RgdBOEI handboek deel3 MUP v2009

6 | Handboek RgdBOEI-inspecties

Handboek RgdBOEI-inspecties

Deel 3

Van inspecties naar een MUP

Handboek

RgdBOEI-inspecties

Deel 3. Van inspecties naar een MUP

02 | Handboek RgdBOEI-inspecties © september 2010 Rijksgebouwendienst

Inhoud

Voorwoord

Inleiding 4

1 Hetprocesvanbeheerenonderhoud 5

2HetstuurmodelopbasisvandeAHP-methode 9

3 Hetsysteemmodel;vanconditiemetingaanelementennaargebouwcriteria 13

4Inspecterenenadviseren;eengedetailleerdeprocesbeschrijving 16 4.1 Inleiding 16 4.2 Deprocessenvandebeheerdervoorhetuitvoerenvaninspecties 17 4.3 Deprocessenvanhetinspectiebureau 20 4.4 HetopstellenvandeconceptMUP 21 4.5 Werkomschrijvingentoevoegen 21 4.6 Relatiemetcontractenvoordagelijksonderhoud 21

5 Uitwerkingvaninspectiesenonderbouwdeadviezen 23

6 Conclusies 35

Referenties 36

Bijlage1:TermenenDefinities 37 Niveau1:Hoofddoelen 37 Niveau2:Subdoelen 38

Bijlage2:Wiskundigeachtergrond 40

Inhoudsopgave

© september 2010 Rijksgebouwendienst Deel 3 | 03

Voorwoord

Vooruligteenvoorlopigeuitgavevandeel3vandecompleteHandleidingRgdBOEI-inspecties.Ophoofdlijnenzalditdeel3inhoudelijkgeeningrijpendewijzigingenmeerondergaan.Zozalhetvoorbeeldinhoofdstuk7nogaangevuldwordenmetresultatenuitdeanderethema’svanBOEI,enzullendeoverigebijlagennoggeactualiseerd/aangevuldmoetenworden.Ditdeel3istotstandgekomendoormedewerkersvandeRijksgebouwendienstDirectieBeheermetdemedewerkingvandhr.CypvanRijn(AssetManagementConsultancy)

Welvragenwij(deRGD)omverbetervoorstellenaantedragenzodathetHandboeknogverdergeoptimali-seerdkanworden.

Vragenen/ofverbetervoorstellenkunnengemaildwordenaan:[email protected]


Inleiding

VoorhetplanmatigonderhoudvangebouwengeeftDirectieBeheervandeRijksgebouwendienst(RGD)eenhandboekuitindriedelen.Deel 1vanhethandboek(2009)beschrijfteenmethodiek,dezogenoemdeRgdBOEImethodiek,dieborgstaatvooreenobjectievebeoordelingvandetechnischestaatvanbouw-eninstallatie-elementen1.Deel1biedtdeinspecteursalleinstructiesenachtergrondinformatiedienodigzijnombijtechnischeinspectiesvolgenseenvastemethodiektewerktegaan.

Deel 2vanhethandboek(2009)geeftperdiscipline(bouwkunde,elektrotechniek,werktuigbouwentransport)antwoordopdevraaghoeenopwelkniveaudeRgdBOEI-inspecteurgegevensoverbouw-eninstallatiedelenvoordeverschillendeaspectenmoetverzamelenenweergeven.Vooruligtdeel3.HetisprimairbestemdvoordeRgdBOEI-adviseur.Nadatdeinspectieresultatenvolgensdeinstructiesindeel1en2vanhethandboekzijnopgeleverd,ishetdetaakvandeRgdBOEI-adviseuromdezeresultatente“vertalen”naareenintegraal,consistentenonderbouwdMeerjarenUitvoeringPlan(MUP).

Deel 3biedtdeadviseurdetoolsomdezetaakgestructureerdtekunnenuitvoeren.DetakenvandeadviseurmaarookdievandeinspecteurhebbenplaatsbinnenbeleidskadersdiedoordedirectieRGD(opdrachtge-ver)wordenvastgesteld.Deel3plaatstdebeschrijvingendanooknadrukkelijkindebrederecontextvanbeheerenonderhoud.

Deel3ishetresultaatvanvoortgaandinzichtenstudienaarbeheerstechniekenvoorgebouwonderhoud.Vermeldenswaardinditverbandzijn:• Deimplementatievaneenstandaardbestekvoordemeerjarigeuitvoeringvanonderhoudscontractenop

basisvanprestatiemeting(SBO-TI-2010,ref.3)• RGDsteunvoorresearchnaardelevensduurkarakteristiekenvanelementen.• ActievebetrokkendheidvandeRGDbijhetverbeterenvannormstellingenalsinNEN2767(ref.4)enin

veiligheidsaspectenalsdeintegralebrandscan(ref.5).

Achtereenvolgenskomeninditdeel3devolgendeonderwerpenaandeorde:• Watwileenvastgoedeigenaarinhetalgemeen,endeRGDinhetbijzonder,bereiken(demissie)?• Welkerollenspelendeinspecteursenadviseurshierbij?• Aanwelkeeisenmoetvoldaanwordenomtoteenconsistenteaanpakoverdelevensduurvaneen

gebouwtekomen?• Welkebeslissingsondersteunendemodellenentechniekengebruiktdevastgoedeigenaarhiertoe?• Hoevindtbesluitvormingenrisico-inschattingplaats?• Hoewordendeverschillendeprocessenuitgevoerdengeborgd?

1 Waar ‘elementen’ staat, kan ook ‘ruimten’ worden gelezen.


1 Het proces van beheer en onderhoud

1.1 Inleiding

InditeerstehoofdstukbehandelenweinvogelvluchtdeprocesgangvanbeleidtothetopstellenvaneenMUP,alsookdetools/modellendiehiertoewordeningezet.Hethoofdstukheeft defunctievankapstokvoordevervolghoofdstukken.Vooraanvullendeinformatiewordtinenkelegevallenvolstaanmeteenverwijzingnaarbijlagenen/ofbronnen.

1.2 Beheerenonderhoud

Hetcyclischprocesvanbeheerenonderhoudisinfiguur1.1schematischafgebeeld.

beleidskaders stellen methodieken rapporteren plannen uitvoeringallocerenbeleidskaders stellen

adviseren

opdrachtgever opdrachtgever

plannen uitvoeringalloceren

adviseren

methodieken rapporterenmethodieken

inspecterenadviserenadviseren adviserenadvisereninspectereninspecteren

Beheer

Integraalinspectie rapport

Integraaladvies

rapportUitvoeringASSETS

Beleiduitgangspunten

Vastgoed-eigenaar

Eisen/wensen

Klant

Inspectie-plan

opstellen

Functio-naliteit

NTA8026

Kosten/baten-

analyseInvestering

overig

Investering Klant

InvesteringEigenaar

Functio-Functio-

RgdBOEI-inspectie

Inspectie-Inspectie-

Integraal kaders stellen

Kosten/Kosten/

Risicoafwegingen

Terug-koppeling

marktpartijen

Figuur 1.1.: Proces Beheer en Onderhoud

InhetprocesvanBeheerenOnderhoudzijn3groepenvanactorenactief:deopdrachtgever/eigenaarvanhetgebouw,i.c.dedirectieRGD(1),deinspecteur(2)endeadviseur(3)metelkhuneigentaken,toolsenverantwoordelijkheden.


Beleidsdoelstellingen

BOEI conditie,beheer / advies,

MUP,Jaarprogramma

pl. onderhoud

Meerjarig contract aannemer,

standaard bestek (eind)conditie

Inspectie /advies

opdrachten

Strategisch

Tactisch

Operationeel

Figuur 1.2: Verschillende niveaus van het beheer en onderhoud

a. Hetstrategischniveau:OntwikkelenvanbeleidDeeigenaar/directieRGDbepaaltdeglobalestrategie(verwerving,renovatie,afstoting)enstelteisenaandespecifiekeconditiesvangebouwelementenzoalsdievolgenuitwettelijkemaatregelen(VGBEMenMaatschappelijk).DaarnaastdefinieertdeRGDdebeleidsuitgangspuntenendespecifiekeeisenvooreengedefinieerdecategorievangebouwen.Voortsleverthij/zij2allevoordeinspectierelevanteinformatieaan.LeidendinditstrategischmanagementzijndeRGDmissieendeRGD-doelen.DeRGD-missieisalsvolgt:

“De Rijksgebouwendienst draagt bij aan het succesvol functioneren van zijn klanten door het bieden van effi ciënte en eff ectieve huisvestingsoplossingen. Met het in stand houden van monumenten draagt de Rijksgebouwendienst bij aan het behoud van ons cultureel erfgoed”.

VanuitdiemissiebeheertdeRGDeengrootaantal(ca.2000)objectenvanuiteenlopendeaardenomvang.

DedirectieBeheerleverthaarbijdrageaandeRgd-missievanuitdevolgendevisie:

“De Directie Beheer biedt haar klanten zoveel mogelijk ongestoord gebruiksgenot in functioneel hoogwaardige huisvesting, door de voorraad – waaronder ook de monumenten - in optimale conditie te houden. Veiligheid en duurzaamheid zijn sleutelbegrippen en bepalen nadrukkelijk de inhoud van de onderhoudsprogramma’s.”

DehoofddoelstellingenvolgenuithetBouwbesluit(ref.7)namelijkdemateriëlepijlers:Veiligheid,Gezondheid,Bruikbaarheid,EnergieenMilieu(VGBEM).Daarnaastheeft deRGDooknogeenmaatschap-pelijkerolalsvoortrekkerenuitvoerdervanregeringsbeleid.

VanuitdievisiespeeltdeRGDinverschillendefasenvandevastgoedketeneenbelangrijkerol:

2 Waar in het document “hij” wordt gebruikt als persoonlijk voornaamwoord gelieve men, waar toepasselijk, te lezen “hij/zij”.


1.Ontwerpfase:hettoetsenvanhetontwerp,aanhetprogrammavaneisen,debeoordelingvanhetgedetailleerdontwerp,dekeuzevanmaterialeneninstallaties,uitvoerenvaneeninternekostenschattinghettoetsenvandedirectiebegrotingenanalysevandelevensduurkostenvanalternatieven(LCC).

2.Realisatie: hierbijgaathetomdeaanbestedingsproces(publicatie,verwerven,gunning),uitvoeringenoplevering.Hierspelenprojectbeheerenkwaliteitsbeheereengroterol.

3.Overdracht:hierspeeltdeopstellingvandeeersteMUPeenrol.4 Gebruik/Beheerfase: a.Beoordeling/gunningonderhoudscontract,vastleggenvankengetallenentype/frequentievan

rapportage.b.Organisatievanmeerjaarlijksetoestandbeoordeling(RgdBOEI),analysevaninspectieresultatenten

opzichtevangewenstetoestand,beoordelingvannoodzaaktotinvestering/gedeeltelijkerenovatie,signaleringontwikkelingonderhoudsbehoefte,LCCaspectenbetrekkenbijbeslissingen.

c.Rapportagevankengetallenaaneigenaar/politiekverantwoordelijkealsdashboardfunctie.

In het vervolg van dit handboekdeel worden voornamelijk de processen 4 b en 4 c uitgewerkt met als centrale vraag: welke informatie is er vereist, tot op welk detail en met welke verversingsfrequentie , om deze processen efficiënt en effectief uit te kunnen voeren?

b. Hettactischniveau:InspecterenenadviserenDedirectieRGDBeheerrapporteertaandevastgoedeigenaarzoweldehuidigetoestand,alsdieopkortetermijn(5jaarendelangeretermijn)vandeobjecten,daarinmeenemenddegeprognosticeerdemaatrege-lenomongewenstterugloopvanconditiestevoorkomen.DaarnaastisRGDBeheerverantwoordelijkvoorhetjaarlijkseenmeerjaarlijksgeplandonderhoudsprogrammaenhetdaarbijbehorendebudgetendeuitvoeringhiervan.

c. Hetoperationeleniveau:uitvoerenvangeplande(onderhouds)activiteitenDeuitvoeringvanhetjaarlijkseenmeerjaarlijksgeplandonderhoudsprogrammaiso.a.uitbesteedaanonderhoudsfirma’sopbasiseenstandaardbestek(SBO-TI-2010).Hierinaccepteerteenaannemendefirmadebijaanvangaangetroffenconditiesvandegebouwelementenensteltzichgarantdieconditiestehandhaventotheteindevanhetcontractdooreffectiefdagelijksengeplandonderhoud.

1.3 Defunctievanbeleidsondersteunendemodellen

InverschillendefasenvanhetprocesvanbeheerenonderhoudschakeltdeRGDverschillendemarktpar-tijenin.Dezepartijendragenelkafzonderlijkbijaanhetprocesvanbeheerenonderhoudgedurendedelevensduurvaneengebouw.Ditvereisteennauwgezetteenconsistentedefinitievantaken,kennisenverantwoording.Zondereeneffectieveborgingbestaateengrootrisicodatdeopgebouwdeinformatieenkennisaanwaardeinboet.Deinzetvanbeleidsondersteunendemodellenmoetenditrisicozoveelmogelijkinperken.

Beleidsondersteunendemodellenmakenhetmogelijkorganisatorischedoelengestructureerd,transparantensystematischintevoeren,tebeoordelenenteborgenbinnendeorganisatie.Zijleggendoelen,beslissingen,takenentoestandenvastopeenzodanigemanierdatheteffectvandeverschillendeactieshelderzichtbaarwordtvoordegenediedebesluitennemen.

Zotoontfiguur1.3eengelaagdmodelvoordebeheersingvanhetplanmatigonderhoudvoordeRGD.Detoestandvandeverschillendestandaard-elementenen-ruimtenvaneengebouwwordendoorverschil-lendeinspecteursingevoerdvolgensdeRgdBOEI-methodiekineendatabasediedientalsinformatiemodel.DeRgdBOEI-adviseursaggregerendeingevoerdeinformatie(ophetniveauvanhetobjectalsgeheel),bepalenhetrisicoalsonderhouduitblijftengevenadviesovertoekomstigonderhoud.Zijbaserenzichdaarbijopkosten-baten,nieuwetechnologischemogelijkhedenenlevensduuraspecten,kortomhetanalysemodelinfiguur1.3.Devraaghoehetanalysemodelmoetwordentoegepast,wordtinhoofdstuk5beantwoorddoormiddelvaneenvoorbeeld.gebaseerdopkosten-baten,nieuwetechnologischemogelijk-


hedenenlevensduuraspecten;hetanalysemodel.(hiervaniseenvoorbeelduitgewerktinhoofdstuk5)Aandetopstaateenbesturingsmodel(dashboard),datdeRGD-directieraadinstaatsteltsnelenopelkogenblikdeactueletoestandvandeverschillendegebouwenterapporteren.Deprioriteringinhetdashboardmodelwordt,tezamenmetdemeergedetailleerdeinformatieinhetanalysemodel,gebruiktvoorhetvaststellen,prioriterenenbewakenvanhetplanmatigonderhoudsbudgetendenoodzakelijkeoverigeinvesteringen.

DashboardToestand

rapportage Prioritering

Eff ect

Toestandmaatregel

Database

ReferentieOnderdelen

Score

RGD/eigenaar

Adviseur

RGD/eigenaar

Inspecteur

RGD/eigenaarOntwerperBeheerder

Stuur model

Gebaseerd op AHP

Model Doelstelling Gebruikers

Analyse modelGroeperingRisico, actie

Kosten-baten, LCC

Informatie modelElementen

conditiescore

Figuur 1.3: Gelaagd model voor de beheersing van het planmatig onderhoud


2 Het stuurmodel op basis van de AHP-methode

2.1 Inleiding

Inhetvorigehoofdstukisinhetkorteengelaagdmodelvoordebeheersingvangrootonderhoudgepre-senteerd.Aandetophiervan–hetstrategischniveau-wordtgesprokenvanhetstuurmodel(ofbesturings-model).Indithoofdstukstaanweuitvoerigerbij(defunctiesvan)ditmodelstil.

