Readers theater
-
Upload
kidsradio-kidsradioclub -
Category
Documents
-
view
236 -
download
3
description
Transcript of Readers theater
ÅФÃÊÌҧ¹Ñ¡Í‹Ò¹Readers Theatreศลปะการละครเพอสงเสรมการอาน
เรยบเรยงโดย
ถรนนทอนวชศรวงศ
พรณอนวชศรวงศ
ISBN978-616-551-037-0
พมพครงท2ตลาคม2552
จำนวน3,000เลม
ออกแบบปก/รปเลมสำนกพมพปนโตพบลชชง
ดำเนนงานโดย
โครงการวจยปฏบตการเชงสรางสรรคเพอสงเสรมนกสอสารรกการอาน(ปสอ.)
สาขาวชาสอสารการแสดงภาควชาวาทวทยาและสอสารการแสดง
คณะนเทศศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย
กรงเทพฯ10330โทร/โทรสาร02–2182182
Email:[email protected],[email protected]
สนบสนนโดย
แผนงานสอสรางสขภาวะเยาวชน(สสย.)
www.childmedia.net
สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)
คำนำ แผนงานสอสรางสขภาวะเยาวชน (สสย.) เปนหนงในแผนงานภายใตการสนบสนน
ของสำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)บรหารแผนงานโดยมลนธ
เพอการพฒนาเดกเปนองคกรทสนบสนนใหเกดการพฒนาระบบการสรางสรรคสอการ
เผยแพรสอทมคณภาพตอเดกเยาวชนครอบครวและสงคมโดยกระบวนการมสวนรวม
ของภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม ซงดำเนนงานตามยทธศาสตรทเกยวกบสอ
นานาชนดทจะกอเกดประโยชนในการพฒนาเดกและเยาวชน
หนงสอเปนสอทมนยสำคญมาชานาน การพฒนาหนงสอและการเขาถงหนงสอ
ของเดกเปนภารกจท สสย. ไดดำเนนการอยางจรงจงรวมกบภาคทเกยวของ ดวยความ
ตระหนกถงความสำคญและคณคาของการอานหนงสอซงเปน “สทธของเดกทกคน”
และเปน “หนาทของผใหญ” ทจะตองมอบหนงสอดๆ แกเดกและเยาวชน อนเปนสงท
นานาประเทศตระหนกรวมกน ดงปรากฏเปนหลกการสำคญของอนสญญาวาดวยสทธ
เดกขององคการสหประชาชาตทกลาวถงบทบาทของรฐภาคไววาตองสงเสรมการผลตและ
เผยแพรหนงสอสำหรบเดก
โดยธรรมชาตแลวเดกทกคนลวนตนเตนและอยากสมผสกบหนงสอทมภาพสวยๆ
มเรองราวนาสนกดวยความกระตอรอรนอยากรอยากเหนอยากผจญภยทองไปในโลก
หนงสอเพยงแตตองปลกฝงและใหโอกาสเดกไดอานหนงสอไดสมผสตวอกษรทสามารถ
ยอยเปนอาหารสมองอาหารใจหลอหลอมการเตบโตของเดก
หากเราซงเปนผใหญไดทำหนาทปลกฝงความรกในการอานแกเดก กเทากบวาเรา
ไดทำหนาทอนนาภาคภมใจของผใหญนนคอการเปดโลกกวางแหงการเรยนรสานความ
ทรงจำอนแสนสขทจะตดตวพวกเขาไปไมรลม
แผนงานสอสรางสขภาวะเยาวชน (สสย.) ไดสนบสนนโครงการตางๆ ตลอดจน
พฒนาเครอขายสงเสรมการอานของเดกและเยาวชนในรปแบบตางๆ รวมทงโครงการ
วจยปฏบตการเชงสรางสรรคฯซงเปนทมาของ“ละครสรางนกอาน”เลมน
โครงการนมงพฒนานกสอสารรกการอาน (นสอ.) ดวยเทคนคการละครเพอ
สงเสรมการอานทเรยกวาReadersTheatreหรอRTโดยผลจากการวจยพบวาบคลากร
จากทกองคกรสามารถนำเทคนคดงกลาวไปประยกตใชได ดงจะเหนไดจากคำบอก
เลาของผเขารวมการสมมนาเชงปฏบตการ ทบงบอกถงความสขใจและความกระตอรอรน
ในการทำหนาท “นกสอสารรกการอาน (ดวยศลปะการละครอยางงายๆ)”
ซงไดประมวลมาไวในหนงสอแลวนน
Readers Theatre ทพฒนาขนโดยคณะวทยากรของโครงการฯนบเปนอกนวตกรรม
หนงในการสงเสรมการอาน เปนการเพมพนศกยภาพของผทมบทบาทในการสงเสรม
การอานสำหรบเดกและเยาวชน ดวยศลปวธทมชวตชวา ดงดดความสนใจของเดก
และเยาวชนไดเปนอยางด ทงยงสามารถถายทอดเพอพฒนาใหเดกและเยาวชน
กลายเปนนกสอสารรกการอานตอๆไปอยางเปนลกโซไดอกดวย
เรามาชวยกนนำเดกใหไดพบกบความมหศจรรยของการอานหนงสอดๆ กนเถอะ
ดวยยทธศลปหนงในการสงเสรมการอาน นนคอศลปะการละครอยางงายๆ แลวเราจะ
ไดพบวา“ละคร (สามารถ) สรางนกอาน”ไดอยางมสสนและนาอศจรรยยง
เขมพรวรณราพนธ
ผจดการแผนงานสอสรางสขภาวะเยาวชน(สสย.)
เกรนกลาวกอนเบกโรง ภารกจของเรากอเกดขนจากความรกหนงสอ และศลปะการละครของสมาชก
ทมารวมตวกน โดยมคณาจารยและนสตสาขาสอสารการแสดง (กลมหนมสาวสอ
สนตภาพ) ภาควชาวาทวทยาและสอสารการแสดง คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณ
มหาวทยาลย เปนแกนนำรวมกบภาคหลก ไดแก คณาจารยจากสาขาศลปะการละคร
คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เครอขายสรางเสรมผผลตสอ
สรางสรรค และเครอขายนกวชาการศลปะการแสดงแหงประเทศไทย โดยไดพฒนา
เปนโครงการวจยทมชอวา โครงการวจยปฏบตการเชงสรางสรรค (Creative Action
Research) เรอง การสรางเสรมนกสอสารรกการอานเพอขบเคลอนยทธศาสตร
รณรงคสราง “พฤตกรรมการอาน” ซงในการลงมอปฏบตการจรงๆ เราตงชอ
เพอใหสอสารไดงายขนวา โครงการวจยปฏบตการเชงสรางสรรคเพอสงเสรม
นกสอสารรกการอาน (ปสอ.)
คณะผรบผดชอบโครงการไดรวมกนประมวลความรทเรยกวาเทคนค“Readers
Theatre : การละครของนกอาน” อนเปนศลปะวธการละครเพอสงเสรมการอาน
มาสรางสรรคเปนกจกรรมการสมมนาเชงปฏบตการสบคลากรทม โอกาสเปน
“นกสอสารรกการอาน” ดวยความหวงวาจะเปนกศโลบายทดงดดใจและกอใหเกด
ความอมเอมใจจากการเชอมโยงหนงสอกบเดกและเยาวชนดวยศลปะการละคร
อยางงายๆ
โครงการฯ ดำเนนไปดวยความรวมมอรวมใจจากองคกรและบคคลเปน
จำนวนมากดงรายละเอยดทจะไดกลาวถงตอไปคณะวทยากรและผดำเนนงานในโครง
การตางรสกขอบคณผเขารวมสมมนาทกทานทสะทอนเสยงแหงความสขความพงพอใจ
ทงยงใหขอเสนอแนะทเปนประโยชนสำหรบการสรางสรรคพนธกจสงเสรมการอาน
สำหรบเดกและเยาวชนรวมกนใหเกดประสทธผลยงๆ ขนตอไป โดยเฉพาะอยางยงม
ขอเสนอใหจดพมพหนงสอ“คมอคใจ”สำหรบการสรางสรรคกจกรรมReadersTheatre
หรอเรยกยอๆ วา RT อนเปนขอเสนอทสอดรบกบความประสงคของแผนงานสอสราง
สขภาวะเยาวชน(สสย.)ผใหการสนบสนนโครงการน
การประมวลเนอหาสาระเรยบเรยงใหนาสนใจจงไดเกดขนดวยความพากเพยร
ของฝายวชาการและบรรณาธกรกจ เพอใหหนงสอเลมนเปนหนงสอทสมบรณทสดใน
การเสนอแนะการสรางสรรคกจสำคญ คอการนำหนงสอไปใหถงมอและ “ถงใจ” เดกๆ
ดวยศลปะการละคร-ศลปะแหงการสอสารทมพลงทสดวธหนง
การสงเสรมการอานดวยศลปะการละครทเรยกวา“RT-ReadersTheatre“
เกดขนไดอยางเปนระบบ มกระบวนการตงโจทยแหงการวจย กดวยการสนสนนจาก
แผนงานสอสรางสขภาวะเยาวชน (สสย.) ภายใตสำนกงานกองทนสนบสนนการสราง
เสรมสขภาพ(สสส.)โครงการฯขอขอบคณเปนอยางยงฐานทชวยเกอหนนใหการดำเนน
งานของเราสำเรจผลและกอเกดความรอบรใหมๆทจะนำพาประโยชนในการสรางความ
รกการอาน(ของเดกและเยาวชน)ใหเขมขนยงขนในสงคมไทย
รศ.ถรนนทอนวชศรวงศ
ผอำนวยการการสมมนาเชงปฏบตการ
เทคนค“RT-ReadersTheatre”
สารบญหนงสอคอชวต ความคดและความฝนจากโลกของการอาน ......................11 คนเราอานเพออะไร...................................................................................................... 13
อานใหฟงสำคญไฉน..................................................................................................... 16
นกสอสารรกการอาน.................................................................................................... 20
รหนงสอ-รกการอานเรมไดจากในบาน
สานตอในโรงเรยนและชมชน..................................................................................... 22
ใชละครเพอสงเสรมการอานและการเรยนร.......................................................... 24
รดเดอรส เธยเตอร : การละครของนกอาน ...............................................27 RTคออะไร..................................................................................................................... 29
RT“ให”อะไรกบนกอาน............................................................................................ 31
RTตางจากละครอยางไร............................................................................................ 33
ลองนกภาพฉากนด........................................................................................................ 35
สรางลลา เพมสสน กอนจะกาวขนเวท ......................................................37 สการแสดงการอานบนเวท......................................................................................... 39
รเลอกหนงสอ................................................................................................................. 41
สรางสรรคเสยงสการอาน........................................................................................... 46
เพมสสนใหบทกว........................................................................................................... 59
ใชดนตรสรางบรรยากาศ............................................................................................. 65
ผอนคลายกาย-จตมงสรางอารมณ.......................................................................... 68
เตรยมรางกายใหพรอม................................................................................................ 74
ลลาและทาเตน.............................................................................................................. 79
ตาโบลโชวความนง...................................................................................................... 83
เพมเทคนคละครใบ....................................................................................................... 85
สรางสรรค“หน”ประกอบการแสดง...................................................................... 86
หลากหลายวธ “เวท” ของนกอาน .............................................................95 การอานในระดบฝกอานเบองตน(PrimaryReading)..............................100 การอานแบบรอบวง(CircleReading)...........................................................102 การอานแบบพรอมใชในวนเดยว(InstantReading)................................103
การอานแบบรวมกนคด(CooperativeReading)......................................104
นกอานบนเวท ..........................................................................................107 เลนกบสครปต..............................................................................................................111
การจดเวท......................................................................................................................112
การเปลยนฉาก.............................................................................................................113
การมองของนกแสดง.................................................................................................114
การเปดและปดการแสดง..........................................................................................116
ปรบนด-ปรบหนอย.....................................................................................................118
คำแนะนำสำหรบผกำกบ...........................................................................................123
คำแนะนำสำหรบนกแสดง........................................................................................127
การประเมนผล.............................................................................................................129
เรองเลาของครคนหนง ............................................................................133
บทการแสดง “ละครบรรเลง บทเพลงหนงสอ” .......................................140
บทละครฉบบกระชบ เรอง “บตก” ..........................................................151
พลงของบทกว .........................................................................................168
ปลกการอาน-ผานลลาละคร : สรางเสรมนกสอสารรกการอาน ..............175
ผเขาสมมนามาจากไหน.............................................................................................179
ทศนคตตอหนงสอและการอาน...............................................................................181
พฤตกรรมการอานของเยาวชน................................................................................181
8 ละครสรางนกอาน
ปญหาในการสงเสรมการอาน..................................................................................184
สมมนาเชงปฏบตการเทคนค“รดเดอรสเธยเตอร”..........................................186
ประสบการณสรางขนได............................................................................................189
นกสขาวโบยบน............................................................................................................196
นกสอสารรกการอาน:ปฏบตการ“ปลก”...........................................................198
ครพเลยงและเจาหนาทการศกษาอบต................................................................199
ครประถม-มธยม..........................................................................................................202
เจาหนาทหองสมดของกทม.....................................................................................206
เจาหนาทหองสมดในตางจงหวด.............................................................................209
เทคนคRTทประยกตใช...........................................................................................212
เสยงบงบอกความพงใจ..............................................................................................216
ปญหาคออะไร..............................................................................................................218
แลวเราจะพบกนอกไหม.............................................................................................220
ความสงทาย..................................................................................................................222
แหลงอางอง .............................................................................................224
ภาคผนวก ................................................................................................229
9Readers Theatre
˹ѧÊ×Í ¤×ͪÕÇÔµ ¤ÇÒÁ¤Ô´áÅФÇÒÁ½˜¹
¨Ò¡âÅ¡¢Í§¡ÒÃÍ‹Ò¹
“ตวผมเองนน...ไมเคยละทงโอกาสใดๆ ทจะทำใหผมไดอานหนงสอไป...ผม
จะรบหยบหนงสอขนมาอานทกครงทพอจะมเวลาใหอานได เมอพาพอออกไปขอทาน
ตอนกลางคน บางครงไดทำเลไมด นงคกเขาอยเปนชวโมงๆ กไมม ใครใหทาน พอจะ
ใชใหผมลกออกไปเดนขอทานตามบานคนเดยว... ผมจงหยบเอาหนงสอตดมอไป
ขอทานดวยเสยเลย... ผมถอหนงสอเดนทองไปตามทางดวย พอเดนทางมาถงหนา
รานอาหารแหงหนง เหนเจาของรานกำลงจะเทกบขาวทแขกกนเหลอลงในถงเศษอาหาร
พอด น า เสยดายเหล อ เก น ถ า ได เศษอาหาร เหล าน นกลบ ไปกนท บ าน
คงเปนอาหารมอหรของเราเชยวละ ผมรบวางหนงสอลง แลวรเขาไปขอเศษอาหาร
เหลานนจากเจาของราน แตเขากลบตะเพดไลผมออกไปดวยความโมโห “อยามาอยแถวน!
คนจะทำมาหากน! กบขาวพวกนจะเทใหหมกน ไม ใหแกหรอก รบไปใหพนซะ ไปˆ!”
พอถกตอกหนาหงายกลบมา ผมกขอโทษแลวรบถอย หยบหนงสอเปดขนมาอานตอ
เดนไปกทองหนงสอไปดวย เมอมาถงรานขายบะหมอกรานหนง มลกคากำลงนงกน
บะหมอยสองสามโต�ะ ผมเอาหนงสอหนบไว ใตรกแร แลวเดนไปขอทานกบลกคาทกำลง
น งกนบะหมว า “พครบ โปรดเมตตาทำบÞทำทานผมสกหยวนเถอะครบ
ผมจะเอาไปเรยนหนงสอ ดแลพอแม...” ลกคายงไมทนจะลวงกระเป‰าเลย เมยเจาของ
รานกรบพดแทรกขนกอนวา “โอ�ย! ไอเดกขอทานแถวนกพดแบบนกนทกคนแหละ
อยาใหมนเชยว ไอพวกเดกตมตŽนน!” ผมไดยนแลวกเดนถอยออกมาดวยความเสยใจ
ไม ใหเงนกไมเปนไรหรอก แตทำไมตองดถกกนดวยเลา ดทผมยงมโลกสวนตวของผม
โลกแหงหนงสอ เพยงแคเปดหนงสอขนมาอานเทานน ความเจบปวดกโบยบนไปเสย
กวาครง”
(อตชวประวตของ Lai Dong Jin-บคคลดเดนของไตหวน :
ไลตงจน ลกขอทานผ ไมยอมแพตอชะตาชวต, 2549)
12 ละครสรางนกอาน
คนเราอานเพออะäร
มเหตผลมากมายในการเลอกอานหนงสอของคนแตละคน และหนงในจำนวน
นนคอ เพอ “ความเพลดเพลน” คนอานหนงสอดวยความเพลดเพลนจะเปนบอเกด
สรางนสยรกการอานไดด
หนงสอทำใหเราหวเราะ รองไห สข หรอทกขไดในชวงเวลาทอาน หนงสอ
คออาหารหลอเลยงชวต เปนอาหารเพอการเจรญเตบโตทางจต หนงสอคอถอยคำ
ของความคด เมอเราเปดหนงสออาน เราจะรจกชวต รจกความฝนและจนตนาการ
คณคาของการอานใชวาตองไดมาดวยการอานอยางเอาจรงเอาจง การปลอยใหหนงสอ
กาวเขามาในชวตคอการเพมพนความคดและภมปญญาของผอาน
หนงสอแตละเลมจะมโลกของตวมนเอง เปนประสบการณทผเขยนสรางขนมา
ทงจากจนตนาการและประสบการณตรง การอานหนงสออาจทำใหเราหลกหนไป
ไกลโพนสดนแดนมหศจรรยอกแหง แตบางครงเรากอาจรสกวาความคดเหนของเราชาง
พองพานกบเรองราวในหนงสอกอเกดแนวทางในการ“สะกดรอย”หรอ“แยกตนเองออกมา”
จากสงเหลานนได
หนงสอมอบสำนกแหงโลกทเปนสวนตวใหกบผอาน “การอานเหมอนกบการ
เขาฌานทอยระหวางการหลบและการตน ผมจำไมไดวาผมเคยรสกเหงาบางไหม...
(เมอยามเดก)นานๆครงทผมจะมโอกาสอยกบเดกคนอนๆผมพบวาการละเลนและการ
พดคยของพวกเดกเหลานน ชางนาสนใจนอยกวาการผจญภยและบทสนทนาทผมอานจาก
หนงสอเสยนกระไร... หนงสอทำใหผมมบานถาวร เปนบานททำใหผมอยไดอยางแทจรง
ตามความรสกไมวาจะเปนเวลาใด...”(AlbertoManguel)
พอแมและพเลยงควรสงเสรมเดกๆ นำเดกสโลกของการอาน ซคอมลนสก
นกการศกษาผมชอเสยงชาวรสเซยเคยบอกไววา“การอานในวยเดกนนเปนเรองของการ
ศกษาดวยหวใจทำใหเดกไดสมผสความสงสงทมอยในสวนลกของวญญาณถอยคำทเผย
ถงความคดและความฝนจะอยในหวใจของเดกเสมอ เสมอนวาเมลดพชแหงความเปน
มนษยทสมบรณไดเพาะหวานลงทตรงนน”
13Readers Theatre
ผลการวจยจำนวนมากชใหเหนวา พอแม พเลยง มความสำคญยงตอการเรยนร
ของเดกการพฒนาความสามารถในการเรยนรมใชสงทเกดขนเองไดตามอายหากขนอย
กบประสบการณทพบเหนเปนสำคญดวยผลการศกษาพบวาในระยะขวบปแรกของชวตนน
การดแลเอาใจใส ความรก ความกระตอรอรน และความสมำเสมอในการพดคยกบเดก
รวมถงสงตางๆ ทเดกไดพบเหนนนมผลตอปฏกรยาโตตอบของเดกอยางมากมาย
ยงเดกไดพบเหนมากเทาใด ระดบความสามารถของสมองของเดกจะสงมากขนไปดวย
ตราบจนถงวยสามขวบครงตามมาตรฐานการวดสตปญญาของมหาวทยาลยสแตนฟอรด
หลกใหญสดของความสามารถในการอานมกเกดขนกอนทเดกจะเขาสระบบของโรงเรยน
เสยอก
ประเดนสำคญทไดพบเพมเตมกคอ คานยมเกยวกบการอานของพอแมและ
พเลยง พอแม พเลยงเดกมคานยมเกยวกบการอานอยางไร เทากบเปนการแนะนำให
เดกไดรจกหนงสอเชนนนในชวงวยกอนไปโรงเรยนถาพอแมและพเลยงนยมการอานสอให
เดกเหนถงความเพลดเพลนตางๆทไดรบจากหนงสออานดวยจดประสงคนานาประการ
เดกยอมซมซาบการรจกหนงสอในทางทด ไดสมผสหนงสอตงแตเลกพอถงชวงวยไป
โรงเรยนการสานตอพนฐานทดยอมไปไดรวดเรว
นกการศกษาทานหนงบอกวา นทานเปนสงทแยกไมไดจากความงาม ชวยพฒนา
ความรสกทสนทร ซงหากไมมเครองชวยพฒนานแลว ความละเอยดออนตอความสข
ความทกขและความเศราโศกกจะขาดหายไปเพราะนทานเดกๆจงไดรจกโลก
ทศนะทมตอความดและความชวเรยนรและหลอหลอมไดจากนทาน
14 ละครสรางนกอาน
นกจตวทยา เจมส ฮลลแมน (James Hillman) กลาวถงเรองเดยวกนนไววา
“คนทชอบอานนทานหรอถกนทานกลอมมาตงแตวยเดกนน จะจดระเบยบชวตไดด
และมแนวโนมทจะคาดการณไดแมนยำกวาผทตองถกบงคบใหอานนทาน. . .
การอานในชวงแรกของชวตจะกลายเปนสงทอยและคงอยตลอดไปเปนเหมอนเสนทาง
ใหจตวญญาณคนพบตวเองในการมชวต” การรจกชวตตงแตเลกกคอการมมมมองรบร
ตอชวตจรงแลว
เดกสามารถฟงนทานเรองเดมไดเปนสบๆ เทยวดวยความพงพอใจ เพราะพวก
เขาสนกกบมนและพบสงใหมๆในนทานเรองเดมทกครงไปเดกสามารถพฒนาความคด
จากสงทเปนรปธรรมไปสสงทเปนนามธรรมไดเนองจากนทานนำทางพวกเขา
ครผหนงเสรมความคดนวา “ลกศษยของผมคงจะคดแบบเปนนามธรรมไมได
หากไมมชวงเวลาสำหรบซมซบนทานสกชวงหนงเตมๆในชวตของพวกเขา”
นทานเปนสงเราของจนตนาการ ทำใหเดกพบกบสงทไมเคยไดพบ ไปยงดนแดน
ทไมรจก ไดผจญภย ไดประสบการณพเศษพสดาร เหลานจะชวยใหเดกเขาใจโลกและ
ชวตโดยปรยาย
โลกของหนงสอมอะไรมากมายใหคนหา การ
ปลกฝงนสยรกการอานแตวยเยาวจงเปนการเปด
บานประตสโลกกวาง โลกของนกอานจงเปนโลก
แหงการเรยนรโลกแหงการแสวงหาแมกนบงอารมณ
ความคดของตนเองกอาจพบไดจากหนงสอ
การอานหนงสอจงเปนกระบวนการ
สะสมความคดการอานสงใหมๆแตละครง
กคอการตอยอดของสงทเคยอานไปแลวให
เพมพนขนอปมาเหมอนลำดบขนทางเรขาคณต
ทจะสะสมทวคณขนอยางไมมทสนสด
15Readers Theatre
¤Ø³¤ÃÙÍ‹Ò¹ãËŒ¹Ñ¡àÃÕ¹¢Í§¤Ø³¿˜§äËÁ? มกำหนดเวลาดวยหรอวาถงเวลา
áŌǷÕè¹Ñ¡àÃÕ¹âµà¡Ô¹¡Ç‹Ò·Õè ÐÍ‹Ò¹ãËŒ¿§?ครจำนวนมากยงยดมนในการอาน
ออกเสยงใหนกเรยนฟง แมวานกเรยนจะเรยนในระดบชนสงๆ แลวกตาม!
อานãห¿˜งสำคญä©น
“ผม...ไมทำอะไรเลยนอกจากฟง ผมอยากปกหลกอยอยางนน...และเอาหมอน
มาหนนใหสงขน ฟงพยาบาลอานเทพนยายสยองขวญของกรมส บางครงเสยงของเธอกทำให
ผมเคลมหลบ แตบางครงกทำใหผมรอนรมไปดวยความตนเตนและคะยนคะยอใหเธออานตอ
เพอหาคำตอบวาเกดอะไรขนในเรอง อยากรเรวกวาทผเขยนตงใจไวเสยอก แตสวนใหญแลว
ผมสนกกบความรสกอนหลากหลายจากการพาไปของถอยคำ และรสกดวยประสาทสมผสวา
ผมไดเดนทางไปในสถานทไกลโพนทสวยงาม ทซงผมแทบไมกลากลบมาดการไขความลบทหนา
สดทายของหนงสอเลย หลงจากนนเมอผมอาย 9-10 ขวบ ครใหญประจำโรงเรยนบอกผมวา
การอานใหฟงนนเหมาะกบเดกเลกๆ เทานน ผมเชอครใหญกเลยเลกปฏบต...” (จาก A History
of Reading : 1996, โดย Alberto Manguel, หนา 109-110)
การอานออกเสยงใหผอนฟงมนยยะถงการแบงปนกนอาน รวมกนรบร เปนการ
เชอเชญใหผฟงรบอรรถรสแหงความเพลดเพลนทปรากฏอยในหนงสอนนและมพลงทจะ
สงเสรมใหผฟงเกดความตองการทจะเปนผอานเองได
ครอานหนงสอใหเดกๆ ฟงมมาเปนศตวรรษแลว เรารดวาเวลาทใชไปกบการอาน
ใหฟงนนมคาตอพวกเขามาก การฟงนทานของเดกๆ กเหมอนกบการฟงเพลง
พวกเขาจะเคลมไปกบเรองราว ถอยคำ นำเสยงทไดยนไดฟง ดงเปนเสยงดนตรสำหรบ
หของพวกเขา
ผเรมหดอานฟงเรองราวแลวหยบหนงสอเลมนนขนมาดแลวดอก อยากจะเปน
ผเลาบาง บางครงพวกเขากจดจำเนอเรองไดแลวเลาสกนฟงกบเพอนๆ และบางคราวก
ทำทาทางเหมอนกบเรองทไดยนไดฟงครคนหนงเลาวา
“บางครงผมกนำหนงสอภาพเขาไปในชนเรยนอนบาล เลาใหพวกเดกๆ
16 ละครสรางนกอาน
ฟงโดยไมไดใหดภาพประกอบเลย เดกๆ ใหความสนใจอยางมากฟงอยางตงอกตงใจแม
จะไมมภาพมาประกอบการเลาเรองกตาม หลงจากอานเรองจบแลวผมจะใหเดกๆ
วาดภาพสถานทตวละครหลกหรอสวนทเขาชอบในเรองเมอนำภาพมาแบงกนดเดกๆ
มกประหลาดใจทพวกเขาตความหมายจากเรองแตกตางกนแนนอนวาชวงทพวกเขาชอบ
มากทสดคอตอนทมโอกาสเหนภาพประกอบจากหนงสอเลมนน”
แตการอานออกเสยงใหฟงในโรงเรยนโดยครเปน
ผอาน(หรอโดยนกเรยนกตาม)มกจะหยดไปหรอระงบไป
ทนททเดกเรยนรทจะอานดวยตนเองได
“ทำไม?”จมเทรลส(JimTrelease)ผเขยนThe
Reading Aloud Handbook ตงขอสงสยในหนงสอ
ของเขา
“การอานออกเสยงใหผอนฟงเปนการโฆษณาเพอ
การอาน... ลองคดแบบนดวา แมคโดนลดไมเคยหยดการ
โฆษณาเพยงเพราะคนอเมรกนสวนใหญรจกรานอาหาร
ของเขาแลว แตละปแมคโดนลดทมเงนจำนวนมากเพอ
โฆษณาเตอนผคนวารสชาตสนคาของเขาดอยางไร อยาตดงบประมาณโฆษณาการอาน
ของคณเพราะเดกโตขนเลย”
การอานออกเสยงใหเดกฟง ชวยใหพวกเขาพฒนาและปรบปรงทกษะดาน
การอาน เขยน พด และฟงใหดขน เทรลสเสรมวา เมอเดกฟงในระดบสงกวาทเขาอานได
การฟงคนอนอานจะกระตนการเพมพนและความเขาใจในคำศพทและรปแบบของ
ภาษา
“ครทสอนดานภาษายนยนวาการอานออกเสยงใหฟงสอนเดกๆในดานวรรณกรรม
ไดในแบบทการอานในใจหรอการแยกตวไปอานดวยตนเองไมสามารถทำได”จดฟรแมน
(JudyFreeman)กลาวไวในบทความReadAloudBooks:TheBestOfTheBunch
ในTeacherMagazineป1992
17Readers Theatre
โครงการทาทายการอานของกระทรวงศกษาธการของอเมรกาไดสนบสนนให
สถาบนตางๆ มการจดโปรแกรมสอนเสรมเพอชวยเพมระดบการอานของนกเรยนใน
โรงเรยนและเพอเพมความตระหนกของผปกครองเกยวกบผลทเดกจะไดรบจากการอาน
การอานหนงสอใหเดกฟงเปนสวนสำคญของโปรแกรมเหลานน
โรงเรยนชมชนเบลมอนตในวอรเชสเตอร แมสซาชเซตส พบวาผลการสอบของ
เดกอนบาลดขน “เราขายสนคาของเรา และสนคานนกคอการอาน” ครใหญจอหน
มอนเฟรโดบอก โครงการของโรงเรยนทชอ หนงสอและเหนอกวานน จดขนโดยม
วตถประสงคเพอ “สรางเสรมทกษะและความตองการในการอานของเดก” สวนสำคญของ
โครงการคอการแนะนำพอแมผปกครองใหทราบถงความสำคญและ “วธ” อานให
เดกๆฟง
โครงการ“หยบหนงสอขนมาอาน”ของศนยการแพทยบอสตนจดใหหนงสอและเดกๆ
มาอยรวมกนในคลนก “ในหองรอพบแพทย อาสาสมครชมชนจะอานหนงสอใหเดกๆ
ฟงเพอดงความสนใจของพวกเขาไว ขณะทหนงสอเกยวกบพวกนายแบบนางแบบมผล
ตอความสนใจของผปกครอง” เมอหมอไดพบกบเดกๆ พวกเขาใชหนงสอเปนเกณฑชวด
ความกาวหนาดานพฒนาการและเดกๆกจะไดรบหนงสอเลมใหมนำกลบบาน
และเกดอะไรขนกบอลแบรโต แมนเกล (เดกทครใหญบอกวาเขาโตเกนกวาทตอง
ใหอานหนงสอใหฟงแลว)เขาเลกปฏบตดวยวธนจรงๆหรอ?
18 ละครสรางนกอาน
“...(ผม) เลกปฏบตดวยวธน (การใหคนอนอานหนงสอใหฟง) - แตสวนหนง
เพราะวาการฟงคนอนอานทำใหผมมความสขมหาศาล และหลงจากนนผม
คอนขางจะเชอวาอะไรกตามททำใหผมมความสขกมไดเสอมเสยอะไร
หลงจากนนไมนาน...ความสขจากการฟงคนอนอานหนงสอใหฟง
ซงหางหายไปนาน กกลบมาหาผมอกครง”
(จาก A History of Reading : 1996, โดย Alberto Manguel, หนา 109-110)
19Readers Theatre
นกสอสารรกการอาน
ผลการศกษาการอานหนงสอในประเทศองกฤษ(TheReadingAgencyandBML
Survey Book Reading and Library Use, 2005) พบวา ชาวองกฤษอานหนงสอ
สปดาหละ4.6ชวโมงหรอ39นาทตอวนและอานเนองจากไดรบอทธพลจากการอาน
ของเพอนหรอผใกลชด
1ใน5อานหนงสอเพราะมผแนะนำ
1ใน6จะแนะนำหนงสอใหกบผอนตอ
1ใน7จะพดคยถงเรองหนงสอทพวกเขาอาน
จงไมนาแปลกใจเลยวาจำนวนผอานจะเพมมากขนเรอยๆ
นกสอสารรกการอาน คอ ทกคนทแนะนำใหผอนรกท จะอานหนงสอ
การอานหนงสอใหเดกเลกๆ ฟงกเปนการแนะนำใหเดกๆ รกทจะอานหนงสอไดเชนกน
ดงนนพอแมครพเลยงเดกเจาหนาทหองสมดหรอใครกตามยอมเปนนกสอสารรกการ
อานไดทงสนแตนกสอสารรกการอานตองมเทคนคคอรจกหนงสอรกการอานหนงสอ
รวธสอสารสผอานและรกคนอานหนงสอ
“ผมพบวาตนเองสามารถอานหนงสอออกครงแรกตอนอายสขวบ เมอไดเหนอกษรท
ผมรจกซำแลวซำเลา (เพราะมคนบอกมา) วาเปนชอของรปภาพทอย ใตตวอกษรเหลานน...
เมอผมไดเรยนรวธอานตวอกษรแลว ผมกอานทกอยางทขวางหนา ไมเพยงในหนงสอเทานน
แตยงอานแผนป‡ายประกาศโ¦ษณา ตวพมพเลกๆ บนตëวรถราง จดหมายทถก©กทง
ลงในถงขยะ รายงานสภาพอากาศทปลวมาตดใตมานงตวทผมนงในสวนสาธารณะ
ขอความทพนบนกำแพง ปกหลงนตยสารทคนถออานอยบนรถเมล...”
(Alberto Manquel)
20 ละครสรางนกอาน
• รจกหนงสอคอรจกแบงประเภทของหนงสอและคณสมบตของหนงสอทดรจก
เลอกประเภทของหนงสอทจะนำมาสอสารใหเหมาะสมกบวยและความสนใจ
ของเดกๆหรอกลมเปาหมายได
• รกการอานหนงสอ เพราะการทจะแนะนำใหผอนรกหรอชอบสงใดยอมเกด
จากสำนกทเรามอย เดกๆ มกมพฤตกรรมเลยนแบบ ผทรกการอานหนงสอ
นอกจากจะเปนตนแบบทสำคญใหกบเดกๆ แลวยงเปนการเพมพนขยายฐาน
ความรความคดของตนเองดวย
• รวธสอสารสผอาน รบทบาทของตนเองและรวาควรใชเทคนควธใดจงจะ
เหมาะสม ดวยเหตทการสอสารรกการอานมใชกจกรรมสวนตวททำเพยง
คนเดยว จงตองรวธการสอสารทเหมาะสม เชน พอแมพเลยงเดกอาจใชวธ
เลานทาน-อานใหเดกฟง ครอาจใชการอาน-เลาประกอบเสยงทแสดงอารมณ
และทาทาง หรอมอบหมายใหนกเรยนเปนผอาน/ผเลา อานแบบคนเดยวหรอ
อานหมประกอบการแสดง เจาหนาทหองสมดและนกจดกจกรรมสงเสรม
การอาน อาจใชเทคนคการละคร เทคนครดเดอรส เธยเตอร มาชวยสงเสรม
การอานเปนตน
• รกคนอานหนงสอ คอตองรจกธรรมชาตของเดกแตละวย รจกวเคราะห
กลมเปาหมายและพรอมทจะ“ให”เพอพฒนาการดานการอานของเดกๆ
“การอานเพอความเพลดเพลนนน สำคญทสดตอผลสมฤทธทางการศกษาของเดกๆ
มากกวาฐานะทางเศรษฐกจและสถานภาพทางสงคม”(Readingforchange,OECD,
2002)ผลการวจยเรองการอานสรปไวเชนนและการใชเวลาเพยงวนละ20นาทรวมกบ
เดกๆในการอานจะชวยใหการอานของพวกเขาดขนได
20นาททกวนกบ20นาทครงหรอสองครงตอสปดาหจะมผลแตกตางกนและ
เรายอมรถงผลทแตกตางกนนไดด
21Readers Theatre
รÙหนงสอ-รกการอาน เรมä´จากãนบาน สานตอãนโรงเรยนáละชมชน
การอานหนงสอใหลกฟงสรางความรสกของการเปนพอแมทดไดอยางหนงเมอคณ
พาลกนอยทองไปกบตวอกษรบนหนงสอ จะเปนการสรางประสบการณอนงดงามทจะ
ปลกฝงนสยรกการอานใหเกดขนไดการรหนงสอเรมไดจากในบานตอไปนเปนคำแนะนำ
บางอยางทเราอยากจะฝากคณ
•อยาคดวาตองคอยจนลก“โตพอ”ทจะอานหนงสอใหฟงไดทงคณและลกสามารถ
สนกรวมกนไดเรวกวาทคณคดไวเสยอก คอตงแตกอนทลกจะครบขวบปแรก
เลยทเดยว
•ทำใหเปนกจวตรประจำวน!อยางนอยวนละ20นาทการอานใหลกฟงเปนงาน
ประจำทวเศษทจะชวยใหลกพรอมเขานอนดวยความสบาย กเหมอนกบนสย
อนๆทตองใชเวลาชวงหนงในการสรางความคนเคยแตถาทำตอเนองไปสกระยะ
กจะกลายเปนอปนสยประจำวน(หรอประจำคน)ขนมาได
•พยายามหาหนงสอสนกๆมาใหลกเลอกดวาหนงสอมภาพสสนสดใสประกอบ
หรอไม? ภาษาทใชลนไหลสนกสนานเวลาอานหรอเปลา หรอวาตะกกตะกก
ไมคอยเปนธรรมชาต?เนอเรองเปนเรองทลกสนใจอยหรอเปลา?
• พงระลกไวเสมอวาการอานเปนเรองสนก! พยายามใหลกเปนคนเลอกหนงสอ
ดวยตวเขาเองจรงอยมนเปนเรองยากทตองอานหนงสอเรองเดมซำแลวซำอก
หลายครง (เพราะเราตองอยทนนดวยกน) แตลกของคณจะไดรบประโยชน
อยางมากมายจากการอานหนงสอซำน ทงพฒนาการทางอารมณและในการ
เตรยมความพรอมสำหรบการอานดวยตวเขาเอง
•ชวนลกดเนอหาคราวๆในหนงสอกเพมความสนกไดดภาพและพดเกยวกบภาพนน
ขณะทคณพดคยใหลกฟงเกยวกบภาพคณไดเตรยมใหเขาเรมรสกสนกกบหนงสอ
แลว และคณกสามารถอธบายคำบางคำหรอชอบางชอทลกจะไดยนตอนทคณ
เรมอานได
สานตอãนโรงเรยนáละชมชน สานตอãนโรงเรยนáละชมชน
22 ละครสรางนกอาน
• ทำเสยงใหกลมกลนแบบ “เขาถง” จรงๆ คำรามแบบสงโต สงเสยงแหลมเลก
เหมอนหนและอานแบบถายทอดความรสกตามเนอหา
•คณจะตองอยใกลกบลกใหมากทสดขณะทอานใหลกฟงวธทดทสดวธหนงคอให
ลกนงบนตกหรอนงชดกนในทาทสบายทสด
•อกทางเลอกหนงคอ เลาเรองทคณแตงเอง เดกๆจะสนกกบเรองทคณแตงขน
หรออาจเปนเรองเกยวกบครอบครวทคณจำได แตจำไววา ตองอานหนงสอ
หรอเลาเรองใหลกฟงทกวน!
•เดกๆอาจตองการใหคณอานใหฟงตอเนองไปอกนานแมเขาจะสามารถอานเอง
ไดแลว เพราะการอานใหลกฟงไมใชเปนเพยงแคการอาน มนเปนการสงผาน
ความอบอนและความรก ซงเราหวงวาคณจะยงคงทำตอไปตราบเทาทลก
ยงตองการ
สำหรบในโรงเรยนจะเปนแหลงทสานตอเรองการอานและการเรยนรของเดกๆ
ครมบทบาทสำคญการพดกบนกเรยนถงเรองหนงสอทครและนกเรยนอานรวมกนทงกอน
ระหวางและหลงการอานมสวนสำคญตอการเรยนรของพวกเขา
ขณะทคณกบนกเรยนพดคยกนเกยวกบหนงสอนนคณ...
• แนะนำใหพวกเขาโยงความสมพนธระหวางเนอหากบบางอยางในชวตของเขา
สรางการเชอมโยงแบบนเปนสวนสำคญของการเรยนร
• จดบรรยากาศทจะทำใหการอานเปนกจกรรมทมการพบปะพดคยกนเพลนๆ
ตามธรรมชาต อยาประเมนความสามารถในการสรางสมพนธภาพของคณตำ
เกนไปทจะสงเสรมและเพมระดบการเรยนรของนกเรยน งานวจยแนะนำวา
เราจะเรยนไดดทสดเมอเราชอบคนทสอนเรา
• ชวยทำใหความเขาใจในหนงสอของพวกเขางายขนดวยวธทสนกและเปน
ธรรมชาตใชภาพประกอบในการอธบายหรอใชการแสดงทาทางประกอบเพอ
ความเขาใจและตความหมายไดชดเจนขน
23Readers Theatre
• พงระลกวาเรากำลงพดกบนกเรยนไมใชแคพดใหพวกเขาฟง ในการเรยนเรา
ตองการใหนกเรยนแสดงออกไมใชมารวมรบฟงเฉยๆ
สวนเจาหนาทหองสมดและนกจดกจกรรมเพอสงเสรมการอานของชมชน
การจดกจกรรมประเภทละครกเปนอกทางเลอกหนงทนาสนใจ
ãชละครเพอสงเสรมการอานáละการเรยนรÙ ละคร เปนสงทดงดดความสนใจของผคนมานานเปนพนๆ ปในทกๆ วฒนธรรม
ละครเปนสวนสำคญสวนหน งในชวตของมนษยจำนวนมาก เพราะนำมาซ ง
ความเพลดเพลน บนเทงใจ ละครมรปแบบทแตกตางกนในแตละวฒนธรรม เชน
การเชดหนเงา (shadow puppets) ของชาวอนโดนเซย อปรากรของจน การตกลอง
เลานทานของชาวแอฟรกน และการแสดงละครสไตลบรอดเวยแบบเตมรปแบบ
ไมวาจะรปแบบใดๆของละครการแสดงกมศกยภาพทวเศษและทำใหผชม“ลมไมลง”
คำวา “ละครเพอการศกษาและการเรยนร” หมายถงละครทมจดมงหมาย
นอกเหนอไปจากการใหความบนเทงแกผ ชมเพยงอยางเดยว จดม งหมายน
โดยทวไปกเพอทจะใหความร เปลยนทศนคต หรอเปลยนแปลงพฤตกรรม (หรอบางท
กทง3อยาง)ของผชม
การใชละครเพอใหการศกษาแกผชมมชอเรยกไดหลายอยาง เชน edutainment,
infotainmentและentertainment-educationเปนตน
ละครมกจะเปนสะพานเชอมระหวางการศกษาและความบนเทงจากอดตในยคตนๆ
24 ละครสรางนกอาน
ละครถกใชเพอแพรกระจายขาว เลาสกนฟงถงเรองราวทางประวตศาสตร และเพอให
การศกษาแกประชาชนเกยวกบเหตการณภายนอกชมชนของพวกเขา
เมอเรวๆนการใชละครและศลปะการแสดงเพอจดประสงคทางการศกษาไดลกฮอ
ขนมาอยางเหนไดชดโดยเฉพาะอยางยงการแพรระบาดของHIVหรอโรคเอดสทำให
เปนจดสนใจทมการนำเสนอในแบบของการละครอยางนบไมถวน ทงละครโทรทศน
ละครวทยโครงการรณรงคของสอมวลชนและองคกรการกศลตางๆ
มเอกสารทศกษาถงประโยชนของละครเพอการศกษาเพมจำนวนขนละครถกมอง
วาเปนเครองมอทมพลงเพอการเปลยนแปลงสงคมละครชวยทำใหภาวะทางอารมณและ
จตแกรงขนไดและเปนวธทสงผลตอความเชอความสนใจใหเพมขนไดโดยเฉพาะกบเยาวชน
การดละครทออกแบบมาอยางรอบคอบเพอการศกษานน สามารถเปลยนวถคดของคน
และการกระทำทเขาหรอเธอทอาจจะทำได การใชละครในฐานะเครองมอทางการศกษา
อยางสรางสรรคเปนโอกาสทจะชวยไขความลลบของเทพนยายและมอทธพลตอพฤตกรรม
ของผชมไดละครทำใหผชมรบสารทตองการสอไดในแบบทเพลดเพลนและนาตนเตน
เพราะละครดงดดความสนใจของผชมไดดและสรางชวตชวาใหกบวรรณกรรม
แมแตเดกและเยาวชนกถกกระตนใหเขารวมไดอยางกระตอรอรน การเขารวมอยาง
กระตอรอรนหมายความวาอารมณของผชมจะถกกระทบดวย ความสามารถในการทจะ
ไปสมผสกบอารมณนจงทำใหละครมอทธพลตอทศนคตในแบบทการสอนหรอคำแนะนำ
แบบเดมๆ ไมสามารถทำได ดงนนละครจงเปนสอทดและมประสทธภาพในการสราง
การเรยนรใหกบเดกและเยาวชน
และ รดเดอรส เธยเตอร (Readers Theatre) กเปนรปแบบหนงของละคร
เพอการศกษาและการเรยนร โดยเฉพาะอยางยงเพอสงเสรม “การอาน” ของเดก
และเยาวชน
25Readers Theatre
ÃÕ´à´ÍÃ�Ê à¸ÕÂàµÍÃ� :¡ÒÃÅФâͧ¹Ñ¡Í‹Ò¹
“องคประกอบของการละครสามารถทำใหผเขารวมกจกรรมตระหนกไดวา การอาน
เปนกจกรรมทเปดโอกาสใหนำมาทดลองได โดยพวกเขาสามารถลองอานคำพดดวยวธท
แตกตางกนเพอใหมความหมายทแตกตางได การใชความดงของเสยง ระดบเสยงสง-ตำ
การเนนเสยงและจงหวะในการออกเสยงท ใสลงไปในหนงสอ หรอบททกำลงอานในการแสดง
รดเดอรส เธยเตอร เปนการทำใหตวอกษรทถกพมพไวมชวตชวาและใหชวตกบตวละคร
เหลานน...”
(Lila Carrick)
28 ละครสรางนกอาน
RT คออะäร
รดเดอรสเธยเตอร(ReadersTheatre:RTเขยนเปนReader’sTheatreหรอ
Readers’Theatreไดเชนกน)เปนรปแบบของการแสดงละครแบบหนงทรวมผเขารวม
กจกรรมใหเขามาอานหนงสอหรอบท(script)ดวยการอานออกเสยงRTไมจำเปนตอง
มฉากหรอเครองแตงกาย ไมตองใชการแสดงเตมรปแบบ และไมตองทองจำบท
ผอานเพยงแตใชความรสก นำเสยงและอารมณ และนำเสนอตวละครดวยการใชเสยง
การแสดงสหนาและทาทางงายๆตลอดชวงทใช RTผอานจะอยกลางเวทและมงความ
สนใจทงหมดไปทการอานผอานคอดารานกแสดง
RT นำองคประกอบของการละครเขามาในการอานและการเรยนรหนงสอ และ
เปลยนสถานทจดกจกรรมใหเปนเวทการแสดงทนาหลงใหลRTตางจากการละครโดยทวไป
เพราะไมตองจดหาหรอจดสรางภาพของเหตการณทกำลงเกดขนบนเวท แตเปนการ
นำเสนอเรองราวอยางงายๆมากกวาการแสดงออกมาจรงเหตการณตางๆนนไมใชการ
แสดงออกมาใหเหนจรงๆแตเปนการทำใหเกดภาพขนในความนกคดRTเปนละครแหง
การจนตนาการ เพราะผชมจะรวมจนตนาการกบนกแสดงในการสรางเรองราวใหมชวต
ขนในโรงละครแหงจนตนาการ
สาระสำคญทมอยในคำวา “นกอาน” ชใหเราเหนชดวาเปนการเนนทตวหนงสอ
ตวหนงสอคอแนวคดทสำคญทสดในRTมนเปนเหตผลและหนาทสำหรบการแสดงแบบ
นจดมงหมายของRTกคอเพอแสดงงานเขยนในรปแบบทดงดดความสนใจของผฟงให
พงตรงไปทงานของผแตง ตวหนงสอหรอตวอกษรทถกเลอกสำหรบการแสดงในเบองตน
เปนงานวรรณกรรมทไมใชเปนการละคร
เลสลไอรนโคเกอรและเมลวนอาร.ไวท(LeslieIreneCogerandMelvinR.
