Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£...

42
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ LLM Νομολογιακή αντιμετώπιση των φορολογικών αδικημάτων – Κριτικές επισημάνσεις Συνέδριο ΕΑΝΔΑ 13-15 Μαρτίου 2015 «Επίκαιρα Ζητήματα Φορολογικού Δικαίου» -Ναύπλιο-

Transcript of Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£...

Page 1: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣΔΙΚΗΓΟΡΟΣ LLM

Νομολογιακή αντιμετώπιση των φορολογικών αδικημάτων – Κριτικές

επισημάνσεις

Συνέδριο ΕΑΝΔΑ 13-15 Μαρτίου 2015 «Επίκαιρα Ζητήματα Φορολογικού Δικαίου»

-Ναύπλιο-

Page 2: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

Εισαγγελία Πρωτοδικών ΑθηνώνΣτατιστικά στοιχεία 1-1-2014 έως 31-12-2014

Α’ Ποινική Δίωξη – Ν.2523/1997

ΕΙΔΟΣ ΑΔΙΚΗΜΑΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΙΚΗΜΑΤΩΝ

ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ 11

ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ ΤΡΙΜΕΛΟΥΣ 33

ΑΝΑΚΡΙΣΗ 16

ΠΡΟΑΝΑΚΡΙΣΗ 1

ΡΗΤΗ ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ 2

ΡΗΤΗ ΤΡΙΜΕΛΟΥΣ 3

ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ 6

ΣΥΝΟΛΟ 72

Page 3: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

Εισαγγελία Πρωτοδικών ΑθηνώνΣτατιστικά στοιχεία 1-1-2014 έως 31-12-2014

Α’ Ποινική Δίωξη – 1882/1990

ΕΙΔΟΣ ΑΔΙΚΗΜΑΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΙΚΗΜΑΤΩΝ

ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ 2

ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ ΤΡΙΜΕΛΟΥΣ 520

ΑΝΑΚΡΙΣΗ 7

ΓΙΑ ΚΛΗΣΕΙΣ 3 3

ΠΡΟΑΝΑΚΡΙΣΗ 3

ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΠΛΗΜΜΕΛΗΜΑ

2

ΡΗΤΗ ΤΡΙΜΕΛΟΥΣ 44

ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ 4

ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΡΙΜΕΛΟΥΣ 1

ΣΥΝΟΛΟ 585

Page 4: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

Εισαγγελία Πρωτοδικών ΑθηνώνΣτατιστικά στοιχεία 1-1-2014 έως 31-12-2014

Β’ Ποινική Δίωξη – 2523/1997

ΕΙΔΟΣ ΑΔΙΚΗΜΑΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΙΚΗΜΑΤΩΝ

ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ 141

ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ ΤΡΙΜΕΛΟΥΣ 348

ΑΝΑΚΡΙΣΗ 6

ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑ ΕΦΕΤΩΝ ΚΑΤ’ΑΡΘΡΟ 43 ΚΠΔ 3

ΑΡΧΕΙΟ ΑΓΝΩΣΤΩΝ ΔΡΑΣΤΩΝ 3

ΠΡΟΑΝΑΚΡΙΣΗ 1

ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΠΛΗΜΜΕΛΗΜΑ ΚΑΙ ΚΑΚΟΥΡΓΗΜΑ

6

ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΚΑΚΟΥΡΓΗΜΑ

30

ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΠΛΗΜΜΕΛΗΜΑ

16

ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ 1

ΣΥΝΟΛΟ 555

Page 5: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

Εισαγγελία Πρωτοδικών ΑθηνώνΣτατιστικά στοιχεία 1-1-2014 έως 31-12-2014

Β’ Ποινική Δίωξη – 1882/1990

ΕΙΔΟΣ ΑΔΙΚΗΜΑΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΙΚΗΜΑΤΩΝ

ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ 5412

ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ ΤΡΙΜΕΛΟΥΣ 2342

ΑΡΧΕΙΟ ΑΓΝΩΣΤΩΝ ΔΡΑΣΤΩΝ 1

ΓΙΑ ΚΛΗΣΕΙΣ 3

ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑ ΕΦΕΤΩΝ ΚΑΤ’ΑΡΘΡΟ 43 ΚΠΔ 6

ΠΡΟΑΝΑΚΡΙΣΗ 2

ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΚΑΚΟΥΡΓΗΜΑ

1

ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΠΛΗΜΜΕΛΗΜΑ

25

ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ 2

ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΡΙΜΕΛΟΥΣ 4

ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΜΟΝΟΜΕΛΟΥΣ 1

ΣΥΝΟΛΟ 7774

Page 6: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

Γραφειο Οινομικού ΕισαγγελέαΣτατιστικά στοιχεία 2012 - 2014

ΕΤΟΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ-ΔΙΑΒΙΒΑΣΕΙΣ-ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΕΙΣΗΧΘΗΣΑΝ

ΕΝΤΟΛΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΥΤΟΦΩΡΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

ΣΥΛΛΗΨΕΙΣ (ΒΑΣΕΙ ΕΝΤΟΛΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΥΤΟΦΩΡΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ)

ΑΝΑΚΛΗΣΕΙΣ ΕΝΤΟΛΩΝ ΑΥΤΟΦ.ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ (ΛΟΓΩ ΡΥΘΜΙΣΗΣ-ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ-ΜΗ ΑΝΕΥΡΕΣΗΣ ΟΦΕΙΛΕΤΗ)

ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΗΚΑΝ ΣΤΙΣ ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΕΣ (ΛΟΓΩ ΜΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΑΥΤΟΦΩΡΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ )

2012 5.374 1.359 446 381 719

2013 18.635 4.691 2.353 1.595 2.060

2014 (1-

10/2014)

4.054 ΚΑΜΙΑ(εκχωρηθήθηκε η αρμοδιότητα στις κατά τόπον Εισαγγελίες Πρωτοδικών /6196/31-10-2013 έγγραφο ΟικΕισ)

520 (βάσει εντολών

προηγούμενων ετών)

830 (προηγούμενων

ετών)

170

Page 7: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

Αδίκημα φοροδιαφυγής για την παράλειψη υποβολής ή την υποβολή ανακριβούς δήλωσης στη φορολογία εισοδήματος (Άρθρο 17 Ν.2523/1997)

ΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ

ΑΔΙΚΗΜΑ ΠΟΙΝΗ

Ο φόρος που αναλογεί στα καθαρά εισοδήματα που έχουν αποκρυβεί υπερβαίνει σε κάθε διαχειριστική περίοδο το ποσό των 15.000 ευρώ

Φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους

Ο φόρος που αναλογεί στα καθαρά εισοδήματα που έχουν αποκρυβεί υπερβαίνει σε κάθε διαχειριστική περίοδο το ποσό των 150.000 ευρώ

Κάθειρξη

Page 8: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

Αδίκημα φοροδιαφυγής για μη απόδοση ή ανακριβή απόδοση ΦΠΑ και παρακρατούμενων φόρων, τελών ή εισφορών (Άρθρο 18 Ν.2523/1997)

ΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ

ΑΔΙΚΗΜΑ ΠΟΙΝΗ

Μη απόδοση ποσού μέχρι 3.000 ευρώ κατ’έτος

Φυλάκιση

Μη απόδοση ποσού από 3.000 ευρώ μέχρι 75.000 ευρώ κατ’έτος

Φυλάκιση τουλάχιστον εντός (1) έτους

Μη απόδοση ποσού άνω των 75.000 ευρώ κατ’έτος

Κάθειρξη

Page 9: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

Αδίκημα φοροδιαφυγής για πλαστά, εικονικά ή νοθευμένα φορολογικά στοιχεία, καθώς και για μη εφαρμογή διατάξεων του ΚΒΣ (Άρθρο 19 Ν.2523/1997)

ΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ

ΑΔΙΚΗΜΑ ΠΟΙΝΗ

Έκδοση ή αποδοχή πλαστών ή εικονικών φορολογικών στοιχείων ή νόθευση φορολογικών στοιχείων

Φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών

Έκδοση ή αποδοχή πλαστών ή εικονίκών φορολογικών στοιχείων αξίας άνω των 3.000 ευρώ για ανύπαρκτη συναλλαγή στο σύνολο της

Φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους

Έκδοση ή αποδοχή πλαστών ή εικονικών φορολογικών στοιχείων αξίας άνω των 150.000 ευρώ για ανύπαρκτη συναλλαγή στο σύνολο της

Κάθειρξη

Μη έκδοση ή ανακριβής έκδοση των προβλεπόμενων από τον ΚΒΣ φορολογικών στοιχείων (παρ.5)

Φυλάκιση τουλάχιστον τεσσάρων (4) μηνών

Page 10: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

Ποινικό αδίκημα μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο(Άρθρο 23 Ν.2523/1997 / 25 Ν.1882/1990)

ΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ

ΑΔΙΚΗΜΑ ΠΟΙΝΗ

Μη καταβολή βεβαιωμένων χρεών για χρονικό διάστημα άνω των 4 μηνών, ποσού άνω των 5.000 ευρώ (συμπ/νων τόκων, προσαυξήσεων, μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών)

Φυλάκιση ως ένα (1) έτος

Μη καταβολή βεβαιωμένων χρεών για χρονικό διάστημα άνω των 4 μηνών, ποσού άνω των 10.000 ευρώ (συμπ/νων τόκων, προσαυξήσεων, μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών)

Φυλάκιση έξι (6) τουλάχιστον μηνών

Μη καταβολή βεβαιωμένων χρεών για χρονικό διάστημα άνω των 4 μηνών, ποσού άνω των 50.000 ευρώ (συμπ/νων τόκων, προσαυξήσεων, μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών)

Φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους

Μη καταβολή βεβαιωμένων χρεών για χρονικό διάστημα άνω των 4 μηνών, ποσού άνω των 150.000 ευρώ (συμπ/νων τόκων, προσαυξήσεων, μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών)

Φυλάκιση τουλάχιστων τριών (3) ετών

Page 11: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 2134/2005: «Ο ν. 2523/1997 «Διοικητικές και ποινικές κυρώσεις στη φορολογική νομοθεσία και άλλες διατάξεις» τυποποιεί ως εγκλήματα τρεις βασικές περιπτώσεις φοροδιαφυγής: α) τη μη υποβολή ή την υποβολή ανακριβούς δήλωσης εισοδήματος [άρθρο 17], β) τη μη απόδοση ΦΠΑ και άλλων παρακρατούμενων φόρων ή εισφορών [άρθρο 18], και γ) την έκδοση πλαστών ή εικονικών φορολογικών στοιχειών, την αποδοχή εικονικών και τη νόθευση τέτοιων στοιχείων [άρθρο 19]. Και τα τρία αυτά αδικήματα φοροδιαφυγής τα διαπλάσσει σε βαθμό πλημμελήματος και κακουργήματος, αναλόγως με το ύψος του ποσού που αποκρύφτηκε, παρακρατήθηκε ή της αξίας των εικονικών φορολογικών στοιχείων. » ΣτΕ 403/2005: «Προκειμένου για διαφορές από ασφαλιστικές εισφορές, φόρους, δασμούς, τέλη και συναφή δικαιώματα, πρόστιμα και λοιπές κυρώσεις, ως ποσό της διαφοράς νοείται το ποσό εισφοράς, φόρου κ.λ.π. χωρίς προσαυξήσεις και πρόσθετους φόρους που αμφισβητείται ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας»

Προσδιορισμός οφειλόμενου ποσού / Προσαυξήσεις;

Page 12: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 295/2007: «Το Δικαστήριο της ουσίας, όπως προκύπτει από τις πιο πάνω παραδοχές του, απέρριψε τους ισχυρισμούς του αναιρεσείοντος περί αδυναμίας του να προσκομίσει τα φορολογικά του βιβλία, όπως αυτός είχε υποχρέωση, κατά τον γενόμενο φορολογικό έλεγχο. Κατόπιν αυτού ο προσδιορισμός του φόρου έγινε σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 32 του Κώδικα Φορολογίας εισοδήματος (Ν. 2238/1994) .... Ο προσδιορισμός δε του εισοδήματος της επιχειρήσεως του αναιρεσείοντος, σύμφωνα με την πιο πάνω διάταξη του άρθρου 32 του Ν. 2238/94, δεν αποτελεί "κύρωση" ή επιβολή φόρου για πρόσθετο φορολογητέο εισόδημα, αλλά νόμιμο τρόπο προσδιορισμού του εισοδήματος των επιχειρήσεων, όταν είναι αδύνατος ο έλεγχος των φορολογικών βιβλίων, διότι αυτά δεν προσκομίζονται.»

Σε περίπτωση εικονικής επιχείρησης δεν μπορεί να λάβει χώρα εφαρμογή εξωλογιστικού υπολογισμού του οφειλόμενου φόρου στα εγκλήματα των άρθρων 17 και 18 ν.2523/1997 -> ΑΠ 1231/2010 (εμμέσως): εφόσον πρόκειται για εντελώς εικονική επιχείρηση δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής για τον προσδιορισμό του οφειλόμενου φόρου ο εξωλογιστικός υπολογισμός, ενώ τυχόν κρίση διοικητικού δικαστηρίου για το οφειλόμενο ύψος φόρου δεν θα δεσμεύει το ποινικό δικαστήριο, καθώς δεν θα υφίσταται καθόλου οφειλόμενος φόρος

Προσδιορισμός οφειλόμενου ποσού / Εξωλογιστικός προσδιορισμός φόρου

Page 13: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 1174/2011: «Η αμφισβήτηση του χρέους από τον υπόχρεο, όπως και ο ισχυρισμός του ότι έχει παραγραφεί και κατά συνέπεια εσφαλμένως έχει βεβαιωθεί, δεν ασκεί επιρροή, δεδομένου ότι ο υπόχρεος – οφειλέτης του Δημοσίου, στην περίπτωση αυτή οφείλει να ασκήσει τα νόμιμα μέσα, δηλαδή την προβλεπόμενη από το άρθρο 73 του Κώδικα Εισπράξεως Δημόσιων Έργων (Ν.Δ. 356/1974) ανακοπή για να εξαλειφθεί το χρέος και, αν αυτό δεν συμβεί, το χρέος θεωρείται υποστατό και ενεργό, η δε μη καταβολή του συνεπάγεται τις κυρώσεις του νόμου»

ΑΠ 1730/2011: «Ο ισχυρισμός του κατηγορουμένου ότι η απαίτηση του Δημοσίου δεν ήταν ληξιπρόθεσμη και εκκαθαρισμένη, γιατί είχε και αυτός ανταπαίτηση κατ’αυτού από την ίδια αιτία, ήταν αρνητικός της κατηγορίας και όχι αυτοτελής και το Δικαστήριο δεν υπεχρεούτο να απαντήσει ειδικώς επ’αυτού».

