PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZYRODY Wymagania … · 2016. 3. 30. · podać różne...
Transcript of PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZYRODY Wymagania … · 2016. 3. 30. · podać różne...
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z PRZYRODY Wymagania na poszczególne oceny
Klasa IV
DZIAŁ PROGRAMU: Przyroda i jej elementy
Poziom wymagań
Stopień dopuszczający
Stopień dostateczny
Uczeń potrafi :
wymienić niektóre składniki przyrody,
wymienić nazwy kierunków głównych oraz ich polskie skróty,
obserwować przedmioty na widnokręgu,
wymienić kilka elementów pogody,
przyporządkować składniki pogody przyrządom do ich pomiaru
podać przykład opadu atmosferycznego,
wymienić pory roku,
wyjaśnić zmiany zachodzące w przyrodzie występowaniem pór roku,
bezpiecznie obserwować różne substancje,
podać różne przykłady środowisk wodnych
wymienić przykłady organizmów wodnych,
wymienić podstawowe gatunki roślin uprawnych zwierząt hodowlanych,
wymienić obserwację jako podstawową metodę poznawania przyrody.
Uczeń potrafi :
wymienić naturalne i przekształcone składniki przyrody,
wymienić nazwy kierunków głównych i pośrednich oraz podać oznaczenia międzynarodowe,
wskazać kierunek północny na podstawie znaków w przyrodzie, wyjaśnić pojęcie widnokręgu,
przedstawić na rysunku widnokrąg i jego elementy,
opisać zmiany krajobrazu w poszczególnych porach roku,
wymienić składniki pogody i przyrządy do ich pomiaru,
odczytać temperaturę powietrza,
wymienić stany skupienia materii,
podać nazwy kilku gatunków ryb słodkowodnych i słonowodnych,
wymienić hodowlę jako prosty sposób poznawania istot żywych.
Stopień dobry
Stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi :
wskazać składniki naturalne i przekształcone w najbliższym otoczeniu,
określić przy użyciu przyrządów (kompas, gnomon, busola) kierunki główne na widnokręgu,
wyjaśnić zależności między miejscem obserwacji a wielkością widnokręgu,
wymienić obiekty, które można obserwować za pomocą lupy, lornetki,
wyjaśnić zależność między długością cienia a wysokością słońca,
wymienić przyrządy do pomiaru składników pogody,
określić kierunek wiatru,
rozpoznać 3 główne rodzaje chmur,
określić stopień zachmurzenia nieba,
podać przykłady substancji w różnych stanach skupienia,
wyjaśnić, z czego zbudowane są wszystkie składniki środowiska przyrodniczego, używając pojęć: atom, cząsteczka,
bezpiecznie badać właściwości różnych substancji
wyjaśnić terminy :rośliny zbożowe, okopowe, oleiste,
wyjaśnić korzyści z uprawy roślin i hodowli
Uczeń potrafi :
podać przykłady zmian spowodowanych przez człowieka w środowisku naturalnym,
wyznaczyć kilkoma sposobami kierunki główne i pośrednie oraz podać ich oznaczenia międzynarodowe,
sprawnie posługiwać się przyrządami do obserwacji przyrody(lupa, mikroskop, lornetka),
zaobserwować zmiany wysokości Słońca nad widnokręgiem w poszczególnych porach roku,
podać jednostki pomiaru elementów pogody,
opisać aktualną pogodę z użycie fachowej terminologii,
wyjaśnić pojęcie „ pogoda”,
bezpiecznie badać właściwości różnych substancji
wyjaśnić terminy :rośliny zbożowe, okopowe, oleiste,
wyjaśnić korzyści z uprawy roślin i hodowli zwierząt.
określić właściwości substancji za pomocą zmysłów,
podać przykłady wpływu niektórych substancji na zdrowie człowieka i środowisko naturalne,
doprowadzić wodę do wrzenia, zamrożenia i topnienia z zachowanie bezpieczeństwa,
zwierząt.
wyjaśnić, który ze stanów skupienia wody jest najważniejszy dla istnienia organizmów żywych,
planować i zakładać hodowle roślinne i zwierzęce,
prowadzić prosty zielnik i rozpoznawać
Stopień Celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
DZIAŁ PROGRAMU: Budowa i czynności życiowe organizmów
Poziom wymagań
Stopień dopuszczający
Stopień dostateczny
Uczeń potrafi : wyjaśnić z czego zbudowane są wszystkie
organizmy żywe,
wyróżnić organizmy jedno- i wielokomórkowe,
wymienić po jednym przykładzie narządów i układów narządów(zwierzęcych),
podać 2 podstawowe czynności życiowe organizmów,
na różnych okazach rozpoznać roślinożercę i drapieżcę,
z podanych przykładów wybrać organizmy samożywne i cudzożywne,
wyjaśnić, że wszystkie organizmy oddychają,
wymienić sposoby rozmnażania,
wyjaśnić, że rozmnażanie jest procesem życiowym warunkującym istnienie organizmów.
