Wiadomości PolskieRedaguje Stowarzyszenie Polaków w Nowej Zelandii

Kwiecień 2019 - April 2019

Spis treściKalendarz Imprez / Calendar of Events........................................................................................................................2

Od Prezesa / From the President...................................................................................................................................3

Z Ambasady..................................................................................................................................................................4

Wiadomości Duszpasterskie.........................................................................................................................................8

Komitet Pomocy Duszpasterskiej / Polish Pastoral Assistance Committee..................................................................8

Koło Koleżanek............................................................................................................................................................9

Stowarzyszenie Polskich Kombatantów.....................................................................................................................10

75-ta Rocznica Dzieci z Pahiatua / 75th Reunion Pahiatua Polish Children...............................................................12

3-cio Majowa Herbatka / Polish Assn High Tea.........................................................................................................13

Co Polacy dali światu / What the Poles gave the world..............................................................................................13

Polonia Ma Talent.......................................................................................................................................................15

Polskie Przedszkole w Wellington..............................................................................................................................16

Orlęta Polish Dance Ensemble...................................................................................................................................17

Kącik Zagadek / Puzzle Corner..................................................................................................................................18

Zespół Redakcyjny – EditorsKrysia Januszkiewicz-Reid & Krystyna McNeil

Phone: 04 934 9582 (Krysia)

Address: The Polish Association in NZ Inc

PO Box 853,

Wellington 6140

Email: editor@polishcommunity.org.n z

Stowarzyszenie Polaków w Nowej ZelandiiPhone: (04) 389 8293

Address: The Polish Association in NZ Inc

PO Box 853,

Wellington 6140

Email: association@polishcommunity.org. nz Website: www.polishcommunity.org.n z

Zarząd Stowarzyszenia – Polish Association’s Executive Committee

Prezes / President: Tadeusz Wypych 04 239 9130 / 027 451 2190

Zastępca prezesa / Vice president: Helena Fagan 04 386 1434

Skarbnik i Przewodniczący komitetu do konserwacji budynku Stowarzyszenia / Treasurer & Convenor of the Accommodation committee: Peter Skrzyński

04 934 6417

Sekretarz / Secretary: Tereska Zaloumis 020 400 100 99

Koordynacja imprez i Administracja strony Internetowej / Events co-ordinator & Website administrator: Irena Lowe

022 677 8450

Koordynacja imprez: Elżbieta Rombel 027 660 5812

Komunikacja i Współ-redakcja pisma Wiadomości Polskie / Communications & Co-editor of the Wiadomości Polskie: Krystyna McNeil

021 142 7450

Zarządca Domu Polskiego i wynajmu sali / Polish House Custodian & Hall hire: Michał Mendruń

04 383 6444

KALENDARZ IMPREZ / CALENDAR OF EVENTS

Niedziela 14 kwietnia, 13.00, Dom Polski: Stół Wielkanocny

Sunday 14 April, 1pm, Polish House: Easter Table

Niedziela 28 kwietnia, 14.00, Dom Polski: SpotkanieKoło Koleżanek

Sunday 28 April, 2pm, Polish House: „Koło Koleżanek” meeting

2 of 20

Niedziela 5 maja, 15.00, Dom Polski: 3-cio Maja Herbatka

Sunday 5 May, 3pm, Polish House: High Tea

Niedziela 18 sierpnia, The Little Theatre, Lower Hutt: Czarnoksiężnik z Krainy Oz

Sunday 18 August, The Little Theatre, Lower Hutt: The Wizard of Oz

OD PREZESA / FROM THE PRESIDENT

Drodzy Członkowie i Czytelnicy naszego pisma,

Nowa Zelandia jest krajem Pokoju i Spokoju, który został brutalnie zakłócony przez tragiczny incydent w Christchurch. W odpowiedzi na to okrucieństwo, cały naród okazał niewspółmierne współczucie i poparcie dla rodzin zamordowanych izranionych ofiar.

Piszę o tym zajściu, aby podziękować naszej polskiej społeczności za czynny udział w tym ogólno- narodowym geście współczucia i pomocy. Zbliża się Wielkanoc, czas kiedy możemy się zastanowić w jaki sposób okazać miłość dla potrzebującego bliźniego.

Warto jest także pomyśleć o sposobach na podbudowanie naszej polskiej społeczności:• Pomyśleć o starszych osobach, które być może potrzebują wsparcia. Może okazjonalna wizyta by starczyła, aby

nie czuli sie samotnie.• Popierać i brać udział w wydarzeniach organizowanych w celu dzielenia się naszą polską kulturą, jak Polski

Festiwal Filmowy, Stół Wielkanocny, uroczystości 3-go Maja i wiele wiele innych w bieżącym roku. • Doceniać i pomagać osobom, które poświęcają swój czas i energię na prowadzenie zajęć w celu propagowania i

zachowania polskiego dziedzictwa, jak Polska Szkoła, Zespoły Tańca itp.

W imieniu Zarządu Stowarzyszenia Polaków chciałbym życzyć wszystkim Członkom i Czytelnikom pogodnych Świąt Wielkanocnych w gronie Rodzin i Przyjaciół.

Tadeusz Wypych, Prezes

--------------------------------------------------------------------------------------------

Dear Members, Families and Friends (and all the other interested readers of this Polish Newsletter)

New Zealand is a Country of Peace and tranquillity, but all that was shattered by the traumatic events in Christchurch. What followed was even more dramatic where the whole nation rallied round to support the family and friends of the deceased in an overwhelming expression of love, peace and forgiveness.

I make reference to this event as our polish communities have also shown their support behind the scenes. As Easter is approaching, we can reflect together as a community of providing loving support of those in need.

There are several ways that we can participate in building our polish community. Identify the elderly who may need our support. There are many in our polish community that may just need a

visit. Attend the various activities, that are organised for the community in sharing in our Polish culture. Support and participate in the various and many events and activities. Coming of Easter celebrations, Anzac Day

commemorations, Seniors gatherings, childrens’ presentations and many more events that will be held during the year.

Last but not least, remember the BIG thank you for those who continue to provide the support, in various ways instrengthening our polish heritage.

On behalf of the Polish Association Executive I would like to extend are warm Easter greeting to all our members, their families and friends, to be thankful and spend time with our loved ones and in those in need.