ΑΠ 797/2011: «Ο ισχυρισμός με τον οποίο αμφισβητείται ότι ορισμένα εκ των μη καταβληθέντων χρεών επισύρουν ποινικές κυρώσεις πλήττει την αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του δικαστηρίου της ουσίας.

Αμφισβήτηση της ύπαρξης, της νομιμότητας, του ύψους, κλπ του χρέους

Page 14: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 1231/2011: «Στις ως άνω διατάξεις...περιγράφεται η υποκειμενική υπόσταση των οικείων εγκλημάτων, κατά την οποία η παράλειψη υποβολής ή η υποβολή ανακριβούς δήλωσης φόρου εισοδήματος, ή η μη απόδοση ή ανακριβή απόδοση στο Δημόσιο του φόρου προστιθέμενης αξίας κλπ στοιχειοθετείται μόνο αν ο φορολογούμενος ενήργησε «προκειμένου να αποφύγει την πληρωμή φόρου εισοδήματος» ή προκειμένου να αποφύγει την πληρωμή φόρου

προστιθέμενης αξίας ή να πληρώσει λιγότερο φόρο. Από τη χρήση της θέσης «προκειμένου» στο κείμενο του νόμου, συνάγεται ότι στις περιπτώσεις αυτές διαπλάθεται έγκλημα υπερχειλούς υποκειμενικής υπόστασης (έγκλημα σκοπού) και ο φορολογούμενος πρέπει να ενεργεί με υπερχειλή δόλο (άρθρο 27 παρ.2 ΠΚ) και συγκεκριμένα θα πρέπει με την πράξη της υποβολής ανακριβούς δήλωσης ή την παράλειψη της υποβολής δήλωσης ή με τη μη απόδοση ή ανακριβή απόδοση φόρου προστιθέμενες αξίας, να αποκρύπτει καθαρά εισοδήματα, γνωρίζοντας, έστω και με την έννοια του ενδεχόμενου δόλου, και επιδιώκοντας να αποφύγει την πληρωμή του φόρου εισοδήματος ή του φόρου προστιθέμενης αξίας. Αν δεν υπάρχει ο ανωτέρω εγκληματικός σκοπός στο πρόσωπο του φορολογουμένου, δεν πληρούται η υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος και δεν στοιχειοθετούνται τα

αδικήματα των άρθρων 17 και 18 του ανωτέρω νόμου. Επομένως, θα πρέπει στην καταδικαστική απόφαση για τις ανωτέρω πράξεις να περιέχεται πλήρης και εμπεριστατωμένη αιτιολογία...κυρίως όμως να αιτιολογείται ο συγκεκριμένος σκοπός (αποφυγής πληρωμής φόρου εισοδήματος ή φόρου προστιθέμενης αξίας), ο οποίος πρέπει να αναφέρεται και να εξειδικεύεται ρητά και με σαφήνεια, αφού πρόκειται για στοιχείο της υποκειμενικής υπόστασης των αδικημάτων των άρθρων 17 και 18 του ν.2523/1997» (ΑΠ 267/2013, ΑΠ 1678/2008)

Ο δόλος στα φορολογικά αδικήματα

Page 15: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 65/2013: «Το έγκλημα της παραβάσεως του άρθρου 25 Ν. 1882/1990 που είναι πλημμέλημα, αφού τιμωρείται με ποινή φυλακίσεως (άρθρο 18 Π.Κ.), προϋποθέτει δόλο (πρόθεση), αφού δεν καθορίζεται υπό του άνω άρθρου το είδος της υπαιτιότητας. Εντεύθεν και δεν απαιτείται ειδική αιτιολογία του δόλου ούτε και στην περίπτωση που κάποιος καταδικάσθηκε για την παράβαση του άρθρου 25 παρ. 1 Ν. 1882/1990 και είχε κηρυχθεί προ της διαπράξεως του αδικήματος σε κατάσταση πτωχεύσεως, τα δε χρέη προς το Δημόσιο βεβαιώθηκαν μετά την κήρυξη της πτωχεύσεως, αφού και στην περίπτωση αυτή, ο δόλος εξυπακούεται ότι ενυπάρχει, στην θέληση παραγωγής των πραγματικών περιστατικών που απαρτίζουν την έννοια της αξιόποινης αυτής πράξεως, ενώ δεν υφίσταται υποχρέωση του δικαστηρίου να απαντήσει σε συναφή προς τα άνω ισχυρισμό του κατηγορουμένου, εφ` όσον αυτός δεν είναι αυτοτελής, κατά τις διατάξεις των άρθρων 170 παρ. 2 και 333 παρ. 2 Κ.Π.Δ., αλλά αρνητικός της κατηγορίας ισχυρισμός. (βλ. σχετ. Α.Π. 492/2011, Α.Π. 722/2010, Α.Π. 422/2010).» (ΑΠ 323/2011, ΑΠ 852/2011, ΑΠ 191/2013, ΑΠ 401/2013)

Ο δόλος στα φορολογικά αδικήματα

Page 16: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

παρ.6 «Οι ανωτέρω αυτουργοί και συνεργοί τιμωρούνται εφόσον κατά το χρόνο διάπραξης του αδικήματος είχαν την ιδιότητα αυτή και εφόσον γνώριζαν ή από την ιδιότητα τους και εν όψει των συγκεκριμένων περιστάσεων γίνεται φανερό ότι γνώριζαν τις πράξεις ή παραλείψεις, με τις οποίες εκπληρώθηκαν οι όροι των αδικημάτων του παρόντος.»

ΑΠ 168/2012: «Ειδικότερα, στο σκεπτικό δέχεται το Δικαστήριο της ουσίας ότι ο κατηγορούμενος ήδη αναιρεσειών, δεν κατέβαλε τα άνω χρέη προς το Δημόσιο υπό την ιδιότητα του νομίμου εκπροσώπου της ΑΕ...χωρίς να αναφέρεται ποια από τις ιδιότητες είχε ο κατηγορούμενος, δηλαδή αν ήταν Πρόεδρος του ΔΣ ή Διευθύνων Σύμβουλος κτλ της ως άνω ΑΕ ώστε να υπέχει ποινική ευθύνη, προκύπτει δε και ασάφεια και αντίφαση με την παραδοχή στο διατακτικό ότι ο κατηγορούμενος «όντας οφειλέτης του Δημοσίου» ήτοι ως οφειλέτης ατομικών χρεών δεν κατέβαλε τα χρέη αυτά»

α. 20 ν.2523/1997 «Αυτουργοί και συνεργοί»

Page 17: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 851/2013: «Ειδικότερα αιτιολογείται επαρκώς στο ανωτέρω σκεπτικό ότι ο αναιρεσείων ήταν

υπόχρεος για την υποβολή δήλωσης φόρου εισοδήματος και δήλωσης φόρου προστιθέμενης αξίας για την εταιρεία με την επωνυμία "......... ... .... ...... ........ ...", αφού το δικαστήριο δέχθηκε κατά την ανέλεγκτη αναιρετικά ουσιαστική του κρίση, ότι αυτός ασκούσε όλες τις διαχειριστικές πράξεις της εταιρείας και ήταν ουσιαστικός διαχειριστής αυτής. Παρά δε την έλλειψη στην προσβαλλόμενη απόφαση της πανηγυρικώς εκφράσεως "de facto" διαχειρίσεως της ΕΠΕ από τον αναιρεσείοντα, το Εφετείο, όπως προκύπτει από το σύνολο του σκεπτικού σε συνδυασμό με το διατακτικό της προσβαλλόμενης, δέχθηκε την "εν τοις πράγμασι" ουσιαστική διαχείριση της εταιρείας από τον αναιρεσείοντα, η δε παραδοχή αυτή ουσιαστικής ευθύνης του φυσικού προσώπου ως ουσιαστικού διαχειριστή της ως άνω εταιρείας, δεν αντίκειται στο νόμο, όπως αβάσιμα αιτιάται ο αναιρεσείων.»