Uczeń potrafi : wyjaśnić pojęcie „ komórka”,
rozróżnić kształt komórek roślinnych i zwierzęcych,
wyjaśnić, że organizmy wielokomórkowe zbudowane są z tkanek i narządów,
zaobserwować kształt komórek pod mikroskopem,
wskazać na roślinie podstawowe organy,
wymienić podstawowe czynności życiowe organizmów,
ułożyć z podanych przykładów prosty łańcuch pokarmowy,
podać przykłady ruchu w świecie roślin i zwierząt,
podać przykłady organizmów rozmnażających się płciowo i bezpłciowo.
Stopień dobry
Stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi :
zdefiniować pojęcie „komórka”,
wymienić po 1 przykładzie organizmu jedno- i wielokomórkowego,
podać definicję „ tkanka”, „narząd”,
pokazać na modelu lub tablicy przykłady narządów człowieka,
omówić czynności życiowe wybranej rośliny lub zwierzęcia,
wyjaśnić proces samożywności i cudzożywności,
wskazać charakterystyczne cechy wyróżniające drapieżcę i roślinożercę,
wyjaśnić, że podczas oddychania wyzwalana jest energia.
Uczeń potrafi :
wyjaśnić, dlaczego komórki jednego organizmu mają różną budowę,
podać więcej przykładów organizmów jednokomórkowych i wielokomórkowych,
wyjaśnić pojęcia„ tkanka”, „narząd”, „układ narządów”,
wykonać schematyczny rysunek kształtów komórek spod mikroskopu,
wykonać modele komórek z plasteliny lub innego materiału,
ocenić wpływ roślin i zwierząt na zawartość CO i O w atmosferze,
wyjaśnić znaczenie zwierząt jako konsumentów,
wyjaśnić, dlaczego rośliny stanowią pierwsze ogniwo łańcucha pokarmowego,
wyjaśnić, jak rośliny bronią się przed wrogami,
omówić istniejące zależności między organizmami oraz wyjaśnić je na schemacie,
wyjaśnić istotę wymiany gazowej.
Stopień Celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
DZIAŁ PROGRAMU: Poznajemy nasze otoczenie
Poziom wymagań
Stopień dopuszczający
Stopień dostateczny
Uczeń potrafi : rozróżnić podstawowe elementy krajobrazu:
niziny , wyżyny, góry,
wyjaśnić, że występują różne rodzaje skał,
wymienić trzy elementy krajobrazu przekształconego przez człowieka,
określić środowisko życia organizmów,
rozróżnić mapę i plan,
określić co to jest poziomica,
uzasadnić konieczność ochrony przyrody.
Uczeń potrafi : opisać podstawowe formy krajobrazu,
wymienić typową skałę i glebę najbliższej okolicy,
rozróżnić elementy krajobrazu naturalnego i przekształconego przez człowieka,
zastosować podstawowe przyrządy do obserwacji przyrodniczych,
narysować plan dowolnego przedmiotu w wybranej przez siebie skali,
wymienić podstawowe formy ochrony przyrody.
Stopień dobry Stopień bardzo dobry Uczeń potrafi :
wyjaśnić fakt występowania różnych skał,
rozróżnić różne formy terenu,
wyjaśnić konieczność przekształcenia środowiska,
wyjaśnić potrzebę ochrony przyrody,
zna cechy przystosowawcze organizmów do życia na lądzie i w wodzie,
odczytać znaki topograficzne z mapy,
odczytywać rysunki poziomicowe,
ocenić stan czystości środowiska w swojej okolicy na podstawie wskaźników naturalnych.
Uczeń potrafi :
wyjaśnić zależności pomiędzy występowaniem skał a glebami,
scharakteryzować sposoby i formy ochrony przyrody,
oznaczyć wg klucza wybrane przykłady roślin i zwierząt w najbliższej okolicy,
posługiwać się planem i mapą w terenie,
wyjaśnić różnice pomiędzy działalnością względną i bezwzględną,
ocenić zależność pomiędzy działalnością człowieka w stanem środowiska i odwrotnie-wpływem środowiska na człowieka.
Stopień Celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
DZIAŁ PROGRAMU: Człowiek i środowisko
Poziom wymagań
Stopień dopuszczający Stopień dostateczny Uczeń potrafi : ułożyć plan dnia,
podać podstawowe czynności człowieka,
stosować podstawowe zasady higieny otoczenia i człowieka,
właściwie zachowywać się w ruchu drogowym,
Uczeń potrafi : podać nazwy kilku narządów człowieka i
rozpoznać je na ilustracjach
wymienić etapy rozwojowe człowieka,
określić bierne i czynne wypoczywanie(podaje przykłady),
zachować się w przypadku konieczności
wykonać samodzielnie sałatkę jarzynową,
wyjaśnić rolę świeżych warzyw i owoców,
zastosować zasady estetyki spożywania posiłków,
wymienić prawa i obowiązki członków rodziny,
wyjaśnić istotę rozmnażania,
omówić, dlaczego należy oszczędzać surowce wtórne,
rozróżniać objawy choroby (katar, gorączka, ból gardła),
wymienić środki chemiczne stosowane w gospodarstwie domowym ,
wskazać źródła zanieczyszczeń powietrza, wody gleby w najbliższym otoczeniu,
okazywać szacunek rodzicom i kolegom,
akceptować i zauważać zmiany zachodzące w organizmie podczas dojrzewania,
uzasadnić, że styl życia wpływa na stan zdrowia,
prezentować prawidłowa postawę ciała.
udzielenia pierwszej pomocy przy drobnych urazach,
wymienić podstawowe składniki pokarmowe,
wyjaśnić od czego zależą potrzeby pokarmowe człowieka,
określić różnice biologiczne dziewczynki i chłopca,
przestrzegać zasad higieny intymnej,
podać rodzaje zanieczyszczeń środowiska i jego wpływ na życie człowieka,
wyjaśnić wpływ hałasu na organizm ludzki,
wykonać prosty opatrunek z zachowaniem zasad higieny,
zabezpieczyć żywność przed zniszczeniem i zepsuciem (mrożenie, kiszenie, pasteryzowanie).
