תוחילס - COL · 2020. 9. 12. · 1 ¥ ©§¨-§ £ ©` ¦ ¦ ¡ ¦ ¦ ©è§ © ¡ ¦ © ¨ e ¥‰ £ © £ ©, „ ...
Qμõ© Fμõm] uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k Panchayat Administration1to248.pdf · FμP...
Transcript of Qμõ© Fμõm] uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k Panchayat Administration1to248.pdf · FμP...
FμP EÒÍõm] Aø©¨¦PÒ
Qμõ© Fμõm] uø»ÁºPÐUPõÚ£°Ø] øP÷¯k
öuõSv&1
©õ{» FμP Áͺa] {ÖÁÚ®FμP Áͺa] ©ØÖ® Fμõm]z xøÓ
uªÌ|õk Aμ_
2012
(Fμõm] {ºÁõP®)
t.v© bghUŸg¡f«
v©
1. Cuh£Á ã®thf« - tuyh‰W¥ Ëdâ 1
2. »uhk Cuh£Áæ‹ K¡»a flikfŸ k‰W« bghW¥òfŸ 13
3. »uhk Cuh£Á jiyt® k‰W« braš mYtyç‹ bghW¥òfŸ 33
k‰W« flikfŸ
4. »uhk Cuh£Áæ‹ Cuh£Á brayhs® gâ ãgªjidfŸ 39
ã®thf f£LghLfŸ. flikfŸ k‰W« bghW¥òfŸ
5. »uhk Cuh£Áfshš el¤j¥gL« T£l§fŸ étu« 45
6. »uhk rig 65
7. »uhk Cuh£Á¡ FG¡fŸ 79
8. »uhk Cuh£Á¡fhd tUthŒ Ïd§fŸ 97
9. »uhk Cuh£Áfë‹ tuÎ bryΤ £l« 111
10. »uhk Cuh£Áfëš ifahs¥gL« fz¡Ffë‹ tiffŸ 119
k‰W« Cuh£Áfë‹ fz¡F guhkç¥ò KiwfŸ
11. Cuh£Á jâ¡if KiwfŸ 141
12. Cuh£Áfëš gâfŸ brašgL¤Jjš 149
13. bjUés¡FfŸ guhkç¤jš 181
14. if¥g«ò k‰W« éir¥g«òfŸ guhkç¤jš 201
15. Cuh£Á k‰W« Cuh£Á X‹¿a§fë‹ bghW¥ÃYŸs 219
ghHilªj f£ol§fis Ïo¥gj‰fhd têfh£o be¿KiwfŸ
16. rKjha brh¤J¡fŸ 225
17. »uhk Cuh£Á¤jiytiu gjéæèUªJ Ú¡Fjš 231
bghUsl¡f«
÷P.¤. •Ý\õª, uø»ø©a ö\¯»P®,
©õs¦ªS, ö\ßøÚ & 600 009.
|Pμõm] {ºÁõP® ©ØÖ®
FμP Áͺa] xøÓ Aø©a\º,
Ao¢xø�
C¢v¯õÂß ö£¸®£õßø©¯õÚ ©UPÒ Qμõ©¨¦Ó[PÎÀ Á]¨£uõÀ AÁºPÎß \‰P
ö£õ¸Íõuõμ ÷©®£õmiØS FμP Áͺa] J¸ •UQ¯ A®\©õS®. 73Áx ©ØÖ® 74Áx C¢v¯
Aμ]¯»ø©¨¦a \mhzv¸zuzvØS HØ£ uªÌ|õk \mh ÷£μøÁ°ÚõÀ 1994® Bsk
uªÌ|õk Fμõm]PÒ \mh® {øÓ÷ÁØÓ¨£mhx. Cuߣi uªÌ|õmiÀ ‰ßÓkUS Fμõm]
{ºÁõP Aø©¨¦ •øÓ HØ£kzu¨£mhx. Cx J¸ ¦v¯ \Põ¨u® BS®. FμP¨ £SvPÎÀ
Ai¨£øh Em Pmhø©¨¦ Á\vPøÍ ÷©®£kzxÁx, \•uõ¯zvØS ÷uøÁ¯õÚ Si}º,
öu¸ÂÍUS ÷£õßÓ Á\vPÒ ©ØÖ® ÁÖø© JȨ¦ vmh[PøÍ ö\¯À£kzxuÀ BQ¯øÁ
Fμõm]PÎß •UQ¯ ö£õÖ¨¦PÒ BS®.
Aμ]ß £À÷ÁÖ vmh[PÎß ]Ó¨¦ A®\[PÒ, £oPøÍ ÷uºÄ ö\´x ö\´ÁuØPõÚ
|øh•øÓPÒ, {v JxURmk •øÓ, AÝ©vUPU Ti¯ £oPÐUPÐUS uÛ {£¢uøÚPÒ
BQ¯øÁ SÔzu ÂÁμ[PøÍ FμP EÒÍõm] Aø©¨¦PÎß ÷uº¢öukUP¨£mh ¤μv{vPÒ
öu›¢x öPõÒÁx AÁ]¯©õS®. ÷©¾® u[PÍx {ºÁõP ö\¯ÀvÓøÚ ÷©®£kzxÁuØS
Fμõm] Aø©¨¦PÐUS ÁÇ[P¨£mkÒÍ AvPõμ[PÒ. Phø©PÒ, ö£õÖ¨¦PÒ ©ØÖ® {v
Buõμ[PÒ BQ¯ÁØøÓ |ßS öu›¢x öPõsk ö\¯»õØÔh ÷Ásk®.
Qμõ©¨¦Ó[PÎÀ ÁõÊ® ©UPÎß ÁõÌÁõuõμ®, PÀÂ, _Põuõμ®, |» ÁõÌÄ,
_ØÖ¨¦Ó÷©®£õk ÷£õßÓÁØÔÀ |Pº¦Ó[PÎÀ ÁõÊ® ©UPÐUS Cøn¯õP ö£ØÔh Aμ_
ö\¯À£kzu¨£k® £À÷ÁÖ xøÓPÎß vmh[PÒ SÔzu ÂÁμ[PøÍ öu›¢x öPõÒÁx AvP
£¯ÝÒÍuõS®.
©UPÎß Gvº£õº¨¦PøÍ §ºzv ö\´²® `›¯ \Uv ªß ÂÍUS Á\v²hß Ti¯
ÁøP°À •u»ø©a\›ß £_ø© ÃkPÒ vmh® ©ØÖ® Cuμ vmh[PÒ ö\¯À£kzxÁvÀ
HØPÚ÷Á EÒÍ |øh•øÓPÎÀ ©õØÓ® ö\´x ÷u]¯ AÍÂÀ G¢u J¸ ©õ{»zv¾® CÀ»õu
ÁøP°À uªÇPzvÀ SUQμõ©[PøÍ Ai¨£øh A»PõPU öPõsk •uß •øÓ¯õP FμP
Áͺa]z vmh[PÒ ö\¯À£kzu¨£kQßÓÚ.
÷uº¢öukUP¨£mh ‰ßÓkUS FμP EÒÍõm] ¤μ{vPÒ u[PÐøh¯ Phø©PЮ,
ö£õÖ¨¦UPøͲ® ]Ó¨£õP {øÓ÷ÁØÔh |õßS ÁøP¯õÚ £°Ø] øP÷¯kPÒ FμP Áͺa]
©ØÖ® Fμõm]z xøÓ°ß ‰»® ]Ó¨£õÚ •øÓ°À u¯õº ö\´¯¨£mkÒÍÚ. C¢u £°Ø]
øP÷¯kPÒ ‰»® FμP EÒÍõm] Aø©¨¦PÎß ¤μv{vPÒ u[PÐøh¯ {ºÁõPzøu
ö\¯À£kzu GßÝøh¯ ÁõÌzxPøÍz öu›ÂzxU öPõÒQ÷Óß.
(÷P.¤. •Ý\õª)
Gß.Gì. £ÇÛ¯¨£ß, C.B.£., FμP Áͺa] ©ØÖ® Fμõm]z xøÓ,
•ußø©a ö\¯»º. uø»ø©a ö\¯»P®,
FμP Áͺa] ©ØÖ® ö\ßøÚ & 600 009.
Fμõm]z xøÓ,
Ao¢xø�
Qμõ©¨¦Ó[PÎÀ \‰P }vø¯²® ö£õ¸Íõuõμ Áͺa]ø¯²® Aμ]ß £À÷ÁÖ
vmh[PøÍ ö\¯À£kzx® Âu©õP Fμõm]PÐUS £À÷ÁÖ ö£õÖ¨¦PЮ, AvPõμ[PЮ,
ÁÇ[P¨£mkÒÍx.
FμP Áͺa] ©ØÖ® Fμõm]z xøÓ Qμõ©¨¦Ó ÷©®£õmiØPõP £À÷ÁÖ Áͺa] vmh
£oPøÍ ö\¯À£kzxÁx ©mk©À»õ©À, FμP EÒÍõm] Aø©¨¦PÒ u[PÒx Phø©PøÍ
vÓ®£h {øÓ÷ÁØÔ _¯ Bm] Aø©¨¦PÍõP ö\¯À£hÄ® Eu ¦›QÓx.
2011® Bsk AU÷hõ£º ©õu® EÒÍõm] Aø©¨¦PÐUS |øhö£ØÓ ÷uºuÀ ‰»®
JÆöÁõ¸ Aø©¨¦Pξ® ©UPÍõÀ ÷uº¢öukUP¨£mh uø»ÁºPЮ, EÖ¨¤ÚºPЮ
ö£õÖ¨÷£ØÖÒÍÚº.
EÒÍõm] Aø©¨¦PøÍ ]Ó¢u {ºÁõP Aø©¨¦PÍõPÄ® vmh® ö\¯À£õkPÐUPõÚ
•ß÷Úõi Aø©¨¦PÍõP ö\¯À£hÄ® ÁÈ ÁøP ö\´xÒÍx.
Qμõ© Fμõm] {ºÁõP® (Fμõm] Aø©¨¦PÎß AvPõμ[PÒ, Phø©PÒ, {v Buõμ[PÒ.
©ØÖ® Aμ]ß vmh[PÒ SÔzu Aμ\õønPÒ, ÂvPÒ, ©ØÖ® AÔÄøμPÒ), FμP Áͺa]
vmh[PÒ, ©Ûu ÷©®£õmiØS Fμõm]PÎß ö£õÖ¨¦PÒ SÔzu uPÁÀPÒ Ah[Q¯ £°Ø]
øP÷¯kPÒ ©ØÖ® Fμõm] öuõhº£õÚ £À÷ÁÖ Aμ\õønPÎß öuõS¨¦PÒ Ah[Q¯ £°Ø]
øP÷¯kPÒ öÁΰh¨£mkÒÍx.
HøÇ©UPÒ £¯ßö£Ö® ÁøP°À •u»ø©a\›ß `›¯ ªß Á\v²hß Ti¯ £_ø©
Ãk vmh®, SUQμõ©[PøÍ Ai¨£øh A»PõPU öPõsh uõ´ vmh®, ̀ ›¯ \Uv²hß Ti¯
öu¸ ÂÍUSPÒ, y´ø©¯õÚ Qμõ© C¯UP®, ÷£õßÓ £À÷ÁÖ ©õ{» Aμ_ vmh[PÒ ©Põz©õ
Põ¢v ÷u]¯ FμP ÷Áø» EÖv vmh®, C¢vμõ {øÚÄ Si°¸¨¦ vmh® ÷£õßÓ ©zv¯
Aμ_ vmh[PÒ ö\¯À£kuu¨£kQßÓÚ.
÷uº¢öukUP¨£mh FμP EÒÍõm] Aø©¨¦PÎß ¤μv{vPÒ vÓ®£h
ö\¯À£kÁuØS ªPÄ® ÂÍUP©õPÄ®, £¯ÝÒÍ ÂÁμ[PÒ Ah[Q¯ £°Ø] øP÷¯kPøÍ
u¯õº ö\´ÁuØS •¯Ø]PøÍ ÷©ØöPõsh CzxøÓ°ß Bøn¯º •øÚÁº. Gì.Âá¯S©õº,
C.B.£,, AÁºPøÍ ©Úuõμ £õμõmkQ÷Óß.
(Gß.Gì. £ÇÛ¯¨£ß, C.B.£.,)
•øÚÁº. Gì.Âá¯S©õº, C.B.£, FμP Áͺa] ©ØÖ® Fμõm]z xøÓ
Bøn¯º. C¯UPP®
£ÚPÀ Pmih®, ø\uõ¨÷£møh,
ö\ßøÚ&600 015.
Ao¢xø�
FμP £Sv ©UPÎß ÁõÌUøP uμzvøÚ ÷©®£kzx® ÁøP°À £õxPõUP¨£h Si}º,
_Põuõμ Á\vPÒ, uμ©õÚ PÀÂ, AøÚzx Põ»[PÐUS® HØÓ \õø» Á\v BQ¯ÁØøÓ
AΨ£vøÚ FμP Áͺa]z xøÓ •UQ¯ Ai¨£øh ÷|õUP[PÍõPU öPõskÒÍx. ÷©¾®
ÁÖø© JȨ¦, ]Ó¢u ÁõÌÁõuõμzøu ÁÇ[SuÀ, Ai¨£øh Á\vPÒ ©ØÖ® EmPmhø©¨¦
Á\vPÒ, BQ¯ÁØÔØS •UQ¯zxÁ® AÎzx £À÷ÁÖ ¦v¯ vmh[PøÍ FμP Áͺa]z xøÓ
ö\¯À£kzv Á¸QÓx.
FμP Áͺa]z xøÓ vmh[PøÍ ö\¯À£kzxÁvÀ HØöPÚ÷Á EÒÍ
|øh•øÓPÎÀ ©õØÓ® ö\´x vmh ö\¯»õUP® ©ØÖ® {v JxURmiØS Qμõ© Fμõm]PÎÀ
EÒÍ SUQμõ©[PøÍ ö\¯»õUP A»PõP Gkzx vmh[PÒ ö\¯À£kzv Á¸QÓx.
•u»ø©a\›ß `›¯ ªß Á\v²hß Ti¯ £_ø© Ãk vmh®, `›¯ \Uv²hß Ti¯
öu¸ ÂÍUSPÒ, y´ø©¯õÚ Qμõ© C¯UP®, J¸[Qøn¢u £ÒÎ EmPmhø©¨¦ vmh®
÷£õßÓ ©õ{» Aμ_ vmh[PÒ ©Põz©õ Põ¢v ÷u]¯ FμP ÷Áø» EÖv vmh®, C¢vμõ {øÚÄ
Si°¸¨¦ vmh® ÷£õßÓ ©zv¯ Aμ_ vmh[PÒ Qμõ© Fμõm] AÍÂÀ
ö\¯À£kzu¨£kQßÓÚ.
Fμõm] Aø©¨¦PÐUS ÁÇ[P¨£mh AvPõμ[PÎÀ, Phø©PÒ, {v Buõμ[PÒ
©ØÖ® uªÌ|õk Fμõm]PÎÀ \mhzvß •UQ¯ ¤›ÄPøͲ®, Auß RÌ C¯ØÓ¨£mh
Âv•øÓPøͲ®, Aμ_ BÁn[PøͲ® öuõSzx £°Ø] øP÷¯kPÒ “4' öuõSvPÍõP
öÁΰh¨£mkÒÍx.
Aμ]ß £À÷ÁÖ vmh[PÎß ]Ó¨£®\[PÒ, £oPøÍ ÷uºÄ ö\´ÁuØPõÚ
|øh•øÓPÒ, {v JxURk •øÓ, AÝ©vUPUTi¯ £oPÐUPõÚ {vPÒ, uøh ö\´¯¨£mh
£oPÒ, Âv »USPÒ BQ¯ÁØÔØPõÚ ÂÁμ[PÒ Ah[Q¯ £¯ÝÒÍ ÁøP°À ÂÍUP©õP
£°Ø] øP÷¯kPÒ u¯õ›UP¨£mkÒÍx.
Qμõ©¨¦Ó[PÎÀ ©Ûu ÁõÌøÁ ÷©®£kzxÁuØPõP Fμõm]PÎß ö£õÖ¨¦PÒ SÔzu
£À÷ÁÖ ÂÁμ[PÒ Ah[Q¯ £°Ø] øP÷¯kPÒ SÔ¨£õP Sk®£ |»®, uõ´ ÷\´ £μõ©›¨¦,
SÇ¢øuPÒ £õxPõ¨¦, £À÷ÁÖ ÷|õ´PÒ SÔzu ÂȨ¦nºÄ ©ØÖ® ÷|õ´uk¨¦
|hÁiUøPPÒ, ÷£›hº ÷©»õsø© ÷£õßÓ ÂÁμ[PÒ Ah[Q¯ £°Ø] øP÷¯k ¦v¯
£›©õnzxhß •uÀ •øÓ¯õP u¯õ›UP¨£mkÒÍx. C®©õv›¯õÚ £À÷ÁÖ ÂÁμ[PøÍ
Ah[Q¯ £°Ø] øP÷¯k öÁΰkÁx J¸ ¦v¯ •uÀ •¯Ø]¯õS®. CUøP÷¯k EÒÍõm]
¤μv {vPÐUS EuÄ® ÁøP°À ö\ÆÁ÷Ú £o¯õØÓ EuÄ® GÚ |®¦Q÷Óß.
FμP EÒÍõm] Aø©¨¦PÎÀ ©ØÖ® ¤μv{vPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯kPÒ ©õ{»
FμP Áͺa] {ÖÁÚzvÀ öÁΰh¨£mkÒÍx SÔzx ©QÌa] AøhQ÷Óß.
(Gì.Âá¯S©õº, C.B.£,)
Fμõm] {ºÁõP®
1
1. Cuh£Á ã®thf«-tuyh‰W¥ Ëdâ
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
2
Fμõm] {ºÁõP®
3
1. Cuh£Á ã®thf«-tuyh‰W¥ Ëdâ
jäœeh£oš cŸq® murik¥òfŸ nrhH® M£Á¡ fhy¤Âš brašg£lj‰fhd
tuyh‰W¢ rh‹WfŸ fhŠÁòu« kht£l« c¤Âunk%çš mikªJŸs $ Rªju tuj®
nfhéèš cŸs fšbt£LfŸ _y« f©l¿ayh«. m¡fhy¤Âš »uhk¡ T£l«
eilbg‰w Ïl¤ij¢ R‰¿ÍŸs Rt®fëš nj®jš éÂKiwfŸ k‰W«
nj®ªbjL¡f¥gL« KiwfŸ éçthf¥ bgh¿¡f¥g£LŸsJ. Ï¡fšbt£LfŸ
guhªjf¢nrhH® M£Á brŒj ».Ã.920-M« M©oid¢ rh®ªjjhF«. Ϥjifa
k¡fsh£Á mik¥Ãš »uhk¡FG¡fë‹ cW¥Ãd®fŸ ÏufÁa¡ ‘Flnthiy’ Kiw
_y« nj®ªbjL¡f¥g£L »uhk mséš bghUshjhu k‰W« ã®thf¥ bghW¥òfis
KGikahd RjªÂu¤Jl‹ brašgL¤Â tªjd®. m›thwhd ÏufÁa th¡F¥gÂnt
Ï‹iwa th¡F¥gÂÎ Kiwæ‹ mo¤jskhF«. bgça Fl« x‹W »uhk¤Â‹
K¡»akhd gFÂæš th¡fë¥gj‰fhf it¡f¥g£L, th¡Fçik bg‰nwh® j§fS¡F
éU¥gkhd bgaiu¥ gid Xiyfëš vG m¡Fl¤Âš nghLt®. ÏWÂahf¡ Fl¤Âš
cŸs Xiyfis btëæš vL¤J, nt£ghs®fŸ bg‰w th¡FfŸ v©z¥g£L, mÂf
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
4
th¡FfŸ bg‰wtnu »uhk¡ FGé‹
cW¥Ãduhf nj®ªbjL¡f¥g£ld®.
»uhk¡ FGé‹ cW¥Ãduhf¥
ngh£oæLtj‰fhd jFÂfŸ k‰W«
jFÂæ‹ik¡fhd éÂfŸ
tF¡f¥g£oUªjJ ftd¤Âš bfhŸs
nt©oa m«r§fshF«.
M§»nya®fë‹ tUif¡
F¥Ã‹ cŸq® murik¥ò Kiw eèÎw
Mu«Ã¤jnjhL eÅd¤
bjhêškakhdjhš mÂf mséš
ntiythŒ¥Ãšyhj ãiy V‰g£lJ.
Ïit, cŸq® murik¥Ã‹
mo¤js¤ijna Ó® Fiy¤jJ.
våD«, M§»nya®fshš
mt®fS¡F V‰wthwhd cŸq®
murik¥ò Kiw bfh©L tu¥g£lJ.
1854-M« M©L ‘kht£l
ngh®L ãÂ’ V‰gL¤j¥g£lij¤
bjhl®ªJ, 1871-M« M©L MSe® nknah v‹gtuhš bk£uh° cŸsh£Á ã¢r£l«
bfh©L tu¥g£lJ. cŸsh£Á ã¡ FGk§fS« mªjªj¥ gFÂfëš mik¡f¥g£L
F¿¥Ã£l brašghLfS¡fhd mÂfhu§fŸ tH§f¥g£ld. 1882-M« M©L ç¥g‹
Ãuòthš bfh©Ltu¥g£l cŸq® murik¥ò¤ Ô®khd¤Â‹ btë¥ghlhf 1884-M«
M©L bk£uh° cŸsh£Á¡FGk¢ r£l« bfh©L tu¥g£lJ. Ï¢r£l«, kht£l
ngh®LfŸ, t£lhu ngh®LfŸ k‰W« »uhk§fë‹ T£lik¥òfŸ M»a _‹wL¡F
Kiw¡F têtF¤jJ. 1920-M« M©L Ïu©L r£l§fis muR bfh©L tªjJ.
Fμõm] {ºÁõP®
5
1. 1884-M« M©L r£l¤Â‰F gÂyhf br‹id nyh¡fš ngh®L r£l«, k‰W«
2. »uhk Cuh£ÁfŸ r£l«
br‹id »uhk Cuh£ÁfŸ r£l¤Â‰F kh‰whf, br‹id nyh¡fš ngh®L r£l«
1920 ÂU¤Âaik¡f¥g£L mid¤J »uhk Cuh£ÁfS« 1930š br‹id nyh¡fš
ngh®L r£l« 1920‹ Ñœ bfh©L tu¥g£ld. Ï›thW cŸq® murik¥òfëš gy
ÂU¤j§fŸ bfh©L tu¥g£lhY«, efuh£ÁfŸ k‰W« cŸsh£Á mik¥òfë‹
MŒths®fŸ _ykhf cŸsh£Á mik¥òfis KG¡ f£L¥gh£oš muR it¤ÂUªjJ.
ehL éLjiy milªj Ëd®, Cuh£Á mik¥òfS¡F mÂf mÂfhu§fŸ
tH§F« tifæš 1950-M« M©L ‘br‹id »uhk Cuh£ÁfŸ r£l«’ bfh©L
tu¥g£lJ. muÁayik¥ò¢ r£l« gF IV, ÃçÎ 40š »uhk Cuh£Áfis mik¤J
mitfS¡F mÂfhu§fS« bghW¥òfS« tH§f têtif brŒa¥g£lJ. kht£l
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
6
ngh®LfŸ, Rfhjhu« k‰W« fšé M»at‰iwÍ« »uhk Cuh£ÁfŸ, k¡fë‹
mo¥gil¤ njitfis¥ ó®¤Â brŒa¡Toa gšntW gâfisÍ« guhkç¤J tªjd.
1951-M« M©L kJiuæš gçnrhjid Kiwæš Áy »uhk Cuh£Á¥ gFÂfis x‹W
nr®¤J ‘khÂç Cuh£Á x‹¿a«’ mik¡f¥g£lJ. ts®¢Á t£lhu§fŸ _y«
cŸq®¥gF ts®¢Á¡fhf 1952-M« M©L k¤Âa murhš rKjha ts®¢Á k‰W«
njÁa éçth¡f¤Â£l« bfh©L tu¥g£lJ.
k¤Âa murhš mik¡f¥g£l ÂU.gštª¤uhŒ nk¤jh mt®fŸ jiyikæyhd
FG, k¡fsh£Á gutyh¡f« v‹w j¤Jt¤Â‹ mo¥gilæš Cuh£Á mik¥òfis
V‰gL¤Âl¥ gçªJiu¤J, 1957M« M©L rdtç khj« jdJ m¿¡ifia rk®¥Ã¤jJ.
gštª¤uhŒ nk¤jh FGé‹ gçªJiufshtd :
1. _‹wL¡F Cuh£Á mik¥òfŸ mik¤jš k‰W« mik¥ò ßÂæyhd
xU§»iz¥Ãid kiwKf¤ nj®jš Kiw _y« V‰gL¤Jjš.
2. neuoahf¤ nj®ªbjL¡f¥g£l ÃuÂãÂfis¡ bfh©L »uhk Cuh£ÁfisÍ«,
kiwKf¤ nj®jè‹ _y« nj®ªbjL¡f¥g£l ÃuÂãÂfis¡ bfh©L, Cuh£Á
x‹¿a§fisÍ«, kht£l Cuh£ÁfisÍ« mik¤jš.
3. mid¤J tifahd £lälš k‰W« ts®¢Á¥ gâfis _‹wL¡F
cŸsh£Áfël« x¥gil¤jš.
4. Cuh£Á x‹¿a§fŸ, £l§fis¢ brašgL¤J« mik¥òfshfΫ, kht£l
Cuh£ÁfŸ, Mnyhrid, xU§»iz¥ò k‰W« f©fhâ¥ò mik¥òfshfΫ
brašgl nt©L«.
5. kht£l Cuh£Áæ‹ jiytuhf kht£l M£Á¤jiyt® ÏU¥gh®.
6. ãahakhd Kiwæš Ïªj cŸsh£Á mik¥òfS¡F mÂfhu§fS«
bghW¥òfS« g»®ªjë¡f¥gl nt©L«.
7. cŸsh£Á mik¥òfŸ j§fsJ flikfis ãiwnt‰¿l VJthf nghJkhd ãÂ
Mjhu§fis¥ g»®ªjë¤jš.
Fμõm] {ºÁõP®
7
8. tU§fhy§fëY« Ϫj mik¥òfS¡F¡ TLjš mÂfhu§fŸ k‰W«
bghW¥ò¡fŸ »il¡F« tifæyhd têKiwfis¡ f©l¿a nt©L«.
Mdhš, gštªjuhŒnk¤jh FGé‹ gçªJiufis muR KGikahf V‰W¡
bfhŸshj ãiyæš, 1958-M« M©L kjuh° gŠrha¤J¢ r£l« k‰W« 1958-M«
M©L kjuh° kht£l ts®¢Á k‹w¢ r£l« bfh©L tu¥g£ld.
Ï¢r£l§fë‹ K¡»a m«r§fshtd:
1. ts®¢Á t£lhu§fS¡F¥ gÂyhf, Cuh£Á x‹¿a§fis¡ bfh©L tUjš.
2. kht£l ngh®Lfis¡ fiy¤jš.
3. Mnyhrid tH§F« tifæš kht£l ts®¢Á k‹w§fis V‰gL¤Jjš.
4. gšntW ts®¢Á¥ gâfŸ k‰W« r_f ey¥gâfis¢ brašgL¤J«
bghW¥òfis Cuh£Á x‹¿a§fŸ k‰W« »uhk Cuh£ÁfS¡F tH§Fjš.
MæD«, ÚÂ tH§F« mÂfhu« ngh‹w gy mÂfhu§fŸ »uhk
Cuh£ÁfëläUªJ vL¡f¥g£ld.
gštªjuhŒ nk¤jh FG, kht£l mséš, kht£l Cuh£Áia cŸsl¡»a
_‹wL¡F cŸsh£Á mik¥ò Kiwæid¥ gçªJiu brŒj nghÂY«, kjuh° muR,
kht£l mséš kht£l Cuh£ÁfS¡F¥ gÂyhf kht£l ts®¢Á k‹w§fis
V‰gL¤ÂaJ. Ïjdhš »uhk Cuh£ÁfŸ k‰W« Cuh£Á x‹¿a§fŸ vd ‘Ïu©L
mL¡F Cuh£Á Kiw’ V‰gL¤j¥g£lJ. kht£l ngh®LfŸ fiy¡f¥g£ljhš mj‰F¥
gÂyhf Cuh£Á x‹¿a§fŸ m¥bghW¥ig V‰W¡bfh©ld. kht£l ts®¢Á
k‹w¤Â‹ jiytuhf kht£l M£Á¤ jiytU«, Cuf k‰W« ef®¥òw cŸsh£Á
mik¥òfë‹ jiyt®fŸ, kht£l¤Âš cŸs mid¤J r£lk‹w cW¥Ãd®fŸ,
ehlhSk‹w cW¥Ãd®fŸ k‰W« gy® Ϫj mik¥Ã‹ cW¥Ãd®fshfΫ brašg£L
tªjd®. Ï›thwhf Cuh£Á x‹¿a§fŸ, ts®¢Á¤ £l§fis¢ brašgL¤J«
K¡»a mik¥òfshf és§f¤ bjhl§»d.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
8
73–tJ muÁayik¥ò¢ r£l¤ ÂU¤j« 1993, V¥uš khj¤Âš ÏUªJ
eilKiw¡F¡ bfh©L tu¥g£lJ. ϪÂa muÁayik¥ò¢ r£l¤Âš 243 í-‹go
Cuh£Á mik¥òfS¡F¥ gšntW bghUŸfëš Â£l§fis¢ brašgL¤J«
KGikahd mÂfhu§fS«, bghW¥òfS« »il¥gj‰F mÂfkhd thŒ¥òfŸ
V‰gL¤j¥g£ld. muÁayik¥ò¢ r£l¤Âš 11-tJ m£ltizæš 29 bghUŸfŸ
F¿¤J tiuaW¡f¥g£LŸsJ. 74-tJ muÁayik¥ò r£l¤ÂU¤j¤Âš x›bthU
kht£l¤ÂY« ‘kht£l £l¡ FG’ cUth¡f¥gl nt©L« vd¡ F¿¥Ãl¥g£LŸsJ.
73–tJ muÁayik¥ò r£l¤ÂU¤j¤Â‰F x¥g khãy muRfŸ j§fŸ Cuh£Á¢
r£l§fëš njitahd ÂU¤j§fŸ brŒJ òÂa r£l¤ij Ïa‰w nt©L«. 73-tJ
muÁayik¥ò¢ r£l«, cŸsh£Á mik¥ò Kiwæš òÂa k‰W« K¡»akhd gçzhk
kh‰w§fis¡ bfh©L tªjJ. mt‰¿š K¡»akhditfshf »uhk rig¡
nfh£gh£il m¿Kf¥gL¤Jjš, _‹wL¡F Cuh£Á Kiw V‰gL¤Jjš, neuo¤
nj®jè‹ _y« _‹wL¡F Cuh£ÁfS¡fhd cW¥Ãd®fis¤ nj®ªbjL¤jš, MÂ
Fμõm] {ºÁõP®
9
Âuhél® k‰W« gH§Foæd k¡fŸ bjhif é»jh¢rhu¤Â‰nf‰g Cuh£Á
mik¥òfë‹ gjéfS¡F Ïl xJ¡ÑL brŒjš, _‹¿š xU g§»‰F¡ Fiwahkš
bg©fS¡F Ïl xJ¡ÑL brŒjš, jiyik¥ gjéæl§fëš RH‰Á Kiwæš Ïl
xJ¡ÑL, Iªjh©LfS¡bfhU Kiw cŸsh£Á¤ nj®jš, cŸsh£Á mik¥òfŸ
fiy¡f¥g£l njÂæèUªJ 6
khj¤Â‰FŸshf nj®jš el¤Jjš,
khãy r£l¤Â‹ _y«
Cuh£ÁfS¡F bghW¥òfŸ k‰W«
mÂfhu§fis më¤jš, khãy
muÁ‹ ã Mjhu§fis efu k‰W«
Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡F¥
g»®ªjë¤jš, Iªjh©LfS¡F
xU Kiw khãy ã Miza«
mik¥gj‹ _y« Cuf cŸsh£Á
mik¥òfS¡F ã Mjhu§fis
MŒÎ brŒJ gçªJiu brŒjš
k‰W« khãy¤ nj®jš Miza¤ij
mik¤jš M»ait K¡»a
m«r§fshf¤ Âfœ»‹wd.
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994-M« M©L Ïa‰w¥g£L 22.4.1994 Kjš
eilKiw¡F¡ bfh©L tu¥g£LŸsJ. Ïj‹go, jäœeh£oš cŸs Cuh£Á
mik¥òfëš, gšntW K¡»akhd khWjšfŸ bfh©L tu¥g£ld.
• jäœeh£oš _‹wL¡F Cuh£Á Kiw eilKiw¡F tªjJ.
• ‘Cuh£Á’ v‹w bghJ¥gilahd brhš _‹wL¡F Cuh£Á mik¥ò¡fis¡
F¿¥gj‰bfd¥ ga‹gL¤j¥gL»wJ. nkY«, ng%uh£ÁfŸ, ef®ghèfh
r£l¤Â‹ Ñœ bfh©Ltu¥g£lJ.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
10
• _‹wL¡F Cuh£Á mik¥òfS¡fhd cW¥Ãd®fŸ k‰W« »uhk
Cuh£Áæ‹ jiyt® M»nah®, th¡fhs®fshš neuoahf¤ nj®Î
brŒa¥gL»‹wd®. Cuh£Á x‹¿a¤ jiyt®fS«, kht£l Cuh£Áæ‹
jiyt®fS« Kiwna Cuh£Á x‹¿a¡ FG cW¥Ãd®fŸ k‰W« kht£l
Cuh£Á cW¥Ãd®fshš kiwKf¤ nj®jè‹ _y«
nj®ªbjL¡f¥gL»‹wd®.
• _‹wL¡F Cuh£Á mik¥òfŸ x›bth‹W« RjªÂukhf / jå¤jåahf
Ïa§f¡ Toait. »uhk Cuh£Áæ‹ jiyt®fŸ Cuh£Á x‹¿a¡ FGéš
cW¥Ãd®fŸ mšy.
• M Âuhél® k‰W« gH§Foæd® k¡fŸ bjhif é»jhrhu¤Â‰F V‰g,
gjéæl§fS¡F Ïl xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ. _‹¿š xU g§F,
bg©fS¡F Ïl xJ¡ÑL brŒa¥g£LŸsJ.
Fμõm] {ºÁõP®
11
• Cuf cŸsh£Á mik¥òfë‹ gjéæl§fS¡F ã®zæ¡f¥g£l xJ¡ÑL,
g¤J M©LfS¡F XUKiw RH‰ÁKiwæš kh‰w« brŒa¥gL«.
• _‹wL¡F Cuh£Á mik¥òfë‹ jiyt®fŸ gjé¡fhy« IªJ
M©LfshF«. fhèæl« V‰g£l MW khj§fS¡FŸ nj®jš el¤j¥g£L
gjéfŸ ãu¥g¥gL«.
• jäœehL khãy¤ nj®jš Miza« V‰gL¤j¥g£LŸsJ.
• khãy ã Miza« Iªjh©L¡F xU Kiw mik¡f¥g£L tU»wJ.
• x›bthU kht£l¤Â‰F«, kht£l¤ £l¡ FG V‰gL¤j tif
brŒa¥g£LŸsJ. Ϥ£l¡FG, Cuh£Á k‰W« efuh£Áfë‹ ts®¢Á¤
£l§fis xU§»iz¤J, kht£l mséš Â£l¤Âid¤ bjhF¤ÂL«.
»uhk rig
»uhk Cuh£ÁæYŸs mid¤J th¡fhs®fisÍ« cŸsl¡»a mik¥ò »uhk
rig MF«. F¿¥Ã£l mÂfhu§fS«, bghW¥òfS« »uhk rig¡F tH§f¥g£LŸsd.
Ïu©L »uhkrig¡ T£l§fS¡F Ïilna cŸs fhy« MW khj§fS¡F
äfhkš ÏU¡F« tifæš r£l ßÂahf »uhk rig¡ T£l§fŸ T£l¥gl nt©L«.
MæD«, x›bthU »uhk Cuh£ÁæY« xU M©oš FiwªjJ eh‹F Kiw, mjhtJ
#dtç 26, nk 1, Mf°L 15, m¡nlhg® 2 M»a eh£fëš »uhk rig¡T£l« el¤j
jäœehL muR Mizæ£LŸsJ. ÏJ jéu, njitæ‹ mo¥gilæš
éÂKiwfS¡F£g£L »uhk rig¡ T£l« el¤jyh«.
»uhk rig ËtU« K¡»akhd gâfis ãiwnt‰W»‹wd.
1. »uhk ts®¢Á¤ £l¤Â‰F x¥òjš tH§Fjš.
2. »uhk Cuh£Áæ‹ tuÎ-bryΠ£l¤Â‰F x¥òjš tH§Fjš.
3. jâ¡if m¿¡if¡F x¥òjš tH§Fjš
4. £l¥gâfŸ brašgh£o‹ K‹nd‰w¤ij MŒÎ brŒjš.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
12
5. gšntW ts®¢Á¤ £l§fS¡fhf¤ nj®ªbjL¡f¥gL« gadhëfë‹
g£oaY¡F x¥òjš tH§Fjš.
6. »uhk¤Âš cŸs gšntW Ïd k¡fëilna rKjha k‰W« r_f
ešèz¡f¤ij C¡Fé¤jš.
khãy¤ nj®jš Miza«
73-tJ ϪÂa muÁayik¥ò ÂU¤j¢r£l« k‰W« jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l«
1994, ÃçÎ 239‹ go jäœehL khãy¤ nj®jš Miza« V‰gL¤j¥gl nt©L« v‹gJ
f£lhakh¡f¥g£LŸsJ. jäœehL khãy¤ nj®jš Miza« mÂfhu¥ gutyh¡f«
k‰W« rdehaf¤ij tY¥gL¤J« éjkhf RjªÂukhd k‰W« Ra rh®òila mik¥ghf
1994-M« M©L mik¡f¥g£lJ. Cuh£Áfëš th¡fhs® g£oaš jahç¤jš k‰W«
»uhk Cuh£ÁfŸ, Cuh£Á x‹¿a§fŸ, kht£l Cuh£ÁfŸ M»a mid¤J cŸsh£Á
mik¥òfS¡F« Kiwahf nj®jiy el¤Jjš M»a gâfis¡ f©fhâ¤jš,
Ïa¡Fjš k‰W« f£L¥gL¤Jjš M»ait khãy nj®jš Miza¤Â‹ gâfŸ
MF«.
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994, ÃçÎ 239 c£ÃçÎ (3)-‹go jäœehL khãy¤
nj®jš Miza¤Â‰F, Miza® k‰W« ã®thf gâahs®fŸ ãaä¡f¥gLth®fŸ.
khãy nj®jš Mizaç‹ gâ éÂfŸ, gjé¡fhy« M»ait F¿¤j éÂfis
nkjF MSe® mt®fŸ ã®zæ¥gh®. Miza® Ïu©L M©LfS¡F¥ gjé
t»¥gh®. nkY«, Ï¥gjéæid MW M©LfS¡F äfhkš Ïu©L Kiw Ú£o¥ò
brŒayh«. Mdhš khãy¤ nj®jš Mizaiu mtUila gjéèUªJ Ú¡f KoahJ.
m›thW Ú¡Ftjhf ÏUªjhš, ca® ÚÂk‹w ÚÂgÂia Ú¡F« têKiwfis¥ Ëg‰w
nt©L«. nkY«, khãy¤ nj®jš Miza® ãaä¡f¥g£l Ëd® mtUila gâ
éÂfŸ bjhl®ghd ãgªjidfŸ vJΫ mtiu¥ gh¡f¡Toa tifæš ÏU¡f¡
TlhJ.
Fμõm] {ºÁõP®
13
2. »uhk Cuh£Áæ‹ K¡»a flikfŸ
k‰W« bghW¥òfŸ
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
14
Fμõm] {ºÁõP®
15
2. »uhk Cuh£Áæ‹ K¡»a flikfŸ k‰W« bghW¥òfŸ
ϪÂa muÁayik¥ò¢ r£l¤Â‹go 1994« M©L jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l«
Ïa‰w¥g£LŸsJ. Ïj‹go jäœeh£oš »uhk¥òw§fëš mok£l¤Âš »uhk
Cuh£ÁfS«, Ïilãiyæš t£lhu Cuh£ÁfŸ mšyJ Cuh£Á x‹¿a§fS«,
kht£l mséš kht£l Cuh£ÁfS« V‰gL¤j¥g£LŸsd. j‰nghJ jäœeh£oš
12,524 »uhk Cuh£ÁfS« 385 t£lhu Cuh£ÁfS« (Cuh£Á x‹¿a§fŸ) 31 kht£l
Cuh£ÁfS« cŸsd. _‹wL¡F Cuh£Áfënyna »uhk Cuh£ÁfŸ jh‹ äfΫ
K¡»akhdJ«, TLjš bghW¥ò cilaJkhF«. cŸsh£Á mik¥òfis V‰gL¤Â
mt‰iw tY¥gL¤Jtj‹ neh¡fnk gutyh¡f¥g£l #dehaf¤ij
cUth¡FtJjh‹. gšyhæu¡fz¡fhd k¡fŸ neuoahf ã®thf¤Âš g§F bfhŸs
Cuh£Á mik¥òfŸ thŒ¥ig V‰gL¤JtJl‹ »uhk¤ÂYŸs r_f« j§fis¤
jh§fns ã®t»¤J¡ bfhŸs têtif brŒ»wJ. eh£o‹ ts®¢ÁæY« k‰W« ts®¢Á
ã®thf¤ÂY« g§F cŸsjhf k¡fS¡F cz®¤J« mik¥ghfnt cŸsh£Á
mik¥òfŸ cUth¡f¥g£LŸsd.
»uhk¥òw§fëš bghUshjhu nk«gh£ilÍ«, r_f ÚÂiaÍ« ãiy eh£L«
tifæš »uhk Cuh£Áfns £l§fis¤ Ô£o mt‰iw ãiwnt‰WtJ K¡»a
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
16
neh¡fkhF«. Ϫj¡ F¿¡nfhis mila »uhk Cuh£ÁfS¡bfd ã®zæ¡f¥g£l
flikfisÍ«, bghW¥òfisÍ« mit ãiwntWtnjhL, Ãw Cuh£Á mik¥òfŸ
k‰W« muR¤ JiwfŸ, bjh©L ãWtd§fŸ, r_f mik¥òfŸ ngh‹wt‰¿‹ _yK«,
gšntW gâfŸ ãiwnt‰w¥gl nt©oa mtÁa¤ijÍ« cz®ªJ, »uhk Cuh£Á¤
jiytU« cW¥Ãd®fS« gšntW Ka‰Áfis nk‰bfhŸs nt©L«. RU§f¡ T¿‹
»uhk Cuh£ÁfŸ j§fsJ gâfis Ñœ¡f©lthW tif¥gL¤Â ãiwnt‰¿
»uhk¤Â‹ x£L bkh¤j ts®¢Áia V‰gL¤j nt©L«.
� mo¥gil cŸf£lik¥ò trÂfshd FoÚ®, rhiyfŸ, bjU és¡FfŸ, ÅLfŸ,
Rfhjhu«, fšé, R‰W¢RHš nk«ghL ngh‹wt‰iw¥ go¥goahf ju¤njhL
ca®¤Jjš.
� ãy«, Ú® M»a Mjhu§fis¡ bfh©L c‰g¤Â¥ bgU¡f«, ãy« Ú® ghJfh¥ò
k‰W« guhkç¥ò ngh‹w gF nk«gh£L¡F tê tif brŒjš.
� ntiy thŒ¥g‰wt®fS¡F ntiy thŒ¥ò më¥gj‹ _yK« Ra bjhêš
ngh‹wt‰¿‹ _yK« »uhk¥òw§fëš midtU¡F« nghÂa ntiy
thŒ¥igÍ« tUkhd¤ijÍ« bgw¢ brŒJ, tWik¡ nfh£o‰F Ñœ thG«
FL«g§fŸ VJ« Ïšiy v‹w ãiyia cUth¡Fjš.
nk‰f©l F¿¡nfhis, »uhk Cuh£ÁfS¡F xJ¡f¥g£l flikfŸ k‰W«
ãÂia k£L« Mjhukhf¡ bfh©L mila ÏayhJ. vdnt »uhk Cuh£ÁfS«,
mj‹ jiyt® k‰W« cW¥Ãd®fS« Ãw JiwfŸ _y« £l§fisÍ« bjhêš E£g
cjéfis¥ bg‰W«, g‰wh¡Fiwahf cŸs ãÂia¢ rç brŒa k¡fŸ g§nf‰ig
C¡Fé¤J« gšntW £l§fisÍ« brašgL¤Âdhš jh‹ »uhk Cuh£ÁfŸ
j§fS¡F ã®zæ¡f¥g£l flikfŸ k‰W« ã Mjhu¤Â‰F c£g£L, v‹bd‹d
bghW¥ò¡fisÍ« v›thW ãiwnt‰wyh« v‹gijÍ« fhzyh«.
f£lha¡ flikfŸ(ÃçÎ 110) :-
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l¥go Ñœ¡f©l flikfŸ f£lha¡ flikfshf
F¿¥Ãl¥g£LŸsd.
Fμõm] {ºÁõP®
17
1. »uhk Cuh£Á rhiyfis mik¤jš, m¤jifa rhiyfëš ghy§fŸ k‰W«
fšbt£LfŸ ngh‹wt‰iw¡ f£Ljš, bjU¡fis nk«ghL brŒjš k‰W« mt‰iw
m›t¥nghJ gGJ gh®¤J guhkç¥ò brŒjš.
��»uhk Cuh£Áæš òÂa rhiyfŸ mik¤jš :-
»uhk Cuh£Áfëš k¡fë‹ ga‹ghL k‰W« njitfŸ m¿ªJ mj‰nf‰g
òÂajhf rhiyfŸ mik¡f¥gl nt©oaJ F¿¤J jftšfis nrfç¡f nt©L«.
mitahtd :
(i) étrha¥ bghU£fis V‰¿ brštj‰fhd rhiy k‰W« ngUªJ ngh¡F tu¤J
rhiy.
(ii) njÁa beLŠrhiy, kht£l rhiy ngh‹w rhiyfnshL »uhk¤Âid
Ïiz¡F« Ïiz¥ò¢ rhiyfŸ.
(iii) Ãw »uhk¤njhL mšyJ F¡»uhk§fnshL Ïiz¡F« rhiyfis
V‰gL¤Jjš.
(iv) RLfhL k‰W« ÏLfh£o‰F¢ bršY« rhiyfŸ.
rhiyfë‹ tiffŸ, mj‹ j‹ikfŸ k‰W« nk«gL¤Jjš :-
»uhk¥ òw§fëš k© rhiyfŸ, Ábk©£ rhiyfŸ, fU§fš rhiyfŸ, jh®
rhiyfŸ ngh‹w rhiy tiffŸ cŸsd. »uhk¤ÂYŸs rhiyfë‹ j‹ikfis¡
f©l¿ªJ njit¡nf‰g guhkç¡fΫ mšyJ òÂajhf mik¡fΫ elto¡if
vL¡f¥gl nt©L«.
»uhk Cuh£Á Ïlkhf ÏUªjhš Cuh£Á k‹w mDkÂÍ«, muR òw«ngh¡F
ãykhf ÏUªjhš r«gªj¥g£l Jiwæl« mDkÂÍ«, g£lh ãykhf ÏUªjhš ãy
cçikahsçläUªJ jhdg¤Âu¤Â‹ _y« Cuh£Áæ‹ bgaçš gÂÎ brŒJ òÂa
rhiyfŸ mik¡f¥gl nt©L«.
nk‰fhQ« rhiyfŸ mik¡f Cuh£Á k‹w cW¥Ãd®fëlnkh mšyJ bghJ
k¡fëlnkh nfhç¡if bgw¥gL« g£r¤Âš mšyJ njitæ‹ mo¥gilæš
Ïl§fis¤ nj®Î brŒJ, Kjèš Cuh£Á k‹w Ô®khd« ãiwnt‰w¥gl nt©L«.
mªj Ô®khd¤Â‹ ÛJ kÂ¥ÕLfŸ jah® brŒa¥gl nt©L«. x‹¿a bgh¿ahs® / cjé
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
18
bra‰bgh¿ahsçläUªJ kÂ¥ÕL k‰W« bjhêš E£g mDk bgw¥gl nt©L«.
bjhl®òila mYtyçläUªJ cça ã®thf mDkÂÍ« bgw¥gl nt©L«.
cgç ã Ϛyhj neu§fëš Ñœ¡f©l ã Mjhu§fëèUªJ ãÂæid¥
bg‰W rhiyfŸ mik¡f elto¡if nk‰bfhŸsyh«.
òÂa rhiyfŸ mik¡f Ñœ¡fhQ« £l¤Â‹ _ykhf k£Lnk gâæid
nk‰bfhŸsyh«.
kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cW £l¤Â‹ Ñœ cça kÂ¥ÕLfŸ
jahç¤J kht£l M£Á¤ jiytç‹ ã®thf mDk bg‰W òÂa rhiyfŸ mik¡F«
gâæid nk‰bfhŸsyh«.
rhiyfë‹ ju« ca®¤Jjš
kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cW¤£l¤Âš mik¡f¥g£l òÂa
rhiyfŸ k‰W« V‰fdnt mik¡f¥g£LŸs k© rhiyfis bghJk¡fë‹
ga‹gh£o‰fhfΫ, mitfë‹ ju¤Â‰nf‰gΫ fU§fš rhiyfshfnth mšyJ
jh®¢rhiyfshfnth kh‰wyh«. mj‰F ÑnH F¿¥Ã£LŸs ã Mjhu§fis
ga‹gL¤Â¡ bfhŸsyh«.
(m) »uhk Cuh£Á¥ bghJ ãÂ
(M) r£l k‹w cW¥Ãd® bjhF nk«gh£L¤ £l«
(Ï) ghuhSk‹w cW¥Ãd® cŸq® bjhF nk«gh£L¤Â£l«
(<) Cuf f£lik¥ò £l«
(c) j‹åiwΤ £l«
(C) kht£l Cuh£Á ãÂ
(v) jäœehL F¡»uhk§fŸ f£lik¥ò nk«gh£L¤ £l« (jhŒ)
� ghy§fŸ k‰W« fšbt£LfŸ mik¤jš :-
»uhk Cuh£Áæš cŸs Cuh£Á rhiyfëš njit¥gL« Ïl§fëš ÁW
ghy§fŸ k‰W« jiu¥ghy§fŸ V‰gL¤JtJ Cuh£Á k‹w jiytç‹ f£lha
flikfëš x‹whF«.
Fμõm] {ºÁõP®
19
nk‰fhQ« ÁWghy§fŸ (fšbt£LfŸ) k‰W« jiu¥ghy§fŸmik¡f Cuh£Á
k‹w cW¥Ãd®fëlnkh mšyJ bghJ k¡fëlnkh nfhç¡if bgw¥gL« g£r¤Âš
mšyJ njitæ‹ mo¥gilæš Ïl§fis¤ nj®Î brŒÍ« nghJ btŸs Ú®¥
ngh¡»id¡ fU¤Âš bfh©L Kjèš Cuh£Á k‹w Ô®khd« ãiwnt‰w¥gl
nt©L«. mªj Ô®khd¤Â‹ ÛJ kÂ¥ÕLfŸ jah® brŒa cça tuÎ bryÎ
m¿¡ifÍl‹ t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á) mt®fis mQ»
m¥gâ¡fhd kÂ¥ÕL jah® brŒa mDk bgw¥gl nt©L«. x‹¿a bgh¿ahs® /
cjé bra‰bgh¿ahsçläUªJ kÂ¥ÕL k‰W« bjhêš E£g mDk bgw¥gl
nt©L«.
»uhk Cuh£Á bghJ ãÂæš rhiy mik¥gj‰F njitahd msÎ cgç ãÂ
ÏUªjhš %.2 y£r« tiu kÂ¥ÕL cŸs gâfS¡F Cuh£Á k‹w ã®thf
mDkÂÍlD« mj‰F nkš ÏUªjhš kht£l M£Á¤ jiytç‹ ã®thf mDk bg‰w
ËdU« x¥gªj òŸë nfhç gâæid nk‰bfhŸs nt©L«.
cgç ã Ϛyhj neu§fëš Ñœ¡f©l ã Mjhu§fëèUªJ ãÂæid bgw
elto¡if nk‰ bfhŸsyh«.
i) »uhk Cuh£Á fz¡F v© 1-š khãy ã¡ FG khåa¤Âš cgçahf cŸs
ãÂæ‹ _ykhf Cuh£Á k‹w¤Â‹ mDk bg‰W muR éÂfë‹ go gâ
nk‰bfhŸs¥gl nt©L«.
ii) ehlhSk‹w cW¥Ãd® cŸq® bjhF nk«gh£L¤ £l« mšyJ r£l k‹w
cW¥Ãd® bjhF nk«gh£L¤ £l¤Â‹ Ñœ cça ãÂæid¥ bg‰W kÂ¥ÕLfŸ
jah® brŒJ gâæid nk‰bfhŸsyh«.
iii) j‹åiwΠ£l¤Â‹ Ñœ gâfë‹ kÂ¥Õ£oš _‹¿š xU g§F
bghJk¡fë‹ g§fë¥òl‹ cça kÂ¥ÕLfŸ jah® brŒJ muÁ‹ xJ¡Ñ£oid¥
bg‰W Ï¥gâæid nk‰bfhŸsyh«.
iv) Cuf cŸf£lik¥ò¤ £l¤Â‹ Ñœ »uhk Cuh£Áæ‹ xJ¡Ñ£o‹ _ykhf
Ï¥gâæid nk‰bfhŸsyh«.
v) jäœ ehL F¡»uhk§fŸ f£lik¥ò nk«gh£L¤ £l¤Â‹ (“jhŒ”) Ñœ cça
kÂ¥ÕLfŸ jah® brŒJ Ï¥gâæid nk‰bfhŸsyh«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
20
vi) »uhk Cuh£Á mšyJ mU»š cŸs »uhk Cuh£Áæ‹ všiyæš fšÿç (m)
gŸëfŸ ÏUªjhš fšÿç k‰W« gŸë khzt®fë‹ cjéÍl‹ rhiyfis
nk«gL¤jyh«.
� gGjilªj rhiyfŸ
»uhk¤Âš k¡fŸ ga‹gh£oš cŸs gGjilªj rhiyfis¡ f©l¿ªJ
òJ¥Ã¡f¥gl nt©oa rhiyfŸ F¿¤J cça Ô®khd§fis Ïa‰¿ t£lhu ts®¢Á
mYty® (».C) _y« kÂ¥ÕLfŸ jahç¤J Cuh£Á bghJ ã , Cuh£Á x‹¿a ãÂ,
kht£l Cuh£Á ã k‰W« muÁ‹ Ãw £l§fŸ _ykhf Ï¥gâæid
nk‰bfhŸsyh«.
� »uhk§fë‹ bjU¡fS¡F Ábk©£ fh‹»ß£ js« mik¤jš
»uhk Cuh£ÁæYŸs bjU¡fS«, rªJfS« äf FW»ajhf fhz¥gL«
bjU¡fisÍ« ga‹gh£o‰F jFªjh‰ nghš Ábk©£ fh‹»ß£ js« mik¡f k‰W«
nk«ghL brŒa f©l¿a¥gl nt©L«. nk‰fhQ« bjU¡fŸ nk«gL¤Âl Cuh£Á
k‹w cW¥Ãd®fëlnkh mšyJ bghJ k¡fëlnkh nfhç¡if bgw¥gL« g£r¤Âš
mšyJ njitæ‹ mo¥gilæš Ïl§fis¤ nj®Î brŒJ Kjèš Cuh£Á k‹w
Ô®khd« ãiwnt‰w¥gl nt©L«. mªj Ô®khd¤Â‹ ÛJ kÂ¥ÕLfŸ jah® brŒa cça
tuÎ bryÎ m¿¡ifÍl‹ t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á) mt®fis mQ»
m¥gâ¡fhd kÂ¥ÕL jah® brŒa mDk bgw¥gl nt©L«. x‹¿a bgh¿ahs® /
cjé bra‰bgh¿ahsçläUªJ kÂ¥ÕL k‰W« bjhêš E£g mDk bgw¥gl
nt©L«.
cgç ã Ϛyhj neu§fëš k‰w ã Mjhu§fëèUªJ ãÂæid¥ bgw
elto¡if nk‰ bfhŸsyh«.
2. FoæU¥ò¥ gFÂæš bghJ¢ rhiyfŸ, bjU¡fŸ k‰W« bghJ k¡fŸ TL«
Ïl§fŸ ngh‹w mtÁakhd gFÂfëš és¡Ffis mik¤J guhkç¤jš.
����� òÂa bjU és¡FfŸ mik¤jš
bjU¡fŸ k‰W« bghJ k¡fŸ TL« Ïl§fëš bjUés¡FfŸ mik¤J
guhkç¥ò gâæid nk‰bfhŸtJ Cuh£Áæ‹ k‰WbkhU f£lha flikahF«.
V‰fdnt cŸs FoæU¥ò gFÂfŸ, òÂajhf njh‹¿ÍŸs òÂa FoæU¥ò gFÂfŸ ,
Fμõm] {ºÁõP®
21
éçth¡f gFÂfŸ, MÂÂuhél® k‰W« gH§Foæd® FoæU¥òfŸ, ϪÂuh ãidÎ
FoæU¥ò mik¡f¥g£LŸs Ïl§fŸ, RLfhL k‰W« ÏLfh£o‰F bršY« ghijfŸ
M»a Ïl§fëš njit¡nf‰g òÂa bjUés¡FfŸ mik¡f¥gLtij f©l¿a¥gl
nt©L«.
òÂa bjU és¡FfŸ Ñœ¡fhQ« £l§fë‹ _ykhf Cuh£Áæš
Ï¥gâæid nk‰bfhŸsyh«.
i) »uhk Cuh£Á fz¡F v© 1 š khãy ã¡ FG khåa¤Âš cgçahf cŸs
ãÂæ‹ _ykhf Cuh£Á k‹w¤Â‹ mDk bg‰W òÂa bjU és¡FfŸ
mik¡fyh«.
ii) ehlhSk‹w cW¥Ãd® cŸq® bjhF nk«gh£L¤ £l« mšyJ r£l k‹w
cW¥Ãd® bjhF nk«gh£L¤ £l¤Â‹ Ñœ cça ãÂæid¥ bg‰W kÂ¥ÕLfŸ
jah® brŒJ gâæid nk‰bfhŸsyh«.
iii) j‹åiwΠ£l¤Â‹ Ñœ bghJk¡fë‹ g§fë¥òl‹ cça kÂ¥ÕLfŸ bg‰W
Ï¥gâæid nk‰bfhŸsyh«.
iv) x¥gil¡f¥g£l tUthŒ khåa¤Â‹ Ñœ cça xJ¡ÑLfŸ bg‰W òÂa bjU
és¡FfŸ mik¡fyh«.
v) Nça r¡ÂÍl‹ Toa bjU és¡FfŸ mik¡f cça xJ¡ÑLfŸ bg‰W òÂa
Nça r¡ÂÍl‹ Toa bjU és¡FfŸ mik¡fyh«.
vi) jäœ ehL F¡»uhk§fŸ f£lik¥ò nk«ghL £l¤Â‹ Ñœ (“jhŒ”) òÂa bjU
és¡FfŸ mik¡fyh«.
vii) M Âuhél® ey¤ Jiwæ‹ _ykhf »uhk Cuh£Áia¢ nr®ªj M Âuhél®
tÁ¡F« Ïl§fis¤ nj®Î brŒJ cça K‹bkhêÎfŸ mD¥Ã x¥òjš bg‰W
òÂa bjU és¡FfŸ mik¡fyh«.
nk‰fhQ« VnjD« xU ã Mjhu« »il¡f¥ bg‰wÎl‹, »uhk Cuh£Áæš
Ô®khd« ãiwnt‰¿, mj‰fhd bjU és¡F mik¡F« Ïl¤Âid¡ F¿¤J tiugl«
jahç¤J Cuh£Áæ‹ brh¤J kÂ¥ò rh‹W Ïiz¤J, jiyt® ä‹thça¤Â‰F
mD¥g¥gl nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
22
����� bjU és¡FfŸ guhkç¥ò
»uhk Cuh£Á bghJ ãÂæèUªJ Cuh£ÁæYŸs bjU és¡Ffëš gGJ
V‰g£lhš mjid clD¡Fl‹ m›t¥nghJ muR éÂfë‹ go guhkç¥ò¥ gâfis
nk‰bfhŸs nt©L«.
i) vçahj és¡FfŸ f©l¿a¥g£L òÂa FHš és¡FfŸ bfhŸKjš brŒJ
ä‹thça gâahs®fŸ _y« bghU¤j nt©L«. FHš és¡FfŸ M©o‰F
ÏUKiw kh‰w« brŒayh«.
ii) rhiynahu ä‹ f«g§fŸ, xa®fŸ k¡fë‹ cæU¡F CW éisé¡F«
tifæš ÏU¡Fkhdhš cldoahf kh‰w ä‹thça« _y« elto¡if
nk‰ bfhŸs nt©L«. mj‰Fça bryit jäœehL ä‹thçank V‰W¡
bfhŸS«.
iii) mghafukhd ãiyæš cŸs ä‹ f«g§fŸ, rhiy éçth¡f« brŒÍ« nghJ«
mšyJ ngh¡Ftu¤J¡F Ïilôwhf cŸs ä‹ f«g§fŸ, Ú®ãiyfŸ k‰W«
Cuh£Á, Cuh£Á x‹¿a f£ol§fëš cŸs ä‹ f«g§fis kh‰w« brŒa
mtÁa« V‰go‹ ä‹ thça¤Â‹ _y« kh‰w« brŒa elto¡if nk‰bfhŸs
nt©L«.
3 .3 .3 .3 .3 . ghJfh¡f¥g£l FoÚ® nghJkhd msÎ »il¡f tif brŒjš
ghJfh¡f¥g£l FoÚ® tH§FtJ »uhk Cuh£Áæ‹ f£lha flikahF«. »uhk
Cuh£Áæš bghJ k¡fS¡F éir¥ g«òfŸ, if¥g«òfŸ k‰W« bghJ¡ FHhŒfŸ
ngh‹wt‰¿‹ _y« FoÚ® éãnahf« brŒa¥g£L tU»wJ. nghJkhd Ú® Mjhu«
cŸs Ïl§fëš Å£L¡FHhŒ Ïiz¥òfŸ _yK« FoÚ® tH§f¥g£L tU»wJ.
Ïjid ãiwnt‰Wtj‰fhf Cuh£Áæ‹ bghJ ãÂ, jäœ ehL FoÚ® tofhš thça«
k‰W« Ñœ¡fhQ« £l§fë‹ _ykhfΫ ãiwnt‰WtJ Cuh£Á k‹w¤Â‹
bghW¥ghF«.
Ïj‰fhd Cuh£Á k‹w Ô®khd« ãiwnt‰w¥g£L, Ï¥gâfis nk‰ bfhŸs
Ñœ¡F¿¥Ã£l ã Mjhu§fis bgw elto¡if nk‰bfhŸs¥gl nt©L«.
• Cuh£Á ã¡ fz¡F v© 1š khãy ã¡ FG khåa« k‰W« Ïju tç
Ïd§fëèUªJ bgw¥gL« cgç ãÂæš òÂa Mœ Jis¡ »zWfŸ mik¤jš,
Fμõm] {ºÁõP®
23
òÂa ÁW ä‹éir¥ g«òfŸ mik¤jš, jiuk£l Ú® nj¡f¤ bjh£ofŸ k‰W«
nkš ãiy Ú®¤ nj¡f¤ bjh£ofŸ mik¤J ghJfh¡f¥g£l FoÚ® tH§fyh«.
• r£l k‹w cW¥Ãd® bjhF nk«gh£L¤ £l¤Â‹ Ñœ cça xJ¡ÑLfŸ bg‰W
òÂa Mœ Jis¡ »zWfŸ, ÁW ä‹ éir g«òfŸ ngh‹w gâæid
nk‰bfh©L FoÚ® tH§fyh«.
• ghuhSk‹w cW¥Ãd® nk«gh£L¤ £l¤Â‹ Ñœ cça xJ¡ÑLfŸ bg‰W òÂa
Mœ Jis »zWfŸ, ÁW ä‹ éir¥ g«òfŸ ngh‹w gâæid nk‰bfh©L
FoÚ® tH§fyh«.
• jäœ ehL FoÚ® tofhš thça¤Â‹ _y« cça K‹bkhêÎfŸ mD¥Ã nkš ãiy
Ú®¤ nj¡f bjh£ofis mik¤J FoÚ® tH§fyh«.
• Cuh£Á x‹¿a¤Â‹ bghJ ãÂæ‹ Ñœ òÂa Mœ Jis¡ »zWfŸ k‰W« ÁW
ä‹ éir¥ g«òfŸ ngh‹w gâæid nk‰bfh©L FoÚ® tH§fyh«.
• Cuf c£f£lik¥ò £l¤Â‹ Ñœ gâæid nk‰bfh©L FoÚ® tH§fyh«.
• jäœ ehL F¡»uhk§fŸ f£lik¥ò nk«gh£L¤ £l¤Â‹ Ñœ gâæid
nk‰bfh©L FoÚ® tH§fyh«.
• M Âuhél® ey¤ Jiwæ‹ _ykhf »uhk Cuh£Áia¢ nr®ªj M Âuhél®
tÁ¡F« Ïl§fis nj®Î brŒJ cça K‹bkhêÎfŸ mD¥Ã x¥òjš bg‰W
FoÚ® tH§fyh«.
� FoÚ® guhkç¥ò gâfŸ:-:-:-:-:-
»uhk Cuh£ÁæYŸs if¥g«òfŸ, éir¥g«òfŸ k‰W« FoÚ® Mjhu§fŸ
gGJ V‰gL« nghJ cldoahf f©l¿ªJ gGJ Ú¡f« brŒJ ga‹gh£o‰F
bfh©Ltunt©oaJ »uhk Cuh£Áæ‹ flikahF«.