ΑυτΤριμΠλημΑθ 4546/2014: κρίθηκε αθώος ο συνδιαχειριστής ΕΠΕ καθώς αποδείχθηκε ότι την πραγματική εξουσία διαχείρισης ασκούσε ο έτερος συνδιαχειριστής, για τον οποίο η υπόθεση έχει χωριστεί και εκκρεμει προς εκδίκαση.

α. 20 ν.2523/1997 «Αυτουργοί και συνεργοί»

Page 18: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΤριμΕφετΙωαννίνων 254/2010: «Ο κατηγορούμενος δεν υπέβαλε στην αρμόδια ΔΟΥ καταστάσεις ΦΠΑ και, συνεπώς, δεν απέδωσε το φόρο αυτο για το τελευταίο τρίμηνο του έτους 1997....Κατά τον έλεγχο αυτό, δεν βρέθηκαν τιμολόγια πώλησης για το παραπάνω χρονικό διάστημα, ούτε άλλα παραστατικά στοιχεία σχετικά με τις πωλήσεις του χρονικού αυτού διαστήματος, με συνέπεια να μην καταστεί δυνατός ο προσδιορισμός του, πράγματι, βάσει των πωλήσεων αυτών, οφειλόμενου ΦΠΑ. Για το έτος 1998 βρέθηκαν τιμολόγια πωλήσεων τα οποία όμως κρίθηκαν από τα φορολογικά όργανα εικονικά.....Ο ΦΠΑ δηλαδή που όφειλε ο κατηγορούμενος βάσει των εικονικών τιμολογίων ήταν μεγαλύτερος εκείνου που θα όφειλε βάσει των πραγματικών πωλήσεων του....τα παραπάνω ποσά για τα οποία κατηγορείται ο κατηγορούμενος δεν αποτελούν ΦΠΑ κατά την έννοια του νόμου 2523/1997, με τον οποίο παραπέμπεται. Και τούτο, διότι, κατά την αληθινή έννοια του νόμου αυτού ΦΠΑ, η μη απόδοση του οποίου συνιστά ποινικό αδίκημα, είναι εκείνος που προκύπτει από τις πραγματικές πωλήσεις του επιτηδευματία...και όχι εκείνος που υπολογίζεται θεωρητικά. Άλλωστε, ο τελευταίος δεν αποτελεί ΦΠΑ, αλλά, στην πραγματικότητα, οικονομική κύρωση που επιβάλλουν τα αρμόδια φορολογικά όργανα, επειδή ο επιτηδευματίας δεν κατέθεσε τις καταστάσεις ΦΠΑ και δεν διατήρησε τα παραστατικά των πωλήσεων του....να κηρυχθεί αθώος....»

Μη απόδοση (μη) εισπραχθέντος ΦΠΑ

Page 19: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΠεντΕφΑθηνών 3313/2011: «Πρέπει όμως να κηρυχθεί αθώος της μη καταβολής ΦΠΑ, για το χρονικό διάστημα από 1-10-1998 έως 31-12-1999, καθόσον ο φόρος αυτός, η απόδοση του οποίου συνιστά ποινικό αδίκημα, είναι εκείνος που προκύπτει από τις πραγματικές πωλήσεις του επιτηδευματία και όχι εκείνος που προσδιορίζεται θεωρητικά (εξωλογιστικά), άλλωστε ο τελευταίος δεν αποτελεί ΦΠΑ αλλά στην πραγματικότητα, οικονομική κύρωση που επιβάλλουν τα αρμόδια φορολογικά όργανα. Σε κάθε περίπτωση δεν αποδίδεται στον κατηγορούμενο, για το χρονικό διάστημα 1998-1999, η παράλειψη υποβολής δηλώσεων ΦΠΑ, όπως για το διάστημα του έτους 2000, αλλά ότι οι υποβληθείσες ήταν ανακριβείς, άποψη στην οποία κατέληξε το ελεγκτικό όργανο, διότι ο κατηγορούμενος δεν επέδειξε τα παραστατικά των πωλήσεων του, με αποτέλεσμα και από την άποψη αυτή να μην αποδεικνύεται το μέγεθος του παρακρατηθέντος και μη αποδοθέντος ποσού και συνακόλουθα η τέλεση του συγκεκριμένου αδικήματος».

Ομοίως και η ΜονΕφΚακΠειρ 487-504/2014

-> ΑΠΟΦ ΠΟΛ 1214 (ΦΕΚ Β2601/2014) «Ειδικό καθεστώς καταβολής ΦΠΑ κατά τον χρόνο είσπραξης σύμφωνα με το άρθρο 39 β’ του Κώδικα ΦΠΑ»

Μη απόδοση (μη) εισπραχθέντος ΦΠΑ

Page 20: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 9/2014: «Με αυτά που δέχθηκε το Δικαστήριο της ουσίας δεν διέλαβε στην προσbαλλόμενη απόφαση την απαιτούμενη....ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, η οποία στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ανεπαρκής, διότι, αφενός μεν δεν ατιολογείται γιατί δέχθηκε, ότι τα πραγματικά περιστατικά, που προέκυψαν από τη διαδικασία στο ακροατήριο, συγκροτούν το έγκλημα της υπεξαιρέσεως και όχι το έγκλημα της φοροδιαφυγής του άρθρου 18 Ν.2523/1997, το οποίο, ως ειδικό, σύμφωνα με τα εκτεθέντα στην προηγηθείσα νομική σκέψη, κατισχύει, αφού, κατά τα γενόμενα δεκτά στο σκεπτικό της ως άνω απόφασης, η μόνη συγκεκριμένη ζημία του Δημοσίου και η αντίστοιχη ωφέλεια του αναιρεσείοντος, από την εκ μέρους του τελευταίου (αναιρεσείοντος) παράνομη ιδιοποίηση του εισπραχθέντος για λογαριασμό του πρώτου (Δημοσίου) ΦΠΑ, προέρχονταν από τη μη απόδοση του εν λόγω φόρου, τον οποίο αυτός, από κοινού με τους αναφερόμενους συναυτουργούς, εισέπραξε από τη διάθεση στην αγορά....»

Σχέση μη απόδοσης ΦΠΑ (α.18) + Υπεξαίρεσης

Page 21: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 990/2012, ΑΠ 659/2011: Η πτώχευση του οφειλέτη ασκεί έννομη επιρροή επί της ποινικής ευθύνης του υποχρέου, υπό την προϋπόθεση ότι η κήρυξη της πτώχευσης έλαβε χώρα πριν από τη βεβαίωση του χρέους ή το ληξιπρόθεσμο αυτού, εν όψει του ότι, το μεν κατ’άρθρο 2 του ΑΝ 635/1937 ο πτωχεύσας στερείται αυτοδικαίως της διοικήσεως της πτωχευτικής περιουσίας και είναι άκυρη ως προς την ομάδα των πιστωτών κάθε δικαιοπραξία αυτού που αφορά την πτωχευτική περιουσία, το δε κατ’άρθρο 679 αρ.4 του ΕμπΝ καθιερώνεται ποινική ευθύνη του πτωχού στην περίπτωση πληρωμής των πιστωτών του μετά την ημέρα παύσεως των πληρωμών.

