PUSTYNIE I ICH MIESZKAŃCY - CEN KoszalinSposoby zwierząt na przetrwanie wysokich temperatur: Są...
Transcript of PUSTYNIE I ICH MIESZKAŃCY - CEN KoszalinSposoby zwierząt na przetrwanie wysokich temperatur: Są...
PUSTYNIE I ICH MIESZKAŃCY(opracowała Anna Kimak-Cysewska, 2017)
CECHY ŚRODOWISKA PUSTYŃ: Bardzo mała ilość opadów (do ok. 50 mm/rok) Wysokie temperatury powietrza Znaczne dobowe amplitudy temperatury Brak zwartej szaty roślinnej Stosunkowo ubogi świat organizmów żywych
Życie w upale
* w dzień nawet w cieniu tempera-
tura może osiągnąć 58 stopni C
* nocą przy bezchmurnym niebie
temperatura powietrza gwałtownie
spada nawet poniżej zera
* temperatura gruntu może
osiągnąć w południe nawet 70-85
stopni Celsjusza, a nocą spada w
okolice zera
Jak żyć w takich warunkach?
Niewiele roślin i zwierząt może przetrwać takie wahania dobowe temperatury
Sposoby zwierząt na przetrwanie wysokich temperatur:
Są aktywne głównie nocą, w dzień się ukrywając w norach lub pod
kamieniami np. skoczki pustynne, niektóre prowadzą podziemny tryb życia np.
golce
Mają duże uszy, dzięki którym wypromieniowany jest nadmiar ciepła z ciała
np. fenek, lis wielkouchy
Fenek (Afryka)
Golec (Afryka)
Mają jasne ubarwienie, dzięki temu nie pochłaniają tyle promieni słonecznych
Skoczek pustynny (Afryka)
Żmija rogata(Afryka)
Niektóre chronią się przed gorącym piaskiem, dotykając go jednocześnie
tylko dwoma punktami ciała np. węże, jaszczurki
Jeszcze inne zwilżają części ciała śliną lub moczem, które schnąc chłodzą ciało
Niektórym, jak wielbłądom, strusiom,
czy północnoamerykańskim iguanom pustynnym,
wysokie temperatury powietrza nie szkodzą
Struś
Życie przy stałym niedoborze wody
bardzo mała ilość opadów - susza
na niektórych pustyniach deszcz w postaci gwałtownych ulew
pojawia się 1-2 razy w stuleciu
wody powierzchniowe występują bardzo rzadko, niekiedy okresowo
(wysychające rzeki i jeziora), jeziora najczęściej są zasolone
szybkie parowanie wody z podłoża powoduje gromadzenie się w nim
soli mineralnych
Jak rośliny przystosowały się do suszy?
Mają na liściach i łodygach grubą skórkę pokrytą woskiem
Niektóre pokryte są srebrzystymi włoskami odbijającymi światło
Aparaty szparkowe ukryte są w głębokich jamkach, co
ogranicza parowanie
Mają rozbudowane bardzo długie systemy korzeniowe sięgające
głęboko po wodę (sklerofity)
Baobab afrykanski
Przed zjedzeniem przez
zwierzęta chronią się
między innymi kolcami,
cierniami albo trującym
lub niesmacznym sokiem
Gromadzą w zgrubiałych łodygach lub liściach wodę (sukulenty)
Długie okresy suszy potrafią przetrwać w postaci części
podziemnych lub nasion, ożywając lub kiełkując po deszczu (rośliny
efemeryczne)
Nieliczne drzewa i krzewy chronią się przed nadmiernym
parowaniem zrzucając liście w okresie suszy
„Kwitnąca” pustynia Namaqualand w Afryce Południowej
Niezwykłe środowisko - „dziwne rośliny”
Welwiczia przedziwna - roślina Afryki Południowej
Roślina nagonasienna, rozdzielnopłciowa, dwupienna, może żyć nawet do 2000 lat.
Ma tylko 2 liście wyrastające z grubego krótkiego pnia, które rosną przez całe życie
rośliny.