2.2 Hetstuurmodel

RGD missie

Veiligheid

bijv. 0.4Hoofddoel

Missie

DoelBeperken van

slachtoff ersbijv. 0.875

Gezondheid

bijv. 0.2

Beperken schade aan derden

bijv. 0.125

Bruikbaarheid

bijv. 0.1

Energie

bijv. 0.1

Milieu

bijv. 0.1

Maatschappelijk

bijv. 0.1

Figuur 2.1: Stuurmodel op basis van de AHP-methode

RgdBOEI-inspectiesen-adviezenvereiseneenhogematevanconsistentie.Hetstuurmodelinfiguur2.1staathierborgvoor.Inhetstuurmodelzijndelageredoelenkwantitatiefgekoppeldaanhogeredoelen,metdeRGD-missiealshoogstedoel(zieparagraaf1.2enbijlage1).Deweegfactorenzijnbepaaldopbasisvaneenanalytischhiërarchischproces,dezogenoemdeAHP-methodevanSaaty(1984).Inditvoorbeeldwordthetdoel“veiligheid”tweemaalzozwaargewogenals`gezondheid’enviermaalzozwaarals`milieu’.Ditzijnstrategischekeuzestussenongelijksoortigedoelendieindeloopvandetijdconsistentaangepastkunnenworden.

DeAHP-methode(ziebijlage2voormeeruitleg)iseenproceswaarmeehetmogelijkisomhetbelangtekwantificerenvanmaatregelenvoorhetbereikenvanbeleidsdoelstellingen.Dematewaarinwordtvoldaanaande(hoofd-ensub-)doelenhangtafvandeconditiesvandegebouw-elementen.DeRGDbepaaltwelkeelementenbijdragenaanwelkedoelen.Vanuiteenhiërarchischopgezettestandaardelementenlijst,deSEL(ziefiguur2.2),bepaaltdeinspecteurdeRgdBOEIconditiesper(gegroepeerd)elementenwijsthetgemiddeldeendespreidingtoeaanéénvandezedoelen.Hijbepaaltzoweldehuidigeconditiealsdeverwachteconditienahetnemenvaneventuelemaatregelen,alsookdeteverwachteconditiebijdevolgendeinspectie,afh ankelijkvanalofniettenemenmaatregelen.OpbasisvandezeuitkomstenondersteunthetstuurmodelbeslissingenovertenemenmaatregelendieeffectiefzijnvoorderealisatievandeRGD-doelen.

Subdoel

Beperken kans op ontstaan

van brandbijv. 0.13

Beperk brand-ontwikkeling

binnen (sub) BCbijv. 0.17

Voorzie in vluchtmogelijk-

hedenbijv. 0.34

Beperk brand -uitbreidingbuiten BCbijv. 0.08

Voorzie in mogelijk -heden brandwweer

tot ingrijpenbijv. 0.29


standaard elementen lijst

veili

ghei

d

beve

ilige

n

tourniquett e

B O

E I

dakveiligheidsuitrusting

cctv- installatie

in en/of uitbraakbeveiligingsinstallatie

signalering/det. Instal.(taut.wire personen zoek etc.

toegang poort en/of barriers

wegversperring

brandmeld- en/of doormeldinstallatie

traliewerken

hekwerken

elektrotechnische sloten

rol, hef, kantel- en schuifdeuren

bliksemafl eider installatie

besc

herm

en

droge en sprinkler kleppen

B O

E I

brandblusmiddelen (persoonlijke)

licht- en zonwering

waterhoogte detecteerinstallatie

mechanische rook- en warmte afvoer intallatie

distributieleidingen, appendages etc.

sprinklerkoppen

WBDBO materiaal

elek

trifi

cere

n

brandveiligheidskleppen WBDBO

aardingsinstallatie

sprinkler pomp

opw

ekke

n / o

mze

tt en

photovoltaic cells

B O

E I

power-off - unit

hoogspanning distributie verdeel station

hoofdverdeelinrichting (kracht en/of verlichting

laagspanning verdeelinrichting

noodstroom aggregraat

wind turbine

water turbine

dist

ribue

ren distributie- en aansluitleidingen, appendages,

hulpstukken, kabelbanen en/of goten, beugeling, ophanging

Figuur 2.2: Van SEL via RgdBOEI-inspecties naar RGD-doelen

2.3Functiesvanhetstuurmodel

Hethiervoorbesprokenstuurmodelgeeft antwoordopdrievragen:• Welkedoelstellingenwordenernagestreefd?• Wievoertdetakenuitendraagtwelkeverantwoordelijkheid?• Hoewordtdekwaliteitvandeverschillendeactiviteitengeborgd?

1. DoelstellingenIndeeersteplaatsishetstuurmodelopbasisvandeAHP-methodeeenbelangrijkinstrumentbijdevertalingvandeRGD-missieinconcretedoelenenactiviteiten.Voortsondersteunthetmodel(transparan-te)beslissingenwelkemaatregeleneffectiefzijninhetlichtvandegesteldeRGD-doelen.

veili

ghei

dsc

ore

spre

idin

gsc

ore

spre

idin

gsc

ore

spre

idin

g

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

scor

e sp

reid

ing

gezo

ndhe

id

brui

kbaa

rhei

d

ener

gie

mili

eu

maa

tsch

appe

lijk


2. AangewezentakenenverantwoordelijkhedenDeinspecteur,deadviseurendeobjecteigenaarhebbenelkstriktgescheidentakenenverantwoordelijkhe-den.(zieookfiguur1.1).Ophoofdlijnenzijndetakenenverantwoordelijkhedenvoorgenoemdeactorenalsvolgt:• Deinspecteurstelt,vanuitzijnkennisenkunde,objectiefvastwathijconstateert;hijlegtdeaangetrof-

fentoestandvast(hijmaaktbijwijzevansprekeneen“foto”vanhetgebouwendeinstallaties).Daarnaaststelthijspecifiekemaatregelenvooralseen(setvan)element(en)nietvoldoetaandegewensteconditie/klasse-score.

• Doorhetaccepterenvandeinspectieresultatenontslaatdeadviseurdeinspecteurvanzijnopdracht.Metdeacceptatieverleentdeadviseurimplicietegoedkeuringaandeinspectieresultaten;hijgeeftdaarmeetekennendathijzijnwerkzaamhedenopbasisvandezeresultatengoedkanuitvoeren.DerolvandeRGDblijfthierinbeperkttothetsteekproefgewijslatenuitvoerenvaneenkwaliteitstoetsopdeinspectieresultaten.

• Deadviseurbeoordeeltdesetvanmaatregelendiedeinspecteurheeftaangeleverdviaterugverdientij-den,LCC’se.d.ensteltopbasishiervaneenkosten/batenanalyseop.Debatendiehijinkaartbrengtzijndeverbeteringenvandeaangetroffencondities/kwaliteitendebijdragediedeuittevoerenmaatregelenleverenaanderealisatiedehoofddoelenvandeRGD.

• DoorhetaccepterenvanhetRgdBOEIadvies(minimaal2scenario’s)ontslaatdeobjecteigenaar(=RGDBeheer)adviseurvanzijnopdracht.Metdeacceptatiekeurtdeobjecteigenaarimpliciethetadviesgoedengeeftdaarmeetekennendathijopbasisvanditadvieszijnwerkzaamheden(lees:budgetbepaling)goedkanuitvoeren.

• Deobjecteigenaarkrijgtopdezewijzeadviesrapporteninclusiefkosten/batenanalysesaangeleverdvooreensetvangebouwen.Hiermeekandediensthetbenodigdebudgetbepalen,c.q.prioriteren,beoorde-lenwelkemaatregelenineenspecifiekeinspectiecyclusuitgevoerdkunnen/moetenwordenenwelkresultaatditheeftopdehoofddoelen.

Zieverderhoofdstuk4vooreenmeergedetailleerdeprocesbeschrijvingvantakenenverantwoordelijkheden.

3. KwaliteitsborgingvandeverschillendeactiviteitenVoordekwaliteitsborginggeldendevolgendeaspecten:1.Dewerkzaamhedenwordenuitgevoerddoorgecertificeerdpersoneel.2.Takenenverantwoordelijkhedenwordenscherpomschrevenenovergedragen.Deborgingvandezeactiviteitenwordtbeschreveninhoofdstuk4.2.2.Voordetakenenverantwoordelijk-hedengeldt:• DeRGDgeeftvoorelkelement/ruimteaanbijwelksubdoelderesultatengescoordmoetenworden

(Figuur3).• Deinspecteurbepaaltvanelkelementdehuidigetoestandper(sub)doel.Ditkanjuisthijdoen,omdat

hijdetoestandterplaatsegoedinbeeldheeftenhijzijntechnischeexpertisekaninbrengen.Mochtblijkendatdeaangetroffentoestandonderhetbeleiduitgangspuntisgezakt,danstelthijeenmaatregelvooromdeconditie/klasseophetgewensteniveautebrengen.Deinspecteurgeeftookaanwatdeconditie/klasseisalsdevoorgesteldemaatregelwordtuitgevoerd.Daarnaastmoetdeinspecteurdetoestandvanelkelementinschatten(eenkansuitspraakoverhetvoldoenaanfunctionaliteit)aanheteindevandeinspectiecyclus(Dehuidigeinspectiecyclusis5jaar).Wanneerdezeverwachtetoestandonderhetbeleiduitgangspuntuitkomt,zalhijmaatregelenmoetenvoorstellen.Voorelkemaatregelvermeldtdeinspecteurhetrisicoalsdeuitvoeringvandemaatregeluitblijft.OpdezemanierkrijgtdeRgdBOEI-adviseurinzichtindeurgentievandevoorgesteldemaatregelen.Tenslottegeeftdeinspecteuraanwelkemaatregelennoodzakelijkzullenzijnnadeinspectiecyclus.Hijdoetdezeinschattingopbasisvandetheoretischelevensduurvandeelementen,metinachtnamevandevoordielocatiespecifiekeomstandigheden.

• RgdBOEI-adviseurontvangthetintegraleinspectierapport(B,O,EenI)encontroleertdekwaliteit(=juistheidenvolledigheid).Bijacceptatieisdeinspecteurontlastvanzijntakenvooralledisciplines.Gebruikmakendvandehuidigeengeprognosticeerdetoestanden,beoordeeltdeadviseurdevoorge-steldemaatregelenopbasisvankosteneneffectiviteit.Datlaatstevolgtnietalleenuitzijntechnischinzicht,maarookenvooralopdeveranderingingebouwscoreinhetstrategischemodelvanFiguur2(zie


hoofdstuk7).Hij/zijstelteeneindrapportopterbeoordelingvandeRGDdirectieVastgoed(portefeuille-manager).Uiteindelijkwordtdekeuzevoorhetuittevoerenscenario,genomendoordeRGDinsamen-spraakmetdeklant.BijacceptatiewordtdeRGDadviseurontslagenvanzijnverantwoordelijkheid.

2.4 WatdoethetstuurmodelNIET?

Hetstuurmodelkentuiteraardookzijnbeperkingen:• Methetmodelwordtniethetdagelijksonderhoudaangestuurd.Deaansturingbetreftuitsluitendhet

planmatigonderhoud,c.q.hetnemenvangrotereinvesteringsbeslissingen.• Opbasisvanhetstuurmodelwordengeenontwerpuitgangspuntengecorrigeerd;welkandeverkregen

informatieteruggekoppeldwordenvoorherontwerp.• Erkomenweliswaarmaatwerkadviezenuithetstuurmodelvoort,maargeennietrechtstreekszoalshet

Energielabel.Erwordtinformatieverzameldtijdensdeinspecties,opbasiswaarvandiverserapportageskunnenwordenopgesteld.

• Hetbesturingsmodelisvooralsnoggeen“monitoringtool”voorprestatiecontractenomdatdedaaringebruiktefunctioneleeisennognietinhetmodelzijnopgenomen.Hetmodelstemtovereenmetdehuidiggehanteerdeprestatiecontractendiegebaseerdzijnopbasisvanafwijkingenvandeconditievanelementen.


3. Het systeemmodel; van conditiemeting aan elementen naar gebouwcriteria

3.1 Inleiding

Inhetgelaagdemodelvoordebeheersingvanhetplanmatigonderhouduithoofdstuk1wordtophetmiddenniveau–hettactischeniveau–gesprokenvanhetanalysemodelmetverwijzingnaardetakenenverantwoordelijkhedenvandeadviseur.Indithoofdstukgaanweuitvoerigeropdeadviseursrolin.

Hetprobleemwaarmeeeenadviseurgeconfronteerdwordt,makenweinzichtelijkaandehandvanhetsysteemmodel(3.2).Daarmeeisnietgezegddatadviseursookonverkortvolgensdezemodelmatigebeschrijvingtewerkgaan.Depraktijk(3.3)laatziendathetsysteemmodelnoggoeddeelstheorieis.Desondanksbestedenweeraandachtaanvanwegedetoenemendeaandachtvoordezeaanpakindeindustrie.Hetvaltteverwachtendatdevastgoedsectordeindustriehierinzalvolgen.

3.2 Hetsysteemmodel;detheorie

Deadviseurheeft deopdrachtom,gebruikmakendvanverschillendeinformatiebronnen,eenverantwoor-deenonderbouwdemeningtegevenovergebouwgebondencriteriazoalsbijvoorbeeldveiligheidinternenextern.Deadviseurstaatdaarmeevoordevraaghoedealgemeneconditie(vertaaldnaardehoofddoelenuitdemissievandeRGD)beoordeeldmoetwordenopbasisvandeafzonderlijkgemetencondities.Ineenwiskundige,modelmatigevormisditsyntheseprobleemafgebeeldinfiguur3.1.Deelementenmatrix(infeite,eenkolomvector;inditgeval,deSEL)bevatalleinhetgebouwaanwezigesysteem-elementenzoalsgegevenindehuidigeelementenlijst.

Structuur matrix

Elementconditie-

meting

Elementen matrix

Systeem matrix

Elementconditie

Elementconditie na onderhoud

Systeemconditiematrix

Onderhoudsmatrix

Figuur 3.1: Het systeemmodel voor één specifi ek BOEI criterium

Destructuurmatrixbeeldtdezeelementenafineensysteemmatrixdieaangeeft welkeelementeninwelkestructureleopbouwinhetsysteem(serie,parallel,n-uit-m,capaciteit)voorkomen.Indehuidige


situatiekrijgtdeinspecteurbijdeopdrachtinformatieoverdeverbindingtussenelementenenspecifiekeBOEIcriteria:opwelkcriterium(B,O,E,I)dienteenelementtewordenbeoordeeld?BijdebeoordelingdientdeadviseurzicheendergelijkestructuurvoortestellenuitdedoordeRGDaangeleverdeinformatie(bouwtekeningen,BIL)3.

Element 3conditie X

Element 1conditie X

Element 2conditie X

Element 5conditie X

Element 4conditie X

Figuur 3.2: Blokdiagram van een complex systeem

Doornuaandeelementeneengeobserveerde(hetblok“elementconditiemeting”)ofvoorspelde(“nieuw-toestand”,“elementconditienaonderhoud”)conditieopeengegeventijdstip(indeRGDtermenvan1tot6;eenkolomvector)toetekennen,kunnenwedesysteemmatrixvertalennaareensysteemconditie(toestand)matrix.Dezematrixgeeft degebruikerinzichtindewijzewaaropdeconditievandeverschillendesysteemonderdelendeeigenschappenvanhettotalesysteembeïnvloeden.

