Regulacja hormonalna - Wojewódzki Ośrodek Metodyczny … · hipoglikemia cukrzyca wielomocz...
52
Regulacja hormonalna
Transcript of Regulacja hormonalna - Wojewódzki Ośrodek Metodyczny … · hipoglikemia cukrzyca wielomocz...
Regulacja hormonalna
Rodzaje gruczołów
wydzielania zewnętrznegoegzokrynowe
różnice
wydzielania wewnętrznegoendokrynowe
üposiadają przewodywyprowadzająceüz reguły nie są
silnie ukrwione
ünie posiadająprzewodówwyprowadzającychüsą silnie ukrwione
przykłady
ügruczoł łzowyügruczoł potowy
ütarczycaünadnercza
Układ hormonalny
szyszynka
przysadka mózgowa
tarczyca i przytarczyce
grasica
nadnercza
trzustka
jajniki
jądra
Gruczoły mieszane(egzo- i endokrynowe zarazem)
trzustkajądra
Zewnątrzwydzielniczoprodukuje enzymy
trawienne
Wenątrzwydzielniczowytwarza 2 hormonyinsulinę i glukagon
jajniki
Zewnątrzwydzielniczoprodukują plemniki
Wenątrzwydzielniczowytwarzają hormon
testosteron
Zewnątrzwydzielniczoprodukują
komórki jajowe
Wenątrzwydzielniczowytwarzają 2 hormony:estrogeny i progesteron
Rodzaje hormonów gruczołowych
hormony białkowe hormony steroidowe
pochodne aminokwasówpeptydy
białka prosteglikoproteiny
pochodne cholesterolu
jajniki jądra
kora nadnerczy
Miejsca syntezy hormonów komórce
hormony białkowe hormony steroidowe
rybosomysiateczki szorstkiej siateczka gładka
Hormony steroidowe
są syntetyzowanez cholesterolu
Hormony steroidowe
Hormony steroidowe
kora nadnerczy
jądra
testosteron
jajniki
kortyzolaldosteron
estrogenyprogesteron
Miejsca syntezy hormonów steroidowych
Kora nadnerczy Gonady żeńskie i męskie
glukokortykoidy – kortyzolmineralkortykoidy – aldosteron
androgeny
progesteronestradiol
testosteron
Łożysko naczelnychi kopytnych
Tkanka tłuszczowaczłowieka
Skóra
Ośrodkowy układ nerwowy
synteza estrogenówz androgenów
synteza neurosteroidów
synteza estrogenówi progesteronu
syntezadihydrotestosteronu
Źródła wolnego cholesterolu dobiosyntezy hormonów steroidowych
Działanie hormonów steroidowych
receptorcytoplazmatyczny
komplekshormon-receptor
hormonsteroidowy
DNA
RNAjądro
komórkowetranskrypcja
translacja białka np.enzymatycznego
Działanie hormonów białkowych
receptor błonowykompleks
hormon-receptor
hormon białkowy
aktywny enzymcyklaza adenylowa
ATP
cAMP wtórny przekaźnik,cykliczny AMPaktywacja układów
enzymatycznychpoprzez kinazy
a) Przedstaw dwie widoczne na rysunku różnice wmechanizmach oddziaływania obu rodzajów hormonówna komórki docelowe.
b) Podaj po jednym przykładzie hormonu peptydowegooraz steroidowego.
c) Wyjaśnij, w jaki sposób chemizm cząsteczki hormonuwpływa na z lokalizacją jego receptora.
Związek regulacji nerwowej i hormonalnej
Podwzgórzeukład nerwowy
Przysadka mózgowaukład hormonalny
neurohormonyliberyny statyny
hormony tropowe
tarczyca kora nadnerczy gonady
+
+ + +
-
Homeostaza
Zdolność organizmu do zachowania stanu równowaginiezależnie od zmian środowiska
wewnętrznego i zewnętrznego
parametry homeostazy:
ciśnienie krwi temperatura ciała
stężenie płynówustrojowych
Mechanizmy homeostazy
sprzężenia zwrotne
ujemne dodatnie
skutekograniczaprzyczynę
skutekpobudzaprzyczynę
Sprzężenie zwrotne ujemneskutek ogranicza przyczynę
podwzgórze
przysadka mózgowa
liberyna +
hormon tropowy
gruczoł podległy
hormon gruczołu podległegokomórkidocelowe
+
-
-
-
Podaj nazwy
hormonówoznaczonychna rysunkujako X i Y.Wyjaśnij, w jakisposób wpływahormon X natarczycę, a w
jaki hormon Yna podwzgórze.
