PSİKOLOJİK DESTEK

UROLOGY -ONCOLOGY

Hastalığı kabullenmeyi ve onunla yaşamayı nasıl öğrenebilirim?

Prostat Kanseri Hastaları için Bilgilendirme Broşürü

3

PROSTAT KANSERİ:

KRONİK BİR HASTALIKİÇİNDEKİLER

PROSTAT KANSERİ: KRONİK BİR HASTALIK .......................................................................................... 3

PROSTAT KANSERİ TEŞHİSİ ..................................................................................................................... 5

AKTİF İZLEM ALTERNATİFİ ...................................................................................................................... 6

FARKLI TEDAVİ SEÇENEKLERİ................................................................................................................. 7

KARSİNOM RADYASYON TERAPİSİ ........................................................................................................ 8

AMELİYAT KORKUSU ............................................................................................................................. 10

KONUŞULMASI AYIP, İDRAR TUTAMAMA MESELESİ ......................................................................... 11

PEKİ, CİNSEL HAYATIM N’OLACAK? .................................................................................................... 12

HORMON TEDAVİSİ VE VÜCUT ............................................................................................................. 14

HORMON TEDAVİSİ VE LİBİDOM .......................................................................................................... 15

HORMON TEDAVİSİ VE DUYGU DÜNYAM ............................................................................................ 16

PROSTAT KANSERİNİN BENİ ÖLDÜRECEĞİNDEN KORKUYORUM ..................................................... 17

PROSTAT KANSERİ SONRASINDA YAŞAM .......................................................................................... 18

PROSTAT KANSERİ İLE YAŞAMAK ....................................................................................................... 19

PROSTAT KANSERİ: YARDIM VE DANIŞMANLIK KURULUŞLARI ...................................................... 20

Prostat kanseri, tedavi seçenekleri ve hastalığın fiziksel sonuçları hakkında birçok şey yazıldı. Ama, tedavinin farklı evrelerinin iç dünyanızda (ve partneriniz üzerinde) yarattığı etkilere henüz pek değinilmedi.

Bu broşür, kendi deneyimlerini bizlerle paylaşan hastalar ile ortak bir çalışma yürüterek, hastalığı daha iyi anlayabilmeniz ve „prostat kanseri“ tanısı ile yaşayıp üstesinden gelmeniz konusunda size yardımcı olmak amacıyla hazırlandı.

Erkeklerde en sık görülen kanser türüYaş arttıkça prostat kanserine yakalanma riski de artar. Prostat kanserinin ortalama tanı yaşı 71’dir. Erkeğin yaşı ilerledikçe, prostat kanseri tanısı ile yaşamayı öğrenmek zorunda kalma ihtimali yükselir. Hastaların tanının yanı sıra, çoğu kez uzun zaman sürebilen tedaviye karşı da gerekli bilinci oluşturmaları önerilir.

Prostat kanseri, erkek hastalarda en sık görülen kanser türüdür. Fakat kanser kaynaklı ölümler arasında ilk sırada yer almaz. İlk sırada akciğer kanseri, akabinde bağırsak kanseri, prostat kanseri ise ancak bunlardan sonra gelir. Üstelik genelde prostat kanserleri çoğu yavaş büyür. Bugüne kadar saptanmış prostat kanserleri çoğu iyi bir prognoz gösterir.

54

Tedavinin seçimiProstat kanseri genelde yavaş büyüme gösterdiklerinden, tedavi kararı özenle verilir. Doktorunuz sizi bilgilendirip aydınlattıktan ve tüm teşhis sonuçlarını anlamanızı sağladıktan sonra sizinle birlikte sizin (ve partneriniz) için uygun tedaviyi seçer: Ameliyat, radyoterapi, hormon tedavisi vs. Doktorunuz, olası yan etkiler hakkında da sizi bilgilendirir.

Başta, doktorunuz kanserin yalnızca aktif izlem yoluyla takip edilmesini, yani tedaviye hemen geçilmemesini, kanserin gelişimini periyodik kontrol muayeneleri yaparak yakından gözlemlenmesini önerebilir.

Sorularınıza yanıtlarYavaş büyüyen bir kanser olsa da teşhisin konması ve tedavi birçok soruya yol açabilir: Kanser teşhisini psikolojik olarak nasıl karşılayacaksınız? Sizin vakanızda hastalık nasıl ilerleyecek? Sizi nasıl bir yaşam kalitesi bekleyecek? Cinsel hayatınız vs. bundan nasıl etkilenecek? Bu broşürde, tüm bu sorulara yer vererek, size faydalı yanıtlar sunmaya çalıştık.