Voorhetvoldoenaaneenbepaaldthema(B,O,E,I)geldtinfeitedatnietalleendeconditievandeelementeneenrolspeelt,maarookdesysteemconfiguratie.Figuur3.2toonteenbeschikbaarheid(of,betrouwbaarheid)blokdiagramzoalsdiegebruiktwordtindereliabilityengineering.Vanuitdekansvanfalenvanelksysteemonderdeel(deelementen1totenmet5)kandekansvanfalenvanhettotalesysteemberekendworden(desysteembetrouwbaarheid)of,metinachtnamevandestilstandtijddoorreparatie,desysteembeschikbaarheid.Indergelijkeberekeningenspeeltdeconfiguratievandeelementeneenbelang-rijkerol.Wanneeralleelementenfunctioneelbeschikbaarmoetenzijnomhetsysteemtelatenopereren(eenserieconfiguratie,)isdekansvansysteemfalengelijkaanhetproductvandievandeelementen.Hetelementmetdegrootstekansvanfalenbepaaltdaninsterkematehetsysteemgedrag(de“zwaksteschakel”).Bijeenparallelschakelingspeeltzoweldekansvanfalenalsderestcapaciteiteenrol.Eenvoorbeeldhiervanzoukunnenzijneenverwarmingsinstallatiemettweeketels,elkvanx%capaciteit(deelementen3en4)meteengemeenschappelijkeregeling,luchtconditioneringentransportsysteem.DoorhetverouderingsproceszaleenelementEi,toptijdtopsysteemlocatieLimeteenzekerekansPivantoestandTi,tovergaannaareenmeerverouderdetoestandTi+1,t+∆t,optijdt+∆t;bijvoorbeeldvanNEN2767toestand3naar4.Indiegevallenwaarbijhettijdsafh ankelijkeverouderingsprocesvandeelementeninwiskundigezinbekend(bijvoorbeeldviaeenWeibullverdeling)is,kaneentheoretischeafschatt ingwordengemaakt.Ditisechternogonderdeelvanverdergaandestudie;opditogenblikberustdezeinschatt ingopdekennisenhetinzichtvandeadviseurindeconditiesvandeelementenenhunplaatsindesysteemstruc-tuur.Deconsequentiesvanfunctioneelfalen(deBOEIscores5en6)zijnafh ankelijkvaneventueleredundantiesinhetsysteem.Debedrijfsomstandighedenenheteffectvanregulieronderhoud(schoonmaken,smeren,..)speleneenbelangrijkerolinditverouderingsproces.Zokanbijvoorbeelddecorrosiebijeenlocatieaandekustgroterzijndanbijeenvergelijkbaarelementinhetbinnenlandenzalhetregelmatigschoonmakenvanbiologi-scheaangroeidelevensduurvaneendakbedekkingsignificantverhogen.

3 De probleembeschrijving in deze sectie is geënt op de aanpak die in de Industrie in toenemende mate wordt gebruikt. Het valt te verwachten dat een soortgelijke aanpak in de toekomst ook gangbaar wordt in de vastgoedsector.


Deonderhoudsmatrixbeschrijftdeeventuelecorrectieveactieopsysteemelementenwaardoordeconditiewordtteruggezetnaareennieuwe(RGD:1),ofverbeterde(vanEi,tnaarEi-∆,t+∆t)inhetintervalvanTi,tnaarTi-∆,t+∆t.

3.3 Deaanpakindepraktijk

OpditogenblikiseronvoldoendekenniseninformatieaanwezigommodellenalsinFiguur3.1teonderbouwen.Dehuidigeaanpakgaatuitvaninspectieresultatenopbasisvandestandaardelementenlijst(SEL)metfunctioneleeisen(RgdBOEI–criteria)volgensbestaandenormen,wetgevingenregelsalsdeNEN2767,debrandscan,deEPA-Uscan,etcetera.Echter,deconceptuelelijnvandenkenblijftinovereenstemmingmethetsysteemmodelvanFiguur3.1.Zokrijgtdeinspecteurpergebouwperbeleidscriteriumstringenteaanwijzingenhoeelemententeaggregerennaardehoofddoelenuitdemissie,opdatdezekeuzeconsistentblijftbijopeenvolgendeinspecties(wellichtuitgevoerddooranderepersonen).VandeadviseurwordtverwachtdathijdezeelementeninzijnanalyseweettebeoordelenineensysteemmodelalsinFiguur3.1isweergegeven.Alsblijktdatelementenvaneensysteemnietvoldoenaandegesteldecriteriadanwordendeconsequentieshiervanbepaalddoorhetseriëleofparallellekaraktervanhetsysteemenderestcapaciteitbijuitval(zieookuitleginparagraaf3.2).

In de huidige versie, waarin de systeemconfiguratie niet is meegenomen in de besturingsmodellen, wordt uitgegaan van een gesimplificeerd (en conservatief ) criterium. Eventuele redundantie wordt geacht door de ontwerper specifiek bedoeld (en onderzocht) te zijn om aan systeemeisen te voldoen; uitval van een parallel component (bijvoorbeeld de extra ketel) leidt direct tot systeemfalen.


4 Inspecteren en adviseren; een gedetailleerde procesbeschrijving

4.1 InleidingIndevoorgaandehoofdstukkenisopverschillendeplaatsenaleenvoorschotgenomenopdebeschrijvingvantakenenverantwoordelijkhedenvanrespectievelijkdebeheerder/gebouweigenaar,deinspecteurendeadviseur.Dithoofdstukbevathetcompleteprotocolwaarintakenenverantwoordelijkhedenvandeonderscheidenactorencategorischenopeenvolgendwordenbeschreven.

DeRGDdoetvoorinspectiesenadviezenveelvuldigberoepopexternebureaus.Figuur4.1toonteenoverzichtvandeverschillendeprocessendiedaarinplaatshebben.

Inspectie behoeft e

Accorderen MUP

Inkoop

Meerjarenlijst Jaarlijkse lijst

concept MUP

Intake Intake

IntakeIntakeIntakeIntake

Inspecties

RgdBOEI-adviesrapport

RgdBOEI adviesrapport

Integraal outt ake-gesprek

Integraal outt ake-gesprek

Kwaliteitscontrole

Vastgoedbeheer Inspectie bureau

Figuur 4.1: Overzicht processen

Elkevastgoedbeheerderheeft eenbasisadministratievanalleobjectenwaarvoorhijaansprakelijkis.Voordeverschillendegebouw-categorieënzalhijspecifiekeeisenstellenaandegewenstekwaliteitvanbouweninstallatiedelen,uitgedruktintebehalenconditiescores.Hierbijspeeltinzichtoverdewijzevangebruik,deteverwachtengebreken,hetbelangvanelementenvooreentevervullenfunctieendetoelaatbareintensiteitenomvangvangebrekeneenbelangrijkerol.Vanuitdezeadministratieontstaateenmasterplanmetdeteverwachtenactiesophetgebiedvaninspectieenhetdaaruitresulterendplanmatigonderhoud.Elkjaarwordtvanuitdezelijsteenjaarplanen/ofkwartaalroosteropgesteldvoordegeplandebehoefteaaninspectieenadviesvoorhetplanmatigonderhoud.Debeheerderzalbijdekeuze,welkeobjectenhijmetwelkintervallaatinspecteren,rekeninghoudenmetteverwachtengebeurtenissenalsgeplandeafstootofgrootschaligerenovatieeneeneventueleondergrens(bijvoorbeeldm2bvo4vanhetteinspecterenobject,ofeenbepaaldeeconomischewaarde)hanteren,waarbijhetnogefficiëntisomuitgebreideintegraleinspectiesuittevoeren.Devastgoedbeheerderzalvooreendergelijkingeplandgebouwalleinformatieverzamelendienoodzakelijkisomeenopdrachttekunnenverstrekkenaaneeninspectiebureau.Viaeenintakegesprekeneenschrifte-lijkcontractkrijgtditbureauallespecifiekewensen,zowelvandevastgoedbeheerderalsdegebruikervanhetpand,naastdeobject-informatie.Hetbureaumaaktgebruikvangediplomeerde/gecertificeerde

4 Vierkante meters bruto vloeroppervlak

Accorderen Accorderen MUPMUP

Werk-omschrijvingen

toevoegen


inspecteursdievanuithundisciplineallerelevanteelementenvanhetobjectbeoordelenopbrandveilig-heid,onderhoud,energieeninzichtinhetvoldoenaanwet-enregelgeving.Bijgebrekenzullenzijvoorstellendoenvoorverbetering.Dedoorhengeleverdeinformatiewordtgeïntegreerddooreenadviseurdieeentotaal-rapportageopsteltmetdegeobserveerdeconditiescores,deafwijkingenvandedoordevastgoedbeheerdervereistewaardenendedaaruitresulterendealternatievenvoorverbetering.Zijnrapportwordtbesprokenineenintegraalouttake-gesprekwaarnadevastgoedbeheerderverdereactieszalonderne-men.Bijacceptatiesteltdezehetmeerjarenuitvoeringsplanbijenbesluitopbasisvanrisico/urgentieenbeschikbarebudgettentothetlatenuitvoerenvanonderhoud,eventueelincombinatiemetoverigeinvesteringen.Bijdeopleveringvandeuitgevoerdemaatregelenwordtdelusgesloten;devastgoedbeheer-derlegtdenieuweconditie/klasse-scoresvastengebruiktopgedanekennisomhetonderhoudsplaneventueelbijtestellen.

Aangezienderollenenprocessenvanrespectievelijkdebeheerderenhetinspectiebureaustriktgescheidenzijn,wordthetinspectieprocesookintweeparagrafenbeschreven.Paragraaf4.2behandeltdevoorberei-dingvandeinspectie(beheerder).Paragraaf4.3beschrijftdeuitvoeringvandeinspectie(inspecteur/adviseur).HetverwerkenvandeinspectiegegevenstoteenMUPwordtbehandeldinparagraaf4.4

4.2 Deprocessenvandebeheerdervoorhetuitvoerenvaninspecties

4.2.1HetverzamelenvanobjectgegevensHetuiteindelijkedoelvandezeprocesstapisdatdeinspectiebureausdebeschikkingkrijgenovervalide,actueleenbetrouwbareobjectgegevens.DebureaushebbendezegegevensnodigomRgdBoei-inspectiestekunnenuitvoerenen-opbasisdaarvan-eenconceptMUPtekunnenopleverendieaandehiervoorgesteldekwaliteitseisenvoldoen.DeobjectgegevenswordenverzameldindeBIL(BasisInformatieLijst).Hierbijmoetgedachtwordenaano.a.NAW-gegevensvanhetobject,informatieoverdecontactpersoon,devantoepassingzijndebeleidscriteria(afkeurnormvoordeverschillendedoelen)endetehanterenkosten-kengetallen.Voorbeeldenvandocumentenmetobjectgegevenszijn:

1. Beheerverslagen• Debeheerverslagenzijnvanbelangtenaanzienvanspecifiekeklachtenen/ofeigenschappenvanhet

objectwaarvandeexterneinspecteurophoogtezoumoetenzijn.Hetnietaanwezigzijnvanspecifiekeaandachtspuntendientteblijkenuiteentoegevoegddocument.

2. Storingsoverzichten• Destoringsoverzichtenzijnvanbelangomdeexterneadviseurdejuisteinformatieteverschaffen

omeengedegeninspectieuittelatenvoeren.Zomoetereenonderscheidwordenaangebrachttussenstoringenenklachten.Tevensgeeftopdrachtgeveraanwelkeelement(en)specifiekaandachtbesteedmoetworden.

3. Tekeningen• Geveltekeningenenbouwkundigeplattegronden,schaal1:100of1:200

4. Projectmatiguitgevoerdonderhoud• Eenoverzichtvanrecentuitgevoerdplanmatigonderhoudwerkzaamheden.

5. Rapportagevanuitdebrandscan• Deexterneinspecteurontvangtgeactualiseerdeinformatieuitdebrandscan,overwelkemaatrege-

lenopkorte,middellangeenlangetermijngetroffenmoetenworden..6. Afstemmingsgegevens

• DezegegevensbestaannaastbasisobjectgegevenszoalsNAW-gegevensvanuithetoogpuntvaneconomisch/strategischvastgoedbeheer,ookzakenzoalsobjectvisie,gewenstminimaalonder-houdsniveau,natestrevenITK-cijferennatestrevenEPBD-labelendeenergieclassificatiewaarbijinéénvandescenario’seenEPBDverbeteringvanminimaal2stappendienttewordengeadviseerdenzekeruitkomendopC,aantehoudenduurzaaminkoopcriteriaeneventueelookhetbeschikbareonderhouds-/investeringsbudget.Vanuitdeenergie-enduurzaamheidtabeldienteraltijdgeadviseerdtewordenlinksvandezogenaamdeCramerlijn.(LetopditkomtnietovereenmethetEPBD-label)


7. Klantinformatie Hiermeekandeklantzijnwenseneninformatieaangeven,zoals:

• Ontwikkelingenorganisatieen/ofbedrijfsprocessen • Gewensteaanpassingengebouwen/ofinstallaties: • GewensteprioriteringvandedoelenVeiligheid,Gezondheid,Bruikbaarheid,Energie,Milieuen

Maatschappelijk(o.a.imago) • Prioriteringdeelaspecten;middelseenscorevanbelangrijkheidvoordeklantvanbijvoorbeeld: • Representatieaandebuitenzijde • Toegankelijkheidvoormindervalidepersonen • Toegangsbeleidentechnischebeveiliging • Ruimtelijkentechnischcomfort • Energiemonitoringen-besparing • Wensent.a.v.duurzaambeheerenonderhoud • GewensteallocatievanMUP-activiteitenenfinanciën.Hierinkunnenafsprakenwordenvastgelegd

overdegewensteuitvoeringsvolgordeenfasering,maarookoverdeuitfinancieringvan maatregelen.

Dezeklantinformatiedient,geaccordeerddoordeklant,terbeschikkinggesteldtewordenaandeexterneadviseur.8. Adviezenenoverigerapportages

• OminzichtteverkrijgeninoverigegesignaleerdeknelpuntentijdensdeafgelopeninspectiecyclusdientdeRgdBOEI-inspecteur,maarzekerdeRgdBOEI-adviseurdebeschikkingtehebbenoverallerelevantedoorderden(zowelRGD-internmaarookexternopgestelde)adviezenenrapportages.

9. Contactgegevensbeheerder• Contactgegevenshuismeestertenbehoevevandeinzagevanlogboekenen(revisie)tekeningenvan

installaties.Aansluitendwordteeninkoopprocedureopgestart,opbasisvandeNTA8027(ref.6).Indezenormwordenaandachtspuntenbeschrevenwaarondereenuitgebreideopsommingvandeteverstrekkenobjectgegevens(deopsomminghiervoorwasbeperkt),hetprocesschemavandeinspectiewerkzaamhedenenderesultatenvanhetprojectendetakenvandeopdrachtgever.