Tadeusz Wypych, President

3 of 20

Z AMBASADY.

1 maja będziemy obchodzić 15. rocznicę przystąpienia Polski do UniiEuropejskiej. Warto przy tej okazji przypomnieć genezą integracji europejskiej,drogę Polski do członkostwa w UE i korzyści z niego płynące.

Niniejsze opracowanie powstało na podst. materiału przygotowanego przezMinisterstwo Spraw Zagranicznych RP we współpracy z Fundacją CentrumEuropejskie - Natolin.

POWOJENNA EUROPA

Procesy integracyjne prowadzące do powstania Unii Europejskiej rozpoczęły sięzaraz po zakończeniu II Wojny Światowej. Wojny, która pochłonęła 60 mln ofiar.Niespotykana fala zbrodni dokonanych w czasie tej wojny przez ludzi opętanychtotalitarnymi ideologiami skłoniła europejskie elity do poszukiwania zupełnienowych rozwiązań. Nadszedł czas wielkich wizjonerów. Ojcowie integracji europejskiej, tacy jak Robert Schuman, Jean Monnet czy Konrad Adenauer odwołali się, tak jak Polacy i Litwini w XVI wieku, do ponadczasowej wizji człowieka i społeczeństwa obecnej w myśli chrześcijańskiej. Oparcie współpracy między zwaśnionymi narodami Europy na niezmiennych wartościach uznali za niezbędne dla zachowania trwałego pokoju i rozwoju gospodarczego. Czas pokazał, że mieli rację. Państwa, które zdecydowały się na eksperyment integracyjny, doświadczyły długiego okresu pokoju i wzrostu gospodarczego.

Polska, pozostająca od zakończenia II Wojny Światowej po wschodniej stronie tzw. Żelaznej Kurtyny i pozbawiona przez Związek Sowiecki suwerenności politycznej, przez blisko pół wieku nie miała szans na wzięcie udziału w projekcie europejskim. Były to jednak przeszkody zewnętrzne. Wewnętrznie Polacy czuli się zawsze spadkobiercami kultury łacińskiej, postrzegając swój kraj i kulturę jako integralną część demokratycznej Europy. Ideę zjednoczonej Europy popierał polski rząd emigracyjny i środowisko związane z gen. Władysławem Sikorskim, w tym jego bliski współpracownik Józef Retinger, uważany za jednego ze współtwórców Wspólnoty Europejskiej, ściśle współpracujący z czwórką jej ojców-założycieli, inicjatorkongresu w Hadze w 1948 roku, który przyczynił się do powołania Rady Europy.

Dopiero wybór Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową (1978), rewolucja „Solidarności” w latach 1980-81 i rozpad bloku komunistycznego, który rozpoczął się w Polsce w roku 1989, umożliwiły Polsce rozpoczęcie procesu integracji europejskiej, o czym marzyło kilka pokoleń Polaków. W konsekwencji Polska dołączyła do rodziny wolnych narodów, wstępując do Unii Europejskiej.

PRZEMIANY USTROJOWE – POWRÓT DO EUROPEJSKICH KORZENI

W 1980 roku powstał w Polsce ruch „Solidarność”, który odwoływał się do ideałów europejskich – praw człowieka, demokracjii wolnego rynku. Była to – poza Kościołem – pierwsza tak wielka organizacja niezależna od komunistów, wyrażająca aspirację wolnego narodu. Poparcie ideałów „Solidarności” przez miliony Polaków, nie tylko było mocnym przypomnieniem o europejskości naszych dążeń, ale otworzyło z czasem drogę do przełamania podziałów dzielących Stary Kontynent.

W lutym 1989 r. w Polsce rozpoczęły się negocjacje tzw. Okrągłego Stołu, pomiędzy upadającym reżimem komunistycznym a przedstawicielami opozycji demokratycznej wywodzącej się przede wszystkim z ruchu „Solidarności”. Przeprowadzone w czerwcu 1989 roku w wyniku obrad Okrągłego Stołu częściowo wolne wybory parlamentarne rozpoczęły proces odsunięcia komunistów do władzy. Coraz głośniej i śmielej zaczęto mówić o „symbolicznym powrocie” Polski do Europy. Bardzo wymownie ujął to Papież Jan Paweł II, podkreślając potrzebę jedności Europy, która winna oddychać dwoma płucami – wschodnim i zachodnim. Dla nowych rządów i ich zaplecza politycznego udział Polski w procesie integracji europejskiej i współpracy euroatlantyckiej, stał się, obok budowy demokracji i wolnego rynku, jednym z najważniejszych celów strategicznych. Wszystkie badania społeczne pokazywały wówczas jednoznacznie, że obywatele Polski w zdecydowanej większości popierają przystąpienie Polski do integrującej się Europy oraz do obronnego Sojuszu Północnoatlantyckiego (20. rocznicę członkostwa Polski w NATO obchodziliśmy 12 marca br.).

Naturalnym w kolejnych latach stało się dążenie do uczestnictwa w procesie integracji europejskiej, wyrażane przez naród mieszkający od wieków w geograficznym i kulturowym centrum Europy, na przecięciu wielu dróg, nie tylko w dosłownym rozumieniu tego słowa, łączących Wschód z Zachodem oraz Południe z Północą kontynentu.

4 of 20

DROGA DO UNII EUROPEJSKIEJ

W pierwszym okresie po obaleniu rządów komunistycznych, różnice ustrojowe i rozwojowe Europy Zachodniej i Środkowo-wschodniej wydawały się zbyt wielkie, by można było mieć pewność co do powodzenia szybkiej integracji Polski z rozwiniętym państwami Zachodu. Wzmocnienia wymagały powstające mechanizmy demokratyczne i gospodarka rynkowa w Polsce. Dlatego na szczycie w Kopenhadze w 1993 roku, Rada Europejska określiła jasne kryteria przyszłego członkostwa Polski w UE. Mimo dużego potencjału rozwoju sukces transformacji ustrojowej państw dawnego bloku komunistycznego nie wydawał się na ówczesnym etapie sprawą przesądzoną.