Bu noktada, gösterdikleri destek ve katkı için, aşağıdaki kişilere gönülden teşekkür etmek istiyoruz:

• Prof. Dr. Axel S. Merseburger, Lübeck Üniversitesi, danışmanlık ve tashih desteği

• Prof. Dr. Louis Denis, Ürolog, Antwerpen Onkolog Merkezi Müdürü

• Prof. Dr. Wim Distelmans, Onkolog, Destekleyici ve Palyatif Tedavi, UZ Brüksel

• Prof. Dr. Darius Razavi, Psikoonkoloji, Dahiliye, Jules Bordet Enstitüsü, Brüksel

• Prof. Dr. Hendrik Van Poppel, Urolog, UZ Gasthuisberg, Leuven

PROSTAT KANSERİ TEŞHİSİ

„Ayaklarımın altından zeminin kaydigini hissettim! Hayatım film şeridi gibi gözlerimin önünden geçti. Üroloğumun bana söylediği hiçbir şeyi hatırlayamıyordum. Sadece „kanser“ kelimesini ve vahim anlamını anlıyordum.“

Prostat kanseri ölüm fermanı değildirProstat kanseri teşhisi ile hayatınız sonlanmaz. Teşhisin konulduğu sırada kanser genelde prostat sınırları içindedir. Ama prostat sınırlarının dışına sıçramış olsa bile prostat kanseri çoğu erkeğin yaşam beklentisi, prostat kanseri hastası olmayan erkeklerden pek farklılık göstermez.

Teşhisin kabullenilmesiProstat kanseri teşhisi ile karşı karşıya kalındığında bu tabii ki hemen kabullenilemeyen bir şok etkisi yaratabilir. Teşhisi duygusal olarak kabullenebilmeniz muhtemelen biraz zaman alacaktır. Bu süreç hastadan hastaya farklılık gösterir ve kontrol edilmesi zordur. Bazı hastalar, kolay tanı konabilen ve bazen tedavi de gerektiren bir depresyona yakalanabilir. Bazılarıysa hemen tedavi seçeneklerini irdelemeye başlar. Bazı diğer hastalarsa teşhisi kabullenmek için biraz daha fazla zamana ihtiyaç duyar.

Kaldı ki, kişisel kabullenme sürecinin hızı ve seyri, partnerinkinden farklı işlemesi durumunda bu hasta üzerinde ayriyeten stres oluşturabilir. Tavsiyemiz: Konu hakkında konuşun ve aceleci kararlar vermeyin.

Peter, 68 yaşında

76

FARKLI TEDAVİ SEÇENEKLERİAKTİF İZLEM ALTERNATİFİ

„Kanımdaki prostat kanseri göstergesi olan PSA düzeyi doktorum tarafından her sene ölçülüyor. Sonuçları beklediğim süre boyunca moralim hep bozuk oluyor. Kanımdaki PSA düzeyi yıl be yıl çok hafif olarak artıyor. Ama üroloğum beni her defasında sakinleştiriyor. Kanserim çok yavaş bir büyüme gösteriyor ve tedavi gerektirmiyor.“

„Üroloğum, prostat kanseri teşhisini koyduktan sonra, benim için en uygun olan tedavi yöntemini bulmam için, ayriyeten başka uzmanlara da danışmamı önerdi.“

Aktif izlem ne anlama geliyor?Birçok prostat kanseri oldukça yavaş büyüme gösterir. Bu yüzden bazı vakalarda tedaviye, hastalığın erken evrelerinde başlamaya henüz gerek olmadığı gibi, kanserin „aktif izlenmesi“ yeterli olur. Yani, hastalığın gelişim sürecinin izlenmesi için, düzenli kontrol muayeneleri yapılır. Hastalığın seyri olumsuz yönde ilerlemesi durumunda da tedaviye geçilebilir. Aktif izlem yöntemi, prostat kanseri ölümünün daha erken olma riskini beraberinde getirmez.

Aktif izlem yöntemiyle hastanın, tedavilerde karşılaşılabilen yan etkilere maruz kalmaması sağlansa da bu yöntem bazı hastalarda sıkıntı verici düşüncelere yol açabilir. Hastalar, kanserin tedavi edilmediğine veya gereken işlemlerin yapılmadığına, hatta onu iyileştirmek için hiçbir şeyin yapılmadığına ilişkin düşüncelere kapılabilir.