4.2.2.Stap1:DeopdrachtfaseDehiernavermeldebeschrijvingiseenvoorbeeldvanhetproces.Dedetailstappenzijnzeerafhankelijkvanhetfeitofdeopdrachtgevermeteigeninspecteursdeinspectiewerkzaamhedenuitvoert,ofdathijdituitbesteedaaneenexterninspectiebureau.Ookspeelthierinmeedevormendemanierwaaropdewerkzaamhedenwordeningekocht5.Hetisdusnietnoodzakelijkdatallegenoemdestappenwordendoorlopen,nochdatallehierondervermeldeinformatiebeschikbaargesteldmoetworden.AlleopdrachtenzijngebaseerdopdenormNTA8027waarineenaantalaandachtspuntenbeschrevenwordenvoordeopdrachtfase,zoals:

1. Deresultatenvanhetproject1.1 Verlangdeoutputen/ofrapportages1.2 Derapportagevandeinspectie1.3 Deonderhoudsbehoefte1.4 Onderhoudsbegroting1.5 Evaluatie1.6 Archivering2. Takenvandeopdrachtgever2.1 Omschrijvingvandeuittevoerenwerkzaamheden2.2 Doelvandewerkzaamheden2.3 Omschrijvingvanhetobject2.4 Informatievoorafaanbelangstellenden

5 Het inkoopproces wordt hier niet verder omschreven


2.5 Opdrachtverstrekking2.6 Beschikbaarstellenvangegevens2.6.1 Informatievandeopdrachtgever2.6.2 Toetsingvanbeschikbaargesteldegegevens2.6.3 Actualiserenvanverstrektegegevens3. Selectievandeopdrachtnemer(s)3.1 Criteriavoorinspectiebureaus3.1.1 Richtlijnenvoorkwaliteitvanhetinspectiebureau3.1.2 Onafhankelijkheidvanopdrachtnemer3.1.3 Referenties3.2 Deskundigheidvanbetrokkenpersoneelvanhetinspectiebureau3.2.1 Competenties(kennisenvaardigheden)voorinspectiewerkzaamheden3.2.2 Competentiesvoorprojectmanagement

SpecifiekvoordeRGDisdatdezehetinspectiebureauvoorschrijftvoorwelk(sub)doeluithetstrategischbesturingsmodelvanFiguur2.1elkeBOEIdisciplinedeverschillendegebouwelementendientteinspecte-renentebeoordelen.Voordekwaliteitsborgingvandeinspectieresultatengeldendevolgendeaspecten:1.Dewerkzaamhedenwordenuitgevoerddoorgecertificeerdpersoneel.

• Certificatievolgtuithetbehalenvaneenerkendeopleidingincombinatiemethetbijblijvenophetvakgebied,hetzogenaamdepermanenteeducatietraject.

• VoordeverschillendedoelenvanRgdBOEIgeldenperdiscipline(Bouwkunde,Elektrotechniek,WerktuigbouwenTransporttechniek)devolgendereedsbestaandecertificaten/opleidingenalsondergrens:

• B(rand):deopleidingtot“preventistbrandveiligheid”bijhetNIFV.Ditiseenmbo-opleiding.• O(nderhoud):eengediplomeerdonderhoudsinspecteur,diedeNEN2767zowelintheoriealsinde

praktijkweettehanteren.Detheoretischekennisendepraktischetoepassinghiervanmoetzijnverkregendoorhetvolgenvaneenmeerdaagseopleiding.Daarnaastmoethijaantoonbaarkennishebbenvanonderhoudsaspectenvangebouweneninstallaties,deverouderingvandezeelementenkunneninschattenenbepalenwatdegevolgenhiervanzijn.

• E(nergie:eengediplomeerdEPA-UinspecteurvolgensdeBRL9500(alledelen).• I(nzichtinhetvoldoenaanwet-enregelgeving).Hiervoorbestaatgeenseparateopleiding.Inspecteurs

dienenophuneigenvakgebiedopdehoogtetezijnvandeeisendieaanelementenenruimtenwordengesteldvanuitdevigerendewet-enregelgeving.Tevensmoetenzijnkunnenomgaanmetovergangsregelingen.Hoedezekennisvanwet-enregelgevingendeconsequentieshiervanbijinspectiesgetoetstmoetwordenisnogeenvraagteken;gecontroleerdmoetwordeninhoeverredezekennisonderdeelisvaneenopleidingscertificaat.

2.Takenenverantwoordelijkhedenwordenscherpomschrevenenovergedragen.• SpecifiekvoordeRGDisdatdezehetinspectiebureauvoorschrijftvoorwelk(sub)doeluithetstrate-

gischbesturingsmodelvanFiguur2.1elkeBOEIdisciplinedeverschillendegebouwelementendientteinspecterenentebeoordelen.

4.2.3Stap2:hetvoerenvaneenintakegesprekHetdoelvanhetintakegesprekishetuitwisselenvaninformatietussendeopdrachtgeverenhetinspectie-bureau.Deagendavanhetintakegesprekisalsvolgt:• Deplanning(inclusiefdatumvanhetinspectieouttakegesprek,tevensadviesintakegesprek,enhet

integraalouttakegesprek)vandeinspectiesendeadvieswerkzaamhedenwordtbesprokenenvastgesteld• SpecifiekeobjectinformatieenaandachtspuntendievermeldstaanopdeBILwordendoorgenomen

vanuithetinspectieplan• Hetintakeformulierwordtingevuldenondertekend• Hetformatvooraanleveringvandeinspectiegegevenswordtovergedragenaanhetinspectiebureau.

4.2.4Stap3:KwaliteitstoetsVoordekwaliteitvandegegenereerdeinspectieresultatenperdisciplineisdeinspecteurdieheteindrap-portopsteltverantwoordelijk.Deopdrachtgeverlaatsteekproefsgewijscontroleuitvoerenopdezekwaliteit


doormiddelvaneenkwaliteitstoets.Indetoetswordtnagegaaninhoeverredegegevensperdisciplinevolledigenopeencorrectewijzezijnverzameldenverwerkt.Dezecontrolebestaatzoweluiteenbureau-analyse,maarookwordtsteekproefsgewijzedeinspectieoponderdelenherhaald.

4.2.5Stap4:Inspectieouttake/adviesintakegesprekvoerenTijdenshetinspectieouttake/adviesintakegespreklichtdeintegraalvastgoedinspecteurzijnintergraalin-spectie-rapportagetoeaandeopdrachtgever.Indetoelichtingopzijnbevindingenrefereertdeinspecteuraandeaandachtspuntenvanhetintakegesprek.Doorhetaccepterenvandeintegraleinspectiegegevenswordtdeverantwoordelijkheidovergedragenaandeintegraalvastgoedadviseur.Deaangewezenadviseurkanzowelbijhetinspectiebureauwerkzaamzijn,maarookbijdeopdrachtgever.Hetverloopvanhetinspectieproceswordtbesprokenenhetinspectieouttakeformulierwordtingevuldenondertekend.

4.3 Deprocessenvanhetinspectiebureau

Voordeuitvoeringvandeopdrachtmaakthetbureaugebruikvangediplomeerde/gecertificeerdeeigenofingehuurdeinspecteurs.Tezamenmetdeadviseurstellendezeeeninspectieplanopinoverlegmetdeopdrachtgeverendecontactpersoonvanhetobjectinkwestie.

4.3.1 InspectiesperdisciplineElkeinspecteur(B,E,KenT)verrichtdegewensteinspectiesvolgensderichtlijnenvanreferenties1en2enmetinachtnamevandedoordeopdrachtgevergespecificeerdecategoriseringperelement.DeresultatenwordenverwerktineenrapportenopgeslagenineendoordeRGDverstrektsoftwarepakket.Voordieelementenwaarvandegeobserveerdeconditie/klasselagerisdandevereistewaardestelthijeentechnischadviesopovermaatregelenvooreeneffectiefherstelofverbeteringvandezeelementen.

4.3.2 KwaliteitstoetsinspectiesDeintegraalvastgoedinspecteurbeoordeeltdetechnischekwaliteit/juistheidencompleetheidvandeinspectieseninspectieadviezen.Bijgoedkeuringdraagthijdeverantwoordingvoordezeaspectenoveraandeintegraalvastgoedadviseur.

4.3.3 Inspectieouttake/adviesintake-gesprekziehiervoor4.2.5

4.3.4 VerwerkingtotintegraaladviesrapportHetisdetaakvandeintegraalvastgoedadviseuromopbasisvandedoorhemgeaccepteerdeinspectierap-portentekomentoteengeïntegreerdeconditiescoreenintegralemaatregelenomdegeconstateerdegebreken/tekortkomingen/klasseteverhelpen.Daarbijzalhijinachtnemen:• Deinformatieomtrenteisenenwensen,toekomstigeafstoot,renovatieofherindelingvanhetgebouw

zoalsdiezijnverstrektbijdeopdrachtenverklaardinhetintakegesprek.• Deernstvandeafwijkingentussengewensteengeobserveerdeconditie/klasseinrelatiemetdestrategi-

schedoelstellingenvandeopdrachtgever.Eeneersteinschattingkanhijmakenmetdedoelen/prioritei-ten-matrixinreferentie1.Echter,hetmodelalsbeschreveninhoofdstuk7eninBijlage2geefteenmeerbetrouwbarerelatiemetdestrategischedoelstellingenvandeopdrachtgever.

• Demogelijkheidactiviteitenteclusterenwaardoordeoverlastvoordegebruikerwordtverminderdendekostenvanuitvoeringlagerkunnenuitvallen.Hijdientzichterealiserendatdeeffectiviteitvaneendergelijkecombinatieafhangtvantechnischeaspectenenlokaleomstandigheden.Daarnaastzalbijclusteringverliesvangebruikslevensduuroptredenwaarvandekosteninaanmerkinggenomendienenteworden.

• Hetrisicovanuitstellenvanactiviteitentotdevolgendeonderhoudscyclus.Deadviseurzaleenkansuit-spraakmoetendoenoverdeveranderingvanconditieoverdezeperiodebijvoortgezetgebruik.

• Dekosten/batenvanzijnvoorstellenintermenvantotalelevensduurkostentezamenmetaspectenvanduurzaamheid(“cradletocradle”)enmilieu.

Deadviseurgeeftdeopdrachtgeverdekeuzeuitmeerdereonderbouwdescenario’s.


4.3.5.BeoordelenRgdBOEIadviesrapportDeopdrachtgeverheefthierbijdemogelijkheidopmerkingenteplaatsen,verduidelijkingtevragenennaderevragentestellen.DezewordenverwerktinhetdefinitieveRgdBOEIadviesrapport.

4.3.6.IntegraalouttakebesprekingDeinspectie/adviesopdrachtwordtformeelafgeslotenmeteenintegraalouttakegesprekwaarindeintegraalvastgoedadviseurzijnconceptRgdBOEIadviesrapportpresenteert.Hierinwordendeverschillendescenario’svoorhetplanmatigonderhouduitgewerkttoteenmeerjarenuitvoeringsplan.Doordeacceptatievanditeindrapportdoordeopdrachtgeverwordtdeintegraalvastgoedadviseurontheven/ontslagenvanzijnverantwoordelijkheid.

4.4 HetopstellenvandeconceptMUP

DeRgd-adviseurgaatnudeverschillendescenario’suithetaangeleverdeRgdBOEIadviesrapport,tegenelkaarafwegen.Hierbijgaathijhetmeestvoordehandliggendescenariobeoordelenopdekadersdiebijdeinformatieverzamelingafgesprokenzijn,endebijdragevanhetscenarioaandemissie,dusdedoelenvandeRGD.OokzaldeadviseurinoverlegmetdeprogrammamanagerPlanmatigOnderhoudhetdefinitiefbenodigdebeschikbarebudgetbepalenvoorhetobject.Daarnazalhijaandevastgoedeigenaarendeklant,tonendathetdoorhemgeselecteerdescenario(eventueelaangepastvanwegevoortschrijdendeinzichten)binnendeafgesprokenkadersblijft.TenslottewordenerafsprakengemaaktoverdemanierwaaropdeMUPgefinancierdgaatworden.

4.5Werkomschrijvingentoevoegen

NagoedkeuringvanhetconceptMUP,wordendevoorgesteldemaatregelen,doordeRgd-adviseur,eventueelmetondersteuningvaneenexternepartij,voorzienvan(standaard)werkomschrijvingen.Delaatstefaseindezestap,betrefthetdoenvaneenvoorstelhoedeuitvoeringvandevoorgesteldemaatregelenefficiënteneffectiefingekochtkanworden.Hierbijmoetendeinterneinkoopbeleidsregels,bijvoorbeeldtenaanzienvanDuurzaamInkopen,gehanteerdworden6.Ziehiervoorparagraaf4.6

4.6 Relatiemetcontractenvoordagelijksonderhoud

Traditioneelwordtdagelijksonderhoud(4.1)inzijngeheeluitgevoerddooreenexterneuitvoerendepartij.Hierbijdientalsbasiseenresultaatcontractzondergedelegeerdeverantwoordelijkheid.Hetplanmatigonderhoudwerdenwordtvaakdoordeeigenaarofeenbeheerorganisatieuitgevoerd.DeintroductievanNEN2767maakthetmogelijkkwaliteitenkosteneenduidig,objectiefengestructureerdinbeeldtebrengen.Daardoorontstaanvoordeopdrachtgeverookanderemogelijkecontractvormen,waarindeuitvoerendepartijmeervrijheidenverantwoordelijkheidneemt.EeneenvoudigvoorbeeldhiervanishetprestatiecontractmeteenaantalSLA’s(ServiceLevelAgreementsendaarbijhorendeKPI’s(KeyPerformanceIndicators).Dezecontractvormmaakthetmogelijkomhetdagelijksonderhoudmetdedaarbijhorendeverantwoordelijkhedenvoorconditie-bewakingtedelegerennaareenuitvoerendepartij.Hierbijkanmenkiezenomeendeelvanhethistorischplanmatigonderhoudtelatenuitvoerenopconditiebasisalsprestatienorm.

6 Voor de meest recente criteria raadpleeg de volgende site: www.rgd.nl/onderwerpen/themas/duurzaamheid/projectmatige-aanpak-duurzaamheid en de daarop aangegeven link naar de VROM-site over dit onderwerp.


Dagelijks onderhoud

preventief

correctief

Planmatig onderhoud

T> 5 jrMUP/MJOP

Beheer & onderhoud

T≤ 5 jrMOP

SBO-TI 2004

SBO-TI 2010

Maincontracting

Full-service, DBFMO-PPS

Figuur 4.2: Toekomstige structuur Beheer en Onderhoud.

MetmaincontractingwordthetgeheelvandeMOP7uithetplanmatigonderhoudookgedelegeerdaandeuitvoerendepartij.Deopdrachtformulering(commissioning)wordtineendergelijkgevalsteedsbelangrij-kervoordeeigenaar.

Full-servicecontractingwilzeggendatgedurendedebeheerperiodeeenuitvoerendeexternepartijvooreenbepaaldecontractperiodezorgdraagtvoorzowelhettechnischalsfacilitairbeheer.Deeigenaarendegebruikerenhebbenindatgevaleengezamenlijkecommissioning-rolmetdeuitvoerendepartij.BijDBFMO8enPPS9ligtdaarnaastookdeverantwoordelijkheidvoorhetheleontwerp,c.q.herontwerp,bijdeuitvoerendeexternepartij.Dezecontractvormbeslaatdetotalelevensduurenkentvaakeentermijnvan30jaarenlanger.Commissioningishierbijonontbeerlijk

Inaldezeconceptentreedtdegebouweigenaarterugophetbeheersvlak,waardoordehierbovenbeschre-venactiviteitenmeerenmeerkomenteliggenbijexternepartijen.

