gezonde verstedelijking’. Verder wordt in het kader van www.nederlandvanmorgen.nl een nationale omgevingsagenda (NOA) opgesteld. ‘Dit moet leiden tot een nationale omgevingsvisie (NOVI). Deze visie is niet leidend, maar alle projecten en ge-biedsontwikkelingen, zoals het Rijk van Dommel en Aa, worden langs deze visie gelegd. Sluit dit aan bij wat we samen willen? Het is dus belangrijk dat we op een an-dere manier gaan denken. Hoe geven we vertrouwen aan particuliere initiatieven en hoe geven we de ruimte om samen lerend te ontwikkelen? Hoe nemen we elkaar bij de hand, geven we rugdekking en stimuleren we samenredzaamheid en co-creatie?’

Intermenselijk contactDijstelbloem denkt dat een groene verbindingszone tus-sen stad, dorp en landschap, zoals het Rijk van Dommel en Aa, in de toekomst alleen maar belangrijker wordt. ‘We zien dat het internet-aanbod een steeds grotere rol gaat spelen. Menselijke interactie blijft echter een must, dat draagt bij aan de kwaliteit van leven. In zo’n groene verbindingszone, maak je nog écht verbinding. Begrijp me niet verkeerd, technologie speelt een grote rol in de stad van de toekomst, maar we moeten wel bewust na-denken over de toepassing daarvan. Wat voor samenle-ving willen wij zijn? Hoe ziet de energievoorziening van de toekomst eruit? En de zorg van de toekomst? Het gaat om ons woon-, leef- en werkklimaat.’

Ik denk dat de zogenaamde blauwe ruit (zie het arti-kel op pag. 8) in dit gebied, gelegen in het Rijk van Dommel en Aa, van groot belang kan zijn. Het legt de verbinding in de regio en kan als proeftuin dienen voor het anticiperen op maatschappelijke vraagstukken van de toekomst. Alle ingrediënten zijn in dit gebied aanwezig, nu is het zaak om er samen een heerlijke ‘Brabantse koffietafel’ van te maken.’

Rijk van Dommel en Aa vormt dé perfecte schakel naar de regio van de toekomst

Rijk van Dommel en Aa vormt dé perfecte schakel naar de regio van de toekomst

In 2040 woont naar verwachting 80 procent van de wereldbevolking in steden� Dat is geen doembeeld of utopie, het is een onvermijdelijke uitdaging�Hoe gaan we daar mee om? Hoe zorgen we dat we gezond blijven en vitaal oud kunnen worden in zo’n stedelijk gebied? Die vraag staat centraal bij de Health Deal� BrabantStad kijkt hoe de kwaliteit van leven betrokken kan worden bij de ontwik-keling van die steden� Het Rijk van Dommel en Aa kan hierin een sleutelrol vervullen als groen-blauwe verbinding van stad, dorp en landschap� Zo’n verbinding maakt het prettig leven in een stadse omgeving� Frans Dijstelbloem van gemeente Eindhoven spreekt met passie over de stad van de toekomst�

Planning: Wat is er allemaal al gebeurd en wat gaat er nog gebeuren?2012: Ministerie van I&M stelt het ‘Making City-

vraagstuk ‘de stad van de toekomst’ aan de orde

2015: Manifest 2040, in het kader van het Jaar van de Ruimte, vastgesteld.

2015: Health Deal vastgesteld door BrabantStad. 2016: BrabantStad stelt een ‘Roadmap Gezonde

verstedelijking resp. de ruimtelijk-econo-mische agenda op

2016: Medio 2016 wordt de nationale omge-vingsagenda (NOA) gepresenteerd.

PM: Presentatie nationale omgevingsvisie (NOVI)

De functie van kunst & cultuurHet ‘risico’ bij dit soort plannen, is dat het een vrij abstract karakter heeft. Dijstelbloem denkt dan ook dat er een belangrijke rol is weggelegd voor de kunst- en cultuursector, ook in het Rijk van Dommel en Aa. ‘Creatieven kunnen deze opgaves verbeelden, concretiseren, zorgen dat we er met zijn allen over na gaan denken. Het gaat hier over hele belangrijke vraagstukken: hoe willen wij in de toekomst leven? De kunst- en cultuursector kan dit vraagstuk op de kaart zetten en in dialoog brengen.’

‘Ik zie genoeg pareltjes; nu moeten we een parelketting rijgen’

18 19

3

2

4

6

5

E

7

1

S

Het is 2040� Het Rijk van Dommel en Aa is helemaal toekomst-proof� Het gebied is helemaal aaneengesloten, de regio werkt optimaal samen� Overheid, ondernemers, bedrijven en burgers weten elkaar te vinden en slaan samen de handen ineen� Het Rijk van Dommel en Aa ziet er schitterend uit en trekt vele toeristen die afkomen op mooie projecten, evenementen en ac-tiviteiten� Natuur en cultuur hebben een prachtig evenwicht ge-vonden� Het gebied is een voorbeeld voor de hele wereld� Mede dankzij een nieuw project: het tijdreispad� En speciaal hiervoor reist de president van de Verenigde Staten naar het gebied�

Mathilde Mollenhorst, Karel Beljaars, Eddie Nieuwstraten en Twan Gremmen maakten een bijzonder dagprogramma met hun nieuwe project waar de president nog lange tijd van na gaat genieten.