Stopień dobry Stopień bardzo dobry Uczeń potrafi :
wyjaśnić związek między narządami i czynnościami człowieka,
wymienić wszystkie czynności życiowe człowieka,
wyjaśnić rolę składników pokarmowych w życiu człowieka,
wymienić narządy rozrodcze męskie i żeńskie,
rozróżnić męską i żeńską komórkę rozrodczą,
wyjaśnić pojęcie choroby zakaźnej,
wskazać większość zanieczyszczeń wody, powietrza w najbliższej okolicy,
wyjaśnić przyczyny powodujące zmiany w najbliższym otoczeniu,
omówić zmiany zachodzące u płci przeciwnej w czasie dojrzewania, stosować zasady profilaktyki zdrowotnej (szczepionki, izolacja).
Uczeń potrafi :
opisać budowę i rolę funkcjonowania narządów człowieka w układach narządów,
podać źródła występowania składników pokarmowych,
wykonać schemat drzewa genealogicznego swojej rodziny,
analizować etapy rozwoju płciowego człowieka,
planować codzienne działania zmierzające do poprawy swojego środowiska,
wyjaśnić zagrożenia wynikające z nieprawidłowego stosowania środków chemicznych.
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
KLASA V
Dział programu: Podstawowe właściwości i budowa materii
Poziom wymagań
Stopień dopuszczający
Stopień dostateczny
Uczeń potrafi :
wskazuje ciała stałe w najbliższym otoczeniu,
rysuje ułożenie cząsteczek w ciałach stałych cieczach i gazach,
wskazuje w najbliższym otoczeniu przykłady ciał stałych, cieczy i gazów,
wskazuje po 2-3 przykłady zastosowania me-tali i niemetali.
wskazuje przykłady mieszanin spotykanych w życiu codziennym,
wskazane mieszaniny dzieli na jednorodne i niejednorodne,
wskazuje sposoby wykorzystania powietrza,
wymienia sposoby zapobiegania korozji,
przygotowuje wodny roztwór soli, cukru itp.,
wymienia 2 czynniki przyspieszające roz-puszczanie.
Uczeń potrafi:
podaje przykłady zjawisk fizycznych,
określa właściwości ciał stałych, cieczy i gazów,
podaje przykłady (1-2) występowania zjawiska rozszerzalności temperaturowej ciał stałych, cieczy i gazów,
klasyfikuje wskazane substancje na metale i niemetale,
podaje po 2-3 przykłady właściwości wskazanego metalu i niemetalu.
wymienia 2-3 właściwości wody i dwutlenku węgla,
wyjaśnia, na czym polega gaszenie ognia,
wskazuje, który składnik powietrza bierze udział w spalaniu,
wymienia czynniki przyspieszające korozję,
wymienia procesy życiowe, do których orga-nizm wykorzystuje energię,
wskazuje sposoby rozdzielania mieszanin niejednorodnych.
Stopień dobry
Stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi :
klasyfikuje, popierając przykładami, oddziały-wania występujące w przyrodzie,
porównuje budowę ciał stałych, cieczy i ga-zów,
wyjaśnia pojęcie „rozszerzalności temperatu-rowej",
klasyfikuje podane substancje na proste i zło-żone,
podaje przykłady minerałów będących związkami chemicznymi,
rozpoznaje model pierwiastka i związku chemicznego,
porównuje mieszaniny: jednorodną i niejed-norodną, - omawia skład wybranych stopów,
wymienia pierwiastki wchodzące w skład po-wietrza,
wyjaśnia, na czym polega spalanie,
wskazuje przykłady utleniania zachodzące w
organizmach żywych i z ich udziałem,
nazywa składniki tworzące roztwór,
wymienia sposoby rozdzielania mieszanin
Uczeń potrafi :
wyjaśnia istotę oddziaływań, np. magnetycz-nych,
wskazuje związek między budową a niektórymi właściwościami ciał stałych, cieczy i gazów,
wskazuje przykłady praktycznego zastosowania wiedzy nt. rozszerzalności temperaturowej ciał stałych, cieczy i gazów,
uzasadnia, dlaczego substancje dzielimy na proste i złożone,
porównuje właściwości kilku metali,
uzasadnia, że metale i niemetale to substancje proste.
rysuje model budowy wybranych (np. 2-3) związków chemicznych,
uzasadnia, dlaczego woda może stanowić przykład mieszaniny jednorodnej lub niejed-norodnej,
wyjaśnia, dlaczego powietrze podtrzymuje palenie,
porównuje proces utleniania i spalania,
wyjaśnia, dlaczego rdza jest przykładem związku chemicznego,
wyjaśnia, dlaczego podwyższona temperatura przyspiesza rozpuszczanie,
wyjaśnia, na czym polega proces krystalizacji.