Nie bez znaczenia była również obawa przed ewentualną reakcją Rosji, która mimo rozpadu Związku Sowieckiego, Układu Warszawskiego i RWPG, nie przestawała być mocarstwem dysponującym olbrzymimi instrumentami nacisku, w tym arsenałemjądrowym. Z czasem jednak okazało się, że Rosja kierowana przez prezydenta Borysa Jelcyna zaakceptowała ten nieuchronny proces i ta przeszkoda przestała być decydująca.

Wśród europejskich przywódców przeważyła dalekowzroczna wizja korzyści z otwarcia się na nowe rynki i uruchomienie potencjałów gospodarek rządzonych dotąd w systemie nakazowo-rozdzielczym. Szeroka integracja zwiększała także polityczne znaczenie i bezpieczeństwo całej europejskiej Wspólnoty. Już w 1989 roku Polska i Wspólnota Europejska podpisały umowę w sprawie handlu i współpracy gospodarczej. Obiecujące wyniki tej współpracy zadecydowały o podpisaniu w 1991 roku Układu ustanawiającego stowarzyszenie Rzeczypospolitej Polskiej z Unią Europejską (wszedł w życie w 1994 r.). Zbliżeniu służyły m.in. środki pomocowe, którymi Unia wspomagała wysiłki na rzecz rozwoju demokracji i wolnego rynku w krajach byłego obozu socjalistycznego.

31 marca 1998 roku Cypr, Czechy, Estonia, Polska, Słowenia i Węgry rozpoczęły negocjacje nad warunkami przystąpienia do UE. Intensywne negocjacje pozwoliły przełamać istniejące jeszcze bariery prawne, określić terminy i zasady przystąpienia tych krajów do Unii. Negocjacje zakończono 13 grudnia 2002 roku na Radzie Europejskiej w Kopenhadze.

W czerwcu 2003 roku przeprowadzono w Polsce referendum o przystąpieniu do Unii. Członkostwo Polski w UE zostało poparte przez 77,45% głosujących, przy frekwencji 58,85%.

1 maja 2004 r. Rzeczpospolita Polska została pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Miesiąc później Polacy po raz pierwszy wybrali swoich przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego (uwaga: 26 maja br. odbędą się kolejne wybory do PE – także w Ambasadzie w Wellingtonie będzie można głosować).

KORZYŚCI Z CZŁONKOSTWA

Od czasu akcesji, Polacy włączają się aktywnie w procesy integracji europejskiej, kształtując politykę europejską.

W przeprowadzonych przez Eurobarometr w październiku 2018 roku badaniach opinii, aż 87% Polaków odpowiedziało, że ich kraj skorzystał na przystąpieniu do Unii. Wartość ta przekracza zdecydowanie średnią unijną (67%). Wśród Polaków najczęściejwymieniane korzyści to: wzrost gospodarczy (46%), poszerzone możliwości zatrudnienia (42%) i podniesienie jakości życia (36%).

Od przystąpienia do UE Polska niezmiennie znajduje się w ścisłej czołówce najszybciej rozwijających się państw członkowskich, okresowo nawet wychodząc na prowadzenie. W okresie członkostwa w UE w latach 2004-2017 polski PKB podwoił się, PKB na mieszkańca wzrósł o prawie dwie trzecie, podobnie jak produkcja przemysłowa. Wydatki socjalne stanowią dziś ponad 20% PKB, a w ostatnich piętnastu latach wydatki w przeliczeniu na jednego mieszkańca się podwoiły. Polska jest największą gospodarką w Europie Środkowej, a szóstą gospodarką w UE, wg wartości PKB w parytecie siły nabywczej.

Mimo dynamicznego rozwoju Polska jest wciąż największym beneficjentem funduszy europejskich. W latach 2000-2020 Polskaotrzymała do dyspozycji fundusze w wysokości ok. 163 mld euro. Zostały one skierowane na rozwój infrastruktury, rozwój regionalny, innowacyjność i rozwój kapitału ludzkiego. Oficjalna „Lista projektów realizowanych z Funduszy Europejskich w Polsce w latach 2014-2020” obejmuje niemal 45 tys. Polska należy dziś do czołówki krajów, które potrafią najefektywniej wykorzystać unijne dotacje. Znacząca część funduszy unijnych przeznaczana jest na modernizację infrastruktury. Od 2007 r. wybudowano lub zmodernizowano w Polsce łącznie ponad 13 tys. km dróg oraz 1,5 tys. km linii kolejowych.

Na obecności Polski w UE korzystają przede wszystkim ludzie. Polacy mogą podróżować bez paszportu, korzystając z wielu ułatwień. Od czerwca 2017 r. zniesiono opłaty roamingowe w telefonii komórkowej.

Do najważniejszych swobód należy możliwość osiedlania się w innych państwach członkowskich, podejmowania pracy, studiów i prowadzenia badań naukowych. Na przykład ponad 180 tys. polskich studentów wyjechało już na zagraniczne stypendia w ramach programu Erasmus/Erasmus+.

Skutkiem konsekwentnie wdrażanych w ostatnim 30-leciu reform i przemian realizowanych w trakcie członkostwa w UE jest wzmocnienie gospodarki i finansów państwa. W efekcie możliwe są inwestycje prospołeczne niwelujące różnice w poziomie życia obywateli, w wielu przypadkach wykorzystujące pozytywne doświadczenia innych krajów unijnych.

Więcej informacji zawiera wystawa, którą Ambasada RP w Wellingtonie zaprezentuje w maju br.

Zbigniew GniatkowskiAmbasador RP w Nowej Zelandii

5 of 20

6 of 20

7 of 20

WIADOMOŚCI DUSZPASTERSKIE

Rekolekcje Wielkopostne 2019

W dniach od 11/04/19 do 14/04/19 nauki wygłosi Ks. Mariusz Sokołowski z Polski:– Berrhampore godz 9.30, Avalon godz 11.30.

W czasie rekolekcji spowiedź św.

Niedziela Palmowa (14 kwietnia)

W Niedziele Palmową na mszy św poświęcenie palm - rozpoczynamy Wielki Tydzień.

