PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİNASIL...
Transcript of PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİNASIL...
PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI
Doç. Dr. PINAR ERGÜNAtatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi
PULMONER REHABİLİTASYON ve EVDE BAKIM MERKEZİ
Pulmoner Rehabilitasyon tanPulmoner Rehabilitasyon tanıım;m;
ACCP/AACVPRACCP/AACVPRPulmoner rehabilitasyon kronik solunum
hastalığı olup semptomatik ve sıklıkla günlük yaşam aktiviteleri azalmış olgularda kanıta dayalı multidisiplinermultidisipliner, ki, kişşiye iye öözel tedavi zel tedavi yaklayaklaşışımmııddıır.r.
ACCP/AACVPR: ACCP/AACVPR: PulmonaryPulmonary RehabilitationRehabilitation GuidelinesGuidelines
Chest 2007;131: 4-42
Pulmoner rehabilitasyonun amaçları
Semptomları azaltmakFonksiyonel durumu optimizeetmekGünlük yaşama katılımı artırmakYaşam kalitesini artırmakHastalığın sistemik etkilerini geri döndürmek yada stabilize etmekSağlıkla ilişkili harcamalarıazaltmak
Pulmoner Rehabilitasyon Hangi Hastalıklar İçindir?
Obstrüktif AC hastalıklarıKOAHPersistan AstımBronşiektaziKistik Fibrozis
Resriktif AC hastalıklarıİAHGöğüs duvarı hastalıklarıNöromusküler hastalıklarıBOOP
DiğerAC CaPPHPre-post CerrahiPre-Post Ac TransplantasyonuVentilatöre bağımlı hastaObezite ilişkili AC hastalığı
PulmonerPulmoner Rehabilitasyonu Rehabilitasyonu ööneren Rehberlerneren RehberlerGOLD (2003) “ Evre II & III-IV”NICE (2004) “Faydalanabileceği düşünülen tüm olgular”ERS/ATS (2004) “ Semptomatik tüm olgular”ACCP/AACPVR ( 2007) ‘‘Kronik solunum hastalığı olan semptomatik, günlük yaşam aktiviteleri azalmış tüm olgular’’
Kanıta dayalı etkinlik:•Fonksiyonel kapasitede artma•Dispnede azalma•Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesinde artma
•Hospitalizasyon gerekliliğinde azalma ( Kan( Kanııt 2 B)t 2 B)•KOAH’da maliyet etkin bir yaklaşımdır ( Kan( Kanııt 2C)t 2C)•Sağ kalım (Yeterli veri yok) ?
KanKanııt 1At 1A
PulmonerPulmoner RehabilitRehabilitasyonasyon; yap; yapıılandlandıırmarma
Avantajları Dezavantajları
Hastanede yatarak
YoğunDenetimliGüvenlik sorunu yok
Yüksek maliyetYakınların hariçtutulması
Ayaktan takipli EkonomikGüvenli
Günlük ulaşım gerekliliği
Sağlık merkezleri aracılı
Ulaşım sorunu yokKapasite fazla
Personel eğitim/yeterliliği ?Denetim kalitesi ?
Evde; a-hastane merkezli,uzaktan denetimlib- evde direkt gözetimli
Ev ortamına uyum kolaylığıUlaşım sorunu yok
Yüksek maliyet?Grup etkisi yok
Program OrganizasyonuProgram OrganizasyonuProgram Organizasyonu
“Pulmoner rehabilitasyon programlarırehabilitasyonun tanımında yer alan uygulamaları sunabilme ve amaçlara ulaşımı sağlama özelliklerine sahip olmalıdır.’’