Stopień celujący opanował w 100% wszystkie wiadomości i
umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Polska - nasza Ojczyzna
Poziom wymagań
stopień dopuszczający
stopień dostateczny
Uczeń potrafi:
nazywa województwo, powiat, gminę, w któ-rej mieszka,
odczytuje z mapy nazwy głównych krain geograficznych,
rozpoznaje najpospolitsze drzewa iglaste i li-ściaste,
wskazuje na mapie rzeki, jeziora, obszary ba-gienne.
Uczeń potrafi:
wymienia państwa graniczące z Polską,
nazywa siłę zewnętrzną, która wywarła naj-większy wpływ na rzeźbę terenu Polski,
wymienia czynniki, od których zależy żyzność gleb,
wyjaśnia, dlaczego korzystniejsze jest sadzenie lasów mieszanych niż jednogatunkowych,
odczytuje z mapy nazwy kilku obszarów le-śnych.
stopień dobry
stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi:
nazywa gminy i województwa sąsiadujące z gminą i województwem, w którym mieszka,
opisuje epokę lodowcową,
wyjaśnia, dlaczego rzeźba powierzchni Polski ma charakter pasowy,
odczytuje na mapie nazwy i wysokości naj-większych wzniesień
charakteryzuje poszczególne typy lasów,
wskazuje czynniki, które wpłynęły na zmniej-szenie się obszarów leśnych,
pokazuje na mapie dorzecze, dział wód, kanały,
wymienia typy jezior.
Uczeń potrafi:
nazywa władze gminy, powiatu, województwa,
opisuje krajobraz ukształtowany przez lądolód,
charakteryzuje poszczególne rodzaje lasów i gleb,
wskazuje związek między rodzajem gleby a typem lasu,
wyjaśnia, dlaczego drzewa iglaste są mniej odporne na zanieczyszczenia niż liściaste,
opisuje bieg Odry i Wisły od źródeł do ujścia,
charakteryzuje typy jezior występujących w Polsce.
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Pojezierze Mazurskie - słodkowodne środowisko życia
Poziom wymagań
stopień dopuszczający stopień dostateczny Uczeń potrafi:
pokazuje na mapie Pojezierze Mazurskie,
odczytuje z mapy nazwy kilku jezior,
wymienia czynniki niezbędne do życia roślin wodnych,
rozpoznaje (nazywa) kilka roślin, które wystę-pują w strefie przybrzeżnej.
Uczeń potrafi:
wskazuje różnice między środowiskiem lądo-wym a wodnym,
wskazuje 2-3 cechy budowy, które stanowią przystosowania rośliny do życia w wodzie,
rysuje i opisuje zasadnicze elementy komórki roślinnej,
nazywa substancje niezbędne do wytworzenia pokarmu przez rośliny
.
stopień dobry stopień bardzo dobry Uczeń potrafi:
charakteryzuje osobliwości przyrodnicze, które można spotkać na Pojezierzu Mazurskim,
wyjaśnia, dlaczego zachodzi mieszanie się wody w jeziorze,
charakteryzuje przystosowania roślin do wa-runków panujących w strefie przybrzeżnej,
opisuje budowę okrzemki,
omawia przebieg procesu fotosyntezy,
charakteryzuje rolę wybranych organelli ko-mórkowych.
Uczeń potrafi:
wyjaśnia zasadność tworzenia obszarów chronionych na Pojezierzu Mazurskim,
uzasadnia, że występowanie roślin w jeziorze ma związek z przenikaniem światła,
wyjaśnia, dlaczego możliwe jest trwanie życia w jeziorze w okresie zimy,
podaje przykłady roślin występujących w po-szczególnych strefach jeziora,
charakteryzuje rolę organelli komórkowych,
dowodzi, że glony są roślinami.
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Morze Bałtyckie - słonowodne środowisko życia
Poziom wymagań
stopień dopuszczający stopień dostateczny
Uczeń potrafi:
pokazuje na mapie: Morze Bałtyckie, ujście Odry, Wisły, jezioro przybrzeżne, mierzeję,
na zdjęciach rozpoznaje wybrzeże wysokie i niskie,
posługując się mapą, nazywa państwa leżące nad Bałtykiem,
posługując się mapą, nazywa największe rze-ki wpadające do Morza Bałtyckiego,
podaje po 2 przykłady roli glonów w przyro-dzie, medycynie i gospodarce człowieka.
Uczeń potrafi:
wymienia charakterystyczne cechy pogody morskiej,
opisuje plechę morszczynu,
wymienia sposoby bezpłciowego rozmnażania glonów.
stopień dobry stopień bardzo dobry Uczeń potrafi:
charakteryzuje działalność fal na wybrzeżu niskim i wysokim
wyjaśnia, jak powstaje bryza,
porównuje północne i południowe wybrzeże Morza Bałtyckiego,
opisuje rozmieszczenie glonów w morzu,
opisuje sposób rozmnażania się poznanych glonów
Uczeń potrafi:
objaśnia rolę prądów morskich w tworzeniu się mierzei, jezior przybrzeżnych, zalewów,
wyjaśnia powstawanie bryzy dziennej i nocnej,
charakteryzuje czynniki decydujące o rozmiesz-czeniu roślinności (np. zasolenie, światło...),
charakteryzuje sposoby rozmnażania bez-płciowego glonów,
charakteryzuje rolę glonów w przyrodzie, medycynie i w gospodarce człowieka.