ΑΠ 1045/2013, ΑΠ 204/2013, ΑΠ 704/2012: Εφόσον δεν προκύπτει ποια ήταν η πορεία της πτωχευτικής διαδικασίας μετά το έτος που κηρύχθηκε αυτή και ποια ήταν η κατάσταση της εταιρείας όταν κατέστησαν ληξιπρόθεσμες οι οφειλές της, ώστε να κριθεί αν είχε τη δυνατότητα πληρωμής των χρεών ο κατηγορούμενος, δεν αίρεται ο δόλος.

Πτώχευση + Φορολογικά Αδικήματα

Page 22: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 2618/2008 (εμμέσως):

- Αν ο φορολογούμενος δήλωσε ο ίδιος στη Γραμματεία του Πρωτοδικείου την αδυναμία να προβεί στην πληρωμή των χρεών του τότε η οφειλή φόρου που αφορά το μεταγενέστερο διάστημα δεν επικαλύπτεται από δόλο.- Αν όμως η κήρυξη της κατάστασης πτώχευσης του έγινε με αίτηση πιστωτή του επειδή ο φορολογούμενος μολονότι δεν ήταν σε θέση να εξοφλήσει τους δανειστές του συνέχισε τη δραστηριότητα του και λόγω μη πληρωμής τους κηρύχθηκε σε πτώχευση μετά από δικονομική πρωτοβουλία κάποιου από τους δανειστές του, τότε η πτώχευση δεν επηρεάζει την ευθύνη του για τα αδικήματα που τυποποιούνται στα άρθρα 17 και 18 ν.2523/1997.

Πτώχευση + Φορολογικά Αδικήματα

Page 23: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 168/2012: «...δεν αιτιολογείτια ειδικώς και εμπεριστατωμένως η συνδρομή του στοιχείου του δόλου του κατηγορουμένου, διότι ενώ το δικαστήριο, προς αντίκρουση σχετικού αρνητικού της κατηγορίας ισχυρισμού, δέχθηκε ότι η παραπάνω Ανώνυμη Εταιρεία κηρύχθηκε σε κατάσταση πτώχευσης με ημερομηνία παύσεως των πληρωμών της ...(ήτοι προς της βεβαιώσεως των χρεών) και επομένως ο κατηγορούμενος δεν είχε την προς τούτο εξουσία διοικήσεως της εταιρείας και δεν μπορούσε να καταβάλει τα οφειλόμενα χρέη προς το Δημόσιο, εν συνεχεία δέχθηκε το Δικαστήριο ότι «δεν αποδείχθηκε ότι ο ίδιος κατηγορούμενος στη διάρκεια που είχε τη διαχείριση και διοίκηση της πτωχεύσασας εταιρείας δεν είχε τη δυνατότητα να εξοφλήσει τα επίδικα χρέη....», με την παραδοχή δε αυτή, ερμήνευση και εφήρμοσε εσφαλμένα τις ουσιαστικές ποινικές διατάξεις....»

Πτώχευση + Φορολογικά Αδικήματα

Page 24: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

-η έλλειψη δόλου

- η πτώχευση του κατηγορουμένου

- η συνδρομή κατάστασης ανάγκης που αποκλείει τον καταλογισμό ή το άδικο

- η συγγνωστή νομική πλάνη

- ελαφρυντικές περιστάσεις

Υπερασπιστικοί Ισχυρισμοί

Page 25: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΜονΠλημμΘεσσαλ 14813/2013: «....προέκυψε από τα ως άνω αποδεικτικά στοιχεία ότι ο κατηγορούμενος επιθυμώντας να καταβάλει το παραπάνω ποσό, που από αντικειμενική δυσκολία δεν κατέβαλε εμπρόθεσμα, καθόσον η επιχείρηση τυπογραφείου που διατηρεί με 17 άτομα προσωπικό δέχθηκε πλήγμα από την οικονομική κρίση το 2011, αφού της οφείλονται ανείσπρακτα τιμολόγια του έτους αυτού, ύψους 700.000 ευρώ, τα οποία εξέδωσε σε αγοραστές πελάτες της, με συνέπεια αφενός μεν να μην εισπράξει το αντιστοιχούν σε αυτά ποσό του ΦΠΑ και αφετέρου να πρέπει να το καταβάλει στο Δημόσιο, υπέβαλε στις 28-8-2013 αίτημα για ρύθμιση της οφειλής αυτής στην αρμόδια ΔΟΥ...το οποίο έγινε δεκτό και ο κατηγορούμενος έχει ήδη καταβάλει τριες από τις 47 συνολικά δόσεις....Με βάση τα παραπάνω από κανένα αποδεικτικό στοιχείο δεν προέκυψε ότι ο κατηγορούμενος ενήργησε με δόλο αλλά και με σκοπό να αποφύγει την πληρωμή φόρου προστιθέμενης αξίας αλλά αντίθετα είχε την πρόθεση να τον καταβάλει και από αντικειμενική αδυναμία δεν τον κατέβαλε το 2011, γι’αυτό άλλωστε προέβη σε ρύθμιση της οφειλής του μόλις άρχισε να ανακάμπτει εν μέρει και επειδή το αδίκημα της μη απόδοσης ΦΠΑ απαιτεί άμεσο δόλο πρώτου βαθμού, που δεν συντρέχει στο πρόσωπο του κατηγορουμένου, πρέπει αυτός να κηρυχθεί αθώος της πράξης του άρθρου 18 παρ.1 β’ του ν.2523/1997».

Αθώωση λόγω έλλειψης δόλου

Page 26: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΜονΠλημΡεθύμνης 3938/2013: «...καθίσταται σαφές ότι κατά το χρονικό διάστημα που δεν ήταν ο κατηγορούμενος συνεπής με τις φορολογικές υποχρεώσεις του, αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας που είχαν θέσει σε άμεσο και παρόντα κίνδυνο τη ζωή του και σωματική του ακεραιότητα, για την αντιμετώπιση των οποίων έπρεπε να υποβληθεί σε δαπανηρές ιατρικές επεμβάσεις και να απέχει από την εργασία του. Αποτέλεσμα τούτων ήταν να μειωθούν κατά πολύ τα εισοδήματα του, λόγω της αποχής από την εργασία του κατά τα ανωτέρω, αλλά και να υποβληθεί σε μεγάλες δαπάνες, με περαιτέρω αποτέλεσμα να αδυνατεί να ανταποκριθεί στις φορολογικές του υποχρεώσεις και να τελέσει το αδίκημα της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο. Ωστόσο, η βλάβη που προκάλεσε με την μη καταβολή των οφειλών του προς το Δημόσιο, ήταν κατά το είδος και τη σπουδαιότητα σημαντικά κατώτερη από την βλάβη που απειλήθηκε, ήτοι την απώλεια της ζωής του και της σωματικής του ακεραιότητας. Επομένως, εφόσον ο κίνδυνος ήταν αναπότρεπτος με άλλα μέσα, πρέπει να κηρυχθεί αθώος λόγω συνδρομής κατάστασης ανάγκης που αίρει τον άδικο χαρακτήρα της πράξης.»