Jest endemitem Pustyni Namib
Nie maja łodygi, są nagie, rosną pojedynczo lub w małych grupach
Podobne do kamieni, chronią sie przed zjedzeniem przez zwierzęta
Gromadzą wodę – są sukulentami
Pochodzą z Afryki, głównie Namibii i RPA
Uprawiane w Polsce jako rośliny doniczkowe
Litops - „żywe kamienie”
Jak zwierzęta pustynne radzą sobie z brakiem wody?
Wielbłądy gromadzą w garbach tłuszcz (do 45 kg), który rozkładany w miarę
potrzeb, dostarcza energii i blisko 49 litrów wody!
Dromadery z Maroka
Wielbłądy, które długo nie piły chudną, a ich garby kurczą się.
Po znalezieniu wody mogą wypić 90 litrów w ciągu 10 minut
i szybko odzyskują dawny wygląd.
Baktriany z Pustyni Gobi
Pustynne skorpiony pobierają
potrzebną wilgoć z owadów
i pająków, które zjadają
Drobne owady np. mrówki
spijają
krople rosy tworzące się
Niektóre chrząszcze chwytają na
odwłokach krople wody
formujące się z mgły Większe zwierzęta jak wielbłądy,
oryksy, kangury i strusie, spędzają
całe życie na wędrówce w
poszukiwaniu wody w postaci
płynnej lub bogatych w wodę
roślin
Bez względu na charakter pustyni, temperatury powietrza,
rodzaj podłoża czy ukształtowanie terenu, żyjące tam
organizmy muszą być doskonale przystosowane do
warunków środowiskowych.
Pustynie Ameryki Północnej Pustynie Afryki
Pustynia Sonora – Ameryka Pn
Wyżynna gorąca pustynia piaszczysta
Kilka informacji o Pustyni Sonora:
Położenie – południowo-zachodnia część USA i sąsiadująca z nią
część Meksyku
Klimat zwrotnikowy, wybitnie suchy
Roczna ilość opadów poniżej 150 mm
Duża część pustyni jest nawadniana
i wykorzystywana pod uprawy
Część Pustyni Sonora stanowi
linię brzegową Kaliforni
Charakterystyczne rośliny – kaktusy saguaro
Wysokośc do 15 metrów
Masa do 8 ton
System korzeniowy w promieniu 30 m
W czasie ulewy jeden kaktus może
pobrać nawet 757 litrów wody
Opuncje
Krzew jojoba
Wiecznie zielone „Drzewo żelazne” Ironwood
Ssaki
Widłoróg amerykański(na Pustyni Sonora
występuje endemiczny podgatunek -
widłoróg sonorski)
Kuguar(lew górski,
pantera z florydy)
Zając wielkouchy
Suseł
Kojot
Żółw norowy
Heloderma arizońska
Grzechotnik pustynny
Pustynia Atakama – Ameryka Pd Pustynia mglista
Kilka informacji o Pustyni Atakama:
Położenie – Ameryka Południowa, północna część Chile
Klimat zwrotnikowy, wybitnie suchy, kształtowany przez Zimny Prąd
Peruwiański
Roczna suma opadów poniżej 100 mm
Nieliczne okresowe rzeki, słone bagna i solniska
w bezodpływowych kotlinach
Kaktusy
Amarylis i astromeria
By Oryginalnym przesyłającym był Bouba z francuskiej Wikipedii - Na Commons przeniesiono z fr.wikipedia., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2229531
Park Narodowy Pan de Azucar w Chile
Sówka ziemna
Lis argentyński
Wiskacza górska
Wigoń
... Dziękuję za uwagę :)
Droga przez Pustynię Patagońską w Ameryce Południowej
Źródła zdjęć (w kolejności pojawiania się):1. By Benutzer:Elian - Praca własna. Na Commons przeniesiono z de.wikipedia., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=254702. By Florence Devouard (User:Anthere) - Florence Devouard, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=47415 3. By Rosa Cabecinhas and Alcino Cunha - Flickr, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5888584. By su neko - Sleep yFox, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=24903425. By Roman Klementschitz, Wien - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2527016. By H. Krisp - Praca własna, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=175701437. By Cliff - http://www.flickr.com/photos/nostri-imago/3425888246/, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=233731328. By Yathin S Krishnappa - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=381457969. By Florence Devouard (User:Anthere) - Florence Devouard, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5226610. By Bernard bill5 - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1253611. By Winfried Bruenken (Amrum) - Praca własna, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=99095912. By Sara&Joachim on Flickr - Flickr, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=634290213. By Anders Sandberg from Oxford, UK - Lithops olivaceaUploaded by Jacopo Werther, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2505902814. By Dick Culbert from Gibsons, B.C., Canada - Lithops, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5005191515. By yellowcloud - https://www.flickr.com/photos/yellowcloud/5997150631, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3283554116. By Chrumps - Praca własna, CC BY 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=131566617. By User:Doron - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=178506618. By محمد عبدالله محمد محمد - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=36072701
