REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI LIGJ PËR BURIMET …faolex.fao.org/docs/pdf/alb137780.pdf · PËR...
Transcript of REPUBLIKA E SHQIPËRISË KUVENDI LIGJ PËR BURIMET …faolex.fao.org/docs/pdf/alb137780.pdf · PËR...
-
REPUBLIKA E SHQIPRIS
KUVENDI
LIGJ
Nr. 138/2013
PR BURIMET E ENERGJIS S RINOVUESHME1
N mbshtetje t neneve 78 dhe 83 pika 1 t Kushtetuts, me propozimin e
Kshillit t Ministrave,
K U V E N D I
I REPUBLIKS S SHQIPRIS
V E N D O S I:
KREU I
DISPOZITA T PRGJITHSHME
Neni 1
Qllimi
Qllimi i ktij ligji sht:
a) t ndihmoj n prdorimin ekonomik t burimeve natyrore dhe zhvillimin e
qndrueshm n Republikn e Shqipris;
b) t nxit prdorimin e teknologjive dhe novacioneve pr prodhimin e energjis
elektrike dhe nxehtsis nga burime t rinovueshme energjie, pr t siguruar nj
zhvillim t qndrueshm t vendit;
c) t zvogloj importin e lndve djegse organike, t zvogloj gazet me efekt
serr dhe t mbroj mjedisin, n zbatim t detyrimeve ndrkombtare t Republiks
Shqipris nga marrveshjet dhe traktatet ndrkombtare t energjis;
) t rrit llojshmrin e prdorimit t burimeve t energjis dhe sigurin e
furnizimit me energji n Republikn e Shqipris;
d) t nxit zhvillimin e tregut t brendshm t energjis dhe integrimin e tij n
at rajonal;
1 Ky ligj sht prafruar plotsisht me:
Direktivn 2009/28/KE t Parlamentit Europian dhe t Kshillit, dat 23 prill 2009 Mbi
promovimin e prdorimit t energjis nga burime t rinovueshme, si dhe ndryshimin dhe shfuqizimin e
direktivave 2001/77/KE dhe 2003/30/KE. Numri CELEX: 32009L0028 , Fletorja Zyrtare e Bashkimit
Europian, Seria L, Nr. 140, dat 5. 6. 2009, faqe 16 62.
-
2
dh) t rrit numrin e prodhuesve t pavarur t energjis dhe t nxit zhvillimin e
ndrmarrjeve t vogla e t mesme;
e) t nxit zhvillimin rural dhe t zonave t izoluara, duke prmirsuar
furnizimin me energji t ktyre zonave.
Neni 2
Objekti
Ky ligj prcakton:
a) kuadrin ligjor pr nxitjen e prodhimit t energjis nga burimet e rinovueshme
t energjis;
b) objektivat kombtar t detyrueshm pr kontributin e burimeve t
rinovueshme n konsumin prfundimtar bruto t energjis;
c) prparsin e lidhjes n sistemet e rrjetit t energjis elektrike t centraleve,
q prdorin burime t rinovueshme energjie brenda territorit t Republiks s
Shqipris;
) prparsin e blerjes dhe pagess nga blersi t energjis elektrike, t
energjis s prodhuar nga burimet e rinovueshme t energjis;
d) kuadrin ligjor pr procedurat e autorizimit, licencimit dhe t plotsimit t
krkesave pr marrjen e lejeve prkatse;
dh) rregullat pr garancin e origjins, koordinimin e krkesave pr licencimin
dhe lejet;
e) mnyrat e nxitjes s prdorimit t sistemeve pr ngrohjen e ujit nga energjia
diellore;
) kuadrin ligjor pr prdorimin e energjis s burimeve t rinovueshme pr
transport.
Neni 3
Prkufizime
1. N kt ligj termat e mposhtm kan kto kuptime:
a) Biokarburant sht lnda djegse, n trajt t lngt ose t gazt, e prodhuar
nga biomasat, pr tu prdorur n sektorin e transportit.
b) Biogaz sht lnda djegse e gazt, e prodhuar nga biomasat ose nga
shprbrja e mbeturinave organike, industriale dhe urbane, t shprbshme
biologjikisht, t cilat mund t pastrohen dhe t prmirsohen deri n cilsin e gazit
natyror, pr tu prdorur si biokarburant, si dhe gazi me prejardhje nga drut e zjarrit.
c) Biolngje/lnd djegse e lngt nga biomasat jan lnd djegse t lngta,
t prodhuara nga biomasa, q prdoren n prodhimin e energjis, n fushn e nxehtsis
(temperatura t larta) ose t ftohtit (temperatura t ulta), prjashtuar fushn e
transportit.
) Blers i energjis elektrike nga burimet e rinovueshme t energjis sht
subjekti prgjegjs pr blerjen e energjis elektrike nga burime t rinovueshme t
energjis, sipas neneve t parashikuara n kt ligj dhe n ligjin nr. 9072, dat
22.5.2003 Pr sektorin e energjis elektrike, t ndryshuar.
-
3
d) Biomasa sht pjesa e biodegradueshme e produkteve, mbeturinave dhe
mbetjeve me origjin biologjike nga veprimtaria bujqsore (prfshir lnd bimore dhe
shtazore), pyjore dhe nga industri t lidhura me to, duke prfshir peshkimin dhe
akuakulturn, si edhe pjesa e biodegradueshme e mbeturinave industriale, urbane dhe
rurale.
dh) Central jan t gjitha pajisjet dhe sistemet e nj centrali gjenerues t
energjis elektrike dhe t nxehtsis, q shfrytzojn burimet e rinovueshme t
energjis.
e) Central elektrik termik me disa lnd djegse sht do central q prodhon
energji elektrike ose nxehtsi apo centrale, q punojn me nj ose m shum lloje t
lndve djegse, nga t cilat t paktn njri sht burim i rinovueshm energjie.
Centralet elektrike termike q nuk prdorin asnj lnd djegse ose energji nga burime
t rinovueshme energjie, nuk kualifikohen si centrale elektrike termike me disa lnd
djegse, sipas ktij ligji.
) Energjia e mjedisit t jashtm sht energjia e akumuluar n form
nxehtsie n ajrin e mjedisit t jashtm.
f) Energjia e prodhuar nga burime t rinovueshme t energjis sht energjia e
prodhuar nga centrale, q prdorin vetm burime t rinovueshme energjie dhe jo lnd
djegse, t emrtuara si energjia hidrike, energjia e ers, energjia diellore, energjia e
ajrit t mjedisit t jashtm, energjia gjeotermike, energjia hidrotermike, energjia e
valve t detit, energjia e batics dhe zbatics, si dhe energjia e mbetjeve urbane e atyre
industriale, t prbrsve t tyre t shprbshm.
g) Energjia elektrike e prodhuar nga burime t rinovueshme energjie sht
energjia elektrike e prodhuar nga centrale elektrike, t cilat prdorin ose vetm burime
t rinovueshme t energjis, ose nj pjes t burimeve t rinovueshme t prodhuara n
centralet, q punojn me disa lnd djegse, prfshir dhe ato konvencionale dhe q
prfshijn n to sasin e energjis s rinovueshme pr mbushjen e rezervuarve
grumbullues t siprm t hidrocentraleve me pompa dhe prjashtojn energjin elektrike
t prodhuar si rezultat i mbushjes s rezervuarve t siprm t grumbullimit.
gj) Energjia e faturuar sht sasia e energjis q i korrespondon nj centrali
prodhues dhe sht e barabart me:
i) sasin e energjis s prodhuar, n rastet kur vlersimi i cilsis s shrbimit
nga ana e rrjetit nuk prfshihet n kontratn e shitblerjes s energjis dhe n
marrveshjen e lidhjes me rrjetin;
ii) energjin e prodhuar, e cila sht korrigjuar n prputhje me vlersimin e
cilsis s shrbimit nga ana e rrjetit, kur kjo e fundit sht prfshir n kontratn e
shitblerjes s energjis dhe n marrveshjen e lidhjes me rrjetin.
h) ERE sht shkurtimi i emrtimit t Entit Rregullator t Energjis, si
prkufizohet n ligjin nr. 9072, dat 22.5.2003 Pr sektorin e energjis elektrike, t
ndryshuar.
i) Garancia e origjins s energjis elektrike sht dokumenti elektronik, i cili
ka vetm nj funksion, at t vrtetimit se sasia ose nj pjes e caktuar e energjis
elektrike t prodhuar sht prodhuar n nj central me nj kapacitet prodhues t
prcaktuar dhe q prdor burime energjie t rinovueshme, sikurse sht prcaktuar n
ligjin pr sektorin e energjis elektrike.
j) Impiant koogjenerimi sht nj central, q prodhon njkohsisht energji
elektrike dhe termike, duke prdorur nj lnd djegse t vetme, q mund t jet gaz
natyror apo biomas.