4.4.4.4.4. »uhk òw§fëš bghJ Rfhjhu¤ij nk«gL¤Jjš:-:-:-:-:-
bghJ¡ fê¥Ãl§fŸ f£Ljš, gŸëfëš Rfhjhu trÂfis ãWÎjš,
ÅLfëš fê¥Ãl trÂfis V‰gL¤Â¡ bfhŸs k¡fS¡F cjé brŒjš, Ïj‹ _y«
»uhk¥òw¢ R‰W¢ NHš khRgLtij¤ jL¤J jå eg® Rfhjhu trÂia nk«gL¤Jjš.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
24
kiH¡ fhy§fënyh mšyJ rhjhuzkhfnth bjU¡fëš mšyJ rhiyfëš
rh¡fil Ú® / kiH Ú® nj§Ftjhš k¡fë‹ ga‹gh£o‰F mšyJ Rfhjhu¤Â‰F¡
nfL éisé¡Fkhdhš cldoahf òJ¥Ã¡f¥gl nt©oa rhiyfŸ/rh¡filfë‹
kÂ¥Õ£o‹ mo¥gilæš »uhk Cuh£Á ã / r£l k‹w cW¥Ãd® bjhF nk«gh£L¤
£l« / ehlhSk‹w cW¥Ãd® cŸq® bjhF nk«gh£L¤ £l« / “jhŒ” £l«
ngh‹wt‰¿š ã xJ¡ÑL bg‰W elto¡if nk‰bfhŸsyh«.
� »uhk Cuh£Áfëš cŸs bjU¡fëš fêÎ Ú® nj§fhkš ÏU¡f cça fêÎ Ú®
fhšthŒfis mik¤J ghJfh¡f¥gl nt©oaJ Cuh£Áæ‹ f£lha
flikahF«. Cuh£Áæ‹ bghJ ã , Cuf c£f£lik¥ò ãÂ, r£lk‹w
cW¥Ãd® bjhF nk«gh£L ãÂ, ehlhSk‹w cW¥Ãd® cŸq® bjhFÂ
nk«gh£L ã ngh‹w £l§fŸ _ykhf cça ã xJ¡ÑL bg‰W Ï¥gâæid
nk‰bfhŸsyh«.
� KG Rfhjhu¤ £l¤Â‹ Ñœ »uhk Cuh£Áæš cŸs gŸëfëš fê¥Ãl§fŸ
f£o guhkç¥ò¥ gâ nk‰bfhŸs¥gl nt©L«.
� KG Rfhjhu £l¤Â‹ Ñœ m§f‹tho gŸëfëš fê¥Ãl§fŸ f£o guhkç¥ò
gâ nk‰bfhŸs¥gl nt©L«.
� KG Rfhjhu £l¤Â‹ Ñœ x›bthU jåeg® ÅLfëY« fê¥giwfŸ f£l¤
j¡f éê¥òz®Î V‰gL¤Â mid¤J ÅLfëY« fê¥giwfŸ f£l elto¡if
nk‰bfhŸs nt©L«.
� xU§»izªj kfë® Rfhjhu tshf§fŸ V‰gL¤Â »uhk Cuh£ÁæYŸs kfë®
midtU« ga‹bgW« tifæš ga‹gh£o‰F bfh©LtªJ guhkç¥ò gâfŸ
nk‰bfhŸs nt©L«.
� »uhk Cuh£ÁæYŸs mid¤J bjU¡fëY« Âdrç F¥igfis mf‰¿Í«
k‰W« fêÎ Ú® nj§fht©z« öŒikahd »uhkkhf it¤ÂU¥gJ »uhk
Cuh£Áæ‹ flikahF«. Ï¥gâ¡F cŸq® kfë® Ra cjé¡ FG¡fë‹
nritæid¥ ga‹gL¤J¡ bfhŸsyh«.
Fμõm] {ºÁõP®
25
� òj®fŸ, K£brofis mf‰Wjš, gh®¤Ôåa« ngh‹w éõ¢ brofis xê¤jš,
ghG§»zWfŸ, F£ilfŸ ngh‹wt‰iw¤ ö®¤jš, ghèÔ‹ igfis mê¤jš
k‰W« mt‰iw ga‹gL¤Jtij¤ j鮤jš M»a gâfŸ _y« bghJ
k¡fë‹ Rfhjhu¤Â‰F« ghJfh¥Ã‰F« V‰gL« ÏilôWfis¤ j鮡fyh«.
5 .5 .5 .5 .5 . R‰W¢ NHš khR miltij¤ j鮤jš :- :- :- :- :-
»uhk¥òw§fëš R‰W¢ NHš khR miltij¤ j鮡f cça jL¥ò
elto¡iffŸ nk‰bfhŸsš, F¿¥ghf Ú® ãiyfŸ khRgLtij jL¤jš, fêÎ Ú®¡
fhšthŒfŸ mid¤ÂY« clD¡Fl‹ fêÎ Úiu mf‰¿ Rfhjhu¡nfL V‰gLtij¤
jL¤jš. ÂdªnjhW« F¥ig¡ Ts§fisÍ«, fêÎfisÍ« bjU¡fëèUªJ mf‰¿
cu¡FêfŸ mik¤J cu« jahç¥gj‹ _yK« »uhk¥òw§fëš ku§fis e£L«, R‰W¥
òw¢ NHiy ca®¤Jjš.
6 .6 .6 .6 .6 . ÏLfhL k‰W« RLfhL M»at‰iw mik¤J guhkç¤jš :- :- :- :- :-
»uhk Cuh£Á¡F x¥gil¡f¥g£LŸs ÏLfhL k‰W« RLfhL, òw«ngh¡F
ãy§fë‹ é°Ôud« M»at‰iw r«kªj¥g£l »uhk ã®thf mYty®fëläUªJ
jäœ ehL Cuh£ÁfŸ r£l« ÃçÎ 225‹ go tiugl«, Á£lh k‰W« ml§fš bg‰W
mt‰¿‹ Ïl§fis msΡfš C‹¿ ghJfh¥ghf KŸntèfŸ mik¤J »uhk
k¡fŸ ga‹gL« t©z« ga‹gh£o‰F¡ bfh©L tunt©L«.
éU¥g¡ flikfŸ (ÃçÎ 111) :- :- :- :- :-
Ïš cŸs flikfŸ f£lha¡ flikfS¡F mL¤j ãiyæš K‹Dçik
ju¥gl nt©oait MF«. xU Áy éU¥g¡ flikfŸ »uhk§fëš mÂf
K¡»a¤Jt« bgwyh«. vdnt éU¥g¡ flikfisÍ« »uhk Cuh£ÁfŸ ãÂ
ãiy¡nf‰g K‹Dçik më¤J brašgL¤j nt©L«.
• rhiyfëš ÏUòwK« ku¡ f‹Wfis e£L guhkç¤jš :-
td¤Jiw / e‹bfhilahs®fŸ / mU»YŸs bjhêš ãWtd§fŸ/ bjh©L
ãWtd§fŸ M»at‰¿èUªJ ãÂÍjé bg‰W Ï¥gâæid nk‰bfhŸSjš.
Fiwªjg£r« Å£o‰F xU ku« ts®¡f gŸëfëš gæY« khzt / khzéaiu gŸë
MÁça®fis¡ bfh©L C¡f¥gL¤Jjš.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
26
• FoæU¥ò k‰W« f£ll§fŸ cŸs gFÂfS¡F m¥ghš cŸs rhiyfëY«
ghJfh¥ò fU bjU és¡FfŸ mik¤J guhkç¤jš.
• Cuh£Áæ‹ tUkhd¤ij mÂfç¡f bghJ rªijfŸ mik¤J guhkç¤jš.
• »uhk Cuh£Á Ô®khd« Ïa‰¿ bghJ éãnahf¡ filfis guhkç¤jš.
• cŸq®¤ ÂUéHh¡fëY« rªijfëY« bghJ Rfhjhu trÂfis »uhk Cuh£Á
ã _y« nk‰bfhŸSjš.
• t©o ãW¤Jäl«, ngUªJ ãW¤Jäl«, fhšeil¤ bjhGt§fŸ M»at‰iw
guhkç¤jš.
• Ïiw¢Á Tl§fŸ f£Ljš.
Fμõm] {ºÁõP®
27
• gaâfŸ k‰W« bghJ k¡fŸ j§Fäl§fis mik¤J mt‰iw guhkç¤jš.
• go¥gf§fŸ V‰gL¤Â guhkç¤jš.
• thbdhè, bjhiy¡fh£Á miwfŸ, éisah£L ÂlšfŸ k‰W« ó§fh¡fŸ
mik¤J mt‰iw guhkç¤jš.
• cl‰gæ‰Á ãiya§fis mik¤J guhkç¤jš.
• Kiwrhuh¡ fšé, r_f¡ fšé k‰W« taJ tªnjh® fšé ãiya§fŸ
M»at‰iw mik¤J el¤Jjš.
• k¡fë‹ bghJ tr¡fhf rKjha¡ Tl§fŸ f£Ljš.
• bghJ Rfhjhu¥ ghJfh¥ò, bghJ ey« k‰W« bghGJ ngh¡F ngh‹w trÂfis
V‰gL¤Jjš.
• muR m›t¥nghJ x¥gil¡F« Ãw flikfŸ.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
28
x¥gë¥ò gâfŸ (ÃçÎ 112, 113 ,114)
»uhk Cuh£Áfë‹ f£lha¡ flikfŸ k‰W« éU¥g¡ flikfŸ jéu muR
Áy ts®¢Á¤ £l§fis ãiwnt‰W« bghW¥igÍ« mitfël« x¥gil¤JŸsJ.
cjhuzkhf Ñœ¡f©l £l§fis »uhk Cuh£ÁfŸ ãiwnt‰w nt©L«.
• jäœ ehL F¡»uhk§fŸ f£lik¥ò nk«gh£L¤ £l« “jhŒ”
• Kjyik¢rç‹ Nça r¡ÂÍl‹ Toa gRik ÅLfŸ £l«
• Cuf f£lik¥ò £l«
• ϪÂuh ãidÎ FoæU¥ò £l«
• kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cW £l«
• Nça r¡ÂÍl‹ Toa bjU és¡FfŸ
• KG Rfhjhu Ïa¡f«
• öŒikahd »uhk Ïa¡f«
Ãw Jiw gâfŸ
Ãw Jiw gâfŸ _ykhf gšntW njitfis ãiwnt‰¿¡ bfhŸs »uhk
Cuh£ÁfŸ cça elto¡iffis vL¡f nt©L«. Å£Lkid Ïšyhjt®fS¡F
g£lh tH§Fjš, KÂnah® cjé¤ bjhif ngh‹w r_f ey¤ £l§fS¡F tUthŒ¤
Jiw k‰W« r_f ey¤ Jiw _ykhf jFÂahdt®fS¡F cjéfŸ bg‰W¤ jUjš
ngh‹wt‰iw »uhk Cuh£ÁfŸ K‹å‹W brŒtJ mtÁa«.
»uhk¤Âš FoÚ® nghJkhdjhf Ïšiybaåš, òÂa éir¥g«ò £l¤ij
ãiwnt‰w FoÚ® tofhš thça¥ bgh¿ahs®fSl‹ bjhl®ò bfh©L »uhk
Cuh£Áæ‹ Ô®khd¤ij tH§», Fiwªjg£r njitfŸ £l«, éiuÎgL¤j¥g£l
FoÚ® £l« ngh‹wt‰¿‹ _y« òÂa FoÚ®¤ £l§fis ãiwnt‰¿¡ bfhŸs
nt©L«. mnj nghš »uhk Cuh£Á¢ rhiyfŸ, bjU¡fŸ, if¥g«òfŸ, bjUés¡F
ngh‹w gšntW gâfis »uhk Cuh£ÁfŸ mt‰¿‹ ã Mjhu¤njhL ãiwnt‰w
nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
29
jå eg®fë‹ bghUshjhu nk«gh£o‰fhf brašgL¤j¥gL«, bgh‹éHh »uhk
RantiythŒ¥ò¤ £l¤Â‹ Ñœ tWik¡nfh£o‰F¡ Ñœ cŸs FL«g§fis
xU§»iz¤J, Ra cjé¡ FG¡fshf kh‰¿, nrä¥ò gH¡f¤ij C¡Fé¡f
nt©L«. Ϥ£l¤Â‹ go jåeg® k‰W« kfë® Ra cjé¡ FG¡fS¡F t§»fŸ
_y« nk‰go £l¤Â‹ Ñœ më¡f¥gL« kh‹a cjéÍl‹ bghUshjhu cjé më¡f
elto¡if nk‰bfhŸsyh«.
thœ¡if¤ju nk«gh£o‰fhd elto¡if
Rfhjhu nk«ghL, bg©fŸ k‰W« FL«g ey«, bfh¤joik xê¥ò, kj
ešèz¡f«, Ô©lhik xê¥ò ngh‹w gšntW rKjha Ãu¢ridfis¡ fisa
Cuh£ÁfŸ £lä£L, Ãu¢rhu§fis nk‰bfh©L éê¥òz®it V‰gL¤j nt©L«.
xU FL«g« v›thW tUthŒ¡nf‰wgo bryÎ brŒ»wnjh, mnj nghš »uhk
Cuh£ÁfŸ £lä£L tUthŒ¡nf‰wgo bryÎ brŒJ«, njit¡nf‰wgo ãÂ
Mjhu¤ij Âu£oÍ« brašgl nt©L« v‹gij¡ fU¤Âš bfhŸs nt©L«.
Âl¡fêÎ nkyh©ik/R‰W¥òw¢NHš ghJfh¡f j‹dh®t bjh©L
ãWtd§fŸ / bjhêš ãWtd§fŸ/mw¡f£lisfë‹g§»id C¡Fé¤jš.
mo¥gil trÂfis cUth¡Ftš bjh©L ãWtd§fë‹ / bjhêš ãWtd§fë‹
g§nf‰Ãid¥ bgWjš.
bjU és¡FfŸ / FoÚ® Mjhu§fSl‹ mik¡f¥g£LŸs rhiyfis
Kiwahf guhkç¥ò brŒt‹ _y« guhkç¥ò bryéd¤ij Fiw¤jš. t§»fël«
flDjé bg‰W, tUthia mÂfç¡f¡Toa fšahz k©lg§fŸ, Fë® nrä¥ò
»l§FfŸ, fh‰whiyfŸ ngh‹wt‰iw V‰gL¤Jjš.
Cuh£Áæ‹ flikfis ãiwnt‰Wtj‰F Áy F¿¥òfŸ
»uhk Cuh£Áæ‹ K¡»a f£lha flikfŸ, éU¥g flikfŸ, x¥gë¥ò
flikfŸ M»at‰iw KGikahd mséš ãiwnt‰WtJ F¿¤J Áy F¿¥òfŸ
ÑnH ju¥g£LŸsJ.
f£ll§fŸ
• btŸis mšyJ t®z« óRtJ Kiwahf Ïu©L M©o‰F xU Kiw jtwhkš
nk‰bfhŸs nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
30
• btë¥ó¢Áš (Outer Plastering) bto¥ò V‰g£lhš mt‰iw ãt®¤Â brŒa
nt©L«. Ïšiyba‹whš btë¥ó¢R bto¥ò f£ll Rt®fS¡F nfL
éisé¡F«.
• <u¡fÁÎ V‰g£L f£ll« xGFtij Ú©l ehŸ m¥gona élhkš clnd Tiu¥
gFÂæš j£L XL kh‰¿ Ó® brŒa nt©L«.
• r‹dš fjÎfëš V‰gL« gGJfis m›t¥nghJ rç brŒjhš bgça gGJfis
j鮡fyh«.
• cŸjs¤Âš V‰gL« ÁW ÁW bto¥ò¡fis clnd Ó® brŒjš.
rhiy k‰W« ghy§fŸ
• rhiyfëš j©Ù® nj§Ftij¤ j鮤jš
• rhiy Xu§fëš j©Ù® XLtj‰F tê tF¤jš
Fμõm] {ºÁõP®
31
• rhiy Xu§fëš gŸs§fŸ ÏUªjhš k© rça élhkš gŸskhF« gFÂæš ku«/
bro it¤J¡ f£L¥gL¤Jjš.
• Fs¡fiu rhiyba‹whš, rhiy rçÍ« mgha« cŸs Ïl¤Â‰F f‰fŸ mšyJ
fh‹»ß£ f£Lkhd« mik¤J Ó® brŒjš.
• ghy§fS« rhiyÍ« Ïiza¥bgW« Ïl¤Âš gŸs§fŸ V‰gL« nghJ clnd
k©iz¡ bfh£o ãu¥g nt©L«. m›thW brŒaéšiyba‹whš m¢rhiyna
J©L gL« ãiy V‰glyh«.
• FHhædhš Md ÁWghy§fshdhš (Piped Culvert) FHhŒfŸ bjçah t©z«
ruis k‰W« k© bfh©L ãu¥g nt©L«. m›thW bjça¥ bgW« m¡FHhæš
cil¥ò V‰g£lhš mJ xU bgça bryédkhF«.
• FHhæš mil¥ò Ïšyhkš R¤j« brŒa nt©L«. mil¥ò V‰g£lhš FHhŒ¡F
nkš éçªJ ÁW ghy¤Â‹ f£L k©iz mç¤J¢ br‹W bgça bryéd¤ij
V‰gL¤J«.
• Ïnj nghš f© ghy§fëY« (Vent Culvert) mil¥ò V‰glhkš R¤j« brŒa
nt©L«. mil¥ò V‰g£lhš fšt®£ ghy« nkš Ú® Xlhkš ghy¤Â‰F«
rhiy¡F« FW¡nf mç¥ig V‰gL¤Â mÂf bryéd¤Âš KoÍ«.
• f¥Ã k‰W« jh®¢ rhiyfëš j©Ù® nj§fht©z« guhkç¡f nt©L«.
j©Ù® nj§»dhš clnd Fê V‰g£L rhiyna Ó®bf£L éL«.
• ngUªJ k‰W« Ãw fduf t©ofŸ bršY« jh®¢rhiyæš jh® KoÍ«
Ïl¤Â‰F« k© ruis Mu«Ã¡F« Ïl¤Â‰F« rkãiy ÏU¡f nt©L«. k©
mç¤J ÏUªjhš clnd ruisia ãu¥Ã rk¥gL¤j nt©L«.
Ïju f£Lkhd§fŸ :
• VçfŸ, Fs§fëš fiufŸ gGjilªÂUªjhš m›él¤Âš k© ãu¥Ã rk‹
brŒa nt©L«.
• btë thŒ¡fhèš Fs«/Vçæš Ú® bfhŸssé‰F¤ j©Ù® j§F« t©z«
kilæid¢ Ó® brŒa nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
32
• thŒ¡fhèš bfhŸssé‰F nkš j©Ù® tu¤J tu¥bg‰whš m¤j©Ù®
Kiwahf totj‰F« toªJ brštj‰F« kil k‰W« btëthŒ¡fhš rçahf¥
guhkç¡f¥gl nt©L«.
• Fs¤Âš cŸs go¤Jiwfëš ÁW gGÂUªjhY« clnd Ó® brŒa nt©L«.
mšyJ mç¥ò V‰g£L go¤Jiwna ciltj‰F thŒ¥ò©L.
• Fs§fis khL k‰W« fhšeilfŸ cgnahf¥gL¤J« têtiffis¢ rçahf¡
f©fhâ¡f nt©L«. Ïšiynašmit Fs¤Â‹ fiufis¥ gyÅdkh¡»
j©Ù® nj§fhkš Xo têtj‰F tê tF¡F«.
• if¥g«òfëš ÁW gGJ V‰g£lhY« clnd Ó® brŒa nt©L«.
• Ú® ãiy t‰¿ ifg«òfëš Ú® tuéšiyba‹whš mt‰iw Kiwnflhf¥
ga‹gL¤Jjš TlhJ. éisah£L¥ bghUsh¡F« ÁWt®fëläUªJ ghJfh¡f
nt©L«.
• bjU¡fëš Ú®¤nj¡f¤ bjh£oæèUªJ x›bthU Ïl¤Â‰F« Úçid¡
bfh©L bršY« FHhŒfŸ btëna bjçahkš g¡f¥g£oU¡f nt©L«.
• FoÚ®¡ »zWfis jL¥ò¢ Rt® mik¤J ghJfh¡f nt©L«.
nkny F¿¥Ã£LŸsthW Cuh£ÁfŸ jkJ flikfis ãiwnt‰WtJl‹
bghJ¢ brh¤J¡fis¥ ghJfh¥gJ« »uhk Cuh£Áæ‹ Ï‹¿aikahj flikahF«.
Fμõm] {ºÁõP®
33
3. »uhk Cuh£Á¤ jiyt® k‰W« brašmYtyç‹ bghW¥òfŸ k‰W« flikfŸ
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
34
Fμõm] {ºÁõP®
35
3. »uhk Cuh£Á¤ jiyt® k‰W« braš mYtyç‹ bghW¥òfŸ
k‰W« flikfŸ
»uhk Cuh£Áæ‹ jiyt® k‰W« braš mYty®
xU »uhk Cuh£Áæ‹ jiytnu mªj »uhk Cuh£Áæ‹ braš mYty® Mth®.
(murhiz ãiy v©.225 C.t.Jiw ehŸ 15.10.1996)
»uhk Cuh£Á¤ jiyt®,braš mYty® v‹w ãiyæš ãiwnt‰w¥gl nt©oa bghW¥òfŸ
• »uhk Cuh£Á¤ jiyt® braš mYtyuhf brašgl nt©L«
• »uhk rig¡ T£l§fis tUl¤Â‰F eh‹F Kiw (#dtç 26, nk 1, Mf°£ 15,
m¡nlhg® 2) T£l nt©L«. tuÎ bryÎ F¿¤j étu§fŸ »uhk rigæš
it¡f¥gl nt©L«.
• »uhk Cuh£Áæ‹ T£l¤Âid khj« xU Kiw T£l nt©L«.
• T£l§fëš jiyik V‰W Kiwahf el¤Â Ô®khd§fis gÂÎ brŒa nt©L«.
• òÂjhf gjéna‰F« cW¥Ãd®fis cW bkhê vL¡f¢brŒJ Ô®khd¥
ò¤jf¤Âš gÂÎ brŒa nt©L«.
• »uhk Cuh£Á¡ T£l§fS¡fhd nj k‰W« T£l¥ bghU£fŸ KoÎ brŒtJ
k‰W« T£l¤Âš Ô®khd§fis gÂÎ brŒtJ Ït® flikahF«.
• Ô®khd efš T£l« eilbg‰w _‹W eh£fS¡FŸ Cuh£Áæ‹ MŒthsU¡F
mD¥g¥gl nt©L«. (1994 jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« ÃçÎ-92)
• »uhk Cuh£Á¡fhd ts®¢Á¤ £l« jah® brŒJ »uhk rigæ‹ x¥òjš bgw
nt©L«.
• bghUshjhu K‹nd‰w« k‰W« r_f Ú¡fhd £l§fis cW¥Ãd®fSl‹
ÏizªJ brašgL¤j nt©L«.
• x›bthU M©L« or«g® 31 ¡FŸ mL¤J tU« ãÂah©o‰fhd tuÎ bryÎ
£l« jah® brŒJ, Ã¥utç khj¤Â‰FŸ »uhkrig k‰W« »uhk Cuh£Áæ‹
x¥òjš bgw nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
36
• r£l¤Â‹ gšntW ÃçÎfëš jiytU¡bfd ã®zæ¡f¥g£LŸs flikfis
ãiwnt‰Wjš k‰W« muR m›t¥nghJ Ãw¥Ã¡F« Mizfis¢ brašgL¤j
nt©L«.
• jiyt®, »uhk Cuh£Áæ‹ gjé tê cW¥Ãd® Mth®. nj®ªbjL¡f¥g£l
cW¥Ãd® xUtU¡Fça mid¤J cçikfisÍ« jiyt® bg‰¿U¥gh®.
(1994 jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« ÃçÎ-43(7))
• elªJ Koªj khj¤Â‹ fz¡Ffis got« v© 30 š gÂÎ brŒJ mL¤j khj«
Iªjh« nj¡FŸ t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á)¡F mD¥òjš.
• »uhk Cuh£Á¡fhd Ñœ¡f©l fz¡Ffis guhkç¤jš.
� »uhk Cuh£Á ã¡ fz¡F - I
� jäœehL ä‹rhu thça« / jäœehL FoÚ® tofhš thça¤Â‰F
brY¤j nt©oa ã¡fz¡F - II
� £l ã¡ fz¡F - III
� kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cW £l ã¡ fz¡F - IV
� Cuf Å£L tr £l ã¡ fz¡F - V
� gRik ÅLfŸ £l ã¡ fz¡F - VI
• fhnrhiy tH§F« nghJ »uhk Cuh£Á¤ jiytU« mtUl‹ Jiz¤jiytnuh
mšyJ Ïu©lh« ifbaG¤ÂLtj‰fhf Cuh£Áfë‹ MŒthsuhš x¥òjš
bg‰W nj®Î brŒa¥g£l cW¥Ãdnuh ÏizªJ ifbah¥gä£L tH§f¥gl
nt©L«.
• xU neu¤Âš mtru« fU %.2000/- tiu kÂ¥ÕLŸs gâfis (Xuh©oš
bkh¤j« %.5000/-¡F äfhkš) kÂ¥ÕL Ïšyhkš nk‰bfhŸSjš.
• £l ã¡ fz¡»š nk‰bfhŸs¥gL« bryéd§fis¥ bghU¤jtiu g£oaèš
t£lhu ts®¢Á mYtyuhš Ïirtë¡f¥g£l Ëò fhnrhiy tH§Fjš.
• »uhk Cuh£Á ãÂæèUªJ M©L tuÎ bryΤ £l¤Âš Ïl« bg‰w gâfS¡F
k£L« bryéd« nk‰bfhŸSjš.
• Ï›thW nk‰bfhŸs¥gL« gâfëš xJ¡f¥g£l ãÂæèUªJ be¿Kiwfë‹
go guhkç¥ò / _yjd¥ gâfisna nk‰bfhŸs nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
37
4. »uhk Cuh£Áæ‹ Cuh£Á brayhs® gâãgªjidfŸ, ã®thf f£L¥ghLfŸ, flikfŸ
k‰W« bghW¥òfŸ
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
38
Fμõm] {ºÁõP®
39
4. »uhk Cuh£Áæš gâah‰W« Cuh£Á brayhsç‹ gâ
ãgªjidfŸ, ã®thf f£L¥ghLfŸ, flikfŸ k‰W« bghW¥òfŸ
x›bthU »uhk Cuh£ÁæY« »uhk Cuh£Áæ‹ gâæid brašgL¤j xU
»uhk Cuh£Á¡F xU Cuh£Á cjéahs® v‹w Åj¤Âš gâ ãakd« brŒa¥g£lJ.
j‰nghJ Cuh£Á cjéahs® v‹w gâæl¤Â‹ bgaçid, “Cuh£Á brayhs®”
vd kh‰w« brŒJ Mizæl¥g£LŸsJ. nkY«,gâ ãgªjidfŸ ã®thf
f£LghLfŸ, flik k‰W« bghW¥òfŸ F¿¤J murhiz ãiy v© 175 Cuf ts®¢Á
(k) Cuh£Á (Ï5)Jiw ehŸ 05.12.2006 k‰W« murhiz ãiy v© 52 Cuf ts®¢Á
k‰W« Cuh£Á (Ï5) Jiw ehŸ 29.08.2011 ‹go Ñœ¡f©l gâfis brŒa
Mizæl¥g£LŸsJ.
gâ ãgªjidfŸ
• »uhk Cuh£Á¤ jiyt® gâ ãakd« brŒÍ« mÂfhu« gil¤jt® Mth®.
• Cuh£Áæ‹ tUkhd« k‰W« k¡fŸ bjhif v›tsÎ Mf ÏUªjhY«, Cuh£Á
brayhs® ãiy 2š jh‹ òÂa ãakd§fŸ brŒa¥gl nt©L«.
• neuo ãakd¤Â‹ _y«, Ϫj¥ gâæl§fS¡F ãakd« brŒa vªj tUl¤Âš
ãakd« brŒa¥gL»wnjh mªj tUl¤Âš Éiy Kjš ehëš 28 taJ ÏU¡f
nt©L«. ÉgL¤j¥g£nlh® / äfΫ ÉgL¤j¥g£nlh® / MÂÂuhél® k‰W«
gH§FoædU¡F mÂf g£r taJ tu«ò 33 MF«.
Ïju jFÂfŸ
• Ϫj éÂKiwfŸ btëæl¥gL« ehëš fhèahf cŸs gâæl¤Â‰F« Ïå
tU§fhy§fëš fhèahF« gâæl¤Â‰F« ãakd« nfhç é©z¥Ã¥gt®fŸ
Fiwªjg£r« +2 mšyJ mj‰F Ïizahd nj®éš nj®¢Á bg‰¿U¡f
nt©L«.
• vªj Cuh£Á¡F gâ ãakd« brŒa¥gL»wnjh mªj Cuh£Áæš tÁ¥gtuhf
ÏU¡f nt©L«.
• mnj Cuh£Áæš jFÂahdt®fŸ »il¡féšiy v‹whš mªj Cuh£Áia
x£oÍŸs Ïju Cuh£Áfëš ÏUªJ ãakd« brŒayh«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
40
• Kiwahd gâaik¥Ã‹ gh‰g£l gâahs®fS¡F mDk¡f¥gL« XŒñÂa
ga‹fŸ, nj®Î ãiy, Áw¥ò ãiy, fUiz mo¥gilæš thçRfS¡F gâ,
tU§fhy it¥ò ãÂ, <£oa éL¥ò fhrh¡Fjš ngh‹w rYiffŸ
Ï¥gâæl¤Â‰F eilKiwæš cŸs éÂfë‹ go mDk¡f j¡fit mšy.
ã®thf¡ f£L¥ghLfŸ
• Ϫj¥ gâæl§fëš Ïå ãakd« brŒa¥gL«, x›bthU egU« mªjªj
Cuh£Áæ‹ braš mYtyuhf cŸs Cuh£Á¤ jiytç‹ f£L¥gh£o‹ Ñœ
gâòçt®.
• Cuh£Á brayhsU¡fhd éL¥ò Cuh£Á¤ jiyt® mDkÂ¥gh®. 60 eh£fS¡F
nk‰g£l éL¥ò fhy¤ij t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£ÁfŸ)
mDkÂ¥gh®.
• Cuh£Á brayhsU¡fhd CÂa« ã®zæ¤jš k‰W« CÂa ca®Î tH§Fjš
ngh‹wt‰iw t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£ÁfŸ) mDkÂ¥gh®.
Cuh£Áfë‹ MŒths® v‹w Kiwæš kht£l M£Á¤ jiyt® Cuh£Á¤
jiytUl‹ MnyhÁ¤J kht£l¤Â‰FŸ khWjš brŒÍ« mÂfhu« c©L.
• Ϫj gâæl§fëš Ïå ãakd« brŒa¥gL« x›bthU egU« vªj ehëš
gâæš nrU»whnuh mªj ehŸ Kjš Ïu©L tUlfhy¤Â‰F jF fh©
gUt¤Âš ÏU¥gjhf¡ fUj¥gL« mšyJ bjhl®¢Áahd _‹W tUl fhy¤Âš
Ïu©L tUl§fŸ gâæš ÏU¤jš nt©L«.
• »uhk Cuh£Áæ‹ ã®thf¤Âš, Cuh£Á brayhs® Jiwæ‹ éÂKiw Ûwš,
xG§Ñd«, ftd¡ FiwÎ, jFÂæ‹ik, flik jtWjš, jtwhd
elto¡iffŸ ngh‹wt‰¿š <Lg£lhš mªj Cuh£Á brayhsiu f©ld«,
mguhj«, CÂa ca®Î mšyJ gâ ca®it ãW¤Â it¤jš mšyJ _¥ò¥
g£oaèš ju« Ïw¡Fjš, mšyJ Ñœãiy¥ gâæl¤Âš it¤jš mšyJ
fhyKiw CÂa¤Âš Ñœãiyæš it¤jš, j‰fhèf gâ Ú¡f« brŒjš,
gâæèUªJ Ú¡Fjš mšyJ gâéy¡f« brŒayh«. ÏU¥ÃD« mj‰F
K‹ghf mªj Cuh£Á brayhsiu neuo érhuiz¡F miH¥gJ c£gl
mt®jdJ és¡f¤ij më¡f mtU¡F nghÂa thŒ¥ò më¡f¥g£oU¡f
nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
41
• Cuh£Áæ‹ KoΡF vÂuhd nkš Kiwp£il Cuh£Á¤ jiytç‹ Miz
»il¡f¥bg‰w 30 Âd§fS¡FŸ t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á) Ïl«
gÂÎ brŒJ bfhŸsyh«. nkY« t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á)-‹ KoÎ
Ûjhd Ïu©lhtJ nkš Kiwp£il t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á)
mt®fë‹ Miz »il¡f¥ bg‰w 60 Âd§fS¡FŸ kht£l M£Á jiytçl«
gÂÎ brŒJ bfhŸsyh«.
• 58 taJ ãu«Ãa Ë Cuh£Á brayhs®fŸ gâæš bjhlu mDk¡f¥gl
kh£lhJ.
• t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á) Cuh£Á brayhs®fë‹
gâ¥gÂntLfis guhkç¡f nt©L«.
• Ï¥gâahs®fë‹ gâ¤Âw‹ F¿¤J, Jiz t£lhu ts®¢Á mYty® k‰W«
t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á) M»nah® MŒÎ brŒth®fŸ. Ϫj
MŒÎ¡Fça got« k‰W« fhy mséid Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á
Ïa¡Fe® ã®zæ¥gh®.
flikfS« bghW¥òfS«.
• tç nf£òfis¤ jahç¤jš k‰W« mD¥òjš.
• Cuh£Á tç cŸë£l tUthŒ tNš k‰W« uÓJ ò¤jf§fŸ k‰W« bjhl®òila
Ïju gÂntLfŸ guhkç¤jš.
• mUtU¡f¤j¡f k‰W« mghafukhd bjhêšfS¡fhd f£lz tNš.
• buh¡f¥ ò¤jf« cŸë£l tUthŒ k‰W« bryéd« bjhl®òila 1 Kjš 31
gÂntLfŸ guhkç¤jš.
• Cuh£Áæ‹ brh¤J¥ gÂntLfis guhkç¤jš.
• Cuh£Áæ‹ khjhªÂu T£l V‰ghLfis¢ brŒjš.
• »uhk rig T£l V‰ghLfis¢ brŒjš.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
42
• Cuh£Á¤ Ô®khd§fis t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á) k‰W« cjé
Ïa¡Fe® (Cuh£Á) mt®fS¡F mD¥òjš.
• brY¤J¢ Ó£LfS¡F Ïy¡fäLjš, buh¡f¥ò¤jf¤Âš gÂÎ brŒjš k‰W«
Jiz t£lhu ts®¢Á mYty® / t£lhu ts®¢Á mYty®(»uhk Cuh£Á) / cjé
Ïa¡Fe® (Cuh£Á) M»nahU¡F m¿¡if mD¥òjš.
• »uhk Cuh£Áæ‹ FoÚ® tH§Fjš, bjUés¡F guhkç¥ò k‰W« rhiy¥guhkç¥ò
cŸë£l guhkç¥ò gâfŸ, k¤Âa k‰W« khãy muRfë‹ Â£l§fis
brašgL¤Jjš M»at‰¿š »uhk Cuh£Á jiytU¡F cjÎjš.
• »uhk Cuh£Áæ‹ tuÎ bryΠ£l¤ij jahç¤jš.
• »uhk Cuh£Á rhiyfŸ, Cuh£Á x‹¿a¢ rhiyfŸ k‰W« Cuh£Á òw«ngh¡F
ãy§fŸ k‰W« gÂntLfis¥ guhkç¤jš.
• »uhk Cuh£Á gâahs®fS¡fhd CÂa« tH§F« gÂntLfis guhkç¤jš.
• »uhk Cuh£Á bjhl®òila mid¤J vG¤j® gâfŸ.
• njÁa Cuf ntiy cW¤ £l¤Â‹ Ñœ, Âdrç gâahs® tUif¥ gÂntL
(NMR) guhkç¤jš.
• muR / Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á Ïa¡Fe® / kht£l M£Á¤ jiyt®
x¥gil¡F« Ïju¥gâfŸ.
• »uhk Cuh£Áæš Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á Jiwæ‹ _y«
brašgL¤j¥gL« mid¤J £l§fŸ bjhl®ghf mo¥gil òŸë étu§fis
bjhF¤J ca® mYty®fS¡F mD¥Ã muÁ‹ mid¤J £l§fë‹ gaD«
cça gadhëfS¡F / »uhk k¡fS¡F br‹wila »uhk Cuh£Á brayhsç‹
g§fë¥ò K¡»akhF«.
• »uhk Cuh£Áæ‹ f£lha k‰W« éU¥g flikfis ãiwnt‰w
nk‰F¿¥Ã£LŸs gâfis brŒtJ »uhk Cuh£Á brayhsç‹ flik k‰W«
bghW¥òfshF«.
Fμõm] {ºÁõP®
43
5. »uhk Cuh£Áfshš el¤j¥gL«
T£l§fŸ égu«
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
44
Fμõm] {ºÁõP®
45
5. »uhk Cuh£Áfshš el¤j¥gL« T£l§fŸ égu«
K‹Diu :
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994š »uhk Cuh£ÁfŸ Cuf¥ gFÂfëš
ãiwnt‰w¥glnt©oa flikfŸ k‰W« bghW¥òfŸ F¿¤J gšntW mÂfhu§fŸ
tH§f¥g£LŸsJ. khãy murhš »uhk Cuh£Á¡F vd x¥gil¡f¥gL« k¤Âa, khãy
muRfë‹ Â£l§fis ãiwnt‰W« bghW¥òfS« »uhk Cuh£Á¡F cŸsJ. mt‰iw
ãiwnt‰¿l njitahd ã Mjhu§fis k¤Âa, khãy muRfŸ tH§F»wJ. nkY«
»uhk Cuh£Áfëš tUthŒ Ïd§fŸ _yK« mo¥gil trÂfis nk‰bfhŸs
mÂfhu§fŸ tH§f¥g£LŸsd. »uhk Cuh£ÁahdJ ϪÂa #dehaf¤Âš mo¥gil
#dehaf mik¥ghfΫ cŸsJ. k¡fsh£Á¤ j¤Jt¤Âš btë¥gilahd, bghJ
k¡fsJ g§fë¥òl‹ Toa ã®thf« mika nt©L«. mjdo¥gilæš
nj®ªbjL¡f¥g£l k¡fŸ ÃuÂãÂfis¡ bfh©l mik¥ò jh‹ »uhk Cuh£Á. Ïj‹
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
46
jiyt® k‰W« cW¥Ãd®fŸ »uhk th¡fhs®fshš nj®ªbjL¡f¥gL»wh®fŸ.
Cuh£Á¤ jiytç‹ jiyikæš cW¥Ãd®fis¡ bfh©l »uhk Cuh£Á T£l¤Âš
Cuh£Áæ‹ brašghLfŸ mid¤J« éth¡f¥g£L Ô®khå¡f¥gL»wJ.
»uhk Cuh£Á¤ jiyt® jåeguhf xU bghUë‹ ÛJ KobtL¥gij él
Cuh£Áæ‹ k¡fŸ ÃuÂãÂfshd bgU«gh‹ikahd cW¥Ãd®fë‹ fU¤Â‹
mo¥gilæš KobtL¤jhš, m« Koéid #dehaf Kiw¥go mid¤J ju¥ò
k¡fS« V‰W¡ bfhŸtjhf mikÍ« v‹gjhnyna, T£l§fŸ mtÁakh»wJ.
T£l§fëš ãiwnt‰w¥gL« Ô®khd§fë‹ mo¥gilæš ã®thf« br«ikahf
eilbgw tênfhY»wJ.
»uhk Cuh£Á gšntW flikfis ãiwnt‰Wtj‰fhf, Cuh£Á k‹w«
T£l§fŸ T£LtJ v‹gJ r£l¥goahd xU flikahF«. »uhk Cuh£Á¡ T£l§fŸ
Kiwahf el¤j¥gléšiyba‹whš m¡»uhk Cuh£Áæ‹ ÛJ elto¡if
vL¥gj‰F« Ï¢r£l¤Âš têtif brŒa¥g£LŸsJ.
I. . . . . 1. »uhk Cuh£Á¡ T£l§fë‹ tiffŸ
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-90 k‰W« murhiz (ãiy) v© 167
C.t.Jiw, ehŸ 09.08.1999 ‹ go »uhk Cuh£Áfëš eh‹F tifahd T£l§fŸ
el¤j¥gL»‹wd. mitfshtd
Fμõm] {ºÁõP®
47
• rhjhuz¡ T£l«
• mtru¡T£l«
• Áw¥ò¡ T£l«
• nt©LnfhŸ T£l«
2. T£l¤Â‰F jiyik V‰wš
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-89 (1) ‹go »uhk Cuh£Áæ‹
T£l¤Â‰F mªjªj »uhk Cuh£Áæ‹ jiyt® jiyik t»¥gh®. jiyt® tUif
juhj nghJ r«gªj¥g£l Cuh£Áæ‹ Jiz¤jiyt® jiyik t»¥gh®. Jiz¤
jiytU« tUif¤ juhj nghJ m¡T£l¤Â‰F tªÂU¡»‹w cW¥Ãd®fshš
nj®ªbjL¡f¥gL« cW¥Ãd® xUt® jiyik t»¥gh®.
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-89 (3) ‹go T£l¤Â‰F jiyik
t»¡F« »uhk Cuh£Á¤ Jiz¤jiyt® mšyJ jiyik t»¡»‹w cW¥Ãd®
m¡T£l¤Â‹ nghJ »uhk Cuh£Á¤ jiytç‹ mÂfhu§fŸ mid¤ijÍ«
bg‰¿U¥gh®.
3. T£l¤Â‹ xG§F fh¤jš
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-89 (2) ‹go »uhk Cuh£Á¡ T£l¤Â‹
jiyt®, T£l¤Â‹ xG§if ghJfh¤jš nt©L«. T£l¤Âš vG¥g¥gL« mid¤J
xG§F Ãu¢ÁidfisÍ« mtnu KoÎ brŒth®. T£l¤jiytuhš KoÎ brŒa¥g£l
vªj xU xG§F Ãu¢Áid ÛJ« éth¤jš TlhJ. Ïš T£l¤jiytuJ Kont
ÏWÂahdJ.
4. »uhk Cuh£ÁfŸ T£l« el¤Jtj‰F cça eilKiwfshtd
»uhk Cuh£Áæ‹ T£l§fŸ x›bthU »uhk Cuh£ÁæY« F¿¥Ã£l fhy«
k‰W« Ïl§fëš T£l¥glnt©L«. »uhk Cuh£Á¡ T£lkhdJ jäœehL
Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-89, 90, 91 š Tw¥g£LŸsthW« k‰W« jäœehL
Cuh£ÁfŸ (Fiwbt© tu«ò k‰W« »uhk Cuh£Á T£l§fis¡ T£Ljš k‰W«
el¤Jtj‰fhd éÂKiwfŸ) murhiz (ãiy) v© 167 C.t.(Á4) Jiw, ehŸ.09.08.1999 š
Tw¥g£LŸs éÂfis fil¥Ão¤J« el¤j¥glnt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
48
5. Cuh£Áæ‹ ÏU T£l§fS¡Fäilnaahd fhy msÎ
jäœ ehL Cuh£ÁfŸ r£l¥ ÃçÎ 90 ‹go »uhk Cuh£Áæ‹ Ïu©L
T£l§fS¡fhd Ïilbtë mWgJ Âd§fS¡F äfhkš ÏU¡f nt©L« vd¤
bjçé¡f¥g£LŸsJ. ÏU¥ÃD« murhiz (ãiy) v© 167 C.t. (Á4) Jiw ehŸ
09.08.1999 š Tw¥g£LŸs éÂfë‹ go x›bthU »uhk Cuh£ÁÍ« x›bthU
khj¤ÂY« FiwªjJ xU KiwahtJ mj‹ T£l¤ij T£l nt©L« vd muR
bjçé¤JŸsJ.
murhš m¿é¡f¥g£l éLKiw eh£fëY«, k‰W« kht£l M£Á¤ jiytuhš
cŸq® éLKiw vd m¿é¡f¥g£l eh£fëY« T£l« vijÍ« T£l¡ TlhJ.
6. T£l m¿é¥ò
»uhk Cuh£Áæ‹ T£l¤Â‰fhd m¿é¥ò T£l ehS¡F FiwªjJ _‹W
KG eh£fS¡F K‹djhf bfhL¡f¥glnt©L«. m¿é¥Ãš, T£l« eilbgW«
Ïl«, njÂ, neu«, k‰W« éthj bghUŸfŸ M»ait F¿¥Ãl¥glnt©L«.
mtrukhd Ãu¢ÁidfŸ F¿¤J KoÎ brŒa nt©oa Nœãiyæš 24 kâ
neu¤Â‰F¡ Fiwahj fhy mtfhr¤Âš T£l¤Â‰F m¿é¥ò bfhL¤J »uhk
Fμõm] {ºÁõP®
49
Cuh£Á¤ jiyt® T£l¤ij¡ T£lyh«. mªj m¿é¥Ãš mtru¤Â‰fhd
fhuz§fis F¿¥Ãl nt©L«. m¿é¥Ãš T£l« eilbgW« Ïl«, njÂ, neu«,
éthj¥ bghUŸfŸ F¿¥Ãl¥glnt©L«.
7. Áw¥ò¡ T£l«
murhiz ãiy v© 167 C.t.Jiw ehŸ 09.08.1999-‹ go »uhk Cuh£Á¤
jiyt® Áw¥ò¡ T£l« T£l tê tif brŒa¥g£LŸsJ.
Áw¥ò¡ T£l« T£o xU F¿¥Ã£l bghUis¡ F¿¤J k£Lnk éth¤J KoÎ
brŒa¥gl nt©L«. m¡F¿¥Ã£l bghUis¤ jéu ntW vªj bghUŸ F¿¤J«
éth¡f¡ TlhJ.
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994-š Tw¥g£LŸs éÂKiwfis¡ fil¥Ão¤J
T£l¤ij el¤j nt©L«.
8. T£l ãuš jahç¤jš : ( mb#©lh)
i) T£l¤Â‰fhd bghUŸ ãuš jiytuhš jahç¡f¥glnt©L«. cW¥Ãd®fS«
T£l¤Âš éth¡F« bghU£L bghUŸ ãuš bfh©L tuyh«. T£l«
eilbgW« ehS¡F VG eh£fS¡F K‹ò jiytU¡F égu§fis
më¡fnt©L«. jiyt® mj‹ÛJ jdJ fU¤J¡fSl‹ T£l
éthj¤Â‰fhf Ï¥bghUisÍ« nr®¡f nt©L«
ii) jiyt®, rhjhuz¡
T£l¤Â‰fhd bghUŸ ãuš
jahç¡F« bghGJ k‰w
bghUŸfSl‹ ÑnH F¿¥Ã£l
bghUŸfisÍ« nr®¡f
nt©L«.
(m) Kotilªj khj¤Â‹
»uhk Cuh£Áæ‹
mid¤J fz¡Ffë‹
tuéd« k‰W«
bryéd§fŸ bjçé¡F«
étu m¿¡if.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
50
(M) Kotilªj khj¤Â‹ »uhk Cuh£Áæš eilbg‰w mid¤J £l§fë‹,
K‹nd‰w m¿¡if
(Ï) x›bthU ãÂah©L¡Fça »uhk Cuh£Áæ‹ ã®thf m¿¡if (mL¤j
M©oš _‹W khj¤Â‰FŸ)
(<) »uhk Cuh£Áæ‹ jâ¡if m¿¡if k‰W« és¡f¡ F¿¥ò bgw¥g£l
ÃwF eilbgW« Kjš T£l¤Âš it¤jš
(c) ca® mÂfhçfë‹ gaz m¿¡if k‰W« £l¥ gâfis gh®itæ£l
MŒÎ m¿¡ifæid bgw¥g£l Ëò eilbgW« Kjš »uhk Cuh£Á
T£l¤Âš it¤jš. »uhk Cuh£Á¡Fça ts®¢Á¤ £l« jahç¤jš.
(C) »uhk Cuh£Áæ‹ ã®thf¤Âš cW¥Ãd®fŸ Âw«gl g§F bfhŸtij
cW brŒÍ« bghU£L, k¤Âa, khãy muRfŸ, Cuf ts®¢Á Ïa¡Fe®
k‰W« kht£l M£Á¤ jiyt® M»at®fëläUªJ bgw¥gL« gšntW
m¿ÎiufŸ k‰W« têfh£LjšfŸ, M»at‰iw T£l ãfœ¢Á ãuèš
nr®¤J Cuh£Á T£l¤Âš it¡f nt©L«.
9. T£l m¿é¥ò k‰W« bghUŸ ãuš nr®¥Ã¤jš
T£l m¿é¥ò k‰W« bghUŸ ãuš ÑnH F¿¥Ã£l tçiræY«, KiwæY«
cW¥ÃdU¡F nr®¥Ã¤jš nt©L«.
(m) T£l m¿é¥ig neçilahf x›bthU cW¥ÃdU¡F« bfhL¤jš mšyJ rh®Î
brŒjš (mšyJ)
(M) neçilahf rh®Î brŒa Koahkš nghdhš, FL«g¤Âš cŸs taJ tªj
cW¥Ãdçl« bfhL¡fyh« (mšyJ)
(Ï) cW¥Ãdç‹ FL«g¤Âš taJ tªj cW¥Ãd® Ïšyhj g£r¤Âš, T£l
m¿é¥Ãid x¥òif cl‹ Toa gÂÎ mŠrèš mD¥gyh«.
(<) »uhk ã®thf mYty® K‹åiyæš r«gªjg£l cW¥Ãdç‹ filÁ Kftçæš
gh®itahd Ïl¤Âš x£o rh®Î brŒayh«.
Fμõm] {ºÁõP®
51
10. bršy¤jfhj T£l«
T£l m¿é¥ò k‰W« ãfœ¢Á
ãušfŸ »uhk Cuh£Áæ‹ VnjD« xU
cW¥ÃdU¡F Kiwahf rh®Î brŒa¥
gléšiy v‹whY« Tl m¡»uhk
Cuh£Áæ‹ T£l elto¡iffŸ
mid¤J« bršy¤j¡fjšy.
11. nt©LnfhŸ T£l«
i) »uhk Cuh£Á¤ jiyt® »uhk
Cuh£Áæ‹ cW¥Ãd® v©â¡ifæš
_‹¿š xU g§»‰F Fiwéšyhj
cW¥Ãd®fë‹ T£l« T£Ltj‰fhd vG¤J _ykhd nt©Lnfhë‹ mo¥gilæš
Ï¡T£l« T£l¥gl nt©L«. mš njÂ, éth¡f¥glnt©oa bghUŸfŸ
F¿¥Ãl¥gl nt©L«. nt©Lnfhëid mYtyf neu§fëš »uhk Cuh£Á
mYtyf¤Âš jiytçlnkh mšyJ jiyt® bghW¥ò t»¡f¡Toa egçlnkh T£l«
el¤j nt©oa VG KG eh£fS¡F K‹djhf bfhL¡f nt©L«.
ii) nt©LnfhŸ bfhL¤j 48 kâ neu¤Â‰FŸ T£l« el¤j nf£L¡ bfh©l
ehëš T£l« el¤Jtj‰F jiyt® miH¡f¤ jt¿dhš, nt©LnfhŸ
é©z¥g¤Âš ifbaG¤Â£l cW¥Ãd®fŸ mj‹ ÃwF K‹W eh£fS¡FŸ
murhiz (ãiy) v© 167 C.t.Jiw ehŸ 09.08.1999 éÂ-4š Tw¥g£lthW T£l«
el¤j elto¡if vL¡fyh«.
12. Cuh£Á T£l¤Â‰F bghJ k¡fŸ tUif mDkÂ
bghJthf »uhk Cuh£Áæ‹ mid¤J T£l§fëY« gh®itahs®fshf
bghJ k¡fŸ tUif juyh«. ÏU¥ÃD« »uhk Cuh£Á¤ jiyt®, mtuhfnth mšyJ
»uhk Cuh£Áæ‹ nt©Lnfhë‹ ngçnyh Áy F¿¥Ã£l Ïd§fëš mj‰fhd
fhuz§fis elto¡if F¿¥Ãš gªJ bghJ k¡fnsh mšyJ F¿¥Ã£l egnuh
T£l¤Âš fyªJ bfhŸs¡ Tlhbj‹W c¤juélyh«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
52
13. T£l¤Â‹ tUif¥ gÂÎ
cW¥Ãd®fŸ k‰W« jiyik t»¡F« cW¥Ãd® T£l¤Âš fyªJ
bfhŸS« nghJ mj‰fhd tUif¥ gÂnt£oš ifbah¥gäl nt©L«. T£l«
KoªjÎl‹ jiyik t»¤j cW¥Ãd® v¤jid
cW¥Ãd®fŸ T£l¤Âš fyªJ bfh©lh®fŸ
v‹W tUif¥ gÂnt£oš gÂÎ brŒJ tUif¥
gÂnt£il Ko¤J, mj‹ Ë filÁæš
ifbah¥g« Ïl nt©L«.
111114. Fiwbt© tu«ò (Fiwªj g£r tUif)
i) »uhk Cuh£Á¡ T£l« eilbgW« neu«
KGtJ« FiwªjJ _‹W cW¥Ãd®fnsh
mšyJ »uhk Cuh£Áæš m¥nghJ cŸs
bkh¤j cW¥Ãd®fë‹ v©â¡ifæš _‹¿š xU g§F cW¥Ãd®fnsh
Ït‰¿š vJ mÂfnkh, mªj msÎ cW¥Ãd®fŸ T£l¤Âš fyªJ
bfhŸséšiyba‹whš vªj xU bghUŸ F¿¤J« éth¤J KobtL¡f
KoahJ.
ii) T£l« el¤j F¿¥Ã£l neu¤Â‰F¥ ÃwF miukâ neu¤Â‰FŸ njitahd
cW¥Ãd®fŸ (Fiwbt© tu«ò) tuéšiyba‹whš, T£l¤Â‰F tUif
jªJŸs cW¥Ãd®fŸ nkY« fh¤ÂU¡f r«k¤jhš m‹¿ T£l« x¤Â
it¡f¥gL«.
iii) Fiwªj msÎ cW¥Ãd®fŸ tuéšiyba‹W T£l« x¤Âit¡f¥g£lhš »uhk
Cuh£Á¤ jiyt® x¤Â it¡f¥g£l T£l¤Âid T£Ltj‰F òÂa
m¿é¥Ãid éÂ-4š Tw¥g£lthW mD¥gnt©L«.
15. T£l¤Âid x¤Âit¤jš
i) jiyik t»¡F« cW¥Ãd®, T£l« eilbgW« nghJ bgU«gh‹ik
cW¥Ãd®fë‹ r«kj¤JlD«, x¤Âit¥gj‰fhd fhuz§fis T£l
elto¡if ò¤jf¤Âš vG¤J _y« gÂÎ brŒJ«, T£l¤Âid x¤Â it¡fyh«.
Fμõm] {ºÁõP®
53
ãahakhd fhuz§fë‹ ngçš Ï›thW ehŸ F¿¥Ãlhkš T£l« x¤Â
it¡f¥g£lhš, T£l« bjhl®ªJ eilbgw¡ TlhJ.
ii) T£l« eilbgW« nghJ tUif jªJŸs cW¥Ãd®fëš bgU«gh‹ik
cW¥Ãd®fë‹ r«kj¤Jl‹ jiyik t»¡F« cW¥Ãd® T£l¤Âid
x¤Âit¤jhš, m›thW x¤Â it¡f¥g£l njÂæš eilbgW« T£l« x¤Â
it¡f¥g£l T£l¤Â‹ bjhl®¢Áahd T£l« v‹gjhš mj‰F òÂa m¿é¥ò
bfhL¡f nt©oa mtÁaäšiy.
iii) cW¥Ãd®fë‹ éU¥g¤Â‰F khwhf T£l¤Âid jiyt® x¤Â it¤J
éth¤J¡ bfh©oUªj bghUis Ko¡fhkš br‹W éLthnuahdhš,
T£l¤Âš ÏU¡f¡ Toa vŠÁÍŸs cW¥Ãd®fŸ r£l¥go T£l¤ij bjhl®ªJ
el¤jyh«. jiyt® Ïšiybaåš Jiz¤ jiytnuh, Jiz¤ jiyt®
Ïšiybaåš cW¥Ãd®fshš nj®ªbjL¡f¥g£l xU cW¥Ãdnuh mªj
T£l¤Â‰F jiyik t»¤J T£l elto¡iffis¤ bjhluyh«. T£l
m¿é¥Ãš bfhL¡f¥g£l bghUŸfŸ k£Lnk Mnyhrid¡fhf vL¤J¡
bfhŸs¥g£L KoÎ brŒa¥gl nt©L«. Ï›thW vL¡f¥gL« KoÎ r£l¥go
bršy¤j¡fjhF«.
16. Ô®khd« ãiwnt‰Wjš
»uhk Cuh£Á¡ T£l¤Âš it¡f¥gL« vªj xU bghUisÍ« tUif
jªÂU¡»‹w cW¥Ãd®fëš bgU«gh‹ikahdt®fŸ T£l¤Âš th¡fë¥g‹
mo¥gilæš KoÎ brŒayh«. rkkhd th¡FfŸ ÏU¥Ã‹ T£l¤ jiyt® Ïu©lhtJ
th¡F më¤J Koéid ÏWÂah¡fyh«. VnjD« xU Ô®khd« Vfkdjhf
ãiwntwéšiyba‹whš, Ô®khd¤Â‰F MjuthfΫ, vÂuhfΫ th¡fë¤j
cW¥Ãd®fë‹ bga®fis T£l
elto¡if ò¤jf¤Âš gÂÎ brŒa
nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
54
17. Ô®khd¤ij kh‰w« brŒjš mšyJ u¤J brŒjš
vªj xU Ô®khdK« _‹W khj§fS¡»ilna kh‰w« brŒa¥glnth mšyJ
u¤J brŒa¥glnth KoahJ. Ϫj fhy¤Â‰FŸ u¤J brŒa nt©Lbkåš Ïj‰fhf
jåahf T£l¥g£l xU Áw¥ò¡ T£l¤Âš »uhk Cuh£Áæ‹ m¥nghJŸs bkh¤j
cW¥Ãd®fë‹ v©â¡ifæš gh eg®fŸ Mjuthf th¡fë¥gj‹ _y« kh‰w«
mšyJ u¤J brŒayh«.
18. T£l elto¡iffŸ
x›bthU T£l¤Â‹ T£l elto¡iffS« jah® brŒa¥g£L mj‰bfd
guhkç¡f¥gL« ò¤jf¤Âš gÂÎ brŒa nt©L«. xU bghUë‹ ÛJ éthj«
KoªjÎl‹ jiyik t»¡F« cW¥Ãd®
»uhk Cuh£Áæ‹ Koéid
m›t¥nghJ gÂÎ brŒJ, T£l¤Âš
ÏU¡f¡Toa cW¥Ãd®fŸ
midtU¡F« mjid go¤J
fh£l¥g£lJ vdΫ, gÂÎ brŒJ
Ô®khd¤Â‹ filÁ tç Koéš
ifbah¥gälnt©L«. T£l¤Â‰F
tUif jªj cW¥Ãd®fëlK« Ô®khd¥
ò¤jf¤Âš ifbah¥g« bgwnt©L«.
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994
ÃçÎ-92‹go x›bthU »uhk
Cuh£Áæ‹ T£l elto¡if F¿¥òfŸ, k‰W« m¤jifa T£l§fëš fyªJ
bfh©l cW¥ÃdçläUªJ T£l« Koªj 48 kâ neu¤Â‰FŸshf bgw¥g£l kW¥ò
F¿¥ò M»at‰¿‹ efš r«kªj¥g£l jiytuhš T£l« Koªj 3 eh£fS¡FŸshf
MŒthsU¡F mD¥g¥gl nt©L«.
19. Mtz§fis¥ ghJfh¤jš
»uhk Cuh£Áæ‹ T£l elto¡iffS« mj‰fhd Mtz§fS« jiytç‹
bghW¥Ãš ÏU¡F«. »uhk Cuh£Á bghJthd mšyJ jåahd c¤ÂuÎ _y«
Fμõm] {ºÁõP®
55
ã®zæ¡f¡ Toa f£lz§fis¢ brY¤Âdhš, nk‰T¿a elto¡if k‰W«
Mtz§fë‹ efšfis¡ bfhL¡fyh«.
II. »uhk Cuh£Á cW¥Ãd®fshš Ô®khd§fŸ bfh©L tu¥gLjš
»uhk Cuh£Á¡ T£l§fëš Ô®khd« bfh©L tUjš F¿¤J murhiz
(ãiy) v© 180 C.t.Jiw, ehŸ 30.08.99-š éÂfŸ btëæl¥g£LŸsJ. Ϫj éÂfŸ
jäœehL Cuh£ÁfŸ (»uhk Cuh£Á T£l§fëš Ô®khd« bfh©L tUjš) éÂfŸ
1999 vd miH¡f¥gL«.
1. Ô®khd« bfh©L tUjš
Ô®khd« bfh©L tu éU«ò»w cW¥Ãd® xUt® jdJ v©z¤ij FiwªjJ
KG g¤J eh£fS¡F K‹ghf »uhk Cuh£Á¡ jiytU¡F vG¤J _ykhf bjçé¡f
nt©L«. mt® bfh©L tu éU«ò»w Ô®khd¤Â‹ efš x‹W mªj m¿é¥Ãš
ÏU¡f nt©L«.
Mdhš g¤J eh£fS¡F¡ Fiwthd fhy¤Âš bgw¥gL« Ô®khd¤ij
T£l¥bghUëš nr®¤J¡ bfhŸtj‰F jiyt® mDk bfhL¡fyh«.
2. Ô®khd¤ij mDk¤jš
Cuh£Á cW¥Ãd®fshš bfh©L tU« Ô®khd« ÑnH bfhL¡f¥g£LŸs
tiuaiwfë‹ go Ïšyhé£lhš mDk¡f¥glkh£lhJ.
• r«kªj¥g£l »uhk Cuh£Áæ‹ ã®thf« F¿¤jjhf ÏU¡fnt©L«.
• Ô®khd§fŸ bjëthfΫ rçahfΫ ÏU¡f nt©L«. £lt£lkhd xU
bghUis¡ F¿¤jjhfΫ ÏU¡f nt©L«.
• thj§fŸ, mDkhd§fŸ, tŠr¥òfœ¢Áahd brh‰bwhl®fŸ mšyJ mtöwhd
brh‰bwhl®fŸ mš ÏU¡f¡ TlhJ. jå eg®fSila mYtš mšyJ bghJ
gjé F¿¤jjhf ÏU¡fnt©L«, mt®fSila el¤ij mšyJ xG¡f¤ij¥
g‰¿ mš F¿¥Ãl¡TlhJ.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
56
3. »uhk Cuh£Á¤ jiytuhš V‰W¡ bfhŸs¤ j¡f Ô®khd§fŸ
xU Ô®khd¤ij V‰W¡ bfhŸs¥gl¤j¡fjh v‹gij jiyt® Ô®khå¡f
nt©L«. jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 k‰W« mj‹go Ïa‰w¥g£l éÂfS¡F
khwhf ÏU¡»wJ v‹W fUJ»w Ô®khd¤ij mt® V‰W¡ bfhŸshkš kW¤J élyh«.
jiytç‹ Kont ÏWÂahdjhF«.
Mdhš, xU Ô®khd« r«kªj¥g£l »uhk Cuh£Á ã®thf¤Â‰F bjhl®g‰w xU
bghUis¥ g‰¿aJ v‹W jiyt® fUÂdhš jiyt® mªj Ô®khd¤ij MŒthsç‹
(kht£l M£Á¤ jiyt®) Mnyhrid¡F mD¥Ã mJ V‰W¡bfhŸs¥gl¤ j¡fjh
v‹gij¥ g‰¿ mtUila (MŒths®) Mizfis¥ bgw nt©L«.
4. Ô®khd¤ij ãfœ¢Á ãuèš nr®¤jš
jiytuhš V‰W¡ bfhŸs¥g£oU¡»‹w xU Ô®khd« éthj¤J¡fhd
bghUshf T£l¤Â‹ m¿é¥Ãš nr®¡f¥glnt©L«.
5. Ô®khd« bfh©L tUtj‰fhd eilKiwfŸ
(i) ãfœ¢Á ãuèš vªj cW¥Ãd® bgaçš Ô®khd« ÏU¡»wnjh mt® T¥Ãl¥gL«
nghJ
m) Ô®khd¤ij bfh©L tu nt©L«: (mšyJ)
M) mªj Ô®khd¤ij ÂU«g¥ bg‰W¡ bfhŸ»nw‹ vd¡ T¿ é£L ãW¤Â¡
bfhŸs nt©L«.
ii) mªj cW¥Ãdiu miH¡F« nghJ mt® m§F Ïšyhkš nghdhš mšyJ mªj
Ô®khd¤ij¤ ÂU«g¥ bg‰W¡ bfhŸs¡ fUÂdhš mšyJ mij¡ bfh©L tu
éU¥g« ÏšyhjtuhŒ ÏUªjhš, mšyJ mªj¡T£l« el¥gj‰F K‹ mt®
cW¥ÃduhŒ Ïšyhkš nghŒé£lhš, mªj T£l¤Â‰F tªÂU¡F« vªj
cW¥ÃdnuD« m¤Ô®khd¤ij¡ bfh©L tuyh«. vªj cW¥ÃdU« mij¡
bfh©L tuhé£lhš, mJ ÂU«g¥ bg‰W¡ bfhŸs¥g£oU¥gjhf¡ fUj¥gL«.
iii) bfh©L tu¥gL« x›bthU Ô®khd¤Â‰F« tê bkhêjš nt©L«.
m›th¿šiybaåš mJ F¿¤J éthj« TlhJ.