Aslolan faktör kendi kişiliğinizdirHer terapötik yaklaşım korkular doğurabilir. Burada belirleyici olan faktör öncelikle sizin kişiliğinizdir. Bazı erkekler, „tedavi edilmeyen“ bir kanserle yaşama düşüncesini rahatsız edici bulur. Ama bazıları da tedavinin beraberinde getireceği yan etkilerden mümkün olduğunca uzun bir süre kaçınmak ister.

Kararı sadece doktorunuza bırakmayınSizin için hangi seçeneklerin en uygun olduğunu, doktorunuzla birlikte kararlaştırın. Tüm alternatifler hakkında kapsamlı bir şekilde bilgi alın. Konuşulanlarla ilgili notlar alın ve kararınızı vermeden önce evde tekrar sakin kafayla üzerinde düşünün.

Ürologlar, radyasyon terapistleri ve diğer uzmanlarSeçiminizi „aktif izlemeden” yana kullanmak istememeniz veya prostat kanserinin tedavi edilmesi gerektiği durumlarda, doktorunuz size tedavi alternatiflerini anlatır. Bu tedavilerin bir kısmı üroloğun uzmanlık alanına girerken, bir kısmı da -örneğin radyasyon uygulananlar- radyasyon terapistlerinin uzmanlık alanına girer. Bazen bir onkolog da tedaviye dahil edilir. Sizin için uygun kararı verebilmeniz için, kapsamlı bilgi edinmeniz ve ilgili uzmanlarla görüşerek faydalanabileceğiniz tedavi seçenekleri hakkında aydınlanmanız önemlidir.

Zor kararlarÇoğu zaman, özellikle de prostat kanserinin erken evresinde birden fazla tedavi alternatifi bulunur. İyileşme şansı açısından tedaviler arasında pek bir fark yoktur. Ancak tedavi süresi ve yan etkiler belirgin farklılıklar gösterir. Bunun yanı sıra, bazı tedaviler her hastanede de uygulanmaz. Emin değilseniz, konu üzerinde düşünmek için kendinize zaman ayırın ve mümkün olan seçenekler hakkında doktorunuzla konuşun. İsterseniz, ikinci bir doktor görüşü de alabilirsiniz.

Patrick, 75 yaşındaStefan, 67 yaşında

98

KANSER RADYASYON TERAPİSİ

„Radyasyon terapisti, prostat kanserim için radyoterapi önerdiğinde beni korku sardı! Ama daha fazla bilgi edindikten sonra rahatladım.“

Radyoterapi hangi durumlarda uygulanabilir?Prostatın cerrahi girişim yoluyla tamamen uzaklaştırılmasının (radikal prostatektomi) yanı sıra radyoterapi de prostat kanseri tedavileri arasında yer alır. Radyasyon ve ameliyat yöntemlerinin iyileşme oranları karşılaştırabilir niteliktedir. Radyasyon kullanıldığında yalnızca prostat kanseri değil, prostatın etrafındaki -kanserin sıçrayabileceği- bölge de tedavi edildiğinden, ileri evre prostat kanserlerinde radyoterapi bazı durumlarda daha uygun tedavi seçeneğini oluşturabilir. Radyoterapinin yan etkileri (örn. bağırsak dokusunun veya mesanenin geçici tahrişi) ameliyatta görülenlerden farklıdır. Fakat, idrar tutama veya ereksiyon (sertleşme) sorunu yaşama riski, radyoterapi sonrasına göre daha düşüktür.

Dıştan uygulanan radyasyonRadyoterapinin, nükleer enerji veya radyoaktivite ile herhangi bir alakası yoktur. Günümüz radyoterapilerinde, dışarıdan hedefe doğru uygulanan, görünmez ve ağrılara yol açmayan ışınlar saçan cihazlar kullanılır. Modern radyasyon cihazları, tedavi sırasında etrafınızda dönebilme ve süper enerjik ışınları farklı farklı açılardan doğrudan tümörlü dokuya hizalayabilme özelliğine sahiptir. Modern radyasyon cihazlarının farklı modelleri bulunur; ama hepsi yüksek hassasiyet ile çalışır.

İçten uygulanan radyasyonBirtakım lokal sınırlı prostat kanserlerinde radyoterapi içten de uygulanabilir. Bu yöntem „brakiterapi“ olarak adlandırılır. Tedavinin uygulanması için, ışınlarını sadece birkaç milimetre uzağa, komşu dokuya aşama aşama yayan küçük ışın kaynakları prostatın içine yerleştirilir. Bu tedavi kısa sürelidir ve kesin ışın yayılımı sağlar ancak her vakada uygulanamaz.