-
4
k) Kapaciteti, fuqia e instaluar sht sasia e energjis q mund t prodhohet n
njsin e kohs nga nj central elektrik. Fuqia neto e prodhuar (energjia neto n njsin
e kohs) zvoglohet me vlern e humbjeve n elemente t ndryshme t centralit.
l) Kapacitet ose fuqi gjeneruese sht kapaciteti ose fuqia efektive e energjis
elektrike, q mund t realizoj nj central gjat operimit t rregullt pa kufizime,
pavarsisht nga ndryshimet n periudha t shkurtra kohe.
ll) Kontrata e lidhjes me rrjetin sht kontrata e nnshkruar ndrmjet nj
prodhuesi dhe operatorit t sistemit t rrjetit, me qllim q t bj t mundur lidhjen e
centralit me Rrjetin Elektrik Kombtar.
m) Konsumi prfundimtar bruto i energjis sht e gjith sasia e energjis e
furnizuar si e till pr industrin, transportin, pr sektorin familjar, pr shrbimet e
ndryshme, prshir shrbimet, publike dhe private, bujqsin, pyjet dhe peshkimin,
prfshir konsumin e energjis elektrike dhe t nxehtsis edhe pr autokonsum n t
gjith sektort e energjetiks, si dhe humbjet e energjis elektrike dhe t nxehtsis n
sistemin e prodhimit, transmetimit dhe shprndarjes.
n) Marrveshje pr blerjen e energjis elektrike sht marrveshja tip e
miratuar nga ERE ndrmjet blersit t energjis elektrike nga burimet e rinovueshme t
energjis dhe prodhuesit q ka prparsi pr blerjen e energjis elektrike, t prodhuar
nga nj central ose impiant i prodhimit t energjis.
nj) Ministria prgjegjse pr energjin sht aktualisht Ministria e Ekonomis,
Tregtis dhe Energjetiks ose cilado ministri pasardhse, prgjegjse pr energjin.
o) Operatort e sistemit t rrjetit jan operatort e sistemeve t rrjetit t t
gjitha niveleve t tensionit, t rrjeteve transmetuese dhe shprndarse t energjis
elektrike.
p) Operatori i Sistemit t Shprndarjes sht nj person juridik, prgjegjs pr
operimin, sigurimin e mirmbajtjes dhe, nse sht e nevojshme, zhvillimin e sistemit t
shprndarjes s energjis elektrike n nj zon t caktuar dhe, kur sht rasti, personi
prgjegjs pr realizimin e lidhjeve t tij me sistemet e tjera, si dhe sigurimin e aftsis
afatgjat t sistemit, pr t prmbushur krkesat e arsyeshme pr shprndarjen e
energjis elektrike.
q) Operator i Sistemit t Transmetimit sht nj person juridik prgjegjs pr
operimin, dispeimin, sigurimin e mirmbajtjes dhe, nse sht e nevojshme, zhvillimin
e sistemit t transmetimit n nj zon t caktuar, prfshir interkoneksionin e tij me
sistemet e tjera, si dhe pr sigurimin e aftsis afatgjat t sistemit pr t prmbushur
krkesat e arsyeshme pr transmetimin e energjis elektrike.
r) Prodhues sht do person, fizik apo juridik, pavarsisht nga pronsia, i cili
prdor nj central pr t prodhuar energji elektrike ose termike nga burime energjie t
rinovueshme.
rr) Prodhues q ka prparsi sht do prodhues i energjis elektrike nga
burime t rinovueshme, me fuqi t instaluar deri n 15 MW pr t gjitha centralet e
ndrtuara prej shoqris, i cili prfiton nga (i) mekanizmi i tarifs fikse t shitjes (feed-
in tariff) dhe (ii) q kan nnshkruar marrveshjen pr blerjen e energjis (PPA) me
kompanin q ka detyrimin t blej energjin elektrike t prodhuar nga burimet e
rinovueshme.
s) Prodhues q nuk ka prparsi sht do prodhues, i cili nuk prfiton nga
mekanizmi i tarifs s futjes s energjis elektrike n rrjet.
sh) Sistemi i rrjetit jan t gjitha pajisjet teknike t prdorura pr transmetimin
dhe shprndarjen e energjis elektrike.
-
5
t) Sistem diellor pr prodhimin e ujit t ngroht sht nj pajisje ose impiant,
q prdoret pr t transformuar energjin diellore n energji termike pr ngrohjen e ujit.
th) Skem mbshtetse sht do instrument, skem ose mekanizm i zbatuar
nga Qeveria Shqiptare pr nxitjen e shfrytzimit t burimeve t rinovueshme, detyruese
pr plotsimin e objektivave t burimeve t rinovueshme t Shqipris, t siguruar sipas
nenit 7 t ktij ligji, duke prfshir, por duke mos u kufizuar vetm n: tarifat e futjes s
energjis elektrike n rrjet, prjashtimin ose reduktimin e taksave, rimbursimin e
taksave, ndihm me investim (grant), karakteristikat e burimeve t ndryshme t
rinovueshme, karakteristikat e impianteve q prdorin burime t ndryshme t
rinovueshme, pozicionin gjeografik, madhsin e impiantit, n kuptimin e fuqis s
instaluar dhe do skem tjetr mbshtetse.
u) Tarifa e energjis elektrike n rrjet sht mimi i blerjes s energjis
elektrike, i miratuar nga ERE, n prputhje me nenin 17 t ktij ligji, q do t paguhet
pr energjin elektrike t prodhuar nga centrale q prdorin burime energjie t
rinovueshme dhe q do t paguhet nga konsumatort fundor, n prputhje me Modelin
Shqiptar t Tregut t Energjis Elektrike.
v) Vlersim i cilsis s shrbimit n rrjet sht nj mekanizm nxits i
prfshir n kontratn e lidhjes n rrjet dhe n marrveshjen pr blerjen e energjis
elektrike, q bazohet n rregulloren e miratuar Pr vlersimin e cilsis s shrbimit n
rrjet , sipas piks 3 t nenit 12 t ktij ligji.
2. Pr fjalt dhe termat, q nuk jan prmendur shprehimisht n listn e prkufizimeve
t prfshira n pikn 1 t ktij neni, referenc do tu bhet termave dhe prkufizimeve t
prcaktuara n ligjin nr. 9072, dat 22.5.2003 Pr sektorin e energjis elektrike, t
ndryshuar.
KREU II
OBJEKTIVAT KOMBTAR DHE MASAT PR SHFRYTZIMIN E ENERGJIS
NGA BURIMET E RINOVUESHME T ENERGJIS
Neni 4
Objektivat kombtar pr prdorimin e energjis nga burime
t rinovueshme energjie
Kshilli i Ministrave prcakton objektiva t veant t detyrueshm kombtar
pr pjesn e energjis s prdorur nga burime t rinovueshme t energjis n konsumin
prfundimtar bruto t energjis, t llogaritur n prputhje me nenin 6 t ktij ligji.
Neni 5
Plani Kombtar i Veprimit pr Burime t Rinovueshme t Energjis
1. Ministria prgjegjse pr energjin, n vijim t propozimit t agjencis
prgjegjse pr burimet e rinovueshme t energjis, harton nj plan veprimi pr burimet
e rinovueshme t energjis.
2. Plani Kombtar i Veprimit pr Burimet e Rinovueshme t Energjis prcakton
objektivat kombtar pr pjesn e energjis nga burimet e rinovueshme, q do t
-
6
prdoret pr prodhimin e energjis elektrike, n transport dhe pr prodhimin e energjis
termike pr ngrohje e ftohje n vitin 2020 dhe masat e prshtatshme, q do t merren
pr t arritur objektivin e prgjithshm t detyrueshm kombtar, t vendosur n nenin 4
t ktij ligji. Ktu prfshihet dhe bashkpunimi me institucionet kombtare rajonale dhe
lokale, si edhe institucione e autoritete t vendeve fqinje, shtete q jan pal
kontraktuese t Traktatit t Komunitetit t Energjis dhe shtete antare t Bashkimit
Europian, veanrisht lidhur me mekanizmat fleksibl t bashkpunimit, t prmendur
n pikn 2 shkronja b t nenit 7 t ktij ligji.
3. Plani Kombtar i Veprimit pr Burimet e Rinovueshme t Energjis miratohet
nga Kshilli i Ministrave dhe monitorohet nga agjencia prgjegjse pr burimet e
rinovueshme t energjis.
4. Brenda dats 30 shtator t do viti, duke filluar nga viti 2014, ministria
prgjegjse pr energjin do tu paraqes Kshillit t Ministrave dhe Komisionit pr
Veprimtarit Prodhuese dhe Mjedisin t Kuvendit t Shqipris, nj raport t
hollsishm pr zbatimin e Planit Kombtar t Veprimit pr Burimet e Rinovueshme t
Energjis dhe plotsimin e objektivave prkats, t prcaktuar sipas nenit 2 t ktij ligji.
Neni 6
Llogaritja e pjess s energjis nga burimet e rinovueshme
1. Pjesa e energjis, e prodhuar nga burimet e rinovueshme llogaritet duke
pjestuar vlern e konsumit prfundimtar bruto t burimeve t rinovueshme t energjis
me konsumin prfundimtar bruto t energjis nga t gjitha burimet. Rezultati jepet n
prqindje.
2. Vlera e konsumit prfundimtar bruto e energjis nga burime t rinovueshme
sht shuma e:
a) konsumit prfundimtar bruto t energjis elektrike, t prodhuar nga centrale
elektrike, q prodhojn energji, duke prdorur burime t rinovueshme energjie;
b) konsumit prfundimtar bruto t energjis s prodhuar nga centrale, q
prdorin burime t rinovueshme energjie pr t prodhuar energji termike pr ngrohje
dhe ftohje;
c) konsumit prfundimtar t energjis nga burime t rinovueshme, t prdorura
n sektorin e transportit.