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Rośliny lądowe
Poziom wymagań
stopień dopuszczający
stopień dostateczny
Uczeń potrafi:
wymienia 2-3 przystosowania roślin do życia na lądzie,
rysuje mech płonnik,
wymienia po 3-4 rośliny należące do nagonasiennych i okrytonasiennych,
nazywa części rośliny nasiennej,
objaśnia rolę korzenia, łodygi, liści,
opisuje budowę zewnętrzną liścia
nazywa części kwiatu
określa warunki niezbędne do kiełkowania nasion
Uczeń potrafi:
nazywa zasadnicze elementy budowy mchu,
podaje rolę mchów w przyrodzie i gospodarce człowieka (2-3 przykłady),
rozróżnia: systemy korzeniowe, typy łodyg (2 przykłady), liście pojedyncze i złożone, kwiaty i kwiatostany,
podaje przykłady owoców suchych i mięsistych,
wymienia 2-3 przykłady przystosowań owoców do rozsiewania
stopień dobry
stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi:
uzasadnia konieczność wykształcenia przez rośliny poszczególnych przystosowań,
opisuje budowę liści mchu torfowca,
wskazuje różnice między roślinami nasiennymi a zarodnikowymi,
rozróżnia szyszki drzew szpilkowych,
porównuje system palowy i wiązkowy,
opisuje budowę zewnętrzną korzenia,
wymienia rodzaje pędów podziemnych,
rozpoznaje kształty blaszek liściowych,
rozpoznaje typy ulistnienia,
charakteryzuje rolę poszczególnych elemen-tów kwiatu,
wyjaśnia, w jaki sposób powstaje owoc,
charakteryzuję przystosowania owoców do różnych sposobów rozsiewania,
opisuje budowę nasienia.
Uczeń potrafi:
porównuje warunki dla rozwoju roślinności w środowisku lądowym i wodnym,
uzasadnia, dlaczego mchy są najprostszymi roślinami lądowymi,
wyjaśnia związek budowy liści mchu torfowca zę zdolnością magazynowania wody,
opisuje przystosowania do środowiska wystę-pujące w budowie u wybranych grup roślin,
porównuje nago- i okrytonasienne,
podaje przykłady modyfikacji korzeni, łodyg, liści,
rozpoznaje 3-4 typy kwiatostanów,
opisuje poszczególne typy owoców,
wyjaśnia, na czym polega proces kiełkowania nasion.
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Krajobrazy nizin
Poziom wymagań
stopień dopuszczający stopień dostateczny Uczeń potrafi:
pokazuje na mapie: pas pobrzeży, główne miasta i jeziora pobrzeży,
pokazuje na mapie pas nizin,
nazywa największe niziny,
określa zasady zachowania się na terenie parku narodowego,
na podstawie rysunku nazywa części grzyba,
odróżnia jadalne gatunki grzybów od trujących,
rozpoznaje skrzypy, widłaki.
Uczeń potrafi:
pokazuje na mapie położenie najważniejszych miast na nizinach,
wymienia cechy klimatu Niziny Śląskiej i Niziny Podlaskiej,
opisuje warstwy lasu (nazywa warstwy lasu i podaje przykłady organizmów w nich występujących),
nazywa części ciała paproci.
stopień dobry stopień bardzo dobry Uczeń potrafi:
wyjaśnia, jak powstają wydmy,
opisuje atrakcje turystyczne pobrzeży,
wskazuje na mapie kotliny i wysoczyzny,
wyjaśnia przyczyny słabego zalesienia Niziny Wielkopolskiej,
charakteryzuje krajobraz Niziny Podlaskiej,
wymienia nazwy organizmów chronionych w Białowieskim Parku Narodowym,
charakteryzuje oddziaływania pomiędzy po-szczególnymi warstwami w lesie,
opisuję charakterystyczne cechy grzybów, określa pozytywną i negatywną rolę grzybów,
wymienia cechy budowy, które ułatwiają roz-poznawanie grzybów,
charakteryzuje rolę skrzypów i widłaków obecnie i w przeszłości.
Uczeń potrafi:
charakteryzuje Woliński Park Narodowy,
określa bogactwa mineralne i ich miejsca występowania na Nizinie Śląskiej,
porównuje warunki geograficzno-przyrodnicze Niziny Wielkopolskiej i Mazowieckiej,
-wyjaśnia pochodzenie jezior na Polesiu Lubelskim,
opisuje charakterystyczne cechy krajobrazu Puszczy Białowieskiej,
wyjaśnia, jaka rolę w lesie pełnia mikroorga-nizmy,
omawia sposoby rozmnażania się grzybów,
wyjaśnia nazwę „rośliny zarodnikowe",
charakteryzuje rośliny zarodnikowe.
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Krajobrazy wyżyn
Poziom wymagań
stopień dopuszczający stopień dostateczny
Uczeń potrafi:
wskazuje na mapie położenie wyżyn,
odczytuje nazwy wyżyn,
opisuje działania człowieka na Wyżynie Ślą-skiej.