Triduum Paschalne

Wielki czwartek (18 kwietnia): Msza św. Berhampore – godz 18.00

Wielki piątek (19 kwietnia): Msza św. Berhampore – godz 15.00

Wielka sobota (20 kwietnia): Ceremonie (Berhampore ) – godz 18.00

Święcenie pokarmów (20 kwietnia): Berhampore - godz 9.30, Avalon - godz 11.30, Petone – godz 12.30

Niedziela Zmartwychwstania (2 1 kwietnia ): Msze św: Berhampore - godz 9.30, Avalon - godz 11.30

Poniedziałek Wielkanocny (22 kwietnia ): Msze św: Berhampore - godz 9.30, Avalon - godz 11.30

Zdrowych i błogosławionych Świąt Wielkanocnych życzy…..

Ks Tadeusz Świątkowski

KOMITET POMOCY DUSZPASTERSKIEJ / POLISH PASTORAL

ASSISTANCE COMMITTEE

Stół Wielkanocny – Easter TableTegoroczny tradycyjny „Stół Wielkanocny” odbędzie się w Niedzielę Palmową, 14-go Kwietnia, 2019, w Domu Polskim przy 257 Riddiford Street, Wellington.

Od godziny pierwszej do drugiej po południu będzie można, wygodnie przy stole, zjeść gorący obiad. Na menu: pierogi z serem lub z mięsem, placki kartoflane, kiełbaski, a na zimno galareta. Napewno będzie wystarczająco czasu na kawę lub herbatę z ciasteczkiem i przyjemną rozmowę ze znajomymi i przyjaciółmi.

8 of 20

Sprzedaż wyrobów polskiej kuchni i polskiego pieczywa rozpocznie się o godzinie 2.30 po południu, a bilety loteryjne mozna będzi nabywać od chwili wejścia na salę.

Wszyscy są serdecznie proszeni do wzięcia udziału w tegorocznej naszej imprezie, z której dochód jest przeznaczony na cele naszej Polskiej Parafii.

Dalszej informacji chętnie udzielą:

• Pani Maria Szadkowska (koordynatorka), tel. 526 4086

• Pani Halina Manterys, tel. 972 4194

• Pani Irena Banaś, tel. 971 6440

• Pani Teresa Thornton, tel. 971 6440

• Pani Krystyna Quirke, tel. 567 2898

• Pani Anna Wyszyńska, tel. 938 6406

• Pan Michał Mendruń, tel. 3836 444

• Pani Iwona Mendruń, tel. 3836 444

• Pani Grażyna Capstick, tel. 589 3801

• Pani Ela Finlay, tel. 388 5272

• Pan Kazimierz Depczynski, tel.934 1649

• Pan Józef Zawada, tel. 589 9655

The Polish Church Committee wishes to advise that this year, our traditional “Easter Table” will be held on Palm Sunday, 14 April 2019, at the Polish House, 257 Riddiford Street, Wellington. From 1pm to 2pm, hot lunch can be purchased, which will provide an opportunity to taste some of the Polish dishes. At 2.30 pm will start the sale of the Polish traditional baking. Throughout the afternoon there will be an opportunity to purchase lottery tickets – the prizes will be drawn close to the conclusion of the event.

Przewodniczący Komitetu Pomocy DuszpasterskiejJózef Zawada

KOŁO KOLEŻANEK

Spotykamy się w niedzielẹ 28 kwietnia w dolnej sali Domu Polskiego o godzinie 2 po południu.

Na intencję zmarłych członkiń dawnego Koła Polek oraz naszą pomyślność odbędą się tego samego dnia nabożeństwa w Wellingtonie i Avalon. Prosimy o poparcie.

Najlepsze życzenia zdrowych i szczęśliwych Świąt Wielkanocnych dla całej Polonii w imieniu koleżanek składa ….

Zofia Atkin

9 of 20

STOWARZYSZENIE POLSKICH KOMBATANTÓW

Zarząd Krajowego SPK, z okazji zbliżających się Świąt

ZMARTWYCHWSTANIA PAŃSKIEGO

życzy wszystkim koleżankom i kolegom, ich rodzinom

oraz naszym Rodakom, pogodnych, spokojnych,

a przede wszystkim zdrowych

Świąt Wielkanocnych 2019 r.

Szczególnie będziemy łączyć się w modlitwie i pamięci z osobami, które są chore, niesprawne, potrzebujące opieki, odłączone od rodzin, znajomych i przyjaciół, przebywające w domach opieki, dotknięte różnymi klęskami żywiołów, chcące, a nie mogące uczestniczyć z nami w kościołach i różnych spotkaniach.

Niech Zmartwychwstały Chrystus będzie dla Was łaskawy w troskach codziennego życia i darzy zdrowiem, pokojem i radością

Zarząd SPK

25 KWIETNIA – ANZAC DAY, DZIEŃ KATYNIA, SMOLEŃSKW tym roku ANZAC DAY wypada w czwartek. W dniu 25 kwietnia będziemy obchodzili, jak od wielu już lat, DZIEŃ PAMIĘCI Polaków zamordowanych w KATYNIU oraz zmarłych na bezdrożach sowieckiej Syberii. W tym miesiącu przypada także dziewiąta rocznica wielkiej tragedii narodowej – katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem – w której zginęli: prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński z Małżonką, ostatni prezydent RP na Uchodźstwie Ryszard Kaczorowski oraz wysokiej rangi przedstawiciele urzędów państwowych. Będziemy modlili się za dusze żołnierzy nowozelandzkich, którzy zginęli w czasie I Wojny Światowej,za dusze Polaków, których wymordowali Sowieci w czasie II Wojny Światowej oraz za tych, którzy jechali dziewięć lat temu do Katynia, aby tam złożyć hołd tysiącom Polaków zamordowanych przez Sowietów.

Obchody DNIA KATYNIA niech symbolizują nam czczenie pamięci o Polakach zamordowanych i zmarłych w sowieckiej Rosji. Uczcijmy ich pamięć !

Program obchodu ANZAC DAY – DZIEŃ KATYNIA

25 kwietnia - godz. 11.00 Uroczysta Msza św. w kościele Św. Joachima w Berhampore z udziałem pocztów sztandarowych Stowarzyszenia Polaków i Stowarzyszenia Polskich Kombatantów.

