Хүчил хамааралт эмгэгүүдийн

эмчилгээнд орчин үеийн антацид

эмийн байрь суурь, ач холбогдол

Н.Баярмаа АУ-ны доктор,

ЭМШУИС, ХБЭСТ

Антацид

• Хүн төрлөхтөн антацид хэрэглээд 100 гаруй

жил болж байна.

• ХХ зууны дунд үе хүртэл хүчил хамааралт

эмгэгүүдийн эмчилгээний гол эм байсан.

• Н2Х, ПШХ стандарт эмчилгээнд хэрэглэж

эхэлсэн

3

4

Ямар антацид сонгох вэ?

Хүчил хамааралт эмгэгүүд:

•ХУХСӨ

•Ходоод, дээд гэдэсний шархлаа өвчин

•Золлингер-Эллисонй хам шинж

•ҮЭӨБ бэлдмэл хэрэглэсний дараах гастропати

•Цочмог болон архаг панкреатитын сэдрэлийн үе

•Тиреотоксикозын үеийн шархлаа

ganzorig_t

MONOS GROUP

Антацид

Суурь:

CaCO3

NaHCO3

Al(OH)3

Mg(OH)2

MgO and Mg(OH)2 (Milk of Magnesia)

7

Антацидын нөлөө:

Хүчил саармагжуулана

Ходоодны рН 4,0 -5,0 хүртэл нэмэгдүүлнэ

+Уураг задлах ферментүүдийг идэвхийг буруулна

+Салстыг гэмтээх хүчин зүйлээс хамгаална

Mucus Lining

8

Antacid Reactions

Антацидууд ходоодонд давсны хүчилтэй урвал

орно:

CaCO3 + 2 HCl CaCl2 + H2O + CO2

NaHCO3 + HCl NaCl + H2O + CO2

Al(OH)3 + 3 HCl AlCl3 + 3 H2O

Mg(OH)2 + 2 HCl MgCl2 + 2 H2O

MgO + 2 HCl MgCl2 + H2O

9

Антацидын саармагжуулах чадвар: ХСХ

Хүчил саармагжуулах хурд = ХСХ – тодорхой

хугацаанд тодорхой хэмжээний антацидын

саармагжуулах хүчлийн хэмжээ:

200 мэкв/өдөрт - бага

200-400 мэкв/өдөрт - дунд

400 мэкв/өдөрт - өндөр

•tотв — нууц хугацаа /антацид үйлчилж эхлэх

хугацаа- ууснаас хойш ходоодны рН ↑ = 4 болтол)

•Δt — эмийн үйлчилгээ үргэжлэх хугацаа / рН ↓/

•tmax — ходоодны рН хамгийн өндөр байх хугацаа

•pHmax — ходоодны их бие, антраль хэсэгийн

хамгийн өндөр рН

•ΔpH — суурь рН /антацид уухаас өмнө / болон

хамгийн өндөр рН зөрөө

•Sсаарм — саармагжих талбай /Sзащел=Δt × ΔpH /2/

•I — саармагжилтын индекс / I = Sзащел/ pHисх/

Антацидын саармагжуулах чадвар: бусад

Эмийн бэлдмэл ХСХ tотв, мин Δt, мин Sсаарм

Алмагель 10 мл

25,5 мэкв/15 мл 13,5 28±8,9 6,6±4,5

Маалокс 10 мл

40,5 мэкв/15мл 8,9 56,0±18,0 13,2±7,0

Фосфолюгель 16 г

4,32 мэкв/10 мл 10 40,0±18,3 5,4±3,1

Антацидын саармагжуулах чадвар: бусад

Антацидын эмчилгээний үр дүн

• Антацид эмийн төрөл /уусдаг - уусдаггүй/

• Хэлбэр /шахмал – гель, суспензи/

• Хоолны өмнө болон дараа хэрэглэсэн байдлаас

хамааралтай /хоолны дараа 1-1,5 цаг/

Бүлэг Үйлчлэгч бодис Үйлдэл

Шимэгддэг -

уусдаг

(буферын бус)

Натрийн гидрокарбонат(NaHC03, coда)

Кальцийн карбонат (СаС03)

Магнийн карбонат (Mg(OH)2, 4MgC03,

H20)

Магнийн оксид(магнези)

Ренни (кальций карбонат + магний

карбонат)

Тамс (кальций карбонат + магний

карбонат)

Хурдан /1-5

мин/

Үргэлжлэх

хугацаа-

богино /10-

30 мин/

Шимэгддэггүй

- уусдаггүй

(буферын)

Алюминий фосфат (Фосфолюгель)

Алюминий гидрооксид (Маалокс,

Альмагель, Гастал)

Магнийн гидрооксид

алюминий-магнийн бэлдмэлүүд +

алгината (Топалкан).

