Revista Delirje & Edukim Nr.15

EDITORIALIZejd HaziriDevotshmëria, sprovat, ballafaqimi ...................................... 2

Dr. Muhamed ibën Abdulvehab El AkilBesimi në Melaike (IV) ......................................................... 4

Adem AvdiuIslami burimor i sjell paqe njerëzimit, kundërshton terrorizmin .................................................... 10

Unejs MuratiAtë që ju jep i Dërguari, merreni ........................................ 12

AbdulAziz ibn BazSi i gjykon islami protestat .................................................. 18

Xheladin LekaNata e Ragaibit ................................................................... 19

Laura FeratiDisa gabime në Edukimin e fëmijëve (II) ............................. 23

Dijetari Muhamed Nasiruddin AlbaniBashkëpunimi me xhinët .................................................... 27

Xhabir Sheme Disa Hadithe në lidhje me Akikën ....................................... 30

Namik VehapiTrashëgimia në Islam (II) ..................................................... 34

Bali Musli Sadiku Shkrimi i hadithit gjate shekullit te dyte hixhrij .................. 38

PËRMBAJTJA

Kryeredaktor:

Zejd Haziri

Anëtarët e revistës:

Unejs MuratiFidan Xhelili

Xheladin Leka

Bashkëpunëtorët:

Adem AvdiuMuhamed Abdullahi

Sabahudin SelimiBali Sadiku

Lirim SadikuNamik Vehapi

Redaktor gjuhësor:

Arian Koçi

Redaktor Teknik:Avni G. Gashi

Ballina/Dizajni:Avni G. Gashi

Boton:

Shtëpia botueseAtik

Gjilan, Republika e Kosovës

Tirazhi: 1000

Adresa: Rr. M. Idrizi p.n 60000 Gjilan

Republika e Kosovës Tel: 044 988 400

e-mail:[email protected]

Ndihmo Revistën:Nr. i llog.: 1150-138922-0101-09

ProCredit Bank of KosovoSwift Code: MBKORS22

Gjilan, Republika e Kosovës

DEVOTSHMËRIA,SPROVAT,

BALLAFAQIMI

2 Dëlirje&Edukim | K O R R I K 2 0 1 0

Sa herë që muslimanët kanë vendosur t’i zgjidhin sprovat e tyre me emocione dhe ndjenja, ikanë sjellë vetes më shumë dëm sesa dobi. Edhe ky është një ligj i Allahut mbi krijesat e Tij.Allahu nuk i ka dërguar kot Pejgamberët e Tij, por i ka dërguar që të pasohen në çdo aspekttë jetës, ku hyn edhe ballafaqimi me sprovat e problemet.

Si në çdo umet të mëhershëm, edhe nëumetin e Muhamedit alejhi selam lig-jet kozmologjike të Allahut janë të

njëjta, nuk ndryshojnë. Si çdo umet që ështësprovuar pasi është kapur në fe, edhe ky umetdo të sprovohet pasi të jetë kapur në fe, madjesa më shumë i shtohet devotshmëria, aq mëshumë i shtohen edhe sprovat.Pejgamberi alejhi selam thotë: “Njerëzit qësprovohen më së shumti janë Pejgamberët, pastaj

të ngjashmit me ta në devotshmëri. Njerëzitsprovohen në bazë të të kapurit të tyre në fe; atijqë i shtohet devotshmëria i shtohen edhe sprovat,ndërsa atij që i dobësohet feja, edhe sprovat i kamë të vogla…”[1]

Ky është një ligj kozmologjik i Allahut, i do-mosdoshëm dhe i pandryshueshëm mbirobërit e Tij. Allahu thotë: “Kështu ka qenëligji i Allahut edhe për ata që kanë qenë më parë.Ti kurrsesi nuk do të gjesh ndryshim në ligjet e

Editorial

______________[1] Hadith sahih, shih “Xhamius-sagir” 993.

3Dëlirje&Edukim | K O R R I K 2 0 1 0

Allahut.” (Ahzab: 62)Ky detaj i dobishëm është një parim fetarshumë i rëndësishëm për çdo besimtar. Aiduhet ta ngulitë atë thellë në zemrën dhemendjen e tij dhe të mos e harrojë kurrë.Nëse besimtari e përvetëson këtë parim,atëherë e ka shumë të lehtë ta përgatisë vetennë ballafaqimin me sprovat dhe ky parimnuk e toleron atë që ankesat t’ia drejtojëdikujt tjetër përveç Allahut, nuk e lejon qëemocionet t’ia përmbysin atij peshoren fetarenë rastin e ballafaqimit me sprovat dhetelashet, qoftë kur i vijnë nga munafikët dhearmiqtë e fesë qoftë kur i vijnë nga vetë pop-ulli i tij.Matja e problemeve me peshoren fetare dhemënyra e ballafaqimit të tyre shpeshherë biendesh me emocionet dhe tekat e besimtarëve,mirëpo kjo është ajo që ka kërkuar prej neshAllahu i Madhërishëm dhe Pejgamberi i Tij,që sprovat t’i tejkalojmë me peshoren e sh-palljes dhe jo me ndjenja apo devijime tëmendjes. Sikur njerëzit të kishin qenë të lirëqë ta zgjidhnin vetë mënyrën e ballafaqimitme sprovat e problemet, atëherë pa dyshimse dëmi çdo herë do të ishte më i madh sedobia sepse kjo është njëra nga arsyet përse iMadhërishmi Allah ka dërguar Pejgamberëtek njerëzit, që t’u mësojnë atyre dëmin dhedobinë.Sa herë që muslimanët kanë vendosur t’izgjidhin sprovat e tyre me emocione dhe nd-jenja, i kanë sjellë vetes më shumë dëm sesadobi. Edhe ky është një ligj i Allahut mbi kri-jesat e Tij. Allahu nuk i ka dërguar kot Pe-jgamberët e Tij, por i ka dërguar që tëpasohen në çdo aspekt të jetës, ku hyn edheballafaqimi me sprovat e problemet.

Allahu për këtë qëllim e ka dërguar Muha -medin alejhi selam, që ta pasojmë, që të jetëmostra jonë në çdo fushë të jetës, një shem-bull i përkryer. Allahu thotë: “Në të Dërguarine Allahu ka një shembull të mrekullueshëm përatë që shpreson tek Allahu dhe Dita e Funditdhe e përmend shumë Allahun.” (Ahzab: 21)Pra, urdhëroni dhe kthejuni biografisë së Pe-jgamberit tonë, pasi meditimin për të e kemiobligim. Mësoni se cila ka qenë mënyra e tije ballafaqimit të sprovave të ndryshme në fe,si i ka këshilluar shokët e tij dhe me çfarë. Ai ka këshilluar që t’i ballafaqojnë sprovat medurim dhe bindje se fitorja nga Allahu nukvjen pa u sprovuar ashtu siç janë sprovuaredhe popujt e mëhershëm apo i ka këshilluarqë t’i ballafaqojnë me emocione e ndjenja qëkundërshtojnë metodologjinë pejgamberike?Emocionet dhe mendjet e devijuara kurrënuk kanë qenë zgjidhje e problemeve, për -kundrazi, kështu besimtarët gjithmonë janëdëmtuar dhe tërë mundin e tyre me vite nëfe e kanë humbur dhe janë detyruar që t’iafillojnë nga e para. Urdhëroni dhe merrnimësim nga trazirat e ndryshme të musli-manëve, të shkaktuara nga mosdurimi dhegjykimi me emocione dhe mendje të devi-juara.E lusim Allahun e Madhërishëm që të na for-cojë në fenë e Tij dhe të na bëjë durimtarë epishtarë në ballafaqimin e sprovave, ashtu siçështë ballafaquar me to Pejgamberi ynë alejhiselam!Allahu është Ai që i dëgjon lutjet tona dhe upërgjigjet atyre. Amin!

KryeredaktoriZejd Haziri

Dëlirje&Edukim | K O R R I K 2 0 1 04

BESIMI NË

MELAIKEIV

Paraqitja e melaikeve në formën e njerëzve ndodh edhe me njerëz të rëndomtë përveç Pe-jgamberëve, siç tregon hadithi i Ebu Hurejrës, Allahu qoftë i kënaqur me të, nga i Dërguarisal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Një njeri kishte shkuar të vizitonte një vëlla të vetin në njëfshat tjetër dhe Allahu i dërgon një melek. Kur ai iu afrua fshatit, meleku i erdhi dhe e pyeti:“Nga je duke shkuar?” Tha: “Dëshiroj të vizitoj një vëlla timin në këtë fshat.” I tha: “A kendonjë përfitim prej tij?” Tha: “Jo, vetëm e kam dashur për Allahun az-ze ve xhel-le.” I tha:“Unë jam i dërguar i Allahut tek ti që të të përgëzoj se Allahu të do ty siç e do ti vëllanë tëndpër Allah."

PJESA E TRETË

Cilësitë lëndore dhe ato etike e morale tëmelaikeve

Tema e dytë

MUNDËSIA E MELAIKEVE QË TËPARAQITEN NË FORMA TË

NDRYSHME

Formësimi apo përngjasimi është para -qitje në forma të ndryshme, një mun -dësi me të cilën Allahu i ka veçuar

me l a i ket nga biri i Ademit, i cili nuk mund tandryshojë natyrshmërinë e tij. Allahu ua kamundësuar melaikeve që të paraqiten meforma të tjera përveç formës në të cilën i kakrijuar Allahu. Argumentet e shumta flasin semelaiket u janë shfaqur Pejgamberëve dhe tëtjerëve në formën e njeriut.Allahu thotë: "A ke arritur të dëgjosh ti për rrë-fimin e musafirëve të ndershëm të Ibrahimit? Kur


patën hyrë tek Ai dhe thanë: “Të përshëndesimme paqe!” Ai tha: “Qofshi gjithnjë të përshënde-tur me paqe!” (E me vete tha): “Njerëz të panjo-hur!” (Dharijat: 23-24)Po të njëjtët musafirë shkuan te Luti alejhiselam. Kur Luti i pa, u frikësua dhe u ngush-tua për shkak se i dinte fëlliqësitë e popullit tëvet, siç thotë Allahu: "E kur të dërguarit Tanëi erdhën Lutit, ai u keqësua për ta dhe u ngush-tua rëndë me ardhjen e tyre e tha: “Kjo është ditëe vështirë!” Dhe populli i tij, që më parë bëninpunë të turpshme, erdhi me ngut tek ai (te Luti),e ai tha: “O populli im, qe këto bijat e mia (gratëe atij vendi), janë më të pastra për ju, kini frikëpra Allahun e mos më turpëroni me musafirët emi, a nuk ka ndër ju ndonjë njeri të mençur (et’ju ndalojë nga e keqja)?” (Hud: 77-78)Ibën Kethiri thotë: "Melaiket u shfaqën në for-mën e djemve të rinj e të pashëm, sprovë (përpopullin e Lutit) derisa u vërtetua argumentipër popullin e Lutit, e më pas Allahu i dënoime dënimin e Krenarit, të Plotfuqishmit.Nuk ka ndonjë argument të saktë për emrat emelaikeve që erdhën tek Ibrahimi dhe Luti ale-jhimas-selam dhe as për numrin e tyre, edhepse përmenden ethere, por nuk janë të vërteta.Allahu i Madhëruar thotë: "E, përmendju nëkëtë libër (tregimin për) Merjemen, kur ajo ulargua prej familjes së saj në një vend në lindje.Ajo vuri një perde ndaj tyre, e Ne ia dërguamasaj Xhibrilin, e ai iu paraqit asaj njeri nëtërësi. Ajo tha: “Unë i mbështetem të Gjithë -mëshirshmit prej teje, nëse je që i frikësohesh Atij(pra më le të lirë)!”Ai (Xhibrili) tha: “Unë jamvetëm i dërguar (melek) i Zotit tënd për të tëdhuruar ty një djalë të pastër (Pejgamber).”Ky i dërguar që është përmendur në këtë ajetështë Xhibrili alejhi selam dhe ne kemi për-mendur se nga emrat e tij është Err-Rruh (Sh-pirti).Qëllimi është këtu formësimi dhe paraqitja etij në formën e njeriut.Ibën Kethiri thotë: "E ai iu paraqit asaj njeri

në tërësi…", d.m.th. njeri me plot kuptimin efjalës. Përmendëm më herët zbritjen e Xhibrilitalejhi selam me shpirtin e Isait alejhi selam dhefryrjen e tij në mitrën e Merjemes, që ishte njëpërgëzim nga melaiket për Merjemen. Allahuthotë: "Përkujto kur engjëjt i thanë: “Oj Mej -reme, Allahu të përgëzon me Fjalën e Vet (melindjen e një fëmije si rezultat i fjalës së Zotit),emri i të cilit është Mesih, Isa, bir i Merjemes, ifamshëm në dunja e ahiret dhe nga të afërmit (eZotit). E që duke qenë në djep (foshnje) u fletnjerëzve, e edhe si i rritur, e që është nga të për-sosurit.” Ajo tha: “Zoti im, si mund të kem unëdjalë e mua s’më ka prekur njeriu (nuk jam emartuar)?” Ai (Allahu) tha: “Ja, kështu, Allahukrijon çka të dojë. Kur Ai vendos për një çështje,vetëm i thotë: Bëhu! Ajo menjëherë bëhet.” (AliImran: 45-47)Ky përgëzim për Merjemen ishte me gojë ngaana e melaikeve, mirëpo argumentet nuk tre-gojnë për mënyrën se si ka ndodhur ky fjalimdhe cila ishte forma e melaikeve kur epërgëzuan dhe kush nga melaiket e përgëzoiMerjemen. Argumentet thonë se ai që kazbritur me shpirtin e Isait alejhi selam ka qenëXhibrili alejhi selam dhe se ai është paraqiturnë formën e njeriut dhe ka fryrë shpirtin e Isaitnë mitrën e Merjemes.Në Sunnet gjejmë ndodhi të shumta tëparaqitjeve të melaikeve në formën e njerëzve.Ngjarja më e njohur është hadithi i Xhibrilit,ku thuhet: “Derisa ishim një ditë tek i Dërguari,doli një njeri me rroba shumë të bardha, me flokëshumë të zinj, nuk shihej tek ai ndonjë gjurmë eudhëtimit dhe nuk e njihte askush prej nesh…Në fund tha: “O Omer, a e di kush është pyetësi?”I thashë: “Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë mëmirë.” Më tha: “Ai ishte Xhibrili, erdhi t’ju më-sojë fenë tuaj."[1]

Xhibrili alejhi selam u paraqit në formën edjaloshit të ri me flokë të zinj e rroba të bardhae të pastra dhe sahabët e kishin parë në këtëformë. Ata u çuditën nga pastërtia e tij, që tre-

______________[1] Buhariu (50), Muslimi (1)..


gonte se ai nuk kishte ardhur nga udhëtimi,gjithashtu ata nuk e njihnin sepse nuk ishtenga banorët e qytetit, por kur i Dërguari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem i lajmëroi se ai ishteXhibrili, atëherë nuk u çuditën, pasi ngan-jëherë Xhibrili paraqitej në formën e sahabiutDihjetul Kelbij[2].

Në hadithin e ibën Omerit thuhet: "Xhibrili ivinte të Dërguarit në formën e Dihjetul Kel-bij".[3]

Kjo paraqitje e Xhibrilit alejhi selam me Dih-jen Allahu e di më mirë ka mundësi të jetë përshkak të ngjashmërisë së fortë mes tyre në es-encën e krijimit të tyre, siç tregon për këtë ha-dithi i Xhabirit, se i Dërguari sal-lAllahu alejhive sel-lem ka thënë: "I kam parë Pejgamberët.Musai alejhi selam sikur të ishte nga populliShenuue (fis i njohur në jug të Gadishullit Ara-bik). E kam parë Isain, birin e Merjemes, janjeriu më i afërt që kam parë me të është Urveibën Mes'udi[4]. E kam parë Ibrahimin alejhiselam, ai ishte më i përafërt me shokun tuaj(kishte për qëllim veten) dhe e kam parë Xhib-rilin alejhi selam dhe më i përafërti që kam parëme të është Dihjet ibën Halife (el Kelbij)."[5]

Dihjetul Kelbij njihej për bukurinë e tij,ndërsa paraqitja e Xhibrilit në formën e tij tre-gon për bukurinë e Xhibrilit alejhi selam. Al-lahu e di më së miri.Takimi i parë i Xhibrilit me të Dërguarin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem në formën e njeriut -Allahu e di më së miri- ishte kur i Dërguarindodhej tek fisi Beni Sa'd. Këtë e dëshmon ha-dithi i Enes ibën Malikut, Allahu qoftë i kë-naqur me të, i cili tregon se derisa i Dërguaripo luante me fëmijët, i erdhi Xhibrili, e mori,e shtriu, ia çau gjoksin dhe ia nxori zemrën.

