Revista Alameda nº 6

80
Presentación PRESENTACIÓN stamos xa nos días de Nadal. Vivimos neste ambiente navideño, nesta festa tradicional- mente familiar enchendo o noso espírito desa ledicia un pouco infantil. Nestas festas entrañábeis avívanse as lembranzas e hai algo de nostal- xia na noite de Nadal. Arredor do lar, coa familia, coas amizades, en conversa distendida e gozosa, tamén pode ser un bo momento para a lectura, para a lectura da revista Alameda, feita con cariño e ilusión polos nosos colaboradores e colaboradoras. A temática, diversa, que enche as páxinas deste número, un pouco máis groso que o habitual, pode dar cumprida satis- facción aos gostos dos nosos lectores e lectoras. Desde este pórtico, que me honro en presentar, en nome da Xunta Directiva, do Consello de Redacción e no meu pro- pio, desexo unhas felices festas a todos os socios e socias do Liceo e que o próximo ano 2002 veña cargado de paz, saúde e prosperidade. Xosé Moas Pazos Presidente da Sociedade Liceo º 6 EDITA: Sociedade Liceo Alameda s/n 15200 Noia - A Coruña Tef./fax: 981 82 05 35 COORDINADOR: Cándido M. Prego Rajo CONSELLO DE REDACCIÓN: Xosé Agrelo Hermo Ramón Carredano Cobas Mª Antonia Castro Patiño Pedro García Vidal A. Ventura González Arufe Aurora Marco López Xosé Moas Pazos GRAVADO DE CAPA: Antoñeta Castro DESEÑO DE CAPA: Alfonso Costa DESEÑO GRÁFICO: Xosé L. Ces Laiño Telf.: 981 59 89 28 E-mail: [email protected] IMPRESIÓN: Gráficas Sementeira, S. A. Telf.: 981 82 38 55 Fax: 981 82 05 35 E-mail: [email protected] DEPÓSITO LEGAL: C-888-2000 1

description

Revista Alameda nº 6 Sociedade Liceo de Noia

Transcript of Revista Alameda nº 6

Page 1: Revista Alameda nº 6

����������

����������

������� ��� ���� ��� �� ��� �� �������� �������������� ��������� ������ ������ ��������� ������� ���� ���� ���������� ������������� ��� ������ ��� ������ ������� �� ������� ������

����������������������� ������������������ ���������� ������������������� ��

��������� ������������ �������������������������������������������������� ������������������������������ ��������������� ������������������ ������������������������ � ���!�� �� ��� ������ �� ���������� �� �� ����������� �������������������"��������������������������#�������������������������"������������ ����������������������������!���������������������� ���������� ���������

$����������!�������"�����������������������������������%�����$������������&���� ����'�����!���������������������������������� ���������������������������������������(�������"�������!���������)**)���������������������#���������������

��� �����������+�����������,�������(����

�����

-$./�0

,�������(����� ������1�23)**����������&�����/���1���0�452�5)�*3�63

&77'$.��$7'0&�����8��+�����'�9�

&7�,-((7 $- '-$�&&.:�0%�� ����� ��;����'��!��&��������&����8<���������&������+�����+����=�������� �����������=���� ���������������8�����(!���%�� �8����+����

='���$7�$-�&�+�0���������&�����

$-,->7�$-�&�+�0� ������&����

$-,->7 ='?@.&70%�� �(��&���(����/� ��0�452�34�54�)5-���� 0����� ������AB��������

.8+'-,.:�0=��������,�����������,����/� ��0�452�5)�65�33@��0 452�5)�*3�63-���� 0�����������A����C�����

$-+:,./7 (-=�(0&�555�)***

Page 2: Revista Alameda nº 6

����������� ���������������������������������� )

��������������������

;����������(���� �������������������� D��������������������

&� �������!�� ������������������������ 22������������

-����������������������������������������� 2)����� � !"�����#����

+��������� ���������������������������� 23$�����������

7��������������� ������������������ )*��� �$���!��%����

%������� ������������������������������ )6

������&���'��(��!

-��� ��������@������������������� )5

��������)�

;������� ���������������������������������� 6E

��������$���*�+�

�������� �������� ���������������� E*

,������ ��������&�����..�������� E)

,+�-.�������/ ����7����������,����8<������� �� E4

�������$!!��

7�������������������������������� 36

��0��������

7����������+����&��� ���� 34

����������!�

+���� �������������� ������������ DE

('�����(���(!���

&���������������������������������� DD

����������)�

&����!��������� ������������������ D4

���/�����

������"������������� ���������� F)

1��!���2���

G�����#�������������� ��������� F6

���%�����

7�������� ����� ���������������������� 5*

��&&//..��..$$��$$--,,00

7� � ������ 2F� �� ���������� �������������� -��� �� �� /��CB���� �� ,������� (������������������ ��� .� 7���� .� ����� �� /��CB���/�������� ���� ���������� ��� ����������������(���������!�������(������������"������������������������ �����

$���������� ��� ��� ���� ������� 0� G ����;��������������� ����������������������)3��6*�H����� �����������=������������63���E*H�����%�� ����!��8������$��������������E3��3*�H��

��� ��������� 9������� ������������ ��� �0�����(!����.� ����������������E5���36�H������ �������������� �������!�������������/�����.� �����(!������������������������������

&��� ����� �������������� ��� ���� ����� �0(������I �����=������I�������&�������'�����J�8����� (!���� .� ������ �� +�� �� &���������7 �����������"��������������������� ��

7� #����� ���������� ������� "��� ���������� �(�����������������������,������8�������I������"������������������������������������������������������D6���F2�H��

-�� ��������� �� -��� �� �� ,������� (������ �������������� ��������� ��������� � ��������"���������������"������������������������ �������� ������������!��

����� �� ����� �� �������!�� ����� ���� �� -��� ��������������������������� ������

�� &�������� ������� � ����� �� ������ �

$$++����������������������������

3

Page 3: Revista Alameda nº 6

4

-��� ����/��������,���������������������������� ���� ������ ����� ��#� ������������0�����2*��������������&������&� �������,�������7����K����)E������������/������- ����+����� �� &�������� �� ��� ������ ��������������������� ��&���� ������������ �� L$�� .����������� � ������ � ���� ������ ������� �� 8� ��M�� 7� 2D� ���������������������������&�����&� �������+�������,���

������ &��������� � ����� �� -���� �� ��=������ � ������&������ ���� �����������&�������=� �����������+ �������� ��������� �� �� $������!�%��� ���%��������������� ��������������������������26���2F������� �� ����� ���� ��� &��!�� ���� ��� �$���� �� �������� �������� �� �� �������������� �����������

@@--,,//..����..,,00

7� ������ ������� 25� �� ������������� ������������� !�����������,����������@������ ���,�����&��� ���

�������� ��� �#������� +������������ �I������8#����������������&��� ��(���������������� ��������� ���������#� ����

%�� ��� ������� �� ����������!�� ���������!������@����������� ������"��������� ��������������� �� ������!��������"����������������

--%%++77,,..&&..::��,,00

+�������@����������� � ��������������������-�������!�������������!�������+�� ��,������=�����+������������&���!���I������

8���������-��� ����/��CB������,�������(����

Page 4: Revista Alameda nº 6

5

��&��� ���(�������������������������������

������&�������������������������&��!������ ��� �

Page 5: Revista Alameda nº 6

6

G���������������������)E� �� ��������� ��� ������- ��� �� +����� �� &�������� �� ��� ������ ��� ���������������� �� �� &���� ����� ������� �� $�� .������������ � ������ �� ��� ��������������8� ���� N(�������=� ������)F1221*2O

Page 6: Revista Alameda nº 6

���������������������8�������ED����� ��"��

������ �������� ����� �� %����� $���������� ����� ���������

��������� ������������������ �#����������������������

����������� ����� ���������� ���� ����������� �� �������� �

$���,�=�'��� �$���P���8����$�������8������������"��

�������������������������������������������������

���������������������%�����

/�� ���������������������������������������������

������������ ������������ �����������������$���@�@�����

$�������

�������������$���������������"���������������������

�������&� �������� ����������� ������������������� �����

��� ��� ��� "��� �������� ����� ��� ��������� ���� ����� !

+��������������"���������������������������#����������

�����#��� �� "��� ��� ������ ��� ���� !� ������� �� �"������!��

"���������,���������"�����������������������

-����������������������������������"�������������"��

�����#������������!�������� �!���� ��8������� �������� ��

��� ������������������������������������������"����!�

����������!����������� ����

,�� ���� �������� ���� �������� ������ ��� �������� �

������� �� ������ ����� �������� ���� ��� �������� ��

������"����������������������� ���ED����%�����������

��� ������ �� ����� � �������� �� ����� � ����� �� �!����� �

���������������������������������������������

��!�������� ������� �����������������!�����������

���!���� :�� ���!��� ���� �� ������ ��� ������ ����������

������������������������������������ ����������������!��

���� ���� ���� !�� ���� �� ������� ����� �������� ���� ���

������������������������� �������������������������$��

8���� �8��"������

-����� #��� ��������� ���� ����

������������������������������

����� ��������� �� �� ,�������� ���

#���� ������������ ����� �������

���� �� ��������� "��� ��� �������� �

�����������"�� ��������

���������������������ED������

���� ���� ���������� �� �� ����� ������ �

����������$�������������������������

����� ��"������ �� ��� ���� ����

���������������������,���%�������

����������"�����������������������

�������� �������#���������!��!����

,��� +����� $��� �� ������ ��������

"��� �������� �� ����� ��� �!� �� �

������������������������������������

������� �������������� ������"�����

�� �������� �������������������

������� ��8����� ����� �� �������

���� ������ �� &������ �� ������� ��� �

$���@���������&���������������������

������������������������"�����������

������������"�������������"��� ��

"�������������������������������

,����������"���������������������

���������������,���@����������

/�� �������������������������

�����������������$���-�����8�����

8������� �� ������ "��� ��� �� ������

����������!�������������������� !���

�������� ������� ������ �������� �� �

�������� ������� �� �� $���������� ���

%%����������������77�������� 8VII9��������������������

Page 7: Revista Alameda nº 6

:

���������� ������ ������� !� �� ������� �� ������� �� �

�������������

+�������������������������������������������������

��"�������� �!����� ��� ���������������������"�����

�� ������������"�����������������������������������"�����

��������������������������������������������������������

���������������������"�������� ������������,�������

&�����������"������������������������!��0

2)�4�ED0���!���������������������������������������

��� �� ����������� ��� ������ ���������������� !�� �������

������� $��� '�I��� $��� P�8�� �� $��� 8�&�&��� ���� �� ���

�����������������������������������������!���������

������������������������������ ������,�������

�� ������ ��� ��������� ��� ������ �� �� %����

$���������� �� ���� ���� ����!����� ����� ������������� ��

������,������0

2E�2*�ED0�$���"�����,��������������������������

���������������������������� �������� ����"����������

������������������������������������������������(�����

������� � "��� ��� �� ������� ��� ��!����� $��������� ��!��

���� �� ������� �� ,��� �������� �� I����� �� �� &�����

����� �� ��� ��������� �� �������� ���������� ����� �� �#�

�"������!�� �� ��� �� ���������� ��������!� ������ �� ���

�����������������!����������������!���������������������

�������������"�����������������������������

����������������� �������������������� ����������

��������������0

22�2)�ED0������������������������������������������

�������������������������������!�������� ������� �����

������� ��� ��� ������ ����!�������

������ ������������$���P�� �@�����

���� �� �� �������� �� ����������

��������������

��������������������!�����"��

��,������������������!�����������

�� (������ ������� � ������ ���������

����������"������������������������

����!�� �� �#����� "��� ���� ����

,��������������������������������

��������!����� ������;�����������

������������������������������� �

�������!���������������������������

�������������������

+� �� +����������� ������� �������

�� -��� �������� =��������� &��� �

���� ������ �� ��!����� ������������

�� %����� %��� � 7�������� ����� �� �

2E��&���� �� � ����!�� � ����� �� �����

����!�� �� ������ �� %������ ��

��������!��"��� ������������������

������� ���� ����� �������� ���������� �

�����!�������������"������ ����!�

������� ������ �����������

2E�2)�ED0� %����� %��� � 7���

�����0 +��� ������� ����!��������

��������� ������ ������������������

������0

+� �� ������ 8������� ��������� �

����������� ����� ������!�� "��

�������������������%�����$�����������

���� ������ ���� ������ ������� ,����

@�������� ���������� �� ��������!�� ����

�����"������� ���������������� ����"��

����� ������������� �� �� ,�������

����������������������������������

���������������

$������������ �� ������� �� �� "��

������%�������������$�����(�����������

��� ������ �� ���������� �������� �

���� ������������������������������������

�������� ����� ���� ���� �� �� ,��

+���������� �������� ��$��������� ����

����� ����������������������� ��!��

L���� ��� ���� �� 8����� ����� ������������� ��������&���������������� ��� �� $��� @��������� &����� �� �������������������������������������"������ ��� ��� ����� ������� "������������ "��� � �� "��� ����������� ����� ��������� ��� ,������������M

Page 8: Revista Alameda nº 6

;��!���"������������������������������!����&� �������������

��������������!��������������������$���'��!������ ��

$���'��!��@�������$���,������(����������������������

����!�������� ��������������������������������������

� ���� �������

&�������������������������� �������������"�������

,������� ��� ������������ ��������� ������� ��� ������

����������

-��� ����� ��� ���������� !� +��������� ������� �� ��

����� ���� ������ �� ������� $��� (��� '�����'����� ����

������������ ���������������"����������������������!���

���������� ������ ��� �������� ���������� ���� �������

�� ���� ��� ������ �� ������� ������ ��� �� �� ,��� '����

'�������������,�������

7� ,��� +��������� ������� �� ������ �� ��������� ����

��������!����������� ���������� !����������,������

����������������������������������������� ���������������

���������� ����������������������������

��$���������������������������������������������� �

��!�����,����,������$���'�@�,�K�$���8�;�.�K�$���8���&�K

$���@�,�@�K�$���.�=�'�����$���8�I�I����������������������

��� ��� ������ ��������������������������������������

������������������� ������������������������������ ������

���������"�������� ����������� ������������ ����������

�������

7���������$����������2�4EF�� �� ����������

%�����%��� �7�������������� !�����,���������������

�������������$��-�����&���.� �����������"�������

�� ���������� ����!����������������������������������

"����������������!�����������������������������������

7���������������������$�������

���������������������!�����������

%���������EF���� �����������%����

%��� �� �� �� �� � ���� � ������ ����

���������� ����� �� ����� ����� +�����

����0� $��� -����� &��� .� �����K

�������������0� $��� P�� � I�������

@�������K� ,���������0� $��� P��

8������� =���� ��K� $����������0� $��

P�� � 8���� @� ������K� &������0� $��

8���� � '����� '���K� I�� ���������0

$��� ?��� � I ����� ,����K� +�����

���� 0�$���,� �������@���������� ��

�� ,������ ���� 0� $��� ,��������

(������(�������

&��� ����� ����� $���������� �

,����������������#����������� 0

��!��������� ������!�������� ��

�� ��������� "��� ������ ����� �� �

���� �������� !����,�����������

�������������/������&� ������� ��

�������������������������������������

!� �������� �� ������ �������� $��

-�����8������8�������������������

�����������������

,����!����� ����!���������� !�

�������$���P�+����$���'�@������������

�����6F�3*�+�������������� �����

���� �!�"������������F3Q����������

�� ������ � ����� ��� ������ ����

,�������� � "��� ��������� ���� ����

�����������������!���� ���� ���� �

"��� �� ������ �������� ����� ����������

������ �� �� ��������� �� ���� �

�����

,���������������������L8���M����!

����!����L-����� M�

��������� �� ������ � �� ������

������������� ��������3*�***�+������

�������� L8����� =����� � �� ,��

�����M�

$��������������������L-������� M��

I���� �������������!����������������

����� �� �� ���� ���� ������� �����

��

L���� +� �� ������ 8������� ��������� ������������ ����� ������!�� "���������������������%�����$��������������� ������ ���� ������ ������� ,����@�������� ��������������������!����������� "��� ���� �� �� ��������� ��� �� �"��� ����� ������������� �� �,�����������M

Page 9: Revista Alameda nº 6

<

+� ��,���'�����'��������� ����������������������%����

�������������$����������� ����������������������������

����� ��������������������������"��� ��������������������

��������������������� ��� �����������������������

����������� �������������������� ��(�������������!���������

������ ���������������� �������"����������������� ����

�� ����������������������������� ����������������������

�������������"�������������������������"�� ���"���"������!

(����������������"����� ���������������������������������

���������������������������������������,����������,��

+��������� �������������!��

&����������� ����������������������������� �����

�������%�����$�����������������������#�������!����� ��"��

��������������������������������!�������������� ���

�����������������������!�������������

���� ���0� +��������0� $��� -�� ��

,� ������������������������������K

�������������0� $��� P�� � + ���

8��� �����������������������������K

,���������0� $��� 8���� � I� ���

��� �� ���� ������� �� ����K� &������0

$��� ,������ &������� 8������K

���� �������� �� �����K� $����������0

$���,���� �&�����(���������������

�� ����K� I�� ���������0� $��� P��

I��� ��I �������������������������K

+���������� 0�$���'��!��@��������

������� �� ������ ������ �,�����0�$��

�������� ,� ������ � ���� ��������� �

�����������

Page 10: Revista Alameda nº 6

�=

��������������Escola de Gravado “Alfonso Costa”. Liceo de Noia

Page 11: Revista Alameda nº 6

��

��������������������������������������� 7� &������� � �������� �,���������������������������������� ������ ������ �� ���� ��

�����������������!�������������'������7�?��� ���� G�� ��� ����� ������ ��� "��� �� ���������������������������� ������������� �� ����������� ������� ������������ �������������������������������+��������������������� ������������������������ �������������������������������� �����������������������������������"��������������"�� ���#��� ������ �� ���� ��� �������� �������

+���� ���� ����� ���� ��!����� �� �� ������ 7���� ��������� ���� �� ������� ���� � ������������� "��� �� �������� �"�� ��� ��� ��������"������������������"���������������� ����� ���� ��� ����� ������� �� ���������� ������ � ���� �� ������ �� �� ��������������� �� ������ "����� �� ���������������� ����������� �� ��� ��������7� �� �������� ��������"������������������� ����������������������������������������������������������������

����� ���� �� ������ �� ������� �����"������������"������������������� ����� ����� ��!��� &�������� $���� &�������� ����� ������ �� ����� ��� ����� ����

����� ����� $� ����� ���8��������� ���� I���� /�������������� �� ����� ���� �� ����� ������ ��� ��� ,����� I���� �� �� ������ ��������� ����� ��� ����������������������������������������@� ���������������������������������������� ������������������������ ��������������

7�� �� ����� ������ ���������������������������� ������� ���� "��� ��������������-��������� ������������������� �� ��� ��"�� �� � ��� ������� ������ ��� ������ &������ "����� ����� �� ���� � �"��� � �� ,�������� �� ��� ���� ������ ����� � ���� R$��� S� $����� "��� ����� �� ��������������

��!��������������������

Page 12: Revista Alameda nº 6

�3

������������ ������������ ���������� ������������������ �������������������������������������������� ����RR���������� ������������##������������������������������������SS

-������� �� 25� �� ������� �� 2425��� ��=���=������ ������� �� ��������� �� ���������� $������� ������� ����������� �� .��������� �� ������������������ ������������������I������ ������"����������������������������������������������������������������� ������=������� �������� �������������������������������8�����"������������������������������������;�������"��� �������� &��������� + ���� �� =!���� �(�������������"����� ��$���? ������� ���&������ %��������� $��� & ���� &������� �� ;��������(!�����������@������I �����,������(���������������� '���� � �� ������ ������ 8����� �$������� $��� &������ �#���� 7���������� $��&�� ����� ������G��� ���� �������������������������������������"��������������������������� ����� ��� ����������������������&��������������� ����� �������� �� ������� ���� ������� � ���������������������!����� ��������������0�������� ��� �������� �� +����� �� '���������������'��#� ������ �����������@���"����������� "�������� �������� �� ����������� �$������ �� ���� ����������� �� ����� ������� �=������&��� ����2464�

&& �������� ""������ ���� �������������� ���������������� ������ 66DD�� ����==����������&&������ ����RR++�������������������������������������� ��SS

�������"������������������ ����� ��� ������� �� 246F���� ��������������"������N���64O�"����������������������-����������������LT�������I����!�M��� ������������"���������� ��� �� ���� �������� ����� @��� �������� ����� ���� �� &����� ��� @���� � ��� �������������������������������� ����������� ������������������������� "��� L������M� �� �!����� ������� �� �������� �� ������ %�� �� �� ��� �� ������������� �� ��������� �������� ��������8������������������ $������� �� ���� �������������������#����@��� ���������������������� �� ������ ������������������������������������ ���������� ���� ������������������

RR&&�������� ������ �������������� ���� ��������������""���� ���� ��������SS

����"������������������ ���������������� �������������� ��&�����������$������N'#��� &�������O�� ������� �� ��������� �� �� �������#�� �� �������/�� ������������������������

>����"�����0���������

Page 13: Revista Alameda nº 6

�4

�� ��� "��� ����� ������ ��� &�������� ��@������������������������&� �������� ���������������������"�����������������������"����������� �� &����� �� "��� ���� ���������� ���� ��������������$���'��!��8�������$���+���������/������ ����� �� &�������� �� '���� �� ������� �� 24)5������ ��� -������� ����� �� &������ ��� �,������� (������ ������� ��� ������� �� ������ ���� ����� "��� � �#��� ��������� �� ���������� ��� #��� ��������� (������� ���������������� ���������������������������������������� ��� ������� �� ����������� ����� �� ������ �&��� ����� ���� ����� ������� �� �������� (�-����������������&�� �����������������- � �������� �� ��� �� �� &���� �� I� �� ��&������������������� ��- �@���� ����

���������������������������� ���������������������� ���������������� ���������������������� ������RR������������������ ������������������������������������������������������������������������������������������SS

-����������������������������� ���������������� �������������� P�� �? ������8������� "������������-����������������������������������8���� � &��������� -���� ���!�� ����� � "��� �����������������������������8���� �&��������;�������J�&����������������#�������������������������"��� ��������/�����/�����������

�������� �������� �� ����������(������������&������8��������"����� �� '#�� �� &���������������������������������� �������� �� ���� ������ ��&��������)*��������������������� I������ +���� ��� �� ������������ ����� ���������� ��������������� ����� �� @���������� $��� ,������ '���� �� �� ����� ������������������+���������� /����� �� �� '���� � ,���� ���������������� ������� ��I������N�����������"���������������� �� �� �� ���������� ����� �������O� "��� ����������������������������"���������

������ ���� ���� �� ��������������� '������ ��� �� �I����� + ���� (�������� �������� �����������&�����=� �����;������ �� ������������� ����������0� &��� ������ &�������� �%������ @�������� $�������8������ ,������"������"�������������������������������������� ���� ���� ����� ����� ��� ���� ���������������$#����� ���

L����%������ �������������������������������������� �������8�������������������$��������������������������������#���@��� ���������������������������������������������������������������������������������������������������M

Page 14: Revista Alameda nº 6

�5�����������������0���������������������������!������� �������������������������� ��"���������� �� ����� �������� ������� $��� @����? ������8����J�8�� ����"�������������������� ���� 24)6� ����� $� ����� =����������� �$�����������"��"����������������������� �� ��� ����"������ ��� 246D�� 7����� �����������������������������"�������������������� ����� ��� �������� ������ ���� �� ����� �-����������� �� ����� ��� �� ������� �������������������������������"�������������������������� ����������!���7�"������ ������ �"���� ����������������������������������������������� ��������������������������������� ����� ����������������������"��������7�,�����I���������-���������������������������������(���������-����������� �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������"�� ��������������������������!���������������������������������������������'��#� ����������������� ���� �

@@�� �������� ���� ���� ������������ �������������� ������������ ���� ��##������������������������������������������ ��������������������������������������������������������������������""��������������--��������������==�������� ����RR&&���������������������������������������� ������!!��SS

7�������������=���� �������&��������������������������������,���������� �����������������&����������8���� �8� �������������������� ���!���7��� ������������������ ����8�����������#���������!���������� ������0��#���������������������������������&��������������� �� ������ ��� +7G8� �� ������ ��� ������� �� ���� ��������@�������� ������������� �����&����� �������������������������!������������� �������������� ����� �I�������"������ ��������������#��������������������������������������������������������G��������������B�U��C��-�������������������������������8������������������� ���� ����� ���������� �� �� ����� �-�������� "��� ������ ���� ������� ��� /�� ����������������������������������(����,���������"��� �� �#�� ���� ��� ���� �� �����7� +����+������������� ������ �� � �� ��� ����� ����� �-�������� ������� �� ���� ����� ����� ����� +� ��

7�����P���������+� ������� @��������������������������������������� �����

&��� � � ������� �� ����� %�� 8���� � ? ������ 7����� �������� ������ �� ���� �� �������������������� ��$������ �������� ��� ���� �� %�� ��� +����� �,���� ����� ����� �������������������� ����� ����������������������������@������!���� ������ ��� ������ ��� ��� ��"��� �� ���� �������� � ���� ����!������������ ���-��������������� �� �������!�� �� ����������� �������� ����!����� ����������� "��� ���� ������� ��� �������

Page 15: Revista Alameda nº 6

�6

��..$$����--��77II''��

������ ��� ���� �� ��� 2534�� ��������� �� ��������� �� 8����� ���� ��-��� �� ����� � ,�������� �� 8�������� ,��������� ���� ������� �� ��� �� �8��������+��������-������- ������ �� ,��������� 7�� ����� ���������� ��������� ������ �� ���� �� �� &������� N�&�����O� �"��� ������� ���� ��������� �����������������������������!������������������� ��������������������N�� 25F5� �� 255)O��� �� �� ���� �� �,��������N��&�����O��"������������������������ �� 255)� �� 255F�� +���������� �� �� �������!�� �� �� ����������� �� ���� ������� ������ # �������� �����������������������-��� ����� ���� ���������� �� "��� �� �� ��� ��������������� �� %����� (��� ������� ����� "��� ��� � �������� ��������� ����� ������ ��� �����!��� � -�255F����� ������������������ ��� ������� ���(����������������!����������"������������������������N255F�2546O�������������������������������������������� ��� ������� ������������� ����� ��� ������ ������ ����!������� ��� ������ ��� -��� �� ����� � �(�����"�� ��������

G����������� ������������������������� �������� V� -��� �� ����� ,�������� �� 8������� �� ,��������� �

�������+��$�����������

ntre as personalidades que brillaron conluz própria nos últimos anos do XIX ecomezos do XX figura o noiés que lem-

bramos neste número: mestre e profesor da EscolaNormal Superior de Santiago de Compostela, aléndas suas actividades estritamente docentes, nondescoidou o labor investigador, o publicismo, a direc-ción de prensa pedagóxica, a (co)organización decertames pedagóxicos, como o de 1906, unha dasaccións formativas con maior transcendéncia dascelebradas en Galiza naquela altura. Foi un homeinquedo, preocupado polo tema da instrucción, quedirixiu durante bastantes anos unha publicación des-tinada a defender os intereses e direitos dos mestrese mestras do distrito universitário de Galiza, ElMagisterio Gallego.

'�����������=� ������8�����24*D

Page 16: Revista Alameda nº 6

����$��������������� ����������������������������������� ����=���!����;������

7������ �������8����� ������������������������� �� ��%%�� ������������ ��� "��� �� ��������� ���� ������ �N�������!��������������������������� �����������������!���������������� ���������� �������������O���������������������� �����!����������������������������"����������������������������������� ������������&� ������I�9���� �� ���� �����������!�� ����� �������������� �8����� �����������������(����W���������������������������� �W��������� ����� ���������8�������2542��������������������������@���������������� ���������&�����!���I�������������������������������� ��������,������������ ����������� �� ���� �����������!�� ��� &������+���!����� �� ���������+���������� �������������- ����������=� �����!�������8����� ������������� 0��� ����6X��L&����������"��������������� ��� ��� ���������� ����=� ������J���������"������������� ���� ������������������������������������� ������� �������������M�������������� ���� &� ������� I�9���� ,������ ���� �� ����� +����G���� ��� ����� (�� .��������!�� (����� �� -��������� ��=� ����������� �����=� �������� ���������0

L� � ���� ����� �� ����� ��������� �� � ���� � � ��� � ������������������������������������"������� ������ ���������������� K��������� ���"��� ��"��������������� ����"�������������� ����������J�������������� ���!��"��

��������������2546���������������� ��� 8������ ����� � �� �� -��� �&����� � �� 8����� � �� "��� �!� ������������ ���� ������� �� ���� ������.����� ���!�� &� ������� I�9��� ���������� �������� ������ ���� �!� V�� ������ ��� �� �� ����!��� ������������ V� �����������!�� ��� ���������� �������� �������� "��� ������ ����� ����������� ������� ������!��� "��� ������������� ��� ����������0� ����������� ���� �������!��� �������������� �� ���������� ��������=� ������

��� -��� �� ����� � ,�������� �8������� �� ,�������� ��������� ����������� ��� ����0� 8������������ &� ������� @������ �� ���������� T������������ ������ +��������� =���������%�����������;���!�����8���������� ����������� ��������!�V���������������������� �������� ���"��� ��� �� ������������ �� � ������� �� ����������� �&� ���� �� %�������� �� &������ -���������� ��������� ������� ������ �������������0� ���� ,���������� �-��� �� ����� � ��� �������� ������N254F�2544�� 2426�� 242F�� 24)6�24)FO

&�����!��7�������������&�������+���!�������,����������24*D��7������������ ��������� �&� �������I�9���'�����������=� ������8�����24*D

Page 17: Revista Alameda nº 6

�:

�� "��� ������ ������ ��� ����� ���� ���� ��� �������� �� ����������J� ������������������ �����9��K�� �������������������������������J� �����������������J���������������������������� ������� ���#� ����M

@� ���� ��� ������ ��������� �������� �� ������������!�0

LU���������������������� ���� ����� ��������J� ����������������������� �� ������� ������������� ����� �� ���������������������������������������������� ������������������ ���� ��� ��� �� �9�� ��� "��� ������� ��������� �� ���� ���"������ �� ����� "��� ���� ������������� �����"���� ����������������������K����"����������� ����J�������������� ��������� !�������J���������������������������� ��"���� � ���������� ���#� ����M

-������������������� ����"�������#��������������!��� ��������� ��� � ������ ������!��� ��� "��� ����� "�������� ������������������������������������������������� � ������ �� ���!�� ���������� V� ������ ����� ���"���"�� � &������� ������� �������� �� �� ����� �� -������������� �� '�������� V� ���!�� ������� ���� +���������"�����������������������$��������%��� ���.��������!�+#� ������� ���������+������(����� ������������������������������������#� �����

8����!�� ������� ������� �� &������� +���!���� �,��������� �� ������ ��� �� �� �� 24*D�� ����� ��� ����������� ���������������� ������������ "��� �������� ����� ��=� ������"�� ����������� ����"�� �&������������������@����� ��!��� $�������� �� -��� �� ����� � �� ,�������� �������� � ������ �� ��������� �� ����� 8���� ��� &�����!�

7��������������������� ��&� ������I�9���,�������"�����������"�� ��- 8����������=� ����������������������������������������������� ����������������� �� ���� �� �� �!��� ��=� ���N� ����� � ��� ��������O�� �� ����� ���� ���������� ������ �� �������������������������"������� ���������"�������� ��� �������� �� ��������+��� � �������� ������ ��� ������������� ������������������ �������������������� ���������������!������� ������������������������������� ��������������� ��

%�� ��� �������� "��� I�9��� ��������� ��� ������ �� �����������!�����!������ -����� ��� ����� ��� ������!���������������0

����� ����� � ������ N(����254*O������������������������������-���� ������� ���0�����������

�� J� ��9����� &��������� ������ J����������!�� �� ����� ���������N(�����254*O��/���������������������������� ���� ������ ���������!������ �� ������� ��� (������ ���� �� ������� ���� ������������-��� ������� � ��������

'�����������&��� ����-�������!����-�����!�����=� ����N2DD4�24F*O��G������������,����������&������� ���2444

'�����������&��� ����-�������!����-�����!�����=� �����N2DD4�24F*O�

G������������,���������&������� ���2444

Page 18: Revista Alameda nº 6

�;

�������������������������2������� ���24)F������������������������������������������������������������������ ����������� $�� �������������� �� ������� �� "��� ������&� �������I�9���� ������������������������ !�����"����������- �-�����,������� ��F������� �������������"��������������������������!��"���������������������������������������������V� ���������,���@�������������������� ���������� ��� ������ N��������� �� �� '�����O��� ������� �� �������� ��� ��������� �� �������� �� � ������� �-��� �� ����� � ��� � ����� �������� �� �������� �� ����������������������"������� �������������������������� ������� ������ �������� "��� ������������ �� ���������$����������� ��� ������� ��������� ��� ����� ��� �� ���������������� ������������������� ���������� ���!���

II..II((..77==''��@@..��0

8������ ���� +����� G����� ���� � -��� �� ����� � �,�������� � &������� �� N25E4�244DO�� ,�������� �+�� �����!�����G������������,����������&������� ��&� ����!������!�����L@������M��,���������)***�

+�����G���������(�� .��������!��(�������-�����������=� ������-���!����&�������,����� &�������245D�

- � +��������� =�������� �� ��������� �� �� �������� ������������� �� '�� � ������� N(����2542O��

+�������� �� - �������� �=��������� $���9�� J� �����������N,��������� 254FO�� �������� ��� ����� �� -��� �� ����� � ,�����������8���������,���������

&���� ��� �������� ������� �� ���������� ��� (����� ������ �� ������� ��������� �� ��������� ������� - 8����9����� !����� �� ��������!�+�������� � ��+���������� ��-�����+�������� �� (����� ����� ���������#����� ����� ��� 255)�� @��� ��� �����������(�� .���8������������ ������ ��"�� �� ������ �� �� ��������������� ��� ������� ��������� &������ ���� ���� �� ,��������� ������� - 8���������� =� ����� ��� �����!�� ���������� � �������� �� ������� ������������ �� �������� ��� �������� ��������� �� ������ "��� ��������� �� �������������255)��-������V���������������!�����������������������0���������������24*D������24)*�����������������������

++''YY88..77,,

��� ������ 255*�52�� ����� �������������-��� ������� ���,��������������� ��� �� ���� ������������� ���������������-�������!��+���!���� �+�����������254E�������������������� ��������� �� ����� -�� 2543� ������ ����� �������� ������ ����� �� �,������������������ .��������!��� I���� ����� �� ��� �� ��� &������+���!���� ��+����������-��254F � �� ������� ���������� ��� &��������+���!���� ��+��������������������!������ ������ �������������)3������ ���������������

+� ��� ����� � ������ ������������� �� ���������� ������ �� �������� ��� %������ (������ �� &������� �,��������� �� ���� ������� ��� �L&��� ������ ��'�� �7������.���� ��&��! ���M�

Page 19: Revista Alameda nº 6

�<

������������������������������������Escola de Gravado “Alfonso Costa”. Liceo de Noia

Page 20: Revista Alameda nº 6

3=

derabelmente o número de centros de ensino e dig-nifícase a profesión de mestre cun Plan Profesionalque aínda hoxe é admirado por todos os docentes. Osnomes de Marcelino Domingo –o primeiro mestre quechegou a ministro–, Fernando de los Ríos ouLuzuriaga van marcar a “corredera” educacionalsobre todo no primeiro bienio seguindo a norma cons-titucional de escola pública, única, neutra e laica.

�������

Seguindo esta liña de concepción dunha escolapública que sexa responsabilidade do estado, laica ebaseada na xeneralización da cultura e na supresión dainfluencia do caciquismo, orixínase en Galicia (naopinión do profesor Costa Rico que estudiou comoninguén este período) mesmo nas escolas do rural unmovemento de transformación. Frente ás prácticasconservadoras, iníciase un cambio educativo dirixidoá formación de cidadáns e membros activos. Aomesmo tempo prodúcese un acercamento á Insti-tución Libre de Enseñanza e aparecen multitude detraballos escolares en xornais e revistas como EscuelaVivida, Vida Escolar ou El Pueblo Gallego.

Un elemento fundamental nesta época foi o labordas Misións Pedagóxicas impulsadas polo rector daUniversidade de Santiago, o ilustre noiés AlejandroRodríguez Cadarso para insertar a escola no rural, eque máis tarde funcionarían como Patronato por todaa xeografía galega coa colaboración de moitosmestres e de homes da categoría de Rafael Dieste ouFernández Mazas. Os actos misionais enfocábanse entres eidos distintos: o fomento da cultura xeral, a ori-entación pedagóxica e a educación cidadá. Charlas,proxeccións de películas e documentais, exposiciónsde fotografías e pinturas, teatro de títeres (iniciado por

������ ������!�����

nesto, chegou a República.Xurdiu espontaneamente o14 de abril de 1931, nunhas

eleccións municipais, cando opobo abriu as ventás para queentrase o ar fresco e fixese desa-parecer o cheiro dunha dictadurapodre e a barola dunha monarquíaanquilosada. Se cadra non era ointre máis oportuno pois as secue-las da depresión económica do 29en EEUU facíanse notar en todasas actividades sociais, e sobreEuropa aboiaban as nubes negrasdo fascismo xa imperante en Italiae do nazismo que agromaba enAlemaña, pero a ilusión dun cam-bio social e político en España nondeixaba pensar no futuro. Un dosproblemas máis destacados que seabordou foi a reforma da in-fraestructura e da sobreestructurado sistema educativo. Non se tra-tou tanto de crear unha nova lei deeducación –seguiuse en liñas xe-rais o plano de Romanones refor-mado en 1934 pola Lei Villalobosque dispoñía o Bacharelato en 7cursosW senon de insuflar un espíri-to innovador baseado nos princi-pios socialistas e nas ideas daInstitución Libre de Enseñanza,organización que, por certo, cum-pre este ano o seu 125 aniversario.A escola sae á rúa, elévase consi-

#����������2��8���9����� �$���!��%����

Page 21: Revista Alameda nº 6

3�

Dieste en Malpica), recitado de poemas populares eaudicións musicais. Na nosa comarca as MisiónsPedagóxicas funcionaron en Rianxo, Boiro, Noia,Outes, Mazaricos, Beba, Abelleira, Serres, e Muros.

Nesta época suprimíronse as Xuntas Locais deEducación, verdadeiros reductos caciquís que tiveransometidos os mestres ao poder municipal e foronsustituídas polos Consellos Locais de Educación queorganizaron os Centros de Colaboración Pedagó-xica. Nestas reunións os mestres dunha comarca xun-tábanse para estudiar problemas comúns e artellarsolucións conxuntas tan necesarias nunha xeografíadispersa coma a galega. Todo este traballo comple-mentábase coas bibliotecas de instrucción primariacon servicio circulante, consideradas como ver-dadeiros centros de cultura xa que nelas lían nenos eadultos, con dous tipos de libros adaptados á idade doslectores.

����

Na vila de Noia o primeiro acto que podemoschamar oficial de constitución dun Concello republi-cano celebrouse o 19 de abril de 1931, cando a XuntaRepublicana, da que era presidente Santiago Peiteado

Valls, recibiu a orde da darlle po-sesión do seu cargo aos concellaiselectos o 12 de abril. No acto pre-sidido polos vocais da XuntaRepublicana Álvaro de las Casas,Antonio Oviedo Arce, e BasilioFernández Barbazán as diferenciasentre os concellais eran tantas queimpugnaron as votacións, volven-do a realizarse de novo o 31 demaio, nas que sairía alcaldeGermán Vidal Barreiro. Nen-trementres gobernou unha XuntaXestora presidida polo propioPeiteado Valls. Pero todos estesenfrentamentos políticos, moi pro-pios dos procesos electorais noiesesata os nosos días, non impedironque o cambio educativo orixinadopola República chegase ás nosasaulas.

Moi prolixo sería enumerar aquías actividades desenvoltas no eidodo ensino primario pero sirvacomo mostra a importante colabo-

Profesores do Instituto de Noia, xunto cos seus alumnos, diante do Coliseo Noela. Ano 1935. Na parte central e deesquerda a dereita: Alvaro de las Casas (Xeografía e Historia), Luis Vilanova (Matemáticas), Carlos Maside (Debuxo),Manuel Mariño (Educación Física), Enrique López Niño (Física e Química), Castor Núñez Outeiriño (Francés), Jovita(Auxiliar de Física e Química), Carlos Villar (Lingua e Literatura Española), Xacobe Hontoria (Historia Natural eFisioloxía) e César Carreño.

Page 22: Revista Alameda nº 6

33ciado na Universidade deSantiago– isto non merma avalía contrastada dos distin-tos Claustros do Instituto deNoia. O do ano 1934 servede exemplo: Jacobo Hon-toria González (director),Álvaro de las Casas Blanco,Cástor Núñez Outeiriño,Carlos Villar García, JoséBlanco Such, Carlos MasideGarcía, Enrique López Niño.Auxiliares: Manuel MariñoNeu, Jovita Rodríguez Ro-mero e César Carreño Ro-dríguez. Secretaria: IsabelGil, con 4 axudantes e 3bedeis.

En xullo de 1936 os acon-tecementos precipitáronse:un golpe de estado militariniciou a fin da república,unha guerra “incivil” levou aangustia a todos os fogares,unhas inhumanas represaliasenvelenaron os corazóns emoitos ensinantes conver-tíronse en apestados, fuxi-dos, exiliados cando nonmortos. Pero dentro destebaño de sangue, Noia aindanon foi a máis castigada, secadra porque aquel ar frescoda educación libre queinvadira as escolas e as aulascinco anos antes, aliviou osrencores e abrandou oscorazóns.

ración coas Misións Pe-dagóxicas dos mestres JoséCastro Romero da Ponte-nafonso e Laurentino Alon-so, presidente ao mesmotempo da Sociedade Agrariado Obre. Citemos taménpara recordo os nomes dosmestres de Noia en 1934:Francisco Villarino, AureaFraga García, José Rodrí-guez (Palabras), AntonioSeijas Boch, José FreiroBasanta, Antonio PiñeiroArmas, Venancio BlancoNieto, Pilar Souto Calvo,Carmen Anta Tovar e Mer-cedes Cubas Cacheiro. Namente dos máis vellos taménestán José Daponte, poetasingular que chegaría a Noiaun ano máis tarde, e JoséRodríguez Agrelo que aindaque desempeñaba o seulabor exemplar en Béxeres-Lousame, estivo sempre moivinculado á xente de Noia.

Pero si as escolas pri-marias collían un novorumbo, foi no Instituto deEnsino Medio onde máis senotaron o ar fresco que trou-xera a República. Nomesilustres do profesorado me-dio impartían clases dentro efóra das aulas cunha serie deactividades complementariasinimaxinábeis ata agora:conferencias, viaxes, teatro,exposicións nas que a maio-ría das veces eran os alum-nos os protagonistas. Po-demos citar como exemploas “xeiras” (viaxes culturaispor terra e por mar) organi-zadas polos “ultreyas” doprofesor Álvaro de las Casas,

de quen se celebra este ano ocentenario do seu nacemen-to, ou a actividade teatral doInstituto, en sintonía coaintensa vida artística da vila,como a representación doanónimo Auto de los ReyesMagos baixo a dirección docatedrático Mariano PérezGómez que subíu ao esce-nario a alumnos que máistarde terían grande influen-cia na vida social e políticade Noia: Ramón Carreño,Antonio Busto, ManuelBlanco Ons, Gonzalo Ru-diño... Cómpre destacar ta-mén pola súa orixinalidade aserie de conferencias sobrehistoria de Galicia impar-tidas polos propios alumnosdo profesor de las Casas enfebreiro do 34: La GaliciaPrehistórica por SantiagoGonzález Zurdo; La altaedad media en Galicia, porEduardo Ronquete Viñas;Nuestra baja edad media,por Valentín Mata Hernán-dez; Nuestra Historia en ladecadencia, por JoaquínPérez Pérez e Galicia en elsiglo XIX, por Alfonso CostaRodríguez.

A pesar de que a perso-nalidade de Álvaro de lasCasas pode eclipsar en parteaos seus compañeiros deClaustro pola súa polifacéti-ca actividade como profesor,historiador, escritor e políti-co fundamental na historiada Galicia republicana –mesmofoi director desde o 1 demarzo de 1932 ata o 28 deoutubro de 1933, expedien-tado por un discurso pronun-

Page 23: Revista Alameda nº 6

34

������&���'��(��!