Fμõm] {ºÁõP®
57
6. éth¡F« Kiw
i) jiyt® mDk¤jhy‹¿, vªj ng¢R« IªJ ãäl§fS¡F nkš Úo¡f¡ TlhJ.
Mdhš Ô®khd« bfh©L tUgt®
mij¡ bfh©L tUifæš g¤J
ãäl§fS¡F nk‰glhkš ngryh«.
ii) xU Ô®khd¤ij¡ bfh©L
tU«nghJ mJ g‰¿a éthj«,
f©o¥ghf mªj¤ Ô®khd¤Â‹
bghUŸ g‰¿ajhfnt ÏU¡f
nt©L«.
7. Ô®khd¤Âš ÂU¤j« brŒjš
i) xU Ô®khd« éth¡f¥g£L
tUifæš vªj cW¥ÃdnuD«
éÂfŸ 3, 4, k‰W« 7 tJ éÂfS¡F£g£L m¤Ô®khd¤Â‰F ÂU¤j« bfh©L
tuyh«.
ii) bfh©L tu¥g£l ÂU¤j« x›bth‹W« tê bkhêa¥gl nt©L«. m¥go
Ïšyhé£lhš mij¥g‰¿ éth¡f¡TlhJ.
iii) xU Ô®khd¤ijnah, xU Ô®khd¤Â‰F ÂU¤j¤ijnah bfh©L tªÂU¡»w
xU cW¥Ãd® »uhk Cuh£Áæ‹ mDkÂæšyhkš mij ÂU«g¥ bg‰W¡
bfhŸs¡ TlhJ.
iv) ÂU«g¥ bg‰W¡ bfhŸs mDk nf£gj‰fhd xU Ô®khd¤Â‹ ÛJ éthj«
brŒa jiytç‹ Ïiré‹¿ Ïl« bfhL¡f¡ TlhJ.
v) xU Ô®khd¤Â‰F ÂU¤j« bfh©L tu¥gL« bghGJ m¤jifa ÂU¤j§fŸ
x‹W mšyJ gy bfh©L tu¥g£lhš, jiyt® mij¥g‰¿ »uhk Cuh£Áæ‹
fU¤Âid m¿tj‰FK‹, _y¤Ô®khd¤ijÍ« bfh©L tu¥g£LŸs
ÂU¤j§fisÍ« »uhk Cuh£Á¡F bjçé¡fnt©L«. mšyJ go¤J¡
fh£lnt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
58
vi) rhjhuzkhf ÂU¤j§fŸ bfh©L tu¥g£oU¡»w tçiræš mt‰¿‹ ÛJ
th¡bfL¥ò el¤j nt©L«. všyh¤ ÂU¤j§fSnk njh‰W¥ nghdhš, filÁahf
_y¤ Ô®khd¤Â‹ ÛJ th¡bfL¥ò el¤j nt©L«. Mdhš, vÂyhtJ jiyt®,
jh‹ rçahdJ vd¡ fUÂdhš, rçbad njh‹W« tçiræš _y¤ Ô®khd¤Â‹
ÛJ«, ÂU¤j§fŸ ÛJ« th¡bfL¥ò el¤j nt©L«.
F¿¥Ãl¤j¡f gy bghUŸfŸ cŸsl§»a Ô®khd« x‹W éth¡f¥
g£oUªjhš jiyt® rçbad jd¡F njh‹¿dhš Ô®khd¤ij gy bghUŸfshf¥
Ãç¤J mt‰¿‹ x›bth‹¿‹ ÛJ« jå¤ jåahf th¡bfL¥ò el¤jnt©L«.
III. »uhk Cuh£Á¤ jiytiu cW¥Ãd®fŸ Ïil¡nfŸé nf£gJ
»uhk Cuh£Á¡ T£l§fëš »uhk Cuh£Á¤ jiytiu cW¥Ãd®fŸ Ïil¡
nfŸé nf£gJ F¿¤J murhiz (ãiy) v© 33 C.t.Jiw (Á4) Jiw, ehŸ 15.02.1999 š
muR éÂfŸ btëæ£LŸsJ.
1. nfŸé¡fhd tiuaiw
»uhk Cuh£Á ã®thf¤Â‰F bjhl®Ãšyhj vij¡ F¿¤J« »uhk Cuh£Á¡
T£l¤Âš nfŸé nf£fnth mšyJ gš më¡fnth TlhJ. c©ik ãfœ¢ÁfŸ
mšyhjdt‰iw¥ g‰¿ v¡nfŸéÍ« nf£fyhfhJ. gšfS« c©ikia k£L«
bjçé¥gjhf ÏU¡f nt©L«. Ï›thW V‰ghL brŒa¥g£lij¤ j鮤J, éÂfëš
F¿¥Ãl¥g£LŸs ãgªjidfS¡F« tiuaiwfS¡F« c£g£L »uhk Cuh£Á
cW¥Ãd®fŸ v¡nfŸéÍ« nf£fyh«.
Fμõm] {ºÁõP®
59
2. nfŸé nf£gJ g‰¿a m¿é¥ò
nfŸé nf£f éU«ò»w »uhk Cuh£Á cW¥Ãd® FiwªjJ 10 KG eh£fS¡F
K‹ò jkJ v©z¤ij vG¤J _ykhf¤ jiytU¡F¤ bjçé¡fnt©L«. mt®
nf£f éU«ò»w nfŸéæ‹ efš mš ÏU¡f nt©L«.
3. mDk¡f¥glnt©oa nfŸéfŸ
vªj xU nfŸéÍ« mDk¡f¥gl nt©Lkhdhš m¡nfŸé ËtU«
ãgªjidfis ãiwÎ brŒtjhf ÏU¡f nt©L«.
• »uhk Cuh£Áæ‹ ã®thf¤ij¢ rh®ªjjhfΫ k‰W« c©ikahdjhfΫ
ÏU¡f nt©L«.
• nfŸéfis¥ òçªJ bfhŸtj‰F, f©o¥ghf r«kªjäšyhj bgaiunah
m¿¡ifianah mJ F¿¡fyhfhJ.
• nfŸéæš m¿¡if ÏU¡Fkhdhš mªj m¿¡if rçahdJ v‹gj‰F nfŸé
nf£F« cW¥Ãdnu bghW¥ng‰W¡ bfhŸsnt©L«.
• thj§fŸ, mDkhd§fŸ, tŠr¥òfœ¢Áahd brh‰bwhl®fŸ mšyJ mtöwhd
m¿¡iffŸ mš ÏU¡f¡ TlhJ.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
60
• x‹¿š fU¤J bjçé¡F«go mšyJ eilKiw rhuhj r£l¡ nfŸéfS¡F
mšyJ Mjhuk‰w ôfkhd fU¤J¡fS¡F¤ ԮΠbrhšY«go mš
nf£oU¡fyhfhJ.
• xUtUila gjé mšyJ bghJ jF F¿¤njh mtUila xG¡f« mšyJ
el¤ijia¥ g‰¿nah nfŸé nf£oU¡f¡TlhJ.
• nfŸé mÂf Úskhdjhf ÏU¡f¡TlhJ.
• xUKiw KGtJkhf gš më¡f¥g£l nfŸéia Û©L« nf£f¡TlhJ.
4. nfŸé V‰W¡ bfhŸtJ g‰¿ KoÎ
xU nfŸé V‰W¡ bfhŸs¥gl¤j¡fJjhdh v‹gij¤ jiyt® Ô®khå¡f
nt©L«. T£l¤Â‰F éÂ-3‹go cça fhy¤Âš tªÂU¡»wbj‹whš
m¡T£l¤Â‰bfd ã¢ræ¡f¥g£l nj¡F K‹ mj‰F ÏirÎ bfhL¡f nt©L«
mšyJ mij V‰fhkš kW¤J élyh«. VnjD« nfŸé nf£F« cçikia jtwhf
ga‹gL¤J»wh® vd jh« fUÂdhš, mšyJ bghJ eyD¡F¥ bghUªJ« éjkhf
mj‰F¥ gÂyë¡f Koahbjd¤ jh« fUÂdhš, jiyt® mij V‰fhkš kW¤J
élyh«. v¡nfŸénaD« Ï›éÂfëš x‹iw ÛWtjhÍŸsJ vd¤ jh« fUÂdhš
jiyt® mij V‰fhkš kW¤J élyh«. m¥go¥g£lt‰¿š »uhk Cuh£Á k‹w ãfœ¢Á
F¿¥òfëš m¡nfŸéia vGj nt©oa mtÁaäšiy.
5. ãfœ¢Á ãuš
jiytuhš mDk¡f¥g£l nfŸéfis mªehS¡Fça ãfœ¢Á ãuèš
nr®¤jš nt©L«. m›thW nr®¡f¥g£l nfŸéia nf£l cW¥Ãd® mij
K‹djhf¤ ÂU«g¥ bgwhé£lhš jiyt®, mªj¡ nfŸé x›bth‹W¡F« ãfœ¢Á
ãuèš bfh©oU¡»w tçir¥go T£l¤Âš éthj« vJΫ bjhl§Ftj‰F K‹ò
gš më¡fnt©L«. mid¤J gÂY« c©ikahdjhf ÏU¡f nt©L«. Mdhš,
ãfœ¢Á ãuèš cŸs nfŸé x‹W ÂU«g¥ bg‰W¡ bfhŸs¥g£oUªj nghÂY«
jiyt® rçbad jk¡F¤ njh‹¿dhš, bghJ ey‹ fU m¡nfŸéfS¡F gš
më¡fyh«.
Fμõm] {ºÁõP®
61
6. bjhl® nfŸéfŸ
vªj nfŸé¡F¥ gš më¡f¥g£oU¡»wnjh mJF¿¤J ËD« és¡f«
bgW« bghU£L cW¥Ãd® xUt® bjhl® nfŸé x‹iw¡ nf£fyh«. Mdhš, bjhl®
nfŸé x‹W nfŸé¡Fça bghUŸ g‰¿ é 4-I ÛWtjhæU¡»wbjd »uhk
Cuh£Á¤ jiyt® fUÂdhš, mt® m¤bjhl® nfŸéia mDk¡fhkš kW¤J
élyh«.
nkY« mt® m¿é¥ò Ïšyhj bjhl® nfŸé x‹W¡F gš më¡f kW¤J
élyh«. ϪãfœÎfëš »uhk Cuh£Áæ‹ mL¤j T£l« x‹¿š mij òÂa nfŸé
tot¤Âš jh‹ nf£fyh«.
7. gš më¡f¥g£l nfŸéfŸ ÛJ éthj¤Â‰fhd jil
nf£f¥g£l nfŸé g‰¿nah mj‰F më¡f¥g£l gÂiy¥ g‰¿nah éthj«
vJΫ mDk¡f¥gl kh£lhJ.
8. brašKiw¡ F¿¥ò
nf£f¥g£l nfŸéfisÍ« mj‰F më¡f¥g£l gšfisÍ« »uhk
Cuh£Áæ‹ brašKiw¡ F¿¥ng£oš gÂÎ brŒa¥gl nt©L«.
9. »uhk Cuh£Á Ô®khd§fis ãW¤Â it¤jš / u¤J brŒjš
»uhk Cuh£Á¥ gFÂfëš gšntW gâfis brašgL¤jΫ, bjhêšfŸ
nk‰bfhŸs cçk§fŸ tH§fΫ jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994š »uhk
Cuh£ÁfS¡F mÂfhu« tH§f¥g£LŸsJ. mj‰fhf »uhk Cuh£Áfëš
Ïa‰w¥g£l Ô®khd§fŸ, jäœehL Cuh£Á r£l¤Â‰F«, mjdo¥gilæš murhš
Ãw¥Ã¡f¥g£l éÂKiwfS¡F« Û¿ajhf cŸsJ v‹nwh, mšyJ »uhk
Cuh£ÁfS¡F tH§f¥g£l mÂfhu§fŸ jtwhf ga‹gL¤J« tifæš cŸsJ
v‹nwh Cuh£Áfë‹ MŒths® (kht£l M£Á¤jiyt®) fUÂdhš, m¤jifa
Ô®khd§fis / cçk§fis ãW¤Â it¤njh, u¤J brŒnjh vG¤J¥ ó®tkhd
Mizfis jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-202 k‰W« mjdo¥gilæš
murhš Ãw¥Ã¡f¥g£l éÂfë‹ go Cuh£Áfë‹ MŒths® (kht£l M£Á¤jiyt®)
Ãw¥Ã¡fyh«.
m›thW MizæLtj‰F K‹ r£l¥ÃçÎ-202 c£ÃçÎ-1 (m) k‰W« (M)‹
mo¥gilæš r«kªj¥g£l egU¡F és¡fkë¡f nghÂa mtfhr« bfhL¡f nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
62
»uhk Cuh£Á T£l§fëš it¡f¥gl nt©oa bghUŸfŸ égu«
t.v© Cuh£Á T£l§fë‹
tiffŸ
bghUŸ ãuš
1 rhjhuz T£l« 1. Cuh£Áæ‹ khjhªÂu tuÎ bryÎ
m¿¡ifÍ«, mid¤J fz¡FfS«.
2. mªj khj« tiu brašgL¤j¥g£l
mid¤J £l§fŸ / £l¥gâfë‹
K‹nd‰w m¿¡if.
3. M©L tuÎ bryÎ m¿¡if.
4. Cuh£Áæ‹ jâ¡if m¿¡if
(és¡fkhd égu m¿¡iffSl‹)
5. ca® mYty®fë‹ MŒÎ m¿¡if.
6. njitahd Ãw Ô®khd§fŸ.
2 mtru¡ T£l« òaš, btŸs« ngh‹w Ïa‰if Ó‰w§fŸ
k‰W« Ïju mtrukhd ãthuz¥ gâfŸ
3 Áw¥ò¡ T£l« 1. jiyt® / cW¥Ãd®fŸ gjéna‰wš.
2. Jiz¤ jiyt® nj®jš / gjéna‰wš.
3. tç Åj« ca®¤Jjš/ÂU¤Â mik¤jš.
4. ãiwnt‰w¥g£l Ô®khd¤ij 3 khj§
fS¡FŸ Ú¡Fjš mšyJ ÂU¤Jjš.
5. e«Ã¡ifæšyh¤ Ô®khd«.
6. jiyt®/Jiz¤jiyt®/cW¥Ãd®fŸ
gjé éyfš.
7. jiyt®/Jiz¤jiyt®/cW¥Ãd®fŸ
gjé Ú¡f« ngh‹wit.
4 nt©LnfhŸ T£l« cW¥Ãd®fë‹ nt©LnfhŸ foj¤Âš
F¿¥Ã£LŸs bghUŸfŸ.
Fμõm] {ºÁõP®
63
6.»uhk rig
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
64
Fμõm] {ºÁõP®
65
6.»uhk rig
K‹Diu
Cuh£Á mik¥òfŸ gy khãy§fëš, gy tot§fëš brašgh£oš ÏUªj
nghÂY« Kiwahf nj®jšfŸ el¤j¥glhik, MÂ Âuhél®, gH§Foæd® k‰W«
bg©fS¡F nghÂa ÃuÂã¤Jt« Ïšyhik, nghJkhd mÂfhu§fŸ tH§f¥glhik
k‰W« nghÂa ã Mjhu§fŸ Ïšyhik ngh‹w fhuz§fshš Ï›tik¥òfŸ
Áw¥òl‹ brašgléšiy. Ït‰iw¡ fU¤Âš bfh©L muÁayik¥ò¢ r£l¤Â‹go
Cuh£Á mik¥òfŸ ãiyahdjhfΫ, Úo¤jjhfΫ, tYthdjhfΫ és§»l
VJthf 1992 M« M©L 73-tJ muÁayik¥ò¢ r£l¤ÂU¤j« Ïa‰w¥g£lJ.
Ï¢r£l« Ïa‰w¥g£lj‹ éisthf _‹wL¡F Cuh£Á Kiw m¿Kf« brŒa¥g£lJ.
mjhtJ »uhk Cuh£Á, t£lhu Cuh£Á k‰W« kht£l Cuh£Á vd m¿Kf«
brŒa¥g£lJ.
»uhk Cuh£ÁfŸ
br›tnd brašgl¤
njitahd btë¥gilahd
k‰W« bghW¥ghd
ã®thf¤Âid C¡F
é¡fΫ, £läLjš,
£l§fis brašgL¤Jjš,
gadhëfis¤ nj®Î brŒjš
M»at‰¿š bghJk¡fë‹
g§nf‰Ãid mÂfç¡fΫ
k‰W« r_f¤ jâ¡if¡F
têtF¥gj‰F«, brašÂw‹
ä¡f xU »uhk rig mtÁakh»wJ. F¿¥ghf 73 tJ muÁayik¥ò r£l¤ ÂU¤j¤Â‹
_y« »uhk rig xU mik¥ghf V‰gL¤Jtš r£l ßÂahd ghJfh¥ò« tH§f¥g£lJ.
73 tJ muÁayik¥ò r£l¤ÂU¤j« Cuh£Áfis f£lhakhf V‰gL¤JtJ
k£Läšyhkš »uhk rig njh‰Wé¥gijÍ« f£lhakh¡f¥g£LŸsJ. m›thW
mik¡f¥g£l »uhk rig x›bthU »uhk Cuh£Á¡F« mo¤js #dehaf mik¥ghf
és§F»wJ.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
66
2. »uhk rig mik¥ò
1994« M©L jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l¤Â‹ ÃçÎ-3‹go x›bthU »uhk
Cuh£ÁæY« m¡»uhk Cuh£Á¥ gFÂfëš th¡fhs®fshf¥ gÂÎ brŒa¥g£l
midtiuÍ« cW¥Ãd®fshf¡ bfh©l xU mik¥ghf »uhk rig brašgL»wJ.
x›bthU »uhk Cuh£ÁæY« xU »uhk rig mik¡f¥g£L cŸsJ. khãy muÁ‹
r£l¥ nguitædhš tF¤Jiu¡f¥gL« r£l¤Â‰»z§f »uhk mséš
mÂfhu§fisÍ«, bghW¥òfisÍ« »uhk rig M‰¿ tU«.
3. »uhk rigæ‹ ga‹fŸ
Cuh£Á mik¥òfŸ k‰W« gšntW muR¤ Jiwfë‹ ã®thf¤Âid
f©fhâ¤J mš FiwghLfis m›t¥nghJ M§fh§nf R£o¡fh£o fistJ
v‹gJ muR ÏaªÂu¤jhš k£Lnk Ïayhj x‹W. vdnt éê¥òz®Î bg‰w »uhk
Fμõm] {ºÁõP®
67
rKjha« »uhk rig _y« ã®thf¤Â‹ F‰w§Fiwfis fisªJ eštê¡F Ï£L¢
brštnj eilKiw¡F V‰w x‹W. m¥nghJ jh‹ ne®ikahd, btë¥gilahd
bghJk¡fë‹ g§fnf‰òldhd bghW¥ghd ã®thf mik¥ò eh£oš cUthF«.
Ïjdhš £l¢ brašgh£oš V‰gL« FiwfŸ m›t¥nghJ fisa¥g£L gz Åzo¥ò
Fiw¡f¥g£L £l¤Â‹ KG¥gaD« k¡fis¢ br‹W milÍ«. Ïj‹ _y«
fhy¥ngh¡»š xU öŒikahd ne®ikahd k¡fë‹ Fiwfis m¿ªJ ngh¡F«
bghW¥ghd ã®thf« mika thŒ¥ò V‰gL«.
gy ju¥g£l k¡fë‹ m¿Î, M‰wš k‰W« mDgt§fŸ (Collective Wisdom)
»uhk Cuh£Áæ‹ Óça brašgh£L¡F«, ts®¢Á¥ gâfis £lä£L¢
brašgL¤Jtj‰F« xU Áwªj tê¡fh£Ljiy V‰gL¤Jtj‹ _y« xU bghW¥ghd
ã®thf« V‰gL«.
4. KoÎfis nk‰bfhŸStj‰F cjÎjš
»uhk rig v‹gJ, »uhk Cuh£Áæ‹ ts®¢Á¤ £l«, »uhk Cuh£Áæ‹
tUlhªÂu tuÎ bryÎfŸ, ts®¢Á¤ £l§fŸ k‰W« muR m›t¥nghJ bjçé¡F«
£l§fS¡F gadhëfis nj®ªbjL¤jš M»at‰iw F¿¤J éth¤J, K¡»a
KoÎfis vL¡F« mÂfhu mik¥ghF«. midtU« fyªJ bfh©L jkJ
fU¤Jfis bjçé¤J mj‹go mÂfg£r cW¥Ãd®fë‹ Mnyhridfis¥ bg‰W
mj‹go brašgL« mik¥ghfΫ ÏJ és§F»wJ. KoÎfis clD¡Fl‹
nk‰bfhŸs ÏJ tê tF¡F«.
5. f©fhâ¤jš
»uhk Cuh£Áæš brašgL¤j¥gL« M©L £l§fŸ k‰W« gâfŸ F¿¤J
»uhk rigæš KoÎfŸ vL¡f¥g£L x¥òjš bg‰W mj‰F V‰g gâfŸ
eilbgW»wjhbtd¡ f©l¿a¥gL« mik¥ghfΫ ÏJ brašgL»‹wJ. »uhk rig
cW¥Ãd®fŸ gâfis¥ gh®itæ£L mitfis¥ g‰¿a fU¤Jfis »uhk
Cuh£Á¡F« muR¡F« bjçé¤J FiwfŸ VnjD« ÏU¥Ã‹ mitfis¡ fisa¡
Toa xU mik¥ghfΫ ÏJ brašgL»wJ.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
68
6. k¡fis xU§»iz¤jš
»uhk rig v‹gJ Kothf k¡fis x‹W Âu£L« mik¥ghfΫ, r_f ÚÂia¥
ghJfh¡F« mik¥ghfΫ brašgL»wJ. rKjha eyD¡fhfΫ, j‹dh®t¤
bjh©l®fis C¡Fé¡F« mik¥ghfΫ ÏitfŸ brašgL»wJ.
7. »uhk rigæ‹ flikfŸ
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994, ÃçÎ-3 (a) š »uhk rigæ‹ flikfŸ vd
Ñœ¡f©lthW F¿¥Ã£LŸsJ.
i) »uhk Cuh£Áæ‹ ts®¢Á £l¤Â‰F x¥òjš tH§Fjš.
ii) »uhk Cuh£Áæ‹ M©L tuÎ – bryΠ£l¤Â‰F x¥òjš tH§Fjš.
iii) »uhk Cuh£Áæ‹ flªj M©L fz¡F¤ jâ¡if m¿¡ifia gçÓè¤jš.
iv) »uhk Cuh£Áæl« x¥gil¡f¥g£l všyh £l§fisÍ« ãiwnt‰Wtš
V‰g£LŸs K‹nd‰w« F¿¤J MŒÎ brŒjš.
nkY« murhiz ãiy v© 152 C.t.(Á1) Jiw ehŸ.20.07.98 ‹go Ãw
flikfisÍ« »uhkrig¡F tH§f muR¡F mÂfhu« cŸsJ. mjdo¥gilæš
Ñœ¡f©l flikfisÍ« brŒa x¥òjš tH§f¥ g£LŸsJ.
• »uhk Cuh£Áæš nj®Î brŒa¥g£l gadhëfS¡F x¥òjš tH§Fjš.
• rKjha trÂfis nk«gL¤Jtj‰F »uhk Cuh£Áæš nj®ªbjL¡f¥g£l
Ïl§fS¡F x¥òjš më¤jš.
• »uhk Cuh£Áæš br‹w M©oš Ko¡f¥g£l gâfŸ F¿¤J MŒÎ brŒjš.
• el¥ò M©oš »uhk Cuh£Á tWik xê¥ò¤ £l« c£gl mid¤J¤ JiwfŸ
k‰W« muR rh®ªj ãWtd§fë‹ _y« nk‰bfhŸs¥g£LŸs gâfŸ F¿¤J
gçÓyid brŒjš.
• »uhk Cuh£Á¥ gFÂæš cŸs gšntW rKjha¤Âdçilna rKjha
ešèz¡f« V‰gLtij C¡Fé¤jš.
Fμõm] {ºÁõP®
69
• rKjha ey‹ k‰W« ts®¢Á¥ gâfëš k¡fŸ g§nf‰ò k‰W« j‹dh®t
bjh©L ãWtd§fë‹ nritfis¥ bgw Ka‰Á brŒjš.
• nkY« muR m¿é¡if thæyhf Ãw mYtšfis Ï¡»uhk rigæl«
x¥gil¡fyh«.
8. »uhkrig T£l eh£fŸ
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-3(2)‹ go »uhk rig¡ T£l« xU
M©oš Ïu©L KiwahtJ T£l¥gl nt©L«. Mdhš Ïu©L T£l§fS¡F
Ïilna cŸs fhy« 6 khj§fS¡F äfhkš ÏU¡f nt©L« vd¡ Tw¥g£LŸsJ.
ÏUªj nghÂY« murhiz ãiy v© 245 C.t(Á1) Jiw ehŸ 19.11.1998 ‹go x›bthU
»uhk Cuh£ÁÍ« xU M©oš eh‹F K¡»a eh£fëš »uhk rig T£l¤ij T£l¥
glnt©oa eh£fŸ k‰W« m¡T£l¤Â‰fhd éthj bghU£fŸ M»at‰iw ÑnH
f©lthW F¿¥Ã£L c¤jué£LŸsJ.
fhy msÎ tiuaW¡f¥g£l ehŸéthj¤Â‰F vL¤J¡ bfhŸs
nt©oa bghUŸ
Kjš fhyh©L
(V¥uš, nk, #]‹
M»a khj§fŸ)
Ïu©lh« fhyh©L
(#]iy, Mf°L,
br¥l«g® M»a
khj§fŸ)
bjhêyhs® Âd«
(nk 1)
RjªÂu Âd«
(Mf°L 15)
muÁ‹ gšntW ts®¢Á
£l¥gâfë‹ Ñœ ga‹bgW«
gadhëfŸ g£oaš k‰W« Cuh£ÁfŸ
x¥òjš më¤j ts®¢Á¥ gâfŸ
»uhk rig¡ T£l¤Â‹ K‹d®
it¡f¥gLjš.
tWik xê¥ò¤ £l« c£gl
mid¤J JiwfëY« nk‰bfhŸ
s¥gL« £l§fëdhš jåeg® k‰W«
rKjha¤Âd® x›bthU £l¤Â‹
ÑG« ga‹bgW« j‹ikæid
vL¤Jiu¤jš
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
70
9. »uhk rig cW¥Ãd®fŸ
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-3(1)‹go x›bthU »uhk Cuh£ÁæY«,
m¡»uhk Cuh£Á gFÂfëš th¡fhs®fshf gÂÎ brŒa¥g£l mid¤J eg®fS«
cW¥Ãd®fsht®.
10. »uhk rig T£l« T£Ljš
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994, ÃçÎ-3 š (2) (m) é‹ go x›bthU »uhk
rig T£l¤ijÍ« »uhk Cuh£Á¤ jiytuhš T£l¥glnt©L«. »uhk Cuh£Á¤
jiytuhš »uhk rig¡ T£l« T£l¤ jt¿dhš Cuh£Áfë‹ MŒths® (kht£l
M£Á¤ jiyt®) »uhk rig¡ T£l¤ij¡ T£Lth®.
11. »uhk rig¡ T£l« T£Ljš (k‰W«) el¤Jjš eilKiwfŸ
»uhk Cuh£Áfëš »uhk rig¡ T£l« el¤JtJ F¿¤J murhiz (ãiy)
v© 150, C.t.Jiw (Á1) Jiw ehŸ13.07.1998 Ïš muR eilKiw éÂfis
btëæ£LŸsJ. Ϫj éÂfŸ jäœehL »uhk rig (Fiwbt© tu«ò k‰W«
T£l elto¡if eilKiw) éÂfŸ 1998 v‹wiH¡f¥gL«. mj‹ étu§fŸ
ϧnf bfhL¡f¥gL»‹wd.
fhy msÎ tiuaW¡f¥g£l ehŸéthj¤Â‰F vL¤J¡ bfhŸs
nt©oa bghUŸ
_‹whtJ fhyh©L
(m¡nlhg®, et«g®,
or«g® M»a
khj§fŸ)
eh‹fhtJ fhyh©L
(#dtç, Ã¥utç, kh®¢
M»a khj§fŸ)
fhªÂ Ãwªj ehŸ
(m¡nlhg® 2)
FoauR Âd éHh
(#dtç 26)
Cuh£Á k‰W« muÁ‹ Ïju JiwfŸ
nk‰bfhŸS« ts®¢Á¥ gâfŸ F¿¤J
Ïilãiy MŒÎ nk‰bfhŸsš.
Cuh£Áæ‹ Kªija M©o‰fhd
M©l¿¡if k‰W« tuÎ bryÎ
fz¡»‹ Ûjhd jâ¡if F¿¥òfŸ
»uhk rig T£l¤Â‰F K‹ rk®¥Ã¤jš
Cuh£Áæ‹ ts®¢Á¥ gâ bjhl®ghf
mL¤J tU« ã M©o‰fhd £l
m¿¡ifæid »uhkrig T£l¤Â‹
K‹ it¤J x¥òjš bgWjš
Fμõm] {ºÁõP®
71
i..... T£l« eilbgW« Ïl«, ehŸ k‰W« neu«
x›bthU »uhk Cuh£ÁæY« »uhk rigahdJ »uhk Cuh£Áæ‹
všiy¡F£g£l VnjD« xU bghJ Ïl¤Âš »uhk Cuh£Á¤ jiyt®
mšyJ kht£l M£Á¤ jiyt® F¿¥ÃL« ehëš, fhiy 11 kâ¡F
T£l¥glnt©L«. nkY« »uhk rig¡ T£l« el¤J« Kiwæid
br«ik¥ gL¤Âl, mid¤J k¡fS« ga‹bgW« tifæš »uhk
Cuh£Áæš cŸs x›bthU th®oY« RH‰Á Kiwæš el¤j¥gl
nt©Lbk‹W, murhiz (ãiy) v© 150 C.t. k‰W« Cuh£Á¤ (Á4) Jiw
ehŸ 25.09.2006š éÂfis btëæ£LŸsJ. khãy muR mšyJ kht£l
M£Á¤jiytuhš m¿é¡f¥g£lhy‹¿ éLKiw eh£fëš T£l« el¤j¡
TlhJ.
ii..... T£l m¿é¥ò
T£l« eilbgW« neu« k‰W« éth¡f¥gL« bghU£fŸ F¿¤J VG KG
eh£fS¡F K‹djhf ÑnH ju¥g£LŸs Kiw¥go és«gu«
brŒant©L«.
• T£l« eilbgwΟs Ïl«, njÂ, neu« k‰W« ãfœ¢Á¡ F¿¥ò F¿¤J
»uhk Cuh£Áæ‹ mid¤J FoæU¥òfëY« J©L ÃuRu§fŸ
k‰W« jK¡fo¥gj‹ (Tom - Tom) _y« m¿é¡f nt©L«.
• »uhk Cuh£Á mYtyf« k‰W« K¡»a bghJ Ïl§fshd gŸëfŸ,
r¤JzÎ ika§fŸ, bjhiy¡fh£Á miwfŸ, nfhæšfŸ, nkšãiy¤
bjh£ofŸ Kjèa Ïl§fëš vG¤J _ykhd m¿é¥ig x£o
és«gu¥gL¤j nt©L«.
• T£l« eilbgWtj‰F VG KG eh£fS¡F K‹ò T£l
m¿é¥igÍ« ãfœ¢Á¡ F¿¥igÍ«, MŒthsU¡F mD¥g nt©L«.
iii) T£l¤Â‰F jiyik V‰wš
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-3 š (6) ‹go »uhk Cuh£Á¤ jiyt®
»uhk rigæ‹ T£l¤Â‰F jiyik jh§» el¤j nt©L«. »uhk
Cuh£Á¤ jiyt® T£l¤Âš fyªJ bfhŸs Ïayhj nghJ
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
72
Jiz¤jiytU«, jiyt® k‰W« Jiz¤ jiyt® M»a ÏUtUnk
T£l¤Â‰F fyªJ bfhŸs tuhj nghJ T£l¤Â‰F tªJŸs »uhk
Cuh£Á cW¥Ãd®fshš nj®Î brŒa¥gL»‹w cW¥Ãd® xUt® jiyik
t»¤jš nt©L«.
iv..... T£l¤Â‰F tunt©oa Fiwªjg£r cW¥Ãd® v©â¡if
(((((Quorum)
murhiz (ãiy) v©. 130, C. t. (k) Cuh£Á¤ (Á4) Jiw, ehŸ 25.09.2006 ‹
go »uhk rig¡ T£l« el¤Jtj‰F k¡f£ bjhifæ‹ mo¥gilæš
Ñœ¡f©lthW Fiwbt© tu«ò (Quorum) ã®za« brŒa¥g£LŸsJ.
»uhk rig T£l¤Âš fyªJ bfhŸs nt©oa Fiwªj g£r cW¥Ãd®fëš (fy«
3š) _‹¿š xU g§fhtJ bg©fŸ fyªJ bfhŸs nt©L«. »uhk Cuh£Áæ‹
bkh¤j k¡fŸ bjhifæš MÂ Âuhél®/ gH§Foæd® k¡fŸ bjhif v¤jid
rjÅj« cŸsnjh m¤jid rjÅj MÂÂuhél® / gH§Foæd® »uhk rigæš fyªJ
bfhŸs nt©L« v‹W Fiwbt© tu«ò ã®âæ¡f¥g£LŸsJ.
v. . . . . T£l« x¤Âit¥ò
T£l« T£l¥gl nt©oa neu¤ÂèUªJ miu kâ neu¤Â‰FŸ Fiwªjg£r
cW¥Ãd®fŸ tUif juéšiyba‹whš T£l¤jiyt® cW¥Ãd®fS¡F
m¿é¡f¥gL« k‰bwhU ehŸ k‰W« neu¤Â‰F T£l« x¤Â it¡f¥gL«.
1 500 tiu 50 ng®
2 501 èUªJ 3000 tiu 100 ng®
3 3001 èUªJ 10000 tiu 200 ng®
4 10000¡F nkš 300 ng®
v© k¡fŸ bjhif
T£l¤Âš fyªJ bfhŸs
nt©oat®fŸ
Fiwbt© tu«ò
1 2 3
Fμõm] {ºÁõP®
73
vi. . . . . T£l ãfœ¢Á¡ F¿¥ò jahç¤jš
T£l¤Â‰fhd ãfœ¢Á¡ F¿¥ò, »uhk Cuh£Áia fyªJ mj‹ jiytuhš
jahç¡f¥gL«. br‹w »uhk rig T£l KoÎfŸ ÛJ vL¡f¥g£l elto¡if m¿¡if
Ïš Ïl« bgw nt©L«. nkY« muR k‰W« kht£l M£Á¤jiyt® têfh£Ljè‹
goÍ« bghU£fŸ Ïl« bgwyh«.
vii. . . . . T£l¤ jiyt® T£l¤Â‹ xG§F fh¤jš
»uhk rig¡ T£l¤Â‹ jiyt® T£l¤Âš xG§if ghJfh¡fnt©L«.
T£l¤Âš vG¥g¥gL« mid¤J xG§F Ãu¢ÁidfisÍ« KoÎ brŒth®. T£l¤
jiyt® KoÎ brŒÍ« vªjbthU xG§F¥ Ãu¢Áidæ‹ ÛJ« éth¤jš TlhJ.
Ïš mtUila Kont ÏWÂahdJ.
viii. T£l¥ gh®itahs®. T£l¥ gh®itahs®. T£l¥ gh®itahs®. T£l¥ gh®itahs®. T£l¥ gh®itahs®
»uhk Cuh£Áæš »uhk rig T£l« Áw¥ghf el¤Jtj‰F VJthf »uhk rig
T£l§fëš kht£l M£Áa®fS«, muÁ‹ gšntW mYty®fS« fyªJ bfh©L
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
74
»uhk rigæ‹ neh¡f« k‰W« muÁ‹ mid¤J Jiw ey¤Â£l¥gâfŸ F¿¤J
és¡fΫ, m¡T£l§fëš muR mYty®fŸ g‰whsuhf ( Nodal Officer) fyªJ
bfhŸs murhiz ãiy v© 245 C.t(Á1) Jiw ehŸ 19.11.1998 ‹go eilKiwfis
btëæl¥g£LŸsJ
ix . tUif¥gÂntL. tUif¥gÂntL. tUif¥gÂntL. tUif¥gÂntL. tUif¥gÂntL
T£l¤Â‰F tU« »uhk rig cW¥Ãd®fë‹ tUifia Ïj‰bfd
guhkç¡f¥gL« gÂnt£oš gÂÎ brŒa T£l¤ jiyt® elto¡if vL¡f nt©L«.
x . T£l elto¡iffŸ. T£l elto¡iffŸ. T£l elto¡iffŸ. T£l elto¡iffŸ. T£l elto¡iffŸ
T£l elto¡iffis tUif¥ gÂnt£onyna gªJ T£l« Kotj‰F K‹
T£l¤Âš jiyt® go¤J fh©Ã¤j Ë ifbah¥gälnt©L«. »uhk rig T£l
elto¡iffis mL¤j
»uhk Cuh£Á¡ T£l¤Âš
gçÓyid¡F« nkš
elto¡if¡F« it¡f¥
glnt©L«. »uhk rig¡
T£l¤Â‹ tUif k‰W«
elto¡iffis òif¥gl«
_y« gÂÎ brŒaΫ
f£lhakh¡f¥g£LŸsJ.
xi. T£lT£lT£lT£lT£l
elto¡iffis¢elto¡iffis¢elto¡iffis¢elto¡iffis¢elto¡iffis¢
rk®¥Ã¤jšrk®¥Ã¤jšrk®¥Ã¤jšrk®¥Ã¤jšrk®¥Ã¤jš
»uhk Cuh£Á
jiytuhdt® »uhk rig¡T£l« KoΉw _‹W Âd§fS¡FŸ T£l
elto¡iffë‹ efiy, MŒthsU¡F rk®¥Ã¡fnt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
75
xii. »uhk rig¡ T£l¤Â‰fhd bryÎ
murhiz ãiy v©. 160 Cuf ts®¢Á (k) Cuh£Á¤ Jiw, ehŸ 30.09.2008 ‹
go »uhk Cuh£Á¤jiyt®, »uhk Cuh£Á x¥òjYl‹ xU »uhk rig¡ T£l¤Â‰F
%. 1000/- tiu bryÎ brŒa muR mDk¤JŸsJ.
»uhk rig¡ T£l¤Â‰fhd K¡»a Mtz§fŸ k‰W« gÂntLfŸ
• »uhk rig¡ T£l tUif¥ gÂntL
• »uhk rig¡ T£l¤ Ô®khd¥ gÂntL
• »uhk rigæš gšntW Jiwfë‹ _y« brašgL¤j¥gL« £l¥ gadhëfŸ
étu«
• Cuh£Á fz¡Ffë‹ jiy¥ò thçahf tuÎ k‰W« bryéd étu«
• Cuh£Á fz¡Ffë‹ M©l¿¡if.
• Cuh£Á fz¡Ffë‹ ÛJ jâ¡if mYtyç‹ jâ¡if¡ F¿¥ò
• »uhk Cuh£Áæš kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cW¤ £l¥ gâfŸ
bryéd étu« k‰W« Ïjid¢ rh®ªj gÂntLfŸ r_f jâ¡if¡F
it¡f¥glnt©L«.
• murhš m›t¥nghJ »uhk rig x¥òjY¡F it¡f¥gl nt©oa bghUŸ rh®ªj
Mtz§fŸ
1. jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-3
2. murhiz (ãiy) v© 150, C.t.Jiw ehŸ 20.07.1998
3. murhiz (ãiy) v© 152, C.t.(Á1) Jiw, ehŸ 19.11.98
4. murhiz (ãiy) v© 245, C.t.(Á1) Jiw, ehŸ 19.11.98
5. murhiz (ãiy) v© 130, C.t.(k) Cuh£Á (Á4) Jiw, ehŸ 25.06.2006
6. murhiz (ãiy) v© 160, C.t.(k)C.Jiw, ehŸ 30.09.2008
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
76
Fμõm] {ºÁõP®
77
7. »uhk Cuh£Á¡ FG¡fŸ7. »uhk Cuh£Á¡ FG¡fŸ7. »uhk Cuh£Á¡ FG¡fŸ7. »uhk Cuh£Á¡ FG¡fŸ7. »uhk Cuh£Á¡ FG¡fŸ
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
78
Fμõm] {ºÁõP®
79
7. »uhk Cuh£Á¡ FG¡fŸ
_‹wL¡F Cuh£ÁfŸ, mjhtJ »uhk Cuh£ÁfŸ, Cuh£Á x‹¿a§fŸ k‰W«
kht£l Cuh£ÁfŸ, j§fS¡F r£l¥go tH§f¥g£l flikfisÍ« gâfisÍ«
Áwªj Kiwæš ãiwnt‰Wtj‰fhf gšntW FG¡fis mik¤J mt‰¿‹
MnyhridfisÍ« gçªJiufisÍ« bg‰W brašglyh«. ts®¢Á r«gªjkhd
gšntW Ãu¢ridfis¡ T®ªjhŒÎ brŒJ r«gªj¥g£l bjhêš E£g¡ fU¤J¡fŸ
mo¥gilæš Cuh£ÁfŸ neuoahf KoÎ brŒtJ fod« v‹gjhš Ϥjifa
T®ªjhŒÎ gâfis ãiy¡FG _y« brŒJ mj‹ Mnyhrid mo¥gilæš KoÎ
brŒayh«. FG¡fŸ _ykhf Cuh£ÁfŸ j§fsJ flikfis M‰WtJ Ñœ¡F¿¤j
fhuz§fshš éiuthdJ, Âw‹ ä¡fJ k‰W« vëjhdJ.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
80
• FG¡ T£l¤Âš midtU« g§nf‰W, j§fŸ fU¤J¡fis vL¤Jiu¤J
éiuthf xUä¤j fU¤J¡F tu ÏaY«.
• FGé‰F¤ nj®ªbjL¡f¥gL« cW¥Ãd®fŸ gyU«, mt®fŸ gâah‰W«
FGé‹ brašghLfëš, Mœªj m¿Î« mDgtK« cilat®fshf ÏU¥gjhš
mt®fsJ éthjK« fU¤jhHK«, nk‰bfhŸS« KoÎfS« Áw¥ghfΫ
Ãu¢Áidfis¤ Ô®¡F« éjkhfΫ mikÍ«. vdnt Âw‹ä¡f brašghL
fhzyh«.
• FG¡ T£l§fis T£LtJ«, el¤JtJ« vëjhdJ«, éiuthdJkhF«.
nkY« Ãu¢Áidfis éth¤J éiuéš KoÎ vL¥gJ äf vëjhdJ.
»uhk Cuh£Áæš cŸs ãiy¡ FG¡fŸ
1. ãakd¡FG
2. ts®¢Á¡FG
3. ntsh©ik k‰W« Ú®¥Ãç KfL FG
4. gâfŸ FG
5. fšé¡FG
ãiy¡FG cW¥Ãd®fŸ nj®Î (((((Selection of Standing Committee
Members)
x›bthU »uhk Cuh£ÁÍ« Ñœ¡f©l ãgªjidfS¡F£g£L cW¥Ãd®fis¤
nj®Î brŒa nt©L«.
• FG¡fëš IªJ cW¥Ãd®fŸ tiu ÏU¡fyh«.
• ãakd¡ FGéš jiyt® jéu Ïu©L »uhk Cuh£Á cW¥Ãd®fŸ k£Lnk
ÏU¥gh®fŸ.
• Ïju FG¡fëš »uhk Cuh£Áæ‹ cW¥Ãdušyhj Ïu©L btë eg®fis
ãgªjidfS¡F£g£L nj®Î brŒayh«.
• mid¤J FG¡fëY«, gjé tê cW¥Ãd® vtU« _‹W FG¡fS¡F nkš
FG jiyt® gjéæš gâah‰w¡TlhJ.
Fμõm] {ºÁõP®
81
• ãakd¡ FGéš »uhk Cuh£Á¤ jiytU« mj‹ cW¥Ãd®fS« Ïl« bgw
nt©L«.
1. ãakd¡ FGé‹ gâfŸ
»uhk Cuh£Á¡F mDk¡f¥g£l gjéfS¡F k‰W« »uhk Cuh£Áæš cŸs
vªj¥ gjéfS¡fhd CÂa«, »uhk Cuh£Á ãÂæèUªJ tH§f¥gL»wnjh
m¤jifa všyh gjéfS¡F« bghU¤jkhd eg®fŸ ãakd¡FGé‹ _y« jäœehL
Cuh£ÁfŸ r£l¥ÃçÎ-101 ‹ go nj®Î brŒa¥gl nt©L«.
2. ts®¢Á¡ FG
ts®¢Á¡ FGé‹ jiyt® »uhk Cuh£Áæš cŸs bg© cW¥Ãd®fëilna
nj®ªbjL¡f¥gl nt©L«.
nkY« Ï›ts®¢Á¡ FGéš Ñœ¡f©l cW¥Ãd®fŸ Ïl« bgw nt©L«.
• »uhk Cuh£Áæ‹ Ïu©L cW¥Ãd®fŸ.
• xU bjhl¡f¥ gŸë mšyJ eLãiy¥ gŸëæ‹ jiyik MÁça®.
• xU r_f¥ gâahs® mšyJ muR rhuh mik¥ghs®.
• Ra cjé¡ FG cW¥Ãd®
• Rfhjhu bréèa®
• C® ey mYty®
• bjhl¡f ntsh©ik T£LwÎ r§f¤Â‹ bray®
• r¤JzÎ mik¥ghs®.
ts®¢Á¡ FGé‹ gâfŸ
• k¡fŸ ey«, Rfhjhu«, FoÚ®, rKjha brh¤J¡fŸ M»at‰¿‹ guhkç¥ò k‰W«
ju« ca®¤Jjš.
• bjh‰WnehŒ guthkš jL¡f, ghJfh¡f¥g£l FoÚ® tH§F« ãiya§fis
nk‰gh®itæLjš.
• m«ik F¤Jjš k‰W« jL¥óÁ Kfh«fŸ mik¤jš.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
82
• k¡fŸ ey«, FoÚ® k‰W« »uhk Rfhjhu« ngh‹witfS¡F éê¥òz®Î Kfh«
mik¤jš.
• Cuh£Á¥ gFÂæš mikªJŸs Rfhjhu ãiya« k‰W« Jiz Rfhjhu
ãiya§fis gh®itæ£L Mnyhridfis tH§Fjš.
• FoÚ® guhkç¥ò ga‹bgWnthç‹ g§nf‰Ãid mÂfç¤jš.
• jåeg® fêtiw, gŸë¡ fêtiw, kfë® Rfhjhu tshf« k‰W« rKjha
fêtiw V‰gl cjé brŒjš.
• kfë®, FHªijfŸ, kh‰W¤ÂwdhëfŸ, Mjut‰w éjitfŸ, KÂnah®fŸ,
Û£f¥g£l bfh¤joikfŸ, jhœ¤j¥g£nlh® k‰W« gH§Foæd® M»nahç‹
eyid¥ ngQjš.
• Ra cjé¡ FG mik¤jš.
• FHªij¤ bjhêyhs®, fŸs¢ rhuha«, bg© ÁR¡bfhiy, Ô©lhik,
tuj£riz¡ bfhLik ngh‹w r_f¡ bfhLikfis xê¤jš k‰W« tWik
xê¥ò¤ £l§fŸ M»at‰iw ãiwnt‰w¤ njitahd elto¡if vL¤jš.
• if¥g«ò, ä‹éir¥g«ò, CuâfŸ ngh‹w FoÚ® guhkç¥ò¥ gâfis
nk‰bfhŸs Cuh£Á¡F cjÎjš.
• »uhk ts®¢Á¤ £l« jahç¥gj‰F Cuh£Á¡F cjÎjš.
• Cuh£Á¥ gFÂæš mikªJŸs vªjbthU ika¤ijnah ãWtd¤ijnah
gh®itæLjš.
3. ntsh©ik k‰W« Ú®¥Ãç KfL FG cW¥Ãd®fŸ
Ï¡FGé‹ jiyt® mj‹ m¡FGé‹ cW¥Ãd®fSŸ xUt® Mth®.
• »uhk Cuh£Áæ‹ xU cW¥Ãd® (bghJ)
• »uhk Cuh£Áæ‹ xU cW¥Ãd® (M Âuhél® mšyJ gH§Foæd®)
• »uhk ã®thf mYty®
Fμõm] {ºÁõP®
83
• muR rhuh mik¥Ãš cŸs xU ÃuÂãÂ
• Ra cjé¡FG cW¥Ãd®
• cjé ntsh©ik mYty®
• Ú®¥Ãç KfL r§f¥ ÃuÂãÂ
ntsh©ik k‰W« Ú®¥Ãç KfL FGé‹ gâfŸ
• ntsh©ik, njh£l¡fiy, g£L ts®¥ò, ghšg©iz, nfhê ts®¥ò, jçR ãy
nk«ghL, Ú®¥Ãç KfL, tw£Á¥ gâ nk«ghL, r_f¡ fhLfŸ, ãy nkyh©ik
k‰W« k© mç¥ò¤ jL¥ò elto¡iffŸ M»a £l§fis ãiwnt‰w
Cuh£Á¡F cjÎjš.
• Ú®¥ ghrd Mjhu§fëš (bghJ¥gâ¤Jiw f©khŒfis nr®¤J) eÅd bjhêš
E£g§fis ga‹gL¤Jtj‰fhd étrha¡ FG¡fŸ V‰gL¤Jjš.
• th®L FG¡fŸ ãiwnt‰W« Ô®khd§fis¢ brašgL¤j gçªJiu brŒjš.
4. gâ¡ FG cW¥Ãd®fŸ
• Cuh£Á cW¥Ãd® (bghJ)
• Cuh£Á cW¥Ãd® (jhœ¤j¥g£l Ïd¤jt®)
• bjh©L ãWtd¤Â‹ ÃuÂãÂ
• Ra cjé¡FG ÃuÂãÂ
• r¤JzÎ mik¥ghs®
• bjhl¡f¥gŸë jiyikahÁça®
• C®ey mYty®
• »uhk ã®thf mYty®
• »uhk bréèa®
• Ï¡FGé‹ jiyt®, cW¥Ãd®fshš nj®ªbjL¡f¥gLth®.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
84
gâ¡FGé‹ bghW¥òfŸ
• k¤Âa, khãy¤ £l§fis ju¤Jl‹ cça neu¤Âš ãiwnt‰Wtj‰F »uhk
Cuh£Á¡F cjÎjš.
• Cuh£Á¥ gFÂæYŸs cŸq® ts Mjhu§fis¥ ga‹gL¤Â ts®¢Á¤
£l§fis jahç¥gj‰F Cuh£Á¡F cjÎjš.
• th®L FG¡fŸ ãiwnt‰W« Ô®khd§fis¢ brašgL¤j gçªJiu brŒjš.
5. fšé¡ FGé‹ cW¥Ãd®fŸ
fšé¡ FGéš Ra cjé¡FG cW¥Ãd®fŸ, bg‰nwh®-MÁça® r§f¥ ÃuÂãÂ,
j‹dh®t¤ bjh©L ãWtd¥ ÃuÂãÂ, jiyik MÁça®, r¤JzÎ ika mik¥ghs®
M»nah® cW¥Ãd®fŸ Mt®. Ï¡FGé‹ jiyt® FGé‹ cW¥Ãd®fshš
nj®ªbjL¡f¥gLth®.
fšé¡FGé‹ gâfŸ
• Cuh£Á¥ gFÂæš cŸs mid¤J gŸëfë‹ brašghLfis f©fhâ¤jš.
• gŸëæš c£f£lik¥ò trÂfis nk«gL¤Jtj‰fhf k¡fë‹ g§nf‰Ãid
V‰gL¤Jjš.
• k¡fëilna fšé m¿Î, KÂnah® fšé, Ehyf guhkç¥ò, vG¤j¿Î k‰W«
go¡F« gH¡f§fŸ M»at‰iw V‰gL¤j Kfh«fŸ mik¤jš.
• Ï¡FGthdJ Ïu©L khj§fS¡F xU Kiw T£l¥gl nt©L«. mid¤J¡
FG¡fë‹ elto¡iffS« »uhk Cuh£Á k‹w¤Â‹ gçÓyid¡F« KoΡF«
it¡f¥gl nt©L«. Ï¡FGé‹ Ô®khd§fŸ »uhk rigæš it¡f¥gl
nt©L«.
j.eh.C éÂfŸ - (ÃçÎ-94 (Ï), murhiz v©. 102, C.t.Jiw, ehŸ. 12.07.2005)
»uhk Cuh£Áahš mik¡f¥gL« Ïju FG¡fŸ
»uhk Cuh£ÁahdJ Áy F¿¥Ã£l neh¡f¤Â‰fhf, tiuKiw¡F£g£L
mÂfhu¤ij¢ brY¤Jtj‰F« gâfis ãiwnt‰Wtj‰F«, flikfis¢
brŒtj‰F«, (Ú®ghrd« jéu) ntW Áy FG¡fis kht£l M£Á¤jiytç‹ K‹
mDkÂÍl‹ V‰gL¤jyh«. nkY« njit V‰go‹ VjhtJ bghUŸ bjhl®ghf
Fμõm] {ºÁõP®
85
gçÓyid brŒJ m¿¡if mšyJ Mnyhrid tH§FkhW nfhçæU¥Ã‹, mj‹
bghU£L FG x‹W mik¡fyh«.
Ï›thW mik¡f¥gL« Ïju FG¡fë‹ gjé¡fhy«
Ϥjifa FG¡fë‹ gjé¡fhy« MW khj fhy¤Â‰F nk‰gl¡TlhJ. MW
khj¤Â‰F nkš brašgl nt©Lbk‹w njit V‰g£lhš, Cuh£Áfë‹ MŒthsçl«
(kht£l M£Á¤jiyt®) K‹ mDk bgw¥glš nt©L«.
(murhiz (ãiy) v©.102 C.t.Jiw, ehŸ.12.7.2005)
»uhk Cuh£Á mséš Ãw Jiwfshš mik¡f¥g£LŸs FG¡fŸ
fšé¡FG cW¥Ãd®fŸ (S.S.A)
• »uhk Cuh£Á¤ jiyt® -jiyt®
• jiyik MÁça®
• Ra cjé¡FG cW¥Ãd® -1
• bg‰nwh® MÁça® r§f¥ ÃuÂã -1, bg‰nwh® -4,
• j‹dh®t¤ bjh©L ãWtd ÃuÂã -1
• r¤JzÎ ika mik¥ghs® -1
• ÏisP® mâ cW¥Ãd® -1
• kh‰W¤ Âw‹ bfh©l FHªijæ‹ bg‰nwh® -1
• »uhk Cuh£Áæš jhœ¤j¥g£nlh® / gH§Foæd® tF¥ig¢ rh®ªj bg‰nwh® -1
• »uhk bg© th®L cW¥Ãd® -1
• »uhk bréèa®
Ïju FG¡fŸ
1. »uhk f©fhâ¥ò¡FG : r_f ghJfh¥ò¤ Jiw
2. td¡FG¡fŸ (td¥gFÂfëš k£L«) : td¤Jiw
murhiz (ãiy) v©: 138 r.e. (k) r.Â. Jiw, ehŸ 05.19.2002)
bghJ
mid¤J bghJ FG¡fë‹ elto¡iffS« »uhk rig k‰W« »uhk Cuh£Á
k‹w¤Â‹ gçÓyid¡F«, KoΡF« it¡f¥glnt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
86
»uhk f©fhâ¥ò FGé‹ g§F
K‹Diu
FHªijfŸ k‰W« bg©fŸ fl¤jY¡F ϪÂah X® ãiyælkhf kh¿ tUjš
äfΫ mghafukhdJ. Å£L ntiyfS¡F, ég¢rhu bjhêš òça, bghŒahd Vkh‰W
ÂUkz§fS¡F, r£l¤Â‰F¥ òw«ghd brašfëš <LgL¤j vd gšntW
fhuz§fS¡fhf FHªijfS«, bg©fS« fl¤j¥g£L tU»‹wd®. v¤jifa
fhuz¤Â‰fhf fl¤j¥g£lhY«, fl¤jè‹ nghJ mÂf msÎ ghèaš t‹KiwfŸ
ãfœ»‹wd v‹gnj c©ik. bg©fisÍ«, FHªijfisÍ« ghèaš ég¢rhu¤Âš
<LgL¤j bgUksÎ, fl¤jš tê tF¡»wJ.
ϪÂah KGtJ« ÏJF¿¤J gšntW tH¡FfŸ gÂth»ÍŸsd.
cyfkakh¡f¤jhš bgU»tU« Ef®nth® fyh¢rhuK«, Ïizajs jftš bjhl®ò
rhjd§fë‹ ts®¢Áæ‹ _yK« Ϫj fl¤jš bjhêš j§F jilæ‹¿ ts®ªJ
tU»wJ. nkY« Ϥbjhêš ÏyhgfukhdjhfΫ, mnj rka¤Âš F‰wthëfŸ
j¥Ã¥gJ vëjhfΫ ÏU¥gjhš flªj ÏUgJ M©Lfshf kåj®fis fl¤Jjš
cyfshéa éahghukhf é°t%g« vL¤JŸsJ.
fl¤jè‹ nghJ mo¥gil kåj cçikfŸ Ûw¥gLtJl‹ v¢.I.é./vŒ£°
k‰W« Ïju ghèaš bjh‰W éahÂfS¡F Vuhskhd FHªijfS« bg©fS«,
gèah» tU»‹wd®. ÏJ jéu FHªijfS«, bg©fS« fl¤j¥gL«nghJ
FL«g¤ÂèUªJ Ãç¡f¥g£L ãuhjuthf Ïl« é£L Ïl« kh‰w¥gLtjhš gyéj
bfhLikfS¡F« kd ghÂ¥òfS¡F« Msh»‹wd®. mÂY« F¿¥ghf FHªijfis
ghèaš bjhêèš <LgL¤j fl¤J«nghJ kdÁijΡF MshFjš v‹gJ äf
mÂfkhf cŸsJ.
fl¤jiy jL¡fΫ, kåj cçikfis fh¥gh‰wΫ r®tnjr mséš gy
cl‹go¡iffŸ Ïa‰w¥g£LŸsd. F¿¥ghf FHªijfis fl¤j¥gLjèèUªJ
ghJfh¡f I¡»a ehLfŸ rig FHªij cçikfŸ Ûjhd cl‹go¡if _y« Fuš
bfhL¤JŸsJl‹ mid¤J ehLfS« FHªijfŸ fl¤jiy xê¡f K‹Ka‰Á
vL¡f nt©L« vd m¿¡ifæš tèÍW¤Â cŸsJ. mnjnghš bg©fS¡F vÂuhd
mid¤J éj ghug£r§fisÍ« xê¡f Ïa‰w¥g£LŸs r®tnjr m¿¡if (CEDAW)
Í« bg©QçikfŸ Ûw¥gL« Ï¡fl¤jiy jL¡f elto¡iffŸ vL¡f nt©Lbkd
Fμõm] {ºÁõP®
87
tèÍW¤J»wJ. ekJ ϪÂa muR« or«g® 12, 2002M« M©L fl¤jš jL¥ò
Mtz¤Âš ifbah¥gä£LŸsJ v‹gJ ϧF F¿¥Ãl¤j¡fJ.
kåj®fis fl¤Jjš F‰w« vd ϪÂa muÁaš rhrd« nfh£ghL 23š
Tw¥g£LŸsJ. ÏJ jéu e« eh£oš fl¤jiy jL¡f gy Áw¥ò¢ r£l§fS«
Ïa‰w¥g£L Ï¢r£l§fis mkyh¡f gy elto¡iffS« vL¡f¥g£L tU»‹wd.
ghèaš éahghu¤Â‰fhf FHªijfŸ k‰W« bg©fŸ fl¤j¥gLjiy jL¥gj‰fhd
njÁa braš £l« 1998M« M©L Ïa‰w¥g£L mid¤J khãy§fëY«
brašgL¤j¥g£L tU»wJ. jäHf¤Âš Ϫj brašÂ£l« khãy xU§»iz¥ò FG,
kht£l Mnyhrid FG¡fŸ, »uhk f©fhâ¥ò FG¡fŸ vd _‹wL¡F braš
£lkhf brašgL¤j¥g£L tU»wJ. FHªijfŸ k‰W« bg©fŸ 94%
»uhk§fëèUªnj fl¤j¥gLtjhš »uhk mséèUªJ fl¤jš xê¥ò gâfŸ
nk‰bfhŸs¥g£lhš jh‹ KGikahf jäHf¤Âš fl¤jiy f£L¥gL¤j KoÍ« vD«
neh¡Fl‹ »uhk f©fhâ¥ò FG¡fis tY¥gL¤J« gâfŸ j‰nghJ
nk‰bfhŸs¥g£L tU»‹wd.
Ôuhj tWik, fl¤jY¡F äf K¡»a fhuzkhf¤ Âfœtjhš bg©fŸ
bghUshjhu Rarh®òl‹ Âfœªjhš jh‹, bg©fŸ fl¤jiy f£L¥gL¤j KoÍ« vD«
neh¡Fl‹ jäHf¤Âš bg©fŸ Ra cjé FG¡fŸ mik¡f¥g£LŸsd. Ïš
bg©fŸ gy® cW¥Ãd®fshf cŸsd®. r_f bghUshjhu¤Âš äf¥bgça
kh‰w§fis j‰nghJ Ït®fŸ ãfœ¤Â tU»‹wd®. 14 ta‰F£g£l mid¤J
FHªijfS« gŸëæš ÏU¥gjid c¤Âuthj¥gL¤J« (100% gŸë nr®¥ò)
brašÂ£lkhd midtU¡F« fšé Ïa¡f« (SSA) brašgL¤j¥g£L tUtJ« ϧF
F¿¥Ãl¤j¡fJ. 100% gŸë nr®¡if mšyJ gŸë ÏU¥ò jäHf¤Âš
c¤Âuthj¥gL¤j¥g£lhny 14 ta‰F£g£l FHªijfŸ ntiy¡fhfΫ, ghèaš
éahghu rªij¡fhfΫ fl¤j¥gLjš jL¡f¥gL« v‹gJ cWÂ.
Ϥjifa gâfŸ »uhk§fŸ mséš brašgL¤j¥g£lhšjh‹ ga‹ jU«.
vdnt, fl¤jiy jL¥gj‰bfd mik¡f¥g£LŸs »uhk f©fhâ¥ò
FG¡fëèUªJ gâfŸ Jt§f¥gl nt©L«. mj‰F muR k‰W« bjh©L
ãWtd§fë‹ xU§»izªj elto¡iffŸ njit¥gLtJl‹ »uhk f©fhâ¥ò
FG¡fS¡F Áw¥ò gæ‰ÁÍ« mtÁakh»wJ.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
88
»uhk mséyhd FHªij ghJfh¥ò f©fhâ¥ò FG¡fë‹ njh‰w«:
ghèaš bjhêY¡fhf FHªijfŸ k‰W« bg©fŸ fl¤j¥gLjiy jL¡f
khãy xU§»iz¥ò FG 2002« M©L mik¡f¥g£lJ, jäœeh£o‹ mid¤J
kht£l§fëY« kht£l Mnyhrid FG¡fS« mik¡f¥g£ld.
»uhk Cuh£Á¤ jiytiu, jiytuhf bfh©L »uhk§fŸ njhW« f©fhâ¥ò
FG¡fŸ mik¡f¥gl 05.09.2002 m‹W jäHf murhš (muR Miz v©.138) Miz
Ãw¥Ã¡f¥g£lJ.
FHªij fl¤jiy jL¡f muÁ‹ _‹wL¡F mik¥ò
1. khãy xU§»iz¥ò FG
2. kht£l Mnyhrid FG
3. »uhk f©fhâ¥ò FG
»uhk f©fhâ¥ò FG v‹whš v‹d?
kfë® k‰W« FHªijfŸ fl¤j¥gLtij v®¤J¥ nghuho KoÎ fh©gj‰F
ÏJ mo¥gilahd mQFKiwahF«. fl¤jiy¤ jL¤jš, kfë® k‰W«
FHªijfë‹ tâf¥ghèaš bfhLikfŸ F¿¤j Ãu¢Áidfis éth¤J
jL¥gj‰F, jäœehL KGtJ« mid¤J kht£l§fëY«, »uhk Cuh£Á
k‹w§fëY«, Ï¡FG ãWt¥g£LŸsJ. Ï¡FGit ãaä¤jš k‰W« mj‹ gâfis
eilbgw¢brŒjš, mid¤J kht£l M£Áa®fë‹ bghW¥ghF«. FiwªjJ _‹W
khj§fS¡F xU KiwnaD« fl¤jiy¤ jL¤jš, kfë® k‰W« FHªijfë‹ tâf
neh¡»š ghèaš Ru©lš bfhLikfis v®¤J¥ nghuhLtJ F¿¤j Ãu¢Áidfis
éth¡F«.
»uhk mséyhd f©fhâ¥ò¡ FGé‹ mik¥ò
jäHf muÁ‹ Miz¥go »uhk f©fhâ¥ò¡ FG ËtUgt®fis¡ bfh©l
mik¥ghF«.
Fμõm] {ºÁõP®
89
»uhk Cuh£Á¤ jiyt® FG jiyt®
»uhk ã®thf mYty® mik¥ghs®
ca®ãiy¥gŸë (m)
bjhl¡f¥gŸë jiyikahÁça® cW¥Ãd®
cŸq® fhtš ãiya ÃuÂã cW¥Ãd®
bjh©L ãWtd ÃuÂã cW¥Ãd®
Ra cjé¡ FG cW¥Ãd® cW¥Ãd®
»uhk mséyhd f©fhâ¥ò¡ FG¡fS¡fhd gâfŸ:
»»»»»uhk mséyhd f©fhâ¥ò¡ FG¡fS¡F K¡»akhd k‰W« F¿¥ÃL«
goahd gâfŸ cŸsd. mitfŸ K‹bd¢rç¡if elto¡iffŸ k‰W« kWthœÎ
gâfshF«.