Po Mszy św. można przyjść do Domu Polskiego.

godz. 13.00

(1.00 po południu)

Tradycyjny POCZĘSTUNEK ŻOŁNIERSKI w Domu Polskim, wstęp $10

• przemówienia okolicznościowe

• wręczenie odznaczeń

• poczęstunek żołnierski (2 p.p.)

Zarząd SPK

10 of 20

Historyczne wydarzenia kwietniowe w Polsce

02/04/2005 W Watykanie zmarł Ojciec Święty JAN PAWEŁ II, Papież, Polski Kardynał, kanonizowany 27 kwietnia 2014 r. przez papieża Franciszka.

08/04/1940 Początek masowych egzekucji dokonywanych przez Rosjan na polskich oficerach, policjantach, funkcjonariuszach Straży Granicznej i Służby Więziennej – jeńcach wojennych z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. Strzałem w tył głowy zostało zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Miednoje ponad 22 000 jeńców.

10/04/2010 W katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem zginęło 96 wybitnych przedstawicieli polskiego życia politycznego i społecznego udających się na uroczystości 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. Na czele delegacji stał Prezydent RP prof. Lech Kaczyński. Do dzisiaj nie znamy prawdziwej przyczyny katastrofy, a szczątki samolotu nie chce oddać Rosja.

12/04/1944 Oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) zamordowały ponad 100 polskich mieszkańców wsiHucisko i Miedziaki niedaleko Lwowa.

13/04/1940 Rozpoczęła się druga masowa deportacja Polaków z Kresów Wschodnich, w wyniku której wywieziono w głąb Związku Sowieckiego ponad 60,000 obywateli polskich.

14/04/996 Książę Mieszko I w imieniu swoim i podwładnych przyjął chrzest co dało początek chrystianizacji państwa polskiego.

19/04/1943 W Getcie Warszawskim wybuchło powstanie, krwawo stłumione przez Niemców 16 maja. Praktycznie ta część Warszawy została spalona i zrujnowana, a żywi żydzi wywiezieni do obozu śmierci w Auschwitz.

21/04/1919 Polska kawaleria wyzwoliła Wilno i Baranowicze z okupacji bolszewickiej.

12/04/1919 Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił dzień 3. Maja Świętem Narodowym.

Marian Ceregra

Składki członkowskiProsimy wszystkich członków SPK o uregulowanie składek członkowskich, zaległychi bieżących, w wysokości $10 za każdy rok. Składkę przyjmuje skarbnik SPK kol.Wanda Borowicz, tel. 027 4939 374 oraz członkowie Zarządu SPK kol.kol.: BanaśIrena i Ceregra Marian. Czeki można przesyłać na adres:

POLISH EX-SERVICEMEN’S ASSOCIATION in NZ

PO Box 2141

Wellington 6140

Przy okazji informujemy, że jesteśmy otwarci na przyjmowanie nowych członków.

Zarząd SPK

PODZIĘKOWANIE DLA “DZIECI Z PAHIATUA” Z CHRISTCHURCHW imieniu własnym i Zarządu Krajowego Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Nowej Zelandii pragnę podziękować za bardzo serdeczny list, który otrzymaliśmy od grupy 13-tu osób, „Dzieci z Pahiatua”, które w 1944 r. przybyły, poprzez Persję, z Syberii do Nowej Zelandii, a obecnie mieszkają w Christchurch i Oamaru. W liście tym. podpisanym przez wspomniane wyżej osoby, przesyłane jest podziękowanie dla naszego Stowarzyszenia za załatwienie uprawnień kombatanckich, wydanych przez Ministra, Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz świadczeń pieniężnych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie.

Takie uprawnienia i świadczenia, wynikające z ustawy Rzeczypospolitej Polskiej dotyczącej Polaków represjonowanych przez Sowietów, otrzymało od 2016 r. do chwili obecnej, w Nowej Zelandii, 86 „Dzieci z Pahiatua”.

Pragnę podziękować za wszelką pomoc w załatwianiu tych spraw prof. panu Krzysztofowi Pawlikowskiemu w Christchurch i pani Barbarze Scrivens w Auckland. A Wam, drogie "Dzieci z Pahiatua”, nie jednych jeszcze jubileuszy Waszego przybycia do Nowej Zelandii w dobrym zdrowiu, zadowoleniu, że mogliście doczekać tak wspaniałych lat oraz licznych dzieci, wnuków i prawnuków. Szczęść Wam Boże na wiele lat życia!

Marian Ceregra

11 of 20

75-TA ROCZNICA DZIECI Z PAHIATUA / 75TH REUNION PAHIATUA

POLISH CHILDREN

National 75th Reunion events:1 November – 3 November 2019

Pahiatua & Wellington\

The Pahiatua Polish Children’s facilitating committee will proudly host the 75th reunion of the arrival of Polish Children to New Zealand this November, in Pahiatua and Wellington.

Supported by the Polish Association in New Zealand, the role of the facilitating committee is to bring together the Pahiatua Polish Children’s community from around New Zealand and abroad, to reflect and deliver activities to renew friendships, provide educational opportunities and encourage a sense of belonging.

For further information, please contact:Chairperson: Tereska Lepionka-Carroll Secretary: Krysia Januszkiewicz-Reid

027 528 6479 / 04 388 3588 027 275 7945 / 04 934 9582

Committee email: pahiatuapolishchildren@gmail.com Website: www.polishcommunity.org.nz/groups/pahiatuapolishchildren Facebook: www.facebook,com/Pahiatuapolishchildren

75-ta Rocznica Dzieci z Pahiatua:1 – 3 Listopad 2019

Pahiatua & Wellington

Komitet wykonawczy “Polskie Dzieci z Pahiatua” ma zaszczyt zorganizować 75-tą rocznicę przybycia polskich dzieci do Nowej Zelandii. Uroczystości odbędą się w listopadzie w Pahiatua i Wellington.

Pod egidą Stowarzyszenia Polaków w NZ, zadaniem komisji będzie zjednoczenie społeczności Dzieci z Pahiatua z całej Nowej Zelandi, a nawet z poza granic, oraz organizacja wydarzeń mających na celu odnowienie przyjaźni, dostarczenie możliwości edukacyjnych i podbudowanie poczucia przynależności.