7 Meerjaren onderhoud planning.8 Design, Build, Finance, Maintain and Operate 9 Publiek Private Samenwerking


5 Uitwerking van inspecties en onderbouwde adviezen

5.1 Inleiding

Indithoofdstukwordtdevoorgeschrevenwijzenvaninspecterenenadviserengeconcretiseerddoormiddelvanvoorbeelden.Inparagraaf5.2staatdeinspectievanenadviseringovereenbrandwerendeafscheidingcentraal.Paragraaf5.3demonstreerteenkosten-batenanalysebijdekeuzevaneennieuwedakbedekking(LCC-berekeningen).Paragraaf5.4legteenrelatiemethetonderhoudsprocesenlaatziendatdeeffectievelevensduurnietalleenafhankelijkisvaninherentemateriaaleigenschappen,maarookvanomgeving-engebruiksfactoren.Inditverbandwordtstilgestaanbijdegemiddeldetijdtotfalen,dezogenoemdeMTTF,alsrepresentatievaneenkansproces.Paragraaf5.5tenslottegaatinopdeeisvanduurzaamheidendeconsequentieshiervanvoorinspectieenadvisering.

Figuur 5.1: Voorbeeld van brandwerende afscheiding.

DeopgavevoordeinspectieisdebeoordelingvaneenbrandwerendafscheidingopdeBOEIthema’s;brand,onderhoud,energieeninzichtinvoldoenaanwet-enregelgeving.Deinspecteurkrijgteenlijstvanalleelementenuitdestandaard-elementenlijstwaarvoorhijeeninspectiemoetuitvoeren(inditgevaldievoorkomeninfiguur5.1).Debeoordelingvanelkelementopdeverschil-lendeBOEIthema’svindtplaatsviadebestaandenormenalsbrandscan,NEN2767,EPA-U,etcetera.Vanuitdievisiekrijgtelkelementslechtseenscoreonderéénofmeerdoordeopdrachtgevervoorgeschrevensubdoelen.ZoscoortdeverwarmingsketelonderhetthemaBopdesubdoelen:“beperkenvanslachtoffers”,“beperkenschadeaanderden”,en“beperkenschadebedrijfsprocesgebruiker/financieel”(voordefinitiesziebijlage1).OnderhetthemaOscoortdezelfdeketelophetsubdoel“beperkenschadeaaneigenaar”.OnderhetthemaEscoortdeketelopdesubdoelenI:“comfort&behaaglijkheid”,“welzijn”,“energiezuinigheid”,“emissie”,“duurzaamheid”en“imagoaspecten”.InhetkadervanInzichtinhetvoldoenaanwet-enregelgeving(I)scoortdeketelophetsubdoel“beperkenvanslachtoffers”.

Eenvoorbeeldvanconditiebepalingophetthema“brand”isgegeveninFiguur5.3.Deinspecteurbeoor-deeltdeverschillendelementenhieropdecriteria“veiligheid”(“beperkenvanslachtoffers”,“beperkenvanschadeaanderden”)enbruikbaarheid(“beperkenvanschadebedrijfsproces”)viadebrandscan.Indit


voorbeeldzijndescorespersubdoelgelijk;erzijnomstandighedenwaarbijdescorevoordeconditievanhetzelfdeelementkanverschillen.

Verwarmen distribueren distributie- en aansluitleidingen, (appendages, hulpstukken, kleppen, afsluiters, beugeling, ophanging en isolatie)

verwarmen opwekken / omzett en ketel

verwarmen distribueren verdeler / verzamelaar (groepen met afsluiters, pompen<2kW, opnemers en transmitt ers, isolatie beugeling, ophanging)

verwarmen distribueren pomp >2kW

verwarmen afgeven / verbruiken Verwarmend Oppervlak (met voetventiel, kraan, beugeling, ophanging etc)

verwarmen afgeven / verbruiken vloerverwarming (incl aansluitset, pomp etc)

koelen opwekken / omzett en natt e koeler (koeltoren)

koelen opwekken / omzett en water/water compressor koeling

koelen distribueren verdeler / verzamelaar (groepen met afsluiters, pompen<2kW, opnemers en transmitt ers, isolatie beugeling, ophanging)

Koelen distribueren distributie- en aansluitleidingen, (appendages, hulpstukken, kleppen, afsluiters, beugeling, ophanging en isolatie)

ventileren en luchtbehandeling afgeven / verbruiken VAV-box

ventileren en luchtbehandeling distribueren distributie- en aansluitleidingen, (appendages, hulpstukken, kleppen, afsluiters, beugeling, ophanging en isolatie)

ventileren en luchtbehandeling opwekken / omzett en centrale mechanische toe en/of afvoer installatie

elektrifi ceren distribueren distributie- en aansluitleidingen, appendages, hulpstukken, kabelbanen en/ofgoten, beugeling, ophanging)

verlichten beschermen veiligheid, nood signalering verlichting

veiligheid beschermen brandveiligheidskleppen in WBDBO

veiligheid beschermen WBDBO materiaal

afscheidingen binnen wanden binnenwand constructie

Figuur 5.2: Selectie van elementen uit de SEL m.b.t. een brandwerende afscheiding.

Figuur 5.3: Gebouw Prestatie Index Brandveiligheid


Figuur 12 voorbeeld van conditiebepaling op het aspect Brand.

Metderekenmethodesvanbijlage2berekentdesoftwarenueenprestatieindex(Figuur11)voorditaspectopgebouwniveau:Opeenschaalvan1(best)tot5(slechtst)isdegemiddeldeprestatie2.11.Vande27ingevoer-deconditiescoresbevindtcirca20%zichophetniveau4of5.Deinspecteurzalverbeterings-maatregelenvoorstellenvoordehieraanverbondenelementen,diedoordeadviseurwordenbeoordeeldophetniveauvanhetgebouwalsgeheel.Merkop,datinditdeelover-zichtdeorigineleweegfactorenuithetbesturingsmodelvande(sub)aspectendienietbeoordeeldzijn,doordesoftwareopnulzijngezet(deaangepasteweegfactoren).OpdezelfdewijzeontstaateenoverzichtvoordeandereBOEIthema’s.

Figuur 5.4: Geaggregeerde prestatie berekening.


Deberekeningvandegeaggregeerdegebouwprestatieindex(Figuur5.4)gebruiktallescores,inditvoorbeeld101.Detotalescoreis2.66opeenschaalvan1–5;debestescoreisdieophetsubdoel“veilig-heid”dieeenwaarde2.27heeft .InditvoorbeeldzijneenaantalelementenvanuiteenverschillendeBOEI-disciplineopeenwaarde5beoordeeld.Stelnu,dataldezeelementenwordenteruggebrachtinde“nieuw”toestand“1”.

Figuur 5.5: Toestand gebouw nadat alle elementen met conditie 5 naar 1 zijn gezet.

Degebouwprestatieindexverbetertdanvaneenwaardevan2.63naareenvan2.34.Doordemaatregelenverbeterthetdoel“veiligheid”van2.27naar1.90.Deadviseurkanopdezemaniereenbeargumenteerdeselectiemakenvanwelkemaatregelendiehetgrootsteeffecthebbenopzowelgebouwniveaualsophetniveauvandedoelenwaarnahijvervolgensdiemaatregelenverderkananalyserenopbijvoorbeeldkosten-baten.Opeenvergelijkbaremanierkandeadviseureeninschatt ingmakenvandeprestatieindexbijhetvolgendeinspectie/beslissingsmoment(nu5jaar).Steldateenadviseurvandesetelementenindecategorie“beschermen”devolgendeinformatie(Figuur5.6)krijgt:

elementen toestand nu

maat-regel?

toestand over 5 jaar

kans verwachte conditie

besc

herm

en

droge en natt e sprinkler kleppen 3 5 0.6 4.2

brandblusmiddelen (persoonlijke) 3 3 0.9 3

licht- en zonwering 4 x 1 1 1

water hoogte detecteer installatie 2 4 0.2 2.4

mech rook- en warmte afvoer installatie 2 3 0.3 2.3

distributieleidingen, appendages, etc. 3 4 0.8 3.8

sprinklerkoppen 2 3 0.9 2.9

WBDBO materiaal 2 3 0.5 2.5

brandveiligheidskleppen in WBDBO 2 3 0.8 2.8

aardinginstallatie 4 x 1 1 1

sprinkler pomp 4 x 1 1 1

gemiddeld 2.8 2.4

Figuur 5.6: Voorbeeld uitwerking Gebouw Prestatie Index over 5 jaar

Dehuidigegemiddeldeconditievandeelementenset“beschermen”komtuitop2.8,maardeinspecteurziet3elementenwaarvoor(opbasisvandeconditiescore4)directeactieisgeboden.Voorhetelement“drogeennattesprinklerkleppen”verwachthijmet60%kansdatdeconditieover5jaarisgedaaldvan3naar5.Deverwachteconditieover5jaarisdan:0.6*5+(1-0.6)*3=4.2.Voordepersoonlijkebrandblusmid-delenishijermetgrotezekerheid(kansis90%)vanovertuigddatdieopconditie3zalblijven.Bijde“waterhoogtedetecteerinstallatie”bestaateenkleinekans(20%)datdeconditieverandertvan2naar4.Dezerisicoinschatt ingenvormendebasisvaneenonderbouwde(setvan)maatregelen.


0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5

verwachtte conditie

toestand nu

sprinklerpomp

aardingsinstallatie

brandveiligheidskleppen…

WBDBO materiaal

sprinklerkoppen

distributieleidingen

mechanische rook en …

water hoogte detecteer…

licht en zonwering

brandblusmiddelen…

droge en natte sprinkler…

Figuur 5.7: Voorbeeld huidige en verwachte condities.

5.3 Financiëleonderbouwing(Kosten/Baten-analyse);deLCCberekening

Stel,wehebbeneenbestaanddak.Devanoudsherbitumineuzebedekkingisineenslechteconditie.Nadathetdakeerstiskaalgemaakt,blijkentweematerialeninaanmerkingtekomen:APPenEPDM.Deeigenaarwensthetgebouwnog60jaarteverhurenenvraagtadvies.Devraagiswelkedakbedekkingverdientdevoorkeuropbasisvaneennettocontantewaarde-berekening(=NCW)meteendiscontovan5%?

Devolgendegegevenszijnbekend:Dakafmetingen 25x40m2.VerwachtelevensduurAPP 15jaar,daarna1laagaanbrengen,bij30jaarvervanging.VerwachtelevensduurEPDM 40jaar,daarnavervangen.Verwachtelevensduurrand 35jaar

Kosten:

Dakbedekking Leveren en aanbrengen Enkelbaan Slopen

APP € 35/m2 € 25/ m2 € 6/ m2

dakrand (APP) € 15/m n.v.t. € 1/m

EPDM € 50/ m2 n.v.t. € 4/ m2

dakrand (EPDM) € 20/m n.v.t. € 1/m


Deadviseurzalnudevolgendeberekeninguitvoeren:InvesteringenAPPtot60jaar:Jaar0 =oppervlakte*€35/m2+lengtedakrand*€15/m+oppervlakte*€6/m2

=(25*40)*€35+2*(25+40)*€15=€36950Jaar15 =oppervlakte*€25/m2+25*35*€25=€25.000Jaar30 =slopenAPP+slopendakrand+oppervlakte*€35/m2+lengtedakrand*€15/m =(25*40)*6+2*(25+40)*€1+(25*40)*€35+2*(25+40)*€15=45080Jaar45 =25*40*€25=€25.000

OpeenzelfdewijzeberekenenwedeuitgavenvoordeEPDMvariantenkomendantotdevolgendetabel:

jaar APP, € gedisconteerd, € EPDM, € gedisconteerd, €

0 36950 36950 52600 52600

15 20000 9620

30 45030 10419

40 59330 8428

45 20000 2226

totaal 121980 59215 111930 61028

Figuur 5.8: Berekening tot 60 jaar.

Overdeperiodetot60jaargevenweintermenvantoekomstigewaardeneenbedragvan€121.980uitaanAPPtegen€111.930aanEPDM.UitdeberekeningblijktdaarentegenAPPdelaagstenettocontantewaardetehebben.DeadviseurzalduskiezenvoorAPPalsbestealternatief,gegevenhetverschilvan€1.812.HetverschilinNCWisvoornamelijktoeteschrijvenaanhetfeitdatdeperiodevan60jaarzoisgekozendatdeEPDMinvesteringinjaar40nietvolledigwordtuitgebuitbinnendehorizonvan60jaar.DitkomtomdatdeEPDMdakbedekkingnogeenrestlevensduurheeftvanca.20jaar.


0 36950 36950 52600 52600

15 20000 9620

30 45080 10430

40 59330 8428

45 20000 2226

60 45080 2413

75 20000 515

totaal 122030 62155 111930 61028

Figuur 5.9: Berekening tot 80 jaar

Breidenwedehorizonuittot80jaardanblijktEPDMookdandebestekeuze(Figuur5.9).Letophetsterkeeffectvandiscontering;deuitgavenaaneenvolledigeAPPvervanginginna60jaartellenmaarvoorcirca5%vandezewaardemeeindeLCCberekening.LCCberekeningenzijnsterkafhankelijkvandeaangenomenlevensduur.Stel,datdegeobserveerdelevensduurvanEPDMniet40jaaris,maardatuitinspectieblijktdatdezena35jaarmoetwordenvervangen.



0 36950 36950 52600 52600

15 20000 9620

30 45080 10430

35 59330 10756

45 20000 2226

60 45080 2413

70 59330 1950

75 20000 515

totaal 122030 62155 111930 63356

Figuur 5.10: LCC berekening met standtijd EPDM 35 jaar

Figuur19toontdanaandatdeEPDMoptieteverkiezenvaltbovenAPP.UithetbovenstaandeblijktdatdeadviseurLCCberekeningendientuittevoerenmeteengevoeligheidsana-lysemetbetrekkingtotdealsdeterministischverondersteldegemiddeldelevensduren,alsmedeoverdehorizonwaaroverdeanalysewordtuitgevoerd.(ditbetekenddathijrekeningmoethoudenmethetfeitdatdekeuzesaanhettijdvandebeschouwdetijdspanne,dezelfderestlevensduurmoetenhebben,enbijvoorkeurnuljaren).

5.4 OnderhoudengemiddeldelevensduurinLCCberekeningen

DeLCCberekeningenuitdevorigesectiehebbennauwelijksenigerelatiemethetonderhoudsproces.Indepraktijkblijktdeeffectievelevensduurnietalleenafhankelijktezijnvaninherentemateriaaleigenschap-pen,maarookinsterkematevanomgevingengebruiksfactoren(wisselendebelasting,invloedvanzonlicht,..).Degemiddeldetijdtotfalen,deMTTF,iseenrepresentatievaneenkansproceszoalsuitonderstaandvoorbeeldblijkt.Stel,wehebbeneengebouwelementmeteenaangenomenlevensduurvangemiddeld20jaar.Deadviseurrealiseertzichdathetelementookeerderoflaterfunctioneelkanfalen.RekeninghoudendmetdeBOEIinspectieperiodevan5jaarverwachthijdathetelement-na15tot20jaarin10%-na20tot25jaarin80%en-na25tot30jaarin10%vandegevallenaanvervangingtoeis10.Dekostenvanvervangingzullendanvoor10%drukkenophetbudgettussen15en20jaar,voor80%ophetvolgendeinterval,enzovoorts.Erontstaanopdiemanierdrienieuwesituaties.Vanuitelkvandiesituatiesontstaanweerdrienieuwetoestandenbijdevolgendevervanging.Zozalindeeerste10%categoriein10%vandegevallenvervangingplaatsvindenbij15+15=30jaar;in80%bij35jaarenin10%vandegevallenbij40jaar.Deindustriegebruiktspecialistischesoftwarepakkettenomdergelijkeproblemendoorterekenen.