White) ใหความหมายของรดเดอรส เธยเตอร (RT) วาเปน “สอ (medium)
ทมผแปลความหมายโดยการอาน2คนหรอมากกวาโดยผานการอานออกเสยงเพอให
ผฟงไดรบรประสบการณจากงานวรรณกรรม”
29Readers Theatre
การแสดงใน RT แตกตางจากการละครแบบทวไปในหลายๆ ดานและหนงใน
จำนวนนนคอไมตองพยายามสรางสงเสมอนจรงบนเวทในลกษณะนคอเปนการนำเสนอ
(presentational) มากกวาเปนการแสดงแบบจำลองภาพจรง (representational)
ภาพและรปทรงใดๆ ไมมอยบนเวท แตจะมอยในใจของผชมและในใจของตวผอานเอง
ซงนนกคอ ไมวาการแสดงจะเกดขนทไหน เสยงของผทตความจากตวหนงสอกจะสงผล
ไปกระตนใหกบผฟงดงนนผฟงกจะเขารวมในการแสดงไปพรอมกนกบผอานดวย
RT มองคประกอบหลายอยางทชวยสรางความเปนเอกลกษณใหกบตวมนเอง
องคประกอบทสำคญทสดกคอการนำเสนอตวหนงสอบนเวทอยางเหนไดเปนรปรางบท
หรอสครปตเปนสงทเหนไดจากผชมไมวาผแสดงจะอานจากมนจรงๆ หรอไมกตาม คนด
จะนกถงตวหนงสอหรอถอยคำในหนงสอเปนสงแรกอยเสมอ
การตกแตงเวทไมจำเปนตองมหรอมกทำเพยงเลกนอย เนองจากฉากนนตงอยใน
จนตนาการของผมสวนรวมอยแลว (ผชมและผอาน) จงทำใหองคประกอบทางกายภาพ
ไมสำคญเทากบการฟง โดยปกตผอานมกจะนงบน
เกาอไมหลงทวางโนตดนตร หรอยนถอหนงสอหรอบท
ทจะอาน เครองแตงกายกไมจำเปนจะตองลงทนอะไร
นกแสดงมกจะแตงกายดวยชดเรยบๆ(ทงแบบทเปน
ทางการและไมเปนทางการ)
ผอานแตละคนจะใหภาพของตวละครตวใด
ตวหนงหรอมากกวาหนงตวกได อยางไรกตาม
ไมตองพยายามทำใหการเปลยนตวละครเปนเรอง
ยงยากอาจใช“การเปลยนเสยง”มาชวยใหรวาผอาน
คนเดยวกนไดเปลยนจากตวละครหนงไปเปนอก
ตวหนงแลวผแสดงRTจะพยายามเชอมตอไปทผฟง
ความสมพนธระหวางผอานกบผฟงน จะชวยใหผฟง
มงความสนใจไปทตวหนงสอทอยในบทประพนธนน
30 ละครสรางนกอาน
RT “ãห” อะäรกบนกอาน
รดเดอรส เธยเตอร (RT) เปนกลยทธทชวยกระตนความสนใจไดอยางสง โดยจะ
เชอมการอานออกเสยง วรรณกรรม และการละคร ไมเหมอนกบละครแบบทวไปทตอง
มเครองแตงกาย การแตงหนา อปกรณการแสดง การจดเวท หรอการทองจำบท
RT ตองการเพยงแคเรองทมเนอหาเหมาะสมทจะใหผอานใชสำหรบการอานออกเสยง
การใชเพยงเสยง การแสดงสหนา และทาทางของพวกเขา พวกเขากจะแสดงอารมณ
ความเชอ ทศนคต และการเคลอนไหวของตวละครออกมา ผบรรยายจะทำใหทราบถง
ฉากของเรองและการกระทำและใหคำบรรยายทจำเปนสำหรบการเปลยนฉาก
นกการศกษาไดบรรยายเกยวกบประโยชนของการใช RT และกลยทธทเกยวของ
มาชานานแลววา RT ชวยเพมการอานใหคลองขนและเพมการเรยนรคำศพทใหม ชวย
เพมความเขาใจในการอานใหดขน เปนการเปดโอกาสใหไดตความบทสนทนาและ
ความหมายในการสอสารและชวยเพมความตระหนกรบรและเหนคณคาของบทละครใน
ฐานะรปแบบหนงทางวรรณกรรมตวอยางเชนแฮรสและซเพ(1990)อธบายวาการอาน
บทเพอการแสดงเปนกจกรรมการอานออกเสยงทสนกสนานมากทสดอยางหนงสำหรบ
เดกๆและคด (1992)กลาววาการอานแบบRT เปนบรบทอยางหนงสำหรบการอาน
อยางมเปาหมาย“โดยกจกรรมการโตตอบระหวางกนนเดกๆจะเขารวมอยางกระตอรอรน
และมพลงทจะสนองตอบตอการแปลความหมายของวรรณกรรม” (ซเบสตา, 1997)
“รดเดอรส เธยเตอร เปนเครองมอเสรมสรางการอาน เครองมอชวยในการสอน หนทางสการแสดง และโอกาสทจะเลนกบภาษา... รดเดอรส เธยเตอร เปนการอานออกเสยงเพอสอสารเรองราวโดยผานการตความหมายของภาษามากกวาการแสดง... ประสบการณพน°านนนไมจำเปน ไมตองมอะไรเลยนอกจากเรองทมเนอหาดๆ และตวผอาน!... เดกๆ ชอบ “การแสดงออก” หรอ “การเลาเรอง” ซงสามารถนำมาใชกระตนการอานได... สำหรบผทคดจะลองใชรดเดอรส เธยเตอรเปนครงแรก ©นรสกตนเตนด ใจแทนคณเชยว”
(Lois Walker)
31Readers Theatre
RT ชวยเสรมพลงลกษณะทางสงคมของการอานใหแกรงขน (บชชง, 1981)
และเปดโอกาสใหเดกๆไดใชความสามารถอนหลากหลายในการทำงานเปนกลมในสภาพ
แวดลอมของการเรยนรรวมกน(ฟลด,แลปป,ฟลดและนาเกล,1992;เทราสเดลและแฮรรส,
1993)เพราะการนำไปปฏบตประกอบดวยการอานบทพดจำนวนมากRTจงชวยสงเสรม
ความคลองในการอานดวยปากเปลา (คารลค, 2000; มลลน, 1996) และเพมความ
สามารถของเดกๆใหเขาใจและรจกดดแปลงเนอหา(สเตเตอรและอลลงตน,1991)
วตถประสงคของ RT มดงน
• เพอใหตระหนกวาการอานออกเสยงเปนวธการอยางหนงทใชสอสารดาน
วรรณกรรมพรอมๆกบการตความและความเขาใจในตวละคร
• เพอชวยใหมประสบการณในการเลอกหนงสอหรอเรองสำหรบการอาน
หรอชวยใหรจกการดดแปลงเพอนำมาใชในการแสดง
• เพอฝกฝนการใชเสยงเพอตความหมายของบทพด และใหรความหมายของ
การสอสารแบบนนๆ
•เพอเพมความสนกสนานของการอานและการฟง
•เพอเพมความซาบซงในอรรถรสของวรรณกรรม
ถงแมวา RT ตงใจจะใหคนดรวมสนกดวย แต RT กยงคงเปนเรองทเนน
กระบวนการอยมากกระบวนการในการเตรยมจดแสดงRTนนมความสำคญไมนอยกวา
ผลลพธทสนกสนาน เนองจากแตละขนตอนของกระบวนการเตรยมความพรอม แทจรง
แลวกคอขนตอนทเออใหเกดกระบวนการศกษาตความและพนจวรรณกรรมโดยปรยาย
นนเองRTใหโอกาสแกเดกๆเพอฝกทงทกษะการอานและการพดไปพรอมๆกนและเปน
เทคนคทไดผลในการชวยใหเดกๆเกดความมนใจในความสามารถทางการอานของตวเอง
เพอพวกเขาจะไดนำไปใชในการอานเดยวแบบออกเสยงดวยตนเองและเชนกนถาผอาน
ทอานไมคลองถกจดใหอยในกลมผอานทคลองมนกจะชวยใหเขาอานไดคลองตามไปดวย
32 ละครสรางนกอาน
โดยทวไปแลว การคดเลอกเรองสำหรบการแสดง RT จะรวมผอาน 5-6
คนตองานแตละชน การคดเลอกควรจะจดตามความสนใจของผอานและผฟงโดย
การสอบถามเดกๆ โดยอาจจะนำมาจากเรองสนหรอคดมาจากบางตอนของนวนยาย
อตชวประวต หรอบนทกทางประวตศาสตร รอยกรองหรอบทกวทเนนการพรรณนา
บทละครสนๆหรอบางตอนจากบทละครจรงๆกนาสนกทจะนำมาแสดงกระทงอาจจะ
ลองเขยนเรองขนมาเอง
RT ชวยใหเกดประโยชนหลายดาน เชน
ชวยใหมการฝกอานซำ ซงเปนปจจยสำคญในการสรางความคลองในการอาน
การไดอานซำยงชวยเพมความมนใจและความกระตอรอรนในการอานของเดกๆ ดวย
RTเปนการเปลยนแปลงจากทเคยฝกแบบเดมๆใหสนกขนและเปนโอกาสอนวเศษสำหรบ
เดกทเคยรสกวาตวเองไมถนดในการใหความบนเทงแบบมออาชพแกผอน
RT ตางจากละครอยางäร
รดเดอรส เธยเตอร (Readers Theatre) มจดมงหมายตางจากละครโดยทวไป
ขณะทละคร (Theatre) มเปาหมายเพอใหความบนเทงและใหสาระกบผชมโดยการจำลอง
ภาพ“โลกสมมต”ใหเกดความเชอถอมากทสดแตรดเดอรสเธยเตอรสามารถใหทงความ
บนเทงและใชเปนสอการเรยนการสอนใหเกดความเขาใจในวรรณกรรมไดลกซงมากขน
ซงแตกตางจากการอานเพยงอยางเดยว
33Readers Theatre
ความแตกตางระหวางการแสดง“ละคร ”กบการแสดง“รดเดอรส เธยเตอร ”
ละคร รดเดอรส เธยเตอร
1.เนนทการแสดง 1.เนนทเนอหาวรรณกรรม
2.นกแสดงจะมจดมองหลกๆ
อยบนเวทคอมองหนากน
ระหวางนกแสดง(on-stage
focus)
2.นกแสดงจะสรางจนตนาการใหกบคนด
เกยวกบตวละครทปรากฏในบท
โดยมองไปนอกเวทซงมกจะมองไปทาง
ดานหลงกลมคนด(off-stagefocus)
และมผบรรยายรวมแสดงดวย
3.นกแสดงจะตองจำบท
และตองไมถอบทขณะแสดง
3.นกแสดงตองมบท(ถอ/วาง)
ใหเหนบนเวท
ไมจำเปนตองจำเพราะใชการอาน
แตตองซอม
4.นกแสดงจะตองแตงหนาและ
แตงตวเพอแสดงบคลกลกษณะ
ของตวละคร
4.นกแสดงไมจำเปนตองแตงตวแตใช
ความสามารถในการสรางจนตนาการ
ใหผฟงเหนภาพ
5.คนดกบนกแสดงจะแยกออกจาก
กนและมกจะมพนทหรอเวทใหรวา
เปนการแสดง
5.คนดจะใกลชดกบนกแสดงและใชพนท
ใดเปนเวทกไดเพราะไมจำเปนตอง
มอปกรณ/ฉาก
6.นกแสดงจะใชการเคลอนไหวมาก
และเคลอนไหวไปบนพนทเวท
และใชอปกรณประกอบฉากเปน
ประโยชนในการแสดง
6.นกแสดงไมเคลอนทมากนกแตใช
นำเสยงสายตาและทาทาง
เพยงเลกนอยประกอบ
34 ละครสรางนกอาน
ลองนÖกภาพ©ากนé´Ù
กลมนกเรยนชนประถมตอนปลายกลมหนงกำลงเรยนเกยวกบเทพนยายและ
นทานพนบาน พวกเขารวมตวกนเพอทจะอานเรองทดดแปลงมาจากนทานเกาๆ เรอง
“หมอวเศษ เดงดงได” เดกๆ ฝกซอมกนเปนกลมเลกๆ และตอนนกพรอมทจะอานให
เพอนๆทเหลอในชนเรยนฟงแลว
บางกนง บางกยนอยหนาชนเรยน โดยทงหมดหนหนามาทางผชม ผบรรยายยน
อยหลงทวางโนตดนตรและเปดแฟมสทวางอยบนนนแลวกเรมอาน
“กาลครงหนงนานมาแลว เมอพวกหมสามารถผวปากและหมอสามารถพดได
มสามภรรยาทยากจนอยคหนงอาศยอยในบานอนทรดโทรมทงคเปนเจาของหม
ทผอมโซอยตวหนง”
สามพดกบคนดดวยทาทางทหวโหยและตวสนเทา “ผมคอสาม” เขาพด
“และฉนเปนภรรยา” ภรรยาสงเสยงตะโกนมา “อด!” ตามดวยเสยงของหมแลวเรองก
ดำเนนตอ
ชายผหวโหยกบภรรยาตดสนใจจะขายหมทผอมโซของพวกเขาจงไดนำไปขาย
ทตลาด“ไมมใครซอหมทผอมโซอยางนหรอก”เขาครำครวญแตแลวในทสดหมกถกขาย
ใหกบคนแคระคนหนงดวยการแลกกบหมอตมซปสดำเกาๆ ใบหนง คนแคระหวงวาหม
ตวใหมของเขาจะเรยนรทจะผวปากเพลง“ดวงดาววาววบจรสแสง”ได
ขณะทการอานดำเนนตอไป ผอานอานบทบรรยายหรอบทของตวละครของ
พวกเขาไดอยางคลองแคลว พวกเขาอานดวยความกระตอรอรนจากบททอยเบองหนา
ของพวกเขากลบไปทบานนนอกครง ภรรยาเตรยมทจะตมมนฝรงทเหลออยชนสดทาย
ของพวกเขาในหมอสดำเกาๆ ใบนน แตทนททเธอวางหมอบนเตาไฟหมอกเรมสงเสยง
แปลกๆเสยงนนยงดงขนๆจนกระทงหมอนนรองตะโกนเสยงดงออกมา
35Readers Theatre
“ขาเปนหมอวเศษเดงดงได
นเหนขาเปนอะไร
ขาตองกระโดดฉบไว
ปลอยขาไป!”
ผอานทงหมดรวมกนตะโกนดวยเสยงอนดงปลอยขาไป! ปลอยขาไป! ปลอยขาไป!
ถอยคำปลอยขาไปถกพดซำแลวซำอกตลอดทงเรอง ทงผอานและผฟงเขารวมกนใน
โอกาสน
เรองยงดำเนนตอไป แลวหมอวเศษเดงดงไดกกระโดดเขาไปในถำของสตวประหลาด
กระเดงเขาไปในยงขาวของเจายกษ และกระดอนเขาไปในกระทอมของแมมด จากนนก
นำรางวลมาใหแกเจาของของมนดวยหมอทจไปดวยขนมหมออกใบเตมไปดวยเมลดขาว
และอกใบหนงกเตมไปดวยเงนทอง แตสตวประหลาด เจายกษ และแมมดกยงคงไลลา
หมอใบนแลวในทสดหมอสดำก“กระโดด กระเดง กระดอน”เขาไปในหมอใบใหญทใช
สำหรบตมซปของแมมดแมมดกรดรอง
“เจาหมอซมซาม! ถงเจาจะกระโดด กระเดง กระดอนไปไดไกลถงอลาสกาพวกขา
กไมสน! แคหลบไปไกลๆ ใหพวกขาไดตกซปนกนกพอแลว!”
แตแนนอนวาหมอใบนกยงคงกระโดดกระเดงตอไปมนกระโดดผานไปทบานคนแคระ
ททหมกำลงผวปากเพลง“ดวงดาววาววบจรสแสง”อยขางถนนและจากนนมากไมมใคร
เหนหมอวเศษเดงดงไดนนอกเลย ซงไมใชเปนเรองนาประหลาดใจ พวกนกอานบอกเรา
วาเพราะ
“อลาสกานนอยแสนไกล แมจะเปนหมอวเศษเดงดงได กไมสามารถ กระโดด-
กระเดง-กระดอน กลบมา!”
นกอานทกคนยนขนและโคงคำนบผชมปรบมอทกคนยม
36 ละครสรางนกอาน
ÊÌҧÅÕÅÒ à¾ÔèÁÊÕÊѹ
¡‹Í¹¨Ð¡ŒÒÇ¢Öé¹àÇ·Õ
“ไมกป‚กอนหนาน ©นเปดเมลและพบจดหมายเชÞเขารวมสมมนาเชง
ปฏบตการ ‘รดเดอรส เธยเตอร’ ©นเกอบจะลบทง ไมเคยไดยนเลยคำน รดเดอรส
เธยเตอร คออะไร-ใครจะสน? ©นคด
©นรสกดมากอยแลวในตอนนน ©นสอนศลปะการละครทงในระดบมธยมและ
มหาวทยาลย กำกบการแสดงมาแลวนบไมถวน และอทศตนสนบสนนดานการละคร
©นจดสมมนา ‘การละครแบบสรางสรรค’ สำหรบครในสหร°อเมรกาและแคนาดา
©นสอนครและนกเรยนมาเปนพนๆ คนแลว และเดนทางเขา-ออกแคนาดามากวา 10 ป‚
มาแลว จะมเหตผลอะไรทจะทำให©นสนใจรดเดอรส เธยเตอรซงเปนแคลกแหง
เกดใหมบนเวทน นอกจากน ©นยงคดวาการละครจะไปทำใหเกดการอานไดอยางไร?
หนงสอม ไวเพอการอาน และ ละครกม ไวเพอการแสดง ทกคนกทราบด แนละ
นเพยงแตตองการจะบอกวา ©นไมรอะไรเลยจรงๆ...
มองยอนกลบ ©นแทบไม เช อว า©นเกอบจะพลาดโอกาสเสยแลว
เมอ©นเขารวมการสมมนานน ©นรวา©นตดใจแคไหน ©นไดประโยชนอยางมากมาย
มหาศาล! และเมอเสรจสนจากการสมมนา ©นกตระหนกวา ©นไดพลาดทจะใชวธการ
ทสมบรณนมานาน... และทยอดเยยมทสดกคอ น ไม ใชเปนการทำใหสำเรจไดโดย
ผสอนการละครเทานน การใชหรอจดใหมรดเดอรส เธยเตอรกยงทำไดโดยทกๆ คน...”
(Lois Walker)
38 ละครสรางนกอาน
สÙการáส´งการอานบนเวท
รดเดอรสเธยเตอร(ReadersTheatre:RT)เปนของใหมดงนนรปแบบการนำ
ไปปฏบตจงยงคงเกดขนอยเรอยๆ ผทมองหาวธการเพมความสนกสนาน ความตนเตน
และต ง ใจใช เปนกจกรรมการอานจงไดทดลองและสรางสรรคยทธวธต างๆ
ดวยตวพวกเขาเอง ครทมงหวงทจะใหขอมลหรอสอนเกยวกบภาษาและแนวคดตางๆ
กจะพบวาRTเปนสงทเราใจในหองเรยนไดในอกดานหนงนกกจกรรมสงเสรมการอาน
ทตองการใหเดกๆ สนกสนานกจะฝกซอม “เรองของนกอาน” สำหรบการแสดงตอหนา
ผชม (และ/หรอการแขงขนดานการพดตางๆ) โดยใชวธการของ RT จากมมมอง
ของนกการละคร
การแสดง RT มไดหลายรปแบบ การจดเวทสวนใหญผอานมกจะถกจดใหนงอย
บนมานงหรอเกาอเปนแถวเรยงหนากระดานอยางเปนทางการหรอยนอยหลงแทนทวาง
โนตดนตร และผอานกจะถกจดใหอยในททมความสมพนธกบนกแสดงคนอนดวยเชนกน
ตวอยางเชนผบรรยายของตวละครหลกจะอยขางๆตวละครหลกและตวละครหลกกจะ
อยตรงกลางเวทในแบบททวไปทสดนนประกอบดวย
•นกอานถกจดใหเปนแถวหรอครงวงกลมนงบนเกาอไมทรงสงหรอยน
•บทหรอหนงสอทจะอานมกถกจดไวบนทวางโนตดนตร (music stands)
หรอถอหนงสอไวในมอ
•นกอานมองตรงไปทางคนดหรอมองไปทมมใดมมหนงมากกวาทจะมองกนและกน
กลมแชมเบอรรดเดอรส(ChamberReaders)จะใชรปแบบทคอนขางแตกตาง
แตกออกแบบชวนใหคนดทเปนเดกๆ สนใจไดมาก แชมเบอร รดเดอรสเปน กลม RT
ทไมหวงผลกำไรอยในเขตฮมบอลดตแคลฟอรเนย ไดสงเสรมการอานและวรรณกรรม
มาตงแตป1975กลมนกแสดงแบงออกเปน2ทมแตละทมประกอบดวย¬¬ผอาน4คน
39Readers Theatre
อำนวยการโดย JeanWagner หนงในสมาชกผกอตง ในแตละปแชมเบอร รดเดอรส
แสดงในเกอบจะทกโรงเรยนในเขตพนทของรฐ และเปนทยกยองวาเปนสถาบนเพอ
สาธารณประโยชนของทองถน
รปแบบของแชมเบอรรดเดอรสกคลายกบRTแบบทวไปคอใชการอานและพลง
ของการใชภาษาทพดออกมาเปนหลกแตกเพมการแสดงทาทางและการเคลอนไหวเขาไป
เปนจำนวนมากดวยนนเปนการทำงานทหนกเพมเขาไปหนอยแตกทำใหสนกมากขนไปดวย
โดยสรปแลวลกษณะพเศษของวธการทแชมเบอรรดเดอรสใชคอ
•ตวละครเคลอนทไปรอบๆเวทมากเชนเดยวกบในละครมการแสดงออกมาหรอ
เสนอการเคลอนไหวตามทอธบายไวในเรอง แตมกจะใชวธการแสดงทาทาง
แบบงายๆเชนการเดนอยกบท
• ถงแมวาผบรรยายจะมองไปทคนด แตตวละครมกจะมองไปทกนและกนเปน
สวนใหญ
• บททอานจดไวในแฟมแขงและถกถอดวยมอเดยว ปลอยใหมออกขางวางเพอ
แสดงทาทาง
•มชดเกาอไมทรงเตย1ชดและเกาอไมเดยวทรงสงแบบไมมพนก1ตวนำมาใช
เปนฉาก/อปกรณการแสดงแบบอเนกประสงค เชน เกาอสงทมเกาอเตยวางตด
กนเปนตนไมเพอใหไตขนหรอเปนภเขาเปนตน
คำวา เวท ในทนหมายถง “พนททใชเปนเวท” ซงอาจจะเปนหนาหองเรยนหรอ
พนทจดกจกรรมในหองสมดเวทจรงๆนนไมจำเปนและรปแบบการแสดงกไมมกฎเกณฑ
ตายตว คณจะใชหรอทำรปแบบไหนกไดทจะสามารถใหความบนเทงใจไดมากทสดแก
ผชมและนกอานของคณ
40 ละครสรางนกอาน
รÙเลอกหนงสอ
สงทสำคญทสดของ RT คอ ตองมหนงสอหรอเรองทจะอาน แมวาเรองตางๆ
เกอบทกเรองสามารถนำมาจดแสดง RT ได แตการเลอกหนงสอกตองเลอกเนอหาท
เหมาะสมกบวยและระดบการอานของกลมผเขารวมกจกรรมดวย คำวา “หนงสอ”
ในทนหากเปนหนงสอเลมหนา อาจตดมาเพยงบางสวนใหเหมาะสมกบเวลาในการจด
กจกรรมและหากคณสามารถนำมาดดแปลงเปนบทสำหรบการแสดงไดกนาลองทำด
ในทนจะยกตวอยางคำแนะนำหนงสอทเหมาะสมกบวยตางๆ จากหนงสอ
“เชยวชาญชวตฉลาดคดสรางสรรค”ของสำนกพฒนาสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข
(2548)ดงน
วย หนงสอทเหมาะสม
2-5ป •หนงสอทมเรองราวเกยวกบครอบครวหรอสงใกลตวเชนของใช
ตนไมหรอสตวตางๆ
•หนงสอทสอนเกยวกบการนบเลขอยางงายพยญชนะและสระ
พนฐานรวมทงเรองของขนาดและรปทรงพนฐานตางๆ
•หนงสอทใชประกอบการเลนตางๆของเดก
“การเลอกหนงสอหรอเรองทเหมาะสมนนสำคÞตอการใชรดเดอรส เธยเตอร (RT) ให ไดผล เนอหาตองมคณภาพ นาสนใจ และเหมาะสมกบอาย ระดบชน และระดบความสามารถในการอานของเดกๆ ผซงจะมสวนรวมในกจกรรมการละคร... เนอเรองควรประกอบดวยบทสนทนาทมชวตชวาบทของผบรรยายกสำคÞเพราะมนเปนการอธบายการกระทำของตวละครในเรอง สราง©ากและใหสสนภาพโดยการใหขอมลทจำเปน... เพมชวตชวาใหกจกรรมสงเสรมการอานของคณ! ทำใหสนกสนาน ตนเตน แมแตผอานทยงอานไมคลองกตาม! เปดมาน! เรม RT กนเถอะ!”
(Lila Carrick)
41Readers Theatre
เดกวย2-5ปจะเรมจบความหมายของคำทแทนทถงทไกลตวออกไปมากขนซงนบ
เปนการพฒนาความคดและจตใจทสำคญยง ภาษาทเรยนรมากขนจะทำใหเดกเกดความ
อยากรอยากเหนและอยากเขาใจ ซงนำไปสความสงสยอยากร ในวยนการรองเพลง
เลนประกอบทาทางหรอพอแมผปกครองครพเลยงอานใหเดกฟงโดยใชนำเสยงประกอบ
ทาทาง(หรออานแลวใหเดกแสดงทาทางประกอบ)จะทำใหเดกเรยนรเสยงของคำควบค
ไปกบความหมายและวธใชคำเหลานน
พรอมๆกนไปดวย
เดกทอยในชวงจบอนบาลและเขาส
ประถม หรอวย 5-6 ป เปนวยแหงการ
เรมตนอานออกเขยนไดอยางจรงจง
เดกจะเรมสนใจอานเรองราวกระตนเรา
จนตนาการจนตนาการเปนวธเรยนรทจะทำ
ใหพวกเขาผกโยงคำศพทใหมๆ สญลกษณ
วย หนงสอทเหมาะสม
5-6ป •นทานตำนานและเรองราวชวนฝน
•เพลงรองเลนบทรองทมสมผสและการรองรำไปพรอมๆกบ
ทกษะดานการอาน
7-8ป •เรองเกยวกบเพอนครโรงเรยนบานและสตวเลยงตางๆ
•เรองราวการผจญภยและความเปนไปในทตางๆ
•นทานและตำนานทมความยาวปานกลางนทานสอนใจตางๆ
9-10ป •นทานวรรณกรรมหรอวรรณคดทมความยาวปานกลาง
นยายเปนตอนๆบทกลอนหรอกลอนเปลาเปนตน
•หนงสอแนวสารคดชวตพชและสตวเกมการกฬาและงานอดเรก
ตางๆหนงสอประวตบคคลสำคญตางๆเปนตน
42 ละครสรางนกอาน
และขอมลใหมๆเขาไวดวยกนโดยไมตองมประสบการณจรงมารองรบในวยนเดกจะเรม
หดเขยนคำและจดเรองราวตางๆ การลองเขยนเปนการทดลองทสำคญของเดก ซงเกด
จากการผสมผสานจนตนาการเขากบการเลยนแบบประสบการณทไดรบอยางสรางสรรค
พฤตกรรมการอานของเดกวย7-8ป เดกจะเรมสนกสนานกบเนอเรองทมเนอหา
กระตนเราจนตนาการเรองราวแปลกๆทนาพศวงเกยวกบสงทอยรอบตวขณะเดยวกน
กจะเรมสนใจอานเรองทเกยวกบเดกวยเดยวกนหรอไลเลยกน เรมสนใจอานหนงสอทม
หลายบทหลายตอนตอเนองกนไป เดกบางคนสามารถพฒนาการอานไปไดอยางรวดเรว
จนถงขนสามารถ “อานในใจ” ผใหญ (พอแม พเลยง คร) ควรสนบสนนดวยการหา
หนงสออานงายในแนวทเดกชอบมาใหอานโดยเปลยนเรองใหมๆอยเสมอ
วย9-10ปสามารถอานหนงสอแนวเนอหาทยากขนมความยาวและซบซอนมากขน
เปนการอานเพอการเรยนร ซงจะตางจากการเรยนรทจะอานโดยอาศยเพยงประสบการณ
หรอจนตนาการเหมอนในชวงวยทผานมามการฝกฝนการใชสตปญญา
อยางจรงจง เรมตงขอสงสยและมความคดเหนตอสง
ทตวเองอาน และสามารถตงจดประสงคหรอสาระท
ตนเองตองการจากการอานได มความตองการหา
คำตอบเพอเพมพนความรและความเขาใจทมอยเดม
จากการอาน พอแม พเลยง และครควรสงเสรมให
เดกอานเรองทยากขน โดยเรมจากเรองทเดกชอบ
รวมทงแนะนำใหเดกอานในสงทหลากหลายขน
ผใหญควรตอบสนองพฤตกรรมการอานของเดก
อยางถกตองเพราะสงเหลานเปนรากฐานสำคญ
ทนำไปสการเปนนกอานคนควาในทสด
สวนวยทสงขนในทนจะขออางองจากขอมลในรายงานการวจยเรองการศกษาสภาพ
การอานของนกเรยนและการจดกจกรรมสงเสรมการอานในโรงเรยน กรมวชาการ
กระทรวงศกษาธการ(2544)ดงน
วย ความสนใจในการอาน
8-12ป •ทงเดกชายและเดกหญงจะชอบเหมอนๆกนเชนวรรณคดนทาน
นยายสำหรบเดกงายๆเกยวกบเทพบตรชาดกสภาษตคำพงเพย
นทานพนบานเรองตลกการตนขำขน
•เดกวยนจะชอบหนงสอทมเรองและรปเทาๆกนหรอรปลดนอย
ลงไดเนอเรองยาวขน
• คนทอานหนงสอเกงมกจะหนไปอานหนงสอในวยถดไปไดเปน
อยางด
13-14ป • เดกชายจะสนใจวทยาศาสตร ประวตศาสตร เกมคอมพวเตอร
สวนเดกหญงจะสนใจในเรองเกยวกบครอบครวเรมสนใจอาน
นวนยายรก
•ทงเดกชายและเดกหญงชอบเรองสตว
• เดกวยนจะชอบหนงสอทเปนเรองมากกวารป สวนมากจะชอบ
หนงสอพอกเกตบก ชอบอานการตน และชอบอานนตยสารมาก
โดยเฉพาะนตยสารทมเรองทสนใจเปนพเศษ
15ปขนไป • ชอบอานเนอเรองเกยวกบการปรบปรงบคลกภาพ การรกษา
สขภาพอนามยวรรณคดโคลงกลอนนวนยายรกเรองทเปนความร
การทองเทยวฯลฯ
•ความสนใจในการอานจะหลากหลายแบบผใหญ
44 ละครสรางนกอาน
การเลอกหนงสอสำหรบ RT โดยทวไปแลวจะเลอกเรองทงายและสนกสนาน
มบทสนทนาและการแสดงมากและมฉากหรอตวละครไมมากจนเกนไปโดยเฉพาะอยางยง
ควรประกอบดวยบทสนทนาทมชวตชวาบทของผบรรยายกสำคญเพราะจะอธบายการ
กระทำของตวละครในเรอง สรางฉากและใหสสนภาพโดยการใหขอมลทจำเปน ทงน
คณควรอานหนงสอทงเลมโดยละเอยดกอนทจะนำมาแจกใหแกเดกๆ เพอสรางสรรค
กจกรรมRTตอไป
45Readers Theatre
สรางสรรคเสยงสÙการอาน
ÍŒÍÁáÍŒÁÍÙŒÍÕé àÊÕ§㹤Í
Í‹Ò¹ËÂØ´Í‹Ò¹ËÂØ´ µÐ¡Ø¡µÐ¡Ñ¡
¶า¢อความ¢างบนนéเหม×อนกบความ¾ยายามãนการ·Ó RT ¢องคØณ
ลองãหคÓแนะนÓ¢างลางนéแกนกอาน¢องคØณด
เสยงเกดจากการทำงานโดยอาศยอวยวะตางๆของรางกายการออกเสยงทถกตอง
และชดเจนจะตองเรมตงแตกระบวนการหายใจ การวางทาของสรระ (posture)
การเปลงเสยงและการแปรเสยงออกมาเปนคำพด
ในการแสดงนน จะตองแสดงนำเสยงในรปแบบตางๆ ตามแตสถานการณ
การออกเสยงทถกตองและเขาใจความหมายหรอเจตจำนงของเนอหาทตองการพด หรอ
อานผาน “เสยง” จงเปนสอทสำคญ เพราะเปนกระบวนการสดทายทจะถายทอดความคด
ของเนอหาวรรณกรรมหรอสารทอานสผชมไดอยางมประสทธภาพ
เสยงมความสำคญเพราะ
•เสยงชวยเสรมความหมายใหคำและขอความของเนอหา
•เสยงแสดงอารมณทศนคตและความรสกไดโดยผานโทนของเสยง
อตราชา-เรวในการเปลงเสยงและดวยระดบเสยงสงตำดงเบา
•เสยงแสดงถงบคลกภาพและลกษณะของเพศวย
46 ละครสรางนกอาน
ลกษณะของเสยงทเปลงออกมาจะทำใหความหมายหรอความรสกทผฟงไดรบ
แตกตางกนเชน
-การปลกระดมโนมนาวใจอาจตองใชเสยงดง
-การสรางความนาเชอถออาจตองใชเสยงทมเปนกงวาน
-การปลอบประโลมกอาจตองใชเสยงเบานมเปนตน
ลกษณะของเสยงทแตกตางกน สรางความรสกทแตกตางกนแมจะมาจากเนอหา
เดยวกนและความรสกเหลานมกเปนความหมายทแทจรงของการสอสารดวยเสยง
เสยงยงทำใหเรารวาบคคลนนเปนเพศใดวยใด(ในกรณทไมเหนหนา)เชนเพศหญง
เสยงจะเลกแหลมกวาเพศชายในกรณทเจรญเตบโตแลวแตหากเปนเดกเลกมากๆเสยง
ของเดกหญงกบเดกชายจะไมคอยตางกน เสยงของผใหญจะคอนขางพรากวาเสยงของเดก
เปนตน
เสยงทมประสทธภาพในการสอสารควรมลกษณะดงน
• เสยงดงฟงชด (audibility) คอ เสยงทดงพอทจะทำใหผฟงฟงรเรองและจบ
ใจความไดอยางสบายหไมเบาหรอคอยจนตองตงใจฟงเปนพเศษหรอออกเสยง
ดงมากเกนไปจนผฟงรสกอดอดรำคาญ
•นำเสยงชวนฟง(vocalpleasantness)คอไมแปรงพราแหบหรอบาดห
•มความลนไหลและตอเนอง(flflflflfflluency)คอเสยงทพดออกมาราบรนไมตะกกตะกก
หรอมคำวาเอออาใหนอย
•มความยดหยนและปรบไดหลายลกษณะ(flexible/responsiveness)คอนำเสยง
จะไมใชโทน/ระดบเดยวกนตลอด จนผฟงรสกงวง มการเนนคำในจดทสำคญ
ซงจะชวยเพมความนาเชอถอไดดวย
47Readers Theatre
การอานแบบไมเวนวรรคหรอเวนวรรคแบบผดๆถกๆทเรยกวาการพดไมมจงหวะ
จะโคน จะทำใหผฟงไมเขาใจและขาดความสนใจได การระงบความตนเตนจะชวยให
จงหวะในการอานหรอการพดดขน
เสยงทเบาและอยในระดบเดยวกนตลอด(monotone)ทเรยกวาการพดยานคาง
มกเกดจากความไมมนใจ หรอใชเวลาคดกอนพดคอนขางมาก ทำใหจงหวะในการพดชา
และผฟงรสกเบอและงวงได ถาแกไขจงหวะในการพดหรออานใหกระชบไดจะทำให
นาสนใจยงขน แตถาเกดจากปญหาทางสรระ การเนนจงหวะและใสสสนเสยงใหกบ
คำพดจะทำใหจงหวะทชานนนาฟงยงขน
การฝกหายใจคอจดเรมตนของเสยงทมคณภาพเราเปลงเสยงพดและพดเมอตอน
ทเราหายใจออกขณะทปอดดนอากาศออกจากรางกายผานทางหลอดลมจมกและปาก
สมองกจะสงการใหลมหายใจมากระทบทเสนเสยงภายในกลองเสยงทำใหเกดเปนเสยงขน
ดงนนถาเราตองการเปลงเสยงใหดงและนาน เราตองหายใจเขาใหไดปรมาณอากาศท
มากหรอหายใจลกๆการหายใจลกแลวผอนลมออกมานอกจากจะทำใหไดเสยงทมคณภาพ
แลวยงชวยเสรมบคลกภาพใหลำตวของเราตงตรงและสงบนงไดอยางสงางาม
การหายใจเขาเนนทปรมาณอากาศทเราสดเขาไป สวนการหายใจออกเปนการ
ควบคมปรมาณอากาศใหออกมาถกจงหวะและพอเพยงตอการสรางเสยง การควบคม
การหายใจทดจะเกดขนไดเมอเราอยในทาทถกตอง ไมวาจะนงหรอยนตองตงลำตวตรง
(ไมงอหลงและไมแอนอกจนเกนไป)แตใหผอนคลายกลามเนอซงจะทำใหหายใจไดอยางสบาย
คนทตวงอหรอคอมหลงตวเอง เวลาเปลง
เสยงจะเกดการเกรงทบรเวณอกและคอทำใหหายใจ
ออกไมสะดวกจงตองตะเบงเพอใหเสยงดง เมอ
เราหายใจเขากระบงลมกจะลดตวตำลงกลามเนอ
หนาทองขยายออกกลามเนอซโครงขยายออกทาง
ดานขางทำใหเกดชองวางในชองอกอากาศกจะ
เขาไปสถงเลกๆ ภายในปอด เมอเราหายใจออก
กระบงลมจะกลบคนสรปเดม และกลามเนอ
48 ละครสรางนกอาน
ซโครงกลบเขาสสภาพเดมกลามเนอหนาทองคอยๆหดตวเขา นนคอ“หายใจเขาพงปอง
หายใจออกพงยบ”
เมอเราหายใจไดอยางถกตอง การทำงานของกลามเนอเหลานจะสมพนธกน
ทำใหเราไมเหนอยงายเวลาพดหรอพดขาดเปนหวงๆการหายใจสนๆแลวหยดเพยงบรเวณ
ชวงไหลและหนาอกสวนบนจะทำใหหายใจไดตนปรมาณอากาศเขาไปนอยทำใหมแรงดน
ในการเปลงเสยงนอยเสยงทออกมาจงเบาเหมอนขลยผวและทำใหเหนอยงาย
สงทสำคญในการหายใจเพอผลตเสยงทมคณภาพนน รางกายตองผอนคลายทสด
เมอใดกตามทรางกายตงเครยดหรออยในภาวะทไมพรอมกลามเนอบรเวณชายโครงกไม
สามารถเคลอนทไดอยางสะดวกพนทชองวางในชองอกกมนอยทำใหปอดไดรบออกซเจน
ไมเตมทจงสงผลใหเราหายใจไดไมลกและไมนาน
การหายใจเขาปอดอยางเตมทนอกจากจะทำใหเสยงทเปลงออกมามคณภาพแลว
ยงชวยใหระบบโลหตไหลเวยนดขนดวย
49Readers Theatre
ปญหาในการออกเสยง
คนทพดเสยงขนจมกเวลาพดจะเหมอนคนเปนหวด เสยงไมใสและไมนาฟง
ซงแตกตางจากเสยงนาสก(มณนง)คนทเสยงขนจมกเกดจากความผดพลาดเมอเสยง
เดนทางไปชองกะโหลกซงโดยปกตเสยงจะตองมารวมตวกนทดานหลงโพรงจมกกอนจะ
เคลอนขนไป การทเสยงเลดลอดออกมาทางชองจมกกจะทำใหพดออกมาเปนเสยงขน
จมกอกกรณหนงในขณะทเปลงเสยงออกเพดานออนกลบยกตวแทนทจะปดทางเดนลม
ทำใหลมออกทางโพรงจมกกอใหเกดเสยงออ ฟงไมชด ทเรยกวาเสยงขนจมก สามารถ
แกไขไดโดยการฝกสะทอนเสยงทรมฝปาก โดยอาจจะฮมเสยงใหเกดแรงสนสะเทอน
บรเวณดงกลาว หรอเปลงเสยง “ม” ยาวๆ ซงจะชวยใหรางกายปรบตวและทำงานได
อยางถกตอง
เสยงแหบทเกดจากการเปลงเสยงผดคอชอบพดแลวเกรงคอเคนสยงใชเสยงสง
เกนกวาเสยงตามธรรมชาต เชน คร นกรอง หรอผทชอบตะโกนหรอพดดงมากๆ
วธแกไขคอตองฝกวธการหายใจผอนลมหายใจออกขณะพดผอนคลายกลามเนอบรเวณ
หวไหล หนาอก และลำคอขณะพด เพราะผทมเสยงแหบจากการใชเสยงไมถกตองนน
มกจะหายใจไมถกวธสวนใหญจะหายใจโดยใชหวไหลและลำคอเพราะคดวาการยกไหล
จะชวยใหหายใจไดยาว แตแทจรงแลวจะทำใหหายใจไดชวงสนๆ และการเกรงหวไหล
ลำคอกเปนการเกรงสายเสยงและกลองเสยงดวย
นอกจากนคนทลมหายใจออกไมสมพนธกบการพดเชนพดยาวขณะทหายใจสน
ลมหายใจหมดกอนพดจบประโยคผพดตองเคนเสยงตอไปจนพดจบเมอทำอยางนนานๆ
เสยงกจะแหบได
การพดเสยงเบาจนกระซบนน กเปน
สาเหตใหเสยงแหบพราไดเชนเดยวกบการ
ตะโกนและตะเบงเสยงเพราะการเปลงเสยง
นนจะปดไมใหลมออกมาแตการกระซบจะม
50 ละครสรางนกอาน
ลมออกมาดวยทำใหมเสยงลมแทรกและเสยดสกบเสนเสยงเมอพดจงฟงดแหบพรา
คอนสแตนตนสตานสลาฟสก(ConstantineStanislavski)ผกอตงสำนกการแสดง
ทมชอเสยงเคยกลาวไววา “สระทเปลงออกมาคอสายนำ และพยญชนะกคอชายฝง”
เสยงคอสงทมนษยทำกบอากาศ สระและพยญชนะเปนสงทคกนและมความสำคญใน
ระดบเทาเทยมกน ในการออกเสยง หากเราเนนทพยญชนะมากเกนไป อาจทำใหคำพด
ออกมาเกดความกระดางเสยงขนจมกหรอลงคออาท‘ม’‘ณ’‘น’‘ง’เปนพยญชนะเสยงนาสก
ไมควรออกเสยงทพยญชนะนนเปนเวลานาน เพราะจะทำใหเสยงทออกมาเปนเสยงขน
จมก
เสยงกระดกลน ‘ร’ และคำควบกลำในภาษาไทยกเปนปญหาสำหรบบางคน
นอกจากนคนรนใหมยงมปญหากบเสยง‘ส’‘ช’‘ท’อกดวยดงนนการอานหรอพดอยาง
มประสทธภาพจงควรออกเสยงใหถกตอง
เสยง ‘ร’ เกดจากฐานเสยงกระทบกนระหวางปลายลนตรวกบเพดานในชองปาก
คนทมปญหาในการกระดกลนอาจเรมจากการหายใจเขา แลวปลอยลมหายใจออกพรอม
กบเปลงเสยง‘ร’สนๆกอนเมอทำไดแลวกรวเสยง‘ร’ยาวๆชาๆจนกระทงลมหมด
สวนผทออกเสยง ‘ร’เปนเสยง ‘R’ในภาษาองกฤษนนเพราะงอลนเอาไวเฉยๆโดยไม
ใหปลายลนสมผสดวยการตรวกบเพดานบนการออกเสยงดงกลาวไมไดเนองจากลนแขง
และเกรงอาจใชวธรวลนเหมอนเสยงเครองยนตเรอ (tongueblow)แตไมควรทำมาก
จนผดธรรมชาต และไมควรพดสลบเสยง ‘ร’ กบ ‘ล’ เพราะจะทำใหผดความหมาย
เชนเรยนเลยนเปนตน
ในการออกเสยง ‘ล’ นนควรปลอยลนตามสบาย ใชปลายลนแตะเบาๆ
ทเพดานบรเวณปมเหงอกและออกเสยง ‘ละละละ’หรอ ‘เลอะ เลอะ เลอะ’ เบาๆ
จะกลายเปนเสยง‘ล’ไมใชเสยง‘L’ในภาษาองกฤษทตองมวนลนในการเปลงเสยงออกมา
51Readers Theatre
เรารกโรงเรยนเรา เราเรงเราในการเรยน
รบรวาครเพยร เรงการเรยนใหกบเรา
จงเรงรบศกษา รตำราอยาโฉดเขลา
เรยนรอยาดเบา รบรบเอาเรารบเรยน
รงโรจนเรองความร เรงรบดเรองอานเขยน
เรงรดรกเรองเรยน รบพากเพยรเรยนเรองราว
“ผเลศเลอไมเหลาะแหละหลกหลกและเหลวไหล
ไมลมหลงใจลอยเดนเลนตากลมจนลมเวลาทลวงเลย”
“นกเรยนในโรงเรยนของเราเรยบรอยรกเรยน
เรงรบกระตอรอรนพากเพยรหาความรอยางรวดเรว”
รรกรอบชอบอารมณใหสมแรง อยาลกลอบเหลกชะแลงทงลงหลม
ไหนำกรดกลดคนสนกนทมม ดอกประทมดปลคอยปรดเปรม
ยำหวปลเจอนำปลารสปลมปลาบ มะปรางเปรยวรสซาบสขเขษม
ใครใครขายไกใหปรดเปรม รสชะเอมหวานตนเลยนทเรยนแพง
52 ละครสรางนกอาน
เสยง ‘ส’ มฐานเสยงทเกดจากการงอปลายลนแตะหลงฟนบนแลวปลอยใหลม
พงออกมาตรงๆพรอมกบปลอยลนตกลงปญหาทเกดจากเสยงนเพราะบางคนปลอยลม
ใหพงออกขางๆลนหรอเกดจากฐานตำแหนงเสยงผดคอปลายลนแตะอยระหวางฟนบน
และฟนลาง (เรยกวาเสยง interdental) ซงเปนการออกเสยง ‘th’ ในภาษาองกฤษ
หรอบางคนออกเสยง‘ส’โดยใชฟนบนกระทบกบรมฝปากลางกทำใหกลายเปนเสยง‘ฝ’ได
เสยง
เสยดแทรก‘ท’‘ช’‘จ’ทใชลมและรปปากมากเกนไปจนกลายเปนเสยงพยญชนะ
ในภาษาองกฤษ บางคนถอวาเปนการออกเสยงทฟงแลวเท เหมอนนกเรยนนอกหรอ
ศลปนนกรองหลายคนทนยมทำเสยงเหลาน เสยง ‘ท’ ‘ช’ ‘จ’ เวลาเปลงเสยงไมควร
ปลอยลมอยางแรงและไมใชลนมาสกดกนลมหรอหอปากเปนวงกลมเพราะจะออกเสยง
ไดไมชด
เสลาสลอดสลบสลาง สลดได
สอกสอะสอมสไอ สอาดสอาน
มแฟมฟาบมเฟองมไฟ มแฟบมฝอพอเอย
ตขบตขาบตเคยนตคราน ตครอตไครตเคราตครองฯ
(โคลงนราศสพรรณ)
เสยงไกขนรบทอดตลอดทง
จวนจะรงเวลาอษาไข
ตนเขาครวตงหมอเตรยมกอไฟ
เรงเรวไวจดสำรบเครองกบแกง
53Readers Theatre
คนทพดคำวา‘ดกวาเปนดฝา’‘ควายเปนฟาย’และ‘ขวาเปนฝา’ผพดตอง
ระลกวา ‘ฝ’ ‘ฟ’ เปนพยญชนะทขณะพดตองใชฟนแตะรมฝปาก ในขณะทตวควบกลำ
เหลาน (‘กว’ ‘คว’ ‘ขว’) จะไมใชฟนแตะรมฝปากเลย แตจะเปนเสยงทเกดจากโคนลน
การออกเสยงจงตองหมนฝกฝนและดความแตกตางของความหมายดวยเพอจะสามารถ
ออกเสยงไดถกตอง
ชงรกแรกวาลม รสตาล
สกบสขฤๅหวาน ฝากลน
กอนรกตรตรองนาน แนรกจรงฤๅ
หามเรมลองชมลน ฝาดเปรยวเบาบาง
พระเทศนจนครบถวนกระบวนสอน
ประนมกรกมราบลงกราบไหว
ประเคนของถวายเรยงเคยงกนไป
ตางสดใสแยมยมอมผลบญ
54 ละครสรางนกอาน
เสยงทมคณภาพนอกจากตองฝกเรองการหายใจและการฝกอานออกเสยงคำตางๆ
(Diction)ใหถกตองแลวสงสำคญทสดในการแสดงการอานจะตองสอดใสอารมณใหกบ
เสยงทอานดวยเพอเพมสสนและชวตชวาใหกบเรองทอานการฝกใชเสยงกบตวบท(Oral
Interpretation)และแสดงอารมณของเสยงตามเนอเรองจะชวยไดเปนอยางด
ควายไลขวดขางฝา ควาขวานมาไลขวางควายไป
ควายขวางวงวนขวกไขว ควายขวางวงวนขวกไขว
กวดแกวงขวานไล ลมควำขวางควาย
ควนไฟในกองฟาง กวาดหาพลางควานขวานดม
ขวกไขวควนไฟรม ขวานขวากคมไขวเขวไป
ฝนถงความควายหาย ใหขวญหายกวาฝนใฝ
ทองกวาวขวางมะไฟ ขวนขวายไปหาแตงกวา
ฟนเฟอนเหมอนเหนกวาง ความตาฝางไมเหนฝา
ควาไขวไปซายขวา ควายเดนมาควำกองฟาง
55Readers Theatre
การแสดงอารมณจากการอานคอการตความตวอกษรออกมาเปนเสยงในอารมณ
ตางๆ ซงตองใชจนตนาการควบคไปดวย หากผอานเชอวาเกดเหตการณเชนนนจรงๆ
อารมณของเสยงจะเกดขนและผชมกจะคลอยตามได
ในการแสดงการอาน ผอานตองเขาใจความหมายโดยรวบยอดความหมายยอยใน
แตละชวงแตละประโยคตลอดจนถอยคำทกคำทอยในขอความนนใหตลอดโดยสมบรณ
เสยกอนเมอเขาใจแลวขณะทอานกตองรจกใชนำเสยงรจกทอดจงหวะและแสดงกรยา