Prej saj ka nxjerrë një pjesë dhe ka thënë: “Kjoështë hisja e shejtanit te ti”, pastaj e pastroi menjë enë ari me ujë zemzemi, pastaj e ktheu nëvendin e vet. Fëmijët shkuan te nënat e tyreduke vrapuar dhe thanë: “Muhamedi ështëvrarë.” Kur e takuan përsëri, çehrja i kishtendryshuar. Enesi thotë: “E kam parë shenjëne asaj qepjeje në gjoksin e tij."[6]

Paraqitja e melaikeve në formën e njerëzvendodh edhe me njerëz të rëndomtë përveç Pe-jgamberëve, siç tregon hadithi i Ebu Hurejrës,Allahu qoftë i kënaqur me të, nga i Dërguarisal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Një njeri kishteshkuar të vizitonte një vëlla të vetin në njëfshat tjetër dhe Allahu i dërgon një melek. Kurai iu afrua fshatit, meleku i erdhi dhe e pyeti:“Nga je duke shkuar?” Tha: “Dëshiroj të vizitojnjë vëlla timin në këtë fshat.” I tha: “A ke ndonjëpërfitim prej tij?” Tha: “Jo, vetëm e kam dashurpër Allahun az-ze ve xhel-le.” I tha: “Unë jam idërguar i Allahut tek ti që të të përgëzoj se Allahutë do ty siç e do ti vëllanë tënd për Allah."[7]

Kjo paraqitje ndodh që të jetë edhe në formëjo të mirë, duke qenë sprovë dhe provim ngaAllahu për atë që i është paraqitur meleku, siçtregon hadithi i Ebu Hurejrës, i cili e kadëgjuar të Dërguarin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem duke thënë: "Me të vërtetë tre njerëz ngaBeni Israilët, një i zgjebosur, një pa flokë dhenjë i verbër, deshi Allahu t'i sprovonte dhe dër-goi tek ta një melek. I shkoi të zgjebosurit dhei tha: "Çfarë është ajo që dëshiron më shumë?”I tha: “Ngjyrë të mirë të trupit dhe lëkurë tëmirë dhe që të më largohet ajo prej së cilësnjerëzit më kanë nënçmuar (sëmundja).”Meleku e preku me dorë dhe iu largua e keqjae iu dha ngjyrë dhe lëkurë të mirë. Pastaj e

______________[2] Dihjetul Kelbij, shok i njohur i Muhamedit alejhi selam, pjesëmarrja e tij e parë ishte në luftën e Hendekut. Ishte shembull për bukurinë e tij,Xhibrili paraqitej në formën e tij."El Isabetu"(1\473).[3] Ahmedi (2\107), shiko librin e Ahmed Shakirit, vërtetuesit të “Musnedit” të imam Ahmedit (10\102), dhe thotë se isnadi i tij është i saktë.[4] Urve ibën Mes'ud eth-thekafij, njëri nga të mëdhenjtë e fisit të tij. Thuhet se fjala e Allahut: "Pastaj thanë: “Përse të mos i ketë zbritur ky Kur’annjë njeriu të madh nga dy qytete?” ka për qëllim Urve ibën Mes'udin. U bë musliman pas Haxhit Lamtumirës, por thuhet edhe pas luftës së Taifit. Ika kërkuar leje të Dërguarit të kthehet te populli i vet dhe i Dërguari i tha se frikësohem se mos të vrasin. Si i tha: “Nëse me gjejnë në gjumë, nuk dotë më zgjojnë nga gjumi.” I Dërguari i dha leje, është kthyer dhe e kanë vrarë. E kanë varrosur me shehidët e Taifit, Allahu qoftë i kënaqur me tëgjithë."El Isabetu"(2\478).[5] Muslimi (162).[6] Muslimi (162).[7] Muslimi (2567)


pyeti: “Cila pasuri është më e dashur për ty?”Tha: “Devetë.” (Ose ka thënë lopët, kadyshuar transmetuesi Is'haku, vetëm se ose izgjebosuri ose ai pa flokë kanë thënë lopët etjetri devetë.) Pastaj iu dha një deve… dhe itha: “Allahu të dhëntë bereqet në të.” Tha: “Mëpas i shkoi atij pa flokë dhe i tha: “Çfarë dësh-iron më së shumti?” Itha: “Flokë të mirë.” Epyeti: “Cila pasuri është më e dashur për ty?”Tha: “Lopët.” Iu dha një lopë borxh dhe i tha:“Allahu të dhëntë bereqet në të.” Më pas ishkoi të verbrit dhe e pyeti: “Çfarë dëshironmë së shumti?” Tha: “Që të ma kthejë Allahushikimin e t'i shoh njerëzit.” Ia fshiu sytë dheAllahu ia ktheu shikimin. Më pas e pyeti: “Cilapasuri është më e dashur për ty?” Tha: “Delet.”Iu dha një dele që pjell shumë. Që të tria pa-suritë u shumuan dhe i pari bëri një kope medeve, i dyti një kope me lopë dhe i treti njëkope me dele. Pas një kohe jeleku i shkoi të zg-jebosurit në të njëjtën formë dhe i tha: “Jamnjeri skamnor në këtë udhëtim, më kambaruar ushqimi dhe nuk kam shpresë vetëmse tek Allahu e pastaj te ti. Në emër të Atij qëta ka dhënë këtë ngjyrë të mirë të trupit dhelëkurën e mirë e që të ka dhënë prej pasurisëdevetë, të lus që të më japësh për të bërë këtëudhëtim timin.” Ai ia ktheu: “Obligimet janëtë shumta.” Meleku ia ktheu: “Më duket se tënjoh. A nuk ke qenë i zgjebosur që të nënç-monin njerëzit, i varfër, e Allahu të ka dhënë?”Ai ia ktheu: “E kam trashëguar këtë nga tëparët.” Meleku i tha: “Nëse je gënjeshtar, Al-lahu të bëftë ashtu si ke qenë.”Më pas i shkoi atij pa flokë në të njëjtën formëqë ishte ardhur në fillim dhe ndodhi e njëjtagjë si me të zgjebosurin.Më pas i shkoi të verbrit në formën e njëjtëdhe i tha: “Jam njeri skamnor dhe udhëtar, mëka mbaruar ushqimi dhe nuk kam shpresëpërveçse tek Allahu e pastaj te ti. Në emër tëAtij që ta kthyer shikimin të kërkoj një dele qëta kaloj këtë udhëtim.”

I verbri ia ktheu: “Kam qenë i verbër dhe All -ahu ma ktheu shikimin, atëherë merr çfarë tëduash dhe lë çfarë të duash, se pasha Allahunnuk do të të ndaloj asgjë që e kam marrë ngaAllahu.”Meleku ia ktheu: "Mbaje pasurinë tënde sepseu sprovuat. Allahu është i kënaqur me ty dhei hidhëruar me dy shokët e tu.”[8]

Në këtë hadith kemi argument se melaiketmund të paraqiten në forma të ndryshme, tëmira apo të shëmtuara dhe njëkohësisht kanëmundësi t'u flasin njerëzve me gjuhët e tyre.Gjithashtu hadithi tregon se melaiket qëllonqë t'i flasin edhe dikujt tjetër përveç Pejgam-berëve dhe jo çdokush të cilit i kanë folurmelaiket thuhet se është Pejgamber.

PËRMBLEDHJE

Pas kësaj që thamë mund të arrijmë në disapërfundime:a) Allahu ka krijuar tek melaiket fuqinë për t'uformësuar dhe paraqitur në forma tëndryshme.b) Argumentet tregojnë për paraqitjen emelaikeve në formën e njeriut dhe për zbritjene tyre në tokë dhe gjithashtu për dialogun etyre me Pejgamberët dhe njerëzit e tjerë të rën-domtë.c) Paraqitja e melaikeve ka ndodhur vetëm nëformën e njeriut dhe nuk kemi asnjë argumenttë saktë se melaiket janë paraqitur në formëtjetër përveç asaj të njeriut, çka tregon përnderimin e njeriut, pasi vetë paraqitja emelaikeve në formën e njeriut tregon se formae tyre është e ndershme.d) Melaiket paraqiten dhe formësohen vetëmnë formën e meshkujve, edhe nëse shfaqenpara femrave, siç iu shfaq Xhibrili alejhi selamMerjemes. Nuk kemi ndonjë argument që tre-gon se melaiket paraqiten në formën e femravedhe kjo na jep të kuptojmë se ata që pretendo-jnë se melaiket janë vajzat e Allahut nuk kanë

______________[8] Buhariu (3277), Muslimi(2964).


kurrfarë mbështetjeje dhe tregon se kjo para -qitje ka qenë si në esencë, sepse ka qenë e fshe-hur edhe për Pejgamberët.

Çështje me rëndësi: rregulla mbi pamjen emelekut gjatë paraqitjes në formën e njeriutNë këtë çështje gabuan bidatxhinjtë, të cilët umunduan ta përdorin logjikën e tyre përballëcitateve dhe patën guximin që t'i kundërvihençdo gjëje që kundërshton logjikën e tyre, edhenëse ato citate ishin të sakta.E kemi sqaruar më herët se Allahu subhanehuve teala u ka dhënë fuqi melaikeve që të for-mësohen dhe të paraqiten në pamjen e njeriutdhe kjo ka ndodhur, mirëpo logjika e bidatx-hinjve e ka refuzuar këtë ngjarje ndonëse ajoështë përmendur në librin e Buhariut dheMuslimit.Nga Ebu Hurejra, Allahu qoftë i kënaqur metë, transmetohet të ketë thënë: “Ka thënë iDërguari sal-lAllahu alejhi ve sel-lem: “Erdhinjë melek (i vdekjes) tek Musai dhe i tha:“Përgjigju Zotit tënd!” Musai e goditi melekun evdekjes në sy dhe ia qëroi atë. Meleku u kthye tekAllahu dhe i tha: “Më ke dërguar te një rob i Ytiqë nuk e do vdekjen dhe ma ka qëruar syrin.” (IDërguari) Tha: “Allahu ia ktheu syrin dhe i tha:“Kthehu te robi Im dhe thuaji: “Jetën a e dëshi-ron? Nëse e dëshiron jetën, atëherë vendose dorëntënde mbi shpinën e një kau, çfarë të mund tëmarrë dora jote nga qimet e kaut, ti do të jetoshpër çdo qime një vit.” (Musa) i tha: “Më pas?”(Meleku)Tha: “Më pas vdekja.” Atëherë (Musa)tha: “Tani, menjëherë o Zot, më bëj të vdes nëtokën e shenjtë nga një guri.” I Dërguari tha:“Pasha Allahun, sikur të isha atje do t'ua tregojavarrin e tij përskaj rrugës, tek El-Kethib el-Ahmer."[9]

Dijetarët, Allahu i mëshiroftë, i kanë përmen-dur dyshimet e atyre që e mohojnë këtëndodhi dhe u janë kundërvënë duke upërgjigjur.

Ibën Hibbani, Allahu e mëshiroftë, thotë: "Al-lahu e ka dërguar melekun e vdekjes tek Musaime sprovë dhe e urdhëroi t'i thotë Musait:“Përgjigju Zotit tënd!” Kjo ishte sprovë dhe jourdhër që Allahu deshi ta realizonte, siç kandodhur me Ibrahimin alejhi selam me ther-jen e djalit, që ishte urdhër sprovë e jo urdhërqë duhet të kryhej gjithsesi. Kur Ibrahimideshi ta therte djalin, Allahu ia zëvendësoi menjë kurban të madh.Allahu i dërgonte melaiket te të Dërguarit eTij në forma që ata nuk i njihnin se kush janë,siç ndodhi me Ibrahimin alejhi selam kur ufrikësua nga melaiket, apo me Xhibrilin tek iDërguari, kur e pyeti për imanin, Islamin, ih-sanin e të tjera. I Dërguari e njohu atë pasi ulargua.Në këtë rast meleku i vdekjes i kishte ardhurMusait në një formë tjetër, që Musai nuk e nji-hte. Musai ishte xheloz dhe kur në shtëpinë etij pa një njeri që nuk e njihte, atëherë zgjatidorën dhe e goditi, duke ia qëruar syrin e for-mës në të cilën ishte paraqitur e jo të formësesenciale në të cilën Allahu e kishte krijuarmelekun.Ky veprim nga ana e Musait ishte i lejuar përtë dhe nuk fajësohej. Kur meleku u kthye teZoti dhe e lajmëroi çfarë i ndodhi me Musain,(ia ktheu syrin dhe) e urdhëroi që të kthehejpër së dyti tek Musai dhe i tha: “Thuaj: “Nësedëshiron, vendose dorën tënde mbi shpinën ekaut dhe për çdo qime që të mbulon dora, kenjë vit jetë.” Kur Musai e kuptoi se ishtemeleku i vdekjes dhe se kishte ardhur me urd-hër të Allahut, shpirti iu pajtua me vdekjendhe nuk u vonua por tha: “Tani”, d.m.th. nuke zbatoi veprimin me qimet e kaut.Sikur Musai ta njihte herën e parë se ishtemeleku i vdekjes, do të kishte vepruar siç ve-proi herën e dytë".[10]

Imam Neveviu thotë: “Dijetarë si ibën Huze-jme dhe disa të tjerë janë përgjigjur rreth kësaj

______________[9] Buhariu(6\440) me Fet'hul Barij, Muslimi (2372).[10] "El Ihsan bi-tertib Sahih ibën Hibban" (8\38) me disa ndryshime të vogla.


ngjarjeje kështu: "Në hadith nuk ka detaje seMusai deshi t’ia qëronte syrin dhe nëse thuhetse Musai e njohu herën e dytë kur i erdhi, seishte meleku i vdekjes, atëherë themi: Herën edytë i erdhi me një shenjë që Musai e njohu seishte meleku i vdekjes dhe menjëherë udorëzua, ndryshe nga hera e parë. Allahu e dimë së miri. Këtë mendim e zgjodhën edheMaziriu dhe Kadij Ijadi".[11]

Ibën Haxheri, Allahu e mëshiroftë, thotë:"Disa risimtarë e kanë mohuar këtë hadith dhekanë thënë: “Nëse Musai e ka njohur (që ështëmeleku i vdekjes), atëherë sikur e ka nënç-muar. Po nëse s’e ka njohur, pse nuk e kadëmshpërblyer që ia ka qëruar syrin?”Përgjigja është se Allahu nuk e ka dërguarmelekun e vdekjes për t’ia marrë shpirtin Mu-sait, por e ka dërguar për ta sprovuar, mirëpoMusai e ka goditur sepse pa se një njeri kishtehyrë në shtëpinë e tij pa kërkuar lejen e tij dhenuk e ka ditur se ishte meleku i vdekjes, ndërsasheriati e ka lejuar qërimin e syrit për atë qëshikon në shtëpi të huaj pa lejen e pronarit.Melaiket i kanë ardhur edhe Ibrahimit dheLutit në formën e njerëzve dhe ata nuk i njo-hën, sepse sikur Ibrahimi t’i njihte, nuk do t'ukishte nxjerrë ushqim përpara. Gjithashtu,sikur Luti t'i kishte njohur, nuk do të kishtepasur frikë për ta nga populli i tij. Po e prano-jmë se e ka njohur, por nga e kanë gjetur këtabidatxhinj ligjshmërinë e kisasit mes njerëzvedhe melaikeve, pastaj nga e kanë marrë këta tëdhënën se meleku i vdekjes ka kërkuar hakune vet dhe Musai nuk ia ka dhënë".[12]

Këtë dyshim e kanë edhe bidatxhinjtë e rinjnëpër librat e tyre dhe kur dikush prej tyremendon se nëse e përmend këtë gjë, ka thënëdiçka që nuk e kanë thënë të parët. Mjaftont’u hedhësh një shikim librave të bidatxhinjvetë vjetër dhe do ta gjesh këtë çështje si në ditëte sotme. Kjo sprovë është përhapur edhe

kohën e fundit, por falënderimi i takon Al-lahut që dijetarët bashkëkohorë e kanëkundërshtuar.Qëllimi i përmendjes së këtij hadithi ishte seMusai alejhi selam e ka goditur syrin e melekutduke qenë meleku në formën e njeriut dhe iaka nxjerrë atë, kurse Allahu ia ktheu prapë nëvendin e vet. Kjo tregon (Allahu e di më sëmiri) se paraqitja e melekut në formën enjeriut lë gjurmë tek meleku sepse përndryshenjë goditje nga njeriu nuk mund t'i bëjë asgjëmelaikeve në formën esenciale madhështore.Mënyra e paraqitjes së melekut është çështje efshehtë dhe duhet të ndalemi tek argumenti.E, në këtë rast nuk ka ndonjë argument tësaktë që e qartëson mënyrën e këtij formësimi(kësaj paraqitjeje).Ibën Haxheri në "Fet'h"[13] dhe Sujutiu në "ElHabaik"[14] kanë konfirmuar mospajtime tëshumta te mutekeliminët rreth këtij for-mësimi. Fjala e tyre është e ndërtuar mbidyshime dhe nuk mund të gjesh diçka tek ecila të pushon zemra. Studimi në to ështëdiçka që nuk të bën dobi, sidomos kur citatetnuk kanë shpjeguar për këtë çështje.Më parimore është moszhytja në këto çështjedhe heshtja në atë që kanë heshtur edhe tëparët tanë, Allahu i mëshiroftë, sepse ata ishinnë të vërtetën e qartë. Neve na mjafton ajo qëu ka mjaftuar atyre, Allahu e di më së miri.

Vijon

Shkëputur nga libri "Bindjet e fraksioneve musli-mane dhe feve të tjera rreth melaikeve të ndershëm"

Autor: Dr. Muhamed ibën Abdulvehab El AkilLigjërues në Universitetin Islamik të Medinës

Përktheu: Fidan Xhelili

______________[11] "El Minhaxh, sqarim i Sahihut të Muslimit" (15\129-130).[12] "Fet'hul Barij" (6\442).[13] "Fet'hul Barij" (1\21).[14] "El Habaik" 261-263.


ISLAMI BURIMOR I SJELL PAQE NJERËZIMIT,

KUNDËRSHTON TERRORIZMINPadrejtësia tani ka mbuluar me errësirat e saj mbarë njerëzimin dhe rruga e vetme përpërhapjen e paqes dhe dritës që sjell siguri për të gjitha kombet është Islami i mirëfilltë, ibazuar në shpalljen hyjnore (Kur’an dhe Traditë Profetike) sipas metodologjisë së shoqëruesvetë Pejgamberit Muhamed, paqja dhe shpëtimi i Zotit qoftë mbi të. Të gjitha civilizimet,veçanërisht civilizimi perëndimor, duhet t’ia hapin portat Islamit dhe të mos i shfaqinarmiqësi të bazuar mbi keqkuptime, gënjeshtra, manipulime e mashtrime.