Ameliyat sonrası radyoterapiKomşu dokuya sıçramış bir prostat kanserinin ameliyat yoluyla tamamen uzaklaştırılması oldukça zordur. Kanserin cerrahi yöntemlerle tamamen uzaklaştırılamaması halinde, prostat bölgesine ameliyatın ardından ayriyeten -gereken durumlarda hormon tedavisi eşliğinde- radyoterapi uygulanmalıdır. Bu kombine tedavi oldukça etkindir ama tüm tedavi yöntemleri (ameliyat, radyoterapi ve hormon tedavisi) ayrı ayrı yan etkilere yol açabilir.

Metastazlarda radyoterapiKanserin ileride diğer bölgelere yayılması, böylece metastazların oluşması riski mevcuttur. Metastazlar çoğunlukla kemiklerde bulunur ve bazı durumlarda ağrılara yol açar. Radyoterapi, metastazların yol açtığı ağrıları etkin bir şekilde hafifletir, hatta bazen tamamen geçirmeyi de başarır.

Luis, 70 yaşında

1110

AMELİYAT KORKUSU

„İki gün sonra prostatımı tümüyle alacaklar. Acaba bu, kendimi ‘daha az erkek’ olarak hissetmeme neden olacak mı? Bir de tabii internette okuduğum diğer o tüm ameliyat sonuçları var: İdrar kaçırma, iktidarsızlık vs.“

Radikal prostatektomiKanserin henüz sadece prostat içerisinde sınırlı olduğu durumlarda, cerrahi yolla prostatın tamamen uzaklaş-tırılması tedavi seçenekleri arasında yer alır. Bu ameliyat „radikal prostatektomi” olarak adlandırılır. Cerrahi girişim sırasında farklı ameliyat teknikleri uygulanabilir. Hangi ameliyat tekniği tercih edilirse edilsin, aslolan cerrahınıza güvenmenizdir.

Ameliyat sonrası nelerle karşılaşılabilir?Ameliyatın hedefi, prostatın tamamen uzaklaştırılmasıdır. Ameliyat sırasında prostatın dışından geçen ve ereksiyonu sağlayan sinirlerin zarar görmemesine mümkün olduğunca dikkat edilmeye çalışılır. Sinirlerin zarar görmesi veya uzaklaştırılması gerektiği durumlarda cerrahi işlem sonrasında -tıpkı radyoterapide olduğu gibi- ereksiyon (sertleşme) bozuklukları görülebilir.

Sık karşılaşılan diğer bir sorun ise, prostatın hemen yakınında yer alan ve idrarın mesanede tutulmasını sağlayan kasın zarar görmesiyle oluşur. Böyle bir durumda hastada, neyse ki çoğunlukla yalnızca geçici olarak görülen idrar tutama sorunu yaşanabilir (bkz. sayfa 11).

Ameliyat sonrası yaşanan korkular ve depresyonlarAmeliyatın üzerinden uzun bir süre geçmiş olmasına rağmen halen korkular veya endişeler içerisinde olabilir ya da kendinizi çaresiz hissediyor olabilirsiniz. Bunun nedenleri arasında tatmin edici olmayan bir cinsel hayat, devam eden idrar tutama sorunu veya halsizlik hissi yer alabilir. Konuyu doktorunuza açın ve gerekiyorsa bir psikologdan veya psikoonkoloji uzmanından destek alın.

KONUŞULMASI AYIP, İDRAR TUTAMAMA MESELESİ

„Prostatımın cerrahi olarak uzaklaştırılmasının ardından istemeden idrar kaçırma konusunda çok sorunlar yaşadım. Neyse ki bu sorunlar birkaç ay sonra önemli ölçüde düzeldi.“

Öz güvenin azalmasıBaşkalarının yanında istem dışı idrar kaçırdığında çoğu insan korku ve utanç hisseder. Sadece birkaç damla bile olsa, idrar tutama durumu giysilerde lekelere ve keskin bir amonyak kokusuna yol açar. Bu durum hem tıbbi olarak hem özel fizik tedavisi ile tedavi edilebilir. Uygun yetişkin bezleri de kişinin tekrardan korkusuzca toplum hayatına dönmesine yardımcı olabilir.

