RAY CHARLES

ERİC CLAPTON

STEVİE WONDER

FRANK ZAPPA

LED ZEPPELİN

ARETHA FRANKLİN

IRON BUTTERFLY

ROLLİNG STONES

ELVİS PRESLEY

MANOWAR

BEE GEES

FOREİGNER

JOHN LEE HOOKER

GENESİS

TÜM BU GRUP/SANATÇILARIN ORTAK NOKTASI NEDİR ?

AHMET ERTEGÜN

Dünya müzik

tarihinde bir imza

AHMET ERTEGÜN KİMDİR ?

31 Temmuz 1923’te Üsküdar, İstanbul’da doğan Ahmet ERTEGÜN Üsküdar-Sultantepe’deki Özbekler Tekkesi’nin şeyhi İbrahim Edhem Efendi’nin torunu, Atatürk’ün danışmanlarından olan, Lozan Antlaşma heyetinde görev almış, Birleşmiş Milletler gözlemcisi ve genç cumhuriyet’in Washington büyükelçisi Münir ERTEGÜN’ün oğludur.

SULTANTEPE ÖZBEKLER TEKKESİ

1752'de Buhara’lı Nakşibendi dervişler tarafından Ahmet Yesevi geleneğinde Üsküdar, Sultantepe'de kurulan tekke. Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolu’ya asker ve cephane göndermede gizli bir üs olarak hizmet verdi.

Osmanlı döneminde, Orta Asya'dan Hac yolculuğuna çıkan Müslüman - Türklerde adet üzere, Mekke'den önce İstanbul'a uğradıklarında kaldıkları 3 tekkeden biridir.

Tekke mevlevi dergahları gibi herkese açıktı, kandillerde ve muharremde okunan mevlit, zikir ve dağıtılan Özbek pilavı, aşuresi ve Uygur ve Çağatay Türkçesiyle söylenen ilahileri ve ebru sanatçılarıyla meşhurdu.

Kurtuluş Savaşı yıllarında ise Özbekler Tekkesi, Anadolu'ya asker ve cephane göndermede gizli bir üs ve hastane olarak hizmet verdi. Milli Mücadele yanlısı aydınlarının, askerlerin buluşma yeriydi. Bu gibi merkezlerin her biri eninde sonunda İngiliz işgal karargahı tarafından basılıp dağıtıldığı halde Özbekler Tekkesi'nin bu önemli görevi Kurtuluş Savaşı'nın sonuna kadar gizlilikle sürdürdü. Aralarında İsmet İnönü, Halide Edip Adıvar, Adnan Adıvar, Yunus Nadi, Mehmet Âkif Ersoy gibi isimlerin de bulunduğu kişiler, Karakol Cemiyeti üyesi de olan Şeyh Ata Efendi (ki daha sonra Mustafa Kemal'i temsilen Türkistan’a Enver Paşa ile görüşmeye gönderilmişti) döneminde yine burada saklanmış ve Anadolu'ya geçmişti.

Cumhuriyet döneminde Özbekler Tekkesi, Kurtuluş Savaşı'ndaki önemli hizmetleri nedeniyle, 1925’de çıkarılan Tekke ve zaviyelerin kapatılması hakkındaki kanun dan muaf tutulan Türkiye’deki tek tekke olmuştur. Sonradan vakıflar Genel Müdürlüğü'ne bağlanan tekke, günümüzde Münir ERTEGÜN Tarih Vakfı’na bağlı bir kültür merkezi olarak faaliyetlerini sürdürüyor.

ERTEGÜN Ailesi’nin tüm fertleri tekke dahilinde bulunan aile mezarlığında yatmaktadır.

Babasının görevi dolayısıyla Bern, Paris ve Londra gibi şehirlerde eğitim gören Ertegün, 1935 yılında babasının Washington Büyükelçisi olmasıyla birlikte ailesiyle beraber Amerik’ya yerleşir. 14 yaşındayken annesi, kayıt yapabilen bir plak makinesini ona hediye eder. Ertegün bir yandan çalarken kendi yazdığı sözleri mikrofona okuyor ve bunları kaydediyor, abisi Nasuhi Ertegün ile birlikte odalarında sevdikleri müzikleri dinliyorlardı. "16 yaşındayken bir pop müzik uzmanı sayılabilecek kadar bilgim, 18 yaşımdayken de 50 bin plağım vardı" diyen Ertegün, abisi ile beraber o yıllarda Duke Ellington, Lena Horne, Jelly Roll Morton gibi sanatçılarla arkadaşlık kurdu.

St. John’s Üniversitesi’nde felsefe eğitimi gören Ertegün, 1945 yılında babasının ölümü ile ailesi Türkiye'ye dönerken ağabeyi ile birlikte Amerika’da kaldı. İki kardeş 1947 yılında Herb Abramson ile beraber, aile dostları olan diş hekimi Dr. Vahdi Sabit'den 10 bin dolar borç alarak Atlantic Records adlı plak şirketini kurdu. Siyah müzisyenlerle arasındaki iyi bağlardan ötürü dönemin en önemli jazz müzisyenleri hiç düşünmeden anlaşmalarını onunla yapmışlardır.