19. By Western Region - Own work, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=998906420. By Stan Shebs, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=111374721. By Spirituscanis - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=777412722. By Wilson44691 - Praca własna, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=624755623. By BLM photo - official website http://www.blm.gov/az/st/en/prog/blm_special_areas/natmon/afria.html, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=180850724. By AndrewHorne - Own work, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1315924425. By Ken Bosma - originally posted to Flickr as Lift your hands; Rejoice and be glad, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=888502926. By William Herron from Flagstaff, Arizona, U.S.A. - White-winged Dove Feeding on Fruit-2Uploaded by snowmanradio, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1999521827. By J. Wallner, NPS - Saguaro National Park Service Photo Gallery, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=280874928.By Praca własna, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=150048529. By Daniele Pugliesi - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5080974330. By Alvesgaspar - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1622827531. By Kenneth Bosma - Seeds on a Female Jojoba Bush, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1190839332. By Katja Schulz from Washington, D. C., USA - Jojoba Bush, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4993905533. By Katja Schulz from Washington, D. C., USA - Jojoba Nut, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4998819534. By Matt Lavin from Bozeman, Montana, USA - Olneya tesotaUploaded by Tim1357, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2276133435. By Matt Lavin from Bozeman, Montana, USA - Olneya tesotaUploaded by Tim1357, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2276132636. By Matt Lavin from Bozeman, Montana, USA - Olneya tesotaUploaded by Tim1357, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2276128237.By Saguaro National Park - Flickr, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3128282238.By Thomas Schoch - own work at http://www.retas.de/thomas/travel/usa2006/index.html, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3599570
39. By Justin Johnsen - Posted to Flickr as Coyote with mustard, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9173840. By Pmaccabe - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=213986041. By H. Zell - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1589872242. By NASA - http://mediaarchive.ksc.nasa.gov/detail.cfm?mediaid=27315, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=52288243. By Photo by Mark Bratton - http://www.edwards.af.mil/shared/media/photodb/photos/070918-F-9999B-003.jpg, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=383784944. Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=33659745. By Romanceor - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=358265046. https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=136347147. By Diego Delso, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4761766348. By No machine-readable author provided. Heretiq assumed (based on copyright claims). - No machine-readable source provided. Own work assumed (based on copyright claims)., CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=135849349. By Rob Young from United Kingdom - Echinopsis (Atacamensis) At Kew Gardens, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3224320150. By Stan Shebs, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=128162651. By Aaron Bornstein - Flickr, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=315998952. By Aguakina - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=688425453. By Mirko Thiessen - Praca własna, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=372753354.By Alan Vernon - Flickr: Burrowing Owl #8......4 of 5 in set, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1469241755.By claudio ruiz from Santiago, Chile - P1050370, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=678099156.By Haplochromis - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=455268557. By Dick Culbert from Gibsons, B.C., Canada - Vicugna vicugna, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3445242758.By Diego Delso, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4761929559. By Giacomo Miceli - Giacomo Miceli, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=885849