1

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

KUVENDI

Komisioni për Ekonominë dhe Financat

PROCESVERBAL

Tiranë, më 06.03.2018, ora 10:00

Drejton mbledhjen:

Erion Braçe – kryetar i Komisionit

Rendi i ditës:

1. Miratimi i procesverbalit;

2. Projektligji “Për miratimin e shtesës së kontratës së koncesionit të formës

“BOT”(ndërtim, shfrytëzim dhe transferim) të një porti të llojit MBM në Porto-Romano, Durrës,

miratuar me ligjin nr. 104/2015, ndërmjet Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë dhe

shoqërisë koncesionare “Porti MBM (Multy Buoy Mooring””).

Marrin pjesë:

Erion Braçe, Blerina Gjylameti, Ervin Bushati, Evis Kushi, Ilir Xhakolli, Arben

Pëllumbi, Roland Xhelilaj, Xhevit Bushaj, Reme Lala, Fatbardha Kadiu, Nadire Meçorapaj,

Agron Shehaj, Dashamir Shehi, Përparim Spahiu, Ismet Beqiraj.

Mungojnë:

Jorida Tabaku, Anastas Angjeli, Antoneta Dhima, Edmond Spaho, Edmond Haxhinasto.

Të ftuar:

Damian Gjiknuri- Ministër i Infrastrukturës dhe Energjisë

Enis Aliko- Zëvendësministër i Infrastrukturës dhe Energjisë

Arben Dhima –Drejtor në Ministrinë e Infrastrukturës dhe Energjisë

Enea Karakaçi- Drejtor në Ministrinë e Infrastrukturës dhe Energjisë

Dardan Malaj- Këshilltar në Ministrinë e Infrastrukturës dhe Energjisë

2

Ilia Gjermani- Përgjegjës Sektori në Ministrinë e Infrastrukturës dhe Energjisë

Irfan Tarelli- Drejtor i Përgjithshëm i Politikave te Bujqësisë, Sigurisë Ushqimore dhe

Zhvillimit Rural në Ministrinë e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural

Arben Mukaj- Përgjegjës i Sektorit të programeve dhe Administrimit të Ujitjes dhe

Kullimit në Ministrinë e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural

Ledion Lako- Drejtor i Drejtorisë Rajonale e Kulturës Kombëtare Durrës në Ministrinë e

Kulturës

3

HAPET MBLEDHJA

Erion Braçe –Përshëndetje të gjithëve!

Fillojmë mbledhjen e Komisionit të Ekonomisë dhe Financave.

Sot në rendin e ditës së punës së këtij komisioni për herë të dytë është përcaktuar

projektligji “Për miratimin e shtesës së kontratës së koncesionit të formës “BOT”(ndërtim,

shfrytëzim dhe transferim) të një porti të llojit MBM në Porto-Romano, Durrës, miratuar me

ligjin nr. 104/2015, ndërmjet Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë dhe shoqërisë

koncesionare “Porti MBM (Multy Buoy Mooring)”.

Siç kam njoftuar edhe në mbledhjen e kaluar, relatori i këtij komisioni, lidhur me këtë

projektligj, është zoti Roland Xhelili.

Tani do të doja t’ju bëja me dije se në mënyrë të përsëritur është kërkuar që pranë këtij

komisioni të jetë ministri i Infrastrukturës dhe Energjisë. Ditën e djeshme sekretaria e këtij

komisioni ka marrë njoftimin që ministri do të jetë sot në komision në orën 10:00 për të dhënë

shpjegime dhe mbrojtur projektligjin e qeverisë, së bashku me disa drejtues të tjerë, një pjesë e

kërkuar edhe nga komisioni, lidhur me problematikën që paraqet ndërtimi i këtij porti në atë zonë

ose pretendimet rreth këtij ndërtimi në këtë zonë. Më rezulton se ministri përsëri nuk është

paraqitur para këtij komisioni. Siç e thashë edhe në mbledhjen e kaluar, paraqitja para këtij

komisioni nuk është fakultative për asnjë nga ministrat. Është ky komision që përcakton rregullat

e paraqitjes para tij, ashtu siç Kushtetuta dhe Rregullorja e këtij Kuvendi e kërkojnë të

domosdoshme paraqitjen e ministrit para komisioneve për të mbrojtur projektligjet e ardhura nga

qeveria dhe të nënshkruar prej tyre.

Për mua është tërësisht e patolerueshme që Ministri i Infrastrukturës dhe Energjisë

refuzon të paraqitet para këtij komisioni për çfarëdolloj arsyeje. Ky komision ka pasur gjithë

mundësinë ta organizojë mbledhjen edhe në varësi të axhendës së ministrave respektivë, u ka

krijuar të gjithë mundësinë secilit prej ministrave që të paktën në harkun e këtyre 5 vjetëve të

vijnë para këtij komisioni, të prezantojnë jo vetëm projektligjin, por të edhe më gjerë se kaq,

opinionet e tyre pa u cenuar asnjë sekondë në prezantimet dhe debatet e tyre me anëtarë të këtij

komisioni për çështje të rëndësishme që janë diskutuar këtu. Kështu që është e paarsyeshme dhe

e pa tolerueshme sjellja e ministrit të Energjisë dhe Infrastrukturës në këtë komision.

Vendosni ju si duhet të vazhdojë kjo mbledhje.

4

Dashamir Shehi- Zoti Kryetar, meqenëse u bë hera e dytë, unë them ta mbyllim këtë

punë. Zëvendësministri ka ardhur, kanë ardhur edhe shumë teknikë, t’i japim drejtim kësaj

çështjeje. Unë jam për ta vazhduar mbledhjen dhe për t’i dhënë zgjidhje. Nëse Rregullorja e

pranon që edhe me zëvendësministrin mund të bëhet takimi, ta bëjmë dhe ta përfundojmë këtë

punë.

Erion Braçe- Si të dëshironi ju.

Dashamir Shehi- Unë dëshiroj të vazhdojmë.

Erion Braçe- Unë nuk e kam fare problem prezencën ose jo të ministrave të kësaj

qeverie në komision. Problemi është që ka disa rregulla dhe precedentë të krijuar pikërisht në

këtë komision.

Arben Pëllumbi- Unë mendoj se mesazhin që kishim për t’ua dhënë përfaqësuesve të

pranishëm ministrisë ua dhamë, qoftë në mbledhjen e kaluar, qoftë sot, dhe jam dakord me

propozimin e zotit Shehi që të vazhdojmë mbledhjen. Nëse duhet t’i japim mesazh tjetër, t’ia

japim me një rrugë dhe formë tjetër.

Erion Braçe: Atëherë vazhdojmë mbledhjen, keni fjalën.

Enis Aliko – Mirëdita! Faleminderit që pranuat të na dëgjoni! Më vjen keq për incidentin

që u krijua për mosqenien e ministrit, i cili për arsye të tjera edhe kësaj radhe nuk e pati të

mundur që të vinte.

Erion Braçe- Jo, zotëri, nuk ka asnjë arsye tjetër që del mbi parlamentin. Vazhdoni me

shpjegimin e projektligjit që keni paraqitur.

Enis Aliko – Ky projektligj është një shtesë kontrate për koncesionin e formës BOT të

nënshkruar në datën 21.07.2015, të miratuar nga Kuvendi, me ligjin nr. 104/2015, për ndërtimin,

shfrytëzimin dhe transferimin e një porti të një lloji MBM në Porto Romano në Durrës,

nëpërmjet Ministrisë së Transportit dhe Infrastrukturës dhe shoqërisë koncesionare “Porti

MBM”.

“Porti MBM” ka paraqitur kërkesë në Ministrinë e Infrastrukturës dhe Energjisë për

ndryshimin e kontratës koncesionare, e cila ka për qëllim garantimin e funksionimit të linjës

principale teknologjike të paraqitur në kontratën fillestare. Ndryshimet e propozuara nuk kanë si

qëllim ndryshimin e kushteve të tjera thelbësore të kontratës koncesionare, por kanë si qëllim

vetëm përmirësimin e kushteve teknologjike.

5

Nga Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë u ngrit një grup pune, i cili, pasi shqyrtoi

kërkesën e shoqërisë koncesionare, gjeti të argumentuar kërkesën e shoqërisë, që kërkon

ndryshimin e elementeve të veçanta të strukturës së objekteve të përfshira në këtë projekt, për

shkak të ndryshimeve të situatës reale në terren.

Ky projektligj është në përputhje të plotë me politikat e Këshillit të Ministrave për

zhvillimin e kapaciteteve depozituese portuale, rritjen e transparencës dhe të bashkëpunimit me

biznesin.

Ky projektligj nuk ishte i parashikuar në programin e përgjithshëm analitik të

projektligjeve që do të paraqiteshin për shqyrtim në Këshillin e Ministrave gjatë vitit 2018.

Shkurtimisht, kërkesa e shoqërisë koncesionare bazohet në faktin që në fazën përgatitore

për shtrirjen e dy tubave në det është vënë re që niveli i tabanit të detit është shumë i

ndryshueshëm nga aluvionet që vijnë nga hidrovori i Porto Romanos, i cili derdhet në krah të

tubacioneve, nga aluvionet që grumbullohen në anën jugore të argjinaturës së Porto Romanos që

do të kishte distancë aksiale 50 metër, si dhe nga aluvionet që sjellin rrymat detare.