อาการประกอบดวยเชนการแสดงออกทางสหนาการเคลอนไหวของศรษะและลำตวให
พอเหมาะเพอชวยในการตความใหทงผอานและผฟงรบรความหมายไดอยางเตมท
ผอานจะตองรบรอารมณหรอความรสกทเนอหาขอความนนสอดแทรกไวใหได
และเมอรบรไวไดแลวเวลาทอานกตองใชนำเสยงและกรยาอาการใหสอดคลองกลมกลน
กบความรสกและอารมณในบททอานนน
ผอานตองทำใหผฟงซงกำลงฟงอยรบรนยสำคญของบททอานนนคอการใชนำเสยง
การหยดระยะและการแสดงออกทางสหนาและทาทางนนเอง
56 ละครสรางนกอาน
ประพนธขนจากชวตจรงของเดกหญงตวเลกๆ
คนหนงในประเทศญปน เธออาศยอยในเมองฮโรชมาเมอ
กองทพอากาศสหรฐฯ ทงระเบดปรมาณลงในเมองนเพอยต
สงครามโลกครงทสอง สบปตอมาเธอกเสยชวตเนองจาก
ผลของกมมนตภาพรงสจากลกระเบดดงกลาว บทนเปน
ชวงหนงทเธอพกรกษาตวอยในโรงพยาบาล ลองอานแบบ
ใชนำเสยงใหสอดคลองกบอารมณและความรสกของตวละครด
บายวนนนชสโกะเปนคนแรกทมาเยยมซาดาโกะเธอยมอยางมเลศนยพรอมกบถอ
อะไรบางอยางไวขางหลง“ปดตาซซาดาโกะ”
ขณะทซาดาโกะปดตาลงชสโกะกวางแผนกระดาษและกรรไกรลงบนเตยง“เอาละ
ตอนนดไดแลว”เธอบอกตอ
“อะไรหรอ”ซาดาโกะถามตาจองมองทกระดาษและกรรไกร
ชซโกะพออกพอใจตวเอง “ฉนมทางออกทดสำหรบเธอ จะทำใหเธอหายปวย”
เธอพดอยางภาคภมใจ“ดใหดนะ”แลวเธอกตดกระดาษสทองเปนสเหลยมจตรสขนาดใหญ
ในชวงเวลาสนๆ นนเอง ชสโกะพบไปพบมาหลายตอหลายทบ จนในทสดกลายเปน
นกกระเรยนแสนสวย
ซาดาโกะงง“แลวนกกระดาษนจะทำใหฉนหายปวยไดอยางไรละ”
“เธอจำไมไดหรอ เรองเกาทเลาตอกนมาเกยวกบนกกระเรยนนะ” ชสโกะถาม
“เราเชอกนวานกกระเรยนมอายถงพนป ดงนนถาคนทเจบไขไดปวยพบนกกระเรยนได
พนตว สงศกดสทธจะประทานความหวงให ทำใหคนๆ นนมสขภาพแขงแรงขนมาอกครง
หนง”เธอยนนกกระเรยนกระดาษใหซาดาโกะ“นเปนนกกระเรยนตวแรกของเธอ”
ดวงตาของซาดาโกะเออไปดวยนำตา ชสโกะชางนารกเหลอเกน นำเครองราง
•“ซาดาโกะกบนกกระเรยนพนตว”
57Readers Theatre
แหงศภนมตมาให ซาดาโกะนำนกกระเรยนสทองมาตงไวและสรางความหวง เมอเออมมอ
ไปแตะตวนกเธอรสกอมเอบใจ
“ขอบใจมากชสโกะจง”เธอพดเสยงแผว“ฉนจะเกบนกตวนไวตลอดไป”
เมอซาดาโกะเรมพบกระดาษ เธอพบวามนหาไดพบงายอยางทเหนไม ดวยความ
ชวยเหลอของชสโกะ เธอจงรวธพบสวนทยากๆ และพบเองไดหลงจากพบไดถงสบตว
ซาดาโกะกตงเรยงไวบนโตะตอจากนกกระเรยนสทอง บางตวไมคอยเรยบรอยนกแตไม
เปนไรนคอการเรมตน
“ตอนนฉนตองพบอกแคเการอยเกาสบตวเทานน” ซาดาโกะพดขน นกกระเรยน
สทองทอยใกลๆทำใหเธอรสกปลอดภยและมความหวงทำไมนะหรอ อก 2-3สปดาห
เธอยอมพบไดเสรจพนตวแลวเธอกแขงแรงพอทจะกลบบานได
เยนวนนน มาซาฮโรเอาการบานของซาดาโกะจากโรงเรยนมาให เมอเขาเหน
นกกระเรยนเขาพดขนวา“โตะเลกในหองนไมพอตงโชวนกกระเรยนของเธอหรอกพจะ
แขวนเพดานใหดกวานะ”
ซาดาโกะยมกวาง“พสญญาไหมละวาจะแขวนทกตวทฉนพบ”
มาซาฮโรสญญา
“ดแลวพจะตองแขวนใหฉนทงหมดพนตว”ซาดาโกะรองดวยดวงตาเปนประกาย
อยางเปนตอ
“พนตว!”พชายคราง“พดเปนเลนนา”
ซาดาโกะเลาเรองนกกระเรยนใหมาซาฮโรฟง
มาซาฮโรเกาหว“เธอหลอกพ”เขายมแหยๆ“แตเอาเถอะพจะทำให”แลวเขากขอ
ยมดายกบเขมหมดจากพยาบาลยาสนางะ และแขวนนกสบตวแรกของซาดาโกะตดกบ
เพดานสวนนกกระเรยนสทองยงอยบนโตะอยางสงางาม…
•จากหนงสอวรรณกรรมเยาวชน“ซาดาโกะกบนกกระเรยนพนตว”โดยอลเนอร
เคอร แปลโดย ถรนนท อนวช จดพมพโดยโครงการสอสนตภาพ คณะนเทศศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2529
58 ละครสรางนกอาน
เพมสสนãหบทกว
ทกคนคงเคยทองบทอาขยานพรอมๆ กนใน
หองเรยนสมยเดกๆ ลองใชวธเดยวกนนมาใชกบ
การอานบทกวโคลงฉนทกาพยกลอนใหมลกษณะ
การอานประสานเสยงแบบตางๆจะชวยเพมสสน
และความเขาใจไดมากขน
การอานประสานเสยง (Choral Reading)
เปนการอานแบบเปนกลมและเหมาะกบการอาน
บทกวเพราะผทรวมอานประสานเสยงจะชวยกน
และกนในการเรยนรวธอานไดดกวาการอานลำพง
เพยงคนเดยว พวกเขาจะเรยนรการทำเสยงให
ประสานสอดคลองกนกบผอนการหยดตามจงหวะ
ทำนอง การใชระดบเสยงสงตำ และการเนนคำ
หรอขอความ
การอานบทกว (หรอโคลง ฉนท กาพย กลอน) แมเปนการอานเดยว (solo)
ผอานตองแสดงอารมณ นำเสยง และจงหวะใหคลอยตามเนอความ จงจะเพม
ความนาฟงใหบทกวแตการอานบทกวบทเดยวกนหลายๆคนและเพมจงหวะในการอาน
ทหลากหลายจะยงเพมความนาฟงของบทกวและสรางภาพใหเหนชดเจนยงขน
59Readers Theatre
ตอไปนเปนเทคนคบางอยางในการอานบทกวแบบเปนกลม
Antiphonal การอานแบบโตตอบกนระหวาง 2 กลม เปนการอานสลบกนกลม
ละคำ/วล/ประโยคโดยอานตอเนองกนเชน
กลมท 1 ลมยงพด
กลมท 2 พรม
กลมท 1 พราง
กลมท 2 อยอยางนน
กลมท 1 ดวงตะวนยงสวางกระจางแสง
กลมท 2 นำยงเออยเรอยไหลไมลดแรง
กลมท 1-2 (พรอมกน) ความเปลยนแปลงเปนไปไมขาดตอน
(บางตอนจาก“ธรรมคตา”คำหยาด:เนาวรตนพงษไพบลย)
Canon การอานขอความเดยวกนทละคน (หรอทละกลม) โดยเรมและจบใน
จงหวะทไมพรอมกนเชน
นกอาน 1 (ดอกไม)
นกอาน 2 (ดอกไม)
นกอาน 3 ดอกไม
นกอาน 1-3 (พรอมกน) ดอกไมจะบาน
บรสทธกลาหาญ จะบานในใจ
(บางตอนจาก“ดอกไมจะบาน”ใบไมทหายไป:จระนนทพตรปรชา)
Choral Refrainการอานแบบมผนำการอาน1คนและมกลมเปนลกคอานซำ
ในขอความเดยวกน หรอผนำการอานอานสวนทสำคญแลวกลมกอานซอนขอความ
เดยวกนในลกษณะของการคอรส(chorus)เชน
นกอาน 1 ตะลงตงแฉเขาแหสงโต
กลม (ตะลงตงแฉตะลงตงแฉเขาแหสงโต)
60 ละครสรางนกอาน
นกอาน 2 ยองแยงโยงโยอยโลดโผน
กลม (ยองแยงโยงโยอยโลดโผน)
นกอาน 1 หนากระโจนหลงยอ
นกอาน 2 หนายอหลงกระโจน
นกอาน 1-2 (พรอมกน) สายหวยวโยนไปมา
กลม (สายหวยวโยนไปมา)
(บางตอนจาก“เตน”มอนนสขาว:ศกดศรมสมสบ)
Cumulative การอานเนนขอความทเปนจดสำคญทสดในบทกวอาจทำโดยการ
เนนคำ เพมนำหนกเสยงในการอาน เพมความดงของเสยงหรอใชการอานทวไป
ทละคนแลวเมอถงขอความทตองการเนนกอานพรอมๆกนทงหมด(หรอใชวธสลบกน
คออานพรอมกนทงหมดพอถงขอความทตองการเนนกใหอานเดยว)เชน
นกอาน 1 นำตารนไหลพรางอยางเงยบเงยบ
นกอาน 2 มนเยนเฉยบเหมอนเชอดใหเลอดไหล
นกอาน 3 ทงปวดลกราวทวเนอหวใจ
นกอาน1-3(พรอมกน) วนทำไมจงมดยดยาวนก
หรอ
นกอาน 1-3 (พรอมกน) แลววนนวนทรอกมาถง
นกอาน 1-3 (พรอมกน) เปนวนหนงซงฉนแสนหวนไหว
นกอาน 1-3 (พรอมกน) วนทเราจะเลกรอกนตอไป
นกอาน 4 (เดยว) ทกสงไดดบลงตรงนแลว
(บางตอนจาก“ในนามของความรก”คำหยาด:เนาวรตนพงษไพบลย)
Echoการอานแบบสะทอนเสยงเชน
นกอาน 1 อยกบความอกทกอนกกกอง
นกอาน 2 (อนกกกอง)
61Readers Theatre
นกอาน 1 ในหอง
นกอาน 2 (ในหอง)
นกอาน 1 ทปดมดชดกน
นกอาน 3 พบตนเองโทรมเหงอจนเนอมน
นกอาน 4 กำลงฝนถงใครกไมร
นกอาน 1-4 (พรอมกน) (ฝนถงใครกไมร)
(บางตอนจาก“นพพานในรานหมเปดศรวฒน”โลกในดวงตาขาพเจา:มนตรศรยงค)
Line-aroundการอานเดยวสลบกนคนละบรรทดเชน
นกอาน 1 หากเดกยงยมใส โลกยอมไดรอยยมสวย
นกอาน 2 ผใหญกยมดวย เพราะเดกชวยเชอมสมพนธ
นกอาน 3 ยมเดกคอยมโลก บรรเทาโศกดวยยมฝน
นกอาน 4 ฝนเดกดงตะวน สาดแสงงามยามอรณ
(บางตอนจาก“เดกนอยในเมองใหญ”มากานกลวย:ไพวรนทรขาวงาม)
Melody คอการนำบทกวมาใสเปนทำนอง อานใหมเสยงสง-ตำตางกน หรอใส
ทำนองเพลงใหกบบทกวแลวรองเปนเพลงทเราคนเคยกนดเชน
ถงมวยดนสนฟามหาสมทร
ไมสนสดความรกสมครสมาน
แมนอยในใตหลาสธาธาร
ขอพบพานพศวาสมคลาดคลา
Ostinato (มาจากภาษาอตาเลยน เทยบกบภาษาองกฤษในความหมายวา
obstinate)กลมหนงพดหนงคำหรอประโยคซำๆขณะทอกกลมหนงอานขอความ
แตกตางไปแตเปนเรองราวทมความเกยวของกนเชน
62 ละครสรางนกอาน
นกอาน 1 แลวชวต
นกอาน 2 ออน
นกอาน 3 ใส
นกอาน 4 เขยวใบไม
นกอาน 1 คอยพลกไหวพบละอองของแดดออน
นกอาน 2 (ใบไม-ใบไม--แดดออนออน)
นกอาน 3 บทเรมตนตามลลาความอาทร
นกอาน 4 ผลใบซอนกอนใบซบลงทบดน
นกอาน 2 (ใบไม-ใบไม-ใบไม--ลงทบดน)
(บางตอนจาก“ชวตและเงอนไข”ใบไมทหายไป:จระนนทพตรปรชา)
Unisonการอานออกเสยงพรอมๆกนเปนเสยงเดยวเปนเทคนคทเราคนเคยทสด
คอการอานหรอทองอาขยานพรอมกนทงชนเรยนนนเอง
นอกจากน ยงมการอานแบบแยกเสยงตามกลมเสยง เชนระดบเสยงสง-ตำ
หรอเสยงกลมชาย-หญง ฯลฯ อยางไรกตาม การอานบทกวไมวาจะเปนการอานเดยวหรอ
อานกลมในแบบตางๆ จะตองตความบทกวกอน คอตองรจกอารมณและบรรยากาศ
ในบทกวนนๆ เชน บทกวกลาวถงความเงยบเหงา วงเวง อาจตองใชเสยงเรยบ เยน
และแผวเบาเมอพดถงความโหดเหยมอาจตองใชเสยงทมตำเปนตน
63Readers Theatre
ในการอานบทกวหนงบท ไมควรใชเทคนคใดเทคนคหนงเพยงอยางเดยว
เพราะจะทำใหผฟงรสกซำซาก แตควรใชหลากหลายรปแบบผสมผสานกน จะชวยเพม
สสนและความนาสนใจในการอานและการฟงบทกวมากยงขนเทคนคตางๆควรทดลอง
ใชและคนหาแนวทางใหมๆตามความคดสรางสรรคของแตละคน
นกอาน1 หมพม
นกอาน2 ไมใบ
นกอาน3-4(พรอมกน) งามใบไมพม
นกอาน1-4(พรอมกน) (หมพมไมใบงามใบไมพม)
นกอาน1 ใบสวย
นกอาน2 สวย
นกอาน3 เปนกลม
นกอาน4 กลม
นกอาน1 พมละหลายหลายส
นกอาน2-4(พรอมกน) (หลาย-หลายส)
(บางตอนจาก“สาวนอยในสวน”มอนนสขาว:ศกดศรมสมสบ)
64 ละครสรางนกอาน
ãช´นตรสรางบรรยากาÈ
เสยงดนตรไมวาจะเปนจงหวะ ทวงทำนอง หรอโทนเสยง ยอมชวยสรางอารมณ
ใหผทไดยนไดฟงเสมอเพราะเสยงดนตรเปนสงทรบรไดผานประสาทสมผสการนำเสยง
ดนตรมาประกอบควบคไปกบการแสดงการอานจะชวยสราง“บรรยากาศ”ไดดนอกจาก
จะดงอารมณของผชมไดแลวยงชวยดงอารมณของนกแสดงทสรางไวใหคงอยบนเวทดวย
การนำเสยงดนตรหรอเพลงประกอบเขามาใชควบคไปกบการแสดงจะชวยในการ
เดนเรองและเปนตวแทนสอถงบคลกลกษณะของตวละครแตละตวไดอกทงยงชวยใหสง
ทเปนนามธรรมหรอสงทไมมรปราง ไมมตวตน กลายเปนสงทรบรและสมผสได เชน
เมอตองการสอคำวา“อำนาจเผดจการ”การใชเสยงดนตรในโทนทมตำ(เชนสายBass
ของกตารสายท4-6)และเลนในจงหวะหนกประกอบเสยงของผบรรยายชายจะชวยใหรสก
ถงความรนแรงได ขณะทตองการสอถง “ประชาธปไตย” กใชทวงทำนองทออนหวาน
ละมนเขามาแทน โทนเสยงทแตกตางทำหนาทแทนพลงของอำนาจ 2 ขวทขดแยงกน
ผชมจะเกดภาพในการเปรยบเทยบไดชดเจนขน
ถาคณ (หรอในกลมผเขารวมกจกรรม) มความสามารถทางดนตร กอาจใชดนตร
ประกอบการอานเชนเลนกตารคอรดงายๆคลอไปพรอมกบการอานหากไมสะดวกทจะ
เลนดนตรกอาจเลอกเพลงบรรเลงจากเทปหรอซดมาเปดคลอไปพรอมกบการอานไดเชนกน
การเลนดนตรสดมขอดคอ สามารถแสดงควบคไปกบการแสดงการอานไดเปน
อยางด ใหจงหวะและอารมณทสดกวา ขณะทการใชเพลงสำเรจรปแมจะทำไดงายกวา
แตตองอาศยจงหวะและควการเปด-ปดเพลงทแนนอนแมนยำและไมสามารถพลกแพลง
ใหเขากบผแสดงไดเหมอนดนตรสด
65Readers Theatre
การนำเพลงทคนหผชมมาประกอบการแสดง
สลบกบการอานกชวยสรางสสนและความนาสนใจ
ใหมากขนไดแตการเลอกเพลงตองเกยวโยงกบเนอหา
ของเรองทกำลงแสดงการอานดวย
หากเปนไปไดกอาจนำบทกวหรอ
วรรคทองจากหนงสอหรอเรองทนำเสนอ
มาใสทำนอง และถายทอดโดยการรองเปน
เพลงในแนวตางๆ ซงอาจจะดจากเนอความ
หรอกลมเปาหมายวาเหมาะสมกบเพลง
ลกษณะใด หากมขอจำกดเรองทกษะทาง
ดนตร กอาจใชเสยงของผอานสรางจงหวะ
หรอทำนองใหกบเนอความ การสรางจงหวะ
การอานใหเหมอนทำนองเพลง เสยงทถายทอดไปสผชมจะมมตและความนาสนใจมากขน
เชน การแบงวรรคและสลบกนอานตงแต 2 คนขนไป หรอการอานพรอมกนหลายๆ
คนในเนอความทตองการเนนเปนตน
การใชเสยงดนตรประกอบการแสดงการอานหรอการอานเปนจงหวะดนตร
ไมมแบบแผนตายตว ขนอยกบคณและนกอานของคณวาจะสรางสรรคดวยวธใด แลว
ทดลองใชเทคนคหรอวธการนนๆเพมเตมเขาไปตามความเหมาะสม
66 ละครสรางนกอาน
•การอานจดหมายของระพนทรทเขยนถงเพลนใน “สงครามชวต”
ระพนทร “ถาฉนเปนนก ฉนคงจะบนตดตามเธอไปทกหนแหง แมวาเมอบนไป
ระหวางทาง ตวฉนจะตองลกธน ฉนกจะอตสาหพยงกายบนไปตกตรง
หนาตกเธอ และเมอยอดรกไดเชดเลอดและนำตาใหฉนสกครง
ฉนกจะหลบตาดวยความสข”
(เพลงขน:เพลงอาลยรก)
ฉนรกเธอ รกเธอ ดวยความไหวหวน
วาสกวนฉนคงถกทอดทง
มนานเทาไหร แลวเธอกไปจากฉนจรงๆ
เธอทอดทงใหอาลยอยกบความรก
แมมปกโผบนไดเหมอนนก
อกจะตองธนเจบปวดนก
ฉนจะบนมาตายตรงหนาตก
ใหยอดรกเชดเลอดและนำตา
ระพนทร “แตนฉนบนไมไดอยางนกดงนนแมยอดหญงอยาทงฉนไปเลย...ฉนไมม
คำสาปแชงจะใหแกแมชาวฟาฉนมแตพรมแตความรกทบรสทธผดผอง
ทงามหนงไมมสอง ถาเธอไมตอบหรอรบคำวงวอนออนออดจากฉน
เธอกจงปรงยาพษสงมาใหฉนสกถวยหนงอยาฆาฉนอยางผรายเลอดเยน
จงฆาฉนอยางยอดรกและใหฉนตายอยางยอดรกของเธอเถด”
67Readers Theatre
¼อนคลายกาย-จต มงสรางอารมณ
กอนเขาสการแสดงหากผแสดงไดรบการฝกพนฐานการแสดงอยางงายๆ จะชวย
เพมอรรถรสและประสทธภาพใหกบการแสดงไดและพนฐานการแสดงทจะกลาวถงนยง
สามารถนำไปใชในการจดกจกรรมนนทนาการอนๆไดดวยพนฐานการแสดงอยางงายๆ
ม4ดาน
1.การสรางความรสกผอนคลาย(Relaxation)
2.การสรางสมาธ(Concentration/Attention)
3.การจนตนาการ(Imagination)
4.การแสดงอารมณความรสก(EmotionalExpression)
สรางความรสกผอนคลาย ภาวะผอนคลายเปนภาวะทสภาพรางกายและจตใจเปนอสระจากภาระทงปวง
ไมมความกงวลไมมเรองรบกวนจตใจกลามเนอไมเกรงและพรอมทจะใชประสาทสมผส
ทงหมดในการรบรสงรอบตว ไมวาจะเปนการมองเหนหรอการไดยน ฝกสรางความรสก
นไดโดย
•หาพนทสวนตวทหางไกลจากความวนวายไมมเสยงดงรบกวนไมมผคนขวกไขว
เพอลดการตอบสนองตอสงเรารอบขาง
• นอนราบกบพน ปลอยนำหนกทงหมดลงบนพน ขณะทนอนใหรบรลมหายใจ
ของตนเอง
•คอยๆหลบตาลงชาๆการหลบตาจะชวยใหสมองพกจากการตความภาพทเหน
ความตงเครยดของความคดจะลดลง แตยงคงรบรถงการกำหนดลมหายใจ
เขา-ออกและสมผสรอบตวอย
• คอยๆ แยกสวนของรางกายแตละสวนใหรบรวาอยในภาวะผอนคลายเตมท
หรอยง การรบรถงสภาวะผอนคลายทำไดโดยเปรยบเทยบกบภาวะทกลามเนอ
68 ละครสรางนกอาน
ตองใชงานหรอออกแรงภาวะทไมตองออกแรงกคอสภาวะทผอนคลาย
•“ปลายเทา”คอบรเวณตงแตตาตมถงปลายนวเทาใหเกรงปลายนวเทาชาๆเตมท
แลวคอยๆคลายการเกรงนนออกเปรยบเทยบภาวะทผอนคลายกบภาวะทเกรง
ทำซำ 2-3 ครงเพอใหเหนความแตกตาง และขยายความรสกผอนคลายใหทว
ปลายเทา
•ยายสวนขนมาเรอยๆจากปลายเทาขนมาทนองตนขาสะโพกหลงไหลแขน
นวมอคอและบรเวณใบหนาโดยใชวธเดมใหเปรยบเทยบภาวะทเกรงกบภาวะ
ทผอนคลาย ทำซำ 2-3 ครงในแตละสวน และขยายความรสกผอนคลาย
ใหมากขน
•เมอทำครบทกสวนของรางกายแลวจะรบรถงภาวะทเบาสบายคลายกบรางกาย
จะลอยอยเหนอพน
•จดจำความรสกผอนคลายนไว กอนทจะทำกจกรรมใดๆ ทตองใชสมาธจดจอ
อยาเรมจากสภาวะทรางกายยงเกรงและเครยดอย
•สมองกเปนอกสวนหนงทตองไดรบการผอนคลาย โดยการพยายามตดเสยง
ตดภาพทเขามาในความคดตดเรองตางๆทเขามาในสมองโดยทำใหเปนชวงท
นงและวางทสดอาจเรมจากการทำแค1วนาทแลวคอยๆขยายชวงเวลาใหได
3วนาทจะรสกถงความโลงของสมองได
69Readers Theatre
การผอนคลายจะเปนจดเรมตนของการทำกจกรรมตางๆทตองใชรางกายภาวะท
ไมผอนคลายจะทำใหทำกจกรรมเหลานนไดไมเตมท สงผลถงประสทธภาพของกจกรรม
นนดวย
สรางสมาธ สมาธเปนภาวะทเราสนใจและจดจอกบสงทเราตองการโดยไมสนใจกบสงอน
ขณะท อ านหน งสออย เราตองจดจอกบต วหน งสอและความหมายของคำ
ฝกสรางสมาธโดย
•เรมจากการหาสงทเราจะจดจอเชนจดจอกบลมหายใจใหรสกตลอดเวลาวาลม
หายใจเขา-ออกเปนอยางไร อาจใชการนบจำนวนการหายใจหรอนบแคการ
เขา-ออก มงความสนใจไปทการเขา-ออกหรอการนบ จะทำใหเราลมสงตางๆ
ไดชวขณะถอวาสมาธเรมเกดขนแลว
• การสรางสมาธอาจฝกไดจากการนบตวเลขในใจอยางเปนระบบ เชน นบเลข
1-100เมอครบแลวนบใหมหรอนบเพมขนทละ2เชน1-2/1-2-3-4/1-2-
3-4-5-6/...เปนตน
• หากมมากกวา 1 คน อาจประยกตใชเกมตางๆ เปนการฝกเปนกลม เชน
ทองสตรคณเปนวงกลมโดยแตละคนพดคนละ1พยางคถาพดผดตองเรมตนใหม
เปนตน
สมาธเปนสงทรบรไดเฉพาะบคคล โดยแตละคนรวาจะตองจดการกบสงเราตางๆ
ไดอยางไร
70 ละครสรางนกอาน
สรางจนตนาการ จนตนาการเปนสภาวะเสมอนจรงทเราสรางขน เกดจากการทำงานของความคด
การฝกฝนจนตนาการเปนทกษะทตองสงสม การทจะสรางจนตนาการใหเกดขนไดนน
ตองอาศยภาวะทรางกายและสมองผอนคลายและมสมาธ มฉะนนจนตนาการทเกดขน
จะอยไดในระยะเวลาสนๆไมตอเนองเพราะถกรบกวนจากสงรอบตว
•การฝกจนตนาการควรเรมหลงจากรางกายมการผอนคลายและมสมาธกบสงท
เรากำลงจะสรางขน เชนจนตนาการการยกของทมนำหนก ใหสมมตวาเรายก
ของทมนำหนก1กโลกรมและของทเรายกอยมนำหนกมากขนๆเปน2กโลกรม
3กโลกรมเราจะพบความแตกตางของการยกเมอของชนนนมนำหนกมากจน
เราไมสามารถยกไดพยายามผลกมนใหเคลอนทเราจะเรมรสกเหนอย
•การฝกจนตนาการจากสงทมองไมเหน ลองนกภาพวาตวเองเหนเมดเลกๆ
กระจายอยในอากาศ แลวเอาปลายนวเออมไปจบไวใหแนน จากนนมองหา
เมดเลกๆนนอกแลวเออมมออกขางหนงไปจบเปลยนจดไปเรอยๆทวบรเวณ
โดยเพมรายละเอยดของเมดทเราจะจบ จะเหนวามสตางๆ หรอมนำหนก
แตกตางกน
•การฝกจนตนาการเปนกลมอาจใชเกมหรอกฬางายๆเชนเกมแยงลกบอลโดย
ทไมมลกบอลอยหรอการแขงขนปงปองของสองทมโดยจนตนาการวามโตะและ
ลกปงปองอย เปนตน การฝกเปนกลมตองอาศยความเชอรวมกน ความสำเรจ
จะอยทความเชอทกลมสรางขน
การฝกเขาไปอยในโลกของจนตนาการบอยๆ จะทำใหเราสามารถเชอมไปสโลก
สมมตไดการเชอมกบสงสมมตจะทำใหอรรถรสในการอานหรอฟงเพมมากขนดวย
71Readers Theatre
แสดงอารมณ ความรสก อารมณและความรสกเปนภาวะของจตทเปลยนจากสภาพสมดล (ปกต) ไปสอก
สภาวะหนงสภาวะทางจตเชนโกรธกลวเศราโศกสนกสนานขยะแขยงหรอประหลาดใจ
เปนตนซงโดยปกตอารมณเหลานจะเกดจากการตอบสนองกบสงเราไมวาจะเปนเหตการณ
บคคล หรอเรองราว แตในการแสดงทสอสารจากสงทสมมตจากเรองแตงบางครงกตอง
อาศยความเชอหรอจนตนาการ วาสงเรานนเขามากระทบจรง ทำใหเราตอบสนองสงเรา
นนออกมาเปนอารมณทแตกตางกนได
การแสดงอารมณจากการอาน ตองอาศยการตความจากตวหนงสอออกมาเปน
อารมณคำจะไมมความหมายถาไมผานการตความการฝกจนตนาการใหเชอกบเรองราว
ตางๆจะชวยใหเราแสดงออกทางอารมณไดงายและชดเจนขน
•การฝกแสดงอารมณโดยการนบเลข1-10แบบออกเสยงใหนบตวเลขทเพมขน
แสดงถงอารมณทเขมขนขนเชนโกรธระดบ1/โกรธระดบ2/.../โกรธ
ระดบ 10 แลวเปรยบเทยบความรสกในระดบตางๆ วาตางกนอยางไร รวมถง
การเปรยบเทยบระหวางความรสกของคนทออกเสยงกบความรสกของผฟงดวย
•ฝกพดโดยการพดประโยคหรอคำเดมซำๆ โดยใหความรสกของคำนนแตกตาง
กนในแตละอารมณเชน“เสอตวนเธอซอมาจากทไหน”ถารสกวาชอบเสอตวน
เราจะพดดวยความรสกอยางไร ถาไมชอบจะพดดวยความรสกอยางไร ฝกพด
ดวยอารมณความรสกทโกรธ กลว เศรา ขยะแขยง สนใจใครร ฯลฯ หรอ
ความรสกในแบบตางๆดวยการออกเสยง
•ฝกเปนค โดยการเลอกคำทมความขดแยงกนมาโตตอบกน เชน “ใช-ไมใช”
“ไป-ไมไป”“จรง-ไมจรง”โดยการฝกลองพดคำเหลานนใหยนยนวาสงทตวเองพด
เปนสงทถกตองทสดแลวพจารณาวาการทำซำๆจะทำใหระดบแบบแสดงออก
ของอารมณเปลยนไปแคไหน
72 ละครสรางนกอาน
การแสดงอารมณและความรสกตองอาศยการปฏบตจรง
แลวแลกเปลยนความคดเหนกน
73Readers Theatre
เตรยมรางกายãหพรอม
รางกายคนเราประกอบดวยอวยวะตางๆทำหนาทตางกนแตมความสมพนธซงกน
และกน และทำใหรางกายสามารถเคลอนไหวหรอทำกจกรรมตางๆ ได การเรยนรเรอง
การเคลอนไหวของรางกายจงจำเปนตองมความรเกยวกบสวนตางๆของรางกายเพอให
เขาใจลกษณะและการใชงานทถกตอง
โครงสรางรางกายของเราประกอบดวย กระดก กลามเนอ และผวหนง กระดก
เปนตวยดสวนตางๆ ของรางกาย รบนำหนกและควบคมการเคลอนไหว รางกายของ
มนษยประกอบดวยกระดกทงสน206ชน
กระดกสวนทสำคญคอกระดกสนหลง เปนสวนทชวยในการเหยยดตรงและการ
เคลอนไหวของลำตว มลกษณะพเศษคอทำหนาทเสมอนทอสงผานเสนประสาทจาก
สมองไปสสวนตางๆ ของรางกาย กระดกสนหลงมลกษณะเปนทอนๆ จำนวน 26 ชน
วางซอนกนเปนรปโคงแบงไดเปน4สวน
•สวนคอ(cervicalvertebrae)ทำหนาทคำจนศรษะ
•สวนหลง(thoracicvertebrae)อยบรเวณสวนอกดานหลง
บรเวณนจะมกระดกซโครงออมจากดานหนามาเชอม
•สวนเอว(lumbarvertebrae)และ
•สะโพก(sacrum&coccyx)
รอยตอระหวางกระดก 2 ทอนเรยกวาขอตอ ซงมสวนสำคญในการเอออำนวย
ใหรางกายสามารถเคลอนไหวได ขอตอของกระดกในรางกายมทงลกษณะขอตอแบบ
บานพบ(hinge joint) เชนขอศอกเขาขอเทา เปนตนและขอตอแบบลกกลมในเบา
(ballandsocketjoint)ไดแกหวไหลและขอตอสะโพก
74 ละครสรางนกอาน
ขอตอระหวางปลายกระดกจะเชอมตอดวยเอนและพงผดจงทำใหเราสามารถ
พบ เหยยด หรอหมนได ขณะทเราเคลอนไหวกลามเนอจะหดและยดตวตามลกษณะ
ทเรากระทำ
การเคลอนไหวในชวตประจำวน เชน การยน เดน วง กระโดด เขยง จบ ดง
หรอยกของ ฯลฯ ถาปฏบตถกวธจะชวยใหความสามารถและประสทธภาพในการใชงาน
ดและใชไดยาวนาน หากใชไมถกวธจะสงผลตอประสทธภาพการใชงานในระยะยาว
ลดลงดวย
การยนเทาทงสองจะตองรบนำหนกตวทงหมดการยนทดควรยนตวตรงแยกเทา
กวางเทาชวงไหลและลำตวตงตรงจะทำใหรางกายรบนำหนกไดดทสด นำหนกจะตกลง
ระหวางเทาทงสองขางเทากนและยนไดอยางมนคง
ขนตอนแรกคอตองสำรวจตวเอง โดยอาจมองตวเองในกระจกสงเกตดวาทาทาง
ของคณขณะทนงลงบนเกาอ ยนหรอลกจากเกาอ มลกษณะอยางไร ปญหาทมกพบ
ในผใหญ ไดแก การยนศรษะไปขางหนามากเกนไป ไหลงมไปขางหนา และนงทรดตว
หยอนลง
เมอสำรวจดในกระจกทาทาง(ยน)ทถกตองเมอดจากดานขาง
•หไหลสะโพกและขอเทาทงสองขางอยในแนวเสนตรงเดยวกน
•ไหลผอนคลายแตไมงมไปขางหนา
•กระดกสนหลงโคงเลกนอยใน3แหงคอเวาทสวนคอ
โคงไปขางหนาเลกนอยทหลงตอนบนและเวาทสวนหลงสวนลาง
•เขาทงสองงอเลกนอย
•นำหนกตวตกอยทกลางเทาไมใชหวแมเทาหรอสนเทา
การเคลอนไหวของรางกายในลกษณะทไมถกตองมสวนสมพนธตออาการปวดหลง
เชนการยกของหนกขณะทหลงงอจะมแรงกดมากเกนไปตอหมอนรองกระดกทำใหขอตอ
ทกระดกสนหลงไปกดทบเสนประสาทผลกคออาจมการบาดเจบหรอเพมความเจบปวดได
โคงไปขางหนาเลกนอยทหลงตอนบนและเวาทสวนหลงสวนลาง
•นำหนกตวตกอยทกลางเทาไมใชหวแมเทาหรอสนเทา
การเคลอนไหวของรางกายในลกษณะทไมถกตองมสวนสมพนธตออาการปวดหลง
เชนการยกของหนกขณะทหลงงอจะมแรงกดมากเกนไปตอหมอนรองกระดกทำใหขอตอ
ทกระดกสนหลงไปกดทบเสนประสาทผลกคออาจมการบาดเจบหรอเพมความเจบปวดได
75Readers Theatre
การเรยนรกลไกการเคลอนไหวของรางกายและทำกจกรรมตางๆ อยางเหมาะสม
ใชทาทางการเคลอนไหวทถกตองจะสามารถปองกนอาการบาดเจบหรออาการปวดทอาจ
เกดขนได กอนทจะเรมทำกจกรรมใดๆกตาม ขนแรกสดจะตองคำนงถงกลามเนอหนาทอง
สะโพก และหลง กลามเนอเหลานดงหลงของคณใหอยในทาทางทสมดลและรกษาการ
เคลอนไหวใหอยภายใตขอบเขตของความสบาย
เมอสำรวจรางกายทละสวน จะพบวาแตละสวนสามารถใชงานไดเหมอนและ
แตกตางกนเชนคอ(กมเงยเอยงหนซาย-ขวา)หวไหล(ยกกดดนหนา-หลงหรอหมนได
360องศา)ขอศอกหวเขา(พบได)ขอมอขอเทาสะโพกฯลฯทำอะไรไดบางแลวลองทำ
2ขางไมเหมอนกน เชน ไหลขางหนงยกขนอกขางกดลงหรอขางหนงหมนไปทางซาย
ขางหนงหมนไปทางขวาทำไดหรอไม
จะพบวาสวนตางๆของรางกายสามารถทำทาทางตางๆไดมากมาย
76 ละครสรางนกอาน
กจกรรม
• ให ปฏ บ ต ต ามคำส ง ท ไ ด ย น เช น
เดนไปขางหนา ถอยหลง เดนออก
ดานขาง (ซาย/ขวา) ว ง เหยาะๆ
ไปข างหน า ว งถอยหล ง ว งออก
ดานขาง(ซาย/ขวา)หยดนงยนนอน
คกเขา ยน เดนเขยง ฯลฯ ออกคำสง
เปลยนทาทางไปเรอยๆ จากนนใหเพม
ทาทาง เชน มอสองขางเทาสองขาง
ตดพนเดนตอนงกนตดพนอยางเดยว
ขาขวาตดพนขางเดยว สะโพกและ
ไหลขวาตดพน มอสองขางตดพน
อยางเดยว ฯลฯ จะเหนความคด
สร างสรรค ในการทำทาทางของ
แตละคน
• แยกกลมออกเปน 4 กลม เรมจาก
ตบมอพรอมกนเปนจงหวะ 1-2-3-4
จ า กน น เ ร ม แ ย กก า รตบม อ ต าม
หมายเลขกลมเชนจงหวะท1กลมท
1ตบมอ/จงหวะท2กลมท2ตบมอ...
เว ยนจนครบ 4 กล ม (ควรเปด
เพลงคลอไปดวย) แลวกลบมาเรม
รอบใหม เมอทกกลมเรมคนกบจงหวะ
ของตวเองใหเปลยนเปนรอบท1
77Readers Theatre
กลม1และ3ตบมอ(กลม2และ4ใหทำทาอะไรกไดในจงหวะตบมอของตวเอง)รอบท
2กลม2และ4ตบมอ(กลม1และ3ทำทาในจงหวะตบมอของตวเอง)เวยนเชนน
สก4รอบตดตอกนจะชวยฝกสมาธและจงหวะในการเคลอนไหวได
• ใหแบงเปนกลมยอยกลมละประมาณ
6-8คนใหทำทาทางอะไรกไดทใช
รางกายทกสวนและใหความรสกวา
เปน“เปด-ปด”โดยใหเวลาในการคด
1นาทจะพบวาแตละกลมสรางสรรค
ออกมา เป นภาพการ เป ด -ป ด
ในรปแบบตางๆ ได เชน ทกคน
เดนล อม เปนวงกลม ใช แขน
ขางหน งประสานกนตรงกลาง
อกขางโบกเขา-ออก ซาย-ขวา จน
สดแขน ภาพทออกมาเหมอน
ดอกไมกำลงบานคลกลบเปนตน
78 ละครสรางนกอาน
ลลาáละทาเตน
ขอใหพจารณาการแสดงตอไปน
• บนเวทนกแสดงเคลอนออกมาพดคนละประโยคแลวโบกผาสขาวพลว
นกแสดง1 สงใดทเกดขนแลว
นกแสดง2 สงนนยอมเกดขนแลว
นกแสดง3 เหตการณบางเรองทเกดขนและผานไปนน
นกแสดง4 บางทมนกไดทงรองรอยของมนไวขางหลง
นกแสดง5 เกนกวาทใครๆจะคดเหน
• การเคลอนไหวผาสขาวพลวในชวงนเปนอารมณของกาลเวลาทวๆไป
นกแสดง1 ผทสรางประวตศาสตร
นกแสดง2 หรออกนยหนงผลขตชะตากรรมของมนษย
นกแสดง3 ผลขตความเปลยนแปลงของมนษย
นกแสดง4 หาใชพระพรหมหรอพระผเปนเจา
นกแสดง5 หรอผศกดสทธทไหนไม
นกแสดง1-5(พรอมกน) หากเปนมนษยนนเอง
• นกแสดงเคลอนไหวกลายเปนภาพรางของความเปนมนษย (move แลวพากนยก
ใครสกคนใหสงขน)
• ทนใดผาสแดงผนใหญกเคลอนเขาหานกแสดงเปนมนษยทงหมด เหมอนจะสราง
หายนะใหแตแลวกกลายเปนประดบประดาใหมนษยคนเดมนนสงสงงดงามยงขน
79Readers Theatre
(เสยงผบรรยาย) ...กาลเวลาทผานไป มไดผานไปอยางไรความหมาย กาลเวลา
มไดผานไปดจวามนเปนความวางเปลา และมไดทงสงหนงสงใดไวขางหลงมน มน
มเคยเปนเชนนน ในอนาคตและอนนตกาล เบองหลงกาลเวลาผานไปยอมมพฒนาการ
ของสรรพสงเหลอไวเปนรองรอยของมนเสมอ...
การใชผาขาวโบกเปนสญลกษณของการมอสระ การใชผาสแดงสอถงความมอำนาจ
และความรนแรง เพอแสดงถงการถกพนธนาการความคดดวยกรอบปฏบตของสงคมใด
สงคมหนง... นคอการสอสารดวยการแสดงลลารปแบบหนงในการแสดงคตกวการชด
“กหลาบตนนน36,500ดอก”ในชวงทนำมาจากวาทะวาดวยประวตศาสตรและกาลเวลา
ของ‘ศรบรพา’(กหลาบสายประดษฐ)
การใชทาทางและลลาประกอบการแสดง มกมจดประสงคหลกคอการถายทอด
เรองราวจากเนอหา เพอสรางบรรยากาศในการแสดงใหสามารถดงดดความสนใจจาก
ผชมเพมมากขนจากการฟงเนอความเพยงอยางเดยวและทำใหผชมไดใชประสาทสมผส
ทงการฟง การชมไปพรอมๆ กน ซงจะกระตนใหเกดการจดจำเรองราวจากภาพทเหนได
อยางชดเจนขน
ลลาและทาทางในการสอสารเรองราวเชนการรำการแสดงบลเลตหรอการแสดง
ละครใบ เปนการสอสารผานทาทางทไมมคำพดแตใชทาทางในการแสดงเพอสอสารกบ
ผชมแทนคำพดและอารมณซงทาทางในลกษณะนจะเปนทาทางทแสดงสญลกษณ เพอ
สอใหคนดเขาใจความหมายไดโดยสากลตามระเบยบแบบแผนของการแสดงแตละประเภท
เชนการใหความหมายวา“ฉน”ในรำไทยคอการจบมอเขาทอกตนเองในบลเลตแสดง
โดยการผายมอทหนาอกตนเองและในการแสดงละครใบคอการชมอทตนเองดวยนวโปง
หรอนวชเปนตน
การออกแบบการแสดงลลาเพอประกอบการอานมความแตกตางจากการออกแบบ
ทาเตนเพอแสดงเพลง เพราะจะตองอานบทหรอเนอหาของเรองและตความเพอเปน
ทาทางทสามารถสอสารกบคนดไดตรงตามคำในเนอความและไมใหเสยอรรถรสในการชม
80 ละครสรางนกอาน
โดยไมใชทาทางทซบซอนเกนไป การแสดงการอานโดยทวไปจะไมมดนตรเปนองคประกอบ
หลก แตจะใชจงหวะของการอานแทน ดงนนการอานบทและตความจงมความสำคญ
เพอใหเนอหากบทาทางทแสดงออกมารวมกนไดอยางสอดคลองลงตว และไมรบกวนกน
และกน
การตความจากเนอหาควรใหความหมาย
ทตรงคำ เมอแสดงเปนทาทางกไมควรใชการ
เคลอนไหวทมากใชเพยงแคการขยบรางกายสวนใด
สวนหนงเทานนในระหวางการอานเชนเมอตองการ
สอถง “พลง” นกแสดงหนหนาซาย-ขวาพรอมกน
ทงหมด(5คน)นกแสดงเคลอนไหวรางกายสวนใด
สวนหนงพรอมๆ กนกจะเกดพลงในการเคลอนไหว
ขนและไมเปนการรบกวนการฟงดวยเปนตน
สวนการออกแบบทาเตนประกอบเพลงมกม
จดประสงคเพอสรางบรรยากาศสนกสนานใหแกเพลง
นนๆหรอสรางความสขใหแกผชมโดยทาทางทแสดง
ออกแตละทานน จะเปนทาทคดคนขนมาเพอใหจำ
ไดงาย สามารถเตนตามได ถายทอดความรสก
ภาพรวมของเพลงนนๆโดยไมจำเปนวาทาทสอออกมา
นนจะมความหมายตรงกบคำของเพลงนนๆนอกจากน
ทาทางทประดษฐขนนนจะใชการเคลอนไหวทงตว
ผแสดงจงตองมทกษะพนฐานในการเตนทดเพอให
81Readers Theatre
แสดงทาทางออกมาไดสวยงาม
นกเตนจะตองมการฝกซอมรางกายตนเองอยเสมอเพอสรางกำลงและความแขงแรง
ของรางกายใหสามารถทนตอการเตนในรปแบบตางๆ โดยไมทำใหเหนอยงายและไม
ทำใหรางกายเสอมสภาพจากการใชงานหนกนกเตนตองรจกบำรงและถนอมรางกายตน
เองไมใหเกดการบาดเจบจากการฝกซอมหรอการแสดง ดวยการอบอนรางกายกอนและ
หลงการแสดง
สำหรบนกแสดงกเชนกน จะตองมการฝกซอมการแสดง การแสดงละครนนไม
สามารถเลนไดดวยตนเองทงหมดดงนนการฝกซอมรวมกนจงเปนสงสำคญเพราะจะทำ
ใหนกแสดงรวมเขาใจอารมณของตวละครและสามารถรบสงอารมณกนไดอยางไหลลน
สามารถทจะพฒนาอารมณของตวละครไดรวมกนมากขนเพอใหสามารถถายทอดบทบาท
นนไดสมจรงและสรางอารมณรวมใหเกดขนแกคนด
ในการแสดงทกชนดนนการซอมถอเปนสงทสำคญมากทสดเพราะการซอมจะชวย
ใหเกดความแมนยำในการจดจำ การรบสงอารมณรวมกนของผแสดงความแขงแรงของ
รางกาย และทาทางทเปนธรรมชาตของนกแสดงแตละคนจะไมขดเขนกบการแสดงออก
ในทาทางแบบตางๆ
82 ละครสรางนกอาน
ตาโบล โชวความนง
คำวา “ตาโบล ววอง” (Tableau vivant/Tableaux vivants) เปนศพทเฉพาะ
มาจากภาษาฝรงเศสหมายถง“ภาพนงมชวต”ตาโบลววองหรอเรยกกนสนๆวา“ตาโบล”
เปนรปแบบหนงของการแสดง โดยนกแสดงทำทาทางเปนภาพนงบนเวท มกใชในการ
สอสารทางละครชวงเวลาทนกแสดงทำทาทางเปนภาพนงนนจะไมเคลอนไหว ไมพดจา
ใหความรสกตอผชมคลายการดภาพถาย ภาพวาด หรออนสาวรย ผชมจะจนตนาการ
เหตการณตอจากภาพทเหน
ตาโบลววองเปนรปแบบการแสดงทนยมกนมากในสมยกอนทวทยโทรทศนและ
ภาพยนตรจะเขามามบทบาท นกเรยนการละครในประเทศองกฤษในสมยวกตอเรยใช
เปนรปแบบหลกในการแสดงละคร และรปแบบนเปนทนยมสงสดในชวงศตวรรษท 19
ปจจบนยงคงใชกนอยในการแสดงละครทวๆไปเพอรวบเวลาในการเลาเรองมกเรยกกนวา
“ภาพนงเลาเรอง”
การใชตาโบลววองชวยใหการแสดงงายขนเพราะไมตองทำทาใหเหนเหตการณ
ตงแตตนจนจบเพยงแตตดภาพทตองการสอความหมายมาแสดงเปนภาพนงเชนหากใน
เรองมการทะเลาะววาทและชกตอยกน นกแสดงสองคนกไมจำเปนตองชกตอยกนจรงๆ
บนเวท แตใหนกแสดงคนหนงทำทาเงอมกำปนชก สวนอกคนกทำทาหนหนาเหมอนถกชก
เพยงงายๆเทานกสามารถสออารมณของการชกตอยกนได
ทสำคญคอการออกแบบทาทาง ผออกแบบควรเลอกภาพหรอเฟรมทจะสอ
ความหมายไดมากทสด การแสดงออกทางสหนาของนกแสดงตองใหความรสกนนๆ
ดวย แตทสำคญยงกวา นนคอ นกแสดงจะตอง “นง” การเคลอนไหวแมเพยงเลกนอย
กอาจสงผลตอความรสกของผชมได
84 ละครสรางนกอาน
เพมเทคนคละครãบ
ในการแสดงรดเดอรสเธยเตอร(RT)การแสดงอะไรกตามทอธบายไวในเนอเรอง
ทอาน ผอานควรพยายามทำหรอไมกเสนอออกมาโดยใชเทคนคละครใบ (mime)
ถาใครสกคนกำลงกนขาว เรากควรเหนการยกชอนขนไปทปาก ถาใครสกคนกำลงหอย
อยกลางอากาศเรากควรเหนแขนถกดงตงเหมอนลกบอลลนทลอยอยถาใครสกคนกำลง
ขมาแขงเรากควรเหนเทามากำลงวง
คำสำคญในทนกคอ “สอใหเหน” เพราะทาทางการเคลอนไหวมกจะหางไกลจาก
ความเปนจรง ตวอยางเชน มนลำบากทจะถอดเสอออกมาจรงๆ ในเมอมอขางหนงตอง
ถอบททจะอานอย นกอานจะเรยนรไดอยางรวดเรวทจะทำทาหลบแบบนงตวตรงโดยให
ศรษะโนมไปทางดานขางและการเดนอยกบทเปนวธการเดนทางทนกอานชอบมากทสด
ถงแมวาเทคนคละครใบ(mime)ทเปนแบบแผนนนไมจำเปนแตมนกชวยเพมความ
ประณตใหกบการแสดงและมนยอมดเสมอทจะใชวธการทไดรบการพสจนมาแลวสำหรบ
การเดนอยกบท การขนลงบนได ไตเชอกหรอราวไม การยกหรอลากวตถหนก ทาบน
การหกลมและอนๆลองคนดหนงสอในหองสมดทเกยวกบเทคนคละครใบศกษาด
สวนหนงของกลมนกแสดงละครใบทประสบความสำเรจไดกคอ การตระหนกถง
สงทมองไมเหน ถามานงหมายถงเกาอหรอโตะ กตองมนใจวาไมมใครจะเดนผานโตะ!