• _‹W khj§fS¡F xU Kiw fhy kh‰wä‹¿ T£l« el¤Âl nt©L«.
• gŸë bršY« taÂid milªJŸs FHªijfŸ midtU« 100% gŸë¡F¢
brš»‹wduh v‹gijÍ«, gŸë Ïiléyfš ãfHht©z« f©fhâ¤
jiyÍ« cW brŒjš nt©L«.
• FHªijfŸ bgUkséš jhkhfnth mšyJ bg‰nwh®fSl‹ nr®ªJ mšyJ
mt® j« r«kj¤Jl‹ Ïl« bga®ªJ brštij f©fhâ¤J ÏJ F¿¤J
éth¤J, mtÁa« V‰g£lhš kht£l M£Áaç‹ ftd¤Â‰F bfh©L bršy
nt©L«.
• »uhk rig T£l§fëš FHªijfë‹ cçikfŸ, F¿¤J« kfë® k‰W« ÁWt®
fl¤Jjš F¿¤J« éth¡f¥gLtJ cW brŒa¥gl nt©L«.
• FHªij cçikfŸ, muÁ‹ bfhŸiffŸ, £l§fŸ, bg©fŸ k‰W« FHªijfŸ
ghJfh¥ò F¿¤j jftšfis midtU« m¿Í« t©z« brašgl nt©L«.
»uhk Cuh£Á¤jiyt® g§F
• vªj Cuh£Á¡F« jiytuhd xUt® m¡»uhk¤Âš K¡»akhdtuhth®.
• m¡»uhk¤Âš cŸs x›bthUtU« k‰W« x›bthU ãfœÎ« mtU¡F¤
bjçªÂU¡F«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
90
• mok£l¤Âš cŸs jiyt® v‹w Kiwæš Cuh£Á¤jiyt® v¥bghGJ« cŸq®
fhtš JiwædUl‹ k‰W« muR mYty®fSl‹ brašgLth®.
• jiyt®, »uhäa f©fhâ¥ò¡ FGédiu, r_f¤Âš òÂat®fŸ, rªnjfkhd
el¤ij cilat®fŸ, m¡»uhk¤Âš Ïl« khW« eg®fŸ M»nah®
elto¡iffis T®ªJ ftå¡f m¿ÎW¤jyh«.
»uhk Cuh£Á¤jiyt® bghW¥òfŸ
• #dehaf Kiw¥go nj®ªbjL¡f¥g£l jiyt® v‹gjhš, Cuh£Á jiyt®
r_f¤Â‹ e‹ikia¥ ghJfh¥gh®. »uhäa f©fhâ¥ò¡ FG T£l¤ij
nguh®t¤Jl‹ el¤j nt©L«.
• »uhäa f©fhâ¥ò¡ FGé‹ Ãw cW¥Ãd®fSl‹ m¡»uhk¤Âš gyÅdkhd
Ïy¡FfŸ cŸs ÅLfis¥ gh®itæ£L njitahd K‹ v¢rç¡if
elto¡iffis nk‰bfhŸs nt©L«.
• jiyt®, éê¥òz®Î Kfh« thæyhf »uhk¤ÂdU¡F, kåj®fis fl¤Jjyhš
éisÍ« Ôikfis és¡» fl¤jšfhu®fS¡F vÂuhd v¢rç¢if cz®it
»uhk rgh T£l§fŸ k‰W« Ãw têfëš go¥goahf¥ òF¤j nt©L«.
• m¡»uhk¤Âš fl¤jY¡fhd rªnjf« VJ« ÏU¥Ã‹ mjid muR Mnyhrid¡
FGé‰F bjçé¡f nt©L«.
• jiyt® khãy muÁ‹ r_f ey¤Â£l§fis Ãugy¥gL¤j nt©L«.
»uhk¤Âdçilna j‹d«Ã¡if cz®it¥ òF¤j nt©L«.
• jtW ÏiH¥gt®fŸ ÛJ r£l ßÂahf elto¡if¡F V‰ghL brŒtj‰F K‹
Ka‰Áfis jiyt® nk‰bfhŸs nt©L«.
• »uhk jiyt® Ôa v©z« cilat®fŸ, r_f énuhÂfŸ m¡»uhk¤Âš
ÏU¥Ã‹ mt®fis ÂU¤Â kWthœÎ më¡f cça rçahd elto¡iffis
nk‰bfhŸs nt©L«.
• FGé‹ Âwikahd brašgh£o‰fhf »uhk f©fhâ¥ò¡ FG cW¥Ãd®
fS¡F¤ njitahd Ãw vªj cjéiaÍ« tH§f nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
91
FHªijfŸ ghJfh¥Ã‰fhd »uhk rKjha ÃuÂãÂfë‹ Ïiza«
FHªijfis¥ ghJfh¡F« bghW¥òila
• bg‰nwh®
• »uhk¥òw§fis rh®ªj gŸë MÁça®fŸ
• xU§»izªj FHªij ts®¢Á £l¥ gâahs®fŸ
• Ra cjé¡ FG cW¥Ãd®fŸ
• »uhk¥òw kU¤Jt ey¥ gâahs®fŸ
• ÏisP®fŸ
• cŸq® fhtšJiw mYty®fŸ
• »uhk Cuh£Á cW¥Ãd®fŸ
M»nah® FHªijfis¥ ghJfh¡fΫ, FHªij¡fl¤jiy¤ jL¡fΫ Ïizakhf
gâòçjš mtÁa«
Ú§fŸ v‹d brŒayh«
• FHªijfŸ 100 % gŸëæš ÏU¡f, »uhk¤Âš gŸë bršY« taJila
FHªijfë‹ v©â¡ifiaÍ« gŸëfëš bkh¤j khzt®fë‹
v©â¡ifiaÍ« MÁça®fŸ têahf f©fhâ¡f brŒjš nt©L«.
• ÂUéHh fhy« k‰W« bghJ ãfœ¢Áfëš fiy toényh, fU¤JiufŸ _ynkh
FHªij cçikfŸ g‰¿a éê¥òz®it cUth¡f nt©L«.
• FHªijfsl§»a FHªij cçik FG¡fis th®L thçahf V‰gL¤j
nt©L«.
• FHªijfŸ v›têahf »uhk všiyia jh©o fl¤j¥gL»wh®fŸ v‹gij
m¿ªJ »uhk všiy k‰W« ngUªJ ãW¤j§fëš fhtš Jiw jdJ f©fhâ¥ò
elto¡iffis Ôéu¥gL¤j V‰ghLfŸ brŒa nt©L«.
• FHªijfis ghJfh¡f eilKiwæš ÏU¡F« r£l§fis gy tê tiffëš
»uhk mséš és«gu¥gL¤j nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
92
cjé ika bjhiyngÁ v©fŸ r_f ghJfh¥ò Jiwæ‹ Ñœ
Ïa§F« e‹dl¤ij mYty®fŸ
br‹id kht£l« e‹dl¤ij mYty®, r_f ghJfh¥ò Jiw Mizauf«,v©.300, òuirth¡f« beLŠrhiy, bfšÄ°, br‹id-600 010.
fhŠÁòu« & ÂUt©zhkiy kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®, ÁWtU¡fhd muÁd® FHªijfŸ
Ïšy«, í.v°.o.rhiy, br§fšg£L -27424458
ntYh® & »UZz»ç kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®, muÁd® Áw¥ò Ïšy«, $ãthrhÂiuau§f« mU»š, fh»jg£liw, irjh¥ng£il( mŠrš)ntY®-12.
éG¥òu« & flYh® kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®, muÁd® FHªijfŸ Ïšy«, v©.1õ©KfbgUkhŸ rhiy, ÑœbgW«gh¡f«, éG¥òu«-2,04146-241702
nry« & jUkòç kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®. muÁd® T®neh¡F Ïšy«, kht£lÚÂk‹w tshf«, V‰fhL rhiy, m°j«g£o, nry«-7, 0427-2415148
<nuhL & ehk¡fš kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®, muÁd® FHªijfŸ Ïšy«,S.F,151/2-A, bfhŸSfh£LnkL (»uhk« & mŠrš)e‹brŒ C¤J¡Fë, yh¡fhòu« mŠrš, f%® rhiy, <nuhL– 638 002, 0424-2401916.
nfhaK¤Jhh & Úy»ç kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®, éLjiy ifÂfŸ cjé¡ r§f¤Â‹Ñœ Ïa§F« ÁWt® k‰W« ÁWäaU¡fhd T®neh¡FÏšy«, 1093 & 1094, médhî rhiy, gh¥geha¡f‹ghisa«, nfha«g¤Jh® - 32, 0422-2216183
ÂU¢Áuh¥gŸë & bgu«gYh® kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®, muÁd® T®neh¡F Ïšy«, 34,»H¡F òèth® rhiy, ÂU¢Áuh¥gŸë – 2, 0431-2702234.
Átf§if & Ïuhkehjòu« kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®, muÁd® T®neh¡F Ïšy«,X.ÁWtaš, fhiu¡Fo – 630 208 – 04565-2702234.
ehf¥g£od« & ÂUth%® kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®, m¿tf« ãWtd¤Â‹ Ñœ Ïa§F«kd ts®¢Á F‹¿a ÁWt® k‰W« ÁWäaU¡fhdFHªijfŸ Ïšy«, ÂUthLJiw MÔd« nrhiy,ju§f«gho rhiy, kæyhLJiw ehf¥g£od«
éUJef® & Jh¤J¡Fo kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®, kJiu FHªijfŸ cjé r§f¤Â‹Ñœ Ïa§F« ÁWt® k‰W« ÁWäaU¡fhd T®neh¡FÏšy«, 1/648, fhªÂ ef® rhiy, gh©oa‹ ef® (tê)éUJef® 04562-223881
©L¡fš & f%® kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®, òJÍf«, 32, fUzhã ef®, gHårhiy, ©L¡fš kht£l« - 624 001 0451-2424470
ÂUbešntè & f‹åahFkç kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®, ÁWt® k‰W« ÁWäaU¡fhd muÁd®T® neh¡F Ïšy«, v‹.í.X ‘Ã’ fhyå ngUªJ ãW¤j«,nky¥ghisa« mŠrš, ÂUbešntè – 627 003 0462-2352954
kJiu & njå kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®, Jiz Ïa¡Fe®, k©ly mYtyf«,r_f ghJfh¥ò Jiw v©.5, 2tJ kho ‘o’ Ãsh¡, gh°f®tâf tshf«, bgr‹£ rhiy, brh¡»Fs«, kJiu-20452-2524525, 2529314
jŠrhñ® & òJ¡nfh£il kht£l§fŸ e‹dl¤ij mYty®, muÁd® FHªijfŸ Ïšy«,t.c.Á.ef®, jŠrhñ® - 613 007, 04362-237013
Fμõm] {ºÁõP®
93
T£L td ã®thf«
neh¡f«
njÁa td¡bfhŸif td§fë‹ ts®¢ÁæY«, ghJfh¥ÃY«, k¡fis
<LgL¤j tif brŒ»wJ. jäœehL muR, cŸq® k¡fis ju« F‹¿a fhLfëš kW
c‰g¤Â k‰W« ghJfh¥Ãš <LgL¤JtÂY«, bjhlU« ga‹fis g§ÑL brŒJ
bfhŸtÂY« cWÂahf cŸsJ. Ϫj V‰ghL T£L td ã®thf« vd¥gL«. »uhk
td¡FGé‹ _ykhf T£L td ã®thf¤Âš k¡fë‹ <LghL cW brŒa¥gL«.
»uhk td¡FG
nj®Î brŒa¥g£l x›bthU ã®thf¥gFÂæY«, “»uhk td¡FG” vD« k¡fë‹
ÃuÂã¤Jt mik¥ò cUth¡f¥gL«. m›tik¥ò £läLjš, gâ brŒjš, ghJfh¥ò,
mWtil k‰W« ga‹fis g§ÑL brŒJ bfhŸSjš ngh‹w gâfis F¿¥ghf ju«
F‹¿a fhLfëš brašgL¤Jjš MF«. r«gªj¥g£l tdt®, »uhk td¡FG
mik¡F« brašKiwfis¤ Jt¡Fth®.
»uhk td¡FGéš x›bthU FL«g¤ÂèUªJ« xU MQ«, xU bg©Q«
mt®fŸ éU¥g¤Jl‹ m§f¤Âd®fshf ÏU¡fyh«. tdt® / td¢ruf® / kht£l td
mYty®, T£L td ã®thf bghJ¡ fU¤ij »uhk k¡fS¡F étç¤J mÂf mséš
k¡fis »uhk td¡FG m§f¤Âd®fsh¡f éçthd Ka‰ÁfŸ nk‰bfhŸs¥gL«.
»uhk td¡FGé‹ m§f¤Âd®fshf jhœ¤j¥g£l / kiythœ k¡fS¡F %.1/-«,
k‰wt®fS¡F %.2/-« v‹w Kiwæš ÂU¥Ã¤ ju¥glhj M©L rªjhthf
tNè¡f¥gL«. »uhk td¡FGéš m§f¤Âd®fshf¢ nruhjt®fS¡F ga‹fis¥
bgW« cçik »ilahJ.
x›bthU »uhk td¡FG mik¡f¥g£lÎl‹ jiyik td¥ghJ fhty®
(jäœehL fhL ts®¥ò¤ £l«) mt®fël« ÂU¥Ã¤ju¥glhj %.10/- (%ghŒ g¤J
k£L«) brY¤Â j‹ bgaiu gÂÎ brŒJ bfhŸs nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
94
»uhk td¡FGé‹ všiy¡F£g£l t£lhu ts®¢Á mYty® »uhk
td¡FGé‹ mYtš tê cW¥Ãduhf ÏU¥gh®.
»uhk td¡FG¤ jiytç‹ flikfS«, bghW¥òfS«
bra‰FGé‰F jiytuhf nj®ªbjL¡f¥gLgtnu, »uhk td¡FGé‰F«
mYtš tê jiytuhf ÏU¥gh®. mtuJ flikfS«, bghW¥òfS« Ñœ¡f©lthW
ÏU¡F«.
(1) »uhk td¡FG k‰W« bra‰FG T£l§fis cça fhy Ïilbtë¡FŸ
T£Ljš.
(2) »uhk td¡FGéid gÂ΢ r£l¤Â‹ Ñœ r§fkhf gÂÎ brŒa elto¡if
vL¤jš.
(3) FG¡T£l§fëš xUä¤j fU¤Âid cUth¡f cjéLjš
(4) T£L td ã®thf têfh£L be¿Kiwfëš f©LŸsgo td¤JiwædUl‹
x¤JiH¤jš.
(5) cW¥Ãd® brayUl‹ (td¢ruf mYty®) T£LwÎ t§» / mŠrš ãiya«
x‹¿š fz¡»id¤ Jt§» »uhk td ts®¢Á ãÂæid ã®t»¤jš.
(6) ga‹g§ÑL, gadhëfë‹ g£oaš jahç¤jš, fl‹ bjhifæid tNš brŒjš
M»a gâfëš td¤JiwædUl‹ KGikahf x¤JiH¤jš.
(7) £l »uhk¤Âš nk‰bfhŸsΟs »uhk ts®¢Á¥ gâfis nj®Î brŒjš k‰W«
K‹Dçik më¤jš M»a gâfëš td¤Jiw¡F cjéLjš.
(8) £l¥ gâfS¡fhd fz¡FfŸ k‰W« ã é©z¥g¤Âš cW¥Ãd®
brayUl‹ (td¢ruf mYty®) ifbah¥gäLjš.
(9) _‹W khj§fS¡F xUKiw td¡FGit¡ T£o bra‰FGé‹ KoÎfisÍ« /
elto¡iffisÍ« bjçé¤J xUä¤j fU¤Âid cUth¡Fjš.
(10) gšntW Ïiz¤JiwfŸ _y« ts®¢Á¥ gâfis nk‰bfhŸs £läLtÂY«
td¤Jiw¡F x¤JiH¥ò ešFjš.
(muR Miz ãiy v©..... 342 R‰W¢ NHš k‰W« td«, ehŸ 8.08.97)
Fμõm] {ºÁõP®
95
8. »uhk Cuh£Á¡fhd tUthŒ Ïd§fŸ
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
96
Fμõm] {ºÁõP®
97
8. »uhk Cuh£Á¡fhd tUthŒ Ïd§fŸ
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 k‰W« mj‹ Ñœ Ïa‰w¥g£l éÂfë‹go »uhk
Cuh£Áfël« gšntW flikfS« bghW¥òfS« x¥gil¡f¥g£LŸsd.
»uhk Cuh£Á ã®thf« Âwikahf brayh‰¿l nghÂa ã tr bjhl®ªJ
»il¥gj‰F tçfŸ k‰W« f£lz§fis é¤J tNè¡fΫ têtif
brŒa¥g£LŸsJ. nkY« Cuh£Áfë‹ ã Mjhu§fis bgU¡Ftj‰F k¤Âa, khãy
muRfŸ khåa§fŸ tH§» tU»wJ.
»uhk Cuh£Áæ‹ tçfŸ k‰W« Ïju ã Mjhu§fŸ
1. tç tUthŒ
2. tç mšyhj tUthŒ
3. x¥gil¡f¥g£l k‰W« g»®ªjë¡f¥g£l tUthŒ
4. muR khåa§fŸ
»uhk Cuh£Á¡fhd brhªj tUthŒ Ïd§fŸ
• Å£L tç, bjhêš tç, és«gu tç, FoÚ® f£lz«, f£ll k‰W« kid¥ÃçÎ
m§Ñfhu f£lz«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
98
»uhk Cuh£Á¡F x¥gil¡f¥g£l tUthŒ Ïd§fŸ
• brh¤J cçik kh‰w« Ûjhd ( g¤Âu gÂΤ Jiw) Ô®it
• nfë¡if tçæš g§F (tâf¤ Jiw)
• ÁW fåk§fŸ Ûjhd cçk¡ f£lz« (»uhid£ jéu) (F¤jif tUkhd¤Âš
50 rjé»jK«, cçk¡ f£lz¤Âš KGg§F«)
• 2-Á ku¥g£lh (tUthŒ¤ Jiw), Ú k‹w mguhj§fŸ (Ú¤ Jiw)
f£lz§fŸ v‹w mo¥gilæš »uhk Cuh£Á¡F tUthŒ Ïd§fŸ
• mghafukhdJ« mUtU¡f¤ j¡fJkhd bjhêY¡fhd cçk¡ f£lz«
• bjhê‰rhiyfS¡F«, mš ÏaªÂu§fŸ Ïa¡Ftj‰Fkhd f£lz«.
• Å£L FoÚ® Ïiz¥ò¡ f£lz«
• bjU¡fëš j‰fhèf M¡»uä¥Ã‰fhd f£lz«
• ruŸ, fëk©, kzš Ït‰iw¤ njh©o vL¡f cçk¡ f£lz«
• jåah® rªijfŸ, t©o¥ng£ilfS¡F©lhd cçk¡ f£lz«
• nto¡if (nfë¡if)fS¡F cçk¡ f£lz«
• ehŒfS¡F«, g‹¿fS¡F« cçk¡ f£lz«
• bghJ¢ rªijfŸ Kjèat‰W¡fhd f£lz«
• f£ll mDk¡ f£lz«.
• kid¥ ÃçÎ x¥òjš f£lz«
»uhk Cuh£Á¡F cç¤jhd gštif tUthŒ Ïd§fŸ
• Û‹ghÁ F¤jiffŸ
• ku§fŸ, njh¥òfŸ, r_f fhLfŸ M»at‰¿èUªJ »il¡F« tUthŒ
Fμõm] {ºÁõP®
99
• filfŸ, tshf§fŸ, ÂUkz k©lg§fŸ, rKjha¡ Tl«, rªijfŸ
M»at‰¿èUªJ »il¡F« tUthŒ
• KjÄLfëèUªJ »il¡F« tUthŒ
• Ïju Cuh£ÁfëèUªJ tH§f¥gL« fl‹fS« K‹gz§fS«
• ÏaªÂu§fŸ k‰W« fUéfëèUªJ thlif tUkhd«
muR khåa§fŸ
• khãy ã Miza khåa«
• k¤Âa ã Miza khåa«
Å£L tç ã®zæ¡f nt©oa Kiw
• r£l¥ÃçÎ 172‹go »uhk Cuh£Áæš ÏU¡F« mid¤J ÅLfS¡F« Å£Ltç
é¡f¥glnt©L«.
• ÏJ Xuh©L fhy é»j¤Âš tNš brŒa¥glš nt©L«.
• Å£L tçahdJ Å£o‹ f£l¥g£l gu¥Ã‹ mo¥gilæš é¡f¥glš nt©L«
mšyJ _yjd mo¥gilæš mšyJ tUl thlif mo¥gilæš é¡fyh«.
• Å£L tç, Iªjh©o‰F xU Kiw ÂU¤Âaik¡f¥glš nt©L«.
• tçé¡F« nghnjh, mšyJ mÂf¥gL¤J« nghnjh, FiwªjJ xU jäœ
brŒÂjhëY«, cŸqçš j©nlhuh _yK« cça m¿é¥òfŸ brŒa nt©L«.
Cuh£Á¤ jiytU¡F tç tNš brŒÍ« mÂfhu«
»uhk Cuh£Á¤ jiytnu braš mYtyuhf brašgL»‹w ãiyæš, r£l«
k‰W« éÂ¥go tçtNš brŒÍ« mÂfhu« »uhk Cuh£Á¤ jiytçl« cŸsJ. Jiz
t£lhu ts®¢Á mYty® (Cuh£Á), t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á), cjé
Ïa¡Fe® (Cuh£Á) k‰W« kht£l M£ÁaU« (MŒths® v‹w ãiyæš) »uhk
Cuh£Á¤ jiytç‹ brašghLfŸ/ mÂfhu ÛwšfŸ ngh‹wt‰iw¡
f©fhâ¥gh®fŸ.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
100
Å£L tç jéu nkš tç é¤jš
• Å£L tç v‹gJ »uhk Cuh£Áæ‹ všiyæš cŸs mid¤J f£ll§fS¡F«
é¡f¥gL« tçahF«.
• f£ll«, Á¿a éahghu ãWtd« Ïa§F« Ïlkhf ÏUªjhš Å£L tçæš 20
rjÅjK«, bgça éahghu ãWtd§fŸ, bjhê‰rhiy Ïa§F« Ïlkhf ÏU¥Ã‹
Å£L tçæš 60 rjÅjK« nkš tç tNš brŒayh«.
• Å£L tç M©L Mu«Ã¤j mWgJ eh£fS¡FŸ brY¤jhéoš 1 mšyJ 2
rjÅj« t£o tNš brŒayh«. jiyt® k‰W« cW¥Ãd®fŸ Cuh£Á¡F brY¤j
nt©oa vªj xU bjhifÍ« cça nj¡F nkY« _‹W khj§fŸ fhy jhkj«
brŒjhš jiyt® k‰W« cW¥Ãd® gjé jF ÏHªjjhf fUj¥gL«. ( r£l¥ ÃçÎ 38 I)
• Mdhš, Ïš bghJ têgh£L Ïl§fŸ, ntW vªj fhça§fS¡F«
ga‹gL¤j¥glhj f£ll§fŸ, éahghu neh¡»‹¿ nritia mo¥gilahf¡
bfh©L gâah‰W« òaš ghJfh¥ò ika§fŸ, Jiwæ‹ f£ll§fŸ ngh‹w
Ïl§fŸ M»ait Ïj‰F é éy¡fhF«. éahghu neh¡f¤Jl‹ brašgL«
fšé ãWtd§fS¡F Å£L tç tNš brŒa nt©L«.
bjhêš tç
»uhk Cuh£Á všiy¡FŸ brašgL« mid¤J ãWtd§fŸ, t®¤jf
ika§fŸ k‰W« k¤Âa/ khãy muR mYtyf§fëš gâòçnth® k‰W« E©z¿Î
Âw‹ bjhêš, tâf¤ bjhêš, kuò¤ bjhêš k‰W« g⤠bjhêš òçgt®fŸ
midtU« f£lhakhf cŸsh£Á mik¥òfS¡F tç brY¤j nt©L«. Ϫj tçia
M©LnjhW« Mf°L k‰W« #dtç khj CÂa¤Âš Ão¤j« brŒJ Kiwna
br¥l«g® 15« nj k‰W« Ã¥utç 15« nj¡FŸ Cuh£Á¡ fz¡»š brY¤j¥glš
nt©L«.
• bjhêš ãWtd§fë‹ M©L tUthŒ mo¥gilæš mªãWtd« jåna
bjhêš tç brY¤j nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
101
bjhêš tç é»j«
1. %.21,000 tiu VJäšiy
2. %.21,001 Kjš %.30,000 tiu %.94/-
3. %.30,001 Kjš %.45,000 tiu %.235/-
4. %.45,001 Kjš %.60,000 tiu %.429/-
5. %.60,001 Kjš %.75,000 tiu %.704/-
6. %.75,001 ¡F nkš %.938/-
t.v© ruhrç miuah©L tUkhd« miuah©L tç
mguhj«
Kjš miuah©L¡F Mu«g éahghu neh¡F ãWtd§fŸ mªj Kjyh©L¡F
br¥l«g® 30ª nj¡FŸS« mL¤j miuah©o‰F kh®¢ 31« nj¡FŸS« bjhêš
tç¡fhd cça bjhifia¢ brY¤j nt©L«. fhyjhkjkhf tç brY¤JnthU¡F
khj« x‹W¡F 1 rjÅj« mguhj¤ bjhif tNè¡f nt©L«. éahghçfŸ jdJ
M©o‰fhd é‰gid étu¤ij (Turn over) Fiw¤J m¿é¥ò brŒjhš kiw¡f¥g£l
bjhêš tç¡F mguhj« é¡fyh«.
és«gu tç
Cuh£Á k‹w¤ jiytuhš tNè¡f Koahj tçfŸ
• tç Ïd§fis mšyJ Cuh£Á¡F tunt©oa bjhiffis jå¥g£l Ïd¤Âš
%.100/- ¡F äfhkš cŸst‰iw¤ jŸSgo brŒÍ« mÂfhu« »uhk Cuh£Á¡F
cŸsJ. (murhiz v© 204, C.t.Jiw, ehŸ 28.09.99) jå¥g£l Ïd¤Âš
jŸSgo brŒant©oa bjhif %.100/-ia jh©odhš mj‰F kht£l M£Á¤
jiytç‹ x¥òjš bgw¥gl nt©L«.
és«gu¥ gyiffS¡F cçk« tH§Fjš k‰W« és«gu tç
(m. M. v©: 41, C. t. (k) C. Jiw, ehŸ 18.5.09)
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
102
és«gutç cçk« tH§f jFÂÍila Ïd§fŸ
• ÂiuæY«, gyifæY«
• RtçY«, jåah®, bghJ f£ll¥ gFÂfŸ k‰W« jåah® bghJãy« / f£ll«
• és«gu¥ gyif / j£o ãWÎtj‰F, tç éÂ¥gj‰F mÂfhu« bg‰w mYty®
kht£l M£Á¤ jiyt® Mth®.
• és«gu gyif / bfh£lif ãWt kht£l M£ÁaU¡F é©z¥Ã¤jš nt©L«
• é©z¥g« bg‰w 30 eh£fëš gçÓè¤J j‰fhèf mDk tH§f¥gL«
• j‰fhèf mDk më¡f¥g£l és«gu¥ gyiffS¡F cça gçÓyid¡F¥
Ëò 3 M©LfS¡F cçk« tH§f¥gL«
• _‹W M©LfS¡F¥ Ëò cçk¤ij òJ¥Ã¡f nt©L«. Ïšiyba‹whš
bg‰w cçk« fhyhtÂah»éL«.
és«gu gyifæ‹ mÂf g£r msÎ
rhiy mfy« - mÂfg£r msÎ
150 mo¡F nk‰gLkhdhš - 24 mo x12mo (mfy th£l¤Âš)
50 moæš ÏUªJ 100 mo¡FŸ - 15 mo x10mo (mfy th£l¤Âš)
50 mo¡F Fiwthf - 12 mo x 6mo (mfy mšyJ Ús
th£l¤Âš)
• brY¤j nt©oa tç étu«
m) és«gu¥ gyif / j£o ãWt mDk f£lz« %.1000/- brY¤j¥gl
nt©L«.
M) M©L x‹W¡F brY¤j nt©oa és«gu tç étu« ËtUkhW :
Fμõm] {ºÁõP®
103
t .t .t .t .t .
v©v©v©v©v©Ïd«Ïd«Ïd«Ïd«Ïd«
uh#uh#uh#uh#uh#
gh£ilgh£ilgh£ilgh£ilgh£il
khefuh£Á¥ gFÂæškhefuh£Á¥ gFÂæškhefuh£Á¥ gFÂæškhefuh£Á¥ gFÂæškhefuh£Á¥ gFÂæš
ÏUªJ 30».Û.ÏUªJ 30».Û.ÏUªJ 30».Û.ÏUªJ 30».Û.ÏUªJ 30».Û.
R‰wsΡFŸ mikªjR‰wsΡFŸ mikªjR‰wsΡFŸ mikªjR‰wsΡFŸ mikªjR‰wsΡFŸ mikªj
Cuh£Á gFÂfŸCuh£Á gFÂfŸCuh£Á gFÂfŸCuh£Á gFÂfŸCuh£Á gFÂfŸ
K¡»aK¡»aK¡»aK¡»aK¡»a
rhiyrhiyrhiyrhiyrhiyÏjuÏjuÏjuÏjuÏju
rhiyrhiyrhiyrhiyrhiyuh#uh#uh#uh#uh#
gh£ilgh£ilgh£ilgh£ilgh£il
efuh£Á¥ gFÂæšefuh£Á¥ gFÂæšefuh£Á¥ gFÂæšefuh£Á¥ gFÂæšefuh£Á¥ gFÂæš
ÏUªJ 20».Û.ÏUªJ 20».Û.ÏUªJ 20».Û.ÏUªJ 20».Û.ÏUªJ 20».Û.
R‰wsΡFŸ mikªjR‰wsΡFŸ mikªjR‰wsΡFŸ mikªjR‰wsΡFŸ mikªjR‰wsΡFŸ mikªj
Cuh£Á gFÂfŸCuh£Á gFÂfŸCuh£Á gFÂfŸCuh£Á gFÂfŸCuh£Á gFÂfŸ
K¡»aK¡»aK¡»aK¡»aK¡»a
rhiyrhiyrhiyrhiyrhiyÏjuÏjuÏjuÏjuÏju
rhiyrhiyrhiyrhiyrhiyuh#uh#uh#uh#uh#
gh£ilgh£ilgh£ilgh£ilgh£ilK¡»aK¡»aK¡»aK¡»aK¡»a
rhiyrhiyrhiyrhiyrhiyÏjuÏjuÏjuÏjuÏju
rhiyrhiyrhiyrhiyrhiy
1. xë mik¥ò 150 100 90 75 60 50 60 40 20Ïšyhkš
2. rhjhuz xë 200 150 125 90 70 60 80 60 30mik¥ò
3. ãah‹ / bk®Fç 300 200 150 100 80 70 90 70 60xë mik¥ò
ÏjuÏjuÏjuÏjuÏju
Cuh£ÁfŸCuh£ÁfŸCuh£ÁfŸCuh£ÁfŸCuh£ÁfŸ
f£ll§fŸ/ Å£Lkid¡fhd f£lz§fŸ
(ÃçÎ 110 (vv) k‰W« ÃçÎ-242, 242 (2) (33) )
• murhiz (ãiy) v© 255, Cuf ts®¢Á (Á.2) Jiw, ehŸ 18.8.1997‹go Å£L
kid¥ ÃçÎfŸ, f£ll§fŸ f£Ltj‰Fça é©z¥g« bgw¥g£l
kid¥ÃçÎfS¡F £l mDk tH§Ftj‰F ÃçÎ 3‹go ef® Cuik¥ò¤
Jiw – br‹id bgUefu ts®¢Á¡ FGk¤Â‹ K‹ mDk bgw¥gl nt©L«.
cça f£lz« tNè¡f¥glš nt©L«.
• f£ll tiugl mDkÂahf ÏU¥Ã‹ f£ll¥gFÂ, »zW M»a gFÂfS¡F
mÂf¥g£rkhf xU rJu Û£lU¡F %.100/- mj‹ kl§F vdΫ, Fiwªjg£r
bjhifahf %.5/- mšyJ mj‹ kl§fhfΫ ã®zæ¡f¥g£L tNè¡f¥glš
nt©L«.
• kj bjhl®ghd têgh£L Ïl§fis mDkÂ¥gj‰F kht£l M£Áaç‹ K‹
mDk bgw¥gl nt©L«. f£ll tiugl mDk r«kªjkhf f£lz étu§fŸ
ÑnH bfhL¡f¥g£LŸsd.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
104
t .t .t .t .t .
v©v©v©v©v©tiftiftiftiftif f£ll étu«f£ll étu«f£ll étu«f£ll étu«f£ll étu« TLjš f£lz«TLjš f£lz«TLjš f£lz«TLjš f£lz«TLjš f£lz« Fiwªj f£lz«Fiwªj f£lz«Fiwªj f£lz«Fiwªj f£lz«Fiwªj f£lz«
1. f£ll tiugl 1. f£ll¥ gFÂ x›bthU x›bthU rJu
mDk rJu Û£lU¡F« Û£lU¡F« %.5/-
%.100/- mšyJ mj‹ mšyJ mj‹ kl§fhf
kl§fhf
2. »zW mik¡f %.100/- %.25/-
3.btë¥òw¢ Rt® %.100/- (bkh¤jkhf) %.25/-(bkh¤jkhf)
4. MŒÎ¤ bjhif %.50/- %.25/-
2. kidæl mDk 5. kid %.10/- x›bthU %.5/-x›bthU TLjš
tiugl« _‹W TLjš Ãu¡F« Ãu¡F«
ÃuÂfS¡F
xU V¡fU¡F %.1000/- xU V¡fU¡F %.500/-
»uhk Cuh£Áæš kid¥ ÃçÎ mDk¡F cça f£lz«
kid¥ÃçÎ mDk nfhU« é©z¥g« bgw¥gL« bghGnj cça f£lz«
tNè¡f¥glnt©L«.
kid¥ ÃçÎ x¥òjš tH§F« nghJ tiugl¤Âš F¿¤J cŸs bjU¡fŸ
mik¥gJ«, tofhš mik¥gJ«, bjU és¡FfŸ mik¥gJ« jåahç‹ bghW¥ò.
jåah® Ït‰iw mik¡fhéoš mj‰fhd mÃéU¤Â f£lz¤ij »uhk Cuh£Á¡F
brY¤j nt©L«. kid¥Ãçéš bkh¤j gu¥Ãš 10 rjÅj« ãy¤ij »uhk Cuh£Á¡F
r«gªj¥g£l jåah® jhdkhf Cuh£Áæ‹ bgaU¡F g¤Âu« gªJ bfhL¡f
nt©L«.
t©o ãiya§fS¡fhd f£lz« ( ÃçÎ 154)
• murhiz v© 184, C.t.Jiw ehŸ 30.08.99 k‰W« murhiz v© 118, C.
t.Jiw, ehŸ 26.07.2004 ‹go bghJthf k¡fŸ TL« Ïl§fŸ,
t©o¥ng£ilfŸ M»a bghJ Ïl§fëš, »uhk Cuh£Á, kht£l M£Á¤
jiytç‹ mDkÂÍl‹ f£lz« ã®zæ¤J mjid kht£l muÁjêš
btëæ£L és«gu¥gL¤j nt©L«.
• Ïjid F¤jif KiwæY« x¥gil¤J ËtUkhW bjhif tNš brŒayh«.
Fμõm] {ºÁõP®
105
if t©o %.4/-
kh£L t©o %.8/-
fduf thfd« %.15/-
Fiwªj ä‹éir C®Â %.10/-
M£nlh ç¡rh k‰W« ÏU r¡fu thfd« %.4/-
_‹W r¡fu ir¡»Ÿ %.2/-
FÂiu, fGij, vUJ, gR %.2/-
égu«égu«égu«égu«égu« ehŸ f£lz«ehŸ f£lz«ehŸ f£lz«ehŸ f£lz«ehŸ f£lz«
»uhk Cuh£Á¡F brhªjkhd f£ll§fŸ k‰W« j§F« éLÂfëèUªJ Cuh£Á
tUthia bgU¡Fjš.
• Cuh£Áæ‹ ã ãiy¡nf‰g filfŸ, j§F« miwfŸ, czÎ éLÂfŸ
ngh‹wt‰iw totik¤J f£lyh«.
• f£l¥g£l Ï¡f£l§fS¡F thlif tNš brŒa bghJ Vy¤Âš él¥gl
nt©L«. (murhiz v© 277, C.t.Jiw, ehŸ 22.11.2001)
• Vy« él¥g£lÎl‹ Cuh£Á k‹w¤Â‹ x¥òjY¡F it¡f nt©L«.
• ca®ªj Vy¤ bjhif V‰f¥gléšiybaåš, cça fhuz§fŸ Kiwahf¥ gÂÎ
brŒa¥glš nt©L«.
• F¤jif¡fhd fhy« _‹W M©LfŸ MF«.
»uhk Cuh£Áæ‹ tUthia¥ bgU¡Ftj‰fhd têKiwfŸ
»uhk Cuh£Áæ‹ ãÂãiyæid¥ bgU¡f Ñœ¡f©l c¤Âfis
filÃo¡fyh«.
• Kiwahf tçtNš brŒjš
• Á¡fd têKiwfis¡ fil¥Ão¤jš
• gadhë¡ FG¡fis mik¤jš
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
106
• Kiwahd guhkç¥ò
• òÂa Cuf¤ bjhêš E£g§fë‹ ga‹ghL
• jåah® ãWtd« k‰W« Cuh£Áæ‹ Ïiz¥ò elto¡if
• gšntW Jiwfë‹ Â£l§fŸ/nritfis xU§»iz¤jš
• k¡fë‹ KGikahd g§nf‰ò/ g§fë¥ò
• »uhk Cuh£Áæ‹ btë¥gilahd ã®thf Kiw
tç VŒ¥ò¢ brŒgt® ÛJ elto¡if nk‰bfhŸSjš
éiuéš tç brY¤JkhW bjçé¤J Kjèš m¿¡if (neh£O°) x‹W
mD¥gyh«. mj‹ ËdU« tç brY¤jhé£lhš, Cuh£Á¤ jiyt®/ braš
mYtyuhš #¥Â elto¡if nk‰bfhŸsyh«. ( murhiz v©.255, C.t.Jiw, ehŸ,
13.12.99) é v© 31. ÚÂk‹w¤ÂY« tH¡fhlyh« é v© 37.
Fμõm] {ºÁõP®
107
XU§»izªj x¥gil¡f¥g£l tUthŒ
(((((Pooled Assigned Revenue)
»uhk Cuh£ÁfŸ k‰W« Cuh£Á x‹¿a§fëš ÏJ ngh‹W bgw¥gL«
bgUksÎ tUkhd§fis xU§»iz¤J rk¢Óuhf g»®ªjë¡fΫ, ntiy¥gSit¡
Fiw¡fΫ VJthf murhiz v©.168, Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤Jiw,
ehŸ.04.10.2007-‹ go cŸsh£Á mik¥òfS¡F nru nt©oa x¥gil¡f¥g£l tUthŒ
Ïd§fshd nfë¡if tç, K¤Âiu¤jhŸ f£lz« ÏitfëèUªJ bgw¥gL«
tUthŒ mid¤J« khãy mséš xU§»iz¤J, Ëd®, Cuf cŸsh£Á
mik¥òfS¡F g»®ªjë¡f Mizæl¥g£LŸsJ. Ïjdhš xU§»iz¡f¥g£l,
x¥gil¡f¥g£l tUthæid¢ rk¢Óuhd KiwæY« éiuthfΫ, vëjhfΫ
g»®ªjë¡f têtif brŒa¥g£LŸsJ.
Ϫj M©L Kjš Cuh£Áfë‹ ã Mjhu¤ij¡ fU¤Âš bfh©L
x¥gil¡f¥g£l bkh¤j tUthæš 2/3 g§F »uhk Cuh£Á, Cuh£Á x‹¿a« k‰W«
kht£l Cuh£Áæš ÛjKŸs 1/3 g§F ãÂia K¡»akhd £l¥ gâfS¡F« xJ¡ÑL
brŒa¥gL«.
khãy ã Miza khåa«
Cuh£Á mik¥òfŸ ãiyahdjhfΫ, Úo¤jjhfΫ, tYthfΫ és§»l
VJthf 1992« M©L 73tJ muÁayik¥ò ÂU¤j¢ r£l« Ïa‰w¥g£lJ. Ïj‹
éisthf Cuh£Á mik¥òfëš gy kh‰w§fŸ bfh©L tu¥g£ld. mit Cuh£Á,
Cuh£Á x‹¿a«, kht£l Cuh£Á vd _‹W mL¡F Cuh£ÁfŸ V‰gL¤j¥g£ld.
IªJ M©LfS¡F xUKiw f£lhakhf cŸsh£Á mik¥òfS¡fhd nj®jšfŸ
el¤j têtif brŒa¥g£lJ. MÂ Âuhél®/gH§FoædU¡F« k‰W« bg©fS¡F«
Ïl xJ¡ÑL, khãy muÁ‹ ã Mjhu§fis, ef®¥òw k‰W« Cuf cŸsh£Á
mik¥òfS¡F g»®ªjë¥gj‰F gçªJiu brŒtj‰fhf Iªjh©LfS¡bfhU Kiw
khãy ã Miza« muÁdhš mik¡f¥g£lJ.
73 k‰W« 74tJ muÁayik¥ò¤ ÂU¤j¢ r£l« ÃçΡ TW-243 (I) k‰W«
243(4)‹ go jäHf¤Âš jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-198‹ go cŸsh£Á
mik¥òfë‹ tç Mjhu§fis MŒÎ brŒaΫ mt‰iw nk«gL¤jΫ khãy ãÂ
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
108
Miza« V‰gL¤j¥g£LŸsJ. 1994« M©L, Kjš khãy ã MizaK«, 1999«
M©L 2tJ khãy ã MizaK«, 2004« M©L 3tJ khãy ã MizaK«
V‰gL¤j¥g£L, mj‹ gçªJiuæ‹ mo¥gilæš cŸsh£Á mik¥òfS¡F ãÂ
g»®ªjë¡f¥¥lL tU»wJ.
j‰nghJ 4tJ khãy ã Miza« jäHf¤Âš or«g® 2009š
V‰gL¤j¥g£LŸsJ. Ïj‹go 1.04.2012 Kjš Iªjh©Lfëš »uhk Cuh£ÁfŸ,
Cuh£Á x‹¿a§fŸ, kht£l Cuh£ÁfŸ, efuh£ÁfŸ k‰W« khefuh£ÁfSila ãÂ
Mjhu§fis MŒÎ brŒJ njitahd gçªJiufis m¿¡ifahf muR¡F
më¡f¥gl nt©L«.
1. 3tJ khãy ã Miza¥ gçªJiwfë‹ go Cuf k‰W« ef®¥òw
cŸsh£ÁfS¡fhd g§ÑL 58:42 v‹w é»j¤Âš tH§f¥g£L tU»wJ.
2. Cuf mik¥òfS¡fhd 58% ãÂæš »uhk Cuh£ÁfŸ, Cuh£Á x‹¿a« k‰W«
kht£l Cuh£ÁfS¡F 2007-08 Kjš 60:32:8 v‹w é»j¤Âš Ãç¤J
tH§f¥gL»wJ.
3. Cuf cŸsh£Á mik¥òfS¡F khãy ã Miza khåa« x›bthU khjK«
khãy murhš éLé¡f¥gL»wJ. mš Fiwªjg£r ãÂahf (Floor amount)
Cuh£ÁfS¡F éLé¡f¥g£L jåahf¡ fz¡F¥ guhkç¡f¥g£L, mj‹ _y«
bjU és¡FfŸ k‰W« FoÚ® tH§fš bjhl®ghd ä‹f£lz« brY¤j
têtif brŒa¥g£LŸsJ. ÛjKŸs bjhif, k¡fŸ bjhif mo¥gilæš »uhk
Cuh£ÁfS¡F¥ g»®ªjë¡f¥gL»wJ.
4. »uhk Cuh£Áæš éLé¡F« ãÂæš 60 rjÅj ãÂæš 5 rjÅj« »uhk§fëš
mo¥gil¡ f£lik¥ò trÂfŸ V‰gL¤j VJthf, mo¥gil¡ f£lik¥ò¤
njitfis ãiwÎ brŒJ bfhL¥gj‰fhd ãÂahf (Infrastructure Gap Filling
Fund) xJ¡ÑL brŒa¥gL»wJ.
k¤Âa ã Miza khåa«
13tJ k¤Âa ã Miza¥ gçªJiufë‹ mo¥gilæš k¤Âa murhš
tH§f¥gL« ãÂ, KGikahf »uhk Cuh£Áfë‹ bjUés¡F, FoÚ® k‰W« Rfhjhu
trÂfis guhkç¤Âl k¡fŸ bjhif mo¥gilæš »uhk Cuh£ÁfS¡F Ãç¤J
tH§f¥gL»wJ.
Fμõm] {ºÁõP®
109
9. »uhk Cuh£Áfë‹ tuÎ bryΤ £l«
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
110
Fμõm] {ºÁõP®
111
9. »uhk Cuh£Áfë‹ tuÎ bryΤ £l«
x›bthU »uhk Cuh£ÁÍ« x›bthU M©L« mL¤J tU« ã M©o‰fhd
c¤njr tuÎ bryΤ £l¤ij jahç¡f nt©L«. tuÎ bryΤ £l« jahç¥gJ
F¿¤J jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-192š Tw¥g£LŸsJ. nkY« muR
murhiz (ãiy) v©.223 Cuf ts®¢Á Jiw, ehŸ 20.10.1999 _y«
btëæl¥g£LŸsJ.
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« ÃçÎ-192‹ go »uhk Cuh£Á¤jiyt® (braš
mYty®) x›bthU M©L«, or«g® 31¡FŸ mL¤J tU« ã M©o‰fhd c¤njr
tuÎ k‰W« bryΤ £l« x‹iw¤ jahç¤J »uhk Cuh£Á k‹w¤Â‹ mDk bgw
nt©L«.
»uhk Cuh£Á¤ jiytuhš »uhk Cuh£Áæ‹ tuÎ bryΤ £l«
jahç¡f¥g£l Ëò ã®zæ¡f¥g£l ehshd #dtç 31¡FŸ Jiz t£lhu ts®¢Á
mYty® (jâ¡if) m›tuÎ bryΤ £l¤ij T®ªjhŒÎ brŒJ VjhtJ xU gâ
mšyJ gâfŸ nk‰bfhŸtj‰F nghÂa ã Mjhu§fŸ tuÎ bryΠ£l¤Âš
xJ¡f¥gléšiy vd¡ fUJthuhdhš m¤jifa gâfis nk‰bfhŸs njitahd
ã xJ¡ÑL brŒJ ÂU¤Â mik¡FkhW T¿ mjid¤ ÂU¥Ã mD¥g mÂfhu«
tH§f¥g£L cŸsJ.
»uhk Cuh£ÁfŸ V‰W¡ bfhŸs¡ToaJ vd¡fUJ« Ïd§fëš mš
ÂU¤j§fŸ nk‰bfh©L tuÎ bryΤ £l¤ij x¥òjš brŒa nt©L«.
Jiz t£lhu ts®¢Á mYty® (jâ¡if) fU¤J¡fS¡F« »uhk
Cuh£Á¡F« fU¤J ntWghL ÏU¡Fkhæ‹ mjid Cuh£Áfë‹ MŒthsU¡F
(kht£l M£Á¤jiyt®) mD¥g nt©L«.
kht£l M£Á¤jiyt® (MŒths®)¡F¤ njitbad¡ fUj¡Toa tifæš
tuÎ bryΤ £l¤ij ÂU¤j« brŒJ m§Ñfç¡F« mÂfhu« tH§f¥g£LŸsJ.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
112
xU M©o‹ eilKiw fhy¤Â‹ tuÎ bryΤ £l¤ÂYŸs tuéd§fŸ
mšyJ gšntW gâfŸ F¿¤J bryÎ brŒa nt©oa bjhiffë‹ g§ÑL
r«kªjkhf tuÎ bryΠ£l¤Âš F¿¥Ã£LŸs bjhiffis kh‰WtJ mtÁa« vd¡
fUÂdhš, Jiz mšyJ ÂU¤Âa tuÎ bryΤ £l« x‹iw nkny Tw¥g£LŸs
eilKiwfis filÃo¤J jahç¤J x¥òjš tH§» Ûs rk®¥Ã¡fyh«. Mdhš kh‰w«
vijÍ« Jiz t£lhu ts®¢Á mYty® (jâ¡if) r«kjä‹¿ mKY¡F bfh©L
tu¡TlhJ.
»uhk Cuh£Áæ‹ tuÎ bryΠ£l (g£b#£) m¿¡if
• x›bthU »uhk Cuh£Áæ‹ ã®thf mYtyU« x›bthU M©L« or«g® 31M«
nj¡FŸ tU« ãÂah©o‰fhd tuÎ bryÎ F¿¤j c¤njr tuÎ k‰W«
Fμõm] {ºÁõP®
113
bryéd¤ij F¿¥Ã£l got¤Âš jah® brŒJ, mjid »uhk Cuh£Á k‰W«
»uhk rigæ‹ K‹ it¡f nt©L«.
• tuÎ bryΤ£l« jahç¡f¥ bg‰¿U¡»w M©o‹ kÂ¥Õlhd tuÎfëš IªJ
rjÅj¤J¡F¡ Fiwahkš eilKiw¡ ifæU¥ò¡fhf tuÎ bryΠ£l¤Âš
ÏU¡f nt©L«.
tuÎ bryΠ£l¤ij »uhk rig K‹ it¤jš
jiyt® / ã®thf mYty® »uhk Cuh£Áæ‹ tiuÎ tuÎ bryΠ£l¤ij
#dtç 26« nj¡F K‹ »uhk rigæš it¤J mš kh‰w« VnjD« ÏU¥Ã‹
mjid rç brŒJ tuÎ bryÎ jahç¡f¥g£l M©o‹ KªÂa M©L or«g® 31«
nj¡FŸ »uhk Cuh£Áæ‹ mDk bgw it¡f nt©L«.
tuÎ bryΤ £l« T®ªjhŒÎ brŒÍ« mYty®
»uhk Cuh£Áæ‹ braš mYty®, m›thW jahç¡f¥g£l tuÎ bryΠ£l«
é 4‹ go »uhk rghé‹ mDk bg‰w Ëò, tuÎ bryΠ£l M©L¡F KªÂa
#dtç 31« nj¡FŸ Jiz t£lhu ts®¢Á mYty® (jâ¡if) _‹W efšfŸ
mD¥g nt©L«.
tuÎ bryΤ £l« mDk bgWtj‰fhd fhy tiuaiw
Jiz t£lhu ts®¢Á mYty® (jâ¡if) »uhk Cuh£Áæ‹ tiuÎ tuÎ
bryΤ £l¤ij tªJ nr®ªj 30 eh£fS¡FŸ T®ªjhŒÎ brŒJ
mD¥géšiyba‹whš tiuÎ tuÎ bryΠ£l« mDk më¡f¥g£ljhf fUj¥g£L
»uhk Cuh£Á mj‹ ÛJ nkš elto¡if bjhluyh«. mit ÂU¥ÃaD¥g¥g£oUªjhš,
ã®thf mYty® mjid cl‹ Ó® brŒJ nkny F¿¥Ã£lgo ÂU¥Ã mDk bgw
mD¥g¥glš nt©L«. v¥goah»Y« T®ªjhŒÎ brŒÍ« mYtyuhd, Jiz t£lhu
ts®¢Á mYty® (jâ¡if) jdJ f£L¥gh£o‰FŸ cŸs »uhk Cuh£Áæ‹ tuÎ
bryΠ£l¤Â‹ ÛJ jdJ F¿¥òiwÍl‹ x›bthU M©L« Ã¥utç 28« nj¡FŸ
më¡f¥glš nt©L«. Jiz t£lhu ts®¢Á mYty® (jâ¡if) mt®fshš,
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
114
mDk bg‰w tuÎ bryΠ£l¤Âid
»uhk Cuh£Áæ‹ ã®thf mYty®,
kh®¢ 15« nj¡FŸ r«kªj¥g£l
»uhk Cuh£Áæ‹ x¥òjiy¥ bgw
nt©L«.
»uhk Cuh£Áahš V‰gë¥ò
më¡f¥g£l VG Âd¤Â‰FŸ,
mDk¡f¥g£l tuÎ bryÎ
£l¤Â‹ efšfis, MŒths®,
cjé Ïa¡Fe® (jâ¡if) k‰W«
Jiz t£lhu ts®¢Á mYty®
(jâ¡if) M»nahU¡F mD¥Ã it¡f nt©L«.
tuÎ bryΠ£l¤Âš F¿¥Ãl¥g£l bryéd« jéu k‰w bréd« »uhk Cuh£Á
nk‰bfhŸs¡TlhJ.
i) nk‰bfhŸs¥glΟs bryΡF nt©oa gz¤ij v§»UªJ bgwyh«
v‹gij¡ F¿¥Ãlhkš, tuÎ bryΤ £l¤Âš nr®¡f¥glhj mšyJ tuÎ
bryΤ £l xJ¡ÑL mÂf¥goahÍŸs xU bryéd¤J¡F »uhk Cuh£Á
mDk më¡f¡ TlhJ.
ii) MŒthsç‹ mDk bgwhkš, Ñœ¡f©l F¿¥Ã£l tiffS¡fhf xJ¡ÑL
brŒa¥g£l bjhifæid¤ j‰fhèfkhfntD« Ãw bryéd¤Â‰F kh‰w »uhk
Cuh£Á mDk më¡f¡TlhJ.
• r£l¥ÃçÎ – 171š F¿¥Ã£LŸs étrha ãy¤Â‹ ÛJ é¡f¥gL« tç _y«
»il¡F« bjhif
• fl‹ bjhiffŸ
• it¥ò¤ bjhif (nrkey ã it¥ò¤ bjhif c£gl)
• Áy F¿¥Ã£l Ïd¤Â‹, Áw¥ò tçæš cgçahf ÏUªjhš
Fμõm] {ºÁõP®
115
• _yjd brh¤J é‰wjhš tªj tuéd«
• FoÚ® r«kªjkhf £l« k‰W« gâfŸ F¿¤J bryéd« nk‰bfhŸtj‰fhf
Å£Ltç Ûjhd nkš tçahd j©Ù® tç _y« »il¡F« bjhif.
• Áy F¿¥Ã£l Ïd¤Â‰fhf muR më¡F« khåa« k‰W« C¡f cjé¤bjhif
v§bfšyh« btëaDk bgw¡ F¿¥Ãl¥g£LŸsnjh mjid¥ bgWjš
• tuÎ bryΤ £l« x¥gë¡f¥gLtjhnyna, mš Ïd« f©LŸs bryÎ
všyht‰iwÍ« brŒa »uhk Cuh£Á¡F mÂfhuäU¥gjhf¡ fUj KoahJ. vªj
bryΡfhd V‰ghL tuÎ bryΤ£l¤Âš nr®¡f¥g£oU¡»wnjh, mªj
bryit¢ brŒtj‰F murh§f¤jhç‹ mšyJ ntnwh® mYtyç‹ x¥gë¥ò
nt©oæUªjhš bryÎ brŒtj‰F K‹ mªj x¥gë¥ig¥ bgWtJ »uhk
Cuh£Áæ‹ flikahF«.
• tuÎ bryÎ xJ¡Ñ£nlhL x¥Ã£L¥ gh®¤J, bryÎ r«kªjkhf¤ jâ¡ifahs®
fU¤JiufŸ vitnaD« tH§»æUªjhš, mt‰iw ã®thf mYty®
clD¡Fl‹ ftå¡f nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
116
Fμõm] {ºÁõP®
117
10.10.10.10.10. fpuhk Cuhl;rpfspy; ifahsg;gLk;fpuhk Cuhl;rpfspy; ifahsg;gLk;fpuhk Cuhl;rpfspy; ifahsg;gLk;fpuhk Cuhl;rpfspy; ifahsg;gLk;fpuhk Cuhl;rpfspy; ifahsg;gLk;fzf;Ffspd; tiffs; kw;Wk; Cuhl;rpfspd;fzf;Ffspd; tiffs; kw;Wk; Cuhl;rpfspd;fzf;Ffspd; tiffs; kw;Wk; Cuhl;rpfspd;fzf;Ffspd; tiffs; kw;Wk; Cuhl;rpfspd;fzf;Ffspd; tiffs; kw;Wk; Cuhl;rpfspd;
fzf;F guhkhpg;G Kiwfsfzf;F guhkhpg;G Kiwfsfzf;F guhkhpg;G Kiwfsfzf;F guhkhpg;G Kiwfsfzf;F guhkhpg;G Kiwfs;
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
118
Fμõm] {ºÁõP®
119
10.10.10.10.10. fpuhk Cuhl;rpfspy; ifahsg;gLk; fzf;Ffspd; tiffs;fpuhk Cuhl;rpfspy; ifahsg;gLk; fzf;Ffspd; tiffs;fpuhk Cuhl;rpfspy; ifahsg;gLk; fzf;Ffspd; tiffs;fpuhk Cuhl;rpfspy; ifahsg;gLk; fzf;Ffspd; tiffs;fpuhk Cuhl;rpfspy; ifahsg;gLk; fzf;Ffspd; tiffs;kw;Wk; Cuhl;rpfspd; fzf;F guhkhpg;G Kiwfskw;Wk; Cuhl;rpfspd; fzf;F guhkhpg;G Kiwfskw;Wk; Cuhl;rpfspd; fzf;F guhkhpg;G Kiwfskw;Wk; Cuhl;rpfspd; fzf;F guhkhpg;G Kiwfskw;Wk; Cuhl;rpfspd; fzf;F guhkhpg;G Kiwfs;
»uhk Cuh£Á ã®thf« jdJ flikfisÍ« bghW¥òfisÍ« ãiwnt‰w¤
njitahd ãÂtr bjhl®ªJ »il¥gj‰F 1994« M©L jäœehL Cuh£ÁfŸ
r£l¤Â‹ Ñœ më¡f¥g£l mÂfhu¤Â‹go tçfŸ k‰W« gšntW f£lz§fŸ
tNè¥gJ _y« tUthŒ »il¡f tê tif brŒa¥g£LŸsJ. nkY«, khãy k‰W«
k¤Âa muRfë‹ Â£l§fS¡fhf tH§f¥gL« khåa§fŸ, k¤Âa, khãy ãÂ
Miza khåa§fŸ k‰W« khãy murhš tH§f¥gL« xU§»izªj tUthæ‹
xU gF M»ait cŸsh£Á mik¥òfS¡F tH§f¥g£L tU»‹wd.
1994« M©L jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« m¿Kf¥gL¤j¥g£l Ëd®, »uhk
Cuh£Áfns j§fSila fz¡Ffis¥ guhkç¥gj‰F tê tif brŒa¥g£LŸsJ.
»uhk Cuh£Á jdJ brhªj tUthæèUªJ _yjd¥ gâ, guhkç¥ò gâ, k‰W«
ã®thf¢ bryéd§fisÍ« nk‰bfh©L tU»wJ. nkY« k¤Âa, khãy muRfëdhš
»uhk Cuh£Á¡F x¥gil¡f¥g£l Ãw £l§fisÍ« brašgL¤Â tU»wJ. vdnt
x›bthU »uhk Cuh£ÁæY« ÑnH F¿¥Ã£LŸs fz¡FfŸ, jå¤jåahf¥
guhkç¡f¥gl nt©L«.
1. »uhk Cuh£Á bghJ ã¡ fz¡F - I
2. jäœehL ä‹rhu thça«/ jäœehL FoÚ® tofhš thça«/ kht£l M£Áa® bfhL¥ò
fz¡F - II
3. »uhk Cuh£Á £l ã¡ fz¡F - III
4. kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cW¤ £l ã¡ fz¡F - IV
5. Cuf Å£L tr £l¡ fz¡F - V
6. Kjyik¢rç‹ Nça ä‹r¡ÂÍl‹ Toa gRik ÅLfŸ £l¡ fz¡F - VI
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
120
»uhk Cuh£Á ã¡ fz¡F (((((I) ( ( ( ( (Village Panchayat Fund Account)
»uhk Cuh£Á ã¡fz¡F v‹gJ, 1994« M©L Cuh£Á r£l¤Â‹ _y«
tH§f¥g£l mÂfhu¤Â‹ mo¥gilæš »uhk Cuh£Áahš é¡f¥g£L,
tNè¡f¥gL« tçæd§fŸ/f£lz§fŸ, muÁdhš tH§f¥gL« khåa§fŸ /
x¥gil¡f¥g£l k‰W« g»®ªjë¡f¥g£l tUthŒfŸ ngh‹wt‰iw tuÎ
it¥gj‰F«, Ï›tuéd§fis¥ ga‹gL¤Â Cuh£Áæ‹ ã®thf¢ bryéd§fŸ,
_yjd¢ bryéd§fŸ / guhkç¥ò¢ bryéd§fŸ nk‰bfhŸStj‰F« Ϫj¡
fz¡»id »uhk Cuh£Áahš guhkç¡f nt©L«.
t.v©.bghJ ãÂæš g‰W it¡f¥gL«
tuéd§fŸ
bghJ ãÂæš nk‰bfhŸs¥gL«
bryéd§fŸ
1 tçæd§fŸ
• Å£Ltç
• bjhêš tç
• és«gu tç
• jåah® fšé
ãWtd§fS¡fhd brh¤J tç
• Cuh£Áæš é¤J
tNè¡f¥gL« Ïju tçfŸ
2 f£lz§fŸ k‰W« mguhj§fŸ
• mghafukhd k‰W«
mUtU¡f¤j¡f bjhêš
cçk¡f£lz«
• f£ol tiugl mDk f£lz«
• ngUªJ ãiya« k‰W« t©o
ãiya f£lz§fŸ
• jåah® fêtiw k‰W« fêÎ Ú®
bjh£o R¤Âfç¥ò f£lz«
• Cuh£Á¢ rªij¡ f£lz«
• M¡»uä¥ò¡ f£lz«
• bghJ¡ fêtiw f£lz«
bryéd§fŸ
(m) ã®thf¢ bryéd§fŸ
• »uhk Cuh£Á¤
jiyt®fS¡fhd kÂ¥óÂa«
• »uhk Cuh£Á¤ jiyt® k‰W«
cW¥Ãd®fS¡fhd mk®Î¥go
• »uhk Cuh£Á¤ jiyt® k‰W«
cW¥Ãd®fS¡fhd gaz¥go
• »uhk Cuh£Á¥ gâahs®fŸ
r«gs« k‰W« Ïju gofŸ
• »uhk Cuh£Á¥ gâahs®fë‹
FL«g eyã g§F¤ bjhif
• vGJbghU£fŸ bfhŸKjš
• got§fŸ k‰W« gÂntLfŸ
• f£ol thlif
• »uhk Cuh£Á f©fh£Á k‰W«
ÂUéHh¡fS¡fhd
bryéd§fŸ
m) tuéd§fŸ k‰W« bryéd§fŸ
Fμõm] {ºÁõP®
121
t.v©.bghJ ãÂæš g‰W it¡f¥gL«
tuéd§fŸ (bjhl®¢Á)
bghJ ãÂæš nk‰bfhŸs¥gL«
bryéd§fŸ (bjhl®¢Á)
• j©l¤bjhif k‰W« mguhj¤
bjhif
• FoÚ®¡f£lz«
3 xJ¡f¥g£l tuÎfŸ
• ÚÂ k‹w mguhj¤ bjhiffŸ
• murhš m›t¥nghJ Cuh£Á¡F
tH§f¥bgW« bghW¥òçik kh‰w
khåa«
4 khåa«
• khãy ã Miza khåa«
• k¤Âa ã Miza khåa«
• murhš m›t¥nghJ Cuh£Á¡F
mDk¡f¥gL« Ãw khåa§fŸ.