Program organizasyonu(genel prensipler)
ProgramProgram organiorganizasyonuzasyonu(genel prensipler)
Program yapılandırılmasında uluslararasıkabül görmüş bir formül yokProgram detayları, farklı kültür, coğrafya ve sağlık sistemlerine göre faklılık göstermekteProgram yapısı o ülkenin sağlık harcamalarına ayırdığı payın bir göstergesiProgramlar rehberlerde etkinliği gösterilmişöneriler doğrultusunda yapılandırılmalıPersonel sayısı, sağlık ve güvenlik unsurlarıdikkate alınmalı
DEĞERLENDİRME
Fonksiyonel performansYaşam KalitesiDispneEtkinlik -maliyet
HASTA
Multi Disipliner EKİP
Aile
İŞLEYİŞHasta seçimiDeğerlendirme
Program oluşturma İdame tedavi
Takip
BİLEŞENLEREgzersiz eğitimi
EğitimNutrisyonel değerlendirme / destekPsikolojik değerlendirme /destek
PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI ?PULMONER REHABPULMONER REHABİİLLİİTASYON TASYON ÜÜNNİİTESTESİİ NASIL NASIL YAPILANDIRILMALI ?YAPILANDIRILMALI ?
Multidisipliner ekip yapısı ?-Kimler görev alır?-Eğitim ve özellikleri ?-Sorumlulukları nelerdir?
PR Ünitesi-Lokalizasyon-Ekipman
Program sertifikasyonuAkreditasyon standartları
MULTİDİSİPLİNER EKİPMULTMULTİİDDİİSSİİPLPLİİNER EKNER EKİİPP
Medikal direktörProgram koordinatörüGöğüs hastalıkları uzmanıFizyoterapistSolunum terapistiDiyetisyenKlinik fizyologPsikologHemşireİş-uğraşı terapisti
MEDİKAL DİREKTÖR
Tıp doktoru Kronik solunum hastalıklarında eğitimli-deneyimli
Görevleri Klinisyen:-Aday olgunun değerlendirilmesi ve seçimi-Program oluşturma
-Program güvenliği -PR program etkinliğinin değerlendirilmesi
Yönetici:-Program kalitesi-Geri ödemelerin takibi
Eğitimci:-Öğrenci/asistan eğitimi-Hasta eğitimi -Hizmet içi eğitim
Program KoordinatProgram Koordinatöörrüü
Kalp-AC sağlığı alanında eğitimli;(Fizyoterapist, solunum terapisti, egzersiz fizyoloğu,
yüksek hemşire)
Hasta - medikal direktör - refere eden Dr - ekip elemanları arasında iletişimBaşlangıç değerlendirmesi yapmak için eğitimliKlinik, yönetim, eğitim, bütçe sorumlulukları
Personel ve Güvenlik
Minimum ekip çatısı:Medikal direktör, program koordinatörü, fizyoterapist
Egzersiz denetimi 1:4 (BTS 1:8)
Eğitim sınıfları 1:8 (BTS 1:16)
Güvenlik:Olası tehlikelere karşı önlemEğitimli personelCPR sertifikalı personel/ekipman
Pulmoner rehabilitasyon Ünitesi Özellikleri
Fiziksel alan:Fiziksel alan: program yapısı, hasta popülasyonu, gereksinim ve kaynaklara göre değişirOptimal Işık, ısı, havalandırma ve nemlendirmeOksijen kaynağı (merkezi,sıvı,konsantratör,silindir)Egzersiz ,sınıf ve uygulamalı etkinlikler için yeterli alanDepoLavaboBekleme ve resepsiyon alanıGörevli ofisleriYeterli/güvenli park alanıEngelliler için binaya ulaşım olanaklarıDinlenme odaları
Pulmoner rehabilitasyon Ünitesi/ EKİPMAN
DeDeğğerlendirme ierlendirme iççin:in:Tansiyon aleti, steteskop, pulse oksimetreMİP-MEP ölçer, dinamometreAğırlık ve boy ölçer, kaliper, bioelektriksel impedans
Egzersiz EEgzersiz Eğğitimi iitimi iççin:in:Kapalı, düzgün yüzeyli,ışık ve havalandırması yeterli odaBisikletTreadmillEKSKürek çekme aletiStep tahtalarıYer egzersiz minderleriAğırlıklarKol ergometresiMerdiven
(Ayrıca; acil yardım çantası,oksijen)
Pulmoner rehabilitasyon süresi
Ayaktan takipli PR programlarında uygulamalar 4-78 HfHastanede yatarak 2-6 HfEn ideal egzersiz programı süresi ???