Shoqëria mbarëshqiptare po kalon nëpërnjë periudhë me sprova të ndryshme,sidomos shqiptarët në shtetin më të ri–

Republikën e Kosovës, për shtetësinë e së cilëssakrifikuan shumë ndër shekuj. Determinuesitkryesorë të kësaj shtetësie, që ende vazhdon tëjetë një çështje e kontestuar për shumë shtete,ishin faktorët relevantë ndërkombëtarë të ud-hëhequr nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës,të cilët finalizuan aspiratën e popullit shqiptarpër pavarësi. Kosova tani po shtegton duke upërballur me shumë probleme të brendshme etë jashtme, të cilat po e stagnojnë zhvillimindhe progresin në të gjitha sferat e jetës. Njëraprej çështjeve me të cilën duhet të merremi sishoqëri, me gjithë seriozitetin e mundshëm,është globalizmi, një dukuri shumëdimension-ale që kërkon një trajtim shkencor dhe hulum-tim të thelluar intensiv nga ekspertë të fushavetë ndryshme. Globalizmi në vetvete ngërthenshumë kapituj, në trajtimin e të cilëve kërko-het qasje dhe studim me përkushtim maksi-mal, për t’u përballur me sfidat skajshmërishtnegative që posedon globalizmi krahas gjëravetë dobishme. Ndër sfidat shumë të rrezikshmeglobale për shoqërinë mbarëshqiptare eveçanërisht për shtetin e ri të Kosovës ështëterrorizmi binladenian dhe i organizatave të

ngjashme, i cili në fjalorin e mediave dhe tëshumë analistëve na emërtohet terrorizëm is-lamik. Kjo është një padrejtësi që i bëhet Is-lamit, fesë që i Madhërishmi Zot e zgjodhi siprogram jete për mbarë njerëzimin. Islami sjellpaqe dhe siguri për të gjitha shoqëritë e globittokësor, pasuron shpirtrat me vlera të larta e tëarta morale, promovon civilizimin dhe natyr-shmërinë njerëzore dhe përmes kësaj realizohettriumfi në përjetësi. Është padrejtësi ndaj pop-ullit gjerman që Luftën e Dytë Botërore, e cilau shoqërua nga krimet dhe terrori hitlerian, tacilësojmë si krim, gjenocid e terror gjerman.Po ashtu, do të ishte johumane që luftën plotpadrejtësi, kanibalizma e barbarizma të real-izuar nga disa papë kundër shkencëtarëve dhebesimeve të tjera ta përgjithësojmë dukeakuzuar papët e tanishëm dhe veprime të tillat’i emërtonim si terrorizëm nazaretian.Shkenca mbi fraksionet muslimane e kon-sideron ideologjinë binladeniane si fraksion tërrezikshëm të quajtur havarixh (revolucionarëte përgjakshëm dhe terroristë), fraksioni parë ishfaqur në mesin e muslimanëve që nga kohae shoqëruesve të Profetit të mbarë njerëzimit,Muhamedit, paqja dhe mëshira e Zotit qoftëmbi të. Historiku i këtij fraksioni që ngazanafilla e tij e deri më sot faqet e tij i ka të


stërmbushura me krime, gjakderdhje, atentatee sulme kamikaze duke filluar me vrasjen e ud-hëheqësit musliman, kalifit të drejtë, Uth-manit, Allahu qoftë i kënaqur me të. Ata vranëedhe kalifin tjetër të drejtë, Aliun, dhe shumësahabë të tjerë, Zoti qoftë i kënaqur me tëgjithë. Terroristët havarixhë nuk kursyen asQaben, kur në vitin 1979 (1400h) i vranëmuslimanët teksa faleshin duke bërë tavafrreth Qabes dhe për disa javë penguan thirrjene ezanit në këtë vend të bekuar. Këtë terror atapo e realizojnë nën sloganin makiavelist qël-limi justifikon mjetin. Ne jemi dëshmitarë tëdisa web faqeve në gjuhën shqipe, ku propa-gandohet ideologjia terroriste havarixhe dhembrohen kryeterroristë si Usama bin Ladeni etë ngjashëm me të. Kjo është shqetësuese dhenjëkohësisht ndihmon propagandën skajsh-mërisht antiislame, e cila çdo herë shfrytëzonidiotizmat, mendimet dhe bindjet e djallëzuaratë binladenianëve për të kritikuar vlerat dhefondamentet islame deri në atë masë saqëdëshirojnë të realizojnë pasionin e tyre satanikpër zhdukjen e fesë islame nga trevat ballka-nike siç u zhduk në Andaluzi (Spanjë), kugjaku i muslimanëve në atë kohë dhe sot nëdisa vende u konsiderua dhe po konsiderohetsi uji i kanalizimeve apo edhe më i pavlerë. Kyfenomen është njëri prej shkaqeve që ka nxiturdisa muslimanë, të ndikuar nga emocione dhepasione që e kundërshtojnë Islamin, për të re-alizuar sulme kamikaze. Ekstremizmi ështëkancer për të gjitha shoqëritë dhe metoda mëe mirë për luftimin e tij është përhapja e ditur-isë së shëndoshë, e cila e ndërgjegjësonshoqërinë dhe e largon ekstremizmin nga ataqë logjikojnë e marrin mësim. Padrejtësia tanika mbuluar me errësirat e saj mbarë njerëzimindhe rruga e vetme për përhapjen e paqes dhedritës që sjell siguri për të gjitha kombet ështëIslami i mirëfilltë, i bazuar në shpalljen hyjnore(Kur’an dhe Traditë Profetike) sipas meto - dologjisë së shoqëruesve të PejgamberitMuhamed, paqja dhe shpëtimi i Zotit qoftëmbi të. Të gjitha civilizimet, veçanërisht civi-

lizimi perëndimor, duhet t’ia hapin portat Is-lamit dhe të mos i shfaqin armiqësi të bazuarmbi keqkuptime, gënjeshtra, manipulime emashtrime. Allahu i Madhëruar në suren En-bija (107), në librin e Tij të shenjtë, Kur’aninFamëlartë, e ka cilësuar të Dërguarin e Tij tëfundit, Muhamedin, paqja dhe shpëtimi iZotit qoftë mbi të, si mëshirë për mbarënjerëzimin. Ky ajet na nxit që të pajisemi mebamirësi e mëshirë dhe njëkohësisht t’i reflek-tojmë nga thellësitë e zemrës këto virtyte tëmrekullueshme ndaj të gjithë njerëzve pa dal-lim feje, kombi e race. Ata që mendojnë elogjikojnë drejt, me dashuri e respekt për fjalëte Zotit të Lartësuar, duhet të nxitojnë për t’ubegatuar me moralin që la trashëgim Pejgam-beri ynë, Muhamedi, paqja dhe shpëtimi iZotit qoftë mbi të, ngase i gjithë personalitetii tij rrezatonte dritën e udhëzimeve kur’anore.Mesazhin profetik e implementuan aq mrekul-lueshëm shoqëruesit e tij, të cilët kudo ku sun-duan sollën paqe dhe siguri. Këtë earg u mentojnë faktet historike të pamo-hueshme dhe bindëse, se vërtet Islami ishtedhe do të jetë paqe dhe siguri për mbarënjerëzimin. Paqja mbretëroi edhe në Spanjënmuslimane, ku besimet e ndryshme, hebraike,katolike e protestante etj., ishin të lira sepseudhëheqësit muslimanë të Spanjës parimet etyre mbi të drejtat fetare i ndërtonin mbikodin hyjnor nuk ka dhunë në fe. Edheshkenca ishte në zhvillim e sipër dhe shkencë-tarët përkraheshin dhe ndihmoheshin ngashteti islam në Spanjë, pasi urdhri i parëkur’anor është lexo-studio, ndërsa në Evropënkatolike romake në atë kohë mbretëronte inj -oranca, dhuna ndërsektare (mes katolikëve dheprotestantëve) dhe shkencëtarët u nënshtro-heshin ekzekutimeve barbare. Ky fat i mje rue -shëm e goditi pa mëshirë edhe Spanjënmu s limane kur u pushtua nga inkuizitorëtkanibalë.

Adem Avdiu


ATË QË JU JEP I

DËRGUARI, MERRENI

Një grup tjetër u vërsul ndaj haditheve të Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem duke ikomentuar ato me kuptime të largëta dhe të çuditshme, duke u munduar të bashkojë Islaminme civilizimin bashkëkohor botëror duke harruar apo anashkaluar fjalën e Allahut: ”As je-huditë e as të krishterët kurrë nuk do të jenë të kënaqur me ty derisa ta pasosh fenë e tyre.Thuaju: “Udhëzimi i Allahut është udhëzim i drejtë. E nëse pason epshet e tyre pasi që të kaardhur ty e vërteta, nuk ka kush të të ndihmojë e as të mbrojë nga Allahu.” (Bekare 120)

Falënderimi i takon Allahut, i Cilifalënderohet nga çdo gjuhë.Paqja dhe mëshira e Allahut

qoftë mbi të pastrin e Adnanit, të Dër-guarin tonë, Muhamedin sal-lAllahualejhi ve sel-lem dhe shokët e tij, aq satë cicërojë zogu dhe të thirret ezani. Në vazhdim themi se s’ka dyshim seSunneti pejgamberik është baza e dytë

e legjislacionit islam pas Kur’anit, e cilaqartëson besimin islam, adhurimet,etikën dhe normat islame, e pranon atëqë është në Kur’an, madje e përforcon,e qartëson ose e shtjellon atë. Sunnetigjithashtu është i ndarë në rregulla, ar-gumenton për ligjshmërinë e të lejuar-ave dhe ndalimin nga ndalesat që nukjanë përmendur në Kur’an.


Kohët e fundit janë shfaqur grupime tëshumta, të cilat e kundërshtojnë Sun-netin në përgjithësi duke pretenduar seu mjafton vetëm Kur’ani, por grupe tëtilla janë përgënjeshtruar nga Kur’anidhe Sunneti sepse Allahu në Kur’anthotë: ”Çka t’ju japë Pejgamberi, atëmerreni, e çka t’ju ndalojë, përmbahunidhe kini frikë Allahun.” (Hashër: 7)Një grup tjetër pasoi epshet e veta nëraport me Sunnetin e Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe pranoi ngaai atë që sipas tyre ishte e logjikshmedhe refuzuan atë që sipas tyre nuk ishtee logjikshme, duke krijuar kështutrazira mes muslimanëve dhe dukekaluar vite në refuzim të Sunnetit dheshpifje ndaj tij.Një grup tjetër u vërsul ndaj hadithevetë Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem duke i komentuar ato me kuptimetë largëta dhe të çuditshme, duke umunduar të bashkojë Islamin me civi-lizimin bashkëkohor botëror duke har-ruar apo anashkaluar fjalën e Allahut:”As jehuditë e as të krishterët kurrë nukdo të jenë të kënaqur me ty derisa tapasosh fenë e tyre. Thuaju: “Udhëzimii Allahut është udhëzim i drejtë. E nësepason epshet e tyre pasi që të ka ardhur tye vërteta, nuk ka kush të të ndihmojë e astë mbrojë nga Allahu.” (Bekare 120)Grupi i katërt e la anash Sunnetin dhesa herë ftohet për të pasuar diçka ngaSunneti, përgjigjet duke thënë: “Kjoështë Sunnet e nuk është farz (obli gim),e mos u mundoni të na obligoni metë!”

Shumë prej tyre u bënë armiq të mëd-henj të Sunnetit, duke rënë në shumëvepra të ndaluara, duke pasuar epshetdhe duke qenë larg rrugës së musli-manëve. Namazi me xhemat tek ataështë sunnet e jo vaxhib, kthimi i se-lamit për ta është sunnet e jo vaxhib,rruajtja e mjekrës për ta është mekruhe jo haram, gjithashtu edhe veshja errobave të gjata dhe pirja e duhanit eshumë gjëra të tjera.Ta llogaritim se këto nuk e rrezikojnëshumë Sunnetin dhe nuk u afrohenshumë të papëlqyerave, por pse të mose praktikojmë Sunnetin e Muhameditsal-lAllahu alejhi ve sel-lem?Pse të afrohemi te gjërat e papëlqyera?Sahabët a kanë pyetur për diçka ngasunnetet dhe pastaj e kanë braktisuratë apo nëse ka qenë diçka e urryer ekanë praktikuar?Pse të mos ndalemi në kufijtë e edu -katës me Muhamedin sal-lAllahu alejhive sel-lem?Pse të mos e madhërojmë dhe praktiko-jmë në të gjitha çështjet tona?Pse të braktisim shumë sunnete dukepretenduar se nuk jemi të ngarkuar meto?

Pozita e Sunnetit në Kur’anA nuk ka urdhëruar Allahu për respek-timin dhe pasimin e Sunnetit? Allahunë Kur’an thotë:”O ju që besuat, respek-tojeni Allahun dhe të Dërguarin e Tij emos e braktisni atë, se ju po e dëgjoni(Kur’anin).” (Enfal: 20)Allahu në Kur’an thotë: ”O ju që be-


suat, përgjigjuni (thirrjes së) Allahut dhetë të Dërguarit kur ai (i Dërguari) ju ftonpër atë që ju jep jetë.” (Enfal: 24)A nuk e lidhi Allahu udhëzimin me re-spektimin dhe pasimin e Muhameditsal-lAllahu alejhi ve sel-lem? Allahu nëKur’an thotë: ”Pasoni atë që të gjeni ud-hëzimin-të vërtetën.” (A’raf: 158)“Nëse i bindeni atij, atëherë keni gjeturtë vërtetën.” (Nur: 54)A nuk e caktoi Allahu mëshirën e Tijme pasimin e Muhamedit sal-lAllahualejhi ve sel-lem duke u garantuar fitoredhe shpëtim në dunja e në ahiret?Allahu në Kur’an thotë: ”Atë (më shirën)do ta caktoj për ata të cilët u ruhen(mëkateve), e japin zekatin dhe për ataqë i besojnë argumentet Tona. Që pasojnëtë Dërguarin (Muhamedin), Pejgambe -rin analfabet (që nuk shkruan as nuklexon), të cilin e gjejnë të cilësuar (të për-shkruar me virtytet e tij) tek ata nëTevrat dhe në Inxhil e që i urdhëron atapër çdo të mirë dhe i ndalon nga çdo ekeqe, u lejon ushqimet e këndshme dhe undalon ato të pakëndshmet dhe heq ngaata barrën e rëndë të tyre dhe prangat qëishin mbi ta. Pra, ata të cilët e besojnëatë, e nderojnë dhe e ndihmojnë, veprojnëme dritën që iu zbrit me të, të tillët janëtë shpëtuarit.” (A’raf 156-157)A nuk e lidhi Allahu besimin megjykimin e Muhamedit sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem dhe pëlqimin e gjykimittë Tij? Allahu në Kur’an thotë: ”PërZotin tënd jo, ata nuk janë besimtarë (tëasaj që të zbriti ty as të asaj para teje) de-risa të mos zgjedhin ty për të gjykuar në

atë konflikt mes tyre e pastaj (pas gjykimittënd) të mos ndiejnë pakënaqësi ngagjykimi yt dhe (derisa) të mos binden sin-qerisht.” (Nisa: 65)“Kur Allahu ka vendosur për një çështjeose i Dërguari i Tij, nuk i takon (nuk ilejohet) asnjë besimtari dhe asnjë bes-imtareje që në atë çështje të tyre personaletë bëjnë ndonjë zgjidhje tjetërfare.”(Ahzab: 36)“Nëse nuk pajtoheni për ndonjë çështje,atëherë parashtrojeni atë tek Allahu (teLibri i Tij) dhe tek i Dërguari (Sunnetii tij), po qe se i besoni Allahut dhe ditëssë fundit.” (Nisa: 59)Imam Shafiu, Allahu e mëshiroftë,duke komentuar fjalët e Allahut:”Atëherë parashtrojeni atë tek Allahu(te libri i Tij) dhe tek i Dërguari (Sun-neti i tij)”, ka thënë: “Në atë që kathënë Allahu dhe i Dërguari i Tij,d.m.th. në Kur’an dhe Sunnet.”A nuk na tërhoqi vërejtjen Allahu përkundërshtimin e Muhamedit salAllahualejhi ve sel-lem duke e bërë këtë shkaktë shkatërrimit dhe sprovave? Allahu në Kur’an thotë: ”Le të kenë ku-jdes ata që kundërshtojnë rrugën e tij (tëtë Dërguarit), se ata do t’i zë ndonjëtelash ose do t’i godasë dënimi i hidhët.”(Nur: 63)“Atë ditë zullumqari do t’i kafshojëduart e veta dhe do të thotë: “I mjeriunë! Ta kisha marrë rrugën e Pejgam-berit! O shkatërrimi im, ah të mos e kishabërë filanin mik!” (Furkan 27-28)A nuk e lidhi Allahu dashurinë e Tij mepasimin e Muhamedit sal-lAllahu alejhi


ve sel-lem? Allahu në Kur’an thotë:”Thuaj: “Nëse e doni Allahun, atëherëejani pas meje që Allahu t’ju dojë, t’jufalë mëkatet tuaja.” (Ali Imran: 31)A nuk e bëri Allahu pjesë të shpalljes sëpagabueshme edhe Sunnetin eMuhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem?Allahu në Kur’an thotë: ”Dhe ai nukflet nga hamendja e tij. Ajo nuk ështëtjetër pos shpallje që i shpallet.” (Nexhm:3-4)O ju të nderuar! Ky është libri i Al-lahut që thërret në realitet, në të kapu-rit për Sunnetin e të dashurit tonëMuhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Atëherë pse na janë mbyllur sytëtanë nga këto ajete kur’anore? Pse popërvidhemi si endacakë, si dhelpra?