Przysadka mózgowa
przedni płatkontrolowany przez
autonomicznyukład nerwowy
tylny płatgromadzi
neurohormonypodwzgórza
środkowy płatkontrolowany przez
autonomicznyukład nerwowy
Przysadka mózgowa
karłowatość
hormon wzrostusomatotropina
prolaktyna lipotropina
Przedni płat
wydzielanie isynteza białek mleka
rozkład tłuszczówzapasowych
akromegalia
gigantyzm
niedobór w okresie wzrostu nadmiar w okresie wzrostu
nadmiar u dorosłych
Gigantyzm – efekt nadczynnościprzysadki mózgowej
Najwyższy mężczyznaświata Bao Xishun
(2.36 m)
Karłowatość– efekt niedoczynnościprzysadki mózgowej
Najniższy człowiekna świecie,
Chińczyk He Ping Ping,podczas spotkania
w muzeum rekordówGuinessa w Tokio.
DwudziestoletniHe mierzy 74,1 cm
wzrostu i ważyzaledwie
siedem kilogramów.
Spotkanie karła i giganta
Akromegalia
Częstość występowania: 50-70 przypadków / milion osób.W Polsce notuje się 125 nowych zachorowań rocznie.
Czas przeżycia pacjentów z akromegalią jest średnio krótszy o 10 lat.Akromegalię stwierdza się dwukrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn.
Występuje u osób,u których został zakończony
proces wzrastania kości,a nasady kości długich
uległy mineralizacji i zarośnięciu.
Przyczyna:nadmierne wydzielanie
hormonu wzrostu u dorosłych
Akromegalia
Przysadka mózgowa
gromadzi neurohormonypodwzgórza
melatotropinaodpowiada za syntezę
i rozmieszczenie melaniny
Środkowy płatTylny płat
wazopresynazatrzymanie wody w organizmie
oksytocynawydzielanie mleka
skurcze macicy
Przysadka mózgowa
Tylny płat
Środkowy płat
Przedni płat
hormon wzrostusomatotropina
prolaktyna
lipotropina
wazopresynazatrzymanie wody w organizmie
oksytocynawydzielanie mleka
skurcze macicy
melatotropinasynteza i rozmieszczenie
melaniny
Szyszynka
melatonina
powoduje agregacjęziaren ciemnego
barwnika skóry – melaninyi rozjaśnienie skóry
wpływa na ośrodeksnu i czuwania
hamuje wydzielaniefolitropiny i lutropiny
nadmiarniedobór
opóźnienie dojrzewania płciowego przyspieszenie dojrzewania płciowego
Tarczycatyroksyna T4
trójjodotyronina T3
pobudza metabolizm,syntezę białek,
zmniejsza poziomcholesterolu we krwi
przesuwa wapńz krwi do kości
kalcytoninaniedobór nadmiar
u dzieci kretynizm,u dorosłych
obrzęk śluzowaty
choroba Basedowarozrost tarczycy,wytrzeszcz oczu
Przytarczyce
parathormon
regulacja poziomuwapnia we krwi
niedobór nadmiar
tężyczkaskurcze mięśni
nadmierna pobudliwośćsłaba krzepliwość krwi
osteoporozaosteoporozawysoki poziom wapnia we krwiwysoki poziom wapnia we krwi
łłamliwoamliwośćść kokośścicinadmierna krzepliwonadmierna krzepliwośćść krwikrwi
Regulacja poziomu wapnia we krwi
wysoki poziomwapnia we krwi
niski poziomwapnia we krwi
kalcytonina tarczycy
parathormon przytarczyc
odkładanie wapnia w kościach
ułatwione wydalanie wapnia z moczem
wzrost wchłaniania wapnia z jelita
wzrost wtórnego wchłanianiawapnia w kanalikach nefronu
uwalnianie wapnia z kości
Grasica
tympoietyna
tymulina, tymozyna
hamowanie przewodnictwa nerwowegow płytce motorycznej