5 gytif tuéd§fŸ
• fåk cçk f£lz«
• fåk F¤jif¤ bjhif
• r_f¡ fhLfŸ Vy¤ bjhif
• 2 Á kug£lh tç
• Û‹ghÁ¡ F¤jif
• rhiynahu ku§fŸ, njh¥òfŸ
k‰W« r_f¡ fhLfŸ ts®¥ò
_y« tuéd§fŸ
• ÂUéHh k‰W« f©fh£Á
tuéd§fŸ
• Cuh£Á¡F brhªjkhd filfŸ,
f£ol§fŸ, j§Fäl§fŸ, rKjha¡
Tl«, ÂUkz k©lg« t®¤jf¡
f£ol§fë‹ F¤jif/thlif
tuéd§fŸ, rªij tuÎfŸ
• Cuh£Á¡ f£L¥gh£oš cŸs
njhâ¤Jiw tUkhd«
• fhy§flªj it¥ò¤bjhif tuÎ
• KjÄ£L¡fhd t£o
• Ášyiu¢ bryéd§fŸ
• fl‹fë‹ Ûjhd t£o
• m›t¥nghJ mDk¡f¥g£l
Ïju ã®thf¢ bryéd§fŸ
(M) _yjd¢ bryéd§fŸ
• f£ll§fŸ f£Ljš
• rhiyfŸ mik¤jš
• ÁWghy§fŸ k‰W« ghy§fŸ
mik¤jš
• FoÚ® tH§fš k‰W«
Rfhjhu¥ gâfŸ
• m›t¥nghJ mDk¡f¥gL«
Ãw _yjd¢ bryéd§fŸ
(Ï) guhkç¥ò¢ bryéd§fŸ
• bjUés¡FfŸ guhkç¥ò
• if¥g«ò k‰W« éir¥g«ò
guhkç¥ò
• »uhk Cuh£Á¢ rhiyfŸ
guhkç¥ò
• éisah£L ika§fŸ
guhkç¥ò
• üyf¥ guhkç¥ò
• ÏLfhL k‰W« RLfhL
guhkç¥ò
• Rfhjhu ntiyfŸ
• m›t¥nghJ
mDk¡f¥gL« Ïju
guhkç¥ò¢ bryéd§fŸ
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
122
t.v©.bghJ ãÂæš g‰W it¡f¥gL«
tuéd§fŸ (bjhl®¢Á)
bghJ ãÂæš nk‰bfhŸs¥gL«
bryéd§fŸ (bjhl®¢Á)
• g§F¤bjhif k‰W«
e‹bfhilfŸ
• fUéfŸ k‰W« jsthl¢
rhkh‹fŸ thlif tuÎ
• bghJ Rfhjhu« - cu§fŸ
é‰gid tuÎ
• fl‹fŸ, K‹gz§fŸ tuÎ
• r£l¥ÃçÎ-188‹ Ñœ bgw¥gL«
Ïju f£lz§fŸ
• r£l¤Â‹ go bgw¥gl nt©oa
mguhj¤ bjhiffŸ
• <k¢rl§F kh‹a« (bryéd«
ÂU«g¥ bgWjš)
• it¥ò¤bjhiffŸ
• cjé¤bjhiffŸ
• gad‰w jsthl§fŸ é‰gid
tuÎ
• fpuhk Cuhl;rp fzf;F vz; (2)-f;F t#ypf;f¥gLk; gFjpj;njhif jtpu ,ju khepyepjpf;FO khd;ak;
• tPLfSf;F FbePH,izg;Gf;fhf ngwg;gLk;itg;Gj;njhif
• FbePH fl;lzkhf ngwg;gLk;njhif kw;Wk; FbePHtpepNahfj;jpw;fhf nghJkf;fshy; nrYj;jg;gLk;gq;Nfw;Gj; njhif
(<) gštif¢ bryéd§fŸ(<) gštif¢ bryéd§fŸ(<) gštif¢ bryéd§fŸ(<) gštif¢ bryéd§fŸ(<) gštif¢ bryéd§fŸ
• fl‹fis¤ ÂU«g¢
brY¤Jjš
• it¥ò¤ bjhiffis¤
ÂU«g¢ brY¤Jjš
• K‹gz« tH§Fjš
• jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l«
1994 ÃçÎ-191‹go
mDk¡f¥g£l Ãw
bryéd§fŸ.
• <k¢ rl§F cjé¤bjhif
(muÁläUªJ ÂU«g¥ bgw
nt©oaJ)
Ϫj fz¡»‹ ãÂæèUªJ
nk‰bfhŸs¥gL«
gâfS¡F ã®thf mDkÂ
tH§F«nghJ, murhiz
(ãiy) v©.203, Cuf
ts®¢Á¤ Jiw ehŸ
20.12.2007-š
tiuaW¡f¥g£LŸs
ãgªjidfë‹ mo¥gilæš
mDk tH§f nt©L«.
M) ã¡nfh£ghLfŸ(tuÎfŸ)
»uhk Cuh£Á bghJ ãÂæš tçfŸ, f£lz§fŸ k‰W« khåa§fŸ _y« tuÎ
it¡f¥gL« ãÂæid¡ ÑnH F¿¥Ã£lŸs ã nfh£ghLfis filÃo¤J
guhkç¡f¥gl nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
123
i) xt;nthU epjpf;fzf;fpw;Fk; jdp nuhf;fg;Gj;jfk; kw;Wk; jdpf; fzf;Fg;
Gj;jfq;fs; guhkhpf;fNtz;Lk;.
ii) t#ypf;Fk; thpj;njhiff;F chpa gbtj;jpy; mr;rbj;j urPjpy; epHthf
mjpfhhpapd; mr;nrhg;gKk; fpuhk Cuhl;rp nrayhpd;; xg;gKk; ,l;L
toq;fNtz;Lk;.
iii) t#ypj;j njhifiaf; fPof; ;fz;l gjpNtLfspy; gjpe;J epHthf
mjpfhhpapd; xg;gk; ngwNtz;Lk;.
• t#y; gjpNtL
• thp kw;Wk; ,ju t#y; gjpNtL
• nuhf;fg;Gj;jfk;
iv) fpuhk Cuhl;rpapy; tuthd njhiffis tq;fpapy; nrYj;Jk; rkak
nuhf;fg;Gj;jfj;jpy; jf;f gjpTfs; nra;J gw;W vOjNtz;Lk;
v) tuT njhifia clDf;Fld; tq;fpapy; nrYj;jNtz;Lk;.
vi) chpkk; ngWtjw;fhd kD nra;Ak; rkaNk chpkf;fl;lzj; njhifiar;
nrYj;jp mjw;fhd ,urPij kDTld; ,izj;J mDg;gNtz;Lk;.
vii) re;ijfs;> tz;bg;Ngl;il> kPd;ghrp kw;Wk; glFj;Jiw Vyk; tplg;gl;L
fl;lzk; t#ypf;fg;gl;lhy; mj;njhif t#ypf;fg;gLtij gy;tif
Nfl;Gg; gjpNtl;by; gjpT nra;J fz;fhzpf;fNtz;Lk;.
viii) fpuhk Cuhl;rp Neubahf re;ijf;fl;lzk; Nghd;wtw;iw t#ypj;jhy;>
mr;rbj;j fl;lzr; rPl;L toq;fNtz;Lk;.
ix) tuthd njhifiaj; jpUk;g toq;f Ntz;bapUe;jhy; fpuhk Cuhl;rpapd;
jPHkhdk; ngw;Wf;nfhLf;f Ntz;Lk;. mj;jifa jPHkhdk; Xuhz;L
fhyj;jpw;F nry;YgbahFk;.
x) fpuhk Cuhl;rpapd; gl;Lg;Nghd kuq;fs;> kuj;jpd; Nkw;gyd;fs;
Nghd;wtw;iw nghJ Vyj;jpd; %yk; tpw;gid nra;a Ntz;Lk;.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
124
xi) fl;lzq;fs;> Vyj;njhif Nghd;wtw;iw jtiz Kiwapy; t#ypf;f
Ntz;ba re;jHg;gq;fspy;> Vyjhuhplk; ghJfhg;G Kd;gzk; ngw;W
xg;ge;jg;gj;jpuk; vOjpthq;fp> jtiz Kiwapy; t#y; nra;ayhk;.
xii) khepy epjp Miza khd;ak;> Cf;f kw;Wk; rkd;ghl;L epjp mt;tg;NghJ
muR epHzapf;Fk; tpjj;jpy; fpuhk Cuhl;rp epjpf;F tuTnra;ag;gLk;.
xiii) kj;jpa epjp Miza khd;ak;> kj;jpa muR mt;tg;NghJ epHzapf;Fk;
tpjj;jpy; fpuhk Cuhl;rpapd; tiuaWf;fg;gl;l epjpf;fzf;fpw;F tuT
itf;fg;gLk;.
xiv) fpuhk Cuhl;rpapd; nrhj;Jf;fshd epyq;fs;> ,ae;jpuq;fs;> jsthlq;fs;
Mfpatw;iw tpw;W ngwg;gLk; %yjd tuTfis rhjhuz eilKiwr;
nryTfSf;F Ma;thshpd; Kd; mDkjpapd;wp gad;gLj;jf;$lhJ.
xv) muR mt;tg;NghJ epHzapf;Fk; gbtq;fspYk; tpfpjj;jpYk; >
nuhf;fg;Gj;jfk; kw;Wk; gjpNtLfis epHthf mYtyH guhkhpf;fNtz;Lk;.
Ï) ã¡nfh£ghLfŸ(bryéd§fŸ)
»uhk Cuh£Áæ‹ bghJ ãÂæš bgw¥g£l tuéd§fŸ mid¤J« Kiwahf
murhizfëš bjçé¤JŸs nfh£ghLfë‹ mo¥gilæš bryéd§fŸ
nk‰bfhŸs¥gl nt©L«.
fpuhk Cuhl;rpfspy; md;whl kw;Wk; mtruj; NjitfSf;fhd nrytpdq;fs;
,f;fzf;fpypUe;J Nkw;nfhs;sg;glNtz;Lk;. midj;J epHthfr; nrytpdq;fs;>
%yjdg; gzpfs;> guhkhpg;Gr; nrytpdq;fs;> gpw mj;jpahtrpa nrytpdq;fs;> fpuhk
Cuhl;rpfs; Rakhf nray;gLtjw;F Njitg;gLk; fpuhk Cuhl;rpg;gzpfs; Mfpait
,f;fzf;fpypUe;J Nkw;nfhs;sg;gLk;.
,e;epjpiaf; ifahs;tjw;fhd topKiwfs;,e;epjpiaf; ifahs;tjw;fhd topKiwfs;,e;epjpiaf; ifahs;tjw;fhd topKiwfs;,e;epjpiaf; ifahs;tjw;fhd topKiwfs;,e;epjpiaf; ifahs;tjw;fhd topKiwfs;
1. fpuhk Cuhl;rpf;fzf;fhdJ Cuhl;rpkd;wj;jiytH kw;Wk; Jizj; jiytH
MfpNahuhy; ,ize;J guhkhpf;fg;gl Ntz;Lk;. jtpHf;f ,ayhj NeHTfspy;
fpuhk Cuhl;rpj; jiytH kw;Wk; Jizj;jiytH MfpNahhpilNa Kuz;ghL
Vw;gLk;NghJ Cuhl;rpkd;wj; j PHkhdj;jpd; mbg;gilapy; khtl;l
Fμõm] {ºÁõP®
125
Ml;rpj ;jiytuhy; epakpf ;fg ;gLk; NtnwhU cWg;gpdH> Cuhl;rp
kd;wj;jiytUld; ,ize;J fpuhk Cuhl;rp epjpf;fzf;if guhkhpj;J
tuNtz;Lk;.
2. g£oaY¡fhd bryéd« nk‰bfhŸtj‰F K‹ghf ã®thf mÂfhç mjhtJ
»uhk Cuh£Á¤ jiyt® x¥òjY¡F Ãwnf bjhif tH§f¥gl nt©L«.
3. ã®thf¢ bryéd§fis¤ j鮤J Ãw Ïd§fS¡F bryéd§fŸ
nk‰bfhŸS« nghJ _‹wh« eg® mšyJ r«gªj¥g£l ãWtd§fS¡F FW¡F
nfho£l fhnrhiyfë‹ _y« bjhiffŸ tH§f¥gl nt©L«.
4. &.500/-f;F mjpfg;glhj njhifiaj; jiytH jd; ngahpyhd fhNrhiy %yk;
tq;fpapypUe;J ngw;W Fiwe;j msT nrytpdq;fSf;F nuhf;fkhf gl;Lthlh
nra;ayhk;. mj;njhif KOikahf nrytplg;gl;lTld;> kPz;Lk; &.500/-
tq;fpapypUe;J Kd;gzkhfg; ngwyhk;. mt;thW jiytH jd; ngahpyhd
fhNrhiy %yk; ngwg;gLk; njhiffs;> jiytUf;fhd Kd;gzkhff;
fUjg;gl;L> njhif Kd; gz t#y; gjpNtl;by;> gjpT nra;ag;gl;L> gpd;dH
mit rhpf;fl;lg;gLtijf; fz;fhzpf;f Ntz;Lk;.
5. fPo;f;fz;l ,dq;fSf;F njhif toq;Ftjw;F kl;bYk; eph;thf mjpfhhp
jdJ fhNrhiy %yk; nuhf;fkhfg; gzk; ngw;W toq;fyhk;.
• gzpahsHfSf;fhd Cjpak;> cWg;gpdHfSf;F nfsut Cjpak;
• gazg;gb
• epue;ju Kd;gz tiff;F
• NtiyfSf;F $yp toq;f Kd;gzj;njhif
• gz;bif Kd;gzk;
• ntspaplj;jpy; cs;s tq;fpapy; cz;b(Demand Draft) ngWtjw;F
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
126
6. fpuhk Cuhl;rp epHthf mYtyH> fhNrhiyg; Gj ;jfq;fis jdJ
nrhe;jg;nghWg;gpy; itj;jpUf;fNtz;Lk;.
7. fpuhk Cuhl;rpapy; nfhLf;fg;gLk; gl;bay;fis epHthf mYtyH ngw;wTld;>
gl;bay;fs; ngWk; gjpNtl;by; gjpe;J fPo;fz;lthW ghprPypf;fNtz;Lk;.
• gl;bay; chpa gbtj;jpy; cs;sjh? Kj;jpiu urPJ ngwg;gl;Ls;sjh?
• chpa kw;Wk; Njitahd mDkjpfs; ngwg;gl;Ls;sdth?
• gl;baypy; fz;l njhif rhpahff; fzf;fplg;gl;Ls;sjh?
• tuT nryTj;jpl;lj;jpy; xJf;fPL kw;Wk; epjp ,Ug;G Fwpj;j tpguk;.
8. murhiz vz;.92 Cuf tsHr;rp kw;Wk; Cuhl;rpj; Jiw ehs;:26.3.1997-d; gb
midj;J fpuhk Cuhl;rpfspYk; 1-31 tiuapyhd gjpNtLfs;
guhkhpf;fg;glNtz;Lk;.
9. xt;nthU khjKk; 5-k; Njjpf;Fs;> Ke;ija khjj;jpw;fhd tuT nryT kw;Wk;
,Jtiu Nkw;nfhs;sg;gl;l nkhj;j tuT nryT Fwpj;j mwpf;ifapid gbtk;
30-y; khtl;l Ml;rpj;jiytUf;F rk;ge;jg;gl;l tl;lhu tsHr;rp mYtyhpd;
(fp.C.) Fwpg;Gld; rkHg;gpf;f Ntz;Lk;.
10. xt;nthU khjKk; Cuhl;rpapd; midj;J fzf;Ffspd; buh¡f¥ ò¤jf« k‰W«
t§»æš guhkç¡f¥gL« t§» ò¤jf¤Jl‹ x¤ÂirÎ brŒJ khWg£oU¥Ã‹
mjid rçbrŒa¥gl nt©L«.
11. fpuhk Cuhl;rpkd;wj;jpd; mDkjpapd;wp fPo;f;Fwpg;gpl;Ls;s ,dq;fSf;F
nrytpdk; Nkw;nfhs;syhk;.
• chpa Kiwapy; epakpf;fg;gl;l gzpahsHfspd; Cjpak;
• kpd;fl;lzk; nrYj;Jjy;
• xg;ge;jjhuH itg;Gj;njhif kw;Wk; thpj;njhif jpUk;g toq;fy;
• ePjpkd;wj; jPHg;G/Mizapd;gb njhif mspj;jy; muR Mizapd;gb
nrYj;j Ntz;ba gq;Fj;njhiffs; (murhiz vz;.92 Cuf tsHr;rp
kw;Wk; Cuhl;rpj; Jiw ehs;:26.3.1997)
Fμõm] {ºÁõP®
127
12. xU fz¡»š ÏUªJ k‰bwhU fz¡»‰F ãÂia kh‰w« brŒa¡ TlhJ.
<) bghJ ãÂæš _yjd¥ gâfŸ guhkç¥ò¥ gâfŸ k‰W« ä‹ gâfS¡F
ã®thf mDk tH§Fjš k‰W« mÂfhu§fŸ ËtUkhW.
1. ã®thf mDkÂ
• fpuhk Cuhl;rpapd; %yk; Nkw;nfhs;sg;gLk; midj;Jg; gzpfSf;Fk;
njhlHGila Cuhl;rp kd;wj;jpd; xg;Gjy; ngwNtz;Lk;. ,JNt epHthf
mDkjp vdg;gLk;. epHthf mDkjp ,y;yhky; ve;j gzpapidAk;
Nkw;nfhs;Sjy; $lhJ. NkYk; fpuhk Cuhl;rpapd; %yk;
Nkw;nfhs;sg;gLk; midj;J gzpfSf;Fk; tuT nryT jpl;lj;jpy; NrHj;J
xg;Gjy; ngw;wpUf;f Ntz;Lk;. mt;thW xg;Gjy; ngw;w gzpfSf;F chpa
mYtyhplk; njhopy; El;g mDkjp ngw;wpUf;fNtz;Lk;.
• %yjdg;gzpfs;> guhkhpg;Gg; gzpfs; kw;Wk; kpd; gzpfSf;F epHthf
mDkjp toq;Fk; mjpfhuq;fs; gpd;tUkhW:
fpuhk Cuhl;rpg; nghJepjpapypUe;J nra;Ak; NtiyfSf;F Ñœf;f©lthW
mDk bgw nt©L«. (murhiz (epiy) vz;.203> Cuf tsHr;rp kw;Wk; Cuhl;rp
(g.uh.-1) Jiw ehs;:20.12.2007)
kjpg;g PLkjpg;g PLkjpg;g PLkjpg;g PLkjpg;g PL epHthf mDkjp toq;f Ntz;baepHthf mDkjp toq;f Ntz;baepHthf mDkjp toq;f Ntz;baepHthf mDkjp toq;f Ntz;baepHthf mDkjp toq;f Ntz;bamYtyHmYtyHmYtyHmYtyHmYtyH
&.2.00 ,yl;rj;jpw;F cl;gl;l gzpfs; fpuhk Cuhl;rp
&.2.00 ,yl;rj;jpw;F Nky; khtl;l Ml;rpj; jiytH
&.50.00 ,yl;rk; tiu
&.50.00 ,yl;rj;jpw;F Nky; ,af;FeH> Cuf tsHr;rp kw;Wk;
Cuhl;rp ,af;ffk;
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
128
2) njhopy;El;g mDkjp2) njhopy;El;g mDkjp2) njhopy;El;g mDkjp2) njhopy;El;g mDkjp2) njhopy;El;g mDkjp(Technical Sanction)
xt;nthU gzpf;fhd kjpg;gPl;ilAk; jf;f njhopy;El;g mYtyhplk; mq;fPfhuk;ngWtJ njhopy;El;g mDkjpahFk;.
%yjdg;gzpfs;> guhkhpg;Gg; gzpfs; kw;Wk; kpd; gzpfSf;F njhopy;El;g%yjdg;gzpfs;> guhkhpg;Gg; gzpfs; kw;Wk; kpd; gzpfSf;F njhopy;El;g%yjdg;gzpfs;> guhkhpg;Gg; gzpfs; kw;Wk; kpd; gzpfSf;F njhopy;El;g%yjdg;gzpfs;> guhkhpg;Gg; gzpfs; kw;Wk; kpd; gzpfSf;F njhopy;El;g%yjdg;gzpfs;> guhkhpg;Gg; gzpfs; kw;Wk; kpd; gzpfSf;F njhopy;El;gmDkjp toq;Fk; mjpfhuq;fs; gpd;tUkhW:mDkjp toq;Fk; mjpfhuq;fs; gpd;tUkhW:mDkjp toq;Fk; mjpfhuq;fs; gpd;tUkhW:mDkjp toq;Fk; mjpfhuq;fs; gpd;tUkhW:mDkjp toq;Fk; mjpfhuq;fs; gpd;tUkhW:
(murhiz (epiy) vz;.203 Cuf tsHr;rp kw;Wk; Cuhl;rp (g.uh.-1) Jiw ehs;:20.12.2007)
kjpg;g PLkjpg;g PLkjpg;g PLkjpg;g PLkjpg;g PL njhopy;El;g mDkjp toq;fnjhopy;El;g mDkjp toq;fnjhopy;El;g mDkjp toq;fnjhopy;El;g mDkjp toq;fnjhopy;El;g mDkjp toq;fNtz;ba mYtyHNtz;ba mYtyHNtz;ba mYtyHNtz;ba mYtyHNtz;ba mYtyH
&.1 ,yl;rj;jpw;Fl;gl;l gzpfs; cjtpg; nghwpahsH (C.t.) my;yJ
xd;wpag; nghwpahsH
&.1 ,yl;rj;jpw;F Nky; &.5 ,yl;rk; tiu cjtp nraw;nghwpahsH (C.t.)
&.5 ,yl;rj;jpw;F Nky; &.30 yl;rk; tiu nraw;nghwpahsH (C.t.)
&.30 ,yl;rj;jpw;F Nky; fz;fhzpg;Gg; nghwpahsH (C.t.)
%yjdg;gzpfs;%yjdg;gzpfs;%yjdg;gzpfs;%yjdg;gzpfs;%yjdg;gzpfs;
kjpg;g PLkjpg;g PLkjpg;g PLkjpg;g PLkjpg;g PL njhopy;El;g mDkjp toq;fnjhopy;El;g mDkjp toq;fnjhopy;El;g mDkjp toq;fnjhopy;El;g mDkjp toq;fnjhopy;El;g mDkjp toq;fNtz;ba mYtyHNtz;ba mYtyHNtz;ba mYtyHNtz;ba mYtyHNtz;ba mYtyH
&.25000/-f;F cl;gl;l gzpfs; cjtpg; nghwpahsH (C.t.) my;yJ
xd;wpag; nghwpahsH
&.25000/-f;F Nky; &.2 ,yl;rk; tiu cjtp nraw;nghwpahsH (C.t.)
&.2 ,yl;rj;jpw;F Nky; &.10 yl;rk; tiu nraw;nghwpahsH (C.t.)
&.10 ,yl;rj;jpw;F Nky; fz;fhzpg;Gg; nghwpahsH (C.t.)
guhkhpg;Gg;gzpfs;guhkhpg;Gg;gzpfs;guhkhpg;Gg;gzpfs;guhkhpg;Gg;gzpfs;guhkhpg;Gg;gzpfs;
Cuh£Áfëš Ïa¡f¥gL« if¥g«ò M©L guhkç¥ò bryédk; %.600/- MfΫ,
éir¥g«ò M©L guhkç¥ò bryédk; %.7500/- MfΫ muR Miz (epiy) vz;.63 Cuf
tsHr;rp kw;Wk; Cuhl;rp (rp2) Jiw ehs;:29.6.2006-d; gb epHzak; nra;ag;gl;Ls;sJ.
Fμõm] {ºÁõP®
129
tututututuéd§fŸ k‰W« bryéd§fŸéd§fŸ k‰W« bryéd§fŸéd§fŸ k‰W« bryéd§fŸéd§fŸ k‰W« bryéd§fŸéd§fŸ k‰W« bryéd§fŸ
1. kj;jpa epjpf;FO khd;ak;
2. jkpo;ehL kpd;rhu thhpak; / jkpo;ehL
FbePH tbfhy; thhpaj;jpw ;F
nrYj;jg;gl Ntz;ba njhifapd;
mbg;gilapy; fpuhk Cuhl;rpfSf;F
toq;fg ;gLk; khepy epjpf ;FO
khd;aj;jpd; gFjpasT khd;ak;> Cuf
tsh;r;rp kw;Wk; Cuhl;rp Mizauhy;
mt;tg ;NghJ epHzak; nra;J
toq;fg;gLk;.
3. ,dk; (1) kw;Wk; (2) Fwpg;gplg;gLk;
njhifahdJ jkpo ;ehL kpd;rhu
thhpak; / jkpo;ehL FbePH tbfhy;
thhpaj;jpw;F NghJkhdjhf ,y;yhj
gl;rj ;jpy ; khepy epjpf ;FO
khd;aj;jpypUe;J toq;fg;gLk; gFjp
epjp (Fiwe;jgl;r khd;ak; jtpHj;J)
,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;tutpdq;fs;tutpdq;fs;tutpdq;fs;tutpdq;fs;tutpdq;fs;
,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;nrytpdq;fs;nrytpdq;fs;nrytpdq;fs;nrytpdq;fs;nrytpdq;fs;
3) xg;ge;j Kiw
xNu rkaj;jpy; &.2000/-j;jpw;F kpfhkYk; xU Fwpg;gpl;l Mz;by; &.5000/-
j;jpw;Fl;gl;l kjpg;gPl;by; cs;Shpy; tpUg;ghh;e;j Kiwapy; Ntiyfis nray; gLj;jyhk;.
2. xspT kiwT ,y;yhj xg;ge;jr; rl;lk; 43-1998 kw;Wk; muR Miz vz;.446>
epjpj;Jiw> ehs;.26.9.2000 kw;Wk; muR Miz vz;.286> C.t.ehs;. 31.12.1998y;
Fwpg;gpl;Ls;s tpjpfspd; gb &.5000/-j;jpw;F Nky; Nkw;nfhs;Sk; NtiyfSf;F fz;bg;ghf
xg;ge;jg;Gs;spfs; Nfhug;gl Ntz;Lk;.
jkpo;ehL kpd;rhuthhpak;/ my;yJ jkpo;ehL FbePH tbfhy;thhpak;/ my;yJjkpo;ehL kpd;rhuthhpak;/ my;yJ jkpo;ehL FbePH tbfhy;thhpak;/ my;yJjkpo;ehL kpd;rhuthhpak;/ my;yJ jkpo;ehL FbePH tbfhy;thhpak;/ my;yJjkpo;ehL kpd;rhuthhpak;/ my;yJ jkpo;ehL FbePH tbfhy;thhpak;/ my;yJjkpo;ehL kpd;rhuthhpak;/ my;yJ jkpo;ehL FbePH tbfhy;thhpak;/ my;yJcghpahf cs;s epjpapid khtl;l Ml;rpahpd; fzf;fpy; fpuhk Cuhl;rpcghpahf cs;s epjpapid khtl;l Ml;rpahpd; fzf;fpy; fpuhk Cuhl;rpcghpahf cs;s epjpapid khtl;l Ml;rpahpd; fzf;fpy; fpuhk Cuhl;rpcghpahf cs;s epjpapid khtl;l Ml;rpahpd; fzf;fpy; fpuhk Cuhl;rpcghpahf cs;s epjpapid khtl;l Ml;rpahpd; fzf;fpy; fpuhk Cuhl;rpnrYj;Jk; nfhLg;Gf; fzf;F vz;nrYj;Jk; nfhLg;Gf; fzf;F vz;nrYj;Jk; nfhLg;Gf; fzf;F vz;nrYj;Jk; nfhLg;Gf; fzf;F vz;nrYj;Jk; nfhLg;Gf; fzf;F vz;-II
»uhk Cuh£Áfëš bjUés¡FfŸ, ä‹éir¥ g«òfŸ k‰W« f£ol§fŸ
guhkç¡f¥g£L tU»‹wJ. nk‰go Ïd§fS¡F ä‹ Ïiz¥òfŸ bg‰W k¡fë‹
ga‹gh£o‰F bfh©L tu¥gL»wJ. »uhk Cuh£Áæš bgw¥g£LŸs ä‹
Ïiz¥òfS¡F jäœehL ä‹rhu thça¤Â‰F Ïu©L khj§fS¡F xU Kiw ä‹
f£lz« brY¤j¥gL»wJ. Ïj‰F¤ njitahd ãÂæid »uhk Cuh£ÁfS¡F
tH§f¥g£L tU»wJ.
1. fpuhk Cuhl;rpfspy; guhkhpf;fg;gLk;
• njUtpsf;F
• FbePH toq;fYf;fhdfl;lzk;
• fpuhk Cuhl;rpfspdhy; fpuhk
Cuhl;rpf; fl;blq;fspd; kpd;rhur;nryT
• fpuhk Cuhl;rpfspdhy;
mstplg;gLk; gpw
,dq;fSf;fhd kpd;rhur;nrytpdk;
• $l;Lf;FbePH jpl;lj;jpw;fhd
jkpo;ehL FbePH tbfhy;
thhpaj;jpw;Fr; nrYj;j Ntz;ba
Nritf;fl;lzk; (murhiz
vz;.180> Cuf tsHr;rp kw;Wk;
Cuhl;rp Jiw (g.uh.)
ehs;:1.12.2008)
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
130
,e;epjpia,e;epjpia,e;epjpia,e;epjpia,e;epjpiaf; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs;
• Ϫj¡ fz¡»š cŸs ã jäœehL ä‹rhuthça¤Â‰fhd ä‹ f£lz«
k‰W« jäœehL FoÚ® tofhš thça¤Â‰F¢ brY¤j nt©oa xU§»izªj
FoÚ®¡ f£lz« M»at‰¿‰F k£Lnk brY¤j ga‹gL¤j¥gl nt©L«.
• ä‹rhu thça« mšyJ FoÚ® tofhš thça¤Â‰F¢ brY¤ÂaJ nghf ÛjKŸs
ã kht£l M£ÁaU¡F Ûs tH§f¥gl nt©L«. tH§f¥gL« mid¤J¡
fhnrhiyfëY« jäœehL ä‹rhu thça« / FoÚ® tofhš thça¤Â‰fhd
f£lz« / cgçahf cŸs ãÂæid kht£l M£ÁaU¡F mD¥òjš vd
Ïj‰fhd fhnrhiyfëš x›bthU fhnrhiy jhŸfëY« m¢R / K¤Âiu
Ïl¥gl nt©L«.
• Ϫj fz¡»èUªJ jdJ fhnrhiy (Self cheque ) _y« (mjhtJ jiyt®
mšyJ Jiz¤jiyt® bgaçš) gz« vL¡f mDk Ϛiy.
fpuhk Cuhl;rpfpuhk Cuhl;rpfpuhk Cuhl;rpfpuhk Cuhl;rpfpuhk Cuhl;rpj; jpl;l epjpf;fzf;F vz;. jpl;l epjpf;fzf;F vz;. jpl;l epjpf;fzf;F vz;. jpl;l epjpf;fzf;F vz;. jpl;l epjpf;fzf;F vz;.III
k¤Âa muR k‰W« khãy muR £l§fS¡F bgw¥gL« ãÂfŸ Ï¡fz¡»š
tuÎ it¡f¥g£L cçathW gâfS¡F bryéd« nk‰bfhŸs¥gL«.
1. kj;jpa muRj;jpl ;lj ;jpd; f Po ;
ngwg;gLk; epjpfs; (kfhj;kh fhe;jp
Njrpa Cuf Ntiy
cWjpj;jpl;lj;jpd; fPo; ngwg;gLk;
epjpfs; ePq;fyhf)
2. khepy muR cjtp ngWk;
jpl;lq;fs;
3. gpw Jiwfs; / Kfikfs; /
thhpaq;fs;/ fofq;fs;/
epWtdq;fs; %yk; epjp cjtp
ngw;W nray;gLj;jg;gLk;
Fwpg;gpl;Ls;s jpl;lq;fs;
fpuhk Cuhl;rpj; jpl;l epjpf;fzf;fpy;
tuT itf;fg;gLk; epjpahdJ kj;jpa
muRjpl;lq;fs; / khepy muR epjp
xJf;Fk; jpl ;lq;fs; kw ;Wk;
tiuaWf;fg;gLk; Vida jpl;lq;fspd;
fPo; nray;gLj;jg;gLk; NtiyfSf;F
kl;LNk nrytplg;gl Ntz;Lk;.
,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;tutpdq;fs;tutpdq;fs;tutpdq;fs;tutpdq;fs;tutpdq;fs;
,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;nrytpdq;fs;nrytpdq;fs;nrytpdq;fs;nrytpdq;fs;nrytpdq;fs;
Fμõm] {ºÁõP®
131
,e;epjpia,e;epjpia,e;epjpia,e;epjpia,e;epjpiaf; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs;
• Ϫj¡ fz¡»id Cuh£Á k‹w¤ jiytU« Jiz¤ jiytU« ÏizªJ
guhkç¡f nt©L«. jiyt® k‰W« Jiz¤ jiyt® ifbah¥gä£l
fhnrhiyfŸ “t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á) braš KiwfŸ
(Proceedings) thæyhf éLé¥ò MizfŸ Ïiz¡f¥g£oUªjhš k£Lnk
bjhif t§»fshš bfhL¡f¥gL«”.
• jdJ fhnrhiy (self cheque) mšyJ gz« vL¡F« got« (Withdrawal Slip)
_y« bjhif vL¥gj‰F mDk »ilahJ.
• Ï¡fz¡»‹ fhnrhiy k‰W« t§» fz¡F ngnu£oš “To be paid only if
accompanied by proceedings of the B.D.O. (Village Panchayat)”v‹w
th®¤ijfŸ K¤Âiuæl¥glnt©L«.
kfhjkfhjkfhjkfhjkfhj ;kh fhe;jp Njrpa Cuf Ntiy cWjp jpl;l epjpf;fzf;F;kh fhe;jp Njrpa Cuf Ntiy cWjp jpl;l epjpf;fzf;F;kh fhe;jp Njrpa Cuf Ntiy cWjp jpl;l epjpf;fzf;F;kh fhe;jp Njrpa Cuf Ntiy cWjp jpl;l epjpf;fzf;F;kh fhe;jp Njrpa Cuf Ntiy cWjp jpl;l epjpf;fzf;F-IV
k¤Âa muR »uhk¥òw k¡fS¡F ntiy thŒ¥ò më¡F« bghU£L
ϪãÂæid khãy muR _ykhf éLé¡f¥g£L Fiwªj g£r« 100 eh£fŸ ntiy
më¡f¥gL»‹wJ. Ϥ£l¤Â‰F jåahf xU fz¡F eilKiw¡F bfh©L
tu¥g£LŸsJ.
1 ,j;jpl;l epjpf;fzf;fpy; tuT
itf;fg;gLk; epjpahdJ / ,j;jpl;l
gadhspfSf;F kl;LNk Cjpakhf
fpuhk Cuhl;rpahy; toq;fg;gl nt©L«.
ntW £l¥ gâfS¡F ϪãÂæèUªJ
bryéd« nk‰bfŸs¡TlhJ.
,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;,f;fzf;fpy; gw;W itf;fg;gLk;tutpdq;fs;tutpdq;fs;tutpdq;fs;tutpdq;fs;tutpdq;fs;
t .t .t .t .t .vz;.vz;.vz;.vz;.vz;. ,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;,f;fzf;fpy; Nkw;nfhs;sg;gLk;
nrytpdq;fs;nrytpdq;fs;nrytpdq;fs;nrytpdq;fs;nrytpdq;fs;
kfhj;kh fhe;jp Njrpa Cuf
Ntiy cWjpj; jpl;lj;jpd; fPo;
ngwg;gLk; khepy muR / kj;jpa
muR khd;ak;
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
132
,e;epjpia,e;epjpia,e;epjpia,e;epjpia,e;epjpia¡¡¡¡¡ ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs;
• Ϫj¡ fz¡»id Cuh£Á k‹w¤ jiytU« Jiz¤ jiytU« ÏizªJ
guhkç¡f nt©L«. jiyt® k‰W« Jiz¤ jiyt® ifbah¥gä£l
fhnrhiyfŸ “t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á) braš KiwfŸ
(Proceedings) thæyhf éLé¥ò MizfŸ Ïiz¡f¥g£oUªjhš k£Lnk
bjhif t§»fshš bfhL¡f¥gL«”.
• jdJ fhnrhiy (self cheque) mšyJ gz« vL¡F« got« _y« bjhif
vL¥gj‰F mDk »ilahJ.
• Ï¡fz¡»‹ fhnrhiy k‰W« t§» fz¡F ngnu£oš “To be paid only if
accompanied by proceedings of the B.D.O. (Village Panchayat) “
v‹w th®¤ijfŸ K¤Âiuæl¥glnt©L«.
Cuf Å£L tr¤£l¡fz¡F Cuf Å£L tr¤£l¡fz¡F Cuf Å£L tr¤£l¡fz¡F Cuf Å£L tr¤£l¡fz¡F Cuf Å£L tr¤£l¡fz¡F–V
(((((Village Panchayat Rural Housing Schemes Fund Account)
tuéd§fŸtuéd§fŸtuéd§fŸtuéd§fŸtuéd§fŸ bryéd§fŸbryéd§fŸbryéd§fŸbryéd§fŸbryéd§fŸ
»uhk Cuh£Áæš Å£L tr £l¡
fz¡»š ÅL tH§F« £l¤Â‹ Ñœ
ã xJ¡ÑL brŒa¥gL« bjhif
Ïš tuÎ it¡f¥glnt©L«.
»uhk Cuh£Áæš nk‰go¤
£l¤Âš gadhëfS¡F
fhnrhiy _ykhf bjhif
tH§f¥gL«.
,e;epjpia,e;epjpia,e;epjpia,e;epjpia,e;epjpia¡¡¡¡¡ ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs; ifahs;tjw;fhd topKiwfs;
• Ϫj¡ fz¡»id Cuh£Á k‹w¤ jiytU« Jiz¤ jiytU« ÏizªJ
guhkç¡f nt©L«. jiyt® k‰W« Jiz¤ jiyt® ifbah¥gä£l
fhnrhiyfŸ “t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á) braš KiwfŸ
(Proceedings) thæyhf éLé¥ò MizfŸ Ïiz¡f¥g£oUªjhš k£Lnk
bjhif t§»fshš bfhL¡f¥gL«”.
Fμõm] {ºÁõP®
133
• jdJ fhnrhiy (self cheque) mšyJ gz« vL¡F« got« _y« bjhif
vL¥gj‰F mDk »ilahJ.
• Ï¡fz¡»‹ fhnrhiy k‰W« t§» fz¡F ngnu£oš “To be paid only if
accompanied by proceedings of the B.D.O. (Village Panchayat)”
v‹w th®¤ijfŸ K¤Âiuæl¥glnt©L«.
tuéd§fŸtuéd§fŸtuéd§fŸtuéd§fŸtuéd§fŸ bryéd§fŸbryéd§fŸbryéd§fŸbryéd§fŸbryéd§fŸ
Kjyik¢rç‹ Nça r¡Â gRik
FoæU¥ò £l¤Â‹ Ñœ »uhk
Cuh£Á¡F xJ¡ÑL brŒa¥gL«
ã KGtJ« Ï¡fz¡»š tuÎ
it¡f¥gl nt©L«.
Kjyik¢rç‹ Nça r¡Â gRik
FoæU¥ò £l¤Â‹ Ñœ eilbgW«
gâfS¡fhf k£Lnk
Ï¡fz¡»èUªJ bryéd§fŸ
»uhk Cuh£Áahš nk‰bfhŸs¥gl
nt©L«.
Kjyik¢rç‹ Nça ä‹r¡ÂÍl‹ Toa gRik ÅLfŸ £l¡ fz¡F (((((VI)
(((((murhiz (ãiy) v©.46 C.t.(k) C.Jiw (SGSI) ehŸ.17.8.2011)
,e;epjpia ifahs;tjw;fhd topKiwfs;,e;epjpia ifahs;tjw;fhd topKiwfs;,e;epjpia ifahs;tjw;fhd topKiwfs;,e;epjpia ifahs;tjw;fhd topKiwfs;,e;epjpia ifahs;tjw;fhd topKiwfs;
• Ϫj¡ fz¡»id Cuh£Á k‹w¤ jiytU« Jiz¤ jiytU« ÏizªJ
guhkç¡f nt©L«. jiyt® k‰W« Jiz¤ jiyt® ifbah¥gä£l
fhnrhiyfŸ “t£lhu ts®¢Á mYty® (»uhk Cuh£Á) braš KiwfŸ
(Proceedings) thæyhf éLé¥ò MizfŸ Ïiz¡f¥g£oUªjhš k£Lnk
bjhif t§»fshš bfhL¡f¥gL«”.
• jdJ fhnrhiy (self cheque) mšyJ gz« vL¡F« got« _y« bjhif
vL¥gj‰F mDk »ilahJ.
• Ï¡fz¡»‹ fhnrhiy k‰W« t§» fz¡F ngnu£oš “To be paid only if
accompanied by proceedings of the B.D.O. (Village Panchayat)” v‹w
th®¤ijfŸ K¤Âiuæl¥gl nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
134
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ 7 to 181 o k‰W« 188
(murhiz (ãiy) v©.43, Cuf ts®¢Á Jiw, ehŸ.21.2.2000)
(murhiz (ãiy) v©.146, C.t (k) C. Jiw, ehŸ. 17.8.2007)
(murhiz (ãiy) v©.178, C.t (k) C. Jiw, ehŸ. 25.11.2008)
(murhiz (ãiy) v©.180, C.t (k) C. Jiw, ehŸ. 01.12.2008)
(murhiz (ãiy) v©.68, C.t (k) C. Jiw, ehŸ. 27.05.2010)
(murhiz (ãiy) v©.46, C.t (k) C. Jiw, ehŸ. 17.08.2011)
got« 1 Kjš 31 tiuæyhd »uhk Cuh£Áæ‹ got§fŸgot« 1 Kjš 31 tiuæyhd »uhk Cuh£Áæ‹ got§fŸgot« 1 Kjš 31 tiuæyhd »uhk Cuh£Áæ‹ got§fŸgot« 1 Kjš 31 tiuæyhd »uhk Cuh£Áæ‹ got§fŸgot« 1 Kjš 31 tiuæyhd »uhk Cuh£Áæ‹ got§fŸ
got«got«got«got«got«
v©v©v©v©v©gÂntLfŸgÂntLfŸgÂntLfŸgÂntLfŸgÂntLfŸ
v©.1 Å£L tç nf£ò bjhif¡fhd m¿é¥ò: Å£L cçikahs®fë‹ bga®
étu«, Å£o‹ tif¥ghL, brY¤j nt©oa Å£L tç M»at‰¿‹
étu¤Jl‹ Å£L cçikahsU¡F mD¥g¥gl nt©oa m¿é¥ghF«.
v©.2 Å£L tç uÓJfŸ: Å£L tç brY¤JgtU¡F më¡f¥gL« uÓjhF«
v©.3 Å£L tç (ãYit¤bjhif el¥ò tç¤bjhif) nf£ò¤bjhif¥ gÂntL:
Ï¥gÂntL 5 M©LfS¡F eilKiwæèU¡F«. òÂajhf Å£Ltç
brY¤j nt©oæU¥Ã‹ mÂnyna nr®¤J¡ bfhŸsyh«. Ú¡f« brŒa
nt©oæU¥Ã‹ Ú¡f« brŒayh«. Ï¥gÂnt£o‹ Kjš g¡f¤Âš Å£L
tç Åj« k‰W« mo¥gil tif¥ghL (_yjd kÂ¥ò mšyJ gu¥gsÎ
kÂ¥ò M©L thlif kÂ¥ò) mj‰fhd ã®za« brŒa¥g£l Ô®khd¤ij
Ïiz¡f nt©L«. nkY« tç é»j« ã®za Ô®khd¤ijÍ« Ïiz¡f
nt©L«.
v©.4 bjhêš tç g‰W¢Ó£L: bjhêš tç brY¤JgtU¡F më¡f¥gL«
ÏuÓjhF«.
Fμõm] {ºÁõP®
135
v©.5 bjhêš tç (ãYit¤bjhif, el¥ò nf£ò¤bjhif) nf£ò¤bjhif
gÂntL: bjhêš tç brY¤j nt©oatç‹ bga® k‰W« étu§fŸ
gÂa¥gl nt©L«.
v©.6 gštif g‰W¢Ó£L: gy tifahd f£lz§fŸ Cuh£Áæš
bgw¥gLtj‰F m¤jh£Áahf më¡f¥gL« ÏuÓjhF«.
v©.7 tçfŸ k‰W« gštif Ïd§fëš tNš gÂntL:Å£L tç bjhêš tç
k‰W« és«gu tç Ïju Cuh£Á ã®zæ¡F« f£lz§fŸ M»at‰iw
tNš brŒa nt©oa gÂntlhF«.
v©.8 khåa§fŸ, xJ¡f¥g£l Ïd§fëš tNš gÂntL: khãy ã kh‹a«
k‰W« xJ¡Ñ£L tuéd§fŸ M»at‰iw F¿¡F« gÂntlhF«.
v©.9 »uhk Cuh£Á ã Á£lh: Ï¥gÂnt£oš ÂdªnjhW« bgw¥gL«
tuéd§fŸ gÂa¥gl nt©L«.
v©.10 gštif tuÎ, tNš ãYit¥ gÂntL: mid¤J tçæd§fŸ k‰W«
F¤jif¡ f£lz§fŸ, Ïju f£lz§fŸ M»at‰¿‹ nf£ò étu«,
tNš brŒj égu« k‰W« ãYitfŸ gÂa¥gl nt©L«.
v© .11 buh¡f¥ ò¤jf« (»uhk Cuh£Á ã¡fz¡F): x›bthU ã¡
fz¡»‰F« jå¤jåna buh¡f¥ ò¤jf« gÂÎ brŒa¥gl nt©L«.
Ï¥gÂnt£oš ÂdªnjhW« bgw¥g£l tuéd§fŸ k‰W« bryéd§fŸ
gÂa¥gl nt©L«.
v©.12 ÂU¥Ã tNè¡f¤j¡f K‹gz§fŸ gÂntL: »uhk Cuh£Á VnjD« xU
bryé‰fhf K‹ gz« më¤jhš Ï¥gÂnt£oš gÂa¥g£l Ëdnu
K‹gz« tH§f¥gl nt©L«. Ëd® tNè¥gijf©fhâ¡f¥glš
nt©L«.
v©.13 tif¥ghL brŒa¥g£l bjhif brY¤j§fŸ gÂntL mšyJ
x¥òjyë¡f¥g£l g£oaš gÂntL: g£oaš mDk¡f¥g£l Ëd®
buh¡fkhfnth mšyJ fhnrhiy _ykhfnth tH§f¥gL« mid¤J
Ïd§fS« Ï¥gÂnt£oš gÂa¥gl nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
136
v©.14 g‰bwh¥g¥ gÂntL: bfhL¡f¥gL« gz¤Â‰F x¥òjš bgw¥gl nt©oa
gÂntlhF«
v©.15 kÂ¥ÕLfŸ k‰W« xJ¡ÑL g‰¿a gÂntL (»uhk Cuh£Á ã¡fz¡F):
Cuh£Á ã _y« vL¡f¥gL« gâfS¡F kÂ¥ÕL k‰W« tuÎ bryÎ
m¿¡ifæš xJ¡f¥g£l xJ¡Ñ£L¤ bjhif M»ait gÂÎ brŒa¥gl
nt©L«.
v©.16 »uhk Cuh£Áæ‹ brh¤J¡fŸ g‰¿a ngnuL: Cuh£Á ã _y«
V‰gL¤j¥gL« mid¤J brh¤J¡fë‹ étu§fŸ k‰W« Cuh£Áfë‹
brh¤J¡fŸ Ïdthçahf gÂÎ brŒa¥gl nt©L«.
v©.17 guhkç¥ò gÂntL: Cuh£Á brh¤J¡fŸ guhkç¥ò bryÎfŸ M»ait
gÂÎ brŒa¥gl nt©L«.
v©.18 bjU és¡F¥ bghUŸfŸ, if¥g«òfë‹ cÂç ghf§fŸ, bghJ¢
Rfhjhu« bjhl®ghd bghUŸfŸ k‰W« Vida gaÜ£L¥ bghU£fŸ
ÏU¥ò¥gÂntL: Cuh£Áædhš th§f¥gL« mid¤J bghU£fë‹
étu§fŸ ÏU¥ò gÂnt£oš gÂÎ brŒa¥gl nt©L«.
v©.19 bry΢ӣL: ÏuÓJ ò¤jf§fë‹ étu§fŸ gÂÎ brŒa¥gl nt©L«.
v©.20 bjhif kÂ¥ò got§fŸ F¿¤J ÏU¥ò¥ gÂntL, ms΢ RtofŸ,
x¥gªj¥ got§fŸ Kjèait: gz kÂ¥ò¥ got§fŸ, msÎ ò¤jf§fŸ,
x¥gªj¥ got§fŸ k‰W« Ïju got§fŸ M»at‰¿‹ ÏU¥ò¡fŸ gÂÎ
brŒa¥gl nt©L«. gz kÂ¥ò got§fŸ: Å£L tç ÏuÓJ ò¤jf«,
bjhêš tç ÏuÓJ ò¤jf«, és«gu tç ÏuÓJ ò¤jf«, Ïju gštif
ÏuÓJ ò¤jf§fŸ, vGJ bghU£fŸ ÏU¥ò ghJfh¥ò it¥òfŸ.
v©.21 é‰gidahfh¢ ru¡F¥gÂntL (Kl§F bghUŸ gÂntL): gGjila¡
Toa k‰W« cgnahfk‰w bghU£fë‹ ÏU¥òfŸ gÂÎ brŒa¥gl
nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
137
v©.22 Ábk©£, cU¡F ãy¡Ñš, fjÎfŸ, r‹dšfŸ k‰W« f£Lkhd¥
gâfS¡F¥ ga‹gL« Vida bghU£fŸ F¿¤j ÏU¥ò gÂntL:
Cuh£Áæ‹ _y« bgw¥g£l Ábk©£, ÏU«ò¡ fjÎfŸ, r‹dšfŸ, jh®
k‰W« Ïju bghU£fë‹ ÏU¥òfŸ gÂÎ brŒa¥gl nt©L«.
v©.23 buh¡f¥ò¤jf«(më¡f¥g£l khåa¡ fz¡F tif brŒa¥g£LŸsJ):
khãy k‰W« k¤Âa muR £l§fS¡fhf tH§f¥gL« mid¤J
tuéd§fS« Ï¥gÂnt£oš gÂÎ brŒa¥gl nt©L«.
v©.24 tif¥gL¤j¥g£l bjhif tuÎfŸ k‰W« bjhif¢ brY¤j§fŸ g‰¿a
gÂntL (më¡f¥g£l khåa¡ fz¡F): g‹åbu©lhtJ ã¡FG
kh‹a¤bjhif, ÏW¢ rl§F¤bjhif M»at‰¿‹ tuéd§fŸ
k‰W« bryéd§fŸ gÂÎ brŒa¥gl nt©L«.
v©.25 kÂ¥ÕLfŸ k‰W« xJ¡ÑLfŸ g‰¿a gÂntL (më¡f¥g£l khåa
fz¡F): xJ¡Ñ£L khåa fz¡»š nk‰bfhŸs¥gL»‹w _yjd
k‰W« guhkç¥ò gâfS¡fhd kÂ¥ÕLfŸ k‰W« ã xJ¡ÑLfŸ
F¿¤j égu« gÂa¥gL«.
v©.26 buh¡f¥ gÂntL ò¤jf« (£l ã¡ fz¡F): »uhk Cuh£Á £l ãÂ
fz¡»‰F tuÎ (k) gâfŸ brŒj bryÎ F¿¤j égu« gÂa¥gL«.
v©.27 tif¥gL¤j¥g£l bjhif tuÎfŸ k‰W« bjhif¢ bryÎfŸ gÂntL
(£l ã¡fz¡F) : ϪÂuh FoæU¥ò¤ £l«, k¤Âa Cuf J¥òuÎ
£l« M»at‰¿‹ Ñœ bgw¥gL« tuÎfŸ k‰W« bjhif tH§fš égu«
Ïš gÂa¥gL«.
v©.28 £l¥gâfŸ gÂntL: »uhk Cuh£Áæ‹ gaD¡fhf mid¤J £l¥
gâfë‹ kÂ¥ÕLfŸ, xJ¡ÑLfŸ g‰¿a étu« Ïš gÂa¥gL«.
v©.29 £l¤Â‹ _y« gadilªnjh® égu« ml§»a gÂntL :29(m) £l¥ gadhëfŸ, kh‹a« ngh‹w égu§fŸ Ïš gÂa¥gL«
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
138
29(M) ϪÂuh Å£L tr¤£l« (bjhF¥ò ÅLfŸ): Ϥ£l¤Â‹ Ñœ
gadilªnjh® égu«, kh‹a« ngh‹w égu§fŸ Ïš
gÂa¥gL«
29(Ï) k¤Âa Cuf Rfhjhu¤ £l« gÂntL (x›bthU Å£o‰F«
cça fê¥Ãl§fŸ): jåeg® fê¥giwfŸ f£oa eg®fŸ égu«
k‰W« ga‹bg‰w kh‹a égu« M»ad gÂa¥gL«
29(<) Vidait: nk‰f©l £l§fŸ jéu k¤Âa muR m›t¥nghJ
m¿é¡F« £l§fë‹ Ñœ ga‹ bgWgt®fŸ, ga‹ bg‰w
kh‹a égu« F¿¤J¥ gÂa¥gL«
v©.30 »uhk Cuh£Áæ‹ x¥òjš bg‰w Ëd® MŒthsU¡F mD¥g¥gl
nt©oa _‹W tif¡ fz¡FfS¡fhd tif¥gL¤j¥g£l tuÎfŸ
– bryÎfŸ F¿¤j khjhªÂu égu«
v©.31 »uhk Cuh£Áfë‹ tuÎ bryΤ £l¤ij jahç¥gj‰fhd
khÂç¥got« br‹w M©o‹ tuÎ – bryÎ éguK«, v®tU«
M©o‰F c¤njrkhf nk‰bfhŸsΟs tuÎ – bryÎ éguK« Ïš
F¿¡f¥g£oU¡F«.
Fμõm] {ºÁõP®
139
11. Cuh£Á jâ¡if KiwfŸ
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
140
Fμõm] {ºÁõP®
141
11. Cuh£Á jâ¡if KiwfŸ
Cuh£Á jâ¡ifahs® tuÎ bryÎfëš fhz¥gL« ã égu«, ã ÏH¥ò
k‰W« Ïju KiwnfLfŸ F¿¤J »uhk Cuh£Á k‰W« ca® mÂfhçfë‹ ftd¤Â‰F
vL¤J¢ bršy jâ¡if cjλwJ.
jâ¡ifahs® :
• Jiz t£lhu ts®¢Á mYty® (jâ¡if)- »uhk Cuh£Á tuÎ bryÎ
fz¡FfŸ
• Cuf ts®¢Á cjé Ïa¡Fe® (jâ¡if)
(murhiz v©.265, C.t.Jiw ehŸ.22.12.99)
xU ã M©o‹ M©L¡fz¡FfŸ Ko¡f¥g£L, M©L¡
fz¡»idmL¤j ã M©o‹ nk khj« 15« nj¡FŸ Jiz t£lhu ts®¢Á
mYty® (jâ¡if)¡F mD¥g nt©L«. Jiz t£lhu ts®¢Á mYty® (jâ¡if)
»uhk Cuh£Á mYtyf¤Âš jâ¡if nk‰bfhŸs nt©L«. M©L¡fz¡FfŸ
Cuh£ÁfëläUªJ »il¡f¥bg‰w Ïu©L khj§fS¡FŸ Jiz t£lhu ts®¢Á
mYtyuhš (jâ¡if), jâ¡if nk‰bfhŸs¥gl nt©L«.
jâ¡ifahsU¡F më¡f¥gl nt©oa Mtz§fŸ
Cuh£Á ã®thf mYty® / gâahsuhš jâ¡if¡F¤ njit¥gL«
Mtz§fŸ KGtJ« më¡f¥gl nt©L«. gâahs®, jâ¡ifahs® nfhU«
Mtz§fisÍ« k‰W« x¤JiH¥igÍ« më¡f nt©L«.
(ÃçÎ-243 (16)) (murhiz v©.142Ï C.t.Jiw, ehŸ.21.7.99)
jâ¡ifahsç‹ mÂfhu§fŸ
jâ¡ifahsç‹ nt©Lnfhis ãiwnt‰w¤ jt¿dhš EhW %ghŒ tiu
mguhj« é¡fyh«.
(murhiz v©.59, C.t.Jiw ehŸ.7.3.2000).
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
142
jâ¡ifahsç‹ flikfŸ :
• F¿Ã£l bryéd¤Â‰F xJ¡f¥g£l ã Kiwahf ga‹gL¤j¥g£ljh vd
MŒÎ brŒa¥gL«.
• jiytuJ ftdä‹ik, jtwhd el¤ij, my£Áa¥ngh¡F M»at‰whš V‰gL«
ã ÏH¥ò/ã®thf KiwnfLfŸ F¿¤J« MŒÎ brŒa¥gL«.
• xJ¡f¥g£l ã Kiwahf, F¿¤j fhy¤Â‰FŸ ga‹gL¤j¥gL»wjh vdΫ
MŒÎ brŒa¥gL«.
• Áw¥ò¤ £l¤Â‹ be¿KiwfŸ rçahf¡ fil¥Ão¡f¥gLjš, F¿¡nfhŸ
v£l¥gLjš, bjhl®ghfΫ MŒÎ brŒa¥gL«.
• r£l éÂKiwfŸ / murhizfŸ é ÛwšfŸ F¿¤J« MŒél¥gL«.
• cça Mtz§fŸ k‰W« gÂntLfŸ MŒÎ brŒa¥g£L cW brŒa¥gL«.
(murhiz v©.142, C.t.Jiw ehŸ.21.7.99)
jâ¡if¡F jah® ãiyæš it¡f nt©oa Mtz§fŸ
• Kªija M©L jâ¡if m¿¡if k‰W« MŒt¿¡if
• khjhªÂu¡ fz¡FfŸ (got« 30) k‰W« M©L¡ fz¡F efš
• t§»¡ fz¡F k‰W« mŠryf¡ fz¡Ffë‹ Ïz¡f m¿¡if efšfŸ‘
• KjÄLfë‹ étu§fŸ
• el¥ò M©L x¥òjyë¡f¥g£l tuÎ bryΤ£l« (Budget)
• bry΢ Ó£L¡ f£L
• t§»¡ fz¡F gh° ò¤jf§fŸ/buh¡f¥ ò¤jf§fŸ/ntiyfŸ bjhl®ghd msÎ¥
ò¤jf§fŸ
• bjhl®òila Mtz§fŸ k‰W« gÂntLfŸ
• Ô®khd¥ ò¤jf«
• ÏU¥ò gÂntL
Fμõm] {ºÁõP®
143
jâ¡ifæ‹ nghJ clåU¡f nt©oa mYty®fŸ
• ã®thf mYty®
• »uhk Cuh£Á brayhs®/gF neu vG¤j®
ó®th§f¤ jâ¡if¡F c£gL¤j¥gl nt©oa Mtz§fŸ
buh¡f ÏU¥ò, mŠrš jiyfŸ ÏU¥ò, gz kÂ¥òŸs got§fë‹ ÏU¥ò.
KjÄLfŸ ÏW ÏU¥ò, g¤Âu§fŸ ÏU¥ò, Ô®khd¥ ò¤jf« k‰W« Cuh£Á bjhl®ghd
mid¤J gÂntLfŸ.
jâ¡ifæš MŒÎ brŒa¥gl nt©oa étu§fŸ
• buh¡f ifæU¥ò¤ bjhifÍ« ò¤jf ÏU¥ò¤ bjhifÍ« rçahf cŸsJ vd
rçgh®¤jš.
• t§»¡ if¢rh¤J¡fëš F¿¥Ã£LŸs ÏW ÏU¥ò« buh¡f¥ò¤jf¤Â‹ goahd
t§» ÏW ÏU¥ò« rçahf cŸsjh v‹W MŒÎ brŒa nt©L«.
• t§»æš brY¤j¥g£LŸs mid¤J tuéd§fS« éLglhkš t§»¡ fz¡»š
tuÎ it¡f¥g£LŸsJ« rç gh®¡f¥gL«.
• buh¡f¥ò¤jf¤Âš cŸs bryΤbjhif, bry΢ӣLfŸ cŸs bjhif k‰W«
t§»¡ fhnrhiy mo¡f£Lfëš cŸs bjhiffë‹ rç¤j‹ik cWÂ
brŒa¥gL«.
• r£l ßÂahd tuéd§fŸ / kh‹a§fŸ bgw¥g£l étu« k‰W« ãYit Ïd§fis
tNè¡f nk‰bfhŸs¥g£l elto¡ifæ‹ étu§fŸ F¿¤J« MŒÎ brŒa¥gL«.
• bryéd§fŸ Cuh£Á k‹w¤Â‹ Ô®khd« _y« m§Ñfç¡f¥g£L cŸsJ rç
gh®¡f¥gL«.
• tuÎ bryÎ m¿¡ifæš c£g£l étu§fŸ (Budget Allotments)
• Cuh£Á gâahs®fŸ bjhl®ghd gâ¥gÂntLfŸ, g§F¤bjhif brY¤j¥g£l
égu§fŸ, muR¡F brY¤j nt©oa tçfŸ Kiwahf brY¤j¥g£LŸsjh?
vdΫ MŒÎ brŒa¥gL«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
144
bjUés¡F cÂç¥ghf§fŸ, ä‹nkh£lh® cÂç¥ghf§fŸ, if¥g«ò cÂç¥ghf§fŸ
jsthl§fŸ, vGJ bghU£fŸ th§F« Kiw
muR ã®zæ¤JŸs tu‹ KiwfŸ k‰W« eilKiwfŸ mDrç¡f¥g£LŸsjh
vd¤ jâ¡ifæš MŒÎ brŒa¥gL«.
kÂ¥Õ£L¤bjhif %.2000/-¡F nk‰g£l ntiy¥gâfŸ bjhl®ghd jâ¡if
• éÂ¥go x¥gªj¥òŸë bgw¥g£L, Fiwthd x¥gªj¥òŸë më¤jtU¡F gâ
x¥gil¡f¥g£L Ko¡f¥g£LŸsjh vd¤ jâ¡ifæš MŒÎ brŒa¥gL«.
• k¤Âa muR/khãy muR 㤠£l¥gâfŸ muÁ‹ têfh£L be¿Kiwfë‹ go
nk‰bfhŸs¥g£LŸsjh vd¤ jâ¡ifæš MŒÎ brŒa¥gL«.
• x¥gªjjhu®fŸ jil brŒa¥g£l Ïd§fëš éÂKiwfis mDrç¤J, gâfŸ
Jiw _y« nk‰bfhŸs¥g£LŸsjh vd¤ jâ¡if brŒa¥gL«.
K‹gz§fŸ bjhl®ghd jâ¡if
• jåegU¡F K‹ gz« më¡f¥gléšiy vd jâ¡ifæš cWÂ brŒa¥gL«.
• Âd¡Tè¥ gâahs®fS¡F Tè tH§f »uhk Cuh£Áæ‹ F¿¥ghd
Ô®khd¤Â‹ _y« K‹gz« më¡f¥g£LŸsjh vd¤ jâ¡ifæš cWÂ
brŒa¥gL«.
• bgw¥g£l K‹gz¤Âš, bryΤbjhif cW brŒa¥g£L, vŠÁa bjhif ÛsΫ
brY¤j¥g£lj‰fhd brY¤J¢ Ó£L rç gh®¡f¥gL«.
• më¡f¥g£l K‹gz§fŸ mid¤J« cçajhd bry΢ Ó£LfŸ MŒÎ
brŒa¥g£L, ãYitæ‹¿ <L brŒa¥g£LŸsjh vdΫ jâ¡ifæš MŒÎ
nk‰bfhŸs¥gL«.
• xU K‹ gz« ãYitæš ÏU¡F« nghJ mL¤j K‹ gz« VJ«
më¡f¥gléšiy vdΫ jâ¡ifæš cW brŒa¥gL«.
Fμõm] {ºÁõP®
145
j©l¢ rh‹¿jœ tH§Fjš ÃçÎ-242(2) (XVI) (XVII) (XVIII) éÂ,
murhiz v©.32, C.t.Jiw, ehŸ.11.2.2000
»uhk Cuh£Á¤ jiyt® »uhk Cuh£Á ã¡F ÏH¥ò V‰gL¤Âdhnyh,
r£l¤Â‰F¥ òw«ghd bryéd« nk‰bfh©lhnyh mšyJ jtwhd el¤ijæ‹
fhuzkhf vªj xU gz¤ijÍ« fz¡»š bfh©L tu jt¿dhnyh, mt®fŸ ÛJ
j©l¢ rh‹¿jœ tH§fyh«.
(j©l¢ rh‹¿jœ tH§F« mYty® - - - - - Cuf ts®¢Á cjé Ïa¡Fe®
(jâ¡if))
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
146
Fμõm] {ºÁõP®
147
12. Cuh£Áfëš gâfŸ brašgL¤Jjš
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
148
Fμõm] {ºÁõP®
149
12. Cuh£Áfëš gâfŸ brašgL¤Jjš
brŒa¡Toa gâfŸ
»uhk¥ gF k¡fë‹ m¤ÂahtÁa¤ njitfshd FoÚ®, ä‹és¡F trÂ,
rhiy¥gâfŸ, f£ll§fŸ, gŸëfŸ, m§f‹thofŸ, bjhF¥ò ÅLfŸ, Cuf ÅLfŸ
Ïju nk«gh£L¥ gâfŸ, _yjd¥ gâfŸ k‰W« guhkç¥ò¥ gâfŸ ngh‹wit »uhk
Cuh£Áfëš nk‰bfhŸs¥g£L tU»‹wd. mj‰fhf filÃo¡f nt©oa
eilKiwfŸ ËtUkhW :-
ã®thf mDk (Administrative Sanction)
xU gâæid nk‰bfhŸs ã®thf¤Âduhš tH§f¥gL« mDkÂna ã®thf
mDkÂahF«. ã®thf mDk Ϛyhkš vªj xU gâæidÍ« nk‰bfhŸSjš
TlhJ. »uhk Cuh£Áæ‹ _y« nk‰bfhŸs¥gL« mid¤J¥ gâfS¡F« mªj
»uhk Cuh£Á k‹w¤Âš x¥òjš bgw nt©L«. »uhk Cuh£Áæ‹ _y«
nk‰bfhŸs¥gL« mid¤J¥ gâfS« M©L tuÎ bryΤ£l¤Âš (g£b#£)
nr®¡f¥g£L »uhk Cuh£Áæ‹ x¥òjš bgw¥gl nt©L«. m›thW x¥òjš bg‰w
gâfë‹ kÂ¥Õ£L¤ bjhif¡nf‰g j¡f mYtyçläUªJ ã®thf mDk bgw¥gl
nt©L«. gâ brŒÍ« Ïl« muR¡nfh mšyJ Cuh£Á¡nfh brhªjkhdjhf ÏU¡f
nt©L«. jåahU¡F¢ brhªjkhd Ïl¤Âš ntiyfis nk‰bfhŸs¡ TlhJ.
kÂ¥ÕLfŸ jahç¤jš k‰W« ã®thf mDk bgWjš
ntiy nk‰bfhŸs¥gl nt©oa mtÁa¤Â‹ mo¥gilæš, ntiy¡fhd
kÂ¥ÕL Cuh£Á x‹¿a nk‰gh®itahs®/bgh¿ahsuhš jahç¡f¥gL«. Ëd®
m«kÂ¥Õ£o‰F ã®thf mDk bgw¥gl nt©L«.