แมแตประตซงมองไมเหนกไมควรยายตำแหนงขณะทคนอนๆผานเขาไปถาตวละครสองคน
ดภาพบนผนงพวกเขากจะตองตกลงกนวามนอยทไหนและมองไปตรงจดเดยวกน
85Readers Theatre
สรางสรรค “หน” ประกอบการáส´ง
รดเดอรสเธยเตอร(RT)กเหมอนกบการเลาเรองทสามารถสรางสรรคภาพตางๆ
โดยการเสนอภาพของสงทไมสามารถนำมาปฏบตไดจรงบนเวทระยะเวลาสามารถทำให
สนลงหรอยดขยายออกไปไดคำพดจากจนตนาการสามารถสรางขนไดและการเดนทาง
อนนาพศวงกสามารถนำมาแสดงไดเชนกน
แตกรณนำไปใชกบเดกเลกๆ อาจตองมเครองชวยในการสรางจนตนาการ
การประดษฐอปกรณเพมเตมจะทำใหเดกๆ เหนภาพไดชดเจนและสนกสนานมากขน
เชน ประดษฐหมวกเปนรปสตวตางๆ ใหเดกสวม ใชภาพประกอบหรอนำหนแบบตางๆ
มาชวยสรางสสนเพมขนเพอดงดดความสนใจของเดกๆ
ในทนจะแนะนำการประดษฐหนทเนนวธทงายๆ และประหยดคาใชจาย 5 แบบ
คอ
หนหนงสอพมพ
หนปากอา
หนสาย
หนนวมอ
หนผาเจาะหนา
ËØ‹¹Ë¹Ñ§Ê×;ÔÁ¾�อปกรณ
1.กระดาษหนงสอพมพ
2.สกอตชเทปใส
3.กรรไกร
4.ไมไผขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 0.5 นว
ยาวประมาณ2ฟต
86 ละครสรางนกอาน
ขนตอนการทำ
• ฉกแบงกระดาษหนงสอพมพ
• มวนกระดาษหนงสอพมพตามแนวนอนใหมเสนผาศนยกลางเลกทสด
จนสดกระดาษและตดสกอตชเทปเพอยดกระดาษใหตดกน
• ดดมวนกระดาษหนงสอพมพใหเปนรปรางทตองการเชนชางคนเปนตนโดย
ตดสกอตชเทปเพอใหเปนรปรางดงกลาว
• นำไมไผมาวางพาดตวหนตรงกงกลางและตดสกอตชเทปเพอยดใหตวหนตดกบ
ไมไผ
• ลองขยบหนตามอารมณตางๆ หากเกดความไมแขงแรงใหยดสกอตชเทปให
แนนหนาขน
ขนาดของหนไมควรใหญหรอเลกเกนไปเพราะหากเลกไปจะทำใหไมเหนเสนรปราง
ของหนทชดเจน และหากใหญเกนไปจะเกดความงอนแงนและเคลอนไหวไมสะดวก
เวลาเชดและหากเลอกหนงสอพมพหนาทมสสนมามวนกจะทำใหหนมสสนมากขนเชน
อยากไดหางของชางเปนสเขยว กอาจเลอกหนาโฆษณาทมสนามหญามามวน เพอโชว
สเขยวออกมาดานนอกเปนตน
87Readers Theatre
ËØ‹¹»Ò¡ÍŒÒอปกรณ
1.กระดาษแขงเทาขาว
2.สนำหรอสชอลก
3.กรรไกร
4.ดนสอ
5.กาว
6.กลองนมขนาดสเหลยมผนผา
7.คตเตอร
ขนตอนการทำ
•วาดรปทตองการลงบนกระดาษแขงเทาขาว
•ตดแบงชวงตวของหนเปน2สวนคอชวงหวถงปากและชวงปากถงขา
•ใชคตเตอรกรดกลองนม 3 ดาน และพบครงใหปลายดานบนและดานลาง
เทากน
•นำดานหวของกลองนมมาทากาวตดบนรปสวนทเปนหวถงปาก โดยตดให
ชดขอบปาก
88 ละครสรางนกอาน
•นำดานทายของกลองนมมาทากาวตดบนรปสวนทเปนปากถงขา โดยตดใหชด
ขอบปาก
•ลองขยบหนตามอารมณตางๆหากไมแขงแรงใหตดกาวใหแนนหนาขน
ขนาดของหนไมควรใหญหรอเลกจนเกนไปเพราะจะทำใหเชดลำบากและกลองนม
อาจรบนำหนกไมไหว หากมเวลาจำกด การเลอกใชสชอลกอาจเหมาะสมกวา เพราะ
ใหสสนทสดใสในเวลาจำกด
ËØ‹¹ÊÒÂอปกรณ
1.กระดาษแขงเทาขาว
2.กาว
3.กรรไกร
4.สนำหรอสชอลก
5.ไหมพรม
89Readers Theatre
ขนตอนการทำ
• วาดรปทตองการลงบนกระดาษแขงเทาขาวโดยวาดเปน2ชนหนา-หลงแตม
ชวงตอกนทดานหวของหน เชน วาดคน 2 ดาน คอดานหนาและดานหลง
ใหมสวนเชอมกนทหว เมอพบครงหน 2 ชนจะทบกนสนทเหลอหนเพยง
ตวเดยว โดยสามารถสอดไหมพรมเขาใตสวนหวซงเชอมตอกนไดดวย และ
ระบายสทงดานหนาและดานหลง
• ตดหนตามรปรางและพบครง
• นำไหมพรมมาผกเปนวงกลม และสอดไหมพรมไวในชวงทกระดาษเชอมตอกน
(สวนหวของหน)
• ตดกาวใหหนทงสองดานตดกน
• ลองขยบหนตามอารมณตางๆ
ขนาดของหนไมควรใหญหรอเลกเกนไป เพราะหากเลกไปจะทำใหผชมมองไมเหน
และหากใหญเกนไปไหมพรมจะรบนำหนกไมไหว หรออาจแกดวยการนำไหมพรมมาถก
เปนเปยกอนทจะทำเปนเชอกสำหรบเชดกได และเวลาระบายสใหระบายสหนดานหลงกอน
เพราะหากระบายดานหนากอนเวลาระบายดานหลงหนจะเปอนหมดความสวยงาม
90 ละครสรางนกอาน
ËØ‹¹¹ÔéÇÁ×Íอปกรณ
1.กระดาษแขงเทาขาว
2.กาวหรอสกอตชเทปใส
3.กรรไกร
4.สนำสชอลกหรอสเมจก
5. ผาเชดหนารปสเหลยมจตรสกวาง
ประมาณ1.5-2ฟต
ขนตอนการทำ
• วาดรปทตองการลงบนกระดาษแขงเทาขาว โดยวาดเฉพาะสวนหวของหน
แลวระบายส
• ตดหนตามรปราง
• ตดกระดาษแขงเปนรปสเหลยมผนผากวางประมาณ2นวยาวประมาณ5นว
และมวนกระดาษทำเปนแหวนครอบนว โดยวดเสนผาศนยกลางแหวนจาก
ความกวางของนวชของคนทเชดหน
• ตดแหวนทดานหลงของหน
• เจาะรผาเชดหนา3รเพอใชสอดนวโปงนวชและนวกลาง
• ลองสวมผาเชดหนากบมอผเชด และลองสวมหนสวนหวไวทปลายนวช
ลองขยบหนตามอารมณตางๆ
91Readers Theatre
ขนาดของหวหนตองมความสงปดนวชของผเชด มฉะนนนวชจะโผลออกมา
ทำใหไมนามองหากผสรางสรรคไมสะดวกทจะวาดหวหนเองอาจเลอกรปนกแสดงดารา
นางแบบ มาใชตดเปนหวหนแทนกได โดยแปะทบลงบนกระดาษแขงอกครงหนงเพอให
เกดความแขงแรง
ËØ‹¹¼ŒÒà ÒÐ˹ŒÒอปกรณ
1.ผาดบหนากวางเกน1หลา
(90เซนตเมตร)ยาวประมาณ
2-3เมตร
2.สนำสโปสเตอรหรอสชอลก
3.กรรไกร
ขนตอนการทำ
• วาดรปตามเรองราวทตองการ โดยวาด
สวนหนาของรปตางๆ เทาขนาดหนา
ของคนแสดงและระบายส
• ใชกรรไกรเจาะสวนหนาของหนทงเพอใชสอดใบหนาของผแสดง
• ลองสอดใบหนาของผแสดงเขาไปในชองทเจาะ และลองขยบหนาตามอารมณ
ตางๆ
92 ละครสรางนกอาน
ควรวดขนาดหนาของผแสดงกอนวาด และควรตดขนาดเลกกอนแลวลองสอดหนา
เขาไปในชองวาง หากชองวางเลกกวาใบหนาของผแสดงคอยเลมผาออกทละนด หนผา
เจาะหนาสามารถเลาเรองราวในหนงสอไดครบถวนเชนอาจทำผา6ผนสำหรบเลาเรองราว
1เรองและหนแบบนมเสนหเวลาจดแสดงสามารถดงความสนใจของผชมได
93Readers Theatre
หนทง 5 แบบควรมผาสำหรบใชทำฉาก
(เพอบงตวผเชด) โดยใชผาสพนหรอผาถงแบบลายไทย
ตารางหมากรก ขนาดกวางประมาณ 1 หลา ยาว
ประมาณ3เมตรแลวใชคน2คนจบปลายดานซาย
1คนดานขวา1คนสวนจะถอทงชายผาดานลาง
หรอชขนดานบน ขนกบประเภทของหนทใชเชด
หนทเสนอมาทง 5 แบบนจะเนนถอชายผาทงดาน
ลางเพอบงผเชดหน
รดเดอรส เธยเตอรไดแลว!...ขอใหสนกกบความมหศจรรยของ
94 ละครสรางนกอาน
¢Í§¹Ñ¡Í‹Ò¹
ËÅÒ¡ËÅÒÂÇÔ¸Õ“àÇ·Õ”
96 ละครสรางนกอาน
โครงการรดเดอรสเธยเตอร(RT)อาจใชเวลาหลายวนขนอยกบความยาวของเรองและจำนวนเวลาตอวนทแบงใหกบ
กจกรรมการอานโดยเฉลยเวลาทใชตอ1เรองประมาณ5วน
การนำRTไปปฏบตนนมหลากหลายวธดงกลาวแลววารปแบบ
การนำไปปฏบตยงคงเกดขนเรอยๆ ขนอยกบการสรางสรรค
และประยกตใชของแตละคน
กอนเรมกจกรรมRTมคำแนะบางประการดงน
• ใหผรวมกจกรรมเลอกเรองจากหนงสอหรอบทของ
ตวละครทขนอยกบความสนใจและความสามารถใน
การอานของพวกเขา
• กำหนดบทบาทการแสดง (เชน ผบรรยาย ตวละคร
ผกำกบ)
• จดเนอหาของเรองใหผทจะอาน1ชดตอนกอาน1คน
• ใหนกอานอานเนอเรองในใจ
• พดคยกนและอธบายถงคำทยากหรอไมคนเคย
97Readers Theatre
• ชกจงใหนกอานนกภาพเกยวกบตวละคร(เชนเขานาจะพดเสยงอยางไร?การ
แสดงสหนาของพวกเขานาจะเปนอยางไร? ทาทางของตวละครในตอนนนนา
จะเปนอยางไร?)
• ใหนกอานอานบทของตวเองดวยการอานออกเสยงใหบอยครงมากทสดเทา
ทจำเปนเพอสรางความมนใจและใหเกดความคลองในการอานบทของตน
• ชวยนกอานในการตดสนใจวาพวกเขาจะทำการอานบนเวทใหดไดอยางไร
(เชน ผอานนงทงหมดหรอยนทงหมด ผอานบางคนนงในขณะทบางคนยน
ผอานทงหมดเรยงกนเปนแถวตรง หรอผอานบางคนอยดานหนาและบางคน
อยดานหลง)
ในชวงของการแสดงRTมเรองสำคญทควรกลาวถงดงน
• นกอานถอบทในขณะทอานหรอใหบททอานวางอยบนแทนแบบทวางโนตดนตร
• นกอานอาจเลอกทจะมองไปในจดทอยเหนอศรษะของกลมผชม หรอถาไม
พวกเขากอาจจะตดสนใจรวมกนวานาจะทำแบบใดในการปฏสมพนธทเหมาะสม
(เชนมองไปทผอานอกคนหนงในขณะทกำลงพดเปนตน)
• กลมผชมจะนงและฟงอยางตงใจ เพราะพวกเขาจะใชจนตนาการใหสนกไปกบ
การตความจากเรองทนกอานกำลงอาน
98 ละครสรางนกอาน
วธการนำRTไปปฏบตนนมทงการอานในระดบฝกอานเบองตนการอานแบบรอบวง
การอานแบบพรอมใชในวนเดยวการอานแบบรวมกนคดการอานบนเวทไปจนถงแบบท
เพมความซบซอนทางการแสดงมากขนอยางวธการแสดงของ แชมเบอร เธยเตอรและ
สตอรเธยเตอร
โดยทวไปแลว การอานในระดบฝกอานเบองตน (Primary Reading) การอาน
แบบรอบวง (Circle Reading) การอานแบบพรอมใชในวนเดยว (Instant Reading)
และการอานแบบรวมกนคด(CooperativeReading)นนมประโยชนและมประสทธภาพ
มากทสดสำหรบครหรอผจดกจกรรมทตองการวธการในการ “เสรมสรางการอาน”
สวนผทเนนเรองของ “การแสดง” กพบวาวธเหลานมประโยชนเชนกนสำหรบกระบวน
การฝกซอมการแสดงบนเวทในชวงตนๆ เพอนำไปสการแสดงการอานบนเวท (Staged
Reading)
สำหรบนกกจกรรมสงเสรมการอานทจดกจกรรมเปนวาระ อาจเหมาะสมกบการ
อานแบบพรอมใชในวนเดยว (Instant Reading) หรออาจใชการแสดงการอานบนเวท
(Staged Reading) โดยอาจตองเปนผแสดงเอง วธนำไปปฏบตทจะกลาวถงนอาจตอง
นำไปประยกตใหเหมาะสมกบกลมผรวมกจกรรม
ตอไปนคอคำอธบายขนตอนวธการของRTแบบตางๆดงน
99Readers Theatre
การอานãนระ´บ½ƒกอานเบéองตน (Primary Reading)
เมอใชการอานกบกลมผทเรมหดอานในระดบประถมตนหรอกลมเดกเลกสงสำคญ
คอการเลอกเนอเรองทมลกษณะสามารถคาดเดาเรองได และมคำหรอวลพเศษทซำๆ
กนตลอดทงเรอง
ในการอานระดบฝกอานเบองตนสวนใหญนน คร/ผจดกจกรรมจะรบบทเปน
ผบรรยายหลกขณะทเดกๆจะเขารวมโดยการอาน(หรอการพดซำ)ดวยคำวลโคลงและ
ประโยคซำๆ งายๆ วธนคลายกบการเขารวมฟงการเลานทานซงเดกๆ จะชวยผเลาใน
การเลาเรองโดยการฟงแลวกพดซำขอความบางขอความ
เพราะนกอานรนเยาวซงเชอวาพวกเขาจะตองกลายมาเปนนกอานจรงๆจงเปนสง
สำคญทจะตองทำสำเนาเนอหาของเรองและแจกใหกบเดกๆ ทกคนโดยไมคำนงถงความ
สามารถในการอาน สำเนาของเรองทแจกนจะบรรจถอยคำหรอขอความทงหมด
เพอชวยใหเดกๆ ใสใจกบเรองทพวกเขาไดยนจากการอานออกเสยงของถอยคำทอยบน
หนากระดาษ
ขนตอนดำเนนการ • ทำสำเนาเนอหาของเรองทจะอานและแจกทกคน
• อานเนอเรองใหดงพอทเดกๆ ทกคนไดยน และกระตนใหเดกๆ ทกคนเขารวม
โดยการพดซำคำหรอวลทงหมด ทคณทำเครองหมายเอาไว
หลงจากอานเรองแลว 1 หรอ 2 รอบ คณอาจจะตองชวยเดกๆ ขดเสนใต
คำหรอวลทงหมด ทตองพดซำ
• จากนนคณและเดกๆ กพรอมทจะอานซำอกครง ชใหเหนแตละสวนทถกขด
เสนใตเมออานถงตรงนน
• ถาจำเปนตองมบทพดเดยวหรอบทของตวละครกจดแจงมอบหมายหรอขอ
100 ละครสรางนกอาน
อาสาสมคร ชวยนกอานเหลานขดเสนใตบทของพวกเขา และฝกซอมบทนนๆ
กบนกอานแตละคน
• อานเรองอกครงโดยนกอานทงหมดรวมกนอาน
• กระตนใหนกอานนกภาพทมาจากเนอหาของเรอง และใหพวกเขาเกบสำเนา
เรองทแจกเขาไวในแฟมสของตวเอง สำเนาเหลานอาจนำกลบบานเพอไปอาน
ซำกบพนองหรอผปกครอง(หรอใหผปกครองอานใหฟง)
บทของตวละครอาจมการสบเปลยนบทกนตลอดชวงการฝกซอม และเรองก
จะถกอานซำแลวซำอก ใหนำเรองทคณชอบและฝกซอมบอยทสด นำมาแสดงในวนพอ
วนแมหรอวนครอบครวกจะสรางความประทบใจไดไมนอย
หมายเหต: กรณทเปนเดกปฐมวย อาจตองเพมอปกรณ เชน หนแบบตางๆ
มาประกอบดวย แตตองมหนงสอหรอเรองทจะอานแจกใหเดกคนละชด แมจะอาน
ยงไมไดแตใหเดกรวาคำทพดหรออานซำๆนนอยในสวนไหนของเรองเดกๆจะจำได
101Readers Theatre
การอานáบบรอบวง (Circle Reading)
การอานแบบรอบวงนนเปนการใหเดกๆไดอานบทของตวละครทตางกนทงหมดใน
เรอง เปนการทดลองกบเสยง และทายสดกเลอกบททตวเองชอบทสด วธนจะชวยให
นกอานสรางความมนใจไดเพราะไมใชการบงคบไมมการแขงขนและใหโอกาสแกนกอาน
ทกคนทจะไดอานเนอหาทงหมด
ขนตอนดำเนนการ • ทำสำเนาเนอหาของเรองแจกใหกบนกอานทกคน
• ใหนกอานของคณอานตลอดทงเรองในใจ
• หลงจากนกอานทงหมดอานในใจแลว กใหมาลอมวงกนเปนวงกลมวงใหญ
ซงรวมถงตวคณดวยถาเปนไปได
• ตอไปกเรมใหนกอานคนทอยซายมอคณอานสวนของผอานคนแรก คนตอมา
อานสวนทสอง และคนตอๆ ไปกเชนกน ไมมการมอบหมายใหอานแบบ
บทเดยวคนเดยวในตอนนผอานแตละคนจะผลดกนอานรอบเปนวงกลมคณก
เขารวมการอานนดวย
• เมอรอบวงจบเรองแลว ใชเวลาพดคยถงเรองทอานวาตวละครแตละตวม
ลกษณะอยางไร?บคลกของเขาควรเปนแบบใด?เสยงของเขาควรเปนอยางไร?
ตวละครควรจะนงหรอยน?ตวละครนาจะแตงตวอยางไร?
• พดถงความสำคญของผบรรยายแตละคนตรวจสอบดวาผบรรยายนาจะแนะนำ
เรองอยางไร ใหรายละเอยดของการบรรยาย จดอารมณใหเหมาะสมกบการ
กระทำในเรองและชวยนกอานทเปนตวละครวางทาใหเหมาะสมในขณะทอาน
• ทบทวนความหมายและการออกเสยงของคำทยาก
• ตอนนขออาสาสมครจากนกอานของคณเพออานบท ใหอาสาสมครแตละคน
102 ละครสรางนกอาน
ขดเสนใตบรรทดทเขาจะตองอาน จากนนกอานแบบออกเสยงอกครง ผลด
เปลยนบทของตวละครไปรอบๆ วงและอานซำอกครง จนกระทงความสนใจ
ลดลงหรอหมดเวลา
การอานáบบพรอมãชãนวนเ´ยว (Instant Reading)
การอานแบบพรอมใชในวนเดยวเปนกจกรรมทใชเวลาเพยงชวงสนๆ ในหนงวน
หรอแทรกเขาไปโดยใชเวลาเพยงไมกนาทในชวงใดชวงหนงของวน เชน ในโรงเรยนอาจ
ใชตอนเวลาเลกเรยนกอนกลบบาน หรอหองสมดใชเปนชวงหนงของการจดกจกรรม
เรองหนงเรองอาจจะอาน 1 หรอ 2 ครงแลวเกบไว จากนนกนำมาใชซำอกในการจด
กจกรรมครงตอไป ขนตอนทจะกลาวตอไปน คณสามารถรวบรวมนกอานในกจกรรม
การอานทมความหมายนไดทนททพรอม
ขนตอนดำเนนการ • ทำสำเนาเนอหาของเรองจำนวนเทาทจำเปนเทานน
• แจกสำเนาดงกลาวใหกบเดกๆหรอขอใหรวมกนใชเปนค
• ใหนกอานอานเนอหาตลอดทงเรองในใจเดกเลกอาจตองใหคณอานเรองใหฟง
• มอบหมายบทของตวละครใหกบนกอาน ใหพวกเขาใชเวลาไมกนาทขดเสนใต
บทของตวเองทไดรบมอบหมาย จากนนใหนกอานเขยนชอตวละครและ
หมายเลขผอานไวทหนาแรกของสำเนา
• ตอนนนกอานทไดรบมอบหมายจะอานเรองแบบออกเสยงจากทนงของตวเอง
แกการออกเสยงใหถกตอง อธบายความหมายและขอใหนกอานบนทกลงไปถา
103Readers Theatre
จำเปนอยางไรกตามพยายามใหการอานดำเนนตอไป
• ตอไปขอใหนกอานชดเดยวกบทไดรบมอบหมายมารวมตวกนหนาหองสำหรบ
การอานรอบทสอง
• เมอการอานจบแลวพดอภปราย(เนอเรองการอานหรอทงคกำหนดตวนกอาน
ในแตละบท(ตวละคร)ใหมอกครงสบเปลยนบทแลวจงเรมอานอกครง
• ดำเนนตอไปจนกระทงความสนใจลดลง คณอาจตองใหมรปแบบการอานแบบ
นในหองสมดเวลาจดกจกรรม
การอานáบบรวมกนค´ (Cooperative Reading)
ถาคณวางแผนทจะรวมเดกๆ ใหเปนกลม การอานแบบรวมกนคดกทำไดงายๆ
เพยงทำสำเนาเนอหาของเรองตามจำนวนทเหมาะสมของผรวมกจกรรม (สวนมาก
จะใชผอาน5-8คนตอ1เรองถาจำนวนผรวมกจกรรมม25คนและตองการใช5เรอง
กจะใชผอานเรองละ5คนเปนตนสวนบทของตวละครมากกวาหรอนอยกวาจำนวนคน
กลมของผรวมกจกรรมเปนผตดสนใจวาจะทำอยางไร)
ขนตอนดำเนนการ • ใหผรวมกจกรรมรวมตวกนเปนกลมแตละกลมแลวแจกสำเนาเรองทจะอาน
• ใหทกคนอานเนอหาทงเรองในใจ จากนนกกำหนดพนทสำหรบการฝกใหแต
ละกลมตอนนกลมอาจจะแยกยายไปฝกกนเองในพนทของตน
• ใชเทคนคแบบระดมสมอง(หรอจะใชเทคนคแบบใดกไดทคณเหนวาเหมาะสม)
แตละกลมมอบหมายบทกนเองและฝกซอมจากเนอเรองทไดรบขอเสนอแนะ
104 ละครสรางนกอาน
เพอการปรบปรงการเพมหรอเปลยนแปลงใดๆจะตองมาจากกลมคณอาจจะ
เดนไปมาจากกลมหนงไปอกกลมเพอกระตนนกอาน
• ใหนกอานนำสำเนาเนอเรองทไดรบกลบบานเพอวาอาจมการฝกซอมเองทบาน
แนะนำใหมการอานดวยการอานออกเสยงใหสมาชกในครอบครวฟง
ใหแตละกลมมการฝกซอม2หรอ3ครงหรอจนกระทงพวกเขารสกวาพรอม
แลวสำหรบผชม
• จดตารางใหมการแสดงของแตละกลมคณอาจกำหนดใหมการแสดง1กลมตอ
1 วนในแตละสปดาห หรอจด “เทศกาลวนศกรหรรษา” แลวจดใหทงหมด
แสดงในตอนบายวนศกรของสปดาหตอไป
หมายเหต: คณไมจำเปนตองเขารวมในการแสดงการอานแบบรวมกนคดน และ
กลมทถกคดเลอกอาจจะตองฝกซอมการอานเพอการแสดงในวนสำคญตางๆ
105Readers Theatre
106 ละครสรางนกอาน
¹Ñ¡Í‹Ò¹º¹àÇ·Õ
“รดเดอรส เธยเตอรเปนกจกรรมการอานทสามารถเลาเรองราวในรปแบบท
เพลดเพลนไดมากทสดวธหนง เปนการแสดงการอานและนกแสดงกไมถกขอให
จำบทของพวกเขาดวย แตพวกเขาจะถกกระตนให ‘เลนอารมณออกมา’ และใช
ทวงทำนองของเสยงและทาทางทเหมาะสมตอตวละครและคำพดของตวละคร...
เดกๆ ชอบมาก และผมกชอบมากดวยเชนกน พวกเขาจะตนเตนมากท ไดพบ
ความสามารถใหมของตวเอง… ผมขอสนบสนนใหคณใชรดเดอรส เธยเตอรกบเดกๆ...
คณและเดกๆ จะตองชอบรดเดอรส เธยเตอรมากอยางแนนอน”
(Aaron Shepard)
108 ละครสรางนกอาน
สำหรบนกการละครแลวการอานบนเวทเปนการแสดงทตองผาน
การฝกซอม มการขดเกลาและมการนำเสนอทมากแบบหลากหลายสไตล
นกอานจะถกจดตำแหนงใหอยบน “เวท” ในจดทกำหนดซงไดรบการ
ออกแบบไว การเขาและออกจากเวทกตองมการวางแผนและฝกซอม
และทใหความสนใจเปนพเศษกคอ นำเสยง ทาทางการแสดงออก
ทางสหนา และลกษณะทางการแสดงอนๆตามเนอหาของเรองทเลอก
ในการแสดงการอานบนเวท(StagedReading)ทสมบรณแบบ
หนงสอหรอเรองทจะนำมาอานควรดดแปลงเปน “สครปต” หรอบท
สำหรบการอานบนเวท (ลกษณะเดยวกบบทละคร) คณอาจตดและ
เปลยนแปลงบทในเรองไดตามสะดวก ถาจะทำใหเรองของคณดม
ชวตชวามากขนเขาใจไดงายขน หรอแสดงไดงายขน แตตองมนใจวาได
อานเนอเรองตนฉบบโดยตลอดและตรวจดแลววาทกอยางในเรองยงคง
สมเหตสมผลและคงแกนหรอสาระของเรองไวเชนเดม
ผเชยวชาญบางคนคดคานแมกระทงการเปลยนจดเลกจดนอยใน
งานของผเขยนแตผเขยนมไดเขยนขนมาเพอการแสดงถาคณละเวนการ
เปลยนแปลงใหเหมาะสมแลวงานของผเขยนอาจสอสารใหเขาใจไดยาก
109Readers Theatre
ตวอยางงายๆ สำหรบการแปลงเนอหาจากหนงสอเพอเปนบทสำหรบการแสดง
(สครปต)เพอเพมความเขาใจความหมายของคำวารดเดอรสเธยเตอรดงน
ผอาน 3 คนเดนเรยงแถวไปยนหนาหอง หนหนามาทางผชม มอถอแฟม
บททจะอานทง3คนเปดแฟมพรอมกนแลวเรมอาน
ผอานทง 3 คน (พรอมกน):รดเดอรสเธยเตอรรดเดอรสเธยเตอร
รดเดอรสเธยเตอร
ผอาน 1: ละครของคนอานหนงสอละครของนกอาน
ผอาน 2: คออะไรละ?
ผอาน 1: มนคอการอาน
ผอาน 3: การอานบท...
ผอาน 2: การอานในฐานะตวละคร…
ผอาน 1: การอานในฐานะคนเลาเรอง
ผอาน 3: มนคอละคร...
ผอาน 2: แตไมตองทองจำบท
ผอาน 1: และเราสามารถอานไดหลายๆตอนหลายๆบท
ผอาน 2(เสยงคนแก): ดวยการเปลยนเสยง...
ผอาน 3(เสยงเดก): ดวยการเปลยนเสยง...
ผอาน 1(ทำทาเศรา-เสยงเศรา) : ดวยการเปลยนอารมณ...
ผอาน 2(ทำทาราเรง-เสยงรนเรง): ดวยการเปลยนอารมณ...
ผอานทง 3 คน (พรอมกน): ดวยการอาน
นกอานทกคนโคงคำนบทกคนยมแลวเดนกลบทนง
110 ละครสรางนกอาน
ตอไปนจะใชคำวา “สครปต” แทนความหมายของเนอหาจากหนงสอทไดรบการ
แปลงเปนบทสำหรบการแสดงแลว
เลนกบสครปต
สครปตจะตองถกใช และเหนไดบนเวท เพราะนคอการแสดง “การอาน” แมวา
นกอานจะจำบทสำหรบการแสดงไดแลวกตาม นกแสดงจะปรากฏตวเพออานสครปต
ของพวกเขาปกตสครปตอาจถกวางไวบนทวางโนตดนตรหรอนกอานถอไวในมอเมอเลอก
ใชการถอสครปตดวยมอกควรจดการใหดในการพลกหนากระดาษและเมอใชทาทางของ
รางกายกตองไมทำใหคนดรสกอดอด แฟมทเปนปกแขงจะมประโยชนตอการถอสครปต
ไดด
วธเลนกบสครปตคอเพอทจะจดการใหสามารถหาสงทจะอานไดงายแตไมไดหยด
การเคลอนไหวมากจนเกนไปหรอทำใหคนดเสยอารมณนกอานจะถอสครปตดวยมอเดยว
และปลอยใหมออกขางวางสำหรบการแสดง เพอการจบแฟมแบบสบายๆ สนของแฟม
จะวางบนฝามอถานกอานจะตองเคลอนทไปรอบๆหลายๆครงพวกเขากอาจจบทขอบ
บนของแฟมแทนและสวนหนงของตวแฟมวางพงอยบนทอนแขนทหงายขน
ผถนดมอขวาถอสครปตดวยมอซายและผถนดซายถอดวยมอขวาแตบางครงนกอาน
อาจตองสลบมอถามอทเจาะจงจำเปนตองใชสำหรบการแสดง
นกอานจะเงยหนาจากสครปตอยบอยๆ ถงแมวาไมจำเปนตองทองจำบท แตพวก
เขากควรจะรขอความและบททตองแสดงของตนดพอเพอทวาพวกเขาสามารถจะคนหา
ขอความจากสครปตไดในเวลาอนรวดเรว เมอมองลงไปทสครปตกจะใชเพยงสายตา
เทานนโดยยงคงรกษาศรษะใหตงตรง
111Readers Theatre
นกอานจะตองปรบตวเกยวกบการจดการกบสครปตตวละครทตองมองขนขางบน
ในหลายๆ ฉากอาจตองจำบางสวนของสครปต ผบรรยายทมคำพดยาวๆ อาจตองใชมอ
ขางทวางมาชวยจบขอบแฟมเพอรกษาใหคงท นกอานทมอจะไมวางพลกหนากระดาษ
เพราะตองใชแสดงกสามารถใสหนานนในแฟมแบบกลบดานเพอใหได2หนาชนกน
ถาเปนไปได ใหจดเกบสครปตทจะแสดงเขาไวในแฟมทมสสน แฟมทเปนสนหวง
จะชวยใหการเปดพลกหนาไดสะดวกและหางาย ถาไมมแฟมแบบสนหวงกอาจจะใชวธ
เยบสครปตเขาไวกบกระดาษแขง ใหรดรอยพบทประมาณนวจากดานซายมอจากนนจง
ใชลวดเยบซงจะชวยใหการเปดหนาสะดวกขน
เตอนนกอานใหถอแฟมใหตำและหางจากตวพอประมาณ นกอานจะตองทดลอง
หาตำแหนงทสบายและเหมาะสมเพราะการแสดงออกทางสหนานนผชมจะตองสามารถ
เหนไดและคำพดทอานออกมาจะตองไมถกปดหรอบงโดยแฟม
เมออยบนเวท แฟมอาจจะกลายเปนอปกรณการแสดงไปดวย เชน แทนหนงสอ
สมดโนตหรอผวหนาโตะเปนตน
การจ´เวท
นกอานมกจะถกจดใหนงอยบนเกาอเปนแถวเรยงหนากระดานหรอยนอยหลงแทน
ทวางโนตดนตรกลางเวท และผบรรยายมกจะอยดานขางเวทดานใดดานหนง โดยทวไป
นกอานจะแตงกายดวยชดสเดยวกนเพอทำใหดเปนทมนอกจากนยงทำใหดเปนกลางไป
ดวยดงนนนกอานจงสามารถเปลยนตวละครทอยในใจของผชมไดงายขน
สำหรบฉากของการแสดงคณไมตองสรางฉากสำหรบRTคำบรรยายของผบรรยาย
จะทำใหมชวตชวาขนมาไดโดยการเคลอนไหวและการแสดงทาทางของผอาน ถาผอาน
เปดประตเรากเหนมนถาผอานแขวนเครองประดบบนผนงเรากเหนไดวามนอยทไหน
112 ละครสรางนกอาน
เกาอไมเปนเครองชวยทสำคญอยางหนงสำหรบการเปนฉาก และยงเปนอปกรณ
การแสดงทใชไดสะดวกเกาอไม3ตววางในรปครงวงกลมสามารถเปนหองอาหารเกาอ
ไม 2 ตววางชดกน อาจเปนมานงในสวนสาธารณะหรอสนบนหลงคาของบาน
เกาอไมทรงสงเดยว 1 ตว สามารถเปนบลลงกในราชสำนก เกาอสงทมเกาอเตยวางตดกน
กอาจเปนตนไมเพอใหไตขนหรอเปนภเขาพนททไมมเกาอสามารถเปนอะไรกไดทงนน
กเหมอนกบในโรงละครทคณเรมออกแบบ“ฉาก”ของคณโดยการคดวาทำเลแบบ
ไหนทเนอเรองของคณตองการจากนนคณกจดตำแหนงใหกบทตงเหลานนบนเวทของคณ
ดวยการจดแบบใดกไดทเหนวาเหมาะสมและดดทสดโดยตองคำนงถงความสบายในการ
เคลอนไหวของนกอานความสมดลของเวทและใหคนดเหนไดชด
การเปลยน©าก
นกอานอาจยายไปยงพนทตางกนบนเวทสำหรบฉากทแตกตาง หรอพวกเขาอาจ
อยในพนทเดมและทำการ “เปลยนฉาก” หรอใหฉากยายมาทพวกเขา ตวอยางเชน
ผอานอาจจะยายจากหองหนงไปยงอกหองหนงภายในบาน โดยการเดนอยในทเดม
ขนบนไดและเปดประตหองทงหมดนไมตองยายฉากสกนดเลย
การ “ออกจากฉาก” (offstage) นน นกอานไมจำเปนตองออกไปจรงๆ จากเวท
แตใชการ“ถอยออกจากคนด” (backtoaudience/BTA)แทนเปนการแสดงใหคนด
เหนวาผอานไดออกจากภาพไปแลว ถาผอานกำลงนงอยบนเกาอกอาจเพยงแคหมนตว
กลบหลง ถายนอยผอานกอาจจะออกจากภาพนนไดโดยการยายไปทสวนหลงของเวท
ผบรรยายแทบไมตองไปทBTAเลยแมวาเขาจะไมไดอานอยชวงหนงกตาม
ในละครทวไป มานหรอแสงไฟปรากฏขนแสดงวาเปนการ “เปลยนฉาก”
คอกระโดดขามเวลาและ/หรอสถานทอยางรวดเรวในRTการเปลยนนแสดงใหเหนได
โดยการหยดการเคลอนไหว ตวอยางเชน นกอานทงหมดอาจจะ “ทำตวนง” (freeze)
113Readers Theatre
อยกบทเหมอนรปปนหรอพวกเขาอาจจะถอยไปทBTAแลวทำตวนงจากนนจงกลบเขา
มาอกครงหรออาจทำตวนงจากนนกขามไปอกดานหนงของเวทสำหรบฉากตอไปถาฉาก
ใดในเรองสามารถลนไหลเขาไปในฉากตอไปไดอยางราบรนกไมจำเปนตองหยดอะไรเลย
การมองของนกáส´ง
จดโฟกส หมายถง ททนกอานกำลงมองอยหรอพดดวย รปแบบของการโฟกส
ม3แบบคอ
1.การโฟกสในเวท (onstage focus)เปนรปแบบทละครทวไปใชคอนกแสดงใช
เมอพวกเขาตองโตตอบกนเองบนเวท
2.การโฟกสทคนด (audience focus)รปแบบนใชสำหรบการบรรยายผบรรยาย
ในฐานะผเลาเรองจะพดโดยตรงกบผชม ซงเปนการเชอมระหวางนกแสดงกบ
คนด
3.การโฟกสนอกเวท (offstage focus)รปแบบนเปนแบบทใชในRTนกแสดงจะ
จนตนาการวามตวละครอนๆอยดานหนานอกเวท(outfront)ในกลมของคนด
และเพอทจะใหไดผลดใหจนตนาการวามกระจกทผนงดานตรงขามกบเวททท
ผอานเหนกนและกนในกระจกนนคอจดทจะโฟกส
RTมลกษณะพเศษในการปรงแตงอรรถรสของถอยคำใสเขาไปในความคดของผชม
ทเรยกวาการโฟกสนอกเวท (offstage focus) การโฟกสนอกเวทเปนเทคนคทนกแสดง
จนตนาการภาพของตวละครในเรอง มากกวาการมองโดยตรงไปทเพอนนกแสดงบนเวท
เมอใชการโฟกสนอกเวทไดอยางเหมาะสม คนดกจะไมรสกขดบางครงผแสดงอาจรสก
แปลกๆทใชในตอนแรกแตแนวคดและเทคนคของมนนนเรยนรไดงาย
114 ละครสรางนกอาน
จดทนกแสดงจะโฟกสหรอมองไปนนสวนใหญแลวกงายๆกลาวคอผบรรยายใช
การโฟกสทคนด (audience focus) คอจะมองตรงไปทกลมคนด ตวละครจะใช
การโฟกสนอกเวท (offstage focus)คอนกอานจนตนาการภาพของอกคนทกำลงพดดวย
อยเบองหนามมใดมมหนงของกลมคนดแทนทจะพดโตตอบกนเองโดยตรงพวกเขาจะพด
กบภาพจนตนาการแทน (บางทการมองไปทเหนอศรษะของกลมคนดเลกนอยกเปน
ประโยชนตอนกแสดง)
แตอาจมบางเวลาเปนกรณพเศษทคณจะทำลายกฎน แลวใหตวละครบนเวทมอง
กนเองโตตอบกนเองทเรยกวาการโฟกสในเวท (onstage focus)คอนกอานจะมองไป
ทตวละครทเขากำลงพดดวย ซงกเหมอนกบในละครทวไปหรอในชวตจรง (กรณของ
แชมเบอรรดเดอรสตวละครมกจะใชการโฟกสในเวทเปนสวนใหญ)
เพอใหมนใจวามการโฟกสนอกเวทไดถกตองผกำกบควรจะไปอยทามกลางกลมของ
คนดและยนหนหนาเขาหาผอานแตละคนโดยตรงซงจะทำใหผแสดงทกำลงมบทในขณะ
นนได “เหน” ตวผแสดงคนอน หรอผกำกบอาจจะเขยนชอของตวละครลงบนกระดาษ
และตดไวในททเหนวาเหมาะสมบนผนงดานหนาของผอาน
115Readers Theatre
ทสำคญทสดของการใชการโฟกสนอกเวท(offstagefocus)คอชวยสรางภาพของ
ความไกลหรอความสง ตวละครสองตวบนเวทเดยวกนแตใชการโฟกสนอกเวทสามารถ
ตะโกนและโบกมอใหกนและกนราวกบอยหางกนเปนไมลถาคนหนงมองขนขางบนอกคน
มองลงดานลางคณมคนแคระกำลงพดกบยกษหรอผหญงทหนาตางกำลงพดกบผชายบน
ถนน
ตวละครสามารถใชโฟกสทคนดไดในบางครง โดยการกลาวขอคดเหนโดยตรงตอ
คนดพวกเขาอาจจะใชโฟกสนถาคนดถกดงเขามาในเรองซงอาจจะเกดขนไดยกตวอยาง
เชนถาทนททกลมคนดกลายเปนเนนเขาทเตมไปดวยแมวเปนตน
การเป�´áละป�´การáส´ง
สครปตของRTอาจจะรวมถงการแนะนำการเขาสเวทสำหรบนกแสดงการอานทง
หมดโดยทวไปแลวคำแนะนำวานกแสดงจะเขาเวทอยางไรไมใชสาระสำคญเพราะผอาน
อาจจะเขามาจากพนททางใดกไดจากนอกเวท(offstage)ไมตองกงวลถาไมมพนทนอกเวท
สำหรบนกแสดงของคณ อาจจะใหนกอานเดนมาจากดานหลงของหองโดยเดนผานหรอ
เดนออมกลมคนดกได
แนนอนวาการเขาสเวทอยางเปนทางการนนไมจำเปนแตจะตองมททจะพกตวกอน
เขาสการแสดงการอานบนเวท ถาทำไดอยางถกตองแลว การเขาสเวทกจะชวยใหผชม
ระบไดชดเจนถงตวละครทสำคญนได เพอทจะปรบอารมณใหเขากบการอานทงหมด
นอกจากนยงใหภาพในทางบวกตอกลมนกแสดงดวย
ตอไปนเปนการเขาสเวทอยางงายๆซงจะใชกบการอานสครปตตางๆได
• จดนกอานดานนอกเวทใหเปนลำดบตามรายชอตามทปรากฏบนหนาสครปต
116 ละครสรางนกอาน
นกแสดงแตละคนจะถอสครปตดวยมอขางทหางจากกลมคนดเดนเขาไปทสวน
หลงของเวท
• เมอใหสญญาณนกแสดงทงหมดเดนเขาไปในพนทสวนทจะแสดงเรยงกนเปน
แถวหรอครงวงกลมและหนหนาเขาหาผชม และเมอไดรบสญญาณอกครง
นกอานกจะยกแฟมขนมาสงระดบอกแลวเปดสครปตไปทหนาแรก
• ณ จดน ควรมนกอานคนหนงแนะนำเรอง อยางนอยทสดกชอเรองและผแตง
นอกจากนอาจพดบางอยางเกยวกบเรองเกยวกบผแตงหรอเกยวกบการแสดง
แตอยาเผยพลอตเรอง
• คณอาจตองการใหผอานแตละคนแนะนำตวเองผอานจะกาวขาขนมาขางหนา
ทละคน “ผมชอสมชาย... ผมจะอานบทของพอมดครบ!” แลวนกอานกจะกาว
ถอยหลงกลบเขาไปในแถวเมอพดจบ หลงจากการแนะนำตวของคนสดทาย
เสรจสน นกอานรอจนกระทงพวกเขาทงหมดเขาประจำทแลวนง (freeze)
และคนดเงยบจากนนการอานกเรมตนขน
ตอนปดการแสดงคำพดชวงสดทายจะพดอยางชาๆและเปนจงหวะเพอใหคนดร
วาเรองจบแลวทกคนจะรบรไดดวยการจบทวา“อยาง...เปนสข - จาก...นน - ตลอด..