Matar as catedrais da natureza

������*'�

"�� � ������ �� ����� ������ ��� ����������� ��������������� �����"����������� �� ���� �� ����� �� �� ������� ������������������������ �� ���������� �����

���������� ������������������������������������������ ��� ���������� .�������� �� �� ��������� ����������������������#���������������������������� �������"����� � ���� �� ����� ���� �� ������ "��� ��� �� ������������� ����������� �������������������� ������ ���������&� ���������������!��"��������������������������������������������������!����������� ������� �� �� ��� ��� ���� ����� ������� � ����"�� � ������� ����� �� ������!�� �������������� ���� �� �������� ����� � �� �� ������� �� 7&� ������������#������&� ���������!������������ ��������������������� ���������������!�������!��������"�� ������ �������������������� ��

������������������ ��������������� �������#��������������� ���������� ������ ���� ������������������������������ ������� ��������������/���� ��=������������������������������������� ��� ������������ ������� �� 7� @������� ,��&����������I��"������?���#���������������������������������� ���� ���������������������� �,!� ���� ������ �������� �� ������������ ��"�� ������ �� ���������� �������������� ��������������������������������������������������������� ����������#��� ������������������� �������������/������������������������������������������������������������ ��

G�� ������� ��� ��������������� "��� ����� �������� �������!�� ���� )6� �� ������ �����������������������������������!���"�� ��������� ������!��"���������� �����/��������-������������

O senlleiro perfil do Tremuzo recórtase nidio no horizonte norte do seo de Noia.

O monte Tremuzo, SOS por unha paisaxe da alma

Page 24: Revista Alameda nº 6

35

������ �� ����� ��� �� ����� ����� ������������������ �������������� �������������������������"��� �������������������������������������������������� �� ���� �� ����� ���� ����������� �������� ���� ������������ ������� �� ,��� %��������� ��� ������ �� ������ � ����� �������� �������� ����������!�� ��� ����� ��������� ��'� ��������������������������������� ��"�� � ������� $������ �� ��� �� � "��� ������ ��������������������� ���������������� ���� �� �����1��� ���� ��� ��� ���� �������� ���������������� �� �������� ��������� �� ����� ����� �� � ��"��� ���� �������������� �������� ��� ���� ���� �� ����������������� �� ����! ����� ��������� �������� ��������� �� �����������������!���������������'������ ����� ������� �"�� ���������� ����� � ����� !� ������������� �� ������������ ������

�������������������#����������������������/����������������������� ������ �����������������������"�� ���� �����������������7� ����� ������������� ���� ����� ��� ������ ����� "��� ��� ����� ���������������� ����������� ������� ����� ��� ������� ��� �� �������� ����7������������������������������������������������#������������������ �����������,���(�������������!��������������������������!�������������������������� �!��������������������� ��� � �����!��� ������������ ��� ������ � �������������� �� �������������� �� ������ �� ���������� �� �� ������ �� ������� �� ����������"��������"�����������!�������� ��������������� ���������� ��������

7� ������� ��� ������ ���� � ����� "��� ������� ��� �����������/��� ����� �� ����� ����� ���������� ���� �� ��� �������� � �������������������������������������� ����������"�� ���������� ���"������������������������������������ ����������.���� �������������� �� 8� ��!�� �� =������� ���� �������� �� ����� �������� ��������!�������������������������� ���!����������"����������� ����"��������� ��������������������/�� ��� �� ��"�� ���������������������������������� ��������������!��������� ����������� /������� �� ������� �� ���� ���������� ����� � ������������ &���������������������������������������"������������������ ����������#������������ �����������������������������������������������������!��������7 ������������������������������������!����������� ���������� /���� ��� ������������ �� ����� �������!�� ����� ����� ���������� ��"�� � ������ ����� ��� ������� �� "��� �!������������������������������������������������� ����"�������������������������������������������������"�� � ���������

Page 25: Revista Alameda nº 6

36

Desde o alto do Tremuzo admírase unha paisaxe que conmove. Ós pés do sobranceirocume, a terra ábrese en profunda ferida triangular asolagada polas salgadas augasatlánticas ó encontro coas doces do río Tambre. Aparece grandiosa a ría de Muros-Noia, suma de líquidos e esforzos oroxénicos.

������ �������� ���� ����� �� � ������ "��� ���������� �� �������������������� �����"���������������

&���� ��� �� ���� ��� �� ������ ��� ����� �������� ���#��������������"����������������������������������������������������� ������ ���������������������!����������W����������������������!� ���� �"�������������W������������� ��������������������&� �������-�������������������� �� ������� �� ���!�� �� ������� �� �#�� ����&� ����� � ����������������!�������������������������,���������������������� ���������������������������!������ ��������������� ������������ ��� ���7 ���������������!��������������������������������������� �#����� ������������������������������������������"���������������������� ������ ���� ����� ��"����� ���������� ���� ����������� �������� �������������������������������������� ����/��������������� ���������������������������$����"�� � ����� ���� ����� ��� ����������� ������ ������� � �����"�� � ������ ������� ��� "��� �"�� � �� ���� �� ���� ����������������� ���� �� "��� ������ ������ ������� �����������������������!���������������������������������������������������������������������������������� �����������

����� ����� � ���!������ ������� ��� �� �����

-��� ��� ����� ����� ������ �� �#�� ������ @������ �"�� �� ���� ������������������������� ��������������������������"���������� ����������� ������ ������ �� ������� �������� �������� ������� �� ���� ������ (�������������� �� ����������� ���������������������� ����������������������� �� ������� �� ������ �� �#���!����� ������� ������� ������ ������������������������!�������������� ��������� ��������������� �������,��� ��������� �� ����������� ������������������������������������� �����-�� "��� ������� ������� �� /���������� �� �������� �������� ���������� ��� ������ �� � �"��� ����������������� ����� �� ��������� ��������� �������� �"���������� �������������������� �� !��� ���������������������������������� ������� ������� ����� ��� �������� ���� ����� ����� �� ������� ���� !��� �� ������ �������� ��������� ��� ��������������� �� /����� �� ��� �������� ����

Page 26: Revista Alameda nº 6

3������������������������"������ ���������#��������������� ��� �� ������� ����� ����� ����� ������ �� # ����� ������������������������������������������8���������������������� "���� ���� ������ �� ���!�� �� ��� �� � "��� ������� ��������� ������������������� ������������������������������ ������������ ���� ���� �� ��������� +���������������� �����������"�� ���"���� ���������������������������/��������� ���"������������������������������������ �� ���������� ����� ����� ����� �� ����� ���� ���� ������������������ !������������������������������"������������������������!�������������#��� ������� ���������������������!������������������� ����"�������������!������� ����� ��������������������������������������������������� ��� ������������������� ������������������� ������� !�� "��� ��� ������ �� ���"������ ��� ��� ������� ��������� ��� ������ ������� � �� �� ������������!���������������Y������������ ������0����������� �������������������������������������������������������������������������������"����������������������������� �������������������������������������� �������� ����������������� ���������� ��� �� �� ��������������������� ��������� �� ����"�� ���� �� ����������� ����������� ����������������������!��������"�������� �������������� ���������� �����������������������!������� �������������������� �������������� ��� �

'��������� ���� �� ������ �� ��������� �8���� � '��������������������������������������� ��"�������������������������������������������� ��������"�������������������� �� �#�� �������� �� "��� ���=� ������ ����� �� ������ �������!��� ������� "��� ��� �������� ��� ���� ������ �����������������������0�

L���� ���������������� ���� ������ ������ ��##������ ������������������������ �������������� @@�������������� ���������� �������������� ���� ������������������ ���������������������� ���� ���� ���� �������� ��==�� �������������������������������������������������������������������� ������������������������$$��������������""������ ������������������77��""��������������������������������,,�� ���������� ����M�

������ ��������� ��� ������ �� ���������7� ���� ���� � �� �� � ������������"�������"�����������������"�������������������������������������������� ���!�������������������������������������������� ����������� ������ ��� ������ �� �� ������� ���������� ��� �� ��� ����� ����� ���������� �� ��� /������� �����������������������8����������������� "����� �� ���������� ��������� ����� ������� @��������� �� ���������� ���������������������������� �������� ����� ���� �� �� �#�� ���������� ����������� �� � ���� �� ������ �� ���� ������ � ���� ���� �� ������� ,!� ����� �� ��� �� ���� �� ���������������� �������� ������ ������������������������ ����� �� �������������:��������������������������� ���� �� ���� �� �� �� �� ������ �� �#� ������������ � ����� ��������� %�������������� ��������!����������/�������������� ����� ��� ������ ������ �� ���� �!�� ��������� �� �� ������� ��� ��#��� �����������������

��������������"���������������� ��� "�������� �������������! ������������� ������� �� ������ ����� �� �������!����������� ��������7������������������������������������� ����,��������� ����������������������������������� �� ����� �� ���� �� ������,������������������������������������ �����#���������������������������������� �� ������ ����������� �������������� "������������������������� ���� ������ !�� ���� ��� ���������� ������� ����� ������� ����"���� ���� ��������� ��� ��� ����� "������ �������� "��� ��� ������ �������� ��������������������������

+������������� ������ ��� ������������� ���������������������������������������� ���"����� ��P��"������9�������������������������������� ��������� ��������� ������ ���"���������������������������"��� �����������"�������������������������������� ����� ��������� �� ���������������� ��� �������� �� ��������������������������������������������� ������ �� "���� ��� ������ ����

O Tremuzo, o monte dos tres picos, ergue altivo a súa salvaxe natureza,para ofrecerse como facho natural e como torre vixía sobre as prácidasaugas da ría de Muros-Noia.

Page 27: Revista Alameda nº 6

3:

������""Escola de Gravado “Alfonso Costa”. Liceo de Noia

Page 28: Revista Alameda nº 6

3;

��� ������������������������������������������8����

? �������������������������������@� ������&�������������

������ ���������� �� '�� � �������� �� I� ��� ������

���� �� "��� ��� ������� ���� ����� ��� ����� ��������

���� �����0������� ����������"�������������������� ������

����������������!�������������������������������

����������� �� �"�� ������ ��� ���������!��� �� �� ��������

���������� ����� ��������� �� ��� � �� �� ���� ��� � ������

��������������

-��������������������������������� �������� ���!�

�� @�������� ���� ��� ����� ���� ��������� �� ������� � ��

��������0��������� ��������,��I���� ���� ����&� ����� �

+������7���������������������K����&��������������

����������� ����,��8������������2FF3���������������,����&� ��������,��,�������� �������������������������� ������� ������������ ���������� �����������������# ������� ����� �� �� �������!�� ���� =�������� $�� ������ �

������� ���� ��� ������ ��� ������ ������ 2F5)� �� 25*2� ��

7����) ����&����� ��&������&� ������������

-��8���������������� �������"������ ���������������0

������������ ����&����������������� ����!����%��"��

$��������#���������������������,�������

�����&������������������ ������������������������

������� ���� ��� ��� ������ �� 2FDF6� �� ��� �#�� � �������!�

����������������������������%�� �=���������� ����������

������ ��� ������������������� �������������������� N�����2O�������

�����!�� ������� ������ �� ������ ��������� �� ������ �

����� ������������ �������������������������������

�����!��������� ������ ����������� ������������� ��������

����������������������-����� ��������������������������

�� ������/������0�+�����@� ������������-�������,������� ������ �� ������� ������� N����� )O�� ��� �������� ���� ���

���������������������� �������������������������&�����

���� ���������������������������$�����������������������

�� ����� �� �� 8����� ���

������� ������ �������� ��� !

���� ���� ��� �� %��

@������������������2F652 ��"��������

��� ,�������� �� ������ ������ �� �#�

���������������������������������

������� ���������� ���������� �

=� ��������"���������!� �������D*

����� ������ ��� ����� ����� ���� �

����� -���� �� ��� ����� ������ ���

%�� �=������������������@����������

����� ��� ��������� ������ ����

��������� ���������� �� ���������� ����

���������� ����� ,�� +����� �� &�����

,�� @���������� ,�� 8������� +������� �� �

������ ���������� ����������������

�������������������������,�������

7������� ����� ��� ������������� �

I���������;���!�����&��������������

������������ �� ,������ �� ����� �

��������,��������������"����������

����������������#�������������������0

��,����������������������������

���������'�����

8������� �� ������� ���� =�������

��� �#��� �� ��� �������� ������ �

������������ ��������0� ������ ����

���� ��������� �������������� ���

�������� ���������� ���� ������� ����

�������������������� ���������������

����� ������������ ���� ��������

��!������������ ��� ���������������

����� �� ��������������� +���� ���

2FF*������� ����@������������������

�����������)�

Page 29: Revista Alameda nº 6

�� ��� ����� �������� ����� �������

������������!�����!������ �������

�� ��������� ������ �� "��� �������� ,�

���� ��� ������ �� @�������� ���

����������������������� �����������

����������=���������"����������

��� &������ "��� ����������� � ����

���������#��������� ����������������

�����������������N�����������������

�� ����� ���� �� �������� ��� �������

��!���������� ���������!�������!�O��

�����������������!�������������������

����������������������������� �����

����������������"�������������������

�� �� ����� ������� ��� �� �������

������ �� �� ���� ����� ��� ����� "��

�������������������'����������� �

�� ��������������������������� ��

��I����� ���������������0����������

��������� �������"����������������

�������!�������������������������

�� ���������������������������

��������������������&&�������� "���������������

�� �� ������ � ������ ���� 2F*� ���� �

� ��� N����� 6O�� ��!������ ��� ������� �

���������������������������!��"��

������� �� ������!�� ���� ��� ���

8�������� ��������������#��������

�� ��0� ��� ������� ��� ��� �� ����

��"������ � ��� �������� ����� ��

������������"���������������Y��

�� ������� ��� �� �� �� ����� ��

��������� "���� ���� �� � ���!�� ����

������ ������ �� ��������� �������� �

������ ������ ������� ��� �� � ��������

�����������������������"�����������

����� �� ������� ���� ������ ���� �������

7������"��� ������������� ����� ����

������ � ������!���,��%�� �������

������ �������� �� ��� 7������ ���

@��������� !� ����� ������ ���������� �

�#���� �������!������=�������

+���� ��� ������ "��� �� ������ �

&������ �� ����� �����!�� ������ ��

3<

@����2��,���8�������&��� ����&������8����

@����)��/��������'����� ����&������8����

Page 30: Revista Alameda nº 6

��������� ���� "��� ��������������� �� �#�� �������!�� ���

=�����������������"������ �������������������� �����

��� ��� ���� ���� �� ����� �� ������� ����!���� "��� ����

���������������������� ���������������������������

������"�����������������#���������!������������

$�� ���� � ��������!���������� ��� ���������,,����%%����������

N����� 3O�� �����!�� ������ � �� ��������� �� ���� ��� $�

P��!����� $������ "��� ��� ������ ��� ��� �� -���� �� �

�������������������������,��8������������������ ��"��

���������� �������� ��� ������ ��� ����� �� ���������� �� �

�������������� ��������������������������������

���������!�����

-����������� ������"������������ ���� �#���������

���������� ������� ����������������������+�����

.������������� ���������������� ��������� ���������� �

���!�������������������������������������������������

���� ��������������������������� ����

������ �� ��������� �� ���������

������� �� �� ���� ������ �� �������

����!�� � ���������� ���� ������ ��

����� �������"������������� ����� ��

�������� �� ���� ��� ,�� 8������ �� ,�

%�������������� �������������������

������������� ����������������

��� ��� ������������ �� �#�� ����� ����

�!�����

�� ������� �� ��!��� �� ,,���� 88����������

N����� EO�� ������� ��� ����� �� "��� ��

���������������� �����-�������

���� 223� ����� � ��� �� ������ �����

��� ��������������/�����������"��

����������������������������#�����

��"������ �������� ������ �� ������

������������������ ����"���������

���������N��"�������� �������������

���������� OK������� ������#�����"��� �

����������������� �������� ��������

����� ������� �� ����������������� ��

�� ������� ������"�������������� �

���� �� �����K� ���� ������ ��������� "��

���� �� ��������� ��"����� ���� ��

������ � ���� �� ������� �� ��� ����

�����������������������������������

�������������������������������

�!��"������������ �����������������

������/������������7�����������������

������������!������������������� �

�������� ����� ������������ !� ��������

�������������������

-��� ������������� ��� ������� ����

���������������������������!����

��������� �������� �� �� ����� "��

�������� ������������������ �� ������

���� �� �� ��� �����!�� �� �����

��"����� "��� ��� ������#�� ��� �����

����������� ���!������������������� ��

����!������������"���������"��� �

��� ��� ��������� �������� �� �������

������� �� ��� ����� �� ���������

������� �� ������ �� ��������� �

������� ������ ��� ����� ���� ����

4=

@����6����������&������8����

Page 31: Revista Alameda nº 6

�����������������������������������������������"���������

��������� �� ����� ����� �� ������ ���� ����� ��� ������

������� ��� ���� � �� ������������ +��� ������ ������� �� ������

��!����� ���������K� ����� �#����� ���� �!��� �� �!� �

������ ��������� �� ������� ������� !� ���������� ����

�������� ��� ������ ����� ������ ���������� ��� "��� �!� ��

������ ������� ���� ������ �� �� ���� � ���������� �� �

����������������������!�������������������������� ���

��� ����"�������������������I�������� ������� �� �� ����

��������������� ���������� ��!������������������ ��K����#���

���� �� �� ��� ����� �� ������� ����������� !� ���� ������

������ ����� ����� �� ������� �� �� � �� ������!��� ���

��������� �� "��� ���������� ����� ������ ����� ����������

������� ����� ������� ��� �� ���� ��� #��� �������� ����

����� ����������������������������� �!��"�����������

���������� ��� � ���!�� �� ���� "��� ������� ����� �� �����

������ !� ����� � ����� ������� ��� ������� ������� ���

��� ������ 7� �!��� �� �� �#�� ������

���� � !� "��� ��������� �� ,��8������

������ �"��� ����� ��� ��������� �� ,�

8�������+���������������������������

� ������"���������������������������

8��������� �� %����� ,����� ����

���������

+��������������%��"���$�����

� ��� ,,���� %%�������� II�������������� N����� DO� �

��"����� ������� ����� 3*� ������ "��

������ ������� ����� �� �� ��� �

@�������� ����� ����� ������ '������ �

���������!����"���������������������

�������������8�������&���������

2FF3������������������� ������������

��������������!�������������� ������

��������� ������� ������ ��� �����

���� ����� ������ ��� ���������

��������������# ������������"������

������������������!��������������

������� � �������� ��K� ������"����

���������� �� �� �#�� ���� ������ �

������ ������� �� �� ��� ������� �������

�������������������!��

+���� ���� �������� #����� ����

�������������� ������"������ ������

��������� ��� ,�����0� ������ ������� �

I������������������������'����������

��"����� �����"��� � ���� ��� ���������

���������������������������!�2FF5�����

"��� �������� ���� ���� ���� ����� ����

����!�� ����� ��� 2F4D� �������� � ,,��

%%��������"����0

LT������������� �� "��� ������ ����������� �+������,� P������3

,������������ �� ��������!�����

��� ���� �������� �� "��� ����� � � ��

��������� N����� FO�� ����� ������� ����

�����������������25*5����� ���0

L������� � �� �� ���������������������� �� � � +������� "��� ����������M�D

+�����"����������� ����� ��������

��� �� ��������� � ���� �� �������� ����

������ �� ���� ���!�� �� "��� ��� �����

4�

@����E��,���8�������&��� ����&������8����

Page 32: Revista Alameda nº 6

���������������������"���������

���������� �����������������������

���� ��������� �� �� &������� �����

������� ����� �� ���� ������� ����� ����

����������������� ������������������

��� ���������������������������

������������ �������,��I���� ������ ����� ��� ,�� ,����� �� I����

N&��O�

7� ��������"������2F4D���������

��� ���������������������������������

����''���������������������������������!�

"�����������������������!��������

���������������������"����0

L&��������� �� "��� ��!� (���'� ���� ���� ������� � � ������� �� ��������N���O�� �'������M F

���������� ������ "��� ����� �����

��� �������������������������������

!�������������"���,��%����� �����

"����������������������������� ����

����� ��������� ��� �������� ���� ����

����� ��������������������'��������,������������2FF25 ����������

�� &�������� �������������� �� ,�

%�������������������K��!����������

� ����������������������"������ ���

�������"���������"��������������

��� ���� ��� ��� ���� ���� ���������

����� �������� ������� �������������

������� �#����������������� ����0��

,����T����������&�������,������������������ �������������&������

�������� ��� ������ ����� ��� ���

��������� ����� ��� �#��� ������ ����

���������������,����-��� ������ ��,�

8������� +������� �� 2FF4� ��� "��� �� �

���� ��������� ��� ����� ��� ������ "��

����������������� ����� ��������

� ����������� ������������ �

43

@����3��,���%�������8����

�7/�,02 8�'.>7�'-.�7�� %7?��%��7� ���� ���� @�������� �����2442�

) 8�'.>7�'-.�7��%7?��%���������� ��������@����������7����� '������� � ����� �X� 3�� -�� ,������� (�����������)**2�

6 �'/�Z��8�(�?'-Z��'�8:���&�!������� ���� �� �8������,���������24*5��

E 8G'=G[��� 8��G-(�� - � ����� ��� ,�������� ������� � ��� �� %�...� J� �������� �� ��� ��������� "��� � ���������� ������������J���������� 8�����255E�

3 (���������������"������������������2FF5����"���������

��"��� ���,���%������,�������@� ��6E��XD .������@� ��32�F .����@� ��6E����5 8�'.>7�'-.�7�� %7?��%��7� ���� ���� @�������� �����2442��+�����64���E*�

Page 33: Revista Alameda nº 6

44

@����F��,���%����I���������,������

@����D��,�%����I���������&� ��$�������8����

Page 34: Revista Alameda nº 6

45

��������� ������ ��� �� �� "�������� ��� �������� �

���� ������! ���� ��������������������������

�����������������������"������������������������

�����������������"������ ���������������������� �������

� �������������� ���������������������������!���T������

������� �������������� ���������������������,��������

������������������������ ��� ���������������������������

����������� ������� �� ����������!�� �������� N$� � ����� �������25D3O��"������������������������������ ���������������������������!�0����

252F�7����������� ���������$����9�����J����������������������������������J�� �"�������� ������� ����

I�����������������������������!���������������! ��

���������������� ��������� ������������"������������

������ �� ������!�� ���'������8������ �� ������8���� ��

���������������������,��������$��I������� ���(������

������������,���%�� ��,�������������������� ����

�������������!�������������!�����

���������������������������������������������������

�������� ����� ����� �������� ��� ����� �����������

�� �������� �������� �� ������!�� ���������� ��� ��� ��� �

�� �������� �#�� � ���� ������� �� ��������� ������� ���� ��

������� �� ��������� �!����� �� �������� �� ��������!�� ��

�����������������������������������������������������

������ &�����#�� �� ���� ���������� �� �� ������ ������

���� ����� ��������� �� ������� ���� �� �� �"������ ���

������ ���������� �� ��������� �����!�� ������������ ����

������� ������ �� ���� ������ ������� �

$����� � ������� ����� �� ��� ������

"���������������������������������

����������� ���� ���������������

���� ���� ��� ������ �� �� �� ����� ����

�� ������� ����������������������

.����������� � �� �� ������� �

������� �� ������ ���� "��� �����

"�������� ��� ������� ���� ������ ����

��� ,������ (�������� ������� ����

������������������������������!���

��� ������ �"������������������

������� ���� ������ ������� ������� �

�������%����� ���G���������������

���������� �� ��"���������� ��� ����

������������������ �������������������������� ���� �������������������������� �������������������� ���� �

��������� ��� ������������������� ���

�������� �� �#�� ������� ������� (����

����������������!�����������!�� �

��������� ����� ��������������

������������!������!��������� ��

+���� �� ���������� ���� ��� ������

� ������� �� ��������� �!����� �� �� ������

���� � �� �"������ ������� �� �����

��� ���� ��������� �� ��������� �� ��

���������� ����������� "��� ������ �

������� ��� ����� ����������� ��

��������� �� ������� �� ,����� 8���� �

������G�������������������������� ��

%��������������$���*�+�

@������������,����%������

Page 35: Revista Alameda nº 6

46

����� ������ �������� �� ���� ������ ������� ����� ����

������� �������� �� ������ �� ��"������ ���� ����� �

��������������������������#��������������������������

��������������������������������������������������������

����� ��������� ���� ���������� �� �#�� �����!�� ������� �

.��������������8�������,������&����!������-����;���

���� ������������������,�����'���������������&������,��

���!����,���(�����7�������������!����������!�������������

����� ����������������������������������������������

�������� ��� ������� ���!�� ����� ��� ������� �� ����

�������!�� ������ �� ��� ���!�� �������� ����������� �� ��

�������������������� �������������

7� ������ ��� ���������� ������� ���!�� ��� �������

����� ��� � ������� ������� ���� ������������ ��� ����

����������������������������������#����������!��

�����������������#���������� ��� ��!���������� ������

��!���������������������������"��������"�������������

������!������������������� �����������#����� ���������

�������������������������������!������������������ ��

-����� ���� � ������� ��� ����������� ����������� -�

��������� ������ �������� ��� ������������ ����������� ���

������������������������������������ �����������������

������������� ��������"������������������������������

���������������������� ���� �������� ����� ��� �����

������� ���������� ���� ������ ���� ������ ��������!��0

88�������� �� @@���������� 88�� ������ N(��������� ��� $�������� 24**O�

''����!!���� ++ �������� ������ N�������� 2422O�� PP���� �� ++ �������� ������

N��������24)EO�������������������������� ��''�������� N�'������������ �

+��������246EO���&&��������������##��������77���������������� N&�����������

����� �� ��� 246FO�� @@������������ ''���������� ������������ N��������� 2464O�

88�������� �� ++ �������� �������� �� NP���� �� &������� 24E)O�� �� ����������

&&��������������&&������������ N��������24E)O��&& ��������88������ ����������JJ��

N8 ����� 24E3O�� II ������ ���������� &&����������

N�������� 243DO�� �������� �� ++ �������� 88����

���� ���� N$���������$��������24D2O��((������

==�������������������������������� ���� �� N8������

������� �� 24D6O�� ���������������� ++������������

�������� N8������� ������� � ������������!!��

''�������������� ���������� N8������� ������� �

24F6O�� �++������������++ ��������88������ ���� N(�����

��������$��������2442O���������� ��++ ������

88������ ������N+���������2444�O���PP����""��������

II�� �������������� �� N@����� �������2444O�

/�� ��������� ���� ����������� �

������ ���� ������ ������������� �����

��� ������� �� ���0� PP����##���� 88������

''�������������� ������""������ N,��� ����� J

8 ���� @������� �� ����� +������

2425O�� �� ��99���������� &&������������ ''����""��������

N=��������� &��� � "��� ���� �� ������

������������ 2425O�� ((�������� ���� ,,����������

@@�� ������������ N+��������� �� ��� /�����

�� ���� 24))O� �� @@������������������ �� ��&&��������

((������ �� N&����9����$�������� / �����

�� ��- ������P� ����24)DO��-���� ����

��������������������������������

���������������� ��������� ��� ����

� ������ ��� �������� � �#��� ������

������0�-������,���$�� N24D2O��. ���,����� N24F4O� ��� ������ �������

-������,������$��� N2452O�

��������������� ���������������

��� ������������������������������

"��� ������� ��� ������ �� �#�� �������

������0� �� �� �������� �� $$���� ''����

��!!���� JJ�� $$���� ,,�� ������������ �������� ,,�� ������������

������ ��������� �� ,��� 8����� �

(������ J� ,��� &����� �� 7�������

@� ������� �F���������������2553

J� � � 5� �� ���������� �� 2555O�,,������������88����������,,���������� N'��������

����������/�����������2466O���PP����

88��������������II�� �������� N24E4O��$$����@@������������

88������������������ N+���������&��� �����

�� ;������� �� ,��� @�������

243FO��'�������� PP���� �������� ����@@������

���������� ,,������ N&��9����� �� ,��

8���������J����24DE�OO������$$����,,��������������

Page 36: Revista Alameda nº 6

4������ ���� ��� 0� @��������� G���� �������������� ������ ����������� ������ ���������� ����"��� ��� ���� ���� �� �����

������� ����� �� �� ,,�������� ((���������� ==!!������ N��8������ 24*E�24DFO������������ ����PP���� ��������������������������������((���������� "�������

����������#������ ������������������������ �"�������

�����������0�+����������)4�.�2442���� ���EF����������#�����������������������P����H����0��"��������������������������������������

�������������������������������������������������� �

����������������������������������������������� ���

���������������������� �����0��&&������ ����&&��������������!!����HH������

����&&����������@@������JJ ����@@���������������� ����������������������

������� ���������������� �� ���� �� �� ����00

88������������������ N)� ����O���� ((�� �������� ND4� ����O ���� ������� ����PP����������������((����������������((�� ����������88������ ����������++������������������������������������������ ��������

����������������������((����������������������������������"�������������

����!�� �� �� ����� ����� ����� ���� ������ ������� ����

���������0� &&������������ ==�������� ���������� �� �� I��"���� ��

$$�� ���������� II������������88��JJ���� ����!� ��� (�!��� ������� �� ���!� ����J��������������������!���������� ���������������������#���������������@@������������������II���������� N@���������� ����O�

+�����������������������������������"������������

������������������������!�����"������������� �#����������

����� -����� � ��� �������00�� @@������ ���������� --������ �������� PP������������

@@�� ����������&&����������������������,,�� ��������;;������������������&&��������������''������������

@@����������������==�������� N+�����������J��

24DE� O�� $�� P�� � ,���� +���� � N&���

+���������8�����24D5�O��''��������������

@@������������������ PP������������ &&������������ ��

,,�������������� N2543�24F3�� @�����������

))������� ������������ ���������

������������ �� ��J�O� �� $$���� --������������

@@����������������==�������� N24FDO�� /�� �� ���

������������������������������

���8������/�����������N,,������++������������������

''���������������24))K� ,,������ &&��������������!!���� ,,�� ����

�������� GG���� ���244D� �� ,,������ ..����������������

������ �� �24FFO� �� ��� @� ��� �� %��#�

N$$�� ����������������������((������2434� O��� �#��

�� ���������� ���������� ������������

��� ��� ���� �����0� � PP�������� &&�� ������ &&������

�������� N,����������&������������24**�O�

--������""������ ==���������� ,,������ N&������� �

.����������24*3�O�����PP����!!��������������������������

N,��������&��� ����8��� ����24E6O�

����������� ����������� �����

�� �� ������ ���������� �������!�

�������� ��������� ����� �� �����

������ V�� �#��� �������� ��� �������

���� �������� �� ���������� 0� $$���� @@�� ������

++������ &&��������99�� N&���������� J� $�������

�� 8#������ 2425O�� PP���� �� ++������ 77������

N&���������� J� +�������� �� 8#�����

243FO� �� ,,������������������ ++������ 77������������ NN&���

�������� J�+�������� ��8#������ 2444O�

G��������������� ����������������

�#�����88��������������&&����������((��99�� N24E5O

"�����������#�� ������������������

���� ���� � ���������������-���� ����

���������!�����������������������#�

�������!�� �������� �������� ��������

�� ���������0� ��� �� ������� PP���� �� ����

++�������� ((�������� �������� ����� ��� ����

�� ������������ �����������������

�������� ��������� �� �������� �

8������ � ==������������ 77 �������������� $$��������������

N243)O� ��� ������ ����� �������� �

����������������������88�������� ��..�� ����������

&&���������������������# �������� ��������

����������� ��������!�� ��������������

Page 37: Revista Alameda nº 6

������ ������� ����� ������� ������0� ����������������!!����

//�������� ������ &&������������������ ++������������ PP�������������� --������ ������ ++������������������!!���� ��

..���������������������������,,��������PP�� ����������''��������//������������-�������

���������������������00��''����������������������++�������������������� ��������������

@@�� �������������� II�������������������� ''���������������� �������� �������� &&������!!������������

--�� ���������� ���� PP���������������� /�� � ''������������ ++�������� ���� --������""����

//������������Y�������������� �������"������������� �#��� ��00

''������ ����������''��99�� ����KK��II�� ������������II�� �������������������� ��������KK����,,�� ��������������

,,�� ����������KK��II�� ������������������ ��������KK������//��������������������//������������������

�� �������� �� ������ ��� ����� � ��������� ����

������ �� ��������� ��������� � �� �������� �������������0,,�������������������������� ��������������EEXX��������������,,����������//���� ����������NN224466EEOO��

�� ���������� ���� ))XX�� &&���������� ���� 88�������������� NN2244DD22OO���� //���������������� ��

������������!!����NN2244DD))OO������((������������������������II�� ������������������NN22445544��OO��,!

���������������������� ������������� ��������������

��������������������������� ������������0�@@�� ��������������

�� ������������������������ ��&&�������� ��������&&�������� NN2244EEFFOO�� �� ����������

����� 88����������������������������������������������������!!����NN224433FFOO��

$���������������!�����������������������������!���

���������� �����������������&������� ������������

�� ���������������������� �� ��������0�88�������� ��''��JJ

//�������������� ������4466��������������88�������� ��������88��������������&&�������������������� ����

44FF�� ������������ 88�������� �� ''�������������� &&���������������� ���� ������ 5544�� ����������

88�������� ����&&��������������&&�������������� ������44**����������������"�����������

"��������������������������������������������������

�����������������2*3������

+����� ���� #����� ���� �� "�������� ��� ������ ����

�������� � ��� ���������� ������� ��� ���������� ���������

���������������������������������� ��������������������

���� ���� ������ ��� ������� ���� � ���

��������� ���������������������������

�������� ��������������������0�

������ ������ �� ������������������'������$������� � � � ���� -- �� ""������ ���������� ������ ������������������������������������������ ��� ���������"��������� ���� ���� ""������������ ���������������-���������� �,��������--���� �������������������������� ����&&������������ '������� ��������,,������ �������� ������������������ (�� ��������������������������T���������� ���� ������� &&�������������� ����������������!!������ �������������������������������������� ������������������������!!������ ������ ������������������ ���������� ������ ���� �������������������

� ����������� �������������� ���

����� �������� ���� ����� �������

%��� ������ �������!��� ������� �� ���

����������� � �������� ���������� �

������ ���� �� ������ �� ����� �� ���

�������������������0

;���������������������

-���� � �� ����� ����������� "������������

7���� ���������

$�������������������

4:

Page 38: Revista Alameda nº 6

�� �����������������������������00��

(-8I'�87,/-�� I'-7=?�� .�,G�� �'G@-�� 7� $.�$��+�/'.��=�(-=���24F4�2444�

-��������� ����������� ���� �"�� ��� � "��� ������������ �

��� � �� ���� �� ����� ��������!�� ��� ������������ ��

�������������������������������������� ���������0

/������� ���J��� �������������� ��������� ���������������� ��������� ������

����������������� ������� ��������������#������

������� ��� �������������������� �����"���������������

������ ����� ��������!�� "��� �� ��������� ������ �������� �

���������� ���������0

�� �����������������������

����� ����������������� �

�������������"���������� ���

����� ������������� ���� ��

���������������������!���������"������������ ����

�������������� �� �������������������� ����������������

��!����������� ������ � �������� ����������������� ����

����� ����� � � �� ������� ����������� ����� ���� � �� "��

������ �� � ������� ��� ���������� ��������� ���� ����

"�����������0

�����������������

�������������������

-��������������"���

-������������������ �������

G��������������

&�������� �����������

T��������������������������������� ��

T�������������"������������ �#���������

&�����+� ��������� �

&����������������

T�������������� ����� ������������

����������������������������������

"��������� �� ���� ���� �� ����� ����

�����!����������������������������

��������������� ������� �� ������� �

������ ����� ������ ���� ����������� �

����� ����� ������������!�� �� ,� ��&%%...�� ��� � �������� ��� ������ --����++���� ����������������� ������������ �����

������ ������� ������ ������� ������������ �"��������������

�� ����� � ��� ���� ���������� �� �������� ��� ���������� ����� ���������

7����� �������������� � �� ����������

�������������� ���������� �������

�� ��� '����� G����� �� �#�� ���� ��

����� ���������������� ��������

�� ���� ����������� ������������������

��� ����������������0

@�����������������������������B����������

+���� ������� ���� ������ ������������������������������������"������

I���������������������������� �

���� ������� � �������� � �� ��������

���� ���� ����� �� �������� �� ���� �� �

4;

Page 39: Revista Alameda nº 6

8�J��������� � ���������

8�J�����������������

+�������� �������������

��$����������������� �

-��������������������� �����������������88��������

;;�������������� N- ������'��!��,��9 O�� ��� ���� ���������������������������� �������������������%%��������88��������

@@�������������������#�������������0

,����������

/��������

T�����������������

/����9�

-�������������������� ����������������,�����8�����

����������������������������������������������

���� ���� $��������� � ����� �� # ����� ������ ��� �����

�������� ���������� �������� �� ������������ �� ������

����� � ������ G���� ������ �� ���������� ��� �������� �

������� ����"����� ��������� ��������������$���������

����"�� ��������������!���������������������������������

��������������� ���������� ��"���������������������

# ����������N�������O����������"������� ����������#��������� "��� �� ��������� ��� �� ������� ������ �� @@������������

==���������� ((�������� N8�� �����!�� ������� 9����� �� �� ������� ���O�

/�� �� ���� �� �������� ��������� �!����

������������������������� �����

� ������ G���� ��������� ���� ����

�����������������������������������

��"������������������� ����������#��

��������"�� ������������''������������((��������

,,����������������0� I����� �� �������� ������������������������������������������� &���� ���� �� �� ������

������ �� "��� ������� � �� �#�� �

&���������� �������� �� ���������

���������� ��� ������� ����������� �� �

�� ������� �������!��������������

���� ��� ��������� �� �� ���! ���

"�������0� ''�������� ���� 88�������� %%���� �� -� ���

��������� ����������������� �������

���������������������"������������

��������0�/����� ������������������������������������������

4<

Page 40: Revista Alameda nº 6

5=

2������!��������

&�������������������

'��� ����� ������ �������������������L&�����M

Page 41: Revista Alameda nº 6

5�

;�������������� ���+������������� �� ��%%

@�������� ����������&����

Page 42: Revista Alameda nº 6

53

e na nosa anterior colaboración na revistaAlameda facíamos un percorrido polo quefoi a traxectória política de Álvaro das

Casas durante o período que ía desde os albores da IIRepública (1931-1936) ao dia da Pátria do 1933, destavez imos dar conta da actividade política de Álvarodas Casas desde 1933 ao limiar do furacán da crimi-

noxenia milite-fascista1 que dixera Álvarez Gallegonaquela obra que tiña por bandeira render homenaxe

ao grande patriota galego Alexandro Bóveda2.

#�$��%���%�&���%� ������%�e #� ���$������� ���%��������

Son duas as cuestións principais que marcan aÁlvaro das Casas en relación à cuestión política noano 1933 e que serán determinantes, do meu ponto devista, para comprender a sua traxectória posterior entempo republicano. Dunha banda está a conferénciaque sob o títulado ‘Verbas aos mozos galegos. Omomento universitario’ pronúncia Das Casas noParaninfo da Universidade de Santiago o 9 de marzo,doutra banda a criación e posterior presentación aopúblico da formación política ‘Vanguarda NazonalistaGalega’ (VNG), con data 25 de xullo do devanditoano. Destas duas cuestións xa temos escrito mais ve-xamos algo máis.

No que atinxe ao pronunciamento da conferéncia‘Verbas aos mozos galegos. O momento universitario’,podemos reiterar que tivo unha grande sona aquén ealén mar. Mais temos que subliñar que, à luz da docu-mentación manexada, son os nacionalistas de Américado Sul os que máis relevo lle dan às reaccións susci-tadas diante da devandita conferéncia. Mentres, onacionalismo galego aquén mar, representado polo

��$������������%�� (PG), fica outen relación ao tema. Será algo quepersoalmente lle recriminará Álva-ro das Casas ao secretário de orga-nización do PG, Alexandro Bóve-da, a través dunha carta privada.Neste mesmo sentido Das Casasenvia outra carta, desta vez pública,à ���������� ���� ���%��� �� ���(SNP) de Buenos Aires para quesexa publicada no seu órgao deexpresión, A Fouce. Dirixindo-se àSNP como a única forza orgaizadaque laboura e traballa pol-a liber-

,+�-.�������/ �������?��!

$$��������������������������������

Page 43: Revista Alameda nº 6

54

que, desligados de todos los partidos, se juntan paraluhar sin tregua por la libertad absoluta y definitivadel país gallego. Xa temos marcado que por moitoque a verba desta Vanguarda sexa acentuadamentenacionalista en canto conteúdo se refere, o certo é queVNG utiliza o español como idioma para se dirixir aopovo galego a través do seu voceiro. Un auténticocontrasentido.

Alexandro Bóveda a través dun artigo en A Nosa

Terra5 pronuncia-se sobre a recén criada VNG asinalan-do que non lle deveria disgustar à militáncia do PG queos galeguistas que deica agora se foron vontariamente doPartido o fagan porque estiman necesaria unha posiciónmáis avanzada. Engadindo que considera que en certomodo, istes arredamentos poden ser comenentes. Maisretruca indicando que o que cumpre é unha cousa: que ostaes arredados aitúen d´acordo coas posicións que aoirse asinaban. E decir: que procedan en todo intre comoarredistas, sin rodeos nin eufemismos, actuando coeren-temente en relación ao ideário que din representar etomando enriba de sí toda a responsabilidade das suasconductas. E é que para Bóveda a actuación destes ex-militantes que marcharon cando Das Casas é pura inco-eréncia (...) somentes fume de pallas, que esmorece axiña.As palavras duras de Bóveda aprofundan na ideia de serna práctica Vanguarda Nazonalista Galega un aborto decriación dunha organización superadora das supostas fa-llas ideolóxicas e organizativas do PG.

dade defiñitiva da nosa Terra3, DasCasas asinala que fai fronte aoexpediente que se lle abre a peti-ción de 23 catedrátricos da Univer-sidade de Santiago, aceitando can-tas responsabilidás se deriven dasmiñas verbas, as que sosteño porenriba de todo sin medos nin crau-

dicacións4. O affaire serve-lle fun-damentalmente a Álvaro das Casaspara duas cousas: dunha banda parareforzar a imaxe pública que tenta-ba cultivar, de home forte, duro,loitador, disposto a se enfrontar conquen for e co que for en defensa daGaliza e os seus intereses nacionaise doutra banda como argumento coque xustificar a sua marcha do PGe a posterior tentativa de criacióndun proxecto político arredista(independentista).

Nesta orde de cousas a partir xade finais de marzo do 1933achamo-nos con dous feitos im-portantes. Dunha banda podemosfalar dun Álvaro das Casas que sealonxa para sempre do nacionalis-mo galego representado polo PG,rachando incluso a amizade quetiña con alguns militantes gale-guistas que foran amigos del den-tro e fóra do Partido e, por outra,achamos como Das Casas enceta oproceso de organización dunha for-mación política nacionalista decorte independentista, baixo oalento da SNP como representantedo independentismo galego enAmérica do Sul.

Con efeito, o Dia da Pátria de1933 aparez Mais! o voceiro dunnovo partido político que nasceriaco nome de Vanguarda Nazona-lista Galega (VNG); un voceiropartidário que pretende ser aexpresión de un grupo de patriotas

Page 44: Revista Alameda nº 6

55������ %������$��&� ����%��'��

O 21 de outono do 1933 o PG desenvolve enSantiago unha Asambreia Nacional extraordináriapara fixar a sua postura en relación âs eleicións de

Diputados âs Cortes Hespañolas.6 Álvaro das Casas,fóra do PG desde finais de 1932, non está presente.

Días despois o director do Instituto de Noia7 ficadando un discurso na Serra de Outes en homenaxe aopoeta Añón entre autoridades do partido xudicial e

unha gran cantidade de xente8. Este contexto é no que Álvaro das Casas se mer-

gulla nunha nova aventura: apresenta-se como can-didato independente nas eleizóns ao Parlamentoespañol de novembro do 1933.

Diante dunhas eleizóns nas que a direita se axuntaa través do Pacto de las Derechas, apresentando can-

didaturas mixtas9, este facto é bastante surprendente.Fronte à unidade da direita un ex-militante do PG dapé a división do eleitorado nacionalista apresentando-se como candidato independente. Sen organizaciónque o apoie por trás, infra-estrutural, económica, esocialmente, como este proxecto poderia chegar aalgo? Acaso Das Casas non pretendia sair eleito? Calera a sua pretensión?

Nesta orde de cousas quen con maior dureza fai

fronte a Das Casas é, curiosa-mente, a SNP quen tanto e en tan-tas ocasións o tiña louvado a travésde artigos en A Fouce.

Con efeito, a SNP entende quenon pode aceitar que un nazona-lista opte aos postos electivos sinantes crear os órgaos partidariosque o propoñan e o controlen nasua acción. A política dos nazona-listas galegos, ten que desenro-larse, non a base de persoalidades,sinón a base de multitudes nazona-listas(...) acrescentando a isto quesin povo orgaizado, non é posibreningunha crás de acción política

nazonalista10. No caso do naciona-lismo de aquén mar, achamos uncerto silenzo público ao respeito, ocontrário, maxinamos, seria dar-llepublicidade ao seu protagonista. Ofeito volvia ser un contrasentido:recén criada da mao de Álvaro dasCasas unha organización à suatalla, VNG, apresenta-se a unhaseleizóns como candidato indepen-dente. Porque non o fai como can-didato da organización que viña decriar?