I. »uhk Cuh£Á bghJ ãÂæèUªJ brŒÍ« ntiyfS¡F (murhiz (ãiy)
v©.203, C.t.k‰W« C.(g.uh-1) Jiw, ehŸ.20.12.2007) ã®thf mDk tH§F«
mÂfhu« bg‰w mYty®fë‹ étu« ËtUkhW :
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
150
%.2.00 Ïy£r¤Â‰F£g£l gâfŸ »uhk Cuh£Á
%.2.00 Ïy£r¤Â‰F nkš %.50.00 kht£l M£Á¤jiyt®
Ïy£r« tiu
%.50.00 Ïy£r¤Â‰F nkš Ïa¡Fe®, Cuf ts®¢Á k‰W«
Cuh£Á Ïa¡ff«.
kÂ¥Õ£L¤bjhifã®thf mDk tH§f nt©oa
mYty®
II. k¤Âa, khãy muR ã _y« brŒÍ« mid¤J gâfS¡F« ã®thf mDkÂia
kht£l M£Áaçl« bgw nt©L«.
bjhêš E£g mDk (Technical Sanction)
X›bthU gâ¡fhd kÂ¥Õ£ilÍ« j¡f bjhêš E£g mYtyçl« m§Ñfhu«
bgWtJ bjhêš E£g mDkÂahF«.
_yjd¥ gâfŸ, guhkç¥ò¥ gâfŸ k‰W« ä‹ gâfS¡F¤ bjhêš E£g
mDk tH§F« mÂfhu§fŸ ËtUkhW :
(murhiz (ãiy) v©.203, C.t(k) C.(guh-1) Jiw, ehŸ.20.12.2007)
_yjd¥ gâfŸ
%.1.00 Ïy£r¤Â‰F£g£l gâfŸ cjé¥ bgh¿ahs® (C.t) mšyJ
x‹¿a¥ bgh¿ahs®.
%.1.00 Ïy£r¤Â‰F nkš %.5.00 cjébra‰bgh¿ahs® (C.t)
Ïy£r« tiu
%.5.00 Ïy£r¤Â‰F nkš %30.00 bra‰bgh¿ahs® (C.t)
Ïy£r« tiu
%.30.00 Ïy£r¤Â‰F nkš f©fhâ¥ò¥ bgh¿ahs® (C.t)
kÂ¥Õ£L¤bjhifbjhêšE£g mDk tH§f nt©oa
mYty®
Fμõm] {ºÁõP®
151
%.25,000/-¡F c£g£l gâfŸ cjé¥ bgh¿ahs® (C.t) mšyJ
x‹¿a¥ bgh¿ahs®.
%.25,000/-¡F nkš %.2.00 cjé bra‰ bgh¿ahs® (C.t)
Ïy£r« tiu
%.2.00 Ïy£r¤Â‰F nkš %10.00 bra‰bgh¿ahs® (C.t)
Ïy£r« tiu
%.10.00 Ïy£r¤Â‰F nkš f©fhâ¥ò¥ bgh¿ahs® (C.t)
kÂ¥Õ£L¤bjhifbjhêš E£g mDk tH§f nt©oa
mYty®
guhkç¥ò¥ gâfŸ k‰W« ä‹gâfŸ
ntiyfis msÎ brŒjš k‰W« nkysÎ brŒjš
kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cW £l¤ij¤ jéu Ïju mid¤J¥
gâfS¡fhd msÎ k‰W« nkš msÎfŸ nk‰bfhŸs mÂfhu« më¡f¥g£l
mYty®fë‹ étu« ËtUkhW.
nk‰bfhŸs¥gL« ts®¢Á¥ gâfëš, òÂa gâfŸ, guhkç¥ò¥ gâfŸ,
ä‹rhjd mik¥òfŸ, f£Lkhd¥ bghU£fŸ k‰W« msÎfŸ brŒa nt©oa
bghU£fŸ (Ábk©£ FHhŒfŸ Kjèad) éãnahf« M»a mid¤J¥ gâfS«
Ïš ml§F«.
1. %.1.00y£r« tiu x‹¿a¥ gâ nk‰ t£lhu¥ bgh¿ahs® mšyJ
gh®itahs® cjé¥ bgh¿ahs® (C.t)
2. %.1.00 y£r¤Â‰F nkš t£lhu¥ bgh¿ahs® cjé bra‰bgh¿ahs® (C.t)
mšyJ cjé¥ bgh¿ahs®
(C.t)
kÂ¥Õ£L¤bjhifmsÎ gÂÎ
brŒÍ« mYty®
nkš msÎ
rçgh®¡F« mYty®
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
152
F¿¥ò:
• r«gªj¥g£l bjhêš E£g mYty®fshš msÎ k‰W« nkš msÎ Kiw¥go
brŒa¥glhkš vªj xU g£oaY« mDk¡f¥gl¡ TlhJ. bjhêš E£g
mYty®fshš Kiwahd msÎ k‰W« nkš msÎ brŒa¥g£L mt®fshš
rh‹wë¡f¥g£l bjhif¡F k£L« g£oaiy mDk¡fyh«.
• %.1,00,000/-¡F Ñœ cŸs mid¤J gâfëš, 5 rjÅj« nrhjid nkš msÎ
cjé bra‰bgh¿ahsuhš nk‰bfhŸs¥gl nt©L«.
• x›bthU M©L«, x›bthU Cuh£Á x‹¿a¤ÂY«, cjé bra‰bgh¿ahs® (C.t)
nkš msÎ brŒj gâfëš FiwªjJ 10 gâfis bra‰bgh¿ahs® (C.t)
nrhjid nkš msÎ brŒa nt©L«.
kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cW¤ £l¤Â‹ Ñœ nk‰bfhŸs¥gL« gâfis
msÎ k‰W« nkš msÎ brŒjš.
kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cW¤ £l¤Â‹ Ñœ nk‰bfhŸs¥gL«
gâfis msÎ k‰W« nkš msÎ brŒa mÂfhu« më¡f¥g£l mYty®fë‹ étu«
ËtUkhW.
1. %.1.00y£r« tiu x‹¿a gâ nk‰ t£lhu¥ bgh¿ahs®
gh®itahs® mšyJ cjé¥ bgh¿ahs®
2. %.1.00 y£r¤Â‰F nkš t£lhu¥ bgh¿ahs® cjé bra‰bgh¿ahs® (C.t)
mšyJ cjé¥ bgh¿ahs®
gâæ‹ kÂ¥Õ£L¤bjhifmsÎ gÂÎ brŒÍ«
mYty®
nkš msÎ rçgh®¡F«
mYty®
F¿¥ò:
• kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cW¤ £l¥ gâfëš »uhk Cuh£Áahš
t£lhu ts®¢Á mYtyU¡F(».C) rk®¥Ã¡f¥gL« jyh %.1 Ïy£r¤Â‰F¡
Fiwthf cŸs gâ¡fhd g£oaèš IªjhtJ g£oaiy cjé
bra‰bgh¿ahs® (C.t) nrhjid nkš msÎ brŒJ rh‹W më¤j Ëdnu
mDk¡f nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
153
• kfh¤kh fhªÂ njÁa Cuf ntiy cW¤ £l¤Âš xU gâ¡F tH§f nt©oa
ÏWÂ g£oaY¡fhd bjhifia, r«gªj¥g£l cjé bra‰bgh¿ahs® (C.t) gâ
msé‹ j‹ik¡F V‰g nkš msÎ mšyJ nrhjid nkš msÎ brŒJ cça
rh‹wë¤j Ëdnu t£lhu ts®¢Á mYty® (».C) bjhifæid mDk¡f
nt©L«.
gâfis nj®Î brŒjš
vªj xU gâæid nj®Î brŒÍ« nghJ«, mªj gâæid brašgL¤
Jtj‰fhd njit, ga‹ghL k‰W« rh¤Âa¡ T‰¿id ËtUkhW MŒÎ brŒa
nt©L«.
• gâæ‹ ga‹ghL k‰W« mj‹ K¡»a¤Jt¤Âid¡ fU¤Âš bfh©L
gâæl¤Âid (Work site) nj®Î brŒjš nt©L«.
• nj®Î brŒa¥g£l gâæl¤Â‹ cçik, msÎ, ãy tif¥ghL mik¥ò
ngh‹wt‰iw MŒÎ brŒa nt©L«.
• gâæl¤Â‹ k©â‹ j‹ikia MŒÎ brŒa nt©L«.
• rhiy¥ gâfis nj®Î brŒÍ« nghJ, rhiyæid éçÎgL¤j nghÂa mfy«
cŸsjh v‹gjid MŒÎ brŒa nt©L«.
• rhiyæ‹ j‰nghija ãiy k‰W« Ús« M»at‰iw fz¡»š bfhŸs
nt©L«. vªj xU rhiy¥ gâæid nk‰bfhŸS« nghJ«, mj‹ KG
Ús¤ijÍ« nk«gL¤J« tifæš gâæid¤ nj®Î brŒa nt©L«.
• ÁWghy§fŸ f£l nk‰bfhŸS« nghJ mj‹ têna bršY« kiHÚç‹
mséid MŒÎ brŒJ mj‰nf‰wh‰nghš ÁWghy§fis totik¡f nt©L«.
kÂ¥ÕL jahç¤jš
ntiy¡fhd kÂ¥ÕL, bghJ¥gâ¤Jiw/beLŠrhiy¤Jiw/Cuf ts®¢Á
Jiwæduhš x›bthU tUlK« m§Ñfç¡f¥gL« éiy¥òŸë g£oaš mo¥gilæš
(Schedule of rates) jah® brŒa¥gl nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
154
x¥gªj Kiw
1. xnu rka¤Âš %.2000/-¤Â‰F äfhkY« xU F¿¥Ã£l M©oš %.5000/-¤Â‰F
äfhkY« cŸqçš éiy¥ òŸë (bfh£nlr‹) nfhç mj‹ mo¥gilæš
ntiyfis brašgL¤jyh«.
2. xëÎ kiwÎ Ïšyhj x¥gªj r£l« 43-1998 k‰W« muR Miz v©.446, ã¤
Jiw, ehŸ 26.9.2000 k‰W« muR Miz v©.286, C.t. ehŸ: 31.1.2.1998š
F¿¥Ã£LŸs éÂfë‹go %.5000/-¤Â‰F nkš nk‰bfhŸS« ntiyfS¡F
f©o¥ghf x¥gªj¥ òŸëfŸ (Tender) nfhu¥gl nt©L«.
3. x¥gªjjhu®fis¥ gÂÎ brŒjš (Registration of Contractors)
• x›bthU »uhk Cuh£ÁæY« x¥gªj¥òŸëfŸ _y« gâfis
nk‰bfhŸtj‰F »uhk Cuh£Áæš x¥gªjjhu®fŸ gÂÎ brŒjš
nt©L«. våD« Cuh£Áæš eilbgW« ntiyfis kht£l Cuf
ts®¢Á Kfik / Cuh£Á x‹¿a« M»at‰¿š gÂÎ brŒj
x¥gªjjhu®fŸ _yK« brašgL¤jyh«.
• x¥gªjjhu®fŸ gÂÎ brŒa ËtU« Mtz§fŸ nfhu¥gl nt©L«.
i) bršãiy rh‹¿jœ (Solvency Certificate) ii) tUkhd tç k‰W« é‰gid
tç jilæšyh¢ rh‹¿jœ (Income Tax & Sales Tax Clearance Certificate)
iii) mDgt¢ rh‹¿jœ.
• x¥gªjjhu®fŸ gÂntL guhkç¡f¥gl nt©L«. (Register of Contractors)
• x¥gªjjhu®fŸ gÂÎ x›bthU tUlK« òJ¥Ã¡f¥gl nt©L«.
òJ¥Ã¡f¥glhj x¥gªjjhuç‹ gÂÎ bršyhjjh»éL«.
• gÂÎ brŒJŸs x¥gªjjhu®fëläUªJ k£Lnk x¥gªj¥ òŸëfŸ
(Tender) bgw¥gl nt©L«.
• x¥gªjjhu®fŸ gÂÎ brŒa f£lz« tNè¤jš F¿¤J murhiz
v©.286, Cuf ts®¢Á¤ Jiw, ehŸ 31.12.98 é 13š Mizæl¥
g£LŸsJ.
Fμõm] {ºÁõP®
155
4. x¥gªj m¿é¥Ãš (Tender Notice) x¥gªj¥ òŸëfis miH¡F« mYty®fŸ
bga® k‰W« Kftç, £l¤Â‹ bray®, x¥gªj Mtz§fŸ »il¡F« Ïl«,
neu«, éiy, brY¤j nt©oa K‹ it¥ò¤ bjhif (EMD), x¥gªj¥ òŸë
bgWtj‰fhd filÁ njÂ, neu« ngh‹w étu§fis¡ F¿¥Ãl nt©L«.
5. x¥gªj m¿é¥Ãid és«gu« brŒtJ bjhl®ghd tiuKiwfŸ
(murhiz v©.392, ã¤Jiw, ehŸ.18.08.2009)
• %ghŒ 5 Ïy£r¤Â‰FŸ kÂ¥ÕL cŸs gâfë‹ x¥gªj m¿é¥ò mªjªj
Cuh£Á/ Cuh£Á x‹¿a mYtyf jftš gyifæš x£o btëæ£lhš
nghJkhdJ. %ghŒ 5 Ïy£r¤Â‰F nkš %ghŒ 25 Ïy£r¤Â‰F c£g£l
kÂ¥Õ£L¥ gâfS¡F mªjªj kht£l x¥gªj kyçš x¥gªjm¿é¥ò
btëæl¥gl nt©L«.
• %.25 Ïy£r« tiuÍŸs ntiyfS¡F«, %.10 Ïy£r« tiuÍŸs
bghU£fŸ, jsthl§fŸ bfhŸKjš gâ¡F« ehëjêš és«gu« brŒa
nt©oašiy. Mdhš x¥gªj m¿é¥ò kht£l mséY«, x‹¿a
mséY« Cuh£ÁæY« gÂÎ brŒj x¥gªjjhu®fS¡F mD¥g¥gLtJl‹
kht£l Cuf ts®¢Á Kfik, x‹¿a mYtyf« k‰W« Cuh£Á mYtyf
m¿é¥ò gyif M»at‰¿š x£l¥gl nt©L«.
• %.25 Ïy£r¤Â‰F nkš cŸs f£Lkhd¥ gâfS¡F khãy x¥gªj
kyçY«, cŸS® brŒÂ¤ jhŸfëY« k‰W« Ïizajs« _yK«
és«gu« brŒa nt©L«.
• %.10 Ïy£r¤Â‰F nkš cŸs jsthl§fŸ, cgfuz§fŸ, czÎ¥
bghU£fŸ M»at‰iw bfhŸKjš brŒjš k‰W« f£Lkhd Mnyhrid
bryéd¤Â‰F brŒÂ¤jhŸfëš és«gu« brŒa nt©L«.
%.25 Ïy£r¤Â‰F nk‰g£l bfhŸKjšfS¡F khãy x¥gªj kyçY«,
brŒÂ¤jhŸfëY« k‰W« Ïizajs« _yK« és«gu« brŒa
nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
156
%.25 Ïy£r« Kjš %.1 nfho tiu Ïu©L jäœ ehëjœfëš kht£l gÂ¥ò
k£L«
%.1 nfho¡F nkš %. 5 nfho tiu Ïu©L jäœ ehëjœfëš jäœ ehL
KGtJ« cŸs gÂ¥ò.
%.5 nfho¡F nkš %. 50 nfho tiu xU M§»y ehëjêš m»y ϪÂa msÎ
gÂ¥ò k‰W« xU jäœ ehëjêš jäœehL
KGtJ« cŸs gÂ¥ò.
%.50 nfho¡F nkš Ïu©L M§»y ehëjœfëš (mt‰¿š
x‹W tâf Ïjœ) m»y ϪÂa mséš
k‰W« xU jäœ ehëjœ - jäœ ehL
KGtJ« cŸs gÂ¥ò k‰W« ϪÂa‹ onu£
#®dš. (Indian Trade Journal)
m. ntiyfŸ
ntiyæ‹ kÂ¥Õ£L¤ bjhifés«gu« brŒa nt©oa ehëjœfë‹
gÂ¥ò étu« k‰W« v©â¡if
M. f£Lkhd k‰W« Ïju bghU£fŸ, jsthl§fŸ, cgfuz§fŸ bfhŸKjš.
%.10 Ïy£r« Kjš %.50 Ïy£r« tiu Ïu©L jäœ ehëjœfëš kht£l gÂÎ
k£L«
%.50 Ïy£r¤Â‰F nkš %. 50 nfho tiu KG ϪÂa mséš gÂ¥Ãl¥gL«
xU M§»y ehëjœ k‰W« xU jäœehL
KGtJ« gÂ¥Ãl¥gL« xU jäœ ehëjœ
%.50 nfho¡F nkš Ïu©L M§»y ehëjœfëš (mt‰¿š
x‹W tâf Ïjœ) m»y ϪÂa mséš
k‰W« xU jäœ ehëjœ - jäœ ehL
KGtJ« cŸs gÂ¥ò k‰W« ϪÂa‹ onu£
#®dš. (Indian Trade Journal)
bfhŸKjš kÂ¥Õ£L¤ bjhifés«gu« brŒa nt©oa ehëjœfë‹
gÂ¥ò étu« k‰W« v©â¡if
6. x¥gªj¥ got« (bõ£ôš), r«gªj¥g£l bjhêš E£g mYtyuhš x¥òjš
më¡f¥gl nt©L«.
ehnsLfŸ _y« és«gu« brŒa nt©oa étu« ÑnH g£oaš Ïl¥g£LŸsJ :
Fμõm] {ºÁõP®
157
m) kÂ¥Õ£o‰F c£g£L tu¥bgW« x¥gªj¥ òŸëfŸ
1. bghJ ãÂæèUªJ Cuh£Á k‹w¤ jiyt® »uhk Cuh£Á
nk‰bfhŸs¥ggL«
gâfŸ
2. £l¥ gâfŸ Cuh£Á k‹w¤ jiyt® »uhk Cuh£Á
gâfŸ étu«x¥gªj¥ òŸë nfhU«
mYty®fŸ
t.
v©.
x¥gªj¥ òŸë m§Ñfhu«
tH§f nt©oa mYty®fŸ
M) %.5.00 Ïy£r« kÂ¥Õ£L¤ bjhif¡F c£g£l gâfëš, kÂ¥Õ£ilél mÂfkhf
5% ¡FŸ më¡f¥gL« x¥gªj¥ òŸëfŸ
1. bghJ ãÂæèUªJ Cuh£Á k‹w¤ jiyt® kht£l M£Á¤ jiyt®
nk‰bfhŸs¥ggL«
gâfŸ
2. £l¥ gâfŸ Cuh£Á k‹w¤ jiyt® kht£l M£Á¤ jiyt®
gâfŸ étu«x¥gªj¥ òŸë nfhU«
mYty®fŸ
t.
v©.
x¥gªj¥ òŸë m§Ñfhu«
tH§f nt©oa mYty®fŸ
Ï) %.5.00 Ïy£r« kÂ¥Õ£L¤ bjhif¡F c£g£l gâfëš, kÂ¥Õ£il él5 % ¡F
nkš TLjyhf më¡f¥gL« x¥gªj¥ òŸëfŸ k‰W« %. 5.00 y£r¤Â‰F nk‰g£l
kÂ¥Õ£L¥ gâfëš kÂ¥Õ£il él TLjyhf më¡f¥gL« x¥gªj¥ òŸëfŸ
1. bghJ ãÂæèUªJ Cuh£Á k‹w¤ jiyt® Ïa¡Fe®, Cuf ts®¢Á
nk‰bfhŸs¥gL« gâfŸ k‰W« Cuh£Á Ïa¡ff«
2. £l¥ gâfŸ Cuh£Á k‹w¤ jiyt® Ïa¡Fe®, Cuf ts®¢Á
k‰W« Cuh£Á Ïa¡ff«
gâfŸ étu«x¥gªj¥ òŸë nfhU«
mYty®fŸ
t.
v©.
x¥gªj¥ òŸë m§Ñfhu«
tH§f nt©oa mYty®fŸ
7. x¥gªjjhu®fëläUªJ bgw¥gL« x¥gªj¥òŸëfS¡F x¥òneh¡F¥ g£oaš
(Comparative Statement) jah® brŒJ, Fiwªj x¥gªj¥òŸë bfhL¤JŸs
x¥gªjjhuU¡F Cuh£Á k‹w mDk bgw¥g£l Ëd® ntiy c¤juÎ
tH§f¥gl nt©L«.
8. x¥gªj¥ òŸë nfhU« mYty®fŸ étu« k‰W« tu‹Kiw ËtUkhW-
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
158
x¥gªj¥ òŸëfis V‰F«nghJ Ñœ¡f©l éÂKiwfis¡ filÃo¡f nt©L«.
• kÂ¥Õ£o‰FŸ tu¥bgW« x¥gªj¥ òŸëfëš Fiwªj éiy Åj« bfhL¤JŸs
x¥gªjjhuU¡F ntiy c¤juÎ tH§f¥gl nt©L«.
• x¥gªjjhuuhf¥ gÂÎ brŒa¥g£l c¤juéš m§Ñfç¡f¥g£l bjhif¡F nkyhf
ntiy c¤juÎ tH§Fjš TlhJ. (cjhuzkhf x¥gªj¡fhuU¡F %.5 Ïy£r«
kÂ¥ÕL tiu cŸs gâfis brŒtj‰F mDk tH§f¥g£oUªjhš %.5
Ïy£r¤Â‰F äfhkš cŸs gâfis k£Lnk brŒa ntiy c¤juÎ tH§fyh«).
• kÂ¥Õ£ilél 5 rjÅj« Kjš 15 rjÅj« tiu Fiwthf x¥gªj¥ òŸë
bfhL¤jhš x¥gªjjhuçl« TLjš Ãiz it¥ò¤ bjhifahf 2 rjÅj« bgw
nt©L«.
• kÂ¥Õ£ilél 15 rjÅj¤Â‰F nkš Fiwthf x¥gªj¥òŸë bfhL¡
f¥gL«nghJ, x¥gªj¥òŸë kÂ¥ò k‰W« x¥gªjjhu® bfhL¤JŸs kÂ¥ò M»a
Ïu©o‰F£g£l bjhifæid¡ fz¡»£L mš 50 rjÅj« TLjš fh¥ò¤
bjhifahf tNè¡f¥gl nt©L«.
• x¥gªj¥ òŸë rk®¥Ã¡F« nghJ mid¤J gâfS¡F«, x¥gªjjhu®fël«,
ntiyæ‹ kÂ¥Õ£oš 1 rjÅj« K‹ it¥ò¤ bjhif (EMD) bgw nt©L«.
• ntiy c¤juÎ tH§f¥gL«nghJ, kÂ¥Õ£L¤ bjhifæš 5 rjÅj¤Â‰F
nk‰glhkš Ãiz it¥ò¤bjhif (Security Deposit) bgw¥gl nt©L«.
• ntiy c¤juÎ tH§f¥gL«nghJ, ntiyæ‹ bga®, kÂ¥Õ£L¤ bjhif, ntiy
Ko¡f¥gl nt©oa fhy« M»at‰iw F¿¥Ãl nt©L«. ntiy c¤juÎ
tH§f¥g£l Ë, x¥gªj¤Âš fyªJ bfh©l Ãw x¥gªjjhu®fë‹ K‹it¥ò¤
bjhifæid (EMD) ÂU«g më¡fyh«.
• ntiy c¤juÎ tH§f¥gL« K‹ %.20 kÂ¥òŸs K¤Âiu¤ jhëš x¥gªj
ãgªjidfŸ mid¤ijÍ« F¿¥Ã£L x¥gªj« (Agreement) brŒJ bfhŸs¥gl
nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
159
gâfŸ brašgL¤Jjš (Execution of Works)
mid¤J ntiyfS« cça bjhêš E£g mYtyç‹ Mnyhridæ‹ ngçš
bra‰gL¤j¥gl nt©L«.
bghJthf f£ll« f£Ltj‰F brŒa¥gl nt©oa gâfŸ k‰W« f£Lkhd¥
bghU£fë‹ étu§fŸ M»ait bghJthd jftY¡fhf ÑnH ju¥gL»‹wd.
(gâfë‹ j‹ik k‰W« gâfŸ nk‰bfhŸs¥gL« Ïl¤Â‹ k©â‹
j‹ik¡nf‰g ÑnH ju¥g£LŸs étu§fëš Áy khWjšfis r«kªj¥g£l
bgh¿ahs® KoÎ brŒth®).
i) mo¤js« (Foundation)
xU f£ll¤Â‹ óä¡F Ñœ cŸs gF mo¤js« (foundation) MF«. Ϫj
mo¤js¥ gFÂahdJ f£ll¤Â‹ _ykhf tU»w gS (Loads) fh‰wG¤j gS k‰W«
Ïju gSit m¥gona óä¡FŸ brY¤J«. óäæ‹ mo¤js« nkny ÏUªJ tU»‹w
gSit jh§f¡ Toa j‹ikahf ÏU¡f nt©L«. Ïšiy v‹whš mt‰iw v®
bfhŸS« ãiy¡F mo¤js¤ij nk«ghL brŒa nt©L«. k©â‹ j‹ik k‰W«
f£ll¤Â‹ _ykhf tU»‹w gSit¥ (Load) bghW¤J mo¤js« mik¡f nt©L«.
nrhjid¡ Fê (Trial Pit)
xU f£ll« f£Ltj‰F K‹ò f£ll« mikaéU¡F« k©â‹ j‹ik
m¿a¥glnt©L«. mj‰fhf nrhjid¡ Fê mik¤J mš vL¡f¥g£l k©â‹
j‹ikæid MuhŒªJ m¿ªJ bfhŸs nt©L«. mj‹ mo¥gilæš kÂ¥ÕL jah®
brŒa¥gl nt©L«.
ii) k© ntiy (Earth Work)
k©â‹ j‹ik mo¥gilæš m°Âthu¤Â‹ MH¤Âid¡ fz¡»l
nt©L«. bghJthf ruis k©â‰F 1.00 Û£l® k‰W« fëk© cŸs Ïl¤Âš 1.50
Û£l® msé‰F« MH« njh©l nt©L«.
iii) kzš ãu¥òjš - (((((Sand Filling)
fëk© ãy¤Âš 30 br.Û£l® fd¤Â‰F kzš ãu¥g nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
160
iv) m°Âthu« - (Foundation Concrete)
ruis k© cŸs Ïl¤Âš Ábk©£, kzš k‰W« 40 ä.Û. #šè M»a bghU£fŸ
1:4:8/1:5:10 v‹w é»jh¢rhu¤Âš fyªJ 23 br.Û. fd¤Â‰F m°Âthu« mik¡f
nt©L«. fëk© cŸs Ïl¤Âš 10 br‹oÛ£l® fd¤Â‰F (Thickness) fh‹»ß£
ngh£Lmj‹ nkš TLjyhf 15 br.Û fd¤Â‰F f«Ã f£o 1:1.5:3 v‹w é»j¤Âš
fh‹Ñç£ (RCC Roof Concrete) mik¡f¥glnt©L«.
v)fh‹»ß£ mo¤js« (RCC footings) -f£ll¤Â‹ totik¥ò go (Structural design)
f«Ã f£o fh‹»ß£ mo¤js« ( RCC footings) k‰W« fh‹»ß£ ö©fŸ (RCC
Columns) nghl¥gl nt©L«.
vi) fU§fš mo¤js« (Random Rubble footings) - fh‹»ß£ m°Âthu¤Â‰F nkš 1:5
v‹w é»j¤Âš Ábk©£ kzš fyitia ga‹gL¤Â fU§fš bfh©L
mik¡fnt©L«. fU§fš f£Lkhd¤Âš f£lhakhf Ïiz¥ò¡ fš (Bondstone)it¡f¥glnt©L«.
vii) »nuL Õ« (Grade beam) - br§fš f£L ntiy¡F K‹ f«Ã f£o M®.Á.Á. 1:1.5:3
é»j¤Âš Ábk©£, kzš, #šè fyªJ fh‹»ß£ totik¥ò¥go (Structural design)
nghl nt©L«.
viii)Ã몤 Õ« (Plinth beam) - fU§fš mo¤js¤Â‹ nkš br§fš Rt® f£Ltj‰F
K‹ fU§fš mo¤js¤Â‹ nkš ÏUòwK«, br§f‰fis¡ bfh©L br§F¤jhf f£l
nt©L«. ÏUbr§f‰fS¡»ilna cŸs Ïilbtëæš f«Ã f£o M®.Á.Á. 1:1.5:3
é»j¤Âš Ábk©£, kzš, #šè fyªJ 11 br.Û. fd¤Â‰F fh‹»ß£ nghl nt©L«.
ix)br§fš f£L« ntiy - Ábk©£ kzš 1:5 v‹w Åj¤Âš fyªJ, br§fšiy
(23 x 11x7 br.Û) ga‹gL¤Â 23 br.Û. mfy¤Âš ã®zæ¡f¥g£l cau¤Â‰F Rt®
vG¥òjš nt©L«.
F¿¥ò: Ábk©£ kzš fyit
• Ábk©£ k‰W« kziy F¿¥Ã£l é»j¤Âš (1:3, 1:4, 1:5) njitahd msÎ
j©ÙUl‹ fy¥gnj Ábk©£ fyitahF«.
• Ábk©£ kzš fyit Ïu©L tçir¡ f‰fis Ïiz¡f ga‹gL«.
Fμõm] {ºÁõP®
161
• ÏJ jéu ó¢R ntiy k‰W« Ábk©£ FHhŒfis x£L« ntiy¡F
ga‹gL¤j¥gL«.
F¿¥ò: br§fš f£L« ntiyæ‹ nghJ ftå¡f¥gl nt©oa F¿¥òfŸ :
• br§fš ntiy bjhl§F« K‹, br§f‰fŸ Fiwªj g£r« 6 Kjš 8 kâ neu«
j©Ùçš Cw nt©L«.
• br§f‰fë‹ Ïiz¥òfŸ ahΫ br§F¤J ne®¡nfh£oš tu¡TlhJ
• Ïiz¥ò¡ fyitæ‹ msÎ 1 br.Û¡F Fiwthf ÏU¡f nt©L«
• xU ehS¡F 1 Û£l® cau« msnt br§fš f£ll¤ij vG¥g nt©L«.
• br§fš f£ol¤Â‹ ÛJ 7 Kjš 10 eh£fŸ j©Ù® C‰w nt©L« (curing)
F¿¥ò: br§f‰fis nrh¡F« Kiw :
• jukhd br§fš e‹whf btªJ ÏU¡f nt©L«. mid¤J f‰fS« Óuhd msÎ
(23 x 11x7 br.Û) k‰W« cça ãw¤Âš (Át¥ò) ÏU¡f nt©L«.
• Ïu©L br§f‰fis nkhÂdhš kâ nghš Xir vH nt©L«.
• jukhd br§f‰fis ef¤Âdhš cur KoahJ
• br§f‰fis 1 Û£l® cau¤Âš ÏUªJ ÑnH ngh£lhš cila¡ TlhJ.
• br§f‰fis Cw it¤jhš, mj‹ vil¡F 15-20% ¡F nkš j©Ù® c¿Šr¡
TlhJ.
cjhuz« :
2 »nyh vilÍŸs br§fšiy 24 kâ neu« j©Ùçš Cw it¤J vilæ£lhš
2.3 Kjš 2.4. »nyhΡFŸ ÏU¡f nt©L«.
x) è‹lš Õ« (Lintel beam) : - fh‹»ß£ fyit 1:1.5:3. v‹w é»j¤Âš (1 Ábk©£
1.5 kzš k‰W« 3 #šè) 20 ä.Û. #šè bfh©L totik¥ò¥go mik¡f nt©L«.
Fiwªjg£r« 15 br.Û fd« ÏU¡f nt©L«
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
162
xi) nkš js« k‰W« Õ«° (RCC Roof & beams) mik¤jš : - ÏU«ò gyif mo¤J
f«Ã f£o M®.Á.Á. 1: 1.5 : 3 v‹w é»j mo¥gilæš 20 ä.Û. #šè ga‹gL¤Â nkš
js« (Roof) k‰W« Õ« totik¥ò¥go njitahd msé‰F mik¡f¥gl nt©L«.
xii) Ábk©£ fyit óRjš - Rt‰¿‰F Ábk©£ kzš fyit 1: 5 v‹w Åj¤Âš 12
ä.Û. fd¤Â‰F¥ ór nt©L«. Tiuæ‹ moæš Ábk©£ fyit 1: 3 v‹w Åj¤Âš
10 ä.Û fd¤Â‰F ór nt©L«.
F¿¥ò: ó¢R ntiy :
• Rt® gu¥ò k‰W« fh‹»ß£ Tiuæ‹ Ñœ gu¥Ãš cŸs nkL gŸs§fis Ábk©£
fyitæ‹ _y« rç brŒtj‰fhf brŒa¥gL« ntiy ó¢R ntiy MF«.
• ó¢R (Plastering) f£ol¤ij btë¥òw bt¥g« k‰W« <u¤ j‹ikæš ÏUªJ
fh¥gh‰W»wJ.
F¿¥ò: ó¢R ntiyæ‹ nghJ ftå¡f¥gl nt©oait :
• ó¢R ntiy brŒÍ« Ïl¤ij j©Ùuhš eid¡f nt©L«.
• ó¢R ntiy, f£ol¤Â‹ nkèUªJ ÑHhf brŒa nt©L«.
• ó¢R ntiy brŒa¥g£l f£ll¤ij 10 Kjš 12 eh£fŸ j©Ùuhš eid¡f
nt©L«.
xiii)jiu ntiyfŸ :- jiu ntiy¡F Kjèš 40 ä.Û. msΟs fU§fš #šèia¥
ga‹gL¤Â 1:5:10 v‹w é»j¤Âš mo¤js fh‹»ß£ 10 br.Û. fd¤Âš mik¡f
nt©L«. mj‰F nkš 10 Kjš 12 ä.Û. msΟs fU§fš Á¥° ga‹gL¤Â
»nudhè¤Â¡ (Granolithic) jiu nghl¥gl nt©L«.
xiv) RU¡» js« (Surki) :- 20 ä.Û br§fš #šè k‰W« R©zh«ò, 32 : 12.5 v‹w
é»j¤Âš fyªJ, js« mik¤J XL gu¥ò« gâ (Pressed Tiles) brŒa nt©L«.
Ïit mid¤J¡ f£ol¥ gâfS¡F« f©o¥ghf mik¡f nt©L«.
xv) btŸis mo¤jš :- c£òw« k‰W« Tiu¡F R©zh«ò¡ fiurš bfh©L
ó¢Á‹ nkš Ïu©L Kiw mo¡f nt©L«.
xvi) fy®ó¢R (btë¥òw«) : - f£ll¤Â‹ btë¥òw« R©zh«ò fiurš t©z¥ó¢R
Ïu©L Kiw mo¡f nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
163
xvii) bgæ©o§ :- bghU¤j¥g£LŸs fjÎ #‹dšfS¡F m§Ñfç¡f¥g£l t©z
bgæ©£ bfh©L Ïu©L Kiw mo¡f nt©L«.
F¿¥ò: f£ol¤Â‰F¥ ga‹gL¤j¥gL« ÏU«ò¡ fjÎ k‰W« #‹dšfŸ x›bthU
tUlK« Jiw _y« m§Ñfç¡f¥g£l ãWtd¤ÂläUªJ m§Ñfç¡f¥g£l éiy¡F
th§»¥ ga‹gL¤j¥gl nt©L«.
xviii) ntiy brŒa¥gL« Ïl¤Âš mªj ntiyæ‹ étu§fŸ ml§»a jftš gyif
mik¡f¥gl nt©L«. ntiy eilbgWtj‰F K‹d®, ntiy eilbg‰W¡
bfh©oU¡F«nghJ k‰W« ntiy KoΉw Ëd® M»a _‹W ãiyfëš
òif¥gl§fŸ vL¡f nt©L«.
rhiy¥ gâfŸ
Cuh£Á x‹¿a¢ rhiyfŸ
njÁa beLŠrhiy, khãy beLŠrhiy, kht£l K¡»a rhiyfŸ, Ïju
kht£l¢ rhiyfŸ, »uhk Cuh£Á¢rhiyfŸ vd tif¥ggL¤j¥g£l rhiyfis¤ jéu
x›bthU Cuh£Á x‹¿a¥ gFÂæY« xU »uhk Cuh£ÁiaÍ« k‰bwhU »uhk
Cuh£ÁiaÍ« Ïiz¡F« rhiyfŸ mšyJ beLŠrhiyfëèUªJ »uhk
Cuh£ÁfS¡F Ïiz¥ò rhiyfshf cŸs rhiyfŸ Cuh£Á x‹¿a¢ rhiyfshF«.
rhiy¥gÂntL
x›bthU Cuh£Á x‹¿a¤ÂY« mj‹ f£L¥gh£oš cŸs Cuh£Á x‹¿a¢
rhiyfŸ k‰W« »uhk Cuh£Á¢ rhiyfŸ g‰¿a mid¤J étu§fisÍ« rhiyfŸ
gÂnt£oš gÂÎ brŒJ, x›bthU tUlK«, mªj rhiyfëš nk‰bfhŸs¥gL«
guhkç¥ò/nk«gh£L¥ gâfŸ g‰¿a étu§fis m¥gÂnt£oš F¿¡f nt©L«.
rhiy¥gâ
1. òÂajhf rhiy mik¤jš
rhiyæid òJ¥Ã¡F« gâæš V‰fdnt cŸs rhiyæš f‰fis¡ bfh©L
#šè rhiy mik¤jš, #šè rhiyæid jh® rhiyahf mik¤jš k‰W« V‰fdnt
cŸs jh® rhiyæid tY¥gL¤Jjš ngh‹witfŸ ml§F«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
164
2. giHa rhiyæid¥ òJ¥Ã¤jš
V‰fdnt cŸs jh® rhiy, gGjilªJ ÏU¥Ã‹ mš cŸs F©L Fêfis
(Patches) rç brŒJ jh® rhiyfis¥ òJ¥Ã¤jš (BT Renewal)
bghU£fŸ nrfu« k‰W« msÅL
rhiyæš Fé¡f¥gL»‹w #šè k‰W« Át¥ò ruisia ãiy¥gL¤j¥g£l
Kiwæš (Standard Gauge) ouÃrhŒL toéš nrfu« brŒa nt©L«. m›thW nrfu«
brŒa¥gL»‹w #šè k‰W« ruis M»at‰¿‹ msÎfis Ñœ¡f©lKiwæš
m¿ªJbfhŸsyh«.
* (Ús« 5 Û Kjš 6Û tiu rhjhuzkhf ÏU¡F«)
nk‰F¿¥Ã£l Kiwæš Fé¡f¥g£LŸs bghUŸfë‹ msÎ 1 Û Ús¤Â‰F
v›tsÎ ÏU¡F« v‹gij Ñœ¡f©l N¤Âu« _y« m¿ayh«.
½ h(a+b) x L (a = nk‰gFÂ mfy«, b= mo¥gFÂ mfy«,L= Ús« H= cau«)
mjhtJ ½ x0.5(0.5+1.50) x 1 Û = 0.5 f.Û
Ϫj 0.5. f.Û v‹w T‰¿id¡ bfh©L x›bthU Féaè‹ Ús¤jhš bgU¡»
tU« msnt x›bthU FéaèY« nrfç¡f¥g£l bghUŸfë‹ msthF«. Ïj‹
go 5.5 Û ÚsKŸs xU Féaè‹ msthdJ 0.5 x 5.50 = 2.75 f.Û MF«.
Ïj‹ go x›bthU Féaè‹ msΫ jå¤jåna fz¡»l¥g£L
bkh¤jkhf¡ T£o rhiyæš nrfç¤J it¡f¥g£LŸs bkh¤j bghUŸfë‹
mséid m¿ªJ bfhŸsyh«.
Fμõm] {ºÁõP®
165
rhiyæ‹ khÂç tiugl«rhiyæ‹ khÂç tiugl«rhiyæ‹ khÂç tiugl«rhiyæ‹ khÂç tiugl«rhiyæ‹ khÂç tiugl«
rhiy mik¡F« Kiw
òÂajhf f¥Ã rhiy mik¡F« nghJ rhiyæ‹ nk‰gF rkgu¥ghf
miktj‰F k© ntiy brŒJ rk‹gL¤j¥g£l rhiy¥gu¥Ã‹ ÛJ Rkh® 15-20 br.Û.
fd¤Â‰F Át¥ò¢ ruis mšyJ ruis k‰W« kzš fyit gu¥Ã rhiyæ‹
(k©â‹ j‹ik¡nf‰g) mo¤js« cWÂ¥gL¤j¥gL»wJ.
j‰nghJ Cuf¢ rhiyfŸ, ju¥gL¤j¥g£l #šè k‰W« Át¥ò ruis bfh©L
mik¡f¥gL»wJ. ÏJ ãiy 2 k‰W« ãiy 3¡fhd f‰fis¥ ga‹gL¤Â
mik¡f¥gL»wJ. Kjš mL¡»‰F (ãiy 2) 90-22.4 ä.Û fU§f‰fŸ k‰W«
Ïu©lhtJ mL¡»‰F (ãiy 3) 63-11.2 ä.Û msΟs fU§f‰fŸ ga‹gL¤j¥
gL»‹wd.
f‰rhiy ÛJ Ïiz¥ò ó¢rhf vkšr‹ jh® 0.4 ».»/rJu Û£l® v‹w mséš
mo¡f¥g£L mj‹ ÛJ jh® rhiy 13.20, 11.20, 6.70 ä.ä f‰fis ga‹gL¤Â 20 ä.Û
fd¤Âš 2.44 ».»/r.Û msé‰F jh® cgnah»¤J mik¡f¥gL»wJ.
F¿¥ò
rhiyæ‹ ÏUòwK« cŸs gFÂfis R¤j« brŒJ, nkL gŸs§fis rç brŒJ
rhiy¡F ÏUòwK« njitahd rhŒkhd¤Âid V‰gL¤Â rçahd Kiwæš
rhiy¥gâfŸ brŒa¥gl nt©L«. jh® rhiyæ‹ ÏUòwK« cŸs k© gFÂfŸ
jh®rhiyia él caukhf mikªjhš kiH j©Ù® têªJ btëna bršyhkš jh®
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
166
rhiyænyna j©Ù® nj§Ftjhš jh® rhiyæ‹ MÍ£fhy« FiwªJ éL«. vdnt,
rhiy¥gâfis¢ bra‰gL¤J« nghJ rhiy¡F ÏUòwK«, njitahd rhŒkhd«
rçahd Kiwæš bfhL¡f¥g£L jh®rhiyæ‹ ÏUòwK« cŸs gFÂfŸ
jh®rhiyæid él jhœªJ cŸsgo mik¤J kiHÚ® nj§fhJ rhiyæ‹ MÍ£fhy«
fh¡f¥gl nt©L«.
rhiy mik¡f¤ njitahd bghU£fŸ égu«
(Ús« 1000 Û£l®, mfy« 3.75 Û, fd« 0.075 Û)
f¥Ã rhiy mik¤jš
1 ãiy 2 fU§fš (Grade-II) 375 f.Û (1000x3.75x0.10) 133
2 ruis 90 f.Û (1000x3.75x0.24) 32
3 ãiy 3 fU§fš (Grade-III) 375 f.Û (1000x3.75x0.10) 133
4 ruis 90 f.Û (1000x3.75x0.24) 32
njit¥gL« bghUŸfŸ msÎ/».Ût.
v©.ôå£
jh® rhiy mik¤jš
(Ús« 1000 Û£l®, mfy« 3.75 Û, fd« 0.02 Û)
1 fU§fš (13.20 ä.Û) 67.50 f..Û 24
2 fU§fš (11.20 ä.Û) 33.75 f.Û 12
3 fU§fš (6.70 ä.Û) 33.75 f.Û 12
4 a. Ïiz¥ò¤ jh®
(0.4 ».»/rJu Û£l®) 1500».» (7.5 vkšr‹ nguš) -
b. jh® (2.44 ».»/rJu Û£l®) 9150 ».» (58.65 jh® nguš) -
njit¥gL« bghUŸfŸ msÎ/».Ût.
v©.
ôå£
• xU ôå£ v‹gJ 100 fdmoia bfh©ljhF«.
• xU jh® nguš v‹gJ 156 ».», xU vkšr‹ nguš v‹gJ 200 ».».vil
bfh©litahF«.
Fμõm] {ºÁõP®
167
Ábk©£ fh‹Ñç£ js«
FoæU¥òfŸ mika¥ bg‰w rhiy¥gFÂfëY«, bjU¡fëY« Ábk©£
fh‹Ñç£ js« mik¡f¥gL»wJ. mš ÏU g¡fK« tofhš br§f‰fshš
mik¡f¥g£L, eL¥gFÂ rk‹gL¤j¥g£L, Ábk©£, kzš, 40 äÛ #šè fyit 1:4:8
v‹w é»j¤Âš 10 brÛ fd¤Âš mo¤jskhf Ïl¥gL»wJ. mj‰F nkš Ábk©£,
kzš, 20 äÛ #šè f‰fŸ 1:2:4 v‹w é»j¤Âš 7.5. brÛ fd¤Âš Ïl¥gL»wJ.
Ábk©£ rhiy mik¡F« nghJ x›bthU 5 Û£l® Ïilbtëæš jh®
m£il(Expansion Joint) it¤J rhiy mik¡f nt©L«.
Ábk©£ fh‹Ñç£ rhiyfŸ mik¡F« nghJ rhiyæ‹ FW¡nf ÁW FHhŒfŸ
_y« JisfŸ mik¡f nt©L«. Ϫj Jisfë‹ thæyhf bjhiyngÁ Ïiz¥ò
f«Ã¤jl§fŸ, FoÚ® FHhŒfŸ ngh‹wit bfh©L bršy VJthf ÏU¡F«.
Ábk©£ js« mik¡f¤ njitahd bghU£fŸ (100 Û£lU¡F) 3 Û mfy«
40 ä.Û #šè (CC 1:4:8 - 10cm fd«) 27 f.Û (9.6 ôå£)
20 ä.Û #šè (CC 1:2:4 - 7.5cm fd«) 20.25 f.Û (7.2 ôå£)
Ábk©£ 243 _£ilfŸ
kzš 23.63 f.Û (8.4 ôå£)
ghy§fŸ
rhiyæ‹ FW¡nf ÚnuhilfŸ mikªÂU¥Ã‹ mt‰¿‹ j‹ik¡nf‰g
jh«ngh», FHhŒ ghy« k‰W« f© ghy§fŸ mik¡f¥gL»‹wd. MH« Fiwthf
gutyhd Únuhilahf ÏU¥Ã‹ jh«ngh»Í«, MH« 1 Û£lU¡F nkY« F¿¥Ã£l
fhy§fëY«, Fiwªj mséY« Únuh£l« mikªÂUªjhš FHhŒ ghyK«, mÂf
mséš 1 Û£lU¡F nkš MHkhd Únuh£l§fS¡F f© ghyK« mik¡f¥gL»‹wd.
tofhšfŸ
FoæU¥ò¥ gFÂfëš fêÎ Ú® rhiyfëš nj§fhj t©z« rhiyæ‹
g¡f§fëš tofhšfŸ mik¡f¥gl nt©L«. tofhšfŸ Ábk©£ fh‹»ß£, br§fš
mšyJ fU§fš bfh©L mik¡f¥gL»wJ. mªj¥ gFÂæš mikªJŸs ãy
mik¥Ãid¥ bghW¤J tofhšfŸ fêÎ Ú® k‰W« kiHÚ® jilæ‹¿ bršy
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
168
c£gFÂæš rçÎ bfhL¤J mik¡f¥gL»wJ. tofhè‹ FW¡nf bjU¡fŸ
mik¡f¥ bg‰¿Uªjhš, m¥gFÂæš Ábk©£ fh‹»ß£ _ofSl‹ mik¡f¥gLtJ
K¡»akhdjhF«.
Ábk©£ njitæ‹ étu§fŸ
1 Ábk‹£ fh‹»ß£ 1:2:4 (xU fdÛ£lU¡F) 324.00 ».»
2 Ábk‹£ fh‹»ß£ 1:3:6 (xU fdÛ£lU¡F) 216.00 ».»
3 Ábk‹£ fh‹»ß£ 1:4:8 (xU fdÛ£lU¡F) 162.00 ».»
4 Ábk‹£ fh‹»ß£ 1:5:10 (xU fdÛ£lU¡F) 129.60 ».»
5 br§fš f£ol« (Ábk©£ fyit 1:5) (xU fdÛ£lU¡F) 72.00».»
6 fU§fš f£ol« (Ábk©£ fyit 1:5) (xU fdÛ£lU¡F) 97.92 ».»
7 Ábk©£ kzš fyit ó¢R 1:3 (10ä.Û fd«) (xU r.Û£lU¡F) 4.80 ».»
8 Ábk©£ kzš fyit ó¢R 1:3 (20ä.Û fd«) (xU r.Û£lU¡F) 10.56 ».»
9 Ábk©£ kzš fyit ó¢R 1:5 (12ä.Û fd«) (xU r.Û£lU¡F) 4.032 ».»
FoÚ®¤ £l¥ gâfŸ
eh« gUF« FoÚ® (Indian Standard BIS 10500-1991‹ go) Fiwªj g£r«
PH 6.50 Kjš 8.50 tiu ÏU¡f nt©L«. PH Fiwªjhš j©Ù® mäykhfΫ PH
mÂfkhdhš j©Ù® fhu¤ j‹ikahfΫ kh¿éL«. vdnt Cuh£Áæš cŸs FoÚ®
Mjhu¤Â‹ khÂçia (Sample) tUl¤Â‰F Ïu©L Kiw f©o¥ghf MŒÎ brŒa
nt©L«. kht£l mséš mikªJŸs jäœehL FoÚ® thça¤Â‹ MŒÎ¡Tl¤Âš
FoÚ® khÂçia (Sample) bfhL¤J MŒÎ nk‰bfhŸs nt©L«.
. FoÚ® Mjhu« äf¡ Fiwthf cŸs efu§fŸ k‰W« Cuh£Áfëš T£L FoÚ®
£l« (Combined water Supply Scheme) brašgL¤j¥gL»wJ
Ϥ£l« M‰W¥ gLifæš tof£L« »zW mik¡f¥g£L mšyJ Ú® Mjhu«
mÂfKŸs gFÂfëš Mœ Jis »zW mik¡f¥g£L FHhŒfŸ _ykhf efu§fŸ
k‰W« »uhk§fë‹ FoÚ®¤ njit ó®¤Â brŒa¥gL»wJ.
FoÚ® £l¤Â‰F Ïu©L tifahd nkh£lh® ga‹gL¤j¥g£L tU»wJ.
Fμõm] {ºÁõP®
169
Ú® _œ» ä‹åiw¥gh‹
mÂfkhd MH¤Âš Ú® Mjhu« cŸs ãiyæY«, Mœ FHhŒ »zWfëY« Ï«
ä‹åiw¥gh‹ ga‹gL¤j¥ gL»wJ.
ika éir ä‹åiw¥gh‹
Ú® Mjhu« óä¡F mUnf mjhtJ 7 Û£lU¡FŸ cŸs nghJ«, »z‰¿‹ é£l«
3 Û£lU¡F mÂfkhf cŸs Âwªj btë »z‰¿Y« Ï«khÂçahd ä‹åiw¥gh‹
ga‹gL¤j¥gL»wJ.
1. MœFHhŒ guhkç¥ò
»uhk Cuh£Áfëš cŸs MœFHhŒ Ïiw¥gh‹fis M©L¡F % 600¡F
äfhkš bryÎ brŒJ gGJ Ú¡f« brŒayh«. mj‰F nkš V‰gL« bryéd¤Â‰F
kÂ¥ÕL jah® brŒJ, bjhêš E£g mDk bgw¥g£l Ëd® cça têKiwfis
Ëg‰¿ bryéd« nk‰bfhŸs¥gl nt©L«.
2. éiræiw¥gh‹
éiræiw¥gh‹ M©L guhkç¥ò bryédkhf % 7500-¡F äfhkš
x¥gªj¥òŸë tutiH¤J cŸqçnyna guhkç¥ò gâia »uhk Cuh£Á x¥òjYl‹
gGJ Ú¡f« brŒJ bfhŸsyh«. Ïj‰F cjé¥ bgh¿ahs® k‰W« cjé
bra‰bgh¿ahs® M»nah® msÎ brŒanth, nkš msÎ brŒanth nt©oašiy.
Ï¢bryéd« tu«ò Ûw¥gL« nghJ, cjé¥ bgh¿ahs® mt®fshš nkbyh¥gäl¥gl
nt©L«.
(muR Miz v©.63 Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw ,ehŸ.29.6.2006)
3. FoÚ® éãnahf« - g»®khd¡ FHhŒfŸ
FoÚ® éãnahf¤Â‰fhd g»®khd¡ FHhŒfŸ kht£l bfhŸKjš FGthš
ã®za« brŒa¥g£l éiyæš th§f¥gl nt©L«. ÏU«ò¡FHhŒ (GI Pipe) g¤jš
ntiyæš k© ntiy¡fhd ãiyahd égu¡ F¿pL:-
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
170
1. 80 105 75
2. 100 105 75
3. 125 105 75
4. 150 105 75
5. 200 110 80
6. 250 120 80
7. 300 135 80
8. 350 145 90
9. 400 155 90
10. 450 170 100
11. 500 185 100
12. 600 202 110
13. 700 230 125
14. 750 245 125
t.v© FHhæ‹ é£l« ä.Ûjiuk£l¤Â‰F ÑœFHhŒ
g¡f¥glnt©oa MH« br.Û
gŸs¤Â‹mo¥gFÂ
mfy«br.Û.
Ã.é.Á. FHhŒfŸ g¤jY¡F njitahd k© ntiy :-
1. 50 105 60
2. 63 105 60
3. 75 105 60
4. 90 105 60
5. 110 105 60
6. 140 105 60
t.v© FHhæ‹ é£l« ä.Ûjiuk£l¤Â‰F ÑœFHhŒ
g¡f¥glnt©oa MH« br.Û
gŸs¤Â‹mo¥gFÂ
mfy«br.Û.
jäœehL FoÚ® tofhš thça R‰w¿¡if foj« v©.22262 - Á.lßô - 90
ehŸ.12.3.90‹ go fz¡»l¥g£lJ.
Fμõm] {ºÁõP®
171
Cuh£Á / Cuh£Á x‹¿a§fëš x¥gªj Kiw _y« nk‰bfhŸs¥gL« gâfë‹
g£oašfëš Ão¤j« brŒa¥gl nt©oa Ïd§fŸ
mid¤J Cuh£Á x‹¿a§fëY« xU Áy £l§fis¤ jéu, bgU«ghyhd
£l¥gâfŸ x¥gªj Kiw _ynk ãiwnt‰w¥g£L tU« ãiyæš x¥gªj
m£ltizfŸ é‰gid brŒtš bjhl§», x¥gªj Kiw _y« brŒa¥g£l
ntiyfS¡fhd g£oašfëš Ão¤j« brŒa nt©oa gšntW tifahd
r£l¥goahd Ão¤j§fŸ tiu mid¤J Cuh£Á / Cuh£Á x‹¿a§fëY« xnu
éjkhd eilKiwfŸ Ëg‰w¥gl nt©L«.
1. x¥gªj¥òŸë got§fŸ é‰gid
got§fŸ Ïytrkhf tH§f¥gl nt©Lbkd murhš F¿¥Ã£l Miz (Specific
Order) tH§f¥g£lhy‹¿, Cuh£Á / Cuh£Á x‹¿a§fëš bghJ ã c£gl mid¤J
£l¥gâfisÍ« x¥gªj Kiw _y« brašgL¤j miH¡f¥gL« x¥gªj¥òŸë
ngh£oæš g§nf‰F« x¥gªjjhu®fŸ midtU¡F« x¥gªj¥òŸë got§fŸ
murhiz (ãiy) v©.197, bghJ¥gâ (í2) Jiw, ehŸ.09.06.2008-‹ go Ñœ¡f©l
éiy Åj¤Âš jh‹ é‰gid brŒa¥gl nt©L«.
1. %.10,000/- tiuæyhd kÂ¥òila ntiyfŸ %.150 + 4% kÂ¥ò¡
T£L tç
2. %.10,000/- ¡F nkš k‰W« %.2.00 Ïy£r« tiu %.300 + 4% kÂ¥ò¡
kÂ¥òila ntiyfŸ T£L tç
3. %.2.00 Ïy£r¤Â‰F nkš %.5.00 Ïy£r« tiu %.750 + 4% kÂ¥ò¡
kÂ¥òila ntiyfŸ T£L tç
4. %.5.00 Ïy£r¤Â‰F nkš %.10.00 Ïy£r« tiu %.1500 + 4% kÂ¥ò¡
kÂ¥òila ntiyfŸ T£L tç
5. %.10.00 Ïy£r¤Â‰F nkš %.25.00 Ïy£r« tiu %.6000 + 4% kÂ¥ò¡
kÂ¥òila ntiyfŸ T£L tç
6. %.25.00 Ïy£r¤Â‰F nkš %.50.00 Ïy£r« tiu %.9000 + 4% kÂ¥ò¡
kÂ¥òila ntiyfŸ T£L tç
7. %.50.00 Ïy£r¤Â‰F nkš kÂ¥òila ntiyfŸ %.15000 + 4% kÂ¥ò¡
T£L tç
t.v© gâfë‹ kÂ¥ò étu« éiy Åj«
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
172
2. K‹ it¥ò¤ bjhif (Earnest Money Deposit)
K‹ it¥ò¤ bjhifahdJ x¥gªj¥òŸë miH¡f¥gL« ntiyæ‹ k¥Ú 1%
ÏU¡f nt©L«. mj‹ égu¤ij x¥gªj¥òŸë m¿é¡ifæš F¿¥Ãl nt©L«.
x¥gªj¥òŸë ngh£oæš g§nf‰F« mid¤J x¥gªjjhu®fS« nk‰go K‹it¥ò¤
bjhifæid¢ brY¤j nt©L«. K‹ it¥ò¤ bjhif éy¡fë¥gj‰F cça Áw¥ò
muR Miz VJ« rk®¥Ã¡f¥g£lhš xêa K‹ it¥ò¤ bjhif brY¤jhj
x¥gªjjhu®fë‹ Mtz§fis v¡fhuz« bfh©L« gçÓyid¡F
vL¤J¡bfhŸs¡TlhJ.
3. TLjš it¥ò¤ bjhif (Additional Security Deposit)
x¥gªj¥òŸë V‰W¡bfhŸs¥g£l bt‰¿ bg‰w x¥gªjjhu®fëläUªJ
kÂ¥Õ£o‰F 1% bjhif TLjš fh¥ò¤ bjhifahd x¥gªj¤Â‹ nghJ bgw¥gl
nt©L«.
K‹ it¥ò¤ bjhif k‰W« TLjš fh¥ò¤ bjhif M»aitfis bjhl®òila
ntiyahdJ ÏWÂahf nkš msÎ brŒa¥g£l ehëèUªJ (Date of Last Check
Measurement) 6 khj fhy¤Â‰F¥ Ëd® bjhl®òila x¥gªjjhuU¡F éLé¡f
nt©L«.
4. tUkhd tç Ão¤j«
k¤Âa muR ã¤Jiwæ‹ 2011 M« M©L ã (v©.2) r£l¤Â‹ ÃçÎ 61 ‹
thæyhf kh‰¿aik¡f¥g£l òÂa tUkhd tç r£l¥ÃçÎ 194-C (1), (5) k‰W«
mj‹ Ñœ brŒa¥g£LŸs têtiffë‹ go ntiy¡fhd g£oaèš Ñœf©lthW
tUkhd tç Ão¤j« brŒa¥gl nt©L«.
i) xU ãÂah©oš bgw¥gL« %.30,000/- tiuæyhd Kjš g£oašfS¡F
tUkhd tç Ão¤j« VJ« Ïšiy. nkY« %.30,000/- k¥ÉF nkyhd
mid¤J ntiyfë‹ g£oašfëY« x¥gªjjhu® tUkhdtç¤ Jiwæ‹ ãuªju
fz¡F v©. (Permanent Account Number (PAN) bg‰WŸsj‹ mo¥gilæš
mL¤jg¡f¤Âš m£ltizæš F¿¥Ã£LŸs Åj¤Âš tUkhd tç Ão¤j«
brŒa¥gl nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
173
ii) xU ãÂah©oš x¥gªjjhuU¡F mDk¡f¥gL« gy g£oašfëDila
x£Lbkh¤j kÂ¥ghdJ (Aggregate of the Account) %.75,000/-ia äF«
g£r¤ÂY« (Exceeding Rs.75,000/-) Ñœ¡f©l Åj¥go tUkhd tç Ão¤j«
brŒa¥gl nt©L«. Ïjid ËtU« vL¤J¡fh£L _y« bjëÎwyh«.
xU ãÂah©oš (01.04.2010 Kjš 31.03.2011 Koa vd¡ bfhŸnth«) xU
x¥gªjjhuç‹ jyh %.30,000/- kÂ¥òila (brŒj ntiyæ‹ kÂ¥ò) ÏU g£oašfis
mDk¡F« nghJ mitfS¡F tUkhd tç Ão¤j« VJ« brŒjš TlhJ. Mdhš
mnj ãÂah©oš (01.04.2010 Kjš 31.03.2011) mnj x¥gªjjhuU¡F
mDk¡f¥g£l ntiyfë‹ x£Lbkh¤j kÂ¥ghdJ %.75,000/- ¡F mÂfkhdhš
(%.30,000 + 30,000 + 20,000 = %.80,000/-) mªj x¥gªjjhuç‹ _‹whtJ
g£oaè‹ ntiy kÂ¥ghdJ %.30,000/- ¡F Fiwthf mjhtJ %.20,000/- Mf
ÏUªjhY« mtU¡F mªj ãÂah©oš mDk¡f¥g£l ntiyfë‹ x£L bkh¤j
kÂ¥ghdJ %.75,000/-¡F nk‰gLtjhš (%.80,000/-) mt® rk®¥Ã¤j _‹whtJ
g£oaè‹ ntiyæ‹ kÂ¥ÃèUªJ mªãÂah©oš tH§f¥g£l x£L bkh¤j
bjhif¡F« (mjhtJ %.80,000/-¡F«) Ñœ¡f©l m£ltizæš F¿¥Ã£LŸs
Åj¥go tUkhd tç Ão¤j« brŒa nt©L«. ϧF x¥gªjjhu® v‹gJ jåah® k‰W«
jåah® mšyhj Ãw® M»a ÏUtif x¥gªjjhu®fisÍ« F¿¡F«.
1. ãuªju¡ fz¡F v© bfh©LŸs jåah® 1%(Individual having PAN)
2. ãuªju¡ fz¡F v© bfh©ouhj jåah® 20%(Individual who doesn’t have PAN)
3. ãuªju¡ fz¡F v© bfh©LŸs jåah® mšyhj 2%Ãw® (othe than individual having PAN)
4. ãuªju¡ fz¡F v© bfh©ouhj jåah® mšyhj 20%Ãw® (other than individual who doesn’t have PAN)
t.v© x¥gªjjhuç‹ tif
ntiyæ‹ k¥Ë ÛJ
Ão¤j« brŒa¥gl nt©oa
tUkhd tç Åj«
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
174
F¿¥ò :
• nk‰go m£ltizæš jåa® (Individual) v‹gJ xUtuJ bgaçš
nk‰bfhŸs¥gL« x¥gªj¤ijÍ«, jåa® mšyhj Ãw® (Other than individual)
v‹gJ Constructions, Builders, etc., ngh‹w ãWtd« / ãWk« (Firm / Company)
bgaçš nk‰bfhŸs¥gL« x¥gªj¤ijÍ« F¿¡F«.
• xU x¥gªjjhu® tUkhdtç¤ Jiwahš tH§f¥g£l PAN bg‰WŸs égu¤ij
x¥gªjjhu® gÂnt£oš mtuJ Kftç¡F ÑnH Át¥ò ikædhš F¿¡f
nt©L«. nkY«, g£oaš mDk¡F« nghJ PAN égu¤Âid g£oaè‹ Kjš
g¡f¤Âš tyJ nkš XukhfΫ, ms΢Rtoæš (M.Book), g£oaiy
mDk¡F« gÂÎfŸ nk‰bfhŸS« g¡f¤Âš (tyJ g¡f«) nkš XukhfΫ
k‰W« kÂ¥ÕL k‰W« xJ¡ÑL gÂnt£oš x¥gªjjhuç‹ bgaU¡F¡ ÑHhfΫ
Át¥ò ikædhš F¿¥Ãl nt©L«.
• nk‰f©l Åj¤Âš g£oašfë‹ Ão¤j« brŒa¥gL« tUkhd tçæid mJ
Ão¤j« brŒa¥gL« khj¤Â‹ filÁ ehëèUªJ xU thu fhy¤Â‰FŸshf
cça brY¤J¢ Ó£L _y« muÁ‰F brY¤j nt©L«.
5. tUkhd tçæ‹ Ûjhd nkštç, fšé Åj tç k‰W« Ïilãiy k‰W«
ca®ãiy¡fšé Åj tç
nk‰go Åj¥go nk‰bfhŸs¥gL« tUkhd tç Ão¤j¤ij¤ jéu
kh‰¿aik¡f¥g£l òÂa tUkhd tç¢ r£l¥ÃçÎ 194-C æ‹ go tUkhd tçæ‹
Ûjhd nkštç (Surcharge on Income Tax), fšé Åj tç (Education cess) k‰W«
Ïilãiy k‰W« ca®ãiy¡fšé Åj tç (Secondary and Higher Education cess)
M»ait Ïå g£oaèš Ão¤j« brŒjš TlhJ.