กาล” และผลลพธเดยวกนกสามารถประสบผลไดดวยคำพดใดๆ กตามทอานแบบ
“ชาๆ 3 จงหวะ”
เมอเรองจบแลวผอานจะนงสกคร (freeze) เพอยตการแสดงจากนนพวกเขากจะ
ปดสครปต หนหนามาทางคนดและโคงพรอมกนทงหมด คณอาจตองการมอบหมายให
ผอานคนหนงนำพธการปดนกได
การเปดและปดการแสดงควรซอมไปพรอมๆ กบการซอมเรอง เพอทจะดราบรน
กลมกลนกน
เมอเดกๆมความเหนวาควรทำอยางไรจงจะเหมาะสมพวกเขากสามารถแสดงออก
มาไดเพราะเวทนเปนของพวกเขา จรงๆ แลวพวกเขาจะเลนเทคนคละครใบไดดกวา
ผใหญกลาวอกนยหนงโลกสมมตเปนสวนหนงของความชำนาญของเดก
117Readers Theatre
ปรบนด-ปรบหนอย
บทของตวละครในเรอง ประการแรก ตองศกษาเรองทคณเลอกเพอระบบทของตวละคร มแบบ
พนฐานอย2แบบคอผบรรยาย เลาเรองและตวละคร ในเรอง(ในสวนแรกหรอ
ผบรรยายกคอตวละครตวหนงเชนกน) เพอชวยใหผอานของคณเขาใจ คณอาจ
อธบายวาบทของตวละครทปรากฏในเรองนนอยภายในเครองหมายคำพด(“_”)
ขณะทบทของผบรรยายนนจะปรากฏอยภายนอก
ถากลมทคณกำลงทำงานดวยเปนกลมเลกๆ และเรองอาจจะมบทของ
ตวละครมากกวาผอานทคณมในกรณเชนนเรองอาจจะนำไปปฏบตไดไมงายนก
สำหรบคณแตกมวธปรบใหเหมาะสมไดเสมอ
• กำหนดใหผอานแตละคนมบทมากกวา1บทแตตองมนใจวาผอานไมได
อยบนเวทดวยบททมากกวา1บทในเวลาเดยวกน
• “ตด”ตวละครออกหรอรวบตวละครนนกบตวละครอนบทพดของตว
ละครตวใดตวหนงกสามารถเพมเขาไปใหกบตวละครตวอนได
• ใชการบรรยายดวยตวละครเองแทนทจะมผบรรยายแบบแยกออกไปเปน
อกคนหนงวธนตวละครจะอานบทในสวนของผบรรยายทอางถงพวกเขา
หรอสะทอนความคดของตวละครดวยตวพวกเขาเองแบบนตองใชความ
คนเคยสกหนอยถงแมวาจะรสกขดและไมเปนธรรมชาตนกกตาม
แทนทจะมผอานนอยเกนไปแตคณอาจมผอานมากกวาทคณตองการนเปน
วธการบางอยางทจะรวมจำนวนผอานทมากเกนไปนน
• ใชผบรรยาย 2 คนหรอมากกวา อยางนมกจะเหมาะกบผอานทเปน
เดกเลก
• แบงตวละครออกเปน2ตวหรอมากกวาบางครงตวละครตวหนงอาจแปลง
118 ละครสรางนกอาน
เปนกลมของตวละคร (a set of characters) ทมบทพดแบงกนในกลม
ของพวกเขา
• มอบหมายใหมตวละครเงยบ (silent characters) เรองตางๆ มกจะม
ตวละครรองทไมมบทพด คณกอาจมอบหมายบทเหลานใหผอานทเหลอ
คณอาจเพมบทพดใหพวกเขาดวย ฉากทมคนมากๆ สามารถใชผอาน
เพมเตมไดเสมอ
ตอไปนเปนบางอยางทคณอาจตอง“ตด”
• ขอความสวนทายประโยค (Tag lines) คอสวนของประโยคทบอกเราวา
“เขาพด” หรอ “เธอพด” ในการแสดง คำพวกนแทบจะไมชวยทำอะไร
นอกจากหยดการลนไหลของเรองและทำใหผอานสะดด แตใหคงไวในสวน
ทใหขอมลเพมเตมทคนดจะตองรเทานน
• การบรรยายทยาวๆเรองจำนวนมากประกอบดวยสวนทบรรยายยาวๆและ
การกระทำดำเนนไปอยางเชองชา พวกนอาจทำใหสนลงหรอแมแตตดทง
เลยกได
• ตวละครรองหรอฉาก การตดพวกนสามารถทำใหการแสดงบนเวทงายขน
และ/หรอปรบใหเขากบจำนวนผอานทมจำนวนนอยคน แตบทสนทนาหรอ
ขอมลทสำคญมกจะถกยกไปใหกบตวละครอนหรอฉากอน
ตอไปนเปนสวนอนๆทคณอาจทำการเปลยนแปลงได
• การแบงหรอรวบตวละคร ดงกลาวมาแลวในตอนตน คณสามารถรวบ
ตวละครทเหมอนๆกน2ตวหรอมากกวาใหเปนตวเดยวไดหรอแบงตวละคร
ตวหนงออกเปน2คนหรอมากกวากได
• การเพมบทพด บางเรองตวละครอาจไมมบทพด หรออาจจะอยบนเวทเปน
เวลานานกอนทพวกเขาจะไดพด ในกรณน คณอาจตองสรางบทพดสนๆ
119Readers Theatre
ใหพวกเขาและเชนเดยวกนถาบทบรรยายบอกเกยวกบสงทตวละคร
พดคณกอาจจะเปลยนคำบรรยายนใหเปนคำพดของตวละครได
• บทกำกบเวท (stage directions) คณสามารถทำใหสครปตดราบรน
มากขนไดโดยเปลยนบทบรรยายใหเปนบทกำกบเวทสำหรบตวละคร
(ระบตำแหนงและการเคลอนไหว)
• ภาษาทยากหรอไมคอยเปนทรจก ถงแมวาผอานควรจะไดรบการ
สงเสรมใหอานในระดบท“สงขน”จากระดบของพวกเขาแตสำหรบ
คำบางคำหากแทนทดวยคำทงายขนหรอแบงประโยคออกเปน 2
ประโยคกจะทำใหทงผอานและคนดเขาใจไดงายขนสำหรบเรองของ
ตางประเทศคณอาจตอง“แปล”คำทไมรจก
• ภาษาทหยาบคาย พวกนควรจะเปลยนอยางแนบเนยน ถาไมเปลยน
แลวเรองกอาจจะไมเหมาะสมกบเดกๆ
การบรรยาย ในบทหรอสครปตสำหรบนกอานรนเยาวนนจะดมากหากมผบรรยาย 2
คนหรอมากกวานอกจากเปนการสรางบทเพมเตมแลวมนยงชวยกระจายความ
รบผดชอบสำหรบหนาททสำคญมากนดวยการแบงกนบรรยายยงชวยรกษาความ
สนใจของคนดไวในชวงทมบทบรรยายยาวๆดวย
การแบงกนบรรยายสามารถทำไดทงอยางตรงไปตรงมาหรออยางมกลวธ
ตามแตทคณตองการ วธทถอวาดทสดขนอยกบวาเรองนนเปนอยางไร ตอไปน
เปนขอเสนอแนะสำหรบการประยกตใช
• แบบมผบรรยาย 2 คน มอบหมายใหพวกเขาผลดกนคนละยอหนา
และ/หรอครงยอหนาจะดมากถาปรบแบงยอหนาเพอใหผบรรยายคน
ท 1 เรมฉากใหมในแตละครง การกำหนดขอบเขตของงานทไดรบ
120 ละครสรางนกอาน
มอบหมายใหมนจะกลายเปนสงทจำเปนเมอสครปตมการเปลยนแปลง
ในภายหลงเชนการเพมหรอลดบทพดของผบรรยายคนใดคนหนง
• เปลยนเปนผบรรยายคนใหมเมอเรมฉากใหมทกครง
• แบบผบรรยาย2คนใชการ“คอรส”สลบกลบไปกลบมาระหวางกน
ในแบบทสะทอนใหเหนถงโครงสรางทมพลงจงหวะของผเขยนหมายถง
การแลกกนคนละประโยคหรอแมกระทงคนละวล
• ใชบทพดแบบ “แซนดวช” คอ ผบรรยายคนหนงพดทงกอนและหลง
ชวงทเปนบทพดของตวละคร จากนนผบรรยายคนตอมากทำใน
ลกษณะเดยวกน
• มอบหมายใหผบรรยายเปนตวละครแตละตว ผบรรยายแตละคน
อานบททงหมดทเกยวกบตวละครทไดรบมอบหมายหรอทสะทอน
ความคดเหนของตวละครของพวกเขา
ใหเดกๆ ทำสครปตเปนทม การใหเดกๆสรางสครปตขนมาเองกเปนอกทางเลอกหนงทนาสนใจเดกๆ
ททำงานรวมกนเปนทมนนจะสามารถทำสครปตจากเรองสนๆ งายๆ ได
ตอไปนเปนแนวทางวธหนง
เรมแรก ใหอธบายอยางสนๆ เกยวกบการระบแบบของบท การปรบให
เหมาะสมกบจำนวนผอานทมากกวาหรอนอยกวาและการ“ตด”ทอาจเปนไปได
จากนนแบงผอานเปน2ทมทมละประมาณ4คนมอบหมายเรองทม1หนา
กระดาษใหแตละทม ซงทกคนในทมจะไดรบสำเนาคนละ 1 ชด (นทาน
จะเหมาะทสด)
สมาชกทกคนในทมอานเรองของพวกเขาโดยละเอยดระบบทของตวละคร
และแบงบทระหวางพวกเขากนเองจากนนพวกเขาจะตดสนใจวาใครจะอานอะไร
121Readers Theatre
ผอานแตละคนจะขดเสนใตบทพดของตวเองดวยดนสอ เพอทจะแกไขได
พรอมกบขดฆาอะไรกตามททงทมเหนพองกนวาจะตด
โดยทวไปแลวนกอานรนเยาวจะมเรอง1หนากระดาษทพรอมจะทดสอบ
การแสดง(try-out)ไดภายใน15นาทโดยไมมผใหญชวยเลย
122 ละครสรางนกอาน
คำáนะนำสำหรบ¼Ùกำกบ
กอนทคณจะใหสครปตแกนกอานของคณคณอาจชวยพวกเขาโดยการอานสครปต
หรออานเรองดงเดมใหพวกเขาฟงตวแบบทมประสทธภาพจะทำใหพวกเขาเรมตนไดโดย
ไมลำบาก คณอาจจะตองพดคยถงความแตกตางระหวางตวละครและผบรรยายดวย
(บทของตวละครอยในเครองหมายคำพดและบทของผบรรยายอยนอกเครองหมายคำพด)
เพอชวยใหนกอานของคณมพลงเสยงอยางเตมทควรใหพวกเขาตรวจสอบการหายใจ
ของตวเองโดยการวางมอบนหนาทองและสดลมหายใจเขา ถาพวกเขาหายใจอยางเตมท
แลวมอของพวกเขาจะถกผลกออก (กลามเนอกระบงลมผลกทหนาทองเพอใหปอด
สวนลางขยายตว)ถามอของพวกเขาถกผลกเขานนหมายความวา เขากำลงหายใจดวย
ปอดสวนบนเทานน
เพอชวยใหนกอานของคณยดตวตรง กขอใหพวกเขาจนตนาการวามเชอกรดเขา
อยทหนาอกและกำลงถกดงการฝกรวลน(tonguetwisters)และการฝกเปลงเสยงอนๆ
สามารถชวยใหพวกเขาพดไดชดมากขน อนทจรงคณอาจจะตองเตรยมตว (warm up)
ใหนกอานของคณดวยการฝกเปลงเสยงและยดเสยง (stretches) กอนการฝกซอม
และการแสดงจรง
การทดสอบคดเลอกนกแสดง (try-out) • จดใหมสครปตเพยงพอและพรอมสำหรบนกอานทสนใจเขารวมในการอานบน
เวทอาจจะใหนำสครปตกลบบานเพอการฝกซอมกอนวนทดสอบการแสดงกได
• ในวนทดสอบการแสดงจดใหผอานอยเปนวงกลมตามทอธบายไวในสวนของการ
อานแบบรอบวง (CircleReading) ในขอแนะนำชดน ทำการอนเครองใหกบ
นกอานของคณโดยจดใหทกคนอานสครปตใน“แบบรอบวง”และเปนกนเองงายๆ
สนกสนานไมมการบงคบ
• เมอกลมอนเครองเสรจแลวกำหนดบทของตวละครและเจาะจงตวผอานจากนน
123Readers Theatre
กใหอานตลอดทงเรองอกครง กระตนนกอานทงหมดใหสมครใจเลอกบททเขา
ชอบมากทสด ใหความสนใจตอนกอานทขอายหรอไมคอยกลาแสดงออก อาน
สครปตโดยตลอดทงเรองซำแลวซำอกจนกระทงนกอานทงหมดพงพอใจ
• ถาเปนไปไดใหคดเลอกนกอานเพอไปอานบนเวทในตอนทคณนงอยในวงกลม
ขอใหนกอานชวยคณคดเลอกนกแสดง ถาจดประสงคของคณเพอความสนก
ทำไมคณไมใหนกอานแตละคนเลอกบททเขาชอบละ?ถาวธนเปนไปไมไดคณก
อาจจะตองตดสนใจประกาศการคดเลอกและตดรายชอผถกเลอกไว ณ ทใด
ทหนงในหอง
• คณควรจะตดตารางวนฝกซอมไวดวย เพอใหกลมนกแสดงทคณเลอกรวาเมอไหร
และทไหนทจะมการฝกซอม จำเปนตองใชเวลาเทาไหร และรวมถงวนท เวลา
และสถานททจะมการแสดงจรงดวย
การฝกซอมการแสดง • ในการฝกซอมครงแรกตองแนใจวานกอานแตละคนมสครปตแลวขอใหนกอาน
ของคณเขยนชอตวละครของพวกเขาและชอจรงไวบนหนาแรกของสครปต
จากนนกใหผทจะแสดงไฮไลตหรอขดเสนใตบทของพวกเขา จดเตรยมไฮไลตส
ปากกาดนสอหรอสแบบตางๆไวเพอการนดวย
• เมอไฮไลตเสรจแลว ใหนกอานนงลอมเปนวงกลมและใหพวกเขาอานบทของ
ตวเองแบบออกเสยง สวนทระบใหเปนการอานแบบ “พรอมกน” คอนกอาน
ทกคนจะตองอานขนมาพรอมๆกน (ดวยวธการอานแบบประสานเสยง) และ
ตองใหความสนใจกบการฝกซอมนกอานจนกระทงพวกเขาพฒนาความรสกเปน
จงหวะไดอยางเหมาะสมและใชคำหรอวลไปไดอยางลนไหล
• แนะนำนกอานตงแตขนเรมตนเกยวกบการฉายภาพตวเองออกมา การวางทา
วธการออกเสยง ทวงทำนองของเสยง การแสดงสหนาและอนๆ โดยอางถง
ตวละครมใชตวจรงของผอานและใชการวจารณทนมนวลเชนพยายามพดวา
“นแมมด! ใช เสยงทดงทสดและนากลวทสดของเธอตรงบรรทดนน”
124 ละครสรางนกอาน
มากกวาทจะพดวา“พจมาน ครไมไดยนวาเธอพดอะไรเลย!”
• ขณะทการฝกซอมดำเนนไปพยายามทจะฝกในหองทคณจะใหมการแสดงจรงๆ
ถาเปนไปไมไดกใหทำเครองหมายบนพนซงเหมอนกบพนทเวทหรอพนทการ
แสดงทจะใชในวนแสดงจรง จดสถานทใหผอานนง ยน หรอมทงนงและยน
และจากนนกมาดเรองการแสดง
• เมอกำกบใหใชบทกำกบเวท(stagedirections)ทเหมาะสมเวทขวาและเวทซาย
(stage right-stage left)คอขางขวาและขางซายของนกอาน ไมใชของคณท
ยนหนหนาเขาหานกอาน สวนหลงเวท (upstage) คอดานหลงของนกอาน
ดานหนาเวท(downstage)คอดานหนาของนกอานซงกคอดานหนาของคนดดวย
สวนหลงเวท(upstage)
เวทขวา(stageright)นกอานเวทซาย(stageleft)
ดานหนาเวท(downstage)
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
คนด
• ฝกซอมการเขา-ออกและการเคลอนไหวตางๆบนเวทจนกระทงพวกเขาดำเนน
ไปไดอยางราบรนและนกอานตองรสกสบายดวย
• บางทคณอาจจะพบวาการขาดการแสดงอารมณของเสยงทเปลงออกมา(vocal
projection)เปนปญหาทใหญทสดในการฝกซอมกระตนใหผอานแสดงออกดวย
เสยงทดงฟงชด ถานกอานของคณพดเรวหรอชาจนเกนไปกเตอนพวกเขาใหไป
ฝกทบาน ใหความสนใจมาทการฝกซอมในจดน โดยหมนมาดใหพวกเขาฝกซำ
ใหบอยจนคนเคยรปแบบของการสรางความคนเคยนในทสดกจะทำใหการแสดง
ดำเนนไปไดดวยด
• ใหถามความคดเหนของผแสดงเกยวกบกระบวนการฝกซอมทงหมด ใหเปดรบ
ขอเสนอแนะเพอสรางสรรคเกยวกบการฝกและการแสดงทดลองการแสดง
125Readers Theatre
แบบใหมๆ และขอความเหนนกแสดงใหชวยตดสนใจวาอะไรเหมาะสมหรอ
ไมเหมาะสม
• ถาตองมเครองแตงกายอปกรณการแสดงเสยงประกอบหรออปกรณพเศษใดๆ
จะตองเพมเขาไปในการแสดงกตองเตรยมใหพรอม อยางนอยกในการฝกซอม
ครงสดทายกอนทจะมการแสดงจรง จดแจงแกไขปญหาทเกดขนในขณะฝกซอม
จากสงทเพมเตมเหลานใหเรยบรอยตลอดในชวงของการฝกซอม
• เนนการใชเสยงในการใหความหมาย ฝกซอมจนกระทงเหนวาสวนนดำเนนไป
ไดราบรนแตอยาใหผอานจำบทเพราะนยงคงเปนการแสดงของนกอาน
• ถาเปนไปได จดการฝกซอมทแตงตวแตงเวทเหมอนวนแสดงจรงและใหแสดง
ตอหนาคนดอยางนอย1ครงถาอยในโรงเรยนบางทชนเรยนอนอาจจะแสดง
เปนผชมหรออาจเปนครใหญหรอเจาหนาทอนๆรวมชมการฝกซอมดวยจะเปน
การดทไดแสดงตอหนาผชมจรงๆอยางนอย1ครงกอนการแสดงจรง
ตลอดชวงการฝกซอมผกำกบควรจะกระตนใหนกอานสำรวจตวละครแตละตวอยาง
ลกซงการใชสายตาการใชคำพฒนาการของตวละครการเคลอนไหวของรางกายหรอ
เทคนคละครใบ รวมถงเทคนคการแสดงตางๆ จะชวยใหการแสดงหรอการฝกซอมประสบ
ความสำเรจดวยด
ชวยนกอานตรวจสอบความรสกของตวละครแตละตววาตวละครรสกอยางไรใน
ตอนตนของเรอง?ทำไมความรสกเหลานนจงเปลยนไปเมอเรองดำเนนไปและเปลยนไป
อยางไร? แบบไหนทผอานแตละคนนาจะสอความรสกเหลานใหกบผฟงได? กระตนให
ใชการเปลยนนำเสยงความดงของเสยงการแสดงออกทางสหนาทาทางและรปแบบของ
จงหวะการพดทหลากหลาย
สงเสรมใหนกอานใชจนตนาการของพวกเขาโดยเพมองคประกอบในการแสดงการ
อานใหมากขน(ถาตองการ)เชนหมวกชนดพเศษหรอเครองแตงกายเลกๆนอยๆหนากาก
อปกรณการแสดงหรอเครองหมายตางๆ กสามารถชวยใหนกอานบอกเลาเรองราวใน
รปแบบททำใหเปนการละครมากขน ทำสวนเพมเตมเหลานอยางงายๆ และตองจำไววา
126 ละครสรางนกอาน
นกอานบางคนจะตองถอแฟมสครปตไวดวยมอขางหนงในขณะทจะตองจดการกบอปกรณ
ประกอบเหลานดวยมออกขางหนง
ทายสด ขอเตอนใจเลกๆ นอยๆ สำหรบผกำกบ นนคอทำใหสนกสนานและบอก
กบนกอานของคณวาสงทพวกเขากำลงทำนนดแลว!
คำáนะนำสำหรบนกáส´ง
ตอไปนเปนคำแนะนำสำหรบนกอาน(นกแสดง)สามารถทำตามไดเพอทจะเตรยม
ความพรอมและสรางความคนเคยกบบทของตวเองในสครปต
• ใชปากกาเนนขอความไฮไลตทบทพดของคณในสครปต ทำเครองหมายเฉพาะ
คำพดทคณจะอานไมใชขอความเสรมทาย(roletags)หรอบทกำกบเวท(stage
direction)
• ขดเสนใตคำทบอกวาคณจะตองแสดงทาทางออกมาทงคำในบทกำกบเวท(stage
direction)และในคำพดของผอานคนอนๆถาคณไดรบบทกำกบเวทเพมเตมอก
ในภายหลงใหเขยนขอความนนลงในขอบกระดาษสวนทวางดวยดนสอ
• อานบทของคณโดยตลอดดวยการอานในใจ ถามคำทคณไมแนใจใหเปด
พจนานกรมหาถามคำพดทคณตองจำวาตองเนนเสยง(stress)กใหขดเสนใต
หรอถามททคณจะตองหยด (pause)กทำเครองหมายตรงนนดวยสแลชค (//)
(ตวอยางเชน คณจะตองหยดเพอใหผฟงรวามการเปลยนฉากหรอเปลยนเวลา
ในเรอง)
• อานบทของคณโดยตลอดดวยการอานออกเสยงถาคณเปนตวละครกลองคดวา
ตวละครจะมเสยงอยางไร ควรจะลองใชเสยงตลกไหม? ตวละครรสกอยางไร
กบสงทเกดขนในเรอง?คณสามารถพดไดราวกบวาคณกรสกเชนนนหรอเปลา?
127Readers Theatre
• ลกขนยนและอานสครปตของคณโดยตลอดอกครง ทดสอบแสดงสหนาและ
การกระทำคณยนหรอเคลอนไหวไปไดอยางเหมาะสมตามลกษณะของตวละคร
หรอไม? คณสามารถทำอยางนนไดไหม? ถาเปนไปไดลองทำทงหมดนทหนา
กระจกด
ตอไปนเปนขอแนะนำทนกอานควรจะจำทงในการฝกซอมและในการแสดง
• ถอสครปตทระดบความสงอยางคงทสมำเสมอ แตตองมนใจวามนไมบงหนา
ของคณ ถาคณไมสามารถมองเหนคนดได นนแสดงวาสครปตของคณนนสง
เกนไป
• ในขณะทคณพดตองพยายามเงยหนาขนมองบอยๆไมใชมองแคสครปตของคณ
และเมอคณมองไปทสครปตกใหเคลอนไหวเพยงแคสายตาของคณและพยายาม
ใหศรษะตงขน
• พดชาๆพดแตละพยางคอยางชดเจน
• พดดวยเสยงอนดงคณจะตองพดใหคนแกหเรมหนวกทอยแถวหลงสดไดยน!
• พดดวยอารมณความรสกคนดชอบนกแสดงอารมณ!
• ยนและนงตวตรงใหมอและเทาอยนงๆถาไมไดทำอะไรทเปนประโยชน!
• ถาคณกำลงเคลอนทไปรอบๆ ใหหนหนาไปทางคนดใหมากทสดเทาทจะทำได
ตอนฝกซอมใหนกอยเสมอวาคนดจะอยทไหน
• สำหรบตวละครใหระลกอยเสมอวาคณคอตวละครนนแมขณะทไมไดพดอยกตาม
• สำหรบผบรรยาย ตองแนใจวาคณไดใหเวลาแกตวละครเพยงพอสำหรบการ
แสดงของพวกเขา
กอนการแสดงจรงจะเรม ใหลองนกวา “ถา-เกดอะไรขน” แลวควรทำอยางไร
• ถาคนดหวเราะใหหยดพดจนกวาพวกเขาจะเรมฟงคณอกครง
128 ละครสรางนกอาน
• ถาใครสกคนในกลมคนดพดอยาไปสนใจ
• ถามคนเดนเขามาในหองอยาไปมอง
• ถาคณทำอะไรผดพลาดกแสรงทำวามนถก
• ถาคณทำของตก พยายามทงมนไวอยางนน อยางนอยกจนกระทงคนดมองไป
ทางอน
• ถาคนทตองอานลมอาน ดวาถาคณสามารถอานบทของเขาแทนไดกทำไปเลย
หรออาจจะขามมนไปเลยแตหามกระซบบอกผอาน!
• ถาผอานหกลมกแสรงทำเปนวาไมมอะไรเกดขน
ในวนแสดงจรงใหคดในแงดไวRTเปนเรองสนกถานกแสดงสนกแลวผชมกจะ
สนกไปดวยรบรองได!
การประเมน¼ล
เมอใดกตามทคณเลอกใชรดเดอรสเธยเตอร(RT)นกอานของคณจะไดประสบการณ
การเรยนรเพมขนจากเนอหาทอานถาพวกเขากระตอรอรนทจะ“ฝกซอม”โดยการอานซำๆ
คำหรอวลทอาจจะอยเหนอระดบการอานของพวกเขากจะคอยๆซมเขาไปไดดวยการอานซำ
และพวกเขาจะนำคำเหลานนไปใชงานไดงายขนถอยคำจะถกดดซมโดยผานการฝกซำๆ
นซงไมใชเปนแบบการทองศพทตามรายการคำแทนทจะเปน“แบบฝกหด”กกลายเปน
“การฝกซอม”สำหรบการเลาเรองการเลนกบถอยคำภาษาเปนประสบการณทางการละคร
และสงเสรมใหเกดนสยรกการอานได
มกจกรรมบางอยางทควรพจารณาหลงการแสดงRTดงน
• ใหนกแสดงพดอภปรายหรอเขยนเกยวกบการแสดงของพวกเขาดวยความเหน
สวนตวหรอประสบการณทไดรบ
• ใหเวลาสำหรบกลมยอยโดยใหนกแสดงอภปรายถงผลสะทอนจากการอานสครปต
129Readers Theatre
• ประเมนผลนกแสดงเกยวกบการอาน(เชนความดงและระดบเสยงการออกเสยง
การตระหนกถงพฒนาการของตวละคร การใชทาทางและการแสดงสหนา
การหยดพกการพดทเหมาะสม(pause)ความตงใจเปนตน)
การประเมนอาจวดจากลกษณะของความคลองเชนความดงของเสยงระดบเสยง
อตราเรวของเสยงและจงหวะการออกเสยงตลอดการแสดงหรออาจจะเนนทการทำงาน
รวมกนเปนกลมเปนอยางไร การประเมนกยงอาจจะวดจากทกษะหรอแนวคดตางๆ
ทเปนลกษณะพเศษของสครปตเชนการทำตวแสดงใหเหมอนจรงและองคประกอบตางๆ
ของเรอง การประเมนสามารถเปนการประเมนโดยตรงดวยตวเอง โดยทำขอมลแบบ
สำรวจใหนกแสดงหรอผเขารวมกจกรรมสะทอนกลบวาพวกเขาไดเรยนรอะไรและพวก
เขาตองปรบปรงอะไรนอกจากนยงรวมถงการใชการบนทกเสยงหรอบนทกวดโอเทปใน
กจกรรมRTหรอการแสดงรอบสดทายและเทปเหลานกอาจนำมาเปดซำใหผรวมกจกรรม
สะทอนความคดเหนเกยวกบการแสดงของตนเอง
ตวอยางแบบประเมนผลรดเดอรส เธยเตอร
ชอ__________________วนท_______
ใหประเมนการทำงานของผรวมกจกรรมในการฝกซอมและการแสดงจรงของโครงการ
รดเดอรส เธยเตอร ตามหวขอขางลาง โดยมเกณฑการใหคะแนนดงน
P = ตองปรบปรง (poor) A = ปานกลาง (average) G = ด (good) และ E = ดมาก (excellent)
ประเดน P A G E
ทศนคตในการทำงาน
ใหความรวมมอกบผกำกบ
ใหความรวมมอกบกลม
ทำงานกบบทของตวเองอยางจรงจง
130 ละครสรางนกอาน
ประเดน P A G E
ยอมรบฟงความคดเหน
เตรยมขอมลมาพรอมอยางสมำเสมอ
ใหความชวยเหลอกบสมาชกทงหมด
เสยง
ปรบเสยงไดเขากบบทบาท
ใชความดงของเสยงเพยงพอ
พดดวยความเรว/ชาเหมาะสม
ออกเสยงไดชดเจน
ออกเสยงไดอยางถกตอง
ทาทาง
แสดงสหนาเขากบบทบาท
แสดงทาทางไดสมบทบาท
รกษาระดบการมองไดอยางเหมาะสม
ควบคมการถอสครปตไดด
การแสดงใหเหนอปนสยของตวละคร
เขาถงบทบาทไดดเยยมนาเชอถอ
คงความเปนตวละครนนไดตลอดการแสดง
ใชการเคลอนไหวแสดงใหเหนเจตนาของตวละคร
ถายทอดอารมณไดด
ดแลวเปนธรรมชาต
ความเหนเพมเตม:
131Readers Theatre
132 ละครสรางนกอาน
àÃ×èͧàÅ‹Ò ¢Í§ ¤ÃÙ¤¹Ë¹Öè§
“รดเดอรส เธยเตอร (RT) ไดกลายมาเปนทนยมกนจรงๆ
ในชวงไมกป‚มานเอง เพราะเปนวธ½ƒกททำใหนกเรยนมทกษะในการพดและ
การอานคลองขนไดอยางแทจรง การนำ RT ไปใชในชนเรยนมหลายวธ
©นเคยไดยนวาครบางคนใช RT ในกลมเลกๆ ในชวงทแนะนำเรองการอาน
นกเรยนจะทำการ½ƒกตลอดชวโมง และจากนนกแสดงใหนกเรยนทงชนไดชมใน
ตอนทายของชวโมงการอาน หรอมการบนทกเทปของพวกเขาไว…
©นใหนกเรยนประดษ°สายรดศรษะสำหรบบทตวละครของพวกเขา
นกเรยนจะเขยนชอของตวละครลงบนสายรดนน จากนนพวกเขากจะแนบ
ภาพหรอสงของทแสดงถงตวละครตวนนผกตดไวกบตวดวย และ©นรสก
ประหลาดใจมากจรงๆ วาความคดบางอยางทพวกเขาทำขนมานนเปนภาพ
ท ‘ตรง’ กบความคดของ©นเลยทเดยว”
(Mandy Gregory)
แมนดเกรกอรครโรงเรยนประถมศกษาเลาประสบการณการนำรดเดอรสเธยเตอร
(RT)ไปใชในชนเรยนของเธอเธออยากจะบอกคณวาเธอทำอยางไร
เมอไมกปกอนเราเคยไดยนRTในฐานะวชาพเศษ(เหมอนพลศกษาวาดเขยน)
ทตองใชผเชยวชาญดานการอานบรรยากาศดนาเกรงขามแตเดกๆกชอบมากตอไปนคอ
สงทครทเราเชญมาจดเวลาไวใน1สปดาหและฉนกนำแบบกจกรรมของเธอมาใชดวย
ปกตฉนมกจะจด RT เปนกลมยอย เพราะวาขนาดของชนเรยนเรามอย 2 กลม
แตละกลมมสครปตทตางกนและโดยทวไปแลวฉนจะเรมRTในวนจนทรและพวกเราก
จะแสดงในวนศกรฉนเหนวา1สปดาหนนกเปนเวลาทเพยงพอแลวและนกเรยนกจะไมรสก
เบอดวยวนศกรมกจะเปนวนทเหมาะสำหรบชนเรยนอนๆทจะมาดการแสดงและตงแต
นนมาฉนกยนดกบการจดและจดแบบนมาโดยตลอด
• วนแรก :ฉนแนะนำสครปตฉนชอบใชสครปตทมาจากหนงสอภาพ(เชนเรอง
“ฟลฟฟ เจาเมนนอย”) ชวงแรกฉนจะอานจากหนงสอภาพและพดคยกนถง
เนอเรอง แลวสลบไปทภาพทนาสนใจ จากนนกจะอานสครปตโดยออกเสยง
เปนแบบใหเดกๆ และเพอใหพวกเขารวาควรจะอานออกเสยงอยางไร
ถามเวลาเหลอเดกๆแตละคนกจะไดรบสครปตและอานทงเรองดวยตวเอง
ฉนมกจะบอกเดกๆ วา นกแสดงฝกบทของเขาซำแลวซำอกเพอให
ถกตอง พวกเขาจะพยายามพดดวยวธการทแตกตางกนเพอดวาเสยงควรจะ
เปนอยางไร พวกเราไมจำเปนตองทองจำสครปตเหลานน แตเสยงทแสดงออกจะ
ตองเหมาะสมและถกตอง
• วนท 2:เดกๆนงกนเปนวงกลมวงเลกๆ(5คนหรออาจมากกวานน)และอาน
สครปตไมมการมอบหมายบทพวกเขาเพยงแตอานอะไรกตามทบทจะเวยนมา
ถงคนตอไป มนคอนขางจะเปนรปแบบวนเปนวงกลมแบบไมใหเดกแตละคน
ตงตว โดยปกตฉนจะไมทำวธแบบน แตเพอกจกรรมนแลวฉนคดวามน
เหมาะสมกบวตถประสงค
134 ละครสรางนกอาน
ฉนตงใจไมมอบหมายบทในตอนน เพราะตองการใหเดกๆไดฝกอานทง
หมดกอนเปนอนดบแรก จากนนตอนทายชวโมง ฉนจะพยายามใหเดกๆ
เลอกบททพวกเขาตองการบางครงเดก2หรอ3คนอาจจะตองการบทเดยวกน
แลวฉนกจะใหพวกเขาเลอกหมายเลขระหวาง1-10ถาเดกคนใดไดหมายเลข
ใกลเคยงทสดกบตวเลขทฉนตงไวแลวเขากจะไดรบบทนน
• วนท 3 และ 4:ฝก ฝก แลวกฝก!เราฝกการแนะนำตวแบบละคร(ฉนมกจะ
ใหนกเรยนมบทแนะนำตวใหสนทสด) ใหแนะนำตวเองและบทของพวกเขา
(ฉนชอ...ฉนจะแสดงบทของหมาปาเจาเลห)พรอมลกขนยนแลวนงลงบนเกาอ
ฉนชอบจดเกาอเปนแถวตรงและเมอนกเรยนพดบทของเขาเขากจะยนขนเราฝก
การยนขนกอนแลวจงพดบทของพวกเรา
เพราะวาฉนมนกเรยนอย2กลมในเวลาเดยวกนฉนจะทำงานกบกลมหนง
ในขณะทอกกลมหนงฝกอานแลวจากนนฉนกจะสลบกลบไป
กจกรรมทอาจจะทำใน 2 วนนกคอ การอดวดโอเทปการแสดงของแต
ละกลม(แตตองแนใจวาไดรบอนญาตใหอดวดโอเทปจากเดกๆแตละคนเสยกอน)
จากนนทงชนกมาดวดโอกน ใชเวลาเพอทจะ “ชม” กนและกน และพดถง
สงทพวกเราชอบ จากนนกใหเวลานกเรยนใชวธระดมสมอง เพอทจะ
ทำใหการแสดงนนดขน
• วนท 5 : วนแสดง! เราพยายามทจะแสดงใหเดกชนทเลกกวาเปนผชม เชน
เดกอนบาลหรอนกเรยนชนประถม1
เมอเทอมทแลวฉนอานบทความเกยวกบการทำใหนกเรยนเกดความคลองในการอาน
และฉนกเคยไดยนบอยๆถงการใชRTแตกยงรสกสบสนกบการใชเทคนคใหมนอยครมก
จะใหสครปตแกนกเรยนในวนจนทรแตละสครปตจะมบทอย1บทททำไฮไลตไวนกเรยน
จะตองนำสครปตกลบบานและทำการฝกในแตละคนกบพอแมหรอผปกครอง
135Readers Theatre
ผปกครองจะตองลงชอวาเดกไดฝกแลว นเปนการยนยนวาเดกไดฝกแลว
จรงๆ จากนนในวนศกร นกเรยนกจะมเวลาในชวงสนๆ รวมกนคด (10-15 นาท
หลงจากรวมตวกนแลว) แลวหลงจากนนกจะเปนเวลาทจะแสดง นกเรยนจะแสดง
RTใหกนและกนด
เดกๆดทาวาจะสนกสนานกบสงนเพราะพวกเขาชอบทจะแสดงและมนกตนเตนดวย
อยางไรกตาม ครทเราเคยเชญมากยงมโครงการ “นกเรยนเพอนรวมอาน” (Students
BuddyRead)และตองอานขอความใหเสรจในเวลาทกำหนดทงหมดนชใหเหนวาRT
สงผลใหนกเรยนเกดความคลองและความเขาใจในการอานไดจรงๆ
ดงนนฉนจงคดวาทจรงฉนกสามารถทำได มนอาจจะตองใชเวลาสกหนอยในการ
นำไปปฏบต ฉนจะสงสครปตใหเดกๆ ในวนจนทรในชวงทพวกเรามารวมกนในชนเรยน
และใหเวลาพวกเขาพดคยกนเกยวกบบทและฝก(ใหเวลามากกวา10นาท–เพราะเรา
จะมงานพเศษในไมชาน) จากนนสครปตกจะเปนการบานในแตละคน ฉนไมตองการ
ใหใครไดสำเนาบทมากกวาความจำเปน (เพราะสครปตจะถกเยบรวมเขาไวกบ
“สมดจดการบาน”ของนกเรยน)ดงนนฉนจงขอใหผปกครองเซนชอใน“สมดจดการบาน”
ในแตละคนทเขาอานดวย ถาเขาไมอานหรอฝกและไมมลายเซนกจะถกหกคะแนน
(นเปนระเบยบในการใหเกรดไมทำการบาน=ถกหกคะแนน)การจดการแบบนฉนจะ…
• ทำสำเนาสครปตใหกบเดกๆแตละคนคนละชดฉนจะไฮไลตบท1บท(ตวละคร)
ตอ1สครปตฉนจะพยายามเลอกสครปตทมจำนวนบทหรอตวละครนอยเพอ
ทฉนจะไดแบงกลมได2-3กลม
• สงสครปตใหพวกเขาในวนจนทร นกเรยนจะเยบสครปตเขากบมมซายบนของ
“สมดจดการบาน” (ฉนแนใจวามนชวยได) ไมใหดงสครปตออกจากสมดจด
การบานเพอไมใหหายไป
• ในวนองคาร-ศกร ฉนจะตรวจวามลายเซนของผปกครองในสมดจดการบานหรอไม
ถาไมมลายเซนกจะมการใหฝกในชวงพก เขาจะตองฝกขณะทเดกคนอนๆ
ไปพก
• ในวนศกรนกเรยนจะพบกนในกลมประมาณ15นาทกอนทจะรวมกนเปนกลมใหญ
136 ละครสรางนกอาน
(อยางไรกตาม ฉนใหเวลาพวกเขาเพมอกเลกนอย
ดวยการเดนไปมาระหวางกลม)
• แลวนกเรยนกพรอมทจะแสดงใหกนและกนด
เพราะวาฉนสอนศลปะการใชภาษาอย2ชนเรยนเราจะ
สลบกนในแตละสปดาห เพอลดการทำสำเนาสครปตฉนจะ
ชวนครคนอนๆทสอนในระดบเดยวกบฉนมารวมทำกจกรรมน
ดวยดงนนเราจงสามารถแบงสำเนาสครปตกนได(ทงจำนวน
เรองและจำนวนการทำสำเนา)
สครปตRTสวนใหญจะเปนการดดแปลงมาจากหนงสอ
ภาพ (เพราะมความเหมาะสมและพรอมมากทสด) ฉนคดวามนคงจะดถาไดสงตนฉบบ
หนงสอภาพไปทบานใหนกเรยนในเยนวนใดวนหนง และจากนนกใหนกเรยนนำมาผลด
เวยนใหทกคนไดอานกอนการแสดง
137Readers Theatre
โครงการRTอาจใชเวลาหลายวนขนอยกบความยาวของสครปตและ
จำนวนเวลาตอวนทแบงใหกบการอานโดยเฉลยเวลาทใชตอสครปต1 เรอง
ในระดบประถมตนนนประมาณ5-10วนตอไปนเปนโครงรางวนตอวนของ
โครงการ5วนพรอมคำอธบายประกอบอยางสนๆ
วนท 1
• แจกสำเนาสครปตใหนกเรยนทกคน
• อานชอเรองและชอผแตงพรอมกนกบนกเรยน
• ชกจงใหนกเรยนเดาเกยวกบเนอเรองตวละครฯลฯ
• อานสครปตแบบออกเสยงใหนกเรยนฟงตาม
• ถามความคดเหนตอเนอเรอง เชน พวกเธอชอบเรองนตรงไหน
เรองนทำใหพวกเธอนกถงเรองอนๆ ไหม การเดาของพวกเราเปน
อยางไรบางถกไหม
• ใหขอมลกบนกเรยน เชน จดทำรายการคำศพทจากสครปต เขยน
คำลงบนกระดานหรอกระดาษแผนใหญๆ และเกบรายการคำศพทน
ไวใชตลอดโครงการตองอางถงรายการคำศพททกวนโดยเนนทการ
ออกเสยงและความหมายของคำ
วนท 2
• จดแบงนกเรยนเปนคๆ มอบหมายจำนวนหนาใหอาน(สครปตยาวๆ
อาจแบงไดเปนหลายๆตอน)และกำหนดเวลาสำหรบการอานของ
ทงคนกเรยนอาจผลดกนอานใหครบทกบททมอยในสครปตซงตรง
นตองมนใจวาพวกเขาไดจำนวนขอมลทอานเหมอนกนทงคอาจอาน
ซำอกครงถาอานเสรจกอนเวลาทกำหนด
• ขณะทนกเรยนกำลงอานสครปต ใหเดนเวยนไปรอบๆพวกเขาเพอ
ชวยในการออกเสยงของคำใหถกตอง ใหอานดวยความรสกและ
138 ละครสรางนกอาน
อารมณและอานดวยความดงและระดบเสยงทเหมาะสม
• ปดประชมโดยใหทงกลมอานสครปตเวยนกนไปรอบๆ ทกคน หรอ
โดยการมอบหมายบทและมนกเรยนแสดงบางตอนของสครปต
วนท 3และวนท 4
• ดำเนนการอานคตอ และเดนเวยนไปรอบๆ และทำเปนแบบใหด
จนกระทงนกเรยนอานสครปตทงหมดจบ
• เมอนกเรยนคนกบสครปตพวกเขากสามารถเรมทำงานเปนกลม3-4
คนโดยสมาชกในแตละกลมอานตามบททไดรบมอบหมาย
วนท 5
• ทางเลอกท 1 มอบหมายใหนกเรยนบางสวนแสดงอยางไมเปน
ทางการในชนเรยนของตวเองหรอใหชนเรยนอนด นกเรยนคนหนง
สามารถอานไดมากกวา1ตวละครโดยเฉพาะถามบทนอยทกคน
ควรไดรบโอกาสในการอานจากเนอหาของสครปตใหมากพอๆ กน
เทาทเปนไปได มฉะนนนกเรยนทมบทนอยอาจจะเหนวาตวเองอาน
แยกวาหรออาจจะไมสนใจและไมกระตอรอรน
• ทางเลอกท 2 ในสถานการณเดยวกน หากนกเรยนสามารถทจะ
รบผดชอบในการแสดงจรงไดกสามารถจดไดโดยการมอบหมายบท
เปลยนหองเรยนใหเปนโรงละคร และเชญนกเรยนชนอนๆ หรอ
ผปกครองมาดการแสดงพเศษน การจดใหเปนละครนอาจแบงเปน
2หรอ3กลมโดยใหแตละกลมอานเรองทตางกน
139Readers Theatre
º·¡ÒÃáÊ´§“ÅФúÃÃàŧ º·à¾Å§Ë¹Ñ§Ê×Í”
140 ละครสรางนกอาน
แนะนำหนงสอทมาของการแสดงจากหนงสอรวม6เรอง
นกแสดงกระตายลงประจำตำแหนงตางๆบนเวทกอนเปดไฟ
ไฟเปดขนเวทเปนสวนสาธารณะอนรมรน
ดนตรเพลงโลกกวางขน(กอนทเดกชายจะออกมา)
กระตายกบลง รองเพลงตามบทรอยกรองโลกกวางพรอมกน โลกนกวางใหญไพศาล
อายเนนนานแคไหน
มากกวาปยาเทาใด
เดกชายเดนออกมารองตอฉนนเยาววยใครร ใครสรางดวงอาทตยไว
สรางดวงจนทรใหเขาค
สรางดวงดารานาด
สรางเมฆทอยเบองบน
กระตายกบลง ใครสรางพชพนธพฤกษา
สรางสตวนานานาฉงน
สตวนำแหวกวายสายชล
สตวบกอยบนดนดอน
รองพรอมกน สตวปกบนในอากาศ
แมลงเกลอนกลาดสลอน
ปวงสตวเลอยคลานผานจร
มนษยเรรอนทวไป
ครออกมารองตอ อยตามแดนดนถนฐาน
(หวตะกราใสหนงสอมา) ภาษาสอสารไฉน
แตงตวแตกตางอยางไร
141Readers Theatre
เดกชาย คดแลวสงสยสารพด
ไมมใครชอบตอบฉน
ทกวนครนคดตดขด
ฉนอยากเปนผรชด
จงหดอานเขยนเรยนเอย...
ครสงหนงสอในตะกราใหเดกชายและมอบใหตวละครอนๆซงตางมความยนดทไดหนงสอ
ถกใจ
เดกชายมความสขท ไดอานหนงสอพดเปนรอยกรองระหวางทพดสตวตางๆและตนไม
สอดแทรกเอออวยหรอแยงไดเพอความสนก
หนงสอคอของรก ฉนประจกษในคณคา
อานเขยนเพยรศกษา คอยเขาใจในสงสรรพ
แปลกแทสงแมสอน วาเปนกลอนไพเราะครน
วนหนงคำกลอนนน ฉนอานไดในหนงสอ
นทานแมเคยเลา ยามฉนเขานอนตาปรอ
เหนครชในมอ เรองเดยวกนฉนอานเพลน
เตบใหญไดเรยนร สงทครชทางเดน
หนงสอสอชวนเชญ ใหอานเพลนเสรมปญญา
142 ละครสรางนกอาน
ทกคนเตนระบำหนงสอพรอมรอง(แสงเปนแบลกไลต)
ใครชางสรางหนงสอ เปนเครองมอดหนกหนา
ความคดจตปรชา ตางสมยไดสอสาร
หนงสอสอวเศษ พาขามเขตแดนกนดาร
ทองเทยวโลกไพศาล ปลอบจตใจใหรนรมย(ซำ)
ไฟดบหรอเปลยนสเพอเปลยนอารมณครนงบนมานงมตวละครตางๆรายลอมครกำลง
พลกหนงสอเพอเลานทานจากหนงสอ
กระตายตวหนงวงผานมาบดขเกยจเขาไปนอนอกมมหนง
กระตายหลบดกวากวาเตาจะมาถงคงอกนานเรากหลบไดหลายตน
ลง (ตนเตน)อาวนกระตายจากนทานอสปเรองเตากบกระตายน
ทำไมมานอนตรงนละ
เดกชาย ครครบกระตายเขารไหมวาตอนจบของนทานนะกระตายแพ
ลง (ตะโกนใหกระตายไดยน)กควรจะแพอยรอกกกกกกกก
กระตายกระโดดขนดวยความไมพอใจ
กระตาย ใครใครใครวาฉนแพ
143Readers Theatre
ลง ฉนนแหละ กในนทานเรองกระตายกบเตา เธอนะคดวายงไง
เตากไมมทางวงตามเธอทนเธอกเลยนอนพกเผลอหลบครอก
จนเตาไปถงเสนชยกอนเธอกเลยแพจรงไหมครบคร
คร อยาไปวากระตายเลยจะ
เดกชาย ใชๆ บางทเขาอาจจะไมไดมาจากเรองกระตายกบเตาทเรา
รจกกไดจรงไหมกระตาย
กระตาย (รเขาไปทำทาคารวะเดกชาย)อยางนสเขาเรยกวาเฉลยวฉลาด
ฉนนะไปเจอเตาตวหนงฉนกเลยทาเขาวงแขงกนแตวาเขาไม
สนทำไมรไหมเพราะวา(เนนมาก)เขาจะบนนะส
ครเดกชายและลงรองพรอมกน เตาจะบน!
กระตาย ฮอมนเปนเรองของเตาไมเจยมสงขาร
ลง ไมจรงเธอกลาวหาเตา
เดกชาย มนทานเรองนดวยหรอครบคร
คร มจะพวกเราอยากฟงไหมครจะเลาใหฟง...