3. Biogazi dhe energjia elektrike e prodhuar nga burimet e rinovueshme t
energjis duhet t konsiderohen vetm ato pjes t shprehura n pikn 2 t ktij neni,
llogaritur pr pjesn e konsumit final t burimeve t rinovueshme t energjis.
4. Pr qllimin e shkronjs a t piks 2 t ktij neni:
a) konsumi prfundimtar bruto i energjis elektrike t prodhuar nga burimet e
energjis s rinovueshme llogaritet si sasia e energjis elektrike t prodhuar nga
centralet elektrike t vendit, q prdorin burime t rinovueshme energjie, duke
prjashtuar at pjes t prodhimit t energjis elektrike nga HEC-et me pompim, q ka
ardhur nga energjia q sht harxhuar pr pompimin e ujit nga baseni i poshtm n
basenin e siprm t centralit;
b) n rastin e centraleve me shum burime energjetike merret n konsiderat
vetm ajo pjes q bazohet n shfrytzimin e burimeve t rinovueshme t energjis pr
prodhimin e energjis elektrike;
-
7
c) n rastin e centraleve me shum burime energjetike, q prdorin burime
konvencionale dhe t rinovueshme, llogaritet vetm pjesa e energjis elektrike t
prodhuar nga burimet e energjis s rinovueshme. Pr qllimet e ksaj llogaritjeje,
kontributi i secilit burim energjie llogaritet n baz t prmbajtjes s tij t energjis,
prkundrejt sasis gjithsej t t gjitha burimeve energjetike q shfrytzohen.
5. Energjia elektrike e prodhuar nga hidrocentralet dhe centralet e ers llogaritet
n prputhje me rregullat e miratuara nga Kshilli i Ministrave.
6. Pr qllimet e shkronjs b t piks 2 t ktij neni:
a) konsumi prfundimtar bruto i energjis s prodhuar nga centralet e
prqendruara, q prdorin burime t rinovueshme pr energji termike pr ngrohje dhe
ftohje, llogaritet si sasia e energjis termike pr ngrohje dhe ftohje, e prodhuar nga
burime t rinovueshme, duke shtuar konsumin e energjis tjetr, t prodhuar nga burime
t rinovueshme n sektort e industris, familjar, shrbimeve, bujqsis, pyjeve dhe
peshkimit pr qllime ngrohjeje, ftohjeje dhe proceseve t prpunimit termik;
b) n rastin e centraleve me shum burime energjetike, q prdorin burime
energjetike konvencionale dhe t rinovueshme, llogaritet vetm pjesa e energjis
termike e ngrohjes dhe ftohjes, e prodhuar nga burime t rinovueshme energjie. Pr
qllimet e ksaj llogaritjeje, kontributi i secilit burim energjie llogaritet n baz t
prmbajtjes s tij t energjis prkundrejt sasis gjithsej t t gjitha burimeve
energjetike q shfrytzohen;
c) merret n konsiderat pr ngrohje ftohje energjia e mjedisit t jashtm,
energjia gjeotermike dhe energjia hidrotermike e prftuar nga pompat e nxehtsis, me
kusht q prodhimi prfundimtar i energjis t tejkaloj ndjeshm energjin primare t
shpenzuar pr t vn n pun pompat e nxehtsis. Sasia e energjis termike, e
konsideruar si energji nga burimet e rinovueshme, pr qllimet e ktij ligji, duhet t
llogaritet n prputhje me metodologjin e llogaritjeve termike t pompave t
nxehtsis, q duhet t miratohet nga ministria prgjegjse pr energjin;
) nuk merret n konsiderat energjia termike e prodhuar nga sisteme diellore t
shfrytzimit t energjis n form pasive, n t cilat konsumi i ult i energjis n
ndrtes arrihet n mnyr pasive, bazuar n projektimin e ndrtess ose nga nxehtsia e
prodhuar nga energji prej burimeve t parinovueshme.
7. Pr qllimet e piks 2 shkronja c t ktij neni, konsumi prfundimtar i
energjis nga burimet e rinovueshme, t prdorura n sektorin e transportit, llogaritet n
prputhje me dispozitat dhe krkesat e ligjit nr. 9876, dat 14.2.2008 Pr prodhimin,
transportin dhe tregtimin e biokarburanteve dhe t lndve t tjera djegse, t
rinovueshme, pr transport.
8. Brenda dats 1 qershor t do viti, agjencia e autorizuar dhe prgjegjse pr
burimet e rinovueshme t energjis duhet t dorzoj n ministrin prgjegjse pr
energjin dhe n ERE nj vlersim pr pjesn e energjis s prodhuar nga burimet e
rinovueshme t energjis, pjes e konsumit bruto t prfshir n bilancin energjetik t
vitit paraardhs.
-
8
Neni 7
Masat pr shfrytzimin e energjis s prodhuar nga burimet e rinovueshme
1. Kshilli i Ministrave autorizohet t miratoj masa efektive pr t siguruar q
pjesa e energjis nga burimet e rinovueshme t arrij ose t tejkaloj objektivin e
prcaktuar n Planin Kombtar t Veprimit pr Burimet e Rinovueshme t Energjis.
Masat e ndrmarra duhet t jen n prputhje me legjislacionin prkats t ndihms
shtetrore.
2. N mnyr q t arrihen objektivat e prcaktuar n prputhje me nenet 4 e 5 t
ktij ligji, prve mbshtetjes q jep ky ligj, Kshilli i Ministrave mund t zbatoj kto
masa:
a) skema t tjera mbshtetse krahas atyre q jep ky ligj dhe neni 2 i ligjit nr.
8987, dat 24.12.2002 Pr krijimin e kushteve lehtsuese pr ndrtimin e burimeve t
reja t prodhimit t energjis elektrike;
b) masa bashkpunimi me cilindo shtet antar t Bashkimit Europian pr t
arritur objektivat e tyre kombtar, n prputhje me legjislacionin e Bashkimit
Europian, pr nxitjen e shfrytzimit t energjis nga burime t rinovueshme.
Bashkpunimi me cilindo shtet antar t Bashkimit Europian nuk duhet t ndikoj
negativisht n arritjen e objektivave t vendosur pr Shqiprin n Planin Kombtar t
Veprimit pr Burimet e Rinovueshme t Energjis;
c) do skem tjetr mbshtetse q parashikohet n Planin Kombtar t Veprimit
pr Burime t Rinovueshme Energjie.
3. Prodhuesit, q prdorin burime energjie t rinovueshme, q prfitojn nga
skemat mbshtetse, sipas neneve 14 dhe 15 t ktij ligji, nuk prfitojn prej asnj
skeme tjetr mbshtetse, q i referohet shkronjs a t piks 2 t ktij neni.
Neni 8
Informacioni dhe trajnimi
1. Ministria prgjegjse pr energjin, nprmjet agjencis s autorizuar
prgjegjse pr burimet e rinovueshme t energjis, e varur prej saj, siguron q t gjith
t interesuarve, t till si konsumator, zhvillues, planifikues, sponsorizues, investitor,
institucione financiare, ndrtues, instalues, arkitekt, furnitor t pajisjeve dhe
sistemeve t ngrohjes dhe ftohjes, pajisjeve t energjis elektrike dhe pajisjeve t tjera
q prdorin energji t rinovueshme, tu vihet n dispozicion informacioni pr masat
mbshtetse pr centralet q prdorin burime t rinovueshme energjie.
2. Ministria prgjegjse pr energjin ose agjencia prgjegjse pr burimet e
rinovueshme t energjis, n varsi t saj, duhet t zhvilloj programe t prshtatshme
pr trajnime ose udhzime, sensibilizimi e informimi, n mnyr q t informohen t
interesuarit dhe shtetasit pr prfitimet, kostot dhe prakticitetin e zhvillimit dhe
prdorimit t energjis nga burime t rinovueshme.
3. T gjitha subjektet, q shfrytzojn energjin e burimeve t rinovueshme, jan
t detyruara t paraqesin pran Agjencis Kombtare t Burimeve t Natyrore bilancin
vjetor t prodhimit t energjis, i cili shrben si baz pr monitorimin e ecuris s
objektivave t prodhimit t energjis nga kto burime.