6. kÂ¥ò¡ T£L tç (Value Added Tax)
2006 M« M©L jäœehL kÂ¥ò¡T£L tç¢ r£l¤Â‹ go 01.01.2007 Kjš
x¥gªjjhu®fŸ rk®¥Ã¡F« g£oaèš é‰gid tç¡F gÂyhf kÂ¥ò¡T£L tç
Ão¤j« brŒa¥gl nt©L«. kÂ¥ò¡T£L tç r£l¤Â‹ ÃçÎ 13 (1)‹ go, mid¤J
FoKiw¥ gâfŸ (Civil works) k‰W« FoKiw guhkç¥ò¥ gâfS¡F (Civil
Maintenance works) ntiyæ‹ k¥Ú 2%, Vida gâfS¡F ntiyæ‹
Fμõm] {ºÁõP®
175
k¥Ú 4 % kÂ¥ò¡ T£L tç g£oaèš Ão¤j« brŒJ khj¤Â‹ ÏW ehS¡FŸ
Ñœf©l fz¡F¤ jiy¥Ãš muÁ‰F¢ brY¤j nt©L«.
“0040 -00 – Taxes on Sales Trade etc.
102 Receipt under State sales Tax
Tax collections under State Value Added Tax Act
DPC 0040-00-102- AK – 0004"
ÏU¥ÃD« 2007 M« M©L jäœehL kÂ¥ò¡ T£L tç éÂæ‹ 9(2) éÂæ‹
Ñœ mikªj got« - S (Form-S) rk®¥Ã¡F« x¥gªjjhu®fë‹ g£oaèš kÂ¥ò¡T£L
tçia Ão¤j« brŒa¤ njitæšiy.
2006 M« M©L jäœehL kÂ¥ò¡T£L tç¢r£l¤Â‹ ÃçÎ 6 (1) ‹ Ñœ
tH§f¥g£LŸs és¡f¤Â‹ go FoKiw k‰W« FoKiw guhkç¥ò¥ gâfŸ v‹gJ
òÂa f£ol§fŸ, ghy§fŸ, rhiy, jL¥giz, fhšthŒ, rh¡fil, t©zko¤jš,
gGJgh®¤jš, fšg¤jš, nk«ghL brŒjš k‰W« ÏJ ngh‹w Ïju gâfŸ MF«.
7. clš ciH¥ò bjhêyhs® ey ã¡fhd g§fë¥ò¤ bjhif : (Contribution
towards Manual workers General Welfare fund)
nk‰bfhŸs¥gL« mid¤J ntiyfS¡F« mj‹ kÂ¥Õ£L¤ bjhifæš 0.3%
clš ciH¥ò bjhêyhs® ey ã g§fë¥ò¤ bjhif¡bfd g£oaèš Ão¤j« brŒJ
“ Manual Workers General Welfare Fund of Tamilnadu Construction Workers
Welfare Board, Chennai“ v‹w Kftç¡F br‹idæš brY¤j¤j¡f tifæš
nf£ò tiunthiyia Ñœ¡f©l Kftç¡F mD¥Ãit¡f nt©L«.
bjhêyhs® Ïiz Miza® / br‹id,
jäœehL f£Lkhd bjhêyhs® ey thça«,
8, tŸSt® nfh£l« beLŠrhiy,
E§f«gh¡f«, br‹id-600 034.
8. ãW¤Â it¡f¥gL« bjhif (Witheld Amount)
vªj xU ntiy¡fhfΫ rk®¥Ã¡f¥gL« gFÂ¥g£oaèš (Part Bill), brŒa¥g£l
ntiyæ‹ bkh¤j k¥Ú 5% ãW¤Â it¡f nt©L«. Ëd® m›ntiy KGtJ«
KoΉW rk®¥Ã¡f¥gL« ÏWÂ¥ g£oaèš 2.5% ãW¤Â it¤J¡ bfh©L vŠÁa
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
176
2.5% bjhifia éLé¡f nt©L«. gF g£oaš mDk¡f¥glhkš neuoahf
KoΉw ntiy¡fhf rk®¥Ã¡f¥gL« KjyhtJ k‰W« ÏW g£oaèš (First & Final)
m›ntiyæ‹ bkh¤j k¥Ú 2.5% ãW¤Â it¡f¥gl nt©L«.
9. mguhj«
nk‰go¥ Ão¤j§fis¤ jéu x¥gªjjhu®fS¡F ãgªjidfis Û¿aJ, cça
fhy¤Âš gâKo¡fhik cŸë£l xG§Ñd brašfë‹ fhuzkhf mÂfhu«
bg‰wt®fshš é¡f¥gL« mguhj¤ÂidÍ« g£oaèš Ão¤j« brŒa nt©L«.
10. x¥gªj ntiyæš bjhêšE£g¥ gâahs®fŸ <Lg£lJ F¿¤J rh‹W
bjhêšE£g¤ jF Ϛyhj x¥gªjjhu®fS¡F ntiy x¥gil¡F« g£r¤Âš
%.1.00 Ïy£r¤Â‰F« nkš kÂ¥ÕL cŸs x¥gªj ntiy¡F bjhêšE£g¥
gâahs®fŸ ga‹gL¤j¥g£lJ F¿¤j rh‹¿id msÎ¥ ò¤jf¤Âš bgh¿ahs®
më¤jš nt©L«. m›thW bjhêšE£g¥ gâahs®fŸ ãaä¡f¥glhj g£r¤Âš cça
mguhj« x¥gªjjhu®fS¡F é¡f¥gl nt©L«.
11. Jiw _y« tH§f¥gL« bghU£fS¡fhd éiy
• br‹id Cuf ts®¢Á Miza® mt®fë‹ foj v©.18394/TU3/2008,
ehŸ.17.09.2008-š bjçé¤JŸsgo Ábk©£, ÏU«ò¡ f«Ã, jh® ngh‹w
f£Lkhd¥ bghU£fŸ Cuh£Á x‹¿a¤Â‹ »l§»èUªJ x¥gªjjhu®fS¡F
éãnah»¡f¥gL« ãfœÎfëš nk‰go bghU£fS¡fhf g£oaèš nrfç¥ò¡
f£lz« (Storage Charge) Ão¤j« brŒjš TlhJ.
• x¥gªj¥òŸë m£ltizahdJ (Tender Schedule) ntiy¡F tH§f¥gL«
Ábk©£ _£ilfë‹ éiy¤ bjhifahdJ fhè rh¡F igæ‹ éiyiaÍ«
cŸsl¡»aJ vdΫ, mnj ngh‹W jh®, vkšr‹ M»at‰¿‹ éiy¤
bjhifahdJ mjid bfhŸKjš brŒj éiy k‰W« ngh¡Ftu¤J bryéd«
M»at‰iw cŸsl¡»aJ vdΫ bjçé¡f¥g£L jahç¡f¥gLtjhš /
jahç¡f¥gl nt©Lkhjyhš fhè rh¡Fig éiy k‰W« jh® / vkšr‹
M»at‰¿‹ fhè ou« éiy M»aitfis x¥gªj¥ gâ¡fhd g£oaèš
Ão¤j« brŒa¡TlhJ.
Fμõm] {ºÁõP®
177
• Ábk©£, jh®, f«Ã ngh‹w f£Lkhd bghU£fis mtru mtÁa« fUÂ xnu
t£lhu¤Â‰FŸ xU £l¤ÂèUªJ k‰bwhU £l¤Â‰F kh‰w« brŒa nt©oa
mtÁa ãiy V‰g£lhš mj‰F bjhl®òila bgh¿ahs®, t£lhu ts®¢Á
mYtyU¡F vG¤J _ykhd nt©LnfhŸ it¤J mj‹ Ëd® cça
MizfŸ t£lhu ts®¢Á mYtyuhš Ãw¥Ã¡f¥g£l Ëdnu ÏU¥ò kh‰w§fŸ
brŒa¥gl nt©L«. nkY«, t£lhu§fëilnaahd ÏU¥ò kh‰w§fŸ kht£l
M£Á¤jiytç‹ K‹ mDkÂæ‹¿ brŒjš TlhJ.
• £l¥gâfŸ bjhl®ghd nfh¥ò KoÎW« nghJ Ábk©£, jh® k‰W« Ïju ÏU¥ò¥
bghU£fis¢ rçgh®¤J mj‹ égu§fis rç brŒj ËdU«, jhU¡fhd
vŠÁa éiy¤ bjhif VJ« jh® ãWtd¤Âš ÏUªJ bgw¥gl nt©oæU¥Ã‹
mjid bg‰w Ëd® V‰fdnt br‹id Cuf ts®¢Á Ïa¡Fe® mt®fshš
tiuaW¡f¥g£l rçgh®¥ò¢ Ó£oid (Check slip) ó®¤Â brŒJ nfh¥òl‹ it¤j
Ëdnu nfh¥Ãid Ko¡f nt©L«.
• bgh¿ahs®fŸ, Ábk©£, jh®, f«Ã ngh‹w f£Lkhd¥ bghU£fë‹ ÏU¥ò¥
gÂntLfis Ãu khj« 10« nj¡FŸ t£lhu ts®¢Á mYtyç‹ gh®it¡F«,
x¥òjY¡F« rk®¥Ã¡f nt©L«. nkY« xU ãÂah©L KoªjÎl‹ nk‰go
f£Lkhd¥ bghU£fë‹ ÏW ÏU¥Ã‹ égu¤Âid bjhl®ªJ tU«
ãÂah©oš nk 15 M« ehS¡FŸ nk‰go ÏU¥ò¥ bghU£fë‹ gÂntLfis
£lmYtyU¡nfh mšyJ mtuhš ãaä¡f¥gL« mYtyU¡nfh
MŒÎ¡F£gL¤Â mj‰F milahskhf mtçl« x¥òjš bgw nt©L«.
12. bghJ
• murhiz (ãiy) v©.392, 㤠(CÂa§fŸ) Jiw, ehŸ.18.08.2009š
bjçé¤JŸsthW %.25 Ïy£r¤Â‰F nk‰g£l x¥gªj¥ gâfS¡F k£Lnk
cça têKiwfis¥ Ëg‰¿ Âdrçfëš x¥gªj¥òŸë m¿é¥ò és«gu«
më¤jš nt©L«.
• jäœehL xëÎkiwt‰w x¥gªj¥òŸë éÂfë‹ é 14 (1) ‹ go x¥gªj¥
gâfS¡fhd K‹it¥ò¤ bjhifæid (1%) buh¡f« / t§» tiuÎ / nrä¥ò¥
g¤Âu« M»at‰¿š VnjD« x‹iw r«gªj¥g£l x¥gªjjhuçl« bgwyh«.
Ït‰¿š vJ bghU¤jkhdJ v‹W nj®Î brŒÍ« mÂfhu« x¥gªj¥òŸë
miH¡F« mYtyU¡nf c©L.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
178
Fμõm] {ºÁõP®
179
13. bjUés¡FfŸ guhkç¤jš
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
180
Fμõm] {ºÁõP®
181
13. bjUés¡FfŸ guhkç¤jš
Cuh£Áæ‹ flikfŸ
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-110‹ go »uhk Cuh£ÁfS¡F
më¡f¥g£l f£lha¡ flikfëš K¡»akhd x‹W FoæU¥ò gFÂfëš
bjUés¡FfŸ mik¤J guhkç¤jš MF«.
1) òÂa bjU és¡FfŸ mik¤jš
òÂa bjUés¡FfŸ jäœehL ä‹rhu thça« _y« mik¡f¥gl nt©L«.
mj‰Fça bjhif »uhk Cuh£Á, Cuh£Á x‹¿a«, kht£l Cuh£Á M»at‰¿‹
bghJ ã k‰W« gšntW khãy k‰W« k¤Âa muR £l§fŸ _y« bgw¥gL« ãÂfŸ
_y« nk‰bfhŸs¥gl nt©L«. »uhk Cuh£Áahš bjU¡fS¡F òÂa ä‹
és¡FfŸ mik¡f nt©Lbk‹whš mj‰fhf Cuh£Áæš Ô®khd« Ïa‰w¥gl
nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
182
1 (i) òÂa bjU és¡F¡fŸ mik¥gj‰fhd f£lz§fŸ
Cuf cŸsh£Á gFÂfëš gšntW £l§fŸ _y« òÂa bjUés¡FfŸ
mik¡f¥gL»wJ. òÂa bjUés¡FfŸ mik¥gj‰F jäœehL ä‹rhu thçaK«
Cuf ts®¢Á¤ JiwÍ« Ñœ¡f©l muR foj§fŸ k‰W« F¿¥ghizfëš ãiyahd
f£lz§fŸ ã®zæ¤JŸsJ.
• jäœehL ä‹rhu thça« bjhêš E£g ÃçÎ F¿¥ghiz v©/ SE/RE (O)/EE/
RE/—A.F St.Light/D.849, dated.19.05.2007
• murhiz ãiy v©.111 Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á (khmÂ3) Jiw
ehŸ.26.6.2007
• jäœehL ä‹ thça jiyt® mt®fë‹ foj« v©.SO/LB/EE/F.ST LITE/
D.063/09, dated.18.02.2009
mj‹ étu§fŸ ÑnH ju¥g£LŸsJ.
m) ä‹f«g§fŸ òÂajhf el¥g£L bjUés¡FfŸ
bghU¤j¥g£l nt©oa Ïl§fëš (xU f«g¤Â‰F)
M) ä‹f«g§fŸ òÂajhf el¥g£L bjUés¡FfŸ
bghU¤j¥glhj Ïl§fëš (xU f«g¤Â‰F)
Ï) V‰fdnt ä‹f«g§fŸ ÏUªJ bjUés¡FfŸ
k£Lnk bghU¤j¥gl nt©oa Ïl§fëš (xU
f«g¤Â‰F)
<) V‰fdnt ä‹f«g§fŸ k‰W« iy‹fŸ ÏUªJ
bjUés¡FfS¡fhd Ïiz¥ò tH§Ftj‰F kh‰w«
brŒa¥gl nt©oa gâfŸ ( Conversion of Three
phase four wire line into Three phase five wire line
and conversion of single phase Two wire line into
single phase Three wire line)
: : : : : %.9500/-
: : : : : %.8590/-
: : : : : %.1120/-
: : : : : kÂ¥Õ£o‹
mo¥gilæš
Fμõm] {ºÁõP®
183
1. ii) òÂa bjUés¡FfŸ mik¥gj‰fhd eilKiwfŸ
Cuf¥ gFÂfëš òÂa bjUés¡FfŸ mik¡f¡ Ñœ¡f©l eilKiwfŸ
Ëg‰wgl nt©L«.
i) òÂa bjUés¡FfŸ mik¡f, ä‹ thça cjé bgh¿ahs® mYtyf¤Âš
%ghŒ.50/- f£lz« brY¤Â é©z¥g« bgw¥gl nt©L«.
Ï›é©z¥g¤Jl‹ Ñœ¡f©l Mtz§fis Ïiz¤J ä‹ thça¤Âš »uhk
Cuh£ÁfŸ gÂÎ brŒa nt©L«.
m) »uhk Cuh£Áæš òÂajhf bjUés¡FfŸ mik¡f¥gl cŸs Ïl¤Â‹
tiugl« (bjU¡fŸ thçahf Ïl¤Âid étukhf F¿¥Ãl¥gl nt©L«).
M) Cuh£Áæ‹ Ô®khd efš
ii) nk‰f©l Mtz§fSl‹ r«kªj¥g£l ä‹ thça cjé¥bgh¿ahs® k‰W«
»uhk Cuh£Á¤ jiyt® òÂajhf mik¡f¥gl nt©oa bjUés¡FfŸ
Ïl¤Âid gh®itæ£L muR ã®zæ¤j têKiwfis¥ Ëg‰¿ cça
kÂ¥ÕLfŸ jah® brŒJ Ïj‰fhd f£lz¤ij brY¤JkhW nf£Ãid Cuh£Á
k‹w¤jiytU¡F bjçé¡f nt©L«.
iii) òÂa bjUés¡FfŸ mik¥gj‰fhd bjhifæid brY¤ÂaÎl‹ ä‹
thça¤jhš òÂa bjUés¡FfŸ mik¥gj‰F elto¡iffŸ
nk‰bfhŸs¥gL«.
2) bjUés¡FfŸ guhkç¥ò¥ gâfŸ
òÂa bjUés¡FfŸ mik¥gJl‹ V‰fdnt cŸs bjUés¡Ffis¥
guhkç¡F« bghW¥ò« »uhk Cuh£Áia¢ rh®ªjjhF«.
x›bthU »uhk Cuh£ÁÍ« jdJ všiy¡F£g£l gFÂfëš
mik¡f¥g£LŸs bjUés¡FfŸ vçahjitfis m›t¥bghGJ f©l¿ªJ
njit¥gL« cgfuz§fS¡fhd g£oašfŸ jahç¡f nt©L«.
mij¤bjhl®ªJ ä‹ thça¤Â‰F vçahj ä‹és¡FfŸ, f«g§fŸ thçahd
égu§fis¤ bjçé¡f nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
184
»uhk Cuh£Á¡F¤ njitahd ä‹ cgfuz§fŸ mjhtJ, FHš és¡F, nrh¡,
°lh®£l®, xa® ngh‹wt‰iw »uhk Cuh£Á ã¡ fz¡»èUªJ cça tê
Kiwfis¥ Ëg‰¿ bfhŸKjš brŒJ jäœehL ä‹rhu thça mYtyf¤Â‰F
x¥gil¡f nt©L«. jäœehL ä‹rhu thça gâahs®fis bfh©L ä‹ cÂç
ghf§fis kh‰¿ gGJÚ¡f nt©L«. Ïjid »uhk Cuh£Á f©fhâ¡f nt©L«.
2. (i) ) ) ) ) bjU és¡F cgfuz§fŸ th§f Ëg‰w nt©oa eilKiwfŸ
cŸsh£Á mik¥òfS¡F njit¥gL« bjUés¡F cgfuz§fŸ
th§Ftj‰fhd têKiwfŸ murhiz (ãiy) v©.149 C.t.Jiw(Â3) ehŸ.16.7.1998š
bjçé¡f¥g£LŸsJ.....
• cŸsh£Á mik¥òfS¡F th§f¥gL« bjUés¡F ä‹ rhjd§fŸ I.v°.I/
I.v°.X 9000 ju K¤Âiu bfh©ljhf ÏU¡f nt©L«. Ït‰iw cŸqçnyna
th§»¡ bfhŸs mDk më¡f¥g£LŸsJ.
• murhiz v©.223 Cuf ts®¢Á Jiw ehŸ.19.12.94š bjçé¤JŸs go
bjUés¡F rhjd§fŸ kh‰Wtj‰fhd Mizæid¢ rh®ªnj bghU£fë‹
njitfS« ÏU¡f nt©L«. (xU tUl¤Â‰F Ïu©L FHš és¡FfŸ/xU
tUl¤Â‰F xU nrh¡ xU tUl¤Â‰F _‹W °lh£l®fŸ/nrhoa« Mé k‰W«
bk®Fç Mé és¡FfŸ _‹W M©LfS¡F Ïu©L v‹w é»j¤Â‰F
nk‰glhkš kh‰w¥gl nt©L«).
• bjUés¡F rhjd§fŸ th§f cŸsh£Á mik¥òfëš cça Ô®khd§fŸ
Ïa‰w¥g£L x¥òjš bgw¥gl nt©L«. mtru fhy elto¡ifahf bghU£fŸ
th§f neç£lhš mj‹ ÃwF el¡F« Cuh£Á k‹w T£l¤Âš x¥òjš bgw¥gl
nt©L«.
ii) ) ) ) ) x¥gªj¥òŸë/éiy¥òŸë _y« bghU£fŸ bgWjš
nkY« cŸsh£Á mik¥òfŸ bgUkséš bjUés¡F cgfuz§fis,
bfhŸKjš brŒa murhiz (ãiy) v©.149 C.t.(Â3) Jiw ehŸ.16.7.98š têfh£o
be¿KiwfŸ bjçé¡f¥g£LŸsJ. mj‹go és¡F¥ bghW¤ÂfŸ (Light Fittings)
k‰W« nrh¡FfŸ (Chokes) th§f KoÎ brŒÍ« nghJ %.1 y£r¤Â‰nfh mšyJ mj‰F
mÂfkhfnth th§F« nghJ Âwªj btë x¥gªj¥òŸë nfhUtj‹ _ykhf
Fμõm] {ºÁõP®
185
(Open Tender) Ï«khãy¤Âš cŸs ÁWbjhêš ãWtd§fëläUªJ th§f
nt©L«. %.1y£r¤Â‰F¡ Fiwthf bjUés¡F cgfuz§fis bfhŸKjš
brŒÍ« nghJ msthd x¥gªj éiy¥òŸë (Limited Tender) _y« bg‰W mj‰Fça
éÂKiwfis¥ Ëg‰¿ th§f nt©L«.
III. »uhk Cuh£ÁfŸ bjUés¡F cgfuz§fŸ th§F« nghJ MŒé‹ mo¥
gilæš, njitæid¡ fz¡»£L ä‹ rhjd¥ bghU£fŸ th§f¥gl nt©L«.
(got« v©.17)
IV. th§f¥g£l ä‹ rhjd bghU£fë‹ étu§fŸ (bg‰wit –éãnah»¡f¥g£lit) ÏU¥ò¥ gÂnt£oš (Cuh£Á got« v©.18š) gÂa¥gl
nt©L«.
V. bfhŸKjš brŒa¥g£l bghU£fŸ v¡fhuz« bfh©L«, ÏU¥ò¥ gÂnt£oš
gÂÎ brŒahkš, ä‹ f«g§fëš bghU¤Jtj‰fhf tH§f¡TlhJ. nkY«,
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
186
MŒé‹ mo¥gilæš v¤jifa ä‹ f«g§fëš bghU¤j¥gl nt©Lnkh
m¡f«g§fëš k£Lnk bghU¤j¥gl nt©L«.
VI) njit¡F mÂfkhf ä‹ cÂç ghf§fŸ bfhŸKjš brŒa¡ TlhJ.
VII) bfhŸKjš brŒa¥g£l ä‹ cÂç ghf§fS¡F tH§f¥gl nt©oa
bjhif¡fhd g£oaš Kiwahf bg‰W, ÏU¥ò gÂnt£oš gÂÎ brŒa¥g£l
Ëdnu mj‰fhd bjhif tH§f¥gl nt©L«. fhnrhiy _ykhfnt
bjUés¡F cgfuz§fŸ r«kªj¥g£l ãWtd¤Â‰F tH§f¥gl nt©L«.
VIII) »uhk Cuh£Áæ‹ _y« jäœehL ä‹rhu thça¤Â‰F tH§f¥g£l ä‹
cgfuz§fS¡fhd x¥òjš k‰W« mit bghU¤j¥g£lj‰fhd étu§fŸ
bgw¥gl nt©L«.
3) 3) 3) 3) 3) bjUés¡F cgfuz§fŸ kh‰Wtj‰fhd v©â¡if
bjUés¡FfS¡fhf ga‹gL¤j¥gL« cgfuz§fshd oô¥ iy£, nrh¡,
°lh®l® ngh‹witfŸ gšntW fhuz§fS¡fhf gGjilªJ éLtjhš
bjUés¡FfŸ vçtJ cW brŒa ÏayhJ. vdnt, »uhk Cuh£Áæ‹ bjU és¡F
cgfuz§fŸ gGjilªj ãiyæš mjid kh‰Wtj‰F muR Miz (ãiy) v©.223
C.t.(g3) Jiw ehŸ.19.12.1994 ‹ go msÎnfhš Ñœf©lthW muR ã®zæ¤JŸsJ.
1. oô¥iy£ - xU f«g¤Â‰F xU tUl¤Â‰F Ïu©L
2. nrh¡ - xU tUl¤Â‰F x‹W
3. F©L gšò - xU tUl¤Â‰F _‹W
4. °lh®l® - tUl¤Â‰F _‹W
5. High Mast Light, nrhoa«. bk®Fç - _‹W tUl¤Â‰F Ïu©L
6. ão§° - IªJ tUl¤Â‰F x‹W
Fμõm] {ºÁõP®
187
4) »uhk Cuh£Áfëš ä‹és¡FfŸ kh‰Wjš (k) mj‰Fça f£lz§fŸ brY¤Jjš
»uhk Cuh£Áfëš m›t¥nghJ V‰gL« ä‹ és¡Ffë‹ gGÂid jäœehL
ä‹thça ghijahs®fŸ (Linemen) k‰W« cjéahs®fis¡ (Helper) bfh©L
FHš és¡FfŸ, nrh¡, nrhoa« nt¥g® és¡FfŸ k‰W« ä‹rhjd§fis¥
bghU¤Jtj‰F murhiz (ãiy) v©.55, Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á (kmÂ3) Jiw
ehŸ.1.4.2008 ‹go f£lz¤bjhif tH§f muR Mizæ£LŸsJ.
i) Ï‹nf‹£br‹£ tifahd és¡F kh‰Wtj‰F
(For changing Incandescent bulb)
ii) FHš és¡F k‰W« nrhoa« nt¥g® és¡F
kh‰Wtj‰F (For changing Tubelights, SodiumVapour Lamps)
iii) nrh¡FfŸ, °lh£l®fŸ k‰W« f©l‹r®fŸ
kh‰Wtj‰F (For changing Chokes, Starters andCondensers)
::::: %.5/- (%ghŒ
IªJ k£L«)
::::: %.20/- (%ghŒ
ÏUgJ k£L«)
::::: %.10/- (%ghŒ
g¤J k£L«)
Ïjdhš V‰gL« bryéd« »uhk Cuh£Á ã¡fz¡F v©.1èUªJ
nk‰bfhŸs¥gl nt©L«.
5) òfh® gÂntL
bjUés¡FfŸ vçahjJ F¿¤J bghJ k¡fŸ jftš bfhL¥gj‰fhf xU òfh®
ò¤jf¤ij »uhk Cuh£Á mYtyf¤Âš it¡f nt©L«. Ïj‹ mo¥gilæš bjU
és¡F vçaéšiy våš »uhk Cuh£Áahš vça it¥gj‰fhd cça elto¡if
vL¡f nt©L«.
6) ä‹ Ïiz¥òfS¡fhd f£lz étu§fŸ
»uhk Cuh£Áahš guhkç¡f¥gL« gšntW tifahd ä‹ Ïiz¥òfS¡F
jäœehL ä‹ thça¤jhš tNè¡f¥gL« mo¥gilæyhd ä‹ f£lz§fŸ
Ñœ¡f©lthW F¿¥Ãl¥g£LŸsJ.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
188
1. I-A bghJ¡ fê¥Ãl« FiwªjJ 100 ôå£ %.40.00 Ïšiy
bjhiy¡fh£Á miw 51-100 ôå£ - 65 igrh
kÂa czÎ rikaš Tl« mÂfg£r« 100 ôå£
1-50 ôå£ - 75 igrh
51-100 ôå£ - 85 igrh
101-200 ôå£ - %.1.50
201-600 ôå£ - %.2.20
601¡F nkš ôå£
- %.3.05
k‰W«
2. II--A bjU és¡FfŸ »uhk Cuh£Á
nkšãiy Ú®nj¡f¤ bjh£o ôå£ x‹W¡F %.3.00 %.100.00 Ïšiy
3. II-A bjUés¡F ng%uh£Á, efuh£Á,
khefuh£Á
nkšãiy Ú®nj¡f¤ bjh£o ôå£ x‹W¡F%.3.30 %.100.00 Ïšiy
4. V Cuh£Á mYtyf« 1-200 ôå£ - %.5.30 %.140.00 Ïšiy
rKjha¡ Tl« 201 ô壡F nkš
- %.5.80
kfë® Ra cjé¡FG¡ 201 ô壡F nkš
f£ol« - %.5.80
t.
v©Åj¥
g£o
ä‹ Ïiz¥ò
bghU¤j¥g£LŸs
étu§fŸ
f£lz
étu§fŸ
x›bthU
khjK«
tNè¡
f¥gL«
Fiwªj
g£r¤ bjhif
t çt çt çt çt ç
Fμõm] {ºÁõP®
189
7) ä‹f£lz« brY¤Jjš
»uhk Cuh£Áahš jäœehL ä‹ thça¤Â‰F brY¤j¥gl nt©oa ä‹
f£lz« F¿¤J muR Miz (ãiy) v©.111 Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á (khm.Â.3)
Jiw ehŸ.26.6.2007š bjçé¤JŸsJ. mj‹go
i) ä‹f£lz« fz¡ÑL brŒj ehëèUªJ 60 eh£fS¡FŸ brY¤j¥gl nt©L«.
ii) 60 eh£fS¡FŸ brY¤jhkš ãYitæš cŸs ä‹ f£lz¤ bjhif¡F
jäœehL ä‹rhu thça« xU tUl¤Â‰F 6 rjÅj« t£o tNè¡F«.
8) jäœehL ä‹ thça« / jäœehL FoÚ® tofhš thça¤Â‰F »uhk Cuh£Áahš
brY¤j nt©oa ä‹ f£lz«
»uhk Cuh£Áahš guhkç¡f¥gL« bjU és¡FfŸ/FoÚ® Mjhu§fë‹ ä‹
Ïiz¥òfS¡fhd ä‹ f£lz§fis¢ brY¤J« bghU£L x›bthU »uhk
Cuh£ÁæY« jåahf xU fz¡F jiy¥ò murhiz v©.146 C.t.(k) Cuh£Á (Á4)
Jiw ehŸ.17.8.2007‹ go Jt¡f¥g£LŸsJ. mªj fz¡»š Ñœ¡f©l ãÂfŸ tuÎ
it¡f¥gL«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
190
• k¤Âa ã Miza kh‹a«
• khãy ã Miza kh‹a ãÂæèUªJ xU gF mjhtJ x›bthU »uhk
Cuh£Á¡F« X® M©o‰F murhš ã®zæ¡f¥gL« bjhif.
• nk‰T¿a (1) k‰W« (2) Ïitfë‹ tuéd§fë‹ _y« ä‹ f£lz« brY¤j
bjhif nghJkhdjhf Ïšiybaåš khãy ã¡FG kh‹a¤ÂèUªJ xU gFÂ
bjhif éLé¡f¥gL«.
9) ga‹gL¤j¥glhj / njit Ïšyhj ä‹Ïiz¥òfŸ
»uhk Cuh£Áahš guhkç¡f¥g£L tU« ä‹ Ïiz¥òfëš Áy ä‹
Ïiz¥òfŸ gšntW fhuz§fshš ga‹gL¤j¥glhkš cŸsij¡ f©l¿ªJ
njitæšiy vd¡ fUJ« ãiyæš mjid¤ J©o¥gj‰F »uhk Cuh£Á elto¡if
vL¡fnt©L«.
9) (m) ä‹ f£lz§fŸ brY¤J« K‹ ftå¡f nt©oait
• bjU és¡FfŸ, éir¥g«òfŸ, Cuh£Áæ‹ f£ol§fŸ, nkšãiyÚ®¤nj¡f
bjh£o M»aitfS¡F cça ä‹ f£lz§fŸ nf£ò, ä‹rhu thça¤ÂläUªJ
Kiwahf bgw¥g£LŸsjh?
• nf£ò¤ bjhif rçahf cŸsjh? vd f©fhâ¡f nt©L«.
10) Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤Jiwahš f£l¥g£L Ãw Jiwæduhš
ga‹gL¤j¥gL« f£ol§fS¡F ä‹ f£lz« brY¤j¡ TlhJ.
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤Jiwahš gšntW £l§fŸ _y« f£ol§fŸ
f£l¥g£L Ãw Jiwfë‹ ga‹gh£L¡F x¥gil¡f¥g£L tU»‹wJ. cjhuzkhf
gŸë¡f£ol§fŸ, »uhk ã®thf mYty® mYtyf¡ f£ol§fŸ, r¤JzÎ ika§fŸ,
Rfhjhu ika f£ol«, T£LwÎ ghš tH§F« r§f f£ol§fŸ ngh‹witfshF«.
Ï›thW Ãw Jiwædhš ga‹gh£o‰F x¥gil¡f¥g£l, ä‹ Ïiz¥òfS¡F
r«kªj¥g£l JiwfŸ jh‹, ä‹ f£lz« brY¤j nt©L«. »uhk Cuh£ÁfŸ brY¤j
nt©oašiy. Ïj‰fhd c¤juÎ murhiz (ãiy) v©.206 C.t.(k) g.uh.(SGSY I)
Jiw, ehŸ. 31.12.2007 _y« tH§f¥g£LŸsJ.....
Fμõm] {ºÁõP®
191
11) FoÚ®/bjUés¡FfŸ ga‹gh£oid¡ f©fhâ¥ò brŒjš
x›bthU kht£l¤ÂY« »uhk¥ òw§fëš bjUés¡FfŸ k‰W« FoÚ®
éãnahf« 100 éG¡fhL brašgLtij¡ f©fhâ¡f, kht£l mséš kht£l
M£Á¤jiyt® jäœehL ä‹rhu thça« k‰W« jäœehL FoÚ® tofhš thça
mYty®fSl‹ Ïizªj xU§»iz¥ò¡ FGit cUth¡», x›bthU fhyh©L«
Kjš thu¤Âš (mjhtJ #dtç, V¥uš, #&iy k‰W« m¡nlhg®) »uhk§fS¡F br‹W
bjU és¡FfŸ vçtijÍ«, FoÚ® mik¥òfŸ brašgLtijÍ« cW brŒa
nt©L« vd murhiz (ãiy) v©.241 C.t.(Ã3) Jiw, ehŸ.22.11.1999 š
bjçé¡f¥g£LŸsJ. . . . . kht£l mséyhd mYty®fŸ f©fhâ¥ò mYty®fshf
kht£l M£Á¤jiytuhš ãakd« brŒa¥g£LŸsd®. Ï¡ f©fhâ¥ò FG
»uhk§fëš f©l¿Í« FiwghLfis ãt®¤Â brŒa¤ njitahd jdJ
m¿¡ifæid kht£l M£Á¤jiytU¡F« r«kªj¥g£l »uhk Cuh£Á¡F«
mD¥Ãl nt©L«. R£o¡ fh£l¥g£l mid¤J FiwghLfisÍ« Cuf ts®¢Á
k‰W« Cuh£Á¤ Jiw/ jäœehL FoÚ® tofhš thça«/ jäœehL ä‹rhu thça«
ãt®¤Â brŒÂl nt©L«. m›thW R£o¡ fh£l¥g£l FiwghLfisÍ«, mt‰iw
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
192
ãt®¤Â brŒj égu§fisÍ«, kht£l mséš, t£lhu« thçahf nrfç¤J fhyh©L
Jt¡f¤Âš 15« nj¡FŸ muR¡F cça got¤Âš m¿¡ifahf mD¥g nt©L«.
12) cŸsh£Á mik¥òfŸ (k) jäœehL ä‹rhu thça¤Â‰Fäilna cŸs
Ãu¢Áidfis fisjš
kht£l xU§»iz¥ò FG
cŸsh£Á mik¥òfS¡F«, jäœehL ä‹rhu thça¤Â‰Fäilna V‰gL«
gšntW Ãu¢Áidfis¤ Ô®¤Âl kht£l M£Á¤jiyt® mt®fŸ jiyikæš
kht£lªnjhW« murhiz (ãiy) v©.22 C.t.(Á2) Jiw. ehŸ.01.03.2006 ‹ go
Ñœf©l f©fhâ¥ò¡ FG mik¡f¥g£LŸsJ.
i) kht£l M£Á¤jiyt® - jiyt®
ii) f©fhâ¥ò bgh¿ahs® - cW¥Ãd®
(jäœehL ä‹rhu thça«)
iii) k©ly Ïa¡Fe®, efuh£Á ã®thf« - cW¥Ãd®
iv) cjé Ïa¡Fe® (ng%uh£ÁfŸ) - cW¥Ãd®
v) cjé Ïa¡Fe® (Cuh£ÁfŸ) - cW¥Ãd®
Ï¡FG Ñœf©l bghUŸfŸ F¿¤J khj« xUKiw To éth¤J,
KobtL¤J ãt®¤Â brŒJ mj‹ égu¤ij T£l« ãiwΉw 10 Âd§fS¡FŸ
muR¡F mD¥g nt©L«.
• Fiwªj mG¤j ä‹rhu éãnahf« cŸs gFÂfŸ égu¤ijÍ«, mjid
nk«gL¤j vL¡f¥g£l elto¡iffŸ.
• mid¤J Ïiz¥òfS¡F« ä‹khå (Meter) bghU¤j¥g£l égu«, mit
Kiwahf brašgL« éj«, ä‹ msÅL m£il tH§f¥g£l égu«, mš
Mu«g« k‰W« ÏWÂ ä‹ cgnahf msÎ gÂÎ brŒjš ngh‹wit.
• cŸsh£Á ãWtd§fŸ, ä‹ gâahs®fS¡F bjUés¡FfŸ k‰W« cÂç
ghf§fŸ kh‰w« brŒjik¡F muR ã®za« brŒa¥g£l bjhif tH§Fjš.
Fμõm] {ºÁõP®
193
• jäœehL ä‹rhu thça gâahs®fŸ cŸsh£Á mik¥òfS¡F bjhêš tç
brY¤Jjš.
• ÏU khj§fS¡F xU Kiw ä‹ f£lz« brY¤JtJ F¿¤J x¤ÂirÎ
T£l§fŸ el¤Jjš.
• mU»YŸs Ïiz¥òfSl‹ ä‹ Ïiz¥òfŸ Ïiz¥gij cWÂ brŒjš
(Óuik¤jš)
• ÁÂykilªj ä‹ f«g§fis kh‰Wjš
• ä‹ és¡FfŸ/cÂç ghf§fŸ kh‰Wtij cWÂ brŒjš
Cuf ts®¢Á cjé Ïa¡Fe® (Cuh£ÁfŸ) Ï¥gâ¡F xU§»iz¥ghsuhf
brašgLth®.
13) »uhk Cuh£Áfëš ä‹és¡FfŸ kh‰Wjš k‰W« ä‹ cgfuz§fŸ th§F«
nghJ V‰gL« FiwghLfŸ
i) Cuh£Áfëš cŸs bjUés¡FfŸ got« 17š cŸsthW x›bthU khjK«
vçahj bjUés¡Fis fz¡»lhJ mÂf¥goahf ä‹és¡FfŸ (m) ä‹
bghU£fŸ th§Fjš.
ii) Cuh£Áæš Ô®khd§fŸ ãiwnt‰w¥glhkY« mj‹ ÃwF eilbgW« T£l¤Âš
cça Ô®khd§fŸ bgw¥glhkš ÏU¤jš .
iii) ä‹és¡FfŸ k‰W« ä‹ bghU£fis murhizæš bjçé¡f¥g£l
eilKiwfis Ëg‰whkš, g£oaš k£Lnk bg‰W bjhif buh¡fkhf
tH§Fjš.
iv) ä‹rhjd bghU£fS¡fhd g£oaš bjhif r«gªj¥g£l ãWtd§fS¡F
fhnrhiyæ‹ _y« k£Lnk tH§fhkš jå eg® bgaçš buh¡f« bg‰W
tH§Fjš.
v) th§f¥g£l ä‹rhjd¥ bghU£fŸ got« 18š Kiwahf ÏU¥ò¥ gÂnt£oš
gÂa¥glhkš éånahf« brŒa¥g£l égu« F¿¥Ãl¥glhkš ÏU¤jš.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
194
vi) ä‹ rhjd¥ bghU£fŸ kh‰w¥g£l fêÎ¥ bghU£fis got« 21š fêÎ
brŒa¥g£l gÂnt£oš gÂa¥glhJ ÏU¤jš.
vii) fêÎ brŒa¥g£l bghU£fŸ Kiwahf bghJ Vy« el¤jhkš mšyJ Kiwahf
el¤Â Cuh£Á¡ fz¡»š bjhif brY¤jhJ ÏU¤jš.
viii) th§f¥g£l bghU£fS¡fhd r«kªj¥g£l ãWtd¤Â‰F fhnrhiy tH§»
x¥òjš bgwhkš ÏU¤jš.
ix) Cuh£Áæ‹ fz¡F v©.1š ÏU¥ò Ïšyhkš r«kªj¥g£l ãWtd¤Â‰F
K‹djhf fhnrhiy tH§Fjš.
Cuf¥ gFÂfëš ä‹f«g§fŸ, iy‹fŸ kh‰Wjš
Cuf¥ gFÂfëš gšntW Ïl§fëš jäœehL ä‹rhu thça¤jhš V‰fdnt
ãWt¥g£LŸs ä‹f«g§fŸ, iy‹fŸ ngh‹wt‰iw ntW Ïl§fëš
kh‰¿aik¡f¥gl nt©oa Nœãiyfëš jäœehL ä‹rhu thçank mj‰fhd
f£lz¤ij V‰W¡ bfhŸS«. mj‰fhd c¤Âuit jäœehL ä‹rhu thça« jdJ
bra‰F¿¥ghiz (Per) B.P.(LH)No.353 Technical Branch dated 20.8.2010 š
btëæ£LŸsJ. mj‹go Cuf¥ gFÂfëš V‰fdnt cŸs ä‹f«g§fŸ, iy‹fŸ
ngh‹wt‰iw kh‰w« brŒtj‰fhd f£lz¤ij¡ Ñœf©lthW jäœehL ä‹rhu
thçank V‰W¡ bfhŸS«.
• PMGSY, NABARD k‰W« Ïju Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤Jiw _y«
nk‰bfhŸs¥gL« rhiyfŸ éçth¡f¤Â‹nghJ ä‹f«g§fis
kh‰¿aik¤jš.
• Rdhä kWthœÎ £l¤Âš ÅLfŸ f£L«nghJ« rhiyfŸ éçth¡f¤Â‹nghJ«
Ïilôwhf cŸs ä‹f«g§fŸ k‰W« iy‹fis kh‰¿aik¤jš.
• Cuh£Á x‹¿a gŸëfŸ k‰W« Cuh£Á k‰W« Cuh£Á x‹¿a§fë‹
guhkç¥Ãš cŸs f£ol§fëš ä‹f«g§fŸ k‰W« iy‹fis kh‰¿aik¤jš.
• Cuh£Á k‰W« Cuh£Á x‹¿a§fëš Ú®ãiy Mjhu§fëš cŸs ä‹f«g§fŸ
k‰W« iy‹fis kh‰¿aik¤jš.
Fμõm] {ºÁõP®
195
15. ä‹ Ïiz¥òfŸ, btŸis m£il ( ( ( ( (White Meter Card) ) ) ) ) k‰W«
ä‹ khåfŸ ( ( ( ( (Meters) ) ) ) ) M»at‰iw f©fhâ¤jš
x›bthU »uhk Cuh£ÁÍ« jdJ f£L¥gh£oš ga‹gL¤j¥g£L tU»‹w
ä‹ Ïiz¥òfŸ (mjhtJ bjUés¡FfŸ, FoÚ® Mjhu§fŸ, Cuh£Á k‹w¡
f£ol§fŸ ngh‹wit) g‰¿a égu§fis guhkç¡f nt©L«.
jdJ f£L¥gh£oš guhkç¡f¥g£L tU« ä‹ Ïiz¥òfS¡F k£Lnk »uhk
Cuh£Áæ‹ ãÂæèUªJ ä‹ f£lz« brY¤j nt©L«.
x›bthU ä‹ Ïiz¥òfS¡F« fz¡ÑL m£il (White Meter Card) jäœehL
ä‹rhu thça¤jhš tH§f¥g£LŸsij cWÂ brŒa nt©L«. tH§f¥
gléšiybaåš, cl‹ bgWtj‰F elto¡if vL¡f nt©L«. jäœehL ä‹rhu
thça« x›bthU ä‹ Ïiz¥òfS¡fhd ä‹ f£lz« V‰fdnt tH§f¥g£l
btŸis m£ilæš Mu«g k‰W« ÏWÂahd msÎ (Opening /Closing reading) k‰W«
msÎ brŒa¥g£l nj m£ilæš F¿¥Ã£L mjdo¥gilæš ä‹ f£lz«
nfhu¥g£LŸsjh v‹gij »uhk Cuh£ÁfŸ cW brŒa nt©L«. jäœehL ä‹rhu
thça Cêa®fŸ fz¡F vL¡f tU« nghJ ä‹ Ïiz¥òfë‹ bg£ofŸ (Meter)
ÂwªÂU¥gij cW brŒa nt©L«.
ä‹khåfŸ ( ( ( ( (Meter)))))
x›bthU ä‹ Ïiz¥ò¡F« ä‹khåfŸ (Meter) bghU¤j¥gl nt©L«.
bghU¤j¥g£l ä‹khåfŸ rçtu Ïa§F»wjh v‹gijÍ« cW brŒa nt©L«.
ä‹khåfŸ bghU¤j¥gléšiyba‹nwh mšyJ bghU¤j¥g£l ä‹khå
Ïa§féšiyba‹nwh bjçªjhš òÂajhf¥ bghU¤Jtj‰F«, gGjhd ä‹khåia
rç brŒtj‰F« jäœehL ä‹rhu thça¤Jl‹ bjhl®ò bfh©L cça elto¡if
vL¡f nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
196
- jäœehL ä‹rhu thça« -
.................................ä‹ g»®khd t£l«, .................................
Cuh£Á ä‹ Ïiz¥òfë‹ ä‹ f£lz¥ g£oaš
(khÂç got«)
kht£l¤Â‹ bga®:
Cuh£Á x‹¿a¤Â‹ bga®:
Cuh£Áæ‹ bga®:
ä‹ Ïiz¥ò v©. f£lz Åj«
Service Connection No. Tariff Category
ä‹
msÎ
F¿¡f
¥g£l
ehŸ
KoÎ
ä‹
dsÎ
gaܣ
lsÎ
ä‹
f£l
z«
(%)
ä‹
f£lz
ãYit
ãY
it¤
bjif
¡fhd
t£o
(IDP)
bkh¤j
ä‹
f£lz«
fz¡fh
sç‹
RU¡
bfh¥g«
ä‹
f£lz«
brY
¤Âa
égu«
F¿¥ò
Dateof Reading
Openingmeter
reading
Closingmeter
reading
UnitConsumption
CCcharges
CCChargespending
Penalinterest
foroutstanding
Total Initial ofAssessor
PR.NO.&Date
Remarks
NOTE: CONTENTS IN THE OVERLEAF WILL REMAIN THE SAME
Mu«g
ä‹
msÎ
Fμõm] {ºÁõP®
197
1. jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ 110
2. TNEB Technical Branch Memo No.SE/RE&I(D)EE/RE/A3/E-F-St.Light-849/2007
dt5.19.5.2007
3. murhiz (ãiy) v©.111 C.t.(k) C.Jiw ehŸ.26.6.2007.
4. Chairman, TNEB Letter No.SO/LB/EE/f.st.lite/d.063/09 dT.18.2.2009
5. murhiz (ãiy) v©.149 Cuf ts®¢Á (Â3) Jiw ehŸ.16.7.1998
6. murhiz (ãiy) v©.223 Cuf ts®¢Á (C3) Jiw ehŸ.19.12.1994
7. murhiz (ãiy) v©.55 Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á (kh.m.Â.7) Jiw
ehŸ.1.4.2008
8. murhiz (ãiy) v©.206 C.t.(k) C.(SGS-1) Jiw ehŸ.31.12.2007
9. murhiz (ãiy) v©.146 C.t.(k) C..(C-4) Jiw ehŸ.17.8.07
10. G.O.Ms.No.241, Rural Development (P3) Department, dt.22.11.1999. G.O.(Ms)No.22 Rural Development (C2) Dept., dt.1.3.2006
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
198
Fμõm] {ºÁõP®
199
14. if¥g«ò (k) éir¥g«òfŸ guhkç¤jš
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
200
Fμõm] {ºÁõP®
201
14. if¥g«ò (k) éir¥g«òfŸ guhkç¤jš
R¤jkhd FoÚç‹ mtÁa«
Ú® Mjhu§fis ãyk£l Ú® ãy¤jo Ú® vd Ïu©L tiffshf¥ Ãç¡fyh«.
MW, Vç, Fs« _y« »il¡F« Ú® ãy¤Â‹ nk‰gu¥Ãš nr®ªJŸs kiH ÚuhF«. »zW,
ifæiw¥gh‹ (mo¥g«ò) _y« »il¡F« Ú® ãy¤jo ÚuhF«. Úuhjhu§fis
ghJfh¡f¥g£lJ, ghJfh¥ÃšyhjJ vd ÏU tiffshf¥ Ãç¡fyh«.
1. ghJfh¡f¥g£l FoÚ®
R¤jkhd, ghJfh¡f¥g£l FoÚ® v‹whš
m. nehŒ c©lh¡f¡Toa »UäfŸ, Ïurhad¥ bghU£fŸ mªÚçš ÏšyhÂU¤jš.
M. Fo¥gj‰F« k‰W« Å£L cgnahf§fS¡F« ga‹gL¤j¡Toa tifæš
ÏU¤jš.
Ϫj mo¥gilæš gh®¤jhš, Fs«, »zW, k‰W« MW M»aitfëèUªJ
»il¡»‹w Ú® ghJfh¥ÃšyhjJ. ãy¤jo ÚuhdJ ãy¥gu¥ÃèUªJ gy k©
gokhd§fë‹ Cnl EiHªJ Ñœ neh¡»¢ bršY«nghJ tof£l¥gLtjhš mªÚ®
ghJfh¥ghdJ. bghJthf, ghJfh¥ghd, e«gfkhd ãy¤jo Úiuna eh« ga‹gL¤JtJ
ÁwªjjhF«.
ekJ »uhk§fëš 80 rjÅj nehŒfŸ mR¤jkhd Úiu¥ ga‹gL¤Jtjhšjh‹
tU»wJ vd kU¤Jt®fŸ f©l¿ªJŸsd®. Mfnt nehŒ behoæ‹¿ Mnuh¡»akhf
thH R¤Âfç¡f¥g£l ghJfh¥ghd FoÚ® mtÁakh»‹wJ.
FoÚiu Rfhjhu Kiwæš ifahSjš, Ú®ãiyfŸ k‰W« mj‹ j‹ikfŸ
Ú® ãiyfis _‹W tifahf¥ Ãç¡fyh«. mitahtd: kiH Ú®, ãy¥gu¥Ã‹
nk‰gFÂæš cŸs Ú® ãiyfŸ k‰W« ãy¤jo Ú® vd¥gL«.
• kiHÚ® Ïa‰ifæš äfΫ R¤jkhd Ú®
• kiHÚiu eh« m‹whl thœ¡if¡F¥ ga‹gL¤j e«Ã ÏU¤jš ÏayhJ.
• ãy¤Â‹ nk‰gu¥Ãš (MW, Fs«, F£il, Cuâ) fhz¥gL« Úçš nehŒfis
c©lh¡F« »UäfŸ mÂf mséš cŸsd.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
202
• ãy¤jo Úçš bgU«ghY« nehŒfis c©lh¡F« »UäfŸ ÏU¥gšiy.
• »zW, MœFHhŒ¡ »zW(moFHhŒ) M»a Ú®ãiyfis¢ R‰¿ R¤jkhf
it¤ÂU¥gJ äfΫ mtÁa«.
FoÚ® mR¤jkilÍ« têfŸ
• bgU«ghyhd FoÚ®ãiyfŸ, Fë¥gj‰F«, Jit¥gj‰F«, éy§Ffis¡
Fë¥gh£Ltj‰F« ga‹gL¤Jtjhš mR¤jkil»wJ.
• FoÚ®ãiyfis x£oa R‰W¥òw¤ij R¤jkhf it¤Âuhkš ÏU¥gjhY« FoÚ®
mR¤jkil»wJ.
• FoÚ® nrfç¡F«, nrä¡F« k‰W« ifahS« gh¤Âu§fis e‹whf R¤j«
brŒahkš ga‹gL¤Jtjhš FoÚ® mR¤jkil»wJ.
• mG¡filªj iffis FoÚçš eid¥gjhš FoÚ® mR¤jkil»wJ.
• FoÚiu¢ nrfç¤J _lhkš it¥gjhš FoÚ® mR¤jkil»wJ
FoÚiu¢ R¤j« brŒÍ« éj«
• FoÚiu tof£Ljš
• Fnshç‹ fy¤jš
• FoÚiu¡ bfh¡f it¤jš
• FoÚ® _y« nehŒ guΫ mgha« cŸsJ vd¤ bjçªjÎl‹ Rfhjhu¤
JiwædU¡F Ïjid¤ bjçé¤J nkš elto¡if vL¡f Mtd brŒa
nt©L«.
FoÚ® éãnahf« - »uhk Cuh£ÁfŸ flikfŸ
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994, ÃçÎ 110‹ go »uhk Cuh£ÁfS¡F
më¤JŸs f£lha¡ flikfëš FoÚ® Mjhu§fis cUth¡FtJ«, mjid
guhkç¥gJ« x‹whF«. »uhk Cuh£Áfëš ÑnH F¿¥Ã£LŸs gšntW tiffëš
FoÚ® tH§f¥g£L tU»‹wd.
Fμõm] {ºÁõP®
203
m) toKid¡ FHhŒfŸ (Filter Points)
M) ϪÂah kh®¡ II – if¥g«òfŸ (Hand Pumps)
Ï) Á¿a éir¥g«òfŸ (Mini Power Pump)
<) éir¥g«òfŸ (OHT)
(c) T£L¡ FoÚ®¤ £l« (Combined Water Schemes)
2. ÅLfS¡F FoÚ® Ïiz¥òfŸ tH§Fjš
»uhk Cuh£Áfëš mikªJŸs ÅLfS¡F ËtU« ãgªjidfë‹
mo¥gilæš FHhŒfŸ _y« FoÚ® Ïiz¥òfŸ bfhL¥gj‰F murhiz (ãiy)
v©.260 C.t.(C.t.1) Jiw ehŸ.9.12.1998š muR mDkÂaë¤JŸsJ.
i) jäœehL FoÚ® tofhš thça« mid¤J Cuf FoæU¥ò¡fisÍ« mt‰¿‰F
njit¥gL« Å£L¡ FHhŒ Ïiz¥òfŸ F¿¤J« xU fz¡bfL¥ò brŒa
nt©L«. Ϫj m¿¡if kht£l M£Áahs®fŸ _ykhf »uhk Cuh£ÁfS¡F
»il¡f¢ brŒa nt©L«.
ii) mj‹ mo¥gilæš »uhk Cuh£Áfëš V‰fdnt cŸs jåeg® Ïšy¡ FoÚ®
Ïiz¥òfS¡F it¥ò¤bjhif k‰W« FoÚ® f£lz« bg‰W ÅLfS¡fhd
FHhŒ Ïiz¥òfis Kiw¥gL¤jyh« / òÂa Ïiz¥òfŸ tH§fyh«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
204
iii) x›bthU Å£L¡ FHhŒ Ïiz¥Ã‰F« %.1000/- it¥ò¤bjhifahf tNè¡f
nt©L«. FHhŒfë‹ kÂ¥ò k‰W« mit bghU¤Jtj‰fhd bryéd¤ij
Å£L cçikahs®/thlifjhu® brY¤j nt©L«. nkY« Ï¥gâfis mªjªj
ga‹bgWnth®fns neçilahf brŒJ bfhŸs mDk¡fyh«. våD«,
Ïj‰Fça Ïiz¥ig »uhk Cuh£ÁfŸ bfhL¡F« nghJ, g¡f¥g£l FHhŒ
cça mséš cŸsjh vd rç gh®¤J¡ bfhŸs nt©L«.
iv) Å£L¡ FHhŒ Ïiz¥Ã‰F, khjhªÂu FoÚ® f£lzkhf %.30/- vd muR
ã®zæ¤JŸsJ.
v) Å£L¡ FHhŒ Ïiz¥òfë‹ v©â¡ifia jäœehL FoÚ® tofhš thça«
ã®za« brŒjijél mÂf v©â¡ifæš tH§fnt©Lbk‹whš »uhk
Cuh£ÁfŸ mjid MuhŒªJ jäœehL FoÚ® tofhš thça bra‰bgh¿ahsç‹
K‹ mDkÂia¥ bgw nt©L«.
vi) »uhk Cuh£ÁfŸ mj‹ k‹w Ô®khd¤Jl‹ mD¥g¥gL« nfhç¡iffis,
jäœehL FoÚ® tofhš thça bra‰bgh¿ahs®, TLjš Úuhjhu £l§fis
nk«gL¤Jjš k‰W« £l kÂ¥ÕL M»at‰iw MŒÎ brŒJ, mit bgw¥g£l
90 eh£fS¡FŸ mj‹ égu§fis »uhk Cuh£ÁfS¡F¤ bjçé¡f nt©L«.
vii) »uhk Cuh£ÁfŸ j§fSila brhªj ãÂæèUªJ Ï¡TLjš gâfis
nk‰bfhŸs nt©L«. »uhk Cuh£ÁfŸ éU«Ãdhš jäœehL FoÚ® tofhš
thça« _ykhf Ï¥gâfis brašgL¤jyh«.
viii) Ï¡ TLjš gâfŸ KoΉwÎl‹, »uhk Cuh£ÁfŸ òÂa Å£L¡FHhŒ
Ïiz¥òfŸ bfhL¡f mDk¡fyh«.
ix) F¿¥ghf bghUshjhu ãiyæš Ã‹ j§»a k¡fŸ tÁ¡F« Ïl§fëš cŸs
bghJ FHhŒfëèUªJ mt®fë‹ FoÚ® njitfŸ gh¡F« tifæš
ÏUªjhš, ÅLfS¡F FoÚ® Ïiz¥ò bfhL¡f¥gl¡TlhJ.
x) mDk¡f¥g£l msé‰F nkyhf bghJ¡ FHhŒfëèUªJ Å£L¡ FHhŒ
Ïiz¥ò bfhL¡f¥g£L, mJ bghJ FoÚ® éãnahf¤Â‰F Ïilôwhf
mikªjhš, mJ ngh‹w Ïiz¥òfis, r£l énuhjkhdJ vd m¿é¤J, kht£l
M£Áahs®fŸ mt‰iw¤ J©o¥gj‰F Cuh£ÁfS¡F Miz Ãw¥Ã¡fyh«.
Fμõm] {ºÁõP®
205
xi) òÂa £l§fŸ brašgL¤J« nghJ Å£L¡ FoÚ® Ïiz¥òfS¡fhd njitfŸ
F¿¤J jäœehL FoÚ® tofhš thça« fz¡»š vL¤J¡ bfhŸs nt©L«.
xii) ÏJ ngh‹w FHhŒ Ïiz¥ò mDk _y« bgW« tUkhd¤ij FoÚ®¤
£l§fS¡fhd ä‹ f£lz« k‰W« guhkç¥ò¥ gâfS¡F k£Lnk ga‹gL¤j
nt©L«.
3. jäœehL ä‹ thça« / jäœehL FoÚ® tofhš thça¤Â‰F »uhk Cuh£Áahš
brY¤j nt©oa ä‹ f£lz«
»uhk Cuh£Áahš guhkç¡f¥gL« bjU és¡FfŸ/FoÚ® Mjhu§fë‹ ä‹
Ïiz¥òfS¡fhd ä‹ f£lz§fis¢ brY¤J« bghU£L x›bthU »uhk
Cuh£ÁæY« jåahf xU fz¡»id murhiz v©.146 C.t.(k) Cuh£Á¤ (Á4)
Jiw ehŸ.17.8.2007 ‹ go Jt¡fg£LŸsJ. mªj¡ fz¡»š Ñœf©l ãÂfŸ tuÎ
it¡f¥gL«.
m. k¤Âa ã Miza kh‹a«
M. khãy ã Miza kh‹a ãÂæèUªJ xU gF mjhtJ x›bthU »uhk
Cuh£Á¡F« X® M©o‰F murhš ã®zæ¡f¥gL« bjhif.
Ï. nk‰T¿a (m) k‰W« (M) Ïitfë‹ tuéd§fë‹ _y« ä‹ f£lz«
brY¤j bjhif nghJkhdjhf Ïšiybaåš khãy ãÂæèUªJ
éLé¡f¥gL« xU gFÂ bjhif.
4. FoÚ®Mjhu§fë‹ ga‹gh£oid¡ f©fhâ¥ò brŒjš
x›bthU kht£l¤ÂY« »uhk¥ òw§fëš bjUés¡FfŸ k‰W« FoÚ®
éãnahf« 100 éG¡fhL brašgLtij¡ f©fhâ¡f, kht£l mséš kht£l
M£Á¤jiyt®, jäœehL ä‹rhu thça« k‰W« jäœehL FoÚ® tofhš thça
mYty®fSl‹ Ïizªj xU§»iz¥ò¡ FGit cUth¡», x›bthU fhyh©L
Kjš thu¤Âš (#dtç, V¥uš, #&iy k‰W« m¡nlhg®) »uhk§fS¡F¢ br‹W bjU
és¡FfŸ vçtijÍ«, FoÚ® Mjhu§fŸ brašgLtijÍ« cW brŒa nt©L«
vd murhiz (ãiy) v©.241 C.t.(Ã3) Jiw, ehŸ.22.11.1999 š bjçé¡f¥g£LŸsJ.....
kht£l mséyhd mYty®fŸ f©fhâ¥ò mYty®fshf kht£l M£Á¤jiyt®
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
206
mt®fshš ãakd« brŒa¥g£LŸsd®. Ï¡ f©fhâ¥ò FG »uhk§fëš f©l¿Í«
FiwghLfis MŒÎ brŒJ mjid ãt®¤Â brŒa¤ njitahd jdJ
m¿¡ifæid kht£l M£Á¤jiytU¡F« r«kªj¥g£l »uhk Cuh£Á¡F«
mD¥Ãl nt©L«.
m¿¡ifæš R£o¡ fh£l¥g£l mid¤J¡ FiwghLfisÍ« jäœehL ä‹rhu
thça« /jäœehL FoÚ® tofhš thça«/»uhk Cuh£Á ãt®¤Â brŒÂl nt©L«.
m›thW R£o¡ fh£l¥g£l FiwghLfisÍ«, mt‰iw ãt®¤Â brŒj égu§fisÍ«,
kht£l mséš, t£lhu« thçahf nrfç¤J fhyh©L¤ Jt¡f¤Âš 15« nj¡FŸ
muR¡F cça got¤Âš m¿¡ifahf mD¥g nt©L«.
5. »uhk Cuh£Áfëš guhkç¡f¥gL« nkšãiy Ú®¤nj¡f bjh£o Ïa¡Fgt®fŸ
F¿¤j égu§fŸ
»uhk Cuh£Áfëš nkšãiy Ú®¤nj¡f¤ bjh£ofis gF neu¥ gâahs®fŸ
murhiz (ãiy) v©.119 C.t.(Ï5) Jiw ehŸ.10.5.2000š ãakd« brŒjš F¿¤J
c¤Âuél¥g£LŸsJ. mj‹go,
i) »uhk Cuh£ÁfŸ xU éir g«ò Ïa¡Fgtiu ãakd« brŒa nt©L«. mªj
Cuh£Áæš x‹W¡F« nk‰g£l éir¥ g«òfŸ ÏU¥Ã‹ mjid mtçlnk
x¥gil¡f nt©L«. x›bthU Ú®¤nj¡f¤ bjh£o¡F« xU Ïa¡Fgtiu
ãaä¡f TlhJ.
ii) »uhk Cuh£Á¥ gF neu éir¥g«ò Ïa¡Fgt®fS¡F khj bjhF¥óÂa«
%.2050/- MF«.
iii) TLjyhf guhkç¡f¥gL« x›bthU TLjš éir¥ g«ò¡F« khj« %.150/- Åj«
TLjyhf tH§fΫ muR mDk më¤JŸsJ.
6) T£L¡ FoÚ® £l§fŸ
m) Û£l® bghU¤Jjš -
Cuf¥ gFÂfëš jäœehL FoÚ® tofhš thça«, T£L¡ FoÚ®¤Â£l§fŸ
_y« x‹W¡F nk‰g£l Cuh£ÁfS¡F FoÚ® tH§» tU»wJ. T£L¡ FoÚ®¤
£l§fŸ _y« FoÚ® tH§f¥gL« »uhk Cuh£Áæš cça Ïl§fëš FoÚ® ä‹
Fμõm] {ºÁõP®
207
khåfŸ(Water meter) bghU¤j¥gl nt©L« v‹W Cuf ts®¢Á Ïa¡Fe®
ne.K.f.foj« v©.5354/2007//F.Ú/1 ehŸ.7.3.2007š bjçé¡f¥g£LŸsJ.
M) j©Ù® f£lz« brY¤Jjš
T£L¡FoÚ®¤ £l§fŸ _y« j©Ù® bgW« bjhl®òila »uhk Cuh£ÁfŸ
jäœehL FoÚ® tofhš thça¤Â‰F j©Ù®¡ f£lz« brY¤j nt©L«. j©Ù®¡
f£lzkhdJ 1000 è£lU¡F %.3/- Åj« »uhk Cuh£Áahš brY¤j¥gl nt©L«.
mj‰Fça nf£Ãid jäœehL FoÚ® tofhš thça« »uhk Cuh£Á¡F¤ bjçé¡f
nt©L«. T£L¡FoÚ® £l« Ky« FoÚ® »uhk Cuh£Áæš bghU¤j¥g£l
ä‹khåæš cŸs msÎfis gÂÎ brŒJ mj‹ mo¥gilæš nf£Ãid tH§f
nt©L«.
7) FoÚ® Mjhu§fŸ guhkç¥ò
»uhk Cuh£ÁfŸ j§fŸ gF¡FŸ cŸs ÅLfS¡F Å£Ltç é¡fΫ
mjid tNè¡fΫ jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-172š têtif
brŒJŸsJ. m›thW tNè¡f¥gL« bjhif »uhk Cuh£Áæ‹ fz¡F Iš tuÎ
it¡f¥gL»wJ. nkY« Å£L tç tNèš 20%F¡ Fiwahkš FoÚ® guhkç¥ò¥
gâfS¡F ga‹gL¤j »uhk Cuh£ÁfS¡F mÂfhu« tH§f¥g£LŸsJ. nkY«
ÅLfë‹ FoÚ® Ïiz¥òfŸ _y« tNè¡f¥gL« khjhªÂu FoÚ® f£lz¤
bjhifiaÍ« guhkç¥ò gâ¡F¢ bryélyh«.