Sipas relacionit teknik të paraqitur nga shoqëria, kjo gjendje e bën linjën e tubave të

paqëndrueshme dhe të rrezikuar nga dallgët e detit. Shoqëria argumenton se e gjendur përballë

këtij fakti, në konsultime edhe me studio prestigjioze në Europë, të specializuara në këtë fushë,

është mundur t’i bëhet një shtesë projektit për kalimin e kësaj zone me tubacione mbi një

argjinaturë artificiale. Po ashtu shoqëria, në relacionin teknik dhe në të gjitha në komunikimet e

saj ka mbajtur qëndrimin se shtesa ka si qëllim të vetëm garantimin e funksionit të linjës

principale teknologjike, të paraqitur në kontratën fillestare, dhe nga kushtet e parashikuara

teknike që lidhen me marrjen e masave për mbrojtjen nga dinamika e shumëllojtë e fundit të detit

në këtë zonë. Shoqëria thekson se në kërkesën e saj nuk propozohet të ndryshohen kushtet e tjera

të kontratës koncesionare.

Qëllimi i vetëm i këtij propozimi, sipas shoqërisë koncesionare, është fakti që të gjitha

masat teknike të provuara nga ana e tyre në procesin e implementimit të projektit, kanë treguar se

nuk garantojnë zbatimin e sigurt dhe të qëndrueshëm të linjës teknologjike. Po ashtu për të

garantuar një qëndrueshmëri të argjinaturës dhe strukturës së tubacioneve ajrore në këtë

argjinaturë, shoqëria, në bazë të studimeve, ka konkluduar se është i nevojshëm një mjet tjetër

mbrojtës, një dallgëthyes, me të njëjtin profil tërthor e shpatull, në vendin më të afërt të kodrës

përballë, në anën jugore të linjës.

6

Sipas mendimit edhe të projektuesit kjo argjinaturë garanton teknikisht linjën

teknologjike mbi tokë të portit të hapur MBM.

Për sa më sipër, adresimi i kërkesës së shoqërisë koncesionare për ndryshimin e kontratës

koncesionare parashikohet në ligjin e posaçëm të koncesioneve dhe partneritetit publik nr.

125/2013 “Për koncesionet dhe partneritetin publik privat”, të ndryshuar.

Në nenin 31 të këtij ligji, ndryshimi i kontratës së koncesionit të partneritetit publik

privat, parashikohet që kontratat e parashikuara me këtë ligj mund të ndryshohen duke i shtuar

kontratës një aneks, me kusht që kjo mundësi të parashikohet në dokumentacionin e tenderit

edhe në kontratë. Ndryshimet në kontratë të bëhen nga autoriteti kontraktues dhe koncesionari

partner privat. Ndryshimet në kontratë mund të bëhen me iniciativën e të dyja palëve

kontraktuese, veçanërisht në rastet e mëposhtme. Së pari, kur rrezikohet siguria kombëtare dhe

mbrojtja e vendit, mjedisi natyra dhe shëndeti i njerëzve.

Së dyti, kur humbet objekti i kontratës ose kur ekziston një pamundësi objektive për

përdorimin e tij në rastin e forcës madhore.

Së treti, gjatë ndryshimit të kuadrit ligjor.

Së katërti, dhe në raste të tjera, të cilat çojnë në ndryshimin e situatës reale ose ligjore

për përdorimin e objektit, ofrimin e shërbimeve ose në realizimin e kontratës.

Nga vlerësimi i kuadrit ligjor të këtij koncesioni si edhe të propozimi të bërë nga

shoqëria koncesionare u gjet e argumentuar kërkesa e shoqërisë, që kërkon ndryshimin

elementeve të veçanta të strukturës së objekteve të përfshira në këtë projekt për shkak të

ndryshimeve të situatës reale, të cilat kërkojnë ndryshime me qëllim realizimin e këtij projekti.

Në këtë mënyrë do të mundësohet përdorimi i plotë i objektit të kontratës dhe ofrimi i

shërbimit të dhënies me koncesion.

Grupi i punës konstatoi se ndryshimet e propozuara nuk ndërrojnë kushtet thelbësore të

kësaj kontrate që janë të përcaktuara në dispozitat e kontratës koncesionare dhe që kanë shërbyer

si bazë për garën koncesionare dhe përzgjedhjen e koncesionarit fitues.

Ndryshimi i propozuar nuk ndikon në pranimin e ngarkim-shkarkimit të mjeteve

lundruese, që transportojnë hidrokarbure të madhësive mbi 20 mijë tonë dhe as në nivelin e

zhytjes së anijeve që transportojnë hidrokarbure me zhytje mbi 8 metra.

Ndryshimet e propozuara në tërësi janë në përputhje të plotë me Kushtetutën dhe

legjislacionin në fuqi për koncesionet. Në bazë të germës “ç” të pikës 2 të nenit 31 të ligjit nr.

7

125/2013, parashikohet mundësia e ndryshimit të kontratave koncesionare me marrëveshje

ndërmjet palëve, në rast se ata përballen me raste që çojnë në ndryshimin e situatës reale për

përdorimin e objektit ose realizimit të kontratës.

Shtesa e kontratës është e përbërë nga pjesa përshkruese, përmban gjithsej 5 nene dhe

është e shoqëruar me anekse. Neni 1 i marrëveshjes përbën reflektimin e ndryshimit i nevojshëm

në vlerën e investimit, pas miratimit të ndryshimeve të projektit.

Neni 2 bën ndryshimin e aneksit 1 me aneksin 1-1. Në këtë aneks përfshihen ndryshimet

e nevojshme në skemën e projektit të koncesionit.

Neni 3 bën detajimin e tabelës së investimit të përfshirë në ankesin 3 të kontratës

fillestare.

Në nenin 4 parashikohet që koncesionari dhe shoqëria koncesionare gjatë ndërtimit dhe

operimit të koncesionit do të zbatojë legjislacionin në fuqi për peshkimin dhe atë mjedisor, si dhe

çdo detyrim dhe angazhim tjetër të marrë përsipër në kontratën koncesionare fillestare.

Në nenin 5 janë dispozitat që lidhen me numrin e kopjeve të kontratës.

Kjo është me pak fjalë përmbledhja e ndryshimit që propozohet.

Erjon Braçe – zoti Xhelili.

Roland Xhelili- Në vazhdim të paraqitjes së zëvendësministrit, unë si relator dua të

theksoj se ky projektligj është propozuar nga Këshilli i Ministrave në përputhje me nenin 78 të

Kushtetutës, nenin 68 të Rregullores së Kuvendit dhe ligjit nr.125 /2013 “Për koncesionet dhe

partneritetin publik privat”, të ndryshuar.

Komisioni e shqyrton këtë projektligj në cilësinë komisionit përgjegjës, bazuar në nenet

32 dhe 38 të Rregullores së Kuvendit.

Projektligji, i miratuar në parim me vendim të Këshillit të Ministrave nr.45, datë

31.01.2018 ka për qëllim miratimin e shtesës së kontratës koncesionare të formës BOT, për

ndërtim shfrytëzim dhe transferim të një porti të llojit MBM në Porto Romano në Durrës, të

nënshkruar më 21 korrik të vitit 2015 ndërmjet Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë dhe

shoqërisë koncesionare “Porti MBM” dhe miratuar me ligjin nr. 104/2015.

Kontrata e miratuar në fund të vitit 2015 parashikon dhënien me koncesion të formës

BOT dhe realizimin në një periudhë 6-mujore të portit offshore të ankorimit MBM, me thellësi

zhytjeje 18-20 metra në Porto Romano, që do të pranojë ankorimin e mjeteve lundruese, që

transportojnë hidrokarburet të madhësive mbi 20 mijë tonë. Koncesioni që ka ardhur si një

8

propozim i pa kërkuar i kompanisë “Adriatik Petrolium” parashikohet të jepet për një periudhë

35-vjeçare dhe të ardhurat e koncesionarit do të përbëhen nga pagesat e përfituara nga shërbimet

e ofruara në përputhje me objektin e koncesionit.

Ndërsa tarifa e koncesionit siç përcaktohet në nenin 13 të kontratës, propozohet të ishte

2% e xhiros vjetore që koncesionari do të grumbullonte nga tarifat e aplikuara, duke përjashtuar

TVSH-në. Vlera që koncesionari parashikonte të investonte këtë koncesion, referuar nenit 16 të

kontratës, arrinte në shumën 10 milionë e 200 mijë dollarë. Ndërsa projektligji që sot po

shqyrtojmë kërkon miratimin e një shtese në kontratën e koncesionit me qëllim garantimin e

funksionimit të linjës principale teknologjike të paraqitur në kontratën fillestare. Konkretisht,

referuar kërkesës së bërë nga shoqëria koncesionare në shkresën numër protokolli 1761, datë

10.11.2017 parashikohet të rritet vlera e investimit sipas nevojës së ndryshimit të elementeve të

veçanta të strukturës së objekteve të përfshira në fazën e përgatitjes së terrenit. Vlera e rishikuar

do të rritet me 4 milionë e 300 mijë dollarë, duke rritur vlerën totale 14 milionë e 500 mijë

dollarë, e cila do të shpërndahet sipas zërave të mëposhtëm: studim zhvillim paraprak me vlerën

153 mijë dollarë, është e njëjtë me kontratën fillestare, faza përgatitore e terrenit me vlerë 6

milionë e 930 mijë dollarë nga 2 milionë e 630 mijë dollarë të parashikuar në kontratën fillestare

ku bëhet edhe ndryshimi përkatës. Faza e ndërtim, zhvillimit, materiale, pajisje mjete makinerie,

kosto pune me vlerë 7 milionë e 138 mijë dollarë, e njëjtë me kontratën fillestare dhe faza e

ndërtim zhvillimit me vlerë 306 mijë dollarë e njëjtë me kontratën fillestare.