Αθώωση λόγω κατάστασης ανάγκης (25ΠΚ)

Page 27: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΜονΠλημΠειραία 469/2013 :Αθώωση κατηγορουμένου για μη καταβολή χρεών προς το Δημόσιο λόγω συγγνωστής νομικής πλάνης, εφόσον είχε ασκήσει προσφυγές και αιτήσεις αναστολής κατά των σχετικών πράξεων της φορολογικής αρχής και είχαν γίνει δεκτές οι αιτήσεις αναστολής. Ειδικότερα «Ο κατηγορούμενος δεν ήταν υπόχρεος προς πληρωμή του αναφερόμενου χρέους, λόγω αναστολής της είσπραξης του, σύμφωνα με της προαναφερόμενες αποφάσεις αναστολής εκτέλεσης των διοικητικών πράξεων, προ του ληξιπρόθεσμου της οφειλής, και έτσι δικαιολογείται το συγγνωστό της πλάνης του: αίροντας τον καταλογισμό του και ειδικότερα αποκλείοντας το δόλο του. Με βάση τα ανωτέρω γίνεται πλέον φανερό ότι ο κατηγορούμενος δεν τέλεσε το αδίκημα για το οποίο κατηγορείται και πρέπει να κριθεί ατιμώρητος λόγω συνδρομής στο πρόσωπο του συγγνωστής νομικής πλάνης κατ’άρθρο 31 παρ.2 ΠΚ.»

Αθώωση λόγω συγγνωστής νομικής πλάνης (31 παρ.2ΠΚ)

Page 28: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 364/2013: Απόρριψη ελαφρυντικού προτέρου εντίμου βίου καθώς δεν αρκεί το λευκό ποινικό μητρώο ούτε η συνήθης συμπεριφορά. Απόρριψη και των ελαφρυντικών της μεταγενέστερης καλής συμπεριφοράς και των μη ταπεινών αιτίων.Αναγνώριση του ελαφρυντικού της ειλικρινούς μετάνοιας λόγω μερικής εξόφλησης των οφειλόμενων χρεών ≠ ΑΠ 21/2014: Δεν αρκεί η ανεπιτυχής προσπάθεια ρύθμισης του χρέους του αλλά θα έπρεπε να έχει καταβάλει έστω και μέρος της οφειλής του ΑΠ 253/2013: Αναγνώριση της ελαφρυντικής περίστασης της ειλικρινούς μετάνοιας λόγω καταβολής μέρους του χρέους και υπόδειξης ακινήτου προς κατάσχεση από τη ΔΟΥ (α.84 παρ.2δ’ΠΚ) ΑΠ 1231/2011, ΑΠ 1717/2010: Αναγνώριση της ελαφρυντικής περίστασης των μη ταπεινών αιτίων (α.84 παρ.2β’ΠΚ) ΑΠ 210/2014: Αναγνώριση της ελαφρυντικής περίστασης της μετέπειτα καλής συμπεριφοράς (α.84 παρ.2ε’ΠΚ) ΑΠ 851/2013: Αναιτιολόγητη απόρριψη της ελαφρυντικής περίστασης της μετέπειτα καλής συμπεριφοράς

Ελαφρυντικές Περιστάσεις (84 παρ.2 ΠΚ)

Page 29: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

1) Να προσκομίζεται υποχρεωτικώς μαζί με τη μηνυτήρια αναφορά:-Πίνακας εκκαθαριστικών τελευταίων ετών του κατηγορουμένου (πριν τη δημιουργία των χρεών και μετά)- Ε9

2) Να καταστεί υποχρεωτική η εμφάνιση του μάρτυρα της ΔΟΥ (≠ α.25 παρ.8 ν.1882/1990)

3)Υποχρεωτική αναγνώριση της ελαφρυντικής περίστασης του προτέρου εντίμου βίου εφόσον ο κατηγορούμενος: α) έχει λευκό ποινικό μητρώο β) είναι φορολογικώς ενήμερος γ) είναι ασφαλιστικώς ενήμερος

Προτάσεις

Page 30: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 357/2013: «...ο κατηγορούμενος και ήδη αναιρεσειών...καταδικάστηκε κατ’έφεση, για μη καταβολή χρεών προς το Δημόσιο .... ο αναιρεσειών καταδικάστηκε και πάλι για τις ίδιες ως άνω μερικότερες πράξεις της μη απόδοσης των ίδιων ως άνω ποσών ΦΠΑ στο Δημόσιο κατά τις ίδιες χρονικές περιόδους, αλλά υπό τον νομικό χαρακτηρισμό της μη αποδόσεως ΦΠΑ προς το Δημόσιο, κατ’εξακολούθηση....Τοιουτοτρόπως, το Τριμελές Πλημμελειοδικείο...καταδικάζοντας τον αναιρεσείοντα με την προσβαλλόμενο απόφαση του, για πράξη για την οποία είχε προηγουμένως καταδικαστεί αμετακλήτως με την **** απόφαση, παραβίασε τις περί δεδικασμένου διατάξεις του άρθρου 57 του ΚΠΔ και αναιρετέα κατέστησε την απόφαση του....»

Δεδικασμένο - Εκκρεμοδικία

Page 31: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 446/2014 : «Από τις παραπάνω διατάξεις (α.25 ν.1882/1990, α.18 ν.2523/1997) συνάγεται ότι και οι δύο παραβάσεις προβλέπονται από τις ίδιες διατάξεις του ν.2523/1997, που αντικατέστησε το Ν.1882/1990, συγκροτούνται από τα ίδια ακριβώς πραγματικά περιστατικά, τα οποία τελούν σε αδιάσπαστη ενότητα τόπου, χρόνου, τρόπου τέλεσης και υλικού αντικειμένου, τυποποιούνται με τον ίδιο τρόπο, όχι μόνο ως προς την αντικειμενική, αλλά και ως προς την υποκειμενική τους υπόσταση, αφού για την τεκμηρίωση και των δύο απαιτείται η συνδρομή του υποκειμενικού στοιχείου του δόλου, φέρουν τον ίδιο νομικό χαρακτηρισμό (φοροδιαφυγή) και αφορούν την προστασία του ίδιου έννομου αγαθού (διασφάλιση των δικαιωμάτων του Δημοσίου και ότι αφορά τη μη απώλεια εσόδων από φόρους κτλ δικαιώματα). Διαφέρουν μόνο ως προς το είδος και το ύφος της ποινής, διαφοροποίηση η οποία δεν αναιρεί την ταυτότητα των παραβάσεων, ως προϋπόθεση για την εφαρμογή του άρθρου 57 του ΚΠΔ. Στην έννοια λοιπόν της φοροδιαφυγής που θεσπίζεται με το άρθρο 25 παρ.1 του ν.1882/1990, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 23 παρ.1 του ν.2523/1997, περιλαμβάνεται και η μη απόδοση του αναλογούντος φόρου προστιθέμενης αξίας, ως ειδικότερη μορφή φοροδιαφυγής....Με βάση τα ανωτέρω....το δικαστήριο της ουσίας με το να απορρίψει την ένσταση περί δεδικασμένου, την οποία προέβαλε ο κατηγορούμενος, αν και συνέτρεχαν οι προς τούτο νόμιμες προϋποθέσεις, παραβίασε τη διάταξη του άρθρου 57 του ΚΠΔ και αναιρετέα κατέστησε την απόφαση του.....»

Δεδικασμένο - Εκκρεμοδικία

Page 32: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 558/2014: Τα εγκλήματα της φοροδιαφυγής στο ΦΠΑ και λοιπούς παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους, και της μη καταβολής χρεών στο Δημόσιο, αποσκοπούν στον κολασμό διαφορετικών συμπεριφορών και κατά την αντικειμενική και κατά την υποκειμενική τους υπόσταση, και συρρέουν μεταξύ τους αληθινά. Εκ της καταδίκης για μη καταβολή χρεών στο Δημόσιο δεν παράγεται δεδικασμένο για το αδίκημα της φοροδιαφυγής στο ΦΠΑ για την αυτή περίοδο και οικονομική αιτία, ελλείψει ταυτότητας πράξεως.