Project: Tijdreispad De president van de VS gaat niet zomaar op pad. Hij reist over ons speciale tijdreispad. Dit is een route waarbij je door tijd en ruimte kunt reizen binnen het Rijk van Dommel en Aa. Je kunt zelf kiezen wat je wilt zien, bijvoorbeeld cultuur, natuur, historie, design, etc. Ook het gebruik van vervoer mag de president kiezen en hoe lang ze (in 2040 denken wij dat de president een vrouw is) ergens wil verblijven. Het vervoer is modern en hightech dankzij de Automotive Campus, Strijp S en enige hulp van Daantje Rosegaarde (de dochter van…).

Doel van het projectBeleefbaar maken van het gebied ook in de loop van de tijd

VerbindingenCombinatie van Automotive, Brainport en design.

Wie zijn er bij betrokken�Daan(tje) Roosegaarde (de dochter van…), Automotive Campus.

DoelgroepIedereen, bewoners en wereldpubliek

Realisatietijd10 jaar

De president van de VS over het tijdreispad

Programma Welkom op Automotive Campus door de minister-president van Nederland

Vervoermiddel naar keuze: rollerskates, 1-persoons drone, zelfrijdende auto, trekschuit met paarden of pk’s van de bo-men, segway-klompen (van gebiedseigen hout).

Wisselpuntenvervoer: Automotive Campus, Croy, Brande-voort, Vincentre, Hooidonkse molen, Collse molen, Haven-hoofd Eindhovens Kanaal, Strijp S, enz.

Activiteit naar keuze: natuur, cultuur, historie

Keuzelunch• Lunch bij Michelin sterren restau-

rant de Lindehof in Nuenen met boterhammen en aardappelen.

• Lunch bij frituur;• Lunch internationaal• Lunch American hamburger van

Brabantse ham (blije big of ge-woon wild zwijn)

Brandevoort• Architectuur;• Nieuwe oude stad (anno 2040,

typisch amerikaans)

Aankomst in het havenhoofd (bij de Dommel) en van daaruit naar Strijp S.

Strijp S:• Design• Creatieve bedrijven• De Ontdekfabriek• Kennisinstellingen• Verboden stad van

Philips of Philips museum

Gulbergen• Mammoeten in prehistorisch

Dierenrijk• Spraakmakend ecologisch evene-

mententerrein, 365 dagen per jaar festival (want het is toch ecolo-gisch). Flexplek voor festivals!

• Rust/natuur i.c.m. festival (silent disco)

• Concerten zonder gehoorschade

Via Nuenens Broek naar de Hooidonkse watermolen (oudste van Brabant)• Waterkennis , vroeger en nu• Waterrijk van Dommel en Aa• Geschiedenis van de molens c.q.

de Dommel (ook langs de Opwet-tensemolen)

Collse Watermolen• Verhaal van de watermolens en

de natuurbelevingen van Van Gogh (Urkhovense zegge).

• Via een 2e stukje Eindhovens ka-naal (zie bij punt 1: kasteel Crog).

Vincentre• Rijke kunstgeschiedenis• A270 (kortste snelweg ter wereld)

snelheidstest op de testweg

Kasteel Croy• Geschiedenis; De waarde van

erfgoed• Kwaliteit bier; Bier | boer | Water• Gebiedskwaliteit Brabantse akkers

en Beek• Via Eindhovens kanaal naar

Brandevoort

21

RedactieteamKarel Beljaars Gemeente Eindhoven

Hans Snijders Gemeente Geldrop-Mierlo

Giel Kantelberg Gemeente Geldrop-Mierlo

Twan Gremmen Gemeente Helmond

Trudy van Horne Gemeente Helmond

Martien van Heugten Gemeente Laarbeek

Nikol van de Goor Gemeente Laarbeek

Geert Hoeben Gemeente Someren

Marle Zeegers Gemeente Son en breugel

Arie Ras Gemeente Nuenen

Hans Roozen Provincie Noord-Brabant

Eddie Nieuwstraten Provincie Noord-Brabant

Guido van Gisteren Waterschap Aa en Maas

Ilja Frenken Waterschap De Dommel

Mathilde Mollenhorst Peelnetwerk

Frans Dijstelbloem Gemeente Eindhoven

Judith Maatje Gemeente Geldrop-Mierlo

Fleur van Riel Programmamanager

Rijk van Dommel en Aa

ColofonConcept en realisatie: Saskia MartensRomy van der Sande

Vormgeving:Maarten van den Beemt

Meer informatie over dit concept: www.onsmagazine.com

PARELKETTING talenten in ontwikkeling ONDERNEMERS foodfestival TIJDREIZEN MAG IK DEZE DANS VAN U? BEWUST EN GEZOND LEVEN ontspannen in de natuur FLEXIBELE OVERHEID HET WILDE ZWIJN IN DE STAD IKEA-ROUTE BROODNODIGE TEGENWICHT STEDELIJKE DYNAMIEK nieuwe vervoersconcepten co-creatie toekomstperspectief OUT OF THE BOX NIEUWE ECONOMISCHE ACTIVITEITEN BLAUWE RUIT Brabantse koffietafelSILENT DISCO Health Deal Stad van de toekomst 2040 GEBIEDSBRANDING DYNAMISCHE, FUTURISTISCHE EN COMPACTE STEDENREGIO OM DE HOEK VITAAL EN GROEN landschapshart SNELFIETSPAD GEVULDE TANK flexibel WELVAART– WELZIJN Paradoxen van de toekomst