-
9
Neni 9
Detyrat dhe prgjegjsit e agjencis s autorizuar, prgjegjse pr burimet
e rinovueshme t energjis
1. Agjencia e autorizuar, prgjegjse pr burimet e rinovueshme t energjis,
sht Agjencia Kombtare e Burimeve Natyrore, e cila, prve detyrave dhe
prgjegjsive t parashikuara n ligje t tjera, duhet t ket, gjithashtu, edhe kto detyra
kryesore, n prmbushje t ktij ligji:
a) regjistrimin e bilancit t t gjitha subjekteve q operojn n shfrytzimin e
energjive t rinovueshme;
b) hartimin dhe dorzimin n ministrin prgjegjse pr energjin t projektit t
Planit Kombtar t Veprimit pr Burimet e Rinovueshme t Energjis n afatet e
prcaktuara nga kjo ministri;
c) monitorimin e zbatimit t Planit Kombtar t Veprimit pr Burimet e
Rinovueshme t Energjis, miratuar nga Kshilli i Ministrave;
) zhvillimin dhe dorzimin n ministrin prgjegjse pr energjin t
rregullores q prcakton rregullat e prodhimit t energjis elektrike nga HEC-et dhe nga
centralet e ers, sipas piks 5 t nenit 6 t ktij ligji;
d) zhvillimin dhe dorzimin n ministrin prgjegjse pr energjin t
metodologjis pr llogaritjen e energjis s prodhuar nga pompat e nxehtsis, sipas
piks 6 t nenit 6 t ktij ligji;
dh) dorzimin n ministrin prgjegjse pr energjin dhe n ERE, brenda dats
1 qershorit t do viti, t vlersimit t pjess s energjis s prodhuar nga burimet e
energjis s rinovueshme, prkundrejt totalit t konsumit bruto t energjis s vitit
paraardhs, sipas piks 8 t nenit 6 t ktij ligji;
e) zhvillimin e t gjith dokumentacionit t krkuar dhe dorzimin e tij pr
miratim n ministrin prgjegjse pr energjin, sipas nenit 8 t ktij ligji;
) zhvillimin dhe dorzimin n ministrin prgjegjse pr energjin t rregullave
specifike pr llogaritjen e sasis s nxehtsis t prodhuar nga impiantet koogjeneruese,
n mbshtetje t piks 2 t nenit 19 t ktij ligji;
f) hartimin e udhzuesve t procesit t autorizimit, dhnies s lejeve, certifikimit
dhe licencimit pr projektet e centraleve t reja prodhuese, me qllimin nxitjen e
prdorimit t burimeve t rinovueshme t energjis;
g) monitorimin e fondit t burimeve t rinovueshme;
gj) monitorimin e subjekteve q kryejn testimin e paneleve diellore.
2. Kshilli i Ministrave, pr arritjen e objektivave t ktij ligji, brenda 6 muajve
nga hyrja n fuqi e tij, ngarkon Agjencin Kombtare t Burimeve Natyrore, si
prgjegjse pr burimet e rinovueshme t energjis, me detyra t tjera, prve atyre t
prmendura n pikn 1 t ktij neni, si dhe t prcaktoj afatet pr realizimin e detyrave.
-
10
KREU III
NXITJA E PRODHIMIT T ENERGJIS ELEKTRIKE NGA BURIMET E
ENERGJIVE T RINOVUESHME
Neni 10
Mbshtetja pr koordinimin e krkesave t licencimit dhe lejeve
1. Kshilli i Ministrave miraton procedurat e thjeshtzuara t marrjes s
licencave dhe autorizimeve t nevojshme pr prodhuesit e energjis. 2. ERE miraton procedurat dhe dokumentacionin e nevojshm pr lidhjen e objekteve
gjeneruese n rrjet, sipas kritereve t vendosura n ligjin nr. 9072, dat 22.5.2003 Pr
sektorin e energjis elektrike, t ndryshuar.
Neni 11
Lidhja dhe operimi n rrjet
1. Me krkesn e nj prodhuesi, operatort e sistemit t rrjetit lidhin centralin q
plotson kushtet teknike, n qoft se kta operator nuk kan zgjidhje tjetr me efienc
m t lart ekonomike pr pikn prkatse t lidhjes. N zgjedhjen e ksaj pike m t
mir dhe m t prshtatshme, operatori i sistemit t rrjetit duhet t marr n konsiderat
kufizimet teknike t rrjetit dhe efikasitetin ekonomik t piks ku do t realizohet lidhja.
2. Operatort e sistemit t rrjetit, me krkesn e prodhuesit q ka prparsi, bjn
lidhjen e centralit me pikn e tij n sistem, n variantin m t mir t mundshm, lidhur
me largsin dhe krkesat teknike t centralit, n qoft se sistemi i rrjetit nuk ka nj pik
tjetr lidhjeje m t favorshme. N zgjedhjen e ksaj pike m t mir dhe m t
prshtatshme operatori i sistemit t rrjetit duhet t marr n konsiderat kufizimet
teknike apo dhe efiencn teknike t piks ku do t realizohet lidhja.
3. Me krkesn e prodhuesit, i cili krkon lidhjen n rrjet, dhe pas dorzimit prej
tij t projektit t burimit gjenerues dhe t projekt-propozimit t lidhjes s burimit me
rrjetin e transmetimit, si dhe t preventivit t realizimit t ksaj lidhjeje, operatort e
sistemit t rrjetit i sigurojn atij informacionin e nevojshm q prfshin:
a) kostot shoqruese pr lidhjen n rrjet, prfshir ktu edhe do kosto tjetr, q
krkohet pr prmirsimin e rrjetit, t cilat duhet t mbulohen nga prodhuesi i cili ka
krkuar kt pik lidhjeje;
b) afatin kohor t sakt pr marrjen dhe prpunimin e krkess s lidhjes n rrjet;
c) periudhn kohore t prafrt t propozuar t lidhjes n rrjet.
4. Informacioni pr shkronjata, b dhe c t piks 3 t ktij neni duhet t
sigurohet nga operatori i sistemit, n prputhje me afatet dhe parashikimet e kodit t
transmetimit dhe kodit t shprndarjes.
5. ERE, pas konsultimit me operatort e sistemit t rrjetit, miraton rregulloren q
ka t bj me t drejtn n sistemin e rrjetit pr prodhuesit me dhe pa prparsi, t cilt
duhet t prmbushin, ndr t tjera:
a) krkesat teknike pr lidhjen n rrjet;
b) kushtet apo kufizimet pr fuqin e instaluar t centraleve, q do t lidhen n
sistemin e rrjetit; si dhe
-
11
c) kufizimet, lidhur me zona t veanta gjeografike brenda Republiks s
Shqipris, bazuar n ndikimin q kta prodhues mund t ken n sigurin e sistemit
energjetik. Kto rregullore jan subjekt i rivlersimit n do vit dhe miratohen e
publikohen n fund t do viti.
6. Lidhja n rrjet dhe ndrtimi i pajisjeve t tjera ndihmse t nevojshme pr
sigurin e sistemit elektroenergjetik duhet t plotsojn krkesat teknike t operatorve
t sistemit n kt rast, si edhe ato t prcaktuara n seksionet prkatse t kodit t
transmetimit ose t kodit t shprndarjes, n varsi t piks s lidhjes.
7. Transmetimi dhe shprndarja e energjis elektrike, e prodhuar nga burimet e
rinovueshme nga prodhuesi me prparsi, sht i garantuar. Operatori i Sistemit t
Transmetimit, gjat dispeerimit, duhet ti jap prparsi centralit, i cili prodhon energji
nga burime t rinovueshme, pr aq koh sa e lejon siguria e sistemit kombtar t
energjis elektrike dhe bazuar n kriteret e transparencs dhe t mosdiskriminimit.
8. Operatort e sistemit t rrjetit duhet t optimizojn, t zgjerojn dhe t
prmirsojn sistemin pr lidhjen dhe transmetimin e energjis elektrike nga centralet e
reja, q prdorin burime t rinovueshme energjie, n prputhje me Planin Kombtar t
Veprimit pr Burimet e Rinovueshme t Energjis, masterplanet e operatorve t
sistemit pr zgjerimin e sistemit t rrjetit apo do dokument zyrtar n fuqi. Kto plane
pr optimizimin, zgjerimin dhe rikonstruksionin e sistemit t rrjetit, kur sht e
prshtatshme, duhet t prfshijn edhe kapacitetet e interkoneksionit, rrjeteve
inteligjente dhe kapacitetet akumuluese, me qllim q t sigurojn operimin e operatorit
t rrjetit, si dhe prshtatjen e zhvillimeve t mtejshme pr prodhimin e energjis
elektrike nga burimet e rinovueshme t energjis.
9. Operatort e sistemit t rrjetit duhet t prpilojn dhe t bjn publike
rregulloret standarde pr llogaritjet dhe ndarjen e kostove, lidhur me lidhjet e reja n
rrjet, prmirsimin dhe rinovimin e rrjetit, prmirsimin e operimit t rrjetit dhe
rregullat pr implementimin pa diskriminim t kodeve t rrjetit, t nevojshme pr
integrimin e prodhuesve t rinj n rrjet. Kto rregullore duhet t bazohen n kriterin e
mosdiskriminimit, objektivitetit dhe transparencs, duke marr parasysh t gjitha kostot
dhe prfitimet e lidhjes s prodhuesve n rrjet dhe rrethana t veanta t prodhuesve n
zona periferike dhe ato me dendsi t ult popullsie.
10. Kostot pr realizimin e lidhjes s centralit, q prdor burime t rinovueshme
energjie, n pikn m t prshtatshme teknike dhe ekonomike t rrjetit elektrik, paguhen
nga prodhuesi, prve rasteve kur kostoja e lidhjes s tyre prballohet nga operatori i
rrjetit apo nprmjet nj investimi privat, sipas dispozitave t ligjit nr. 9072, dat
22.5.2003 Pr sektorin e energjis elektrike, t ndryshuar.
11. Kostot e shoqruara me zgjerimin dhe rikonstruksionin e sistemit ekzistues
t tensionit t ult dhe t mesm, si dhe t nnstacioneve pr pjest q do t
shfrytzohen nga prodhuesi, prcaktohen mbshtetur n pikat 8 dhe 9 t ktij neni.