Uczeń potrafi:
odczytuje nazwy głównych miast wyżyn,
podaje przykłady osobliwości znajdujących się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej,
opisuje charakterystyczne cechy krajobrazu Wyżyny Lubelskiej.
stopień dobry stopień bardzo dobry Uczeń potrafi:
podaje przykłady niszczenia środowiska na Wyżynie Śląskiej,
opisuje, w jaki sposób powstał krajobraz krasowy,
opisuje roślinność Wyżyny Krakowsko--Częstochowskiej,
wymienia uprawy występujące na Wyżynie Lubelskiej.
Uczeń potrafi:
podaje przykłady świadczące o wpływie zanie-czyszczeń środowiska na zdrowie mieszkańców,
wymienia zastosowanie węgla kamiennego,
charakteryzuje poszczególne elementy krajo-brazu krasowego,
charakteryzuje gleby Wyżyny Lubelskiej.
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Krajobrazy gór. Porządkowanie świata roślin
Poziom wymagań
stopień dopuszczający
stopień dostateczny
Uczeń potrafi:
wskazuje na mapie góry,
odczytuje nazwy najwyższych szczytów,
wymienia cechy pogody tatrzańskiej,
wymienia charakterystyczne cechy roślin.
Uczeń potrafi:
opisuje zajęcia mieszkańców Gór Świętokrzyskich,
wymienia charakterystyczne cechy krajobrazu Tatr,
nazywa piętra roślinności w Tatrach,
omawia znaczenie porostów,
omawia zasługi Karola Linneusza,
poprawnie zapisuje nazwy gatunkowe.
stopień dobry
stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi:
opisuje krajobraz Cór Świętokrzyskich, Kar-konoszy, Tatr,
oblicza temperaturę na podanych wysoko-ściach,
charakteryzuje piętra roślinne w Tatrach,
charakteryzuje porosty,
charakteryzuje, popierając przykładami, organizmy należące do poznanych podkrólestw.
Uczeń potrafi:
podaje przykłady zjawisk krasowych w Córach Świętokrzyskich,
charakteryzuje wpływ działalności człowieka na przyrodę w Sudetach,
opisuje, stosując poznaną terminologię, krajobraz Tatr,
opisuje przystosowania roślin ułatwiające im życie w surowym klimacie,
opisuje korzyści glonu i grzyba tworzących porost,
klasyfikuje poznane organizmy.
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
KLASA VI
Dział programu: Ziemia częścią Wszechświata
Poziom wymagań
stopień dopuszczający
stopień dostateczny
Uczeń potrafi:
Omawia budowę i zastosowanie kalendarza
Podaje różnice między planetami a gwiazdami
Podaje przykłady świadczące o istnieniu wokół Ziemi pola grawitacyjnego
Podaje przykłady wykorzystania sztucznych satelitów
Wyjaśnia, popierając przykładami, na czym polegają oddziaływania magnetyczne
Wskazuje południki, równoleżniki, równik, półkule północną i południową, bieguny ziemskie i oś Ziemi
Uczeń potrafi:
Wykazuje istnienie pola grawitacyjnego Ziemi
Wyjaśnia, co to są galaktyki
Podaje przykłady oddziaływań elektrostatycznych
Rysuje linie pola magnetycznego
Podaje przykład zjawiska mającego związek z istnieniem pola magnetycznego Ziemi
Określa długość i szerokość geograficzną na wskazanej półkuli
stopień dobry
stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi:
Opisuje zasługi Mikołaja Kopernika dla rozwoju nauk przyrodniczych
Wyjaśnia, co nazywamy polem grawitacyjnym
Porządkuje planety Układu Słonecznego
Wyjaśnia, w jakim celu prowadzone są loty kosmiczne
Wyjaśnia, na czym polega elektryzowanie ciał
Wyjaśnia pojęcie pola magnetycznego
Klasyfikuje oddziaływania między magnesami
Pokazuje położenie biegunów magnetycznych i geograficznych
Określa położenie geograficzne
Uczeń potrafi:
Określa, od czego zależy wartość siły grawitacji
Opisuje, w jaki sposób powstał Układ Słoneczny
Wyjaśnia, dlaczego na Księżycu nie ma atmosfery
Objaśnia, na czym polegają oddziaływania magnetyczne
Wyjaśnia, dlaczego igła magnetyczna ustawia się w kierunku północ-południe
Odszukuje punkty na mapie, mając podane współrzędne geograficzne
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Ziemia - nasza planeta
Poziom wymagań
stopień dopuszczający
stopień dostateczny
Uczeń potrafi:
Wyjaśnia, popierając przykładami, na czym polegają oddziaływania magnetyczne
Wskazuje południki, równoleżniki, równik, półkule północną i południową, bieguny ziemskie i oś Ziemi
Uczeń potrafi:
Podaje przykłady oddziaływań elektrostatycznych
Rysuje linie pola magnetycznego
Określa długość i szerokość geograficzną na wskazanej półkuli
stopień dobry
stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi:
Wyjaśnia pojęcie pola magnetycznego
Klasyfikuje oddziaływania między magnesami
Pokazuje położenie biegunów magnetycznych i geograficznych
Określa położenie geograficzne
Uczeń potrafi:
Objaśnia, na czym polegają oddziaływania magnetyczne
Odszukuje punkty na mapie, mając podane współrzędne geograficzne
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Rola Słońca
Poziom wymagań
stopień dopuszczający
stopień dostateczny
Uczeń potrafi:
Wymienia źródła światła
Wyjaśnia, jak się zachować w czasie burzy
Podaje przykłady ciał przezroczystych i nieprzezroczystych
Wyjaśnia zjawisko następowania dnia i nocy
Oblicza długość dnia i nocy, mając podane godziny wschodu i zachodu Słońca
Rysuje odbicie światła od powierzchni lu-strzanych płaskich
Wyjaśnia, dlaczego następują zmiany pór roku
Uczeń potrafi:
Klasyfikuje, popierając przykładami, źródła światła na naturalne i sztuczne
Buduje prosty obwód elektryczny
Wyjaśnia, kiedy następuje załamanie światła
Wskazuje występowanie w przyrodzie zjawiska rozszczepienia światła
Wyjaśnia powstawanie barw widzianych ciał
Pokazuje na globusie strefy oświetlenia Ziemi
stopień dobry
stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi:
Rysuje schemat prostego obwodu elektrycz-nego
Wyjaśnia pojęcie promienia świetlnego
Określa podstawowe właściwości przewod-ników i izolatorów
Rysuje promień świetlny przechodzący z powietrza do innego ośrodka
Objaśnia, dlaczego światło białe ulega rozszczepieniu
Rysuje oświetlenie Ziemi w pierwszych dniach kalendarzowych pór roku
Uczeń potrafi:
Wyjaśnia przyczynę różnic długości dnia i nocy
Tłumaczy zjawiska zaćmienia Słońca i Księżyca
Wykazuje, że światło białe jest mieszaniną świateł barwnych
Opisuje budowę oka
Charakteryzuje poszczególne strefy oświe-tleniowe Ziemi
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Wszechocean
Poziom wymagań
stopień dopuszczający stopień dostateczny Uczeń potrafi:
Odczytuje z mapy nazwy kontynentów, oceanów i mórz
Odszukuje na mapie rowy oceaniczne, wyspy, podmorskie łańcuchy górskie
Rysuje falę
Uczeń potrafi:
Wyjaśnia, dlaczego na głębokości poniżej 100 metrów panują ciemności
Opisuje warunki panujące na szelfie
stopień dobry
stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi:
Opisuje proces falowania
Wyjaśnia przyczyny zróżnicowanego zasolenia wód morskich
Wyjaśnia przyczynę przypływów i odpływów
Uczeń potrafi:
Charakteryzuje warunki panujące w głębiach oceanicznych
Opisuje rafę koralową
Wyjaśnia przyczynę powstawania prądów morskich
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Charakterystyka stref życia w morzu
Poziom wymagań
stopień dopuszczający
stopień dostateczny
Uczeń potrafi:
Nazywa strefy życia w morzu
Rysuje chełbię
Opisuje budowę zewnętrzną ryby
Opisuje budowę zewnętrzna skorupiaków na przykładzie homara
Wymienia źródła dźwięków
Tłumaczy, kiedy powstaje echo
Wymienia korzyści, jakie czerpie człowiek z mórz i oceanów
Uczeń potrafi:
Opisuje warunki świetlne panujące w po-szczególnych strefach morskich
Odróżnia polipa od meduzy
Wymienia przystosowania w budowie ze-wnętrznej ryb do życia w wodzie
Podaje przykłady skorupiaków morskich
Wyjaśnia, do czego służą: echosonda i batyskaf
Podaje przykłady innych zwierząt żyjących w morzach
stopień dobry
stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi:
Charakteryzuje warunki panujące w po-szczególnych strefach oceanicznych
Opisuje przystosowania chełbi do życia w morzu
Opisuje budowę stułbi
Charakteryzuje koralowce
Rozpoznaje wybrane skorupiaki morskie
Wyjaśnia, co nazywamy fala dźwiękową
Wymienia ośrodki różniące się prędkością rozchodzenia się fal dźwiękowych
Opisuje wykorzystanie mórz i oceanów przez człowieka
Uczeń potrafi:
Ocenia możliwości rozwoju świata organicznego w poszczególnych strefach
Opisuje przystosowania zwierząt do życia w wodzie
Wyjaśnia, dlaczego fale dźwiękowe nie mogą rozchodzić się w próżni
Podaje przykłady wykorzystania zjawiska echa przez zwierzęta
Analizuje skutki korzystania z zasobów morskich przez człowieka
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Z wody na ląd
Poziom wymagań
stopień dopuszczający
stopień dostateczny
Uczeń potrafi:
Omawia budowę komórki zwierzęcej
Wskazuje zwierzęta występujące w jeziorze
Opisuje budowę zewnętrzną żaby
Podaje 2-3 przykłady płazów chronionych
Uczeń potrafi:
Opisuje budowę pierwotniaków na przykładzie pantofelka
Omawia budowę stułbi
Opisuje wybrane czynności życiowe płazów
Podaje przykłady zależności pokarmowych w jeziorze
Charakteryzuje czynności życiowe płazów
stopień dobry
stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi:
Odróżnia komórkę zwierzęcą od roślinnej
Charakteryzuje przystosowania stułbi do warunków i trybu życia
