UNIVERZITET U NIŠUMAŠINSKI FAKULTET

TEHNIČKA DIJAGNOSTIKA

RADIOGRAFSKO ISPITIVANJE

Mentor Student

Opšti principi

Radiografsko ispitivanje materijala se zasniva na prozračavanju materijala i registraciji promena u intenzitetu jonizujućih zračenja pri prolasku kroz materijal

Vrste jonizujućih zračenja su:X, gama, neutronsko i protonsko zračenje.

Pod terminom radiografija podrazumeva se proces fotografisanja, izveden upotrebomRendgenskih zraka (X - zraci).

Gamagrafija je oblik radiografije koji koristi gama zrake, ali se temelji na istim principima.

Radiografskom metodom se mogu ispitivati predmeti od čelika, debljine do 250mm

Šema ispitivanja pomoću rendgenskih zraka

stara

novija

Izgled Rendgenske cevi

Klasifikacija radiografskih tehnika

Radiografske tehnike se dele u dve klase:• klasa A: osnovne tehnike;• klasa B: poboljšane tehnike

Nivoi kvaliteta prema EN 25817 ili EN 30042

Tehnike ispitivanja i nivoi prema

EN 1435

Nivoi prihvatljivosti premaprEN 12517

B B 1

C B 1) 2

D A 3

1) Međutim, najveća površina za jednu ekspoziciju treba da odgovara zahtevima klase A u EN 1435.

Tehnike klase B treba koristiti kada klasa A ne daje dovoljnu osetljivost

1 2

3

Varijante postavki ispitivanja

S - izvor zračenja sa efektivnom veličinom žižne daljine d; B - film; f – rastojanje od izvora do predmeta; t - debljina materijala; b - rastojanje između filma i površine predmeta

Varijante postavki ispitivanja

6

54

7

1 – izvor zračenja; 2 - zavareni predmet; 3 – film

Prikaz radiografije zavarenih spojeva na cilindričnim predmetima

Klasifikacija grešaka

Po uzroku nastajanja

Po vrsti Po položaju Po obliku Po veličini Po brojnosti

konstruktivne gasni mehurovi unutrašnjekompaktne

izduženekratke pojedinačne

metaluškeuključci u

čvrstom stanjupovršinske i

podpovršinske

ravanske

prostornedugačke učestale

tehnološke nalepljivanjagreške po celom preseku

(dubinske)

oštre (zarezne)

zaobljene

nedostatak provara

prsline

greške oblika

gnezda

GREŠKE U ZAVARENIM SPOJEVIMA

1 2

3 4

5 6

7

1 - gasni mehurovi; 2 – nedoatatak provara; 3 – uzdužne prsline; 4 – poprečne prsline; 5 – gasni mehurovi u cevovodu; 6 – troska u liniji; 7 - podsecanje

Primeri otkrivenih grešaka

Uključci troske u prolazima: nepravilno slučajno tačkasto zatamnjenje, nešto izduženo

Linijska poroznost u korenom prolazu: oble i izdužene zatamnjene tačke nekad u liniji

Poprečne prsline: tanke zatamnjene linije popreko na šav

Primeri otkrivenih grešaka

Primeri otkrivenih grešaka

Spoljnje podsecanje: nepravilne zatamnjenje na ivici šava.

Podsecanje u korenu: nepravilno zatamnjenje oko centra šava i duž ivice korenog prolaza

Udubljenje od skupljanja: haotično izduženo nepravilno zatamnjenje u sredini šava

Ostale greške

•Prskanje (brizganje) volframa•Mestimično čupanje (raslojavanje metala)•Trag brušenja•Trag sekača•Preterano brušenje•Smaknuće i dr.

HVALA !!