12. Kufijt e pronsis ndrmjet operatorve t sistemit dhe centralit duhet t
prcaktohen n marrveshjen e lidhjes n rrjet. N rast mosmarrveshjeje, kufijt e
pronsis dhe detyrimet e ndrsjella pr mirmbajtjen e rrjetit prcaktohen nga ERE.
-
12
Neni 12
Rregullat q zbatohen pr lidhjen n rrjet
1. ERE, pas marrjes s mendimit nga operatort e sistemit t rrjetit, miraton
rregullore specifike dhe nj model pr marrveshjen tip pr lidhjen n rrjet, n t cilat
prcaktohen kushtet ekonomike dhe teknike pr ofrimin e shrbimeve pr lidhjen n
sistemin e rrjetit t centraleve, q prodhojn energji elektrike nga burime t
rinovueshme t energjis, me shfrytzimin e rrjetit.
2. Rregulloret e prmendura n pikn 1 t ktij neni:
a) sigurojn standardet teknike t ndrtimit t centralit dhe t pajisjeve t lidhjes
deri te rrjeti i operatorve t rrjetit;
b) vendosin rregullat, n prputhje me t cilat punimet pr lidhjen n rrjet mund
t realizohen trsisht ose pjesrisht nga prodhuesi, duke parashikuar edhe kushtet kur
lidhja bhet nga operatori i rrjetit apo nga nj investim privat, duke prcaktuar dhe
krkesat teknike pr pajisjet, q duhet t instalohen n pikn e lidhjes nga ana e
prodhuesit;
c) parashikojn publikimin e kushteve ekonomike dhe teknike t nevojshme pr
kryerjen e do punimi, q ka t bj me infrastrukturn e rrjetit, t prshtatshm pr
lidhjen e centraleve t reja me operatort e sistemit t rrjetit.
3. ERE, pas konsultimit me operatort e sistemit t rrjetit, duhet t miratoj
rregulloren Pr vlersimin e standardeve t cilsis s shrbimit n rrjet, q prcakton
vlerat standarde t ndrprerjeve vjetore pr do nivel tensioni dhe pr do tip t rrjetit.
Kto vlera duhet t prfshijn ndrprerjet totale gjat nj viti (t parashikuara apo t
paparashikuara), t shkaktuara nga operatort e sistemit t rrjetit, duke prcaktuar
kshtu edhe cilsin e shrbimit n rrjet. Vlerat standarde t ndrprerjeve vjetore
prdoren nga prodhuesit me prparsi dhe operatort e sistemit t rrjetit pr t rn
dakord lidhur me alokimin mujor t tyre, n rast se ekziston vlersimi i cilsis s
shrbimit n rrjet, prcaktuar n marrveshjen e lidhjes n rrjet dhe kontratn e
shitblerjes s energjis. N kto dokumente prcaktohen dhe detyrimet e operatorve t
rrjetit, n rast se nuk plotsojn detyrimin pr transmetimin e energjis elektrike t
planifikuar.
4. Me krkes t prodhuesit me prparsi, operatort e sistemit t rrjetit jan t
detyruar t hyjn n marrveshjen e lidhjes n rrjet, q prfshin vlersimin e cilsis s
shrbimit n rrjet.
5. Marrveshja standarde e lidhjes n rrjet duhet t prmbaj detyrimin e
operatorit t sistemit t rrjetit pr t transmetuar energjin elektrike t prodhuar nga
centrali.
6. Marrveshja standarde e lidhjes n rrjet, ndr t tjera, duhet t specifikoj q
operatori i sistemit t rrjetit lejohet t ndrpres lidhjen:
a) pr nj periudhe t arsyeshme kohe, pr punime mirmbajtjeje t nevojshme
ose pr ndrhyrje t tjera teknike. T tilla ndrprerje prcaktohen n standardin e
vlersimit t cilsis s shrbimit n rrjet;
b) n prputhje me kontratn e lidhjes n rrjet, n rastet e mosplotsimit t
kushteve teknike t krkuara, sipas kodeve t transmetimit dhe t shprndarjes;
c) n rastin e forcave madhore;
) n rast t rrezikimit t jets s njerzve apo t dmtimit t prons apo
pasuris.
-
13
7. Operatort e sistemit t rrjetit jan t detyruar ti ofrojn prodhuesit, i cili
krkon lidhje n rrjet pr nj central, nj zgjidhje t prshtatshme, brenda nj afati kohor
t arsyeshm, t prcaktuar nga rregullat e referuara pikn 2 t ktij neni, pr lidhjen n
rrjet.
8. Operatort e sistemit t rrjetit i vn n dispozicion nj prodhuesi, i cili
dshiron t lidhet n sistem, informacionin e nevojshm dhe t gjer, me shkrim,
veanrisht lidhur me kapacitetet e sistemit t rrjetit, prfshir krkesat dhe kushtet
teknike dhe ekzistencn e pikave t lidhjes n rrjet, n nj zon t dhn gjeografike.
Neni 13
Zgjidhja e mosmarrveshjeve pr lidhjen n rrjet
1. Secila nga palt, pr do mosmarrveshje ndrmjet nj operatori t sistemit t
rrjetit dhe nj prodhuesi, q krkon nj lidhje n rrjet, q lind n baz t dispozitave t
nenit 11 t ktij ligji, mund ti drejtohet ERE-s pr zgjidhjen e mosmarrveshjes.
2. Mosmarrveshja zgjidhet me vendim t ERE-s. Praktika dhe procedura q do
t ndiqet n lidhje me kt vendim do t jen sipas rregullave dhe praktikave
procedurale t ERE-s.
3. Mosmarrveshja, q lind n baz t ktij neni, dhe q ka t bj me kryerjen e
nj lidhjeje t nj centrali n nj sistem rrjeti, duhet ti paraqitet ERE-s brenda 12
muajve nga data kur sht br lidhja. Mosmarrveshjet, q paraqiten pas ktij afati, nuk
merren n shqyrtim nga ERE.
4. ERE mund t jap udhzime pr sa u prket rrethanave dhe termave, n baz
t t cilave operatori i sistemit t rrjetit kryen, ose, sipas rastit, mban nj lidhje n pritje
t zgjidhjes s nj mosmarrveshjeje. Vendimi i ERE-s duhet t jet n prputhje me
dispozitat e Kodit t Procedurave Administrative. N rast se ndonjra nga palt nuk
sht dakord me vendimin e ERE-s, ajo mund ti drejtohet gjykats, q merret me
trajtimin e ktyre mosmarrveshjeve.
5. N vendimin e ERE-s prcaktohet dhe mnyra e pagess s shpenzimeve q
kryhen nga ERE pr kt procedur.
Neni 14
Detyrimi pr t bler energji elektrike t prodhuar nga burime
t rinovueshme energjie
1. Blersi i energjis elektrike t prodhuar nga prodhuesi q ka prparsi, nse
krkohet nga ky i fundit, sht Furnizuesi Publik me Shumic.
2. ERE duhet t miratoj rregullat specifike dhe nj model pr nj marrveshje
tip pr blerjen e energjis elektrike, q lidhet ndrmjet blersit t energjis s
prodhuar me burime t rinovueshme t energjis dhe prodhuesit q ka prparsi, me nj
afat maksimal deri n 15 vjet.
3. Me krkesn e prodhuesit q ka prparsi, blersi i energjis elektrike nga
burimet e rinovueshme t energjis sht i detyruar t nnshkruaj marrveshjen pr
blerjen e energjis elektrike, q t blej energjin e prodhuar nga centralet q
shfrytzojn vetm burime energjie t rinovueshme, n baz t energjis s faturuar.
-
14
4. N rastin e centraleve koogjeneruese, detyrimi pr blerjen e energjis
elektrike, sipas piks 2 t ktij neni, duhet t kufizohet n blerjen e energjis s faturuar,
t prodhuar vetm nga pjesa e shfrytzimit t burimeve t rinovueshme t energjis.
5. Pr centralet me disa burime energjetike, detyrimi pr t bler energji
elektrike, si parashikohet n pikn 2 t ktij neni, kufizohet n blerjen e energjis
elektrike, q vrtetohet se sht prodhuar nga burime t rinovueshme energjie.
6. Marrveshja tip e blerjes s energjis elektrike prmban, t paktn:
a) termat e detyrueshm pr blersin e energjis s prodhuar nga burime t
rinovueshme t energjis pr t bler dhe paguar energjin elektrike t faturuar;
b) aplikimin e tarifs fikse pr kWh, sikurse prcaktohet nga ERE;
c) lidhjen dhe operimin e centralit apo impiantit dhe prshkrimin e parametrave
prkats;
) vlersimin e cilsis s shrbimit n rrjet, n qoft se sht prfshir n
kontratn e shitblerjes s energjis elektrike, prfshir edhe formuln e prcaktimit t
energjis elektrike t faturuar;
d) prcaktimin e or-ndrprerjeve mujore dhe or-ndrprerjeve vjetore standard
dhe pagesn e faturs prkatse;
dh) rregullat e matjes, pronsis, provat dhe specifikimet teknike t sitemit t
matjes q duhet t prdoret;
e) mnyrn e faturimit dhe termat e pagesave;
) detyrimet kryesore t blersit t energjis s rinovueshme dhe prodhuesve q
kan prparsi;
f) dispozitat n lidhje me dmshprblimin dhe prgjegjsit;
g) prcaktimin e forcs madhore;
gj) dispozitat prkatse pr zgjidhjen e mosmarrveshjeve;
h) hyrjen n fuqi, zgjatjen dhe dispozitat e mbylljes s kontrats.
