Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego
description
Transcript of Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego
![Page 1: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/1.jpg)
Przepis prawa karnego
Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca
Typ czynu zabronionego
![Page 2: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/2.jpg)
Przepis prawa karnego• Prawo karne materialne:
»„zbiór przepisów, który obejmuje katalog czynów karalnych i przewidywanych przez ustawodawcę kar, grożących za popełnienie takich czynów, a także zasady odpowiedzialności karnej” (K.Buchała, A.Zoll)
• Zbiór norm odnoszących się do stosowania kary
![Page 3: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/3.jpg)
Charakterystyczna syntaktyka przepisu prawa karnego
• Kto, (……), podlega karze (…).
![Page 4: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/4.jpg)
Przepis prawa karnego
• Art. 148 § 1 Kodeksu karnego
• Kto zabija człowieka podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności
![Page 5: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/5.jpg)
Kto zabija człowieka podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze
dożywotniego pozbawienia wolności
• Przepis prawa karnego s.s.: – Jednostka tekstu prawnego, w formie zdania
oznajmującego, w trybie niedokonanym opisująca określone zachowanie i przewidzianą za to zachowanie sankcję o charakterze represyjnym
• Przepis prawa karnego s.l.: – Jednostka tekstu prawnego stanowiąca podstawę
rekonstrukcji treści normy prawnokarnej
![Page 6: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/6.jpg)
Struktura normatywna przepisu prawa karnego
• Normy sprzężone• Norma sankcjonowana• Norma sankcjonująca
• Przepis prawa karnego stanowi podstawę dekodowania dwóch odmiennych norm – normy sankcjonującej i normy sankcjonowanej
![Page 7: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/7.jpg)
Norma sankcjonowana
• Zakaz lub nakaz określonego zachowania (norma merytoryczna)
• Elementy normy sankcjonowanej: – zakres normowania– zakres zastosowania
![Page 8: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/8.jpg)
Norma sankcjonowana
• Art. 148 k.k.Kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
![Page 9: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/9.jpg)
Czy każdy przepis prawa karnego daje podstawę do dekodowania
normy sankcjonowanej?
![Page 10: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/10.jpg)
Norma sankcjonująca
• Właściwa norma prawa karnego, o strukturze normy kompetencyjnej
• Norma dwuelementowa: • zakres zastosowania (hipoteza)• zakres normowania (dyspozycja)
![Page 11: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/11.jpg)
Norma sankcjonująca
• Adresat: sąd (wyjątkowo prokurator lub inny organ wymiaru sprawiedliwości)
• Hipoteza: – opis zachowania karalnego (typ czynu zabronionego), – inne przesłanki odpowiedzialności karnej (np. z części
ogólnej k.k.)
• Dyspozycja: kompetencja do orzeczenia sankcji karnej (obowiązek orzeczenia sankcji karnej)
![Page 12: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/12.jpg)
Normatywna interpretacja przepisu prawa karnego
• Nie wszystkie elementy zawarte w przepisie prawa karnego mają znaczenie w perspektywie obu struktur normatywnych tj. normy sankcjonowanej i sankcjonującej
• dla treści normy sankcjonowanej nie ma znaczenia: znamię zaistnienia skutku, okoliczności dotyczące winy i strony podmiotowej
• dla treści normy sankcjonującej znaczenie ma naruszenie normy sankcjonowanej – bezprawność zachowania
![Page 13: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/13.jpg)
Naruszenie normy sankcjonowanej
• u podstaw normy sankcjonowanej znajduje się określone rozstrzygnięcie w zakresie aksjologii sytemu prawnego (dobro prawne, interes prawny) – wartościująca funkcja normy sankcjonowanej
• norma wyraża także powinność określonego zachowania (rozkazodawcza funkcja normy sankcjonowanej)
![Page 14: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/14.jpg)
Naruszenie normy sankcjonowanej
• Istotna z punktu widzenia normy sankcjonującej ocena (bezprawia czynu) czynu musi zawierać te dwa aspekty: – zachowanie musi naruszać polecenie– zachowanie musi być negatywnie oceniane w
perspektywie chronionego normą sankcjonowaną dobra prawnego
![Page 15: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/15.jpg)
Naruszenie normy sankcjonowanej
![Page 16: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/16.jpg)
• „Sprzeczne z normą sankcjonowaną będzie więc tylko takie zachowanie, które naraża na niebezpieczeństwo dobro prawne lub je narusza i jednocześnie narusza wykształconą przez wiedzę lub doświadczenie regułę postępowania z tym dobrem prawnym”A.Zoll
![Page 17: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/17.jpg)
Typ czynu zabronionego
![Page 18: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/18.jpg)
Rozwinięcie hipotezy normy sankcjonowanej:
– Matka (która ukończyła 17 rok życia – art. 10 § 1), która (umyślnie - art. 9) zabija (przez działanie lub zaniechanie – w tym drugim przypadku w warunkach określonych w art. 2) dziecko w okresie porodu pod wpływem jego przebiegu (o ile spełnione są warunki obiektywnego przypisania skutku)
![Page 19: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/19.jpg)
Terminologia
