Programimi i ShpërndarëPjesa 1

Prof. Ass. Dr. Ermir Rogova

1

Agjenda

• Çfarë është një Sistem i Shpërndarë apo i Distribuar?

• Shembuj të Sistemeve të Distribuara!

• Avantazhet dhe disavantazhet!

• Çështjet e projektimit apo dizajnimit

me Sistemet e Shpërndara!

2

Definimi i Sistemit të Distribuar

• Në literatura të ndryshme janë paraqitur disa definicione përSistemet e Distribuara si psh:

• Një koleksion i të dhënave të lidhur logjikisht, të shpërndarë mbinyje të ndryshme të përpunuara të rrjetit kompjuterik.

• Por ky definicion nuk ofron të gjitha karakteristikat e Sistemeve tëDistribuara.

3

Definimi i Sistemit të Distribuar

• Është e vështirë për të gjetur një përkufizim që ofron të gjitha karakteristikat e sistemeve të shpërndara.

• Një tjetër mënyrë është një përkufizim që i jep një karakterizim të lirshëm sistemeve të shpërndara si:

• Një Sistem i Shpërndarë apo i Distribuar është një koleksion i kompjuterëve të pavarur që shfaqen për përdoruesit e sistemit si një kompjuter të vetëm.

• Me çdo përkufizim, ndarja/shpërndarja e burimeve është motivimi kryesor për ndërtimin e sistemeve të shpërndara.

4

Definimi i Sistemit të Distribuar

• Ne do të definojmë sistemet e shpërndara më saktësisht si:

• Një sistem i shpërndarë është ai në të cilin komponentet harduerike ose softuerike të vendosur në kompjuterët në rrjet komunikojnë dhe koordinojnë veprimet e tyre vetëm nga kalimi apo pasimi i mesazhit.

• Përkufizimi i mësipërm mbulon të gjithë gamën e sistemeve të shpërndara në të cilat kompjuterët në rrjet mund të vendosen në mënyrë të dobishme.

5

Definimi i Sistemit të Distribuar

• Rrjetet e kompjuterëve janë kudo!

• Shembuj të rrjeteve të kompjuterëve janë:

• Rrjete të telefonisë mobile

• Rrjetet e korporatave

• Rrjetet fabrikave

• Rrjetet kampuseve

• Rrjetet në shtëpi

• Rrjetet në makinë

• Cloud (Re)6

Definimi i Sistemit të Distribuar

• Përkufizimi ynë i sistemeve të shpërndara ka pasoja të rëndësishme:

• Konkurrencën

• Nuk ka orë globale

• Detyrat koordinojnë veprimet e tyre, duke shkëmbyer mesazhe

• Dështimet e pavarura

• Gabimet në rezultatin e rrjetit në izolimin e kompjuterëve që janë të lidhura me të.

• Secili komponent i sistemit mund të dështojë në mënyrë të pavarur, duke i lënë të tjerët ende duke punuar apo funksionuar (running).

7

Disa domene të aplikimit

8

Finance and commerce eCommerce e.g. Amazon and eBay, PayPal,

online banking and trading

The information society Web information and search engines, ebooks,

Wikipedia; social networking: Facebook and MySpace.

Creative industries and

entertainment

online gaming, music and film in the home,

user-generated content, e.g. YouTube, Flickr

Healthcare health informatics, on online patient records,

monitoring patients

Education e-learning, virtual learning environments;

distance learning

Transport and logistics GPS in route finding systems, map services:

Google Maps, Google Earth

Science The Grid as an enabling technology for

collaboration between scientists

Environmental management sensor technology to monitor earthquakes,

floods or tsunamis

Shembuj të përgjithshëm të Sistemeve të Shpërndara

• Internet

• Intranets - Intranete

• Mobile networks – Rrjetet celulare

9

Shembuj të përgjithshëm të Sistemeve të Shpërndara

Interneti

• Interneti është një koleksion i madh i ndërlidhur i rrjeteve kompjuterike të llojeve të ndryshme.