7. Blersi i burimeve t rinovueshme t energjis duhet t jet prgjegjs pr do
kosto q lind si rezultat i disbalancs ndrmjet prodhimit t parashikuar dhe atij q
ndodh aktualisht n centralet q kan prparsi, si edhe detajohet m tej n ligjin e
sektorit t energjis elektrike dhe modelin e tregut t energjis elektrike n Shqipri.
8. Centralet q nuk kan prparsi i mbulojn vet kostot pr energjin
balancuese.
Neni 15
Tarifat fikse t energjis elektrike t prodhuar
1. Kshilli i Ministrave, me propozim t ERE-s, miraton metodologjin e
prcaktimit t tarifave fikse t energjis elektrike, q do ti paguhet prodhuesit me
prparsi, pr t gjitha llojet e centraleve, q shfrytzojn burime t rinovueshme
energjie.
2. Metodologjia:
a) lejon rikuperimin e investimeve t prodhuesit me nj norm fitimi t
arsyeshme;
b) prcakton kapacitetin maksimal t instaluar pr secilin lloj burimi t
rinovueshm energjie, q do t prfitoj nga tarifa fikse;
c) merr n konsiderat impaktin social dhe ekonomik, q do t rezultoj pr
konsumatort fundor nga zbatimi i skems s tarifs fikse;
-
15
) merr n konsiderat indeksin e inflacionit, pr t mbuluar inflacionin e kursit t
kmbimit nga lek n euro pr do vit, bazuar n kriteret e prcaktuara nga ana e Banks s
Shqipris;
d) prcakton nj formul pr llogaritjen e do mbingarkese nga energjit e
rinovueshme n mimin e konsumatorit fundor, pr t gjith konsumatort e energjis
elektrike n Shqipri.
3. ERE, n prputhje me metodologjin e hartuar pr tarifn fikse, do fund viti,
miraton vlerat prkatse t tarifave fikse, q duhet t paguhen pr prodhuesit me
prparsi, duke i ndar ata n tre grupe pr hidrocentralet: grupi i par: nga 0 deri n
2000 kW, grupi i dyt nga 2001 deri n 5000 kW dhe grupi i tret nga 5001 deri n
15000 kW.
Tarifat fikse pr hidrocentralet, sipas grupeve, aplikohen me t njjtn vler,
edhe pr t gjitha llojet e tjera t burimeve t rinovueshme t energjis.
4. Tarifa fikse, q i paguhet prodhuesit q ka prparsi, sipas nj kontrate
shitblerjeje t energjis elektrike, sht nj tarif e zbatueshme n ditn e plotsimit dhe
nnshkrimit t ksaj kontrate ndrmjet blersit t energjis nga burimet e rinovueshme
t energjis dhe prodhuesve q kan prparsi. Tarifa e vendosur n kontratn e
shitblerjes s energjis sht maksimumi, deri n 15 vjet dhe prditsohet pr do vit.
5. Formula e mposhtme zbatohet nga ana e ERE-s pr t br t mundur
prcaktimin e tarifs fikse pr seciln teknologji t burimeve t rinovueshme, me t
gjitha kostot q varen n mnyr specifike nga teknologjia pr realizimin dhe operimin
e projektit pr nj periudh 15-vjeare. Kriteret e msiprme merren n konsiderat n
formuln e llogaritjes s tarifs fikse, q, n form t prgjithshme, sht si m posht:
]/[
)1(
11
MWhLekcFLH
c
WACC
WACC
FLH
IFit V
F
T
Ku:
Fit jan mimet e energjis elektrike t shitjes (tarifat fikse), duke prdorur
burimet e energjive t rinovueshme (lek/MW) pr secilin nga tre grupet e
siprprmendura.
I sht kostoja mesatare specifike e investimeve (lek/MW) pr secilin nga tre
grupet e siprprmendura, q prcaktohet nga ERE do tre vjet.
FLH jan ort mesatare t puns me fuqi maksimale n vit (or pr vit) pr
secilin nga tre grupet e siprprmendura;
WACC sht norma mesatare e ponderuar e kostos s kapitalit, q merr
parasysh normat mesatare t huas n tregun shqiptar, normn e interesit t equities
(kapitalit t vet investitorve), si dhe strukturn e kapitalit (equity/hua) q prcaktohet
nga ERE do tre vjet;
T sht kohzgjatja e mimit t garantuar, n vite (15 vite pr prodhuesit me
prparsi).
CF jan kostot mesatare specifike t operimit dhe menaxhimit (lek/MW/vjet)
pr secilin nga tre grupet e siprprmendura, q prcaktohet nga ERE-ja do tre vjet.
CV jan kostot mesatare t lnds djegse dhe kostot e tjera t ndryshueshme
t menaxhimit (q prdoret si term vetm pr centrale me dy lnd djegse q prdorin
edhe nj sasi t vogl lnde djegse pr stabilitetin e flaks) (lek/MWh), pr secilin nga
tre grupet e siprprmendura, q prcaktohet nga ERE do tre vjet.
-
16
6. ERE, bazuar n planin e veprimit t burimeve t rinovueshme t Energjis,
prcakton, do tre vjet, kapacitetin total maksimal/t siprm t instaluar pr do
teknologji t burimeve t rinovueshme.
7. Prodhuesit me prparsi, t cilt kan fituar t drejtn pr ndrtimin e
burimeve q shfrytzojn energjin e rinovueshme, kan t drejt t krkojn aplikimin
e formuls s msiprme, pr shitjen e energjis elektrike t prodhuar nga objektet e
tyre.
8. Krkesa nga prodhuesit me prparsi, sipas piks 7 t ktij neni, mund t
bhet vetm nj her.
Neni 16
Informacioni dhe vlersimi periodik
1. T gjitha subjektet, q prodhojn energji nga burimet e rinovueshme, jan t
detyruara q, brenda tremujorit t par t vitit pasardhs, t paraqesin pran ERE-s dhe
Agjencis Kombtare t Burimeve Natyrore bilancin vjetor t nj viti m par.
2. ERE, n raportin vjetor q drgon n Kuvendin e Republiks s
Shqipris, duhet t prfshij dhe nj vlersim t pjess s energjis s prodhuar nga
burimet e energjis s rinovueshme, prkundrejt konsumit gjithsej t energjis pr vitin
prkats kalendarik. Gjithashtu, n kt raport duhet t jap dhe efektet, q kan ardhur
nga nxitja e prdorimit t burimeve t rinovueshme t energjis n tarifn e
prgjithshme mesatare t konsumatorve fundor pr vitin e mparshm.
Neni 17
Dispozita specifike pr centralet me disa burime energjetike
1. Prodhuesit, q prodhojn energji elektrike nga centralet me disa burime
energjetike, nga przgjedhja e burimeve t rinovueshme dhe jo t rinovueshme, jan t
detyruar t paraqesin matjet dhe llogaritjet e energjis elektrike, t prodhuar nga burimet
e rinovueshme, n prputhje me metodologjin e prcaktuar n rregulloret e miratuara
nga ERE.
2. Prodhuesi, q prodhon energji elektrike dhe/ose termike nga prdorimi i
kombinuar i biomass dhe i burimeve jo t rinovueshme nga nj central koogjenerues, i
raporton brenda 3-mujorit t par t vitit pasardhs:
a) ERE-s, agjencis prgjegjse pr monitorimin e prdorimit t burimeve t
rinovueshme, bilancin vjetor t nj viti m par dhe blersit t burimeve t rinovueshme
t energjis, sasin e energjis elektrike dhe/ose termike t prodhuar nga burimi i
rinovueshm;
b) agjencis s autorizuar dhe prgjegjse pr monitorimin e prodhimit nga
burimet e rinovueshme t energjis, sasin e nxehtsis t prodhuar nga burimi i
rinovueshm i energjis, si dhe sasin dhe cilsin e biomass s prdorur pr kt
qllim. Pr qllime t ksaj llogaritjeje, kontributi i do burimi energjie llogaritet mbi
bazn e prbrsve t saj.
3. Me propozim t ERE-s, pas marrjes s mendimit nga agjencia e autorizuar
dhe prgjegjse pr trajtimin e burimeve t rinovueshme t energjis, ministria
prgjegjse pr energjin miraton nj rregullore t posame. Rregullorja duhet t
-
17
prcaktoj rregullat pr matjen dhe llogaritjen e sasis s energjis elektrike, t prodhuar
nga burimet e energjis s rinovueshme, t prdorura pr prodhim energjie elektrike dhe
termike n centrale me disa burime t rinovueshme energjie, n prputhje me pikn 1 t
ktij neni, dhe pr prodhimin e energjis elektrike dhe/ose termike n centralet me
koogjenerim pr qllimet e piks 2 t ktij neni. Pr qllim t ksaj llogaritjeje,
kontributi i do burimi energjie bhet mbi bazn e prbrjes s energjis s tij.