Dalszych informacji mogą udzielić następujące osoby:Przewodnicząca: Tereska Lepionka-Carroll Sekretarz: Krysia Januszkiewicz-Reid

027 528 6479 / 04 388 3588 027 275 7945 / 04 934 9582

email: pahiatuapolishchildren@gmail.com Website: www.polishcommunity.org.nz/groups/pahiatuapolishchildren Facebook: www.facebook,com/Pahiatuapolishchildren

12 of 20

3-CIO MAJOWA HERBATKA / POLISH ASSN HIGH TEA

Stowarzyszenie Polaków w Nowej Zelandii

serdecznie zaprasza Państwa

na Herbatkę i krótki film z Okazji 3- ego Maja

w niedzielę 5-ego maja 2019, o godzinie 3-ciej pp

w Domu Polskim, 257 Riddiford Street, Newtown

Prosimy o zamawianie miejsc u członków Stowarzyszenia

lub Eli Rombel - 027 660 5812 , e.rombel@gmail.com

CO POLACY DALI ŚWIATU / WHAT THE POLES GAVE THE WORLD

O zasłużonych, ale mało znanych Polakach

Byli wybitnymi osobistościami kultury, nauki i sztuki, ludźmi, którzy zmieniali rzeczywistość, w której żyli. Mówiono o nich nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Dziś praktycznie nie istnieją w świadomości ogółu. Życiorysy niezwykłych Polaków przypomina Marek Borucki w wydanej przez niego książce „Wielcy zapomniani”.

Stanisław Kierbedź (1810-1899)

Do roku 1853 Warszawa nie miała stałego mostu przez Wisłę. Wcześniejsze byłytymczasowe, nietrwałe.Wiosną, kra na Wiśle znosiłamosty, a częste pożarydrewnianych mostów iniszczenie ich przez wojskanieprzyjacielskie robiłyswoje. Pierwszy żelazny mostw Warszawie, aż dozakończenia II wojnyświatowej, był zwanymostem Kierbedzia.

Niemcy zburzyli tenniesamowity pomnik techniki w czasie Powstania Warszawskiego. Dziś w jego miejscu znajduje się most Śląsko-Dąbrowski. A nazwisko tego zasłużonego konstruktora zostało niemal wymazane ze zbiorowej pamięci.

Rafał Lemkin (1900-1959)

Prawnik, niestrudzony obrońca ludzkiej godności i prawa do życia. Siedmiokrotnie nominowany do

Distinguished, but forgotten Poles

They were outstanding personalities of culture, science and the arts, people who changed the reality in which they lived. They were talked about not only in Poland, but also around the world. Today, they are practically non-existent in the general consciousness. Marek Borucki, in his book "Wielcy zapomniani" (The Forgotten Great) reminds us of the achievements of these extraordinary Poles.

Stanisław Kierbedź (1810-1899)

Until 1853, Warsaw did not have a permanent bridge over the Vistula River. Previous ones were wooden structures, temporary and unstable. In the spring, the melting ice floes on the river destroyed the bridges, with frequent fires and their destruction by invading enemy troops. The first iron bridge in Warsaw was builtby Stanisław Kierbedź.

The Germans destroyed this amazing monument of technology during the Warsaw Uprising. After the war it was replaced by the present Śląsko-Dąbrowski bridgeand Kierbedź’s name was almost erased from the collective memory.

Rafał Lemkin (1900-1959)

A lawyer, a tireless defender of human dignity and the right to life. He was nominated seven times for the Nobel Peace Prize. And yet he died in oblivion, an emigrant far from his native land.

„One death is a tragedy, a million - it's statistics" - saidone of the greatest tyrants that the world knew - Joseph

13 of 20

Pokojowej Nagrody Nobla. A mimo to zmarł w zapomnieniu, na emigracji.

„Jedna śmierć to tragedia, a milion – to statystyka” – mawiał jeden z największych tyranów, jakich znał świat – Józef Stalin.

Badaniem istoty totalitarnych zbrodni poświęcił się bezreszty właśnie Lemkin. Nie umiał pojąć, dlaczego zabijanie milionów jest traktowane jako mniejsza zbrodnia niż mordy dokonywane na jednostkach. Podczas pobytu w USA, gdzie wyjechał w czasie wojny, gruntownie przeanalizował wszystkie aspekty zbrodniczej działalności nazistów.

W 1943 roku to właśnie on jako pierwszy wprowadził do prawa międzynarodowego pojęcie „ludobójstwa” (po angielsku genocide; od łacińskich wyrazów gens - ród, ludzie; oraz cidere - zabijać) – zbrodni, która jest wynikiem zaplanowanej, systematycznej eksterminacji przedstawicieli danej narodowości lub grupy rasowej.

Antoni Patek (1812-1877)

Czasami można spotkać się z twierdzeniem, jakoby „zegarki Patka miały duszę”. Coś w tym jest. A już na pewno zegarki z podpisem szwajcarskiej firmy „Patek Phillippe SA” kosztują krocie. Jeden z nich, pochodzący z lat 30. XX wieku złoty zegarek, sprzedano przed na aukcji za 24 milionów dolarów. To absolutny rekord.

Zegarki Patka to dziś synonim luksusu. Nie byłoby go jednak, gdyby nie...Polak, który przybył do Szwajcarii po upadku Powstania Listopadowego. Międzynarodową karierę Patka zapoczątkował rok 1839. Właśnie wtedy, wraz z innym Polakiem Franciszkiem Czapkiem, także powstańcem listopadowym, założył pierwszą firmę „Patek, Czapek & Co”.

Na sukcesy nie trzeba było długo czekać. Założyciel firmy, znany w Szwajcarii jako hrabia Antoine Norbert de Patek, umierał w 1877 roku w Genewie z poczuciem, że na trwałe zapisał się w historii. Nie mylił się, jego firma istnieje nieprzerwanie od 175 lat i ciągle zarabia miliony.

W książce Boruckiego mowa jest także o wielu innych zapomnianych, a zasłużonych osobistościach – kompozytorach, pisarzach, społecznikach, artystach. Byli sławni, zmieniali świat. Łączył ich fakt, że byli Polakami.

------------------------------------------------------------------

Opracował: Stanisław ManterysŹródło: Książka „Wielcy zapomniani”, autor Marek Borucki

Stalin.