Pozita e Sunnetit nga thëniet e Muha -medit alejhi selamS’ka dyshim se Sunneti i Muhameditsal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka përm-bledhur në vetvete urdhrin për pasimdhe ndalimin për shpikje, inkurajiminpër t’u kapur pas asaj që ka ardhurMuhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.Disa nga fjalët, veprat apo aprovimet etilla janë:

1. Fjala e Muhamedit sal-lAllahu alejhive sel-lem: ”I gjithë ummeti im do të hyjënë xhenet, përveç atij që refuzon. I thanë:“O i Dërguar i Allahut, kush refuzon?”Ai tha: "Kush më respekton mua hyn nëxhennet, e kush bën mëkat ndaj mejevetëm se ka refuzuar.” (Buhariu 7280)2. Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: ”Thirrni në atë që ju kamlënë juve. S’ka dyshim se ata që u shkatër-ruan para jush ishin pyetësit e shumtë,polemikat e shumta dhe mospajtimet metë Dërguarit e tyre. Nëse ju ndaloj ngadiçka, largohuni e nëse ju urdhëroj përdiçka, atëherë praktikojeni atë samundeni.” (Mutefekun alejhi)


3. Transmeton Irbad ibën Sarijeh, Al-lahu qoftë i kënaqur me të, dhe thotë:“Ka thënë Pejgamberi sal-lAllahu alejhive sel-lem: “Ju porosis me sinqeritet ndajAllahut, bindje dhe respektim, edhe nëseju urdhëron një rob nga Habeshiu. E aiqë jeton prej jush do të shohë kundërsh-time të shumta, prandaj kapuni për Sun-netin tim dhe të udhëheqësve të drejtë qëvijnë pas meje. Kapuni për të me dhëm-ballë dhe ruajuni nga gjërat e shpikura,se çdo e shpikur është devijim.” (Trans-meton Ebu Davudi, Tirmidhiu, ha-dithi është hasen sahih)Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lemka përparësi para vetes tëndeVëlla i dashur, a nuk e di se Muhamedisal-lAllahu alejhi ve sel-lem duhet tëjetë më i dashur për ty sesa vetja jote?Për Allahun, vëlla i dashur, duhet qëMuhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lemtë jetë më i dashur se vetja jote, duke erespektuar dhe pasuar atë dhe duke epranuar si udhëheqës tëndin në jetë.Allahu në Kur’an thotë: ”Pejgamberiështë më i ndjeshëm (më primar) ndajbesimtarëve sesa ata ndaj vetes së tyre.”

(Ahzab: 6)Ibën Kajjimi thotë: “Ky është argu-ment se për atë që Muhamedi sal-lAl-lahu alejhi ve sel-lem nuk është mëprimar sesa vetja e tij, ai nuk është nëradhët e besimtarëve. Kjo përparësi apoprioritet përmbledh disa gjëra:1. Të jetë Muhamedi sal-lAllahu alejhive sel-lem më i dashur për këdo sevetvetja, ngase prioriteti apo përparësiae ka bazën te dashuria. Vetvetja përkëdo është më e dashur se gjithçkatjetër, por megjithatë duhet që Muha -medi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem të jetëmë primar se vetja dhe më e dashur seajo. Me këtë plotësohet edhe kuptimi ifjalës besim.E tërë kjo përparësi dhe dashuri e bënobligim plotësimin e pasimit, respek-timit, pëlqimit e përuljes ndaj tij si dhetë gjitha obligimet e dashurisë, duke ukënaqur me gjykimin e tij, duke upërulur ndaj urdhrave të tij dhe dukemos i dhënë përparësi askujt para tij.2. Njeriu nuk duhet të marrë për bazëgjykimin e vet, por gjykimi i Muha -medit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem du -


het të jetë më madhor se gjykimi i shër-bëtorit ndaj zotërisë së tij, se i prinditndaj fëmijës, mos të ekzistojë zgjidhjetjetër për problemet përveç zgjidhjes sëMuhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lemdhe kjo duhet të jetë primare për bes-imtarin. Por ka diçka të çuditshme!Si të arrihet kjo përparësi nga ai i ciliështë larguar prej asaj që i është shpallurMuhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lemnë lidhje me gjykimin, duke u kënaqurme gjykime të tjera, duke qenë për tëqetësimi shpirtëror që vjen nga të tjerëtmë qetësues se ajo që erdhi me Muha -tmedin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem,duke pretenduar se udhëzimi nuk arri-het me esencën e argumentimit ngafjalët e Muhamedit sal-lAllahu alejhi vesel-lem, por me argumentin mendor.Ai pretendon se ajo që ka ardhur meMuhamedin sal-lAllahu alejhi ve sel-lem nuk aludon realitet e bindje si dhethotë shumë fjalë të tjera që kundërsh-tojnë atë me të cilën ka ardhur Muha -medi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, duke

u larguar nga dituria e dobishme. E tërëkjo është humbje e madhe dhe nuk kashteg tjetër që e përforcon këtë për-parësi vetëm pasi të largohesh nga tëgjitha këto, duke e marrë atë për prijësnë çdo gjë, duke refuzuar çdo gjë që ku -ndërshton atë me të cilën ka ardhurMuhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.Nëse refuzuesit i jepet argumenti i sa -ktë, e pranon dhe nëse e sheh se ështëargument i kotë, largohet prej tij. E,nëse nuk i bëhet e qartë e sakta apo epasakta, atëherë ai ndalet në to ashtu siçndalet te hadithet e ithtarëve të librit,derisa t’i qartësohet se cila nga ato dygjëra ka përparësi.Kush e zgjedh këtë rrugë ka arritur për -qendrimin e shpërnguljes së Muha -medit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, iështë përforcuar dituria dhe vepra e tij,duke u përmbyllur e vërteta nga tëgjitha këndet.

Përgatiti shtëpia botuese “Darul Vatan” Përshtati në shqip: Unejs Murati


PROTESTAT?...pakënaqësitë e njerëzve duhet të shprehen me rrugë legjitime, si me anë të shkëmbimit tëletrave, këshillimit, duke thirrur në hajr me rrugë legjitime, siç kanë sqaruar dijetarët dhei kanë sqaruar ato po ashtu shokët e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe pasuesit etyre të mirë, duke folur me udhëheqësit, duke i këshilluar ata me letra apo me gojë, duke utelefonuar atyre.

Dijetari i madh AbdulAziz ibn Baz, Al-lahu e mëshiroftë, është pyetur nëmuajin shaban të vitit 1412 në

qytetin Xhide rreth protestave të burrave dhegrave kundër pushtetarëve dhe udhëheqësve(për çështje të ndryshme), se a janë ato mjetprej mjeteve të davetit dhe nëse dikush vdes nëto (apo dëmtohet), a konsiderohet dëshmor.Ai është përgjigjur: “Protestat e grave apo tëburrave nuk shoh se janë shërim i problemeve,mirëpo shoh se ato janë në realitet prejshkaqeve të trazirave, shkaqe të të këqijave dhearsye e mbjelljes së urrejtjes mes njerëzve dhearmiqësim ndaj dikujt pa kurrfarë të drejte.Mirëpo pakënaqësitë e njerëzve duhet të sh-prehen me rrugë legjitime, si me anë të shkëm-bimit të letrave, këshillimit, duke thirrur nëhajr me rrugë legjitime, siç kanë sqaruar dije-tarët dhe i kanë sqaruar ato po ashtu shokët ePejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhepasuesit e tyre të mirë, duke folur me udhëhe-qësit, duke i këshilluar ata me letra apo megojë, duke u telefonuar atyre. Mirëpo e tërë kjopa publikim nëpër minbere, duke mos shpalo-sur padrejtësitë e tyre apo duke mos i ofenduarata. Allahu është ndihmësi ynë.”Ai, Allahu e mëshiroftë, kur u është përgjigjurdyshimeve të një shkrimi rreth protestavethotë: “Keni përmendur në librin tuaj, faqe31-32, se prej metodës së Pejgamberit nëthirrje kanë qenë edhe protestat. Mirëpo unë

nuk di ndonjë tekst të saktë nga shpallja që ilejon ato, duke shpresuar që ta argumentonikëtë nga e keni marrë dhe në cilin libër e kenigjetur. Në qoftë se nuk keni dëshmi për këtë,atëherë e keni për obligim të ktheheni nga kyqëndrim sepse unë nuk di asnjë tekst nga sh-pallja që aludon lejimin e protestave. Përkun-drazi, ato sjellin dëme të mëdha. Por edhesikur të kishte pasur ndonjë tekst të qartë, ajoduhet të sqarohet plotësisht në mënyrë që tëmos keqshfrytëzohet nga keqbërësit në prote-stat e tyre të kota.”Ndërsa në një përgjigje tjetër, nga po i njëjtidijetar ndaj të njëjtit shkrues rreth argumentittë lejimit të protestave, Ibn Bazi, Allahu emëshiroftë, thotë: “Në lidhje me atë që kenicekur rreth protestave, pas studimit e kuptovase argumenti juaj rreth lejimit të protestavenuk qëndron, pasi transmetimi i këtij argu-menti është i pasaktë sepse ka të bëjë me njëtransmetues të quajtur Is’hak ibn Ferve, me tëcilin nuk argumentohet. Po edhe sikur të ishtei saktë ky transmetim, kjo ka qenë në fillim tëIslamit, para hixhretit, para plotësimit të she-riatit. Është e ditur se sa i përket urdhrit dhendalesës si dhe çështjeve të tjera të fesëmbështetja duhet të jetë në sheriatin e plotë-suar pas hixhretit.”

Fetvatë janë marrë nga “Mexhmu’u fetava” të dije-tarit AbdulAziz ibn Baz (8/245, 246).

SI I GJYKON ISLAMI


Nata e RagaibitPasi në Kur’an dhe në hadithet e Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem nuk përmendetndonjë dobi e muajit rexheb dhe e natës së Regaibit, atëherë shikojmë a e kanë madhëruarkëtë natë shokët e Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, pasi ata kanë qenë më të ku-jdesshëm sesa ne për adhurimin e Allahut. Gjejmë se ata as që kanë dëgjuar për këtë natë,madje edhe 300 vjet pas tyre askush nuk ka dëgjuar për këtë natë, pasi nuk ka ekzistuar.Kjo natë ka filluar të madhërohet në shekullin e pestë, respektivisht pas vitit 400 hixhri,d.m.th. 390 vjet pas vdekjes së Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.

Falënderoj Allahun e Lartmadh -ëruar, kurse përshëndetjet e mianga zemra qofshin mbi të

dashurin e Tij, Mu ha medin sal-lAllahualejhi ve sel-lem.Nata e Ragaibit është një natë që festo-het dhe madhërohet në disa vende is-lame. Kjo natë konsiderohet si natë emadhe dhe me një vlerë të veçantë, saqëedhe në kalendar theksohet koha e saj.Kjo natë bie në natën e parë të muajitrexheb, d.m.th. dy muaj para fillimit të

Ramazanit. Por, a thua vërtet kjo natë ka diçka tëveçantë nga netët e tjera? Vërtet, a duhetfestuar apo jo?! Ky shkrim, me ndihmën e Allahut,është një sqarim rreth kësaj nate si dheor vatje modeste e imja për vetëdijesimine muslimanëve shqiptarë në lidhje medisa gjëra të cilat i kanë trashëguar ngatë vjetrit e tyre, pavarësisht nëse ato gjë -ra kanë të bëj në me Islamin apo janëbindje dhe ideologji që kundërshtojnë


Islamin e pastër dhe rregullat e tij. Së pari më duhet të theksoj që kjo natëfestohet apo madhërohet në forma tëndry shme. Disa falin namaz nafile nëkëtë natë mes akshamit dhe jacisë, disaagjërojnë ditën e kësaj nate e disa të tjerëndezin qirinj apo përgatisin hallvë osendonjë ëmbëlsirë tjetër. Të gjitha këto mënyra të madhërimit tëkësaj nate janë të ndaluara dhe nuk lejo-het veprimi i tyre. Sa i përket namazitdhe agj ë rimit, dijetarët islamë kanë tre -guar që një vepër e tillë është e nda luartë veprohet dhe se është shpikje e kotë,ngase muaji rexheb nuk veçohet ngamuajt e tjerë as me namaz dhe as meagjërim. Ibën Haxheri, Allahu e mëshi-roftë, thotë: “Nuk është transmetuarndonjë hadith i saktë për vlerën e muajitrexheb, për vlerën e agjërimit në atëmuaj apo për bërjen e ndonjë namazi tëveçantë në të.”[1] Pastaj ky dijetar na tre-gon që ha di thet të cilat janë transmetuarpër namazin nafile në këtë muaj ose janëtë do bëta ose të shpikura, prandaj nuklejohet mbështetja në to. Në trevat tona zakonisht kjo natë festo-het duke përgatitur hallvë apo dukende zur qirinj në dhomat e shtëpisë. Siçthashë më lart, kjo vepër është e ndaluarpër disa arsye:1. Feja është e ndërtuar në argumentenga Kur’ani apo fjalët e Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, prandaj edhepër këtë natë duhet të gjejmë argumente

në Kur’an apo në fjalët e Muhameditsal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Nëse shiko-jmë Kur’anin dhe hadithet e Muha me -dit alejhi selam, nuk gjejmë asgjë tësaktë që e lavdëron apo e madhëronkëtë natë.2. Pasi në Kur’an dhe në hadithet eMuha medit sal-lAllahu alejhi ve sel-lemnuk përmendet ndonjë dobi e muajitrexheb dhe e natës së Regaibit, atëherëshikojmë a e kanë madhëruar këtë natëshokët e Muha medit sal-lAllahu alejhive sel-lem, pasi ata kanë qenë më të ku-jdesshëm sesa ne për adhurimin e All -ahut. Gjejmë se ata as që kanë dëgjuarpër këtë natë, madje edhe 300 vjet pastyre askush nuk ka dëgjuar për këtënatë, pasi nuk ka ekzistuar. Kjo natë kafilluar të madhërohet në shekullin epestë, respektivisht pas vitit 400 hixhri,d.m.th. 390 vjet pas vdekjes sëMuhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem. 3. Përveç Muhamedit sal-lAllahu alejhive sel-lem dhe shokëve të tij, të cilët nuke kanë festuar këtë natë, edhe dijetarëte mëdhenj islamë e kanë urryer të festo-het apo të madhërohet kjo natë dhe këtëfestim (madhërim) e kanë quajtur sh-pikje të kotë, ndër ta përmendim IbënHaxherin, Ibën Rexhebin, Ebu Bekëret-Turtushin, Ebu Shameh el Makdisin,Ibën Salahin, el Izz ibën abdus-Selamine të tjerë.[2]

Pasi kjo natë doli që nuk ka bazë në

______________[1] Shiko librin e tij “Tebjiinul Axheb bima verede fi shehri Rexheb” (fq. 23, nëpërmjet librit “Nurul Huda we Dhulumatud-Dalal”).[2] Shiko librin “Nurul Huda we Dhulumatud-Dalal” (262).


Kur’an dhe as në fjalët e Muhameditsal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe as nëkohën e shokëve të Muhamedit sal-lAl-lahu alejhi ve sel-lem, por është shpikurmë vonë, ne si muslimanë e kemi përdetyrë ta refuzojmë ngase kjo kon-siderohet gjë e shpikur në fe, d.m.th.çështje e re në fe, që nuk ka ekzistuarmë herët. Çdo çështje feje që është sh-pikur pas vdekjes së Muhamedit alejhiselam është humbje dhe duhet të refu-zohet, ngase Allahu na thotë: “Çfarëdoqë t’ju japë i Dërguari, merreni atë, eçfarëdo që t’ju ndalojë, hiqni dorë prejsaj.” (Hashër: 7). Po ashtu, Muhamedisal-lAllahu alejhi ve sel-lem na thotë:“Kush shpik diçka në fenë tonë, që nukështë prej saj, ajo gjë është e refuzuar."[3]

Dikush mund të thotë, ç’të keqe ka nëfestimin e kësaj nate me hallvë, a thuahallva është haram?! Atij i themi: Së pari, nuk je as ti e as unëqë përcaktojmë për një vepër a është emirë apo jo, por kjo gjë caktohet sipasKur’anit dhe fjalëve të Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem. E, pasi në këtody burime ky festim me këtë formë nukgjendet, atëherë as ne nuk e veprojmë. Së dyti, ju e festoni këtë natë kështuduke shpresuar se do të merrni shpër-blim tek Allahu për këtë hallvë, pra kjoçështje nuk qenka adet por ibadet. E sika mundësi të bëni një ibadet qëMuhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lemdhe shokët e tij nuk e kanë bërë? Jenimë të ditur se ata? ______________[3] Transmeton Buhariu (2697) dhe Muslimi (4589).