Për këtë arsye me shtesën e kontratës që qeveria na ka paraqitur kërkon amendimin e

nenit 16 të anekseve 1 dhe 3 të kontratës koncesionare vetëm sa i takon reflektimit të vlerës së re

të investimeve duke mos pasur si qëllim ndryshimin e kushteve të tjera të kontratës. Megjithatë,

duke qenë se në kontratën koncesionare nuk janë përcaktuar tarifat që do të aplikohen nga

koncesionari si edhe duke iu referuar rekomandimeve të dhëna nga Autoriteti i Konkurrencës me

vendimin nr.383, datë 17.11.2015 që para fillimit të zbatimit të projektit koncesionit institucionet

përgjegjëse duhet të miratojnë metodologjinë e përcaktimit të tarifave për shërbimet portuale, të

ofruara nga shoqëria koncesionare “Porti MBM”, të cilat duhet të jenë të orientuara drejt kostos

dhe bëhen publike dhe transparente.

Me këtë rast në vazhdim do të bëj një pyetje: a do të sjellë ndryshim të vlerës në

njehsimin e rritjes së tarifave që do të aplikojë më pas shoqëria?

9

Në përfundim të fjalës, duke pasur parasysh që ky ndryshim do të bëjë të mundur

zgjidhjen e problematikave teknike që lidhen me realizimin e një nga koncesioneve më të

rëndësishme për ekonominë shqiptare, i propozoj komisionit miratimin e projektligjit.

Faleminderit!

Erion Braçe- Faleminderit , zoti Xhelili!

A keni pyetje?

Po, përgjigjuni pyetjes që bëri zoti Xhelili.

Enea Karakaçi- Në bazë të nenit 4 të kontratës koncesionare, është parashikuar që

shoqëria koncesionare gjatë ndërtimit dhe operimit të koncesionit do të zbatojë legjislacionin në

fuqi për peshkimin, si dhe çdo angazhim tjetër të marrë përsipër në kontratë.

Pra, në nenin 4 është kërkuar, ndërmjet të tjerave, që shoqëria koncesionare gjatë

ndërtimit dhe operimit të koncesionit do të zbatojë legjislacionin në fuqi për peshkimin dhe

menaxhimin mjedisor dhe, përveç këtyre, është parashikuar që ai të angazhohet për të plotësuar

çdo detyrim që e ka marrë përsipër në kontratën koncensionare. Si e tillë, koncesionari dhe

shoqëria koncesionare gjatë aplikimit që kanë bërë në ministri kanë kërkuar vetëm reflektimin e

këtij ndryshimi të linjës teknologjike në operimin e koncesionit dhe nuk kanë kërkuar asnjë

ndryshim tjetër të kontratës koncesionare dhe është angazhuar që do të marrë përsipër çdo

detyrim dhe angazhim tjetër në kontratën koncesionare bazë.

Erion Braçe – Zoti këshilltar, pyetja që bëri relatori kishte të bënte me tjetër gjë. Relatori

ju pyeti: a do të ketë ndryshim të tarifave që do të aplikojë koncesionari pas ndërtimit të këtij

porti?

Enea Karakaçi – Pikërisht për këtë...

Erion Braçe – Për shkak të shtimit të investimit, apo jo?

Enea Karakaçi – Pikërisht këtë u mundova t’ju thosha në kuptimin, sepse duke qenë në

kontratë që...

Erion Braçe – Jo, kjo nuk ka lidhje me ligjin për peshkimin.

Enea Karakaçi – Jo, e kisha për pjesën e dytë të fjalisë të nenit 4. Në pjesën e dytë të

fjalisë së nenit 4, përcaktohet që koncesionari dhe shoqëria koncesionare angazhohen që të

marrin përsipër çdo detyrim dhe angazhim tjetër të kontratës koncesionare bazë. Si e tillë, ai ka

kërkuar vetëm këtë ndryshim që ka të bëjë me linjën principale dhe çdo angazhim dhe detyrim

tjetër i marr përsipër nuk ndryshohet me anë të kësaj kontrate.

10

Në nenin 4 ne e kemi parashikuar këtë gjë, pra në kuptimin që nuk ka asnjë ndryshim

tjetër, përveç atyre që janë parashikuar në këto pika të kontratës.

Erion Braçe – Zoti këshilltar, a mund t’ju pyes se në cilin nen të kontratës janë

parashikuar tarifat?

Enea Karakaçi – Në aneksin 3 janë parashikuar...

Erion Braçe – A mund të na e tregoni pak këtë aneksin?

Enea Karakaçi – Unë kam kontratën bazë...

Erion Braçe – Faleminderit!

A ka pyetje të tjera?

Po, zonja Kushi.

Evis Kushi – Faleminderit, kryetar!

Unë kam 3-4 pyetje. Kontrata është nënshkruar në 21.07.2015 dhe propozimi për

ndryshime ka ardhur në 10.12.2017, pas rreth më shumë se 2 vjetësh. A nuk është konstatuar më

parë nevoja për këto ndryshime? A është bërë ndonjë studim paraprakisht për dinamikën e

shumëllojtë të fundit të detit çka e ka bërë të nevojshme këtë propozim për ndryshime, apo ka

qenë e pamundur të parashikoheshin situata të tilla? Pra, ideja është nëse ka qenë e mundur që

kjo situatë të parashikohej që në nënshkrimin e kontratës, apo kjo ka qenë e pamundur?

Së dyti, në relacion thuhet, por e dëgjova edhe sot gjatë fjalës së zëvendësministrit, që

shoqëria për këto ndryshime ka konsultuar studio prestigjioze në Europë. Ju i keni emrat e këtyre

studiove? A janë vërtet studio prestigjioze, të besueshme thjesht për të pasur më shumë garanci

për vazhdimësinë e këtij projekti?

Së treti, te ligji për koncesionet, në nenin 31, pika 1, thuhet: “Kontratat mund të

ndryshohen, duke i shtuar kontratës një aneks me kusht që kjo mundësi të parashikohet në

dokumentacionin e tenderit dhe në kontratë”. Ju, në fakt, thatë diçka, por nuk e kam dëgjuar mirë

dhe nuk jam e qartë. Pra, a është parashikuar në dokumentacionin e tenderit dhe në kontratë një

ndryshim i tillë i mundshëm?

Pyetja e fundit: këto ndryshime që ne do të miratojmë a garantojmë zbatimin me sukses

të projektit? Ne kemi eksperienca të mëparshme, të cilat për shkak të mungesës së një studimi të

mirëstudiuar gjithmonë në kontrata shtohen para, bëhen ndryshime dhe projekti nuk mbaron

kurrë. Po i referohem sidomos rastit të rrugës Elbasan-Tiranë, i cili po zgjatet pambarimisht

11

pikërisht për këtë arsye, mungesës së një studimi të mirëfilltë dhe serioz që në fillim të projektit.

Pra, me këto ndryshime garantohet kjo gjë apo prapë mund të lind nevoja për ndryshime të reja?

Faleminderit!

Erion Braçe – Urdhëroni.

Enea Karakaçi – Për sa i përket pyetjes që ka të bëjë me studimin përkatës edhe në

relacion është përcaktuar, pavarësisht se ligji është miratuar në vitin 2015, në përputhje me

legjislacionin shqiptar vetëm në muajin prill të 2017-ës është miratuar leja përfundimtare e

ndërtimit nga ana e Këshillit Kombëtar të Territorit. Studimet e thelluara që janë bërë kanë qenë

nga një studio, e cila, me aq sa unë di, është edhe në relacionin “Altea Gjeostudio 2000”, që

është referuar nga ana e koncesionarit.

Gjithashtu, për sa i përket mundësisë së ndryshimit të kësaj kontrate koncesionare, të

gjitha kontratat koncesionare janë të ndryshueshme për sa kohë që parashikohet në nenin 31 të

ligjit specifik të koncesioneve. Pikërisht edhe në relacion jemi shprehur se jemi bazuar në nenin

31, kur zbatimi i projektit koncesionar dhe objekti i kontratës koncesionare është i pamundur të

vijohet më tej. Kjo ka qenë edhe kërkesa e bërë nga shoqëria koncesionare, e cila ka referuar që

për shkak të studimeve të thelluara gjatë punimeve, të cilat ishin duke u kryer në terren, është

verifikuar dhe konstatuar se ishte e pamundur që linja principale të funksiononte sipas skemës

fillestare të projektit dhe si e tillë ajo ka bërë kërkesën përkatëse që ka të bëjë vetëm me një pjesë

të linjës teknologjike specifike.