Δεδικασμένο - Εκκρεμοδικία

Page 33: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

α.21 παρ.2 ν.2523/1997: «Η ποινική δίωξη ασκείται αυτεπάγγελτα....α) Η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται αμέσως με την ολοκλήρωση του ελέγχου...ανεξάρτητα εάν έχει ασκηθεί προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου: αα) στην περίπτωση β’ της παρ.2 του άρθρο 17, εφόσον ο Εισαγγελέας Οικονομικού Εγκλήματος παραγγείλει την άμεση άσκηση ποινικής δίωξης (εισόδημα – κακούργηματική περίπτωση) ββ) στις περιπτώσεις α’ και β’ της παρ.1 του άρθρου 18, εφόσον ο φορολογικός έλεγχος έχει διαταχθεί για την ημερομηνία που διενεργήθηκε, με ειδική εντολή ελέγχου του Υπουργού Οικονομικών (ΦΠΑ-πλημμεληματικές περιπτώσεις) γγ) στην περίπτωση γ’ της παραγράφου 1 του άρθρου 18 (ΦΠΑ-κακούργημα) δδ) στην περίπτωση β’ της παρ.1 του άρθρου 19 και (εικονικά-κακούργημα) εε) στις περιπτώσεις της παραγράφου 5 του άρθρου 19, εφόσον το πλήθος των μη εκδοθέντων παραστατικών στοιχείων είναι πλέον των δέκα ή υπερβαίνουν σε αξία τα 500 ευρώ»

Άσκηση π.δ. + διοικητική διαδικασίαΔΕΝ απαιτείται οριστικοποίηση της φορολογικής εγγραφής

Page 34: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

α.21 παρ.2β’ ν.2523/1997: «Η μηνυτήρια αναφορά υποβάλλεται μέσα σε ένα (1) μήνα από την πάροδο άπρακτης της προθεσμίας διοικητικής επίλυσης της διαφοράς....και ανεξάρτητα αν κατά της απόφασης αυτής ή της πράξης ασκήθηκε προσφυγή ενώπιον του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου: αα) στις περιπτώσεις α’ και β’ της παρ.1 του άρθρου 18, εφόσον ο φορολογικός έλεγχος δεν έχει διαταχθεί με ειδική εντολή του Υπουργού Οικονομικών (ΦΠΑ-πλημμέλημα)

ββ) στην περίπτωση του πρώτου εδαφίου και την περίπτωση α’ της παρ.1 του άρθρου 19 (εικονικά-πλημμέλημα) και γγ) στις περιπτώσεις της παρ.5 του άρθρου 19, εφόσον το πλήθος των μη εκδοθέντων παραστατικών στοιχείων δεν υπερβαίνει τα δέκα ή δεν υπερβαίνει σε αξία τα 500 ευρώ.»

Άσκηση π.δ. + διοικητική διαδικασίαΑπαιτείται παρέλευση προθεσμίας διοικητικής επίλυσης

Page 35: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

α.21 παρ.2 ν.2523/1997: «Η ποινική δίωξη δεν αρχίζει πριν από την τελεσίδικη κρίση του διοικητικού δικαστηρίου στην προσφυγή που ασκήθηκε ή σε περίπτωση μη άσκησης προσφυγής πριν από την οριστικιποίηση της φορολογικής έγγραφης με την πάροδο της νόμιμης προθεσμίας για την άσκηση προσφυγής κατά της εγγραφής αυτής:

αα) στην περίπτωση α’ της παρ.2 του άρθρου 17 (εισόδημα-πλημμέλημα), ββ) στην περίπτωση β’ της παρ.2 του άρθρου 17, εφόσον δεν παραγγέλθηκε η άμεση άσκηση ποινικής δίωξης από τον Εισαγγελέα Οικονομικού Εκλήματος. (εισόδημα-κακούργημα)»

Άσκηση π.δ. + διοικητική διαδικασίαΑπαιτείται οριστικοποίηση της φορολογικής εγγραφής

Page 36: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΣυμβΠλημΑθ 5152/2013 «Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι από την έναρξη ισχύος του Ν.2523/1997 (αρ.21 παρ.2, 4) επιβάλλεται ως αναγκαίος όρος για τη νομότυπη δίωξη του εγκλήματος της παράλειψης υποβολής ή ανακριβούς υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (του αρ.17), στην μεν περίπτωση που έχει ασκηθεί από τον υπόχρεο προσφυγή κατά της διαπιστωθείσας φορολογικής παράβασης, η προηγούμενη επί της προσφυγής τελεσίδικη κρίση του αρμόδιου δικαστηρίου, στη δε περίπτωση που δεν ασκήθηκε τέτοια προσφυγή, η οριστικοποίηση της φορολογικής παράβασης, ο δε προϊστάμενος της αρμόδιας δημόσιας υπηρεσίας υποβάλλει σχετική μήνυση στην αρμόδια εισαγγελική αρχή, εφόσον δεν ασκήθηκε προσφυγή κατά του οικείου φύλλου ελέγχου (το οποίο διατηρήθηκε και με το αρ.16 παρ.4 Ν.3888/2010 που αντικατέστησε το πρώτο εδ. της παρ.4 του αρ.21 Ν.2523/1997, ενώ διατηρήθηκε και με το άρ.3 Ν.3943/2011, εκτός της περίπτωσης που παραγγέλλεται η άσκηση ποινικής δίωξης από τον Εισαγγελέα Οικονονομικού Εγκλήματος), η δε έλλειψη της προϋπόθεσης αυτής συνιστά λόγο διακωλυτικό της ποινικής δίωξης, σε περίπτωση δε άσκησης της, την καθιστά απαράδεκτη (ΑΠ 827/2007, ΑΠ 831/2007, κ.α.)»

Άσκηση π.δ. + διοικητική διαδικασίαΑπαιτείται οριστικοποίηση της φορολογικής εγγραφής

Page 37: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΔιατΕισΕφ 133/2014 «...όμως η ασκηθείσα, νομοτύπως και εμπροθέσμως ενώπιον του αρμόδιου Διοικητικού Δικαστηρίου, και, εν προκειμένω, του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, προσφυγή κατά του ανωτέρω φύλλου ελέγχου προσδιορισμού φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, συνεπάγεται την μη οριστικοποίηση της φορολογικής εγγραφής, προϋπόθεση αναγκαία, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα στο νομικό μέρος της παρούσας, για την άσκηση ποινικής δίωξης για την αξιόποινη πράξη της φοροδιαφυγής με υποβολή ανακριβούς δήλωσης στην φορολογία εισοδήματος (άρθρο 17 παρ.2α’ Ν.2523/1997), αφού αυτή (οριστικοποίηση) θα επέλθει πλέον με την τελεσίδικη κρίση του διοικητικού δικαστηρίου επί της ασκηθείσης προσφυγής, με συνέπεια η ασκηθείσα, στην προκειμένη περίπτωση, ποινική δίωξη να είναι απαράδεκτη, αφού η ανωτέρω προσφυγή εκκρεμεί ακόμη προς εκδίκαση ενώπιον του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών.»