Удаан/15-30/

Үргэлжлэх

хугацаа –

удаан / 2,5-3

цаг/

Антацидуудын ангилал:

Уусдаг антацидууд

Натрий гидрокарбонат:

NaHCO3 + HCl NaCl + H2O + CO2

Маш хурдан саармагжуулах үйлчилгээ эхэлдэг, 15-20 мин

дотор ходоодны рН 7 түүнээс дээш болгоно

СО2 ходоодны хана тэлэгдэнэ хүчил ялгаралтыг

нэмэгдүүлнэ

СО2 өвдөнө, хихрүүлнэ, гэдэс дүүрэнэ

СО2 алкалоз (бие сулрана, толгой өвдөнө, хоолонд дургуй

болно, дотор муухай оргино, бөөлжинө, өвдөнө, бүлчин

зангиран, шүрмэс татна гипокалиемия.

СО2 шээс шүлтлэг болно фосфатын чулуу үүснэ, ус-

электролитын солилцоог хямраана (2 г гидрокарбонат

нь = 1,5 г хлорида натритай ижил хмжээний усыг татдаг)

АД , хаван , зүрхний дут .

Уусдаг антацидууд

Кальцийн гидрокарбонат:

CaCO3 + 2 HCl CaCl2 + H2O + CO2

Са++ гастрина НСl .

Удаан хэрэглэхэд уусан кальцин карбонатын 10%

гиперкальциеми Уусдаг антацидууд паратгормон

фосфорын яларалт нефрокальциноз

баас хатана

бөөрөнд чулуу үүснэ

алкалоз

Са антацид + сүү «сүү-шүлтийн » хам шинж

(гиперкальциеми, азотеми, дотор муухай оргих,

бөөлжих, полиури, сэтгэцийн өөрчлөлтүүд)

Уусдаг антацидууд

Магнийн оксид, магнийн гидроксид

Мg++ хүчил ялгаралтын нэмэгдүүлэхгүй

Мg++ ↑ холецистокинины ялгаралт

г/хөдөлгөөн осмос р↑ суулгалт

Мg++ хэтрүүлэн хэрэглэхэд Мg хэмжээ ↑

брадикарди, бөөрний дутагдал

Уусдаг антацидууд- гаж нөлөө

• Ацидозын үед:

• Чихрийн шижин

• Гэдэсний хижиг / брюшной тиф/

• Хордлого / мышьяк, фосфор/

• Бөөрний чулуу өвчний эмчилгээнд /уратын

болон оксалатын /

• Уусдаг антацидуудыг шинж тэмдгийн

эмчилгээнд гол төлөв хэрэглэдэг /цөөхөн/

Уусдаггүй антацидууд

Уусдаггүй антацидууд ангилал:

фосфорын хүчлийн алюмины давсууд

(Фосфалюгель) процесса пищеварени

алюминий-магнийн антацидүүд (Маалокс,

Алмагель, Алтацид, Алюмаг, Маалукол,

Палмагель)

• алюминий-магнийн + альгинат (Топалкан,

ГЕВИСКОН)

• алюминий-магнийн + симетикон (Алмагель

Нео)

Уусдаггүй антацидууд шинжүүд:

• давсны хүчлийн адсорбци удаан эхэлж 10-30

мин, удаан үргэжилдэг /2,5-3 цаг/

• саармагжуулах хэмжээ нь их

• бусад бодисуудыг адсорбци хийж гадагшлуулдаг

- пепсин, лизолецитин , цөсний хүчлүүд

• цитопротектор үйлчилгээ – простагландины ↑ ,

бикарбонаты ялгаралт ↑, гликопротеины

ялгаралт ↑,

• Салстын доорхи давхрын судасны ханыг

хамгаалана, хучуур эсийн эргэн төлжилтыг

сайжруулна, салстын бичил цусан хангамжийг

сайжруулна

• ходоод болон дээд гэдэсний доторхи даралт ↓

• шууд бус замаар агчил тавиулах

үйлчилгээтэй

• сөргөөний эсрэг үйлчилгээтэй

• ходоодны хөөх хөдөлгөөнийг хэвийн

болгоно

Уусдаггүй антацидууд шинжүүд:

Уусдаггүй антацидын хэрэглэгээ:

• Хүчил хамааралт эмгэгүүд:

• Ходоод , дээд гэдэсний шархлаа өвчин

• Улаан хоолойн үрэвсэл

• Өлөн үеийн өвдөлт

• Цээж хорсолт /эрүүл хүмүүст / - хоолоос хойш 1,5

цагийн дараа эсвэл унтахын өмнө.

• Гиперацид гастритын үед - Helicobacter pylori

шалтгаантай үед мөн

• ХҮХСӨ – гол эмчилгээний бэлдмэл

Антацидын хэрэглэгээ:

А. Уусдаггүй антацид – шархлаа өвчний үед:

• хүчтэй өвдөлт тэй оношлогдоогүй, эмчилгээ

хийгдээгүй , ПШХ хэрэглээгүй үед

• H. Pylori-гүй шархлааны үед - монотерапи (

шархлааны хэмжээ бага, шархлааны анамнез

богино) болон ПШХ хамт (эмийн эмчилгээ удаан )

• H. Pylori- шалтгаант шархлаа (феномен

фиксации факторов роста).

• шархлааны эмчилгээнд Н2Х хэрэглэх,

хэрэглэсний дараа үед / «рикошета» х/ш ↓/

• НР устгах эмчилгээний дараа ( өвдөлт, биж х/ш ↓)

• урьдчилан сэргийлэх

Б. Уусдаггүй антацид – гастрит болон дуоденитын

үед:

цочмог гастродуоденит ( дангаар болон Н2Х,

ПШХ хамт )

архаг дуоденитын сэдрэлээс у/с

ҮЭӨБ хэрэглэдэг хүмүүст гастро- болон

дуоденопатий үүсхээс у/с ( дангаар болон Н2Х,

ПШХ хамт

Н2Х болон ПШХ эмүүдэд харшилтай үед

Антацидын хэрэглэгээ:

• В. Уусдаггүй антацид – ХБЗ эмгэгүүдийн үед:

Архаг панкреатитын сэдрэлийн үед (дээд

гэдэсний рН ↓ ферментүүд яг хугацаандаа

идэвхижиж ХБ хэвийн өвдөлт ↓).

Ферментын бэлдмэл хэрэглэх боломжтой

болгоно.

• Чулуугүй болон чулуутай холецистит , цөсний

замын хөдөлгөөний алдагдал, иэсэлдэлтийн

бижийн үед заавал эмчилгээнд орно.

• үйл ажиллагааны биж х/ш үед нэмэлт эмчилгээ.

• цөсний сөргөөний үед.

• үйл ажиллагааны биж х/ш үед / жирэмсэн/

Антацидын эмнэл зүйн хэрэглэгээ:

Антацидуудад тавигдах шаардлага: • HCl сайн холбож рН –г 3,0-4,0 түвшинд барих

чадвартай байх

• цөсний хүчил, лизолецитин , пепсиныг холбох

чадвартай байх

• Al/Mg хамгийн тохиромжтой харилцаатай

• ―хүчлийн рикошет‖ ш/т-гүй байх (карбонат

Са/Na)

• эрдэс б/с болон ХБЗ хөдөлгөөннд, шээсний рН –д

хамгийн бага нөлөөтэй байх

• Mg болон Al шимэгдэлт хамгийн бага байх

• гэдэс дүүрэлт үүсэхгүй байх

• өвдөлт болон биж хам шинжүүдийг түргэн

арилгах

ganzorig_t

MONOS GROUP

ГЕВИСКОН

Натрий альгинат 250мг

Натрий бикарбонат 100мг

Кальций бикарбонат 80мг

ГЕВИСКОН

ГЕВИСКОН

ГЕВИСКОН

ГЕВИСКОН

ГЕВИСКОН

ГЕВИСКОН

ГЕВИСКОН

ГЕВИСКОН

ГЕВИСКОН

ГЕВИСКОН

ГЕВИСКОН

ГЕВИСКОН

Анхаарал тавьсанд

баярлалаа