Pra, nuk ndryshon asnjë nga kushtet thelbësore të kontratës që janë të parashikuara në

nenin 4 ose 5, që kanë të bëjnë me thellësinë përkatëse dhe me nivelin e tonazhit të ngarkimeve

dhe shkarkimeve. Sigurisht, me anë të shtesave të kontratës kjo është kërkuar në kuptimin që të

reflektoheshin nevojat e shoqërisë koncesionare dhe po ashtu të vendoseshin detyrime dhe kushte

që koncesionari të vijonte me punën përkatëse, duke marrë përsipër çdo detyrim dhe angazhim

tjetër gjatë kontratës koncesionare.

Erion Braçe – Zonja Kushi, keni ndonjë gjë?

Evis Kushi – Jo.

Erion Braçe - Faleminderit!

Po, zonja Kadiu.

Fatbardha Kadiu – Zoti këshilltar i Ministrisë së Infrastrukturës,

12

Edhe nga relatori dëgjova se në nënshkrimin e kontratës që është bërë në fund të vitit

2015-të investimet duhet të mbaronin brenda 6-mujorit, që do të thotë 6 muajt e parë të vitit

2016. Kompania prestigjioze europiane “Altea Gjeostudio” këtë lloj fenomeni e vuri re gjatë

ndërtimit të portit apo pasi ishte ndërtuar ky port?

Enea Karakaçi – Në fakt, sipas kontratës koncesionare afati për ndërtimin është 18 muaj

nga marrja e lejes dhe afati fillon në prill të 2017-ës, kur është marrë leja përfundimtare e

ndërtimit nga ana e Këshillit Kombëtar të Territorit.

Fatbardha Kadiu - Kam edhe një pyetje tjetër, ju lutem!

A ndryshon sipërfaqja që merr në shfrytëzim ky operator me këtë shtesë kontrate?

Ilia Gjermani – Unë jam Ilia Gjermani, shef i Sektorit të Hidrokarbureve në Ministrinë

e Infrastrukturës dhe Energjisë. Esenca e këtij ndryshimi qëndron në atë se pika e marrjes së

ndërtimit të sistemit të pompimit dhe të sistemeve të menaxhimit, që është në tokë, do të jetë po

aq dhe po në atë vend me koordinata, do të jetë rreth 3 mijë e ca metra katrorë...

(Diskutime pa mikrofon)

Pika fillestare nga ku fillon ky port, që është pak më në jug se hidrovori i Durrësit, nuk do

të ndryshojë, por do të jetë ajo e përcaktuar në kontratën fillestare dhe pika përfundimtare, ku do

të alokohen bovat, do të jetë po ajo. Ndryshimi që propozohet për shkaqe të studimeve që janë

kryer nga një studio, pasi kjo studio ka kryer 4 shpime në zonën e 800 metrave të para të bregut

të detit, ka arritur në përfundimin se tubacionet që do të vendoseshin te zona e bovave janë të

paqëndrueshme në atë zonë dhe për këtë arsye u propozua një zgjidhje tjetër teknike. Zgjidhja

tjetër teknike konsiston në ndërtimin e një argjinature, ku trapezi do të jetë 8 metra në pjesën e

ngushtë të saj, ku do të montohen tubat nga toka deri në 770 metra në det dhe nga 770 metra deri

në 2400 e ca metra ku janë të alokuara bovat, do të futen nën det. Ndryshimet e tjera rrjedhin si

rezultat i këtij ndryshimi bazë.

Pra, kjo do të thotë se sipërfaqja në tokë nuk ndryshon.

Fatbardha Kadiu – Sipërfaqja ujore a ka ndryshim? Pyetja është e thjeshtë: a ndryshon

apo jo sipërfaqja që ky operator merr në përdorim? Po ose jo.

Ilia Gjermani – Unë u përpoqa ta shpjegoja, tubacionet nga ku do të bëhet i gjithë

manipulimi, anijet, pompat e vendosura në bregun e detit do të shkojnë në një mënyrë tjetër, ky

është ndryshimi.

13

Fatbardha Kadiu – Nga përgjigjja juaj indirekte kuptoj që do të ketë ndryshim të

sipërfaqes.

Dua t’i drejtoj një pyetje zëvendësministrit, pa dashur të hyj në detajet e projektit. Ju e

keni vlerësuar projektin pozitivisht, pyetja ime është: si është e mundur që kompania i ka

realizuar këto ndërtime, shtesa, quajini si të doni ju, pa marr miratimin zyrtar nga Kuvendi?

Faleminderit!

Enis Aliko – Koncesionari ka marrë leje në KKT për këto ndryshime.

Fatbardha Kadiu – Kjo do të thotë?

Enis Aliko – Këshilli Kombëtar i Territorit...

(Diskutime pa mikrofon)

Erion Braçe – Zoti Shehi, ndizeni mikrofonin.

Dashamir Shehi – Siç e thashë edhe radhën tjetër, si teknikë të mirë, në qoftë se jeni dhe

besoj se jeni, duhet të filloni të na e shpjegoni me hartë që ta kishim pak a shumë të qartë, që ne

të mos e vrisnim shumë mendjen, pasi jo të gjithë këtu janë teknikë që merren me këto punë. Ai

djali flet gjithë kohën për formula koncesionari, ne nuk jemi duke diskutuar letrat, por projektin,

sepse projektin jemi duke ndryshuar dhe jo formulën koncesionare. Pra, nga 800 metra poshtë po

hipim me një skarpatë sipër, këtë duhej të na shpjegonte zotëria. Pra, duhet vënë një valëthyese

nga krahu tjetër sepse mbushet gryka e portit për efekt të hidrovorit.

Pyetja që unë kam: a do ta mbrojë hidrovorin kjo kompani? A keni vënë ndonjë rresht

këtu brenda koncesionarit? Kjo u bë grykë, u bë valëthyes këtej dhe nga ana tjetër është bankina

e portit të vjetër, kjo është teknikisht. Kush do ta mbrojë shtratin, grykën e hidrovorit? Brenda

kësaj kontrate a ka ndonjë marrëveshje? A do të rrijë atje ndonjë gjysmë ekskavator në ujë, në

det, siç rrinë dragat? Kush do ta thellojë këtë? Ky është halli që ne kemi. Edhe herën e kaluar

është diskutuar se çfarë do të bëhet pasi të ndryshojë projekti. Tani nga gryka hidrovorit kemi

dalë me kavalet 800 metra gjithsej dhe 100 metra i gjerë. Kush do ta mbrojë këtë se nga prurjet e

hidrovorit është mbushur? Këtu fillon një prej problemeve. Teknikisht a ka ndonjë të na e thotë

se si do të bëhet kjo punë? Pse i kemi thirrur përfaqësuesit e bujqësisë këtu, për këtë punë besoj,

për kullimin, shtratin e kullimit e të tjera. Çfarë do të bëhet me këtë punë dhe kjo është pyetja e

parë ku fillon...

Erion Braçe – Zoti Shehi, a ta marrim përgjigjen?

Dashamir Shehi – Po.

14

Erion Braçe - Urdhëroni, zoti Tarelli.

Irfan Tarelli – Faleminderit, zoti kryetar!

Për sa i përket funksionimit të hidrovorit të Porto Romanos, është një hidrovor, i cili

funksion prej 50 vjetësh dhe është i rëndësishëm për kullimin e tokës bujqësore, por tashmë edhe

të një zonë të madhe urbane për qytetin e Durrësit. Pra, funksionimi i tij është i domosdoshëm

edhe për periudhën në vijim, pavarësisht implikimeve eventuale që mund të ketë ose jo ndërhyrja

në këtë projekt.

Hidrovori, prej 2 vjetësh është transferuar në administrim e bashkisë dhe në praktikën

normale të funksionimit, jam duke folur nga eksperienca e viteve të mëparshme, kur është

administruar nga Ministria e Bujqësisë, aluvionet që hidrovori derdhte në det ose edhe efektet e

rrymave detare, nuk jemi në gjendje të flasim me sasira ekzakte, sepse janë procese dinamike,

por janë administruar nga prania e një apo dy ekskavatorëve, të cilët në raste kur kishte aluvione,

që bëheshin problem në grykëderdhjen e hidrovorit, shpërndaheshin dhe situata ka funksionuar

normalisht deri ditën që jemi duke folur.

Për sa u përket efekteve të mundshme, për ndryshimin e projektit, ne e kemi të vështirë të

flasim me materialet që kemi në dispozicion nëse do të ketë efekt përkeqësues apo efekt pozitiv.

Me ato që kemi në dispozicion një përcaktim të tillë kategorik nuk e themi dot, por ajo që

shohim të reflektuar në kontratë, ku kemi bërë edhe një ndërhyrje për peshkimin, ku kemi vënë si

kusht kur materiali na është dërguar për mendim, është se çdo ndërhyrje duhet të garantojë

mbrojtjen ndaj ndotjeve. Kjo sepse resurset peshkore ose potencialisht peshkime të mundshme

duhet të garantohen nëpërmjet ndërhyrjes dhe është vënë detyrimi për koncesionarin, si gjatë

ndërtimit, edhe operimit, si dhe klauzola tjetër që çdo ndërhyrje në respekt të legjislacionit për

mjedisin të trajtohet nga koncesionari.

(Diskutime pa mikrofon)

Gjithsesi, në gjykimin tonë, administratori i hidrovorit, që në rastin konkret është bashkia,

së bashku me koncesionarin duhet të jenë në marrëdhënie të vazhdueshme për parashikuar ose

për të adresuar çdo situatë eventuale.