• Shërbimet multimediale janë në dispozicion në internet duke u mundësuar përdoruesve që të kenë akses në të dhënat audio dhe video, duke përfshirë muzikë, radio, kanale televizive, telefon, dhe video konferencë.

(Figura 1)

10

Shembuj të përgjithshëm të Sistemeve të Shpërndara

11

intranet

ISP

desktop computer:

backbone

satellite link

server:

%

network link:

%

%

%

Figura 1. Pjesë tipike e Internetit

Shembuj të përgjithshëm të Sistemeve të Shpërndara

Intranet

• Një intranet është një pjesë e internet që administrohet veçmas dhe ka një kufi që mund të konfigurohet për të zbatuar politikat lokale të sigurisë.

12

the rest of

emai l server

Web server

Desktopcomputers

Fil e server

router/ fi rewall

pri nt and other servers

other servers

pri nt

Local area

network

emai l server

the Internet

Figura 2. Intranet tipik

Shembuj të përgjithshëm të Sistemeve të Shpërndara

Rrjetet celulare

• Përparimet teknologjike në miniaturizmin e pajisjes dhe rrjeteve pa tel kanë çuar gjithnjë e më shumë në integrimin e pajisjeve të vogla dhe kompjuterizmin portativ në sisteme të shpërndara.

• Këto pajisje përfshijnë:

• Kompjuterat laptop

13

Shembuj të përgjithshëm të Sistemeve të Shpërndara

• Handheld devices

• Asistentët personal digjital (PDA-Personal digital assistants)

• Telefonat celularë

• Pagers

• Video kamera

• Kamera dixhitale

14

Shembuj të përgjithshëm të Sistemeve të Shpërndara

• Pajisje që vishen

• Orë e zgjuar me funksionalitet të ngjajshëm me një PDA

• Të ngulitura në pajisje (embedded)

• Makina larëse

• Sistemet Hi-fi

• Makina

• Frigoriferë

(Figura 3)

15

Shembuj të përgjithshëm të Sistemeve të Shpërndara

16

Laptop

Mobi le

Pri nter

Camera

Internet

Host intranet Home intranetWAP

Wi rel ess LAN

phone

gateway

Host si te

Figura 3. Pajisje portative dhe handheld në një sistem të shpërndarë.

Shembuj tjerë të Sistemeve të Distribuara

• Cluster (grumbulli)

• Një lloj i sistemit të procesimit paralel dhe të shpërndarë, i cili përbëhetnga një koleksion i kompjuterëve të ndërlidhur të cilët bashkarishtpunojnë si një burim i vetëm. Kompjuterët mund të jenë standardeuniprocessor ose multiprocessor.

• Një cluster mund të përdoret për ofrimin e shërbimeve shumë tëshkallëzuar të tilla si motorët e kërkimit që ofrojnë shërbime përpërdoruesit në të gjithë internetin.

17

Shembuj tjerë të Sistemeve të Distribuara

• Grid (rrjet)

• Një lloj i sistemit të shpërndarë dhe paralel që mundësonshpërndarjen, përzgjedhjen dhe grumbullimin e burimeve tëshpërndara gjeografikisht.

18

Shembuj tjerë të Sistemeve të Distribuara

Cloud (reja)

• Cloud services është ofrimi i shërbimeve kompjuterike në Internet. Shërbimet cloud lejojnë individët dhe bizneset të përdorin software dhe hardware që menaxhohen nga palët e treta nga vende të largëta (remote).

• Shembuj të shërbimeve cloud përfshijnë file storage online, faqet e rrjeteve sociale, webmail, dhe aplikacionet e biznesit online.

• Modeli cloud computing lejon qasje apo akses në informata dhe burime kompjuterike nga kudo që një lidhje e rrjetit është në dispozicion.

19

20

Cloud computing

Shembuj tjerë të Sistemeve të Distribuara

Cloud

• Cloud computing ofron një pishinë tëpërbashkët të burimeve, duke përfshirëhapësirën e magazinimit të të dhënave, rrjetet,fuqinë e përpunimit të kompjuterit, dhekorporatave të specializuara dhe aplikimet epërdoruesit.

21

Pyetje???

22