Ortalama süre: 4-12 hafta
Uzun programlarda sonuçlar daha iyi
1 2 yıl
Pulmonary rehabilitasyon- kazanımların süresi
Kısa süreli
İdame ?
Tekrar ?
Egzersiz toleransı/ yaşam kalitesi
Am J Respir Crit Care Med 2003; 167:880-888.
Chest 2001; 119(6):1696-1704
Pulmoner rehabilitasyondaetkinlik
Pulmoner rehabilitasyondaetkinlik
Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi
GüvenlikEgzersizperformansı
Sağlık harcamalarıYeterlilikGünlük yaşam aktiviteleri
Sağ kalımİşleyişSemptomlar
Halk sağlığı(Sosyal)
Program(Kalite kontrol)
Hasta merkezli(Bireysel)
Program etkinliği ve kalite kontrol
Programa devam edenlerin sayısıBırakanlarHasta memnuniyeti
Bekleme süresiPersonel davranışıKalite beklentisi
Bakıcı/ Akraba anketleriGörevli sayısı/ oran
Uluslararası standartlar ? (Sağlık-bakım politikaları / sistemler)
Bireysel (USA)Uzun süreliGözetimliİdame tedaviUygun ortam
Toplum bazlı (UK)Sabit formatKısa süreliDaha fazla sayıda hastaya ulaşımMaliyetin düşürülmesi
Uygulamada karşılaşılan engeller(Kompleks bir yaklaşım?)
Temel:
Komplike olmayan olgular
Lokal merkezler
Evde PR
Basit ekipman
Protokollere uyum
İleri:
Kompleks hasta
Hatanede yatarak/ ayaktan takipli
Esnek yaklaşım
Detaylı beklenti
Araştırma
Program sertifikasyonu
WWW.AACVPR.org.
AACVPR rehberi, kardiyak rehabilitasyon ve ikincil koruma rehberleri esas alınmalıSunulmasSunulmasıı istenen verileristenen veriler•Program yeterliliği
•Personel özellikleri
•Hastaların başlangıç değerlendirmeleri
•Takip formları
PULMONER REHABİLİTASYON UYGULAMALARINDA KULLANILACAK
FORMLAR (I)
Yönlendirme formu: Yönlendiren hekimin →Adı Soyadı
→Hasta tanısı→Özel dikkat gereken noktalar
PULMONER REHABİLİTASYON UYGULAMALARINDA KULLANILACAK FORMLAR (II)
Başlangıç değerlendirilmesiÖyküSemptomların değerlendirilmesi (Dispne ve yetersizlik düzeyleri)Ağrı düzeyiTanısal testler ( Rutin lab incelemeleri, SFT, EKG, KPET, ECO)Daha önceki fonksiyonel düzeyiEgzersiz kapasitesi, günlük yaşam aktiviteleri performansı, beslenme durumu ile ilgili anket ve değerlendirme sonuçlarıRehabilitasyon potansiyeliKısa ve uzun dönem hedeflerYazılı Dr önerileri ve egzersiz reçetesi
Pulmoner rehabilitasyonProgram oluşturma prensipleri
Tek ölçü herkese uymaz (içerik,uygulama & süre)
Program süresini bireysel hedefler belirler
Rehabilitasyon hasta tedavisi/bakımının ayrılmaz bir parçasıdırSeçilmiş olgularda sağ kalım avantajı sağladığı gösterilmiştir
Multidisipliner yaklaşım ruhuna uyan temel programlar da etkilidir
SONUÇ: Pulmoner rehabilitasyon başarısında rolü olan faktörler;
Etkili işletme teknikleri ve program yapısıMedikal direktörün aktif katılım ve desteğiTakım ruhundan anlayan, hevesli program koordinatörüEğitimli, tecrübeli ekipDüzgün ve sağlıklı dökümantasyon
TeşekkürlerTeşekkürler