ลง (กระแอมทำทาอยากเลาเอง)กาลครงหนงนานมาแลว...อมมม
(สตวทกตวคอยฟง แตลงเลาตอไมได) มครสาวสวยใจดจะ
เลานทานใหพวกเราฟง
กระตายและเดกชายทำหนาระอา
กระตาย ขโม(หวเราะ)ฮาๆๆๆ
ลงหนาจอย
คร นทานเรองนเปนเรองของเตาจว ลกเตานาอาศยอยในพงออ
รมบงแหงหนง เตาตวอนๆ พากนคลานตวมเตยมเพอไปหา
อาหารแตเตาจวไมคอยพอใจอยากจะไปใหเรวกวาเตาตวอนๆ
144 ละครสรางนกอาน
เตาจวออกมากลางเวท
เตาจว ปยาตายาย บรรพบรษของเราวงแขงชนะกระตายมาแลว
(กระตายมสหนาไมพอใจ) พอมาถงรนของเราจะใหเสยชอไม
ได เป นอนขาด เร อ งว งแข งน ะธรรมดาไป เส ยแล ว
เตารนเรามนตองบน ฉนจะบน...ฉนจะบน...ฉนจะบนบนไป
ไกลแสนไกลไมหวน…IbelieveIcanflfflly…ฉนไปหากบผเฒา
เพอปรกษาดกวา
เตาคลานไปทเดกชายเดกชายแสดงเปนกบผเฒา
กบผเฒา เฮอๆๆอยากจะบนเรอะกไปยมปกของแมลงปอส
เดกชายสงปกแมลงปอใหกระตายเลนแทน
(แมลงปอออกโบยบนเตาคลานไปหา)
เตาจว แมลงปอจา ฉนนะเนอยเหนอยกบการคลานอยางเชองชา
มาแสนนานคราวนฉนอยากจะบนกบเขาบางฉนจงอยากจะ
ขอยมปกใสๆของเธอหนอยนะฉนจะไดบนไปบนทองฟา
แมลงปอ เสยใจจะเตาจวปกอนบางใสของฉนไมไดมไวใหใครยม
แมลงปอบนถลาออกไปครโบยบนออกมาเปนผเสอ
กระตายขอเปนผเลาตอ
145Readers Theatre
เตาจวจงไปหาผเสอแลวพดวา“แมผเสอจะขอยมปกอนสวย
งามใหฉนสกคเถอะฉนอยากจะบนเหมอนแมผเสอนะจะ”
ผเสอละจากเกสรดอกไมแลวหนมาพดวา
“เธอนะหรอจะบน แคพยายามคลานใหเรวกวานกพอแลวละ
มง”
ลงเลาเสรมตอ เตาจวออนวอนผเสอตอวา“นานะแมผเสอในอดตเตายงเคย
ชนะกระตายไดเลยแลวทำไมเตาอยางฉนจะบนกบเขาบางไม
ได”
กระตายรบเลาตอ ผเสอตอบวา “ทเตาชนะไดนะ เพราะกระตายประมาท
หรอกนะจะจรงๆแลวไมมทางหรอกจะ(ตวอนๆ ทำทาจะขด)
แตเอาเถอะ เธอลองไปหานกกระยางดส ปกของเขาใหญ
และแขงแรงกวาฉนอก”
ครเปลยนรางกลายเปนนกกระยางพดกบเตาจวอยางเมตตา นแนะเจาเตานอย เปนเตานะสามารถเดนในโคลนตมและ
พงไพรไดอยางทรหดอยาไดอยากบนไปเลย
เตาจว แตฉนเปนเตาพฒนานะ เตาสมยใหมตองคดอะไรไมธรรมดา
ใหสมกบทเปนเตาแนว
ดนตรประเภทฮปฮอปดงขนเตาเตนสตวอนๆกเตนอยางคกคะนองรวมทงเดกชายซง
มวาวสองอนอยในมอดวย กำลงเตนกนอยมนสๆ เสยงนกหวดของครกดงขน ดนตรก
หยดลง ทกคนกลบไปอย ในตำแหนงเดมของตว เหลอแตวาวสองอนอยบนเวท
เตาหนไปเหน รบเขาไปนำเอาวาวใสหลงใหกลายเปนปก แลวคลานขนภเขาสง (ลงกบ
กระตายแปลงเปนภเขาใหเตาจวปน)
146 ละครสรางนกอาน
เตาจว ทสดฉนกมปกฉนจะตองบนใหไดคราวนแหละฉนจะปนขนไป
บนภเขาสง แลวคราวนแหละ สมใจนกแลวละ (รองเพลง)
ฉนจะบน...บนไป ไกลแสนไกลไมหวน ภเขาจะสง หรอทาง
จะชนไมหวาดไมหวนไมไหวฉนจะบนIbelieveIcanflflfflly…
(เตาจวทำทาบนแลวกหลนตบลงดวยความเจบปวด)โอยยยย.....
โอย โอย โอย โชคดนะทตกลงมาในโคลน กเลยไม...ตาย
ยงไมไดใสหมวกกนนอกซะดวย (เตาจวคลานในโคลน
อยางชำนาญ)ทางนนมนำดวยฉนวายนำเกงจะตายคลานใน
โคลนกใชยอยซะเมอไหรไมเหนจะตองอยากบนเลย
ลงสรป นทานเรองนสอนใหรวา กระตายไมสามารถคลานในโคลนได
วายนำกไมถนด
กระตาย เอะเรองอะไรนทานเรองนไมเหนเกยวอะไรกบฉน
ลง กใครวาเกยว
กระตาย อาว แลวเธอมาสรปวาฉนมความสามารถนอยกวาเตาได
ยงไง
ลง กเธอคลานในโคลนไดไหมละ
กระตาย เธอกคลานไมไดเหมอนกน
คร อยาทะเลาะกนเลย ทกคนมดไปคนละแบบ ขอสำคญตองใช
147Readers Theatre
สงทเรามใหเกดประโยชน
เดกชาย ครครบผมขออนญาตเลานทานบางไดไหมครบ
ครยมและพยกหนา
เดกชาย (หยบกตารมาเตรยม)ครงหนงนานมาสองชายชรา(ตวละคร
รองตอตาอนกะตานา)ใชครบตานาตาอน(เดกชายทำทาให
กระตายกบลงรวาทงสองตองเลนเปนตาอนกบตานานกแสดง
ทงสองคนเคลอนตวออกเปนการแสดงดวยเทคนคตาโบล
ววอง) เปนเพอนคหอาศยรวมถนทำมาหากนดวยกนมานาน
รวมสามคคยามยากยามมเออเฟอเจอจานหนกนดเบาหนอย
กคอยกลาวขานไมมงประจานใหเสยนำใจวนหนงตาอนกบ
ตานาพบหนองนำแหงใหม
ครเลาตอให สองเกลอรบรดมงไปสจดไมรอใหสายตานาวาน
คอทมงหมายทอดแหเถดนายคงไมผดหวง
เดกชาย ตาอนมนใจเหวยงแหทนใดดวยใจจรงจง
นำแตกกระจายสองชายขงขงดงแหขนฝงสมหวงไดปลา
148 ละครสรางนกอาน
นกแสดงทงหมดรวมกนรองเพลงตาอนกบตานา ประกอบลลาจนจบ โดยเดกชายแสดง
ทำทาสงสญญาณใหเตาจวแสดงเปนตาอยและเดนเขามาขโมยปลาไปกน
เตาจว (หวเราะ)ฮาๆๆๆๆๆๆๆๆๆ
เดกชาย คราวนรหรอยงละวาอยาทะเลาะกน
ลง คราบ.....สนกจงเลยเนอะกระตายนทานแตละเรองกตางกน
กระตาย แตฟงแลวกมความสขเหมอนกน
ลง อาวแลวใครวาไมใชละ
เดกชาย สมานฉนทสมานฉนทกนเถอะนะ
คร อยาแปลกใจไปเลยผองพวกเรา เรองปลกเราวาเรานเปน
พนองยดความดสงงดงามตามครรลอง
เดกชาย เหมอนดงผองนทานเกาทเลากน
เตาจว ถงแมตางธรรมเนยมประเพณแตเราถอความดนตงมน
กระตาย ถงจะแยก
ลง แปลกหาง
กระตาย/ลง ตางเผาพนธ
เตาจว แตเธอฉนมรากเหงาทเลาลอ
เดกชาย เพยงเราเหนคาอนนตกนทงสน ไมดหมนเหยยดหยาม
ประณามชอ
คร เพยงเราเหนสงดทรำลอ นนแหละคอการเหนคาราคากน
จดบลอกกงใหมใหทกคนมความสขใจ และรวมเรงรำพรอมรองเพลงเปนการอำลาผชม
และอำลากนและกนทกคนเปลยนลลาเปนนกและรวมรองเพลง
149Readers Theatre
ฉนจะเปนนกสขาวพราวเวหา ยอนกลบมาแดนดนถนสวรรค
รอเวลาถงคราไดพบกน ไมมใครมาขดคนพรมแดนใจ
จะคะนงถงตำนานนทานด ชนชวรอเวลาวนฟาใหม
จะมาพบเพอนรกสลกใจ ใชอนไกลเราทงผองพนองกน
สรางสรรคบทการแสดงในงานโดยถรนนทอนวชศรวงศ
ลดทอนบทเพอการสมมนาฯโดยกสมาเทพรกษ
• บทการแสดงนแตงขนจากการเชอมรอยหนงสอรวม 6 เรองคอ รอยกรอง
ของหนนอยเลม1และเลม2(2546)โดยฐะปะนยนาครทรรพและกตยวดบญซอเตาจะบน
(2544) โดย ส.พมสวรรณ ตาอนกะตานา (2541) โดย สมบรณ ศงฆมานนท จดพมพโดย
องคการคาของครสภาและนทานอสปนทานบทกว ระบำสายธารตำนานมอแกน (2550)
จดพมพโดยสาขาสอสารการแสดงคณะนเทศศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย
150 ละครสรางนกอาน
ดดแปลงจากวรรณกรรมเยาวชนเรอง“บตก
ดาวดวงนนระหวางนำกบฟา”ของกายากลาทะเล
สำนกพมพมลนธเดก,2547รางวลหนงสอยอดเยยม
“รกลก อวอรด”ป2548
การแสดงมลกษณะเปนละครเดกทเลาเรอง
โดยใชคอรสและอาศยเทคนคภาพนงเลาเรอง
(TableauxVivants)ผสมกบการใชเทคนคแสง
เปนเรองของชาวอรกลาโวยในการแสดงคำท
แสดงใหเหนถงวฒนธรรมทางภาษาจะคงคำเดมเชน
“ก”คอฉน“เกา”คอเธอเปนตน
º·ÅФéºÑº¡ÃЪѺ àÃ×èͧ“ºÕµÑê¡”
151Readers Theatre
เวทมลกษณะโลงวางผนงดานหลงมผาดำขงอยเปนฉากหลงบนผามดาวเรองแสง
ดวงเลกๆตดอยอยางกระจดกระจายเวลาไฟสวางจะมองไมเหนดาวเหลานนขณะทไฟดบ
ดวงดาวเหลานนจะทอแสงระยบระยบ ลกษณะของการใชพนทบนเวทจะสลบกนระหวาง
ฝงซายกบฝงขวา
ฉากท 1
เปดเรองดวยเพลงพนถนของชนเผาอรกลาโวยคลอเบาๆ พอใหไดบรรยากาศ
ประมาณ2นาท
ฝงซาย ฝงขวา
ไฟคอยๆ สวางขน
มคนนงดดกตาร
มคอรสปรากฏกายขน
แตงตวลกษณะแฟนตาซ
คลายภตในเทพนยาย
คอรส2 ฟากวางใหญจรดปลายฟา
มดวงดาวเรยงรายระยบระยบ
สองแสงจาแพรวพราววาววบ
152 ละครสรางนกอาน
ฝงซาย ฝงขวา
เหลอคณานบคะเนได
คอรส1 ฟาเอยสงดาวลงมา
ดวงดาวแหงฟากฟากวางใหญ
ดวงดาวทเปนแกวตาดวงใจ
ดวงทใครๆตางเฝาคอย
คอรส2 ดาวนอยเอยเจาลงมาแลว
จงเปนดาวทเพรศพรอย
งดงามสดสอย
คอรส1 เปนดาวระหวางนำกบฟา
ตลอดไป
ดาวระหวางนำกบฟา
ดาวทมชอวาบตก
คอรส2 เดกทเรากำลงจะพดถงมชอ
วาบตก
คอรส1 บตกเกดในทะเล
คอรส2 ใชเกดในทะเล
คอรส1 (ชไปทางฝงขวา)
นนนะครอบครวของบตก
ไฟสวางขน
Tableau Vivant เปนภาพปะ ฮาต
พชายของบตก และมะซงกำลง
ทองแกยนเรยงกนยมแฉง
ใหความรสกเหมอนถายรปหม
153Readers Theatre
ฝงซาย ฝงขวา
คอรส2 อาวแลวบตกหายไปไหนละ
คอรส1 (ตบหวคอรส2เบาๆแลวชไป
ฝงขวา)
กอยในนนไงในทองของมะ
ไฟดบลง
คอรส2 ครอบครวของบตกกมความ
สขดอยหรอกจนกระทง...
คอรส1 มะของบตกเกดปวดทอง
คอรส2 บนเรอ
คอรส1 กลางทะเล
คอรส2 แตตอนนนบตกยงไมครบ
เกาเดอนเลยนนา
คอรส1 ยงเหลออกตงสองเดอน
คอรส2 (ถามยำ)สองเดอน
คอรส1 (ตอบหนกแนน)สองเดอน
คอรส2 บตกกเลยตองคลอดกลางทะเล
คอรส1 กลางทะเล
ไฟสวางขน
Tableau Vivant เปนภาพมะ
นอนหนลำตวดานขางใหผชมกำลงเบง
ทองคลอดขณะทปะอยตรงปลายขา
เพอรอรบบตก มฮาตยนรองไหอย
แชภาพ 3 วนาท
ไฟดบลง
154 ละครสรางนกอาน
ฝงซาย ฝงขวา
(เสยง) อแวๆๆๆ
คอรส 2 แตบตกกปลอดภย
คอรส 1 แตมะนะส
คอรส 2 (เสยงเศรา)จากบตกไป
ไมหวนคน
Sound ดนตรบรรเลงเศราๆ
อาจเปนเพลงพนถนหรอเพลงบรรเลง
จากกตารกได เพอแสดงถงการเปลยน
เวลาคอรส 1 และ 2 เดนยายไปฝงขวา
ไฟคอยๆ ดบลง
ฉากท 2
ฝงซาย ฝงขวา
ไฟสวางขน
คอรส 1 และ 2ยนเรยงหนากระดานอย
155Readers Theatre
ฝงซาย ฝงขวา
คอรส 2 บตกเปนลกชาวเล
อยางแทจรง
คอรส 1 (พดดวยความภมใจ)เปน
อรกลาโวย
คอรส 2 เปนไทยใหม
คอรส 1 พรงนจะมพธลอยเรอแลว
คอรส 2 อยากไปพธลอยเรอบางจง
คอรส 1 วาแต...มตกตาไมระกำ
หรอยง
คอรส 2 (หยบตกตาออกมา)มแลว
คอรส 1 (หยบตกตาออกมา)ฉนกม
คอรส 2 งนมวรออะไรอยละ
(ดงคอรส1ใหลกขน)
คอรส 1 เดยว แลวบตกละ มตกตา
หรอยง
ไฟสวางขน
Tableau Vivant เปนภาพฮาต
กำลงนงเหลาตกตารปตวเอง
ทพนมตกตารปปะวางอย
สวนบตกกกำลงนงเหลาตกตาของตวเอง
คอรส 2 สงสยจะมแลวมง
ไฟดบลง
156 ละครสรางนกอาน
ฝงซาย ฝงขวา
คนในภาพนงเรมเคลอนไหว
บตก (ชตกตาตวเองขนด)
ทำไมของกมนบดเบยวจง
ฮาต คอยๆทำเดยวกสวย
บตก พอลอยเรอเสรจเราชวนปะ
ไปดรองเงงกนไหม
ฮาต คงไมมงเหนปะบนวาปวดทอง
บตก ทำไมชวงนปะปวดทองบอยจง
ฮาต เอาไววางๆกจะตามโตะชามา
มาดปะ
บตก (พนมมอไหว)ขออยาใหปะ
เปนอะไรเลย
ฮาต เอานา(หยบตกตาปะขนมา)
เดยวเอาตกตาใสเรอไปปะ
กไมเปนอะไรแลว
(ลกขนยน)เออเกาเดยวกไป
หาลมากอนนะเกากลบบานไป
กอนแลวกน
บตก ลมาอกแลวเดยวนเกานะ
อะไรๆกลมา
ฮาต กรกลมาแลวกอยากใหเกานะ
รกลมาดวย
บตก ไมเอานะกไมยอมกมพชาย
คนเดยวเกาตองรกกคนเดยว
157Readers Theatre
ฝงซาย ฝงขวา
บตกวงออกไป
ไฟคอยๆ ดบลง
ฉากท 3
ฝงซาย ฝงขวา
ไฟคอยๆ สวางขน
คอรส 1 วงเหนอยหอบเขามา
คอรส 1 แยแลวๆๆๆบตก
หายไปใครกไดชวย
ตามหาท
คอรส 2 (วงออกมา)บตกไปไหน
คอรส 1 หนเขาปา
คอรส 2 (ตะโกน)เขาปาทำไมละ
คอรส 1 เขานอยใจฮาตทกำลง
จะไปขอลมา
158 ละครสรางนกอาน
ฝงซาย ฝงขวา
คอรส 2 กเขาหวงของเขาน
คอรส 1 ปานนไมรเปนไงบาง
คอรส 2 (พนมมอไหว)ขออยาให
บตกเปนอะไรไปเลย
มะจาชวยตามหา
บตกดวยนะ
ไฟสวางขน
Tableau Vivant เปนภาพบตก
หลบอยในโพรงไม มะซงม
วงแหวนอยรอบหวซงดเหมอน
เปนนางฟา ยนอยบนปลายโพรงไม
คอรส 1 มะมะมาแลว
ไฟดบลง
มะ บตกออกมาเถอะลก
บตก มะมะจรงๆดวย(รองไห)
ฮาตจะทงกไปทกคนจะทงก
มะ ไมมใครทงเกาไปหรอกลก
พเขาโตเปนผใหญเขากตอง
แตงงานพอเกาโตเกากตอง
แตงงานเหมอนกนแตถงเขา
จะแตงงานไปเขากยงรกเกา
เหมอนเดมนะลก
บตก (โอบกอดมะรองไห)
มะมะอยาทงกไปอกนะ
159Readers Theatre
ฝงซาย ฝงขวา
มะ มะไมเคยทงเกานะลก
แคเกาไมเหนมะ
ใชวามะจะไมอยดวย
มะอยกบเกาตลอดเวลา
และมะกยงรกเกาเหมอนเดม
แลวกจะรกตลอดไป
บตกรองไหเสยงดงกวาเดม จนทำใหฮาต
และคนทออกตามหาไดยนเสยง
(เสยงฮาต)บตกบตก
มะแกะมอของบตกทโอบกอดอย
แลวจากไปในความมด
บตก (ตะโกน)มะมะ
ฮาตและคนอนๆ วงเขามา
(คนละทางกบทมะจากไป)
ฮาต (วงเขามากอด)บตกๆ
บตกจรงๆดวย
บตก ฮาตปะเมอก...
ฮาต (สวนทนควน)บตกกสญญา
วากจะไมหายไปไหน
กมนองคนเดยว
ถงกจะแตงงานไปแลวตองไป
อยบานของลมาแตกกจะกลบ
มาหาเกาบอยๆ
บตก (รองไห)กขอโทษ
160 ละครสรางนกอาน
ฝงซาย ฝงขวา
ทง 3 คนกอดคอกนรองไห
บตก (นกขนได)เมอกกเหน
มะมะบอกกวามะไมเคยจาก
กไปไหนมะอยกบกอยกบฮาต
อยกบปะ
ปะ (ยม)มะอยกบเราเสมอบตก
ไฟคอยๆ ดบลง
ฉากท 4
ฝงซาย ฝงขวา
ไฟคอยๆ สวางขน
คอรส 1 ในเวลาตอมาสมาชก
ในครอบครวของบตก
161Readers Theatre
ฝงซาย ฝงขวา
กเพมขนฮาตกบลมา
มลกสาวชอวายาโกะ
แปลวาฝกขาวโพด
กยายหนนะทงอวนทง
กลมเหมอนขาวโพดเลย
ชวงนฮาตกเลยเหนอย
หนอยดแลทงเมย
ทงลกแลวกดแลปะ
เพราะชวงนปะไม
คอยสบาย
คอรส 2 วงเขามา
คอรส 2 แยแลวๆ
คอรส 1 อะไรแย
คอรส 2 กปะนะสอวกใหญเลย
ฮาตกบบตกกเลยพาไป
โรงพยาบาลทในเมอง
คอรส 1 แลวหมอวาไงบาง
คอรส2 หมอบอกวาปะเปน
มะเรงทกระเพาะอาหาร
ระยะสดทาย
คอรส 1 นนไงปะกลบมาแลว
ฮาตประคองปะเขามานอนในเวท
คอรส 2 ปะผอมมากเลย
คอรส 1 ผมปะขาวโพลนไปหมด
162 ละครสรางนกอาน
ฝงซาย ฝงขวา
คอรส 2 ดปะเจบปวดและ
ทรมานมาก
คอรส 1 บางครงปะกรองไห
คอรส 2 (บตกวงเขามา)วนนพอ
บตกกลบมาจากโรงเรยน
บตกไมเหนปะบนเตยง
จงตกใจมาก
คอรส1 แลวบตกกพบวา
คอรส 2 ปะนอนอยบนเสอท
รมหาดโดยมฮาต
กบลมานงอยใกลๆ
ไฟคอยๆ ดบลง
ปะ (จบมอบตก)ปะอยากดทะเล
เวลาไดยนเสยงคลนแลวปะ
สบายใจเมอกลางวน
มะมารบปะแตปะขอรอ
บตกกลบจากโรงเรยนกอน
เวลาปะไมอยบตกตองเชอฟง
ฮาตนะลก(มองไปทางทองฟา)
มะมาแลวมะมารบปะไปอยดวย
อยากลวไปเลยลกปะกบมะไมได
จากไปไหนจะอยใกลๆเสมอ
(มอปะรวงลง)
บตก ปะปะปะ
ไฟคอยๆ ดบลง
163Readers Theatre
ฉากท 5
ฝงซาย ฝงขวา
ไฟคอยๆ สวางขน
บตกกบฮาตยนรองไหในงานศพ
คอรส 1 และ 2 เดนจากฝงขวามา
ฝงซาย เพอเปนสวนหนงของแขก
ในงานศพ
คอรส 1 ในงานศพมคนมาชวย
อาบนำใหปะแลวสวม
เสอผาใหปะ
คอรส 2 (ทำทาผกผาขาวหอศพ)
กอนใชผาขาวหอตวปะ
(ทำทาแบกศพลงโลง)
แลวชวยกนอมรางของปะ
ลงไปนอนในโลง
ฮาต (หยบพราใสลงไปในโลง)
นพราของปะนะทปะชอบ
164 ละครสรางนกอาน
ฝงซาย ฝงขวา
ใชมนทำทกอยางไง
(กอดนอง)บตกเดยวเรา
ไปขดหลมใหปะอยใกล
กบมะแลวจะขดใหปะอย
สบายทสดเลยปะลำบาก
มามากแลวตอนนปะคง
สบายทไดนอนใกลทะเลอก
ฮาตกบบตกชวยกนขดหลม
Sound เพลงพนถนเศราๆ
คอรส 1 คนทมารวมงานชวยกนนำ
ทรายกลบหลมปะ(กำทราย
โยนลงหลม1กำมอ)
คอรส 2 แลวโตะชามากเอานำ
มะพราวเทลงในหลม
คอรส 1 พอปลงศพเสรจทกคนจะ
เอานำในกะละมงลางมอ
(เอานำลางมอ)ลางเทา
(เอานำลางเทา)เพอไมใหปะ
ตามเขาไป
คอรส 2 แตบตกกบฮาตไมทำ
เพราะพวกเขาอยากเจอปะ
ไมวาจะยามตายหรอยามเปน
บตก กรสกเหมอนคลนในทะเล
165Readers Theatre
ฝงซาย ฝงขวา
มนหายไป(แหงนดทองฟา)
แตกสญญาวากจะเขมแขง
กจะเปนหนงเดยวกบผนฟา
และทองทะเลและพรอมจะ
เผชญกบการเปลยนแปลง
แหงวถชวตอยาง
ลกอรกลาโวย
ไฟคอยๆ ดบลง
คอรส 1 และ 2 เดนยายไปเวทฝงขวา
ไฟคอยๆ สวางขน
คอรส 1 ตอมาไมนานบตกก
กลบมาเขมแขง
คอรส 2 บตกไมออนแรง
แมเหนอยลา
คอรส 1 บตกรบตกสทกเวลา
คอรส 2 บตกพรอมกาวไปขางหนา
เพอเผชญ
คอรส 1 และนคอเรองราวของบตก
คอรส 2 ดวงดาวทมมะอยบนฟา
คอรส 1 ทมปะอยในนำ
คอรส 2 แลวกมบตกอยตรงกลาง
ระหวางคนทงสอง
166 ละครสรางนกอาน
ฝงซาย ฝงขวา
พรอมกน (มองไปทบตกทางดานซาย
ของเวท)และนคอบตก
ลกอรกลาโวย
ดนตรพนถนบรรเลงคลอเบาๆ
ไฟคอยๆ ดบลง
โดยกสมาเทพรกษ
167Readers Theatre
¾Åѧ ¢Í§
ครสต พอรตเตอร ใชเวลาชวงหนงเพอยกกลองแคนตาลปเปนลงๆ นำไปแจกให
กบครอบครวคนงานรอนเรทรบจางทำไรในหบเขาโคชเชลลาทางตอนใตของแคลฟอรเนย
เหนไดชดวาเปนงานหนกผอำนวยการองคกรการกศลวย48เดนกะโผลกกะเผลกเพราะ
ขอเขาอกเสบและตองรบนำหนกมากเกน แขนของเธอมรอยแมงมมกดเปนจดๆ และขา
ของเธอกมรอยเปอนคราบนำมนจากการพยายามซอมรถยกของดวยตวเอง
แมจะทลกทเลแตพอรตเตอรกไมมทาทางสะทกสะทาน เสมอนเรอทลองไปบน
ลำนำทมฝงจระเขรงควานในบงเอฟเวอรเกด เธอขบเรอเรวกวาคนอนๆ เสยดวยซำ
เพราะอะไรหรอ?ไมใชเพราะฝกสมาธทกวนหรอกนยากระตนประสาทใดๆแตเพราะบทกว
ภาพและทวงทำนองของบทกวทมอยในใจของเธอไดเปลยนสงทรายลอมรอบตวเธอทกวน
ใหดเปนสงใหมและสดใส
อณหภมรอบๆ สงถง 120 องศา แตกแนนอนวามไดโหดรายขนาดจะเผาโลกได
ดงทเจอรราด แมนล ฮอพกนส กลาวไว “เพยงแสงยอนสะทอนกลบ เมอขยบสน
แผนฟอยล”
จรงอย บางครงเธอกพกหลบแดดทใตบนไดของโกดงเกบของขางทาง แตกนา
ประหลาดเมอเธอนกถงบทกวของเอมล ดกสน ทวา “คนทหลบซอนตนบนทงหญา”
º·¡ÇÕ
168 ละครสรางนกอาน
เธอถามวา “คณรจกแผนกรองแสงทชางภาพใชเวลาทแสงจาเกนไปไหม?”แลวเธอก
ถอดหมวกฟางสะบดผมสบลอนดพรอมกบบอกวา“บทกวกเปนแบบนนแหละสำหรบฉน”
อนทจรงมการใชบทกวเพอการรกษามานานแลว เพราะบทกวมลกษณะพเศษท
สามารถชวยปลอบและบรรเทาใหสบายใจไดเชนเดยวกบบทสวดมนตและเพลงของพวก
อนเดยนแดงเผาอโรควอย เมอตองเผชญกบความเศราหลงจากสญเสยคนทรกไปกจะใช
คาถาปลอบใจตวเองทองซำไปซำมา ในอยปตโบราณเยยวยาโดยการเขยนโคลงกลอนลง
บนแผนกกแลวนำไปตมละลายนำเพอนำมาดม
ทกวนนมการนำเอาบทกวมาใชในการรกษาทางการแพทยบางแลวราฟาเอลแคมโป
หมอทรกษาดวยบทกวทฮาวารดผเขยน“ศลปะในการรกษา:กระเปายาของหมอบทกว”
ซงชใหเหนวาการอานเขยนหรอทองบทกวสามารถบำบดโรคไดในทางปฏบตเขามกจะ
แนบแผนทบรรจขอความของบทกวไปพรอมกบใบสงยาและแผนพบอนๆ ทเขามอบให
คนไข
แคมโปเชอวา บทกวสามารถชวยใหคนไขมองความเจบปวยในทางทแตกตาง
(ตามทฤษฎแผนกรองแสงของชางภาพ)และจะชวยใหพวกเขาอยตอไปอยางราบรนทาม
กลางชวตทถกแมงมมกดหรอรถยกของเสย
ขณะทเขาแนใจวาบทกวมผลดตอคนแตเขากไมสามารถบอกคณไดชดๆวาทำไม
“เราเพงอยในขนเรมตนในการทำความเขาใจเกยวกบกลไกการทำงานทอาจเปนไปได”
เขาบอก “แตบทกวนาจะสงผลตอคนโดยเรมจากระดบของเซลลประสาทในกานสมอง
เมอคนไขอานหรอทองบทกว พบวา จงหวะการเตนของหวใจและความถในการหายใจด
ขน”อนทจรงผลการวจยนตพมพในวารสารวชาการโรคหวใจนานาชาตทแสดงใหเหนวา
เมอกลมอาสาสมครอานบทกวดวยการออกเสยงเปนเวลา 30 นาท อตราการเตน
ของชพจรจะตำลงมากกวากลมควบคมทเขารวมในวงสนทนาโดยไมไดอานบทกว
อปสรรคทแคมโปพบกคอ การทำใหคนไขผานพนชวง “หวาดผวาดวยการเงยบ”
ซงบทกวกระตนไดในบางคน “คนไขจำนวนมากขยาดบทกวตงแตตอนเรยนในโรงเรยน”
เขาบอก “แตมนเปนรปแบบการใชคำในระดบพนฐานทสดทเราม และบทกวกมใชสง
แปลกปลอมอะไรเลย”
169Readers Theatre
เปนไปไดทจะพชตโรคขยาดบทกวในทกกลมอาย แตประสบการณดานบวกทมตอ
ศลปะในรปแบบนมาตงแตวยเยาวมสวนชวยไดมาก แคมโปจำไดวาคณพอของเขาอาน
บทกวทเกยวกบการรกชาตของโจเซมารตใหเขาฟงดวยภาษาสเปนตอนเขาอาย3ขวบ
“มนใหความรสกทนมนวลเหมอนเพลงกลอมเดก”เขาบอก
พอรตเตอรกเชนกนทโชคดหลงใหลบทกวมานานโดยไมเคยกลวเธอเตบโตทเหมอง
ถานหนในเคนตกก ตอนอาย 5 ขวบเธอสนใจหนงสอคำกลอนสำหรบเดกเรอง
“บานและสวนทดกวา”คณพอของเธอเปนคนงานเหมองถานหนทมการศกษาระดบเกรด
3 และชอบใหเธอทองบทกวใหฟง ทงพอลกรสกตนเตนขนลกและจดจออยากรเมอ
อาน “โจรขางทาง” ของอลเฟรด โนอส และประโยคทจำฝงใจใครร เชน “โอจนทรา
ดงนาวาอนนากลว”
“ฉนไมรดวยซำวานาวา คออะไร”พอรตเตอรยอนนกถงวยเดก“ฉนคนหาคำนออ
มนเปนคนทมดและมฝนฟาคะนองและพระจนทรกเปรยบเหมอนเรอททองไปบนทองฟา
เมอคณยงเดกนนเปนเรองทนาตนเตนมาก คณจะเรมคดวานเปนวธบรรยายทแนบเนยน
มใชหรอ?”
พอรตเตอรไมจำเปนตองเขาใจตวบทกวทงหมดเพอทจะรกเสยงและพลงของบทกว
มกมผแคลงใจและเชอวาการซาบซงในบทกวนนตองแปลความหมายของเนอหาทไม
ชดเจนนนใหออก แทจรงแลวอทธพลของบทกวขนอยกบองคประกอบของการสรางภาพ
และจงหวะแบบงายๆ“เนอหาไมใชสงสำคญมากเสมอไป”แคมโปกลาววา“บทกวสามารถ
เขาไปในตวเราไดโดยผานทางความรสกลกๆ ภายใน ซงไมไดขนอยกบกระบวนการรบร
ดวยเหตผล”
เมอเราอานบทประพนธของยทสและรสกแนนหนาอกขนมาทนทบทกวกำลงเลยง
การใชจตในการวเคราะหของเราและกระทำตอรางกายโดยตรง“บทกวทดเพยงมาแผดรอง
ในตวคณเทานน”พอรตเตอรบอก
มสงหนงเกดขนกบพอรตเตอรตอนเธอยางเขาสวยรนและบทกวทเคยตรงใจเธอใน
วยเดกกเรมมบทบาทมากขนในชวตของเธอคณพอเรมดมหนกและพอแมกหยารางชวต
ของพอรตเตอรเหมอนดงพรวดลงทนท
170 ละครสรางนกอาน
ครทสอนเธอในระดบเกรด7คงจะสงเกตเหนความตองการในปญหาของเดกสาว
จงไดนำเอาสำเนาเรอง“ฤดใบไมผลและฤดใบไมรวง:ถงเดกวยเยาว”ของเจอรราดแมนล
ฮอพกนส เขามาแจกในชนเรยน พอรตเตอรกลบคนสสภาพเดมอกครงจากขอความท
เกยวกบความสญเสยในบทกว(“มารกาเรตเธอเศราโศกฤาไฉนอยากยอนใหโกลเดนโกรฟ
ไมจากไป?”)เธอคลอยตามรวมไปกบความเศราเชนเดยวกบความรสกของตวละครและ
ประหลาดใจวาตวเองรซงถงสงทกวตองการสอจรงๆ มารกาเรตชางไรเหตผลทรองไห
ฟมฟายในเมอใบไมทรวงหลนไปยงมใบใหมๆอกมากมายทกำลงจะผลใหมตามมา
ตอนทเขาเรยนในมหาวทยาลยพอรตเตอรกยงลมหลงในบทกว เธอทงแบบเรยน
ทงหมดของเธอหนมาสนใจแตหนงสอของเดนส เลเวทอฟ และของกวคนอนๆ “เลเวทอฟ
คดวาบทกวเปนเสมอนบทสวดมนตตอนเชา และบทกวกเรมทำใหฉนรสกเชนนนดวย”
เธอวา “บทกวเปนเพยงสงทคนธรรมดาซงขณะหนงเขาใจอยางแจมแจงเขยนขน บทกว
ทดจะสงผานความเขาใจทแจมแจงนนมาใหคณ”
ทกวนนเพอนรวมงานทบางครงเหนใบประวตของพอรตเตอรกลอเกยวกบชวตใน
มหาวทยาลยของเธอทใชไปกบการเรยนบทกว “อะ” พวกเขาทำเสยงแปรน “บทกว ให
อะไรดๆกบเธอมากเลยหรอ?”
ใช ใหมากจรงๆ
อยางเชนครงหนงเมอพอรตเตอรตดคางอยทสนามบนโอแฮรในชคาโกเพราะม
พายหมะเธอกำลงจะไปเยยมคณพอซงปวยดวยโรคปอดตดเชอและกำลงจะจากไปเธอนก
ถงบทกวของเอมลดกสนทวา“ใหนงเฉยสสงบของชวตไมมแลวรงอรณของพรงน”ใน
สนามบนทอลหมานและรายรอบดวยผโดยสารทตกคาง เธอกลบรสกถงความนงสงบ
จากการปลอบประโลมของบทกว
“บทกวทำใหฉนสงบ”พอรตเตอรพด“ฉนรวาควรคาดหวงอะไรเพราะฉนเชอมน
ในตวเอมลดกสนจรงๆเธอเคยถกมาแลวหลายครงกอนหนาน”
เดยวนพอรตเตอรจะเกบบทกวไวใกลๆ มอ เชน บทกวของเวนเดล เบอรร
วางไวทหงในโกดงเกบของ และรวมผลงาน 101 บทกวคดสรรเกบไวทใตเบาะในรถสง
ของคนเกาๆของเธอ
171Readers Theatre
แตบทกวสวนใหญอยในตวเธอ “มบทกวทมกถกเขยนซำไปซำมาในหวของฉนเสมอ”
เธอบอก “บทกวจะกลบมาหาฉนไดทนทเหมอนบทสวด แครสกวามบทกวอยดวย ฉนก
รสกสบายใจแลว”
สรางความคนเคยกบบทกว
สำหรบพวกเราสวนใหญแลวบทกวมกเปนสงทเราทงไปตงแตเรยนจบจากโรงเรยน
หรอมหาวทยาลย ตอไปนเปนวธงายๆ ทจะนำเอาบทกวกลบเขามาในชวตเราอกครง
ยอนความจำหาจดเรมตน
พยายามนกถงสงทคณเคยชอบอานตอนเดกอะไรกไดเชนกลอนของมาเธอรกส
เชล ซลเวอรสเทน บทสวดมนต หรอเพลงกลอมเดก จงหวะทำนองทจะนำเอาวยเดก
ของคณกลบมาหาคณไดในตอนนคณจะรสกถงความแจมใสความอบอนแหงวยเยาว
อานดวยห บทกวเขาถงเราไดโดยผานทางหมากกวาดวยสายตา สรางประสบการณนไดดวย
การเขาฟงการอานบทกวฟงจากเทปหรอซดทผประพนธอานบทกวของตวเองหรอผมนำ
เสยงงดงามอานหรอตามทเดนสเลเวทอฟเคยแนะนำไวครงหนงวาเขาไปในหองนำและ
อานบทกวดวยเสยงดงๆดวยตวเอง
หาสงทเหมาะกบคณ “มบทกวสำหรบทกคนเชนเดยวกบมเพลงสำหรบทกคน”ครสตพอรตเตอรบอกไว
อยาลมเลกเพราะคณเกลยดฮอพกนสหรอไมชอบเลเวทอฟถาใชภาษาทเขาใจยากไมเหมาะ
กบคณกลองหาบทกวทใชภาษาพดงายๆอยางของแมรโอลเวอรหรอบลลคอลลนส
ครกวของสหรฐในอดต
จำใหขนใจไวสกบท ไมมอะไรจะเหมาะสมไปกวาการมบทกวดๆ สกบทบนทกไวในสมองของคณ
172 ละครสรางนกอาน
ใหพรอมจะใชงานไดทนท ใชชวงทคณรสกผอนคลาย เชน ตอนไปเดนเลนหรอไตเขา
จำบทกวสกบทหรอไมกบรรทดจากบทกว บทกวทจำขนใจคอ “เครองรางวเศษ” ดงท
ราฟาเอล แคมโปกลาวไว “ปดเป†าความฟ‡งซานทมากระทบขณะทคณกำลงบนอยบน
เครองหรอใชทองออกเสยงขณะทคณฝกโยคะในหองนงเลน”
เขยนขนมาดวยตวเอง คณไมจำเปนตองเขยนบทกวในฐานะเปนรปแบบงานศลปะวรรณกรรมทมฉนทลกษณ
แตถาคณทำไดกลองเขยนดแคมโปแนะนำใหอานหนงสอพวกนคอการแพทยบทกว และ
ศลปะการรกษาโรคดวยการเขยนบทกวของจอหน ฟอกซ และการเขยนในฐานะวธแหง
การรกษาโรคของหลยส เดอ ซาลโว
จากAlternativeMedicineMagazine(December2006)
173Readers Theatre
174 ละครสรางนกอาน
»ÅØ¡¡ÒÃÍ‹Ò¹-
ÃÑ¡¡ÒÃÍ‹Ò¹ÊÌҧàÊÃÔÁ¹Ñ¡Ê×èÍÊÒÃ
¼‹Ò¹ÅÕÅÒÅФà :
“.. .ขอบคณผ เขารวมสมมนาทกทานทสะทอนเสยงแหงความสข ความพงพอใจ
ในการเขารวมสมมนา ทงยงใหขอเสนอแนะทเปนประโยชนสำหรบสรางสรรคพนธกจ
การอานสำหรบเดกและเยาวชนรวมกนใหเกดผลภาพยงๆ ขนตอไป เหนออนใด
ขอขอบคณเดกๆ และหนงสอดทกเลม เพราะโลกนมชวตทเบกบานของเดก และมสงทจะ
ทำใหชวตนนเบกบานสสงทดงามยงขน คอหนงสอ...”
(ถรนนท อนวชศรวงศ และคณะวทยากร)
หนงสอ มบทบาทสำคญตอการเสรมสราง
พฒนาการของเดกและเยาวชนในทกๆ ดาน โดยเฉพาะ
อยางยงดานจตใจโดยรวม ซงจะเชอมโยงกบการเจรญ
เตบโตทางกายการอานหนงสอไมวารปแบบใดๆดวยความ
เพลดเพลนจะมผลตอการจดระเบยบทางความคดของ
เดกและเยาวชน
แตการทจะเปดประตสกระบวนการอานหนงสอ
รกการอาน เพอกระตนใหเดกเกดความตองการอาน
หนงสอ เกดพฤตกรรมการอาน มหนงสอเปนเพอน
มการอานเปนชวตจตใจประการหนงทจำเปนคอจะตอง
สงเสรมบทบาทของผทมบทบาทตอการเรยนรของเดก
ไมวาจะเปนพอแม พเลยงเดก คร นกการศกษาและ
176 ละครสรางนกอาน
นกกจกรรมสงเสรมการอานของหองสมดและชมชน ทสามารถสอสารกบเดก เพอ
โนมนำใหเดกเกดอปนสยรกการอานมการอานเปนกลยาณมตร
“เรา” เชอในพลงของละคร และเชอวาการปลกการอานหนงสอดวยวธการของ
การละครจะมพลงเปนทวในการสรางกระบวนการลกโซของการอานทเชอมโยงไปเรอยๆ
และแผขยายเปนตาขายในสงคม
“ปลกการอาน-ผานลลาละคร” จงกอรปขนเปนโครงการวจยปฏบตการเชง
สรางสรรค(CreativeActionResearch)เรองการสรางเสรมนกสอสารรกการอานเพอ
ขบเคลอนยทธศาสตรรณรงคสราง“พฤตกรรมการอาน”โดยการสนบสนนจากแผนงาน
สอสรางสขภาวะเยาวชน(สสย.)สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)
ใหการสมมนาเชงปฏบตการเปนรปแบบการจดกจกรรม
กรอบแนวคดทสำคญคอ การนำความรดานการสอสารการแสดง (Performing
Art) ไปสรางเสรมศกยภาพของบคลากร/องคกรในการขบเคลอนพฤตกรรมการอานของ
เดกและเยาวชน
เราประมวลความรทเรยกวาเทคนค“รดเดอรสเธยเตอร”อนเปนศลปะการละคร
เพอสงเสรมการอานมาสรางสรรคเปนกจกรรมดวยความหวงวาจะเปนกศโลบายทดงดด
ใจและกอใหเกดความอมเอมใจจากการเชอมโยงหนงสอกบเดกและเยาวชนดวยศลปะ
การละครอยางงายๆมาจดอบรมสมมนาเชงปฏบตการใหแกผใหญเพอทำหนาทสอสารส
เดกนำเดกใหสพฤตกรรมการอาน เปนการสงเสรมบทบาทของครพเลยงเดก เจาหนาท
สงเสรมการศกษาของอบต.เทศบาลครอาจารยระดบประถม-มธยมศกษาและบคลากร
ของหองสมดทงในกรงเทพมหานครและตางจงหวด ทจะทำหนาทเปนอาสาสมครรก
การอานใหสามารถนำเขาไปเสรมกระบวนการกจกรรมสงเสรมการอานได
การสมมนาปฏบตการเชงสรางสรรคเทคนค “รดเดอรส เธยเตอร : การละคร
ของนกอาน” เกดขนดวยความรวมมอจากหลายหนวยงานซงสงขาวใหบคลากรมาเขา
รวมการสมมนาฯ รวมถงการเผยแพรผานสอตางๆ ทำใหมบคลากรจากทกภมภาคเขารวม
การสมมนาเชงปฏบตการ
177Readers Theatre
วตถประสงคในการจดสมมนาปฏบตการเชงสรางสรรคเพอสงเสรมนกสอสารรก
การอาน เพอใหผเขาสมมนารจกเลอกหนงสอทดเหมาะกบเดกแตละวย รจกเทคนคการ
แสดงแบบงายๆโดยใชศลปะการแสดงเชนการทำเสยงหรอทำหนเปนอปกรณประกอบ
การแสดงและนำไปประยกตใชกบการทำงานของตนในกรณททำงานกบเดกเลกกนำไป
ประยกตใช ครกนำไปใชในการสอนปกตในชนเรยนได หองสมดกนำไปใชเปนสวนหนง
ของการจดกจกรรมได
การสมมนาฯ จดขน 2 รน รนแรกวนท 2-4 เมษายน 2551ณ สวนเงนมมา
กรงเทพมหานครจำนวนผเขาสมมนา60รายและรนท2วนท28-30เมษายน2551
ณ หองประชมสภาเทศบาล จ.ฉะเชงเทรา จำนวนผเขาสมมนา 63 ราย ใชเวลา
ในการอบรมรนละ3วน
¼Ùเขาสมมนามาจากäหน
ผเขาสมมนามาจาก15จงหวด*มทงจากองคกรปกครองสวนทองถน คอ อบต.
เทศบาลและกรงเทพมหานครและจากโรงเรยนทงของรฐและเอกชนศนยการศกษานอก
ระบบและการศกษาตามอธยาศย(กศน.)มหาวทยาลยและภาคประชาสงคม
ทง2รนรวม123คนสวนใหญเปนเพศหญง(รอยละ94)มอาชพคร/อาจารย/
พเลยงเดก และเจาหนาทหองสมด/บรรณารกษ ในสดสวนทใกลเคยงกน (รอยละ 48
และรอยละ 47 ตามลำดบ) ทเหลอเปนนกวชาการศกษา เจาหนาทพฒนาชมชน
และเจาพนกงานสาธารณสขชมชน ในสงกดของ อบต. และนกกจกรรมชมชนจากภาค
ประชาสงคม
ครทเขาสมมนาฯ สวนใหญเปนครทสอนในระดบประถมศกษา-มธยมศกษา
(ประมาณ3ใน4ของกลมคร)และสวนใหญเปนครสอนวชาภาษาไทยและครบรรณารกษ
สวนครทสอนวชาอนๆเชนสงคมศกษานาฏศลปหรอภาษาองกฤษจะมหนาทชวยดแล
หองสมดของโรงเรยนดวยสำหรบครทสอนในระดบปฐมวยหรอครพเลยงซงมประมาณ
1ใน4ของกลมครเปนบคลากรททางอบต.จดสงเขารบการอบรม
ครปฐมวยหรอครพเลยงเดก เปนครจากศนยพฒนาเดกเลกในสงกดของ อบต.
อาจเปนไปไดวาโรงเรยนในสงกดของอบต.คอศนยพฒนาเดกเลกโรงเรยนในระดบทสงขน
(ประถมศกษา-มธยมศกษา) ยงไมไดโอนเขามาอยในสงกดของ อบต. และ/หรอ อบต.