Së treti, nëse thoni se Muhamedi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe shokët e tijnuk e kanë festuar sepse nuk ështëibadet, por ne e festojmë duke mospasur ndonjë bindje të caktuar për këtënatë dhe duke mos kërkuar ndonjësevap për këtë festim, unë ju them senëse është e vërtetë ashtu siç thoni,atëherë pse e caktoni në kalendar? Psenuk e bëni këtë festë në netët apo ditëte tjera, por e caktoni me përpikëri? Së katërti, nëse thoni: Nëse kjo vepërështë e ndaluar, atëherë pse shumica enjerëzve e veprojnë në Kosovë? Ata tëgjithë e kanë gabim, kurse ju mirë? Ju them se në radhë të parë nuk pajto-hem që shumica e njerëzve në Kosovë efestojnë këtë natë, bile e vërteta është qëkëtë natë e festojnë një pakicë e vogël.Bile kjo pakicë në shumicën e rastevejanë njerëz që e duan Islamin, por nuku përmbahen rregullave themelore të tij,saqë shumë prej tyre as namaz nuk falin. Po edhe nëse pajtohem me mendimintuaj, që shumica e festojnë, prapë kjofjalë nuk ka peshë, ngase ne si musli-manë jemi të obliguar të pasojmëKur’anin dhe fjalët e Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe jo shu-micën e njerëzve, ngase nganjëherëshumica janë në humbje kurse pakicajanë në shpëtim, bile kjo ka ndodhurgjatë gjithë historisë. I njëjti rast ështëedhe me temën tonë, pakica që nuk efestojnë pasojnë Muhamedin sal-lAl-lahu alejhi ve sel-lem, kurse shumicadërmuese pason tekat e veta, epshet apobaballarët.

Së pesti, nëse thoni: -E kuptuam që kjovepër nuk paska sevap, bile qenka gjy-nah, por kështu i kemi gjetur të parëttanë dhe kështu do vazhdojmë edhe ne,ngase nuk dëshirojmë të bëjmë përçarjemes muslimanëve për këto gjëra tëvogla. Ju them se as ne nuk dëshirojmë tëbëjmë përçarje në popull, mirëpo ekemi obligim t’i tregojmë popullit tëvërtetën, bile kjo ishte detyra e të gjithëPejgamberëve dhe dijetarëve. Po ashtu,a më e lehtë është t’i lësh njerëzit nëgabime apo t’u tregosh të vërtetën, edhepse ndoshta ndodh ndonjë mosmar-rëveshje? Nëse nuk keni ndonjë dyshim tjetër -dhe besoj që nuk keni-, atëherë nuk jumbetet tjetër vetëm se t’u nënshtroheniurdhrave të Allahut dhe të Muhameditsal-lAllahu alejhi ve sel-lem, të veproniatë që ata e kanë ligjëruar dhe të ndaleninë atë që ata kanë ndaluar apo nuk ekanë vepruar, ngase ju mjafton në ad-hurim ajo që i ka mjaftuar Muhameditsal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Dhe që nga tani, pasi ju sqarua e vërteta,duhesh të ndaleni nga kjo festë, e cilanuk i përket Islamit aspak, dhe t’u tre-goni edhe të tjerëve atë që keni mësuar. Allahu është Ai që udhëzon në rrugë tëdrejtë dhe vetëm prej Tij vjen suksesi.

Shkroi: Xheladin Leka


Duhet të përdoret zë i butë me fëmiun, mesatar dhe me fjalë të mira. Nëse prindi bëhet agre-siv, le të marrë abdest dhe të qetësohet. Allahu thotë në Kur’an: “...ule zërin tënd, se zëri mëi egër është zëri i gomarit.” (Lukman: 19) Gjithashtu, nëse nuk gjen ilaç që ta largojë agre-sivitetin, më mirë është për prindin që të heshtë sesa të flasë fjalë të pamatura, sepse agresivitetishpejt e shtyn që të flasësh fjalë që ndoshta nuk i thotë kur është në gjendje normale.

DISA GABIME NË EDUKIMIN E

FËMIJËVEII

5) Zëri i lartë është një tjetër gabim që bëhetnga shumë prindër. Ky gabim është aq i keq,saqë i shkatërron shumë lehtë marrëdhënietmes fëmijës dhe prindit. Vërtet zëri i lartëdhe i egër tregon agresivitet që vjen nga she-jtani i mallkuar. Ngritja e zërit s’do të ndih-mojë për asgjë, as në komunikim, as nëmirëkuptim dhe as në zgjidhjen e proble-meve. Pasojat: Kur prindërit ngrenë zërin ndajfëmijëve të vegjël (1-10 vjeç), kjo shkaktonfrikësim dhe shqetësim tek fëmija. Fëmijagjithashtu do të izolohet nga prindërit, nëmënyrë që të mos dëgjojë zërin e lartë dhe tëegër ndaj tij. Fëmija do krijojë në veten e tijurrejtje dhe do ta ketë më të lehtë të bëhet

edhe vetë agresiv. Përmirësimi: Duhet të përdoret zë i butë mefëmiun, mesatar dhe me fjalë të mira. Nëseprindi bëhet agresiv, le të marrë abdest dhetë qetësohet. Allahu thotë në Kur’an: “...ulezërin tënd, se zëri më i egër është zëri i go-marit.” (Lukman: 19) Gjithashtu, nëse nukgjen ilaç që ta largojë agresivitetin, më mirëështë për prindin që të heshtë sesa të flasëfjalë të pamatura, sepse agresiviteti shpejt eshtyn që të flasësh fjalë që ndoshta nuk ithotë kur është në gjendje normale.

6) Disa prindër nuk japin urdhra të prerë, qëështë një zakon i disa prindërve kur i urd-hërojnë fëmijët për diçka. Kur urdhri i


prindërve nuk tregon vendosmëri, mirëpothuhet vetëm si hamendje, ky është njëgabim në bisedën me fëmijët, ashtu si ur-dhrat që janë tepër të dobët, saqë fëmijës asqë i duken si të tillë, për shembull “largojimenjëherë lodrat”, të qeshurit kur i thua tëmos e veprojë një gjë të tillë apo të qeshuritme ndonjë vepër të papëlqyer të fëmijës. Pasojat: Nëse prindi nuk e urdhëron me ven-dosmëri, fëmija nuk do t’ia dëgjojë fjalën,kështu që komunikimi do të jetë i kotë. Nëseprindi nuk është i vendosur në fjalë, fëmijado ta ketë shumë më lehtë t’i kalojë kufijtë.Kur veprat dhe fjalët e prindit nuk për-puthen, pa dyshim që fëmija do të hutohet.Gjithashtu, nëse prindi qesh kur e shikonfëmijën duke vepruar ndonjë gjë të papëlqyerose kur e urdhëron ta ndalë atë vepër të pa-pëlqyer, kjo shkakton që fëmija ta vazhdojëatë vepër. Fëmija mendon që ajo vepër ështëe mirë sepse prindi është duke qeshur, edhepse e urdhëron që të mos e bëjë më. Përmirësim: Komunikimit dhe ndërtimit tëmarrëdhënieve të mira me fëmijët tanë neduhet t‘u kushtojmë kohë dhe energji. Kurprindi flet me vendosmëri, pa dyshim që dojetë më mirë për fëmijën, ngase do të dëgjojëmë shumë dhe do të ketë respekt ndaj fjalëve.Nëse prindi është i vendosur kur e urdhëronfëmijën për diçka, fëmija do ta zbatojë dukee pritur urdhrin si obligim. Nuk duhet qëfëmija t’ua marrë anën prindërve, që të ve-projë ashtu si dëshiron, sepse fëmija nuk dimë mirë se prindërit, edhe pse mendonashtu. Prindi mund të jetë i dëgjueshëm ndajfëmijës, mirëpo kjo s’do të thotë të bëhetashtu siç kërkon fëmija. Gjithashtu prindinuk duhet të qeshë kur e sheh fëmijën nëgabim.7) Prindërit ndoshta flasin me fëmijët e tyrepër ndeshjen e futbollit, se cila skuadër fitoie cila humbi, ose nëna flet me vajzën e saj përserialin që shohin vazhdimisht. Ata flasin me

fëmijët e tyre, mirëpo gabimi është se bëjnëbiseda të kota. Nuk janë nga ata prindër qëulen me fëmijët e tyre dhe u mësojnë Kurandhe histori nga jeta e të Dërguarve të Al-lahut, paqja qoftë mbi të. Gjithashtu kaprindër që u ngjajnë mosbesimtarëve nëtregimin e përrallave të kota kur fëmija shtri-het për të fjetur. Pasojat: Vetë prindi është duke e larguarfëmijën nga e vërteta, nga rruga e Allahutsubhanehu ve teala. Fëmija nuk di as të për-shëndesë me selamu alejkum, as të thotë el-hamdulilah në veprat e tij të përditshme përshkak se prindi nuk ia ka mësuar një gjë tëtillë. Atëherë si të bëhen fëmijët e hajrit kurprindërit nuk ua mësojnë atyre Kuranin dhesjelljet e mira? Kurse përralla të tilla fëmijësmund t’i lindin bindje të kota, që e largojnënga e vërteta. Përmirësimi: Duhet t’u mësojmë përmendëshfëmijëve Kur’anin Fisnik dhe tregime ngahistoria islame. Më e mira është që prindi t’imbledhë fëmijët duke u mësuar disa sure nëmënyrë të lehtë, që ata t’i kuptojnë. Nëse atamësojnë përmendësh, të shpërblehen mendo një dhuratë, sado e vogël të jetë, sepsekështu fëmija nxitet në mësimin e Kuranit.Mësoji fëmijës se çfarë duhet thënë kur takondikë, si të falënderojë Allahun, si të bëjëdhikrin e mëngjesit dhe të mbrëmjes kur bienë gjumë etj. Tregoji fëmijës hadithe që t’imbajë mend, duke i thënë: “Ruaje Allahun(duke vepruar sipas urdhrave të Tij dhe dukeu larguar prej ndalesave të Tij), Allahu tëruan ty” (që ishte këshilla e Muhamedit ale-jhi selam drejtuar djaloshit Abdullah ibnAbbas, Allahu qoftë i kënaqur me të). Poashtu është mirë që fëmijëve të vegjël t’u tre-gohen tregime islame të vërteta, që të mosndikohen nga përrallat e kota që u mësohenndoshta në kopshte e shkolla.

1. Mungesa e dashurisë


1) Prindi nuk e përqafon fëmijën dhe as nuke ledhaton, sepse disa e konsiderojnë këtë simungesë burrërie. Përqafimi dhe ledhatimetjanë veprime që shtojnë dashurinë mes pri -ndit dhe fëmijës. Kur prindi nuk e afronfëmijën e vet që nga fillimi, do të vazhdojëautomatikisht të mos e afrojë afër vetes as kurtë rritet. Pasojat: Familja bëhet e ftohtë dhe respektihumb pa dashuri. Fëmija pa dashuri do për-fundojë me mërzi dhe pikëllime që i lindinnë zemër dhe që do i mbartë tërë jetën. Osemund të bëhet agresiv, i izoluar dhe i fshehurndaj ndjenjave të veta. Nëse fëmijës imungojnë këto elemente, atëherë ai mund tëdetyrohet t’i kërkojë këto jashtë shtëpisë, tendokush tjetër. Mungesa e dashurisë, e ledhatimeve dhe epërqafimeve të prindërit lë shpejt pasoja tekfëmija, të cilit në vazhdim të jetës do t’imungojë gjithmonë ajo dashuri e prindit.Kjo do t’ia shtojë mërzinë dhe pikëllimingjatë jetës. Fëmija ka tendencë të mendojë senuk vlen asgjë dhe se askush s’e do. Dashuriae prindit nuk zëvendësohet me dashurinë etjetërkujt. Përmirësimi: Prindi duhet të tregojë që e dofëmijën edhe përmes veprave. Është mirë qëta ledhatojë fëmijën dhe të bëjë edhe ndonjëshaka me të. Kështu prindi tregon dashurinëe tij dhe fëmija do ndihet shumë më i lumturdhe më i dashur. Prindi është mirë që taafrojë fëmijën afër vetes dhe ta ledhatojë, qëfëmijës t’i shtohet edhe më shumë dashuriapër prindin. Na përcillet nga Ebu Hurejra,Allahu qoftë i kënaqur me të, se Ekra ibënHabisi e ka parë Resulullahun sal-lallahu ale-jhi ve sel-lem duke puthur nipin e tijHasanin dhe i kishte thënë se ai kishte njëm-bëdhjetë fëmijë, por asnjërin prej tyre nuk ekishte puthur asnjëherë. Në këtë rast Resul-ullahu sal-lallahu alejhi ve sel-lem i kishtethënë: “Kush nuk mëshiron, nuk mëshirohet.”

Pra, Resulullahu sal-lallahu alejhi ve sel-lemputhjen e fëmijëve e konsideronte mëshirë.Gjithashtu, Pejgamberi sal-lallahu alejhi vesel-lem i përkëdhelte fëmijët duke u ledhat-uar faqet, siç është transmetuar në librin esaktë të Muslimit nga Xhabir bin Semureh,i cili ka thënë: "U fala me të Dërguarin e Al-lahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem, pastaj dolipër tek familja e tij. Dola edhe unë me të. Aitakoi dy djem, të cilët i përkëdheli duke uledhatuar faqet të dyve." Ka transmetuar Ne-saiu, Allahu qoftë i kënaqur me të, se "Pe-jgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem, kurshkonte për vizitë tek ensarët, i përshëndestefëmijët e tyre dhe u fërkonte kokat.”

2) Blerjet e shumta për fëmijën. Prindi etepron duke blerë çdo gjë që fëmija kërkon,edhe pse s’ka nevojë për atë gjë apo është gjëe kotë ose nuk vendos kufij në këto raste dhevazhdon të blejë së tepërmi duke menduar sekështu i dhuron fëmijës dashuri. Pasojat: Fëmija nuk mbushet me dashuri ngagjërat materiale që prindërit u blejnë. Jo, nukështë kështu, edhe pse shumë njerëz mendo-jnë kështu. Më e madhe do të jetë dashuriasikur prindi t’i blejë fëmijës më rrallë ndonjëlodër me vlerë dhe fëmija të luajë me atëlodër sesa kur fëmija ka shumë lodra dhevazhdon t’i shkatërrojë, të mos ua dijë vlerënngase ka tepër. Po ashtu fëmija do vazhdojëtë kërkojë më shumë e më shumë. Çdofëmijë është kështu. Po i bleve diçka kur ekërkon, do vazhdojë të kërkojë gjithmonëkur shkon në dyqan. Kur prindërit do t’ithonë jo, do fillojë të bërtasë, të qajë, të bëjëprobleme të tjera... e kjo nuk është edukatëe mirë. Pa dyshim që këtu prindi duhet tapërmirësojë gjendjen menjëherë. Nëse prindirealizon çdo dëshirë materiale të fëmijës,atëherë atij do t’i interesojë vetëm vetja dhes’do brengoset për hallin e të tjerëve. Nëserritet kështu, ai shumë lehtë do të bëhet


mendjemadh. Pra, kini kujdes! Përmirësim: Për të përmirësuar gjendjenduhet që para se të shkoni me fëmijën nëdyqan, t’i tregoni që do blini diçka, por jopër të kësaj here. Fëmijës mund t’i thuhet se“t’i kemi blerë lodrat e duhura, prandaj tanibëhu i urtë”. Dhe kur fëmija vazhdon tëkërkojë në dyqan për ndonjë gjë, edhe pseqan dhe bërtet, nuk duhet t’i realizohetdëshira. Merre fëmijën në një dhomë më tëqetë dhe lëre të bërtasë aty derisa të ndalet.Nëse ia bën qefin këtu, fëmija do mendojëqë kështu duhet të bërtasë dhe të qajë për t’iblerë babai/nëna atë që dëshiron. Pa dyshim se gjithmonë duhet të gjejmëmesataren, të blejmë atë që ka nevojë dhemos ta teprojmë. Është mirë që pasi tëmbarojnë blerjet në dyqanin ku ka qarëfëmija, prindi nuk duhet ta lërë fëmijënvetën duke shfaqur nervozizëm. Jo, ështëmirë të tregojë ndjeshmëri më fëmijën dheta marrë afër vetes, ta përqafojë dhe të moszemërohet për këtë shkak. Në këto rastefëmijës mund t’i flitet më vonë, duke itreguar që kështu si veproi ai nuk është mirëdhe nëse vazhdon, s’do vijë me ju për njëkohë të gjatë në dyqan. Fëmija s’duhetdënuar me tjetër gjë jashtë situatës, si përshembull t’i thuhet s’do të të jap më akulloreapo kërcënime të tjera. Sepse këto s’kanë tëbëjnë me situatën. Mirëpo mos harro se sh-përblimi është më efektiv se dënimi. Nëse edënon, atëherë vetëm sa i largon disa tëdrejta. Por kurrë mos e dëno duke i larguarsigurinë, dashurinë ose duke i shkaktuardhembje.

3) Koprracia e tepërt është një gabim tjetër.Prindi nuk i përmbush nevojat e fëmijës dheështë dorështrënguar më shumë se ç’e kërkonnevoja. Kur fëmijët kanë nevojë për ndonjëgjë, prindi vazhdon t’i thotë që “s’kemipara”, “nuk kemi” etj.