Ky është sqarimi nga ana jonë.

(Diskutime pa mikrofon)

15

Ilia Gjermani – Sipas studimit të dytë, të cilin e kishim në dispozicion në momentin që u

bënë këto ndryshime, kjo lloj ndërhyrjeje, si dhe ndërtimi i dallgëthyesit të dytë ndikon

pozitivisht për sa i përket çështjes së ruajtjes së thellësisë së zonës atje. E para.

E dyta, duke e trajtuar shqetësimin në mënyrë integrale është futur një nen, neni 4, i cili e

detyron koncesionarin të zbatojë legjislacionin në fuqi për mjedisin dhe peshkimin. Kjo do të

thotë që koncesionari do të marr leje mjedisore dhe leja mjedisore do ta detyrojë atë të ruajë

gjendjen aktuale. Pra, kjo klauzolë e nenit 4 e ka siguruar aktivitetin e pontilit në kuptimin

juridik.

(Diskutime pa mikrofon)

Specifik është...

(Diskutime pa mikrofon)

Dashamir Shehi – Ekskavatorin atje që e për ka detyrim...

(Diskutime pa mikrofon)

... edhe nga ana juridike edhe si administrim të pasurisë. Çfarë është koncesionari? Ajo që

nga ju është njohur si e përbashkët, ia japim ta përdorë të gjithin privati, ky është koncepti në

ligj. Aty ka qenë një port që ka pasur një regjim monopol, tani kemi dy porte. Mendoj që forma e

dhënies së koncesionarit ka këtë vlerë që të thyejë një monopol të një porti të caktuar në një zonë

të caktuar të Shqipërisë. Kjo është parashikuar në formulën koncesionare dhe ka qenë në

konsideratë që në fillim. Dhënia e koncesionit hap një zonë tregtare koncesionare të lirë, që nesër

të mund bëhet edhe një i tretë apo i katërt në qoftë se është nevoja, se zona, si të thuash, u bë pis,

u bë me naftë, u industrializua që të jetë e hapur, apo ka nene atje që e bllokojnë që u bë një port

e të mos bëhen dy apo të tjerë? Si është menduar ligjërisht atje, ka të tilla?

Irfan Tarrelli – Në kushtet e kontratës të portit MBM nuk ka kushte të tilla eksluziviteti

dhe, në fakt, pavarësisht se ky është një projekt i miratuar në vitin 2015, le të themi se këto

argumente janë dhënë që në vitin 2015 dhe në relacionin përkatës të po këtij viti, pikërisht ky ka

qenë diversifikimi i shërbimeve në atë zonë.

Fatbardha Kadiu - Faleminderit!

Së pari, falënderoj ekspertin nga Ministria e Bujqësisë, i cili e bëri të qartë mendimin kur

tha që nuk jemi të sigurt nëse hidrovori do të ketë mirëfunksionim apo keqfunksionim pas kësaj

ndërhyrjeje! Ju thatë që e keni marrë përsipër mirëfunksionimin e tij, madje kemi bërë edhe një

ndryshim në nenin 4 të kontratës. Po citoj fjalë për fjalë këtë nen: “Koncesionari dhe shoqëria

16

koncesionare gjatë ndërtimit dhe operimit të koncesionit do të zbatojnë legjislacionin në fuqi për

peshkimin dhe atë mjedisor si dhe çdo detyrim dhe angazhim tjetër të marrë përsipër në

kontratën koncesionare”.

Në kontratën e parë koncesionare nuk ka asgjë të shkruar për hidrovorin, për

mirëfunksionimin apo keqfunksionimin e tij, gjë që do t’ua lemë ekspertëve të flasin. Shqetësimi

që kemi për hidrovorin është nëse kjo kompani do të marrë përsipër çdo lloj përgjegjësie që lind,

gjë e cila nuk është e shprehur në kontratë. Pra, ose do ta ndryshojmë këtë nen, ose kjo nuk

reflekton situatën reale të hidrovorit.

Enea Karakaçi - Kur është bashkërenduar shtesa e kontratës koncesionare nga ana e

Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë, përveçse detyrimit ligjor, është pasur kujdes që të

bashkërendohet me të gjitha ministritë që ruajnë ose kanë objekt të tyre pikërisht këto shqetësime

që u cituan edhe nga ana jua.

Reflektimi i nenit 4 që lexuat është reflektim i komenteve të Ministrisë së Bujqësisë dhe

Ministrisë së Mjedisit. Në vlerësimin që kemi bërë, çështjet mjedisore lidhen me funksionimin e

hidrovorit, sepse ne themi legjislacioni në fuqi për mjedisin, pra është i gjithë kuadri ligjor.

Komenti i Ministrisë së Bujqësisë ka qenë për një nen specifik të ligjit të peshkimit dhe kemi

thënë pikërisht legjislacioni për peshkimin për anulimin gjithëpërfshirës të gjithë legjislacionit që

përfshin atë fushë, edhe për mjedisin edhe për peshkimin.

Fatbardha Kadiu - Mund të më thoni konkretisht çfarë shprehet për hidrovorin te

legjislacioni mjedisor?

Arben Dhima – Përshëndetje!

Lidhur me pyetjen për çështjen mjedisore, kam përshtypjen se projektet e të gjitha

veprimtarive industriale ekonomike në Republikën e Shqipërisë, si për çështjet e ruajtjes së

nivelit të ndotjes, po ashtu të ruajtjes së florës dhe faunës në çfarëdolloj mjedisi, si i tillë,

legjislacioni për mjedisin mundohet të ruajë gjendjen aktuale ose minimale të ndikimeve që

mund të kenë veprimtaritë ekonomike në ambientin ku parashikohen të ndërtohen dhe zbatohen.

Siç e sqaroi edhe përfaqësuesi i Ministrisë së Bujqësisë, hidrovori është një aktivitet që

tashmë është nënfunksion i pushtetit vendor për sa i përket pjesës së shkarkimeve në det të

alubioneve, por, nga ana tjetër, çfarëdolloj veprimtarie që ndodh në ekosistemin e detit, ndikon

edhe në veprimtarinë e drejtpërdrejt të operatorit. Pra, është në interes të të dyja palëve, si të

pushtetit vendor për zbatimin me rigorozitet të këtij shërbimi, po ashtu edhe të vetë operatorit për

17

mbajtjen dhe ruajtjen e thellësisë në të gjithë këtë ambient, sepse përndryshe do të ndikonte edhe

në veprimtarinë e tij të përditshme. Pikërisht, një nga argumentet e paraqitura, ndërtimi i këtij

dallgëthyesi, ruan të paprekur, pa pasur rryma, të cilat duhet të krijonin akumulime të mëtejshëm,

ose ngritje të nivelit të fundit të detit, çka është shprehur edhe në relacionin që ka paraqitur

shërbimi gjeologjik shqiptar në analizat që i ka bërë propozimit të ardhur nga koncesionari, por e

ka argumentuar që kjo teknologji ose kjo lloj mbrojtjeje është e pranueshme dhe nuk sjell

përkeqësim të pritshëm të shkarkimeve, përkundrazi, sjell stabilitet të rrjedhjes drejt detit. Ky ka

qenë mendimi teknik i organit të specializuar dhe, për më tepër, edhe në studimet që ka paraqitur

“Altea Gjeo Studio” në studimin e fundit që ka shoqëruar propozimin e fundit të koncesionarit,

ka mbështetur pikërisht këtë fakt duke argumentuar se në fazën paraprake kur është bërë

propozimi fillestar në vitin 2015, studimet që janë përdorur, për të cilat është angazhuar

nënkoncesionari, kanë qenë studime të disponueshme në atë kohë, pra kompania ka përdorur

gjithë gjeneratorët. Ndërkohë, në vitin 2017, përveç literaturës dhe njohurive që ka azhornuar, ka

bërë edhe sondime të drejtpërdrejta në tavanin e detit, ka bërë analiza nëpërmjet karrotimeve,

analiza të fundit të detit dhe ka mbështetur këtë lloj propozimi teknik të ngritjes së argjinaturës.

Për sa i përket pyetjes suaj lidhur me mirëfunksionimin e hidrovorit në vlerësim edhe të

grupit të punës, por edhe nga reflektimet e mendimeve të ministrive dhe organeve të tjera, nuk

kemi pasur një kundërshti ose një opinion negativ për mosçuarjen më tej të këtij propozimi në

Këshillin e Ministrave.

Faleminderit!

Fatbardha Kadiu – Për ta vazhduar, së pari, një pjesë nga ju na thotë që ndërtimi i këtij

dallgëthyesi do të ketë funksion pozitiv, ndërkohë që eksperti e shprehu hapur që nuk jemi në

gjendje me kaq informacion sa kemi t’ju themi nëse do të ketë ndikim negativ apo pozitiv.

Mendoj se do të ishte shumë e drejtë dhe shumë më e ndershme, që ose të pranojmë që ky

do të ketë një mirëfunksionim dhe të mos e marrim përsipër ta bëjmë këtë shtesë kontrate, ose të

themi që, po, mund të ketë probabilitet keqfunksionimi dhe duhet që kompania të marrë përsipër

detyrimisht çdo lloj pasoje që vjen nga keqfunksionimi i këtij hidrovori.