10 Dit is een voorbeeld van een simpele driehoekskansverdeling, gekozen vanwege de eenvoud. In de praktijk gebruikt een onderhoudsspecialist continue verdelingen als de normale of de Weibull verdeling.


Figuur 5.11: Voorbeeld van stochastische modellering.

ZogeeftFiguur5.11eengrafischerepresentatievanhethierbovengeschetstevoorbeeld.Dezwartestippel-lijngeeftdejaarlijksteverwachtenstoringsafhankelijkeonderhoudskosten(linkeras)indienonderhoudelkjaarplaatsvindttegenuitvoeringskostenvan€50.000.Daarnaastisheteffecttezienvangeplandonderhoud;degroenekolommen(rechteras)gevendeuitvoeringskosten(€40.000)vanplanmatigonderhoud(elke20jaarbijeengemiddeldelevensduurvan20jaar).Ondanksditgeplandonderhoudblijftdekansopnoodzakelijkresterendcorrectiefonderhoud(derodekolommen,linkerschaal).Hetgeplandonderhoudsintervalisteruimgekozen;afhankelijkvandeverhoudingtussentotalekostenvancorrectieftenopzichtevandievanpreventiefzalhetoptimaleintervalliggentussen30en70%vandeverwachtelevensduur.

In de gebouwgebonden onderhoudsector wordt de verwachte levensduur (MTTF) vaak ten onrechte gezien als een betrouwbare waarde tot functioneel falen in plaats van een kansuitspraak. Dit beïnvloedt de waarde van LCC berekeningen. Daarnaast wordt de MTTF gebruikt als een interval voor planmatig onderhoud waardoor aanzienlijke kansen op extra kosten voor storingsafhan-kelijk onderhoud ontstaan.

DeRGDisactief‘zowelbinnendeeigenorganisatiealsinsamenwerkingmetdeStichtingBouwResearch’omtotmeerinzichttekomenindefactorendiedelevensduurvanelementenbepalen.Meerinzichtindezefactorenkanleidentotmeerkostenbesparendeonderhoudsstrategieën.

5.5 Duurzaamheidsaspecten

5.5.1Doelstellingenvoorduurzamerijkshuisvesting11InhetkabinetsprogrammaSchoonenzuiniggeldendevolgendedoelstellingenvoorderijkshuisvesting:1.Gemiddeldtenminste2%energiebesparingperjaaren25%binnenderijkshuisvestingin2020;2.In2012isderijkshuisvestingCO2-neutraal;3.100%duurzaaminkopenvanaf20104.Cradle-to-Cradletoepassenbijeenaantalrijksgebouwen

11 Voor de meest recente criteria raadpleeg de volgende site : www.rgd.nl/onderwerpen/themas/duurzaamheid/projectmatige-aanpak-duurzaamheid en de daarop aangegeven link naar de VROM-site over dit onderwerp.


Dezedoelstellingenzullenvooralindebestaandevoorraadgebouwenmoetenwordengerealiseerd.Bijhetinplannenenuitvoerenvanonderhoudgeldenzedanookalseenbelangrijkuitgangspunt.

5.5.2Duurzaamheidsdoelenuitgespitstinenergiezuinigheid,emissieenmilieubelasting

1. Energiezuinigheid:• Rijksdoelstellingen:25%energiereductiein2020 Uitvoering:Energiebesparingprogrammawaarmee25%energiereductiein2020bereiktwordtinstappen

vanjaarlijksgemiddeld2%.Basisjaaris2007,eersteverantwoordingsjaaris2008.

• Energielabelbijinkoop:Deintroductievanhetenergielabelenhetduurzaaminkopen-beleidhebbenaleenstevigeffectinderijkshuisvesting.Ditbeleidbetekentinhoofdlijn,datgeenbestaandegebouwenmeteenlagerlabeldanCmeerwordenaangekochtofaangehuurd,ofdatgebouwenmettenminstetweelabelstappenmoetenwordenverbeterd.

• Duurzaaminkopen:In2010isduurzaaminkopenoverdehelelinieingevoerd,omdaarmeeeenbeteremarktvoorduurzameproductenendienstentecreëren.(ziehiervoorparagraaf5.5.3)

Invullingvandekabinetsdoelstellingtenaanzienvanenergiezuinigheidvindtplaatsdoordevolgendestrategieintezetten:

• Energiezuinigeverlichtinginopenbareruimteswordtversneldingevoerd.

2.Emissie• CO2 DeRijksoverheidwilin2012klimaatneutraalgehuisvestzijn.Datgebeurtbijvoorkeurviaenergiebespa-

ringendeinkoopvanhernieuwbareenergieenwaarnodigzaldeoverheidcompenseren. Concreetisditvertaaldnaareenjaarlijksekostenbesparingvantenminste€27mln(prijspeil2008)eneen

CO2-reductievantenminste105.000ton.(KADO-brief,2008,2010)

(DuurzamebedrijfsvoeringRijk(spoor2) Het doel van dit spoor van het KADO-programma is het stimuleren van duurzame bedrijfsvoering van het Rijk.

Duurzaamheid moet uitgroeien tot een integraal, inspirerend onderdeel van de bedrijfsvoeringstrategie en identiteit van de verschillende ministeries.

Met de inspanning van alle departementen krijgen we een Rijksoverheid die haar ambitie van koploperschap in duurzaam-heid waarmaakt en daarmee ook andere organisaties stimuleert. We maken zichtbaar dat duurzaamheid niet duurder is, maar beter voor milieu,rijksambtenaar en schatkist.)

3.Milieubelasting• C2C(Kabinetsbriefduurzameontwikkelingenbeleid(KADO-brief2008). Hetkabinetgaataandeslagmetdecradle-to-cradle-gedachte.Dezegedachtezalwordentoegepastbij

hetontwerpvaneenaantalrijksgebouwenenbijeendeelvandeinkoopprocessen. ErzijnC2C-toezeggingengeformuleerdaandeTweedeKamervoorhetrenovatieprojectvanVROM

hoofdzetel.Rijnstraat8).InsamenwerkingmetdeErasmusuniversiteitzoektdeRgdsamenmetmarkt-partijennaarproefprojecten.

• Greencalc:Nieuwegebouwenmoeteneenmilieu-indexscore(Greencalc+)hebbenvantenminste200enbijrenovatiemoetdemilieu-indexmettenminste60puntenwordenverbeterd.

• Duurzaaminkopen HetkabinetgeeftviaKADOdriesporenwaarlangsdeinzetopduurzaamheidwordtvormgegeven.Een

vandezesporenis“deoverheidbijdekoplopersinduurzamebedrijfsvoering”.Voorhetthemabedrijfs-voering(BeheerenOnderhoud)zijndevoordeRijksgebouwendienstrelevanteresultatenbenoemd.In2010isduurzaaminkopenoverdehelelinieingevoerd,omdaarmeeeenbeteremarktvoorduurzameproductenendienstentecreëren.


5.5.3 UitwerkingcriteriaDuurzaamInkopenvoorbeheerenonderhoudvan kantoorgebouwenErzijn13criteriageformuleerd(AgentschapNL,2010):

1.PrestatiegerichtonderhoudAlhetonderhouddientprestatiegerichtuitgevoerdteworden,opbasisvandeconditiemetingvolgensdeNEN2767.Onder‘prestatiegerichtonderhoud’wordtverstaan:hetuitvoerenvanonderhoudopbasisvandeconditievandeonderdelen(conditiemeting)inplaatsvanviavantevorenvastgesteldecycli.Deconditiescorevanallebouw-eninstallatiedelendient3ofbeter(1of2)tezijn.

2.Na-isolatiedak(Bij vervanging van de dakbedekking, indien de warmteweerstand van de dakconstructie lager is dan Rc-waarde 4 m2K/W)DewarmteweerstandvandedakconstructiedientmenteverhogentottenminsteeenRc-waardevan4m2K/W.DeRc-waardemoetberekendwordenconformNEN1068‘Thermischeisolatievangebouwen-Rekenmethoden’.

3.UitvoerenmaatregelenEnergiebesparingsplanDeenergiebesparendemaatregelenuitvoerendiezijnopgesteldinhetEnergiebesparingsplan.

4.Verduurzamendak(Bij vervanging van de dakbedekking)Bijvervangingvandedakbedekkingvaneengeheeldakvlakdeonderstaandemaatregel(en)toepassen.OFVegetatiedak:Menpasteenvegetatiedaktoe.Hetvegetatiedakdientinelkgevaleenwaterkerendelaagtebevatten,pluseensubstraatlaagwaarinsedumplantjes,grassen,mosen/ofkruidenwortelen.OFDakgeschiktmakenvoortoekomstigetoepassingvanzonne-energietechnieken.Hiervoordienendevolgendeaanpassingentewordenaangebracht:• Hetplaatsenvandakdoorvoerentervoorbereidingopdeaanlegvankabelsenleidingen.• Hetaanbrengenvanzonesmetvoldoendedraagvermogen/drukvastheidomapparatuur(zoalszonnecol-

lectorenofPV-cellen)optekunnenstellen,indenabijheidvandedoorvoeren.• Hetmarkerenvandezezonesvoortoekomstiggebruik.OFAfkoppelenhemelwaterafvoer:Menkoppeltdeafvoervanhethemelwater(HWA)afvanhetrioleringssy-steem.Onderafkoppelenwordtverstaan:hetvoorkomendathetrioolhethemelwaterafvoervanhetgebouwafmoetvoeren.

5.Beglazing(Indien de huidige scheidingsconstructie tussen een verblijfsruimte en buiten, die geheel of gedeeltelijk uit kozijnen en beglazing is samengesteld, een U-waarde heeft die groter is dan 2,8 W/m2K)DescheidingsconstructiezouittevoerendatdeU-waardekleinerofgelijkisaan1,2W/m2K.DeU-waardemoetwordenberekendconformNEN1068‘Thermischeisolatievangebouwen-Rekenmethoden’.

6.Flexibelinbouwpakket(Bij aanpassing of vervanging van het inbouwpakket)Degevraagdeaanpassingenaanhetinbouwpakketopeendusdanigemanieradviseren/uitvoerendatdezeeenvoudigkunnenwordenverwijderdofverplaatst.Hiertoedientaandevolgendeeisentewordenvoldaan:• Nieuwteplaatsenbinnenwandendienennietdragenduitgevoerdteworden.• Kabelsenleidingendienennietindevaste/dragendewandentewordenaangebracht.• Devloer-enplafondafwerkingendienenbijverwijderingvanbinnenwandeneenvoudigaangeheeldte

kunnenworden.Hiervoorgeldtdaaromalseis:


o Devloerafwerkingaanweerszijdenvaneennietdragendescheidingswandmaggeenhoogteverschilhebben;

o Deplafondafwerkingenaanweerszijdenvaneennietdragendescheidingswanddienendezelfdeplafondhoogte,rastermateneneindafwerkingtehebben.

7.Verlichting:lampen(Bij vervanging van de lampen)Bijvervangingvandelampenenergiezuinigelampentoepassenmeteenminimalelichtopbrengstvantenminste50lumen/Watt.DitzijnbijvoorbeeldHF-TL-lampen,spaarlampenenLED-verlichting.

8.Verlichting:regeling(Bij vervanging van de armaturen)Bijvervangingvandearmaturendevolgendeopenergiebesparinggerichteregelingentoep:• Daglichtschakelingindevolledigedaglichtsector,bepaaldvolgensNEN2916.• Aanwezigheidsdetectieinalleverblijfsruimteneninsanitaireruimten. Onderdaglichtschakelingwordtverstaan:Eenschakelingdie,zodrahetlichtniveau(buiten)eenbepaalde

grenswaardeoverschrijdt,hetkunstlichtindaglichtzonescentraalofpergevel,geheelofgedeeltelijkuitschakeltofinstappenoftraploosdimt.

Onderaanwezigheidsdetectiewordtverstaan:Eenschakelingdieautomatischaanschakeltwanneeriemandeenruimtebinnenkomtenookautomatischuitschakeltalsderuimtegedurendeeenbepaaldetijdsperiodenietgebruiktwordt.

9.Ventilatie:warmteterugwinning(WTW)(Bij aanwezigheid van een gebalanceerd ventilatiesysteem zonder WTW)Debestaandeluchtbehandelingskastmetgebalanceerdventilatiesysteem,vervangen/aanpassenmeteenmetwarmteterugwinning(WTW)meteenrendementvantenminste70%,conformNEN5138.OnderWTWwordtverstaan:Hetopwarmenvanverse,inteblazenluchtmetdewarmtevandeafgezogenlucht.WTWkanalleenwordentoegepastalshetgebouwvoorzienisvangebalanceerdeventilatie.DemeesttoegepastetechniekenvoorWTWzijndekruisstroomwarmtewisselaar,hetwarmtewielenhettweeelementensysteem(twin-coil).

10.Verwarming(Bij vervanging van verwarmingstoestel)Bijvervangingvaneenverwarmingstoesteldientmeneenmetopwekkingsrendementvantenminste0,95(95%)toetepassen.HetgaathieromhetopwekkingrendementzoalsdatindeNEN2916wordtgehanteerd.

11.Koeling(Bij vervanging van de centrale koelinstallatie)Menpasteencentralekoelinstallatietoemeteenrendementvoormodernecentralekoude-opwekkingvantenminste156%.HetgaathieromhetopwekkingrendementzoalsdatindeNEN2916wordtgehanteerd.

12.BeoordelingprestatievandeinstallatiesDeonderhoudsinstallateurbeoordeelttweejaarlijksdeprestatievandeklimaatinstallaties(verwarming,ventilatieenkoeling)metbehulpvanhetinstrument‘InstallatiePerformanceScan’.Informatieoverhettoepassenvande‘InstallatiePerformanceScan’isbeschikbaarophttp://www.installatieperformancescan.nl/.

N.B. dit onderdeel wordt voor een deel uitgevoerd door de Rgd in de vorm van Functioneel Controleren, Inregelen en Beproeven (FCIB). Dit wordt uitgevoerd bij panden die groter zijn dan 1000 m2 en meer dan 5 jaar in de voorraad. Voor de panden waar geen FCIB wordt uitgevoerd, zal dus de Installatie Performance Scan uitgevoerd moeten worden. Derhalve maakt dit punt geen onderdeel uit van het planmatig onderhoud.


13.DuurzaamhoutTeleverenhoutofhoutverwerktinteleveren(hout)producten,voorzoverdiedienentenbehoevevanderealisatievanhetwerkendezeinhetwerkachterblijven,dientaantoonbaarduurzaamgeproduceerdtezijn.Onderaantoonbaarduurzaamgeproduceerdhoutwordtverstaan:houtdatvoldoetaandeDutchProcurementCriteriaforTimbertenaanzienvanduurzaambosbeheerendehandelsketen,volgensdebijbehorendebeoordelingsmethode,zoalsop24juli2008vastgestelddoordeministervanVolkshuisvesting,RuimtelijkeOrdeningenMilieubeheer.Decriteriazijntevindenopwww.tpac.smk.nl,onder“Documents”.

NB. Dit criterium dient te worden betrokken bij de inkoop van het planmatig onderhoud.

ContractbepalingenbehorendbijhetprocesDagelijksOnderhoud

1.OverdrachtsdocumentDeonderhoudsinstallateurlevertbijafrondingvanhetcontracteenoverdrachtsdocument.Hetoverdrachtsdocumentbevat:1. Technischebeschrijvingvandeaangepasteonderdelen(inclusiefmateriaalspecificaties)eninstallaties.2.Laatsteconditiemeting,uitgevoerdconformNEN2767‘Conditiemetingvanbouw-eninstallatiedelen’.3.Onderhouds-enbedieningsvoorschriften.