Rozpoznaje wybrane zwierzęta występujące w jeziorze
Wymienia cechy budowy zewnętrznej przystosowujące płazy do życia na lądzie
Uczeń potrafi:
Wyjaśnia, dlaczego w jeziorach żyją głównie zwierzęta zmiennocieplne
Charakteryzuje pierwotniaki
Charakteryzuje faunę występującą w różnych strefach jeziora
Wymienia gatunki zwierząt, które można spotkać tylko w czystych wodach
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Warunki życia w środowisku lądowym
Poziom wymagań
stopień dopuszczający
stopień dostateczny
Uczeń potrafi:
Porównuje warunki życia w wodzie i na lądzie
Opisuje budowę zewnętrzna ptaka
Odróżnia ptaki drapieżne od innych
Określa rolę ptaków w przyrodzie
Wymienia charakterystyczne cechy ssaków
Podaje przykłady ssaków z różnych środowisk
Opisuje rolę dżdżownic w przyrodzie
Opisuje sposób postępowania w wypadku przyczepienia się kleszcza
Nazywa części ciała owada
Uczeń potrafi:
Omawia cechy budowy przystosowujące gady do życia na lądzie
Wymienia cechy przystosowujące ptaka do lotu
Podaje przykłady ptaków odlatujących oraz chronionych
Rozpoznaje wybrane gatunki ssaków chro-nionych w Polsce
Opisuje budowę zewnętrzną pająka
Wskazuje przykłady pozytywnego i nega-tywnego znaczenia owadów
Nazywa części ciała winniczka
stopień dobry stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi:
Omawia proces rozmnażania gadów
Wskazuje podobieństwa i różnice między ptakami a gadami
Wymienia przyczyny wędrówek ptaków
Opisuje cechy przystosowujące dżdżownicę do życia w glebie
Rozpoznaje typy aparatów gębowych owadów
Charakteryzuje rolę owadów w przyrodzie
Uczeń potrafi:
Porównuje czynności życiowe płazów i gadów
Opisuje rozmnażanie ptaków
Na wybranych przykładach wykazuje związek między budową a trybem życia ptaków
Charakteryzuje rozmnażanie i rozwój ssaków
Opisuje czynności życiowe dżdżownicy
Charakteryzuje sposoby rozmnażania owadów
Omawia rozmnażanie winniczka
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Krajobrazy Ziemi
Poziom wymagań
stopień dopuszczający stopień dostateczny Uczeń potrafi:
Wymienia podstawowe elementy klimatu
Odczytuje dane z wykresów
Pokazuje na mapie położenie poszczególnych stref geograficznych
Wymienia po 3-4 gatunki zwierzęce charakterystyczne dla poszczególnych stref
Wymienia charakterystyczne cechy klimatu pustynnego, arktycznego
Uczeń potrafi:
Wymienia charakterystyczne cechy po-szczególnych typów klimatów
Podaje przykłady roślin uprawianych w poszczególnych strefach klimatycznych
Na wybranych przykładach opisuje przy-stosowania zwierząt do warunków klima-tycznych
Opisuje zajęcia mieszkańców wybranych stref klimatycznych
stopień dobry stopień bardzo dobrY Uczeń potrafi :
Wyjaśnia, w jaki sposób określa się klimat danego obszaru
Wykonuje obliczenia, wykorzystując dane z wykresów
Opisuje zróżnicowanie krajobrazowe Europy
Wykazuje związki między warunkami kli-matycznymi a światem roślinnym i zwierzęcym w poszczególnych strefach
Wykazuje wpływ warunków klimatycznych na sposób gospodarowania i gęstość zaludnienia w poszczególnych strefach
Porównuje warunki przyrodnicze różnych rejonów geograficznych
Uczeń potrafi:
Na podstawie analizy danych dotyczących rozkładu temperatur i ilości opadów porównuje klimaty różnych rejonów geograficznych
Wskazuje przyczyny odchylenia granic stref od równoleżników
Przewiduje zmiany, jakie mogą zachodzić w środowisku na skutek eksploatacji bogactw naturalnych i mineralnych
Opisuje trasy wypraw polarnych ze szcze-gólnym uwzględnieniem wkładu Polaków w badania biegunów
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe
Dział programu: Zagrożenia i szansę przyrody
Poziom wymagań
stopień dopuszczający stopień dostateczny Uczeń potrafi:
Wymienia przyczyny zmian w krajobrazie naturalnym
Opisuje skutki zanieczyszczeń środowiska
Wymienia formy ochrony przyrody
Uczeń potrafi:
Charakteryzuje zanieczyszczenia środowiska
Podaje przykłady gatunków chronionych
Wymienia dwa światowe parki narodowe
stopień dobry stopień bardzo dobry
Uczeń potrafi:
Charakteryzuje 2-3 wybrane parki narodowe
Wyjaśnia przyczyny powstawania zanie-czyszczeń powietrza, wody, gleby
Uczeń potrafi:
Przewiduje skutki niekontrolowanego skła-dowania odpadów radioaktywnych i substancji trujących
Stopień celujący
opanował w 100% wszystkie wiadomości i umiejętności wymagane na ocenę bardzo dobrą
z powodzeniem bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych
wykonuje bezbłędnie zadania dodatkowe