It was Lemkin who devoted himself completely to the study of the essence of totalitarian crimes. He could notunderstand why killing millions was treated as a lesser crime than murder committed on just one person. During his stay in the USA, where he went during the war, he thoroughly analysed all aspects of Nazi Germany’s criminal activity.

In 1943, he was the first to introduce into international law the concept of "genocide" (from the Latin words gens - people, and cidere - kill) – a crime that is the result of planned, systematic extermination of representatives of a given nationality or racial group.

Antoni Patek (1812-1877)

Sometimes you can hear the claim that "Patek's watcheshave a soul." There is something in this. Certainly, the watches with a signature ofthe Swiss company "PatekPhillippe SA" are veryexpensive. One of them, agold watch from the 1930s,was sold at auction for $ 24million. This is an absoluterecord.

Patek watches are today asynonym of luxury.However, it would not beenso, but for this Pole whomigrated to Switzerlandafter the fall of theNovember Uprising against the rule of Russia in Poland. Patek's international career began in 1839. Just then, together with another Pole, Franciszek Czapek, also a November insurgent, he founded the his first company "Patek, Czapek & Co".

They did not have to wait long for success. The firm’s founder, known in Switzerland as Count Antoine Norbert de Patek, died in Geneva in 1877 with the awareness that he permanently made a mark in history. He was not mistaken, his company has existed continuously for 175 years and it still earns millions.

In Marek Borucki's book there is also talk about many other forgotten and well-deserved personalities - composers, writers, social activists, and artists. They were famous, they changed the world. They were connected by the fact that they were Poles.

------------------------------------------------------------------

Compiled by: Stanisław ManterysSource: the book „Wielcy zapomniani” (The Forgotten Great) by Marek Borucki

14 of 20

POLONIA MA TALENT

Zamieszczamy następne opowiadanie naszej utalentowanej autorki, Karoliny Rezner (lat 11) z Palmerston North. Życzymy Karolinie sukcesów literackich i zachęcamy wszystkich naszych młodych czytelników do nadsyłania opowiadań w języku polskim.

Zająca Duma i Żółwia MądrośćKażde stworzenie w moim mieście wie, że żółw jest jednym z wolniejszych zwierząt żyjących na ziemi. Ale też mówią, że są one inteligentne. I ja, Bennek, odważnie postanowiłem ścigać się z tym stworzeniem tak dla zabawy. Fakt, że żółw założył się, że wygra, w co ledwie uwierzyłem, rozśmieszył mnie do bólu. Nie było czasu do stracenia, więc od razu zabraliśmy się do tego.

To była niedziela. Dzień wolny dla każdego, więc wszyscy mogli oglądać. Moja stopa była tuż przed linią, a palące słońce parzyło mnie w twarz, co sprawiało, że bardzo chciało mi się pić. Hipopotam Barnaba zadął w błyszczący róg wiec ruszylem, opuszczając starego, powolnego żółwia.

Po kilku minutach pomyślałem,"Jaki jest sens? Moje nogi są zmęczone, wyprzedziłem żółwia, po prostuodpocznę na poboczu, i wrócę za chwilę. Jestem lepszy, silniejszy iszybszy niż ten stary, powolny żółw.”Więc tak też zrobiłem, wsłuchiwałem się w swoje myśli i niestetyzasnąłem. Miałem cudowny sen ... Był on o wszystkich zwierzętach wmieście, które kochały mnie, uwielbiając moje umiejętności, zachwycającsię tym jaki jestem - młodszy, szybszy, silniejszy niż stary żółw.

Nagle obudziło mnie głośne klaskanie dobiegające gdzieś z daleka.Czekaj...? Klaskanie? HEJ - TO MOJA DZIAŁKA! Biegnę, tak szybko,jak to tylko możliwe. O nie, żółw jest krok od mety!

I tam, właśnie tam, moja szansa została pogrzebana. I to była moja lekcja:żółwie i właściwie nie tylko one, ale też inne zwierzęta, są lepsze od mniew niektórych sprawach, nie, nie tylko w niektórych, ale w wielu. Wszyscy jesteśmy wyjątkowi.

To o czym ja mówiłem? A, tak, mój następny wyścig jest przeciwkoGepardowi. Nigdy nie widziałem, biegnącego Geparda, więc jak trudne to może być?

15 of 20

POLSKIE PRZEDSZKOLE W WELLINGTON

Kochani,

Z ogromną przyjemnością chciałabym zaprosić Was oraz Wasze pociechy w wieku 0-4 na niedzielne spotkania w Polskim Przedszkolu (Polish Playgroup), które będą się odbywać w Domu Polskim między 10:45-12:15 (harmonogram zajęć można znaleźć na portalu FB Polish SchoolWellington).

Pierwsze zajęcia miały już miejsce 31-go marca i cieszyły się znacznąpopularnością. Odwiedziło nas siedem polskich rodzin z dziesięciorgiemwspaniałych dzieciaczków.

Na zajęciach będziemy bawić się w rytmach polskich śpiewanek i wyliczanek(uważając pilnie, żeby nie obudzić starego niedźwiedzia...). Dzieci będą takżepoznawać polskie symbole i ważne daty polskiego kalendarium poprzezwspólną zabawę plastyczną. Na ostatnich zajęciach robiliśmy kurczaczkawielkanocnego. Na każdych zajęciach dzieci i opiekunowie będą mogliwspólnie się bawić w kąciku książki, puzli, plasteliny, przebierań itd.Tematyka i forma zajęć będzie zachęcać maluszki do czerpania radości idumy z mówienia po polsku i bycia Polakami.

Oto kilka tematów przedszkolnych spotkań w nadchodzącym semestrze:5 maj- ”Korona, jabłko, berło (bez miecza” czyli kiedy przedszkolaki królują w Domu Polskim19 maj- ”Kocham Cię Mamo!”- robimy bardzo magiczne kwiaty dla naszych mam9 czerwiec- ‘Tak się bawi, tak się bawi Przedszkole!’- zabawa z okazji Dnia Dziecka23 czerwiec- “Smok wawelski dla maluszka”- teatr cieni

Koszt sesji to $2 za dziecko. Niemowlaki mają wstęp za darmo (po okazaniu legitymacji). W cenę wliczony jest zdrowy poczęstunek oraz gorące napoje dla opiekunów. Zajęcia są prowadzone wyłącznie w języku polskim. Jeśli macie pytania dotyczące Polskiego Przedszkola, to zachęcam do kontaktu ze mną przez e-mail beatajohnston@gmail.com

SERDECZNIE ZAPRASZAM!