Së dyti, kam një pyetje për përfaqësuesin e ministrisë së Kulturës, zotin Lako: ndërtimi i

këtij dallgëthyesi është shumë afër, asnjë metër larg në distancë nga monumenti i kulturës nr. 29

në inventarin e Ministrisë së Kulturës. A ka bërë kjo ministri një vlerësim, një leje apo një

18

autorizim për ndërtimin e këtij dallgëthyesi në distancë me këtë monument kulture të shpallur

nga Ministria e Kulturës?

Faleminderit!

Ledion Lako – Monumenti i portës i kategorisë së parë është shpallur në vitin 1948,

gjithashtu, është rishpallur në vitin 1971. Ka pasur një ndërhyrje restaurimi në vitet ’70 dhe,

gjithashtu, në vitin 2017 kemi bërë një ndërhyrje konservuese rrethuese me një parmak,

vendosjen e flamurit kombëtar dhe punëve të tjera që kanë të bëjnë me mirëmbajtjen e

monumentit.

Porti MBM ka bërë kërkesë në vitin 2016 pranë Ministrisë së Kulturës në Këshillin

Kombëtar të Arkeologjisë për t’u pajisur me leje pranë institucionit të Ministrisë së Kulturës

duke qenë se kemi të bëjmë me monumentin e kulturës, por jo vetëm, edhe me zonën, e cila do të

kishte gjetje arkeologjike si zona në tokë, ashtu edhe ajo në det. Është vënë detyrë nga Këshilli

Kombëtar i Arkeologjisë që të lidhin kontratë me individë të licencuar që të kontrollojnë zonën,

si me tavanin e detit, ashtu edhe në tokë. Kanë qenë dy ekspertë me grupet e tyre të mëdha, që

kanë bërë vëzhgimin arkeologjik, si në terren, ashtu edhe nën ujë dhe nga të dyja vëzhgimet ka

dalë se nuk ka gjetje arkeologjike si në tokë nga ana e individit të licencuar, ashtu edhe për sa u

përket zhytjeve që kanë bërë specialistët e Institutit të Arkeologjisë , që janë edhe individë të

licencuar. Nga kjo ka rezultuar që nuk ka gjetje arkeologjike në tabanin e detit.

Mbas këtyre raporteve, Këshilli Kombëtar i Arkeologjisë ka vendosur që të japë lejen për

zhvillimin e mëtejshëm të portit dhe, mbas kësaj, leja ka shkuar në Këshillin Kombëtar të

Restaurimeve ku shikohet pjesa e ndërtimit të godinave për zyra, të cilat janë pjesë mbështetëse e

portit, që do të ndërtohen 150 metra larg murit të portës.

Për sa i përket rrugës, kemi të bëjmë me një rrugë, e cila ka qenë ekzistuese. Ajo ka qenë

ngjitur me murin e portës dhe ka shërbyer si për sa u përket reparteve ushtarake, që kanë qenë në

majë të kodrës, po ashtu edhe në krahë të murit. Aty kanë hyrë mjete të rënda gjatë periudhës së

komunizmit, por edhe mbas kësaj periudhe. Janë ndërtuar shtëpi të ndryshme në majë të kodrës

dhe rreth kodrës së Porto Romanos. Kjo rrugë ka shërbyer gjithashtu për komunitetin, por jo

vetëm. Aty kemi të bëjmë edhe me një kanal kullues. Ky kanal pastrohet herë pas here, madje në

vitin 2017 është pastruar dhe baltën që kanë nxjerrë e kanë hedhur afër murit. Parmakun ne kemi

vendosur pikërisht, sepse kishim të bënim me një rrugë ekzistuese, që është përdorur nga mjetet

e tonazhit të rëndë dhe duke vënë këtë largësi të murit të parmakut, i kemi bërë të ditur si

19

personat, të cilët punojnë për hapjen e kanaleve, ashtu edhe qytetarëve të ndryshëm, që kemi të

bëjmë me një monument të rëndësisë kulturore ku nuk do të lejohet të hyjnë as kafshët e

ndryshme, të cilat i vinin përreth murit.

Pra, kemi të bëjmë me një rrugë ekzistuese, këtë e vërteton edhe një urë, e cila është mbi

kanalin kullues, që lidh rrugën kryesore për në Porto Romano me rrugën që lidh komunitetin.

Kjo urë është 7 metra e gjatë dhe 4 metra e gjerë, e ndërtuar në periudhën e komunizmit me

beton, e cila është projektuar pikërisht për makina të tonazhit të rëndë.

Fatbardha Kadiu – Domethënë, aktualisht, Ministria e Kulturës i ka dhënë leje ndërtimit

të dallgëthyesit pranë murit?

Ledion Lako – Nuk po them këtë. Aktualisht, Ministria e Kulturës ka dhënë leje për

projektin fillestar.

Fatbardha Kadiu – Aktualisht, a ka leje për këtë shtesë kontrate që kemi ndërtimin e një

dallgëthyesi shumë afër me monumentin e kulturës?

Ledion Lako – Këshilli Kombëtar i Arkeologjisë dhe Këshilli Kombëtar i Restaurimeve

do të vendosin për vazhdimësinë e këtij projekti.

Fatbardha Kadiu – Atëherë, duhet t’i drejtohem zëvendësministrit: kjo kompani, pasi ka

shprehur kërkesën e saj, a ka bashkëngjitur edhe këto lejet që nevojiten nga institucionet e tjera?

Faleminderit!

Enis Aliko – Kjo procedurë është shqyrtuar në KKRT, ku janë paraqitur të gjitha

dokumentet e kërkuara nga Këshilli dhe është miratuar.

Erion Braçe - Më fal, se nuk e kuptuam!

Zonja pyeti zotërinë a ka leje nga Ministria e Kulturës dhe veçanërisht nga Sektori i

Arkeologjisë për këtë çështje, apo jo.

Zotëria thotë jo. Ju thoni po.

Enis Aliko – Ne themi që është miratuar në KKRT dhe dokumentet janë dorëzuar atje.

Ne nuk i dimë!

Erion Braçe - Dakord. Faleminderit!

E kuptova!

Ismet Beqiraj - Ky projektligj lidhet me ndryshimet në aspektin jo vetëm të projektit

shtesë, e cila shoqërohet edhe me ndryshime të efektit financiar.

20

Në relacionin e Këshillit të Ministrave thuhet: “Në fazën përgatitore për shtrirjen e dytë të

bastioneve në det”, ndërsa te shpjeguesi i termave teknikë të projektit, te germa “b” thuhet:

“Tubacionet për sektorin “A” dhe “B” do të jenë tre”. Atëherë, do të jenë dy tubacione apo tri,

përfundimisht? Kjo është pyetja e parë.

Në vazhdim të kësaj pyetjeje, ky port do të bëhet kryesisht për përpunimin e importit dhe

eksportit të nënprodukteve të naftës bruto. A e përballojnë dy ose tri tubacionet, sipas relacionit,

që ju do t’i sqaroni, duke pasur parasysh që këtu janë produkte të gazta, (jo, produkti gaz nuk

është parashikuar në relacion, pra GLN-ja), së dyti, produkte të bardha, produkte të errëta, nafta

bruto dhe bitumi?

Pyetja tjetër ka të bëjë me shtesën e projektit për kalimin e kësaj zone me tubacione mbi

një argjinaturë artificiale. Çfarë është argjinatura artificiale?

Pyetja e tretë, lidhet me argjinaturën artificiale, teknikisht mund të na i shpjegoni, se

duhet të ketë një shpjegim?

Pyetja e katërt, është përsëri teknike: porti i vjetër krijon funksione jo vetëm për

transportimin e produkteve të bardha, por edhe të gazit të lëngshëm të naftës, që sot Shqipëria

furnizohet tërësisht nga tregu i jashtëm nga importi në GLN. Në këtë projekt unë nuk e shikoj.

Dhe e fundit, ky ndryshimi shtesë projekti, sikurse thashë, në radhë të parë është

ndryshim teknik dhe pastaj financiar, është shoqëruar me shtesë studimi për vlerësimin dhe

ndikimin në mjedis?

(Mungesë audio)

Enis Aliko –Duke iu referuar pyetjes së parë për numrin e tubacioneve, në kontratën

fillestare janë parashikuar dy tubacione. Koncesionari nuk ka kërkuar shtesë për numrin e

tubacioneve, prandaj do të mbeten dy.

(Diskutim pa mikrofon)

E keni fjalën për tre tubacione çeliku të veshur etj...

Ismet Beqiraj - Te germa “b” flitet për pozicionin gjeografik: “Tubacionet për sektorin

“A” dhe “B” do të jenë tre me diametër 323,9 milimetër”, ndërkohë që relacioni i Këshillit të

Ministrave thotë dy. Do të jenë tri apo dy?

Enis Aliko - Janë 3. E konfirmoj.

Erion Braçe - ...ish-ministri do t’ia bëjë me shkrim Kryeministrit që ta korrigjojë.

Urdhëroni!