İdrar tutamama sorunu kaynaklı psikolojik baskı, öz güveni olumsuz yönde etkileyebilir. Hasta, umumi yerlerde ve başka insanlarla beraber olmaktan (mağazalar, restoranlar, seyahatler vs.) kaçınır. Kişinin tüm özel hayatı, çalışma hayatı ve eş olarak sürdüğü hayat alt üst olma tehlikesi ile karşı karşıya kalır. Bu konu hakkında istediğiniz vakit doktorunuza veya bir psikoloğa başvurabilir ve sorunlarınızın çözümlenmesinde destek alabilirsiniz.

İdrar tutamamanın seyriGenelde cerrahi yolla prostatın uzaklaştırılmasının hemen ardından mesaneye bir kateter konulur. Kateter çıkarıldığında, ilk gün 10 erkekten 9’unda istem dışı idrar kaçırma görülür. Bir ay sonra yaklaşık her iki hastadan biri idrar tutamama sorunu yaşar. Bir yıl sonra ise istem dışı idrar tutamama sorunu çoğu hastada ortadan kalkmış olur.

Gerekli görülen durumlarda ameliyat sonrasında ve özellikle de mesane kateterinin uzaklaştırılmasının ardından, bir fizyoterapistten yardım alınarak, pelvis kaslarının güçlendirilmesi tavsiye olunur.

Robert, 70 yaşında Paul, 67 yaşında

1312

PEKİ, CİNSEL HAYATIM N’OLACAK?

„Hayatta kalmak tabii ki en önemlisi; ama cinsel yaşam da aynı şekilde çok önemlidir. Ameliyattan önce oldukça aktif bir cinsel hayatım vardı. Bir süre sonra ufak sertleşmeler yaşadım ancak penetrasyonu sağlayamadım. Bu durumun kalıcı olmamasını gerçekten umuyorum.“

Ereksiyonun teşvik edilmesiCinsellik, çift hayatının bir parçasını oluşturur. Şefkat, yakınlık, sevgi ve derin aidiyet duygusu da buna dahildir. Cinsel birleşmenin kendisi bazıları için diğerlerine göre daha önemli olabilir. Ameliyat sonrasında normal cinsel hayatınıza tekrar kavuşabilmeniz için, birkaç ay sabretmeniz gerekebilir. Doktorunuzun size reçete edebileceği, ereksiyon sağlamanıza teşvik edebilecek yardımcı araçlar (örn. hap veya enjeksiyon) var.

Zevk almanın yeni yollarını keşfedinDış görünüşünüz aynı olsa da bir şeylerden mahrum bırakıldığınız veya partnerinizin size artık eskisi gibi bakmadığı hissine kapılabilirsiniz. Nelerden zevk aldığınızı, hangi dokunuşlardan hoşlandığınızı keşfetmek için kendinize ve partnerinize zaman tanıyın. Hayal kırıklıklarının önüne geçmek ve birlikte bu durumun üstesinden gelmenizi sağlayacak bir yol bulmak için, birbirinizle açık açık konuşmaktan çekinmeyin.

Partner üzerinde oluşan stresHastaların partnerleri de sevdiceklerinin hastalığı ile yaşamayı öğrenmelidir. Ağrılar, stres, yan etkiler: Partneriniz de ön cephede bunları sizinle birlikte yaşar. Prostat hastalarının partnerleri ile yapılan bir çalışma, tedavinin yol açabileceği yan etkilerin partnerler üzerinde, hasta olan erkeklere göre daha büyük korkulara yol açtığını göstermiştir.

İktidarsızlıkProstat kanseri tedavisinin cinsel yaşam üzerindeki etkileri hassas bir konudur. Bu mevzu sadece hastanın kendine olan bakışını değil, bir çiftin ilişkisini de etkiler. İktidarsızlık çoğu zaman „erkeklik” kaybı olarak görülür ve bu yüzden en çok korkulan komplikasyonlar arasındadır. Ereksiyon bozukluğu birçok erkeğin konuşmaktan çekindiği, rahatsızlık duyduğu bir konudur.

Sinirleri zedelemeyen ameliyatAmeliyat sırasında sertleşmeyi sağlayan sinirlerin zarar görmesi veya alınması durumunda, radikal prostatektomi sonrasında ereksiyon bozuklukları görülebilir. Fakat böyle bir şeyin yaşanmaması, ereksiyon bozukluğu riskini en aza indirmek için, sinirlere zarar vermemek adına büyük bir çaba gösterilir. Yaş, ameliyat öncesi sertleşme fonksiyonu durumu, yan hastalıklar ve seçilen yöntem de aynı şekilde hem açık hem bilgisayar destekli ameliyatta rol oynayan faktörlerdir.