Zwracam się także z prośbą o pomoc w zbiórce materiałów do zabaw przedszkolnych. Jeśli macie gdzieśna strychu niepotrzebne/zapomniane/w dobrym stanie to skontaktujcie się ze mną lub Krysią McNeil (panikrysia@yahoo.com) Potrzebujemy: kostiumy/przebrania wszelakie dla dzieci 0-5, tunel i chustę animacyjne, foremki do plasteliny, klocki Lego Duplo, lalki i wózeczek dla lalek, samochodziki, zabawkową kuchenkę, małe teepee itp.Z góry ogromnie dziękujemy za jakiekolwiek donacje!

Pozdrawiam i życzę Smacznego Jajka na Wielkanoc,

Beata Johnston

16 of 20

ORLĘTA POLISH DANCE ENSEMBLE

Time to thank a number of people who have supported Orlęta for a very long time. Firstly the teachers, the parentsand dancers who have worked together to show the beauty and richness of our cultural dances. Equally the peopleand groups that have donated their time and money in support of Orlęta and continue to show interest in our youth.Thanks also to volunteers who continue to give time to assist us with management and our own Polish Associationfor enabling so many events to succeed to the benefit of our group. Thanks also to the Polish embassy and SPK fortheir most excellent help and those that value the involvement in Orlęta when they choose recipients of scholarshipsand awards. What we have learned over the years is that investment in our children, in this way, helps to grow theirconfidence and engenders pride in themselves.

Orlęta have been invited to participate in an International Dance Day concert at Te Papa in Wellington. This willoccur on the 28th April. We are preparing our Tańce Śląskie and Zabawa w Krakowie for this event. At the end of thisweek we have been invited also to participate in an afternoon tea and to view the film “Tarapaty / Double Trouble”to celebrate the end of the 2019 Polish film festival. This will be held at the Roxy cinema in Miramar. Thank youWanda Lepionka for bringing another aspect of polish culture and arts to all of us. Between these two events we willcelebrate Easter with all of the beautiful traditional customs that we still hold dear.

Classes for Orlęta are held at Dom Polski on a Sunday in cooperation with Polska Szkoła and for the senior girls, inKelson Community Hall on a Monday evening during school terms. Please contact our instructors Jennifer Hanson027 3756004 and Juliet Rombel 021 0369259 for details. New dancers are always welcome.In the meantime Orlęta życzą wszystkim Czytelnikom

Wesołych Świąt, smacznego jajka i mokrego

dyngusa!!!

17 of 20

KĄCIK ZAGADEK / PUZZLE CORNER

Należy umieścić każdym rzędzie odpowiedzi w takiej kolejności, aby utworzyły podane hasło wielkanocne. Wesołejzabawy i Smacznego Jajka!

Wielkanocna kolorowanka dla Maluchów

18 of 20

Ukrzyżowany, zmarchwystał na Wielkanoc

Cukrowy w koszyczku wielkanocnym

Koszyk z barankiem wielkanocnym

Podstawowy artykuł żywnościowy i dekoracyjny na Wielkanoc

Wystawne po Wielkim Poście

Dzień przed Dyngusem

Placek wielkanocny, albo starodawny taniec polski

Wykluwa się z jajka

Przeszedł przez nią Chrystus przed Wielkanocą

Pora roku w Polsce na Wielkanoc

Tradycyjna zupa wielkanocna

Często umieszczany w koszyku wielkanocnym z barankiem

Kolorowe jajka wielkanocne

Swięci się nią koszyk wielkanocny

Pyszyste kuleczki używane do dekoracji wielkanocnej

Głodówka przed Wielkanocą

Umieszczamy w nim artykuły do święcenia na Wielkanoc

OGŁOSZENIA W "WIADOMOŚCIACHPOLSKICH"

ADVERTISING IN ”WIADOMOŚCIPOLSKIE”

Informujemy Państwa, ze możemy zamieszczać ogłoszenia od firm i osób prywatnych. Ogłoszenia należy przesyłać na adres redakcji.

Cena ogłoszeń czarno-białych: 1/4 strony - $25, 1/3 strony - $35, 1/2 strony - $45, 3/4 strony - $60, cała strona (A4) - $75.

Ogłoszenia kolorowe: 1/4 strony - $50, 1/3 strony - $70, 1/2 strony - $90, 3/4 strony - $120, cała strona (A4) - $150. Do tych cen należy doliczyć podatek GST.

Dla członków Stowarzyszenia przewidujemy zniżkę w wysokości 25%.

Informacji udziela Krysia Januszkiewicz-Reid: 04 934 9582

We would like to inform you that we are able to publish advertisements received from businesses or individuals. Please send them to the editors' address.

Prices for black and white ads: 1/4 page - $25, 1/3 page -$35, 1/2 page - $45, 3/4 page - $60, whole page (A4) - $75.

Prices for c olour ads: 1/4 page - $50, 1/3 page - $70, 1/2 page - $90, 3/4 page - $120, whole page (A4) - $150. These prices do not include GST.

Polish Association members will receive a discount of 25%.

For more information please contact Krysia Januszkiewicz-Reid: 04 934 9582

Przypomnienie od Redakcji Reminder from the Editors

Materiały prosimy przesyłać na adres editor@polishcommunity.org.nz do ostatniego dnia poprzedniego miesiąca.

Prosimy, aby były one niesformatowane, tekst i dołączone do niego zdjęcia osobno.

Dziękujemy za Państwa interesujące artykuły!

Redakcja nie bierze odpowiedzialności za treść publikowanych artykułów.

Please send your materials to editor@polishcommunity.org.nz by the last day of the preceding month.

Please send the articles as unformatted (plain) text, with the text and any accompanying photographs attached as separate files.

Thank you for your interesting articles!

The Editor is not responsible for the contents of the published articles.

19 of 20