KREU IV
GARANCIA E ORIGJINS S ENERGJIS ELEKTRIKE
T PRODHUAR NGA BURIMET E RINOVUESHME T ENERGJIS
Neni 18
Garancia e origjins
1. ERE, me krkesn e prodhuesit, i cili ka marr nj leje ose autorizim pr
ndrtimin apo rehabilitimin e nj centrali, q shfrytzon burime t rinovueshme t
energjis, lshon nj garanci origjine pr do njsi t energjis elektrike ose termike t
prodhuar nga centrali. Pr nj njsi gjeneruese t energjis lshohet vetm nj garanci
origjine.
2. Garancit e origjins jan pr nj njsi t energjis elektrike standard prej
1MWh dhe specifikojn:
a) emrin dhe adresn e prodhuesit;
b) burimet e energjis, nga t cilat sht prodhuar energjia elektrike, t listuar
sipas llojit dhe prbrsve kryesor, prfshir edhe informacionin se n far mase
energjia elektrike sht prodhuar nga burimet e rinovueshme t energjis;
c) vendndodhjen, kapacitetin dhe datn e vnies n pun t centralit;
) periudhn kohore kur sht prodhuar energjia dhe deri n far mase
prodhuesi ka prfituar, n prputhje me nenin 15 t ktij ligji, si dhe deri n far mase
ky central ka prfituar nga mbshtetja pr investime, si dhe n far mase ka prfituar
nga skema t tjera kombtare mbshtetse;
d) datn, shtetin q ka lshuar garancin dhe numrin unik t identifikimit.
3. ERE mbikqyr lshimin, transferimin dhe anulimin e garancive t origjins,
n prputhje me dispozitat e rregullores s nxjerr sipas piks 9 t ktij neni, dhe
siguron q e njjta njsi e energjis elektrike, e prodhuar nga centrale me burime t
rinovueshme energjie, sht marr n konsiderat vetm nj her.
4. Garancit e origjins lshohen n baz t t dhnave t gjithanshme dhe
informacionit t prshtatshm pr t vrtetuar origjinn e energjis elektrike t furnizuar
nga prodhuesi, si dhe t dhna matjesh, t vrtetuara nga operatori i sistemit t rrjetit.
Garancit e origjins lshohen vetm pasi prodhuesi paraqet gjith informacionin e
krkuar n pikn 2 t ktij neni.
5. do prdorim i nj garancie origjine bhet brenda 12 muajve nga data e
prodhimit t njsis korresponduese t energjis elektrike. Garancia e origjins anulohet
menjher pasi sht prdorur.
6. Nse energjia elektrike sht prodhuar nga nj hidrocentral me sistem me
cikl pompimi, q bn t mundur ngritjen e ujit n basenin e siprm, pra kur turbinat
kan punuar n regjim pompe, garancia e origjins lshohet vetm pr sasin e energjis
-
18
elektrike q i korrespondon diferencs ndrmjet energjis elektrike t prodhuar nga
hidrocentrali dhe energjis elektrike t konsumuar pr pompimin e ujit n rezervuarin e
siprm.
7. Nse energjia elektrike sht prodhuar nga mbetjet urbane dhe industriale,
garancia e origjins lshohet vetm pr sasin e energjis q i korrespondon pjess s
tyre t biodegradueshme, si sht prkufizuar n shkronjn d t nenit 3 t ktij ligji.
8. ERE prgatit nj regjistr elektronik t garancive t origjins, me nj
mekanizm t prshtatshm pr prpunimin e t dhnave, pr t siguruar q kto garanci
do t lshohen, do t transferohen dhe do t anulohen n mnyr elektronike dhe q do
t jen t sakta, t besueshme dhe rezistente ndaj falsifikimit. Palt e interesuara kan t
drejtn e hyrjes s lir n kt regjistr.
9. ERE miraton nj rregullore t posame pr procedurn e aplikimit pr garanci
origjine. Rregullorja, prve t tjerash, parashikon n veanti:
a) dokumentacionin q do t paraqitet nga prodhuesi pr kualifikimin teknik t
centralit t tij si central q prodhon energji elektrike ose termike nga burime t
rinovueshme energjie;
b) procedurn e kualifikimit teknik dhe veanrisht afatin kohor, brenda t cilit
ERE-ja duhet tu prgjigjet aplikimeve t paraqitura, si dhe pasojat juridike pr rastet
kur nuk plotsohet ky detyrim;
c) procedurn e aplikimit pr lshimin, regjistrimin, transferimin ose anulimin e
garancive t origjins;
) procedurn e monitorimit t zbatimit t ktyre detyrimeve nga subjekti;
d) shtjet lidhur me bashkpunimin ndrmjet autoriteteve kompetente t
shteteve antare t Bashkimit Europian dhe vendeve t tjera, me t cilat ka marrveshje
t nnshkruar pr njohjen e ndrsjell t garancive t origjins.
10. ERE sht e autorizuar dhe prgjegjse pr t ndryshuar do rregullore dhe
procedur t mparshme, q ka t bj me garancit e origjins, pr t reflektuar
dispozitat e parashikuara n pikn 9 t ktij neni.
Neni 19
Procedura e monitorimit
1. N mnyr q t sigurohet se jan plotsuar kushtet e lshimit t garancive t
origjins dhe se t dhnat e informacioni, n baz t t cilit jan lshuar ato sht i
sakt, prfaqsuesit e ERE-s dhe do person i autorizuar prej saj, pa paragjykuar
respektimin e sekreteve t biznesit, kan t drejt hyrjeje t lir n centralin prodhues
prkats dhe n t gjitha t dhnat e informacionin, q lidhen me at central. Prodhuesi
sht i detyruar t lehtsoj punn e prfaqsuesve t ERE-s dhe t personave t
autorizuar prej saj. ERE mund t refuzoj njohjen e nj garancie origjine vetm kur ka
dyshime t bazuara pr saktsin, besueshmrin apo vrtetsin e saj.
2. Energjia elektrike e prodhuar nga burimet e rinovueshme t energjis dhe pr
t ciln sht lshuar nj certifikat origjine nuk mund t shitet te konsumatort fundor
si energji elektrike e prodhuar nga burimet e rinovueshme t energjis.
-
19
Neni 20
Bashkpunimi ndrkombtar pr garancit e origjins
1. Nj garanci origjine pr energjin elektrike t prodhuar nga burime energjie t
rinovueshme, e lshuar nga nj shtet q sht antar i Bashkimit Europian, ose pal
kontraktuese e Traktatit t Komunitetit t Energjis t Europs Juglindore, njihet edhe
n Republikn e Shqipris.
2. Kshilli i Ministrave mund t hyj n marrveshje me cilindo shtet antar t
Bashkimit Europian ose shtete pal kontraktuese t Traktatit t Komunitetit t Energjis
t Europs Juglindore, pr njohjen e ndrsjell t garancive t origjins, pr qllimet e
monitorimit t prmbushjes s krkesave t nenit 4 t ktij ligji, lidhur me objektivat e
prgjithshm kombtar pr burimet e rinovueshme t energjis.
3. ERE bashkpunon me t gjitha autoritetet q lshojn garancit e origjins t
vendeve antare t Bashkimit Europian dhe me do shtet q sht pal kontraktuese e
Traktatit t Komunitetit t Energjis t Europs Juglindore, me qllim q t siguroj
konsumatort fundor pr sasin e energjis s prodhuar nga burime t rinovueshme, n
krahasim me t gjith energjin q furnizohet.
KREU V
NXITJA E PRDORIMIT T SISTEMEVE T PANELEVE DIELLORE PR
PRODHIMIN E UJIT T NGROHT
Neni 21
Objektivat minimal pr shfrytzimin e energjis diellore
1. N kuadr t detyrimit kombtar pr burime t rinovueshme t energjis, t
vendosura sipas nenit 4 t ktij ligji, Kshilli i Ministrave duhet t vendos treguesit
minimal pr prodhimin e ujit t ngroht sanitar n stokun e ndrtesave dhe pr procese
teknologjike, t siguruara nga sistemet e paneleve diellore.
2. Treguesi minimal i shfrytzimit t energjis diellore, i vendosur n pikn 1 t
ktij neni, vendoset duke marr n konsiderat rrezatimin diellor n zona t ndryshme t
vendit.
3. Kshilli i Ministrave duhet t miratoj kritere specifike pr llogaritjen e
kontributit t energjis diellore pr prodhimin e ujit t ngroht ose vemas ose si pjes e
kodit energjetik t ndrtess, duke marr n konsiderat standardet m t fundit t
Bashkimit Europian t miratuara pr kt qllim.
Neni 22
Instalimi i detyrueshm i sistemeve t paneleve diellore pr prodhimin
e ujit t ngroht
1. Kshilli i Ministrave duhet t prshtat politikat dhe t ndrmarr masa pr
rritjen e shfrytzimit t energjis diellore n stokun e ndrtesave, si pr ato ekzistuese,
ashtu dhe pr ndrtesat e reja dhe ndrtesa publike ose private, pr t instaluar sisteme
-
20
diellore t ujit t ngroht, pr t plotsuar objektivat/caqet e vendosura pr rritjen e
kontributit t energjis diellore n konsumin total energjetik t vendit.