ใหความสำคญกบระดบปฐมวยมากประกอบกบขาดบคลากรทจะดแลงานดานการศกษา
โดยตรง จงใหอยในความรบผดชอบของคร สวนบคลากรจากเทศบาล ทเขาสมมนาฯ
มทงเจาหนาทดานการศกษาของเทศบาลททำหนาทบรรณารกษและครของโรงเรยนใน
สงกดเทศบาล
กลมบรรณารกษจำนวนครงหนง มาจากกลมงานพฒนาหองสมดประชาชน
กองนนทนาการ สำนกวฒนธรรม กฬา และการทองเทยว ของกรงเทพมหานคร
ซงมทงบรรณารกษ/เจาหนาทหองสมดทประจำอยตามหองสมดประชาชนในเขตตางๆ
*กรงเทพมหานครกาญจนบรกาฬสนธฉะเชงเทราเชยงใหมตากนครปฐมนนทบร
พระนครศรอยธยายะลาระยองสงขลาสมทรสงครามอางทองและอดรธาน
179Readers Theatre
ของกรงเทพมหานครและเจาหนาทของหองสมดเคลอนททใชรถตระเวนตามชมชนตางๆ
ในเขตชมชน/โรงเรยนสวนกลมบรรณารกษอกครงหนงมาจากตางจงหวดและสวนใหญ
เปนบรรณารกษในศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย
งานหนาทหลกประการหนงของบรรณารกษทงในสวนกลางและภมภาค คอ
การจดกจกรรมสงเสรมการอาน โดยจดขนในวนหยดหรอตระเวนไปตามโรงเรยนและ
ชมชนตางๆสวนกลมครนนในโรงเรยนตางๆจะมโครงการนกเรยน-โรงเรยนรกการอาน
ซงเปนนโยบายของกระทรวงศกษาธการทดำเนนการตอเนองตงแตป2546จากโครงการ
ปแหงการสงเสรมการอานและการเรยนร หนาทของครนอกจากการสอนในหองเรยนท
เปนงานประจำแลว จงอาจตองรบผดชอบในการจดกจกรรมสงเสรมการอานในโรงเรยน
ดวย
ประมาณ3ใน5ของผเขาสมมนาฯเปนผทหนวยงานตนสงกดจดสงเขาสมมนา
และจำนวน1ใน5ทราบจากหนงสอเชญชวนของโครงการทเหลอทราบจากแหลงอนๆ
เชนผนำชมชน/บคคล/เพอนรวมงานแนะนำและทราบจากเวบไซตเปนตน
ในภาพรวมสวนใหญตองการนำความรทไดจากการสมมนาฯไปประยกตใชประกอบ
การปฏบตงาน (รอยละ 50) และเพอเพมพนความรและประสบการณ (รอยละ 41)
ทเหลอระบวา เหนวาเปนเทคนคใหมนาสนใจ และตองการนำไปเผยแพรตอใหเพอน
รวมวชาชพหรอผทมสวนเกยวของรบทราบ และเมอแยกรายละเอยด กลมครสวนใหญ
ระบวาตองการนำไปประยกตใชในการปฏบตงานสวนกลมเจาหนาทหองสมดสวนใหญ
ระบเพอเพมพนความรและประสบการณ
180 ละครสรางนกอาน
ทÈนคตตอหนงสอáละการอาน
จำนวนมากกวาครงหนงของผเขาสมมนาฯประเมนความเปนผรกการอานของตน
เองในระดบปานกลาง(รอยละ52)รกการอานในระดบมากรอยละ31และมากทสด
รอยละ11ทระบวานอยรอยละ2และทเหลอไมระบ
สอทนยมมากทสดคอโทรทศน(รอยละ29)รองลงมาคอหนงสอพมพ(รอยละ
26) สอดคลองกบทวทยากรสอบถามบางกลมในชวงสมมนาวาแตละวนอานหนงสอหรอ
รบสอประเภทหนงสอเทาใดเมอเทยบกบสออนๆผเขาสมมนาระบวาประมาณ40-50%
เมอเทยบกบสออนๆ
สภาพปญหาประการหนงทบรรณารกษบางรายระบคออยากจะอานหนงสอแตม
ขอจำกดเนองจากขอบงคบขององคกรไมสามารถอานไดในเวลางาน
จากการใหคำอปมาเกยวกบหนงสอ ผเขาสมมนาเกนกวาครงมองหนงสอในเชง
แหลงปญญา/ความร (รอยละ 57) และมองวาหนงสอคอประสบการณชวต/โลกกวาง
(รอยละ16)หนงสอคอมตรแท(รอยละ14)ทเหลออปมาหนงสอในแงของการอานวา
เปนสงดมประโยชน
พÄตกรรมการอานของเยาวชน
ผเขาสมมนาจำนวนมากกวาครงทำงานอยในองคกรปจจบนมากกวา 10 ป
และจำนวน3ใน4ของผเขาสมมนาทงหมดทำงานเกยวของกบเยาวชนอาย6-12ป
และ12ปขนไป(รอยละ42และ33ตามลำดบ)สวนผททำงานเกยวของกบเยาวชน
อาย3-5ปมจำนวน1ใน4ของผเขาสมมนาลกษณะพฤตกรรมการอานของเยาวชนท
ผเขาสมมนาเกยวของดวยสรปไดดงน
181Readers Theatre
อาย พฤตกรรมการอาน
3-5ป •ชอบหนงสอทมรปภาพตวหนงสอนอยสนใจภาพชอบดภาพ
•อานไมไดแตจะพดเลาเรองตามจนตนาการของภาพทด
•ชอบเลาเรองจากภาพเองตามจนตนาการ
•เปดดภาพทำทาอานและพดเลาเรองตามความคดของตนเองจาก
ภาพทเหน
•ชางซกถามดภาพสงเกตแลวนำมาพดเปนคำถาม
•ชอบใหอานใหฟงและใหเลาเรองโดยมการถาม-ตอบ
สนใจการแสดงบทบาทสมมต
•สนใจทครอาน/เลาใหฟงเมอจำไดกจะเปดหนงสอเลาใหเพอนๆฟง
6-12ป •ไมชอบอานหนงสออานนอย
•ชอบดรปภาพสนใจหนงสอการตนเปนสวนมาก
•ชอบเลนเกมหรอกจกรรมบนเทงมากกวาอานหนงสอ
•สมาธสนอานหนงสอไมเกนครงชวโมง
สนใจเลนเกมอนเทอรเนตมากกวา
•ชอบการเลานทานชอบหนงสอทมรปภาพประกอบเปนเรองเลา
•(หองสมด)เดกสวนมากจะมผปกครองมาดวย
คอยชแนะและอานใหฟงหรอบางครงกอานเอง
•อานหนงสอพอไดแตอานไมคลองและบางครงตความจากเรองทอาน
ไมได
•จะสนใจอานเมอไดรบแรงกระตนและการดแลอยางใกลชด
•เดกประถมฯชอบหนงสอนทานภาพมากกวาหนงสอความร
182 ละครสรางนกอาน
อาย พฤตกรรมการอาน
12
ปขนไป
•อานนอยจำนวนผอานไมมาก
•ไมชอบอานชอบเลนชอบคยเขาหองสมดนอย
•ชอบอานหนงสอทไดรบการจดทำเปนภาพยนตร/ละคร
•เนนนวนยายวยรนและเรองบนเทงโดยเฉพาะดารานกรองและการ
เลอกนยายกจะเลอกเรองทมรปการตนหนาปกสวย
•ชอบอานการตนวรรณกรรมเยาวชนเกาหลญปน
•ชอบศกษาคนควาดวยตนเองอาน/คนควาเฉพาะเรองทตองการเทา
นนชอบคนควาจากสออเลกทรอนกสชอบใชอนเทอรเนตมากกวา
•สนใจอานหนงสอประเภทเสรมบทเรยนอานเฉพาะทครใหอานหรอ
ทเกยวกบหมวดวชาเรยน
•อานหนงสอเพราะโดนบงคบ
•ใชหองสมดนอยประมาณ30%เขาหองสมดอานหนงสอพมพ
วารสารหนงสอเยาวชน
•คนทอานหนงสอจะอานประจำแตมจำนวนนอยมากคนทไมอาน
สวนใหญจะสนใจกจกรรมอยางอนมากกวา
•ขาดทกษะการอานสรปความอานเวนวรรคไมถก
•อานเฉพาะเรองสนๆ
•11-13ปชอบอานวรรณกรรมขนาด20-60หนา14-17ปชอบ
อานหนงสอเรองยาวโดยเฉพาะวรรณกรรมเดก
183Readers Theatre
ป˜ญหาãนการสงเสรมการอาน
ผเขาสมมนาฯมองวาปญหาในการสงเสรมการอานคอเยาวชนไมสนใจรกการอาน
(รอยละ 19) เยาวชนนยมสออนๆ มากกวา เชน เกม คอมพวเตอร (รอยละ 13)
ผปกครองไมสนบสนน/ไมมเวลา (รอยละ 10) และ ไมมผมประสบการณหรอผนำ
กจกรรม/หองสมดมหนงสอนอย หนงสอไมหลากหลาย การเดนทางไมสะดวก/จด
กจกรรมสงเสรมการอานไมตรงจดไมตอเนองฯลฯ
สวนการแกปญหาประมาณ1ใน4ของผเขาสมมนาฯระบวาตองจดกจกรรม
สงเสรมการอาน (รอยละ 26) ตองเปลยนแปลงวธการจดกจกรรมเพอดงดดความสนใจ
(รอยละ13)ตองรณรงคประชาสมพนธใหผปกครองเหนความสำคญของการอาน(รอยละ
10) จดบคลากรเขารบการอบรมเพอศกษาเทคนคตางๆ เกยวกบการสงเสรมการอาน
(รอยละ9)ฯลฯ
“เมอตนเดอนเมษายน มโอกาสไดเขาไปสมมนาเชงปฏบตการเรองเทคนครดเดอรส
เธยเตอร โครงการวจยปฏบตการเชงสรางสรรคเพอสงเสรมนกสอสารรกการอาน...
เมอครงหนงสอเชญมาคอนขางจะงงๆ เพราะเกดมาเพงเคยไดยนเทคนคนเปนครงแรก
สวนสถานทกสรางความงนงงใหอกครงเพราะไปอบรมทสวนเงนมมาเมอไปถงทางเขากตอง
งงอกครงเพราะทางเขาจะอยใตตกแถวทผนงทะลเขาไปพอเดนทะลเขาไปกจะพบกบความ
รมรนและบรรยากาศแบบสบายๆ
พอถงเวลาสมมนาเชงปฏบตการกเขาหองสมมนาซงเปน “หอง” จรงๆ เพราะโลง
มเบาะรองนงวางทมมและพวกเรากตองหายงงเพราะตลอด3วนพวกเราใชพนทนนนง
นอนยนวงหรอแมกระทงเกลอกกลงโลดแลนไปตามวธการอบรมเชงปฏบตการของ“คร”
ทงหลายเรมจากการแนะนำโครงการอาจารย ไดบอกความหมายซงสรปสนๆวารดเดอรส
เธยเตอรหรอReadersTheatre(RT)หรอการละครของนกอานเปนการนำเสนอ
184 ละครสรางนกอาน
เรองราวอยางงายๆแตเปนการทำใหเกดภาพขนในความนกคดเปนละครแหงจนตนาการ
กลบจากงานนนลองเขาไปคนในกเกล จะเหนกจกรรมแบบน ในโรงเรยนและหองสมดอย
มากมาย แตครงนเปนครงแรกทในเมองไทยพดถง ทำใหเราหตาสวางขน ไดขอสรปกบ
ตวเองวากจกรรมสงเสรมการอานทำไดหลายแบบจรงๆ และเปนเรองของทกคนทตอง
ตระหนกและไมมศาสตรสาขาใดเปนเจาของ เพยงแตวาศาสตรสาขาใดจะเขาไปสนบสนน
ตรงแงมมไหน
การอบรมเชงปฏบตการแบบตวจรงเสยงจรงเรมจากการฝกสมาธไปทงานแสดง
สรางความเชอใหกบตวเองวาเรากำลงสวมบทบาทนนอย การใชทาทางและลลา
การใชเสยง ดนตรและการใชหนนานาชนด แตละวนเหนอยออนแตทกคนกสนกและใจส
วนสดทายใหแตละกลมเลอกหนงสอในดวงใจของกลมมาทำเปนละคร
กลบมาเลาใหเพอนๆฟงทกคนตางพดเสยงเดยวกนวากรรมสนองกรรมเพราะ
เรองแบบนพวกเราชอบนกหนาทใหเดกในคายหองสมดสดหรรษาทำละครตอนอำลาคาย
แตครงนนเราทำแบบใชความรสก สวนครงนทำแบบมระบบระเบยบทางศาสตรของ
การละคร...”
(ปอง-มหาวทยาลยศลปากร:รวมพลคนรกเดก
http://gotoknow.org/blog/lovelylibrary/199521)
185Readers Theatre
สมมนาเชงปฏบตการเทคนค “ร´เ´อรส เธยเตอร”
การสมมนาเชงปฏบตการเทคนค “รดเดอรส เธยเตอร : การละครของนกอาน”
ดำเนนไปตลอด3วนตามเนอหาหลกสตรทกำหนดไวดงน
วนแรก
ภาคเชา
• เปดการสมมนา แนะนำภาคสงเสรมการอานแผนงานสอสรางสขภาวะ
เยาวชน (สสย.) ภายใตการสนบสนนของสำนกงานกองทนสนบสนน
การสรางเสรมสขภาพ (สสส.) และแนะนำโครงการวจยปฏบตการเชง
สรางสรรคเพอสงเสรมนกสอสารรกการอาน(ปสอ.)และคณะวทยากร
186 ละครสรางนกอาน
•บรรยายนำ “หนงสอคอชวต : นำความคดและความฝนจากโลกของ
การอาน”และ“พฒนาการแหงวยวาร:อานหนงสออานโลก”
•แลกเปลยนความรระหวางผเขารวมสมมนา (แบงเปน 6 กลมยอย
มวทยากรประจำกลม)พดคยเกยวกบหนงสอดทตนเตรยมมา
•ตวแทนแตละกลมนำเสนอหนงสอด/แรงบนดาลใจจากการอาน
ภาคบาย
•แนะนำศลปะวธการแหงการอาน“ReadersTheatre (RT) :การละคร
ของนกอาน”
•ชมการแสดงชด “ละครบรรเลง บทเพลงหนงสอ” และเสวนากบวทยากร
นกแสดงผกำกบการแสดง
• วเคราะหมต/ประเมนหนงสอกบองคประกอบของการแสดง (จต-รสกนก
คด, เสยง-อานวนจสาร, ทวงทลลา-อวจนสาร, เทคนคการละคร-
ทกคนทำได)
•กจกรรมฝกความผอนคลายของกายและจตเพอการแสดงอยางงายๆ
วนทสอง
ภาคเชา
•มตทหนงของRT(การละครของนกอาน)“ศลปะแหงเสยง:หลกการใช
เสยงในการสรางสรรคการอาน”
ก. หลกการหายใจ/การอานออกเสยงใหถกตองชดเจน/การอานตความ
ข.การใชบทกวดนตรเพลงสงเสรมการอาน
ภาคบาย
•มตทสองของRT(การละครของนกอาน)
ก.เทคนคการใชรางกายเพอการแสดงอยางงายๆ
187Readers Theatre
ข.เทคนคการแสดงแบบภาพนง(TableauVivant)
•มตทสามของRT(การละครของนกอาน)
ก.การสรางสรรคและประดษฐหนมอและการใชอปกรณ
ข.รปแบบการแสดงอนๆประกอบศลปะแหงการอาน
•ปฏบตการสรางสรรคสการแสดง(6กลม)
วนทสาม
ภาคเชา
•ฝกซอมและนำเสนอกจกรรมสรางสรรคเพอสงเสรมการอาน(6กลม)
•การวจารณและเสนอแนะโดยคณะวทยากร
ภาคบาย
•สาธตการแสดงจากวรรณกรรมเยาวชน เรอง “บตก ดาวดวงนนระหวาง
นำกบฟา”
•เสวนาวาดวยการแสดงเพอสงเสรมการอาน จากหนงสอสการแสดงจาก
ละครของนกอานสศลปะแหงการละคร
•สรปและปดการสมมนา
ในการสมมนาฯ นอกจากบรรยายตามเนอหาทจดตารางไว คณะวทยากรไดสอด
แทรกกจกรรมตางๆ รวมถง 28 กจกรรม แทรกตลอดชวงการสมมนาทง 3 วน เปน
กจกรรมทงสวนทเกยวของกบเนอหาโดยตรง และกจกรรมทสอดแทรกเพอผอนคลาย
และดงความสนใจของผเขาสมมนาฯใหไมรสกเบอการอบรมทกษะตางๆเนนทผเขาอบรม
ไดทดลองปฏบตจรงมากกวาการบรรยายเปนเนอหาโดยตรง
188 ละครสรางนกอาน
วทยากรจะเนนเรองการเชอมโยงการแสดงกบหนงสอทกครงทมการสาธตการ
แสดง ทงจากการแสดงของวทยากรเองและของผเขารวมสมมนาและหนงสอสำหรบ
เยาวชนทผรวมสมมนาฯนำมาคนละ10เลมเปนองคประกอบสำคญของการสมมนาฯ
ตงแตวนแรกทตองแนะนำหนงสอทตนเองนำมา คดเลอกมาจดนทรรศการและการจด
ทำอปกรณประกอบตางๆ จนถงวนสดทายของการสมมนาทตองนำเสนอการแสดง
ของกลม
ประสบการณสรางขÖéนä´
ผเขาสมมนาเชงปฏบตการเทคนครดเดอรส เธยเตอรประมาณครงหนงไมเคยม
ประสบการณในการเขาอบรม/ปฏบตการเกยวกบการสงเสรมการอาน(รอยละ52)และ
พบวาผทเคยเขาอบรมสงเสรมการอานเปนเจาหนาท
หองสมด (ทงกรงเทพฯ และตางจงหวด, และคร
โรงเรยนในกรงเทพมหานครเปนสวนใหญครในสงกด
ของ อบต. และเทศบาลทเคยเขาอบรมการสงเสรม
การอานมากอนมนอยมาก
และสวนใหญไมเคยเขาอบรม/ปฏบตการดาน
การละครหรอการแสดงมากอน(รอยละ89)ผทระบ
วาเคยเขาอบรมดานการละครมากอนสวนใหญเปน
กลมคร และสวนหนงเปนประสบการณทมมาตงแต
สมยเรยน
189Readers Theatre
การวดผลสมฤทธของการจดสมมนาฯสวนหนงอาจวดไดจากการรบรความเขาใจ
รจกนำทกษะตางๆ ทวทยากรถายทอดไปใช ตรงตามวตถประสงคของผถายทอดหรอไม
รวมถงความคดเหนตางๆจากผเขาสมมนาตอการจดสมมนานนๆ
ผรวมสมมนาปฏบตการรายหนง เลากระบวนการเกยวกบการจดการแสดงของ
กลมทนำมาแสดงในวนสดทายของการสมมนาฯวา
“จากประสบการณทอยมา 3 วน กระบวนการทำงานของกลมคอกลม
ของเราจะมหนงสอ 3 เรอง แลวรอยเรยงใหเปน 1 เรอง ความจรงแลว
พวกเราคดมากกวา 3 เรอง แตดวยความทเมอวานนมเวลานอยแตถามวาทำไม
ตองเอาหนงสอทง 10 เรองเขามา เพอเราจะตองมาตอบโจทยทอาจารยบอกวา
จะตองมกระบวนการทรอยเรยงเขามา กเลยคดขนมา เรองแรกทนำมาคอเรอง
“เดนปา”เรองเดนเลนในปามยาย เรากดวาใน 10 เรองมเรองอะไรทมยาย
กมยายเชา คอเรอง ”กระดกกระดก” เนองจากเรองเดนเลนในปาเปนกลอนสแต
เรองยายเชาเปนบทบรรยาย เรากตองแปลงจากเรองยายเชาใหเปนกลอนสแลว
เรองยายเชากมสตวตางๆ นานา เราจะจบดวยเรองนก กจงมาท “ซาดาโกะ
กบนกกระเรยนพนตว” มาตอ มาเรยงรอยกนขนมาเลยเปนการแสดงเรองน”
190 ละครสรางนกอาน
ความคดเหนของผเขาสมมนาหลงจากชมการแสดงในชดสดทาย“บตกดาวดวง
นนระหวางนำกบฟา”ทนำเสนอโดยคณะวทยากรบรรณารกษรายหนงบอกวา
“กอนอนอยากจะบอกวาทงในความสามารถ... สงทอยากจะพดกคอ
อยากจะบอกวา ถาเราสามารถทำไดอยางน ในทวทกแหงทวประเทศไทย
มนจะทำใหเกดวฒนธรรมการอาน เพราะดฉนมองวา เราจะเกดนสยอะไรทเปน
นสยถาวร มนตองเกดมาจากความประทบใจอะไรบางอยาง เรามนใจอยางนน
แตลกษณะอยางน บรรยากาศแบบน มนจะเกดขนไดมากนอยแคไหน
พอยอนกลบมามองดตวเอง เอะ...จะไปเตนแรงเตนกาแบบนจะเหมาะหรอเปลา
หลายๆ อยาง อยากจะบอกวาทงในความสามารถ และคดวาเราจะกลบไปทำท
บานเราใหเปนแบบน บรรยากาศแบบนไดอยางไร รบรองวาถาเราทำไดหองสมด
เรานไมตองใชนางกวก กวกมอใหเขาหองสมดอยางแนนอนคะ” (จงหวดสงขลา)
สวนความคดเหนทเกยวของกบการสมมนาฯทแสดงใหเหนวาจะมการนำทกษะท
ไดจากการสมมนาไปประยกตใชตวอยางเชน
“(ดฉน) มหนาทจดกจกรรมสงเสรมการอานทกวนอาทตย เปดบรการกบเดกๆ
วยทมากบครอบครว ผปกครอง การจดกจกรรมแตละครง ไมกำหนดเพศ วย อาย
คณพอ คณแมกเลนกบลกได ในการจดกจกรรมสงเสรมการอานเนนทการสงเสรม
ภาษาไทย คนทดำเนนรายการกคอตวดฉนคนเดยว ไมมทมเวรก จดเวทเอง
คองานมวนอาทตย วนศกรกบรการยม-คนไป พมพงานเอกสารไปแลวกวงไปตด
ลกโปง เอาโตะมาวาง ปพรม นพรมของฉนนะ หามเดน พอเดกมาอาน เวทกพง
ทกอยางตองเรมตนใหม พยายามจดเวทในลกษณะทใชทรพยากรทมอย
กทราบวางบประมาณเปนอยางไร ทรพยากรมเทาไหรกใชเทานน พอเดกๆ
มาวนศกร กบอกใหชวยเปาลกโปงหนอย เดกกฉลาดบอกถาจางพวกเราเราจะ
ยนดมาก บอกใหทำอะไรกรทนเรา... ปญหาอยทมกเรมตนแลว เพราะวาดำเนน
191Readers Theatre
รายการเพยงคนเดยว... บางทกเกดอาการทอ ทอในมมมองของคนทำงาน การได
มาศกษาดงานกเหมอนกำไรของชวต พอมาเจอตรงน (การแสดง) ประทบใจมาก
นงคดเพอฝน ฉนจะเลนเปนแมวไดไหม...” “จากวนแรกทบอกวามปญหาทไดชแจง
ไป คดวาวนนมาคม คมจรงๆ เพราะดฉนไดมาหมดเลย และไมใชวาดฉนจะได
เพยงคนเดยว เดกๆ ทรอดฉนอยกจะไดดวย” (จงหวดนครปฐม)
วนนวนทสามแลว มาไกลคะ... อยากทำงานกบเดกๆ ทำงานกบประชาชนท
เปนรากหญา อยากพาเขามาหองสมด แลวใหเขาไดใช มความรสกชอบทหนงสอ
ถกรอกระจยกระจาย ถกจบยบเยน ชอบมาก จะไมหวงเลย ขอแตวาเขาหยบหนงสอ
ไปอาน ทนทางโครงการฯ สงหนงสอมากไมคดวาตวเองจะไดหนงสอเพราะไมได
อยในสวนของ กศน. หรอ อบต. เปนหองสมดประชาชนเทศบาล เขามองเหนวา
ตรงนกเปนสวนหนงทจะชวยทองถนได คดวามประโยชนมาก เราไดความรเราจะ
เอากลบไปใชอยางแนนอน ใหเดกๆ ด” (จงหวดอดรธาน)
“ตอนแรกทอาจารยไดรบคำสงใหมาอบรมทน มความรสกวารอง ‘ย’ เลย
เบอ... ปดเทอม ไมอยากมา อยากวาง แตวาพอไดมาแลวขอบอกวาคมคามาก
แลวกจะเสยดายถาไมไดมา สามวนทอยกลมนนกลมน ไดรบรถงความรสกของพวก
เราทกคนทมตอวทยากร มนเปนความรสกทงดงาม ขอขอบคณในความทมเทของ
คณะวทยากรทกทาน พวกเราจะนำเจตนารมณของคณะวทยากรทกทานไปตอ
ยอดใหสมดงเจตนารมณ เอาไปใชใหเกดประโยชนและคณคามากทสด...”
(จงหวดฉะเชงเทรา)
192 ละครสรางนกอาน
จากการประเมนความพงพอใจตอการสมมนาผเขาสมมนาฯพงพอใจในความสามารถ
ของวทยากรมากทสดสวนการรบรและความเขาใจในเนอหาวาตรงตามจดประสงคและ
มการโยงเรองหนงสอกบการแสดงหรอไมอยางไรอาจตองพจารณาเปนรายๆไป
ผลลพธจากการสมมนาฯอาจสรปไดวาผเขาสมมนาฯประทบใจและตระหนกถง
ความสำคญของการอานมากขน ไดเทคนคแปลกใหมเพมขนในการจดกจกรรมสงเสรม
การอาน ซงเชอวาผเขาสมมนาฯ สามารถนำไปประยกตใชในการปฏบตงานในหนาท
ประจำไดการนำศลปะการแสดง/ละครและสอประกอบตางๆเชนหนดนตรเพลงฯลฯ
ซงมความตนตาตนใจและทำใหเพลดเพลนคนสวนใหญมกจะชอบแตนกสอสารรกการ
อานตองรกการอานหนงสอดวย และคอยกระตนใหผชม/ผรวมกจกรรมไดตระหนกถง
หนงสอและการอานหนงสอดวยเชนกน
193Readers Theatre
นกสขาวโบยบน
แลวบทเพลงนกสขาว(จากหนงสอและซด“ระบำสายธารตำนานมอแกน”)เพลง
แหงการอำลากดงกระหมในชวงสดทายของการสมมนาฯเราสญญากนวาจะพบกนอกใน
โลกทมเดกๆในโลกทมหนงสอโลกทเรากำลงจะไปสรางไปเสรมโลกแหงการอานหนงสอ
เหลานกสขาวโบยบนกลบรงพรอมทจะนำอาหารกลบไปปอนสลกนอยๆของตน…
“©นจะเปนนกสขาวพราวเวหา ยอนกลบมาแดนดนถนสวรรค
รอเวลาถงคราไดพบกน ไมม ใครมาขดคนพรมแดนใจ
จะคะนงถงตำนานอนแสนด ชนชวรอเวลาวนฟ‡าใหม
จะมาพบเพอนรกสลกใจ ใชอนไกลเราทงผองพนองกน”
196 ละครสรางนกอาน
จากนนอกประมาณ 2-3 เดอน การตดตามขยายผลจากการสมมนากเกดขน
เพอทราบขอมลเกยวกบประสทธผลของโครงการและการอบรมสมมนาฯ วาบรรล
วตถประสงคเพยงใด มการนำสงทไดจากการสมมนาไปประยกตใชหรอขยายผลอยางไร
รวมถงเพอทราบสภาพปญหาและขอคดเหนตางๆจากนกสอสารรกการอาน(ตอไปนจะ
เรยกผผานการอบรมสมมนาฯ วา “นกสอสารรกการอาน”) โดยใชการสงแบบสอบถาม
ทางไปรษณย(MailedQuestionnaire)ใหนกสอสารรกการอานจำนวน123รายผลตอบ
รบจากแบบสอบถามคดเปนรอยละ54จากจำนวนทงหมด
นอกจากน เพอใหการประเมนมความสมบรณยงขน ไดมการตดตอสนทนาทางโทรศพท
กบนกสอสารรกการอาน และตดตามเวบไซตขององคกรทสงบคลากรมารวมสมมนา
ปฏบตการตลอดจนไดตอบสนองการขยายผลของหนวยงานบางแหงดวยการจดกจกรรม
อบรมใหแกเยาวชนแกนนำรกการอานไดแกทประชาคมอำเภอทามวงจงหวดกาญจนบร
โดยมเยาวชนระดบมธยมตนและมธยมปลายมารวมรบการอบรมจำนวน 70 คน
และมครจากโรงเรยนในสงกดอบต.ประมาณ15คนเมอวนท17กรกฎาคม2551ณ
หองประชมโรงเรยนวสทธรงษไดรบความสำเรจในระดบทนาพอใจมาก
ในการประมวลผลไดจดแยกนกสอสารรกการอานออกเปน4กลมเพอประโยชน
ในการวเคราะหคอ
•ครพเลยงและเจาหนาทการศกษาของอบต.
•ครประถม-มธยม
•เจาหนาทหองสมดของกทม.
•เจาหนาทหองสมดในตางจงหวด
ครพเลยง เปนครในศนยพฒนาเดกเลกของ อบต. สวนเจาหนาทการศกษาของ
อบต.ในทนหมายถงนกวชาการศกษาและนกพฒนาชมชนในสงกดของอบต.
ครประถม-มธยมคอครทสอนระดบประถมศกษาขนไปซงครอบคลมถงครโรงเรยน
ในสงกดเทศบาลโรงเรยนรฐบาลและเอกชนทงในกรงเทพมหานครและตางจงหวด
197Readers Theatre
เจาหนาทหองสมดของ กทม. คอบรรณารกษ/เจาหนาทหองสมดในสงกดกอง
นนทนาการ สำนกวฒนธรรม กฬา และการทองเทยว ทกระจายอยตามเขตตางๆ
ในกรงเทพมหานครและเจาหนาทหองสมดเคลอนทของกทม.
เจาหนาทหองสมดในตางจงหวด คอบรรณารกษ / เจาหนาทหองสมด/
นกจดกจกรรมชมชนของเทศบาล อทยานการเรยนร (TK Park) ศนยการศกษานอก
ระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) มหาวทยาลย และหองสมดเอกชน
(ภาคประชาสงคม)ทอยตามจงหวดตางๆนอกเหนอจากกรงเทพมหานคร
นกสอสารรกการอาน : ปฏบตการ “ปลก”
นกสอสารรกการอานนำทกษะทไดจากการสมมนาฯ ไปปรบใชตามลกษณะงานท
ตนรบผดชอบ กลาวคอ ครพเลยงนำไปใชในการเรยนการสอนเดกปฐมวย เจาหนาท
การศกษาของ อบต. นำไปจดกจกรรมและบรรจเปนโครงการในแผนของ อบต. สวน
ครประถม-มธยม นำไปใชทงในการเรยนการสอนและการจดกจกรรมสงเสรมการอาน
ของโรงเรยนในระดบทเทากน
เจาหนาทหองสมดทงในกรงเทพมหานครและตางจงหวดนำไปใชในการจดกจกรรม
สงเสรมการอาน ทงการจดทหองสมดและจดเคลอนทไปตามโรงเรยนและชมชนตางๆ
นอกจากนหองสมดบางแหงยงนำวธประดษฐหนแบบตางๆไปใชสอนในชวงการจดกจกรรม
ดวย บางแหงจดอบรมเทคนคการเลานทานและการผลตสอนทานเปนหนแบบตางๆ
ใหกบครในพนทดวย
นอกจากนมการนำสงทไดจากการสมมนาฯไปถายทอดในรปแบบอนๆเชนเลาส
กนฟงเกยวกบเทคนครดเดอรส เธยเตอร ในกลมบคคลทเกยวของ เชน ผบรหาร คร
บรรณารกษอาสาสมครหองสมดลกฯลฯนำความรทไดไปถายทอดใหเพอนรวมงานหรอ
ผทมหนาทเกยวของรบทราบนำบทความทเปนเอกสารประกอบการสมมนาไปเผยแพร
198 ละครสรางนกอาน
ตอใหผปกครองนกเรยนในวนมอบตวเปนตน
หลงจากการสมมนาฯไดจดประกายใหบางหนวยงานนำไปรเรมโครงการใหมๆ เชน
จด“ศนยรกการอาน”ในศนยพฒนาเดกเลกบรการแกผปกครองในชมชนจดตงชมนม
“ดาราพาอาน”ขนในโรงเรยนเปนตน
ผลจากการสมมนาฯ ยงสงผลทางออมแกผเขารบการอบรมดวย “หลงจากการ
อบรมสมมนาแลวทำใหผมกลาแสดงออกขนเมอผมกลาแสดงออกแลวทำใหปฏบตหนาท
ใหบรการและสอนนกเรยนเปนไปดวยดขอขอบคณโครงการดๆเชนนทมงพฒนาคนเพอ
ไปพฒนาคนอนตอไป”(ครบรรณารกษ)
“ปลกการอาน” กนอยางไร การนำทกษะทไดจากการสมมนาฯไปใชในภาพรวมแลวสวนใหญใชการจดแสดง
ละคร/ละครการอาน/แสดงบทบาทสมมตประกอบการอาน(รอยละ23)ใหเดกอานนทาน
ประกอบการแสดงทาทาง(รอยละ18)ขอแตกตางคอประการแรกเปนการแสดงเปนทม
สวนประการหลงเปนการแสดงเดยว
นอกจากนผจด/ครใชการอานหรอเลานทานประกอบทาทาง(รอยละ15)และอาน
หรอเลานทานประกอบหนมอ(รอยละ13)และนำไปใชในลกษณะอนๆเชนเกมนนทนาการ
เปดซดเพลง/นทานแนะนำหนงสอแขงขนตอบปญหาใหเดกวาดภาพเลาเรองเปนตน
แตเมอแยกตามรายกลมวธการทใชมรายละเอยดแตกตางกน
ครÙพเลéยงáละเจาหนาทการÈÖกษา อบต.
“ในหองเรยนศนยเดกเลกมนกเรยนประมาณ20คนและคร1คนครใชวธการอาน
หรอเลานทานใหเดกฟงโดยใชเทคนคการใชเสยงและบางครงกใหเดกๆไดแสดงทาทาง
ประกอบการเลานทานตามจนตนาการของตวเองดวย”
199Readers Theatre
ครพเลยงใชวธอานหรอเลานทานประกอบทาทางและวธใหเดกแสดงบทบาทสมมต
ประกอบการอานของครมากทสดในระดบเทากน(รอยละ33เทากน)ลกษณะการใหเดกๆ
แสดงสวนใหญจะใชอปกรณประกอบเชนทำเปนหมวกหรอมงกฎเปนรปหวสตวตางๆ
ใหเดกสวมแลวแสดงทาทางตามเรองทเลา สวนการอานหรอเลานทานของครกเพมสสน
โดยแสดงทาทางสหนานำเสยงหรอใชหนแบบตางๆ(หนนวมอหนปากอาหนหนงสอ
พมพ)มาประกอบการเลาตวอยางคำตอบเชน
• นำไปใชในการเรยนการสอน โดยประดษฐสอตางๆ มาประกอบการเลานทาน
ในกจกรรมตามตารางประจำวน เชน เลานทานกอนนอน โดยครออกทาทาง
สหนา คำพดใหชดเจน เพอใหเดกสนกสนานไมเบอกบการอานนทานของคร
เฉยๆ บางครงกนำซดมาประกอบในการแสดงนทานของเดก โดยทำสอขนมา
ใชในการแสดงโดยใหเดกๆประดษฐหมวกแบบตางๆเชนสตวคนรถและ
นำมาแสดงบทบาทสมมตการแสดงละครกอนเรมแสดงครจะเลานทานใหเดก
ฟงและใหเดกรวมกลมกนคดวาจะชวยกนแสดงเรองนอยางไรโดยครเปนผอาน
นทานใหฟงและใหเดกปฏบตตามบทบาททตนไดรบ
• ใชการอานและเลานทานใหเดกปฐมวยในความรบผดชอบฟงเลาดวยเสยงพากย
ปรบเสยงเปนตวละครนนๆ และมอปกรณประกอบ เชน สอทำดวยวสด
หนงสอพมพกลองนมฯลฯรวมถงการแสดงดวยการใชบทบาทสมมตโดยการ
ใชหวโขนหรอหวสตวตางๆทเดกๆชอบ
• จดทำสอการเรยนการสอนเปนพยญชนะก-ฮเนนการสอนอานพยญชนะเพราะ
เดกยงเลก“สอทจดทำเปนตวอกษรทมสสนสดใสเดกจะสนใจมาก”และนำทกษะ
การแสดงมาใชในหองเรยน โดยใหเดกเลนละครตามนทานทครเลาใหฟง
“นทานสนและสนก งาย โดยทำเปนรปสตวตดหวของเดก เพอใหเดกจนตนาการ
ตามความคดของตนวาเปนสตวอะไรทตนชอบและอยากเปนมากทสด”
และกำลงจะจดทำ“ศนยรกการอาน”ในศนยพฒนาเดกฯเปนศนยทมหนงสอ
หลากหลายมาบรการแกผปกครองในชมชน
• ใชวสดเหลอใชมาประดษฐสอการเรยนการสอน และเทคนคการใชเสยง
200 ละครสรางนกอาน
เพราะอยกบเดกเลกๆ ตองใชเสยงมาก อานนทานประกอบการแสดงโดยใช
หนมอ“เดกจะมความสนใจตนเตนกบตวละครตางๆเมอถงกจกรรมการเลานทาน
เดกจะชอบมากและทำใหเดกอยากมาโรงเรยนเพอมาฟงคณครเลานทาน”
• อานนทานประกอบการเรยน “โดยจะใชสำเนยง ลลาการพดสง-ตำ มหลาย
เสยง ทำใหเดกๆ ชอบและสนใจการเรยนการสอนมากขน” และไดวธการทำ
สอการสอนมาจากการสมมนาฯโดยใชกระดาษโบรชวรมาทำเปนหนหนงสอพมพ
และหนปากอาและอานนทานประกอบการเรยนการสอนโดยใชหนเชนบทเรยน
เรองประโยชนและโทษของยากทำหนเปนรปยาตางๆเปนตน
• ใชการอานประกอบการแสดง โดยใหเดกสวมหวสตวตางๆ ตามเนอเรอง เชน
เรองคณหมอยราฟจะใหสวมหวสตวเชนหวยราฟหวยกษฯลฯ
• ไมสามารถจดเปนการแสดงละครได กเลยใชภาพและหนมาแทนโดยการเลา
นทานประกอบหนมอ อานนทานประกอบภาพ “เดกๆ จะสนใจหนมอ
เพราะเวลาเลานทานพอถงหนมอตวไหนพดหนตวนนกขยบ เดกๆ กจองมอง
เปนทสนใจของเดกๆมาก”
สวนเจาหนาทดานการศกษาของ อบต. ไดนำไปกำหนดเปนโครงการในแผนของ
อบต.และนำทกษะจากการสมมนาไปถายทอดตอใหกบครในศนยพฒนาเดกเลกนอกจาก
นยงมการจดเปนกจกรรมการอานในศนยพฒนาเดกเลกรวมกบครดวย
•จะจดโครงการ“หนนอยรอยลลาทาประกอบนทาน”โดยกำลงจะบรรจไวในแผนของ
อบต.ในงบประมาณป2552และนำความรไปถายทอดใหครผดแลเดกเลกของ
ศนยพฒนาเดกเลกสงกดอบต. ใชเปนเทคนคในการเลานทานและอานหนงสอ
ตางๆ(เทคนคการใชเสยง)ใหเดกในศนยเดกฟง
•จดกจกรรมการอานชอ“โครงการคำศพทนาอาน”ในหนวยงานของศนยพฒนา
เดกเลกโดยนกพฒนาชมชนและหนวยงานอบต.จดสงเสรมและรวมกนทำสอ
ประกอบใหเดกอาน มการแสดงละครสงเสรมการอาน โดยบคลากรในองคกร
ชวยกนฝกซอมการทำทาทางการแสดงสหนาและคำพดนอกจากนยงชวยคร
201Readers Theatre
ประดษฐสอตางๆประกอบการแสดงของเดกและเปนวทยากรพเศษในการสอน
รวมกบครในการประดษฐสอตางๆ เชน หมวกผเสอ หมวกมงกฎ และการใช
กระดาษตดเปนเสอผาประกอบ
ครÙประ¶ม-มธยม
ปจจบนโรงเรยนตางๆ มโครงการสงเสรมนสยรกการอาน ซงเปนโครงการตาม
นโยบายของกระทรวงศกษาธการทดำเนนมาตงแตป 2546 จากการประกาศใหวน
ประถมศกษาแหงชาต(25พฤศจกายน2545)เปนจดเรมตนของปแหงการสงเสรมการ
อานและการเรยนร
โครงการสงเสรมนสยรกการอานเปนสวนหนงของมาตรการปรบการเรยนเปลยน
การสอน ซงเปนมาตรการหนงของยทธศาสตรปรบกระบวนการเรยนการสอนเพอยก
ระดบคณภาพและมาตรฐานการศกษา ตามแผนปฏบตราชการป 2550-2551 ของ
กระทรวงศกษาธการโดยมสำนกงานปลดกระทรวงศกษาธการ(สป.)ซงดแลสำนกงาน
บรหารการศกษานอกโรงเรยน(กศน.)และสำนกงานบรหารงานคณะ
กรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน(สช.)มสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขน
พนฐาน(สพฐ.)และสำนกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา(สอศ.)3หนวยงานเปน
หนวยงานทดแลรบผดชอบโครงการ
กจกรรมทโรงเรยนนำไปปฏบตในการสงเสรมการอานมหลายรปแบบหลายชอ
โครงการ อาท กจกรรมวางทกงาน-อานทกคน โครงการรกการอาน ยอดนกอาน
คายการอานเลานทานโตวาทเกยวกบหนงสอแขงขนReadingRallyเปนตนดงนน
ครจงมบทบาทในการสงเสรมใหนกเรยนมนสยรกการอาน โดยการจดกจกรรมควบคไป
กบการเรยนการสอนในเวลาปกตดวย
202 ละครสรางนกอาน
การนำทกษะจากการสมมนาเทคนครดเดอรสเธยเตอรไปสภาคปฏบตของครจงม
ลกษณะประยกตใชทงในการเรยนการสอน และในการจดกจกรรมสงเสรมการอานของ
โรงเรยน
ครประถม-มธยม ใชการจดแสดงละคร/ละครการอาน/ใหเดกแสดงบทบาทสมมต
ประกอบการอานและใหเดกอานนทานประกอบการแสดงทาทาง(แสดงเดยว)เปนวธท
ใชมากทสดเทากนทง2ลกษณะ(รอยละ30เทากน)ตวอยางคำตอบเชน
•จดละครสงเสรมการอานในวนสำคญเชนวนสนทรภวนภาษาไทยและในการ
จดการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตรไดใชการอานแบบตางๆเชนการใชนทาน
การเลาเรองสอดแทรกในการจดการเรยนรทำใหนกเรยนสนใจมากขน
• นำเทคนคทไดจากการอบรมไปประยกตใชในการสอนละครสรางสรรคในวชา
นาฏศลป
• ใชในโครงการรกการอานและในการเรยนการสอนวชาภาษาไทย โดยการอาน
นทานประกอบการแสดงเลอกนทานสนๆทนกเรยนสนใจและมการจดอปกรณ
ตางๆเปนฉาก
•นำไปจดอบรมโครงการรกการอานรวมกบเครอขายสมาชก17 โรงเรยนในเขต
เทศบาลโดยมโรงเรยนละ4คนและนำไปประยกตใชในการสอนวชาภาษาไทย
นำเทคนคการใชนำเสยงในการอานนทาน และใหนกเรยนแสดงนทานโดยใช
หนประกอบการเลานทานใหเพอนฟง นอกจากน ไดตงชมนม “ดาราพาอาน”
โดยฝกนกเรยนใหรเทคนคตางๆ ของรดเดอรส เธยเตอร ทงภาคทฤษฎและ
ปฏบต
• นำไปใชในกจกรรมวางทกงาน-อานทกคน ซงเปนสวนหนงของโครงการรก
การอานของโรงเรยน“ใหนกเรยนอานนทาน/เรองสนแลวนำมาแสดงละครให
เพอนๆดผานโทรทศนวงจรปดทกคนสนใจมาก”
•ใชในการสอนภาษาไทย“เวลาอานเรองทมตวละครจะสอนใหเดกหดพดเปนตว
ละครทตวเองเปน ซงทำใหเดกเกดความสนกสนานและใหความสนใจในการอาน
มากขน”และในชนเรยนยงมการอานนทานประกอบการแสดงนกเรยนไปอาน
203Readers Theatre
เรองทกำหนดมาโดยจำลกษณะทตวเองตองแสดงคนทมหนาทอานกไปฝกอาน
มาจนคลองครคอยเสรมเรองนำเสยง
• ใหนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 จดแสดงละครจากหนงสอทเลอก เดอนละ1
ครงทเวทในโรงอาหารทายการแสดงมการตอบปญหาใหผรวมกจกรรมเลาเรอง
จากหนงสอทนำมาแสดงละคร
•จดกจกรรมโครงการรกการอานหองสมดมชวตโดยเลานทานประกอบการแสดง
โดยใชเทคนคทไดรบจากการอบรมสวนในการเรยนการสอนนนนำเกมมาสอน
หรอเลนเพอเตรยมความพรอมในการเรยน จดแสดงละครบทบาทสมมตสนๆ
ระหวางการสอน“ปกตจะจดละครในหองเปนประจำแตไดเทคนคจากการอบรม
มาทำใหการจดกจกรรมงายขนและชดเจนขนไดนำเกมหรอนนทนาการมาถาย
ทอดใหนกเรยนปรากฏวาเปนสอทดมากเดกสนกและกระตอรอรนในการเรยน
มากขน”
• ใชในการสอนวชารกการอาน อานนทานโดยใหนกเรยนชวยกนคดวาจะอาน
แบบใดเลานทานและแสดงละครโดยการใชหน
• จดกจกรรมอานความรดวยความสนก โดยนำตวละครในหนงสอชดวรชนไทย
มาทำเปนตวการตนแลวใหเดกๆไปคนหาวาบคคลเหลานนเปนใครโดยมรางวล
ลอใจ
• จดกจกรรมสงเสรมการอานของนกเรยนโปรแกรมภาษาองกฤษ โดยนกเรยน
เลาเรองเปนภาษาองกฤษ มตวละครทำทาทางประกอบและใหนกเรยนดใน
หอประชมสวนการเรยนการสอนไดนำเทคนคการเพมพลงของนำเสยงการฝก
หายใจเขา-ออกดวยการเปาทชช การใชเสยงตามลกษณะของตวละครมาสอน
ใหนกเรยนอานบทสนทนา นำเกมตางๆ จากการสมมนามาประยกตใชเขาส
บทเรยน และนำบทความทเกยวกบพอแมกระตนลกอานหนงสอจากเอกสาร
ประกอบการสมมนาฯไปแจกเผยแพรแกผปกครองนกเรยนในวนมอบตว
• ใชทงในโครงการรกการอาน โครงการอานทกวนสรางสรรคปญญาและใชใน
หองเรยน โดยการเลานทานประกอบทาทาง ใหนกเรยนอานนทานแลวแสดง
204 ละครสรางนกอาน
บทบาทสมมตนำการประดษฐหนแบบตางๆมาใชในกจกรรมการเรยนการสอน
ใหนกเรยนจดเชดหนแบบตางๆประกอบนทานทอานและในการอบรมนกเรยน
ในชวโมงวถพทธวถธรรมใหนกเรยนฝกสมาธสรางจนตนาการตามพนฐานการ
ละครทครไดอบรมมา นอกจากน ไดสงนกเรยนประกวดโครงการสงเสรม
พฒนาศกยภาพการพดโดยนำเทคนคการแสดงการอานเขามาใช
• นำไปใชในกจกรรมแนะนำหนงสอนาอาน โครงการโรงเรยนรกการอาน
ใชเทคนคการอานแบบรดเดอรสเธยเตอรอานนทานประกอบการแสดงโดยม
ผนำเยาวชนรกการอานเปนผดำเนนการ แสดงทหนาเสาธงในวนสำคญตางๆ
และกจกรรมชวงพกเทยงทหองสมด “นกเรยนมความสขกบการชม”
สวนการนำไปใชในหองเรยน นำเทคนคการอานแบบรดเดอรส เธยเตอร มา
ประกอบการอานนทานในกลมสาระภาษาไทย โดยวธเลาเรองบางตอนทนาสนใจ
แลวใหอานเพมเตมใหนกเรยนบนทกการอานวนละ1เลม
•ใชในโครงการโรงเรยนรกการอานจดการอานนทานประกอบการแสดงและใช
ในการเรยนการสอนในหองเรยน “การอานออกเสยงใหเดกฟงจะใสอารมณไป
ดวยทำใหเดกตนเตนและสนกสนานในแบบทครอานใหฟงทำใหเกดการกระตน
อยากแสดงละครอยากอานหนงสอ”
•ใชในโครงการสงเสรมนสยรกการอานจดกจกรรมการอานนทานทกวนจนทรใน
ชวงพกกลางวนโดยนกเรยนตวแทนแตละระดบชนตงแตป.4-ม.2เปนผอาน
จดละครสงเสรมการอาน (RT) ในกจกรรมตลาดนดหนงสอของโรงเรยน
และใชในกจกรรมEnglishCampสวนในดานการเรยนการสอนครใหคนควา
ขอมลสนๆจากเรองทกำหนดแลวนำเสนอใหเพอนๆฟงหนาชนเรยนโดยการ
อานแบบRTมการแสดงละครประกอบการเลานทาน“ใชระดบเสยงและสหนา
ในการเรยนการสอน ซงทำใหนกเรยนใหความสนใจในวชาทเรยนและเขาใจ
เพมมากขน” นอกจากน ยงมการใชเกม เพลง และกจกรรมจากการอบรมมา
ดงดดความสนใจในขณะเรยนดวย
• ในชนมธยมศกษาปท 3 ใหนกเรยนแสดงทาทางประกอบสภาษต คำพงเพย
205Readers Theatre
สำนวนโวหาร แลวใหเพอนๆ ในหองทายวาผแสดง แสดงตรงกบสภาษต
คำพงเพยใด
•ในโครงการ“สงคมดมคณธรรมเลศลำภาษาไทย”ไดนำทกษะจากการสมมนาฯ
ไปจดแสดงละครประกอบการเลานทานในกจกรรม“พเลานองฟง”สวนดานการ
เรยนการสอน เปนการอานนทานประกอบทาทางและการแสดงบทบาทสมมต
นอกจากนยงไดนำไปใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมนนทนาการสำหรบวชา
ลกเสอและเนตรนารดวย
เจาหนาทหองสม´ของ กทม.
