Razvoj civilizacija

Savremeno shvatanje civilizacije

• Pojam civilizacije se u širem smislu odnosi na zbir ili obim ljudskih dostignuća i njihov domašaj (u smislu ljudske civilizacije ili globalne civilizacije)

• Pojam civilizacije potiče od latinske riječi za građanina – civis, i pridjeva civilis.

• Najkraća definicija civilizacije je da je to kompleksno društvo.

Sistemski pogled na civilizaciju

• Teoretičar civilizacije Luis Mamford tvrdi da se civilizacija razvijala kroz tri faze:

• Eotehnička faza – tehnologija vode i vjetra (jedrenja i navigacije) koju su predvodile Španija, Portugal, Holandija i Engleska

• Paleotehnička faza – tehnologija uglja, gvožđa i čelika, koju su predvodile Engleska i Francuska i oko koje su se sukobljavale u Napoleonskim ratovima

• Neotehnička faza – tehnologija nafte, elektriciteta, plastike, hemikalija i automobila, koju su predvodile Njemačka i Velika Britanija, a zatim Japan, Sjedinjene Države i Sovjetski Savez.

Karakteristike civilizacije • Intenzivna poljoprivredna proizvodnja

• Značajan dio stanovništva se ne bavi proizvodnjom hrane

• Stanovništvo koje ne proizvodi hranu se grupiše u naselja kao što su gradovi

• Institucionalizovana kontrola resursa od strane vladajuće klase

• Uspostavljanje kompleksnih, formalnih društvenih institucija

• Razvoj kompleksnih formi ekonomske razmjene

• Veća akumulacija dobara

• Razvoj novih tehnologija od strane ljudi koji ne proizvode hranu

• Razvoj umjetnosti i pisma

• Egipatski poljoprivrednik za plugom sa dvije vučne životinje (razvoj tehnologije pluga)

Evolucija civilizacija

• Sve civilizacije počinju kao male cjeline dok ne uspostave državni sistem za održavanje elite na vlasti;

• Uspješne civilizacije zatim progresivno rastu i dostižu maksimalnu veličinu koju održavaju neko vrijeme;

• Borba između civilizacija može rezultovati u dominaciju jedne nad drugom ili drugima;

• Dominacija može biti indirektna ili se može formalizovati u strukturu multietničkih carstava;

• Na duži rok, civilizacije se urušavaju ili bivaju zamijenjene većom i dinamičnijom civilizacijom.

Afričke i evroazijske civilizacije “Starog svijeta”

• Najstarije poznate civilizacije su se razvile iz protokultura Mesopotamije (međurječja) između rijeka Tigris i Eufrat u današnjem Iraku, u dolini rijeke Nil u Egiptu i na teritoriji Elama u današnjem Iranu, gdje se razvila persijska civilizacija.

• Paralelno sa njima, na jugu i istoku Azije razvile su civilizacije u dolini Inda u današnjem Pakistanu i sjevernoj Indiji. Kineska civilizacija se razvila u dolini Žute rijeke i rijeke Jangce.

• Protoevropska civilizacija razvijala se na ostrvu Kritu, u Mikeni i egejskoj Grčkoj.

Plodni pojas polumjeseca na granici Azije i Afrike

Sumerska civilizacija

• 3500 – 2334. p.n.e.

• Sumerska civilizacija (današnji Irak) smatra se najstarijom civilizacijom.

• Najstarije nađene lokacije Sumera su Ur i Eridu

• Kočije iz Ura (2500. p.n.e.):

Egipatska civilizacija (3200. do 343. p.n.e.)

• Kefrenova piramida i Sfinga u Gizi (oko 2500. p.n.e.)

Hinduska civilizacija (3300. do 1700. p.n.e.)grad Lotal – 2400. p.n.e.