Pasojat: Nëse fëmijëve nuk u plotësohen ne -vojat, atëherë do t’i kërkojnë këto nëpërmjetndalesave, për shembull me vjedhje, dukekërkuar nga njerëzit apo duke iu bashkuarkriminelëve. Po ashtu fëmija mund të ketëxhelozi ndaj të tjerëve dhe të lakmojë, qëështë një cilësi e dobët dhe jo e pëlqyer.Fëmijët nuk do t’i jenë mirënjohës Allahutsubhanehu ve teala për të mirat që kanë,mirëpo do t’i imitojnë prindërit duke thënënuk kam këtë dhe nuk kam atë. Mund tëndodhë që kur të rritet fëmija, të bëhet egoistduke dëshiruar çdo gjë vetëm për vete sepseka marrë mësim nga prindi që nuk ka para.Dhe sikur të kishte ai/ajo pasuri, prapë do tëmësohej të thoshte nuk kam, qoftë edhe përdhënien e sadakasë apo zekatit. Dhe kështuu largohet urdhrave të Allahut, kurse nëahiret dënimi do të jetë tepër i ashpër. Përmirësimi: Prindi duhet të gjejë një mesa-tare, të blejë atë që i nevojitet fëmijës, poredhe ndonjë dhuratë për t’i shtuar dashurinëmë tepër. Nuk duhet t’i themi fëmijës “nukkemi para” sepse kjo ndikon keq te fëmijadhe e mëson të bëhet mosmirënjohës ndajasaj që Allahu i Lartësuar i ka dhuruar, qoftëpak apo shumë. E, nëse vërtet nuk ke, pasije i varfër, atëherë duhet t’i thuash fëmijës qëkemi këtë dhe kemi atë, mirëpo për mo-mentin nuk kemi atë që dëshiron ti. Kështudo t’i tregosh fëmijës që ne kemi ende tëmira të dhuruara nga Allahu subhanehu veteala dhe duhet t’ia dimë vlerën. Mirëpo t’ithuhet që në këtë moment nuk kemi atë tiqë po kërkon, që fëmija të mos mendojë qës’kemi asgjë dhe kurrë s’do të kemi. Duhetmësuar fëmija të ketë shpresë tek Allahu, seAi i jep kujt të dojë dhe i merr kujt të dojë.

Laura Ferati


Pra, si mund të dëshirosh të bashkëpunosh me një person nga xhinët, kur ti nuk e njeh re-alitetin e tij?! Ai të thotë ty: -U bëra musliman, jam besimtar, jam në shërbimin tënd, çfarëdëshiron prej meje? Unë jam i gatshëm për ty. Këto gjëra i dëgjojmë shpesh. Subhanallah,kështu zënë vend humbjet dhe devijimet te muslimanët, siç thuhet në shprehjen e urtë, seshumica e zjarreve vijnë si pasojë e shkëndijave.

BASHKËPUNIMI ME

XHINËT

Pyetje: Çfarë gjykimi ka bashkëpunimi mexhinët?Përgjigje: Them se bashkëpunimi me xhi -nët është një devijim bashkëkohor, qënuk është dëgjuar para kësaj kohe. Nukmund të ketë bashkëpunim mes njerëzvedhe xhinëve për shkak të natyrave tëndryshme të tyre. Allahu ka thënë: “Ai ika krijuar xhinët nga flaka e zjarrit.”(Rrahman: 15), kurse Profeti sal-lAllahualejhi ve sel-lem në përforcim të këtij ajetikur’anor ka thënë: “Engjëjt janë krijuarnga drita, xhinët janë krijuar nga zjarri,ndërsa Ademi është krijuar nga çfarë u ështëpërshkruar më parë.” Pra, njerëzit janë kri-juar nga balta, ndërsa xhinët janë krijuarnga zjarri, ndaj unë besoj se kush shprehetpër mundësinë e bashkëpunimit mexhinët, me gjithë dallimin e madh qëekziston në origjinën e krijimit të tyre,është si shembulli i dikujt që mund të sh-prehet megjithëse akoma nuk kemidëgjuar njeri ta bëjë këtë përbashkëpunimin e njerëzve me engjëjt. Amund të thuhet që njeriu mund të ba -shkëpunojë me engjëjt?! Përgjigjja është

jo. Pse? E njëjta përgjigje e mëparshme,sepse engjëjt janë krijuar nga drita ndërsanjeriu është krijuar nga balta, kështu qënuk mund të ketë bashkëpunim ndërmjetatij që është krijuar nga balta me atë qëështë krijuar nga drita.Gjithashtu unë them se nuk është emundur që të ketë bashkëpunim ndërm-jet njeriut dhe xhinit me plot kuptimin efjalës që ne njohim në bashkëpuniminmes njerëzve. Po, mund të ndodhë njëfarëndërveprimi i pjesshëm ndërmjet njerëzvedhe xhinëve, ashtu siç mund të ketë njël-loj ndërveprimi ndërmjet njerëzve dheengjëjve, por kjo është shumë, shumëshumë e rrallë, por edhe në këto raste tërralla ky ndërveprim ndodh nëse dëshironengjëlli apo xhini. Por që njeriu të dëshi-rojë të ndërveprojë me një engjëll, kjoështë e pamundur, po ashtu që njeriu tëndërveprojë me një xhin pa dëshirën ekëtij të fundit gjithashtu është e pa-mundur, sepse një aftësi e tillë ishtemrekulli për Sulejmanin alejhi selam. Përkëtë arsye transmetohet në hadithin esaktë tek Buhariu dhe Muslimi, se Profeti


sal-lAllahu alejhi ve sel-lem një ditë pofalej si imam me njerëzit, kur papritmase panë që eci përpara sikur të ishte dukesulmuar diçka dhe duke e kapur atë. Pasidha selam, njerëzit e pyetën dhe i thanë:“O Resulullah, të pamë që veprove kështu eashtu.” Tha: “Po, shejtani më sulmoi me njështizë prej zjarri që mbante në dorë, dukedashur që të më prishte namazin tim,atëherë unë e kapa për fyti (dhe e shtrën-gova), saqë ndjeva ftohtësinë e pështymës sëtij në dorën time dhe nëse nuk do të ishtelutja e vëllait tim Sulejmanit alejhi selam:“Tha: Zoti im më fal mua dhe më dhuropushtet që nuk i takon askujt tjetër ta ketëpas meje” (Sad: 35), do ta kisha lidhur nëndonjë shtyllë nga shtyllat e xhamisë që tërrinte aty derisa të gdhihej, që të luanin metë fëmijët e mu slimanëve.” Pra, ishte kjodua e Sulejmanit alejhi selam: “Tha: Zotiim më fal mua dhe më dhuro pushtet qënuk i takon askujt tjetër ta ketë pas meje”(Sad: 35), e cila e frenoi nga qëllimi i tijpër ta lidhur, ndaj nuk e bëri dhe e lëshoi.Në kohën tonë është përhapur ideja ebisedës mes njerëzve dhe xhinëve apo njëperson i përkushtuar në këtë profesionpretendon se flet me një xhin, mirëkup-tohet me të, e pyet rreth sëmundjes së tësëmurit apo problemit të atij që është iprekur nga xhinët si dhe për mënyrën eshërimit. Pra, diçka e tillë deri në kufij tëcaktuar mund të ndodhë praktikisht, pornuk është e lejuar fetarisht sepse jode-tyrimisht çdo gjë që mund të ndodhë fak-tikisht, është e lejuar dhe fetarisht, p.sh.muslimani mund të ndodhë që e siguronriskun e tij me haram- siç janë sprovuarsot shumë muslimanë me shumë marrëd-hënie monetare me kamatë- mirëpo kjo

nuk lejohet fetarisht që të ndodhë. Pra, joçdo gjë që mund të ndodhë është e lejuardhe fetarisht. Për këtë arsye, ne i këshillo-jmë ata lexues që u këndojnë njerëzve tëprekur nga xhinët që të mos devijojnë dhetë mos shtojnë diçka tjetër përveçkëndimit të Kur’anit në përpjekjet për tëshpëtuar një njeri nga ai xhin, këto janëkufijtë e së lejuarës. Kurse për çdo gjëtjetër veç kësaj kemi tërheqje të vërejtjesnë Kur’an, se nuk lejohet, me vetë dësh-minë e xhinëve besimtarë që i kanë besuarAllahut dhe të Dërguarit, siç na tregonZoti ynë në Kur’anin e Tij: “Vërtet kishtepersona nga njerëzit që u kërkonin mbrojtjepersonave nga xhinët dhe ata ua shtoninakoma më shumë frikën.” (Xhin: 6) Mbro-jtja që ata kërkonin ishte disa llojesh, pornuk është tani moment për të folur rrethtyre.E rëndësishme është të theksojmë sekërkimi i ndihmës nga xhinët është ndërshkaqet e humbjes së njerëzve sepse xhininuk i shërben njeriut për hir të Allahut,por e bën në mënyrë që të arrijë ta shfry-tëzojë për atë që ai dëshiron, në njëmënyrë apo në një tjetër. Kohë më parë usprovuam me një devijimtë panjohur mëparë: hipnotizimin. Ua morën mendtënjerëzve nëpërmjet hipnotizimit: një per-son e fiksonte me shikim një tjetër, qëishte i gatshëm të flinte dhe më pas fil-lonte dhe fliste për çështje të ndryshme,ndër to dhe çështje të së fshehtës, sipaspretendimit të tyre. Ky devijimzgjati aqsa deshi Allahu të zgjasë, më pas na ufaneps një devijimtjetër: thirrja e shpir-trave, që vazhdon ako ma dhe sot e kësajdite, megjithëse jo si më parë, ndoshta përvetë faktin se ia zuri vendin lidhja direkte


me xhinët, por kësaj radhe nga një kate-gori specifike, ata që kanë hyrë në kontaktme xhinët në emër të fesë. Kjo gjë ështëakoma më e rrezikshme se ajo e mëparsh-mja sepse hipnotizimi nuk bëhej në emërtë fesë, por në emër të shkencës, po ashtuthirrja e shpirtrave nuk ishte në emër tëfesë. Ndërsa sot disa muslimanë kanë rënënë këtë devijimtë kërkimit ndihmë ngaxhinët në emër të fesë. Kjo paqartësi ulindi atyre ngaqë Profeti sal-lAllahu alejhive sel-lem u këndoi disa ajete disanjerëzve që prekeshin nga xhinët dhe ishëroi Allahu. Po, kjo është e vërtetë, porkëta të sotmit e filluan nga kjo çështje dhee zgjeruan rrethin derisa filluan të komu-nikojnë: A je musliman? Çfarë feje je? Ikrishterë, çifut, budist? Më pas i thonë: -Prano Islamin që të shpëtosh. Ai thotë:Esh-hedu lailahe ilallah ue esh-hedu enemuhameden rasulullah. Njeriu i shkretë ibeson fjalës së xhinit, të cilin as nuk esheh dhe as nuk e ndien. Ne jetojmë përvite me radhë duke pasur marrëdhënieme qenie të racës sonë, njeri me njeri, emegjithatë pas shumë vitesh ti zbulon seky njeri ishte mashtrues dhe tradhtar nëmarrëdhënien me ty.Pra, si mund të dëshirosh të bashkë pu -nosh me një person nga xhinët, kur ti nuke njeh realitetin e tij?! Ai të thotë ty: Ubëra musliman, jam besimtar, jam nëshërbimin tënd, çfarë dëshiron prej meje?Unë jam i gatshëm për ty. Këto gjëra idëgjojmë shpesh. Subhanallah, kështuzënë vend humbjet dhe devijimet te mus-limanët, siç thu het në shprehjen e urtë, seshumica e zjarreve vijnë si pasojë eshkëndijave. Dikush mund të pyesë:Kemi filluar të merremi me profesionin e

nxjerrjes së xhinëve nga njeriu dhe jemizgjeruar në këtë pikë shumë, ndaj a mundtë bash këpunojmë me xhinët? Themi:Nuk është e lejuar, sipas sqarimit dhekëshillës që bëmë më parë. Pra, thamë qënuk i lejohet muslimanit që në rukjen etij për shërimin e njeriut të prekur ngaxhini të shtojë diçka tjetër përveç leximittë ajeteve kur’anore dhe lutjeve profetiketë sakta, të vërtetuara. Po ndodhin gjërashumë të çuditshme, të cilat nuk janë gjëtjetër veçse iluzione ndaj njerëzve dhepërpjekje për ta monopolizuar këtë pro-fesion, sepse nëse do të kufizoheshinvetëm me këndimin e Kur’anit, atëherëkjo është diçka e mundur për çdokënd qëta bëjë dhe xhini mund të dalë nga ai per-son. Ata thonë: -Jo, ne duam ta mbësht-jellim situatën me fshehtësi dhe dredhi,që të ngelet specialitet i një kategorie tëcaktuar.Unë dua t`u kujtoj fjalën e Allahut:“Vërtet kishte persona nga njerëzit që ukërkonin mbrojtje personave nga xhinët dheata ua shtonin akoma më shumë frikën.”(Xhin: 6)E lus Allahun që të na ruajë nga kërkimii ndihmës prej xhinëve!

Dijetari Muhamed Nasiruddin Albani

Përktheu: Shuajb Rexha


Transmetohet nga Burejde el Eslemi se ka thënë: "Nëse dikujt prej nesh i lindte djalë nëkohën e injorancës (paraislame), ai therte një dash dhe me gjakun e tij lyente kokën e foshnjës.Kur Allahu zbriti Islamin, ne thernim dash për të porsalindurin, ia rruanim kokën dhe ialyenim me zeaferan (një lloj bime me aromë të mirë)."

DISA HADITHEN Ë L I D H J E M E A K I K Ë N

1Transmetohet nga Selman ibënAmir ed Dabbiji, i cili ka thënë: “I

Dërguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi vesel-lem, ka thënë: "Për fëmijën e por-salindur duhet bërë një therje, prandajderdhni gjak për të dhe largoni të keqenprej tij (duke i rruar flokët e kokës)!"Këtë hadith e transmeton grupi[1],përveç Muslimit.

2Transmetohet nga Semurah, i cilika thënë: “I Dërguari i Allahut, sal-

lAllahu alejhi ve sel-lem, ka thënë: "Çdofëmijë është peng i akikës së tij, e cila

theret për të në ditën e shtatë të lindjes,ditë në të cilën atij i vihet edhe emri dhei rruhet koka." Këtë hadith e transme-tojnë të pestë[2], ndër të cilët Et Tirmid-hiu e ka quajtur sahih.

3Aisha, Allahu qoftë i kënaqur prejsaj, thotë: “I Dërguari i Allahut, sal-

lAllahu alejhi ve sel-lem, ka thënë: "Përdjalin duhen therur dy desh të barabartëdhe për vajzën një dash." Këtë hadith etransmeton Ahmedi dhe Et Tirmidhiu,i cili e ka quajtur sahih.Në një transmetim tjetër thuhet: "I

______________[1] Është për qëllim me grupin: Buhariu, Muslimi, Ahmedi, Tirmidhiu, En Nesai, Ebu Davudi dhe Ibën Maxheh.[2] Është për qëllim me të pestë, pesë të tjerët prej grupit duke përjashtuar Buhariun dhe Muslimin.


Dërguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi vesel-lem, na ka urdhëruar që të therimnjë dash për vajzën dhe dy desh përdjalin e porsalindur." Këtë hadith etransmeton Ahmedi dhe Ibën Maxheh.

4Transmetohet nga Umu Kurz elKeabije, se ajo ka pyetur të Dër-

guarin e Allahut, sal-lAllahu alejhi vesel-lem, për therjen që duhet bërë përtë porsalindurin dhe ai tha: "Po, përdjalin duhen therur dy desh, ndërsa përvajzën një. Nuk ka problem për ju nësejanë desh apo dele." Këtë hadith e trans-meton Ahmedi dhe Et Tirmidhiu, i cilie ka quajtur sahih.

5Amër ibën Shuajbi transmeton ngababai i tij, se gjyshi i tij ka thënë: “I

Dërguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi vesel-lem, u pyet për akikën dhe tha:"Unë nuk i pëlqej therjet." Sikur atij nuki pëlqente ky emërtim. Ata i thanë: “O iDërguari i Allahut, ne po të pyesim përatë prej nesh që i lind fëmijë.” Ai, sal-lAl-lahu alejhi ve sel-lem, tha: "Kush prejjush dëshiron që të therë për fëmijën e tij,le ta bëjë atë duke therur për djalin dydesh të barabartë dhe për vajzën njëdash." Këtë hadith e transmetonAhmedi, Ebu Daudi dhe En Nesai.

6Amër ibën Shuajbi transmeton ngababai i tij, nga gjyshi i tij, se "i Dër-

guari, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, kaurdh ëruar që foshnjës t'i vihet emri nëditën e shtatë të lindjes, t'i rruhen flokëte kokës dhe të theret akika për të." Këtë

hadith e transmeton Tirmidhiu dhethotë: “Ky hadith është hasen garib (menjë rrugë transmetimi).”

7Transmetohet nga Burejde el Es-lemi se ka thënë: "Nëse dikujt prej

nesh i lindte djalë në kohën e injorancës(paraislame), ai therte një dash dhe megjakun e tij lyente kokën e foshnjës. KurAllahu zbriti Islamin, ne thernim dashpër të porsalindurin, ia rruanim kokëndhe ia lyenim me zeaferan (një lloj bimeme aromë të mirë)." Këtë hadith etransmeton Ebu Daudi.

8Transmetohet nga Ibën Abasi, Al-lahu qoftë i kënaqur prej tij, se "i

Dërguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi vesel-lem, theri akikah për Hasenin dheHusejnin, nga një dash për secilin."Këtë hadith e transmeton Ebu Daudidhe En Nesai, por në transmetimin ekëtij të dytit thuhet "nga dy desh përsecilin".

9Transmetohet nga Enesi, Allahuqoftë i kënaqur prej tij, se Umu

Sulejmi lindi një djalë. Në atë kohëEbu Talha më tha mua: “Mbaje dheshko me të tek i Dërguari, sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem. Ai shkoi me të tek i Dër-guari, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, dhe eëma i kishte dhënë me vete edhe disahurma. "I Dërguari, sal-lAllahu alejhi vesel-lem, i mori ato dhe i përtypi me gojë,pastaj i nxori nga goja dhe i futi në gojëne të porsalindurit për të përcjellë diçkaprej tyre dhe e quajti Abdullah." Buhariu


5470, dhe Muslimi 5578.