2.VentilatiebeheerDederhoudsinstallateurdraagtzorgvoorhetblijvendgoedfunctionerenvandemechanischeventilatievoorzieningen.Hiertoewordeniniedergevaldevolgendeactiviteitenuitgevoerd:• Halfjaarlijksecontroleopdewerking.• Jaarlijksecontrolevandeinregeling.• Halfjaarlijksevervangingvandefilters.• Jaarlijksereinigingvandeluchtbehandelingskasteninclusiefwarmteterugwinunits.Binnenprestatiege-

richtonderhoudzijnditdeminimalefrequentiesomvooreengoedewerkingzorgtekunnendragen.

NB dit punt maakt geen onderdeel uit van het planmatig onderhoud. Wel dient de onderhoudsinspecteur hier aandacht aan te besteden en eventuele gebreken direct te melden aan de opdrachtgever.


6 Conclusies

DeDirectieBeheervandeRijksgebouwendienstontwikkeltinhaarstrevenvooreeneffectieveenefficiëntebedrijfsvoeringentechniekenengereedschap.Vanuiteenmaatschappelijkeverantwoordelijkheidwilzijdezekennisdelenmetanderepartijeninhetveldvangebouwbeheer.Devisieindithandboekdeel3bouwtvoortopdeinzichtenentechniekenzoalsdieeerderzijngepubliceerdindedelen1en2.Waardezedelenmerendeelsbetrekkinghaddenopdeinspectievanindividuelegebouwelementenenruimten,ishetdoelvanditdeel3tekomentoteengeïntegreerdetechniekenbesturingsmodel.VoortbouwendopdeeisenvanhetBouwbesluitiseenonderverdelinggemaaktinhoofd-ensubdoelen.OpstrategischniveauwordenwegingsfactorenbepaaldmetbehulpvanhetAnalyticalHierarchyProcess(AHP)dateenconsistenteonderlingevergelijkingmogelijkmaaktvandezemoeilijktedefiniërenoftekwantifice-rendoelen.DezewegingsfactorenwordenoptactischniveauineenbesturingsmodelgebruiktomheteffectvanconditiescoreszowelopdeBOEI(brand,onderhoud,energieeninzichtinhetvoldoenaanwet-enregelgeving)thema’s,alsopgebouwniveau(alsdashboardfunctie)tebepalen.DooraanvoorgesteldemaatregelenveranderingenvandezescorestekoppelenontstaatdemogelijkheiddeimportantievandezeactiviteitentebeoordelenopBOEI-thema’senopgebouwniveau.Despreidinginconditiescoresperelementwordtopdeverschillendeniveausvanhetmodelmeegenomenwaardooreensnelinzichtontstaatovernietalleendegemiddeldetoestand,maarookoverelementendieeenrisicovormenvoortoekomstiggebruikvanhetgebouw.DeRGDbesteedtdezeinspectieenadviesactiviteitenmerendeelsuitaaninspectie-enonderhoudsadvies-bureaus.Ditdeel3beschrijftdaartoedeprocessenzowelaandekantvandeopdrachtgever(=RGD)alsdievandeopdrachtnemer(inspectie-enadviesbureaus).Hetligtindebedoelingdezevisiesonderdeeltemakenvantoekomstigeopleidingentotgecertificeerdadviseurgebouwbeheer.DemaatschappelijkerolvandeRGDindezevormvankennisoverdrachtkentookbeperkingen;devisieisontwikkeldvanuithetperspectiefvanbeheervanrijksgebouwen.Zijnodigtdanookanderebeheerdersuitkennistenemenvandezetechnieken,zetoetepasseninhuneigenbedrijfsvoeringendeverworvenervaringtedelen.


Bronnen

1. VROM/RGD,Handboekonderhoudinspecties,deel1,maart20082.VROM/RGD,HandleidingRgdBOEI©inspecties,,maart2009a.Deel1:Algemeen,2009b.Deel2a:Bouwkunde,2009c.Deel2b:Elektrotechniek,2009d.Deel2c:Werktuigbouw,2009e.Deel2d:Transport,20093.SBO-TI-20104.NEN2767,20055.Integralebrandscan6.NTA8027“Kwaliteitscriteriavooropdrachtverstrekkingvoorconditiemetingenenopstellenvan onderhoudsbehoefteenmeerjarenbegrotingen”7.Bouwbesluit,2003


Bijlage 1: Termen en Definities

Niveau1:Hoofddoelen

HD1:“Veiligheid”,naderomschrevenals:

Dezeopgaverichtzichopactiviteitendiebijdragenaandeveiligheidvoormenseninenomeenobject.Eengoedeveiligheidvanmensenkenmerktzichdoorhetontbrekenvanincidentenmetlichamelijkletselalsgevolg,alsmedeeenvoldoendesocialeveiligheidinhetfunctionereninenomhetobject.Lichamelijkletselbetreftzoweltijdelijkeof(semi-)permanenteverslechteringvandefysiekegezondheid,tijdelijkeofpermanenteinvaliditeit,metdodelijkletselalsmeestextremesituatie.

HD2:“Gezondheid”,naderomschrevenals: Dezeopgaverichtzichopactiviteitendiebijdragenaandegezondheidvanmensendiefunctionerenin

hetobject.Degezondheidwordtinsterkematebepaalddoorhetklimaatinhetgebouw,,alsmededeafwezigheidvanschadelijkestoffeneneengoedewatervoorziening.Negatieveeffectenopdegezondheidzijnniet(alleen)resultaatvanincidenten,maarvanhetverblijfinhetobject,metallebijbehorendereguliereactiviteiten.Eennegatiefeffectopdegezondheidkenmerktzichdoortijdelijkeof(semi)permanenteverslechteringvandefysiekegezondheid,alsmededepsychischegezondheid.

HD3:“Bruikbaarheid”,naderomschrevenals:

Dezeopgaverichtzichopheteventueelnietmeerkunnengebruikenvanruimten,installatiese.d.waardoorhetbedrijfsprocesvandegebruikerinhetgedingkomt.Hieronderwordtverstaanhetnietmeerwerkzaamkunnenzijnvandewerknemersvandegebouwafnemer(o.a.doorhetnietvoldoenaanARBO-eisen)ofhetnietmeerkunnenaan-ofafvoerenvangrondstoffen,productenenpersonenalsonderdeelvanhetbedrijfsproces.Oorzakenkunnenzichbijvoorbeeldrichtenopzakenalslekkages,hetuitvallenvantechnischeinstallatieswaardoormenindekouofduisterniskomttezittenenhetnietmeerkunnenopenenofsluitenvanentreevoorzieningen,waardoorin-en/ofuitbraakkanplaatsvindenofdateranderemateriëleschadeaanhetobjectontstaat.E

HD4:“Energiezuinigheid”,naderomschrevenals:

Dezeopgaverichtzichopactiviteitendiebijdragenaandeenergiezuinigheidvanhetobject.Hethandeltoverdematewaarinhetobjectinstaatisomwarmteenkoelingopeenenergiezuinigemanierteproduceren(installatie)endematewaarinisolatieerinslaagthetbeoogdebinnenklimaatvasttehouden.Deinvloeddieklantprocessenengedragvangebruikersdaarophebbenwordtbuitenbeschouwinggelatenvoorzoverhetobject/devoorzieningenditprocesofgedragnietuitlokkenofaanmoedigen.Daarnaastrichtditaspectzichookophetbeperkenvandeemissie,bijvoorbeeldCO2-uitstoot.

HD5:“Milieu”,naderomschrevenals:

Dezeopgaverichtzichmetnameophetrekeninghoudenmetdeduurzaamheid.Betreftsituatiesdiekunnenontstaanalsmaatregelenwordenuitgesteldwaardoorschadeaandeomgeving,metnamehetleefklimaatvanmens,dierenplant,kanontstaan.Denkhierbijaanverontreinigingvandebodemofdeluchtdoorweglekkenvanverontreinigendestoffen,ofhetaanwezigzijnvanverschillendetypenasbestin,op,ofaanhetobject.

HD6:“Maatschappelijk”,naderomschrevenals:

Dezeopgaveheeftbetrekkingopsituatieswaarinmaatschappelijkebelangeninhetgedingraken,zoals,zakenmetkunsthistorischeen/ofarchitectonischewaardedieverlorendreigentegaanbijuitstelvan


maatregelen.(Inprincipekanditaspectalleentoegepastwordenbijelementendiealsmonumentaalaangemerktzijnindeinventarisatie).Ookdektditdoelsituatieswaarknelpuntenbestaantenaanzienvandeesthetica,hetaanzien,hetbeleven,endergelijketengevolgevanprocessenalsverkleuring,vergeling,vervuiling,bekladdingvanbouwdelen,corrosieofvervuilingvaninstallatiedelen,zakendieergernisoproepenofafbreukdoenaanhetimagovandeorganisatiedieinhetgebouwgevestigdis.Ookkanditdoelbetrekkinghebbenopdevoorbeeldroldiedeopdrachtgeverwilvervullenindemaatschappij.

Doorhetnietuitvoerenvandezeingreepraaktinformatieverloren.Denkaanhetbijwerkenvanrevisiete-kenwerken/oflogboeken.

Niveau2:Doelen

Dehoofddoelenzijnvrijgeneriekgedefinieerd.Terverduidelijkingenpreciseringwordendezehoofddoe-lenonderverdeeldinsubdoelen:

OnderHD1:“Veiligheid”:D1.1:“beperkenvanslachtoffers”Hetbeperkenvanzoweldodelijkalsnietdodelijk,zichtbaarofonzichtbaar,fysiekofpsychischletsel,vaneendergelijkeaarddatmedischebehandelingnoodzakelijkis.

D1.2:“beperkenschadeaanderden”Ditbetreftmateriëleschade(geldenmiddelen),behalveslachtoffers,indeomgevingvanhetpand.(“indeomgeving”iseenrekbaarbegrip.Alhoeweldeformeleverantwoordelijkheidvooraldedirecteomgevingvanhetpandbetreft,hebbenwijalsRijkshuisvestereengroteremaatschappelijkeverantwoordelijkheid)

OnderHD2:“Gezondheid”:D2.1:“comfort&behaaglijkheid”Naderbeschrevenalsallesaaneengebouw,zijninstallaties,inventarisendirectewerkomgevingdatbijdraagtaanhetgebruiksgemakenalgemenewelbevindenvandegebruikers.Bijdezeverstoringenisgeendirectemedischebehandelingnoodzakelijk,maardezekunnenwelARBO-klachtentotgevolghebben.Hetcomfort&behaaglijkheidsgevoelwordtinsterkematebepaalddoorhetklimaatinhetgebouwwaarondergeluid,temperatuur,vocht,lucht,licht.

D2.2:“welzijn”Hetwelzijnineenobjectwordtonderanderebereiktdoordeafwezigheidvanschadelijkestoffen(zoalsdeaanwezigheidvanniethechtgebondenasbest)eneengoedewatervoorziening(bijvoorbeeldhetvoorko-menvaneenuitbraakvandelegionellabacterie).

OnderHD3:“Bruikbaarheid”D3.1:“beperkenschadebedrijfsprocesgebruiker/financieel”.Dezeopgaverichtzichmetnameopdefinanciëleschadedieoptreeddoordathetbedrijfsprocesvandegebruikerverstoordwordt.

D3.2:”beperkenschadeaaneigenaar”.Dezeopgaverichtzichophetbeperkenvanvoornamelijkdeschadeaanhetvastgoedendeinventarisvandeeigenaar

D3.3:“beveiligingintern&extern”Dezeopgaverichtzichopspecialetechnischevoorzieningenomin-ofuitbraaktevoorkomen.Hetgaathiervoornamelijkomsystementerafschrikking,vertraging,autorisatie,toegang,detectie,signalering,herkenningenobservatieafgestemdopdeinternebedrijfsprocessen.Normaleterreinvoorzie-ningenvallenhierbuiten.


OnderHD4“Energie”D4.1:“energiezuinigheid”Naderbeschrevenalshetverbruikvangas,elektraenwater,productievanafvalstromen(vast,vloeibaarengasvormig),hetverbruikvangrondstoffenenmaterialen.DeambitievandeRijksoverheidisRijksgebouwendoorhetinvoerenvaneenEnergiebesparingsprogramma,jaarlijks2%energiebesparingwordtbereiktmetalseinddoel25%reductiein2020t.o.v.jaar2002HetstrevenisomalleobjectenminimaalhetenergielabelCtelatenhebbeneind2020.

D4.2:“emissie”DeuitstootvanCO2moetjaarlijksmet105.000tonwordenverminderdzodatuiterlijkIn2012deenergie-voorzieningklimaatneutraalis.’(KADO-brief,2008).‘

OnderHD5“Milieu”D5.1:“duurzaamheid”Duurzaamheidsdoelenuitgespitstinenergiezuinigheid,emissieenmilieubelasting

D5.2:“schadeaanomgeving”Dezeopgaveheeftbetrekkingopdemilieuschadediekanoptredenalsgevolgvanhetgebruikvanhetobject.

OnderHD6“Maatschappelijk”D6.1:“cultuurhistorischewaarde”Dezeopgaveheeftbetrekkingopsituatieswaarinzakenmetkunsthistorischeen/ofarchitectonischewaardeverlorendreigentegaanbijuitstelvanmaatregelen.

D6.2:“imagoaspecten”Naderbeschrevenalsallenietmateriëleschadezoalsimagoschade,sociaal-maatschappelijkeschade(bijvoorbeeldverliesvancultuurhistorischerfgoed),politiek-bestuurlijkeschadeenschadeaandevoorbeeldroldiewealsRijkshuisvesterhebben.

D6.3:“verliesvankennis”Naderomschrevenals:hetonzorgvuldigomgaanmet,ofhetverlorenlatengaanvaninformatie,waardoordezeopnieuwverzameldmoetworden(alsdatnogmogelijkis).