Άσκηση π.δ. + διοικητική διαδικασίαΑπαιτείται οριστικοποίηση της φορολογικής εγγραφής

Page 38: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 206/2013: «Η προϋπόθεση όμως αυτή (οριστικοποίηση φορολογικής εγγραφής), η οποία ως εισάγουσα ρύθμιση ευμενέστερη για τον δράστη των εγκλημάτων αυτών, εφαρμόζεται, κατά το άρθρο 24 του Ν2523/1997, και επί εκείνων που τελέσθηκαν πριν από την ισχύ του, δεν απαιτείται προκειμένου περί των εγκλημάτων, τα οποία συνίστανται στην παραβίαση της προθεσμίας καταβολής των χρεών προς το Δημόσιο και τρίτους, που είναι βεβαιωμένα στις αρμόδιες υπηρεσίες του και συνεπώς για τη δίωξη αυτών δεν απαιτείται η προηγούμενη οριστικοποίηση της φορολογικής παραβάσεως, αλλά ούτε, σε περιπτώσεις που ασκείται προσφυγή από τον υπόχρεο, η τελεσίδη επί της προσφυγής απόφαση του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου....Για τον ίδιο λόγο η τυχόν άσκηση προσφυγής και η συνεπεία αυτής αναστολη της καταβολής των χρεών δεν ασκεί καμία έννομη επιρροή στο αξιόποινο του ως άνω εγκλήματος, ούτε βεβαίως οδηγεί στην αθώωση του κατηγορουμένου, αφού από καμία διάταξη νόμου δεν προβλέπεται τέτοιος τρόπος άρσεως του αδίκου ή εξαλείψεως του αξιοποίνου του εν λόγω εγκλήματος. Άλλωστε θα ήταν εντελώς άτοπο σε κάθε περίπτωση ασκήσεως προσφυγής εναντίον καταλογιστικής του χρέους πράξεως να οδηγείται το δικαστήριο σε αθώωση του προσφεύγοντος κατηγορουμένου, αφού έτσι θα ετίθετο εκπδδών ο σκοπός για τον οποίο θεσπίστηκε η διάταξη του άρθρου 25 Ν.1882/1990.» [ΑΠ 846/2013, 16/2010, 432/2010]

Άσκηση π.δ. + διοικητική διαδικασίαΧρέη στο Δημόσιο (α.25 1882/1990)

Page 39: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΣυμβΠλημΠειρ908/2013: Προκειμένου περί φορολογικών παραβάσεων, προβλέπεται, στην διάταξη 24 παρ.2 του Ν.2523/1997, ότι, σε περίπτωση διοικητικού ή δικαστικού ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο ολικής περαίωσης της διαφοράς, δεν εφαρμόζονται οι ποινικές διατάτων των αρ.17-21 του Ν.2523/1997 και η εκάστοτε πράξη καθίσταται πλέον ανέγκλητη, λόγω καταργήσεως του αξιόποινου.«Επιτεύχθηκε όμως στη συνέχεια, και συγκεκριμένα με τα δέκα (10) τον αριθμό από 11-5-2011 πρακτικά – πράξεις διοικητικής επίλυσης της διαφοράς, διοικητική επίλυση της διαφοράς μεταξύ του Προϊσταμένου της ΔΟΥ...και της οφειλέτιδος εταιρείας, καταβλήθηκε δε στις 10-5-2011, στο Δημόσιο, από τον νόμιμο εκπρόσωπο της δεύτερης, το χρηματικό ποσό...., το οποίο αποτελεί το 1/5 της ανερχόμενης πλέον στο ποσό των ....επίδικης οφειλής....»

Διοικητικός/Δικαστικός συμβιβασμός – α.24 παρ.2 Ν.2523/1997

Page 40: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

α.25 παρ.1 Ν.2523/1997: «Χρόνος τέλεσης του αδικήματος είναι το χρονικό διάστημα από την παρέλευση των τεσσάρων μηνών μέχρι τη συμπλήρωση χρόνου αντίστοιχου με το 1/3 της κατά περίπτωσης προβλεπόμενης προθεσμίας παραγραφής».

1/2011 ΕγκΕισΑΠ «η συμβατότητα της ρύθμισης με τα άρθρα του Συντάγματος θα κριθεί στην πράξη από τα δικαστήρια»

ΠλημμΚατερ 196/2014: «Με το περιεχόμενο της όμως αυτό η εν λόγω διάταξη αντίκειται...στους ορισμούς της διάταξης του άρθρου 7 παρ.1 του Συντάγματος, αφενός διότι προκαλεί σύγχυση ως προς τον ορισμό των στοιχείων της νομοτυπικής μορφής του υπό κρίση εγκλήματος, με αποτέλεσμα να μην προσδιορίζεται κατά τρόπο σαφή και κατηγορηματικό ο χρόνος ολοκλήρωσης αυτού και αφετέρου διότι επεκτείνει τον αξιόποινο χαρακτήρα της αξιόποινης συμπεριφοράς του δράστη πέρα από τα στοιχεία της τυποποιούμενης ως έγκλημα πράξης του....Με την πρωτοβουλία του αυτή ο νομοθέτης επέκτεινε την έννοια του αυτοφώρου για το συγκεκριμένο αδίκημα, χωρίς ωστόσο να συντρέχουν οι προϋποθέσεις που δικαιολογούν την απόδοση του χαρακτηρισμού αυτού, καθώς από τη μία καταλύεται πλέον το στοιχείο της εγγύτητας μεταξύ του χρονικού σήμειου της τέλεσης της πράξης και του χρόνου εκδίκασης αυτής και από την άλλη δεν υφίσταται το στοιχείο της ευχερούς και ταχείας συλλογής του σχετικού αποδεικτικού υλικού....παραβιάζει τις διατάξεις των άρθρων 5 παρ.1, 6 παρ.3, 7 παρ.1, 20 παρ.1 και 25 παρ.1 1 του Συντάγματος σε συνδυασμό με εκείνη του άρθρου 6 παρ.1, 2 και 3 της ΕΣΔΑ.»

Αυτόφωρη Διαδικασία

Page 41: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΑΠ 778/1998 «Η ‘μηνυτήρια αναφορά’ δεν είναι έγκληση κατά την έννοια των άρθρων 46 και 50 του ΚΠΔ αλλά συνιστά την από το άρθρο 41 του ΚΠΔ προβλεπόμενη αίτηση δίωξης και μπορεί να υποβληθεί οποτεδήποτε, αρκεί να μην έχει παραγραφεί η καταγγελόμενη πράξη.»

ΕγκΕισΑΠ 6/2011: Ο Αντεισαγγελέας του ΑΠ συνιστά στους «Εισαγγελείς Πρωτοδικών να συνιστούν στα πρόσωπα που αναφέρονται στο άρθρο 21 παρ.1 του Ν.2523/1997 να αποφεύγουν την πρακτική της ταχυδρομικής αποστολής των περί ων ο λόγος αναφορών, αλλά να τις καταθέτουν όπως επιβάλλοη τα αρ.41 και 148 και επομ. του ΚΠΔ., προκειμένου να αποφευχθούν ανεπιθύμητες καταστάσεις στο μέλλον»

Η νομική φύση της μηνυτήριας αναφοράς του άρθρου 21 Ν.2523/1997

Page 42: Pwp î‘î î‘î£î¤î‘î£îÿî îÿî¥î›îÿî£ -î¦îÿî¡îÿî›îÿî“î™îšîÿ  î-î‘î¥î î›î™îÿ 14-3-2015

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣΣΚΟΥΦΑ 60Α, ΑΘΗΝΑ – www.dalaw.gr

Τίτλος Slide ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣΔΙΚΗΓΟΡΟΣ LLM