tymostymulina
pobudzanie wytwarzania interferonu
dojrzewanie limfocytów T
zanika w okresie dojrzewania
Trzustka – wysepki Langerhansa
insulina
obniża poziom glukozy we krwi pobudzającsyntezę glikogenu w wątrobie,
uwalnia do krwi glukozęz glikogenu w wątrobie
glukagon
ułatwia transport glukozy do komóreki jej utlenianie w komórkach
Insulina
nadmiarhiperglikemia
niedobórhipoglikemia
cukrzyca
wielomoczkwasica
śpiączka cukrzycowa
wstrząshipoglikemiczny
drgawkizamroczenie
utrata przytomnościśmierć
Cukrzyca
Diabetycy regularnie mierzą poziom cukruwe krwi za pomocą gleukometru
Cukrzyca / diabetozaI typu
młodzieńczaII typu
u dorosłych
uwarunkowana genetycznie nabyta
trzustka nie wytwarza insuliny trzustka wytwarza insulinę
obecne receptory insulinyw komórkach
brak receptorów insulinyw komórkach
insulinozależna niezależna od insuliny
Regulacja poziomu glukozy we krwi
wysoki poziomglukozy we krwi
insulina trzustki
niski poziomglukozy we krwi
glukagon trzustki
ułatwienie transportuglukozy do komórki
przyspieszenieutleniania glukozy
synteza glikogenuw wątrobie z glukozy
somatotropina, adrenalina, glukokortykoidy
rozkład glikogenuw wątrobie do glukozy
zmniejszenieutleniania glukozy
Jajniki – komórki pęcherzykowe
estrogeny
wykształceniei rozwój żeńskich
narządów płciowych
niedobór
niekobieca budowa,zaburzenia popędu
i płodności
Jajniki – ciałko żółte
progesteron
przygotowanie macicydo przyjęcia blastocysty
kontrola przebiegu ciąży
relaksyna
hamowanie skurczów macicy,rozluźnienie spojenia łonowego
podczas porodu
Jądra – komórki Leydiga
testosteron
brak owłosienia twarzy,wysoki głos, wąskie barki,
zaburzenia popędu i płodności
rozwój męskich narządów płciowych,męskiej sylwetki, owłosieniai zachowania typu męskiego
najądrze
kanalikinasienne jąder
nasieniowód
niedobór
Słowo o pakerach
prawdopodobnie bezpłodny
Egzogennesterydy:
stałezahamowanie
podwzgórze
przysadka
jądrakora nadnerczytestosteron
-
-
Kora nadnerczy
glukokortykoidy
androgeny
aldosteron
kortyzol
Aldosteron Kortyzolzwiększa resorpcję Na+
z moczu pierwotnego
ułatwia wydalanie K+
choroba Addisona choroba Cushinga
niedobórglukokortykoidów
nadmiarglukokortykoidów
zwiększa ciśnienie krwi
zwiększapoziom glukozy we krwi
ogranicza odporność
Choroba Addisona - cisawica
niedobór glukokortykoidów
przebarwienia skóry,męczliwość,brak apetytu,
niskie ciśnienie krwi,utrata sodu,
wzrost stężeniapotasu w komórkach
Choroba Addisona
niedobórglukokortykoidów
pochodzącychz kory nadnerczy
Choroba Cushinga
nadmiar kortyzolu
otyłość,nadciśnienie tętnicze,
osteoporoza,rozstępy
Choroba Cushinga
Rdzeń nadnerczy
adrenalina noradrenalina
hormon walki i ucieczki utrzymuje wysokie ciśnienie krwi
Działanie adrenalinyrozszerza naczynia
krwionośne w mięśniachszkieletowych i mózgu
zwęża naczyniakrwionośne w skórze
i jamie brzusznej
podwyższa ciśnienie krwi podwyższa poziomglukozy we krwi
rozszerza oskrzelai zwiększa tempo oddechu rozszerza źrenice
zwiększa przytomnośćumysłu