(murhiz (ãiy) v©.108 C.t.Jiw ehŸ.25.6.99š)
8) toKid¡FHhŒfŸ cÂçghf§fŸ - bfhŸKjš
toKid¡ FHhŒfS¡F¤ njitahd cÂç ghf§fŸ cŸqçnyna äf¡
Fiwªj éiyæš »il¥gjhš, Ïitfis kht£l¡ bfhŸKjš FG _y« th§fhkš
Ït‰¿‰F ngh£o éiy¥òŸë k‰W« x¥gªj¥òŸëfis (Competitive Quotation/Tender)
bg‰W cŸq® rªijænyna Ϥjifa bghU£fis Cuh£ÁfŸ th§»¡ bfhŸs
murhiz (ãiy) v©.84 C.t(Â3)C.Jiw, ehŸ.5.5.1998š mDk¡f¥g£LŸsJ.
if¥g«òfŸ k‰W« éir¥g«òfS¡fhd cÂç ghf§fŸ bfhŸKjš
»uhk Cuh£Áfëš if¥g«ò/éir¥g«òfS¡F¤ njit¥gL« cÂç ghf§fŸ
th§FtJ F¿¤J kht£l¡ bfhŸKjš FG mik¤Âl murhiz (ãiy) v©.144
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
208
C.t.(k) g.uh (SGSIII) Jiw, ehŸ.22.12.2009š muR c¤Âué£LŸsJ. mj‹go. Ñœ
f©lthW x›bthU kht£l¤ÂY« “kht£l bfhŸKjš FG” V‰gL¤j¥g£LŸsJ.
jiyt® - kht£l M£Á¤jiyt®
cgjiyt® - £l Ïa¡Fe®, kht£l Cuf ts®¢Á Kfik
cW¥Ãd®/bray® - cjé Ïa¡Fe® (Cuh£ÁfŸ)
cW¥Ãd® - bra‰bgh¿ahs® (Cuf ts®¢Á)
cW¥Ãd® - bra‰bgh¿ahs® (jäœehL FoÚ® tofhš thça«)
cW¥Ãd® - fz¡F mYty® (kht£l Cuf ts®¢Á Kfik)
kht£l¡ bfhŸKjš FGthdJ, ϪÂah kh®¡ II if¥g«òfS« k‰W« mj‹
cÂç ghf§fS¡F k£Lnk Âwªj x¥gªj¥òŸë bg‰W, Ëd® x¥gªj éiy Åj¤ij
ã®zæ¡f muR c¤Âué£LŸsJ. nkY« c¤juÎ tH§Ftj‰F j‰nghija
x¥gªj¥òŸë k‰W« muR éiyfS¡fhd (Tender Procedure – DGS & D Rates)
eilKiwfis¡ fil¥Ão¡f¥gl nt©L« v‹W c¤Âué£LŸsJ.
jäœehL FoÚ® tofhš thça«/bghJ¥gâ¤Jiwæ‹ x¥gªj éiy¥òŸëfis
Ëg‰Wjš
nkY« mªj murhizæš (i) G.I. FHhŒfŸ (k) Áw¥Ãd§fŸ (ii) ÃéÁ FHhŒfŸ
(k) Áw¥Ãd§fŸ (iii)MœJis¡ »zWfŸ mik¤jš (iv) g«ò br£ (v) nkh£lh® ngdš
ngh®LfŸ M»at‰¿‰fhd x¥gªj éiyfŸ jäœehL FoÚ® tofhš thça« k‰W«
bghJ¥gâ¤Jiwfël« V‰fdnt cŸsjhš nk‰f©l 5 Ïd§fS¡F« Cuf
cŸsh£Á mik¥òfŸ jäœehL FoÚ® tofhš thça« (k) bghJ¥gâ Jiwæ‹ é»j¥
g£oaiyna (Schedule of Rate) fil¥Ão¡f nt©L« vd muR c¤Âué£LŸsJ.
gGJ gh®¤jš
éir¥g«ò gGJ gh®¤jš
m) éir¥ g«òfS¡fhd gGJ gh®¥ò bryéid (Rate) kht£l bfhŸKjš
FG ã®zæ¡f nt©oa mtÁaäšiy.
Fμõm] {ºÁõP®
209
M) x¥gªj¥òŸë/éiy¥òŸë (Tender/Quotation) bg‰W cŸqçnyna
éir¥g«ò guhkç¥ò gâia »uhk Cuh£Á jiyt®fŸ nk‰bfhŸsyh«. Ïj‰fhF«
bryÎ g£oaè‹ mo¥gilæš (Vouchers) »uhk Cuh£Áfë‹ x¥òjYl‹ tH§f¥gl
nt©L«. xU éir¥g«ò guhkç¥ò¡fhf M©L¡F %.7,500/- tiu bryÎ
nk‰bfhŸsyh« vd murhiz (ãiy) v©.63 C.t.(k) Cuh£ÁfŸ (C2) Jiw
ehŸ.29.6.2006š muR c¤Âué£LŸsJ. Ïj‰F cjé¥bgh¿ahs® k‰W« cjé¢
bra‰bgh¿ahs® M»nah® kÂ¥ÕL brŒanth, nkš kÂ¥ÕL brŒanth
nt©oašiy. Ï¢bryéd« tu«ò Ûw¥gL« nghJ, cjé¥bgh¿ahs® nkbyh¥gäl
nt©L«.
if¥g«ò gGJ gh®¤jš
»uhk Cuh£Áfëš ÏªÂa kh®¡ II/III if¥g«ò x‹¿‰F X® M©L¡F %.600/
- tiu guhkç¥ò¡fhf bryél mDk¡f¥g£LŸsJ. mj‰F nkš V‰gL«
bryéd¤Â‰F kÂ¥ÕL jah® brŒJ, bjhêš E£g mDk bgw¥g£l Ëd® cça
têKiwfis¥ Ëg‰¿ rç brŒa¥gl nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
210
toKid¡ FHhŒ gGJ gh®¤jš
xU toKid¡ FHhŒ guhkç¥ò¡fhf xU M©L¡F %.200/- tiu bryÎ
nk‰bfhŸsyh« vd muR ã®zæ¤JŸsJ.
òÂa nkšãiy Ú®¤nj¡f¤bjh£oæid bghW¥ng‰F« nghJ ftå¡f nt©oaJ
jäœehL FoÚ® tofhš thça« _y« nkš ãiy Ú®¤nj¡f¤ bjh£ofŸ
f£l¥g£L, Cuh£Áfë‹ guhkç¥Ã‰F x¥gil¡F« nghJ, m«nkšãiy Ú®¤nj¡f¤
bjh£o¡F bgw¥g£l ä‹ Ïiz¥Ã‹ bgaçid »uhk Cuh£Á jiyt® bgaU¡F
kh‰w« brŒa¥gLtij cWÂ brŒa nt©L«.
»uhk FoÚ® Mjhu« k‰W« g»®khd« guhkç¤jš bghJthd Áy F¿¥òfŸ
ghJfh¡f¥g£l FoÚ® kåj ey thœé‰F äfΫ Ï‹¿aikahjJ. FoÚ®
tH§F« Mjhu§fis rçahd Kiwæš Ïa¡FtÂdhY« guhkç¥ò brŒtÂdhY«
mitfŸ mo¡fo gGjhtij¤ j鮤J ghJfh¥ghd FoÚ® tH§Ftij
jilæšyhkš brŒa ÏaY«. »uhk¥òw§fëš FoÚ® tH§F« Mjhu§fis rçahd
Kiwæš Ïa¡fhjÂdhY« k‰W« Kiwahd guhkç¥ò ÏšyhjjhY« FoÚ®
Mjhu§fŸ k‰W« g«òfŸ brašghLfŸ Ï‹¿ cŸsd. nkY« Ú® Mjhu§fŸ k‰W«
g»®khd¡ FHhŒfis Rfhjhukhd Kiwæš guhkç¤jhš FoÚ® _y« guΫ gy
éahÂfis¤ jL¡f KoÍ«.
guhkç¤jš
FoÚ® bjhl®ghd mid¤J¡ f£lik¥òfisÍ« rçahd Kiwæš
Ïa§f¡Toa ãiyæš it¤jny guhkç¤jš vd¡ Tw¥gL«.
éçrš k‰W« cilªJnghd Ú® g»®khd¡ FHhŒfis¢ br¥gåLjš
njŒkhdK‰w g«ò br£ cÂçghf§fis kh‰Wjš, bghJ¡ FHhŒfë‹ ÂUFfis
rç brŒjš, gGjhd xaç§ mik¥òfis¢ Ó® brŒjš. g«ò miw k‰W« nkšãiy
Ú®¤nj¡f¤ bjh£ofëš V‰g£l gGJfis¢ Ó® brŒjš ngh‹wit guhkç¥ò
gâfS¡F jFªj cjhuz§fshF«.
Fμõm] {ºÁõP®
211
ä‹éir¥g«ò FoÚ®¤ £l¤Â‹ m«r§fŸ
Úuhjhu«
MœJis¡ »zW mšyJ Âwªj btë¡»zW
Únu‰W« nkh£lh®
Ú®Kœ» (mšyJ) b#£ nkh£lh® (mšyJ) br‹£ç¥ôfš nkh£lh®.
Únu‰W« miw
£l¤Â‰F¤ njitahd ä‹ rhjd§fŸ, ä‹ msÅ£L¡ fUéfŸ,
ä‹nkh£lh® mid¤J« bghU¤j¥g£L ghJfh¥ghf it¤ÂU¡f mik¡f¥gL« miw.
Únu‰W« FHhŒ (Ú® cªJ FHhŒ)
Ú® Mjhu¤ijÍ«, nkšãiy¤ bjh£ofisÍ« Ïiz¡F« FHhŒ.
nkšãiy Ú®¤nj¡f¤bjh£o
FoÚiu¤ nj¡» it¡f ga‹gL« nkšãiy Ú®¤nj¡f¤bjh£o, ÏJ k¡fë‹
njit¡nf‰g gy msÎfëš f£l¥gL»wJ. Ϫj¤bjh£o Nça xë glhjthW _o
ngh£L v¥nghJ« _o ÏU¤jš mtÁa«. Ïjdhš FoÚ® khR miltij¤ jL¡fyh«.
g»®khd¡ FHhŒ (bkæ‹ iy‹)
nkšãiy¤ bjh£oæèUªJ vL¡f¥gL« filÁ g»®khd¥ òŸë tiu bršY«
FHhŒ MF«. Ϫj FHhæèUªJ Ïiz¥ò¡ FHhŒfŸ bjU¡fS¡F¥ ÃçªJ bršY«.
FHhŒiy‹ mik¡f 63 ä.Ûš ÏUªJ 90 ä.Û btë é£lKŸs FHhŒfŸ
cgnahf¥gL¤j¥gL«.
bghJ¡FHhŒ
»uhk k¡fS¡F FoÚ® éãnah»¥gj‰fhf gšntW Ïl§fëš mik¡f¥g£l
FHhŒfŸ.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
212
Ú® Mjhu§fŸ guhkç¥ò
»uhk Cuh£Áfëš guhkç¡f¥gL« Ú® Mjhu§fŸ MœJis¡»zW, if¥g«ò
k‰W« Âwªj btë¡»zWfŸ MF«. njita‰w F¥ig Ts§fisÍ«, Ãsh°o¡
bghU£fisÍ« Ú® Mjhu§fŸ mU»š nru mDk¡f¡ TlhJ. Ïjdhš Ú® _y«
guΫ nehŒfis¤ jL¡fyh«
Âwªj btë¡»zWfis khj« xU KiwahtJ MŒÎ brŒJ VnjD« F¥ig,
Ts§fŸ ÏUªjhš R¤j« brŒa nt©L«.
Ú® V‰W« nkh£lh® guhkç¥ò
Ú® _œF« nkh£lh® mšyJ b#£ nkh£lh® mšyJ br‹oç¥ÃÍfš nkh£lh®,
Ú®¡FHhŒfŸ k‰W« ä‹rhu¡fUéfis nkš ãiy Ú®¤nj¡f¤bjh£o Ïa¡Fgt®
k£Lnk Ïa¡f nt©L«. Úçšyhkš nkh£lh®fŸ Ïa¡Ftij¤ j鮡f nt©L«.
j¡f fhy Ïilbtëæš Ú®¡FHhŒfë‹ brašÂwid MŒÎ brŒa nt©L«.
Ú® V‰W« miw guhkç¥ò
FoÚ® éãnahf¤Â‰F¤ njitahd ä‹ rhjd§fŸ ä‹ msÅ£L¡ fUéfŸ
bghU¤j¥g£LŸs Ïl«, ä‹rhu¡ fUéfis (nkh£lh®, ngzš ngh®£, Û£l®) nkš
ãiy Ú®¤nj¡f¤bjh£o Ïa¡Fgt® k£Lnk Ïa¡f nt©L«.
Ú® V‰W« FHhŒfŸ guhkç¥ò
Ú® Mjhu¤ijÍ« Ú®¤nj¡f¤ bjh£oiaÍ« Ïiz¡F« FHhŒ. Ï¡ FHhŒfŸ
bgU«ghY« bjU¡fë‹ k¤ÂæY«, g¡f¤ÂY« mik¡f¥gL«. thfd§fë‹
ngh¡Ftu¤Âdhš FHhŒfS¡F ghÂ¥ò V‰gl thŒ¥ò cŸsJ. vdnt, FHhŒfŸ
cldoahf gGJ Ú¡f« brŒÍ« tifæš FHhŒfŸ u¥g® éç¥òfŸ k‰W« FHhŒ
Ïiz¥ò¡fis v¥nghJ« iftr« ÏU¥ò it¤J¡ bfhŸs nt©oaJ mtÁa«.
bgça éçršfŸ, cil¥òfŸ VnjD« V‰go‹ cldoahf rç brŒa¥gl nt©L«.
nkš ãiy Ú®¤nj¡f¤bjh£o guhkç¥ò
Ú® nrä¥ò¤ bjh£ofis 15 eh£fS¡F xU Kiw R¤j« brŒJ »Uä ehÁå
kUªJfŸ Ïl nt©oaJ mtÁakhF«. Ïjdhš Ú® _y« guΫ gšntW nehŒfŸ
V‰glhjthW ghJfh¡f KoÍ«.
Fμõm] {ºÁõP®
213
filÁahf R¤j« brŒj ehŸ, mL¤J R¤j« brŒa nt©oa ehŸ M»at‰iw
F¿¥Ã£L nkšãiy Ú®¤ nj¡f¤ bjh£oæš F¿¥Ãl nt©L«. bjh£ofëš cŸs Ú®
KGtijÍ« fhè brŒJ é£L òÂa j©Ù® é£L R¤j« brŒa nt©L«. R¤j«
brŒj Ë 10 br.Û. msÎ òÂa j©Ùiu é£L éãnahf FHhŒ têahf brY¤j
nt©L«. fodkhd »UäehÁå (Strong Bleaching Powder) _y« R¤j« brŒa
nt©L«. xU kâ neu¤Â‰F¥ Ë bjh£oæid cgnahf¤Â‰F c£gL¤jyh«.
Ú® g»®khd¡ FHhŒ
nkšãiy Ú®¤nj¡f¤bjh£oæèUªJ bjU¡fS¡F FoÚ® éãnah»¡f¥
ga‹gL« FHhŒ mik¥òfŸ.
Ú® g»®khd¥ ghijfis m›t¥nghJ MŒÎ brŒJ VnjD« fÁÎ, éçrš
ÏUªjhš mjid cldoahf rç brŒjš nt©L«. ãy mok£l¡ fÁÎfis ãy¤Â‹
nkš cŸs Ú®gj¤ÂdhY«, brobfhofŸ mÂfkhd mséš Kis¤ÂU¥gjhY« f©L
bfhŸs ÏaY«. m¥go¡ f©L Ão¤jÎl‹ m¤jifa fÁÎfis cldoahf rç
brŒjš nt©L«.
gŸs« njh©o j©Ù® vL¥gij j鮤jš
• msé‰F mÂfkhd Kiwæš FoÚ® g»®khd¡ FHhŒfis é°jç¥ò brŒjš.
• njit¡F nkš bghJ¡FHhŒfis mik¤jš
• Cç‹ xJ¡F¥òw¥gFÂfŸ, nklhd gFÂfŸ k‰W« fil¡nfho¥gFÂfS¡F
FoÚ® br‹wiltš jil.
• FoÚ® éãnahf¤Âš Meter bghU¤jhkš Kiwæ‹¿ éãnahf« brŒjš
• k‰wt®fis él éiuthf j©Ù® Ão¡f nt©L« v‹w neh¡f¤Âš Áy®
j§fŸ Raey¤Â‰fhf gŸs« njh©o j©Ù® vL¥gjhš gšntW ÔikfŸ
bjhêš E£g ßÂæY« r_f ßÂæY« V‰gL»wJ. vdnt Ïjid¤ jL¡f
nt©L«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
214
9) FoÚ® éãnahf¤Â‰F kiHÚiu nrfç¡F« KiwfŸ
Åzhf¡ flèš fy¡F« mÂf¥goahd kiHÚiu njit¡nf‰g nrfç¤J¥
Ëd® mªÚiu FoÚ® éãnahf¤Â‰F¥ ga‹gL¤J« Kiwna kiHÚ® nrfç¥ò Kiw
v‹gjhF«. mJ ngh‹w kiH Ú® nrfç¥ò Kiw c¥ò Ú® k‰W« Ú® Mjhunk Ïšyhj
Ïl§fS¡F äf¢Áwªj Kiwahf¡ fUj¥gL»wJ. ÅLfŸ k‰W« »uhk¥òw
Cuâfëš nrä¡f¥gL« kiHÚ® eilKiwæYŸs bghJthd kiHÚ® nrfç¡F«
KiwfshF«. »uhk¥òw§fëš mikªJŸs ghu«gçakhd Cuâfis¡ f©l¿ªJ
mij¡ FoÚ® njit¡F V‰g MH¥gL¤Â ntèæ£L¥ ghJfh¤J kiHÚiu¢ nrfç¤J
nk«gL¤j nt©L«. Ϫj Cuâfëš kiHÚ® nrfç¥ò Kiw Cuâæ‹ xU
_iyæš mik¡f¥gL«.
Ϫj Cuâfëš nrä¡f¥gL« kiH Ú® Cuâæ‹ xU _iyæš
mik¡f¥gL« ÁW »zWfëš tof£o mik¥ò têahf CLUΫ bghGJ
R¤Âfç¡f¥g£L FoÚuhf¢ nrfç¡f¥gL«. nkY« Ú®¥Ão¥ò¥ gFÂæid nk«gL¤Jjš,
Ú®tu¤J¡ fhšthŒfis R¤j¥gL¤Â gy¥gL¤Jjš, Ú®ãiy Mjhu§fis¤ Jh®thç
mt‰¿‹ bfhŸÂwid nk«gL¤Jjš, kjF k‰W« fè§Ffis Óuik¤jš, Ú®ãiy
Mjhu§fis¥ ghJfh¤J R‰Wntè mik¤jš KjyhditfŸ kiHÚ®nrfç¥ò
£l¤Â‹ Áy brašghLfshF«.
10) FoÚ® gçnrhjid¡Tl§fŸ
ghJfh¡f¥g£l FoÚ® tH§FtJ Cuh£Áfë‹ Kj‹ikahd flikahF«.
FoÚiu¥ gçnrhjid brŒa x›bthU kht£l§fëY« Ú® MŒtf§fŸ
V‰gL¤j¥g£L brašgL»‹wd. ÏJ jéu »uhk§fëš brašgl Ú® MŒÎ C®ÂÍ«
cŸsJ. Ϫj¢ nrhjid¡Tl§fëš ntÂæaš k‰W« E©Qæ® gçnrhjid
brŒÍ« trÂfŸ cŸsd. FoÚ®, fêÎÚ® k‰W« khRgoªj Ú® M»a Ú® khÂçfë‹
ju« m¿a¥gL»wJ. ifæiw¥gh‹ k‰W« ä‹éir Ïiw¥gh‹fë‹ Ú®khÂçfŸ
nrhjid brŒa¥g£L Fo¥gj‰F cfªjjh Ïšiyah v‹gj‰fhd rh‹¿jœ
tH§f¥gL»wJ. »uhk Cuh£ÁfŸ Ϫj trÂfis¥ ga‹gL¤Â »uhk Cuh£Áæ‹
FoÚç‹ ju¤ij gçnrhjid brŒJ bfhŸs nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
215
1. murhiz (ãiy) v©.260 Cuf ts®¢Á (F.th) Jiw ehŸ.9.12.1998
2. murhiz v©,146 C.t.(k) Cuh£Á (Á4) ehŸ.17.8.2007
3. G.O.(Ms) No.241 Rural Development (P3) Dept., Dated.22.11.1999
4. murhiz (ãiy) v©.119 Cuf ts®¢Á (Ï.5) Jiw ehŸ.10.05.2000
5. murhiz (ãiy ) v©.84, Cuf ts®¢Á Â3) Jiw ehŸ.5.5.1998
6. murhiz (ãiy) v©.63 Cuf ts®¢Á (k) Cuh£Á (Á2) Jiw, ehŸ.29.6.2006
7. murhiz (ãiy) v©.108 Cuf ts®¢Á Jiw ehŸ.25.6.1999
8. G.O.(Ms)No.144 Rural Development & Panchayat Raj (SGSIII) Department,
dt.22.12.2009.
9. DRD D.O.Lr.No.5354/2007WB-1 Dt.7.3.2007 efuh£Á ã®thf« k‰W« FoÚ®
tH§fš Jiw murhiz ehŸ.18.10.2004.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
216
Fμõm] {ºÁõP®
217
15. Cuh£Á k‰W« Cuh£Á X‹¿a§fë‹
bghW¥ÃYŸs ghHilªj f£ol§fis
Ïo¥gj‰fhd têfh£o be¿KiwfŸ
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
218
Fμõm] {ºÁõP®
219
15. Cuh£Á k‰W« Cuh£Á X‹¿a§fë‹ bghW¥ÃYŸs ghHilªj
f£ol§fis Ïo¥gj‰fhd têfh£o be¿KiwfŸ
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiw _y«, gšntW tifahd f£ol§fŸ,
mjhtJ gŸë¡ f£ol§fŸ, rikaš Tl§fŸ, üyf¡ f£ol§fŸ, fê¥Ãl
tshf§fŸ, Cuh£Á x‹¿a mYtyf¡ f£ol§fŸ, Cuh£Á k‹w¡ f£ol§fŸ,
nkšãiy Ú®nj¡f¤ bjh£ofŸ ngh‹witfŸ »uhk Cuh£Á mšyJ Cuh£Á
x‹¿a§fëš guhkç¡f¥g£L tU»wJ. fhy« flªj ãiyænyh mšyJ gšntW
tifahd Nœãiyfshnyh Áy f£ol§fŸ ghHilªJ ga‹gL¤j¥glhkš cŸsd.
m›thW ga‹gL¤j Koahj ãiyæYŸs gGjilªj f£ol§fŸ ghJfh¥Ãid
fU¤Âš bfh©L Ïo¡f¥gl nt©L«.
»uhk Cuh£Á k‰W« Cuh£Á x‹¿a§fë‹ bghW¥ÃYŸs ghHilªj
f£ol§fis Ïo¥gj‰Fça têfh£o be¿Kiwfis murhiz (ãiy) v© 56 Cuf
ts®¢Á (k) Cuh£Á (kh.m.Â.4) Jiw ehŸ 03.04.2008 _y« muR btëæ£LŸsJ.
mj‹ étu§fŸ ÑnH bfhL¡f¥g£LŸsJ.
têfh£o be¿KiwfŸ
Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á¤ Jiwæ‹ bghW¥ÃYŸs ghHilªj f£ol§fis
Ïo¥gJ bjhl®ghf KobtL¡f¡ f£ol¤Â‹ taJ k£Lä‹¿ f£ol¤Â‹ f£lik¥ò
cWÂiana (structural stability) Kj‹ik¡ fhuâahf fz¡»š vL¤J¡ bfhŸs
nt©L«.
1) Cuh£Áæš Ïo¡f¥glnt©oa f£ol« F¿¤J ÑœfhQ« étu§fis
r«gªj¥g£l Cuh£Á, t£lhu ts®¢Á mYtyU¡F cça elto¡if¡fhf mD¥g
nt©L«.
m) f£ol§fë‹ rçahd taJ k‰W« m¡f£ol¤Â‹ j‹ik (Condition)
F¿¤j étu§fŸ
M) m¤jifa f£ol§fis Ïo¡fyh« v‹gjid¡ F¿¥Ã£L ãiwnt‰w¥g£l
Ô®khd«
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
220
Ï) Ϥ Ô®khd¤Jl‹, f£ol¤Â‹ cŸ k‰W« btë¥òw¤Â‹, eh‰òwK«
vL¡f¥g£l òif¥gl§fŸ
2) r«gªj¥g£l t£lhu ts®¢Á mYty® ÑœfhQ« étu§fis r«gªj¥g£l
cjé bra‰bgh¿ahs® (Cuf ts®¢Á) ¡F mD¥g nt©L«.
• f£ol¤Â‹ taJ g‰¿ jdJ F¿¥ghd rh‹W
• f£ol¤Â‹ taJ bjhl®ghd Mtz§fŸ kht£l¤Âš »il¡féšiy
våš mj‰fhd rh‹W
• Ïo¡f c¤njÁ¡f¥g£LŸs f£ol«, Cuh£Á x‹¿a¤ij¢ rh®ªjJ våš,
t£lhu ts®¢Á mYty®, f£ol¤ij Ïo¥gj‰fhd Ô®khd¤ij Cuh£Á
x‹¿a¤ÂläUªJ bgw nt©L«.
• f£ol¤Â‹ cŸòw« k‰W« btë¥òw¤Â‹ eh‰òwK« òif¥gl§fŸ vL¡f
nt©L«.
• f£ol¤Â‹ taJ F¿¤J rh‹W më¡f nt©L«. ( mšyJ taJ F¿¤J
rh‹wë¡f cça Mtz§fŸ kht£l¤Âš Ïšiy v‹W rh‹wë¡f
nt©L«)
3) • cjé bra‰bgh¿ahs® ( Cuf ts®¢Á) f£ol¤Â‹ gGjilªj j‹ikia
jhnd gh®itælš nt©L«.
• gh®itæ£lË, f£ol¤Â‹ f£lik¥ò cW F¿¤J jdJ F¿¥ghd
gçªJiufSl‹ bra‰F¿¥Ãid bra‰bgh¿ahs® (Cuf ts®¢Á)¡F
mD¥g nt©L«.
4) • bra‰bgh¿ahs® (Cuf ts®¢Á) f£ol¤ij¥ gh®itælnt©L«.
• r«kªj¥g£l Cuh£Á k‹w« mšyJ Cuh£Á x‹¿a¤Â‹ Ô®khd« k‰W«
cjé bra‰bgh¿ahs® (Cuf ts®¢Á) më¤j f£ol¤Â‹ f£lik¥ò cWÂ
F¿¤j m¿¡ifiaÍ« T®ªjhŒÎ brŒant©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
221
• f£ol« Ïo¡f¥glnt©oaJ Ïšiy v‹W mt® fUÂdhš mtUila
F¿¥òiufis¥ gÂÎ brŒJ kht£l M£Á¤ jiytU¡F m¿¡ifæid
mD¥g nt©L«.
• r«gªj¥g£l Cuh£Á k‹w« mšyJ Cuh£Á x‹¿a« ãiwnt‰¿a
Ô®khd¤ij V‰fyhbkd¡ fUÂdhš mt® f£ol f£lik¥Ã‹ cWÂ
F¿¤J jdJ gçªJiufSl‹ xU m¿¡ifæid kht£l M£Á¤
jiytU¡F mD¥g nt©L«.
5) • bra‰bgh¿ahs® ( Cuf ts®¢Á) mt®fŸ rk®¥Ã¤j f£ol f£lik¥Ã‹
cW F¿¤j m¿¡ifæ‹ mo¥gilæš, mjhtJ (i) f£ol¤Â‹ taJ 40
M©LfS¡F äifahf ÏUªjhš f£ol¤Â‹ gu¥Ãid VJ« fU¤Âš
bfhŸshkY« (ii) f£ol¤Â‹ taJ 30 M©LfS¡F mÂfkhfΫ,
f£ol¤Â‹ gu¥gsÎ 450 rJu mo¡F« FiwthfΫ ÏU¡F« g£r¤Âš
m¤jifa f£ol¤ij Ïo¥gj‰F kht£l M£Á¤ jiytnu cça Miz
Ãw¥Ã¡fyh«.
• Mdhš f£ol¤Â‹ taJ 30èUªJ 40 M©LfS¡FŸ ÏUªJ, f£ol¤Â‹
gu¥ò 450 rJu mo¡F« mÂfkhf ÏU¡F« g£r¤Âš, bra‰bgh¿ahs®
(Cuf ts®¢Á) më¤j f£ol¤Â‹ f£lik¥ò cW F¿¤j m¿¡ifÍl‹
bra‰F¿¥Ãid kht£l M£Á¤ jiyt®, Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á
Ïa¡FeU¡F mD¥g nt©L«.
6) f£ol§fë‹ taJ 30èUªJ 40 M©LfS¡FŸS« f£ol§fë‹
gu¥gsÎ 450 rJu mo¡F« nkyhf ÏU¡F« f£ol§fis nk‰gh®it bgh¿ahs® (Cuf
ts®¢Á) gh®itælΫ bra‰bgh¿ahs® (Cuf ts®¢Á) më¤j F¿¥òiufë‹
mo¥gilæš jdJ F¿¥ghd gçªJiuÍl‹ xU m¿¡ifia më¡fΫ Cuf
ts®¢Á k‰W« Cuh£Á Ïa¡Fe® MizæLth®. nk‰gh®it bgh¿ahs® f£ol§fis
gh®itæ£lË, nk‰gh®it¥ bgh¿ahs® (Cuf ts®¢Á) më¡F« f£ol f£lik¥ò
cW F¿¤j m¿¡ifæ‹ mo¥gilæš Cuf ts®¢Á k‰W« Cuh£Á Ïa¡Fe® ÏWÂ
Mizia¥ Ãw¥Ã¥gh®.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
222
7) jåeg® brh¤J¡fS¡F, mjhtJ ϪÂuh ãidÎ FoæU¥ò £l¤Â‹ Ñœ
f£l¥g£l bjhF¥ò ÅLfŸ k‰W« KG Rfhjhu Ïa¡f¤Â‹ Ñœ f£l¥g£l jåeg®
fê¥giw¡ f£ol§fŸ ngh‹witfS¡F Ï›é bghUªjhJ.
8) òJ¥gâ kÂ¥Õ£oš f£ol§fis Ïo¥gj‰F MF« bryéd¤ij
nk‰bfhŸs Ïayhj Ïd§fëš r«gªj¥g£l »uhk Cuh£Á mšyJ t£lhu Cuh£Á
j¤j« bghJ ãÂæèUªJ bryéid nk‰bfhŸs nt©L«. nkY« ku«, f«Ã ngh‹w
cgç bghU£fis Vy« é£L r«gªjg£l Cuh£Á mšyJ t£lhu Cuh£Á j¤j« bghJ
ãÂæš tuÎ it¡f nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
223
16. rKjha brh¤J¡fŸ
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
224
Fμõm] {ºÁõP®
225
16. rKjha brh¤J¡fŸ
• rKjha brh¤J¡fŸ v‹whš v‹d?
k¡fshš cgnahf¥gL¤j¥g£L tU« bghJthd brh¤J¡fns rKjha
brh¤J¡fŸ vdyh«.
• rKjha brh¤Â‹ tiffŸ
f£ll§fŸ k‰W« f£Lkhd§fŸ
Ú®ãiyfŸ
Cuh£Á¡F brhªjkhd ãy§fŸ
C® k¡fS¡F ga‹ju¡Toa fšé¡Tl«, rKjha mu§F, bghJ¡
fêtiwfŸ, bghJ éãnahf¡ fil, gaâfŸ ãH‰Fil, bjUés¡F,
bjhiy¡fh£Á bg£o miw M»ait rKjha brh¤J¡fŸ MF«.
• rKjha brh¤J¡fŸ v›thW cUth¡f¥gL»‹wd?
k¤Âa, khãy muR £l ãÂfŸ _y« Ñœ¡f©l brh¤J¡fŸ cUth¡f¥gL»‹wd.
1) rhiyfŸ (jh®, f¥Ã, #šè gu¥g¥g£l rhiyfŸ, Ábk©£ rhiyfŸ)
2) FHªijfŸ ey ika¡f£ol«
3) r¤JzÎ ika¡f£ol«
4) Rfhjhu ika¡ f£ol§fŸ
5) fhšeil kUªjf« k‰W« ika¡f£ol§fŸ
6) bghJ éãnahf¡ filfŸ
7) Ehyf¡ f£ol§fŸ
8) bghJ¡fê¥Ãl§fŸ
Ï›thW cUth¡f¥g£l rKjha¢ brh¤J¡fŸ vªj¤ jå egU¡F«
brhªjkhdjšy mšyJ cçik bfh©lhl KoahJ.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
226
x¥gil¡f¥g£l òw«ngh¡FfŸ
Ñœ¡f©l òw«ngh¡FfŸ Cuh£Á¡F x¥gil¡f¥g£l òw«ngh¡FfŸ MF«.
• xJ¡f¥glhj fhLfŸ
• Cuh£Á bghJ¢ rhiyfŸ
• ghrd¤Â‰F ga‹glhj Ú®ãiyfŸ
• nkŒ¢rš jiufŸ
• fs¤JnkLfŸ
• ÏLfhL, RLfhLfŸ
• kªijbtëfŸ
• njh¥òfŸ
• t©o¥ng£ilfŸ
xG§FgL¤j¥g£l òw«ngh¡FfŸ
e¤j« k‰W« Ô®it é¡f¥g£l jçRfŸ, xG§FgL¤j¥g£l òw«ngh¡FfŸ
MF«. Ô®it é¡f¥g£l jçR ãy§fëš Cuh£Á¡F tUthŒ <£l¡Toa fh£L
fUntš, Ôtd«, jiH, cu« ngh‹wit c‰g¤Â brŒa elto¡if nk‰bfhŸsyh«.
tUthŒ Jiw rh®ªj òw«ngh¡FfŸ
nfhæš òw«ngh¡F, »uhk¢rhto, fhšeil mil¡Fäl« (Cattle Bound) Xil
òw«ngh¡F, M‰W òw«ngh¡F, F‹WfŸ. nk‰f©l òw«ngh¡F ãy§fëš »uhk
Cuh£Á v›éj cçik nfhu ÏayhJ.
xJ¡f¥glhj fhLfŸ
»uhk Cuh£Áæš cŸs mid¤J xJ¡f¥glhj fhLfS« »uhk Cuh£Á
ã®thf¤Â‹ Ñœ x¥gil¡f¥g£ljhF«.
Fμõm] {ºÁõP®
227
»uhk Cuh£ÁahdJ m¤jifa xJ¡f¥glhj fhLfëš Cuh£Á¡F tUthŒ
bgU¡f¡Toa elto¡iffis nk‰brh‹dthW nk‰bfhŸsyh«.
tUthŒ¡ nfh£l mYty®, »uhk Cuh£ÁahdJ xJ¡f¥glhj fhLfis¢ rç
tu ã®th»¡féšiybad¡ fUÂdhš mj‹ guhkç¥Ãid Cuh£Á x‹¿a¤Âl«
x¥gil¡fyh«.
m›thW x¥gil¡F« K‹ »uhk Cuh£Á¡F K‹d¿é¥ò bfhL¤j Ëdnu
kh‰w« brŒa ÏaY«.
òw« ngh¡F ãy§fë‹ étu§fŸ k‰W« ga‹gL¤J« Kiw
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« ÃçÎ-225‹ go »uhk ã®thf mYty® tiugl«
x‹W jah® brŒJ mjid »uhk Cuh£Á¤jiytçl« x¥gil¡f¥g£l òw«ngh¡F
ãy§fŸ vd¡ F¿¥Ã£L m¥òw«ngh¡Ffë‹ m£ltiz x‹iw jah® brŒJ
m¥òw«ngh¡Ffis neçš milahs« fh£o mtuJ ifbah¥g¤Âid tiugl¤Âš
x¥gä£L Cuh£Á k‹w¤jiytçl« x¥gil¡f nt©L«.
»uhk ml§fš ò¤jf¤Â‹ efš, ãy msÎ gl§fë‹ efš M»at‰iwÍ« »uhk
ã®thf mYty® jahç¤J¡ bfhL¡f nt©L«.
»uhk Cuh£Áæl« x¥gil¡f¥g£LŸs Ô®it V‰gL¤j¥g£l jçR k‰W« »uhk
e¤j« M»at‰iw bghJ éãnahf¤Â‰F ga‹gL¤Â¡ bfhŸs »uhk Cuh£Á¡F
KG mÂfhu« cŸsJ.
»uhk e¤j¤Âš bghJ f£ol§fŸ f£Ltj‰F«, rªij, ngUªJ ãiya«,
t©o¥ng£il, ó§fh Kjyhd »uhk Cuh£Á ã®thf¤Jl‹ Ïizªj bghJ ey¤
£l§fis¢ brašgL¤jΫ KG mÂfhu« c©L.
ԮΠV‰gL¤j¥g£l jçR ãy§fëš czÎ gæ® rhFgonah mšyJ fhšeil
Ôtd rhFgonah »uhk Cuh£Á brŒtj‰F jilnaJ« Ïšiy.
rKjha¢ brh¤J¡fŸ Ñœ¡f©lthW M¡»uä¥òfŸ brŒa¥gL»‹wd.
1) bghJ¢rhiyfŸ, bjU¡fë‹ FW¡nf mšyJ Xu§fëš Rt® mšyJ ntè
mik¤jš.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
228
2) bghJ¥gh£ilfëš Fêfis¤ njh©Ljš mšyJ bghU£fis¡ bfh£o
it¤jš.
3) »uhk Cuh£Á¡F¢ brhªjkhd ãy§fŸ k‰W« »uhk Cuh£Áæl«
x¥gil¡f¥g£l rhiyfŸ k‰W« Ïju muR ãy§fëš M¡»uä¥ò brŒjš.
4) »uhk Cuh£Áfël« x¥gil¡f¥g£l rhiyfŸ, Ïju muR ãy§fŸ k‰W«
Cuh£ÁfŸ r£l¥ÃçÎ¥go nk‰gh®it¡fhf x¥gil¡f¥g£l ãy§fëš muR
ku§fis bt£o m¥òw¥gL¤JtJ k‰W« jiH g¿¥gJ KjèaitfŸ.
M¡»uä¥ò¡fis mf‰Wjš
nkny étç¡f¥g£l M¡»uä¥òfis mf‰w »uhk Cuh£Á¡F r£l¥go
mÂfhu« cŸsJ.
i) »uhk Cuh£Áæl« Kiw¥gL¤Jtj‰fhf jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l¥ÃçÎ-134‹
go x¥gil¡f¥g£LŸs Ô®it V‰gL¤j¥g£l jçR k‰W« e¤j« òw«ngh¡Ffëš
fhQ« M¡»uä¥òfë‹ étu¤Âid »uhk ã®thf mYty® »uhk Cuh£Á¡F
Ã.bknkh efš mD¥òtj‹ _y« bjça¥gL¤Âl nt©L«.
ii) Ã.bknkh efš tu¥bg‰w ehëèUªJ _‹W khj§fS¡FŸshf »uhk Cuh£Á
cça elto¡if vL¤J M¡»uä¥Ãid mf‰¿éléšiybaåš tUthŒ¤
Jiwæd® 1905 M« M©L ãy M¡»uä¥ò¢ r£l¥go elto¡if vL¤Âl
nt©L« vd r£l¥ÃçÎ 73(2)š brhšy¥g£LŸsJ.
iii) Ã.bknkh¡fŸ tu¥bg‰w ehëèUªJ 3 khj§fS¡FŸshf 1994« M©L
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« ÃçÎ-222‹ Ñœ »uhk Cuh£Áæ‹ ã®thf mYty®
cça elto¡if vL¤J M¡»uä¥òfis mf‰w K‰gl nt©L«. Ã.bknkh
tu¥bg‰wJ« »uhk Cuh£Á ã®thf mYty® ãahakhd xU fhy tu«Ãid¡
F¿¥Ã£L mj‰FŸshf Ã.bknkhéš F¿¥Ã£LŸs M¡»uä¥Ãid mf‰¿l
nt©L« v‹W ÃçÎ-222(1)‹ Ñœ M¡»uä¥ghsU¡F Miz Ãw¥Ã¤Âl
nt©L«. mj‹go m›th¡»uä¥ghs® elto¡if vL¡f¤ jt¿dhš
Ã.bknkhéš f©l M¡»uä¥ig mf‰Wtj‰F ã®thf mYtynu cça
elto¡if vL¤J¡ bfhŸs ÃçÎ-222(2) (v) mÂfhu« më¡»wJ.
Fμõm] {ºÁõP®
229
17. »uhk Cuh£Á¤jiytiu
gjéæèUªJ Ú¡Fjš
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
230
Fμõm] {ºÁõP®
231
17. »uhk Cuh£Á¤jiytiu gjéæèUªJ Ú¡Fjš
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l«1994 š cŸs r£l ÃçÎfŸ, Jiz ÃçÎfŸ k‰W«
jäœehL murhš m›t¥nghJ btëæl¥gL« éÂfŸ, Jiz éÂfŸ, murhizfŸ
k‰W« gšntW £l§fëš bjçé¡f¥g£LŸs be¿Kiwfis eilKiw¥gL¤JtJ
»uhk Cuh£Áæ‹ ã®thf mYty® v‹w Kiwæš Cuh£Á k‹w¤ jiytç‹
bghW¥ghF«.
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994‹go jd¡F tH§f¥g£LŸs mÂfhu¤Âid
JZÃunahf« brŒjhnyh mšyJ Ñœ¡ F¿¥Ã£LŸs fhuz§fshš KiwnfLfŸ
brŒjhnyh jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-205‹ Ñœ »uhk Cuh£Á¤jiytiu
gjéæèUªJ Ú¡Ftj‰F elto¡if nk‰bfhŸsyh«.
1. jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994‹ go »uhk Cuh£Áæ‹ k‹w m§Ñfhu« bgwhkš
bryéd« nk‰bfhŸSjš.
2. jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-110 k‰W« 111š F¿¥Ã£LŸs flikfis¢
brŒa¤ jtWjš.
3. jäœehL Cuh£ÁfŸ f£ol é 1997 š F¿¥Ã£LŸs éÂKiwfis¡
filÃo¡fhkš f£ol mDk tH§Fjš, j‹å¢irahf kid ÃçÎ (Layout)
mDk tH§Fjš.
4. murhiz v©.92 Cuf ts®¢Á¤ Jiw ehŸ 26.03.97, murhiz v©.146 Cuf
ts®¢Á k‰W« Cuh£Á (C4) Jiw, ehŸ 17.8.2007 k‰W« murhiz v© 43 Cuf
ts®¢Á (C4) Jiw, ehŸ 21.02.2007‹ go Cuh£Á ã®thf« k‰W« ãÂæid jtwhd
Kiwæš ifahlš k‰W« mÂfhu JZÃunahf« brŒjš.
nkY«, gšntW murhizfëš bjçé¡f¥g£LŸsthW tç é¤jš k‰W«
f£lz§fŸ ã®zæ¤jš, tNš brŒtš KiwnfLfŸ brŒJ Cuh£Á¡F
ÏH¥Ãid V‰gL¤Jjš.
5. murhiz v©.203/C.t. Jiw ehŸ 20.12.2007‹ go »uhk Cuh£Áæš
nk‰bfhŸs¥gL« gâfis Cuh£Áæ‹ mDk k‰W« Kiwahd x¥gªj« nfhç
brŒahkY« j‹å¢irahf gânk‰bfh©L KiwnfL brŒjš.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
232
6. jäœehL muR m›t¥nghJ eilKiw¥gL¤J« £l§fis ã®thf mYty® v‹w
Kiwæš brašgL¤j¤ jt¿aJ mšyJ Ϥ£l¤Âid brašgL¤j jL¥gJ
mšyJ mÂfhu JZÃunahf« brŒJ yhg« miljš ngh‹w elto¡iffŸ.
7. Cuh£ÁfS¡F tu nt©oa tuéd§fis jdJ mÂfhu¤ij j‹ Ra
yhg¤Â‰fhf ga‹gL¤Â Cuh£Á¡F ÏH¥Ãid V‰gL¤Jjš.
eilKiwfŸ
nk‰F¿¥Ã£l fhuz§fë‹ mo¥gilæš Cuh£Á k‹w¤jiyt® j‹
flikæid ãiwnt‰w¤ jt¿dhnyh mšyJ Cuh£Á¡F ã ÏH¥ò V‰gL¤Âdhnyh
mšyJ mÂfhu JZÃunahf« brŒjhnyh jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-205‹
Ñœ elto¡if nk‰bfhŸsyh«.
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-205š »uhk Cuh£Á¤ jiytiu
gjéæš ÏUªJ Ú¡Fjš F¿¤J mÂfhu« tH§f¥g£LŸsJ.
mj‹ mo¥gilæš
• c£ÃçÎ (1) (m) – kht£l M£Á¤ jiyt® (Cuh£Áfë‹ MŒths®) jhkhf
K‰g£L mšyJ
• c£ÃçÎ (1) (M) – Cuh£Áæ‹ bkh¤j cW¥Ãd® v©â¡ifæš 3š 2 g§»‰F
FiwahJ cW¥Ãd®fŸ ifbaG¤Â£L më¡F« F‰w¢rh£Lfë‹
mo¥gilæš – MŒths® ÂU¥ÂailÍ« g£r¤Âš F¿¤j xU nj¡FŸ
és¡f« më¡f nfhç Cuh£Á¤ jiytiu m¿é¥ò thæyhf nfhuyh«.
• c£ÃçÎ (2) – F¿¤j nj¡F K‹ Cuh£Á¤ jiyt® és¡f« më¤J
ÂU¥Âfukhdjhf MŒths® fUÂdhš nkš elto¡ifia¡ ifélyh«.
F¿¤j nj¡FŸ és¡f« më¡fhknyh mšyJ më¤j és¡f« ÂU¥Âfukhf
Ïšiyba‹W MŒths® fUÂdhnyh jiytiu¥ gjéæèUªJ Ú¡FtJ
F¿¤J »uhk Cuh£Áæ‹ fU¤Âid¥ bgw r«kªj¥g£l t£lh£Áaiu
MŒths® nfhUth®.
• c£ÃçÎ (3) – t£lh£Áa® mªj m¿é¥igÍ«, és¡f¤ijÍ« »uhk
Cuh£Á¤jiytiu¥ gjéæèUªJ Ú¡Ftj‰fhd fU¤JUitÍ« »uhk
Fμõm] {ºÁõP®
233
Cuh£Á mYtyf¤Âš jh« ã®zæ¤j neu¤Âš »uhk Cuh£Áæ‹ T£l¤ij¡
T£l nt©L«.
• c£ÃçÎ (4) – t£lh£Áa® Ïj‰bfd T£l m¿é¥ig jiytU¡F« mid¤J
cW¥Ãd®fS¡F« T£l nj¡F 7 KG eh£fS¡F K‹ghf nr®¥Ã¡f nt©L«.
• c£ÃçÎ (5) – Ϫj T£l¤Â‰F t£lh£Áaiu¤ jéu ntW ahU« jiyik
t»¡f¡ TlhJ. t£lh£Áa® T£l neu¤Â‰F miu kâ neu¤Â‰FŸ tuéšiy
våš ntW xU nj¡F T£l¤ij jŸë it¤jš nt©L«.
• c£ÃçÎ (6) – t£lh£Áa® ntW fhuz§fS¡fhf¡ T£l¤Â‰F¤ jiyik
t»¡f tuéšiyba‹whš mj‰fhd fhuz¤ij vG¤J _ykhf gÂÎ brŒJ
ntW xU njÂæš T£l¤ij¤ jŸë it¡fyh«. mL¤j T£l« 30
Âd§fS¡FŸ ÏU¡f nt©L«. m¡T£l¤Â‰fhd m¿é¥igÍ« 7 KG
eh£fS¡F K‹ jiyt® k‰W« mid¤J cW¥Ãd®fS¡F« nr®¥Ã¤jš
nt©L«.
• c£ÃçÎ (7) – nkny c£ÃçÎ (5) k‰W« (6)-š F¿¥Ã£LŸs fhuz§fis¤ jéu
ntW fhuz§fS¡fhf T£l¤ij¤ jŸë it¡f¡TlhJ.
• c£ÃçÎ (8) – t£lh£Áa® jiyikæyhd T£l« Jt§»a cl‹ gjé Ú¡f«
F¿¤J KoÎfis T£l¤Âš gçÓèid brŒtj‰F MŒths® mD¥Ãa
m¿é¥igÍ«, »uhk Cuh£Á jiyt® és¡f« bg‰¿Uªjhš mjidÍ«
t£lh£Áa® go¤J¡ fh£l nt©L«.
• c£ÃçÎ (9) – t£lh£Áa® T£l¤Âš vªjéjkhd éthjK« brŒa¡ TlhJ.
• c£ÃçÎ (10) – MŒths® mD¥Ãa nahridia V‰W¡ bfh©lhnyh mšyJ
ãuhfç¤jhnyh »uhk Cuh£Á brŒj Koit¡ T£l¤Â‹ elto¡if¡ F¿¥Ãš
gÂÎ brŒJ mªj elto¡if¡ F¿¥Ã‹ efš x‹iw¡ T£l« Koªj cl‹
MŒthsU¡F t£lh£Áa® mD¥Ã it¡f nt©L«.
• c£ÃçÎ (11) – MŒths® Cuh£Áæ‹ fU¤Âid gçÓyid brŒj Ëò
mtUila cs¤nj®é‹ go m¿é¡if thæyhf Cuh£Á¤ jiytiu
gjéæèUªJ Ú¡fnth mšyJ nkš elto¡if vL¥gij é£L élnth
brŒayh«. gjéæèUªJ Ú¡f MŒths® KoÎ brŒjhš jäœehL muÁjêš
gjé Ú¡f m¿é¥ò btëahF« ehëèUªJ gjé Ú¡f« mKY¡F tU«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
234
• c£ÃçÎ (12) – MŒths® btëæ£l m¿é¡ifia u¤J brŒÍ« mšyJ
m¿é¡ifia ãW¤Â it¡F« mÂfhu« muR¡F c©L.
• c£ÃçÎ (13) – MŒthsUila m¿é¡if btëahd nj mšyJ muR nkš
Kiwp£o‹ ÛJ ÏW Miz btëæ£l njÂ, Ϫj¤ njÂfëèUªJ
_‹wh©LfŸ Kotiltj‰FŸ gjéæèUªJ Ú¡f« brŒa¥g£l jiyt®,
Û©L« jiyt® gjé¡F nj®Î brŒa¥gl jFÂæšiy.
»uhk Cuh£Á¤ Jiz¤jiytiu gjéæèUªJ Ú¡Fjš
Jiz¤jiyt® Cuh£Áfë‹ r£l¤ij mšyJ r£ló®tkhd Mizfis
ãiwnt‰w¤ jt¿dh® mšyJ kW¤jh® mšyJ Ñœ¥goa¤ jt¿dh® mšyJ
mÂfhu¤ij¤ jtwhf¥ ga‹gL¤Âdh® vd MŒths® fUÂdhš vG¤J toéyhd
m¿é¥ig¡ bfhL¤J¤ Jiz¤jiytç‹ és¡f« bgwyh«. Ïj‰fhd mÂfhu«
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-206š Cuh£Áæ‹ MŒthsU¡F
tH§f¥g£LŸsJ.
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-205 c£ÃçÎ (2) Kjš (13) tiu
Tw¥g£LŸs éÂKiwfis¥ Ëg‰¿ MŒths® Jiz¤jiytiu gjéæèUªJ
Ú¡fyh«.
»uhk Cuh£Áæ‹ jiyt®, Jiz¤jiyt® k‰W« cW¥Ãd®fŸ gjé éyfš
jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-242, c£ÃçÎ 2 (IV) š »uhk Cuh£Á
jiyt®, Jiz¤jiyt® k‰W« cW¥Ãd®fŸ gjé éyfš neçL« nghJ mj‰Fça,
éyfš F¿¤j éÂfis Ïa‰Wtj‰F mÂfhu« muR¡F cŸsJ. Ïj‹ mo¥gilæš
murhiz (ãiy) v©.35, C.t.Jiw, ehŸ.22.02.1998š Cuh£Á¤ jiyt®,
Jiz¤jiyt®, k‰W« cW¥Ãd®fŸ gjé éyfš F¿¤J éÂfis btëæ£LŸsJ.
éÂfŸ
Ϫj éÂfŸ jäœehL Cuh£ÁfŸ (kht£l Cuh£Á¤ jiyt®, Jiz¤jiyt®
k‰W« cW¥Ãd®fŸ, Cuh£Á x‹¿a¤ jiyt®, Jiz¤jiyt® k‰W« cW¥Ãd®fŸ,
»uhk Cuh£Á¤ jiyt®, Jiz¤jiyt® k‰W« cW¥Ãd®fŸ gjé éyfš) éÂfŸ
1998 vd miH¡f¥gL«.
Fμõm] {ºÁõP®
235
Cuh£Á¤ jiyt® gjé éyFtj‰fhd eilKiwfŸ
xU »uhk Cuh£Á¤ jiyt® j‹Dila gjé éyfiy vG¤J _ykhf
MŒthsU¡F neçilahfnth mšyJ x¥òif¤ jghš _ykhfnth mD¥Ã it¡f
nt©L«.
Cuh£Á¤ jiyt®, gjé éyfiy r«kªj¥g£l Cuh£ÁfŸ K‹ it¤jš
gjé éyfš foj¤ij¥ bg‰w 15 eh£fS¡FŸ MŒths® r«kªj¥g£l »uhk
Cuh£Á Áw¥ò¡ T£l¤ij¡ T£o m¡T£l¤Âš gjé éyfš m¿é¥ig¤
jftY¡fhf it¡f nt©L«. »uhk Cuh£Á jiyt®, jdJ gjé éyfš m¿é¥Ã‹
ÛJ M£nrgid vJΫ bjçé¡féšiybaåš mtUila gjé éyfš, T£l«
eilbg‰w ehëèUªJ eilKiw¡F tU«. »uhk Cuh£Á jiyt®/Jiz¤jiyt®/
cW¥Ãd® gjé éyfš k‰W« fhèæl« F¿¤J MŒthsU¡F«, jäœehL khãy¤
nj®jš MizaU¡F« clnd m¿¡if mD¥g nt©L«.
Cuh£Á¤ Jiz¤jiyt® k‰W« cW¥Ãd® gjé éyfš
vªjbthU »uhk Cuh£Áæ‹ cW¥Ãd® mšyJ Jiz¤jiytnuh jdJ gjé
éyfš m¿é¥ig MŒthsU¡F efè£L vG¤J _ykhf mtutU¡Fça »uhk
Cuh£Á¤ jiytU¡F x¥òif¤ jghš _ykhfnth mšyJ neçilahfnth bfhL¡f
nt©L«.
Cuh£Á cW¥Ãd® mšyJ Jiz¤jiyt®, gjé éyfiy Cuh£Á¡ T£l¤Âš
it¤jš
»uhk Cuh£Á¤ jiyt® mtutU¡Fça Cuh£Áæ‹ Jiz¤jiyt® mšyJ
cW¥Ãd®fë‹ gjé éyfš m¿é¥ig¥ bg‰w gÂidªJ Âd§fS¡FŸ
r«gªj¥g£l Cuh£Áæ‹ Áw¥ò¡ T£l¤Âš gjé éyfš m¿é¥ig, jftY¡fhf
it¥gJ flikahF«. Mdhš VnjD« fhuz¤Â‰fhf »uhk Cuh£Á¤ jiyt® Ϫj
Áw¥ò T£l¤ij T£léšiy våš, MŒths® Áw¥ò T£l¤ij mnj neh¡f¤Â‰fhf
clnd T£l nt©L«. Ϥjifa T£l m¿é¥ig gjé éyF« egU¡F« rh®Î brŒa
nt©L«. r«gªj¥g£l cW¥Ãdnuh mšyJ Jiz¤jiytnuh gjé éyfš
bršYgoahjiy kW¡féšiy v‹whnyh mšyJ M£nráféšiy v‹whnyh
mtuJ gjé éyfš, T£l« eilbg‰w ehëèUªJ eilKiw¡F tU«.
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
236
»uhk Cuh£Á¤ jiyt® m¤jifa T£l¤Â‹ Ô®khd efYl‹ fhèæl m¿¡ifia
MŒthsU¡F«, jäœehL khãy¤ nj®jš Miza¤Â‰F« mD¥g nt©L«.
gjé éyfš
Cuh£Áæ‹ jiyt® gjé éyfš
»uhk Cuh£Á¤ jiyt® jdJ gjé¡ fhy¤Âš v¥bghGJ nt©LkhdhY«
gjé éyfyh«. m›thW gjé éyFtj‰F mt® jdJ éU¥g¤Âid vG¤J _ykhf
MŒthsU¡F neçnyh mšyJ x¥òjYl‹ Toa gÂÎ mŠrš _ynkh mD¥gyh«.
MŒths® gjé éyfš m¿é¥ò »il¡f¥ bg‰w 15 Âd§fS¡FŸ
r«gªj¥g£l »uhk Cuh£Áæ‹ Áw¥ò¡ T£l¤ij¡ T£o gjé éyfš m¿é¥Ãid¤
jftY¡fhf it¡f nt©L«. Ϫj¡ T£l m¿é¥Ã‹ efš jiytU¡F« mD¥g¥gl
nt©L«.
jiyt® Áw¥ò¡ T£l¤Âš jdJ gjé éyfiy kW¡fnth mšyJ
M£nráfnth Ïšiy våš Áw¥ò¡ T£l¤ njÂæèUªJ gjé éyfš mKY¡F
tªjjhf¡ fUj¥gL«.
»uhk Cuh£Á¤ Jiz¤jiyt® Ûjhd e«Ã¡ifæšyh¤ Ô®khd«
1. jäœehL Cuh£ÁfŸ r£l« 1994 ÃçÎ-211š Tw¥g£LŸs eilKiwfë‹go
»uhk Cuh£Áæ‹ Jiz¤ jiyt® ÛJ e«Ã¡ifæšyh¤ Ô®khd« bfh©L
tu¥glyh«.
2. Jiz¤ jiyt® ÛJ e«Ã¡if Ïšiy v‹W bjçé¡F« Ô®khd¤ij bfh©L
tu, »uhk Cuh£Áæš mDk¡f¥g£l bkh¤j cW¥Ãd®fŸ v©â¡ifæš 5š
3 kl§F (mtru¢r£l« 9/2007) v©â¡if¡F« Fiwahj »uhk Cuh£Á
cW¥Ãd®fshš ifbah¥gä£L vG¤J _ykhd m¿é¥òl‹, Cuh£Á¡
T£l¤Âš Ô®khd« bfh©L tu¥gl nt©L«. m¤Ô®khd¤Â‹ efYl‹ nr®¤J
»uhk Cuh£Á¤ Jiz¤ jiytU¡bfÂuhd F‰w¢rh£Lfsl§»a g£oaY«
Ïiz¤J ifbaG¤Â£oU¡»‹w »uhk Cuh£Á cW¥Ãd®fëš VnjD«
Ïu©L cW¥Ãd®fŸ r«gªj¥g£l t£lh£Áaçl« neçš bfhL¡f nt©L«.
Fμõm] {ºÁõP®
237
3. r«kªj¥g£l t£lh£Áa® F‰w¢rh£LfŸ ml§»a g£oaè‹ efbyh‹Wl‹
T£l m¿é¥ig m¡»uhk Cuh£Áæ‹ Jiz¤ jiytçl« rh®Î brŒa
elto¡if vL¡f nt©L«. m¤jifa m¿é¥ò bgw¥g£l xU thu¤Â‰FŸshf
m¤Jiz¤jiyt® Ûjhd F‰w¢rh£LfS¡fhd és¡f¤ij mtçläUªJ
nfhç¥ bgWjš nt©L«.
4. t£lh£Áauhš c£ÃçÎ (3) ‹go Ãw¥Ã¡f¥g£l m¿é¥Ã‹ fhy msÎ
Kotilªj Ëd®, m¤Ô®khd¤ij¥ gçÓè¥gj‰fhf Cuh£Á mYtyf¤Âš
mtuhš F¿¡f¥g£l fhy¤Âš T£l¤ij¡ T£l nt©L«.
5. t£lh£Áa® mªj¡ T£l m¿é¥ig T£l ehS¡F, gÂidªJ KG Âd§fS¡F
K‹djhf mid¤J cW¥Ãd®fS¡F« rh®Î brŒa nt©L«.
6. T£l¥g£l m¡T£l¤Â‰F t£lh£Áa® jiyik t»¥gh®. Ãw eg® vtU«
jiyik t»¡f KoahJ. T£l¤Â‰F¡ F¿¡f¥g£l miu kâ neu¤Â‰FŸ
t£lh£Áa®, T£l¤Â‰F¤ jiyik t»¡f tuéšiy våš c£ÃçÎ (7)‹go
t£lh£Áauhš cW¥Ãd®fS¡F m¿é¡if brŒa¥gl¡ Toa ntW xU ehS¡F
T£l« jŸë it¡f¥gL«.
7. t£lh£Áauhš T£l¤Â‰F¤ jiyik t»¡f Ïayéšiy våš mt® mj‰fhd
jdJ KfhªÂu§fis¥ gÂÎ brŒj Ëò, mtuhš F¿¡f¡ Toa fhy msé‰F¡
T£l¤Âid¤ jŸë it¡fyh«. m›thW F¿¡f¥gL« njÂahdJ, c£ÃçÎ
(4)‹ go T£l¤Â‰fhf¡ F¿¡f¥g£l njÂæèUªJ K¥gJ eh£fS¡F
m¥gh‰g£L ÏU¤jš MfhJ. jŸë it¡f¥g£l T£l¤Â‰F¡ F¿¡f¥g£l fhy
mséid¥ g‰¿ VG KG eh£fS¡F K‹dnu m¿é¥Ãid cW¥Ãd®fS¡F
më¤jš nt©L«.
8. c£ÃçÎfŸ (6) k‰W« (7) š tif brŒa¥g£LŸst‰iw¤ jéu Ϫj¥ Ãçé‹
go Ô®khd¤ij gçÓyid brŒÍ« neh¡f¤Â‰fhf T£l¥g£LŸs T£l¤ij
ntW vªj¡ fhuz¤Â‰fhfΫ x¤Â it¡f¡ TlhJ.
9. Ϫj¥ Ãçé‹go T£l¥g£LŸs T£lkhdJ bjhl§»aÎl‹ t£lh£Áa® vªj¤
Ô®khd¤ij¥ gçÓyid brŒtj‰fhf m¡T£l« T£l¥g£LŸsnjh mªj
Ô®khd¤ij¥ g‰¿a F‰w¢rh£Lfë‹ égu m¿¡ifiaÍ« k‰W«
Qμõ© Fμõm]z uø»ÁºPÐUPõÚ £°Ø] øP÷¯k
238
m¡F‰w¢rh£LfS¡F vG¤J toéš bgw¥g£l Jiz¤ jiytuJ és¡f
m¿¡if VnjDäU¥Ã‹ mjidÍ« »uhk Cuh£Áæ‹ T£l¤Âš go¤J¡fh£l
nt©L«.
10. Ϫj¥ Ãçé‹go ntW Ô®khd« vj‹ ÛJ« éthj« vJΫ brŒa¥gl¡TlhJ.
11. t£lh£Áa® mªj¤ Ô®khd¤Â‹ jFÂfis¥ g‰¿ ngr¡ TlhJ v‹gJl‹ mj‹
ÛJ th¡fë¥gj‰F« mtU¡F cçik Ïšiy.
12. mªj¤ Ô®khd« k‰W« mj‹ ÛJ elªj th¡bfL¥ò KoÎfisÍ« mªj¡
T£l¤Â‹ T£l elto¡if¡ F¿¥Ã‹ efš x‹iwÍ« cldoahf mªj¡
T£l« KoÎilªjÎl‹ MŒthsU¡F t£lh£Áa® mD¥Ã it¡f nt©L«.
13. mªj¤ Ô®khdkhdJ bjhl®òila »uhk Cuh£Á¡F mDk¡f¥g£LŸs
cW¥Ãd®fë‹ v©â¡ifæš 5š 4 g§»‰F Fiwahj MjuÎl‹
ãiwnt‰w¥g£oU¡Fkhæ‹ MŒths®, m¿¡if thæyhf »uhk Cuh£Áæ‹
Jiz¤ jiytiu gjé Ú¡f« brŒa nt©L«.
14. Ô®khd« nk‰brh‹dthW bgU«gh‹ikÍl‹ ãiwnt‰w¥gléšiy våš
mšyJ mªj¡ T£l« c£ÃçÎ (13) š F¿¡f¥g£LŸs Fiwbt© tu«ò
Ïšyhjjhš el¤j ÏayhÂU¡Fkhæ‹, mnj Jiz¤ jiyt® Ûjhd
e«Ã¡ifæšyh Ô®khd« F¿¤j vªj m¿é¥igÍ« mªj¡ T£l¤ njÂæèUªJ
xU M©L KotilÍ« tiuæY« bg‰W¡ bfhŸs¡TlhJ.
15. Ϫj¥ Ãçé‹go e«Ã¡ifæšyh¤ Ô®khd« g‰¿a m¿é¥ò vJΫ Jiz¤
jiyt® gjéia V‰W¡bfh©l Kjš xU tUl¤Â‰FŸ bg‰W¡ bfhŸs
KoahJ. k‰W« Jiz¤ jiyt® gjéæ‹ filÁ xU M©L fhy¤ÂY«
bg‰W¡bfhŸs KoahJ.