Das Casas xustifica o facto dese apresentar como candidato inde-pendente, en función da dúvidasementada na Galiza por moitosxornaes, arredor da eisestencia dearelas arredistas, nunha loita quese enrabexou por parte destes xor-naes co gallo do ingreso da Galizana seición de minorías da Socie-dade de Nacións, eu quería

amostrar o contrario11. Aliás, xus-tifica apresentar-se como candida-to porque, trás a conferéncia quedera no Paraninfo da Universidade,achara que podíame xulgar intér-prete de algúns milleiros de gale-

gos12, cousa que, segundo el,demostrou o escrutínio posterior à

Page 45: Revista Alameda nº 6

56

(...) que teñen de sere un mentíns que nos afastará de

discusións nas que se perden enerxías e tempo17 queson percisos pra outras labouras.

O certo é que neste contexto non se ve por ninguresactividade política de grupo algun dirixido por Álvarodas Casas. Polo que fun apreciando na miña investi-gación, a finais do 1933 marca-se un claro ponto deinflexión na biografia do noso protagonista. DasCasas, arredado do PG, cesado como director doInstituto de Noia, e dirixente da fastasmal VNG,reclui-se definitivamente nunha actividade, enapariéncia, exclusivamente cultural.

(����� �����%����%����)����%�AlentoSituados en xullo do 1934 achamos como nasce na

Galiza o Boletín de Estudos Polítecos Alento. Sob adirección e sostén económico de Álvaro das Casas unfato de patriotas que arelan a liberdade do (...) pobogalego, paren Alento. Unha revista que nasce noinquérito de ir percisando a máis limpa e rexa orto-doxia nazonalista, nestes tempos tristeiros de vaci-

lacións e de dúvidas18, segundo nota de redacción19.Pretende potenciar este boletin a escasa reflexión decarácter nacionalista que se daba no noso país e paraisto, como non podia ser menos, van pedir-lle a suacolaboración a Vicente Risco. Será el o encargado dedesenvolver teoria do nacionalismo galego ao longoda série de artigos intitulados ‘Nacionalismo galego’que se inserirán en Alento. Aliás, atopamos nas páxi-

nas de Alento a Xoán Brañas, Augusto Casas20, F.Fernández del Riego, A. Iglesias Alvariño, L.Manteiga, L. Seoane, R. Vilar Ponte, P. PedretCasado, Pedro Piquer e un sobriño político de Álvarodas Casas que asina como Ulloa.

Alento morrerá no número triple 10-11-12, corres-pondente ao trimestre abril-maio-xuño do 1935. Nestemomento o Boletín de Estudos Polítecos ten a suadireizón na rua Escultor Ferreiro de Noia, logo de terestado nos seus comezos a redacción e dirección enCasas Baratas nº18, Algalia de arriba 35 e na rua doVilar 42 en Compostela.

�%&�$���&� �������$�*����+� �����Desde a desaparición de Alento, última grande

empresa liderada por Álvaro das Casas até o golpe deEstado militar-fascista do 18 de xullo do 1936, agrande actividade do noso protagonista vai esmore-

consulta eleitoral, dado que pertode dez milleiros de cidadáns apro-baron cos seus sufraxios o meu

manifesto eleitoral arredista13.Diante desta pretendida xustifi-cación, Das Casas aprofunda nascríticas ao PG. Na liña que carac-terizou a sua marcha do Partido,realiza, outravolta, un ataque aopartido liderado por Bóveda eCastelao, afirmardo que achadesvirtuado(...) o idearium do

Partido Galeguista14, por ficarafastado da ortodosia que comen-

zou a percisarse no 1815, e luxadona loita eleitoral en conxunciónsque tiñan de ferir os mais elemen-tais sentimentos da galeguidade,un PG que practica segundo elunha funesta política. Conclui asua xustificación Álvaro das Casasdando a entender que foi tan intere-sante ter-se apresentado as elei-zóns ao Parlamento español, aindanon conseguindo acta de deputado,que agora ten un eleitorado, os

meus dez milleiros de votos16, cosque desenvolver un proxectopolítico cuxos integrantes non seperdan, diríamos, en discusiónsbizantinas; dez milleiros de votos

��������'����

Page 46: Revista Alameda nº 6

listas, republicanas, loitadores pola liberdade,demócratas en resumidas contas, son detidos e logo,unhas veces trás xuizo sumarísimo, outras trás vio-lación, maos tratos, etc, asasinados: Victor Casas,Ánxel Casal, Blanco Torres ou o noiés RamónMaián... Outros demócratas, caso de Daniel Castelaoou Alonso Ríos, logran fuxir das gadoupas asasinas

grácias à sorte22. Mentres tanto Álvaro das Casas ficasalvo.

Despois de ter regresado a Noia da sua viaxe polaAlemaña dias antes do 18 de xullo, enceta unha novaviaxe que o levará finalmente a América do Sul.Segundo o historiador X. Agrafoxo, Álvaro das Casasdous días antes do golpe de Estado, (...) presentouseno (...) hotel [onde se hospedaba en Noia] (...), fixo a

maleta, pagou o que se debía e marchou23 para nuncavolver à Galiza.

Tres meses máis tarde, concretamente a mediadosde outubro, mentres os militares golpistas asasinabanna Galiza, Euskádi, Catalunya e España a miles depersoas polos seus ideais democráticos, temos notí-cias de Álvaro das Casas desde Portugal.

Presente nun ‘comício anti-comunista’ no Porto,Álvaro das Casas como orador manda desde o estrado

cendo. Xa non era tan frecuentecomo for a sua presenza enCompostela, onde ainda non sendomilitante do PG desde finais do1932, coincidia e intercambiabaimpresións, desde na históricacafetaria ,�$�- à imprensa ��% deÁnxel Casal, con destacados mili-tantes do Partido. Nunha cartamanuscrita observamos a unÁlvaro Das Casas canso da políticae da vida pública descansandoalgunhas tardes en Portosin.

Pasan os meses e vemosque Das Casas enceta o ano 1936en Tetuán onde pasa o nadal de1935. Os meses que restan paraque a barbárie militar-fascista che-gue à Galiza non temos a penasnotícias del.

Segue facendo vida en Noia eunha vez rematado o curso ´35-36´inícia unha viaxe pola Alemaña. O28 de xuño do 1936, data funda-mental na História do noso país,diante da celebración do plebiscitodo Estatuto de Autonomia deGaliza, Álvaro das Casas estálonxe do país, en Berlín, entreZingaros, wodka e cancións ru-

sas21. Isto acontecia mentres Ale-xandro Bóveda e Castelao, xuntoao conxunto da militáncia do PG aquen tanto tiña criticado Das Casaspola sua falta de compromiso coarealidade nacional, viñan de desen-volver un duro traballo en favor dorecoñecimento legal da Galizacomo nación a través do Estatutode Autonomia.

Chegados ao 18 de xullo do1936, a barbárie militar-fascistaentra en moitas casas do noso país.Moitos homes e mulleres, bons exenerosos, caen asasinados polatraizón militar e civil non enpoucos casos. Militantes naciona-

5�

$���� �&���� �������������������

Page 47: Revista Alameda nº 6

proclamas fascistas. Asinala Das Casas “...quierounir mi voz –clara y rotundal- a esta gran mani-festación de la ciudad que cantó himnos triunfales ensu avance espléndido contra la horda comunista”. Assuas palavras, máxime nos tempos que corren, nonteñen desperdício, prosegue dicendo o noso protago-nista “...llegó el gran día de Europa. Como antañocontra el peligro islámico, que amenaza arrasar loscampos multifecundos de los viejos imperios, lospueblos que hoy tienen conciencia de sí, y repudiannefastas claudicaciones serviles España es otra veztrinchera y clarín de europeidad (...). Nos toca viviruna de las más grandes horas en la Historia de laHumanidad. La guerra está iniciada y no cabe des-canso hasta aplastar para siempre al adversario”. Aviraxe definitiva para nós fica clara.

Mentres Álvaro das Casas fai aseveracións destetipo, insisto, na Galiza, país que ‘xurara’ defender onoso protagonista, asi como en Catalunya, Euzkadi eEspaña, os militares sublevados contra a legalidaderepublicana masacraban ao povo. Estas declaraciónspreceden a unha longa série de livros e artigos decarácter fascista que, fundamentalmente en Américado Sul, escreverá Álvaro Das Casas. Unhas de-claracións, diante das que coido sobran neste artigocomentários.

Por último, e chegados a este ponto, queremos lem-brar à persoa à que faciamos referéncia cando come-

zábamos o presente artigo:Alexandre Bóveda. Asasinadopolo seu compromiso coa Galizano camiño da sua liberdade,Bóveda, secretário de organizacióndo PG foi, e non devemos deesquecé-lo, un dos principais ata-cados por Álvaro das Casas, enfunción da suposta actitude claudi-cante do PG fronte os poderes esta-belecidos. Paradóxico, verdade.Álvaro das Casas falando de clau-dicacións. Antoxa-se-nos rematar

coas palavras24 que Bóveda pro-nunciou diante do Tribunal queestaba a preparar o seu asasinato através dun xuizo sumarísimo:

“Non se apure o señor Presi-dente. Concluo de seguida. Soa-mente unhas poucas palavras máispara rexeitar o cualificativo de‘traidor a la Patria’.

“A miña patria natural éGaliza. Amo-a frevorosamente.Xamais a traicionaria, ainda quese me concedesen séculos paraviver. Adoro-a até o alén da miñamorte. Se entende o Tribunal quepor este amor entrañável, debe deaplicar-se-me a pena de morte,recibirei-na como un sacrifíciomáis por ela. Fixen canto puidenpola Galiza e faria máis se puider.Se non podo, até gostaria de mo-rrer pola miña Patria. Baixo a suabandeira desexo ser soterrado, seo Tribunal, en conciéncia, xulga quedevo sé-lo. E este ‘agarimo’ -permi-ta-se-me a única palavra galega queemprego no idioma que teño faladosempre- que lle teño à Terra Sagradaen que tiven a sorte de nascer non meobriga a sentir nengun ódio aEspaña, à que, por direito, pertenzo.Soamente teño combatido os seuserros, e, às veces, a suas cruel-

5:

+���������������� ���������-��������������246D

Page 48: Revista Alameda nº 6

A Fouce (redacción), 17 de decembro 1933.11 Carta enviada por Álvaro das Casas à SNP, asinada en Noia o

26 xaneiro de 1934.12 Ibidem.13 Ibidem. 14 Ibidem.15 Refere-se a Asambleia Nazonalista de Lugo (1918) na que por

vez primeira o movimento galeguista deixa de se entendercomo movimento rexionalista para se considerar nacionalista.

16 O subliñado é noso. Na liña do que xa temos indicado estáfóra de toda dúvida o acentuado carácter personalista deÁlvaro das Casas.

17 Das Casas fai alusión a algo que xa tiña achacado como maldo PG: as discusións, segundo el improdutivas, que derivadasde postas en comun se desenvolvian nas xuntanzas do PG entrea sua militáncia. Postas en comun totalmente lóxicas e fruc-tíferas, do noso ponto de vista, dentro de calquer asociación ouaxuntanza de persoas (política, cultural...) vacina contra todotipo de personalismo e/ou caudillismo partidário.

18 Primeiras verbas, Santiago: Alento (editorial), nº1-2, xullo-agosto do 1934.

19 Nota que nos atrevemos a atribuir a Álvaro Das Casas. Unhanota que, lida entre liñas, é dunha banda pura crítica ao PartidoGaleguista e, por extensión a calquer forma organizativa, edoutra clara mensaxe proselitista.

20 Irmao de Álvaro das Casas.21 Documento manuscrito enviado desde Berlin a un amigo

galego.22 Daniel Castelao librou da morte por estar en Madrid o 18 de

xullo de 1936.23 Agrafoxo, Xerardo, Álvaro de las Casas, Noia: Casa da

Gramática (revista) nº7, pp. 9-10.24 Palavras que tiveron que ser pronunciadas en español por

imposición do Tribunal e que nós traducimos à língua na quede seguro foron pensadas, a língua na que falaba o Bóveda.

dades políticas para coa miñaGaliza idolatrada. Máis nada”.

Cai Bóveda asasinado ao men-cer do 17 de agosto de 1936 naCaeira (Pontevedra) pensando, deseguro, nos seus e nesa Galizaceive pola que tanto traballara.Mentres tanto Álvaro das Casasenceta, xa digo, unha nova sin-gladura lonxe do nacionalismogalego e do país.

1 Álvarez Gallego, Xerardo, Vida, paixóne morte de Alexandre Bóveda, Vigo:Eds. A Nosa Terra, 1996.

2 ‘Alexandro’ e non ‘Alexandre’ Bóveda.Con independéncia do que se podaopinar A. Bóveda era como queria quese lle chamase e nós cumprimos os seusdesexos. Para aprofundar na cuestión .���$���������/� 0�$�$��/ Vida, paixón,....non indicamos a páxina porque quenteña lido a obra saberá do que falo e nonirá á cita textual, e quen non leu a obra,opino, debe lé-la e que mellor queespertar a inquedanza sobre esta obradesta maneira.

3 Casas, Álvaro (das), ‘Aos irmáns daSociedade Nazonalista Pondal’, Bue-nos Aires: A Fouce (SNP), 1 de xullo de1933.

4 Ibidem.5 Bóveda, Alexandro, ‘Fume de Pallas,

V.N.G.’, Santiago: A Nosa Terra, setem-bro de 1933.

6 ‘Asambreia do Partido Galeguista’,Santiago: A Nosa Terra (redacción), 16de Outono de 1933.

7 Director do Instituto noiés por poucosdias. Lembremos que é cesado nestaresponsabilidade con data 28 de Ou-tubro do 1933.

8 ‘Un Homenaxe a Añón’, Santiago: ANosa Terra (redacción), 26 de Outono1933.

9 Nas que conviven monárquicos (Re-novación Española) e republicanos(CEDA).

10 ‘¡Por ese camiño non!’, Buenos Aires:

5;

Page 49: Revista Alameda nº 6

5<

�� ������� �� �������� ,����� 8���� L�����M� N������ �X� 2O

�������� ������������ �� ����������L-������M����L������!���� '���� 8����M�� 7� ������������ �!������������ �� ��%.��7��������������������������� ���������������������� ����� ������������� �������!�����������!����� �������������,��� @��� �� ,� ����� ��� ������ �� �� ���� (������ ��&����� � �� ,��������� /���� ��� � ��������� �� ��� ��� ���� ������ ��� �� ������������������

�� -������� �� ,����� 8���L������M� ����� ����� ��������������� ���������� �� �������������0� ��� ������� ������ ������� �������������� ��������� �� ����K� �� ��"����� ������������� ��������������'���8����K����������������������������� ��� I������� � �� (��������� ������������ ����� ���������������������� ����������������� ������������� ������ ����� �� ��� ����W��� ��������/W���� � ��� � �� �� %.�� ��� �����

�������� ������������������������������������������������,���%�� ��'������������������������������������������������������

7��/����'����8����������������� ������������ ��������8� ������=��������I� ������������������� �������� ��������������������������������������0����������!���������������������������!������ ����������#��������"���������� ���������� ������ �� �������� �� ������� �������� ���������������� ����������K������������������'������ �� ������ ������ �� ������� ��� ��������� 7�����'����8�����"������������� ������������ ������#������������K� ����������� ���������������� ������#��������������������������������/������������� ��� � ���������� �������������������������������� �� ��%.K������������������������������ �������������#�� ��� ���!��������������������#�� ' ��� � L���� ����� ������� ��� ,� ���NDF06*O�"����0� ��� �� ���� � ���� �����%����� ��������������� ����� ��� ���'���M�� �� �� ����������� ��������������������������������������

7����������"�������������!�����������������������"���� "���� ���� 8� ������ "���� =������ �"���� I� ������� Y� ���� ���� �� �� �� ������������������������ ��������� ������������ ������������������� � ����������������� ��������������K�� �����������!�� ������ � ������������� �� ��� ����� ����� ��� ����� ������� ������� "��� ��������������������K���������������������������������������������������"����� ���������������������� ����� ������� ���� �������� �� "��� ���

�������$!!��

Page 50: Revista Alameda nº 6

6= ������ �� ��������� �� ����� I� ������� �� �"�� ���������� �� ����� ��������� ������������0R&���� ��� ������������ �� ���� �����S�� ������ ��.���8����� ���� ������� ��%��� �� ���� ������������� �����������������������,���@����,� ������������� ��������(����������������� ����������������������������"���������� �������� ������ ��������������������������������!���������

������������������������������!����������������� ���#���������������������������������������"��� � �������� ������� ����������� �� �#�� ��������������� �� �� ������� ������!��� "��� �����

��������� ����������������� ������,���8����N)02�2)O���������������!�����8������"�����0

L����� ������ %��#�� ��� I� �� �� %��� ������ �� ���� ;������� ��������� �� 7������� �%����� �����������������������0�R7����������������������"����������������S�+��"�����������#������� ��!�7��������������������� ���7����;���������������������������������������� ����%����� ����������������������������������������������!���������������������������� ��

���� ������� �� 8������ - �������������0����I� ����%��������������������������� ����������0� -��!�� ;������� ���������� ������� !��������� ��������������� ������������� ������� ������ �� �������!�� ������ �K����������������I� ���� ��0� ��� �� ����������������������� ������ ���� ���������������������������������������� ����� "��� ����� ����� �� �� ���� ��� $������� ����������!���������������K������

������������� ��"����������7������������"������������������������� ����� ������������������:������������ �� ����������������� ������ ��� ���������������������!����������8������ �#�� ���� � �� �� L���� ��M���������� ��� �������� ��� ����������������� ��� ���������������� ��������� �� ������� ��������������������������� �����

/��������,�����8����L� ����M

Page 51: Revista Alameda nº 6

6�

�����������������������������������������������������O�"���� ������������#�������������������������!�������"��������������������������������������8�����

,,77II''--�� 77�� ��\\88--''77�� $$--�� 88��==77,,0� ��� ���������� �����������������#�����������������"������������������"�������������� ���#�������������0������� ������������������-�������������������������������������������"��������������������������������'����8����K���"���������������� �"��������� ���������#������������������ �� ��.��

���� �� �� ...� ����������������� ������������7�������� ��! ���� ��������K� ��� � �� ������+���,���(�!�����������������#������������"�������������� ������� �������� !����0��������������� /�������� ������ ����� ������������ ��� ����.���������������� ������������ ���������������������������N-��������������?�������������� ������������ ������������� ������� �� � �� �%������-����������"��������������7��������%����� �� ���� 8����O�� ��� ���� # ������ �� ���� �"�����"���������������!���������������

7���������������������8����� ���������� ���� ����� ���"���� ��� ����������� "��� ����������������!�����'���� ����� ����������������!�,� �������% �������������������"�����������������������'���"������������������� ����K� ���������������������������������� ��������' �����"���L����������������������������������������������������������������������������������������������!���� ������M���������������!���������������������������

�� �#�� �������� �� � �� �� %�.�� �� �������������������������������������������������������������������'����������������������������!�� ���� ����������� -���� ����� �� � �� �����������������������������������"����������I���� ���� ������ ���� ������ �� ��&����� � �� �����N+������ O�

,,77II''--�� 77,,�� ''��,,==77,,�� @@[[,,..&&77,,�� $$77,,''--..,,�� 88��==77,,0� ��� ������� �� ����� ������������������ �����������������������R$��������� ���� ������"����� ����8� �����

;������� ��������� �� �#�� ���������������������M�

��� ������ �� -������� ��������������������'����8�������������� �� "��� ������ '���������������#���������������!�� ���� ������������������ ����������� ����� ����� ������ ��-�������� ��!������� �!��������������������� ���������� ������������������

.���������� ������ �����������������"��������������������������������!�0

&&����$$77�� ,,--�� &&;;��88��''77��''--..,,�� 88��==77,,0� �� ������ ������� ����� ,���8����� ����� !����������� �������' �������� ����� L����M� ����� ������ �����! ����� ������� "��� �� �������� ���� ����� ���� �� ����������� ��� ������� ��������� �L�����M� ���� ���������� �������� �������������� � 8���� ��� ������������������������� � ���� ����� ������ ��� �������� �� ������I��� ����������������������7���������

/����� "��� ���������� "����� ������������ 7�� 8������ ��������������������������������� "��� ��� ���� "��� !�����%��#�� ����� �� ����������������'�����������

��� � �� �� ...� �� ������� ���! ������������ ��/���� ���������� ��������� ��� ���������� !������� ��� '���� 8������ ��� �� �� %.� &������� �� �� ����������� �������� �������� ������ ����� ��������� �� ������������ ���� ������� � ���� �������������!�� ��� '���� 8���������������!��������������N������

Page 52: Revista Alameda nº 6

I.I(.7='�@[�0�

�� (�� I�� ���� I�� ������� ��������� ������������ 8��!��,����24F*�

�� 8����� +������ &��� ����� �!�������=� ������@�����!��+���I���� ��� ��8�����2446�

��' ����(�� L.�������������������������0������������������/���� 2��� ����� )�� -�� $� ,���� ��I���� �����244D�

��'��������+�� 8�����J�������� �� �����0�7������ J� ������������ �� ��� �� ����������� � � � � � � � � - � I � , � � � �I���� �����244F�

63������� �������� ��� �� "��� �� ���� I� ������ �����S

+������ ��������� ��� � �������!�� �� �������!�����'������� �� ��%.����8�������������&��� ����N�������X��)O�"��������������������#������������������������������������"�������������� ��� ���������������R&�����������������������S

��� �������"��� ������������������������!����"������������������������������������������������ ������ �������� ������� �� ����K� �� ������� �� �� �� %..� ��� ������������ ����� ����� ���� �� �� ��%�.���������������������� ����������������������������

+����������������R���������������������!������S��7�������"������������������������ ������������������ ����!��I���� �������� ������ �� ���..��"����0�8� ��������������� �������� ������� ����������K�=���������������������������� ������������K���I� ���������������������

-� ���� ������ ������������� ����������� �������0

--����''--((��&&..::����77,,��,,--GG,,����7788--,,0����������������������������"���I��������������������!������� ������!��������������-������������������������ ��� ��� ����� ��� ������ ��� '���0� ��� (����+�������� �����'����������������������������������������+�����I�����+����&��������

&��� ������������� ��� � �� �� �.�� ����� �����������������������,������ ����������������'�����������������������������������������������������!������������������

Page 53: Revista Alameda nº 6

������������������"�����"�������������������

������ ����������� ���� ��� ����� ���� ��� ������

��� ����������������������������!�������� ���

�������������������������"��������������������

� �#�� �����������

- �������������������������������������������������

���� ������������������������������"��� ������������

������������������������������

&����� ������ �� �������� ��� ������ ��� L=� ����$�� �������M ���������� �� ����������������������������������������������������������&���� ���L�������������������=� ���M����243*�������������"����� ���������������������� �������� ������������� ����� ��� ��������

�������������������������������0�8� ����&�����!�����

-������ ���� ��� ����� �K� �� �������������� ����� �� �

+ ���������������������������������

I-'&-

7������������������������������������������������

��������� ��� �������������!�� �� ��������� �� �� �������� ��

���� ���������������"���������������������������&�����

��&������� ������������������"��������������������

����������������7����� ���������������!����������������

������������/�������������������������� ��"���������

���������� �� ���%...�%.��������������������������

-,+�((�8-�/7

���������������� �������"�������������� ���������

������������������������������������������"������

&����� � �� (����� �� ���� 2)23�� ��� "��� �������� �����

��������� ����� ����������� ������������� 7�� ��������������

�� ���"������������������ �� ������������� �� ���%.�

�� %��� ����� ��� �� ����� ���0� �� �

8� ���� �� �� ;���� ,����� ��

&������� ��� �� �� +����� �������

N���������/��� ������O�������&����

��� '���� N������ ��� ���������� �

,�����8�����������������O��7������

�� ������ ��� ����� ��� ����������!�

������������� �������� ���#���� ���

������� �������#������ � ������ ����

��������� �� ��������� �� ������

������ �� � �� �� %�..�� �� �� �� ��

�������&������'��������"���������

����� �� ������!�� ��� ������� ���

������ ��� ������������������������

�� ����!�����������������������������

�� �������� ����!����� ������� �

���������!�� �� ������ �� ������� ����

��� ����� �������� �� ���������� �

������ � �� ������� ���� ���� �� ����

������

�������� ���������������������

�� ��� �������� �� ���������� "��

������� ������� �� L�����M� ��� L����

�M��$���������������������� �������

���������������������� �����������

������ �� �� ����� ���� ���� ���� ���� �

�� ����� �� ����� ����� ������ ��� ����� �

��������� "��� ��� ������������� �����

����� � �� �� �#�� �����!�� ����������

/�����������"�����������������������

���� ���������� �� ������� �

,�������� �� +���������� "��� ��� ����

64

��0��������

Page 54: Revista Alameda nº 6

"���� �� ���� ��� ������� ������������ ������ ����

������

7�+-$-,/�(0�/������������������������ ���� ���

����"������ ����������"�������"������������������������

� ����� ��������� �� "��� ���� ������ �������� ��� �#��

����������������������������D*������������������3*

�������� ����&������������������������!������� ��������

��������!������ ���������� ������� ��������������� ����0

���� ��������������!��N����� �����"���������������O�����

������� ��!��������������N�������������������O������

������N��������������� ��O�

������������ �����������������������������!������������

��������� ������ ��������������������#��� ��������������

"��� ����� ��� �#��������� ���� ��� 6� ���� 5� ������ ��

��������!�� ��������� �� �� ���� �� �� ����� �� "���������

�������������������������

7���'�(0� ��������������������"�����������������0

���������� ������������������ ��������������#��� ��������

���� ������� �������� � ��� ����� ���� ,��� ���� ��� �������

����)2�������������� �����"������������������)**�����

3**� �����G����� ������� ���������� �� ������� ���������

������������!������� ��������� �������8�������������

��� ������ ���� "��� �������� ����� �������!�� �������0

�������������������!����������N,���������,���@��������

���,������!�O������������������

7� &�+./-(0� /������� ��� � ������� �������������

�������������������������!�������������� ���������������

������������ ����� ���������������������� �#��� �����

�����������=� ���������������� ���

�� ������������ ���� "��� ����� ���� "��

�������������������������������������

�� ��������������"������������������

���������� "��� ��������� ��� ������

������ �� ������� ����� ������� ��

�������� ��������� �� ������ �������

�� ����������������������������� ���

-(-8-�/7,

7�� � �������� �������� "��� ������

�������� ��� ��������� ���� �����0� �

� ������������������ �������� ���������

�� ����������

�� +(�/�@7'8�0� -���� ������

�� �� ���� � ���� � #��� ��� ����� �����

����������#��� ����� ��������������

����������� ��� �������� ����� ��

�����������������!������������������

����� ����������#����������������

���� � ������ ���� ���� ������ ��� )3*

����������4*�������� �������)2�����

�� � ���� +���� ���� ��"������ �� ����

���� �������������������������!��

?��������������������������� �

��������������������������������

��������� �� +�������� �� �����"���

�� +����������� ��� +!����� ����

� ����������������� �������������

+������������������������ ������ ����

���� ���

7������ ������ ������ ������ ����

������ ��������� ����� ������� ��

������� ��� �������� ����� ����� �

�����������������������������������

�����������!����������������������

������� ��� ��&���� �� �������� ��

����� ����7�����

�� �#�� ������� � ��������� � �

��������� ����� ���������������

&���������!�� �� ����� ����� �����

����������������"��������������

������ �����!�� ��� ���� ����� �����

������ �� �� �� '#�� ������ ��� ������

65

&����������&�������(������I��������&����������,���@��������������

Page 55: Revista Alameda nº 6

�� �� ���#�� �������� ��� �� ���� ����� �������!�� ���

������������ ��������� ����������������������� ����

�������� ����������� ���� �#��� ��"������ �������� ����

�������!�� �� ����� �� �� ����� �� �������� ��������� ��

�������������������K������#������������������!������

���#�� 0� ������ �� ������� ������������� �� ����!��

���������� ����������������� �������������������� ������

7������������������������������6*��������������� ��

��������������)*���E*�����

��&'GZ0����#�������!�� � ������������#���� ����������

���#��� ������� �������� ������ ����������� �� ����� �����

��� ������ ���� �!���7�� ����� �������� ���� ����������� �

���� ���� ��� ������ ���� ��� � ���������� ������� �� ��

���� ��������&�������������� ������������������������

&�������������������������������

����������� ������ �"������������!���&����������������

������������������������������������������������!���

�����������!������������ �"������� ������ �#��"��������

��� �� ����!������ 7������ ������� �������� �� &�����

�������������������������L�!�����M�������������������

&� ������� ������������,���%����� ���������������������

��������������������� ����������������,���@���������

������������!����������������"������� ��������

����!�����"�������������������K�������������������� �

"���������������������������������������������������

������ �������������!�����������"���������������� ��

������������������������&��������������������� ������ �

����� ��������� �� $� ������ �� �� +����� ��� ��� �����

�����!������������&������������I� ���������������� ��

�������������������� ��������������������"���������

������ ����� ������ �� ��������� ����� ���������� ��� �#�

� ��� ���������!�����������������������#������������

����� ������� ����� ������ ���� �������� ������ ��� ���

������������� !������������ C !���������������������������

� ������� ��� !������ $�� ������ � ���� ���� "��� ����� ��

������������0

(7&�&.7��(0� 7�� ���������� ��������� ������� ��

��������#� ����������� ���!��������������������������!�

N������������ �������O� ��� ��������� ��������� N����� ���

�������� ���������O�� =������� �� ����� ������� �������� ��

�������������������������� ������������ �

(.�=][,/.&70� =������� ��� ��������!��� ��� ���������

������������������ ���������������������������+��

����� ����������� ������������������

��� ������ ���� '��� I������� ��

� �� ��� %�..� �� %�...�� ���� ������� �

�����������#�����������!��������� ��

����� �� ��������� ��� '�������� ��

$����+�"���������'�����������"�����

���� ��� L.,7(7��1'-,=718-,@�

$712DEDM�

@G�&.7��(0���������!����������

������� ���� ���� ��������� �������

�������������������������������! ��

����Y�����������"���������������������

������� ��� ���!����������������

����������������K�����������������

����������������������������������

�� ���������� ��������� ��0

7����������"��������������������

���� ����� ���������� ������ �� ��������

������ ���������� ���������� ��� "��� �!

���������������������� �#������������!�

��������������������������������������

���������� ����� ���� ����� ��������� ���

���#��

-�� ����������� ���������� �����

����������������0������!����� ������

���������������������������������� ���

������

7�� ��������� "��� ��� ��� ,��

66

&����������.�������I��

Page 56: Revista Alameda nº 6

&'G&-.'7,�$-�(7'-/7

%��������������� ���� �������� ��� ������ �� �

I������������������������������������������ �����������

�������� ������������������� ������ �������������� ��

������������������������������������������ ��������� ��

������������� �������������������� ���������#������

������� �� ������ ����� �� ������ ��� ���� ����� ����� �� �#�

�������!���������������������I� ������ ����������

,������@��� ����������������������������� ���7������

�������� ����� ����� ������� �� � �� �� %�.�� 7� ��������

��������������������������������&������������������

&��/-.'7,

7�������������� ����������������������!�������������

������������!�������������������������������"��������

������������������������������������������������������

�����������=�������������������!������������������

���� ������� ���������0� %����� �� ����� �� %����� �

�� ������������ �� ��%�.K���� �� ���������������%����

�������%�����@���������G�������������������������

� �� ���%�...���%.%�������������������� ��������������

����� � �� ����� �� ���� ���� @�������� ��� �� ,�������� �

&������

��������� �� �������������������������������� �����

����������J����@� ��"��� ������ ����������������� �����

����������������������"���������#�������� ���������������

������������������������������0�'������"��������������� ��

,�����8������'�����������������8���������������"���

��I������������,���+��!������������������������� ��

&������� ��� �������� ��� &������ �

8������ ������� �� ����� ������ ����

������� �������������������

�����������������������������

���������������������������� �������

"����������������������� ����������

����������&������&��������������

"������T���������+�������,���

[��� ��� ���������� �� ���� ���� ��

�������!��� �� ��� �� �� ��� ��� ��������

"��������������������������"��� ���

��������� �������� ��������������

������ �� ������ ������ �� ,���������

�����"���������� �����������������

&��� ���������������� ������������!�

��������"����������������� ���

+�������,���@���������

+����� ��� ��������� ������ ��� ����

������� ����� ������ ��� ���������� ����

������������ �������������������� ����

���� ��� ��� �� ������ �������

������ ���� ����������� ����� ����� �

���!��������������

;��� ���������� ����� �� �� 8� ��

"��� ����������� ��� ����������� �����

���������� ������ ������ �� ������

��������������� �� ������������� �

���� ����������� ����������������

��������� 7����� ����� �� �����������

"��������������� ����� ������������

�������������"���������������������

���� ��������� ����������� ���� �����

������ ��� ���� "�������� ����� ��

���������������������������� �������

�� ��

7�������������������������������

�� �� +���������� &������� ��� �

.��������I���������� ��������� �����

����������������������������������

������������� ������������������

�� �����������������"���������������

������N����������������� ������������

����O�

6�

&������������!��7���

Page 57: Revista Alameda nº 6

+� ������ ������ �������������������������������������

������!����� ���������"���������������������������������

�� ��������� �����0������������� ����������!�������������

"��� ��� ���������� ������ �� ���� �� �� ������ � �� ��

���� ������

(-%.,(�&.:�

7�� ����������� ����� ������ �� ����� ������������ �����

������������ �� ����-����������������������� ����������

����!���������������������������!���������������#������

�����!�� �� ������� ����������� ���� ����� ��� ���� "��

�����������������7����������������� ���������������"��

����������������������� �#�����������"������������

�����������,������������������������������������"������

���������������������������������������������������

������������������������������������ ������� �������

����������������������������� ����������������������������

��������������������������������������L��������M��

�����������-�����

7,�&'G&-.'7,�$-��7.�

-�����2456���245E���� ������������ �������� �����!����

�������������������������������������������������� ��

����� ������ ����� �� ,��������!�� %��� � �� +���������

��������� �� 8�������� � "��� �"�� �� ������ �

&���� ������-�����!����&� ������$�������������� ���

���������� �������������� ������,!���������������"������

����� ������������� ��������������������������������������

��������������������������������������F3��"����������

�����������������������������������#�������������������

Y� ���� � ���� ��� � �#�� ����� �����

����� ����� �� ������ �������� ���

���������� ���#�� �������������������

������� ��������� ������!������� ����

����������� ���#������� �����������

��� "��� ���� ������� ����������

����� ������� ������ ����������� ���

�������

��� �����"���� �� ,��� +���� �

I������� ��������������������������

+����"��� ������&�����������������

�������/���������������'���������

���8�����������&���������������# ���

��� � ����� ����� �������� ��� ����

�� �� ,��� +��!��� �������� ����� �����

����� ������ � �� ��������� �!����� �

/��� �� ,!� ��� ������ ����������� �

����������� ������!�� ���������������

�������������������!���'���������"��

����������������������������,���$��

��=���J��������������������'��

,���� �� (������� �� ����������� ����

��������� � �� "��� ������ �� &�����

����������� ��� �������� �� �� $� �����

�����������

��� �����"���� �� ,����� 8���� �

���� �� ������ ��� ���������� �� @������

���������I�������������������������

����������������������������

���� ��� �� �� +�������� �� ,������� �

+�������� ������ ��� ��������� �������

�����������'#���������������������

�� ,����������� �� �� +����� �� ,��

@������������������������������ ����

��� 8�������� ��� �������� �� &�����

��I� ������� N�� "��� �!� "����� ��

������� �� ���������!�O�� �� ��I� ����

��������������,���������I� �������

"��� ����������������������������

����������������������&����� ����

"����!�"��������������7�����������

�����������������@�����������������

�� ���������� ������ ������� ��� �

6:

&����������8������'��&������������������������� �

Page 58: Revista Alameda nº 6

���������������"����������������"��� �����������������

����� ������������������������������������-��������

�����������������������������6*��� �#��� ��� ����������

�� �� ����� ��� � � �� �������� ����� �� ����� �� &���� �

7������ ������������������������� ��������� ����������

������������ �������-���������� ����������������!���

�������+ �������25F4�� ����������� �����������������

������������� ��"�������������������������� �������

�����������&�����������������������(!��������������

��8��������Y������������"���������� ����������������

������!��� ��������� ��������� ���������� � ���� ����������

���������������������� ����������������������I��"����

��������� ������������������������������������������

������������������!������������7�����������@�� ��

��������"������,�����8������'�������4�������������

��+�����������������'�����&���������������� ������

+���� �������&��������'�����������������8��������

'��� �������+������-������ ����������������������������

+������������ �� '��� �� �������� +� �� �#�� ����� �����

���������������8��������������������������� ����������

���������������������������������������

I.I(.7='�@.�

?(��'-Z� &�'I�((.$7�� -�� L- � �������� �� ,��� '�"��� �� 8� �M�� =� ����$�� ���������������X22��254)�

I�''-.'7�� I������� L(�� ����� � � ;���� ,����M�� =� ����� $�� ��������� ��...�2555�

I'7Z�'-.���%�� �8���� �L7��������������/�������8� ��M��I� ������&�������-������8� ������ ��8�����/�������8� �����X�)��2456�

&�,/-(�7�����'7$'[=G-Z����������������������=� �����I������������243*�

&�,/'7� &�,/�>7� �� @-'�?�$-Z� $-� (�� &.=7>�0� ����� ������� ������0����������������&�������(��������������)**2�

@�I-.'7�=:8-Z��8��L������������������������J��N��� ��%�..���%.%OM��I� ����� ����� ���������=� ���������(.�����%%�...���X�6)2�6)D����� �243F�

@-'�?�$-Z�$-�(��&.=7>�0�-��� ��������������������������������������&�������������2445�

@.(=G-.'�� ��(�-'$-�� P�� L&��������M�� &�������� �� -������� =� �����@�����������..��24ED�

(:+-Z�� +�� ��������� LG��� �������!�� ���� ��� � �������� �� ����� N������� J��������OM�� ������� �������� �����������!������ ������� �� =� ������ �� �� ..�� 8����24EF�

�\>-Z�,�'8.-�/7��-��L- �����������I��������J�� � �#�� ��� �I�������M�=� �����$�� ���������/��.����X�2F��2554�

'7$'[=G-Z� @'�.Z�� ��� L&������ J� ��������� �� &�����!M�� - � 8����� �+�����������������24D2�

��((-�+Y'-Z��P��&��L(��������������� �������"������8��������N+��������OM�=� �������/��..��24FD�

��((-�+Y'-Z��P��&��L&��������M��=��������� �������� ���������...�

����������������� ���������� ��������

@������������� ����K�����'#�������

��� �� ���� ������ �� ������� ������

��� �������I� �������������������

$��@�������8���������2FD)�

��������"������,�����8�������

7��������������������������7�'����

����������;���������&�����������

&����� ��� '����� �� �� +���� �

7������������!��"������� ���� ���

���� �� ����� "��� �����!�� ������ ��

���� ��� 7� ����� ������������ � �� �

�������+������7�������"�������#�

��������������&��������������������

������&���������������������,����

$�������� ������� �� ,��� ��������

(!����

��� �����"���� �� ,��� 8������� �

������ ����������������������������

&���������!������������������,���+��!��

�������������&���� ���������������

��&���������������&� ����������������

,�����8��������� ����������������

����/��� ��+���� �������������� �����

���������������/��� ��"���������������

��� ������� �� +����� ��������� ����

�������� ��������� �!������ ���� ������

��� "��� ��������� ������� ������ �

������������������������������������

����������������������"��������������

���������������������&�����������������

������������,���%��������������������

�����������&������������������� ��

,�������� ������!�� ���� ��� ������� �

����������������"�������������������

�������� -� ������� ������ ��� �� �� �

�����������������������������������!����

"��� ��� �� ������� �� ���!�� ����

��������������������+���������������

���������� ���������������������!����

������ ������ ������ �� ��� �#�� ����

����������������������������������

�����"��������/��� �

��������"������,�����&���������

I����� � ���� ��� ������������ ����

6;

Page 59: Revista Alameda nº 6

6<

�� ������ ����������� ������"������ ����� ����� "��������������� ��� ������ � �����������������������

T��������������� ����������� �������� �� ����������� �� ��������������� ������ ���������� ����������� ����������������

G��� ���#��� ����� �������� ��� ����8�������������������� � �� ��2���&�������������������������������������,� !����� ��� ���� 53� ��&��� "��� ������������������������ �������������������������K�������������������������������

7���������� ���������������� ����� ����!����� ��� ����� =� ����� ������������ ���� ������� ����� ���� ������������ ���� ��� ������ ������������������ ����� ������ ������� ��� � ������� ������������ ��� ��"�������������� ������ ���������� ����� ������� "��� ������������� ��� ����������� ��� ������ �������� � 7�� ��������������� !� ����� ��� ���� �������������������������� ������������ ����������� ��������� ����������� L��"����MK� ���� ����� ���������� ����� ;���� �� ������� ����������������������������� ���������������� ��� ��"����������� ������������� �� �� �������� ���������� ������������ �� ������ ����� �������� ��� ����� ������� ��������� �� ������ ������� ������ �������������������

+���� ��� ������ ��� �������� ��������� ������ ���� ����������� �� ����

�����!��������!�

�� ����� ���� ����&������ ��������� ������ ��� ������������������ ��������� ������� ������� ������� ���� �������������� ���������� ��;� ���=����� (!����"���� ��������������������!����������+����&���0

8��������+����&���K

�!���� ���������^�/����K

�����������������������

����������������������

_���������+����&���`�

������������������a����������������������

�������������������������������������������

/���������"��������������������������

����������������^�����������������������

_���������������������`

����������������������

����������������������

���������J�������������

-����������������

_����������������������`

8��������+����&���

���� ���� ����^�/�����

"������������������ �������

������������������b

_8��������+����&���`

7�� "��� �������� �������� ���� � �� ������ ����� �������������� ������������������ �����"�� ������������������������������������������������ �#������� ���������"�� �������������� ���������� ��� ���������

Page 60: Revista Alameda nº 6

�=���������� ��������� ����� "��� ���� ��� ��������� ������������������������ ������������������!�������������������������� ������ �����&������ ������� ���������� ������� ���� �� ����������� ��������� ���� ������� �� ��������� ��� ��������� �"�� ��� �� ����� "��� ���� ��������� ����������!������������� �������!��� ����� ��������� �������������������������"������������������ �������������������������� ��������������������������"�� �����������������&������ �������������������� �������������������� ��� �������� ����� ���� �������� ��������� ������������� ���� �� ����� ����� ������ &��� ������� �� ������� ����������������������������������!�������������������� ������������������������������� ������������ ������������� �� �� ������ !�� ��������� "��� ��������� �� ��������������������������������

:������������������������������� ��������������������c������������"����������=� �������������� ������������� ��7�����������������������������������"�����������������!��������� �������!��"�������$��@������..������#���� ���$<�G������!������������/������������� ������� �� -����� �� ,��� /����� �� &����� ���� ����� ��������������� �������������������22DF�

&����� �� ���� ���� ��� ������� ��� ������ ����� ���������������������������������������������� ����������������� ����� ����������� ���� �� #��� ������ ������� �������������� �������������������$�������"���������������������������!��������������&���N&���� ����(������O�-������������ ���������������&���������������"��������� �� ������� "��� ���� �� ��������� "��� ���� ���� ����������������������������������������������

+����������������!���������� ����������������������� ������ "��� ����������� �� ����� �� ����� ���� ��������������� ��������������������������������� ���������������� ����� ���������� �� ���� 7� ����� �� ������ ����������������� ��������������"��������������������� ��������0

&������ ������������������������������������������ ������������������������������������������������������!�������������!���������������������������� ����������������������������� �����"�������������������!����������'����������� �������������� ���������������������������� ���������"��������������������"������ �������������������

-����������������������������������� ������"������������������L����M��������� �����!������������K������������������������������ ����������������������� ��������������������� ��&��������������������������������������������� ����������������������������� ������������ �����"���������� �����8�������N&���� ����&������O���� �������������������������� �������������� ������������ ���!��������������������������

�� ������ ������� � ���� ���� ��� ��� ����� ��� ������+������������������������������ ��"���������������������!����� ������� � �� ���� �� ���� ������������ �������� "��� ��

������ ��� ������ �� ������� ���������� ��� +������ �� +�������������������������� �� ������� ��������� ��������� �� ����� �� N� ������������������ �����OK� ����� ���� �� ���������������� !� ����� ������� �� ����������� ���� ����� �������� ��� ���������������������������� ���������������������� 7� �������� �� ���������!�� ���������� ��� #��� ������ �� ������� ������������������������������������������ "��� � �� ����������� -����� ��������� ������������ ���������� �� � ���������� ������ #��� ������ ���� �������������������������� ��

7� ����� �� ����� �� ��� ����� ������������������������������������������� ����������������������������

=������� �� ���������!�� "��� ��������� �� ����� ������ 8��J��� ���7�������� N,���O�� �� ����� C� !����������������������.�� ���������������������"����� ���� �������������������� �� �� .�� ��� ���� ��������������������!�����������������

�� ������ �� ����� ���� � ����������� ������� �� ������ ������ ����������������� �"������������������������ ����� ��������� ������ ��"���������� ��������������� ���������������������������������������������������"������ ����� ��� ������� �� ��� ���������������������

��� �� �� �� ����� �� ��������� �������� ��� ������ !� I������ �� +���&������������������/������������������� �������� ��� ����� "��� �� &����+������N22D5O�

-��������������������"����������������� ������ �������������������������� �������������������������������������������������������������� ������� �� ������ ���� �� ����� ������������"������ ������������������!����������������� �������������������������+�������/������������ ������ ����� ������ ������ ��������� ����������� ������ ������ ������������ �� +���� &����� 7�� �������������� ������ ������ �������� ��� L- ��������9����$��(������8�����M�"������� ������������ �� ��%���������������� ����� �� ��������� �� �������� �������� ��� "��� �������� ����������������0

Page 61: Revista Alameda nº 6

��

���d������������������������ �����������������������,��� P���� %%....� ��� ���� "��� ���� %(�...� �� ��� ������� �����

.����������� ������I������=�� � ������������J��e����������������������������,���P�����%%....��� ���

.���� ������ ����� ����� "��� ������� ��� ������+� ���&�������������������������������������� ����%%....��� �����"�������%(�...��� ���11

.����P����'������������� ���d�������������������� ����� "��� ������ ������ P����(������ �� ������ ��� ������������������������������P����%�����������

.�������������������������� �������� �������P���8������=��� � ������������%(�...��� ���M

L.������������� ��� ������,� ������"���������+���&��������� "��� ������ 9���� ��� ������� ��� �� ��� ���� ���%(�...��� ����f��,���P�����

.������������+����8������������������������������ ��������� ��I��������"���������+����I������%%%��� ����������������,���P����M��

(�����������������,���8������������2�3F2

8� �������������������������9����� ��'������� ��������

LL.��������������� ���J������ ���J��� ��������� �����J������ �"�������������� ����� �����J��J������� ������� ������N����O�"����������� ����/����M

L.��������������� ���J�������� ��������������� �� ����� ����� � � ��� � ��������"�������%(�...� �� ��������������������������������� ����� ����� ���������9�����������"�������%%....��� ��� ���J������������������M

L-��������� ����� �����"���������� ����J���� �������� ���J���������������������������������������������������

+������������ ��� ��� �� ����������� "��� ������ -������� &�������"������������@��������&����9�������� ��� �� ������������ ���� ���� ���,���P����%%....��� ���

.��������������� ��������88��JJ����@@�������������� ����P����+�����������

Page 62: Revista Alameda nº 6

�3 ��� �� ����� �� ��������� N+���� &���O������������������"������������ ������������J�����������"���������

$�����������������������������������������������!��������������������"�����������������"���"���������������������������G��� �������������!�����������,��� ������N��������� ��������������������������������������������� �� �����O�� �� ������ ���� �� 8�J��� @�������� ������� ������� ������ -���� ����� ��� ����� ��� ����� ����������������������������������������������������2324� ������� ����� �������������� I����� @��������� ��2366�+����8�������"����������������� �������������� @������ 8�������� ����� �������� ����� @������ �������� N�� �� ����� �#����� �� ������� "��� �����������������O�� "��� ��������� �� ������ "��� ����� @������ ����� �����������2D3*���������������������������������,���8������������������ ���,������,��������N;������ �� �����O� "��� ��� ��������� ��� ������ �� ������� -��������������������������������������������������������� ���� ����!����� ��� �����������&��� ��� �� �������������!����������������������"��������� �������������

7���������������������������������������������������������������������������������������������������

7����������������������������������-���������!� ���� ������ ��&������� ��������� ��$�����$���J��� "��������������������������������������������������������������#������������������������������!������� ��(���$���J��N����"���(����(����$���J���������������������������"��������������������&��������'������������� ���������������������!��������������,�����8����������K������� ��"��������������� �����������������������"��������� ��� +������������� ������ ��������� ��� +����� �/��� O�� (���� $���J�� ����� ����� ��������� !�� �������������=���� ���$���J��� �������� �� �� �� ��8������ ���� ����������23D*�� ��� ��������������������P����������������#���� ����"�������������������������7���������������������������������������P�� �+����N���� ���������������+������+����&���O��@���������8� �������P����8��� ����'��!��7�������

-���� ����� ����� ��� � ����� � ���������� ����� �� ���������� ��� �����"�������������������������������������� ������������������������ �����,����� 8���� �� 7����� "��� "�����"�������������������������� ��������� ������ ��� ����� ��� � ��� �� ������7����� ������� ���� �� ��������������������������������"����������������� ������ ��� ������ ��������� ��������!��������������� ����������������������"����!���������������������������������

-����������� ���� �������� ���������������"��������+����&�����!����������������� ������������ ������������������ ��N���������� �����O�

-���� ������� � ��������� ����� ��������� �������� ����� ����������������������� ��������"������������������"������

7�� ��������� ����������� ���� �#���������� ���������� ����� �������� ������� ���� ����������� ������ �����������������

-��=� ���������������"�������� ������ ������ ���������� ����� ��� ���������� ��� ������ �� ��� ����� �������������������!����������������������������������������������

$��������� �� ������ ��� ������������������������������������� ���������������� � �������� ��������!������������������� ��������������� �������� ���

&���������� ������"������������������������ ������"������������������������

II..II((..77==''��@@[[��00��

�����������������"������,��8��������

MUIÑOS DEENTRERRÍOS

Lopo da Baya ou a súafamilia, ó construir osmuíños, e con eles apresa, vense na obriga defacer a ponte que está ólado da fonte, ó quedaratricado o camiño polapresa. Entrerríos era sim-plemente o nome querecibían os muíños.

Page 63: Revista Alameda nº 6

�4

��I�,��I�������8��������������������������=� �����

� (:+-Z� @-''-.'7�� ��������� @������ �������� ��� �,��������J�����������

��'7$'[=G-Z�=7�Z?(-Z��?��� ���7������������ ������(������8������

�� '�������/�+�(�

�����������(!����7@8� -����������������=� �����

��=����,�����������������7������������������G ���

�� '������ I������� ,������ 8����� �� ��� ���� ������� �+����������

��%%����++�� ))������������Escola de Gravado “Alfonso Costa”. Liceo de Noia

Page 64: Revista Alameda nº 6

���������������� ������ ����� ����� �������� ����� ����� ���� �� ��� �

������������� ��������� ������������������������������������������������������ ������

����������� ��������� ���������������������� ��� �������������� ���������� ��� ������ ���� ������ � ���������� ����� ������������������������������������������������ � ����������

!�� ������� ����� ������ ���� ������"��� ���� ������������� �� �����������������������������������#�������������������������������

������ ��� ������� ��������� ��� �������� ���� �� ������ ���������������� ��� �$� ��� ������� ����� ������ ���� �� ���������� ������� �� ��������������#���������������������������% �� �������&��'������������������������������� ���"������� �"� ������������ %����������� ������������ ��� ����������� ������&�� ���� ��� ����� �� ����� �� �#�� ����� ����������������������������� �����������������

����������� ������������ ������������ ����(����#���������� ���(�����������������������(��������#������������������������������ ���� ��� ����������� ��� ��������� ������� ���� ��� ����� ��������������� �������� ���� ����� ������������ ��������� ���� ��#�� ���������)���"�������#��������#��� ��� ���"��� ���������� ���%������� ������ � ���"��������������������������������� ���� &���'������������������ ���������������� ����������� �����������'��������������������"������������������������� ������������������������������������� ��������������� �����������������!���"������������������� ����(��� ����������#����������#����������������� �������� ��������������������������������� ������

�� ��������� �� �� #������� ���� ���� ��(� ����� ��� ������� % �� �����������������*+�+++������������������ ���������!��$�����������,+-����������&��.���� �������������������� ������(�������������������������$���������������/*����/0��������� ����������������������#�� ������������

.��������"� ������������������% ������(��������������������������������������� �����&�����������������#������������������������������� ����������������� �������������������������� ������������� ���������� �����

1��������� ���������������������������������������� � ������������������������������������������� ���������������(��������� ���������� ��������������� ��� ���������������������1����������� ��

���������� ��� ������� ���� ������ �� ��������� ��� �� ���� ��� ����� �����������������������

!�� ��� ����� ����� ���� ��� ���� ���"�� ����������������������#��������������.���� ��� ����(�� ������������������(�������#�� ����������������������������������� ������ ��������������������������������������������#�����)�������������������������#�������

!�������������������� ��������������� #������ ������������ 2�� ������� �� ���������� ���������������������������������� ���������������������� ��������������� ���������� ���������������

���� ��������������������������������� ��� ���� �#�� ������� .�� �������� ����� ����������� ������ ���)� �� #���(��� ��� �������� ���������������������3����� �������#�� � ��������� ���������������������� ����������� ��� ����� ����� �� ���� ������ ���� ���� �������� ���������������������������������������������������

���� ������� ��������� � � ����� ����

������ !����������������������#���������� ��� ���������� ���� ��� �������� ���� ����� ���"�#���������������� ������� �� ������������� �������� ������ ��� ��#��� �������� ���� ���������� ���� �� ������ �� ������ �� �� ����������������

4�������������$������������������� ���������������������#�� ������������� ����(� ���� ������� �� ����������� ������ �#���������� ������� �������� ���� �������� ������� ������ ������������� ���������� ��� ���������������������

!��������� ��������� ����������������� ���� �� ���� ���� ���� ������ ��� �������� �������� ������� %��#��� ����� �����&� ������������������ �������������)��������������

�5

����!�������������

('�����(���(!��

����������������������II�� ��������

Page 65: Revista Alameda nº 6

������������%������� ��������������� ���&��� ���������������������� ������������ ��������������������������������������

4�������������� �#���� �����������#���������������������� ������� ������ ������������� ������ ���� �������� ����������� �� ����������������������� ��������������������� �#�������

2�����������������������"���������������������)�������������������������������� � ��������������� ����� ����� �����#������%���� ��"���� ����������������������������&5��������� ����������5� �����������������5�����������������������������5� ��#������� ��� ���)��������� ������ ����� ��������� %�������� �� ��� ���� � ��� �"�� �� ���� ����������������&5������� ������������5� �"������ �#���5������ ��������� �������������� ������� �

��������� ������������������� ������� �� ���������������$�������������������������������������� ������� ��������������������������61����� ���� �

'�$��������������������������������������������������������������������#��������������������������������������������������� �������������������������������������������� ������ ���#�����

�������������������������� ������������������������������)���� � � ����������������������� �� ��������������������� ��� �������������� ���

2������������������ �����������������������"�����#����������� ������������������������ �������7��� ��������� ����'�����������������#�������� ����� �� ���� �� ������ �� �������� ���� ��������� ��� ����� �������������������������� �������������������8�������������������� � ���������������� ����������������������������������������� �������� ��������������������� ���������� ������ ������������� ������������ ��

'�����9������ ��� ����������������������������������������#�������������������������� ������������������(��:

����� ����� ��$����� ��� ����� ����� ���� ��� ������ ������� �� ��� �������������������������������������������������;������)������������������������������������������������������������������� ������������������)���������� ��������������������������������������

�� ��� �� �������� �� � �� ������ �� ��� ���� ���� ��#�#�������� �������(��������� �� �����������������������(���������� %<����=&�� �������� ������ ������������������������������������������������� ������� �������� ��� �������� ������ ��� �� ��������� ��� �"����� ������ ����" ���� ����� ������� ����������� ��� � ��� ��� �� ���� ���� ��� �#������� ����

������� �������� ������������������������������ ����������������

'��� ������������������������������������ ������������������������ ����� ����������������������������.�����������������$��������������������� ������������������ ���������������� ����������������������� ���������������������#���

1���������#������������������������� �������������������� ������� ��� ��������� ��������������� ���� ���� ���������� ���� �� ����� ���������� �������������� �������)������ ���������� ����������������������� �������������������������������������������������5���������� �������������������������� �����������

'����������������������������������� ��������������������������� �� ���� ���$��� �������������������������������������������#�������� ���������������������� ���������������� ���

!�� ����� ����� �������� ��� �� ����� ���� ������� ����� �������������#�����������������������������������������������;��� ��������������������������

�� ��������������������������$��������� ��� �������������������

���� ���� ��� #�������� �������� ��� �����������������1���������������������� ���� ����������������������������������������������� �� �� ������������������#������������������� ������� '��� ���� �� ���� ���������� ��������� ����� ��� ��"(�� ���� ��� � ���� ������ ��� ���������� ����������������������

�� �� ��������� �� ��� �� ��������� �� ���� ������� ������� ��������� �� ����� ������� ������ ��� �� ����� ������������� ��� ��������������#������������������������������!���������������������� �������������������� ��������� �� �� �� �� ��� ������� ������� �� ����������������������(������������(���

!� ���� ������� ���� ������ �������)� ��������������������#���������������������������������� �� �������� ��� �� ���� ����"�� ������� ��� ������� ����� ��� ��������� ���� �������������������� ������������������������ �����>�������

'��������������������������� ������������������� ������ ��� ����� ������� ��� ��� ��������������)� ���� 6����������� ��� '�������� ���������� ���������������������?��(���� %�� �����������������8�������&�� ��������� ���������������� �������� ������� ������ 7������� ��������� ��� ����#���� ����� ���� ������ ���� �������������������������������������������� ������ �� �������� %���� ������ �� ��������� ���� ����@A@&������������� ���������������������� �#���������������������������������������

3����� ���� ���� �� ��������� ������������������������� ���������#������������ ���������������������������������������������� �� (���������������#���(������������������

�6

Page 66: Revista Alameda nº 6

��

&�������� �� I����� ������� ��� �������� @��� � (!����� "�������� ����� ������ �������� �� �� ���� ������ ����� �������������"����

,��� +���� �� I��� ������� ��������� ���� ��� P�� I��������� �� �� ,�����8���� �� ���� �� ���� ���'��!�7�����'�����������,�����8������'����������P��#�,������@� �������

�������������"��������������������������� ������������������������0

� �� � $��P����+ ����+ ���

%�����2<�.�������� $��P� ���I� ����(!���

%���&������ $��'��!��=�����8� ���

&�������=����&��� $��8���� ��� �����

%������&������ $��-���"���&�������&������

����������8����� $��=������7 �������$��������

%������/� ������ $��-�����=���� ���=�J����

'�������������� $��-�������=� �(�����C�

7�� �� ���������������!��������������������24E*����&��������!��"����������&���� �����������������������0

� �� � $��P����+ ����+ ���

2X�/���������� �� � $��P�� �(!����+ ���

)X�/���������� �� � $��(����'�����'���

6X�/���������� �� � $��-�����(!����8����

,������������� $��P������ ��!�+������

,����������� $��� �9�����I�������� (�������

���� ���-����� $��8���� �+ ����+���

������ $��-�����P������J�'������

$��-�����+������'��"����

$��'��!��,������7����

$��$���� �+���� ��&������

��������� ��� �������� �������������������������������� �� ����� �� ��!��� �

�������"��� ���,���8��������������� ���� 246F�� -��������� ��� � ���=������&��� ����������������������������� �� �� ����� �� �����"���� �������� ������� �������� �� �� "��� ����� ��������� ������� �� ��������� �� .����������������� �� ,��������� �� ��� �� ��P�� �+�������I ������"���������������� ��������� ����� ��������� �,�����������������������

&��� ������ �������� ��� ���������������� ��������� �� ��� �� ������� ��������"���������������,���������&������� �������������������������������������������������������������������%�� �+���������� ������������� ,������ 8���� ���� ?��� ��� �I��!��� %�� ��� ������ ��� ������� ��������� �� &����� �� �� ����������"�� ��������������������� �����"�������� ���������� ��� ������!��� ����!��� ��,��������

�"�� ���������!�����246F�� �������� ��� ������� �� 2D� �� �� �� �� 24E6��� ������ ������������ �� �����"�����,���8������������������ ������������������� �� +���� 8������ ��������

-������������������,���8���������������������,�����8��������7������ ���������� ��� +�������� (!���,������ "��� ���������� �� ������ ��������������+����8���������������?� ������� �� �����"���� �� ,����

����������2������������)��&�!0�

����������������������������������������������,,������������������������������2244EE66

Page 67: Revista Alameda nº 6

�:

����������������!�������� ������&������ ����� �����/���� ���������������������������&������� ������������������������������������������

-��������� ��������������,���(�����������+���� ����&�������-���� ��������������������&������������������������������"������������������� ��������!��� �,���������

%�����&����� ���������������������� ��,��� �������������!������������������&��&��� ������ ����������������� ��������� ������� �� &���� +����"��� � �� �� +��!�� �&���� ��� ������� ���� ��� �������� &���� ��� /�9���� ������������ �� ������� ����� ������� ���� ������� �� ���� ������������ ����������������/�����8�����+�� ����

������� ����������������"�������������g������ �����g������� "��� ������ ������ �� ����� ������ � �� ��� ����� �������������!��� ������������ ��+�����,�������+������T������������������������������� ����� ��������

&�������������� ���� ������������������ ������� �#���� ��� ����������������!������ ����� ���� ���;�����.� ������N��������I������ O������������������"�������������������������7.��"���������������������������

$��8���� �'���8������

$��8���� �����������

$����������&���� ���/�9��

$��8���� �=���� ���8����

�"�� �� ����� �� 2D� �� �� �� �24E6���������������� �����������������!��� ������ �� ����������� "�������������������&� ���,��� ��� ����������+����,�����������&������ ���������� �� �� ������ ���� ���������������!������"������ ��������,�������� ���� ���������� ��������������������������+����8���������������7������������������+�������(!���� ,������ ���������� ��� �#����� ������������������������

7� "��� ����� ��������� �� ��� ����!��#����� �������� ��������� �� ������� &� ���� �� �� ���������� � ��������������� �� +���� 8������ ��������������# ��������������� ����

Page 68: Revista Alameda nº 6

�;

$������������������������������������,�����������24E6��+!��������������������������$��/�����8����+�� ������������������&��� ��

��������������������!����������������������������������� ��������,����K������������������������������I�� �������P���(���������+����,������ ������&�������8���� �&���������������������������������������������������;������N+������8��� �O�8��� ��&�����P�� �@��������������������� ���������������@��������N+� �������O�������������������@�������I���!��

Page 69: Revista Alameda nº 6

�<

����������2�����/����

Page 70: Revista Alameda nº 6

:=

Page 71: Revista Alameda nº 6

:�

Page 72: Revista Alameda nº 6

:3

��������������������������������������������������� ����������

��� (����� �"�� � ������ ����� ��� ������� ���������� �������N����������������� ���������������������������� ������ ����� �� �� �� ���!�O�� ���� "��� ����� �� ���������� ���������� ���� ���������� ��������� ���������������� �� �� ����W�������������������"������� ��������� ����� ����� ��� ����������� ����� �� �"�� ��� L��������������M� �� "��� ���������� 7������ �� =������ N"��� ����� �#�� ��� �� ��� � �� �� ��8� ��!��O�

�"�� ����������� ���� � �����������"������������������ � ���������������� �������� ��� ����"������"������������������������������������������� �����������������"��������������������������������������� ��� ����������������������������������"������������������� ��������� ����������������������������������������������� ������������ ������ "��� �� �������!�� ����� �� ������ �������������� ������"��������������������������"������ ����������������� ���� �������������������� ��� ������ ��� ������������������������� �� ����������� "���� ��� ���� ����� ���� � ����������� "��� ������������� ����������� ������� ��� �� ������������������������������ ���������� �������� ���������#����������������������������� ������������� �����"���������������������������

-����������������������������� ���������"���������� �����������������&������������������� �������!��N��� �����O�������������� �������������������������������������������� ����������������-�� ���'���������������' ����K� �� @��������� G���� �� ������� ���K� I��� ����������� �� ��� ���������������� �� ������� �� ������ ����8� ����� ��8������� ���� ��� ���� �� �#�� �� �� N����� ���I �"���O������������������������������������������������������ �������� "��� ������ �����"������ �"�� � ������ ��������������������������������� ����������

;���� �������������������"�����������������������������������������������������#��� �������� ������������!������������������������������������������������"���������������

�������������� �������������� �#����� ���� ���� ������ ������� "��� � ������ �� ���

���������������������������������������!��������� �������������������������"������������������������������"����������������������������������!���� ���"�������������������������� �

-� ������ ��� �#�� ��� ��������� ��� ���� ������������ �� ���� ���� ���������"������������� �������������������������������������������� ����������� ������� ���������� ������������ ������� �������������������� ������� ������������ ���� ����������� ���� ��� �� �����������"����������������� ������

'�������� ���� ����� ��� �� =�J� �8�����������"������������ ������������������������������������ ���� �� �������"������������������������������������� ����� ��� ��� ��������� ��������� ���������� �"�� � � ����� ���� �������� ��-������"������� ���������&����� �,� ��������������������������������������������������������������� "��� ��� ��� �� �����0� ����� ��� ������� ����������� � �������� �� �� ����"�������������������� ������

���� ����� ������������������ �� ��������������������������������(�����"����������� �������"�� ��������W�����������W������������������������������ � �����!��� ��� "��� ������������������� ������������ ������������� �������������������������������� ������������������������� ������ ������������ ����� �� �� �������� ��� ����������������������"������������� ������

1��!���2���������)�

Page 73: Revista Alameda nº 6

:4

��������������� �������������8���� ��&������'��"�����

,������������� ������������������������������������

�� )***�� ���� �� �����������!�� ��� F3� ����� �� ���

����������������@� ��+��� �����

%��������������������������������� ������������"��

��� ������� ��� ���� �������� ��� ������!�� �� � ������ 7

��������� ��� ����� ����������� ���� ��"����� �� �#�

&��������� ���� - � -�������� ������� �� �� ����� ������������ �� �8� ������ "��� �������� �� �#�� � ����� �� ������

������ ������� ��� ������� �� � ������ �� ������ ��������

���� ����� ������� ������������� ��� �� ��� ��� �� �������

���������������������������������������������#��� ���� �����

������������������������������������������ ���-����

���� ������� �������� ������� ���������� ���� ������ �

,�������(��������������������=���� ���&������� N���

��������������#����&��������O��������������2464��

��������$����������������(����'�������+����������������

��������24EE�����������������������"�������������

����� ������ ������� �� +��������� ���� ������!��� ��������

����� �� ���� ��� +��� ��� &���� �� N����� ������� �� ���� �� ��

?��� � ��������� ������ �� ��������������� �� ,�������

"��� ��� ���!�� ������� �� ����� �� �� ������ ��� ��� ��!����

)**6���������������L�������� �����M����#��������!��

-������������������!��������� ����������������� �������

���������� �������"����������������"����������� ���!�����

���������������������O�

-����������8� �����,� ������'��������������������

������������������������������ �����!� �������������4F

���������������������������������"������24E)�������

�� ��������������� �� ��������� �� (������ ���� ,�����

(������ (������� ��+����������&���� ��� ���������� "��

���� �� �#��� �� �������� �� ��������� �� ���� ��� ��� �K� �����

����!��%�����

��$$��&&����$$��������$$����

�� ��� ������� ��������� ���

"�������� ������� �������� ��

��������� ������������ ������

�������#�����&�����������������������

�������� ����������#��8�������'�� ������ ����� ��������� �� ����� "��� ����

����� ��� ����� ��"������ �� �����

�� ����������!� ��������������������

���� �������� ���� ��������� �� ���

���������� ������� ������ �� "��� ��

���� ����������� �� ����� ���!�� �

���� ������������ ����� ���������

"���������������������������������

���������!�� � "��� ��� ���� R������ ��

�����S��������������������������

����������� �������� ������ �� ���

�������������������������������������

������� �����������������������������

�������� �����

-������� ��������������������

"��� �� )6� �� ������� �� 255F�� �����

�#�����������!�����������-��� !��

������ ��� ����� !� "��� �� ���������

������������ �9������8���� ��(����

P�� ���P��"������� ����'������

�������� "���� ��� 2466� ���� ������

'������ 8�������� �� G���������

&������� �����7������������ �������

�������� �� P��#�� '������� ����

"����� � ���� ���� ����� ��� ��� ����

�� ��� �� �� "��� ��������� ��� ������

�����!��� �� ����!�� �� ����� ����

Page 74: Revista Alameda nº 6

:5������ �������������������������������������������������

$������� �� ���������� ������ ���� ���������� �������� �

�������������������"��������������������������������

(�� �������� �� �� +� ����� (�� =���� ���� =�������� J&���������$����8���"���������������!� N���"���������

����� �������� �� ����O�� +���� ���� �� ��� �� �������� ����

��� ���������������������� ��������"��������� ���"��

���� ���������"���������� ��������(������������������� �� 24D*� "��� 0� L$���-�� ���,� ������� ���� ��� �����

������!������� ����������G����������"�������������������

� ����� ������� �� ��� �������� ������� J� ������������ "��

������9��� �������� J� ������ J� ����� �����9�� ��� � � ���

������� ���������� � ������� ��� ������� ���������� ���� �

�����������J������ �������������������������M�

- ���� ���������������� �������� �������� ���� ���J

���� ����� ������� ����� �� ������� ������ �������

,���� ���� �����!�� ��������� �� ��� ��� ���� � � ������

��J ���������� ���������"����� ������������� ��������

��� ������9�� �� ���� �� @����� �� ��J���� J���� �� ��J�

������M��-���� ��������"������2442������+������� ������

�������� ���� ��� �� �� 8�� �� �� +����� �� �� �� ��

��������������� ������ �����

���#��������������������������������� ���� �����������

�� ���� ������������'�������=������&���������&����

������������� ��0�'����������������P�� ���&�������"��� ���

������ ����������������������� ����������$���&�������G����� ����0� '������� ����� ����� $��� ������� ��������� �������� ��� 7� ���� �� �� /����� ������ ������ �� �� �� (���

&���� ���������������"�������������������

������������!��������������� ���������'������$��

������"���������������(����/����������������#��� ����

�� �� ���� ���� ����� ���� �� ����������� "��� ���� �� "��

����������������$�� �������������"�� ������������� ���������������������,�������(�������������������!

�������������������������8���� �=������@�������$�����

���������������(����/����������������#������� ��+������

������ ���� @� ����� @� �������� ������#��� ��� �������

����� ����� ������ �#�� ��� 24E2� N3O�� ��� "��� �������

��������� ��� +����� �� �� ��� +���� $���� �� "���� �� �����

������� �������#�� ���������������������������������

��������������������(������������������@����������

��� �� +������ �� ��� ��� 2435� ����� �� ,���������K� �

&����������2434K�I�� ����������������24D*���24D)�����

/�������������24DE��&�������������������������������

8��� �� &����� ���"����� ��� ������� 8����� �� - ���

'��"������������ .�� ����������&���������+����+�������

I��� �����������������25������� ��

2434� �� ������� ��� �������� ��

� ����� ����� �� ����������!�� �� ���

��� � � ��� � ����� �� &���� �����������

���������8��� ����@��������(����

"��� ������� � �#�� ������ ����� ��

������ ����� ���������� ���� ���������

������������ ����������������������

�#��������,� �����(��������I� ����

�����������������������L��&�������M

���&�������'����

7������L=� ����M�"����������������

�#��&��������� ���������������������

�����������������8�������'�����

������� �� ����� �� ������ $��� N�

��������������������������������

���=� ����O��������������������2)��

�������� �� 24EE�� ���� �� �� �

.������������������������������������������� ���"�� ����"���� �����

����������LJ���J������������������

� �� �� ��� ���� ��M�� ������� �

��� �������������L-���������"����"�

� ��� ����������������������� �����

���������������������LI��������M�J

L������M�� 7� �����#� �� ����� ������

��������������������������������

������ ������ �#�� �� L8�����M�� ��,�����

��� �#�� �� &���!��� ��� ��������� �

I�����@��� ������+�������%������&�����

Page 75: Revista Alameda nº 6

:6

&������ =� ��� �� )6� �� �������� �� ���� �� ��"���� �

��������

�� ����� ��������� ���������� ���� ������� ���� �� �#�

����������������� ����������������������������������

��������� � N���� ������ �� � ����� ����� ��� �������� �� �

����� ���� ���� �� ������ ����� �� � ��O�� ���� ������� �� ��

���������� �������� ����������������������������������0

�����������������������-�������������������������"��

���� � ��� - � @���� �� ������ ������ "��� ����� �!� ������� ������������ ����������������&����������� ��- &������=� ����

$��������� �����P�� �������������8<�(�������������

P�� � (���� �� P������� ������������ ��� �������� ���� ��� �#��

���� ���!���N������������������ �������� �������I������

&���������"���� ��������������&���� ���������& ��

����� �� �#��� � ������ � �O�� ��������� �� P��"����� ���� ��

�� ����������� �����&�������������������������"���P��

(����� ������� �� ���������� ���� ��� ����� �� �#����

�������� ������� ������!�����24E4���������������!�

������2X����������� ���������������������������������������

�� �� ���������� ��� ������� �� ,��� 8������ �� ,��

I���� �� ��� ������������� � �!��� ����� �������� ��� ���� � �

�� ������������������������D�2�

������������������������"�� ������#�����23�������

������������������� �����!����,���������'���������

=� ������ ,����� �������� ���� ���� '��!��0� &��������

N������������������������!�������������24D*��"�����

����� ��� �� ����� "��� ������ ���� ���������� �����

���"��� �� ������ ����� ���������� ����� ����� "��� �����

�����������24E6������#������������� ������K� �#��� ��

���� ���� ���������'�������� �� ����������!���� �������

,���� ���������������$��������� ��"�� ��������"�����

����������������������� ������������� ���������"������

�����������$������� ������� ��� ���������������� �������

��������K� ���������� �� �#����� ��� ������ �� ,�����

7�������������&���������!������� �����������=����@� �!�

��� �#�� @��������� �� ������ ������ ��� �� ������ �����!��

�� ����������������+������������,���I���� �� ��,���(����

,���'�"���������������&�������������������#�����

��������� �� ���������� "���I���� ��'���������� �

Z�����O�����������'��!���&� ���+ ��������"���� ������

������������������������������� ������������&����������

������������������ ��L8��"����M����"��������/��� �243E�����������������L7�"��������&���M�� ��������������

����� ��� �#� �����N������ ������ �#����� �� ��������

��� ����������������L;���������� �P���M�� ������������

���������24EF� ���������������������

���0� L_&.�-�,/�,`� (�� ����������!�

"����������� �������9���� ����� ���

��� "��� ������ ���� � � ��������� &���

=� ����� �� �� ���� �������� ��� �� ��

��"�������� ������� �������� ������ ���

�� �����J��������������������� ���

"��� ��� ������� ��� � � ���� � � ������

8������ J� ,����� ,������� �� ���

!�����M�

7� ��������� �������� � ��������

�� @��������� @��������� ������� �

���� ��� &��� ����� ������ ��������

�� �������������������!��������,����

��24E6��"���������� ���������������2D

���� ������������������������ ������

�������� ���� ������� �� ��������

��� �������'��������������� ����

�� ������� ����� ������� �� &� ����� �

�� �� �� @��������� I �����M&����� �

&���!�M�� +���� ���� ��"�������� "��

�������������� ��������� ��� ��"����

� ��� ������������� �������������

���� ��� ������ ������ ������ �

������������������������������������

�����������������

��� ������ �������� ������ ��

����� �� 8� ������������ �� ��������

����������P�� �������������+�����

N���� "��� �� ���� ��������� ����

���� �� �� ��������� '������� 8� ��

���O��� �� "����� ��� ��� �������� ����

����� ������� �� �� �� L(�� ������ �

T��"�����!���������������I���!�M���

������#��� ���������������� ������

�� �����0� L- � �� �� �������� ��������

������������ ����������M��"������

���������������"������ ����������

�����������&����������� �����������

����������L������M�����!�����"��

���� ������� !� ����� �� �#�� ����� �

�� "���� ��,������� (����� ���� �

�������� ��������������������������

��������� ��� �#�� ��������� ����� ��

��� ��������������������������

��� L/������� (����M� ��� ����� ��� -

Page 76: Revista Alameda nº 6

:� �� 9�������� ���� 4� ������������ �#������� .��� ������ �

7�"������LI���� M������2*������������������������ ���������

���� �������#�������������������� ���������+�����������

L(���I�����M������&�����������+������L- �=�����MO�

���������������=� ������,�������������� ����� ������ �#�

�� &���!��� ������� �� @��������� '������ ����� $� �����!�

�������������������������������������8�������+��!��

������� !� ������� �� ��� �� ��������;�������� "���� ��� �

���� ���� �� �������� �� �������� L;������M�� ������� ��

����� ��7����� ������ �� ������� ��,�����8������� �� �#�

�� ���+�������������������.�������7��������������� ����

������/�-���������������������8����

������������������������������������������������

� ���������������������������������������"���������

������&�����-�����������������������������/������CJ�

���������� ������������������������������!��������

������� ���� ����� !���� ����� ������� ���� "��� ���� ����

���������� ������� ����� ��� ����� ��"�� ��� ����� �

����������������������������������!����������"�� �"������

��������� !�� ����!��� �� ����� ,� ��� 7� ������ &���

���������������������!�����������������������������

������������B� ������� ���������������������������

�� �� ������������ ���� "���� ��� �� �#�� ������!�� �

����������������������������������!�����������/����

����������������������&� ����

7����������������������,���I���� �� ���2466����

� ��������������������� ����������������� � ��8����

8� ����&��������������������������������������� ��0

L8��� ���� ����J������� ����9���������� ���� ����@���������

�������� ������������J�� ����� ��������� �����J��� �� ���

���������� ����� ���� ��������� ��������

���������� ���� ���� J� ���������� �� �

��������� ������������J�����������

+������� �������������������������

�����������������������������������M�

( ����������������������������

������ 8� ���� �� ������ �� �� ���� ���

�������������������������� ��!���

��� �� ������� ������� ���� "��� ����

� ������� �� �� �� ��������� ����� ���

�"�� ��� ����� ���� ������� �� ������

��������������� ������"�����D����

�������#������8��������������8� ���

��2D������ ���24D)������5*������

�������� "��� �� �#�� ����� �������

I ����� ������9�� N������ � �� '������

���!��� �� ��� '������� �� �� ����

��������!����&������� �� ���������

��� ��������� �������� ��� ��������� �

���!�� �� &��� ����O� ������ �� E� �

�����������24D)��/��������������� �����

�����0�8��� ���������������8����

�� �� "����� ���� ������ ������� �

���������������������"�� ����������

"����������������������������!�����

����� ��� ����� ����� ����� ����

�������� "��� ���� ������� ������� ����

��������� ����� ��� �� ���������� ��

���#���� ��/����������������������

(��������������� �I���������������"��

(����(������&������I ������8���� �.� �������8���� �8�������P�� �I������N����O

Page 77: Revista Alameda nº 6

::

���� ��� ����� �� ��� ����������� ��� (�� ������ ��� ,��8������ �� 24D)� ��� ��� �� �� L/������ �������� �M�����

�������������,���(�����������243D����������"����

����� ������������������������������������ �������

�� ��������� ���� � ����������� ��� ����� �� @������� �������� @���� �� @�������� �� I���� �� I������� �� �����

-���"�����%��"����&���� ����������������������������

��� ��� @�������� ;����� �� �� �� �������!�� �� 2436�

�������� ������������������������"��� ���,���8��������7

������@������������ �������+��� ������I������NR����

"�������������� ����������,����������"����� ����� ��

SO������������"���������������I�������N����"��������

��� ��� ����� + ���O� ������� �� ����������� ������ ���

+������ (!���� $����� ������� �� )E� �� ����� �� 2455� ����

���������� ���� +���� ������� +��� �� �������� 8����

'�������� ����� ����������� "��� ����� ��� ������ �����

����������!� ��������� �������������!����%��������&���

�� ������ ���� ���� ���� ������� �������� ������ ����� �

���� ��������"��������� ����2442�������������&���������

��+�������&��������������� ����������������������

��� �#��� ������� ����� ����� �� �������� ,����� ������

�� ��� �� ����"����������������������������#����&���!��

����"�����"�� ����������������� ��������������������

���� ����P�� ��������������������-�� ���������� ��+����

���������������������������������������������������

���������������/��� ������������������!��������������$���� �N"����������

&����O������������������������������������������'���

8�����&�������7����������������������&����������7�"��

������ �����������������������������������������!������

�� ������ �� ���� �� ��� ����� "��� �������� ���� ���� �

� �����������!��������� ������������������������������

"����"�� ���������������������������� ��������

�������������������������"������ �

�������� ��� �#��� �������� ���� ���

������ ���� P�� � +������� I�� ��� ��

�"�� ���"�������� ����246D�������

"��� �� ��� L��� �� �� �� $����M� ���

�"�� ��������������� ��������"�������

����� �� ������ �� �������� � �� ��� �

���������� �� ������ �� ����� �

(�������� "��� ���� ���� ������ ��

"��� ��� ������ ����� ���� �� ��� "��

� ���(��������=� ��������E1F15F����"�������������������������������!�

3*������������������� �� ���L��=�����

���� � ��� (������� �� ����M� ����� �

%������ ���������� �� ������ �� ��

���� ����� �������� �������������������

���� �������� ��������������� �������

+������� &�������!��� ���� �� �����

��� "��� �� ���������&���������&�����

+ ���� (������� ������� ��� 2433�� ����

�����������������������'�������

$������� ������� ������ �� ���� "��

�������� �� ������� ��� ����� ��

L8��� ���M�� "���� ��� ���� �������

����� ���� ����� ���� ������� ��� ,��

I�������� ��� ����� ������� �� ����

.�����&�������"�����������"�� ���

������������� ��������� ������N�����

��������������������� �O���������

����������� ������������������"��

������K���������������������������

��� ������� ����� "��� ����� �����

��������,���� ��������� �����������

�� (����� �� �� �� /������ �� ��������� �

������ ������ �������� �� =������

���LI�����M�

�� ����������!�� �� ����� �� ������

&������� ����� �������� ���� L/����M�

���"��������������� ���������������

��� !� ����� ���� ��� � ���������������

�������������������������"���������

��&��������"����������������������

�K� �� P��#�� "��� ����� ��� ���I����

+������� �� (������ ��������� �� �� ��

�� L,���� �M�� ���������������������

���������� ������������� ���������

Page 78: Revista Alameda nº 6

:;�������� ��� ������� ����� �� �#�� ����� �� ��������� �

������� @��������� + ���� =������ ���� �������� �������

����&�������������������������������"�������� ����246D�����"�����������������������������������8������"�����

�������I� ��������� ��������������������������� ���������������� ����(�����������������%����������������%���� ��"����� ���� �#�� �� ��������� ����� ������ �����

'������� &������� ����� ��� ���� =������� '�J� ����

��"����� ������ "��� ������� �� � ������������ ��� �� ��

��������������������������������� ���������������

������������ ������������'��������������"������#�����

8���� $��� �� ������ � ��� ���!���� ���� "���8���9��� �� �� �

������ �������������+�����������������������������

��� �� ��������� � ����� ��� �������� �� ������ �� ��� �������

���������!���������������� �������"��������������7

������ ��� ����� "��� ������� �� ,�������� �� ���� ������ �

����������������!�� �����+��!����������������������

�������������� ������E����������243F������!��8����

,���������7������ �����������L=� ���M�

7����������������������������������������������

������$����������������������������������������

���������������������������������������������������

���� "��� ������� �� �� ��� �������� ����� �� ��� $�������

N������������������������������!����� �����O���,�����"��

������������������"������������������������������

���������������������������������������������)2��

������� �� 243E�� ��� ���� �� ������� �� �� ������ �

8������&�����,�������������� ����������������������

2E��������������2434�

�������� �� � �� �� ��� ����� �������� �� ���� ������� %��

;�����N��������� �O������������,����� ���������� ����

������������ ��� �����������J��+��������$���� �����

,��������7����������������������� ������������������

=��� �� ������� P����� � �� ��J��� �� ������ ��� +��� �� �

&������� 0�-�������L����������;�����M��,���0������

��� FK� ������ ��� )�� &������0� ������ ��� 4K� ������ ��� F�

+���������� ���02��������

-� �"�� ���� ������������� ���� �� �������� �� ������

������� 8����� ����� �� ��� ��������� ����� (�� &�����

N�����������������L�����M�����&�����O�������������

�#������������� ������ ���������������������������/��� ��������������� �� ������� �� 2432�� ��� ���� ��� ������� �

-�����&���.� ����������� ��0�L������������������M���

"��� ���� �0� L-������� �� ����� �������� ��� ����������

����������������J����������� ���� �������"������������

������� ����������������������� ������� ������� ��� �

�����!�� �#� ���0� �������� ����� �����

+���� 8������ ���������!�� ����� J

� �������� � � �������� �� �������

�������M�� ��� #�� ����� ���������� ��

"��� ��������0� ��� ������� &��������

P����� ��8��� ����8���K� @�������� ��

������� &�������� ��������� &�����

8��� ��7�����'��!��8��������+���

8������ ����� ���� ���������� ��� �#�

��&������������ �����������������

��������������������8�����G������

������ �� ������� $�������� @��� �

��������������������+�� ��&������

����������� ��+����&������� ��&�����

������ ���/��������8���� ������@ ���

�� ��� �������� ���������������� ��

������ ������� ���� �� "���� ������

����� ���������� �� 8���9��� ��#��

��� ��������"��������"�����������

�� ����������� �����,������%���

Page 79: Revista Alameda nº 6

:<

((��$$ ��$$�������� ������11$$����Escola de Gravado “Alfonso Costa”. Liceo de Noia

Page 80: Revista Alameda nº 6

;=

��,���2�3�����4.��4

Documentos para a Historia de GaliciaEdita: Toxosoutos, Noia, 199915 x 21 cm. 213 pax.

Este libro, publicado logo do falecemento do seu autor, PedroFiaño González ( 1927/ 96), é resultado da escolma dalgúnsdos seus traballos, por parte de Concha Allut e XerardoAgrafoxo, posteriormente editados pola editorial noiesaToxosoutos. Coa rigurosidade con que o investigador PedroFiaño trataba calquera dos temas relacionados coa historia davila de Noia, aparecen aquí seleccionados un conxunto deoito campos de investigación que cobren un longo períodohistórico. Desde as Orixes de Noia, un intento de analizarcanto hai de mito e de lenda nas orixes históricas da vila, atao excelente traballo sobre O escudo de Noia, pasando polosnon menos interesantes estudios sobre Santa María a Nova,O duque de Lancaster en Galicia, A ponte Nafonso, ou Ocadáver de D. Joseph dos Santos. O traballo sobre A vendada vila de Noia ós xenoveses nos séculos XVI-XVII, podemostomalo como representativo do minucioso labor de docu-mentación do autor na pescuda de claridade para un feito tancurioso como descoñecido da historia da vila.

Todo un placer ler estes traballos do sempre recordado PedroFiaño, exemplo de investigador riguroso e solidario, sempredisposto a facilitar calquera dato ou fonte que tivera á súa dis-

posición, sen solicitar nunca nada a cambio.

�5����6�4

Fisteus era un mundoEdita: A Nosa Terra, Vigo, 200110 x 16 cm. 246 pax.

Narración en primeira persoa dunha rapaza de Fisteus, con-cello de Curtis, que tivo medo de dicer que era da aldea, quesaíu do seu habitat natural para se debruzar nun mundourbano, que a sorprendeu desagradabelmente. Escrita enclave autobiográfica, é un canto de amor à terra, representadapor esa pequena aldea (“ser da aldea é maravilloso... é levar aforza e a paz nos ollos”), que abandonou aos trece anos parair estudar à Coruña e, posteriormente, a Compostela. Pero olibro é moito máis: é unha reivindicación da língua (“amo amiña gheada”), dos costumes do viver labrego, da amizade,da família, da viciñanza... Hai tamén outros temas que setocan no relato: o coléxio, o traballo, a morte, a relixión, asmulleres (“ser muller na aldea era como andar espida polarúa. Era algo salvaxe. Era algo difícil... Dalgún xeito, ásmulleres da aldea roubóusenos a palabra”), e está, claro é, amemória do paso da infáncia à mocidade.Delicioso libro, da autoria da xornalista e poeta Lupe Gómez,escrito cun ar de autenticidade e frescura que para si quixe-ran moitos dos escritores consagrados pola oficialidadereinante. Unha moi boa leitura para unha destas curtas tardesoutonizas.

#� ������!����