1947’de Atlantic Records albümlerini çıkarmaya başladı. İlk olarak stüdyolarında Harlemaies’in "The Rose of the Rio Grande" albümü kaydedildi. 1949 yılının Nisan ayında çıkarılan Stick Mcghee’in "Drinkin’ Wine Spo-Dee-O-Dee" albümü, 1 milyondan fazla satışı ile Atlantic’in ilk hiti oldu. 1955 yılında Elvis Presley’i bir barda keşfetti ve kontrat imzalaması için 25 bin dolar teklif etti, ancak 20 bin dolar farkla kontrat RCA plak şirketine satıldı. 1959'da Arif Mardin'de aralarına katıldı. Atlantic Records özellikler Jazz, Rock ve Blues türlerinde çıkarttığı albümlerle tanınır.

1961’de bugün Mica ERTEGÜN olarak bilinen Romanya göçmeni aristokrat, İçmimar Ionna Maria BANU’yla evlendi

Ahmet Ertegün “A. Nugetre” takma adıyla aralarında Big Joe Turner ve B. B. King’e ait olarak bilinen “Chains of Love” ve “Sweet Sixteen” gibi şarkıların da bulunduğu bir çok blues klasiğinin de yaratıcısıdır.

Ağabeyi Nasuhi Ertegün’ün 1977’deki ölümünden sonra Ahmet Ertegün 1983’te “Nasuhi-Ahmet Ertegün Rock ‘N’ Roll Hall of Fame” adlı Rock müziğin en büyük ve ünlü müzesini ilk rock ‘n’ roll konserinin verildiği Cleveland’da kurdu.

Ertegün 1991 yılında Boston'daki Berklee Müzik Okulu'ndan onursal doktora ünvanını, 1993 yılında da Sanat ve Bilim Kayıtları Ulusal Akademisi'nden (National Academy of Recording Arts & Sciences) bir ödül aldı ve 2000 yılında ABD Kongre Kütüphanesi tarafından "Yaşayan Efsane" ünvanıyla onurlandırıldı. Haziran 2006'da 40. Montreux Caz Festivali'nin açılış konseri kendisinin onuruna verildi.

Ertegün, ABD'li ünlü caz yorumcusu Ray Charles’ın 1952-1959 yılları arasında seslendirdiği kayıtlardan derlenen “Pure Genius: The Complete Atlantic Recordings” adlı kolleksiyonun yapımcısı olarak “en iyi tarihi albüm” kategorisinde Grammy Müzik Ödülleri'ne aday gösterildi. Daha önce üç farklı alanda Grammy Ödülü kazanmış olan Ertegün, 2006 yılı töreninde “icon” adı verilen Onur Ödülü’ne layık görüldü. Bu ödül, müzik dünyasına emeği geçen kişiler için ilk kez verilmeye başlanmıştı. Ertegün ödülünü alırken tek cümle söyledi:

"Bana bu imkânı tanıyan Amerika'ya ve sevgili öz vatanım Türkiye'ye teşekkür ederim."

29 Ekim 2006’da New York’ta bir Rolling Stones konseri sırasında ayağının kayması sonucu düşerek başını vuran Ertegün hastaneye kaldırılmıştı. New York Presbyterian Hastanesi’nde yapılan ilk müdahalesinden sonra yoğun bakıma alınmış, 14 Aralık 2006 günü vefat etmiştir. Cenazesi 19 Aralık 2006'da ailesinin diğer fertleri gibi Özbekler Tekkesine defnedilmiştir.

AHMET ERTEGÜN’ÜN ARDINDAN…

Cumhuriyet ile yaşıt olan Ertegün, yaşamının büyük kısmını Türkiye dışında geçirmesine rağmen Türkiye’nin tanıtımı için gönüllü bir kültür elçisi olarak çalıştı. Hem Türkiye’ye yatırım getirmek hem de Türkiye’ye yatırım yapmak isteyenlere yardımcı olan Ertegün, medyada da büyük işlere imza attı. Bir Bodrum aşığı olan Ertegün müzik sevgisi kadar doğa sevgisi ile de şaşırtıcıydı. Büyük bir koleksiyoner olarak isimsiz Türk ressamlarının tablolarına ilgi göstermiştir.

Eartha Kitt'in yorumu ile "Üsküdar'a gider iken" şarkısının melodisinin ABD kültürünün bir parçası haline gelmesini sağladı.

2004 yılında New York’ta inşa edilen Time Warner ikiz gökdeleninde "Ertegün Caz Şöhretleri Müzesi"nin sponsoru oldu.

Ray Charles'ı anlatan Ray adlı filmde Curtis Armstrong, Bobby Darin'ı anlatan Beyond the Sea adlı filmde ise Tayfun Bademsoy tarafından canlandırıldı.

NEW YORK COSMOS Avrupa tipi futbolu

Amerika’ya getiren ilk insan olan Ahmet Ertegün Amerika’nın ilk Futbol takımı “New York Cosmos”u ve Amerikan Futbol ligini kurdu.

70’li yıllarda Pele, Carlos Alberto, Franz Beckenbauer gibi isimleri takıma kazandıran Ertegün Maradona’ya teklif götürgüğünde Maradona Henüz 17 yaşındaydı.

Bugün Warner Bros. Çatısı altında bulunan Atlantic Records hala dünyanın en büyük plak şirketidir.

“Atlantic plak şirketini kurmamızın sebebi müziklerini beğendiğimiz birkaç şarkıcı ile kontrat imzalamak ve satın almak isteyeceğimiz albümlerini çıkartmaktı. Açıkçası asla çok eğlenceli bir şeyler yaparak para kazanabileceğimi düşünmedim. Yanılmış olduğum için çok mutluyum. “

Ahmet ERTEGÜN

TEŞEKKÜRLER…