EjakülasyonSperm sıvısı prostatta üretildiğinden, prostatın cerrahi olarak uzaklaştırılmasının ardından ejakülasyon (cinsel boşalma) artık gerçekleştirilemez. Ancak ejakülasyonun meydana gelmemesi, orgazm yaşanmasına mani olmaz. Ama artık dışa boşalma olmadığından, bu durum „kuru orgazm“ olarak adlandırılır. Bu durum erkeğin sağlığını herhangi bir şekilde olumsuz yönde etkilemediği gibi ve prostat kanserli hastaların çoğu zaten halihazırda çoluk çocuğa kavuşmuş olduğundan, iktidarsızlığa nazaran daha az sınırlayıcı olarak nitelendirilir.

William, 60 yaşında

1514

HORMON TEDAVİSİ VE VÜCUT

„İlk önce radyoterapi uygulandı, sonra hormon tedavisi başlatıldı. Vücudumun yavaş yavaş değişime uğradığını hissediyordum. Arkadaşlarımla bu duruma güldüysem de, acaba eşim ne düşünüyor, diye aklımdan geçirirdim.“

Testosteron düzeyinin düşürülmesiProstat kanserinde uygulanan hormon tedavisi, prostat kanseri hücrelerinin büyümesini sağlayan erkek hormonu testosteronun üretimini ve etkisini engeller veya baskılar. Uygulanan hormon tedavisi türüne göre testosteron kısmen veya tamamen engellenir. Bu yüzden semptomlar farklı şiddette görülebilir.

Vücuttaki değişimlerHormon tedavisi sırasında vücut yavaş yavaş değişmeye başlar: Göğüsteki kıllar kaybolur, bıyık ve sakal giderek daha az çıkar, göğüs kadınsı bir şekle bürünebilir, kas kütlesi azalırken yağ kütlesi çoğalır. Sonuç: kas ağırlığı azalır, kilo artar. Kemikler pürüzleşir ve daha kırılgan hale gelir. Hormon tedavisinin sonucu olarak sıcak basmaları da yaşanabilir. Kalp-damar hastalıkları riski artar. Bu fiziksel değişimlere göğüs germek hasta için hiç de kolay olmayabilir. Vücudun değişen görünümüyle sadece hastalığın daima hatırlanmasıyla kalınmaz, kişinin öz güveni de büyük ölçüde zedelenebilir. Bu yüzden bilhassa bu dönemde düzenli spor yapılması, sağlıklı beslenmeye ve kişinin kabuğuna geri çekilmemesine dikkat edilmesi oldukça önemlidir.

SporSporun günlük hayata entegre edilmesiyle osteoporoz, kas kaybı ve kilo alımı gibi durumlar kontrol altına alınabilir, hatta tamamen önlenebilir. Düzenli spor yapmak kişinin kendisini daha iyi hissetmesini sağlar ve kabuğuna çekilmesini önler. Buna yönelik özel programlar bulunur. Doktorunuzdan istediğiniz vakit konuyla ilgili bilgi isteyin.

HORMON TEDAVİSİ VE LİBİDOM

„İki yıl önce eşim öldüğünde artık cinsel ilişkiye girmek istemediğime karar verdim. Prostat kanseri tedavisi sonucunda şehvet duygularımı geri dönülmez bir şekilde kaybetme ihtimalimin olması umurumda değildi. Başımdan geçen bir kalça kırığından sonra huzur evine taşındım ve Irma ile tanıştım. Yan yana oturduğumuzda kendimi bir ergen gibi hissediyorum. Bugün cinselliğimi bambaşka gözlerle görüyorum.“

Libidonun düşmesiProstat kanserinde uygulanan hormon tedavisi yalnızca fiziksel ve duygusal sonuçlar doğurmaz. Cinsel hayat da etkilenir. Hormon tedavisinin yan etkileri arasında ereksiyon bozukluklarının yanı sıra -farklı şiddetlerde görülebilen- libido düşmesi de yer alır. Birçok erkek kendini bu yüzden suçlu hissetmeye başlar. Hiç cinsel istek duymadıklarından veya bunun azaldığından partnerleri tarafından reddedilmekten korkarlar.

Cinselliği yaşamanın diğer boyutlarıLibido kaybı, partnere artık ilgi duyulmadığı anlamına gelmez. Bir gülümse, bir bakış, bir dokunuş... aşkın dili birçok şekle bürünebilir.