21

Ilia Gjermani – Referuar pyetjeve të deputetit, të cilat lidheshin me llojet e

nënprodukteve që do të përpunohen nga ky konflikt, këto janë gjithë gama e nënprodukteve, me

përjashtim të produkteve të gazta. Kjo është e shprehur. Pra, nga benzina deri te nafta bruto. Dhe

për tubacionet që lidhen me produktet e zeza bitumi dhe nafta bruto, do të ndërtohet i tillë që të

jetë në përputhje me kushtet dhe normat teknike. Pra, do të thotë që duhet të jenë me parametra

të tillë që të ruhet temperatura e tyre, në mënyrë që të mundësohet lëvizja e fluidit në të.

Ismet Beqiraj – Nuk të pyeta kot, por dhe ajo që kolegu Shehi tha për monopolin, në

qoftë se ka monopol, ka te gazi i lëngshëm në Shqipëri. Në qoftë se këtij porti nuk i japin edhe

akses që të ndërtojnë linjën e shkarkimit GLN-së, monopoli është këmbëkryq në Shqipëri. Ky

është shqetësimi im. Unë nuk pyeta kot.

Ilia Gjermani – Në dijeninë time gazi i lëngshëm në Shqipëri ka disa rrugë që furnizon

tregun shqiptar. Nuk është vetëm një rrugë. Është Porto Romano, është porti i Vlorës, është

transporti hekurudhor dhe transporti rrugor. Në të gjitha këto mundësi furnizohet tregu shqiptar

me gaz të lëngshëm të naftës. Sot Shqipëria konsumon rreth 90 mijë ton gaz të lëngshëm të

naftës, nga i cili më pak se 40% lëvrohet nga porti i Durrësit, rreth 40% nga porti i Vlorës, PIA,

dhe pjesa tjetër në rrugët tokësore. Përveç kësaj Shqipëria nga viti 2016, viti 2017 e këtej është

vend ku rieksportojmë GLN-në kryesisht në Kosovë, Maqedoni dhe në Greqinë e Veriut. Këto

janë të dhënat statistikore.

Erion Braçe – Zotëria pyeti, ky porti që po ndërtohet a do ta ketë aksesin e importit të

gazit të lëngshëm apo jo? Kaq. Për pjesën tjetër ka autoritet shteti. Ju mund të keni të gjitha

statistikat e botës, por problemi është që shteti ka një autoritet që merret me konkurrencën. Dhe

atë do t’jua them unë në fund. Zotëria pyeti për këtë. Ky port përmes këtij koncesioni a e merr të

drejtën për këtë apo jo? Kaq.

Ilia Gjermani - Unë mendoj se e dhashë përgjigjen duke thënë jo.

Erion Braçe – Jo. Nuk e ka ky. Faleminderit!

A ka pyetje të tjera? Po.

(Flet një deputet pa mikrofon.)

Ilia Gjermani – Argjinatura është poshtë, është me gurë të përmasave të mëdha dhe atje

ku do të montohen tubat do të shtrohet me beton... Pra, jo argjinaturë e përbërë nga argjili, por

argjinaturë në kuptimin teknik të kësaj fjale.

Erion Braçe – Po. Lejet mjedisore, thotë zotëria.

22

Enea Karakaci – Objekti, në vazhdën e lejeve, le të themi, që ka marrë, nga momenti i

miratimit të kontratës koncesionare, sigurisht ishte edhe leja mjedisore në kuptimin e kontrollit.

Pastaj, nëse është e nevojshme që të përcaktohet dhe të ndryshohet leja mjedisore, ne prandaj e

kemi dërguar për mendim edhe në Ministrinë e Mjedisit e cila është shprehur se me kontratat

koncesionare gjatë operimit të ndërtimit të tij të zbatohen kushtet mjedisore në fuqi. Pas marrjes

së ndryshimit të kontratës potencialisht, hapat e mëtejshëm sigurisht që janë kalimi në KKT i të

gjithë projektit ku plotësohet me të gjithë dokumentacionin e nevojshëm me lejet përkatëse, lejet

shtetërore që kërkohen. Nëse vlerësohet që do të duhet të ndryshim dhe shtesë e vlerësimit të

ndikimit në mjedis, subjekti do ta dorëzojë aty shtesën përkatëse të vlerësimit të ndikimit në

mjedis, nëse është e nevojshme dhe vlerësohet si e tillë nga strukturat përkatëse mjedisore.

Ismet Beqiraj – Më ngacmoi kjo që tha juristi: “në qoftë se është e nevojshme”. Vetëm

këtë nuk e kuptoj. Sa herë që bëhet ndryshimi i një projekti, qoftë edhe sikur të ndryshosh një

dritare në lokal, bashkëshoqërohet me raportin e vlerësimit të ndikimit në mjedis. Përderisa ky

projektligj vjen për të kaluar në komision, këto, në konceptin tim, duhet të ishin mbyllur. Është

bërë dhe ky ndryshim shtesë. Është një ndryshim madhor, se ti po ndryshon argjinaturën

artificiale dhe aty do të bësh studim në një rast për shkak të dinamikës detare. Ndodh në rast

ekstrem apo kur të na shkatërrohet ndonjë tubacion që të mbytet bregdeti me naftë atëherë do të

mendohemi. Kjo vendoset paraprakisht, dhe mos të thuhet jo në qoftë se.

Erion Braçe – Po, zonja Gjylameti.

Blerina Gjylameti - Faleminderit!

Duke parë se rrjedha e diskutimeve të pyetje-përgjigjeve mori rrjedhë ndryshe nga

objekti i këtij komisioni unë do të vlerësoja përgjigjet e dhëna. Gjithashtu, edhe për pyetjet qe

kanë kolegët apo për pyetjet që do të ngre unë do ta vlerësoja që të kemi edhe informacion

shtesë. Ndërkohë këtu ne jemi Komisioni i Ekonomisë dhe Financave, nuk jemi komisioni që

merret me vlerësimin e mjedisit edhe pse mund të kemi kërkesë për informacion. E njëjta gjë

vlen dhe kur bëhet fjalë për çështje që kanë të bëjnë me peshkimin. Besoj se ka një komision

tjetër që është përgjegjës dhe që duhet të detajojë të gjithë informacionin. Unë mendoj se

Komisioni i Ekonomisë dhe Financave, ne, duhej të kishim në vëmendjen tonë një studim të

mirëfilltë që i është bërë këtij koncesioni në momentin kur është lidhur. Dhe ndërkohë tani të

vazhdojmë në këtë drejtim sikundër është ai i ndryshimeve, ose fillimi i operimit të këtij

koncesioni, ndryshimet që mund të sjellë në tregun e hidrokarbureve, se si ndikon kjo në çmimin

23

e hidrokarbureve që është një shqetësim që së bashku me kolegët e opozitës e kemi ngritur herë

pas here dhe se si kjo ndryshon në atë që sot është një situatë pothuajse monopoli për sa i përket

Porto Romanos. Dhe më shumë se sa diskutojmë së bashku çështje që i kemi fare mirë të

bashkëlidhura në relacion kundër është dhe fakti, këtë e kam edhe për kolegët e mi, edhe të

krahut këtej. Te neni 4, pavarësisht se nuk kemi kontratën përpara, kontrata është lidhur para 2

vjetësh dhe e sqaron fare qartë. Koncesionari dhe shoqëria koncesionare gjatë ndërtimit dhe

operimit të koncesionit do të zbatojë legjislacionin në fuqi për peshkimin dhe aspektin mjedisor,

si dhe çdo element tjetër që i lindin nga detyrimet e lidhjes së kontratës. Ndaj pyetja ime për

përfaqësuesit e ministrisë është:

A është bërë një studim i mirëfilltë se si do të ndikojë ky fillim koncesioni ose operimi i

këtij koncesioni në tregun e hidrokarbureve?

Si ndikon dhe çfarë mund të ndodhë në situatën e monopolit që është krijuar tashmë?

Nga ana tjetër, dhe pse është e thënë që ndryshimi i një prej elementëve të kontratës së

koncesionit nuk ndryshon në pranimin e ngarkim-shkarkimit të mjeteve lundruese do të duhet që

nga ana juaj të kemi disa materiale shtesë që edhe ne të jemi më të informuar për çfarë ndodh

realisht. Dhe duke qenë se herën tjetër u ngritën disa pikëpyetje shumë të mëdha nga ana e

kolegëve të opozitës për faktin se si ndikon... E dëgjova nga përfaqësuesi i Ministrisë së

Kulturës, ku do të doja të ishin pak më të qartë, se si ndikon kjo për sa i përket monumenteve të

kulturës.

Faleminderit!

Erion Braçe – Zonja Gjylameti, ky është komision përgjegjës, që do të thotë nuk është

komision thjesht i fushës së ekonomisë dhe financave që të merret thjesht dhe vetëm me tarifën e

koncesionit, vlerën e koncesionit, e të tjera me radhë. Për sa kohë që është komision përgjegjës

do të merret me gjithçka.

Po.

Blerina Gjylameti – Zoti kryetar, po ju përgjigjem meqë m’u drejtuat. Jam më se e qartë

se çfarë është ky komision dhe besoj nuk kam nevojë të më shpjegojë dikush, sepse lexoj dhe e

kam fare të qartë. Ky është komision përgjegjës. Do të duhet të marrim relacione nga komisionet

e tjera që janë për dhënie mendimi, që e kanë të fushës së tyre pjesën e mjedisit, pse si ndikon në

bujqësi e të gjitha elementet e tjera. Prandaj mendoj që në këtë komision duhet që fokusi i

diskutimeve tona të jetë se çfarë ndikimi do të ketë ky në tregun e hidrokarbureve, se si do të

24

ndryshojë situata e monopolit që është krijuar. Vonesa që kemi në këtë moment, për sa i përket

operimit apo fillimit të operimit të këtij koncesioni, se sa ndikon në pjesën e çmimit në fund,

është një element që na intereson të gjithëve.