![Page 20: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/20.jpg)
Funkcje typu czynu zabronionego
• Wyznaczenie granicy pomiędzy zachowaniami karalnymi a innymi zachowaniami bezprawnymi lub legalnymi
• Wyznaczenie granicy pomiędzy poszczególnymi kategoriami zachowań karalnych z uwagi na konieczność różnicowania sankcji
![Page 21: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/21.jpg)
Typ czynu zabronionego
• Znamiona typu czynu zabronionego powinny wskazywać tylko na te cechy czynu, które mają znaczenie w perspektywie społecznej szkodliwości (naganności) danej klasy zachowań
![Page 22: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/22.jpg)
Znamiona typu czynu zabronionego
![Page 23: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/23.jpg)
Typy znamion znamion
• Obligatoryjne
Fakultatywne:
Matka która zabija dziecko pod wpływem jego
przebiegu
w okresie porodu
Cel, motyw,
inne
Przedmiot czynności
wykonawczej
Podmiot czynności
wykonawczejsposób
Określenie strony podmiotowej (stosunku
psychicznego sprawcy do czynu
Naruszenie reguły postępowania z
dobrem prawnym
Dobro prawne
Czynność wykonawcza
Określenie podmiotu
skutek czas miejsce
![Page 24: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/24.jpg)
Klasyfikacje znamion
• Strukturalny podział z uwagi na znaczenie dla:– bezprawności (naruszenia normy sankcjonowanej )– karalnościMatka, która zabija dziecko w okresie porodu pod
wpływem jego przebiegu
![Page 25: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/25.jpg)
Klasyfikacja znamion – sposób opisu
• Znamiona potoczne (matka)• Znamiona odsyłające (choroba nieuleczalna)
– Znamiona definiowane w określonej dziedzinie wiedzy
– Znamiona definiowane przez ustawę (osoba najbliższa)
– Znamiona normatywne (poseł)
![Page 26: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/26.jpg)
Klasyfikacja znamion – sposób opisu
• Znamiona pozytywne – znamiona negatywne• Znamiona opisowe – znamiona ocenne• Znamiona ostre – znamiona nieostre• Znamiona przedmiotowe – znamiona
określające przeżycia psychiczne (znamiona podmiotowe)
![Page 27: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/27.jpg)
Klasyfikacja typów czynów zabronionych - strukturalna
![Page 28: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/28.jpg)
![Page 29: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/29.jpg)
Art. 148
![Page 30: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/30.jpg)
Klasyfikacja typów czynów zabronionych
• 1. Z uwagi na stronę podmiotową• 2. Z uwagi na wagę przestępstwa• 3. Z uwagi na określenie sprawcy• 4. Z uwagi na stopień zagrożenia dla dobra
prawnego• 5. Z uwagi na skutek• 6. Z uwagi na formę czynności wykonawczej• 7. Z uwagi na tryb ścigania
![Page 31: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/31.jpg)
Z uwagi na stronę podmiotową
• Kryterium: klauzula nieumyślności– w przepisie w zespole znamion– W odrębnym przepisie (samodzielna klauzula)– Art. 9 paragraf 3 k.k.
umyślne nieumyślne umyślno - nieumyślne
nieumyślno - nieumyślne = nieumyślne
![Page 32: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/32.jpg)
. Z uwagi na wagę przestępstwa
• Zbrodnie (art. 9 § 2 k.k.)• Występki (art. 9 § 3 k.k.)
• Kryterium – wyoskość ustawowego zagrożenia (dolna granica i rodzaj kary)
![Page 33: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/33.jpg)
3. Z uwagi na określenie sprawcy
• Powszechne • Indywidualne
– Indywidualne właściwe– Indywidualne niewłaściwe
– Kryterium: bliższe określenie sprawcy w typie czyny zabronionego (ew. w typie podstawowym i zmodyfikowanym)
![Page 34: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/34.jpg)
. Z uwagi na stopień zagrożenia dla dobra prawnego
• Naruszenia dobra prawnego• Narażania dobra prawnego
– abstrakcyjnego narażenia na niebezpieczeństwo– konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo
»powszechne »Indywidualne
– Typ czynu zabronionego może być równocześnie typem naruszenia dobra prawnego (np. zdrowia) i narażenia ( np. życia)
![Page 35: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/35.jpg)
Z uwagi na skutek
• Skutkowe (materialne)• Bezskutkowe (formalne)• Kryterium – skutek (dająca się oddzielić od
zachowania sprawcy (czynności wykonawczej) zmiana w świecie zewnętrznym– Przestępstwa konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo –
skutkowe– Możliwość przekształcenia czasownika wyrażającego czynność
wykonawczą na czasownik „powodować określony stan rzeczy – co do zasady skutkowe
![Page 36: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/36.jpg)
Z uwagi na formę czynności wykonawczej
• Kryterium: sposób ujęcia czynności wykonawczej– Przestępstwa materialne co do zasady z działania
albo z zaniechania
Wyłącznie z działania
Wyłącznie z zaniechania
Z działania albo z zaniechania
![Page 37: Przepis prawa karnego Norma sankcjonowana i norma sankcjonująca Typ czynu zabronionego](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061617/56815b15550346895dc8c4e3/html5/thumbnails/37.jpg)
Z uwagi na tryb ścigania
• Przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego (publicznoskargowe)
• Ścigane na wniosek (wnioskowe)• Ścigane z urzędu
• Przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego
• Kryterium:– Domniemanie ścigania publicznoskargowego z
urzędu, chyba że zaznaczono wyraźną klauzulę innego trybu ścigania