Uzun yıllardır sağlıklı bir ilişki içerisinde olan erkekler duygu dünyalarının zenginleşmesini bile yaşayabilir. Ancak burada da yine, yanlış anlaşılmaları, tahminleri ve karşılanamayacak beklentileri önlemek için, çiftlerin birbiriyle konuşması önemli olan faktördür. Her çift, destek almadan, bunu başaramayabilir. Hastalar ve hayat arkadaşları için kurulan destek gruplarında korku ve kaygılar, yaşananlar diğer „kader arkadaşlarıyla“ paylaşılabilir.

Mark, 65 yaşındaGeorg, 67 yaşında

1716

HORMON TEDAVİSİ VE DUYGU DÜNYAM

„Bir ara her ne zaman torunlarımı düşünsem gözlerim dolardı. Sylvia, en büyükleri yeni evlendi. İlk çocuğunun doğumunu yaşayabilme sevincine nail olabilecek miyim?“

Çalkantılı ruh hali durumlarıHormon tedavisi, anlamsız yere gözyaşlarını tutamamak, moralsizlik ve depresyon gibi duygusal sonuçlar oluşturabilir. Bunlar, tıpkı çalkantılı ruh hali gibi, bu tür bir tedavinin yan etkileri arasında yer alır.

Belirsiz bir gelecekHormon tedavilerinin ruh halini doğrudan etkilemesi, fiziksel değişimler, libido düşmesi ve iktidarsızlık tehlikesi moralin çökmesini ve depresyon oluşma riskini beraberinde getiren faktörlerdir. Buna, hastalığın gelecekteki seyri ile ilgili kaygılar da eklenir: Tüm bunlar nasıl sonuçlanacak? Hastalığın sonuçları kendini gerçekten göstermeye başlamadan daha ne kadar böyle yaşayabileceğim? Torunlarımın nasıl büyüdüğünü görebilecek miyim?

Ne yapabilirim?Henüz yapmadıysanız; yaşam tarzınızı değiştirerek yaşam kalitenizi artırabilirsiniz:

• Düzenli spor yapmak: Sporun, depresyona ve korkulara karşı iyi geldiği saptanmıştır. Spor ayrıca partneriniz ile veya grup içerisinde güzel anlar yaşamanıza da vesile olabilir.

• Sağlıklı beslenmek: Daha fazla sebze ve meyve, daha az doymuş yağ asitleri tüketin.

• Olumlu düşünmek: Olumlu bir genel yaklaşım korkuları ve depresyonları önler.

Sağlıklı bir yaşama ilişkin bu temel kurallar herkes için geçerli olsa da kanser hastaları için daha da önem teşkil eder. Gereken durumlarda tedavinizi yürüten doktorunuzdan veya bir psikologdan/psikyatristten sağlık durumunuzun izlenmesini rica etmekten çekinmeyin. Durumun üstesinden gelmenize yardımcı olması için, antidepresan kullanımı veya psikoterapi önerilebilir.

PROSTAT KANSERİNİN BENİ

ÖLDÜRECEĞİNDEN KORKUYORUM

„Üroloğum, prostat kanseri olduğumu bana söyler söylemez durumu çocuklarıma bildirdim ve şirketimin geleceği ile ilgili kararlar verdim. Artık sadece birkaç ay ömrümün kaldığından emin olduğum için, her şeyi bir an önce halletmiş olmak istiyordum.“

Birden kaybolduÇoğu küçük prostat kanseri hiçbir büyüme göstermez ve tespit de edilmez. 1 mm’den küçük tümörler genelde, vücutta meydana gelen doğal süreçler sonucunda birden bire kendiliğinden kaybolur. 0,5 cm’den küçük kanser tümörlerinin yaklaşık %30’u ve 0,5 cm’den büyük tümörlerin yaklaşık %10’u da aynen bu şekilde yine yok olur.

Prostat kanseri olup hayatta kalmakSemptomsuz seyreden ilk evre lokal sınırlı prostat kanserlerinde 10 yıl sonraki hayatta kalma oranı erkeklerde -tedavi uygulanmadığında da- %90 civarındadır. Kanserin büyüme ihtimali hastanın yaşına, tümörün yayılma ve şiddet durumuna bağlı değişir.

Kanserin prostat içerisinde sınırlı olması durumunda hastanın tedavi sonrasında iyileşme şansı oldukça yüksektir. Fakat kanserin, prostatı çevreleyen kapsülü aşması halinde (kanserlerin %15’inde görülür) prognoz olumsuzlaşır.