10Transmetohet nga Sehl binSeadi, Allahu qoftë i kënaqur

prej tij, se ka thënë: “Kur lindi ElMundhir bin Usejdi, e sollën tek i Dër-guari, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, i cilie mori dhe e vuri në prehër, ndërsa EbuUsejdi ishte ulur aty pranë. I Dërguari,sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, filloi të mer-rej me diçka që kishte mes duarve dheEbu Usejdi urdhëroi që ta merrnin birine tij nga prehri i të Dërguarit, sal-lAllahualejhi ve sel-lem. Atëherë i Dërguari, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, filloi të pastrojëdhëmbët me misvak dhe tha: "Ku ështëfëmija?" Ebu Usejdi tha: “O i Dërguari iAllahut, e kthyem (tek e ëma).” Ai, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, tha: "Si e kaemrin ai?” Ai tha: “Filan (tha një emër).”Ai, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, tha: "Poremri i tij është El Mundhir." Atëherë aiia vuri emrin El Mundhir." Buhariu 6191, Muslimi 2149. Shihedhe "El Edhkar" të imam En Neveviutme recensim të shejh Selim el Hilali,vëll. II, f. 626 me nr. hadithi 829.

A lejohet të bëhet akikah për vajzën apo vetëm për djalin?

A është bërja e akikës e veçantë vetëm

për djalin duke përjashtuar nga kjo va-jzën, apo është e ligjëruar për të dy? Nëlidhje me këtë çështje ekzistojnë dymendime.Mendimi i parë: Akikah bëhet si përdjalin ashtu edhe për vajzën[3]. Nga kymendim kanë anuar shumica e dije-tarëve prej sahabëve, tabi'inëve dhe atapas tyre prej fukahave të vendeve islamenga shkolla e malikive, shafive, hanbe-live dhe dhahirive[4].Mendimi i dytë: Akikah bëhet vetëmpër djalin dhe jo për vajzën. Këtë fjalëe ka përmendur Ibën Rushdi dhe e kacilësuar këtë si shadh (të veçuarit e njëpersoni ndaj shumicës së dijetarëve)[5]

duke ia mveshur El Hasen el Basrit dheka thënë: "Është veçuar El Haseni e kathënë: “Për vajzën nuk bëhet akika."[6]

Transmetohet nga Ibën Ebi Shejbehdhe Abdurrazaku në musanefët e tyrenga El Hasen dhe Muhamed "se ata tëdy nuk e preferonin bërjen e akikës përvajzën."[7]

Gjithashtu kjo fjalë përveç Hasen elBasrit i mvishet edhe Katades, Allahu imëshiroftë të gjithë[8].

Argumentet e fjalës së parë

1Transmetohet nga Aisha, Allahuqoftë i kënaqur prej saj, se i Dër-

______________[3] Shumica e fukahave. Është transmetuar nga shumica e sahabëve se theret për djalin dy desh, ndërsa për vajzën një. Te malikitë "theret një përdjalin dhe një për vajzën". Kjo është transmetuar nga Ibën Umeri, Allahu qoftë i kënaqur me të dy ata, se kanë thënë: "I Dërguari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, theri një dash për Hasenin dhe një për Husejnin."[4] "Xhamiu el Umuhat", fq. 231, "El Mexhmu'u" 8/409, "El Mugni" 13/393 dhe "El Muhal-la" 8/151. [5] Gjithashtu: "Të bashkuarit e dijetarëve (rënia dakord mes tyre) në ndonjë çështje, pastaj del një person prej tyre nga fjala që ata kanë rënë dakord(duke i kundërshtuar). "[6] "Bidajetu el Muxhtehid" 2/895.[7] Ibën ebi Shejbe 5/534 dhe Abdurrazaku 4/332.[8] "El Istidhkar" 15/381, "El Mugni" 13/395 dhe "Fet'hul Bari" 9/733.


guari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, i urdhëroi ata që për djalin tëtherin dy desh të njëjtë[9], ndërsa për va-jzën një dash."[10]

2Transmetohet nga Ummu Kurz elKeabije[11] se ka thënë: “Kam

dëgjuar të Dërguarin e Allahut, sal-lAl-lahu alejhi ve sel-lem, të thotë: "Për djalindy desh të njëjtë, ndërsa për vajzën njëdash."[12]

3Transmetohet nga Esma bintuJezidi, nga i Dërguari i Allahut, sal-

lAllahu alejhi ve sel-lem, se ka thënë:"Akikah është e drejta mbi djalin dy deshtë njëjtë, ndërsa për vajzën një dash."[13]

Argumentet e fjalës së dytë

1Hadithi i Semurah ibën Xhundubnga i Dërguari se ai ka thënë: "Çdo

fëmijë është peng i akikës së tij, e cilatheret për të në ditën e shtatë të lindjes,ditë në të cilën atij i vihet edhe emri, irruhet koka dhe i lyhet me gjak."[14]

2Hadithi i Selman ibën Amir edDabbijit, nga i Dërguari i Allahut,

sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, se ka

thënë: "Për fëmijën e porsalindur duhetbërë një therje, prandaj derdhni gjak përtë dhe largoni të keqen prej tij (duke irruar flokët e kokës)." E ka transmetuarxhemati përveç Muslimit[15].

Ana e argumentimit i nxjerr nga ha-dithi i parë:

1. Nga hadithi i parë kuptohet se mefjalën "el gulam" është për qëllim djalidhe nuk përmendet vajza. Pra, kjo ar-gumenton se vajza nuk është e lidhurme akikën e saj.

Përfundimi

Fjala më e saktë në këtë çështje ështëfjala e parë, e ajo është bërja e akikës sipër djalin ashtu edhe për vajzën.Ndërsa për sa i përket çështjes sëgëzimit që nuk ndodh me rastin e va-jzës, kjo ka qenë te njerëzit e kohës sëinjorancës, kurse islami e ka anuluarkëtë cilësi të shëmtuar. Pra, akikahbëhet si për djalin, dy desh, ashtu edhepër vajzën, një dash. Allahu e di më sëmiri!

Përgatiti: Xhabir SHEME

______________[9] Të njëjtë në moshë dhe në tipare.[10] E ka transmetuar këtë Tirmidhiu dhe ka thënë: "Hadithi i Aishes, Allahu qoftë i kënaqur prej saj, është hadith hasen sahih."[11] E ka pranuar Islamin në ditën e Hudejbijes. Ajo ka hadith në lidhje me akikën në sunenet, të cilin e kanë transmetuar prej saj Ibën Abasi, Atau,Muxhahidi etj. "El Isabeh" 8/458.[12] E ka transmetuar hadithin Ebu Davudi dhe e ka saktësuar atë imam Albani, Allahu e mëshiroftë, në "Sahihu Ebi Davud" 2/195, "Irvaul Galil"1166. Gjithashtu e ka transmetuar Tirmidhiu nga Aisha, Allahu qoftë i kënaqur prej saj, dhe ka thënë: "Hadithi i Aishes është hadith hasen sahih."[13] E ka transmetuar imam Ahmedi në "Musned" 6/456 dhe Hejthemiu në "Mexhmu'u ez Zevaid" dhe ka thënë: "E ka transmetuar këtë hadithimam Ahmedi dhe Taberaniu në "El Kebir"..." 4/90.[14] E ka nxjerrë Ebu Davudi 2835. Imam Albani, Allahu e mëshiroftë, ka thënë: "Sahih pa shtesën "lyhet me gjak".”[15] Ahmedi në "Musnedin" e tij 4/214, Buhariu 5472 bashkë me "Fet'h" 9/730, Ebu Davudi me nr. 2839, Tirmidhiu me nr. 1515, Nesaiu me nr.4214 dhe Ibën Maxheh me nr. 3164.Tirmidhiu ka thënë: "Ky hadith është hasen sahih."


TRASHËGIMIAIslami i dha të drejtën femrës dhe e mbrojti nga padrejtësia, saqë ajo iu bashkëngjitet meshku-jve në trashëgimi me përmasë të caktuar nga Allahu, siç thotë i Lartmadhëruari: "Meshkujveu takon pjesë nga pasuria që lanë prindërit apo të afërmit (pas vdekjes), edhe femrave utakon pjesë nga ajo që lanë prindërit apo të afërmit, qoftë ajo pak apo shumë ajo që lënë, jutakon pjesë e caktuar (nga Zoti)." (Nisa: 7)

në IslamHYRJE

Ky shkrim përfshin temat në vijim: a.Bazat e shkencës së trashëgimisë

1- Përkufizimi i trashëgimisëFeraid është shumësi i fjalës feridah, qëgjuhësisht (etimologjikisht) ka disa kup-time, ndër të cilat:- detyrim- përmasë- e nxjerrë nga rrënja fard, që ka kuptimindiçka e caktuar, dhe kuptime të tjera.Kurse në terminologji do të thotë njohje epërmasave të trashëgimisë dhe llogaritje etyre.[1]

2 - Tema e shkencës së trashëgimisëTema e saj është pasuria e mbetur (pasvdekjes së trashëgimlënësit) nga pikëpamjae ndarjes dhe sqarimi i përmasës që i për-ket çdo trashëguesi.

3 - Dobia e shkencës së trashëgimisëDobia e saj është dhënia e së drejtës që itakon çdo trashëgimtari nga pasuria embetur.4 - Dispozita e mësimit të shkencës sëtrashëgimisë: Mësimi i saj është fard kifaje; nëse merrenme të aq sa mjaftojnë, bie mëkati ndaj tëtjerëve.5 - Mirësitë e mësimit të shkencës sëtrashëgimisëShkenca e trashëgimisë është nga disiplinatmë të mira, më madhështore dhe me poz-itë më të lartë. Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem kathënë: "Mësoni tra hë giminë dhe mësojuaniatë njerëzve sepse ajo është gjysma e dijes." [2]

b. Kuptimi i fjalës el-Irth (trashëgimia)Fjala el-Irth në etimologji do të thotëmbetje dhe bartje e një sendi nga një per-son te tjetri. Kurse në terminologji do të thotë e drejta

(II)

______________[1] Këtë përkufizim në terminologji e ka cilësuar si të gjithanshëm shejhu i nderuar Dr. Salih El-Feuzani dhe ka shtuar se përkufizimi duhet të përfshijëçdo detaj të asaj që përkufizohet, shiko librin e tij “Et-Tahkikat el-Merdije fi mabahith el-feradije”, fq. 11. Kurse përkufizimi i duhur i shkencës sëtrashëgimisë është: shkenca me anë të së cilës njihet kush trashëgon e kush jo dhe përmasa e çdo trashëguesi (sh.p.).[2] Transmeton Ibn Maxhe, “Kitab el-Feraid”, kapitulli Inkurajimi në mësimin e shkencës së trashëgimisë 2/908 / 1927, gjithashtu Bejhakiu në“Sunen el-Kubra” 6/209. Kurse shejh Albani e cilësoi shumë të dobët (daif xhiden), shiko “Daif xhami'u es-Sagir ve zijadetuhu”, nr. 2451 (sh.p.).


që pranon ndarje dhe e vërteton atë për atëqë e meriton pas vdekjes me atë që kaafërsi farefisnore apo të ngjashme me të,si bashkëshortia dhe lirimi (devocion?).c. Urtësia e favorizimit të mashkullit ndajfemrës në trashëgimiKëtu janë dy çështje.E para: Origjina e dallimit (favorizimit)dhe E dyta: Kundërshtimi i atyre që pretendo-jnë se Islami i bëri padrejtësi femrës sishkak i favorizimit të mashkullit ndaj saj.

Origjina e dallimit (favorizimit) të ma -shkullit ndaj femrës në trashëgimi mundtë jetë për shkaqet e mëposhtme:1. Mashkulli është më i zoti sesa femra nështimin e pasurisë dhe në përfitimin prejsaj dhe kjo është një gjë e kërkuar në Islam.2. Mashkulli është më nevojtar për pasurisesa femra për shkak të mundimeve me tëcilat ballafaqohet mashkulli.3. Femra është çdo herë nën përkujdesje,kurse mashkulli është përgjegjës për vetendhe anëtarët e tjerë të familjes.4. Pasuria e mashkullit është në harxhim,kurse e femrës është e gatshme, kur ajodëshiron.

Kundërshtimi i atyre që pretendojnë se Is-lami i bëri padrejtësi femrës duke fa-vorizuar mashkullin në trashëgimi: Një gjëe tillë është bërë temë diskutimi nga disanjerëz, në mënyrë që të shfaqin "mangësitëe legjislacionit islam"[3] duke pretenduar seIslami i bën padrejtësi femrës sepse nuk e

bëri të barabartë me mashkullin, por fa-vorizoi këtë të fundit. Ky është një pre-tendim me paragjykim, i prirë nga epshidhe një argument i shtrembëruar.Përkundrazi, Islami e ngriti pozitën e fem-rës dhe i dha të drejtën e saj. Ajo në kohëne injorancës nuk merrte asgjë nga tra -shëgimia, përkundrazi, trashëgohej siçtrashëgoheshin sendet.Ibn Abbasi, Allahu qoftë i kënaqur me të,duke shpjeguar fjalën e Allahut: "O ju qëbesuat, nuk është e lejuar për ju të trashëgonigratë (e të vdekurve) në mënyrë të dhun-shme…" (Suretun-Nisa: 19), thotë: “Kjoka ndodhur kur vdiste burri dhe farefisi itij kishin përparësi për gruan e tij, saqënëse dëshironte dikush prej tyre, martohejme të ose e martonin diku tjetër, apo nuke martonin fare. Ata kishin përparësi mbigruan më shumë se familja e saj. Për këtëzbriti ky ajet.”[4]

Islami i dha të drejtën femrës dhe e mbrojtinga padrejtësia, saqë ajo iu bash kë ngjitetmeshkujve në trashëgimi me për masë tëcaktuar nga Allahu, siç thotë i Lartmad-hëruari: "Meshkujve u takon pjesë nga pa-suria që lanë prindërit apo të afërmit (pasvdekjes), edhe femrave u takon pjesë nga ajoqë lanë prindërit apo të afërmit, qoftë ajopak apo shumë ajo që lënë, ju takon pjesë ecaktuar (nga Zoti)." (Nisa: 7)Katade[5] thotë: “Ishin ata që nuk i jepnintrashëgimi femrës, prandaj zbriti ajeti:"Meshkujve u takon pjesë nga pasuria qëlanë prindërit apo të afërmit (pas vdekjes),edhe femrave u takon pjesë nga ajo që lanë

______________[3] Kështu mendojnë ata, porse legjislacioni islam është i përsosur sepse është i zbritur nga Allahu Fuqiplotë, Krijuesi i gjithësisë, siç thotë Allahu nëKur'an: "Në ligjet e Allahut kurrë nuk do të gjesh ndryshim, në ligjet e Allahut kurrë nuk do të gjesh lajthitje." (Suretul Fatir: 43)Gjithashtu Allahu thotë: "Atij (Kur'anit) nuk mund t’i mvishet e pavërteta nga asnjë anë, është i zbritur prej të Urtit, të Lavdishmit." (Suretu Fusilet:42) (sh.p.).[4] Transmeton Buhariu në Sahihun e tij “Kitabu Tefsir”, kapitulli “Juve ju takon gjysma e asaj që lanë gratë tuaja, nëse ato nuk kanë fëmijë”, 3/216,gjithashtu Tabariu në tefsirin e tij 8/104/8869.[5] Katade ibnu Diameh është njëri nga tabiinët e dalluar, nga nxënësit e sahabit Abdullah ibn Abbas, Allahu qoftë i kënaqur me të (sh.p.).


prindërit apo të afërmit..." (Nisa: 7)

ARGUMENTET NGA KUR'ANIDHE SUNNETI PËR RËNDËSINË ESHKENCËS SË TRASHËGIMISË[6]

Kur'ani i dha rëndësi të madhe kësajshkence dhe për këtë aludon se Allahu iLartësuar mori përsipër ndarjen etrashëgimisë, sqaroi atë që i takon çdotrashëgimtari nga gjysma, një e treta, një ekatërta, një e gjashta, një e teta apo dy tëtretat e pasurisë dhe shpeshherë i sqaroikëto në detaje, ndryshe nga dispozitat etjera, si ato të namazit, zekatit, haxhit etj.,ku argumentet për to në shumicën erasteve janë të përgjithshme, si në fjalët eAllahut: "Faleni namazin dhe jepenizukatin." (Suretul Bekare: 42)"Për hir të Allahut, vizita e shtëpisë (Qabes)është obligim për atë që ka mundësi udhëtimitek ajo..." (Al-Imran: 97) Sunneti i sqaroi këto dispozita. Allahu iLartësuar zbriti ajete për sqarimin etrashëgimisë si në fillim të sures Nisa(ajetet 11, 12) dhe në fund të saj (ajeti176) e këto përmasa i quajti kufijtë e Tijdhe premtoi xhennete nën të cilat rrjedhinlumenj për ata që i binden Atij në zba-timin e tyre siç duhet. Nga ana tjetër, i kër-cënoi me ndëshkim poshtërues me zjarrata që i tejkalojnë këta kufij duke shtuarapo pakësuar, apo duke e privuar (ndaluar)nga e drejta atë të cilit i takon dhe duke iadhënë atij që nuk i takon. Allahu i Lartë-suar thotë: "Këta janë kufijtë e caktuar ngaAllahu, e kush i bindet Allahut dhe të Dër-

guarit të Tij, Ai do ta shpjerë atë në xhen-nete, nëpër të cilat rrjedhin lumenj dhe në todo të qëndrojnë përgjithmonë. E, ky është sh-pëtim i madh. E, kush e kundërshton Al-lahun dhe të Dërguarin e Tij dhe shkeldispozitat e Tij, atë e shtie në zjarr të përjet-shëm e për të ka ndëshkim poshtërues."(Nisa: 13-14)Në Sunnet, i cili është sqarues dhe qartë-sues për Kur'anin, kanë ardhur disa ha-dithe.Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem kathënë: "Shpërndajuani trashëgiminë atyre qëe meritojnë dhe ajo që tepron është përmashkullin më të afërt."[7]

Gjithashtu hadithi: "Mësoni trashëgiminëdhe mësojuani atë njerëzve sepse ajo ështëgjysma e dijes, ajo harrohet dhe është gjëja eparë që do të ngihet nga ummeti im."[8]

Gjithashtu hadithi: "Dituria është tre llo-jesh: ajet i qartë, ringjallje e Sunnetit apotrashëgimi e drejtë."[9] Etj.Këto hadithe inkurajojnë për mësimin etrashëgimisë dhe urtësia e kësaj mund tëjetë ajo që është përmendur në hadith, setrashëgimia do të harrohet. Kjo ështëshkencë e bazuar dhe nuk ka vend përmendim të lirë në të,[10] saqë patjetërduhet të merret me transmetim.