กลมงานพฒนาหองสมดประชาชน กองนนทนาการ สำนกวฒนธรรม กฬา
และการทองเทยวกำหนดวสยทศนไววาเปน“แหลงเรยนรทนสมยสงเสรมการอานคนทกวย
เพอสงคมไทยพฒนา” และเพอสนองนโยบายการพฒนากรงเทพมหานครในมต
“มหานครแหงการเรยนร”จงมนโยบายพฒนาหองสมดประชาชนกรงเทพมหานครใหทน
สมย และเพมจำนวนหองสมดประชาชนใหมากขน นอกเหนอจากหองสมดในลกษณะท
เปนอาคารแลว ยงมหองสมดเคลอนทและบานหนงสอ ทกระจายไปยงชมชนตางๆ ใน
ลกษณะการดำเนนงานเชงรกมากขน มการจดกจกรรมสงเสรมการอานทหลากหลาย
รปแบบซงเจาหนาทหองสมดหรอบรรณารกษเปนผดำเนนการ
เจาหนาทหองสมดของ กทม. นำทกษะจากการสมมนาเชงปฏบตการเทคนค
“รดเดอรสเธยเตอร”ไปประยกตใชในการจดกจกรรมโครงการสงเสรมการอานของหอง
สมดประชาชนกรงเทพมหานครโดยใชวธการ3ลกษณะในระดบมากเทากนคอการอาน
หรอเลานทานประกอบทาทาง การอานหรอเลานทานประกอบหนมอและการจดแสดง
ละคร/ละครการอาน/ใหเดกแสดงบทบาทสมมตประกอบการอาน(รอยละ14เทากน)
206 ละครสรางนกอาน
•สอนการประดษฐหนลกษณะตางๆและนำไปสาธตประกอบการเลานทานใหกบ
เดกและเยาวชนโดย“ทางหองสมดไดนำการพบกระดาษเปนรปสตวมาประยกต
ในการทำหนเชนหนนวมอหนถงกระดาษเปนตนสรางความสนใจใหแกเดก
ไดเปนอยางมาก”
• ใชเทคนคการเลานทานประกอบหนมอ โดยใหเดกๆ แบงกลมแตงนทาน และ
ออกมาเลานทานประกอบบทบาทการแสดงมหนมอประกอบและใชเทคนคหนนง
ใหเดกๆคดสรางสรรคในเกมนนทนาการ
•เลานทานประกอบใหเดกแสดงใหเดกมสวนรวมในการทำกจกรรมในโครงการฯ
• นำไปใชประกอบกจกรรมโครงการกจกรรมสงเสรมการอานของหองสมด
ซงจดทกวนเสาร และโครงการคณหนรกการอาน มกจกรรมอานนทาน
ประกอบการแสดง เลานทานประกอบหนมอ ฟงนทานประกอบการเลนเกม
แนะนำหนงสอโดยเลาเรองหนงสอทนาสนใจ “เทคนคทใชสวนใหญคอ การใช
พลงเสยงในการเรยกความสนใจ และเทคนคการเลาทใชเสยงเปลยนไปตาม
อารมณตางๆ”
•นำเทคนคการเลาเรองจากหนงสอและแสดงทาทางประกอบตวละครไปใชในการ
เลานทานและการแนะนำหนงสอทนาสนใจโดยการเลาพรอมแสดงประกอบ
•นำไปใชในโครงการกจกรรมสงเสรมการอานเรองเชดหนโดยสรางเปนละครใช
ภาพระบายสประกอบหนมอ ใหเดกๆ ระบายสภาพในละครบางสวนผสมการ
ใชหนมอททำจากกระดาษหนงสอพมพประกอบรวมในเรองเดยวกน
•ใชในโครงการสงเสรมการอานหองสมดประชาชนกรงเทพมหานครซงจดไปแลว
6ครงม“การจดแสดงละครสงเสรมการอานใหเดกอานเรองจากนทานทชอบ
และแบงกลมแสดงละครเปนเรองราว กจกรรมนเดกจะสนใจและชอบ
เพราะตวเองมสวนรวมในกจกรรมบางคน(ผชม)กจะสนใจหาหนงสออานเพมเตม
เพราะการแสดงจะไมจบทงเรอง จะเหลอจดทนาสนใจไวใหอานตอ” และ
“อานนทานประกอบการแสดง ตวผอาน (เดกทเขารวมกจกรรมและผดำเนนการ)
อานนทานประเภทกลอนส หรอโคลง หรอเนอเรองใหเปนทนาสนใจ มดนตร
207Readers Theatre
อานไปเรอยๆโดยไมสนใจวาจะมผฟงหรอผชมหรอไมแตเมอจบเรองจะมคำถาม
ถงกรยาของตวแสดงหรอคำถามจากเนอเรองเปนการนำไปสการอานเพมเตม
สำหรบผฟงหรอผทไมไดสนใจตลอดทงเรอง”
• นำไปประยกตใชในการจดกจกรรมพนฐานของหองสมดทประกอบดวย
การวาดภาพระบายส การประกวดอภปราย การประดษฐของใช และการเลา
นทานโดยใหเดกวาดรปและออกมาอภปรายโดยแบงเปนกลมๆใหเดกประดษฐ
หนนวมอและหนอนๆเลานทานใหเดกฟงประกอบทาทางมการแสดงละครโดย
ใหแตละกลมคดการแสดงในเรองตางๆ แลวออกมาแสดง ใหเดกออกมาแสดง
ลกษณะเหตการณตางๆเปดซดนทานใหเดกฟงแลวออกมาพดสรปใหเพอนๆใน
แตละกลมฟงหรอรองเพลงประกอบทาทางและแขงขนการอานบทกลอน และ
“ใชในกจกรรมละลายพฤตกรรมกอนทจะทำกจกรรมหรอใชเปนนนทนาการเพอ
ใหผรวมกจกรรมมความสนกสนานมสมาธและมความพรอมทจะรวมกจกรรม”
• ใหเดกและเยาวชนเขยนภาพและแตงเรองจากภาพทเขยน จากนนนำมาเลา
นทานประกอบการแสดงและนำซดเพลงของโครงการปสอ.มาเปดเวลามกจกรรม
“ทำใหไดบรรยากาศทนารกและเปนกนเอง และเนอหาในเพลงสอดคลองกบ
สถานททจดกจกรรม”
•นำไปใชโดยการใหเดกเลอกกลมเองกลมละเทาๆกนแลวเลอกหนงสอนทานทชอบ
1เรองออกมาเลาเรองพรอมแสดงทาทางมอปกรณใหตกแตงรางกายตามเนอหา
และแจกรางวลใหกบกลมผชนะและนำไปใชในกจกรรมสงเสรมการอานขนพน
ฐานประจำเดอนโดยการเลานทานประกอบเรองตางๆเปนการเลาคนเดยว
•นำเทคนคการอานนทานการออกเสยงการใชเสยงและการแสดงหนมอไปใช
และสอนการประดษฐหนใหเยาวชนประดษฐตกตาหนมอ
208 ละครสรางนกอาน
เจาหนาทหองสม´ãนตางจงหว´
บรรณารกษ/เจาหนาทหองสมดในตางจงหวดทเขารวมสมมนาเชงปฏบตการ
เทคนค “รดเดอรส เธยเตอร : การละครของนกอาน” มทงจากหองสมดในสงกดของ
เทศบาล อทยานการเรยนร (TK Park) ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตาม
อธยาศย (กศน.) หองสมดมหาวทยาลยและหองสมดเอกชน (ภาคประชาสงคม)ซงม
การจดกจกรรมสงเสรมการอานในสถานท และบางแหงจดกจกรรมในลกษณะเคลอนท
โดยไปจดตามโรงเรยนตางๆในชมชนดวย
ลกษณะการนำทกษะจากการสมมนาไปใช สวนใหญผจดกจกรรมใชการอานหรอ
เลานทานประกอบทาทาง(รอยละ23)และใชการอานหรอเลานทานประกอบหนมอเปน
ลำดบรองลงมา(รอยละ19)การจดแสดงละคร/ละครการอานมใชในบางแหง
• จดงานสปดาหหนงสอหองสมดประจำป มการสาธตตวอยางการแสดงละคร
รดเดอรส เธยเตอร โดยทมงานหองสมด และจดประกวดการแสดงรดเดอรส
เธยเตอร ของนกเรยนในระดบชนประถมและมธยม โรงเรยนในเขตเทศบาล
และพนทใกลเคยงเพอเปนการกระตนใหครและนกเรยนทมความสนใจเขารวม
การประกวดไดศกษาหาขอมลในเรองการแสดงละครรดเดอรส เธยเตอร เพม
มากขน นอกจากน ไดนำเอกสารวธการแสดงรดเดอรส เธยเตอร ซงเปน
เอกสารประกอบการสมมนาฯไปเผยแพรใหโรงเรยนตางๆดวย
• นำความรทไดจากการสมมนาฯ ไปใชในโครงการเตมชวตใหหองสมด โดยจด
อบรมใหกบคณะครผทำหนาทบรรณารกษ เนอหาของกจกรรมทอบรม ไดแก
เทคนคสงเสรมการอาน และเวรกชอปหนหนงสอพมพ หนปากอา หนนวมอ
และหนผาเจาะหนาและใชในโครงการอบรมการเลานทานจดใหกบครเชนกน
นอกจากน ไดใชในการจดกจกรรมการเลานทานสงเสรมการอานใหกลมผใช
บรการทกวนเสาร-อาทตย มปฏบตการการผลตสอนทาน สอนเยาวชนใหผลต
หนเพอใชประกอบการเลานทาน
209Readers Theatre
•นำทกษะทไดจากการอบรมไปใชในโครงการนทานเลมเลกซงเปนการอานนทาน
เลมเลกของผรวมกจกรรม โดยการเนนเสยงตามอารมณของตวละครในนทาน
การอานนทานคำกลอนทมจงหวะในการอาน และใชในกจกรรมตอภาพตาม
จนตนาการ
•นำเทคนคจากการอบรมสมมนาไปประยกตใชในกจกรรมทจดประจำในหองสมด
คอการเลานทานใหเดกฟงแลวใหเดกๆแสดงบทบาทสมมตโดยใชเทคนคจาก
การอบรมคอสรางหนขนมานอกจากนไดนำความรจากการสมมนาไปถายทอด
ใหเครอขายทเปนครในศนยเดกเลกของอบต.ดวย
•นำไปปรบใชในโครงการพฒนาหองสมดใหมชวตและนำไปใชในการเลาเรองจาก
หนงสอทศนยพฒนาเดกเลก
• ใชในโครงการครอบครวรกการอาน โดยการเลานทานประกอบการแสดง
แสดงบทบาทสมมตตามนทานทอาน
•นำไปประยกตใชในโครงการ“วนเดยวเทยวหองสมด”มการเลานทานประกอบ
การแสดงสาธตการประดษฐหนมอการเชดหนมอ
• นำไปประยกตใชในกจกรรม “80 นทานสรางสานคณธรรม” โดยใชวธการ
เลานทานประกอบการแสดง ใชนำเสยงประกอบการเลาและใชวสดประกอบ
การแสดง
• ใชในกจกรรม “พเลานองวาด” เปนกจกรรมอานนทานประกอบทาทางการ
แสดงใหผรบบรการและกลมเดกนกเรยนทมาใชบรการฟงและใหเดกจนตนาการ
วาผอานกำลงแสดงทาทางของตวละครใดในเรองทเลาใหฟงกจกรรม“ยอดนกอาน”
ใหนกศกษาอานหนงสอและสรปเรองจากการอานทชนชอบมากทสดมาเลาให
เพอนๆ ฟง และกจกรรม “นกวาดนอย” ใหเดกวาดภาพจากหนงสอทอาน
และเลาใหเพอนๆ ฟงวาทำไมถงชอบและวาด โดยถายทอดความรสกจากการ
อานใหเพอนๆ ฟง กจกรรมอกอยางคอ “กจกรรมสงเสรมการอานใหเยาวชน
อานออกเสยงสลบกบการแสดงทาทางประกอบการเลาเรองทอาน ฝกเลาเสยง
คนแก เดก ตวละครในเรอง ผเขารวมกจกรรมสนกสนานจากการเลาและการ
210 ละครสรางนกอาน
รวมกจกรรม”
• นำไปใชในโครงการวาด-ปนจากการอาน ใหผรวมกจกรรมเลอกหนงสอมาอาน
แลวสรปเรองโดยวาดภาพ/ปนตวละครในเนอเรองจากหนงสอ แลวเลาเรองให
เพอนๆ ฟง “เปนกจกรรมหองสมดเคลอนท ทำรวมกบ อบต. และเทศบาล
ตำบล”
•ไดใชในการจดกจกรรมเยาวชนรกการอานโดยการกำหนดภาพของตวละครเพอ
ใหผเขารวมกจกรรมเกดความอยากรแลวใหผเขารวมกจกรรมอานนทานทมตว
ละครนนๆจากนนใหผเขารวมกจกรรมตอบคำถามทกำหนดให
•จดโครงการ“แบงฝนปนอาน”เปนกจกรรมสงเสรมการอานกบโรงเรยนประถม
12โรงเรยน“ใชเทคนคบางอยางทไดจากการอบรมไปออกแบบกจกรรมรวมกบ
กจกรรมศลปะ ดนตร การประดษฐ โดยนำเทคนคจากการสมมนาฯ
ไปใชประกอบการเลาเรองเชนใชการทำหนตางๆประกอบ
การเลาเรอง/อานนทานและนำเทคนครดเดอรสเธยเตอรไปใชในการทำกจกรรม
ของหองสมดชวงบายวนเสาร-อาทตย“ถาเดกๆพรอมกใชเทคนครดเดอรสเธยเตอรเชน
ใหอานดวยกนแลวเลนพากยเปนตวละครขณะอานเปนการทดลองเอาไปกระตนใหเดก
อยากอาน”
211Readers Theatre
เทคนค RT ทประยกต ãช
การสมมนาเชงปฏบตการเทคนค “รดเดอรส เธยเตอร : การละครของนกอาน”
มเทคนคตางๆทนำมาใชในการอบรมประกอบดวยเทคนคการใชเสยงการใชบทกวดนตร
เพลงประกอบการอานเทคนคการใชรางกาย/ทาทางประกอบการอานเทคนคการแสดง
แบบภาพนง(TableauVivant)การประดษฐและการใชหนแบบตางๆประกอบการอาน/
เลา และการแสดงละครการอาน นอกจากนยงมการแทรกเกมนนทนาการตางๆ
ในระหวางกจกรรม
จากรายละเอยดลกษณะ/วธการทนกสอสารรกการอานนำไปใชในกจกรรมสงเสรม
การอานหรอประยกตใชในการเรยนการสอน สรปไดวาเทคนคจากการสมมนาฯ
ทนำไปใชมากทสดคอ เทคนคการใชเสยง/อานออกเสยงแสดงอารมณ (รอยละ 31)
รองลงมาคอเทคนคการใชรางกาย/การแสดงทาทางประกอบการอาน และเทคนคการ
แสดงละครการอาน(รอยละ21เทากน)
เมอแยกพจารณาเปนรายกลม พบวา กลมครประถม-มธยม ใชเทคนคการแสดง
ละครการอานมากกวาเทคนคอนๆ(รอยละ30)ขณะทกลมครพเลยงและเจาหนาทการ
ศกษาอบต.เจาหนาทหองสมดของกทม.และในตางจงหวดใชเทคนคการใชเสยงแสดง
อารมณมากกวาเทคนคอน(รอยละ33,28และ41ตามลำดบ)ทงนอาจเนองจากครประถม-
มธยม มกลมเปาหมายชดเจน คอสามารถมอบหมายใหนกเรยนเปนผดำเนนการ จง
สามารถใช เทคนคการแสดงละครการอานซ งตองใชผแสดงมากกวา 1 คน
โดยการจดแสดงละคร/ละครการอาน/การแสดงบทบาทสมมตประกอบการอาน
ไดมากกวากลมอนๆ
สวนครพเลยงและเจาหนาทหองสมดทงของกทม.และในตางจงหวดสวนใหญ
ตองดำเนนการคนเดยวจงตองใชเทคนคประเภท“โชวเดยว”บทเวท(เทคนคเสยง/ทาทาง/
อปกรณ)มากกวากจกรรมทตองใชหลายคนแสดง
อยางไรกตามพบวาในสวนของครพเลยงของศนยพฒนาเดกเลกอบต.กนำเทคนค
212 ละครสรางนกอาน
การละครไปใชกบเดกดวย โดยครเปนผอาน และใหเดกๆ สวมหวหนตางๆ แลวแสดง
บทบาทสมมต
ลกษณะงานทนำRTไปใช
ครพเลยงและเจาหนาทการศกษาอบต.
• ประยกตใชในการเรยนการสอน 50%
• จดกจกรรมสงเสรมการอาน 38%
• อนๆ 12%
ครประถม-มธยม
• ประยกตใชในการเรยนการสอน 42%
• จดกจกรรมสงเสรมการอาน 42%
• อนๆ 16%
เจาหนาทหองสมดของกทม.
• จดกจกรรมสงเสรมการอาน 83%
• อนๆ 17%
เจาหนาทหองสมดในตางจงหวด
• จดกจกรรมสงเสรมการอาน 74%
• อนๆ 26%
เทคนค/วธการทใช
ครพเลยงและเจาหนาทการศกษาอบต.
• (คร)อาน/เลานทานประกอบทาทาง 33%
• เดกแสดงละคร/บทบาทสมมตโดยครเปนผอาน 33%
• (คร)อาน/เลานทานประกอบหนมอ 28%
• เลนเกมนนทนาการ 6%
213Readers Theatre
ครประถม-มธยม
• จดแสดงละคร/ละครการอาน/แสดงบทบาทสมมต 30%
• ใหเดกอานนทานประกอบการแสดงทาทาง 30%
• เลนเกมนนทนาการ 12%
• แนะนำหนงสอทนาสนใจ 8%
• (คร)อาน/เลานทานประกอบทาทาง 7%
• อนๆ(หนมอ/แขงขนตอบปญหาฯลฯ) 13%
เจาหนาทหองสมดของกทม.
• (ผจด)อาน/เลานทานประกอบทาทาง 14%
• (ผจด)อาน/เลานทานประกอบหนมอ 14%
• จดแสดงละคร/ละครการอาน/แสดงบทบาทสมมต 14%
• ใหเดกอานนทานประกอบการแสดงทาทาง 12%
• สอนการประดษฐหนแบบตางๆ 10%
• เลนเกมนนทนาการ 10%
• แนะนำหนงสอนาสนใจ 7%
• อนๆ(วาดภาพเลาเรองเปดเพลง/นทานฯลฯ) 19%
เจาหนาทหองสมดในตางจงหวด
• (ผจด)อาน/เลานทานประกอบทาทาง 23%
• (ผจด)อาน/เลานทานประกอบหนมอ 19%
• จดแสดงละคร/ละครการอาน/แสดงบทบาทสมมต 12%
• ใหเดกอานนทานประกอบการแสดงทาทาง 12%
• สอนการประดษฐหนแบบตางๆ 12%
• อนๆ(แขงขนตอบปญหา/วาดภาพเลาเรองฯลฯ) 22%
214 ละครสรางนกอาน
เทคนคจากการอบรมทนำไปประยกตใช
ครพเลยงและเจาหนาทการศกษาอบต.
• เทคนคการใชเสยงแสดงอารมณ 33%
• การประดษฐ/การใชหนแบบตางๆ 26%
• การแสดงละครการอาน(RT) 22%
• เทคนคการใชรางกายทาทาง 15%
ครประถม-มธยม
• การแสดงละครการอาน(RT) 30%
• เทคนคการใชเสยงแสดงอารมณ 28%
• เทคนคการใชรางกายทาทาง 22%
• เกมการฝกสมาธฯลฯ 12%
เจาหนาทหองสมดของกทม.
• เทคนคการใชเสยงแสดงอารมณ 28%
• เทคนคการใชรางกายทาทาง 25%
• การประดษฐ/การใชหนแบบตางๆ 19%
• การแสดงละครการอาน(RT) 14%
• เกมเพลงดนตรฯลฯ 12%
เจาหนาทหองสมดในตางจงหวด
• เทคนคการใชเสยงแสดงอารมณ 41%
• เทคนคการใชรางกายทาทาง 22%
• การประดษฐ/การใชหนแบบตางๆ 19%
• การแสดงละครการอาน(RT) 11%
215Readers Theatre
เสยงบงบอกความพÖงãจ
เราสอบถามถงความพงพอใจตอผลงานของตนเองทไดนำไปปฏบตวาความสนใจ
ของผรบบรการคณภาพการอานปรมาณการอานและความพงพอใจตอผลงานโดยรวม
แลวใหนกสอสารรกการอานประเมนตนเองวาจะประเมนอยในระดบใด โดยแบงระดบ
ความพงพอใจออกเปน 5 ระดบ จากมากทสดถงนอยทสด แลวหาคาเฉลยรวมทงหมด
โดยใชเกณฑเฉลย3.5เปนเกณฑมาตรฐาน
โดยรวมแลวนกสอสารรกการอานประเมนอยในระดบทพงพอใจมาก คอสงกวา
เกณฑมาตรฐานทกประเดน โดยเฉพาะประเดนความสนใจของผรบบรการและความพง
พอใจตอผลงานโดยรวม สวนประเดนดานปรมาณการอาน และดานคณภาพการอาน
ความพงพอใจอยในระดบมากคอนมาทางปานกลางเลกนอย
*เปนการประเมนผลงานของตนเองความพงพอใจม5ระดบจากนอยทสด(1)–มากทสด(5)
ความพงพอใจ คาเฉลย SD
•ความสนใจของผรบบรการ 4.25 .53
•คณภาพการอาน 3.84 .67
•ปรมาณการอาน 3.88 .67
•ความพงพอใจตอผลงานโดยรวม 4.17 .60
“จากป†าจนเปนเมอง
อนรงเรองอยลาวลย
ดวยแรงแหงคนนน
แหละคอคนผทำทาง”(เนาวรตนพงษ ไพบลย
บางตอนจาก“คนทำทาง”)
216 ละครสรางนกอาน
บางสวนแสดงความคดเหนทเกยวของกบการประเมนดงน
“การจดกจกรรมในหองสมดผรวมกจกรรมสวนใหญมพนฐาน
ความรตางกนทำใหการวดผลประเมนอาจคลาดเคลอน”(จงหวดตาก)
“ระหวางจดกจกรรมเดกกจะใหความสนใจและเหนความสำคญของการ
อานแตเมอประเมนผลแลวเดกกยงมาอานหนงสอไมมากเทาทควรทำอยางไรถง
จะใหการอานเขาไปอยในจตสำนกของเดกๆไดตลอดไปตองการใหเดกอานทกวน
อานทกคน อานทกเรอง อานเพออาน แตไมตองเกบไวในสมองทกเรอง”
(กรงเทพมหานคร)
“จากการนำเทคนคตางๆ จากการอบรมมาจดกจกรรมสงเสรมการอาน
ทำใหเกดทกษะใหมๆทไมเคยจดกจกรรมมากอนผรวมกจกรรมพงพอใจในการจด
กจกรรมทหองสมดจดให”(จงหวดสงขลา)
“เทคนคทไดรบชวยทำใหการจดกจกรรมในแตละครงประหยดคาใชจาย
และนกเรยนหรอเดกๆ ทเขารวมกจกรรมใหความสนใจเพมขน สนกสนานไดรบ
ประโยชนมากกวาเดมมากกวาในการจดกจกรรมคราวกอนๆ”(กรงเทพมหานคร)
อยางไรกตามการประเมนความพงพอใจในทนคงสรปไดเพยงวามการนำเทคนค/
วธการทไดรบจากการสมมนาฯ ไปใชในการปฏบตงาน และเปนเทคนคทดงดดความ
สนใจของผรวมกจกรรมได แตการวดผลทชดเจนในการโยงถงเรองหนงสอและการอาน
คงตองศกษาในเชงลกในระยะยาวตอไป
217Readers Theatre
ป˜ญหาคออะäร
จากการนำผลทไดจากการสมมนาฯประยกตสภาคปฏบตประมาณ3ใน4ของ
นกสอสารรกการอาน ระบถงปญหาหรออปสรรคทเกดจากบรบทของลกษณะงาน
ผรวมกจกรรมและตวผจดแตประมาณ1 ใน4ของนกสอสารรกการอานระบวาไมม
ปญหา
ครพเลยงและเจาหนาทการศกษาของ อบต. ระบเรองเดกยงเลก สมาธสน
เปนปญหามากทสด สวนกลมครประถม-มธยม ระบปญหาเรองเวลาในการจดกจกรรม
เนองจากเดกมกจกรรมมากเปนลำดบสงสด รองลงมาคอเดกชนประถม 1-3 ยงอาน
หนงสอไมคลอง/ยงไมพรอม เดกไมกลาแสดงออก และผนำกจกรรมขาดทกษะ/
ประสบการณ
เจาหนาทหองสมดทงของกทม.และตางจงหวดพบปญหาเดยวกนคอบคลากร
ไมเพยงพอ เปนอปสรรคมากทสด นอกจากนเจาหนาทหองสมดในตางจงหวดยงพบอก
ปญหาหนงในระดบมากพอๆ กน คอ กลมเปาหมายไมมาหองสมด สวนใหญมายม
หนงสอแลวกลบ
อยางไรกตามบางสวนระบถงปญหาและไดอธบายประกอบไวนาสนใจเชน
“ททำงานของดฉนเปนศนยพฒนาเดกเลกจะมเดกวย2ขวบครงถง3ขวบ
เวลาใสหวรปสตวเดกจะชอบเดนและวง และชอบใชเสยง จะปฏบตคอยเปนคอย
ไปตามขนตอนของแตละตอนจะตองใชเวลา”(จงหวดฉะเชงเทรา)
“การแสดงละคร เดกชอบ แตเรองราวตองเตรยมตวเดกเพราะเดกทมา
คนควาหองสมด จะมาคนแลวไดขอมลกกลบบาน ตองใชความรวมมอจาก
โรงเรยนหรอชมชนใกลเคยง เพราะเปนหองสมดประชาชนไมใชโรงเรยน”
(กรงเทพมหานคร)
218 ละครสรางนกอาน
“ปญหาคอการเสนอรปแบบกจกรรมและเวลาในการฝกซอมปฏบตนอย
เนองจากบางทถาจะขอความรวมมอจากทานอนๆ บางททานกไมวางฝกซอม
หรอเสนอขนไปกตองตดออก เนองจากปจจยหลายๆ อยาง เชน บคลากร
เวลางานประจำ ฯลฯ จงตองพยายามประยกตโดยใชคน 1 หรอ 2 คน”
(กรงเทพมหานคร)
“ตอนทเรมตนจดกจกรรมตดขดนดหนอย เพราะทำคนเดยวแตตองกำกบ
ทงเสยง เรองราวทจะนำมาพดคย และสงเกตความสนใจของผเขารวมกจกรรม
แตเมอกจกรรมเรมขน ผเขารวมกจกรรมนง สายตาจองมองมาทเรา โอเค ผาน”
(จงหวดสงขลา)
“เทคนคบางอยางไมสามารถแสดงหรอถายทอดใหกบกลมเปาหมายไดเพราะ
หองสมดประชาชนจะไมมกลมเดกเลกๆมารวมกจกรรมดงนนบรรณารกษจำเปน
ตองขอความรวมมอจากโรงเรยนหรอสถานเดกเลกใหมารวมกจกรรม”
(จงหวดสงขลา)
“ตองเอาเทคนคมาปรบใหเขากบกลมเปาหมายและลกษณะกจกรรมปญหาม
2 ประการ คอ 1) กจกรรมในโรงเรยน เนองจากเดกเยอะ เวลาจดนอย
สวนใหญใชวธสาธต เดกไมคอยมโอกาสทำเอง 2) กจกรรมทหองสมด
เนองจากเดกมหลายวยความสนใจตางกนตองหาโอกาสเหมาะๆ(ขนอยกบความ
สนใจของเดกดวย)ในการชวนเดกมาทำกจกรรมบรรยากาศทไมเปนทางการทำให
ออกแบบกจกรรมยาก ปญหาหลกๆ นาจะเปนการทเดกสวนใหญทเราไปจด
กจกรรมดวยจะอยระดบป.3-5เปนสวนใหญไมไดรบการปลกฝงเรองการอานมา
ตงแตเลกๆ จงดงความสนใจยาก ปญหาอกอยางคอ เดกๆ เกน 50%
อานหนงสอไมคอยออก มกกลายเปนขอใหพเลยงอานใหฟง แตไมคอยอานเอง”
(จงหวดเชยงใหม)
219Readers Theatre
áลวเราจะพบกนอกäหม
นกสอสารรกการอานไดใหขอคดเหนเพมเตมสวนใหญ(รอยละ40)เหนวาควรจด
การอบรมสมมนาแกผสนใจอก และเหนวาโครงการ ปสอ. เปนโครงการทสงเสรมใหผ
ปฏบตงานนำไปประยกตใชไดด
นอกจากนน ระบวาอยากใหวทยากรไปจดทหนวยงานหรอทำโครงการเคลอนท
อยากใหจดสมมนาทเนนเดกปฐมวยโดยเฉพาะ อยากใหมการผลตคมอเปนหนงสอ
การสมมนาฯทำใหผเขาอบรมมความกลา/มนใจตวเองมากขนเปนตน
ความคดเหนตางๆเชน
• “ควรมการจดอบรมลกษณะนบอยๆ เพอนำมาพฒนากระบวนการอาน เพอ
สรางสงคมการอานใหเกดขน”(กรงเทพมหานคร)
• “เปนกจกรรมสงเสรมการอานทดอกรปแบบหนงทจะทำใหเดกเกดความสนใจ
ในการอาน นาจะมการขยายผลใหแกคร-บรรณารกษตางจงหวดในภมภาค
ตางๆ ไดกระจายและนำเทคนคดๆ แบบนไปใชในโรงเรยนทกๆ แหง”
(จงหวดอดรธาน)
• “การจดอบรมเทคนคตางๆทสงเสรมการสอสารรกการอานตองทำเปนระยะๆ
เพอนำมาประยกตใชไดมากขน”(จงหวดยะลา)
• “อยากใหมการอบรมสมมนาอยางนตอไปอก และเชญคณะครเขารวมใหมาก
วาเดมเพราะกจกรรมสงผลตอนกเรยนดมาก”(กรงเทพมหานคร)
• “เปนกจกรรมทดมากๆ อยากใหครภาษาไทยและครบรรณารกษทกคนได
อบรมไดเรยนรดวย”(จงหวดพระนครศรอยธยา)
• “โครงการท ไดจดขนเปนโครงการทดมากตองการใหจดอก อาจจะม
เทคนคและวธการใหมๆ เพอสงเสรมใหนกเรยนรกการอานมากยงขน”
(จงหวดฉะเชงเทรา)
220 ละครสรางนกอาน
• “โครงการ ปสอ. ไดใหความรและเทคนคทชวยสงเสรมใหผปฏบตงานนำไป
ประยกตใชไดอยางดยง”(กรงเทพมหานคร)
• “การสมมนาฯ ครงนทำใหผลการปฏบตงานมหลายรปแบบ ไดนำความรทได
มาประยกตใชในการทำงาน”(กรงเทพมหานคร)
• “ในการอบรมสมมนาครงนมประโยชนมากเกดความคดสรางสรรคประยกตใช
กบงานไดหลากหลายรปแบบ”(กรงเทพมหานคร)
• “โครงการวจยปฏบตการเชงสรางสรรคเพอสงเสรมนกสอสารรกการอาน(ปสอ.)
มประโยชนตอเยาวชนอยางมาก การนำไปใชไมยงยาก เพราะไมตองหา
อปกรณจากทอนหรอทมราคาแพง เพราะเปนเทคนคทสามารถนำไปใชไดโดย
เฉพาะวชาศลปะและภาษาไทย”(จงหวดตาก)
• “การสมมนาฯไดรบความรนำไปปรบกบการอบรมอนๆได”(จงหวดฉะเชงเทรา)
• “กจกรรมสงเสรมการอานเหมาะสมอยางยงทจะไดนำเอาเทคนคทอบรมมาใช
ขอยนยนวาการอบรมทำใหเรามความกลาทจะแสดงออกมา ไมวารปแบบใด”
(กรงเทพมหานคร)
• “ในฐานะของครผสอนและนำสงทไดรบจากการอบรมมาปฏบตจรงเหนวาเปน
การสรางความมนใจอนดทจะเปลยนแปลงวธสอนอานใหมความนาสนใจขน”
(กรงเทพมหานคร)
และความคดเหนทชวนใหพจารณาเพมเตม
“เทคนคและวธการจากการสมมนาเหมาะกบหองสมดโรงเรยนซงมกลม
เปาหมายทชดเจนหรอศนยพฒนาเดกเลก แตหองสมดสามารถจดกจกรรมได
เปนครงคราวไป”(จงหวดอางทอง)
“จากการประเมนเพอนครทไปอบรมครบางคนสอนวชาแกนธรกจเชน
บญชนาจะไมคอยมโอกาสนำไปใชถามกนอย(มาก)”(จงหวดฉะเชงเทรา)
“อยากใหนำนกเรยนเขารบการฝกอบรมดวย”(กรงเทพมหานคร)
“ในการนำเอาเทคนครดเดอรสเธยเตอรไปใชตองปรบวธการ/กระบวนการ
221Readers Theatre
เพมขนถาจะใหถงเปาหมายคอเดกอานมากขน แตเทคนคนประสบผลสำเรจ
มากทสดในการดงใหเดกมาสนใจรวมกจกรรมเพราะโดยธรรมชาตเดกๆชอบ
ฟง/ด/ชม ละคร นทาน การแสดงอยแลว แตจะโยงใหไปถงการอานอยางไร
ตองปรบกระบวนการอกมากและทำใหตอเนอง”(จงหวดเชยงใหม)
ความสงทาย
จากการศกษาในครงนพบวา
ครพเลยงหรอครในศนยพฒนาเดกเลกไดประยกตความรไปใชเพอสงเสรมการอาน
ของเดก อยางไรกตาม มขอจำกดในทศนะของครกคอเดกปฐมวยมสมาธสนมาก
สวนเจาหนาทดานการศกษาของอบต.มสวนสำคญในการกำหนดนโยบาย/แผนของตำบล
โดยการกำหนดโครงการตางๆ ไวในแผนพฒนาตำบล กรณตองการใหความสำคญใน
เรองการสงเสรมการอานกอาจบรรจโครงการและกจกรรมเกยวกบการอานไดแตไมไดม
บทบาทโดยตรงในการสอสารกบเดก ผทมบทบาทโดยตรงคอครพเลยงในศนยพฒนา
เดกเลก
ครประถม-มธยม มกลมเปาหมายทจะสอสารเพอสงเสรมการอานไดอยางชดเจน
ครอาจไมจำเปนตองเปนผแสดงเอง แตรเทคนคเชงละคร และสามารถมอบหมายให
นกเรยนหรอกลมเปาหมายใหนำไปปฏบตไดสภาพการณของโรงเรยนคอปญหาเรองเวลา
ในการจดกจกรรมหรอโรงเรยนมกจกรรมมากอยางไรกตามครมทางเลอกทจะประยกต
ใชในการเรยนการสอนในหองเรยนได
บรรณารกษหรอเจาหนาทหองสมดทงของกรงเทพมหานครและในตางจงหวดได
ประยกตความรไปใชเสรมในการจดกจกรรมสงเสรมการอาน แตมขอจำกดเรองจำนวน
บคลากรไมเพยงพอในการจดกจกรรมประเภทละครกอปรกบกลมเปาหมายมความหลาก
หลายและมลกษณะมายมหนงสอแลวกลบ บรรณารกษอาจตองเพมการประชาสมพนธ
222 ละครสรางนกอาน
และทำงานในเชงประสานงานมากขน โดยอาจขอความรวมมอจากโรงเรยนในชมชนใน
การจดกจกรรมเปนตน
เราขอชนชมนกสอสารรกการอานทมงมนและตองการสงเสรมใหเดกและเยาวชน
มนสยรกการอาน กลไกขององคกรอาจมใชอปสรรคสำคญเกนกวาความตงใจของนกสอสาร
รกการอานขบวนการ“ปลกการอาน-ผานลลาละคร”หรอการนำพนฐานดานศลปะการ
แสดงไปชวยในการจดกจกรรมสงเสรมการอานเปนการเสรมพลงไดแตตองขนอยกบทศ
นคตสวนตวคอความรกและดมดำในการอาน ผนวกกบความเชอมนในพลงของศลปะ
การแสดง
รกการอานหนงสอรกคนอานหนงสอและจตใจทมงมนและทมเท เปนสงจำเปน
ประสบการณจากการฝกปฏบตจะทำใหเกดความชำนาญแมปฏบตการเพยงคนเดยวและ
ไมวาจะอยในองคกรลกษณะใดกตาม
223Readers Theatre
• ขอมลจากวทยากรโครงการวจยปฏบตการเชงสรางสรรคเพอสงเสรมนกสอสารรกการ
อาน(ปสอ.)
• เอกสารประกอบการสมมนาเทคนค“รดเดอรสเธยเตอร:การละครของนกอาน”
1.เนาวรตนพงษไพบลย“รกอาน-รกเขยน”“คนไมอานหนงสอ”และ“กนอาหาร
อานหนงสอ”จากหยดสกนดคดสกหนอยหมดหมายเลข1(2543)
2. ถรนนท อนวชศรวงศ “สรางนสยใฝรใหลก” จาก ปญหาวนๆ ของเจาตวเลก
(2530) “เปดหนงสอใหลกนอย” และ “สรางมมนทานในบาน” จาก เลยงลก
ใหประสบความสำเรจ(2538)
3.สำนกพฒนาสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข“วยของเดกกบพฤตกรรมการอาน”
จากเชยวชาญชวตฉลาดคดสรางสรรค(2548)
4.พรณอนวชศรวงศ(แปล)“รหนงสอรกการอานเรมจากในบานสานตอในโรงเรยน
และชมชน”
5.พรณอนวชศรวงศ(แปล)“ReadersTheatre:การละครของนกอานเทคนค
สงเสรมการอานดวยศลปะการละครอยางงายๆและขอมลทางอนเทอรเนต”
6. ถรนนท อนวชศรวงศ สรางสรรคบทการแสดง กสมา เทพรกษ ลดทอนบท
“บทการแสดงละครบรรเลงบทเพลงหนงสอ”
7.วทวสสงสะกจ“พนฐานการแสดง :การเตรยมความพรอมของรางกายจตใจ
และสมองเพอเขาสโลกแหงหนงสอ”
áËÅ‹§ÍŒÒ§ÍÔ§
224 ละครสรางนกอาน
8.สกญญาสมไพบลย“ศลปะการใชเสยงเพอการสอสารและอานวนจสาร”
9.ณฐภรณรตนชยวงศ“เวทนมเสยงดนตร:การสรางสรรคเสยงดนตรเพอการแสดง”
10.พรณอนวชศรวงศ(แปล)“ปรบสมดลใหชวตพชตไดดวยบทกว”
11.ปอรรชมยอดเณร“กระบวนการถายทอดความคดผานการแสดงลลา”
12.พรณอนวชศรวงศ(แปล)“เทคนคการแสดงReadersTheatre”
13.กสมาเทพรกษ“การประดษฐหนแบบตางๆ”
14.กสมา เทพรกษ “บทละครฉบบกระชบ เรอง บตก” ดดแปลงจากวรรณกรรม
เยาวชนเรองบตกดาวดวงนนระหวางนำกบฟาของกายากลาทะเล
15.กายากลาทะเล(สกญญาสมไพบลย)“ระบำสายธารตำนานมอแกน”นทาน
บทกวและซดเสยง
16.ถรนนทอนวชศรวงศ“ซาดาโกะกบนกกระเรยนพนตว”วรรณกรรมเยาวชน
225Readers Theatre
• ขอมลตางประเทศAlternativeMedicineMagazine(December13,2006)BalancingAct--ThePoetryCure
http://www.revolutionhealth.com/healthy-living/natural-health/healing/poetry/
Bafile,Cara.(2003)Reader’sTheater:AReasontoReadAloud(EducationWorldSep-
tember 22, 2003) http://www.education-world.com/a_curr/profdev/profdev082.
shtml
Carrick, Lila. (2001) Internet resources for conducting Readers Theatre. http://www.
readingonline.org/electronic/elec_index.asp?HREF=carrick/index.html
CurriculumBasedReadersTheatrehttp://www.rosalindflynn.com/RdrsThtr.html
DepartmentofEducation,Tasmania,SchoolEducationDivisionReadersTheatrehttp://
wwwfp.education.tas.gov.au/English/readerstheatre.htm
ForidaOnlineReadingProfessionalDevelopment(November9,2006)FOR-PD’sReading
Strategy : Reader’s Theater http://forpd.ucf.edu/strategies/stratReadersTheater.
html
Gregory,Mandy.UsingReader’sTheater Instructionally in theClassroomhttp://www.
mandygregory.com/readers_theater.htm
Guignon,Anne.(2002)ReadingAloud--AreStudentsEverTooOld?(EducationWorld)
http://www.education-world.com/a_curr/curr081.shtmlandhttp://readerstheatre-
digest.com/archives/x13rtineducation.htm
Laughlin,MildresK.Black,PeggyT.andLobergMargeryK.SocialStudiesReaders
Theaterhttp://www.teachervision.fen.com/drama/social-studies/6535.html
LiteracyBeginsatHomehttp://literacyconnections.com/LiteracyBeginsAtHome.php
Prescott,JenniferO.TeachingandLearning:ThePowerofReader’sTheaterhttp://www.
readers.org/readerstheater.htm
Prescott,JenniferO.ThePowerofReader’sTheaterhttp://teacher.scholastic.com/prod-
ucts/instructor/readerstheater.htm
PutReadingFirst-FluencyInstructionhttp://www.nifl.gov/partnershipforreading/publica-
tions/PFRbooklet.pdf
ReadersTheatre:ConceptsandElementshttp://www.comm.unt.edu/histofperf/rt2.htm
226 ละครสรางนกอาน
ReadersTheatre :FromTheory toPracticehttp://www.readwritethink.org/lessons/les-
son_view.asp?id=172
Reader’sTheatreBasicshttp://bms.westport.k12.ct.us/mccormick/rt/RTHOME.htm
ReadersTheatreEvaluationhttp://www.humboldt.edu/~jmf2/floss/rt-eval.html
ReadingAgency,The.Readhttp://www.readingagency.org.uk/adults/
ReadingAloudhttp://literacyconnections.com/ReadingAloud.php
SaskatchewanEducation,CanadaReadersTheatrehttp://www.sasked.gov.sk.ca/docs/
mla/speak028.html
SaskatchewanEducation,CanadaSampleAssessmentforReadersTheatrehttp://www.
sasked.gov.sk.ca/docs/ela20/teach2.html
Sebesta,Sam.ReadersTheatrehttp://www.teachervision.fen.com/literature/theater/6526.
html
Scriptsforschools.ReadersTheater:WhyRreadersTheater?http://www.scriptsforschools.
com/96.html
Scriptsforschools.WhatisChoralSpeaking?http://www.scriptsforschools.com/90.html
Scriptsforschools.WhatisReadersTheater?http://www.scriptsforschools.com/68.html
Shepard,Aaron.(2004)ReadersOnStage.LosAngeles:ShepardPublications.http://
www.aaronshep.com/rt/index.html
Stump,WalterRay.OralInterpretation+ReadersTheatre=Performance(ReadersThe-
atreDigestIssue#13,Fall2006)http://readerstheatredigest.com/archives/x13stump.
htm
TalkingAboutBooksWithYourStudentshttp://literacyconnections.com/TalkingAbout-
BooksWithYourStudent.php
Walker,Lois.ReadersTheatre:Teacher’sGuide(“ReadersTheatreinElementaryClass-
room”and“Strategies forReading :ReadersTheatre inMiddleSchool”)http://
www.loiswalker.com/catalog/teach.html
227Readers Theatre
ÀÒ¤¼¹Ç¡
โครงการวจยปฏบตการเชงสรางสรรคเพอสงเสรมนกสอสารรกการอาน
ดำเนนการโดย
สาขาสอสารการแสดง(ระดบปรญญาตร-โท)
ภาควชาวาทวทยาและสอสารการแสดง
คณะนเทศศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย
รวมกบภาค
เรอง โครงการวจยปฏบตการเชงสรางสรรค
เพอสงเสรมนกสอสารรกการอาน
วนท 13 กมภาพนธ 2551ณ หองเปนสข สำนกงาน สสส.
การประชมเสวนาการสรางสรรคกจกรรมรกการอาน
นกสอสารรกการอานรนท 1 (2-4 เมษายน 2551)
232 ละครสรางนกอาน
นกสอสารรกการอานรนท 2 (28-30 เมษายน 2551)
233Readers Theatre
(17 กรก®าคม 2551) อ.ทามวง จ.กาญจนบร
โครงการอบรมเชงปฏบตการเยาวชนนกสอสารรกการอาน
234 ละครสรางนกอาน
235Readers Theatre
แผนงานสอสรางสขภาวะเยาวชน (สสย.)
สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)
กลมงานพฒนาหองสมดฯ กองนนทนาการ สำนกวฒนธรรม กฬา และการทองเทยว
กรงเทพมหานคร
ฝายบรหารโครงการวชาการ สำนกงานอทยานการเรยนร (องคการมหาชน)
องคการบรหารสวนตำบล (อบต.) และเทศบาล จงหวดนนทบร
เทศบาลเมองฉะเชงเทรา จงหวดฉะเชงเทรา
แผนกสอเทคโนโลย องคการคาของ สก.สค.
ภาควชาวาทวทยาและสอสารการแสดง คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย
สาขาวชาศลปะการละคร คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา
โปรแกรมวชานเทศศาสตร คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร
จงหวดฉะเชงเทรา
ภาควชานเทศศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยบรพา
ศนยศลปะการละครเพอการพฒนา สถาบนคลงสมองของชาต
เครอขายนกวชาการศลปะการแสดงแหงประเทศไทย
เครอขายสรางเสรมผผลตสอสรางสรรค (สส.สส.)
สถาบนการตนไทย มลนธเดก
รายการ “สอสนตภาพ จบจองมองสอ” โดยโครงการสอสนตภาพ คณะนเทศศาสตร จฬาฯ
และสถานวทยแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย
และ องคกรและบคลากรทใหความรวมมออยางดยง
¢Í¢Íº¤Ø³
236 ละครสรางนกอาน
¤³Ð¼ÙŒ´Óà¹Ô¹â¤Ã§¡Òà : ¡ÅØ‹Á˹؋ÁÊÒÇÊ×èÍÊѹµÔÀÒ¾ ÀÒ¤ÇÔªÒÇÒ·ÇÔ·ÂÒáÅÐÊ×èÍÊÒáÒÃáÊ´§
¤³Ð¹Ôà·ÈÈÒʵÃ� ¨ØÌÒŧ¡Ã³�ÁËÒÇÔ·ÂÒÅÑÂ
รองศาสตราจารยถรนนท อนวชศรวงศ ทปรกษาโครงการ / ผอำนวยการสมมนา
อาจารยสกญญา สมไพบลย ผประสานงาน / วทยากร / นกแสดง
อาจารยชตมา มณวฒนา เปลงขำ วทยากร
อาจารยกสมา เทพรกษ วทยากร / นกแสดง / ผกำกบ
อาจารยวทวส สงสะกจ วทยากร / ผกำกบ
อาจารยปอรรชม ยอดเณร วทยากร / นกแสดง
อาจารยณฐภรณ รตนชยวงศ วทยากร / นกแสดง
คณเกรยงไกร ฟเกษม นกแสดง / วทยากรสมทบ
อาจารยประภสสร จนทรสถตพร ฝายกจกรรม / วทยากรสมทบ
อาจารยธนช ถนวฒนานกล ฝายกจกรรม
คณสรชย มดำ ฝายกจกรรม / นกแสดง
คณสถาพร พลวฒน ฝายเทคนค
คณสมใจ วเชยรชม ฝายสำนกงาน
คณนนทศร ญาณจนทร ฝายธรการ / ผชวยนกวจย
คณสดใจ พรหมเกด วทยากรสมทบ / ฝายบรรณาธกรณกจ
คณพรณ อนวชศรวงศ ฝายวชาการ / ฝายบรรณาธกรณกจ
และนสตสาขาสอสารการแสดง คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย
รวมปฏบตงานในโครงการ
237Readers Theatre
เสยงจาก¼Ùเขารวมสมมนาเชงปฏบตการ RT
จากการนำเทคนคตางๆ
จากการสมมนาไปจดกจกรรมการอาน
ทำใหเกดทกษะใหมๆ ท ไมเคยทำมากอน
ผรวมกจกรรมพงพอใจในการจด
กจกรรมทหองสมดจดให…
ระหวางจดกจกรรมเดกกจะใหความสนใจ
และเหนความสำคÞของการอาน...
ตองการใหเดกอานทกวน อานทกคน
อานทกเรอง อานเพออาน แตไมตอง
เกบไว ในสมองทกเรอง
238 ละครสรางนกอาน
เสยงจาก¼Ùเขารวมสมมนาเชงปฏบตการ RT
เมอตนเดอน…มโอกาสเขารวมสมมนาเชงปฏบตการ
เรองเทคนครดเดอรส เธยเตอร... เมอครงแรกไดหนงสอ
เชÞมาคอนขางงงๆ เพราะเกดมาเพงเคยไดยนเทคนคน
เปนครงแรก... ทำใหหตาเราสวางขน ไดขอสรปกบตวเองวา
กจกรรมสงเสรมการอานทำไดหลายแบบจรงๆ และเปนเรองของทก
คนทตองตระหนก และไมมศาสตรสาขาใดเปนเจาของ เพยงแตวา
ศาสตรสาขาใดจะเขาไปสนบสนน
ตรงแงมมไหน...
เทคนคท ไดรบชวยทำให
การจดกจกรรมในแตละครงประหยด
คาใชจาย และเดกๆ ทเขารวมกจกรรม
ใหความสนใจเพมขน สนกสนาน
ไดรบประโยชนมากกวาเดม
มากกวาในการจดกจกรรม
คราวกอนๆ
239Readers Theatre