Nga ana tjetër, zoti kryetar, për sa kohë jemi një komision që në fushën e tij të

përgjegjësisë ka, dhe relatojnë këtu, Autoritetin e Konkurrencës e me radhë, do të duhet që në

këtë aspekt ne të kemi një vëmendje të shtuar shumë më tepër sesa te elementët mjedisorë që na

vijnë me relacionet përkatëse.

Faleminderit!

Erion Braçe –Zonja Gjylameti, ashtu si dhe unë, ju jeni një anëtare e këtij komisioni dhe

nuk keni absolutisht asnjë lloj të drejte të kufizoni interesin e secilit prej deputetëve në këtë sallë

lidhur me çështjen në fjalë. Kaq.

Po.

Enis Aliko– Për pjesën e studimit ekonomik, të impaktit ekonomik të këtij porti, dua të

them se kjo është marrë në shqyrtim që kur është lidhur kontrata koncesionare në 2015-n. Fakti

që është lidhur kjo kontratë koncesionare është bërë pikërisht për këtë punë, pra, për të

mundësuar uljen e çmimit të karburanteve në Shqipëri. Aktualisht në port anijet që mund të

ankorohen dhe të shkarkojnë janë të tonazhit 18 mijë tonë deri në 20 mijë tonë. Anije më të

mëdha nuk mund të vijnë. Në këtë port të ri që do të ndërtohet do të mund të vijnë, të ankorohen,

dhe të shkarkojnë anije me tonazh shumë më të madh. Mund të jenë dhe anije 50 mijë tonëshe.

Rrjedhimisht me mjete më të mëdha transporti ulet dhe çmimi i karburanteve. Këto gjëra janë

parë që në kontratën e parë. Kjo do të sjellë një përmirësim të strukturës së çmimeve në Shqipëri.

Blerina Gjylameti – Dakord.

Unë e vazhdova pyetjen kur thashë vonesa e fillimit të operimit. Çfarë ndikimi ka?

Pyetjen tjetër e kisha për përfaqësuesin e ministrisë.

Arben Dhima – Besoj se është e kuptueshme që çfarëdolloj vonese në fillimin e operimit

do të ruajë status quo-në e këtij tregu sot. Pra, me fillimin e punës së një operatori të ri, i cili

potencialisht do të mund të fusë në treg produktet me kosto më të lirë, do të sjellë jo vetëm një

rritje të sasisë, pra rritet oferta, por, nga ana tjetër, dhe të çmimit për njësi të vetëproduktit.

Kështu që me fillimin sa më shpejt të operimi të këtij porti, do të kemi një përmirësim të tregut.

Pra, një ulje të çmimeve.

25

Ledion Lako - Për sa i përket murit, projekti, si ngritja e godinës, e cila është 150 metra

larg murit, nuk e dëmton murin. Për sa i përket gjendjes aktuale nuk ka dëmtime të murit të

portës për shkak sepse aty kemi të bëjmë me një rrugë ekzistuese. Ministria e Kulturës ka

dërguar specialistët përkatës të Agjencisë së Shërbimit Arkeologjik edhe në bashkëpunim me

GRPP-në Durrës në datën 26 pas shumë inspektimesh kanë bërë edhe një inspektim të fundit

bashkërisht. Të gjithë informacionin e mbledhur e kanë dërguar në mbledhjen e radhës të

Këshillit Kombëtar të Arkeologjisë.

Erion Braçe – Po, zoti Bushati.

Ervin Bushati - Faleminderit!

Dhe mua më intrigoi pjesa e rënies së çmimit. Në qoftë se i hyjmë kësaj llogarie, dua të

di: firma që po merr koncesione, sa përqind të tregut ka në tregun e hidrokarbureve në Shqipëri?

Po ata që janë pronarë? Që të bëjmë një llogari. Në qoftë se ka 90% të tregut, apo 80%, apo 20%,

apo 10% llogaria dhe ndryshon. Mund të marr një përgjigje edhe për këtë pyetje?

Erion Braçe – Nuk ka lidhje kjo me këtë pjesë. Dhe ai besoj unë nuk është i kënaqur me

përgjigjen.

A ka pyetje të tjera?

(Flet një deputet pa mikrofon.)

(Mungesë audio)

Erion Braçe – A ka ndonjë diskutim tjetër?

Për ta mbyllur dua të them dhe unë dy fjalë.

Së pari, mbi të gjitha është jo thjesht interes privat. Për këtë arsye investohet edhe

Kuvendi i Republikës së Shqipërisë. Për interesin publik që ka ndërtimi i një vepre. Natyrisht që

është interes publik i lidhur me një interes publik akoma më të madh. Pra, thyerja e monopolit që

është vendosur pikërisht nga koncesioni tjetër që operon në zonën e Porto Romanos, nga mënyra

e përdorimit të atij koncesioni, pastaj edhe në sektorë të caktuar të tregut të hidrokarbureve në

vend, veçanërisht në tregun e gazit, dhe nuk jeni as ju, as unë ata që vërtetojnë ose jo situatën

monopol në një treg të caktuar. Këtë gjë e bën Autoriteti i Konkurrencës, që e ka gjykuar këtë

pjesë si monopol të pastër, ka dhënë sugjerime, ka lënë edhe detyrat, të cilat nuk janë marrë

parasysh, duke lënë vend për ngjarje tragjike, sepse ka pasur tentativa në treg, duke ndërhyrë në

rrugë kriminale.

26

Dua t’ju referoj raportin e Autoritetit të Konkurrencës së datës 17.11.2015 lidhur me këtë

koncension për të cilin po diskutojmë sot, ku thuhet qartë: “Përpara fillimit të zbatimit të

projektit të koncesionit ministria duhet të miratojë metodologjinë e përcaktimit të tarifave dhe

shërbimet portale të ofruara nga shoqëria koncensionare “Porti MBM”. Mua më rezulton se

ministria juaj nuk e ka bërë ende këtë gjë. Kjo është një detyrë e lënë nga Autoriteti i

Konkurrencës përpara fillimit të zbatimit të projektit, me qëllim që interesi publik, i lidhur me

thyerjen e atij monopoli, të mos degradojë në një duopol në atë territor të caktuar. Ka lënë edhe

një detyrë tjetër më të rëndësishme. “Brenda një periudhe sa më optimale, të përcaktojë

metodologjinë e përgjithshme të përcaktimit të tarifave për çdo koncesion me procedurë të një

propozimi të pakërkuar” – thotë Autoriteti Konkurrencës. Edhe kjo më rezulton një detyrë e

pakryer nga ministra ku ju bëni pjesë, ashtu siç më rezulton e pakryer dhe e papërfillur, madje e

refuzuar, detyra e fundit që ju ka lënë dhe që buron nga ligji i konkurrencës, që për çdo akt të

tillë, kontratë koncensionare, t’i drejtoheni paraprakisht Autoritetit të Konkurrencës për të marrë

mendimin, sepse në fund fare interesi publik në të tilla vepra është i lidhur ngushtësisht me

interesin e qytetarit, atë që ai merr si mall dhe si shërbim dhe me çfarë çmimi e merr si mall dhe

si shërbim.

E gjithë kjo do të jetë në relacionin e komisionit, ashtu siç do të jenë të përfshira në

relacionin e komisionit të gjitha shqetësimet e tjera të ngritura nga deputetët: Kadiu, Shehi,

Gjylameti, Beqiraj, si dhe nga relatori i komisionit, që kanë të bëjnë, mbi të gjitha, me

funksionimin e plotë me fuqi maksimale i papenguar i hidrovorit të Durrësit dhe më pas me

interesin e shtuar për problemet që lidhen drejtpërdrejtë me pasurinë arkeologjike në atë territor.

Kështu që, zoti Xhelilaj, çdo gjë do të jetë e pasqyruar në relacionin e komisionit që do t’i

paraqitet Kuvendit, pastaj se çfarë bëjnë institucionet ekzekutive është puna e tyre. Ne kemi për

detyrë t’i shkruajmë dhe, natyrisht, t’i verifikojmë ato që shkruajmë.

Hedhim në votim në parim projektligjin “Për miratimin e shtesës së kontratës së

koncesionit të formës “BOT”(ndërtim, shfrytëzim dhe transferim) të një porti të llojit MBM në

Porto-Romano, Durrës, miratuar me ligjin nr. 104/2015, ndërmjet Ministrisë së Infrastrukturës

dhe Energjisë dhe shoqërisë koncesionare “Porti MBM””.

Kush është pro? Kundër? Abstenim?

Miratohet.

Neni 1. Kush është pro? Kundër? Abstenim?

27

Miratohet.

Neni 2. Kush është pro? Kundër? Abstenim?

Miratohet.

Hedhim në votim projektligjin në tërësi.

Kush është pro? Kundër? Abstenim?

Miratohet.

Faleminderit!

MBYLLET MBLEDHJA