RËNDËSIA E KËSAJ SHKENCE PËRDIJETARËT ISLAMË

Kjo shkencë pati rëndësi të madhe për di-jetarët islamë brez pas brezi, saqë koha etyre qe e zënë me mësim, përsëritje, shtjel-lim rregullash. Ata botuan libra të veçantë

______________[6] Shiko “Et-tahkikat el-merdije fi mebahith el-faradije” të shejh Salih El-Feuzan, fq.12-14, me disa shkurtesa të vogla (sh.p.).[7] Transmeton Buhariu, nr. 4315, dhe Muslimi nr. 1776.[8] Shiko transmetimin e tij në fusnotën 2 të fq. 1 (sh.p.).[9] Transmeton Ebu Davudi dhe Ibn Maxhe, kurse shejh Albani e cilësoi të dobët (daif ) shiko “Daif xhami'u es-sagir ve zijadetuhu”, nr. 3871 (sh.p.).[10] Shiko “Fet'hul – Bari” 11/4 .


dhe i dhanë trashëgimisë një vend tëveçantë në librat e fikhut, saqë nuk ka libërfiku, i shkurtuar apo i zgjeruar, ku të mosjetë kapitulli i trashëgimisë. Këtë e bënëpër ta ruajtur fenë e tyre dhe sepse për këtëshkencë ka inkurajuar Resulullahu sal-lAl-lahu alejhi ve sel-lem. Ata e njihnin mirëdomosdoshmërinë dhe nevojën për të dhesa për ilustrim po paraqesim disa nga fjalëte tyre.Prijësi i besimtarëve, Omer ibnul Hatabi,Allahu qoftë i kënaqur me të, ka thënë:"Mësoni trashëgiminë sepse ajo është ngafeja juaj." Gjithashtu ka thënë: "Nëse bise-doni, atëherë bisedoni për trashëgiminë enëse dëfreheni, atëherë dëfrehuni meshtizë."[11] Po ashtu ka thënë: "Mësonitrashëgiminë, gramatikën (gjuhën arabe) eSunnetin ashtu siç e mësoni Kur'anin.”[12]

Nga Abdullah ibn Abbasi, Allahu qoftë metë, është transmetuar se ka thënë për fjalëne Allahut: "Nëse nuk veproni siç jeni urd-hëruar... (El-Enfal: 73), do të thotë se nësenuk e merrni trashëgiminë ashtu siç jeniurdhëruar "do të bëhet ngatërresë dhe çr-regullim i madh në tokë.”[13]

Trashëgimia ishte ndër shkencat më mad-hështore për sahabët, Allahu qoftë i kë-naqur me ta, prandaj është nder dhemeritë për muslimanët sot që të intereso-hen për këtë shkencë ashtu siç intereso-heshin selefët tanë të mirë dhe ta ruajnëporosinë e të Dërguarit të tyre, Muha m -edit sal-lAllahu alejhi ve selem, që kjoshkencë të mësohet në shkolla e në xhaminë mënyrë që të mos shuhet e harrohet,por t’i jepet kohë e mjaftueshme për

sqarimin e çështjeve të saj. Allahu është Aiqë jep sukses.

Vijon.

Kjo temë është përgatitur nga libri "El-Feraid", iDr. Abdul Kerim ibën Muhamed el-Lahim, botimii parë nga Vekaletu shu’un el-matbuat ven-neshr bi

vizareti shu’un el-islamije vel eukaf ve da’veti vel ir-shad, Riad, Arabi Saudite.

Përmblodhi dhe përshtati: Namik Vehapi

______________[11] Duke ushtruar hedhjen e shtizës për goditje në shenjë (sh.p.).[12] Shiko “Adhbul Faid” 1/4.[13] Shiko “Zadul Mesir” Tefsir i Ibën Xhevziut” 3/386.


SHKRIMI I HADITHITGJATË SHEKULLIT TË

DYTË HIXHRI Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: "Vërtet njerëzit më të mirë janë njerëzit eshekullit tim, pastaj ata që vijnë pas tyre, pastaj ata që vijnë pas tyre, pastaj ata që vijnë pastyre…" Imam Hakimi, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Pra, kjo është veçoria e etbau et-tabi'inëve. Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem i konsideroi prej njerëzve më të mirë pasgjeneratës së sahabëve dhe tabi'inëve e këta janë gjenerata e tretë pas Pejgamberit sal-lAllahualejhi ve sel-lem. Në mesin e tyre janë edhe një grup prej imamëve të këtij ummeti, si: Malikibën Enesi, Ebu Amër el-Evzaiu, Sufjan eth-Thevriu, Shu'be ibën El-Haxhaxhi, Ibën Xhure-jxh el-Mekij dhe të tjerë.

Nuk ka dyshim se mësimi i Hadithit(Sunnetit) të Pejgamberit sal-lAllahualejhi ve sel-lem është prej diturive

më me vlerë dhe më me rëndësi pasi memësimin e Sunnetit njeriu mëson si ta ad-hurojë mirë dhe drejt Allahun subhanehu veteala, ashtu siç është i kënaqur Ai.Allahu subhanehu ve teala e zbriti Kur'anindhe e garantoi mbrojtjen e tij: "Ne me mad-hërinë Tonë e shpallëm Kur'anin dhe Ne gjithsesijemi mbrojtës të tij…" (Hixhr: 9)E garantoi mbrojtjen e Kur'anit nga çdondryshim dhe shtrembërim duke e sjellë deritek ne gjeneratë pas gjenerate, grup pas grupi.Ja, tani Kur’ani është në duart e besimtarëve,të cilët përfitojnë prej tij, e adhurojnë Allahunme leximin e tij dhe punojnë me dispozitat etij. E lusim Allahun që ta kthejë ummetin nëpasimin e librit të Tij ashtu si Ai do!Që të ruhet Kur'ani është e domosdoshme tëruhet edhe ajo që e shpjegon dhe e qartësonatë. Allahu në Kur'an thotë: "Ty ta zbritëm(dhikra) Sunnetin, që t'u shpjegosh njerëzve atëqë u është shpallur atyre (Kur'anin)…" (Nahl:

44) Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem e kum-toi atë që Allahu subhanehu ve teala i shpalliatij, e këshilloi ummetin e tij në mënyrën mëtë mirë, qe i kujdesshëm për ummetin e tij qët'ia shpjegojë në mënyrën më të mirë fenë eAllahut, t'i ofrojë atij çdo të mirë me fjalët etij, me veprat dhe me pëlqimet e tij.Për ta mbrojtur këtë Sunnet, Allahu gjithashtuka përgatitur burra të cilët ishin shtylla të fortapër ruajtjen e tij, duke shkatërruar me ta çdobidat. Ata ishin siguri për ummetin, ura lid-hëse mes Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem dhe ummetit të tij, të përpiktë në ruajtjene fesë së Tij. Drita e tyre ndriçon, të mirat etyre transmetohen brez pas brezi, qëndrimet etyre janë të qarta dhe argumentet e tyre janëtë prera dhe mbizotëruese.Në vazhdën e temave që kemi filluar më parë(rreth shkrimit të hadithit, kontributi i sa-habëve për ruajtjen e hadithit dhe kontributi idijetarëve të tabi'inëve), kësaj radhe do tëflasim rreth gjendjes dhe shkrimit të hadithitnë shekullin e dytë hixhri, që të njihemi më


nga afër me kontributin e madh të këtyre di-jetarëve për ruajtjen e Sunnetit.Dije, vëlla i dashur, Allahu të mëshiroftë, seshekulli i dytë përfshin dy gjenerata:1. tabi'inët[1] e vegjël, vdekja e të cilëve kandodhur pas vitit 140 hixhri2. dhe etbau et-tabi'inët.Kush janë et'bau et-tabi'inët?Ibën Hibbani, Allahu e mëshiroftë, thotë:"Janë ata të cilët i kanë parë ata që i kanë parëshokët e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem"[2]

Pra, kjo gjeneratë është prej gjeneratave tëndritura, për të cilën ka dëshmuar edhe Pe-jgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.Transmeton Imran ibën Husejni, Allahu qoftëi kënaqur me të, se Pejgamberi sal-lAllahu ale-jhi ve sel-lem ka thënë: "Vërtet njerëzit më tëmirë janë njerëzit e shekullit tim, pastaj ata qëvijnë pas tyre, pastaj ata që vijnë pas tyre, pas-taj ata që vijnë pas tyre…"[3]

Imam Hakimi, Allahu e mëshiroftë, thotë:“Pra, kjo është veçoria e etbau et-tabi'inëve.Pejgamberi sal-lAllahu alejhi ve sel-lem i kon-sideroi prej njerëzve më të mirë pas gjeneratëssë sahabëve dhe tabi'inëve e këta janë gjeneratae tretë pas Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Në mesin e tyre janë edhe një grup prejimamëve të këtij ummeti, si: Malik ibën Enesi,Ebu Amër el-Evzaiu, Sufjan eth-Thevriu,Shu'be ibën El-Haxhaxhi, Ibën Xhurejxh el-Mekij dhe të tjerë."[4]

Kontributi i kësaj gjenerate është shumë imadh dhe meriton çdo lëvdatë, posaçërisht nëpërpjekjet kundër pasueseve të bidateve dheepsheve si dhe kundër gënjeshtrave të mëdhaqë kishin përhapur zindikët (të dalët prej fesë).Madje kalifi el-Mehdij,[5] Allahu e mëshiroftë,ishte i detyruar të caktonte një njeri që t’i

ndiqte zindikët dhe t'ua ngushtonte rrugëtatyre. Më pas ky njeri njihej si “shoqëruesi izindikëve”.Kontributi i kësaj gjenerate ishte shumë imadh në çdo disiplinë shkencore, posaçërishtnë shkencën e hadithit. Në duart e tyre filloishkrimi i plotë i haditheve i renditur nëpër ka-pituj, pasi më parë vetëm ishte tubuar dhe nukishte renditur në mënyrë të përpiktë.Gjithashtu në duart e tyre filluan edheshkrimet mbi diturinë dhe njohjen e trans-metuesve, pasi pyetjet rreth isnadit kishin fil-luar të shtroheshin qysh pas gjeneratës sësahabëve.Prej atyre që shkruan në këtë disiplinë, "el-Xherh ve et-Tadil", ishin:1. El-Lejth ibën Sa'di (175 h)2. Abdullah ibën Mubareku (181 h)3. Damureh ibën Rebiah (202 h)4. El-Fadl ibën Dukejn (218 h) dhe të tjerë.Pas tubimit të materialit që flet për këtë temë,pra gjendjes së hadithit në shekullin e dytë,dhe një studimi të shkurtër, e pashë të ar-syeshme që shkrimin rreth kësaj teme ta ndajnë tre kapituj.Kapitulli i parë: Zhvillimi dhe përparimi ishkrimit të hadithit në këtë shekull ngashekujt e kaluar.Kapitulli i dytë: Dijetarët që njihen përshkrimin e librave të hadithit në këtë shekull.Kapitulli i tretë: Studim i shkurtër i disa li-brave që janë shkruar në këtë shekull.

• Kapitulli i parë: Zhvillimi dhe përparimi ishkrimit të hadithit në këtë shekull ngashekujt e kaluarKemi shtjelluar në punimet e mëhershme sehadithet e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ishin shkruar aty-këtu pa ndonjë renditje

______________[1] E për tabi'inët dhe kontributin e tyre në përgjithësi kemi folur po në të njëjtën revistë (9/20-21).[2] Eth-Thikat(6/2), pra janë gjenerata e tretë pas vdekjes së Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Gjenerata e parë janë sahabët. Gjenerata e dytëjanë tabi'inët. Kurse gjenerata e tretë janë etbau et-tabi'inët dhe rreth kontributit të tyre për shkrimin e haditheve do të flasim në këtë temë inshal-lah.[3] Transmeton Muslimi në Sahihun e tij (4/1964: 214/2535).[4] Marifetu Ulumu el-Hadithi(fq.46)[5] Ky është Ebu Abdilah, Muhammed ibën el-Mensur ebi Xhafer Abdilah ibën Muhammed ibën Alij el-Hashimij el-Abbasij (sijer E'alam en-Nubela:7/400). Imam Dhehebiu e quante “kasap i zindikëve”, po aty, 7/401.


të caktuar, mirëpo në këtë shekull renditja e li-brave të hadithit kishte një zhvillim dhe për-parim të dukshëm krahasuar me atë që ishtemë herët.E ky zhvillim shihet në bazë të këtyre pikave:1. Ishte shfaqur dallimi mes tedvinit (tubimittë haditheve pa ndonjë renditje të caktuar) dhetesnifit (shkrimit dhe renditjes së haditheve nëbazë dhe mënyrë të caktuar).2. Librat e shkruar gjatë këtij shekulli përveçhaditheve të Pejgamberit sal-lAllahu alejhi vesel-lem përmbanin në vete edhe fjalët e sa-habëve dhe fetvatë e tabi'inëve.Ibën Rexheb el-Hanbelij thotë: "Ata që kishinshkruar ndaheshin në disa grupe; kishte prejatyre që i shkruanin fjalët e Pejgamberit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, fjalët e tyre ose fjalëte sahabëve në baze të kapitujve apo tematikavetë caktuara, si: Maliku, ibën Mubareku, Ham-mad ibën Selemeh, ibën ebi Lejla, Vekiu, Ab-durrezaku dhe ata të cilët e ndoqën rrugën etyre."[6]

3. Mënyra apo renditja e shkrimeve në këtëshekull ishte në bazë të tematikave të ng-jashme, p.sh.: libri mbi pastërtinë, kapitujt qëkanë të bëjnë me të.[7]

Ibën Rexhebi thotë: "Ajo që është shkruar nëkohën e sahabëve dhe tabi'inëve nuk ishte faree renditur në bazë të ndonjë mënyre apo rreg-ulli të caktuar, ngase ato shkrime nuk ishinbërë për tjetër vetëm e vetëm për nxënien etyre përmendësh dhe përsëritjen e tyre, e mëpas në kohën e tabii et-tabi'inëve janë shkruarlibra të shumtë ku disa përmblodhën fjalët ePejgamberit, disa të sahabëve…"[8]

Librat që u shkruan gjatë këtij shekulli kishinemra të ndryshëm, si: "el-Muvet'a","Xhami'i", "Sunen" e disa të tjerë kishin edheemra të veçantë, si: "el-Xhihad", "ez-Zuhd",

"el-Megazij ve es-sijer"[9]

• Kapitulli i dytë: Dijetarët që njihen përshkrimin e librave të hadithit në këtë shekull1. Ebu Muhammed Abdulmelik iben Abdu-laziz iben Xhurejxh(150.h)2. Muhammed iben Is'hak iben Jesar el-Metlebij(151.h)3. Mamer iben Rashid el-Basrij.(153.h)4. Said iben Ebi Arubeh.(156.h)5. Ebu Amer Abdurrahman iben Amer el-Evzaij.(156.h)6. Muhammed iben Abdurrahman iben EbiDhi'b.(158.h)7. Er-Rebij iben Sabih el-Besrij.(160.h)8. Shu'betu iben el-Haxhaxh.(160.h)9. Ebu Abdilah Sufjan iben Said eth-THevrij.(161.h)10. El-Lejth iben Sa'd el-Fehmij.(175.h)11. Ebu Selemeh Hammad iben Selemeh ibenDinar.(176.h)12. Malik iben Enes.(179.h)13. Abdullah iben Mubarek.(181.h)14. Xherir iben Abdulhamid ed-Dabij.(188.h)15. Abdullahi iben Vehb el-Misrij.(197.h)16. Veki'j iben el-Xherrah er-Rua'asij el-Kufij.(197.h)17. Sufjan iben Ujejneh.(198.h).18. Ebu Abdilah Muhammed iben Idris esh-Shafi'ij.(204.h)19. Abdurrezak iben Hammam es-San'anij.(211.h)[10]

Allahu i mëshiroftë që të gjithë![11]

Vijon

Përgatiti: Bali Musli Sadiku

______________[6] Sherh Ilel et-Tirmidhij(1/342).[7] Këtë do ta shtjellojmë më gjerësisht në kapitullin e tretë, që ka të bëjë me studimin e disa librave që janë shkruar në këtë shekull.[8] Sherh Ilel et-Tirmidhij (1/341).[9] Shiko "Tedvinu es-Sunneh”, fq. 79-81.[10] Shiko “Er-Risaleh el-Mustetrafeh”, fq. 6-9, dhe “Tedvinu es-Sunneh”, fq. 81-82.[11] Kjo ishte e tëra që Allahu ma mundësoi të shkruaj në këtë numër. Ndërsa në numrin tjetër do të vazhdojmë me kapitullin e tretë rreth studimittë disa prej këtyre librave, si “Muvetain” e imam Malikut dhe Musannefin e Imam Abdurrezak es-Sananit.O Allah, lehtëso e mos vështirëso!

Revista Delirje & Edukim Nr.15

Documents

Transcript of Revista Delirje & Edukim Nr.15