Metastazlı prostat kanserinde (kanserlerin %5’ini kapsar), yani prostat kanserinin saçılmış olması durumunda iyileşme şansı yoktur. Ama hormon tedavisi uygulanarak büyüme gelişimi uzun yıllar ertelenebilir.

Tedavilerde kaydedilen ilerlemeler sayesinde semptomatik prostat kanseri hastası olan 3 erkekten yalnızca1’i günümüzde bu hastalıktan vefat ediyor.

Raphael, 78 yaşında Johann, 59 yaşında

1918

PROSTAT KANSERİ SONRASINDA YAŞAM

„Prostat kanseri tedavisini tamamladıktan sonra hayata geri döndüm. Kolay değildi. Aynı zamanda hem mutlu hem tedirgindim. Şimdiyse küçük mutlulukların tadını daha yoğun bir şekilde çıkarıyorum.“

Yeni önceliklerBazı erkekler hastalık sırasında önceliklerini tekrar bir düşündüler. Birçoğu, eskiden kaygılara kapılmalarına yol açan şeylerin artık onlar için önemsizleştiğini fark etti. Sevdikleriyle, partnerleriyle, çocuklarıyla ve dostlarıyla geçirdikleri zaman daha bir önem kazandı. Çoğunda artık birinci sırada yaşam kalitesi geliyor.

Aklınızdan geçenleri ve yaşadıklarınızı paylaşınDuygularınızı dile getirerek ve deneyimlerinizi paylaşarak kabullenme sürecini tetikleyebilirsiniz. Partneriniz, çocuklarınız ve arkadaşlarınız ile gelecek hakkında konuşun, doktorunuzla birlikte sağlık sorunlarınızı çözün ve diğer hastalarla bilgi, deneyim alışverişinde bulunun. İlk adim her zaman en zor olanıdır.

Diğer kanser türleri ile karşılaştırıldığında prostat kanseri şu özellikleri ile dikkat çeker:

• Erken teşhis edildiğinde çok iyi prognoza sahiptir.

• Genelde yavaş büyüme gösterir ve bazı vakalarda hastalığın, doğrudan tedavi uygulanmasına gerek kalmaksızın yalnızca izlenmesi yeterli olur.

• Hastanın yaşı ve kanser evresi müsait ise, ameliyat ve radyasyon uygulanarak iyileşme sağlanabilir.

• Ameliyatın artık mümkün olmadığı ileri evrelerde de hormon tedavisi uygulanarak uzun yıllar kontrol altında tutulabilir.

Prostat kanseri teşhisin ölüm fermanı anlamına gelmediğinin bilincine varılması ve bilincinde olunması önemlidir. Teşhis, tedavi, iyileşme süreci... uzun ve zorlu bir süreç olabilir ama şunu unutmamalıdır: Günümüzde saptanmış prostat kanserlerinin büyük çoğunluğu iyi prognoza sahiptir. Doktorunuz ve yakınlarınız ile konuşun. Size destek verip, bu yolu sizinle birlikte yürüyecekler.

PROSTAT KANSERİ İLE YAŞAMAK

Michael, 69 yaşında

212020 21

NOTLARPROSTAT KANSERİ:

YARDIM VE DANIŞMANLIK KURULUŞLARI

Aşağıda yer verilen internet sitelerinde*, şu anda bulunduğunuz durumda size destek sağlayabilecek faydalı yardım ve destek kuruluşları bulabilirsiniz:

Deutsche Krebshilfe (Almanya kanser hastalarına yardım vakfı): www.krebshilfe.de

Deutsche Gesellschaft für Urologie (Alman Üroloji Cemiyeti):www.Urologenportal.de

Bundesverband Prostatakrebs Selbsthilfe e.V. (Prostat kanseri yardım grupları federal birliği):www.prostatakrebs-bps.de

Deutsche Krebsgesellschaft e.V. (Almanya kanser cemiyeti):www.krebsgesellschaft.de

Krebsinformationsdienst (Kanser bilgilendirme hizmeti): www.krebsinformationsdienst.de

Psikoonkolojik destek:www.psycho-onkologie.net

Dachverband Selbsthilfe Prostatakrebs Österreich (Avusturya prostat kanseri yardım grupları çatı derneği):www.prostatakrebse.at

Krebshilfe Österreich (Avusturya kanser hastalarına yardım):www.krebshilfe.net

* İlgili içerik ve bağlantılardan hizmeti sağlayanlar sorumludur.

2322

NOTLARNOTLAR

UROLOGY -ONCOLOGY

Muayenehane kaşesi

TRI-

AT-

00

021

5