OnderD1”beperkenvanslachtoffers”“Beperkenkansopontstaanvanbrand”Beperkdekansopontstaanvaneenbrand

“Beperkbrand-ontwikkelingbinnen(sub)BCBeperkdebrandingroeisnelheiden/ofomvangbinnenhet(sub)brandcompartiment

“Voorzieinvlucht-mogelijkheden”Voorzieinmogelijkhedenvoorsnelleenveiligeontvluchtingnaareenveiligeplaats(plaatswaareindebrandkanwordenafgewacht)

“Voorzieinmogelijk-hedenbrandweertotingrijpen”Geefbrandweermogelijkhedenvoorredoperatiesenbrandbestrijding

OnderD2”beperkenvanschadeaanderden”“Beperkbrand-uitbreidingbuiten(sub)BC”Beperkuitbreidingtotbuitenhet(sub)brandcompartimentennaarandere(sub)brandcompartimenten(binnenhetzelfdegebouweninanderegebouwen)


Bijlage 2: Wiskundige achtergrond

Hetstuurmodelpresenteertdetoestandvangebouwenopeenzodanigemanierdatdescoresophoofdensecundairedoelenovereenkomenmetdeaspiratiesvandegenedieverantwoordelijkisvoorhettotalebeheer;debeslissingnemer(demissievandeRGD)ofdegebouweigenaar.Probleemisdatdezedoelenongelijksoortigzijnennietinéénspecifiekemaatuittedrukken.Deverant-woordelijkekanalleeneensubjectieveafwegingmakenindetrantvan:“Ikvindveiligheidabsoluutveelbelangrijkerdanbruikbaarheid,ikvindveiligheidenigszinsmeerbelangrijkdanmilieu”,enzovoorts.Daardoorontstaatweleenrangorde;objectendievaneenbepaaldeeigenschap“meer”hebbenof“groter”zijnkomenhogerindelijst.Echter,hetverschiltussendezebeoordelingenheeftgeeneenduidigebetekenisenerisgeennulwaarde.Inwiskundigezinhebbenwehiertemakenmeteenordinaleschaal.Voorbeeldenzijn:demilitairerangen,dewaarderingvanrestaurantsindetop100,de5-puntsschaalbijopiniepeilingen(zeermeeoneens-meeoneens-neutraal-meeeens-zeermeeeens).Bijeenordinaleschaalzijnrekenkundigebewerkingenniettoegestaan;demogelijkhedenvooranalyserenenoptimaliserenzijnhierdoorbeperkt.Saaty12ontwikkeldeeentechniekomdezeproblementeoverkomen.Zijn“AnalyticalHierarchyProcess”(AHP)bestaatuitdriestappen:1. Eenopstellingvandehiërarchieinhetbeslissingsproces;2.Eenbepalingvanprioriteiten.3.Eencontrolevanlogischeconsistentie.Indecontextvandithandboekwordtdehiërarchiebepaalddoordehoofdensubdoelen.Zokanhethoofddoel“veiligheid”wordenonderverdeeldin“hetbeperkenvanslachtoffers”en“hetbeperkenvanschadeaanderden”.DeprioriteitenwordeninhetAHPprocesbepaalddoorpaarsgewijzevergelijking;steedswordtelkdoelvergelekenmetelkanderdoel.HetbenodigdeaantalpaarsgewijzevergelijkingenNvoorndoelenis:

N=n*(n-1)/2

Alsvoorbeeldnemenwedeafwegingtussendehierbovengenoemdesubdoelen:

Hoofddoel Beperken slachtoffers

Beperkenschadeaan derden

Beperken slachtoffers 1 w1 /w2


w2/w1 1

Figuur B2.1

Inditgevalisdevraagstelling:“hoezwaarbeoordeeltdebeslissingsnemerhetbelangvanhet“beperkenvanslachtoffers”tenopzichtevandatvanhet“beperkenvanschadeaanderden”?InditgevalisN=2*(2-1)/2=1;éénafwegingvoldoet.FiguurB2.1geeftdezevraagstellingweer.Hetgewichtvandoel1tenopzichtevan2wordtweergegevendoorw1/w2waaruitonmiddellijkdegespiegeldevormw2/w1volgt.Uiteraard

12 T. L. Saaty, The Analytic Hierarchy Process: Planning, Priority Setting, Resource Allocation. New York: McGraw-Hill, 1980.


vindenwedewaarde1voorallediagonaalelementen.Saatygebruiktvoordegewichteneen5-puntsschaalmetdevolgendesemantischeuitleg:

Intensiteit belangrijkheid

Definitie Semantische uitleg

1 Beide elementen zijn gelijkwaardig Beide elementen dragen in dezelfde mate bij tot het doel.

3 Het rijelement heeft een zwak overwicht t.o.v. het kolomelement.

De beslissingnemer heeft een lichte voorkeur voor het rijelement t.o.v. het kolomelement.

5 Het rijelement heeft een essentieel overwicht t.o.v. het kolomelement.

De beslissingnemer heeft een sterke voorkeur voor het rijelement t.o.v. het kolomelement.

7 Het rijelement heeft een bewezen overwicht t.o.v. het kolomelement.

De beslissingnemer acht het rijelement dominant t.o.v. het kolomelement.

9 Het rijelement heeft een absoluut overwicht t.o.v. het kolomelement.

De beslissingnemer acht het rijelement evident belangrijker dan het kolomelement.

Figuur B2.2 Relatie tussen schaal en semantische uitleg

Daarnaastgebruikthijdeintermediairewaarden(2,4,6,8)alseencompromistussentweebeoordelingen.Stelnudatdebeslissingnemer13het“beperkenvanslachtoffers”(w1)dominantbeoordeelttenopzichtevanhettweededoel(w2);het“beperkenvanschadeaanderden”.OpdeSaatyschaalkomtditneeropeenwaarde7endematrixkomteralsvolgtuittezien:

Hoofddoel Beperken slachtoffers


Beperken slachtoffers 1 7


1/7 1

Figuur B2.3

Indezematrixstaandeverhoudingentussendegewichtscriteria(wi/wj).Maarvoorhetbeoordelenvansituatiesenmaatregelendietebeïnvloedenhebbenwedespecifiekegewichtscriteria(latergebruiktalsweegfactoren)w1..wnnodig.Dematriceshierbovenzijnreciproquemetpositieveelementenwaarvoorinhetalgemeengeldt:

13 Indien meerdere beslissingnemers betrokken zijn bij deze waardering stelt Saaty voor het meetkundig gemiddelde van hun scores te nemen.


(1.1)

En,indiendematrixvolkomenconsistent14is,geldt:

(1.2)

Vooreendergelijkeconsistentematrixkunnenderelatievegewichtenwi,i=1,nvandenbeoogdedoelstellingenwordenberekenduit:

(1.3)

Inherentaandepaarsgewijzevergelijkingvansubjectievegroothedenisechterdat,zekerbijgrotereaantallendoelstellingen,altijdeenzekerematevaninconsistentiezaloptreden,waardoordezemethodefaalt.Daaromzijnverschillendeschattingsmethodenontwikkelddiewordentoegepastinsoftwarepakketten.

Schattingviaeigenwaarde

DematricesalsininFiguurB2.1enFiguurB2.3zijnaltijdvandevolgendevorm:

(1.4)

VermenigvuldigenvanAmetg=(g1,g2,..gn)Tgeeft

14 Consistent: als b >a en c > b; dan moet c > a, bij zuiver consistent spelen de verhoudingen ook een rol.


(1.5)

Als Â de schatting van de beslissingnemer van de matrix A is en ĝ de bijbehorende gewichtsvector dan geldt:

(1.6)

waarin λ max de grootste principale eigenwaarde van de matrix is; indien de matrix consistent is, is deze gelijk aan n, de orde van de matrix.De fout die gemaakt is door inconsistenties van de paarsgewijze keuzes komt tot uitdrukking in de consistentie index µ van de matrix, waarvoor geldt µ= (λ max-n)/(n-1). Door deze te vergelijken met de berekende gemiddelde consistentie index van grote aantallen reciproque matrices voor verschillende ordes n waarin de gewichtscriteria volledig willekeurig zijn gegenereerd ontstaat een controle op de consistentie van een beoordeling:

Orde matrix n

2 3 4 5 6 7 8 9 10

Consistentie,µgem

0 0.58 0.90 1.12 1.24 1.32 1.41 1.45 1.49

FiguurB2.4

Als de berekende consistentie verhouding µ groter is dan 0.1 µgem wordt de inconsistentie van de gemaakte beoordelingen te groot geacht.

Voorbeeld in Expert Choice.Expert Choice is een pakket voor het vergelijken van doelen en alternatieven (hier niet besproken) dat door de RGD wordt gebruikt voor het bepalen van de weegfactoren in het strategische besturingsmodel van Figuur 2.1. Het hierna volgende voorbeeld is uitsluitend bedoeld als illustratief; de waarden van de paarsgewijze vergelijkingen zijn vrij willekeurig gekozen.

44 |Handboek RgdBOEI-inspecties © september 2010 Rijksgebouwendienst

FiguurB2.5voorbeeldboomstructuur.

De boomstructuur van het strategische besturingsmodel in Expert Choice wordt weergegeven in Figuur B2.5. De wegingsfactoren van de doelen VGBEMM zijn berekend uit een paarsgewijze vergelijking. Het pakket biedt daartoe mogelijkheden voor numerieke (Figuur B2.6) en tekstuele (Figuur B2.7) invoer. In dit geval is het doel “veiligheid”vergeleken met “energie”. Er is een sterke voorkeur voor het eerste doel, weergegeven met de score 5, respectievelijk “strong”. In de kolom “milieu” is de waarde op rij “bruikbaar-heid” in rood weergegeven; milieu heeft een lichte voorkeur (score 3). Wanneer alle vergelijkingen zijn gemaakt (de witte velden in de matrix aan de rechterkant van de afbeeldingen) berekent het pakket de consistentie verhouding. In dit geval is deze 4% (de waarde in de kolom “gezondheid”en rij “maatschappelijk”.

FiguurB2.6voorbeeldvanpaarsgewijzevergelijkingopnumeriekeschaal.

FiguurB2.7voorbeeldvanpaarsgewijzevergelijkingoptekstueleschaal.


FiguurB2.8geefteenvoorbeeldvandeberekenderesultaten.

Berekening van een prestatie index.Normaliter worden in een AHP studie deze weegfactoren gebruikt om alternatieve keuzes te beoordelen op, wederom subjectieve, kenmerken die in een separaat AHP model worden gerangschikt op voorkeur. In dit geval is deze stap niet raadzaam en slecht toe te passen:• Voor elk criterium van de RgdBOEI- strategie bestaat al een geaccepteerde schaal, bijvoorbeeld de

brandscan, de NEN2767, of de EPA schaal. In de RGD toepassing lopen de scores van deze schaal steeds van 1 (nieuw toestand) tot 6 (afkeur).

• Het aantal elementen uit de SEL dat meegenomen moet worden in de beoordeling ligt in de grootteorde van 150 – 200. Het aantal paarsgewijze vergelijkingen wordt daardoor onacceptabel hoog; voor 150 scores 150 * 149/2 = 11175.

Er is dus gekozen voor een techniek waarin de inspectie scores worden gewogen met de weegfactoren uit het AHP model.

Deze gewichtsfactoren vormen op die manier de basis voor de bepaling van een prestatie index, die zowel voor elk van de BOEI thema’s, als voor een gebouw in een aantal stappen berekend kan worden op subdoel, doel en geaggregeerd niveau.

Stap1:berekening op het laagste niveau.

1. Bepaal het aantal scores ni van elke conditie categorie C (1,2, .. 6)2. Bereken het gemiddelde G = (n1 *1 + n2 *2 .. +n6 * 6) / (n1 + n2 .. +n6)

Stap 2 :combinatie van subdoelen.Laat de weegfactor per subdoel op dit niveau wi zijn.

1. Bepaal het gewogen aantal scores nw vanuit de resultaten van stap 1: nwi = ∑n1 wi*ni

2. Bepaal het gewogen gemiddelde Gwsd = ∑n1 wi

De som van de weegfactoren wi is altijd 1 op elk niveau in de AHP hiërarchie. Deze weegfactoren worden op strategisch niveau door de RGD bepaald voor de totale set doelen en subdoelen. Wanneer een (sub) doel in een berekening niet word gebruikt (geen scores ontvangt) dient een nulwaarde voor de bijbehorende weegfactor gebruikt te worden. Alle andere weegfactoren op dit niveau dienen dan genormaliseerd worden om weer te sommeren tot één. Voorbeeld: 3 weegfactoren, w2 wordt op nul gesteld , wi wordt aangepast aw1= w1 /( w1+ w3).

Stap2 : combinatie van doelen tot integrale score:

1. Bepaal het gewogen aantal scores nw vanuit de resultaten van stap 2: nwi = ∑n1 wi*ni

2. Bepaal het gewogen gemiddelde Gwsd= ∑n1 wi


Voorbeeld:

Figuur B2.9

Indekolom“beperkenvanslachtoffers”vanFiguurB2.9vindenwe9scores;4ophet1niveau,2op3niveauen1op4enop5niveau.Degemiddeldescoreisdandus(4*1+2*3+1*4+1*5)/9=2.11Opeenzelfdemaniervindenwevoor“beperkenvanschadeaanderden”eengemiddeldescore1.78Deweegfactoren0.7en0.3wordengeachttezijnbepaalddooreenAHPmethodiek.Dezefactorenwordengebruiktophetéénhogergelegendoel“veiligheid”.Zoisdeprestatiescoreopditniveau0.7*2.11+0.3*1.78=2.01,hetgewogenaantal1:0.7*4+0.3*5=4.3


Bijlage 3: Discontering in levensduurkostenberekening (LCC).

Bijgrootplanmatigonderhoudwordteengebouwonderdeelmetontoereikendescoreverbeterdnaareenbetereconditie;wellichttotnieuwwaarde.Nadezeinvesteringblijft deconditiegedurendeeenruimaantaljaren(degemiddeldestandtijd)bovendenorm,waaronderopnieuwonderhoudmoetwordenuitgevoerd.Dergelijketijdenvariërenvan10–50jaarenzijnafh ankelijkvaninherentekwaliteitvanmateriaal,uitvoering,verzorgendonderhoudenbelastingscondities.Binnendieperiodezaldewaardevanhetgeïnvesteerdekapitaalveranderendoorinflatie(I).Anderzijdshadhetkapitaalookbelegdkunnenwordenwaardoorrente(R)wordtgegenereerd.EenVerenigingvanEigenarenvaneenappartementsgebouwzalbijvoorbeeldeengedeeltevandeservicekostenreserverenvoordevervangingvaneendak.Elkjaarmogelijkuitstellevertdanbankrenteop(maarstijgendekostenvanvervangingdoorinflatie).Hetisdanookgebruikelijkindefinanciëlewereldallegeldstromenterugterekenennaaréénspecifiektijdstip;gewoonlijkhetjaarnul,waarindeinvesteringwordtgedaan.DitisdenettocontantewaardeNCW(inhetEngels,“netpresentvalue”,NPV).Dewaardeverandering,dediscontering,wordtberekenduit:

waarinKidekapitaalswaardeinjaarivoorsteltenDhetdiscontopercentage(disconteringsvoet).Vaakwordtdelaatstegerelateerdaanderente(D=R)opeendeposito15,somsgecorrigeerdvoorinflatie(D=R–I).Echter,infeiteisheteenbeslissingsparametervoordeeconomischdirecteur;kiesthij/zijvooreenhoogpercentagedanverliezeninkomstenenuitgavenindetoekomstsnelinwaarde,debeslissingshorizonwordtbekort.Meteenlagewaardehoudthij/zijmeerrekeningmetdetoekomst.Zohebbeninvesteringeninduurzaamheidofmilieuvaakeenlagereopbrengstdaneenvergelijkbareinvesteringinbruikbaarheidenzalhetlangerdurenvoordatdezezijnterugverdiend.Bijeenportfoliovergelijkingmeteenhoogdisconto-percentagezullenactiviteitenindelaatstecategoriealtijdvoorrangverkrijgen.Beschouwenweeenperiodevannjaar,waarinelkjaaruitgavenUwordenverrichtdanisdenettocontantewaardeNCW:

DergelijkeberekeningenkunnengemakkelijkwordengedaaninExcel.Voormeeruitgebreideanalysesbestaangespecialiseerdesoftwarepakketten.

15 Eenhandige vuistregel is dat een deposito ruwweg verdubbelt in 72 / R jaar; bij 4% dus in ~18 jaar, bij 8 % in ~ 9 jaar. Eenzelfde redenering geldt voor toekomstige opbrengsten of uitgaven; een halvering in 72 / R jaar.

Dit is een handboek van: Ministerie van VROMRijnstraat 8 | 2515 XP Den Haag | www.vrom.nl

september 2010

© 2010 RijksgebouwendienstAlle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave magzonder voorafgaande schrijftelijke toestemming van deRijksgebouwendienst worden verveelvoudigdof openbaar gemaakt

RgdBOEI handboek deel3 MUP v2009

Documents

Transcript of RgdBOEI handboek deel3 MUP v2009