2. Kshilli i Ministrave, me propozim t ministris prgjegjse t energjis,
duhet t prcaktoj sektort ekonomik dhe kategorit e ndrtesave, siprfaqen
minimale ose kapacitetin e sistemeve t paneleve diellore t prodhimit t ujit t ngroht
q duhet t instalohet n to, krkesat teknike pr sistemet e paneleve diellore q do t
instalohen, si dhe procedurat specifike e kriteret q duhet t ndiqen n lidhje me
prforcimin e zbatimit t ktyre detyrimeve dhe monitorimin e tyre nga institucionet
prgjegjse.
3. do detyrim pr instalimin e sistemeve t paneleve diellore, n prputhje me
pikat 1 dhe 2 t ktij neni, merret parasysh n lshimin e certifikats s performancs s
energjis n ndrtesa q do t lshohet n prputhje me nenet prkatse t ligjit nr.
9379, dat 28.4.2005 Pr efiencn e energjis.
4. N vendosjen e detyrimeve t dhna n pikat 1 dhe 2 t ktij neni, ndrtesat
publike duhet t tregojn nj rol parsor, duke filluar instalimin e sistemeve t paneleve
diellore nga viti 2013 dhe n vazhdim.
Neni 23
Certifikata dhe etiketa e sistemeve t paneleve diellore pr prodhimin
e ujit t ngroht
1. T gjitha sistemet e paneleve diellore t prodhimit t ujit t ngroht q
prodhohen n vend ose q importohen dhe q jan instaluar pr t plotsuar objektivat,
sipas nenit 24 t ktij ligji, ose q mbshteten nga do lloj skeme nxitse publike, duhet
t plotsojn minimumet teknike q duhet t prgatiten n mnyr t qart nga Kshilli i
Ministrave. N ato raste kur standardet europiane ekzistojn, t tilla specifikime teknike
duhet t jen n harmoni me ato standarde.
2. Testimi i sistemeve t paneleve diellore duhet t kryhet nga nj person juridik
i akredituar, n prputhje me ligjet n fuqi dhe procedurat e testimit duhet t plotsojn
standardet europiane specifike t testimit q zbatohen pr prodhime t tilla. N t
kundrt, rregullat teknike specifike t adoptuara nuk duhet t prshkruhen n ato raste
kur pajisjet dhe sistemet diellore duhet t certifikohen dhe nuk duhet t pengojn tregun
e brendshm.
3. Kshilli i Ministrave duhet t miratoj skemat certifikuese ose skemat
ekuivalente kualifikuese, pr instaluesit e sistemeve t paneleve diellore, t hartuara nga
Agjencia Kombtare e Burimeve Natyrore. T tilla certifikata u krkohen edhe
instaluesve t sistemeve t paneleve diellore, q instalohen pr plotsimin e treguesve
n fuqi dhe atyre q prfitojn nga skemat e nxitjes publike.
4. do subjekt sht i detyruar t regjistroj n Agjencin Kombtare t
Burimeve Natyrore do sistem t paneleve diellore t ujit t ngroht, t prodhuar n
vend apo edhe t importuar n tregun vendor. Ato duhet t sigurojn pr konsumatort
t gjith informacionin e krkuar, ashtu edhe si krkohet n nenin prkats t
etiketimit, n lidhje me efiencn e pajisjeve energjetike, sipas ligjit t efiencs s
energjis.
-
21
Neni 24
Prjashtime nga taksat
1. do person q prodhon ose monton sisteme t paneleve diellore pr
prodhimin e ujit t ngroht prjashtohet nga tarifat doganore dhe TVSH-ja pr kto
sisteme t paneleve diellore.
2. do person q prmbush krkesat e vendosura n nenin 23 t ktij ligji
prfiton duke iu hequr taksat e msiprme, sipas piks 1 t ktij neni.
3. do person q prodhon apo monton sisteme t paneleve diellore pr
prodhimin e ujit t ngroht pr qllime sanitare n ndrtesa apo pr procese teknologjike
n industri duhet ti rimbursohet taksa doganore pr lndt e para t importuara pr
prodhimin apo montimin e ktyre sistemeve, me kushtin q sistemi i paneleve diellore i
prodhuar t plotsoj kushtet e vendosura n nenin 25 t ktij ligji dhe t provohet
prodhimi apo montimi me fatur shitjeje.
4. Kshilli i Ministrave, me propozim t ministris prgjegjse pr energjin,
miraton rregullat dhe procedurat e rimbursimit pr taksn doganore t paguar pr lndt
e para dhe materialet e importuara pr prodhimin ose montimin e sistemeve diellore t
ujit t ngroht sanitar dhe pr procese teknologjike.
5. T gjith prodhuesit dhe instaluesit e paneleve diellore duhet t raportojn tek
Agjencia Kombtare e Burimeve Natyrore, jo m von se 3 muaj nga data e prodhimit
apo montimit, sasin e paneleve q ata prodhojn ose montojn, si dhe tipin e
karakteristikat teknike t paneleve, t vrtetuara me fatur shitjeje.
KREU VI
ENERGJI NGA BURIME T RINOVUESHME N SEKTORIN
E TRANSPORTIT
Neni 25
Parashikime specifike lidhur me shfrytzimin e burimeve t rinovueshme
t energjis n transport
1. Kshilli i Ministrave miraton nj rregullore t hartuar nga strukturat e
Ministris s Punve Publike dhe Transportit. N kt rregullore duhet ti jepet
informacion publikut pr disponimin dhe prfitimet mjedisore nga t gjitha burimet e
ndryshme t rinovueshme t energjis, q prdoren n sektorin e transportit. Rregullorja
duhet t parashikoj dhe detyrimin pr t treguar pikat e shitjes ku prmbajtja e
biokarburanteve, t tretura n nnproduktet e nafts, e kaprcejn kufirin e vendosur n
prqindje, sipas prcaktimeve t br nga ERE.
2. Pr qllimin e demonstrimit t zbatimit t detyrimeve kombtare pr burime
t rinovueshme t energjis, q u jan vn operatorve dhe t objektivave pr
shfrytzimin e burimeve t rinovueshme t energjis, n t gjitha format q mund t
prdoren n sektorin e transportit, t referuara n objektivat kombtar pr prdorimin e
burimeve t rinovueshme t energjis, n prputhje me nenin 4 t ktij ligji, kontributi
nga biokarburantet e prodhuara nga mbeturina, mbetje, materiale celulozike
-
22
joushqimore dhe materialet linjo-celulozike, konsiderohet t jet dyfishi i asaj t
prodhuar nga biokarburantet e tjera.
KREU VII
DISPOZITA T FUNDIT
Neni 26
Sanksionet administrative
1. Shkelja e detyrimeve t prcaktuara n pikn 2 t nenit 19 t ktij ligji prbn
kundrvajtje administrative dhe dnohet me gjob 300 000 lek.
2. Kur subjektet nuk paraqesin bilancin vjetor t prodhimit t energjis nga
burimet e rinovueshme, sipas prcaktimit t piks 3 t nenit 8 t ktij ligji, prbn
kundrvajtje administrative dhe dnohet me gjob 100 000 lek.
3. Kur subjektet nuk regjistrojn dhe nuk raportojn panelet diellore q
instalojn, sipas prcaktimit t piks 4 t nenit 23 t ktij ligji, prbn kundrvajtje
administrative dhe dnohet me gjob 200 000 lek.
4. Autoriteti administrativ pr ekzekutimin e gjobave sht ERE.
5. T ardhurat nga gjobat shkojn n Buxhetin e Shtetit.
Neni 27
Aktet nnligjore
1. Ngarkohet Kshilli i Ministrave q, brenda 12 muajve nga hyrja n fuqi e ktij
ligji, t nxjerr aktet nnligjore, n zbatim t neneve 4, 5 pika 3, 6 pika 5, 7 pika 1, 21
pika 3, 23 pika 3 dhe 25 pika 1 t ktij ligji.
2. Ngarkohet Kshilli i Ministrave q, brenda 6 muajve nga hyrja n fuqi e ktij
ligji, t nxjerr aktet nnligjore, n zbatim t neneve 10 pika 1, 15 pika 1, 22 pika 2 dhe
24 pika 4 t ktij ligji.
3. Ngarkohet ministria prgjegjse pr energjin q, brenda 12 muajve nga hyrja
n fuqi e ktij ligji, t nxjerr aktet nnligjore, n zbatim t neneve 5 pika 1 dhe 17 pika
3 t ktij ligji.
4. Ngarkohet Enti Rregullator i Energjis q, brenda 12 muajve nga hyrja n fuqi
e ktij ligji, t nxjerr aktet nnligjore, n zbatim t neneve 12 pika 3, 17 pika 3 dhe 18
pikat 8 dhe 9 t ktij ligji.
5. Ngarkohet Enti Rregullator i Energjis q, brenda 6 muajve nga hyrja n fuqi
e ktij ligji, t nxjerr aktet nnligjore, n zbatim t neneve 10 pika 2, 11 pika 5, 12 pika
1 dhe 14 pika 2 t ktij ligji.
-
23
Neni 28
Hyrja n fuqi
Ky ligj hyn n fuqi 15 dit pas botimit n Fletoren Zyrtare.
K R Y E T A R E
Jozefina TOPALLI (OBA)
Miratuar n datn 2.5.2013